Schuttersbrief 078 (2008 01 31) met artikel van gunter helsen schuttersborden

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatiebulletin voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 78 – Maastricht, donderdag 31 januari 2008

REDACTIE Hoofdredacteur, tevens redacteur-Handboog: Alfred Disch Adjunct-hoofdredacteur, tevens ICT-coördinator en redacteur-Kruisboog: Jelger Visser Eindredacteur, tevens redacteur voor Documentatie en Zware Buks: Mathy Leunissen Redactrice voor het Italiaanse taalgebied: Ans Moors Redacteur-webmasters: Willem van Uden en Ab Reuling Technisch en zakelijk adviseur (Compres Media System, Maastricht): Jeroen Kaasenbrood --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INHOUDSOPGAVE Redactie, Inhoudsopgave en Internet…………………………………………………………………..blz. 1547 De dieren en het schutterijwezen (1)……………………………………………………………..blz. 1548-1549 Het OLS 2008: het Oud-Limburgs Schuttersfeest te Opoeteren in Belgisch-Limburg (1)……………..blz. 1550 De heraldiek en het schutterijwezen (1) ……………………………………………………………….blz. 1551 Het schutterijwezen in de gemeente Roermond (Lb.), vroeger en nu (1)………………………...blz. 1552-1553 Porseleinen schuttersborden (2)………………………………………………………………….blz 1554-1555 De houten vogel (2)……………………………………………………………………………….blz. 1556-1557 Keizerskwesties (3)……………………………………………………………………………………..blz. 1558 De schermgilden (3)……………………………………………………………………………...blz. 1559-1560 Radioprogramma ‘Balkon van Limburg’ over het schutterijwezen (4)……………….................blz. 1561-1566 De keizerslijst (4)……………………………………………………………………………………….blz. 1567 Waar of onwaar? Stellingen en veronderstellingen (4)………………………………………………...blz. 1568 Schutterscontacten over de taalgrenzen heen (5)………………………………………………...blz. 1569-1570 Verschijning van de Schuttersbrief (42)………………………………………………………………..blz. 1571 Mededelingen (Afl. 44)……………………………………………………………………………blz. 1572-1575 Evenementenagenda: provinciaal - euregionaal - landelijk - internationaal (11)………………blz. 1576-1577 Colofon en Redactieadres………………………………………………………………………………blz. 1578 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INTERNET De SB is ook te lezen op de website van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS): www.e-g-s.eu of www.egs-schuetzen.com => Schuttersbrief [= Schützenbrief = Gazety Strzelcow].

De SB-website (www.schuttersbrief.nl) is in opbouw.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

© Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

1

1547

DE DIEREN EN HET SCHUTTERIJWEZEN (1) VAN: Alfred Disch, schutterijvorser Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 5 januari 2008

Toen ik bezig was met een artikel over de winterkoning (zie daaromtrent in een van de volgende SB’s), vroeg ik me af, op hoeveel en op welke diersoorten ik zoal zou uitkomen bij een eventuele bespreking van het item ‘De dieren en het schutterijwezen’. Ik heb mij daar nooit eerder écht serieus in verdiept. Ik wil er derhalve thans een eerste begin mee maken. Daarom zal - vermoed ik - de onderstaande tabel waarschijnlijk verre van volledig zijn. Ik zou het dan ook zeer op prijs stellen, indien SB-lezers mij erop willen wijzen welke diersoorten in het zo meteen door mij te verstrekken alfabetische overzichtje nog ontbreken.

Enkele criteria Om de lezers en mezelf enige houvast te geven bij de onderhavige zoektocht, denk ik even hardop en stel ik openlijk de vraag welke (afbeeldingen van) dieren in de loop der tijd een rol hebben gespeeld en zo mogelijk nog spelen binnen het wereldje van met name de historische schutters. Historische schutters… een beperking dus in de vraagstelling! Moet dat nu? Ik meen van wel, want welhaast eindeloos zou anders onze opsomming worden indien we tevens de afbeeldingen van dieren in onze beschouwing gaan betrekken die favoriet zijn bij leden van sportschutterijen, meer speciaal bij de beoefenaars van field shooting (= letterlijk: veldschieting).

Hun schietschijven (want meer dan dát is het niet) zijn doorgaans afbeeldingen van de meest uiteenlopende wilde dieren: van vos tot beer uit de Europese fauna en zelfs - uit (sub)tropische streken - van tijger tot olifant toe. Vandaar dat ik al die beesten maar in de komende tabel samenvat onder de verzamelnaam ‘wilde dieren’.

Min of meer geldt de vorengenoemde restrictie ook i.v.m. de historische schutterijen (schuttersgilden) zelf.

Immers, wat te denken van de vroegere mussengilden? Doel van deze, tot in de 19de eeuw opgerichte verenigingen (overigens niet altijd per se schutterijen!) was namelijk in de allereerste plaats: de bestrijding van voor de landbouw schadelijke vogels, d.w.z. bestrijding van niet alleen mussen maar ook o.a. (!) eksters, hanniekauwen (gaaien), haviken, houtduiven, kraaien, sperwers, spreeuwen en vinkachtigen. Al dit gevogelte van diverse pluimage rangschik ik maar - gemakshalve en ter vermijding van een eindeloze en daarmee zinloze opsomming - onder de noemer ‘mussen’ (eerste kolom op de navolgende overzichtspagina), juist en vooral vanwege de daaran te koppelen schutterlijke mussengilde (zie tweede kolom).

Een randgeval vormen de dieren à la de draak (zinnebeeld van de duivel, het kwaad) en de eenhoorn (allegorie van Christus). Het zijn weliswaar mythologische en dus in feite nimmer bestaan hebbende dieren. Maar toch, dunkt mij, zijn zij alleszins de moeite waard om ook in ons overzicht niet onvermeld te blijven, daar ze een rol spelen in de historie en actualiteit van het schutterijwezen. En dat brengt mij bij een volgend punt.

Tientallen functies Niet zonder belang is vanzelfsprekend het vestigen van de aandacht op de relatie die er bestond en bestaat tussen dieren en het schutters(gilde)wezen, want juist dáár is het ons in deze rubriek om te doen! Het is dan ook om die reden dat ik in de tweede kolom van de tabel probeer de betekenis van dieren voor schutterijen (schuttersgilden) in verleden en heden zo goed mogelijk tot uitdrukking te brengen. Tegelijk is dát weer een leidraad om na te gaan welke nog ándere diersoorten onderwerp van onze bespreking kunnen uitmaken.

Denkende aan een onderzoeksveld als bijvoorbeeld de heraldiek (= wapenkunde) hebben we het vanzelf óók over dierenfiguren in schutterslogo’s (-vignetten, -emblemen of -beeldmerken), op schutterszilver en op overige schuttersattributen. Zo zijn er afbeeldingen van bijen of van een of meer bijenkorven om te wijzen op het bestaan van een schutterlijke bijengilde en natuurlijk bij een schutterlijke mussengilde de afbeeldingen van één of meer mussen. Wellicht het meest komen we de voorstelling van een papegaai tegen. In de tweede kolom van onze tabel geef ik evenwel de heraldische functie van dierenfiguren slechts incidenteel aan en wel op grond van de overweging dat onze inventarisatie anders bol zou komen te staan van herhalingen. In de tweede kolom gaat het dus bovenal om de diversiteit van functiemogelijkheden, niet zozeer per diersoort maar voor het dierenrijk als geheel.

Verdere toelichting bij de tabel Tot slot wil ik nog opmerken, dat de derde, tevens laatste kolom uitsluitend bedoeld is om aan te geven, of de Schuttersbrief (SB) überhaupt al over een bepaalde diersoort iets bericht heeft. De aanduiding passim betekent: (vermelding) op verschillende plaatsen. In geval van reeds meerdere bestaande rubrieken ter zake heb ik voor slechts één rubriek gekozen en daaruit weer voor de (voorlopig) laatste aflevering; bij raadpleging van die aflevering is direct onder de titel ervan de verwijzing naar vorige afleveringen te vinden.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1548

31 januari 2008

2

Schuttersbrief - nummer 78

TABEL: DE DIEREN EN HET SCHUTTERIJWEZEN Dier Adelaar

Bij Draak Duif

Eenhoorn Gaai [= eertijds: Vogel] Gans Geit Griffioen?

Hert (edelhert) Hond (jachthond) Kip (hen; haan)

Leeuw

Merel Mol Mollusk Mus Paard (zie ook Pony) Papegaai / Parkiet *Grijze roodstaartpapegaai *Grote Alexanderpapegaai *Halsbandpapegaai

Pony (zie ook Paard) Rund (os; stier) Schaap Varken Vogel * algemeen * zie ook Gaai

Wilde dieren Winterkoning Zwaan

Verband met het schutterijwezen Houten mikvogel (de dubbele adelaar) Item (ook de natuurlijke adelaar)?

Koningsschild (de dubbele adelaar) Zilveren vogel (de natuurlijke adelaar) Bijenkorf in de schuttersheraldiek Bijenwas als boetebetaling Imkerij als inkomstenbron / bijengilde St.-Joris en de draak / draaksteken Schutterlijk monument / kunstobject Duifschieten > papegaaischieten?

Houten mikvogel bij koningschieten Kleiduivenschieten (ev. bij folkloreschutterij!)

Zilveren vogel Heraldische voorstelling Gaaischieten Gansslaan (ook schuttersfolklore!)

Houten mikvogel bij koningschieten Faleristiek (humoristisch vb.: Geiteclub Iris 2) Heraldiek St.-Hubertus en het hert / St.-Hubertusfolklore Volgens theorie te Aken: naamgever schutterij Afbeelding op schutterszilver Eierschiessen te Aken (D) Haan als zilveren vogel (?) en als houten mikvogel bij koningschieten Paaseieren (ook schuttersfolklore!)

Verschieting van paaseieren Faleristisch / allegorisch: Eed -Broederschap van de Soevereine Orde van de Rode Leeuw en de Heilige Sebastianus (Lb. en Belg.Lb.) Heraldisch: als schildteken, als helmteken, als schildhouder Als wapendier: merlet genaamd Mollenjacht / mollengilde Schuttersbokaal / schutterspronkstuk Mussenjacht, vogeljacht / mussengilde D.D. Schutterij te Paard Standaardrijden / standaardruiter Afbeelding op schutterszilver Faleristiek: De Nobele Orde van de Papegay Houten mikvogel bij koningschieten Mascotte?

Naamgever schuttersperiodiek Le Papegai Papegaaiengilde en papegaaienkoning Papegaaischieten en zilveren vogel Jeugdschutters als ruiters Dekstier als inkomstenbron Drinkhoorn /schutterspronkstuk Os: standaardhoofdprijs bij verschieting Schutsschaap als inkomstenbron Teervarken / St.-Antoniusfolklore Vogel- of koningsvogelschieten (houten mikvogel; zilveren vogel; koningsvogel; de drie keizersvogeltjes) Hun afbeelding als schietschijf Winterkoninkje vangen als begin van het schuttersgildewezen (theorie Michaelis) Heraldische voorstelling

Vermelding in de SB SB 46, blz. 770 Artikel in voorbereiding Artikel in voorbereiding SB 66, blz. 1214 Artikel in voorbereiding Artikel in voorbereiding SB 59, blz. 1057 Passim; o.a. SB 23, blz. 420-424 Passim; o.a. SB 75, blz. 1471 SB 71, blz. 1342 Passim; o.a. SB 78, blz. 1556 SB 71, blz. 1343 Rubriek in voorbereiding Artikel in voorbereiding Passim; o.a. SB 75, blz. 1482 SB 5, blz. 167 SB 71, blz. 1342 Rubriek in voorbereiding Rubriek opgestart: zie blz. 1551 Artikel in voorbereiding SB 4, blz. 120 Artikel in voorbereiding SB 4, blz. 122 Artikel in voorbereiding SB 78, blz. 1557 Artikel in voorbereiding SB 78, blz. 1566 SB 21, blz. 397 Artikel in voorbereiding Artikel in voorbereiding SB 39, blz. 638 Artikel in voorbereiding SB 64, blz. 1166 SB 59, blz. 1054 Passim; o.a. SB 48, blz. 817 Artikel in voorbereiding Passim; o.a. SB 55, blz. 975 SB 68, blz. 1258 SB 72, blz. 1380 SB 12, blz. 334 SB 68, blz. 1258 Passim; o.a. SB 72, blz. 1383 Artikel in voorbereiding Artikel in voorbereiding Artikel in voorbereiding Artikel in voorbereiding Artikel in voorbereiding Artikel in voorbereiding Passim; o.a. SB 46, blz. 770 Artikel in voorbereiding SB 74, blz. 1454 Artikel in voorbereiding

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

3

1549

HET OLS 2008: HET OUD-LIMBURGS SCHUTTERSFEEST TE OPOETEREN IN BELGISCH-LIMBURG (1) VAN: Mevrouw Martine Luwel, voorzitter Werkgroep PR en Sponsoring van de Stuurgroep OLS 2008 Beste,

Opoeteren, gemeente Maaseik (Belg.Lb.), 18 / 19 januari 2008

In bijlage stuur ik U het persbericht en enkele foto's van onze info-avond voor vrijwilligers. Zou U dit kunnen publiceren? Alvast bedankt.

De website www.ols2008.be zal vanaf eind deze maand operationeel zijn.

Met vriendelijke groeten, Martine Luwel

Persbericht

OLS-informatieavond vrijwilligers druk bezocht Opoeteren. Afgelopen woensdag vond de eerste informatieavond voor verenigingen plaats. Heel wat vrijwilligers waren afgezakt naar het ontmoetingshuis ‘De Riet’.

Na het welkomstwoord van de voorzitter van de stuurgroep, burgemeester Jan Creemers, kregen de aanwezigen een informatiemap en een toelichting van Jos Geebelen, voorzitter Werkgroep Personeel.

Om een evenement als het OLS te laten slagen zijn naar schatting 1500 vrijwilligers nodig. Alle verenigingen van Maaseik werden daarom de afgelopen maanden aangeschreven met de vraag of ze bereid zijn te helpen op 6 juli of bij één van de andere nevenactiviteiten.

Een vrijwilliger steunt niet alleen op deze manier het OLS, maar ook de eigen vereniging. De uren die vrijwilligers werken, komen namelijk bij een positief saldo van het OLS ten goede aan hun vereniging.

Aan de verenigingen wordt nu gevraagd om de namen van al hun leden die willen helpen door te geven. De werkgroep personeel zal deze gegevens dan in kaart brengen en indien het aantal van 1500 niet wordt bereikt zal de Werkgroep Personeel de verenigingen van de naburige dorpen aanschrijven.

Jos Geebelen, voorzitter Werkgroep Personeel Sfeerbeeld van de info-avond voor vrijwilligers [Fotograaf: Nick Tiesters]

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1550

31 januari 2008

4

Schuttersbrief - nummer 78

DE HERALDIEK EN HET SCHUTTERIJWEZEN (1) Bronnenoverzicht VAN: Alfred Disch, schutterijvorser Beste Schutters en Schuttersvrienden, Maastricht, 28 januari 2008 Tot nu toe is in de vele tientallen afleveringen van de Schuttersbrief de heraldiek of wapenkunde alleen maar terloops ter sprake gebracht. Dáár wil ik met deze rubriek verandering in brengen.

Het is raadzaam bij heraldiek onderzoek om ten minste énkele handleidingen, naslagwerken, repertoria, tijdschriften of sites te raadplegen en een of meer onderzoekscentra te consulteren. De SB-lezer kan daartoe alvast aan de hand van onderstaand overzicht een eigen keuze maken. Later, bij de behandeling van afzonderlijke heraldieke onderwerpen, volgen meer bronnen.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch 01) Van den Borne 1996 = J.C.C.F.M. van den Borne: Bibliografie van de Nederlandse heraldiek. Uitgegeven door CBG. Den Haag 1996.

02) CBG = Centraal Bureau voor Genealogie te Den Haag (ZH): www.cbg.nl.

03) FGS = Federatie van Gelderse [en Overijsselse] Schuttersgilden St.-Hubertus: géén tijdschrift, wél een internetsite, t.w. www.schuttersnet.nl.

04) FVHS-Tijdschrift 2002-heden = Tijdschrift [van de] Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden, nummers 1 e.v. , 2002-heden. Zie ook de webstek van deze federatie: www.vlaamseschuttersgilden.be.

05) Geens 2002 = F.H. Geens: Banistiek. [Titelpagina: Er wappert een vlag. Banistiek]. Uitgegeven door het Instituut voor Vlaamse Volkskunst (IVV) - Werkgroep Vlaams Vendelarchief. [A4-formaat; 84 blz.]. Schoten 2002. [Zie vooral het hoofdstuk Heraldische gegevens op blz. 15-24 met ills.]. IVV-website: www.instituutvlaamsevolkskunst.be.

06) De Gildetrom. Magazine van de Noord-Brabantse schuttersgilden. [Met wisselende ondertitel]. [Kwartaalblad van in feite - de NBFS; NBFS = Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden St.-Joris. Uitgegeven door Stichting De Gildetrom]. Jaargangen 1 e.v., 1954-heden. Zie aldaar (blijkens de Index van A.E.M. van Esch, 3 delen, OirschotGemert 1983-1996): blz. 509; jrg. 16, blz. 61en 62; jrg. 17, blz. 14; jrg. 19, blz. 5. Voor de jaargangen 39 e.v. (= 1992 en volgende jaren) is nog geen index voorhanden. Men zal dus zelf alle edities vanaf de 39ste jaargang moeten naslaan op voorkomen heraldiek. Het websiteadres van de NBFS luidt: www.schuttersgilden.nl.

07) Heraldisch Tijdschrift. Periodiek van de Afdeling Heraldiek [van de] Nederlandse Genealogische Vereniging [NGV] [Beide te Weesp (NH)]. Jrgn. 1 e.v., 1995-heden. Sites: www.heraldiek-ngv.nl, www.heraldiek.net en www.ngv.nl.

08) Internet: a) zie ook hierboven en hierna de nummers 02 t/m 07, 10, 11, 13, 19 en 20; b) www.google.nl > [in te toetsen trefwoord] heraldiek; c) www.heraldiek.beginthier.nl [verzamelsite]; d) www.heraldiek.startkabel.nl [idem]; e) www.heraldiek.startpagina.nl [idem]; f) www.heraldiek.2link.be [idem]; g) www.heraldiek.verzamelgids.nl [idem]; h) www.nl.wikipedia.org/wiki/heraldiek; en i) http://members.home.nl/daae/heraldiek.

09) ’t Jong 1981 = H. ’t Jong: Inleiding tot de heraldiek. Dordrecht 1981.

10) De Knaap 1966-heden = De Knaap. [Kwartaalblad van de] Hoge Gilderaad der Kempen [HGK]. Nummers 1 e.v., 1966-heden. [Een repertorium op De Knaap ontbreekt node, evenals een webstek].

11) KNGGW = Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde te Den Haag: www.knggw.nl.

12) Leenaerts 1969-1985 = R.J. Leenaerts: Algemeen Genealogisch-Heraldisch Repertorium voor de Zuidelijke Nederlanden.

2 delen. Handzame 1969-1985.

13) LS = Limburgs Schutterstijdschrift. [Kwartaalblad van - in feite - de Oud-Limburgse Schuttersfederatie (OLS).

Uitgegeven door Stichting Limburgs Schutterstijdschrift te Thorn (Lb.)]. Nummers 1 e.v., Thorn 1988-heden. [Het digitale LS-repertorium (http://schutterij.amstenrade.net > Algemene informatie > Schutterstijdschrift) biedt jammer genoeg nog géén volledige thematische toegang]. Webstekadres van de OLS: www.olsfederatie.com.

14) Nagtegaal 2003 = H.K. Nagtegaal: Heraldisch vademecum. Uitgevers: Het Spectrum en CBG. Den Haag 2003.

15) Neubecker 1988 = O. Neubecker: Heraldiek, bronnen, symbolen en betekenis. 2de druk. Uitgegeven door Atrium.

Alphen aan de Rijn 1988.

16) Pama 1969 = C. Pama: Heraldiek en Genealogie. Een encyclopedisch vademecum. Series: Prismapocket. Uitgeverij: Het Spectrum. Utrecht 1969.

17) Rietstap 1884-1887 = J.B. Rietstap: Armorial général (…). 2de druk. [Afbeeldingen van ±46.000 voornamelijk adellijke en patricische families in Europa, waaronder zeer veel Nederlandse, alfabetisch op naam gerangschikt] [Ook op CD-rom]. Den Haag 1884-1887. (Over ‘de Rietstap’ volgt nog een apart SB-artikel).

18) Rottier en Van de Cruys 2004 = H. Rottier en M. van de Cruys: Heraldiek. Wapens kennen en herkennen. Uitgeverij: Davidsfonds. Leuven 2004.

19) SB = Schuttersbrief (sub vocibus heraldiek en heraldisch): SB 23 (blz. 420 en 424), SB 26 (blz. 469), SB 30 (blz. 519), SB 31 (blz. 542), SB 56 (blz. 990), SB 59 (blz. 1056), SB 66 (blz. 1215), SB 70 (blz. 1325), SB 72 (blz. 1380), SB 73 (blz. 1424) en SB 75 (blz. 1475). [In voorbereiding: Schuttersbrieven op cd-rom; in opbouw: www.schuttersbrief.nl].

20) VCGH = Vlaams Centrum voor Genealogie en Heraldiek te Handzame (W.Vl.): www.vcgh.be.

21) Warlop 1983 = E. Warlop: Heraldiek. Uitgegeven door Algemeen Rijksarchief. Brussel 1983.

-----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

5

1551

HET SCHUTTERIJWEZEN IN DE GEMEENTE ROERMOND (Lb.), VROEGER EN NU (1) De schutterijen van Herten, Merum en Ool VAN: De Heer E.G.H. (Fred) Hannen, keizer en erevoorzitter van Schutterij en Drumband St.-Anna te Merum Beste Alfred,

Merum, gemeente Roermond (Lb.), 29 januari 2008

Vier jaar geleden heb ik van jou een lijstje gekregen van schutterijen te Herten. Enkele ken ik nog, zoals: de Hertenjagers (Kruisboog), de St.-Hubertus (Handboog) en de Pioniers (Kruisboog).

Maar je had het ook over de ‘Jonge Schutten’ (vóór 1756 - 1794) en de ‘Oude Schutten’ (vóór 1756 - 1794).

Hier heb ik nooit over gehoord. Opvallend is, dat de jaartallen van beide schuttersgilden dezelfde zijn!

Merkwaardig is eveneens, dat de huidige schutterijen St.-Michael en St.-Anna niet in het rijtje voorkomen.

Kun je daar nader toelichting over geven?

Ik heb navraag gedaan bij studenten wat er zich afgespeeld heeft ±1700 rond het kasteel Oude Borgh te Merum en de kasteelheren Van Mereheym. Men kon mij niet vertellen, of hier toen schutterijen hebben bestaan.

Groeten, Fred

AAN: De Heer Fred Hannen Beste Fred,

Maastricht, 29 januari 2008

Op 8 september 2004 heb ik jou - buiten de SB om - inderdaad een overzichtslijstje doen toekomen van het voormalige en tegenwoordige schutterijwezen van Herten.

Omdat Herten tot 1.1.1991 tevens de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente geweest is, had ik in mijn overzichtslijstje aan jou óók de zogeheten rijksschutterijen vermeld die op grond van de Nederlandse en Belgische wetgeving ooit zijn opgericht, t.w.: de Landstorm (1813/1814 - 1815), de Dienstdoende Schutterij (1816-1907) [in een grote gemeente] of de Rustende Schutterij (1816-1907) [in een kleine gemeente zoals Herten], de Reserveschutterij (1816-1907) en - i.p.v. de drie laatstgenoemde schutterijtypes binnen NLLimburg gedurende de periode 1830-1867 - de Garde Civique. Dat zijn voor de gemeente Herten in de 19de eeuw dus sowieso al vier schutterijen. Ze hoorden - typologisch of taxonomisch beschouwd of qua classificatie alle vier tot het hoofdtype weerbaarheidsschutterij.

Het dorp (!) Herten kende vóór de 19de eeuw overigens al een tweetal schutterijen, waarvan je nu zegt daarover nooit eerder iets te hebben gehoord, t.w.: de Oude Schutten en de Jonge Schutten. Bij elke van beide schutterijen (schuttersgilden) had ik je destijds een en dezelfde stichtingstijd opgegeven, nl. vóór 1756, en eenen hetzelfde vermoedelijke opheffingsjaar, t.w. 1794. De tijdsaanduiding ‘vóór 1756’ is gebaseerd op de 1) publicatie Van der Steen e.a. 1998 , meer speciaal blz. 50 en eindnoot 36 op blz. 55. Deze bron op haar beurt baseert zich op een schatceduul uit 1756, uit welk archiefstuk blijkt dat zowel de Oude Schutten als de Jonge 2) Schutten in dat jaar werden aangeslagen in de grondbelasting . Daar over de beide schutterijen na 1794 niets meer vernomen wordt, mogen we redelijkerwijs ervan uitgaan, dat de twee schuttersverenigingen bij de komst van de Fransen in 1794 zijn opgeheven.

1) Van der Steen e.a. 1968 = F.M.J. van der Steen, J. van Herten en A.J.H. Metsemakers: 1000 Jaar Herten. [Titelpagina: 1000 Jaar Herten. 968-1968]. Herten 1968.

2) Rijksarchief in Limburg (RAL) te Maastricht: Archief Daelenbroeck, rekeningen van de schatheffer. Nota bene: het Archief Daelenbroeck is inmiddels verhuisd naar de Gemeentelijke Archiefdienst te Roermond. En het voormalige RAL maakt thans deel uit van het Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL) in de Limburgse hoofdstad.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1552

31 januari 2008

6

Schuttersbrief - nummer 78

Met de jou al bekende kruisboogschutterijen ‘Hertenjagers’ en ‘Pioniers’ en handboogschutterij ‘St.-Hubertus’ komen we wat betreft het aantal vroegere en huidige schuttersorganisaties te Herten, uit op een negental.

Akkoord?

Dat ik de St.-Annaschutterij van het dorpje Merum en de St.-Michaëlschutterij van het dorpje Ool destijds niet aan jou gemeld heb, heeft een eenvoudige verklaring. Het ging ons in 2004 louter en alleen om het dorp Herten, dertien jaar na de annexatie bij de gemeente Roermond. Was het jou en mij óók te doen geweest om de oude woonkernen Merum en Ool, dan had ik je - behalve de St.-Anna en de St.-Michaël - eveneens moeten melden: de handboogschutterij ‘Petit Jagers’ te Merum en een helaas niet bij name bekende geweerschutterij van vóór 1794 te Ool. Ten slotte heb je het in jouw e-mail over studenten die jou niet konden vertellen, of omstreeks het jaar 1700 ook te Merum - al dan niet in verband met het toenmalige kasteel Oudenborg, thans een ruïne - een of meer schutterijen geweest zijn. Wat pleit voor of tegen het vroegere bestaan van een schutterij te Merum? Voor zover ik het kan beoordelen, de volgende opmerkingen mijnerzijds. a) Ik sluit niet uit, dat het dorpje Merum vóór 1794 een eigen schutterij gehad heeft. Eerlijk gezegd, ben ik slechts eerst met die mogelijkheid rekening gaan houden nadat ik op de hoogte gekomen was van het zéér wel denkbare bestaan van een schutterij in het toenmalige kleinere dorpje Ool (hoewel het hier in 1650 eventueel kán gegaan zijn om een koningschieting als volkstraditie zonder dat er een organisatieverband in de zin van een schutterij aan de pas heeft hoeven te komen!). b) Tezamen met het hoofddorp Herten maakten Ool en Merum vóór 1794 deel uit van de Gelderse heerlijkheid Dalenbroek. Het hoofddorp Herten had én een oude schutterij (voor getrouwde weerbare mannen) én een jonge schutterij (voor vrijgezelle weerbare mannen). Ik zou me kunnen voorstellen, dat inwoners van zowel Ool als Merum reglementair mochten toetreden tot de schuttersorganisatie van Herten. c) Wat mijns inziens ook enigszins pleit tegen een vroegere schutterij te Merum (en voor het gestelde onder het vorige punt b) is het feit, dat Merum (evenals Ool) parochieel onder de St.-Michaëlkerk van Herten viel. d) Het hoofddorp Herten was echter kleiner dan Merum en nog kleiner dan Ool. Reden om te menen, dat Ool en Merum vóór 1794 ‘dus’ groot genoeg waren om ieder een eigen schutterij op de been te brengen en te houden? e) Wat ook weer spreekt voor een voormalige schutterij te Merum, is de vroegere aanwezigheid van een kasteel i.c. de Oudenborg. In dat verband is het wellicht van belang de geschiedenis van de Heren van Mereheym (= Heren van Merum) te kennen. Maar die historie is mij helaas (nog) volledig onbekend!

De gemeente Roermond (donkergrijs) met de gelijknamige stad (rode stip).

Op de rechterkaart: een uitvergroting van de gemeente Roermond (grijs) met het dorp Herten (oranje); de blauwe gedeelten geven de Maasplassen aan.

[Bron: www.wikipedia.nl]

Behalve de voormalige gemeente Herten zijn ook de voormalige gemeenten Maasniel en Swalmen bij Roermond geannexeerd. Over de schutterijen van Maasniel (dorp en gemeente) en van Swalmen (dorp en gemeente) en natuurlijk tevens over de schutterijen van de historische stad Roermond zelf zal ik in latere afleveringen van deze rubriek berichten.

Beste Fred, heb je vragen n.a.v. het vorenstaande, dan verneem ik die graag.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

7

1553

PORSELEINEN SCHUTTERSBORDEN (2) Vervolg op SB 75, blz. 1468-1469

VAN: De Heer G.A.J. (Gunter) Helsen, lid van handbooggilde St.-Lambertus te Meldert; collectioneur van porseleinen schuttersborden

Gunter Helsen

Beste Alfred,

Meldert, gemeente Lummen (Belg.Lb.), 4 januari 2008

Verreweg de meeste porseleinen schuttersborden die ik heb, zijn van handbooggilden. Slechts een klein aantal van mijn borden bestaat uit exemplaren van kruisbooggilden.

Op ieder bord aan de achterkant staat een stempel van de fabrikant. Meestal, als het om een serie gaat, zijn de borden ook genummerd Ik geef nog enkele afbeeldingen mee, o.a. een voorbeeld van Nederlandse schuttersborden Delfts blauw van de porseleinfabriek Plateeuw te Schoonhoven (ZH). Deze zijn uitgegeven vanwege de Europese kampioenschappen in 2005. Het betreft taferelen van het schuttersterrein of hun wapenschild.

Niet alle porseleinen schuttersborden zijn rond. Vandaar dat ik in bijlage ook maar eens een speciale vorm laat zien en wel het octogonale of achthoekige type: Ronse 1984-1985-1986. Deze zijn gemaakt door Dupont Foudrigiers uit Antwerpen, Brussel en Luik. Het zijn borden uitgegeven naar aanleiding van de ommegang.

Veel kijkplezier! Ik had graag nog zoveel doorgestuurd maar ik heb zoveel dat ik daar nu geen tijd meer voor heb. Zodra ik teruggekeerd ben (dat is over ongeveer een half jaar) van mijn militaire missie uit Pakistan, zal ik je alle verdere info geven die je wenst . Ondertussen is er nog altijd Cyriel voor je. Je weet wel: Cyriel de Saeger van de St.-Sebastiaansgilde te Gent.

Hartelijke groet, Gunter Helsen Noot van SB-redactie i.v.m. bijgevoegde bijlage betreffende acht porseleinen schuttersborden uit Collectie G.A.J. Helsen 1) Graauw (Zld.) 2005. Opschrift bordrand: 55e Europese Kampioenschappen / Graauw 13-14 Augustus 2005. Opschrift bodem: De Friezen[= naam van de plaatselijke handboogvereniging]. Fabrikant: Plateeuw te Schoonhoven (ZH).

2) Heist aan Zee (W.Vl.) 1996. Opschrift: Heist aan Zee / 1936-1996. Fabrikant: De Nobe te Gooik (Vl.Br.).

3) Lokeren (O.Vl.) 2001. Opschrift: Koninklijke Boogschuttersgilde Sint-Sebastiaan / Lokeren 2001. Fabrikant: idem.

4) Brussel / Bruxelles 1980. Opschrift: Brussels Hoofd Gilde Van Sint Sebastiaan / Hoofdstedelijke Bastianen. Opschriften midden, links: Zijn dan schijn; rechts: Deugd sticht vreugd. Fabrikant: Naniot te Antwerpen.

5) Lille / Rijsel (F) 2005. Opschrift: Saint Sébastien Cassel / 17ème Rencontres Fédérales 2005 [= Sint-Sebastiaan Kassel / 17de Federale Wedstrijden]. Fabrikant: onbekend.

6) Ronse (O.Vl.) 1984. Opschrift: Ronse 1984 / Aloude Koninklyke Gilde St-Martinus; bij de afbeeldingen in het midden,: Fiertel ommegang 32 km start Ommegangstraat / Hootond toren / Langvelde / Wattripont / Rozenaken kerk / Groenenboom / Croix ou pile / Kattemolen / St-Lorettekerk / Muziekbos / Ommegangstraat / St-Hermeskerk; helemaal onderaan: ponnet p [lees: P. Ponnet = naam van de ontwerper van het schuttersbord]. Fabrikant: DupontFoudrigiers te Antwerpen, Brussel en Luik.

7) Ronse (O.Vl.) 1985. Opschrift: Ronse 1985 / Aloude Koninklyke Gilde St-Martinus; in het midden: Stadhuis / Bommelmonument; rechtsonder: ponnet p (zie toelichting bij schuttersbord nr. 6). Fabrikant: als bij nr. 6.

8) Ronse (O.Vl.) 1986. Opschrift: Ronse / Aloude Koninklyke Gilde St-Martinus. Fabrikant: vermoedelijk als bij nr. 6.

Ontwerper: vermoedelijk P. Ponnet. De afgebeelde kerken zijn de St.-Hermeskerk en de St.-Martinuskerk te Ronse].

A.D.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1554

31 januari 2008

8

Schuttersbrief - nummer 78

1) Graauw 2005

2) Heist aan Zee 1996

3) Lokeren 2001

4) Brussel / Bruxelles 1980

5) Lille / Rijsel 2005

6) Ronse 1984

7) Ronse 1985

8) Ronse 1986

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

9

1555

DE HOUTEN VOGEL (2) Vervolg op SB 69, blz. 1288

VAN: De Heer Wim Druyts, hoofdman van de St.-Jorisgilde te Wortel Beste Alfred,

Wortel, gemeente Hoogstraten (Antw.), 5 januari 2007

Mijn beste wensen en een goede gezondheid voor 2008. Veel geluk en voorspoed gewenst.

Ik ben op zoek naar foto’s en/of tekeningen van een koningsvogel. Heb jij soms een idee waar ik deze kan vinden? Ik wil namelijk een koningsvogel laten maken door het instituut voor creatieve opvoeding in Hoogstraten (IKO). Deze dient niet om in de praktijk te worden gebruikt, maar eerder als een toevoeging aan ons gildepatrimonium. Ik bedoel met koningsvogel de vogel die boven aan de mast wordt geplaatst bij het koningschieten.

Dank bij voorbaat.

Wim Druyts

AAN: De Heer Wim Druyts Beste Wim, Maastricht, 6 januari 2007 In antwoord op jouw vraag naar (driedimensionale) houten koningsvogels: a) zie de onderstaande mailing van Dio Immers, aan wie ik om foto’s en (bouw)tekeningen gevraagd heb; b) raadpleeg een zoekmachine, bv.: www.google.nl > afbeeldingen > [in te toetsen zoekwoord] koningsvogel; c) zie het kadertje Houten (konings- of mik)vogels in allerlei soorten en maten hieronder, op blz. 1557; d) wellicht willen ook SB-lezers op jouw vraag reageren, tekstueel en/of met foto’s / (bouw)tekeningen.

Met vriendelijke groeten en een voorspoedig 2008, Alfred Disch

VAN: De Heer D.A. (Dio) Immers, lid van St.-Joris- en St.-Barbaragilde te Maarheeze (NBFS-Kring Kempenland - District Oost) Hallo, Alfred.

Maarheeze, gemeente Cranendonck (N.Br.), 6 januari 2008 Helaas heb ik geen tekeningen voor het maken van een koningsvogel omdat ik die zo uit m’n hoofd maak, en zodoende zien ze er ook elke keer anders uit. De vogel lijkt nu verdacht veel op een duif maar dat is louter toeval. Wat mij betreft, mag je de afbeeldingen voorzien van de tekst duif.

De romp is vervaardigd van taai hout zoals de wortel van een dennenboom. De kop van de vogel wordt er naderhand met constructielijm op vastgelijmd.

De vleugels worden gezaagd van boardplaat of dunne multiplex en als laatste opgelijmd. Ik vermijd schroeven en spijkers omdat dit gevaarlijk kan zijn i.v.m. het wegspringen van metalen delen.

Ook gebruik ik nooit eiken- of beukenhout omdat bij ons gilde het niet toegestaan is vanwege de hardheid. De loden prop kan door de hardheid van het hout afketsen ofschoon onze schutsboom toch voorzien is van een kogelvanger.

Als laatste wordt het gat erin gemaakt voor het ophangen van de vogel.

Ik heb een paar foto’s bijgevoegd. Mogelijk kan de heer Wim Druyts hier z’n voordeel mee doen.

M.v.g., Dio

De sterk op een duif lijkende koningsvogel van de St.-Joris- en St.-Barbaragilde te Maarheeze [Fotograaf: Dio Immers]

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1556

31 januari 2008

10

Schuttersbrief - nummer 78

Houten (konings- of mik)vogels in allerlei soorten en maten

In de vorm van een haan: St.-Nicolaasgilde te Valkenswaard (N.Br.)

Gestileerd en uit één stuk: Kon. Balboogmaatschappij St.-Servatius te Aalst (O.Vl.)

Met ballonnen en tekst: Schutterij St.-Martinus te Born (Lb.)

De koningsvogel vóór het schieten En wat ervan overblijft ná het schieten Schuttersbroederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.). Fotograaf: Lieske Leunissen-Ritzen

De koningsvogel als dubbele adelaar, ±150 kg zwaar, ±1½ m hoog en breed: St.-Johannesgilde te Oldenburg in de Duitse landstreek Holstein (deelstaat Sleeswijk-Holstein) [Zie SB 46, blz. 770; bron: www.oldenburg-holstein.de]

Tenzij anders vermeld, zijn de afbeeldingen ontleend aan de websites van de desbetreffende schutterijen.

Heeft iemand trouwens een afbeelding van een houten papegaai en/of van een nog andere namaakvogel?

A.D.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

11

1557

KEIZERSKWESTIES (3) Vervolg op SB 73, blz. 1406-1410, en SB 75, blz. 1475

Wanneer gaat de termijn van een keizerschap in? a) Mag een kandidaat-keizer de keizerstitel weigeren? b) Raakt de nieuwe keizer zijn koningstitel kwijt? Moet er dus een nieuwe koningschieting plaatsvinden? c) Is de installatie een voorwaarde voor het keizer-zijn? d) Moet de nieuwe keizer zijn derde koningstermijn uitdienen vóór de keizersinstallatie?

VAN: De Heer D.J. (Daniël) Neutgens, keizer van Schutterij St.-Joseph te Buchten en manager van Broederschap van Keizers (BvK) Beste Alfred,

Buchten, gemeente Sittard-Geleen (Lb.), september 2007

Na het bestuderen van de Limburgse lijst met namen van keizers [zie SB 72, blz. 1366-1367], moet ik concluderen dat die lijst niet geheel juist is. Ik tref hier twee personen op aan die naar mijn inzicht niet de titel keizer mogen of kunnen hanteren. Deze mensen hebben weliswaar de koningsvogel drie of meerdere malen afgeschoten maar zijn niet officieel geïnstalleerd als keizer. En wil je deze titel met ere dragen, dan zul je een installatie moeten ondergaan. Het gaat hier over dhr. Tom Widdershoven van St.-Sebastianus te Susteren en mw. Ema Huijermans van St.-Oda te Boshoven.

Met vriendelijke groet, Daniël Neutgens

AAN: De Heer D.J. (Daniël) Neutgens Beste Daniël,

Maastricht, september 2007

Anders dan jij beweert, is - volgens de aloude schutterstraditie (althans naar mijn mening) - voor het keizerschap géén ‘officiële installatie’ nodig.

Op het moment dat een dubbelkoning voor de derde achtereenvolgende maal de vogel heeft afgeschoten, en wanneer er naar het oordeel van het verenigingsbestuur of van de namens het bestuur optredende wedstrijdcommissaris(sen) geen onregelmatigheden zijn gepleegd, is de dubbelkoning: 1) voor de derde keer op rij koning; en 2) alleen al op grond dáárvan bovendien keizer. Volgens de aloude schutterstraditie (althans, wederom, naar mijn mening) kan niets of niemand dáár enige wijziging in aanbrengen.

Over twee andere kwesties - nl. of de winnaar (winnares) de nieuwe koningstitel en daarmee tevens de keizerstitel mag weigeren alsmede of er nog een tweekamp moet plaatsvinden tussen de winnaar en de eventueel aanwezige oude keizer - komen we in latere afleveringen van deze rubriek ongetwijfeld ook nog te spreken.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

VAN: De Heer Frans Snijders, archivaris van de St.-Jorisgilde te Meer Geachte Redactie, Beste Alfred,

Meer, gemeente Hoogstraten (Antw.), 28 november 2007

Met belangstelling volg ik het schrijven aangaande de keizerschietingen.

Zonder stelling te willen nemen in deze materie wil ik U even melden hoe wij - de zes Belgische en drie Nederlandse gilden van het Verbond van St.-Jorisgilden (VvJ) - de schieting laten doorgaan.

Uiteraard kun je enkel koningschieten in de gilde waar je de gilde-eed hebt afgelegd. Om de titel van keizer te kunnen bekomen, moet je drie keer achtereenvolgens koningschieten. Pas na afloop van je derde termijn als koning, word je gehuldigd als keizer van jouw gilde.

M.v.g., Frans Snijders

AAN: De Heer Frans Snijders Beste Frans,

Maastricht, 28 november 2007

Uit mijn antwoord aan Daniël Neutgens [zie hierboven op deze pagina] zal duidelijk zijn, dat het keizerschap direct ingaat - m.i. conform de aloude schutterstraditie - op het moment dat de winnaar voor de derde keer achtereenvolgens de koningsvogel heeft afgeschoten, en dit los van de vraag, of en - zo ja - wanneer een ‘installatie’ of ‘huldiging’ moet plaatshebben.

-----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1558

31 januari 2008

12

Schuttersbrief - nummer 78

DE SCHERMGILDEN (3) Vervolg op SB 6, blz. 211, en SB 18, blz. 374

VAN: De Heer Ton Hazes, schermleraar Geachte Heer Disch,

Molde (Noorwegen), 10 januari 2008

Geruime tijd ben ik bezig om inzicht te krijgen in het schermersgilde van Bergen op Zoom (N.Br.). Zijn er publicaties hierover gedaan en/of heeft U gegevens over dit gilde?

Zelf ben ik in het bezit van een kopie van de gilderegels uit Bergen op Zoom en een gedeeltelijke ‘vertaling’ hiervan en een boek over Jan metten Lippen.

Ik wil proberen om een publicatie te doen verschijnen over de ontwikkeling van het schermen en over schermleraren, met als uitgangspunt Bergen op Zoom.

Vanwege het feit dat ik in Noorwegen woon, hoop ik dat U mij e.e.a. kunt toesturen. Uiteraard zal ik de door U gemaakte (on)kosten vergoeden.

Met hoogachting, Ton Hazes

AAN: De Heer Ton Hazes Geachte Heer Hazes,

Maastricht, 10 januari 2008

Interessant vind ik Uw mededeling, dat U beschikt over ‘een kopie van de gilderegels uit Bergen op Zoom’ en over ‘een boek over Jan metten Lippen’. Inzake beide bronnen wil ik graag door U nader geïnformeerd worden, eventueel met toezending van kopieën.

Slechts de navolgende (beslist niet altijd over Bergen op Zoom handelende) bronnen m.b.t. tot de vroegere zwaard-, zwaarddans- of scherm(ers)gilden staan mij ter beschikking. Mocht U ze niet hebben, dan wil ik U best wel kopieën ervan toesturen. Ik hoor dus van U nog wel, welke van de onderstaande bronnen U niet kent.

01) De Busscher 1849 E. de Busscher: Description du Cortège historique des Comtes de Flandre / Beschrijving van den historischen Stoet der Graven van Vlaenderen. Gent 1849. [Volgens deze bron zou de huidige schermersgilde St.-Michiel van Gent reeds vóór 1042 (sic!) zijn opgericht].

02) Claeys 1889 P. Claeys: Histoire de la gilde souveraine et chevalière des escrimeurs dite chefconfrérie de Saint Michel à Gand [= ‘Geschiedenis van de Soevereine en Ridderlijke Gilde van de Schermers, genaamd Hoofdgilde St.‐Michaël, te Gent’]. Gent 1889. [= Claeys 1886­1888 = hetzelfde werk van de auteur maar dan als artikelenreeks verschenen in Messager des Sciences Historiques, Gent 1886‐1888, jaargang 1886, blz. 377‐410; jaargang 1887, blz. 257‐277 en 377‐390; alsmede jaargang 1888, blz.

56‐80, 162‐215, 257‐259 en 373‐398].

03) De Gildetrom De Gildetrom. Magazine van de Noord-Brabantse schuttersgilden. [Met wisselende ondertitel]. Jaargangen 1 e.v., 1954-heden. Zie voor zwaarddansen (volgens de opgave in Index op de Gildetrom, 3 delen, door A.E.M. van Esch, Oirschot-Gemert 1983-1996): blz. 94; jrg. 24, blz. 24; alsmede jrg. 26, blz. 46.

04) Gillet 1985 ts A.V. Gillet: Le Serment des S . Michel & Gudule ou des Escrimeurs de Bruxelles [= De Eed St.-Michaël en St.-Goedele of de Eed van de Schermers van Brussel], 1480-1985. [Typoscript; 84 blz. met illustraties; niet gepagineerd]. Brussel 1985.

Nota bene: Gillets studie is nagenoeg geheel gebaseerd op geraadpleegde verenigingsarchiefbescheiden; verwijzingen naar literair bronnenmateriaal treft men dan ook niet in zijn studie aan, op een enkele uitzondering na. Dat is overigens géén verwijt van mij aan het adres van André Gillet. Er waren namelijk vóór en in de tijd dat Gillet zijn onderzoek deed, nauwelijks gedegen publicaties te vinden over het onderwerp schermersgilde, laat staan: boeken of tijdschriftartikels met een helikopterview. Zolang er nog géén geactualiseerd compilatiewerk over de vroegere scherm-, schermers-, zwaarddans- of zwaardgilden voorhanden is, blijven Gillet 1985 en Claeys 1889 eigenlijk verplichte vakliteratuur voor de specialisten ter zake.

05) Grosfeld 1993 N. Grosfeld: De schuttersgilden van Bergen op Zoom, in: Jacobs 1993, blz. 97-105, meer speciaal blz. 102. kolom 1. [Jacobs 1993 = J. Jacobs (red.): Sebastiaan, martelaar of mythe. Bundel essays, verschenen b.g.v. de gelijknamige tentoonstelling die in 1993-1994 achtereensvolgens te zien was te Bergen op Zoom, Venlo en ’s-Gravenhage. Zwolle - Bergen op Zoom - Venlo - ’s-Gravenhage 1993].

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

13

1559

06) Messager des Sciences Historiques [Gent, 1857-1896] a) Jaargang 1873. [Hierin wordt beweerd, dat schermers die in Vlaanderen schermscholen of schermgilden vormden, hebben deelgenomen aan de Kruistochten, 1096-1270]. b) Jaargangen 1886-1888. Zie hierboven sub voce: Claeys 1889 = bron nr. 02.

07) Reintges 1963 Th. Reintges: Ursprung und Wesen der spätmittelalterlichen Schützengilden [= ‘Oorsprong en wezen van de laatmiddeleeuwse schutterijen’]. [Dissertatie Universiteit Bonn]. Bonn 1963. [Zie meer speciaal blz. 116].

08) Vanderhaeghen 1873 Bewijzen voor het bestaan van een voormalige zwaard(dans)- of scherm(ers)gilde St.-Michaël te Maastricht (Vanderhaeghen 1873, blz. 289) heb ik in de Maastrichtse archieven echter (nog) niet kunnen vinden.

09) Internet (I): SB = Schuttersbrief a) De rubriek De schermgilden, in: SB 6, blz. 211 (auteur: Alfred Disch), en SB 18, blz. 374 (auteur: Yves Bertino).

Nota bene: in het eerstbedoelde artikel is - wat betreft Nederland - sprake van schermgilden te Maastricht (?) en Bergen op Zoom en - wat België aangaat - te Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Mechelen en Tongeren]. b) De rubriek Dans, dansmuziek en dansliederen (1) in SB 28, blz. 500-511, meer speciaal blz. 501 (auteur: Alfred Disch). [Betreft de voormalige zwaard- of schermgilde St.-Michiel in de stad Tongeren]. c) De rubriek: Waar of onwaar? Stellingen en veronderstellingen (4) in SB 75, blz. 1484 (auteur: Alfred Disch). [Heeft o.m. betrekking op schermgilden te Maastricht (?) en Antwerpen].

10) Internet (II): www.stadsarchief.nl > Lokale historie > Historie gedetailleerd > 1525-1629 Onrust en opstand > 1579. [De gegevens maken duidelijk, dat er gedurende een korte periode te ’s-Hertogenbosch een calvinistische (!) schermgilde geweest is. Over die wapengilde en het zogeheten Schermersoproer zal ik in een volgende aflevering van deze rubriek nader berichten].

11) Internet (III): www.google.nl > [in te toetsen zoekwoorden] schermersgilde en zwaardgilde; aantal hits (d.d. 31.1.2008] respectievelijk 138 en 1.

12) Internet (IV): www.wikipedia.nl: nog géén eigen lemma scherm(ers)gilde; maar wat niet is, kan nog wiki (= snel) komen; zie alvast http://nl.wikipedia.org/wiki/Speciaal:Zoeken?search=Fran+Balthasar+Solvyns, waaruit blijkt dat de kunstschilder Frans B. Solvyns en een aantal van zijn collega’s in september 1789 hun schilderijen tentoonstelden ‘in de zaal van de Schermersgilde’ te Antwerpen. Het wikipedia-lemma schermen (zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Schermen) zegt weliswaar het nodige over de schermsport, maar niets of nauwelijks iets over zijn geschiedenis.

13) Internet (V): http://www.escrime.be/de_hallebardiers.php. Hieruit blijkt enerzijds, dat vroeger (!) een schermgilde Hallebardiers alias St.-Michiel te Brugge heeft bestaan en wel vanaf omstreeks of waarschijnlijker? - vanaf kort vóór 1444 tot de opheffingsdatum 19 oktober 1905, en anderzijds dat bijna een eeuw later, d.w.z. ±2005, de huidige (!) gelijknamige schermersgilde in het leven werd geroepen.

14) Internet (VI): http://users.pandora.be/confrerie/nl-welkom.htm Het gaat hier om de webstek van de Koninklijke en Ridderlijke Hoofdgilde van St.-Michiel te Gent, die volgens sommigen d.d. 26.3.1613 en volgens anderen kort of lang vóór die datum zou zijn opgericht. 1613 kan mijns inziens dus een heroprichtingsjaar zijn. De Gentse schermersgilde heeft in elk geval vanaf 1613 een onafbroken bestaan geleid, m.u.v. de perioden 1703-1706 en 1794-1803. Zij noemde zich annis 1803-1807 Société de l’Exercice des Armess [= lett.: Vereniging voor de Wapenoefening] en beschouwt zich - wel terecht? - als de oudste schermgilde ter wereld. Zij stond in 1913 aan de wieg van de Internationale Schermersfederatie (ISF / FIE).

15) Internet (VII): www.synec-doc.be/escrime. Bestaat deze webhalte op de digitale snelweg niet meer? Vier jaar geleden (zie SB 6, blz. 211) was dát nog de webstek van de St.-Michiel- en St.-Goedeleschermgilde te Brussel. Kennelijk is het adres van die halte gewijzigd, want vandaag heb ik met mijn muis er vergeefs op geklikt. Ik heb helaas nog niet kunnen achterhalen, wat het correcte websiteadres is.

16) Internet (VIII): http://users.skynet.be/vlaamseschermbond. Deze webstek van de Vlaamse Schermbond (VSB) leert ons, dat bij de VSB 22 schermersgilden zijn aangesloten, o.a. die van Brugge en Gent.

17) Internet (IX): http://schermsport.startpagina.nl. Een verzamelsite, goed voor informatie over het schermen in de ruimste zin van het woord.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -----------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1560 31 januari 2008 Schuttersbrief - nummer 78

14

RADIOPROGRAMMA ‘BALKON VAN LIMBURG’ OVER HET SCHUTTERIJWEZEN (4) Vervolg op SB 71, blz. 1336-1341, SB 72, blz. 1371-1376, en SB 75, blz. 1475

Tekst van de audio-cd betreffende het radio-panel over het schutterijwezenVervolg 3, uitgetypt (voor zover het gesprek verstaanbaar was!) en uit het Limburgs vertaald door Alfred Disch

Het radio-panel van L1 op zaterdagochtend, 14 juli 2007, van 10.00 tot 12.00 uur in de feesttent van het ZLF 2007 te Mheer (Lb.).

Van links naar rechts: Alfred Disch (SB-hoofdredacteur), Margriet Willems uit Opoeteren (lid van winnend OLS-zestal 2007), Luc Wolters (LS-eindredacteur en LSM-conservator), Jacqueline Kerkhof (radio-presentatrice) en Sjeng Hutschemaker (oud-schutterskoning en oud-schutter te Mheer).

[Fotograaf: Jules Janssen] Aan het slot van de vorige aflevering vertelde Margriet Willems al iets over de voorbereiding op het OLS van 2008.

A.D.

Margriet Willems: Gisteren is de eerste algemene ledenvergadering geweest. Maar het bestuur is al bezig vanaf zondagmorgen met de organisatie.

Jacqueline Kerkhof: Vanaf zondagmorgen, meteen na…

Margriet Willems: … Onmiddellijk. De kater weggedronken en onmiddellijk begonnen.

Jacqueline Kerkhof: Met de koppen koffie op tafel. En wat zijn nou de belangrijkste dingen voor zo’n vereniging? Waar moet je op letten, als je een OLS gaat organiseren?

Margriet Willems: Ja, dat zal heel moeilijk zijn, denk ik. Een heel goede stuurgroep hebben en daarop verder bouwen.

Jacqueline Kerkhof: Ik zie Alfred Disch knikken. Alfred, waarom heeft men zo’n goede stuurgroep nodig?

Alfred Disch: Nou, daar komt nogal wat bij kijken. Het organiseren van een OLS is niet niks!...

Sjeng Hutschemakers: …Ik weet toevallig wat dit ZLF kost: 250.000 gulden.

Jacqueline Kerkhof: Dat meen je niet. Guldens of euro’s? Ik weet niet, in welke tijd jij leeft...

Sjeng Hutschemakers: …Euro’s.

Jacqueline Kerkhof: O, toch euro’s. Okay, dan weten we dat. 250.000 euro om dit ZLF te organiseren.

Alfred Disch: En ik meen 800.000 euro wat betreft het OLS van dit jaar. In die orde van grootte. Maar misschien weet Luc het preciezer te zeggen dan ik.

Jacqueline Kerkhof: Luc, weet je het. 800.000 euro?

Luc Wolters: Dat geld gaat erin om. Maar ja, je moet natuurlijk ook bedenken: ze willen het altijd groter doen, altijd uitgebreider.

Jacqueline Kerkhof: Waar haalt een schuttersorganisatie als de St.-Dionysius het geld vandaan, Margriet?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

15

1561

Margriet Willems: Dat zal de grote vraag worden, natuurlijk. Maar 800.000 euro, daar zullen we toch nooit aan geraken. We gaan er een groot feest van maken, een gezellig feest. En de rest loopt wel los.

Jacqueline Kerkhof: En die Belgen zijn ook gewoon niet zo, dat het zo groots en zo fantastisch moet.

Margriet Willems: We willen er een groots familiefeest van maken.

Jacqueline Kerkhof: Een feest moet het worden, maar niet per se om heel erg de ogen uit te steken, wel?

Margriet Willems: Nee, dat is helemaal niet de bedoeling.

Jacqueline Kerkhof: Luc, waar haalt een kleine schutterij… [OP DE ACHTERGROND DUIDELIJK HOORBAAR DE GELUIDEN VAN EEN FANFARE]… Ja, op dit moment loopt effen de fanfare langs. Ik weet niet, of U het kunt horen. Ze moeten effen oefenen. Oh, daar loopt ook iemand met een heleboel zilveren plakken op de jas, zie ik. Wat is dat?

Sjeng Hutschemakers: Dat was de schutterskoning en daarachter liep de schutterskeizer.

Jacqueline Kerkhof: En daarachter liep de keizer. De keizer van Mheer? Och, daar is koninklijk bezoek langsgelopen en keizerlijk. En daarachter weer lopen - ik beschrijf het even voor de radioluisteraars - een heleboel kinderen die allemaal in zelfgemaakte schutterskostuumpjes lopen, dus met een papieren hoed en een papieren cape. O nee, ik zie dat ze plastic tassen hebben gebruikt voor de capejes of plastic zakken, zie ik, ja. De blauwe plastic tuten. En dan zie ik een marketentstertje met een lange blauwe tuut en de schuttertjes zal ik maar zeggen - hebben een korte tuut aan. Dat kunt U niet zien. Ik beschrijf even voor de luisteraars thuis wat er gebeurt. En, oh, met een bordkartonnen buks, zie ik ze lopen. Wat goed! Wat leuk! Och, het is een enorme stoet die erachteraan loopt. Is dat belangrijk, die kinderen, die optocht hier?

Alfred Disch: Héél, héél belangrijk, hè Sjeng?

Sjeng Hutschemakers: Daar komen laten weer leden van voor de schutterij.

Alfred Disch: Zo is dat, Sjeng.

Jacqueline Kerkhof: Is dat de reden waarom ze het organiseren?

Sjeng Hutschemakers: Jazeker. Zo leren ze het schuttersleven kennen.

Jaqueline Kerkhof: De toekomst van de schutterij veiligstellen?

Sjeng Hutschemakers: Ja. Jacqueline Kerkhof: Ja, daar zijn we het allemaal over eens. Dat is belangrijk.

Alfred Disch: Héél belangrijk. Het is een traditie die gaat van generatie op generatie en dát eeuwen-, eeuwenlang. Sinds - zeg maar - ongeveer de 14de eeuw. [JACQUELINE KERKHOF EN LUC WOLTERS BEGINNEN HOORBAAR TE LACHEN].

Jacqueline Kerkhof: Nu gaan we weer over die datum beginnen. Dat is afgetikt, hè Luc? Ja, dat hadden we afgetikt, ja.

Alfred Disch: Daarom kon ik het ook gerust zeggen, Jacqueline!

Jacqueline Kerkhof, Ja, precies. Wat mij opvalt aan de schuttersvereniging, is dat jullie zo ontzettend op de feitjes zitten. Want er hoeft iemand maar iets verkeerds te zeggen en jullie zitten meteen erbovenop.

Alfred Disch: Nou ja, ik bevind me in het gezelschap van Luc Wolters. Dus dan moet ik toch een beetje wat de historie aangaat, op mijn woorden letten.

Jacqueline Kerkhof: Waarom is dat zo? Waarom zijn jullie zo op die feitjes, Luc? Luc Wolters: Een aantal dingen die je beweert, moeten wel kloppen. Ik bedoel: er kan veel uit de grote duim gezogen worden, maar dat brengt niets.

Jacqueline Kerkhof: Maar hoe bewijs je die dingen? Want je zegt ook: de een beweert 1300, de ander 1400.

Maar in die tijd werd toch niks vastgelegd?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1562

31 januari 2008

16

Schuttersbrief - nummer 78

Luc Wolters: Nou ja, er zijn verschillende bronnen…

Jacqueline Kerkhof: …‘Jawel, jawel’, zegt Sjeng Hutschemakers.

Sjeng Hutschemakers: Dat vind je in de archieven terug…

Alfred Disch: …en vergeet het schutterszilver niet. Niet zelden is het schutterszilver zelfs het oudst.

Jacqueline Kerkhof: Ja, natuurlijk… [OP DE ACHTERGROND DUIDELIJK HOORBAAR MUZIEK]… Volgens mij komt op dit moment een club binnen. Maakt allemaal niks uit. Ik weet niet, of U thuis mij nog kunt verstaan. Ik hoor nu zelf in ieder geval niet wat ik denk. Maar dat is niet van belang. Misschien moeten we effen eruit voor een plaatje van Ròwwe Hèzze… [VOLGT MUZIEK…].

Jacqueline Kerkhof: En we zitten nog zo’n twintig minuten, hier in Mheer, bij het ZLF. Het schuttersfeest is in volle voorbereiding. En we hebben het woord bier al wel vaker horen vallen. Vandaar dat we Tim Opdebroek naar de catering hebben gestuurd Tim Opdebroek: Nou ja, het ZLF staat reeds bekend om een gezelliger feest dan het OLS, althans dat beweren ze hier zelf. Dus daar hoort ook catering bij. En hier naast mij staat Frans Stollman. Jij doet de catering, hè jong?

Frans Stollman: Ja. Tim Opdebroek: Het zweet loopt langs je gezicht.

Frans Stollman: Dat is zeker. Met de catering ben ik twee jaar bezig. In 2005 ben ik ermee begonnen.

Tim Opdebroek: Sorry, voor dit ZLF ben je al twee jaar bezig?

Frans Stollman: Ja, twee jaar. Want je moet je voorstellen: dat is meer computerwerk, waardoor mijn vrouw ook vaak aan mij gevraagd heeft: ‘Ben je met de computer getrouwd?’ Weet je wel. Maar je moet natuurlijk alles goed regelen.

Tim Opdebroek: Is het nog goed gekomen tussen jou en je vrouw?

Frans Stollman: Jawel, prachtig. Dat is geweldig. Maar het is een enorme hoop werk! Je moet aan duizenden dingen denken i.v.m. de organisatie vooraf voor het slagen van het feest. We zijn in zee gegaan met Rooswinkel - ik weet niet, of ik het mag zeggen, maar… - met Rooswinkel Horeca Groothandel in Maastricht.

Dat was perfect. Die hebben een koelwagen geleverd, alles. Dus dat is allemaal op rolletjes gegaan en op z’n pootjes goed terechtgekomen…

Tim Opdebroek: En vanavond hebben jullie een heel groot feest, want de schutterij biedt wat aan.

Frans Stollman: De schutterij biedt deze avond voor 450 man een koffietafel aan. Ja, ook dáár moet ik voor zorgen. Voor 900 broodjes. Die zijn ze nu aan het smeren.

Tim Opdebroek: Die worden gesmeerd door mensen die ze niet in de fabriek hebben gemaakt…

Frans Stollman: Daar gaan we nu heen.

Tim Opdebroek [LACHEND]: Zijn dat kinderen die je uit Pakistan hebt ingehuurd om die broodjes te smeren, of zijn het toch vrijwilligers?

Frans Stollman: Allemaal vrijwilligers.

Tim Opdebroek: Och, gelukkig maar. Dus géén illegale praktijken.

Frans Stollman: In totaal hebben 606 mensen uit Mheer, waaronder…

Tim Opdebroek: …maar Mheer heeft maar 950 inwoners!

Frans Stollman: Ja,ja… 606 vrijwilligers uit Mheer en een heleboel uit Banholt, een buurdorp…

Tim Opdebroek [LACHEND]: Toch heel even kijken, of er toch geen kinderarbeid hier plaatsvindt, hoor!

Frans Stollman: Nee, nee, er is geen kinderarbeid… [ER KLINKEN NU DUIDELIJK HOORBAAR OP DE ACHTERGROND VROUWENSTEMMEN]…

Tim Opdebroek: Daar staan ze inderdaad… Goedemiddag! Aan broodje nummer hoeveel zijn we nu?

Een van de dames, mevrouw 1: 900.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

17

1563

Tim Opdebroek: Toch al? Dan zijn er nog maar een paar te gaan…

Frans Stollman: Kunt U zich voorstellen, dat het tijdens het hele gebeuren - die drie dagen - om 17.000 broodjes gaat? En die worden allemaal opgegeten, hopen we tenminste.

Tim Opdebroek: Zeventienhonderd broodjes worden…

Frans Stollman: …zeventienDUIZEND broodjes!

Tim Opdebroek: Sorry, 17.000 broodjes worden hier gemaakt door vrouwen met keurig nette handschoenen aan. Het is allemaal heel hygiënisch. Dus ik zou willen zeggen tegen alle bezoekers in Mheer: ‘Kom, in godsnaam, die broodjes opeten. Anders is het verloren werk.’ Hoelang bent U al bezig, mevrouw?

Een van de dames, mevrouw 2: Ik ben pas begonnen.

Tim Opdebroek: Dus U werkt in ploegendienst?

Dezelfde mevrouw: Ja, ja. Ik moet het nog leren.

Tim Opdebroek: Wanneer begon de eerste? Hoe laat begon de eerste hier?

Frans Stollman: Deze morgen om acht uur is men begonnen. Om kwart over vier vannacht kwam ik in bed en ik was om kwart voor acht vanochtend weer hier. Dus ik heb deze week alleen maar via een briefje met mijn vrouw gecommuniceerd. Ha, ha!

Tim Opdebroek: Ik wens U heel erg veel succes. En gebruik effe een doekje, want U zweet heel erg, en drink effe iets. Denk aan Uw gezondheid. Niet, dat U ter plekke neervalt!

Frans Stollman: Nee, nee. Hartelijk dank. En ik hoop, dat U een fijne rapportage maakt.

Tim Opdebroek: Dat zal helemaal goed komen. Fijn, bedankt! [VOLGT MUZIEK…].

Jacqueline Kerkhof: U hoorde originele versie van de Fest wies Polska van Kapel Soefufon - en als ik het goed uitspreek, want mijn Pools is een beetje roestig - Godoelska. En we zijn te gast in Mheer, bij het ZLF, het schuttersfeest. Ik zat hier even in het Limburgs Schutterstijdschrift te bladeren en daar viel mij een ingestuurde brief op van iemand die zich stoort aan de slechte manier waarop de vlaggen gehesen worden. Is dat het niveau waarop er gecommuniceerd wordt met elkaar binnen de schuttersverenigingen. Het gaat niet goed zo! Het moet anders! Luc? Luc Wolters: Nou, het is wel zo, dat men elkaar wijst op dingen die nog beter kunnen. En dat is het positieve wat je daarin moet zien. Het kan nog altijd beter. En we proberen door te werken aan de uitstraling van de schutterij als zodanig maar ook van de ceremonie die zich tijdens de schuttersfeesten afspeelt. En, ja, als we ons daarin kunnen verbeteren, dan moeten we daarvoor ook openstaan.

Jacqueline Kerkhof: Het streven naar verbetering.

Alfred Disch: Dat geldt trouwens ook voor de Schuttersbrief, het internationale e-magazine, het e-mailblad voor Nederlandstalige schutters en schuttersvrienden waar dan ook in Europa.

Jacqueline Kerkhof: Ja, dat geldt ook voor de Schuttersbrief, want ik heb die ook doorgenomen, Alfred Disch. Je bent de redacteur van dat magazine, de digitale Schuttersbrief. Daarin wordt eigenlijk voortdurend gediscussieerd over hoe de dingen beter moeten.

Alfred Disch: Inderdaad, dat hebben we onder meer gemeen met het Limburgs Schutterstijdschrift.

Jacqueline Kerkhof: Ja, ja. Nu zag ik ook, dat er de digitale Schuttersschool is, waar je op het internet iets over de schutterijen kan leren. Is dat ook bedoeld om de toekomst levend te houden van de schutterij, Luc? Luc Wolters: Ja, zo is het in feite bedoeld. Je mag tegenwoordig er niet van uitgaan, dat alle jeugd bekend is met de schutterij, met alle ins and outs daarvan. Ja, en dan moet je je aanpassen aan hun niveau. Er gaat veel over de digitale snelweg. Dus als je op de digitale snelweg ook een Schuttersschool kunt aanbieden, waar de kinderen naar school kunnen gaan, in het klaslokaal van de Schuttersschool de aardrijkskunde en de verspreiding van de schutterijen over de provincie leren, de historie in het klaslokaal, in de kelder van de Schuttersschool de kleedruimte en buiten ook nog de digitale schietweide waar de bölkes geschoten worden…- dan ja, denk ik dat je daarmee een perfecte informatiepakket aanbiedt.

Jacqueline Kerkhof: Maar kun je daarmee dat gevoel van de schutterij via de computer wel overbrengen?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1564

31 januari 2008

18

Schuttersbrief - nummer 78

Luc Wolters: Kijk, als je morgen op het ZLF komt kijken, dan leeft het natuurlijk veel meer. Maar als je in de voorbereiding - op scholen of samen achter de computer - meer van de achtergronden aan de weet kunt komen: wat is een koningspaar?, wanneer word je keizer?, wat moet de bieleman doen? - dan is dát wat we aan de jongelui proberen mee te geven.

Jacqueline Kerkhof: Ja, ik vraag dat even aan iemand: Sjeng Hutschemakers. Die is niet van het digitale tijdperk. Wat doet een bieleman, Sjeng?

Sjeng Hutschemakers: Paalhouwen.

Jacqueline Kerkhof: En wat betekent dat?

Sjeng Hutschemakers: Dat is eigenlijk een traditie. Dat is iets van vroeger, toen twee godsdiensten met elkaar ruzieden en barricades opwierpen. Daarom liepen de bielemannen voorop in de ‘bronk’ [= processie] om de barricades op te ruimen. En daar hebben ze naderhand het paalhouwen van gemaakt.

Jacqueline Kerkhof: De bielemannen en het paalhouwen zitten heel kort bij elkaar. Alfred Disch, je bent van de digitale Schuttersbrief… Oh, het is moeilijk elkaar nu te verstaan, doordat achter ons in de tent een hele lading jonge schutters en schutstertjes staan…

Alfred Disch: …Maar ik versta jou héél goed, Jacqueline.

Jacqueline Kerkhof: Ja, maar ik zag jou héél geconcentreerd kijken. Hoe belangrijk is het, dat de schutterij in beweging blijft? Want het is een beetje met elkaar in tegenspraak: het is een nostalgische vereniging die eigenlijk probeert het verleden te doen herleven en warm te houden, en toch zijn jullie digitaal bezig en met veranderingen en… vrouwen erbij… godbetert!

Alfred Disch: Dat is alleen maar een bewijs, dat de schutterijen ook met de tijd meegaan. Schutterijen zijn van deze tijd. Als je een schutterij van vandaag de dag vergelijkt met een schutterij van vijf eeuwen terug, dan zien de beide plaatjes er toch behoorlijk anders uit. En ik denk, dat het maar goed is óók! Voortbouwen op de traditie is prima. Niet alleen het goede behouden maar ook oog hebben voor het goede van het heden - dát geeft weer een goede basis voor de toekomst.

Jacqueline Kerkhof: We gaan naar Captain Hook: ‘Chips’, effen om de kinderen tevreden te houden, hier in de tent. [VOLGT MUZIEK…].

Jacqueline Kerkhof: Het is ongelofelijk feest in Mheer. U bent het hele weekend nog welkom in Mheer. Wij zijn er zeker nog tot een uur of twaalf. En we gaan daarna zeker nog rondkijken hier op het terrein. Tim Opdebroek staat bij de kinderen, de jonge aanwas van de schutterij.

Tim Opdebroek: Klopt, inderdaad. Vandaag was de kinderoptocht. En die zijn hier gestrand, achter in de tent. En er werden zojuist wat kunstwerken onthuld. Het mooiste werd gekozen en een prijs werd uitgereikt.

Eén groot feest. En naast mij staat een héél jonge jong. Hoe oud ben je?

Jonge jongen: Tien.

Tim Opdebroek: Tien jaar. En wat denk je ervan? Zou je eventueel ook in de schutterij willen gaan zitten, later?

Jonge jongen: Wat blieft?

Tim Opdebroek: Wil je ook in de schutterij later gaan zitten?

Jonge jongen: Nee. Tim Opdebroek: Dat is héél duidelijk. Hoezo niet?

Jonge jongen: Ik weet niet.

Tim Opdebroek: Nou, iedereen met die mooie pakjes aan en iets lekkers eten en drinken.

Jonge jongen: Ja… Nee… Tim Opdebroek: Je zit liever achter een computer?

Jonge jongen: Ja.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

19

1565

Tim Opdebroek: Dat dacht ik al. Ik ga naar iemand anders misschien nog… Dit meisje… Wil je later bij de schutterij?

Meisje 1: [Géén antwoord].

Tim Opdebroek: Die is heerlijk verlegen. [Bij een ander meisje:] Wil jij later bij de schutterij?

Meisje 2: [Géén antwoord].

Tim Opdebroek: Ieder wordt ineens héél erg verlegen. Volgens mij moeten ze nog heel effen goed bekijken wat het precies inhoudt…

Jacqueline Kerkhof: Ja, het is toch de vraag, of die aanwas blijft komen. We hadden het zo-even over de toekomst van de schutterij. Ze zijn in beweging. Thema rond de vrouw, Margriet Willems. Dat is nog een beetje twijfelachtig. Wat moet er volgens jou nog gebeuren?

Margriet Willems: Wat blieft?

Jacqueline Kerkhof: Wat moet er volgens jou gebeuren?

Margriet Willems: Ja, de plaats van de vrouw een beetje rechtzetten. Er is niet écht een schutterij waar ze de vrouw aanvaarden als lid.

Jacqueline Kerkhof: Dus je zegt, dat het eigenlijk opgelegd zou moeten worden aan iedere schutterij om de vrouw te accepteren. Zou dat een oplossing zijn?

Margriet Willems: De vrouw wordt geaccepteerd, maar nog niet altijd in dezelfde rang overal als de man.

Jacqueline Kerkhof: Zou er een nieuwe term bedacht moeten worden voor de vrouw die drie keer de vogel afschiet?

Margriet Willems: Dat hoeft nog niet bepaald te worden, vind ik. De vrouw kan meelopen. De emancipatie is er. Maar we hoeven niet altijd geaccepteerd te worden als schutterskoningin.

Jacqueline Kerkhof: Je vindt van niet?

Margriet Willems: Dat hoeft voor mij niet.

Jacqueline Kerkhof: Luc, moet het wel of moet het niet?

Luc Wolters: Ik denk niet, dat je voor de grote groep iets moet opleggen. Iedere vereniging mag haar eigen keuze daarin maken. En men weet dan zo, dat de vereniging wel of niet bij hem of haar past.

Jacqueline Kerkhof: Die persoon wordt lid of gaat weg en zoekt een andere vereniging waar het wél kan.

Luc Wolters: Ja, als men niet zorgt voor voldoende aanpassing, dan denk ik dat men op de verkeerde weg bezig is.

Jacqueline Kerkhof: Alfred Disch, zijn er over 150 jaar nog schutterijen?

Alfred Disch: Jazeker. Daar ben ik vast van overtuigd.

Jacqueline Kerkhof: Hoe zien die er dan uit?

Alfred Disch: De schutterijen in de verre toekomst zullen ongetwijfeld anders zijn dan die van vandaag zoals de schutterijen of schuttersgilden van het heden weer verschillen van die in het lang vervlogen verleden.

Jacqueline Kerkhof: Mooi, hè. Een mooie eindzin, vind ik dat, Alfred. We bedanken onze gasten van vandaag.

We waren te gast in Mheer, bij het ZLF. Het hele weekend is het hier nog te doen. Dus kom naar Mheer.

Vooral niet de auto te dichtbij zetten. Dus laat je vooral vervoeren door de bussen, want die gaan gratis en voor niets pendelen. We bedanken onze gasten van vandaag: Luc Wolters, Alfred Disch, Sjeng Hutschemakers, Margriet Willems en de Kal Hitze uit Kerkrade. En we bedanken Schutterij St.-Sebastianus voor de gastvrijheid hier in Mheer vandaag. Na het nieuws zo meteen Cultuurcafé met ‘Jazz’, o.a. Annelies van Schendel met Combo. Jongens, dat was het voor vandaag. Het was gezellig. [APPLAUS VAN HET AANWEZIGE PUBLIEK IN DE TENT].

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1566

31 januari 2008

20

Schuttersbrief - nummer 78

DE KEIZERSLIJST (4) Vervolg op SB 72, blz. 1366-1367, SB 73, blz. 1413-1415, en SB 75, blz. 1497

De keizerslijst van Noord-BrabantVervolg 2 VAN: De Heer Kees Braat, koning 2007 van de St.-Willibrordusgilde te Klein-Zundert, gemeente Zundert (N.Br.) [NBFS-kring Baronie en Markiezaat] Hallo Alfred,

Breda (N.Br.), 24 oktober 2007

Naar aanleiding van ons telefoongesprek even het volgende.

Schuttersgilde Sint-Ambrosius te Zundert heeft een keizer en wel Anton van ’t Hof. Anton is woonachtig in Roosendaal. Hij is keizer geworden in 2003. De St.-Ambrosius is een heropgericht gilde.

Schuttersgilde Sint-Cornelius te Achtmaal heeft Jack van Bekhoven als keizer. Jack werd in 2005 keizer.

Deze schuttersvereniging is opgericht in 1953.

Bovenstaande schuttersverenigingen maken deel uit van de kring Markiezaat en hebben met Gilde SintWillibrordus Klein-Zundert, Sint-Antonius Schijf, Sint-Bavo Rijsbergen en Sint-Jan Wernhout een jaarlijkse competitie van zeven wedstrijden. Bovendien organiseert ieder jaar bij toerbeurt een gilde het zogenaamde ‘opperkoningschieten’. Dit jaar werd dit te Wernhout gehouden. Eerst een optocht en daarna schieten op de wip met luchtgeweer. Een wedstrijd tussen de koningen op de staande wip. Ieder bij toerbeurt vier geldige schoten op een dopje boven op een paal van zo’n twaalf meter. De overige schutters schieten ook op staande wip een westrijd met drietallen. Een leuke en gezellige dag met brood en zult of kaas en een stevige pot bier.

Eigenlijk is dit niet het wapen waar de gildebroeders normaliter mee schieten. Ze hanteren het vrij of standaard kleinkalibergeweer .22. We schieten vrijstaand vier proefschoten per wedstrijd en tien geldige schoten op vijftig meter afstand staand. Volgend jaar gaat men waarschijnlijk ook op de wip met kkg schieten.

Ook zijn er een aantal vrije westrijden waaronder: de levensmiddelenwedstrijd, zilverschieten, paaseierenverschieting, plantenverschieting, olympische schietschijf en wijnverschieting. Sommige schutters schieten ook wedstrijden in de Belgische kringcompetitie bij de gildes van Meersel-Dreef, Baarle-Hertog, Loenhout en Wuustwezel. Allemaal op 50-meterbanen.

Ik zal nog wel wat redactionele artikelen opsturen vanavond. Dat verhaaltje van de keizers kan hopelijk nog mee in de nieuwste Schuttersbrief.

Met vriendelijke gildengroet, Kees Braat P.S. Als er nog vragen zijn, dan hoor ik het graag.

AAN: De Heer Kees Braat Beste Kees,

Maastricht, 31 januari 2008

Allereerst mijn verontschuldigingen voor het feit dat jouw mailing van ruim drie maanden geleden pas nu, in het januarinummer van de SB, verschijnt. Ik moet die mailing domweg over het hoofd hebben gezien, toen ik afgelopen december voldoende aanvullende mailtjes had voor de derde aflevering van deze rubriek.

Overigens probeer ik ook zelf een beetje de keizerslijst bij te houden, maar vaak lukt mij dat helaas niet.

Zeker niet, wanneer het ook nog gaat om werkgebieden van koepelorganisaties die geen eigen tijdschrift hebben. Ik ben dan in feite bijna uitsluitend aangewezen op hetgeen goedwillende schutters en schuttersvrienden mij digitaal aanleveren. En - zo heb ik gemerkt - niet altijd ook melden lokale gildesecretarissen de gegevens van hun nieuwe keizer aan de redactie van een federatief schutterstijdschrift of federatieve internetsite.

Met belangstelling zie ik toezending van de door jou bedoelde artikelen tegemoet.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

21

1567

WAAR OF ONWAAR? STELLINGEN EN VERONDERSTELLINGEN (4) Vervolg op SB 74, blz. 1443, alsmede SB 75, blz. 1481 en 1484

Bewering 4 de

Na een duidelijke vervalperiode in de 18 eeuw werden de schutterijen in Nederland van 1815 tot 1901 opgenomen in de militaire organisatie (enigszins parallel met de Burgerwacht in België).

BRON

www.ambrosiusgildemeer.tk → Ambrosiusgilde → Historie Commentaar Bovenstaande bewering op de website van de St.-Ambrosiusgilde te Meer, gemeente Hoogstraten (prov.

Antwerpen), heeft een paar interessante elementen die onze aandacht verdienen. a) Het Nederlandse schutters(gilde)wezen beleefde in de 18de eeuw (= 1701-1800) een duidelijk verval. b) In NL: incorporatie van de vroegere (weerbaarheids-, folklore- en sport)schutterijen in de militaire organisatie. c) Het voorgaande punt b heeft betrekking op de periode 1815-1901. d) Eenzelfde ontwikkeling als onder punt b geschetst voltrok zich enigszins tegelijkertijd in België.

Ad a. Het eerste deel van Bewering 4 lijkt mij juist. Al dient er wél onmiddellijk bij opgemerkt, dat er in de 18de eeuw (vóór de komst van de Fransen in 1794) twee patriottische tegenbewegingen binnen de republiek Nederland hebben plaatsgevonden die nu juist o.a. dat verval wilden tenietdoen, t.w. de beweging van de zogeheten exercitiegenootschappen (medio 18de eeuw) en die van de zogeheten patriottische schutterijen i.v.m. de democratische revolte van de burgerij tijdens de jaren 1785-1787.

Ad b. Het hele tweede deel van Bewering 4 is pertinent onwaar. Tot teleurstelling van menige oude schutterij werd juist geen énkele schutterij van weleer geïncorporeerd in de militaire organisatie. Die teleurstelling werd overigens deels of vooral gevoed door de omstandigheid dat de schutterijen van weleer hun hoop op teruggave van de tijdens de Franse tijd geconfisqueerde schuttersgoederen nu definitief in rook zagen opgaan Van ‘militaire incorporatie’ zouden we eventueel wél nog in een héél speciaal opzicht kunnen spreken t.a.v de folklore- en sportschutterijen die op hun verzoek conform het Koninklijk Besluit van 12.5.1867 (Staatsblad, nr. 49) de status van ‘weerbaarheidsvereniging’ aanvroegen en verkregen. Maar ik betwijfel ten zeerste, dat de redactie van de St.-Ambrosiusgilde te Meer gedacht heeft aan die mogelijkheid, toen zij de tekst van Bewering 4 op de website van haar vereniging plaatste.

Ad c. Met de periode ‘1815-1901’ wordt gedoeld op de tijd van de door de Nederlandse rijksoverheid ingestelde Dienstdoende Schutterij, Rustende Schutterij en Reserveschutterij, kortweg de ‘rijksschutterijen’of ‘gemeentelijke schutterijen’. Die periode bestreek echter - om helemaal precies te zijn - de tijd vanaf het jaar 1816 (inwerkingtreding van de Schutterijwet van 27.2.1815) tot en met de jaren 1907-1910.

Krachtens de anno 1903 in werking tredende Landweerwet van 24.7.1901 werd volgens een ettelijke jaren bestrijkend tijdschema begonnen met de feitelijke opheffing van de drie zojuist genoemde schutterijtypes in 1907. Als laatste werd de D.D. Schutterij van Amsterdam opgeheven en wel in 1910.

Uitsluitend (!) mochten - van meet af aan - weerbare mannen op basis van vrijwilligheid en moesten weerbare mannen op grond van hun militaire dienstplicht i.c. (verlengde) militiedienst toetreden tot de rijksschutterijen of gemeentelijke schutterijen.

Ad d. Evenals het tweede deel is het laatste deel van Bewering 4 helaas helemaal onwaar. Toen België nog deel uitmaakte van Nederland (1814-1830), gold uiteraard reeds het gestelde in de eerste drie zinnen van punt Ad b. Maar ook nadien - ten tijde van de zogeheten Garde Civique (= letterlijk: Burgerwacht), 1830-1921, de Belgische tegenhanger van de zo-even besproken drie schutterijtypes van rijkswege in Nederland - vingen de folklore- en sportschutterijen bot. Idem dito in Nederlands Limburg, waar de Garde Civique gedurende de perioden 1830-1839 (= Belgische periode!) en 1839-1867 eveneens (i.t.t. de rest van Nederland) heeft bestaan; zie SB 3, blz. 76-78, en SB 4, blz. 132.

Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1568

31 januari 2008

22

Schuttersbrief - nummer 78

SCHUTTERSCONTACTEN OVER DE TAALGRENZEN HEEN (5) Vervolg op SB 2, blz. 49-50, SB 4, blz. 133-134, SB 6, blz. 229, en SB 54, blz. 948

Sage mal: ist es ‘Holland’ oder ‘die Niederlande’?

VAN: De Heer Detlev Wulff, eigenaar-webmaster van www.gildenforschung.de Lieber ferner Gildebruder, lieber Alfred,

Kiel, Schleswig-Holstein (D), 11. Januar 2008

Wäre nett, wenn wir in Kontakt bleiben würden.

Das Gildewesen der niederländischen Gilden interessiert mich, auch hinsichtlich ihres Brauchtums, der sich scheinbar wesentlich von den deutschen Gilden unterscheidet. Ich habe auf den diversen Internetseiten Trommler und Fahnenschwenker gesehen, so etwas könnte mit der Gilde in Altenkrempe (Stormarn in Schleswig-Holstein) eine gewisse Übereinstimmung geben.

Gibt es auch eine genossenschaftliche Versicherung bei den niederländischen Gilden?

Wo ist der genaue feine Unterschied bei der Bezeichnung Holland und Niederlande? Ich frage das, weil ich Fettnäpfchen nicht mag!

Liebe Grüße aus Kiel, Detlev Wulff IN VERTALING Beste verre Gildebroeder, beste Alfred, Kiel, Sleeswijk-Holstein (D), 11 januari 2008 Het zou fijn zijn, als we in contact bleven.

Het schuttersgildewezen in Nederland interesseert me, ook wat betreft jullie folklore die zich blijkbaar wezenlijk van de Duitse schuttersgilden onderscheidt. Ik heb op de diverse internetsites tamboers en vendeliers gezien. Zoiets zou met de schuttersgilde in Altenkrempe (Stormarn in Sleeswijk-Holstein) een zekere overeenkomst kunnen hebben.

Is er ook een coöperatieve verzekering bij de Nederlandse schuttersgilden?

Waar zit het precieze onderscheid ’m in tussen de aanduiding Holland en Nederland. Ik vraag dat, omdat ik niet graag tegen ’t zere been trap!

Hartelijke groeten uit Kiel, Detlev Wulff

AAN: De Heer Detlev Wulff Lieber Detlev,

Maastricht, 11. Januar 2008

Mit Dir bin ich völlig einverstanden, dass es nett wäre wenn wir in Kontakt bleiben würden.

Scheinbar wesentliche Unterscheidungen?

Gibt es tatsächlich ‘hinsichtlich des Brauchtums (...) scheinbar wesentliche Unterscheidungen’ zwischen den deutschen und niederländischen Schützengesellschaften? Bitte, erkläre mir das mal. Selber glaube ich, dass es sich mehr um graduelle als um wesentliche Unterscheidungen handelt. Meinst Du auch nicht?

Eine genossenschaftliche Versicherung?

Aus Deiner Frage schliesse ich, dass bei den Schützengilden in Schleswig-Holstein eine genossenschaftliche Versicherung existiert. Stimmt’s? Hast Du berufshalber nicht etwas mit Versicherungen zu tun? Und sage mal: was sind ganz einfach die Vorteile einer genossenschaftlichen Versicherung und wie sieht solch eine Organisation aus? Ich erstaune mich darüber, dass in meinem Land jede Schützengilde ihre eigene Versicherung hat. Niederländischer Individualismus in ganzer Figur?

Holland oder die Niederlande?

‘Holland und die Niederlande’ ist fast gerade so etwas wie ‘Preussen und Deutschland’, nicht nur in geographischer sondern auch in emotioneller Hinsicht. Die Provinz Holland (seit 1840 getrennt in Provinz Nord-Holland und Provinz Süd-Holland) war und ist noch immer nur ein Teil der Niederlande. Die übrigen Provinzen sind zahlenmässig zehn: Flevoland (seit 1. Januar 1986 auch eine Provinz), Friesland, Gelderland, Zeeland und weiter Drenthe, Groningen, Limburg, Nord-Brabant, Overijssel sowie Utrecht. Diese zwölf Provinzen zusammen formen das heutige ‘Nederland’, in Deutsch und Englisch und damit korrekter (!) gesagt: ‘die Niederlande’ bzw. ‘the Netherlands’. Man ‘beleidigt’ einigermassen jemand aus z.B. Friesland (beachte wohl!: eine Provinz mit einer ganz eigenen Sprache, dem Friesische!), wann ím Ausland gegen ihm gesagt wird: ‘Ach! Sie kommen aus Holland?’ Er würde meistens wohl antworten: ‘Pardon? Ich bin ein Fries und ich wohne in Friesland, einer Provinz der Niederlande. Mit Holland sind ja nur zwo Provinzen, NordHolland und Süd-Holland, gemeint; daneben gibt es in den Niederlanden noch zehn andere Provinzen!’

Aber die Sache ist noch viel und viel komplizierter. Es gab nämlich jemals ‘Die Sieben Niederlande’ (1584-1795), als mein Land noch eine Republik war. Und zuvoren sogar ‘Die Siebzehn Niederlande’ (1543-1584). Das letzte hatte angefangen unter Kaiser Karel V. Es ist wichtig gleichfalls diese Historie zu kennen in Zusammenhang mit der Geschichte der niederländischen Schützengesellschaften. Jedoch darüber möchte ich gerne nächstes Mal mit Dir reden.

Mit freundlichen Grüssen, Alfred Disch --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

23

1569

IN VERTALING Beste Detlev,

Maastricht, 11 januari 2008

Met jou ben ik het volledig eens, dat het prettig zou zijn als we in contact met elkaar blijven.

Blijkbaar wezenlijke verschillen?

Zijn er werkelijk ‘betreffende de folklore (…) blijkbaar wezenlijke verschillen’ tussen de Duitse en Nederlandse schutterijen? Leg me dat alsjeblieft eens uit. Zelf geloof ik, dat het meer om bijkomstige dan om echt grote verschillen gaat. Denk je ook niet?

Een coöperatieve verzekering?

Uit jouw vraag concludeer ik, dat bij de schuttersgilden in Sleeswijk-Holstein een coöperatieve verzekering bestaat. Is dat zo? Heb jij beroepsmatig niet iets met verzekeringen te maken? En zeg eens: wat zijn eenvoudigweg de voordelen van een coöperatieve verzekering en hoe ziet zo’n organisatie eruit? Ik verbaas me erover, dat in mijn land elke schutterij haar eigen verzekering heeft. Nederlands individualisme ten voete uit?

Holland of Nederland?

‘Holland en Nederland’ is haast net zoiets als ‘Pruisen en Duitsland’, niet alleen in geografisch maar ook in emotioneel opzicht. De provincie Holland (sinds 1840 opgesplitst in provincie Noord-Holland en provincie Zuid-Holland) was en is nog steeds slechts een deel van Nederland. De overige provincies zijn tien in getal: Flevoland (sinds 1 januari 1986 ook een provincie), Friesland, Gelderland, Zeeland en verder Drenthe, Groningen, Limburg, Noord-Brabant, Overijssel alsmede Utrecht. Deze twaalf provincies vormen tezamen het huidige Nederland, in het Duits en Engels en daarmee correcter (!) gezegd: ‘die Niederlande’ resp. ‘the Netherlands’. Men ‘beledigt’ enigszins iemand uit bijv. Friesland (nota bene: een provincie met een heel eigen taal, het Fries!), wanneer in het buitenland tegen hem gezegd wordt: ‘Ach! U komt uit Holland?’ Hij zal doorgaans wel antwoorden: ‘Pardon? Ik ben een Fries en ik woon in Friesland, een provincie van Nederland. Met Holland is immers slechts een tweetal provincies, Noord-Holland en Zuid-Holland, bedoeld, daarnaast zijn er in Nederland nog tien andere provincies!’

Maar de zaak is nog veel en veel ingewikkelder. Er waren namelijk ooit ‘De Zeven Nederlanden’ (1584-1795), toen mijn land nog een republiek was. En daarvóór zelfs ‘De Zeventien Nederlanden’ (1543-1584). Dat laatste was begonnen onder keizer Karel V. Het is van belang eveneens deze historie te kennen in verband met de geschiedenis van de Nederlandse schutterijen. Echter dáárover wil ik graag een volgende keer met jou spreken.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

[Bron: www.wikipedia.nl] -----------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1570 31 januari 2008 Schuttersbrief - nummer 78

24

VERSCHIJNING VAN DE SCHUTTERSBRIEF (42) Vervolg op SB 74 blz. 1462-1463

-----Vrijdag, 14 december 2007 Beste Alfred, Bedankt voor je medewerking inzake de gestolen wapens [zie SB 75, blz. 1503]. Ik hoor her en der, dat je schuttersblad goed gelezen wordt; dus wat betreft bekendheid zit het wel snor. (...). Met vriendelijke groet, Sander.

Sander Oome, webmaster van het Gilde St.-Crispinus en St.-Crispinianus te Besoyen, gemeente Waalwijk (N.Br.), beheerder van de Schuttersgilden Startpagina en het bijbehorende prikbord

-----Maandag, 31 december 2007 Beste Alfred, Aan het einde van 2007 wil ik je graag veel voorspoed toewensen in het nieuwe jaar! Jouw geesteskind - de Schuttersbrief - zal ongetwijfeld ook in 2008 weer hoogstand leesvoer bevatten voor de schutterijwereld.

Jo Pluymakers, schutterijvorser, Beek (Lb.)

-----Zaterdag, 5 januari 2007 Beste Redactie, Ik heb sinds eind oktober geen Schuttersbrief meer ontvangen. Waarom? Ben ik vergeten iets te regelen? Bedankt. Groeten, Peter van den Broek Peter van den Broek, griffier (= secretaris) van St.-Jorisgilde, Minderhout, gemeente Hoogstraten (Antw.)

Reactie van de redactie Beste Peter van den Broek, Als het goed is, moet U vandaag de extra-editie van de Schuttersbrief (dus SB 77) hebben ontvangen. Is dat niet het geval, laat het me dan even weten, want dan moet er administratief iets misgegaan zijn. Voor alle zekerheid zal ik U een e-mailtje met ontvangstbevestiging sturen. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Woensdag, 9 januari 2008 Geachte Heer Alfred Disch, Tot dusver mocht ik altijd zonder problemen de vorige nummers van Uw digitale SB’s met genoegen ontvangen. Helaas kreeg ik SB 77 toegezonden in een onleesbare vorm en bovendien aangeduid als ‘Spam’, wat vroeger nooit het geval was. Nochtans is noch aan mijn PC noch aan mijn hardware of software iets veranderd. Hebt U een andere wijze / software van doorsturen gebruikt dan voorheen? Is het mogelijk mij dit SB-nummer nog een keer door te sturen (liefst op de vroegere wijze of op een leesbare wijze)? Indien de werkelijke reden van dit euvel U bekend is, mag U mij dit uiteraard melden... want ik mis niet graag Uw soms boeiende literatuur. Met achting, René Beyst.

René Beyst, bibliothecaris van Heemkundige Kring Aartselaar, Aartselaar (Antw.)

Reactie van de redactie Geachte Heer René Beyst, Er is niets gewijzigd in de manier van verzending van de SB. Ik begrijp zelf dan ook niet wat er loos is. U bent trouwens niet de enige die n.a.v. SB 77 terecht klaagt. Ik heb het probleem voorgelegd aan onze adjunct-hoofdredacteur en ICT-coördinator, Jelger Visser: zie voor diens reactie hieronder in de rubriek Mededelingen. Per heden zend ik U SB 77 opnieuw toe; wilt U mij de goede dan wel slechte ontvangst daarvan eventjes bevestigen? Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

25

1579

MEDEDELINGEN (Afl. 44) Vervolg op SB 75, blz. 1497

------

Mededeling 149 (Vernieuwing website St.-Antonius- en St.-Sebastiaangilde te Udenhout) Beste Gildebroeders, Gildezusters, Schutters en Vrienden,

Udenhout (N.Br.), 1 januari 2008

Allereerst een gelukkig nieuwjaar en gezond en sportief 2008.

De website van Sint-Antonius en Sint-Sebastiaan is vernieuwd en uitgebreid door de nieuwe webmaster en heeft een nieuw adres gekregen. Dus kijk eens op de website www.sintantoniusensintsebastiaan.com.

Namens de St.-Antonius en St.-Sebastiaan, Frans Manni.

Frans Manni, webmaster van St.-Antonius- en St.-Sebastiaansgilde, Udenhout, gemeente Tilburg (N.Br.)

------

Mededeling 150 (Informatie van adj.-hoofdredacteur / ICT-coördinator Jelger Visser inzake SB-verzending) Beste Jelger,

Maastricht, 6 / 9 januari 2008

Volgens Peter van Kuijen, de hoofdredacteur van De Gildetrom, werd bij hem SB 77 afgewezen als spam. Valt er wat aan te doen?

Net even iets anders (?) ligt het bij René Beyst, de bibliothecaris van de heemkundevereniging te Aartselaar: zie hierboven, op blz. 1570, diens e-mail. Wil je ook dáárop eens reageren?

Groetjes, Alfred.

Dag, Alfred.

Groningen (Gron.), 6 / 9 januari 2008

Inzake het geval ‘Peter van Kuijen’ Daar is niets aan te doen. Voor ons althans. Iedereen die een spamfilter heeft op zijn computer, moet deze zelf configureren. Dat kan op verschillende manieren. Jij geeft bijvoorbeeld in Mailwasher aan wie vriend is en wie niet. Andere programma’s werken met standaardregels, waarbij je wel kunt aangeven hoe agressief het programma moet filteren. Weer andere programma’s werken volgens een ‘heuristic scanning method’. Deze zouden zelflerend zijn.

De filtermethode en de gekozen instellingen zijn dus bepalend voor de hoeveelheid e-mail die doorgelaten wordt en de hoeveelheid die in de spammap belandt. Waarschijnlijk zijn bij deze hoofdredacteur de filtercriteria te ‘streng’ ingesteld. Of zelfs helemaal niet. Mensen weten vaak niet, hoe dat soort programma’s geconfigureerd moeten worden. Het programma gaat dan aan de slag met de fabrieksinstellingen en die zijn vaak behoorlijk streng.

Inzake het geval ‘René Beyst’ René Beyst geeft aan in zijn e-mail aan jou [zie hierboven blz. 1570], dat de configuratie van zijn computer (zowel hardware- als softwarematig) niet veranderd is. Mijn reactie van enkele dagen geleden had enkel betrekking op spamfilters die op computers worden geïnstalleerd door de gebruiker zelf. Er is echter nog een tweede soort spamfilter. Deze wordt door de ISP bij het internetabonnement aangeboden, vaak als gratis dienst of service. Deze filters zijn niet door de eindgebruiker te configureren.

Beyst heeft zijn abonnement bij Scarlet, zo blijkt uit de domeinnaam van zijn e-mailadres. Als je de ‘header’ (dat is het onbegrijpelijke stukje algebra) van de e-mail bekijkt, kom je op een gegeven moment de volgende tekst tegen: Received: from (srv195077.webreus.nl [volgt een code] by fundy.is.scarlet.be with ESMTP id m05KXfgC018565 Hier staat, dat de server van Webreus (met de naam ‘srv195077’) een e-mail heeft overgedragen aan de server van Scarlet. Op dat moment - en dit is belangrijk - zit het werk van Webreus erop. De e-mail is immers afgeleverd bij Scarlet en zij moeten er vervolgens voor zorgen, dat de e-mail aankomt bij René Beyst. En dáár gaat het verkeerd. Bij Scarlet dus. We vervolgen de les algebra; even verderop staat deze tekst: X-SpamTest-Method: Headers: Suspicious To Subject: [SPAM] Toezending van SB 77.

X-Scarlet-Scan: SCANNED X-Scarlet-Spam: Probable Spam X-Scarlet-Virus: --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1570

31 januari 2008

26

Schuttersbrief - nummer 78

Toch wel mooi, die MIME-headers. Hier staat namelijk een ‘schuldbekentenis’ van Scarlet zwart op wit (digitaal dan). Dit zijn kenmerken die Scarlet aan de e-mail meegeeft als deze wordt bezorgd bij de oorspronkelijk geadresseerde. Bij ‘X_Scarlet-Scan’ staat ‘SCANNED’. Deze e-mail is dus door Scarlet gescand en vervolgens geclassificeerd als ‘Probable Spam’ [= mogelijk spam]. De scanmethode van Scarlet is ‘Suspicious To Subject’. Dit is even nietszeggend als dubieus. In principe kan ieder woord in het onderwerp van een e-mail als verdacht worden aangemerkt.

Waarschijnlijker is, dat het spamfilter van Scarlet werkt op basis van algemene herkenningspatronen en herhalingspatronen. Scarlet bedient een groot aantal mensen in België. Zij sturen ongetwijfeld meerdere Schuttersbrieven voor ons door. Op basis van ‘herhaling’ ligt het voor het spamfilter van Scarlet voor de hand, dat de SB spam is. Immers, deze wordt onregelmatig doch frequent toegestuurd en bovendien naar een groot aantal ontvangers. En het onderwerp is behoorlijk algemeen: ‘Toezending van…’. Voor een spamfilter kan dat al voldoende zijn om de betreffende e-mail een stempel mee te geven.

Dus ook hier geldt, dat wij onze handen in onschuld wassen. Samen met Webreus. De e-mail is immers goed aangekomen bij Scarlet, het bedrijf waar Beyst zijn internetaansluiting huurt. Wat Scarlet vervolgens uithaalt met de e-mails… Daar hebben wij noch Webreus ook maar enige invloed op.

Waarom in het geval ‘René Beyst’ Scarlet pas bij de verzending van SB 77 moeilijk is gaan doen, is een vraag voor Scarlet. Alleen zij kunnen uitleggen op basis van welke algoritmen hun spamfilter ‘leert’. En hier gaat het antwoord verder. De meeste spamfilters zijn zelflerend. En dat leren gebeurt voornamelijk op basis van herhalingspatronen. Het filter van Scarlet heeft geconstateerd, dat wij meermalen een e-mail van dezelfde strekking hebben verstuurd naar de abonnees. Dat is voldoende om de betreffende e-mails als spam te beschouwen. Dit is ook de reden waarom het wijzigen van het e-mailadres slechts een korte termijnoplossing is. Na verloop van tijd constateert het filter wederom, dat er veel dezelfde e-mails worden verzonden vanaf dat adres. En dan ben je weer terug bij af.

Ik hoop, dat dit betoog een beetje verhelderend is.

Groet, Jelger

Dag, Alfred.

Groningen (Gron.), 9 januari 2008

Nog een laatste opmerking over de ‘affaire Beyst’. Hij heeft zojuist de ontvangst van SB 77 bevestigd per email. Die heb jij ook ontvangen.

Hij geeft aan, dat het via GMail wel goed gegaan is en via Webreus niet. Toch ligt dit niet aan Webreus of GMail maar aan Scarlet, zoals ik je in mijn vorige e-mail heb uitgelegd. Het gaat om het ‘herhalingspatroon’, waarover ik het eerder ook had. Scarlet heeft inmiddels het domein van Webreus (sb-stichting.nl) gestigmatiseerd en jouw Gmail-adres nog niet. Toch zal dat slechts een kwestie van enkele weken zijn voordat ook dat adres een stigma heeft.

Uit de reactie van Beyst blijkt, dat hij - heel begrijpelijk overigens - het e-mailadres dat wij bij Webreus aanhouden, als boosdoener beschouwt. Waarschijnlijk komt dat, omdat hij niet in de gaten heeft dat zijn e-mail door Scarlet ‘gecensureerd’ wordt. De enige lange termijnremedie die ik kan bedenken, is dat Beyst het spamfilter van Scarlet deactiveert of een verzoek daartoe doet. Het is dan wel handig om zelf een spamfilter te installeren, bijvoorbeeld SPAMfighter of Mailwasher of … Er zijn genoeg gratis antispamprogramma’s te vinden op het web.

Voor mijn gevoel kan ik niet genoeg beklemtonen, dat onze account bij Webreus géén blaam treft. Ik hoop dat dit ook voor jou duidelijk is.

Groet, Jelger

------

Mededeling 151 (Nagekomen bericht: nieuwe voorzitter FGS) Tijdens de Najaarsledenvergadering van de Federatie van Gelderse Schuttersgilden St.-Hubertus (FGS) op 10 november 2007 te Zevenaar is de heer Wim Sanders uit Groesbeek gekozen tot voorzitter van de FGS. De verkiezing geschiedde op voordracht van de FGS-kring Het Rijk van Nijmegen en De Betuwe. Met de verkiezing van de nieuwe voorzitter lijkt thans een einde gekomen te zijn aan de jarenlange bestuurscrisis binnen de Gelderse schuttersfederatie. De kersverse FGS-voorzitter zij bij deze veel wijsheid in zijn nieuwe functie toegewenst.

A.D.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

27

1571

Mededeling 152 (Eeuwfeest OLS-schuttersbond Juliana te Neer) Venray / Neer (Lb.), 26 januari 2008

100 Jaar Schuttersbond Juliana Aan het jubileumfeest te Neer, gemeente Leudal (Lb.), nemen in totaal 74 schuttersorganisaties deel, t.w.: 47 Limburgse, 23 Noord-Brabantse, 3 Gelderse en 1 Duitse. De organisatie is in handen van een speciaal hiervoor opgerichte stichting, welke een samenwerkingsverband is tussen het bestuur van Schuttersbond Juliana en de Bussen-Schutten Broederschap van St.-Martinus te Neer, de schutterij waar het eeuwfeest plaatsvindt, zoals besloten door de 21 bij de bond aangesloten schuttersverenigingen.

Secretariaat Stichting 100 jaar Schuttersbond Juliana: Bingelkruid 7, 5803 BM Venray.

Telefoon: 0478 - 51 04 00.

E-mail: bvanlierop@home.nl.

Vrijdag, 18 april 2008 Avondvullende Megapiratenparty in de paviljoentent op de schuttersweide. Optreden van: Nick & Simon, Jan Keizer, Dennie Christian, Koos Alberts, René Schuurmans en Stef Ekkel. Presentatie door Erik Hulzebosch, bekend als schaatser en als winnaar van het populaire programma ‘So you wannable a popstar’. De toegangskaarten kosten bij reservering € 15,en bij verkoop aan de kassa € 17,50. Voor reserveringen kan men terecht bij de secretaris van de organiserende stichting (zie bovenstaand kadertje). Ook online-reserveren is mogelijk: zie daarvoor de website www.piratenpartyneer.nl.

Zaterdag, 19 april 2008 Om 14.00 uur: eucharistieviering in de paviljoenstent; de mis wordt opgedragen door hulpbisschop drs. E. de Jong en muzikaal opgeluisterd door het Gildenkoor uit het Brabantse Heeswijk-Dinther. Aansluitend: Erekoningschieten.

Vervolgens: koffietafel (reservering à € 5 bij het stichtingssecretariaat). Om 18.45 uur: presentatie van het eerste exemplaar van het jubileumboek; U kunt bij het secretariaat dit boek voor € 10 bestellen. Tussen 19.00 en 20.30 uur: receptie. En vanaf 21.00 uur: Limburgse Avond, met optredens van Damazoe; De Tottezek (derde op het LVK 2008 en eerste op het LVK 2007), De Kameroadjes; Big Benny.

Zondag, 20 april 2008 Om 10.00 uur: openstelling van de schuttersweide. Om 12.00 uur: Vlaggenparade. Om 12.30 uur: optocht door de straten van Neer. Vanaf dat moment beginnen ook de diverse wedstrijden in het kader van het schuttersgildewezen: beoordeling van de konings- en keizersparen, de muziekkorpsen, het vendelzwaaien, het standaardrijden (in de manege van Neer) en de schietwedstrijden, waaraan alle verenigingen in hun eigen discipline zullen deelnemen. Mocht U even genoeg hebben om te kijken naar dit cultuurgoed, dan begeeft U zich naar het feestpaviljoen om onder genot van de klanken van de Breethaler te genieten van Uw natje en droogje.

Het dorp Neer Voor de bereikbaarheid van Neer zie het bijgaande kaartje. Voor meer informatie zie tevens www.leudal.nl en Wikipedia.

[Bron: www.wikipedia.nl]

B.v.L en A.D.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1572

31 januari 2008

28

Schuttersbrief - nummer 78

Mededeling 153 (Schuttersfeesten in de beide Limburgen) Dieteren, gemeente Echt-Susteren (Lb.), 30 januari 2008

BONDSSCHUTTERSFEESTEN 2008 BOND ‘EENDRACHT’ BORN-ECHT E.O. *01 juni St.-Rochus Stevensweert *15 juni St.-Stephanus Dieteren *10 augustus St.-Petrus en St.-Paulus Susteren *31 augustus St.-Willibrordus Obbicht

OVERIGE SCHUTTERSFEESTEN *19 en 20 Bussenschutten Neer April 100-jarig jubileum Schuttersbond Juliana

BOND ‘St.-GERARDUS’ AMSTENRADE *15 juni St.-Sebastianus Heerlen *29 juni St.-Joseph Sweijkhuizen *24 augustus St.-Martinus Vaesrade *31 augustus St.-Michael Doenrade

*26 en 27 april

St.-Harlindis en St.-Relindis Ellikom Persoonlijk Kampioenschap OLS

*9, 10, 12 mei

Wilhelmina Hingen 100-jarig jubileum

*18 mei

St.-Gregorius Illikhoven Wisselkruis voorm. gemeente Susteren

ZUID-LIMBURGSE SCHUTTERSBOND EYS *01 juni St.-Sebastianus Eys *15 juni Nobele Schutterijen Valkenburg *03 augustus St.-Paulus Vaals BOND ‘BERG EN DAL’ NOORBEEK *08 juni St. -Joseph Waubach MIDDEN LIMBURGSE BOND ROERMOND *18 mei St.-Michaël Ool *15 juni St.-Sebastianus Herkenbosch *10 augustus St.-Michaël Maasbracht-Beek *24 augustus St.-Petrus Roggel BOND ‘EENDRACHT MAAKT MACHT’ WEERT *25 mei St.-Ansfried Thorn *08 juni St.-Nicolaas Meyel *22 juni St.-Petrus Kelpen-Oler *17 augustus St.-Lucie Nederweert *31 augustus St.-Antonius Stramproy

*18 mei

St.-Martinus Kinrooi Grenslandschuttersfeest

*25 mei

St.-Anna Merum Dekenaatsfeest Dekenaat Roermond

*01 juni

St.-Ansfried Thorn Dekenaatsfeest Dekenaat Thorn

*29 juni

St.-Stephanus Dieteren.

Zestal schietconcours

*06 juli

St.-Dionysius Opoeteren Oud-Limburgs Schuttersfeest

*20 juli

St.-Joris Sint-Joost Zuid-Limburgs Federatiefeest

*19, 20 en 21 Wilhelmina Hingen september 100-jarig jubileum

BOND ‘JULIANA’ BAARLO *18 mei St.-Urbanus Grashoek *22 juni St.-Jan Venray *24 augustus St.-Hubertus Tegelen

*20 sept.

St.-Martinus Horn 450-jarig jubileum

*20 sept.

St.-Sebastianus Laar 125-jarig jubileum

*21 sept.

St.-Catharina Beek Limburgs Damesschuttersfeest (LDS)

BOND ‘MAAS EN KEMPEN’ (B) *25 mei St.-Martinus Kinrooi *08 juni St.-Sebastiaan Dorne *22 juni St.-Niel bij As *03 augustus St.-Amandus Opglabbeek BOND ‘DE MAASVALLEI’ (B) *25 mei St.-Martinus Dilsen *08 juni St.-Mon. & St.-Gond. Maasmechelen 1 *22 juni St.-Laurentius Meeswijk *03 augustus St.-Elisabeth Stokkem *24 augustus St.-Pieter Leut

*21 sept.

Dekenaatsfeest Dekenaat Helden

*23 nov.

St.-Lambertus Broeksittard Marketentsterstreffen (MT)

Met schuttersgroet, Th. Hoorens; telefoon: 06 - 11 30 52 54; e-mail: theohoorens@zonnet.nl.

Data voor 2009 kunt U doorgeven op bovenvermeld telefoonnummer of e-mailadres.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

29

1573

EVENEMENTENAGENDA: PROVINCIAAL - EUREGIONAAL - LANDELIJK - INTERNATIONAAL (11) (inclusief enkele grote regionale en interregionale evenementen) Vervolg op SB 73, blz. 1434-1435

--Toelichting bij kolom 2: BKB = Brabantse Kruisboogbond GKB = Gelderse Kruisboogbond LKB = Limburgse Kruisboogbond V-T-B-S: V = Vendelen; T = Trommen; B = Bazuinblazen; S = Standaardrijden Toelichting bij kolom 3: Antw. = provincie Antwerpen Lb. = provincie Limburg (NL) Belg.Lb. = provincie Limburg (B) N.Br = provincie Noord-Brabant Gld. Vl.Br. = provincie Vlaams Brabant = provincie Gelderland W.Vl. = provincie West-Vlaanderen Toelichting bij kolom 4: O.W.B. = Onderlinge West-Brabantse Bond [betreft de Kruisboog]

--In zwart: folkloreschutterijen (= schuttersgilden); in blauw: [veelal!] sportschutterijen (= schietclubs)

---

Anno 2008 Datum

Evenement

Plaats

Info

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

12.01.2008 15de Limburgse Schuttersdag

Baexem, Limburgs Schutterstijdschrift gemeente Leudal (Lb.)

(Stichting Limburgs Schutterstijdschrift)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

01.03.2008 OLS-voorjaarsvergadering

Baexem, gemeente Leudal (Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.olsfederatie.com

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

29.03.2008 FGS-voorjaarsvergadering

Zevenaar (Gld.)

www.schuttersnet.nl

(Federatie van Gelderse Schuttersgilden) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

18 - 20 april 2008

Venray (Lb.)

Eeuwfeest Bond Juliana

www.100jaarjuliana.nl SB 62, blz. 1142

(OLS-schuttersbond Juliana)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

27.04.2008 Interregionaal Keizerstreffen (De ‘Sjuut van Buul’)

Budel, www.schutvanbuul.nl gemeente Cranendonck (N.Br.) SB 73, blz. 1400

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

25.05.2008 NBFS-Toernooi Kruisboogschieten op wip Oeffelt, www.gildesalvatormundi.nl (Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden) gemeente Boxmeer (N.Br.) SB: in voorbereiding --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

15.06.2008 222ste Bondsfeest

Valkenburg,

schutterijvalkenburg@live.nl gemeente Valkenburg /d Geul (Lb.) SB: in voorbereiding a

(OLS-bond RKZLSB)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

26.06.2008 Kinder-OLS

Opoeteren, gemeente Maaseik (Belg.Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.ols2008.nl SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

06.07.2008 OLS: Oud-Limburgs Schuttersfeest

Opoeteren, gemeente Maaseik (Belg.Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.ols2008.nl SB 75, blz. 1472

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

12.07.2008 Uitkavelen van het OLS

Opoeteren, gemeente Maaseik (Belg.Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.ols2008.nl SB: zie 6 juli

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20.07.2008 ZLF: Zuid-Limburgse Federatiefeest (Zuid-Limburgse Schuttersfederatie)

Sint-Joost, gemeente Echt-Susteren (Lb.)

www.zlf2008.nl SB: in voorbereiding

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1574

31 januari 2008

30

Schuttersbrief - nummer 78

Anno 2008Vervolg Datum

Evenement

Plaats

Info

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6 en 7 sept. NBFS-Landjuweel (geweerschieten op 6/9) Oisterwijk (N.Br.) 2008 (Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden)

www.landjuweel2008.nl SB 75, blz. 1473

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20.09.2008 BST: Bielemannen- en sappeurstreffen

Grubbenvorst,

a

gemeente Horst /d Maas (Lb.)

(Stichting BST)

www.schutterijstjan.nl SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

21.09.2008 NBFS-Toernooi V-T-B-S Hulsel, www.heiligsacramentsgildehulsel.nl (Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden) gem. Reusel-De Mierden (N.Br.) SB: in voorbereiding --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

21.09.2008 LDS: Limburgs Damesschuttersfeest

Beek, gemeente Bree (Belg.Lb.)

(Stichting LDS)

www.lds2008.be SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

28.09.2008 Uitkavelen van het LDS

Beek, gemeente Bree (Belg.Lb.)

(Stichting LDS)

www.lds2008.be SB: zie 21 september

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

28.09.2008 7de Gildedag

Lier (Antw.)

www.vlaamseschutters.be SB: in voorbereiding

(Fed. v. Vlaamse Historische Schuttersgilden)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

04.10.2008 OLS-najaarsvergadering

Baexem, gemeente Leudal (Lb.)

(Oud-Limburgse Schuttersfederatie)

www.olsfederatie.com SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

11.10.2008 Hoofdliedendag

Den Bosch (N.Br.)

www.schuttersgilden.nl SB: in voorbereiding

(Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

26.10.2008 Marketentsterstreffen

De Horst,

www.hubertusgroesbeek.nl

(St.-Hubertus - Onderafdeling Marketentsters) gemeente Groesbeek (Gld.)

SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

29.11.2008 FGS-voorjaarsvergadering

Zevenaar (Gld.)

www.schuttersnet.nl SB: in voorbereiding

(Federatie van Gelderse Schuttersgilden)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Anno 2009 Datum

Evenement

Plaats

Info

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

25.04.2009 Gildecongres 2009 (Nrd.-Brabantse Fed. van Schuttersgilden)

Bergen op Zoom (N.Br.)

sgm.verbogt@wanadoo.nl

SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

24.05.2009 NBFS-Toernooi Kruisboogschieten op wip (Nrd.-Brabantse Fed. van Schuttersgilden)

Deurne (N.Br.)

www.sint-antonius-abt-gilde-deurne.nl

SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

28.08 - 30.08 EST: 16de Europees Schutterstreffen Kinrooi (Belg.Lb.) 2009 (Europese Gemeenschap van historische Schutters)

www.est2009.be SB 73, blz. 1412

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20.09.2009 NBFS-Toernooi V-T-B-S Beek en Donk, (Noord-Brabantse Fed. van Schuttersgilden) gemeente Laarbeek (N.Br.)

jrovers@kpnplanet.nl SB: in voorbereiding

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Anno 2010 Datum

Evenement

Plaats

Info

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

12.09.2010

DLS: Dreil채ndereck-Schutterstreffen

Valkenburg,

schutterijvalkenburg@live.nl a

(Intern. Schuttersbelangengemeenschap B, D, NL) gemeente Valkenburg /d Geul (Lb.) SB: in voorbereiding --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Groningen / Maastricht, januari 2008

Laat aan de SB-redactie s.v.p. tijdig weten, welke data er nog in bovenstaande agenda ontbreken.

Bij voorbaat dank!

Met vriendelijke groeten, Jelger Visser en Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 78

31 januari 2008

31

1575

COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o.

De leden van de SB-redactie (zie volgend kadertje) vormen het bestuur van de SB-stichting.

Activiteiten van de SB-stichting c.q. SB-redactie zijn onder meer: de Schuttersbrief, het Schuttersbriefje (voor jongeren), de SB-Bijlagen, de SB-website en SB-jongerensite.

Zie verder vooral ook de lijst van actiepunten op pagina 1541 van SB-nummer 76.

Daar de door de SB-stichting te maken kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de in het onderstaande kadertje vermelde (voorlopige) bankrekening.

Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank!

De SB wordt gratis verstrekt; zie de verzendlijst op pagina 1542 van SB-nummer 76 Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB ontvangen? Laat dit dan m.v.v.

Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl.

De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering.

Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de voorlaatste pagina van SB-nummer 76.

U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen.

Oude nummers van de Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd.

Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek.

Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. De SB telt thans ruim 200 rubrieken; die van U kan (kunnen) er dus ook nog bij!

Voor een tussentijds overzicht van de SB-rubrieken zie SB-nummer 76, blz. 1507-1540.

REDACTIEADRES Bezoekadres SB-redactie / SB-stichting: p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht Telefoon met voicemail: (00.31) (0)43 - 325 76 62 Skype-adres: Alfred.Disch Mobiel: (00.31)06.41 69 22 46 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl SB-website (www.schuttersbrief.nl) en SB-jongerensite zijn nog in opbouw Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch, 6221 AE Maastricht 6-B. Voorlopige bankrekening buitenland: IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL-6221 AE Maastricht 6-B.

Redactieleden Alfred Disch: hoofdredacteur; tevens redacteur Handboog; e-mail, ook: alfred.disch@gmail.com Jelger Visser: adj.-hoofdredacteur, tevens ICT-coördinator & redacteur Kruisboog; jelger.visser@gmail.com Mathy Leunissen: eindredacteur, tevens redacteur Documentatie & Zware Buks; mathy.leunissen@gmail.com Ans Moors: redactrice voor het Italiaanse taalgebied (Italië, San Marino, Vaticaan) Willem van Uden en Ab Reuling: redacteur-webmasters Jeroen Kaasenbrood: technisch en zakelijk adviseur (Compres Media System, Maastricht) Naast enkele gekwalificeerde zetels zijn er nog vacante redacteurschappen voor diverse EGS-landen en -taalgebieden alsmede voor de schietdisciplines Geweer en Pistool. U kunt zich daarvoor aanmelden bij de redactie.

-----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1576

31 januari 2008

32

Schuttersbrief - nummer 78