Schuttersbrief 064

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatieblad voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 64 – Maastricht, donderdag 15 februari 2007

REDACTIE Hoofdredacteur: Alfred Disch Adjunct-hoofdredacteur: Jelger Visser, tevens redacteur-Kruisboog en ICT-coördinator Redacteurs: Mathy Leunissen (Eindredactie; Documentatie; Zware Buks) en Ans Moors (Italië) Technisch en zakelijk adviseur: Jeroen Kaasenbrood (Compres Media System, Maastricht) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INHOUDSOPGAVE Redactie, Inhoudsopgave en Internet………………………………………………………..................blz. 1155 Ontstonden er in Limburg wel schutterijen tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)? (1)……….blz. 1156 ZLF 2007: het Zuid-Limburgse Federatiefeest te Mheer in NL-Limburg (1)…………………………..blz. 1157 De Reserveschutterijen in Nederland, 1816-1907, en in België, 1827-1830 (1)……………………….blz. 1158 Verzamelsites (2). Schutterij.startkabel.nl……………...…………………………………………blz. 1159-1160 De pauselijke zoeaven en het schutterswezen (3)………………………………………………...blz. 1161-1162 De bieleman (3). Hebben ‘bieleman’ en ‘beelman’ iets met elkaar van doen?…………………..........blz. 1163 Het schutterijwezen te Udenhout, prov. Noord-Brabant (3)……………………………………..blz. 1164-1167 Schutterssouvenirs. Van prullaria en hebbedingetjes tot echte cadeaus (4)…………………………...blz. 1168 OLS 2007: het Oud-Limburgs Schuttersfeest te Nederweert in NL-Limburg (4)………………...blz. 1169-1170 Schutterij St.-Salvius te Limbricht in NL-Limburg (5)…………………………………………...blz. 1171-1173 EGS: portrettengalerij (5). De penningmeester van de EGS……………………...................................blz. 1174 Schutterssites (6)……………………………………………………………………………..................blz. 1175 Verschijning van de Schuttersbrief (33)………………………………………………………….blz. 1176-1178 Mededelingen (Afl. 36)…………………………………………………………………………………blz. 1179 Colofon en Redactieadres…..…………………………………………………………………………..blz. 1180 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INTERNET De SB is ook te lezen op de website van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS): www.e-g-s.eu of www.egs-schuetzen.com => Schuttersbrief [= Schützenbrief = Gazety Strzelcow].

In de maak zijn een SB-website en een SB-jongerensite.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

© Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

1

1155

ONTSTONDEN ER IN LIMBURG WEL SCHUTTERIJEN TIJDENS DE TACHTIGJARIGE OORLOG (1568-1648)? (1) VAN: De Heer E.G.H. (Fred) Hannen, keizer van Schutterij St.-Anna te Merum Beste Alfred, Merum, gemeente Roermond (Lb.), 20 januari 2007 De reactie van Wim Pijpers [zie SB 60, blz. 1086] vind ik merkwaardig. In schutterskringen is al zo vaak gepraat over het schutterswezen van vóór 1500 als voorbeeld. Ik persoonlijk heb mij daar nooit zo in verdiept.

Ik neem aan wat andere historici voor mij uitzoeken.

Met vriendelijke schuttersgroeten, Fred

AAN: De Heer Fred Hannen Beste Fred, Maastricht, 20 januari 2007 Het zijn slechts vier korte zinnetjes die je me ge-e-maild hebt, maar ze zeggen o zoveel! In de allereerste plaats over jezelf, want zo gaat het meestal wanneer men moralistisch getinte uitspraken debuteert. [Hoeveel zegt dit nu weer over mijzelf?]. En in de tweede plaats - of eigenlijk in de eerste plaats, immers je begint hiermee - maak je Wim Pijpers min of meer een verwijt. Een terecht verwijt? Ik meen van niet.

Zo ‘merkwaardig’ is de reactie van Wim Pijpers echt niet. Hij vestigt namelijk de aandacht op een stelling van mij die betrekking heeft op het ontstaan van schutterijen (schuttersgilden). En die stelling of bewering van mij is weer een reactie op een opvatting van nogal wat schutterijvorsers die de mening zijn toegedaan, enerzijds dat een betrekkelijk gering aantal Limburgse schutterijen opgericht is tijdens de Late Middeleeuwen (13001500) en anderzijds dat (verreweg) de meeste van de oude schuttersorganisaties in het Maasdal (= hier: Belgisch en Nederlands Limburg) hun oorsprong vinden ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648).

De zojuist door mij geformuleerde opvatting van veel schutterijonderzoekers en -schrijvers is o.m. te herleiden tot een bewering (uit 1986) van drs. J.G.W.M. (Jos) Gerits te Spaubeek (Lb.). Voorzover mij bekend is Jos Gerits de eerste geweest die een kwantitatief onderzoek gedaan heeft naar de ontstaansgeschiedenis van het Nederlands-Limburgse schuttersgildewezen ten plattelande, dus op de dorpen. Bovendien heeft Gerits een aantal criteria (maatstaven, toetsen) ontwikkeld aan de hand waarvan de ouderdom van een schutterij (schuttersgilde) bepaald kan worden. Zijn bevindingen heeft Gerits vastgelegd in een doctoraalscriptie, waarin hij trouwens nog méér zeer opmerkelijke zaken aan de orde stelt. Die doctoraalscriptie is al vaker in de SB ter sprake gebracht en zal ongetwijfeld nog heel wat keren in ons e-magazine opduiken.

Hoewel ik met collega Gerits het helemaal eens ben wat betreft de door hem opgestelde criteria voor ouderdomsbepaling van schutterijen, ben ik het hartgrondig oneens met de wijze waarop hij de betreffende criteria heeft toegepast. Bijgevolg leveren de door mijzelf verrichte onderzoekingen een volslagen ander beeld van de ontstaanshistorie van de plattelands- of dorpsschutterijen in Nederlands Limburg op. Kort samengevat komt het eindresultaat van mijn eigen navorsingen in dezen hierop neer: van alle geschiedenisperioden waarin de ontwikkeling van het Limburgse schutters(gilde)wezen te verdelen is, levert nu juist het tijdvak van de Tachtigjarige Oorlog het minste (!) aantal nieuwe schuttersorganisaties op, zelfs met inbegrip van de rest van de 17de eeuw (dus inclusief de jaren 1649-1700) en óók indien daarbij nog eens de schutterijen worden opgeteld die tijdens de jaren 1568-1648 zijn heropgericht. En o.a. (!) over die heroprichtingen gaat het nu waarop Wim Pijpers zinspeelde toen hij verwees naar een door mij in SB 56 (blz. 986) gedane bewering.

Het grote probleem voor de schutterijvorser i.v.m. de Tachtigjarige Oorlog is, dat tijdens die oorlog ontstellend veel documenten verloren zijn geraakt. Met dat zelfde probleem hadden de toenmalige dorpsschutterijen trouwens ook zelf te kampen. Reden waarom tijdens wat minder onrustige jaren (vooral gedurende het Twaalfjarige Bestand, 1609-1621) aan overheden werd gevraagd om een nieuwe caerte (= schuttersreglement).

De nieuwe caerte wekt dan vaak de indruk, dat de betreffende schutterij opnieuw is opgericht of zelfs pas voor het eerst is opgericht. Ook kan het gebeuren, dat de nieuw verleende caerte op haar beurt in latere tijd weer zoekraakt. En ja, ga als hedendaagse geschiedvorser dan maar eens de oorsprong van zo’n schutterij uitvogelen! Welnu, in tientallen soortgelijke gevallen heb ik kunnen vaststellen, dat de betreffende schutterijen reeds lang of kort vóór het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog waren opgericht. Van niet één heb ik kunnen constateren, dat die ‘pas’ ergens in de jaren 1568-1648 is gesticht. Ik denk dan ook, dat het aantal tijdens de Tachtigjarige Oorlog opgerichte dorpsschutterijen in Limburg te tellen is - bij wijze van spreken op de vingers van één hand en dàt ondanks het Luikse Mandement van 27.11.1577 (zie SB 9, blz. 320-322).

----------Met vriendelijke groeten, Alfred Disch --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1156

15 februari 2007

2

Schuttersbrief - nummer 64

ZLF 2007: het Zuid-Limburgse Federatiefeest te Mheer in NL-Limburg (1) VAN: Mevrouw Sophie Senden, persvoorlichter van de Stichting ZLF 2007 Beste Alfred Disch,

Mheer, gemeente Margraten (Lb.), 25 januari 2007

Bijgaand stuur ik U een persbericht m.b.t. het ZLF. Zou U dit in de volgende uitgave van de Schuttersbrief kunnen plaatsen?

Alvast bedankt.

Groetjes, Sophie Senden

Persbericht voor januari 2007

Optochtvolgorde en hoofdsponsor ZLF bekend Zaterdag 20 januari jl. vond de loting plaats voor de optochtvolgorde van het Zuid-Limburgs Federatiefeest (ZLF), dat in het feestweekend van 13 t/m 15 juli 2007 wordt georganiseerd in Mheer.

De plaatselijke Schutterij St.-Sebastianus trok in vol ornaat naar de harmoniezaal om deze ‘happening’ in te luiden onder het genot van een stukje vlaai en een kop koffie. Diverse afvaardigingen van deelnemende schutterijen aan het ZLF waren op deze middag vertegenwoordigd.

De optocht op zondag 15 juli 2007 zal geopend worden door Schutterij St.-Joris uit Sint-Joost. Deze vereniging, zijnde de organisator van het ZLF in 2008, zal dus ook bij de openingsceremonie aanwezig zijn, evenals de schutterijen St.-Remigius Meerssen, DD. Stadsschutterij Maastricht, Wilhelmina Hingen, St.-Maternus Wijlre en St.-Sebastianus Schinnen. Zij vormen samen de eerste zes optochtnummers. De gehele optochtvolgorde vindt U op de website www.zlf2007.nl => Optocht.

Tevens werd de middag benut om alle aanwezigen in te lichten over de voortgang in de organisatie.

Aansluitend werd de hoofdsponsor (ofwel Keizer-sponsor) bekendgemaakt: Leeuw Bier en Hanssen Dranken tekenden samen het sponsorcontract. Het officiële gedeelte werd om circa 18.30 uur afgesloten met een serenade door het klaroenkorps.

Stichting ZLF 2007

Loting optochtvolgorde: wethouder Demollin van de gemeente Margraten trekt één van de kogelhulzen met de naam van een schutterij

[Bron: www.zlf2007.nl] Noot van de SB-redactie: aan de ZLF-optocht en de diverse nevenwedstrijden op zondag 15 juli a.s. doen maar liefst 60 schutterijen mee. Deze schutterijen maken deel uit van een drietal OLS-bonden, t.w.: Eendracht Born-Echt e.o., St.-Gerardus en RKZLSB, die tezamen de Zuid-Limburgse Schuttersfederatie vormen.

-----A.D.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

3

1157

DE RESERVESCHUTTERIJEN IN NEDERLAND, 1816-1907, EN IN BELGIË, 1827-1830 (1) AAN: De Heer Piet Willemse, oud-lid van Handboogsportvereniging Tevredenheid 1865 te Dongen (N.Br.) Beste Piet Willemse,

Maastricht, 14 februari 2007

In SB 57 (blz. 1012) luidde een van jouw vragen, of er misschien iets bekend is over eventueel méér schutterijen die er in Dongen (dorp en gemeente van die naam) geweest zijn. Op die vraag heb je inmiddels èn van mij èn van Rob Weitmans èn van Sjaak Eijsbouts antwoord gekregen (zie: SB 57, 1012-1013; SB 59, blz. 1047-1050; SB 62, 1134-1237). Minstens twee door mij gedane toezeggingen moet ik nog nakomen. Ten eerste heb ik je beloofd een overzicht te geven van de vindplaatsen (betreffende Dongen) in het NHB-tijdschrift en zijn voorgangers; dit overzicht laat nog ‘even’ op zich wachten, omdat ik een aantal nummers (of kopieën) van de bedoelde periodieken voorshands niet in mijn bezit heb. Ten tweede heb ik in SB 62 (blz. 1137, laatste alinea) aangekondigd, dat ik nadere informatie zou verstrekken inzake de zogeheten Reserveschutterijen, waarvan er ook één binnen de gemeente Dongen geweest is. Welnu, over de Reserveschutterijen kan ik thans in meer algemene zin alvast het volgende mededelen.

Wat waren Reserveschutterijen?

Willem I, soeverein vorst (1813-1815) en later koning (1815-1840), kondigde vrijwel direct na zijn aantreden aan, dat er weer schutterijen ‘als van ouds’ zouden worden opgericht. Die aankondiging is te vinden in het Reglement voor algemeene Volksbewapening, Landstorm en Landmilitie, ook bekend als het Soeverein Besluit van 20.12.1813, en werd herhaald in artikel 125 van de grondwet van 29.3.1814. Bij de ‘Wet tot het in werking brengen van art. 125 en 126 der grondwet omtrent de oprigting der schutterijen’ d.d. 27.2.1815, kortweg ‘de Schutterijwet van 1815’ oftewel ‘de 1ste Schutterijwet’ genoemd, werd de totstandkoming van drie soorten schutterijen m.i.v. 1.1.1816 geregeld, t.w.: 1) Dienstdoende Schutterijen; 2) Rustende Schutterijen; 3) Reserveschutterijen. Dienstplichtigen moesten, vrijwilligers mochten er deel van uitmaken. De eerstgenoemde categorie schutterijen was bestemd voor gemeenten met meer dan 2.500 inwoners, de tweede categorie voor kleinere gemeenten, terwijl van elke van beide categorieën de Reserveschutterijen het verlengstuk vormden en wel als volgt.

Na het verrichten van de militaire dienstplicht (‘militieplicht’) moest de dienst- of militieplichtige nog eens 10 (tien) jaar schutterlijke dienst verrichten. Die periode van tien jaar bestond uit twee termijnen van vijf jaar. De eerste vijf jaar betrof dan inlijving bij de Dienstdoende Schutterij of bij de Rustende Schutterij, afhankelijk van de gemeente waar de schutterplichtige woonde. Na het verstrijken van de eerste vijf jaar werd de schutterplichtige voor de volgende vijf jaar ingedeeld bij de Reserveschutterij. In feite was de Reserveschutterij niets anders dan een reservekorps. Alleen bij ‘inwendige onrust’ (lees: binnenlandse opstand) en in oorlogstijd kon elk lid van de Reserveschutterij onmiddellijk worden gemobiliseerd.

Mobiele Schutterijen Mobilisering kon niet alleen de Reserveschutterijen betreffen, maar ook de Dienstdoende Schutterijen en de Rustende Schutterijen. Het betekende in concreto onder meer: a) dat er géén onderscheid meer werd gemaakt tussen de drie genoemde categorieën schutterijen; er waren dan alléén ‘Mobiele Schutterijen’; b) dat de Mobiele Schutterijen lokaal, regionaal en landelijk inzetbaar waren. [Wanneer de drie categorieën schutterijen ook werkelijk mobiel geworden zijn, zal ik een andere keer bespreken].

België en de Schutterijwet van 1827 De ‘2de Schutterijwet’ van 27.4.1827 bracht in het zojuist besprokene géén verandering. Echter, gold de 1ste Schutterijwet uitsluitend voor het gebied dat tegenwoordig Nederland heet, de 2de Schutterijwet betrof daarentegen de ‘oprigting van Schutterijen over de geheele uitgestrektheid des Rijks’, derhalve incluis België waarvan de vereniging met Nederland in juli 1814 (‘de Acht Artikelen van Londen’) vastgelegd en in 1815 door het Congres van Wenen bekrachtigd was. In hoeverre ‘de Maastrichtse Schutterijkwestie’ een rol heeft gespeeld bij de totstandkoming van die 2de Schutterijwet, lijkt mij een interessant onderwerp voor een aparte SBrubriek; zo ook de vraag, in hoeverre de Schutterijwet van 1827 in België ten uitvoer is gelegd. Zoals inmiddels bekend mag worden verondersteld (gelet op eerdere berichten hierover in o.a. SB 3, blz. 76-78, en SB 4, blz.

132), betekende de Belgische Afscheiding (1830-1839) de komst (in België) van de zogeheten Garde Civique (letterlijk: Burgerwacht), die we wel mogen beschouwen als de zuidelijke tegenhanger van de hierboven besproken drie categorieën ‘rijksschutterijen’ of ‘gemeentelijke schutterijen’ in Nederland.

-----------

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1158

15 februari 2007

4

Schuttersbrief - nummer 64

VERZAMELSITES (2) Vervolg op SB 30, blz. 521-522

Schutterij.startkabel.nl VAN: De Heer Thimo Zegers, vaandrig en pr-officier van Schutterij St.-Rosa Sittard en OLS-webredacteur Sittard, gemeente Sittard-Geleen (Lb.), 17 januari 2007 Hallo Alfred, Bij deze stuur ik je een stukje tekst, bedoeld als kopij voor de Schuttersbrief.

De verzamelpagina voor schutterswebsites www.schutterij.startkabel.nl werd tot voor enige tijd bijgewerkt door de heer Roger Borro uit Mheer (Lb.). Door andere bezigheden moest hij hier helaas mee stoppen.

Na lang zoeken meldde zich kortgeleden een nieuwe webmaster. Ik heb contact gezocht met hem en ik ontving onderstaande mail met een uitgebreid CV van onze Gelderse schuttersvriend Ab Reuling uit Didam.

Schutterijen en schuttersbonden die hun link vermeld of gewijzigd willen hebben op deze lijst, kunnen dat op genoemde website kenbaar maken aan de webmaster door te klikken op de tekst: ‘suggesties voor deze pagina? klik hier’. Deze tekst vindt U helemaal onder aan de bladzijde.

Vriendelijke schuttersgroeten, Thimo Zegers

VAN: De Heer Ab Reuling, de nieuwe webmaster van Schutterij.startkabel.nl

Didam, gemeente Montfoort (Gld.), 15 januari 2007 Geachte Heer, 14 dagen geleden, na wederom surfen op het web, zag ik dat men een webmaster zocht voor de site www.schutterij.startkabel.nl.

Ik vind het belangrijk om het schutterswezen (lees ook gildewezen) te promoten en heb daarom besloten om me hiervoor op te geven.

Startkabel reageerde snel en zo ben ik er met volle energie aan begonnen. Ik vind wel dat het geen gebruiksvriendelijke site is om mee te werken.

Ik ben een Gelderse en geen Limburgse schutter. Ik hoop, dat dit niet bezwaarlijk is. Laat ik me eerst dan maar eens verder voorstellen.

Ik ben Ab Reuling, 43 jaar en samenwonend met vriendin en stiefdochter, voorzitter van schutterij St-Isidorus te Oud-Dijk (Didam): http://home.wanadoo.nl/st.isidorus/. Ik ben bouwkundig ingenieur, werkzaam op het bedrijfsbureau van een bouwonderneming in het oosten van Nederland.

Mijn hele leven al ben ik schutter, wat een levenswijze inhoudt. Mijn grootvader was een van de initiatiefnemers (boeren) om uit de schutterij van het dorp (Schutterij De Eendracht) te stappen en een eigen schutterij

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

5

1159

op te richten (1931). Dit betekende dat de boeren afscheid namen van het dorpse om in Oud-Dijk (buurtschap) een eigen schutterij op te richten. De schutspatroon / beschermheilige van de schutterij is dan ook Isidorus van Madrid, patroonheilige van de boeren, geworden.

In Didam zijn zeven schutterijen die elk jaar gezamenlijk maar wel ieder in haar eigen gebied schuttersfeest vieren. Zondags trekken alle zeven schutterijen van alle buurtschappen naar het centrum van Didam om de gemeentelijke overheid een vendelhulde te brengen. Hoofddoel is traditie en folklore in ere te houden, gemeenschapszin en verbroedering te bewerkstellen.

Schutterij St.-Isidorus kent twee koningen: een ruiterkoning (ringsteken, vroeger op een Bels) en een schutterskoning (schieten op lepels). Zo heeft elke schutterij haar eigen tradities. Ik ben helaas zelf nog nooit schutterskoning geworden bij de schutterij, wel er heel dichtbij geweest. In Polen heb ik wel al eens ‘de zilveren Lelie van de Heilige Joseph’ te Kaliz (Lilia sw Jozefa Kaliskiego) gewonnen (zie bovenstaande portretfoto).

De schutterij is lid van de FGS-kring Montferland (www.kring-montferland.nl) en dus ook van de Federatie van Gelderse schuttersgilden St.-Hubertus (www.schuttersnet.nl).

De schutterij is ook erg actief in het Europese gebeuren. Ons eerste Europees Schutterstreffen waar we aanwezig geweest zijn, was Genk (B) in 1992; daarna hebben we aan elk EST deelgenomen. Vóór 1992 ging alleen het toenmalige bestuur naar het EST als afvaardiging.

Ook ben ik als webmaster actief in het oprichten van lokale schuttersbogen (bogen ter ere van de schutterij).

Zie in dat verband de webstek: http://plokkeboog.come2me.nl/.

Zelf ben ik sinds mijn zestiende lid van de schutterij (eerder was niet mogelijk): eerst als vendelier (13 jaar lang), vervolgens algemeen bestuurslid, daarna secretaris-penningmeester, toen secretaris en, heden, voorzitter.

Beginfragment uit de homepage van de verzamelsite http://schutterij.startkabel.nl

Ik zou het erg op prijs stellen, als er ook iemand uit het Limburgse mij kan ondersteunen om de site van startkabel up-to-date te houden, alvast bedankt voor de aangereikte informatie. Ook bijvoorbeeld (zie bij Gelderland / Overijssel) opmerkingen als Landjuweel, Federatie- en Bondsdagen, etc. De door U aangereikte informatie zal zo spoedig mogelijk verwerkt worden op de site. Het aanreiken van aanvullende informatie kan ook via het e-mailadres van de Plokkeboog.

Hopende U voldoende te hebben geïnformeerd, met vriendelijke schuttersgroet, Ab Reuling, mobiel: +31 (0)6 51 03 87 68; fax: +31 (0)847 39 74 21; e-mail: plokkeboog@gmail.com.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1160

15 februari 2007

6

Schuttersbrief - nummer 64

DE PAUSELIJKE ZOEAVEN EN HET SCHUTTERSWEZEN (3) Vervolg op SB 55, blz. 962-972, en SB 56, blz. 991-992

VAN: De Heer P.H.J.G. (Peter) van Kuijen, hoofdredacteur van het NBFS- kwartaalblad De Gildetrom Beste Alfred,

Eindhoven (N.Br.), 21 januari 2007

Zie hieronder.

Groet, Peter

Van: van doren [mailto: j.v.doren@home.nl] Verzonden: zaterdag 20 januari 2007 22:57 Aan: p.van.kuijen@onsneteindhoven.nl Onderwerp: reactie schuttersbrief zouaven Geachte Heer van Kuijen, In De Gildetrom las ik over de Schuttersbrieven met als onderwerp de Zouaven (niet Zoeaven).

Ik ben secretaris van het Verbond Pro Petri Sede - Afdeling Nederland, de organisatie die door de Zouaven is opgericht.

In Oudenbosch is een museum over de Zouaven, waar een register is met alle namen van Nederlanders die naar Rome geweest zijn als Zouaaf; misschien de moeite waard voor U en de gilde in haar totaliteit om daar eens te gaan kijken.

Misschien hoor of lees ik nog wel eens iets. Mochten er nog vragen en opmerkingen zijn, dan verneem ik dit graag.

Succes en vriendelijke groeten, Jos van Doren

AAN: De Heer Jos van Doren, secretaris van het Verbond Pro Petri Sede - Afdeling Nederland Geachte Heer van Doren,

Maastricht, 21 januari 2007

De heer Peter van Kuijen was zo vriendelijk om Uw aan hem gerichte e-mail naar mij door te geleiden. Bij dezen alvast puntsgewijs een paar opmerkingen mijnerzijds.

1) Op 3 oktober van vorig jaar heb ik telefonisch contact gehad met Uw voorganger als secretaris, dhr. P. Krijnen te Vught. Hij beschikte helaas niet over een e-mailadres. Anders had ik uiteraard ook zijn naam onmiddellijk geplaatst op de SB-verzendlijst zodat hij op de hoogte kon blijven van de voortgang van het onderzoek naar verbindingen tussen ex-zoeaven en schutterijen (schuttersgilden). Nu mij gebleken is dat U de opvolger van Krijnen als PPS-secretaris bent en U wèl digitaal te contacteren bent, stuur ik U bijgaand SB 55 en SB 56 toe. In de beide voormelde nummers van de Schuttersbrief vindt U - op blz. 965-972 respectievelijk op blz. 991-992 - tamelijk uitvoerige gegevens omtrent het door mij opgestarte onderzoek inzake connecties van ex-zoeaven met schuttersgilden (schutterijen).

2) Hoezeer het U, Uw vereniging en het museum te Oudenbosch ook zal spijten, toch wordt met ingang van 1 augustus 2006 volgens de officiële spelling het woord ‘zoeaaf’ niet met een u maar echt met een e geschreven: confer Het Groene Boekje. Woordenlijst Nederlandse Taal (Den Haag 2005), blz. 1033, kolom 1.

3) De door U bedoelde klapper met ‘alle’ (?) i.c. ±3.200 namen van Nederlandse zoeaven was mij reeds bekend: tijdens mijn korte bezoek aan het Nederlands Zoeavenmuseum op woensdag 9 augustus van vorig jaar heb ik het register vluchtig kunnen doornemen.

4) Ik zou het zéér op prijs stellen, indien U mogelijkheden ziet om het onderzoek naar verbindingen tussen ex-zoeaven en het schuttersgildewezen mede te ondersteunen, bijvoorbeeld door melding te maken van dit onderzoek in Uw schitterende tweetalige full colour verenigingstijdschrift Getuigenis - Témoignage.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 64 15 februari 2007 1161

7

VAN: De Heer Jos van Doren Geachte Heer Disch,

Udenhout, gemeente Tilburg (N.Br.), 28 januari 2007

Sorry voor mijn wat late reactie.

Ik heb gezien dat U al veel werk gedaan heeft. Ik wil mijn best doen om via het blad Getuigenis - Témoignage hieraan mee te werken, eventueel via de bestuurlijke lijn. Ik ga mijn best doen en als ik iets meer weet, hoort U het van mij.

Het Verbond Pro Petri Sede (PPS) heeft geen website - wil ik wel. Ik zal even bekijken, of dit Afdeling Nederland gaat doen of in Beneluxverband. Ik maak me er sterk voor.

Met de redacteur van PPS heb ik gemaild. Hij is in voor aandacht tussen het gildewezen en PPS. Zijn e-mailadres luidt: lieven.gorissen@telenet.be.

De e-mailadressen van PPS-België en PPS-Luxemburg heb ik nog niet. Stuur mij Uw adres, zodat ik U ons boekje Getuigenis-Témoignage kan opsturen. Daar staan de adressen in van de benodigde personen.

Ik hoop, dat het lukt om een goede samenwerking tot stand te brengen. Ook voor mij is het nieuw. Maar ook U weet binnen het gildewezen, dat sommige zaken soms lang kunnen duren om te veranderen Mij hebt U aan Uw zijde.

Met vriendelijke groeten, Jos van Doren.

VAN: De Heer Livinus (Lieven) Gorissen, hoofdredacteur van Pro Petri Sede (PPS) - Benelux Geachte Heer,

Kapellen (Antw.), 29 januari 2007

Beste dank voor de toezending van de documentatie. Het betreft inderdaad een te onderzoeken onderwerp waar ik nooit aandacht voor had, al ben ik bijna 40 jaar met het onderwerp pauselijke zoeaven bezig.

Ik bezit het boekje uit 1977 en ken dus wel de zoeaaf met gildebreuk van Geldrop. Ik zou niet zo dadelijk over andere gevallen durven spreken.

U moet wel contact opnemen met de heer J. Abrahams (Sint-Jorisstraat 44, NL 5081 ZD Hilvarenbeek) en hem mijn groeten doen. Hij was tot voor enkele jaren penningmeester van de vereniging Pro Petri Sede (PPS) - Nederland en zijn leven lang een belangrijke figuur in het schutterswezen. Ik denk dat hij er ook voor zorgde, dat in 1985 bij het pausbezoek een schuttersmedaille geslagen werd met beeltenis van de paus. Hij kan mogelijk iets weten.

Verder moet ik, zoals mijn vriend dr. van Autenboer, beamen dat we ook niet alles kunnen weten. Ik denk dat U bijna systematisch de publicaties van al dan niet heemkundige kringen moet nalezen die een publicatie onder welke vorm ook - uitgaven over de pauselijke zoeaven van hun gemeente. En zo zijn er wel wat…

Doorgaans weten zij van die zoeaven meer te vertellen over wat ze na hun diensttijd deden dan over de Rometijd! - en daar kan de schutterij ook aan bod komen. Een goed voorbeeld is de brochure over de Geldropse pauselijke zoeaven die U ook kent. U zou de verschillende heemkringen uit schuttersstreken ook kunnen mailen met de vraag. Ik denk dat je daar het beste resultaat mee zult scoren! Zij krijgen wel vaker een bepaalde ‘heemkundige’ vraag om een gebruik b.v. in kaart te brengen.

Zelf zal ik mijn publicatie met biografie van 177 Belgisch-Limburgse zoeaven eens nalezen ... Maar ik dacht niet, dat daar veel in stond - al kan men wel veronderstellen dat jonge mannen die in een bekende schuttersstreek wonen en uit een militaire dienst komen, ergens wel gevoelig kunnen zijn voor de schutterij.

Met belangstelling zal ik Uw vorderingen volgen en U ten gepaste tijde uitnodigen een samenvattende tekst te schrijven. U zult wel begrepen hebben, dat ik heel wat belangstelling heb voor Uw onderzoek. U mag mij gerust op de hoogte houden van verdere vondsten. En bij gelegenheid kunnen we er zeker aandacht aan besteden in ons tijdschrift.

Veel geluk in Uw zoekwerk

Met vriendelijke groeten, Lieven Gorissen

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1162 15 februari 2007 Schuttersbrief - nummer 64

8

DE BIELEMAN (3) Vervolg op SB 59, blz. 1071-1072, en SB 62, blz. 1130

Hebben ‘bieleman’ en ‘beelman’ iets met elkaar van doen?

VAN: De Heer J.J. (Joop) van Appeldorn, voorzitter a.i. van Heemkundekring Weerderheem te Valkenswaard Geachte Heer Disch,

Valkenwaard (N.Br.), 8 februari 2007

Graag wil ik me even voorstellen. Ik ben Joop van Appeldorn, voorzitter van Heemkundekring Weerderheem te Valkenswaard. Wij geven ieder kwartaal een zogenaamd ‘Periodiekske’ uit, waarbij een bepaald onderwerp vanuit het verleden wordt beschreven. De laatste jaren ben ik de schrijver van die uitgaven.

Recentelijk heb ik weer zo’n uitgave verzorgd en de basis van het verhaal gaat over een bepaald gebied in Valkenswaard dat rond de 16de en 17de eeuw bekend stond als ‘Den Beelman’. Op basis van de monografie van de heren Mélotte en Molemans uit 1979*) kwam ik niet verder dan een drietal mogelijkheden waar die naam aan gerelateerd kon worden: - afgeleid van het Middelnederlandse ‘billen’ (= het scherpen van molenstenen); - afgeleid van het Middelnederlandse ‘beeldesnider’ (= beeldhouwer), - afgeleid van de ‘belleman’ (= dorpsomroeper).

Naar aanleiding van mijn publicatie kreeg ik van de secretaris van een plaatselijke gilde een reactie en hij verwees naar een mogelijke relatie met de ‘Bielemannen’, een en ander op basis van een publicatie waar hij recent kennis van had genomen. Ik ben verder gaan zoeken en kwam vervolgens uit bij de Broederschap SintSebastianus te Klimmen (Lb.). Op hun site kwam ik bedoelde Bielemannen tegen. Bij het vragen om nadere informatie verwezen zij mij door naar U en vandaar nu dus mijn vraag aan U, of er mogelijk een relatie te leggen zou zijn tussen onze Beelman en de Bielemannen uit het Limburgse land.

In spannende afwachting op Uw reactie, met vriendelijke groeten, Joop van Appeldorn *) Noot van de SB-redactie. Het gaat hier om het boekwerk van H.E.M. Mélotte en J. Molemans: Noordbrabantse plaatsnamen. Monografie 1 - Valkenswaard. Uitgave van de stichting Brabants Heem. Z.pl., A.D. 1979. [Voor Den Beelman zie sub voce ‘35. BE(E)LMAN’ op blz. 68.].

AAN: De Heer Joop van Appeldorn Geachte Heer van Appeldorn, Maastricht, 8 februari 2007 Of er een verband te leggen is tussen de beelman en de bieleman? Ik vermoed van niet.

Volgens Uw gegevens komt beelman ten minste al in de 16de eeuw (= 1501-1600) voor. En dàt kan beslist niet gezegd worden van bieleman. Ik althans ben het woord bieleman, dat letterlijk bijl(en)man in de zin van bijldrager betekent, nooit in 16de-eeuwse boeken en archiefstukken tegengekomen, zelfs niet in die uit de 17de eeuw (= 1601-1700) en 18de eeuw (= 1701-1800). Het is duidelijk, dat de term bieleman is afgeleid van de woorden bijl en man. Een nadere uitleg van bijl als hak- en splijtwerktuig en van man lijkt me hier niet nodig.

Waar is de term beelman van afgeleid? Mogelijk - zoals U zelf al in Uw e-mail suggereert - van de woorden beel en man. Hamvraag is dan natuurlijk de kwestie van de semantiek (of betekenis) en etymologie (of naamsoorsprong) van beel en beelman. In dat verband heb ik diverse naslagwerken geraadpleegd, m.n. de driedelige Grote Van Dale, het Middelnederlandsch Handwoordenboek van J. Verdam en het zéér uitgebreide ‘WNT’ (= Woordenboek der Nederlandsche Taal, 45 banden). In de eerste twee werken staat helemaal niets vermeld over de beide gezochte woorden, in het laatste alléén iets over beel (dus weer niets over beelman!). Bij beel meldt het WNT (Deel 2, eerste stuk, ’s-Gravenhage 1898, kolom 1274): Beel - voorheen Beele - een woord van onbekende afkomst, dat zowel znw. als bnw. kan zijn en dat tot op heden zeer gewoon is in zuidelijke gewesten (…). In het Middelnederlandsch [dus vóór het jaar 1500] is het nog niet aangewezen (…). 1) Als znw. [= zelfstandig naamwoord]. Berouw over eene gemaakte afspraak in het bijzonder ten opzichte van een koop of een huwelijk en ook de daad van die afspraak niet gestand te doen. 2) Als bnw. [= bijvoeglijk naamwoord]; wellicht in eene uitdrukking waarin beel znw. was. Beel zijn [= van berouw vervuld zijn?] (…). Kolom 1275: Afleiding: beelen [d.w.z. als werkwoord], tenzij misschien omgekeerd beel uit beelen mocht ontstaan zijn; [dàn is er sprake van de betekenis:] retirer sa parole, résilier [= zijn woord breken; ontbinden]. Samenstellingen: beelberouw (…) [= berouw; een pleonasme dus, want beel betekent al berouw]. Bandenbeel: berouw over eene aangegane verplichting.

Ook het internet heb ik geraadpleegd, echter zonder direct resultaat. Maar daarover later meer.

Vraag aan de SB-lezers: kan iemand ons wellicht verder helpen?

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

9

1163

HET SCHUTTERSWEZEN TE UDENHOUT (PROV. NOORD-BRABANT), VROEGER EN NU (3) Vervolg op SB 59, blz. 1036-1037, en SB 62, blz. 1128-1130

AAN: De Heer R.C.L. (Rob) Weijtmans, secretaris van de Commissie SAT Maasland, dekenschrijver van de St.-Jorisgilde te Udenhout (NBFS-kring Maasland) Beste Rob, Maastricht, 15 februari 2007 In jouw mailing van 7 december jl. [zie SB 59, blz. 1036] vroeg je me naar informatiemateriaal m.b.t. het voormalige en tegenwoordige schutterijwezen te Udenhout. Op blz. 1037 van SB 59 heb ik een begin gemaakt met die bronnenopgave. Onderstaand doe ik je het vervolg toekomen. Tevens ontvang je bij dezen een nieuwe versie van de overzichtstabel van alle tot dusver bekende Udenhoutse schutterijen.

Met vr. gr., Alfred Disch Bronnenopgave (deel 2: vervolg op SB 59, blz. 1037) 05. Van Autenboer 1993-1994 = E. van Autenboer: De kaarten van de schuttersgilden van het Hertogdom Brabant (1300-1800). 2 delen. Series: Bijdragen tot de geschiedenis van het Zuiden van Nederland, delen 96A en 96B. Tilburg 1993-1994. Zie aldaar deel 96A, blz. IL, 42, 51, 71, 84, 85, 99, 121, 127, 134, 152, 173, 200, 233, 240, 298, 309, 311, 312, 319, 322, 323 en 327, alsmede deel 96B, blz. 409, 414, 426, 427, 428, 431, 461, 469, 472, 519, 520, 533, 534, 535, 538, 546, 547, 548, 552, 595, 604, 605, 607 en 642.

06. Eijsbouts, J.E.M. (Sjaak): Boeken-, archief- en voorwerpenverzameling Handboog. Adres: Vlierdenseweg 170, 5756 AC Vlierden [gemeente Boxmeer (N.Br.)]. Bezoek na afspraak; telefoon: 0493 - 31 44 12; e-mail: aaaa@xs4all.nl.

07. Van Esch 1983-1996 = A.E.M. van Esch: Index op De Gildetrom. 3 delen; deel 1: Jaargangen 1 t/m 14, Oirschot 1983; deel 2: Jaargangen 15 t/m 30, z.pl., z.j.; deel 3 (= De Gildetrom. Index): Jaargangen 31 t/m 38, Gemert 1996. Oirschot-Gemert 1983-1996. [Voor vermeldingen inzake Udenhout zie bron 04 op blz. 1037 van SB 59].

08. De Handboogschutter. [Tijdschrift van de d.d. 21.12.1940 opgerichte Nederlandsche Bond van Handboogschutterijen (NBvH), sinds augustus 1973 de Nederlandse Handboog- Bond (NHB)]. [= Opvolger van O.M.]. Jaargangen 1-36. Weert (Lb.) - Rosmalen (N.Br.) 1951-1986. Zie aldaar voor Udenhout: passim.

09. De Handboogsporter. Officieel orgaan van de Nederlandse Handboog Bond [NHB]. [= Opvolger van De Handboogschutter]. Jaargangen 37-42. Rosmalen 1987 - mei 1992. Zie aldaar voor Udenhout: passim.

10. Handboogsport. Officieel orgaan van de Nederlandse Handboogbond [NHB]. [= Opvolger van De Handboogsporter]. Jaargangen 42 en volgende. Rosmalen 1992-heden. Zie aldaar voor Udenhout: passim.

11. Internet (a). Website van Gilde St.-Antonius en St.-Sebastiaan: www.sintantoniusensintsebastiaan.com.

12. Internet (b). Website van de Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden (NBFS): www.schutters gilden.nl => Onderzoek => Bibliografie; men zoeke aldaar verder m.b.v. een trefwoord als Udenhout.

13. Internet (c). Website van de stichting Snoerman Fonds: www.snoerman.org => Doorzoek deze site => [in te toetsen zoekwoorden, bijv.: schutter, schutters, schutterij, gilde, St.-Joris, e.d.].

14. Internet (d). Website van Stadsmuseum Tilburg: www.stadsmuseumtilburg.nl. Voor nadere gegevens zie SB 62, blz. 1129 en blz. 1130.

15. Internet (e). Website van de Universiteit van Tilburg (UvT): www.uvt.nl/diensten/bibliotheek/collecties/ brabant; men zoeke aldaar verder met behulp van een trefwoord als Udenhout.

16. Ising, A.: Brabantse Schuttersgilden Vroeger en Nu. Maasbree 1983. Meer speciaal blz. 82 en 192 (ill.).

17. Ising 1986 = A. Ising: Met vliegend vaandel en slaande trom. Ontstaan en ontwikkeling van schuttersgilden en schutterijen in [Belgisch en Nederlands] Brabant en Limburg. Hapert 1986. Zie aldaar blz. 241 en 243.

18. Iven e.a.1983 = Willem Iven (tekst), J. Bogaerts (fotograaf), T. van Gerwen (vormgever) en T. Martin (eindredacteur catalogus): Schuttersgilden in Noord-Brabant. [Tevens catalogus (met eigen paginering) bij --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1164

15 februari 2007

10

Schuttersbrief - nummer 64

de gelijknamige tentoonstelling in het Noord-Brabants Museum te ’s-Hertogenbosch 21 mei - 7 augustus 1983]. Helmond 1983. Zie aldaar het tekstgedeelte: blz. 44, 48, 57, 58, 106, 107, 124, 126 en 127.

19. Jolles 1933-1934 = J.A. Jolles: De Schuttersgilden en Schutterijen van Noord-Brabant. Overzicht van hetgeen nog bestaat. 2 delen. [Provinciaal Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen]. ’s-Hertogenbosch 1934. [Reprint van beide delen in één band: Arnhem 1974]. Zie aldaar: deel 2, blz. 12 en 171-174.

20. C.J. van Kempen en J.H.J. Frieling: 150 Jaar St. Lambertuskerk te Udenhout. Udenhout [1991]. Zie blz. 31.

21. De Kleine Meierij. Vlugschrift van de Heemkundevereniging. [Betreft het werkgebied: Berkel-Enschot, Biezenmortel, Esch, Haaren, Helvoirt, Heukelom, Moergestel, Oisterwijk en Udenhout]. Jaargangen 1 en volgende. Udenhout 1947-heden. [jrg. = jaargang; nr. = nummer] a) F.W. Smulders: De schutterij St. Sebastiaan te Udenhout, in jrg. 6 - nr. 9/10, 1953, blz. 5. b) J.P. van de Voort: De Schutse St.Antonius en Sebastiaan te Udenhout, in jrg. 16 - nr. 5, 1964, blz. 75-78. c) W. de Bakker: Gildebroeders van St.Joris te Udenhout , in jrg. 22 - nr. 21, 1970, blz. 61-64. d) W.H.Th. Knippenberg: Het Gildezilver in de Kleine Meijerij [6]. Gilde van St.Antonius en St.Sebastiaan te Udenhout, in jrg. 26, 1975, blz. 36-43. e) P.J.M. Wuisman: Het keizersschild van het Udenhoutse St.Antonius en Sebastiaangilde, in jrg. 33, 1982, blz. 66-68. f) W.H.Th. Knippenberg: Het Gildezilver in de Kleine Meijerij [12]. Het Sint Jorisgilde uit Udenhout, in jrg. 38, 1987, blz. 23-29. g) R. Weijtmans: De herbergen en café’s van het gilde St.Joris in Udenhout, in jrg. 49, 1998, blz. 61-65. h) R. Weijtmans: De ledenlijst uit 1806 van het gilde St.Joris uit Udenhout, in jrg. 54, 2003, blz. 81-88.

22. W.H.Th. Knippenberg: Gilde van Sint Antonius en Sint Sebastiaan te Udenhout. Oisterwijk 1975.

23. Koninklijk Huisarchief (KHA), Den Haag: a) inv.nr. A50-XIVb-104 = Album, aangeboden aan Willem III b.g.v. diens 25-jarige koningschap, 1874; b) inv.nr. A45-X9-20 = Album, aangeboden aan Wilhelmina b.g.v. haar kroning, 1898. c) inv.nr. A50-Xxa-337 = Medailleboek, 2 delen, 1898-1940. Nota bene: voor vermelding van Udenhout zie Sj. Eijsbouts in SB 62, blz. 1128-1129.

24. L. van Liebergen en W. Prins (red.): Schuttersgilden en hun beschermheiligen. [Tevens catalogus van gelijknamige tentoonstelling 7 oktober - 3 december 2000 in het Museum voor Religieuze Kunst te Uden (N.Br.)]. Uden 2000. Zie aldaar voor Udenhout: blz. 34, 57 en 79.

25. F. van Loon: Den ‘Caert’ van 1605 zijnde een vernieuwing van 1548. Den Caert van den Schutterije van Ste Anthonius en Ste Sebastianus van Udenhout en Berkel. Hilvarenbeek 2001.

26. O.M. 1950 = Officiële Mededelingen [van de NBvH = Nederlandsche Bond van Handboogschutterijen]. [=Voorganger van vorengenoemde De Handboogschutter]. [Proefjaargang]. Weert 1950. Zie aldaar: passim.

27. J.M. Oomen: Bibliografie der Noord-Brabantse Schuttersgilden. Uitgave van de Studie- en Archiefkommissie Kring Kempenland. [A4-formaat; 54 blz.]. Eindhoven 1972. Zie blz. 18, 47 en 50.

28. SB = Schuttersbrief. Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatieblad voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS. a) Disch 2006a = Alfr. Disch: Een beredeneerde bronnenopgave [= ondertitel van artikelenreeks, welke reeks óók van belang is voor het onderzoek naar het vroegere en huidige schutterijwezen te Udenhout], in: Schuttersbrief, meer speciaal het beginartikel in Schuttersbrief - nummer 51, Maastricht 7 aug.

2006, blz. 880-889. b) Disch 2006b = Alfr. Disch: Geschiedenis van St.-Jorisgilde te Udenhout (N.Br.) nu in boekvorm. Andermaal een schoolvoorbeeld hoe een historisch schutterijboek te schrijven wanneer de eigen bronnen van een schutterij min of meer ontoereikend zijn, in de rubriek Recensie (afl. 31) van Schuttersbrief nummer 60, Maastricht 30 dec. 2006, blz. 1087 (met ill.). [Betreft recensie van Weijtmans 2006]. c) Zie ook: SB 5, blz. 188; SB 15, blz. 350; SB 23, blz. 429; SB 52, blz. 908; SB 56, blz. 1003 en 1005; SB 59, blz. 1033, 1036-1037, 1048, 1062, 1063 en 1064; SB 60, blz. 1067, 1068 en 1069; SB 61, blz. 1099, 1103 en 1108; SB 62, blz. 1119, 1128-1130 en 1137.

29. Schreuder en Van Maanen 1868 = L.F.G.P. Schreuder en C.J. van Maanen: Handleiding bij de uitvoering der Wet van 11 April 1827 (Staatsblad no. 17), houdende oprigting van Schutterijen over de geheele uitgestrektheid des Rijks; bevattende de wet met daarop betrekkelijke Koninklijke besluiten en Ministeriële aanschrijvingen van algemeene aard. Z.pl. [Utrecht-Maastricht] 1868. Voor Udenhout zie aldaar blz. 317.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

11

1165

30* Streekarchivariaat in het Kwartier van Oisterwijk te Oisterwijk. Meer speciaal: bewaarplaats Udenhout.

Aangehaald bij Ising 1986, blz. 243.

31. Tilburgsche Courant, passim. Zie o.m. artikel in editie van 22.7.1883 (cf. fotokopie in Weijtmans 2006, blz. 78).

32* J. Toorians: Standaard van het gilde St.Joris Udenhout. [Plaats van uitgave mij onbekend] 1968. Aangehaald bij Toorians e.a. 1985, blz. 164.

33. Toorians e.a. 1985 = J.Th.M. Toorians, J. v.d. Meijden, H.L.P. Eijkemans en H. Kapteijns (red.): Gilden Kring Maasland 1935-1985. Z. pl. [Loon op Zand], 1985. Zie meer speciaal blz. 8 (met ill.), 9, 18, 20, 21, 23, 28, 32, 39, 40, 43, 45, 46, 52 en 53 alsmede de paragrafen Gilde St. Antonius en St. Sebastiaan Udenhout op blz. 160-163 (met ills.) en Gilde St. Joris Udenhout op blz. 164-167 (met ills.).

34. D.J. van der Ven: De gilde viert…. [Plaatjesalbum: tekst met 120 fotootjes; uitgegeven door de N.V. Stoomtabaksfabriek Th. Niemeijer]. Groningen 1931 Zie aldaar blz. 10.

35. F. Vriens en Ch. van Iersel: Geschiedenis, gebruiken en achtergronden van het gilde Sint Anthonius [en] Sint Sebastiaan uit Udenhout. Udenhout 1988.

36. Wegener Suurland BV en Gemeente Tilburg: De Stadsgids 2004 Tilburg. Udenhout. Berkel-Enschot.

Eindhoven - Tilburg 2003. Zie aldaar meer speciaal blz. 75.

37. Weijtmans 2006 = R. Weijtmans: Gilde St. Joris Udenhout, 1594-2006. Udenhout 2006. [Met uitvoerige (!) bronnenopgave op de ongepagineerde blz. 218-219, alwaar echter niet vermeld zijn de hierboven en in SB 59 genoemde bronnen nrs. 01 t/m 12, 14, 15, 20, 21 (merendeels), 22 t/m 30, 32 en 34 t/m 36; de bronnen nrs. 13, 16 t/m 19, 21, 31 en 33 zijn door mij bovendien wat nauwkeuriger omschreven].

De van een asterisk (*) voorziene nummers betreffen nog niet door mij geraadpleegde bronnen.

A.D.

Overzichtstabel van de voormalige en tegenwoordige schutterijen te Udenhout (Verbeterde versie 2)

In rood de voorlopig laatste correcties en aanvullingen Voor toelichting bij de symbolen en afkortingen zie SB 59, blz. 1037, en SB 62, blz. 1129 1 Nr. 01) 02) 03) 04) 05) 06) 07) 08) 09) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21)

2 Plaats

3 Huidige gemeente Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Ud. / Gommelen Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg Udenhout Tilburg

4 Schutterij

5 6 7 8 Wapen Opgericht Opgeheven Koepelof bestaand organisatie St.-Joris K>G; K <1548 bestaand NBFS St.-Sebastiaan H <?1548 † <?1548 (f) St.-Antonius G <?1548 † <?1548 (f) St.-Antonius & St.-Sebastiaan (I) G+H <?1548 (f) †1963 (f) NBFS Landstorm G 1814 †1815 het Rijk Rustende Schutterij G 1816 †1907 het Rijk Reserveschutterij G 1816 †1907 het Rijk Vriendenkring H <1874 †>1905 Mussengilde [met schietboom!]

G <1880 †>1880 Rust schenkt nieuwe kracht H 1882 †>1913 Oefening en Vermaak G <1890 †>1939 SBUH De Dappere Nederlander K <1895 †>1898 Als broeders bijeen H <1898 †>1905 Eendracht Maakt Macht H <1898 †>1920 Landbouwers Eendracht H <1905 †>1905 Strijdlust en Vrede H <1922 †>1922 Vreemdelingen onder Elkander K <1922 †<1963 (f) St.-Maurits G 1922 (a) †2003 FSSV +VB Weerbaarheid (I) G 1925 †<1963 (f) Weerbaarheid (II) G <1963 (f) †1963 (f) St.-Antonius & St.-Sebastiaan (II) G 1963 (f) bestaand NBFS

Enkele hypotheses (veronderstellingen) en gegevens i.v.m. de bovenstaande overzichtstabel a) Het dorp Udenhout, vóór 1794 gelegen in het Kwartier van Oisterwijk (zijnde een der vier kwartieren van de Meierij van Den Bosch) en behorend tot de parochie van het historische stadje Oisterwijk, verkreeg ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1166 15 februari 2007 Schuttersbrief - nummer 64

12

kerkrechtelijk pas in 1841 zelfstandigheid door de totstandkoming van de parochie St.-Lambertus [waar aanvankelijk ook de woonkern Berkel, thans het tweelingdorp Berkel-Enschot, onder viel]. Reeds op grond daarvan vraag ik mij af, of Udenhout wel in staat geweest is om rond het jaar 1500 maar liefst twee schuttersgilden (Kruisboog en Handboog) en kort daarop zelfs nog een derde (Geweer) op de been te brengen. In 1480 telde het dorp trouwens slechts 114 woningen, in 1556 niet meer dan 130. Niettemin kreeg Udenhout in of vlak vóór 1474 een ‘eigen’ O.L.Vrouwekapel (ter vervanging van een gelijknamige kleinere uit de 13de eeuw), waar sinds 6.6.1488 wekelijks tweemaal de mis mocht worden gelezen en waar aan het St.-Lambertus-, St.-Nicolaas- en O.L.Vrouwealtaar (later kortweg het ‘St.-Lambertusaltaar’ geheten) een beneficie (= inkomstenbron voor de dienstdoende geestelijke) verbonden was. Bovendien diende het godshuis als vergaderruimte voor het Udenhoutse gemeente- of dorpsbestuur met twee burgemeesters, gezworenen (reeds anno 1397 vermeld in de Schoutrekening van ’s-Hertogenbosch), vier zetters (= belastinginners), een leimeester (= beheerder van de Leye) en H.-Geestmeesters (= armbestuurders). Gelet op het onmiddellijk vorenstaande (dus de graad van kerkelijke en bestuurlijke organisatie!) is het m.i. toch niet uit te sluiten, dat met name de huidige St.-Jorisgilde van Udenhout - misschien zelfs nagenoeg zonder onderbreking - uit dezelfde periode stamt. Temeer, omdat de St.-Antonius- en St.-Sebastiaansgilde (I) van Udenhout in 1605 (blijkens haar caerte uit dat jaar) nog steeds ‘jong’ heette te zijn, dus ongehuwde leden telde! b) Volgens een bericht uit 1824 (zie ook Iven e.a. 1983, blz. 48) zou de St.-Jorisschutterij in de 16de eeuw ‘het vaderland’ [sic!] mede hebben ‘verdedigd’, dus tijdens de 1ste helft van de 80-jarige Oorlog. Het is m.i. wèl zo goed als zeker, dat de St.-Joris te Udenhout reeds lang vóór 1594 en ook nadien een weerbaarheidsschutterij geweest is, zoals de St.-Antonius en St.-Sebastiaan (I) dat beslist ook nog in 1605 (caerte!) was. c) Waarschijnlijk konden inwoners van het naburige dorpje Berkel (eertijds immers kerkelijk een eenheid met Udenhout vormend) toetreden tot het Udenhoutse schuttersgildewezen. De tegenwoordige Gilde St.-Joris en St.-Sebastiaan van Berkel-Enschot (opgericht in 1731?) heeft echter - naar mijn inzicht - qua ontstaan niets uitstaande met St.-Joris Udenhout maar alleszins met het schuttersverleden van het vroegere dorpje Enschot. Of de St.-Jorisgilde van Udenhout op haar beurt beschouwd mag worden als een afscheiding van de voormalige gelijknamige gilde te Oisterwijk? Mijns inziens zéér wel mogelijk, maar dan moet die ‘afscheiding’ - denk ik - reeds kort vóór of kort na 1500 hebben plaatsgevonden en veeleer in het kader van een ‘natuurlijk’ proces (verhouding tussen het stadje Oisterwijk en zijn ommeland) bezien worden. d) De St.-Jorisgilde hield / houdt - samen met de St.-Antonius- en St.-Sebastiaan (II), thans de enig andere Udenhoutse schuttersgilde - driejaarlijks in augustus het koningschieten (op houten vogel). e) De voormalige St.-Antonius- en St.-Sebastiaansgilde (I) werd ook genoemd: Schutterije van Ste Anthonius en Ste Sebastianus, aldus de caerte van 1605, welke caerte (25 artikelen lang) een vernieuwing was van die uit 1548. Ik vermoed, dat de helaas verloren geraakte caerte van 1548 op haar beurt evenmin het oorspronkelijke reglement van de St.-Antonius- en St.-Sebastiaan geweest is. Met andere woorden: volgens mij zou de schuttersgilde enige tijd vóór 1548 kunnen zijn gesticht. Eveneens sluit ik niet helemaal uit, dat ergens in de eerste helft van de 16de eeuw (doch nog vóór 1548) de aan de heiligen Antonius en Sebastiaan toegewijde schuttersgilde van Udenhout totstandgekomen is door fusie, namelijk door samengaan van een wat oudere handbooggilde (St.-Sebastiaan) en een wat jongere geweergilde (St.-Antonius).

A.D.

De St.-Jorisgilde van Udenhout in 1981. Let op de aanwezigheid van een nar (zevende van links)!

(Bron: Toorians e.a. 1985, blz. 164)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

13

1167

SCHUTTERSSOUVENIRS VAN PRULLARIA EN HEBBEDINGETJES TOT ECHTE CADEAUS (4) Vervolg op SB 60, blz. 1074, SB 60, blz. 1075, en SB 62, blz. 1133

DrankenVervolg 1 AAN: De Heer J.W.A. (Twan) Schroembges, directeur-eigenaar van Casino Drankencentrum Venlo B.V. Geachte Heer Schroembges,

Maastricht, 24 januari 2007

Van diverse personen uit Venlo vernam ik, dat de schutterlijke stadsreus Valuas in het plaatselijke dialect Flujas en dus niet Fluas heet. Moet ik daaruit concluderen, dat op het etiket van de naar deze stadsreus vernoemde fles likorette per ongeluk de naam Fluas in plaats van Flujas is afgedrukt?

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

VAN: De Heer A.J.W. (Twan) Schroembges Venlo (Lb.), 26 januari 2007 De naam Fluas is bewust zo gekozen omdat we er onze eigen exclusiviteit aan hebben gehangen.

Groet, A.J.W. Schroembges

AAN: De Heer Wil Janssen, secretaris van Veldeke - Kring Venlo Geachte Heer Janssen,

Maastricht, 28 januari 2007

Bij dezen doe ik U een forward toekomen van mijn correspondentie met dhr. Twan Schroembges n.a.v. mijn vraag aan hem inzake de correcte spelling van de eigennaam Valuas in het Venlose dialect. Het antwoord van de heer Schroembges vind ik onbevredigend en deels mijn vraag omzeilend.

Wordt de naam van de stadsreus Valuas in het plaatselijke dialect inderdaad met een - j - uitgesproken en geschreven of toch zonder die letter? En zijn er goede argumenten te bedenken om - zoals in het onderhavige geval - van een correcte spelling te gaan afwijken?

De grote bekendheid van de mannelijke stadsreus in en buiten Venlo lijkt mij eerder te pleiten voor handhaving van een juiste spelling in het Venloos, dus ‘Flujas’, resp. in het Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN), dus ‘Valuas’. Ik ga tevens ervan uit, dat de overige dialecten in Limburg de Venlose spelling ongewijzigd hebben overgenomen voor hun eigen gebied.

Graag Uw reactie op het vorenstaande.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

VAN: De Heer Wil Janssen Geachte Heer Disch,

Venlo (Lb.), 29 januari 2007

De naam Valuas wordt in het dialect als volgt geschreven, t.w.: Flujas.

Dat de naam Fluas bewust gekozen is uit oogpunt van exclusiviteit, lijkt mij zeer onwaarschijnlijk maar is niet aan ons om dit te bepalen.

Vertrouwende U voldoende geïnformeerd te hebben, verblijven wij, namens Veldeke - Krink Venlo, Wil Janssen; website: www.veldeke-krink-venlo.nl ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1168

15 februari 2007

14

Schuttersbrief - nummer 64

OLS 2007: HET OUD-LIMBURGS SCHUTTERSFEEST TE NEDERWEERT IN NL-LIMBURG (4) Vervolg op SB 57, blz. 1009-1010, SB 59, blz. 1045-1046, en SB 60, blz. 1076-1077

VAN: Mevrouw Susanne Courtens, persvoorlichter van Stichting OLS Nederweert 2007 Geachte Redactie,

Nederweert (Lb.), 30 januari 2007

Bijgaand treft U het persbericht ‘Kinderen kiezen compositie OLS-Ummeke’ aan, met twee bijbehorende foto’s.

Vriendelijke groet, Susanne Courtens

PERSBERICHT Wisseltrofee Kinder-OLS

Kinderen kiezen compositie OLS-‘Ummeke’ Voorafgaand aan het Oud-Limburgs Schuttersfeest (OLS) op 1 juli in Nederweert, vindt op 22 juni het Kinder-OLS plaats. De winnaar krijgt dit jaar voor het eerst een eigen wisseltrofee: ‘het Ummeke’.

Kinderen van basisschool De Bongerd uit Nederweert en basisschool de Helibel uit Sint-Huibrechts-Lille (B) hebben afgelopen maandag samen bepaald hoe het Ummeke eruit komt te zien.

Het Oud-Limburgs Schuttersfeest (OLS) heeft d’n Um; het Kinder-OLS het ‘Ummeke’. Net als zijn grote broer wordt het Ummeke dit jaar een echte wisseltrofee in brons, die naar de winnende school van het Kinder-OLS gaat. Pierre Habets, beeldend kunstenaar, heeft in nauw overleg met de provincies Belgisch en Nederlands Limburg, het initiatief genomen om deze wisseltrofee te maken. De kunstenaar werkt volgens het principe van ‘flow art’, wat inhoudt dat hij vanaf het ontwerp tot en met de oplevering de betrokkenen in dit geval kinderen van De Bongerd en Helibel - betrekt bij het proces. Aangezien het OLS een evenement is voor Belgisch en Nederlands Limburg stond het voor Pierre Habets als een paal boven water, dat zowel kinderen uit Nederland als uit België bij de wording van het Ummeke betrokken moeten zijn.

Koningspaartje ‘Het Ummeke’ wordt een bronzen beeld. Hoe het er uit gaat zien, hebben de kinderen samen met de kunstenaar bepaald. Habets heeft de kinderen gevraagd om op een ‘beeldende manier’ na te denken over het ontwerp, bijvoorbeeld door een schilderij, tekening, of foto te maken over hun idee van het OLS. Dat hebben de kinderen de afgelopen weken gedaan en er zijn prachtige tekeningen, gedichten, kunstwerkjes ingeleverd.

Tijdens een ontmoeting tussen de kinderen van de betrokken scholen op 29 januari, hebben de kinderen vervolgens samen een keuze gemaakt uit alle prachtige ideeën voor de compositie van het Ummeke. De jury, bestaande uit Lei Bours, Paul Reijnders (beide van de commissie Kinder-OLS van de Stichting OLS Nederweert 2007 en Pierre Habets, is unaniem tot het besluit gekomen dat de winnende ‘pose’ (compositie) gemaakt is door Bianca Dewit uit Neerpelt België van basisschool De Helibel uit Sint-Huibrechts-Lille.

Toelichting van de winnende compositie: het geweer rust op de schouder van de koning. Een meisje, de koningin schiet het laatste bolletje af. De koning juicht en steekt zijn beide handen in de lucht met gebolde handen van blijdschap! De jury koos voor deze compositie omdat het de volgende kenmerken heeft: Schieten, actieve rol van de vrouw, winnen. Het betreft een jongen en meisje, die in de modelfase door Belgisch en Nederlands Limburg ingevuld worden; symbolisch verbeeldt deze compositie perfect waar het Kinder-OLS voor staat! Aldus het juryrapport.

Belgisch-Nederlandse samenwerking in verdere uitwerking compositie De jury had voor de winnares twee verrassingen: ten eerste wordt ze zelf model voor het Ummeke en ten tweede mocht ze zelf een Nederlands Limburgse Koning uitzoeken uit de klas van Juffrouw Netty van Basisschool De Bongerd. Dat waren tien kandidaten. Ze heeft met hulp van de regisseur Peter Joosten en de verslaggeefster Sanne van Kinjerkroam (L1) alle tien de jongens een andere vraag gesteld. Zoals: ‘Waarom wil jij Koning worden?’ Na alle antwoorden koos Bianca voor drie kandidaten. Bianca kon daar niet verder uit kiezen en heeft hulp gevraagd van alle aanwezige meisjes. De keuze is gevallen op Loic Schreurs uit Nederweert-Eind. Zijn naam werd namelijk het hardste geroepen!

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

15

1169

De werkelijke compositie werken de kinderen nu nader uit, samen met de kunstenaar: de komende maanden wordt door de kinderen en de kunstenaar hard gewerkt om een kleimodel te modelleren, waarvan vervolgens een wasmodel wordt gemaakt. Dit wasmodel gaat naar de gieter, die er - ook weer samen met de kinderen - een bronzen beeld van maakt. Bij alle stappen in het wordingsproces worden de kinderen betrokken. Zodra het definitieve beeld klaar is, wordt het feestelijk onthuld.

Kinder-OLS Het Kinder-OLS zelf vindt plaats op 22 juni in Nederweert; het is een groot festijn voor de kinderen van basisscholen in Nederweert en de buurgemeenten. Meer informatie over het OLS 2007 staat op www.ols2007.nl. Hierop staat steeds het laatste nieuws rondom de voorbereidingen van het OLS 2007 te Nederweert.

Bianca Dewit uit Neerpelt (Belg.Lb.) van basisschool De Helibel uit Sint-Huibrechts-Lille ontwierp de winnende compositie.

De winnende compositie, â&#x20AC;&#x2DC;live' nagebootst door Loic Schreurs en Bianca Dewit, de kinderen die model zullen staan voor het Ummeke.

Links op de foto staat de kunstenaar, Pierre Habets

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1170

15 februari 2007

16

Schuttersbrief - nummer 64

SCHUTTERIJ ST.-SALVIUS TE LIMBRICHT IN NL-LIMBURG (5) Vervolg op SB 49, blz. 842, SB 50, blz. 862-863, SB 54, blz. 947, en SB 57, blz. 1022

Hoe oud is zij niet? (Vervolg 4) VAN: De Heer J.H.A.L. (Jo) Pluymakers, schutterijvorser Beste Alfred,

Beek (Lb.), 2 januari 2007

Met verwijzing naar SB - nummer 57, blz. 1022, zou ik een oproep willen doen aan het bestuur van Schutterij St.-Salvius te Limbricht om te reageren op de eerdergenoemde argumenten in de SB die toch aantoonbaar maken dat ‘St.-Salvius’ beslist géén 750 jaar oud kan zijn. Het terugkeren op een dwaling is zeker geen schande, maar zou veel hulde verdienen. De jubileumfeesten zijn nu voorbij, tijd dus om zich te beraden om ook te voorkomen dat opvolgers van de huidige generatie bestuurders weer doorgaan met het verspreiden van een dwaling. Of heeft ‘St.-Salvius’ toch argumenten om aan te kunnen tonen, dat ze werkelijk (om en nabij) 750 jaar bestaat? Laat het weten dan!

Met vriendelijke groet, Jo Pluymakers

AAN: De Heer Frank Lebens, secretaris van Schutterij St.-Salvius te Limbricht (Lb.) Beste Frank Lebens,

Maastricht, 2 januari 2007

Graag jouw reactie op vorenstaande mailing van Jo Pluymakers. Bij voorbaat dank voor de te nemen moeite.

Mijn beste wensen voor het nieuwe jaar.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

VAN: De Heer Frank Lebens [Met cc aan de SB-redactie]

Limbricht, gemeente Sittard-Geleen (Lb.), 17 januari 2007 Geachte Heer Pluymakers, Beste Jo, Beste Schuttersvriend, In navolging van Uw vraag aan dhr. Disch d.d. 02-01 jl. wil ik U het volgende mededelen.

De redenen waarom schutterij St.-Salvius Limbricht afgelopen jaar haar 750-jarig bestaansfeest heeft georganiseerd, zijn duidelijk omschreven in het Limburgs Schutterstijdschrift (LS), editie 65.

Wij, bestuur en leden van Schutterij St.-Salvius, alsook de leden van de organiserende stichting ‘Schutterij St.-Salvius Limbricht 750 jaar’ beweren nergens, in welke publicatie dan ook, dat wij er 100% zeker van zijn dat onze schutterij exact 750 jaar bestaat. Omdat onze voorgangers in 1956 - op grond van toentertijd aannemelijke historische feiten (welke duidelijk staan omschreven in bovengenoemde publicatie) - een feest hebben georganiseerd ter ere van de 700ste verjaardag, heeft men in 1981 het 725-jarig bestaansfeest georganiseerd. Reden voor het huidige bestuur om in 2003 / 2004 op onderzoek uit te gaan naar de ouderdom van onze schutterij.

Met een oproep in de SB en een publicatie in het LS zijn we de confrontatie aangegaan met onze schuttersvrienden. Wat schetst echter onze verbazing? Geen reactie! Pas in september (?) 2005 kwam dhr. Disch met een publicatie in de SB over de ouderdom van onze schutterij en de motivatie ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

17

1171

om deze te bekritiseren. Het feit dat hierop geen reactie volgde van onze kant, duidt er al op dat wij de meningen van dhr. Disch zeker niet als onaannemelijk beschouwen. Echter, in zulk stadium van de organisatie van een feestjaar met dergelijke omvang, gaat men (en dus ook wij) niet nog debatteren over de reden van de festiviteiten.

Resumerend concludeer ik: a) dat wij, bestuur en leden van Schutterij Sint-Salvius, niemand voor het lapje willen houden betreffende de werkelijke ouderdom van onze schutterij; b) dat wij er wel van overtuigd zijn dat men in 1956 op aannemelijke gronden het 7de eeuwfeest heeft gevierd; c) dat wij deze verjaardagenreeks, zoals het er nu naar uitziet, zullen voortzetten in lengte van dagen; d) dat wij alle schrijvende en sprekende schuttersvrienden dankbaar zijn voor hun kritieken, zowel positief als negatief. Dankzij hen hebben wij de broodnodige (media)aandacht gekregen die ervoor heeft gezorgd dat ons jubileumfeest de boeken in zal gaan als onvergetelijk.

Hopende U voldoende te hebben geïnformeerd, verblijf ik met vriendelijke schuttersgroet, Frank Lebens

VAN: De Heer Jo Pluymakers [Met cc aan de SB-redactie]

Geachte Heer Frank Lebens,

Beek (Lb.), 30 januari 2007

Op de eerste plaats hartelijk dank voor Uw reactie.

Inderdaad heeft U in het Limburgs Schutterstijdschrift (LS), nummer 65, aangegeven de gronden waarop Uw schutterij het 750-jarige bestaan baseert. Het zal U duidelijk zijn, dat die historische onderbouwing van de plaatselijk historicus Fr. Smeets wel een heel magere is: het is slechts een veronderstelling. En dat heeft Uw bestuur blijkbaar ook begrepen door voorzichtig te laveren met 1256 als oprichtingsjaar. Dit neemt niet weg, dat ‘750 jaar St.-Salvius’ zeer nadrukkelijk is geafficheerd.

Als men een jubileum gaat vieren, dan mogen de feestvierenden en ook het grote publiek toch aannemen, dat sprake is van de juistheid van dat jubileum. Dat bij een schutterij niet op enkele jaren gekeken kan worden, dat is begrijpelijk. Maar honderd jaar of veelvouden daarvan, dat lijkt me toch wat anders.

U schrijft dat Uw bestuur niemand voor het lapje wil houden inzake de ouderdom van Uw gezelschap, maar dat doet het wel, zeker als de huidige verjaardagenreeks zal worden voortgezet tot in lengte van dagen, zoals Uzelf schrijft.

Het historisch onderzoek van Uw schutterij heeft blijkbaar in 2003 / 2004 niets opgeleverd. Dat zou dus toen al een reden geweest kunnen zijn om géén jubileumfeesten te houden. Maar goed, dat is wel gebeurd en - het zij Uw schutterij van harte gegund - met veel succes!

Jammer, dat Uw bestuur echter nu niet de courage kan opbrengen om terug te keren op een dwaling!

Ons niet voor het lapje houden? Het lijkt er wèl op!

Met vriendelijke groet, Jo Pluymakers

AAN: De Heer Frank Lebens Beste Frank Lebens,

Maastricht, 30 januari 2007

Niet netjes vind ik jouw verdraaiing van nogal wat feiten. Op een aantal voorbeelden daarvan heeft Jo Pluymakers in zéér milde bewoordingen reeds gewezen. Op een paar andere voorbeelden zal ik ingaan, zonder daarmee de indruk te willen wekken volledig in mijn opsomming te zijn. Wellicht komen de overige voorbeelden van jouw gekunstelde argumentatie nog eens een andere keer aan bod.

Ik beperk me nu in elk geval tot de navolgende die voornamelijk de Schuttersbrief betreffen.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1172

15 februari 2007

18

Schuttersbrief - nummer 64

Allereerst wil ik erop wijzen, dat in 2003 / 2004 - anders dan je suggereert - jij en jouw medebestuursleden géén onderzoek naar de ouderdom van jullie schutterij hebben gepleegd, althans géén serieus onderzoek, laat staan dat er één uitgevoerd is door een terzake deskundige. Het Limburgse schutterswereldje is te klein om ongemerkt zo’n onderzoek te (laten) doen. Uit 2003 is totaal niks bekend omtrent enige onderzoeksactiviteit. Ging het trouwens niet om een eenmans-‘onderzoek’ door jouzelf? En 2004? Te melden valt: a) op 1 en 2 mei 2004 het gouden jubileum van jullie drumband ‘als start van 750-jarig bestaansfeest van onze schutterij’ (jouw artikel in LS 64, blz. 44); dus de viering van ‘7½ eeuw St.-Salviusschutterij in 2006’ stond kennelijk reeds in 2003/2004 vast, nog lopende het zogenaamde onderzoek; b) eind 2004 een kritiekloze herhaling van het aloude en alom bekende nepverhaal van amateur Frans Smeets inzake de vermeende hoge ouderdom van de St.Salviusschutterij (jouw artikel in LS 65, blz. 27-28). Dat is alles! Hoezo kun jij het dan hebben over een ‘onderzoek naar de ouderdom van onze schutterij’?

Anders dan jij doet voorkomen, heeft er in de Schuttersbrief (SB) nimmer ‘een oproep’ gestaan. In SB 25 van 8 mei 2005 (blz. 455) en SB 26 van 20 mei 2005 (blz. 471) beantwoordde ik jouw vraag (van een maand tevoren), hoe of waar je zou kunnen achterhalen welke schutterij de oudste is van Limburg. Ik gaf je exact aan, waar je moest zoeken, nl. in een door mij op 14 juni 2004 tot stand gebracht geschrift, dat bij elke (!) van de ±1.500 Limburgse schutterijen uit verleden en heden vermeldt wanneer de betreffende schuttersorganisatie opgericht is. Bovendien vertelde ik je nog in hetzelfde SB-artikel, dat binnen de provincie Limburg de eerste (!) schuttersgilden (schutterijen) zijn gegrondvest tijdens de jaren 1350-1375 - en wel in de steden (!), m.n. te Maastricht en Venlo - en dat pas later (!) ook op de dorpen (!) schuttersorganisaties zijn ontstaan. Zoals je weet, was en is Limbricht een dorp. En dus…? Met de conclusie die je voor jezelf en voor jouw bestuur had kunnen trekken t.a.v. jouw eigen Limbrichtse schutterij op grond van mijn SB-publicatie van mei 2005 en mijn studie van juni 2004, hebben jij en jouw medebestuursleden helemaal niets gedaan. Op z’n minst hadden jullie bij mij nadere informatie kunnen inwinnen of hadden jullie voor een second opinion te rade kunnen gaan bij terzake deskundigen zoals… [en vul hier zelf maar een aantal namen in].

Desgewenst had ik jullie kunnen doorverwijzen naar ettelijke gedegen kenners op het gebied van het Limburgse schutterijwezen. Maar nee, jullie moesten zo nodig in 2006 een 750-jarig jubileum vieren!

Ondanks het vorenstaande besta je het om ook nog in antwoord aan Jo Pluymakers jouw ‘verbazing’ uit te spreken, dat jij en jouw medebestuursleden ‘pas in september (?) 2005’ een mailing van mij hebben ontvangen m.b.t. de ouderdom van jullie schutterij. Alsof ik - naar aanleiding van jouw vraag in april 2005 - in de daaraanvolgende maand mei al niet duidelijk genoeg was!

Tevens besta je het om het argument te hanteren, dat met de ‘oproep in de SB’ van mei 2005 (die dus geen oproep was: zie mijn commentaar hierboven in de derde alinea) en met ‘de publicatie in het LS’ van december 2004 (zie nog een alinea hogerop) jij en jouw medebestuurders ‘de confrontatie zijn aangegaan met de schuttersvrienden.’ Hoezo confrontatie? Met welk doel? Om een discussie te ontlokken, met als mogelijke uitkomst dat het gewraakte jubileum toch maar niet gehouden zou moeten worden? Wat heeft zo’n vermeende oproep in april / mei 2005 trouwens voor een zin, als jij en jouw medebestuursleden pakweg anderhalf jaar tevoren al vastbesloten waren om in 2006 het onderhavige jubileum te laten doorgaan en jullie tegelijk al zó vergevorderd waren - naar je beweert - met de feestvoorbereiding dat afgelasting van het jubileum niet meer tot de mogelijkheden behoorde? Nogmaals: hoezo ‘de confrontatie aangaan met de schuttersvrienden’? Het is van tweeën één: òf je lokt een confrontatie met schuttersvrienden uit òf je laat haar achterwege. Maar in een en dezelfde alinea zeggen dat je met de publicatie in LS 65 van dec. 2004 en met de ‘oproep’ in SB 25 van mei 2005 de confrontatie wilde aangaan en tegelijk - vanwege de vergevorderde feestvoorbereiding - toch niet wilde debatteren over de reden van de festiviteiten, is - zachtjes uitgedrukt - wel uitermate eigenaardig.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

19

1173

EGS: PORTRETTENGALERIJ (5) Vervolg op SB 57, blz. 1017, SB 59, blz. 1051, SB 60, blz. 1078, en SB 62, blz. 1137

De penningmeester van de EGS

Drs. L.P.M. (Louis) Litjens Geboren in 1947 Van Hillenstraat 10, 5988 BH Helden.

Telefoon: 00.31. (0)77 - 306 14 03.

Fax: 00.31.(0)77 - 850 21 25.

E-mail: penningmeester@egs-schuetzen.com of louis.litjens@gmail.com Sinds 1969 lid van Koninklijke Schuttersgilde St.-Lambertus te Helden (Lb.) Sinds 1977 voorzitter van eerdergenoemde schuttersgilde Sinds 1988 voorzitter van de Noord-Limburgse schuttersbond Juliana Van 1989 tot 1995 lid van de EGS-Ledenvergadering Sinds 1995 penningmeester van de Oud-Limburgse Schuttersfederatie (OLS) Sinds 1999 penningmeester van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS) Sinds 2000 thesaurier van de Ridderorde van de Heilige Sebastiaan in Europa Sinds 2006 vice-president van de Oud-Limburgse Schuttersfederatie (OLS) -----De rubriek EGS: portrettengalerij is een coproductie van Lothar Heupts (algemeen secretaris van de EGS) en de SB-redactie A.D.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1174

15 februari 2007

20

Schuttersbrief - nummer 64

SCHUTTERSSITES (6) Vervolg op SB 6, blz. 221, SB 18, blz. 373, SB 27, blz. 489-492, SB 46, blz. 767-769, en SB 47, blz. 791-794

De webstek van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.) VAN: Alfred Disch, SB-hoofdredacteur Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 1 februari 2007

Als hoofdredacteur van Uw e-magazine reken ik het mede tot mijn plicht om regelmatig op het internet te surfen. Sowieso doe ik dat al wekelijks waar het gaat om de internetsite van de EGS (www.e-g-s.eu of www.egs-schuetzen.com), de websteks van de schuttersfederaties FGS (www.schuttersnet.nl), NBFS (www.schuttersgilden.nl), OLS (www. olsfederatie.com) en FVHS (www.vlaamseschuttersgilden.be) alsmede van de nationale koepelorganisaties voor de schietsport (KNSA, NHB, NKB, FSSV, NUKB, enz). Maar ook de sites van de diverse gildekringen en schuttersbonden in het Nederlandstalige gebied (al zijn er hiervan nog veel te weinig!) vergeet ik zeker niet. Zomin kan ik het nalaten om via de digitale snelweg de diverse nationale en regionale schuttersverbanden in het buitenland op te zoeken.

Met onze vrienden van het Poolse schuttersverband heb ik vrij onlangs (weer!) contact opgenomen. Hun heb ik (weer!) gevraagd, of zij op hun landelijke webstek toch ook eens iets in het Duits (de belangrijkste voertaal binnen de EGS!) willen zetten. Dan kunnen ook zij die het Pools niet machtig zijn (en dat zijn toch de meesten onder ons), kennisnemen van de jongste ontwikkelingen binnen de vrij grote gemeenschap van historische schutters in Polen. Misschien zijn onze Poolse vrienden zelfs zóver te porren, dat ze óók gaan zorgen voor een subpagina in het Nederlands. Want - en dit wordt maar al te vaak vergeten - ná de Duitssprekenden (Duitsland, Liechtenstein, Oostenrijk, Zwitserland) en nog vóór de Polen vormen de Nederlandstalige schutters (Vlaanderen en Nederland) de omvangrijkste groep binnen de EGS. Tot verreweg de grootste categorie schutterssites behoren uiteraard de websteks van de afzonderlijke schutterijen (schuttersgilden). Alleen al in ons land en bij de Vlamingen beloopt het aantal schutterlijke internetsites een paar honderd. Sommige websteks daarvan springen steeds weer in positieve zin eruit. Het zijn sites waarvan je al tijdens de eerste kennismaking denkt: ‘Hier kan ik nog wat van opsteken! Hier wil ik eens vaker komen kijken!’ Tot deze (kleine) categorie reken ik zonder meer de webstek van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.): www.sint-sebastianus.nl. Meermaals bezocht ik dus al de Klimmense site.

En iedere keer dacht ik dan weer: ‘Waar halen ze de tijd en energie vandaan en hoe krijgen ze het toch allemaal voor elkaar om zoveel moois en zoveel interessants tot stand te brengen!’ Ditmaal vielen mij twee zaken op, die wederom het belang van een lokale schutterssite verre overstijgen en waarvan ik het dus alleszins de moeite waard vind om er in de SB melding van te maken.

Zo is er met ingang van vandaag op de webstek van Broederschap St.-Sebastianus een schitterende reeks schilderijen te zien, die helemaal gewijd is aan de patroonheilige van de Klimmense schutterij. Alles in full colour, dus in kleur. En van een hoogstaande kwaliteit. Geen wonder, want onder de 27 schilderijen bevinden zich creaties van vermaarde kunstenaars als Botticelli (Italië), El Greco (Spanje) en Rubens (Vlaanderen). De beheerders van deze site kennende, weet ik vrijwel zeker, dat op termijn de verzameling afbeeldingen verder zal worden uitgebreid. Moeten ze vooral doen! Ongetwijfeld zal ook bij elke nieuwe afbeelding wederom vermeld worden, wie de maker van het schilderij is en waar het origineel zich bevindt. Een tip van mijn kant aan de sitebeheerders: beste Wiel en Lieske Leunissen, zet er ook steeds een jaartal bij, zodat jullie websitebezoekers tevens weten wanneer het betreffende schilderstuk is vervaardigd. En voor wie ik inmiddels nieuwsgierig gemaakt heb, is de digitale route: www.sint-sebastianus.nl => Geschiedenis => Schutterijen => Sint-Sebastianus in de schilderkunst.

Een andere opmerkelijke nieuwigheid die ik althans niet eerder elders ben tegengekomen, is de mogelijkheid om vanaf heden via de site van de Klimmense schutterij te luisteren naar de live-uitzendingen van de regionale radio. Hoe dat technisch allemaal kan, moet U vooral mij niet vragen. Maar fantastisch dat dit allemaal kan, vind ik het wel. Deze kennelijk nieuwe mogelijkheid voor een schutterssite lijkt mij heel handig, als straks de schuttersfeesten plaatsvinden. Hoef ik op mijn radio niet meer eindeloos te zoeken naar de zender. De radioverslagen van het OLS volg ik voortaan wel via mijn computer; het websiteadres van de Klimmense schutterij ken ik immers allang uit mijn hoofd!

-----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2006

21

1175

VERSCHIJNING VAN DE SCHUTTERSBRIEF (33) Vervolg op SB 62, blz. 1033

Donderdag, 18 januari 2007 Hallo Alfred, Vooreerst de beste wensen voor 2007 en een goede gezondheid wens ik je toe. Bij toezending van Schuttersbrief - no. 63 merk ik, dat ik de nummers 60, 61 en 62 niet in mijn bezit heb. Wat er gebeurd is, zou ik niet weten. Ik kijk iedere dag mijn e-mail na en deze nrs. heb ik waarschijnlijk niet ontvangen. Kun je mij deze nog bezorgen zodat ik de verschenen Schuttersbrieven kan vervolledigen? Groeten, Herman Janssen.

Herman Janssen, bestuurslid van de FVHS- / OLS-bond Maas en Kempen, Kinrooi (Belg.Lb.) Reactie van de redactie Beste Herman, Op het moment dat SB 63 (van 15 januari) als extra-editie verscheen, waren SB 60 (van 30 december), SB 61 (van 31 december) en SB 62 (van 14 januari) ‘al lang’ klaar. Door de perikelen met de SB-verzending, door mij beschreven in SB 59 (blz. 1034), kon de Schuttersbrief niet meer op tijd de abonnees bereiken (met ‘dank’ aan de provider @Home!). Ondertussen was Jelger Visser, onze onvolprezen adjuncthoofdredacteur en ICT-coördinator, naarstig doende om voor de gerezen verzendproblemen een oplossing te vinden. Die kwam er weldra, maar tegelijkertijd - op 15 januari - nam de (minder onvolprezen) justitieminister van Nederland een deels onzalig besluit inzake de CWM-problematiek. De actualiteit gebood toen voorrang te geven aan verzending van de extra-editie, dus van SB 63. Jelger Visser voorzag, dat er wellicht misverstanden bij SB-lezers zouden kunnen rijzen, en heeft daarom zéér terecht in de begeleidende e-mail bij SB 63 nadrukkelijk en uitdrukkelijk gemeld, dat de nrs. 60 t/m 62 nog zullen volgen. En dáár is de SBredactie nu dan ook mee bezig! Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Zaterdag 20 januari 2007 Beste Alfred, Vandaag heb ik Schuttersbrief - no. 60 ontvangen. No. 59 heb ik ook gekregen, maar vreemd genoeg heb ik de extra-editie van de SB gekregen als no. 63. Groeten, André Meijers.

André Meijers, commandant en webredacteur van Schutterij St.-Gertrudis, Amstenrade, gemeente Schinnen (Lb.) Reactie van de redactie Beste André, Zo vreemd is het allemaal niet. Voor de verklaring zie hierboven mijn antwoord op een soortgelijke vraag van Herman Janssen. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Zaterdag, 20 januari 2007 Beste Alfred, Een leuk verhaal over dat wipschieten. Met vriendelijke schuttersgroeten, Fred Hannen.

E.G.H. (Fred) Hannen, keizer van Schutterij St.-Anna, Merum, gemeente Roermond (Lb.)

-----Zondag, 21 januari 2007 [Uit een digitale zendbrief van de FSSV-webmaster aan FSSV-leden en FSSV-sympathisanten] Beste Gildebroeders en Gildezusters en Schutters, Ik stuur U een Schuttersbrief, waar een verhaal in staat van de Nederlandse Federatie van Wipvogelschieten. Heeft Uzelf een mooi verhaal over de gilden in Brabant, dan kunt U dat ook plaatsen in de Schuttersbrief. U kunt tevens gratis abonnee worden van deze Schuttersbrief. In de Schuttersbrief staat hoe dat moet: stuur een mail naar redactie@schuttersbrief.nl. U kunt ook eerder verstuurde Schuttersbrieven opvragen bij de redactie van de Schuttersbrief. Zie bijlage. Vr.gr., Frans.Manni.

Frans Manni, webmaster van de Nederlandse Federatie van Wipvogelschieten, Tilburg (N.Br.) Reactie van de redactie Kijk, dit soort aanbevelingen ziet de SB-redactie natuurlijk graag vaker. Frans, hartelijk dank! Alfred Disch.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1176

15 februari 2007

22

Schuttersbrief - nummer 64

Maandag, 22 januari 2007 Beste Schuttersvriend, Bij deze wil ik mij aanmelden om de Schuttersbrief vanaf nu rechtstreeks van U te mogen ontvangen. Bij voorbaat dank voor de inschrijving en de toezending in de toekomst. Met vriendelijke groeten, Pjer Senden.

P.J. (Pjer) Senden, voorzitter van Schutterij St.- Sebastianus, Mheer, gemeente Margraten (Lb.)

-----Vrijdag, 26 januari 2007 Beste Alfred, Bedankt voor de nieuwsbrief. Ik stel het op prijs deze nieuwsbrief te blijven ontvangen. Rens Guitjens.

Rens Guitjens, baasdeken [= secretaris] van St.-Jorisgilde, lid van de Schietcommissie NBFS-kring Maasland, Heeze, gemeente Heeze-Leende (N.Br.)

-----Vrijdag, 26 januari 2007 Beste Alfred, Wat mij betreft, mag je mij de Schuttersbrief blijven toesturen! Met vriendelijke groeten / Best regards, Hans van Zonneveld.

Hans van Zonneveld, secretaris van Gilde St.-Catharina en St.-Barbara, Mierlo, gemeente Geldrop-Mierlo (N.Br.)

-----Vrijdag, 26 januari 2007 Beste Alfred, Hartelijk dank voor het toesturen van de Schuttersbrief. Ik heb deze echter deze week ook reeds ontvangen van een van onze gildebroeders. Als dat zo blijft, kunt U het rustig achterwege laten. Overigens ben ik wel van mening, dat de nodige goede informatie in de SB verstrekt wordt. Met heel hartelijk dank.

Gildegroeten, Johan van Breugel.

J.C. (Johan) van Breugel, eredeken van de NBFS-kring Maasland, Sint-Michielsgestel (N.Br.) Reactie van de redactie Beste Johan, Vandaag heb ik naar ongeveer 200 à 300 personen een e-mail gestuurd met SB 60 als bijlage.

Het betreffen allemaal personen die deze week door weer anderen aan mij zijn ‘voorgedragen’ om in aanmerking te komen voor gratis en rechtstreekse toezending van de SB. Ook U behoort tot die grote groep van aangemelde personen. Vraag me niet, wie U aangemeld heeft (hebben): het zou te veel tijd en energie vergen van mij, als ik óók nog eens ging bijhouden wie wie heeft (hebben) voorgedragen. Zoals ik meermaals in de SB heb uitgelegd [zie bijv. SB 42, blz. 680], heb ik liever, dat de lezers rechtstreeks van de redactie de SB ontvangen en dus niet via een tussenpersoon (verenigingssecretaris, pr-functionaris, postmaster, webmaster, medeschutter, familielid, vriend, kennis, zakenrelatie of iemand anders). De ervaring heeft mij namelijk geleerd, dat ik toch in de meeste gevallen uiteindelijk zelf moet zorg dragen voor toezending: de tussenpersoon kan ziek worden, kan vergeten een wijziging van zijn of haar e-mailadres aan de SB-redactie door te geven, kan de SB niet tijdig doorsturen of, erger nog, wil - bij minder welgevallige artikelen - de SB niet doorgeleiden, kan nalaten de mailbox regelmatig (voldoende) leeg te maken waardoor de SB niet meer in de mailbox past, enz. Daar komt nog bij, dat de SB-redactie de voorkeur geeft aan een meer persoonlijk contact met ieder van haar lezers. Vandaar dat ik U bij dezen wil verzoeken om Uw gildebroeders mede te delen, dat U de Schuttersbrief voortaan rechtstreeks van de SB-redactie ontvangt. Bij voorbaat dank voor Uw welwillende medewerking. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Zaterdag, 27 januari 2007 [Betreft e-mail die verstuurd is aan een aantal schutterij- en gildesecretarissen] Beste collega's, Ik stel toezending van de SB aan mij wel op prijs. Het is misschien een idee om deze mail met SB 60 als bijlage door te sturen aan de leden. Dan kunnen ze ook aangeven of ze hierin geïnteresseerd zijn.

Theo Martens, secretaris Schutterij St.-Nicolaas en St.-Antonius, Budel, gemeente Craenendonck (N.Br.) Reactie van de redactie Beste Mensen, Het voorstel van Theo Martens vind ik prima en daarvoor zeg ik hem bij dezen dan ook hartelijk dank. Zoudt U bij het doorsturen van SB 60 of een ander SB-nummer wel zo goed willen zijn om in de begeleidende e-mail het volgende te vermelden? Namelijk: Wie gratis en rechtstreeks de Schuttersbrief (SB) wil ontvangen, hoeft slechts zijn of haar adres en telefoonnummer door te geven aan redactie@ schuttersbrief.nl en men krijgt dan voortaan de SB-nummers automatisch toegezonden tot het moment van opzegging. Mijn dank voor de door U te nemen moeite. Met hartelijke groeten, Alfred Disch.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

23

1177

Maandag, 29 januari 2007 Geachte Redactie, Door een speling van het lot kan ik niet meer beschikken over de Schuttersbrieven. Op het internet zag ik, dat er een site in ontwikkeling is waarop (waarschijnlijk?) de Schuttersbrieven online te raadplegen zijn. Daar kan ik wel op wachten. Echter, op dit moment wil ik graag de ontwikkelingen m.b.t. de aansluiting bij de KNSA direct volgen. Kunt U mij de Schuttersbrief met daarin de reactie van de redactie op de ministeriele beschikking nogmaals toesturen? Volgens mij was deze Schuttersbrief een paar weken geleden verzonden. Met vriendelijke groeten, Willem van Uden.

Willem van Uden gildebroeder van de St.-Joris, Berlicum, gemeente Sint-Michielsgestel (N.Br.) Reactie van de redactie Beste Willem van Uden, Uw naam komt (nog) niet voor op de SB-verzendlijst. Dat betekent, dat U (nog) géén abonnee bent van de Schuttersbrief (SB). SB-abonnee wordt U door simpelweg Uw naam, woonadres, telefoonnummer en e-mailadres te melden aan redactie@schuttersbrief.nl. Zodra die gegevens bij de redactie bekend zijn, komt Uw naam op de SB-verzendlijst te staan en ontvangt U gratis en rechtstreeks de Schuttersbrief. Uw naam en e-mailadres heb ik inmiddels, nu nog slechts Uw adresgegevens en Uw telefoonnummer. Ik zal dan vervolgens met genoegen inhoudelijk op Uw e-mail van nu nader ingaan. Mag ik U trouwens vragen, van wie U tot nu toe de Schuttersbrief ontving? Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Zondag, 4 februari 2007 Waarde Alfred, Een groot legioen schutters, met inbegrip van ondergetekende, is hoogst content dat er zó'n leerzame en interessante Schuttersbrief bestaat! Puur jouw verdienste toch? Met beste gildegroet, Frans X. Frans X. van Miert, oud-journalist en pr-functionaris van St.-Jorisgilde, Berlicum, gemeente Sint-Michielsgestel (N.Br.)

-----Dinsdag, 6 februari 2007 Beste Alfred en Jelger, Bedankt voor de toezending van de meest recente Schuttersbrief. In deze Schuttersbrief staat een indrukwekkend overzicht van alle artikelen en onderwerpen die aan de orde zijn gekomen in de vorige Schuttersbrieven. Ik heb erg veel respect voor de archivering en voor het overzicht dat jullie hebben bewaard. Mijn complimenten! Met vriendelijke groet, Robby Willems.

Robby Willems, ste 1 deken [= secretaris] van St.-Anthonius- en St.-Nicolaasgilde, Groeningen, gemeente Boxmeer (N.Br.) -----Dinsdag, 6 februari 2007 Geachte, Ik heb op blz. 1095 van SB 61 een foutje ontdekt, maar ik denk dat het een mixing is van 2 (twee) gilden. Mechelen is ‘De Mechelse Kolveniersgilde’. En Merksem is ‘Kolveniersgilde St.-Kristoffel’. Verder lees ik altijd geïnteresseerd Uw uitgave. Ik wens U veel moed om dit werk verder te zetten. Groetjes, Karel Janssens.

Karel Janssens, griffier [= secretaris] van Confederatie der Historische Schuttersgilden (CHS), Deurne, gemeente Antwerpen (Antw.)

Reactie van de redactie Beste Karel Janssens, U vergist zich: ook de Kolveniersgilde te Mechelen had en heeft St.-Christoffel als patroon. Zie daarover het artikel van hoofdman Jan Severyns in SB 6, blz. 212-217. Dank voor Uw complimenten aan het adres van de SB-redactie. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1178

15 februari 2007

24

Schuttersbrief - nummer 64

MEDEDELINGEN (Afl. 36) Vervolg op SB 62, blz. 1134-1135

MEDEDELING 112 (Inzake giften voor de SB-stichting i.o.)

Van de volgende personen mocht de SB-stichting een gift ontvangen, t.w.: € 10,- van de heer J. Ossewaarde te Badhoevedorp (N.H.) d.d. 11.1.2007; € 100,- van de heer drs. Jelger Visser te Groningen (Gro.) d.d. 13.1.2007; € 100,- van de heer M.W.E.M.( Mathy) Leunissen te Kunrade (Lb.) d.d. 18.1.2007; € 20,- van de heer J.A.M. (Jan) Peeters te Weert (Lb.) d.d. 21.1.2007; € 20,- van de heer P.E.L.M. (Paul) Disch te Maastricht d.d. 31.1.2007; in totaal dus een bedrag van € 250,- waarvoor hartelijk dank!

Donaties uit binnen- en buitenland voor de instandhouding van de Schuttersbrief (SB), het Schuttersbriefje (voor jongeren) en de SB-Bijlagen, voor de totstandkoming van de SB-webstek en de SB-jongerensite alsmede voor de realisatie van de overige SB-actiepunten (zie de colofongegevens) kunnen worden gestort op de bankrekening, vermeld op de laatste bladzijde van elk SB-nummer. Wilt U per se dat Uw naam niet publiekeliijk bekend wordt, vermeldt U dan ‘Gift van NN’ (of in plaats van ‘NN’ Uw initialen) op het overschrijvingsformulier aan Uw bank.

Uw donatie, hoe gering ook, is zéér welkom: zonder Uw geldelijke ondersteuning redt de SB-redactie het op den duur niet!

Alfred Disch, SB-hoofdredacteur

------

MEDEDELING 113 (Inzake website van de FSSV) Tilburg (N.Br.), 1 februari 2007 Beste Gildebroeders, Gildezusters en Schutters, Nieuw op de website van de Nederlandse federatie van wipvogelschieten (Federatie van Scherpschuttersverenigingen): bij Fotos’s staat een link naar een fotoalbum met meer dan 400 foto’s van het Nederlandse kampioenschap Vrije-hand, het Nederlandse kampioenschap Jeugd en het Nederlandse kampioenschap Opgelegd. In het album komen veel foto’s voor die nog niet op de website hebben gestaan. Dus kijk op http://members.home.nl/ned.federatie.v.w.s.

Veel kijkplezier!

Vriendelijke groeten, Frans.Manni.

Frans Manni, webmaster van de FSSV, Tilburg (N.Br.)

------

MEDEDELING 114 (Inzake bestuurswisseling bij het BOHS en de FVHS) Genk (Belg.Lb.), 11 februari 2007 a) In het Belgisch Overlegorgaan van Historische Schuttersgilden heb ik per 01/01/2007 het voorzitterschap neergelegd. Mijn opvolger is Peter Ernst van de schuttersgilde St.-Hubertus te Lontzen (Oost-België).

Naar een penningmeester ter vervanging van Peter Ernst zijn wij nog op zoek. Ik blijf echter secretaris voor Regio 4 binnen de EGS ter ondersteuning van het Europees Schutterstreffen in Kinrooi (Belg.Lb.) in 2009. Daarna wordt Peter Ernst de regio-secretaris. b) Bij de Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden heb ik het ambt van secretaris per 01/01/2007 neergelegd. Mijn opvolger daar is Peter Ressen (voorzitter van de Bond van Schutterijen Maas en Kempen). Penningmeester is Willy Willems, voorzitter van de schuttersgilde St.-Sebastiaan te Waanrode en voorzitter van de kring Diest binnen de Hoofdschuttersgilde van Brabant.

Groeten, Stan Krolicki Stan Krolicki, tot 1.1.2007 BOHS-voorzitter en FVHS-secretaris, secretaris van EGS-regio 4, Genk (Belg.Lb.) ------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 64

15 februari 2007

25

1179

COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o.

De leden van de SB-redactie (zie volgend kadertje) vormen het bestuur van de SB-stichting.

Activiteiten van de SB-stichting c.q. SB-redactie zijn onder meer: de Schuttersbrief, het Schuttersbriefje (voor jongeren), de SB-bijlagen, de SB-website en SB-jongerensite.

Zie verder vooral ook de lijst van actiepunten op pagina 1115 van SB-nummer 61.

Daar de door de SB-stichting te maken kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de in het onderstaande kadertje vermelde (voorlopige) bankrekening.

Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank!

De SB wordt gratis verstrekt: zie de verzendlijst op pagina 1116 van SB-nummer 61.

Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB ontvangen? Laat dit dan m.v.v.

Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl.

De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering.

Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de voorlaatste pagina (blz. 1117) van SB-nummer 61.

U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen.

Oude nummers van de Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd.

Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek.

Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. De SB telt thans meer dan 180 rubrieken; die van U kan (kunnen) er dus ook nog bij!

Voor een tussentijds overzicht van de SB-rubrieken zie SB-nummer 61, blz. 1091-1114.

REDACTIEADRES Bezoekadres SB-redactie / SB-stichting: p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht.

Telefoon (met voicemail): 043 - 325 76 62; vanuit het buitenland: 00.31.43.325 76 62.

Mobiel: (00.31)06.42 58 70 04 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl

SB-website en SB-jongerensite zijn onder constructie; geplande uitzenddatum: 31 maart 2007.

Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch, 6221 AE Maastricht 6-B. Voorlopige bankrekening buitenland: IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL-6221 AE Maastricht 6-B.

Redactieleden: Alfred Disch, hoofdredacteur, voor adresgegevens zie hierboven; e-mail, ook: alfred.disch@gmail.com Jelger Visser: adj.-hoofdredacteur, tevens redacteur-Kruisboog & ICT-coördinator; jelger.visser@gmail.com Mathy Leunissen, eindredacteur, tevens redacteur voor de Zware Buks en redacteur-documentalist Ans Moors: redactrice voor het Italiaanse taalgebied (Italië, San Marino, Vaticaan) Naast enkele gekwalificeerde zetels zijn er nog vacante redacteurschappen voor diverse EGS-landen en/of EGS-taalgebieden en voor diverse schietdisciplines. U kunt zich daarvoor aanmelden bij de SB-redactie.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1180 15 februari 2007 Schuttersbrief - nummer 64

26