Schuttersbrief 083 (2008 08 15)

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatiebulletin voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 83 – Maastricht, vrijdag 15 augustus 2008

REDACTIE Hoofdredacteur, tevens redacteur-Handboog: Alfred Disch Adjunct-hoofdredacteur, tevens ICT-coördinator en redacteur-Kruisboog: Jelger Visser Eindredacteur, tevens redacteur voor Documentatie en Zware Buks: Mathy Leunissen Redactrice voor het Italiaanse taalgebied (Italië, San Marino, Vaticaan): Ans Moors Redacteur-webmasters: Willem van Uden en Ab Reuling Technisch en zakelijk adviseur (Compres Media System, Maastricht): Jeroen Kaasenbrood

INHOUDSOPGAVE Redactie, Inhoudsopgave en Internet…………………………………………………………………...blz. 1667 De KGG: de Kring van Gelderse Gilden (1)…………………………………………………………...blz. 1668 De keizerin (1)………………………………………………………………………………….............blz. 1669 Schuttersfilms en schuttersvideo’s (1)………………………………………………………………….blz. 1670 Het Oud-Limburgs Schuttersfeest en de UNESCO-erfgoedlijst (1)……………………………...blz. 1671-1672 Schuttershyves (1)………………………………………………………………………………..blz. 1673-1674 Schuttersuniformen (1)…………………………………………………………………………...blz. 1675-1677 EST 2009: het Europees Schutterstreffen 2009 in Kinrooi, Belgisch-Limburg (3)………………blz. 1678-1679 De Sebastianen te Maastricht: van 1408 of van 1810? (3).………………………………………blz. 1680-1681 Keizerskwesties (4)………………………………………………………………………………….......blz. 1682 Het OLS 2008: het Oud-Limburgs Schuttersfeest te Opoeteren in Belgisch-Limburg (4)………blz. 1683- 1684 De EGS (4). Installatie van de nieuwe EGS-beschermheer en Grootmeester Ridderorde………blz. 1685-1686 De bieleman (5)………………………………………………………………………………………....blz. 1687 Oudere schutterijboeken (6)……………………………………………………………………………blz. 1688 De vrouw in het schutterswezen (11)……………………………………………………………..blz. 1689-1690 Recensie (36). Kruisbogen in het Koninklijk Nederlands Legermuseum.……………………………blz. 1691-1693 Recensie (37). Jubileumboek van Schuttersbond Juliana (Lb.): hoe het óók kan!.……………………….blz. 1694 Recensie (38). DVD jubileumfeest Schuttersbond Juliana: punt van discussie.……………………blz. 1695-1696 Verschijning van de Schuttersbrief (45)………………………………………………………….blz. 1697-1698 Mededelingen (45)………………………………………………………………………………………blz. 1699 Colofon en Redactieadres………………………………………………………………………………blz. 1700

INTERNET De SB is ook te lezen op de website van de Europese Gemeenschap van historische Schutters (EGS): www.e-g-s.eu of www.egs-schuetzen.com => Schuttersbrief [= Schützenbrief = Gazety Strzelcow].

De SB-website (www.schuttersbrief.nl) is in opbouw.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

© Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

1

1667

DE KGG: DE KRING VAN GELDERSE GILDEN (1) VAN: De Heer B.H. (Tom) Leurs, schrijver [= secretaris] van de Kring van Gelderse Gilden, waarnemend olderman-deken (= voorzitter) en schrijver-deken van de St.-Maartensgilde te Epe

KRING VAN GELDERSE GILDEN Hoofdman: Wim van der Jagt e-mail: wimvanderjagt@orange.nl Schrijver: Tom Leurs e-mail: tomia.leurs@planet.nl Schatbewaarder: Stephan Pastoors e-mail: s.pastoors@hetnet.nl Archief: Jan Wannet e-mail: janwannet@betuwe.net Beste Alfred Disch,

Epe (Gld.), 2 mei 2008

Even een reactie n.a.v. ons telefoongesprek enige minuten geleden.

Deels ter bevestiging en deels ter vastlegging tot ondersteuning van mijn ‘grijze hersencellen’. ¾ De Kring van Gelderse Gilden. o Momenteel draaien we met bovenstaande ‘bemensing’. o Wij zijn géén formeel bestuur. Zijn géén rechtspersoonlijk orgaan, maar een overleg dat regelmatig plaatsvindt en door bovenstaande personen aangestuurd wordt. o Ontstaan uit de zorg van de Gelderse Federatie ‘St.- Hubertus’ om de gilden een plaats te geven die zij menen te mogen innemen. Niet direct wedstrijd- en concoursgericht, maar meer broederlijk samen optrekken. o Binnen niet al te lange tijd zal ik iets meer over het begin schrijven. o Mogelijk foto’s meezenden welke handelen over de Kring van Gelderse Gilden. ¾ Gegevens betreffende elke van de bij de KGG aangesloten gilden. Bijv. over de St.-Maartensgilde te Epe. o Secretariaat: Tom Leurs, St.-Catharinaweg 30, 8161 VS Epe; 0578 - 61 55 84; tomia.leurs@planet.nl. o Keizerszilver en vignet; zie alvast bijgaande afbeeldingen.

o De Mantel, het verenigingsblad van de St.-Maartensgilde: de SB-redactie staat op onze verzendlijst.

Kunnen we een exemplaar van het jubileumnummer missen, dan nemen we dat nummer mee als we binnenkort toch in Maastricht moeten zijn. o Nadere gegevens over de St.-Maartensgilde volgen in een aparte aan het schuttersgildewezen van Epe gewijde SB-rubriek.

Met vriendelijke gildegroet, Tom Leurs ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1668

15 augustus 2008

2

Schuttersbrief - nummer 83

DE KEIZERIN (1) De échte schutterskeizerin: haar kledij en onderscheidingsteken VAN: De Heer E.G.H. (Fred) Hannen, keizer van Schutterij St.-Anna te Merum en medeoprichter van de Broederschap van Keizers Beste Alfred,

Merum, gemeente Roermond (Lb.), 14 mei 2008

Ik las in de Schuttersbrief iets over keizersuniformen. Nu wil jij daarover iets schrijven. Ik begrijp, dat de aanleiding is geweest de keizerin die met mij op de foto staat b.g.v. het zilveren keizerschap te Budel, NoordBrabant: zie SB 82, blz. 1649.

Zoals je weet, is destijds mede door mij de Broederschap van Keizers (BvK) opgericht om mede steun te geven aan keizersfestiviteiten. Ook weet je, dat ik ruimdenkend ben t.a.v. het onderwerp ‘de vrouw en het schutterswezen’, zeker in vergelijking met vele schuttersbroeders die verkondigen een traditie in stand te willen houden en daarom vrouwen liever uit schutterijen (schuttersgilden) willen weren.

Nu kwam het toevallig zo uit, dat ik tijdens het feest te Budel met de dame die bij haar schuttersvereniging zich tot keizerin geschoten had, gesproken heb - mede om te informeren wanneer haar officiële keizersinstallatie is. Niet om ons als BvK op te dringen maar om ondersteuning te geven indien mogelijk of wenselijk, en de eventualiteit na te gaan om als BvK bij de keizersinstallatie aanwezig te zijn. Het heeft toch altijd iets voor een gemeenschap waar een keizersfestiviteit plaatsvindt, dat belangstelling getoond wordt vanuit de BvK. Welnu, de bewuste keizerin had nog tal van overdenkingen waardoor de organisatie van haar installatie op zich laat wachten. Een van haar vele argumenten was typisch vrouwelijk, nl. het zoeken naar een voor haar passende jurk. Ik begreep, dat haar schuttersgezelschap binnenkort nieuwe uniformen krijgt en dat zij - beleefd als zij is - hierop wil wachten en er niet op vooruit wil lopen met het oog op de kleur van haar jurk.

Hier heb ik alle begrip voor.

Doch in mijn opvatting is zij de keizerin! Daarmee wil ik zeggen: er mag toch ook vanuit haar positie een ‘willetje’ naar voren komen. In haar geval heb ik geadviseerd om zich eens te verdiepen in de plaatselijke geschiedenis van vroegere kasteelheren, koningen, gravinnen, enz. Neem die stijl over en je hebt een keizerinnejurk die historisch past bij je leefgemeenschap. Je doet daarmee jouw schutterij niet te kort. Integendeel: het is niet alleen van betekenis voor de eigen schutterij maar ook voor de gehele gemeenschap! Elke buitenstaander kan er dan een hint naar brengen en er een betekenis aan geven. Gelet op het feit dat haar schutterij fantasieuniformen gebruikt, is het - liet ik de keizerin weten - al helemaal een doorbraak, waar menig historicus van achter zijn oren kan en mag krabben alvorens met kritiek te komen. Immers, historici lopen ook rond in dat wereldje.

Alfred, ik dank je voor de aandacht. Ik wens je een goede gezondheid toe. Hopelijk gauw tot weerziens.

Met vriendelijke schuttersgroeten, Fred Hannen

AAN: De Heer Fred Hannen Beste Fred,

Maastricht, 14 mei 2008

Met instemming heb ik kennisgenomen van de inhoud van jouw mailing. Graag nog het volgende.

Ik weet niet of het overal in het schutterswereldje zo toegaat, maar mij is het opgevallen dat in de beide Limburgen de échte keizerin (= vrouw die zich tot keizerin geschoten heeft) haar schutterszilver vaak niet zelf draagt, maar dat haar partner dit niet zelden doet. [Zie bijvoorbeeld de foto op blz. 1649 van de vorige SB: de derde en vierde persoon van links]. Ik vind dat jammer. Uit ‘iets’ mag (‘moet’) toch te allen tijde blijken, dat zij en niet de haar vergezellende, meestal ook nog m.i. ten onrechte in een keizersuniform (!) gestoken partner de keizerlijke waardigheid bekleedt. Zelf kan ik géén doorslaggevende reden(en) bedenken, waarom de échte keizerin niet onder alle omstandigheden haar eigen zilver zou mogen dragen, d.w.z. op z’n minst de drie keizersvogeltjes en/of het keizersschild.

Heeft de Broederschap van Keizers of iemand van buiten de BvK wellicht over het vorenstaande een mening?

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

3

1669

SCHUTTERSFILMS EN SCHUTTERSVIDEO’S (1) Ingangen op het internet VAN: Alfred Disch, schutterijvorser Beste Schutters en Schuttersvrienden, Maastricht, 31 juli 2008 Onlangs zag ik tot mijn aangename verrassing op de website van de Limburgse tv- en radiozender Limburg 1 een film (in vier afleveringen) die een uitstekende indruk geeft van het hedendaagse schutterijwezen (schuttersgildewezen) in de beide Limburgen. Helaas is die film niet meer op de bewuste site te zien, maar ik zal nagaan of hij binnen afzienbare tijd integraal vertoond kan worden op onze eigen SB-website in opbouw.

Nog wél te zien is een minstens zo goede, maar aanzienlijk kortere (nl. ±8 minuten durende) film over hetzelfde onderwerp (met een historische uitweiding over het schutterswezen in het algemeen) op de webstek van Schutterij St.-Sebastianus te Eys, gemeente Gulpen-Wittem (Lb.). Ik kom daar in een volgende aflevering van deze rubriek graag nader over te spreken. Ondertussen geef ik U alvast het digitale adres, zodat U zichzelf kunt overtuigen van de deugdelijkheid en degelijkheid van het bewuste, door Henk Kroese en Luc Wolters vervaardigde filmpje: www.schutterij-sintsebastianus-eys.tk. Als U wilt, kunt U de documentaire ook rechtstreeks via Youtube.com volgen; zie in dat verband de gegevens hieronder, aan het eind van deze bladzijde.

Voor mij waren de beide documentaires aanleiding om aan mijn collega-redacteur Mathy Leunissen te vragen een begin te maken met een overzicht van schuttersfilmpjes en dito video’s voor zover deze te bekijken zijn op het internet. Per ommegaande kreeg ik van hem de onderstaande gegevens.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

www.filmpjes.nl Intoetsing van het woord schuttersfeest in het zoekmenu levert drie resultaten op.

Betreft: Schutterij St.-Johannes en St.-Clemens te Merkelbeek, gemeente Onderbanken (Lb.)

1) Schuttersfeest van de OLS-bond St.-Gerardus bij Schutterij St.-Johannes en St.-Clemens in 2006.

Duur: 14.10 minuten. URL: http://www.filmpjes.nl/assets/play/14591.

2) Deelname van dezelfde schutterij uit Merkelbeek aan OLS 2006 te Stramproy (Lb.). Duur: 07.35 minuten.

URL: http://www.filmpjes.nl/assets/play/14593.

3) Deelname aan Bondsschuttersfeest te Schaesberg, gemeente Landgraaf (Lb.), d.d. 12.6.2005.

Duur: 12.15 minuten. URL: http://www.filmpjes.nl/assets/play/14616.

Filmer: hoewel aangekondigd als ‘Anoniempje’, gaat het om Ger Vromen, die op het einde van ieder filmpje genoemd wordt en die kennelijk voor het lokale (?) tv-station www.loo-tv.nl werkzaam is.

www.amstenrade.net Zie Hoofdmenu en klik vervolgens op Videohoekje; aantal filmpjes: vier.

Betreft: Schutterij St.-Gertrudis te Amstenrade, gemeente Schinnen (Lb.)

1) Schuttersfeest van de OLS-bond St.-Gerardus bij Schutterij St.-Gertrudis te Amstenrade d.d. 16.6.2007.

Duur: 17.13 minuten. Filmer: Bert Kreukels.

2) Kogels maken (voor de zware buks) in 1974 te Amstenrade. Duur: 03.47 minuten. Filmer: Rob Spierings.

3) Huldiging Schutterij Amstenrade op 19 april 1969. Duur: 01.42 minuten. Filmer: Rob Spierings.

4) Schuttersfeest van de OLS-bond St.-Gerardus bij Schutterij St.-Gertrudis te Amstenrade d.d. 3.6.1962.

Duur: 05.05 minuten. Filmer: bewerkt door Amstenrade.net.

www.video.google.nl Intoetsing van de zoekwoorden schutterij en schuttersgilde leidt naar tientallen hits.

Betreft: schutterijen / schuttersgilden / schutsbroederschappen in - voornamelijk - Vlaams-België en Nederland

www.youtube.com Google.nl (zie hierboven) en Youtube.com verstrekken nagenoeg dezelfde hits.

Tot zover de filmpjes die ik heb weten te vinden. Mocht ik er meer vinden, dan zal ik het zeker laten weten.

Groetjes, Mathy.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1670

15 augustus 2008

4

Schuttersbrief - nummer 83

HET OUD-LIMBURGS SCHUTTERSFEEST EN DE UNESCO-WERELDERFGOEDLIJST (1)

VAN: Provincie Limburg, Bestuursstaf en Externe Betrekkingen Geachte Heer Disch,

Maastricht, 14 juli 2008

Onderstaand de berichtgeving van L1 [dd. 06.07.08] en Dagblad De Limburger [dd. 7 juli 2008].

Hartelijke groet,

Hans Albersen J.H.W. (Hans) Albersen, senior communicatie-adviseur

L1 Het Oud-Limburgs Schuttersfeest moet worden erkend als werelderfgoed. Daarvoor pleitte de Vlaamse minister van cultuur Bert Anciaux zondag tijdens de 106de editie van het OLS in Opoeteren. Anciaux wil zijn idee in september verdedigen tegenover een commissie van UNESCO. Hij vraagt de gouverneurs van beide Limburgen om een dossier in te dienen. Gouverneur Leon Frissen is trots op het idee van de Vlaamse minister. Hij roept minister Plasterk van Cultuur op om het idee van zijn Vlaamse collega te steunen. Zo’n 40.000 toeschouwers hebben het OLS zondag bezocht. Volgende week beslissen de resterende schutterijen wie d’n Um mee mag nemen.

Noot van de SB-redactie: L1 = TV- (en radio)zender Limburg 1.

A.D.

Dagblad De Limburger De Vlaamse minister van Cultuur Bert Anciaux vindt dat het Oud-Limburgs Schuttersfeest een plaats moet krijgen op de Unesco- werelderfgoedlijst.

OPOETEREN - Het Oud-Limburgs Schuttersfeest verdient een plaats op de Unesco-lijst van het culturele werelderfgoed. Dat vindt de Vlaamse minister van Cultuur Bert Anciaux. Tijdens de opening van het OLS 2008 in het Belgisch-Limburgse Opoeteren riep Anciaux de besturen van de beide Limburgen gisteren op om zo snel mogelijk 'een gedegen dossier' samen te stellen om de kandidatuur van het schuttersfeest te onderbouwen. Anciaux: ‘Een evenement als het OLS verdient een plaats op de culturele wereldkaart, niet alleen vanwege zijn lange historie, maar ook omdat het in deze tijd van individualisme een schoolvoorbeeld is van culturele verbroedering over de grenzen heen.’ Het OLS in Opoeteren deed zijn uiterste best om de woorden van Anciaux ter plekke te bevestigen. Het weer was fantastisch, het aantal bezoekers benaderde de gewenste 40.000, er deed zich geen enkele wanklank voor. Voor de schutterszestallen die onder de schietbomen in actie moesten komen, was het weer iets minder geslaagd. De combinatie van een straffe wind en de afwisseling van felle zon en wolken bleek heel wat schutters voor onoverkomelijke problemen te plaatsen. Toen na de eerste schietronden nog maar 43 van de 155 schutterijen in de strijd waren, begon het erop te lijken dat het OLS weer eens op één dag uitgeschoten zou kunnen worden. Dat lukte voor het laatst in 1982 (Beesel). Uiteindelijk wisten 28 schutterijen de strijd tot het einde vol te houden. Zij keren zaterdag terug om het OLS te beslissen.

Het is de lijst der lijsten. Een plekje op de Unesco-werelderfgoedlijst staat garant voor roem en geborgenheid, verschaft status en onaantastbaarheid. Wie opgenomen wordt op de lijst treedt binnen in de wereld van de groten der aarde, verkeert in het gezelschap van de Chinese Muur, de Dom van Aken, de Mont Saint-

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

5

1671

Michel, het Alhambra, de Akropolis, de Borobodur. de Grand Canyon of de Molens bij Kinderdijk. Het fijnste van het fijnste dus. Zo bezien lijkt het Oud-Limburgs Schuttersfeest (OLS) een paar nummertjes te klein om voor opname in die lijst in aanmerking te komen. Toch is dat bij nadere beschouwing minder pretentieus dan het lijkt. De Unesco-werelderfgoedlijst bestaat uit veel meer dan een handvol globale bezienswaardigheden van onbetwiste kwaliteit en schoonheid. De lijst bevat behalve 166 natuurmonumenten en 660 cultuurmonumenten sinds 2001 ook nog een lijst met immaterieel werelderfgoed.

Daartoe behoren onder meer het carnaval van Binche (België), de stadsreuzen en drakenfiguren in processies in België en Frankrijk, het Kabuki-theater uit Japan, de dansende derwisjen uit Turkije en het Wajang Kulit poppentheater uit Indonesië.

Er is dus feitelijk geen beletsel om het OLS ook als immaterieel erfgoed voor te dragen. Niet geschoten is altijd mis, lijkt in dit verband een meer dan passende beeldspraak Het inter-Limburgse schuttersfestijn hoeft ook zeker niet bij voorbaat kansloos te zijn: het gaat om een diepgewortelde en bijzondere traditie met een lange historie en een geheel eigen volkse invulling over de grenzen van de twee Limburgen heen.

Daarbij komt dat het OLS ook wel een machtige beschermheer als de Unesco kan gebruiken. Het instandhouden van het festijn vergt elk jaar een enorme krachtsinspanning van de organiserende schutterij en voortdurende betrokkenheid van de deelnemende schutterijen. Een Unesco-rangschikking zou dus niet alleen een blijk van waardering zijn voor een bijzonder en uniek festijn, maar ook bijdragen aan een nog betere verankering van het OLS in de harten en hoofden van de Limburgers. Reden genoeg om de suggestie van Vlaams cultuurminister Anciaux te omarmen.

Krijgt het OLS een plek tussen de Indonesische wajangpoppen, gongen uit Vietnam en polyfoon zingende pygmeeën? En wat betekent dat voor het schuttersfeest? Dat de Unesco, de culturele organisatie van de Verenigde Naties, een werelderfgoedlijst kent voor unieke monumenten en landschappen, is redelijk bekend. Beroemde bouwwerken als de Egyptische piramides, de Taj Mahal in India en het tempelcomplex de Borubudur in Indonesië staan er op, net als de Amerikaanse Grand Canyon en het Serengeti-natuurreservaat in Tanzania. Nederland is onder meer vertegenwoordigd met de Molens van Kinderdijk, het Rietveld Schröder-huis in Utrecht en het eiland Schokland. De Waddenzee en de binnenstad van Amsterdam lopen zich nadrukkelijk warm. De Unesco-lijst van immaterieel werelderfgoed trekt wat minder de aandacht. Deze is bestemd voor vertelculturen, theatertradities, rituelen, evenementen, natuurkennis en oude ambachten. Op de lijst met negentig kostbaarheden staan de polyfoon zingende pygmeeën in de Centraal-Afrikaanse Republiek, het Japanse kabuki-theater, Vietnamese gongen, de houtsnijkennis van de Zafimaniry op Madagascar, de Indonesische wajangpoppen en de krissencultuur in hetzelfde land.

Dichter bij huis mag het gemaskerde carnaval van Binche in de Belgische provincie Henegouwen op een plek op de lijst rekenen. En opmerkelijk: de ook in Limburg bekende traditie van reuzenoptochten heeft internationale erkenning gekregen, maar dan alleen voor de landen Frankrijk en België.

Nederland heeft nog geen enkele vermelding. Lidstaten van de Unesco mogen elke twee jaar een voordracht doen. Een multinationaal voorstel (zoals het geval zou zijn bij een eensgezind optrekken van Nederland en België in het geval van het OLS) behoort ook tot de mogelijkheden. Voordrachten worden bekeken door gespecialiseerde non-gouvernementele organisaties uit de culturele wereld. Daarna buigt een jury van achttien experts zich erover. Op basis van de aanbeveling van dit selecte gezelschap is het aan de secretaris-generaal van de Unesco om de uiteindelijke beslissing te nemen. Het opnemen van een traditie op de Unesco-lijst voor immaterieel werelderfgoed is vooral een gebaar. De organisatie beoogt respect voor culturele diversiteit, continue creativiteit, minderheden en duurzame ontwikkeling. Mocht een nominatie van het Oud-Limburgs Schuttersfeest een succes worden, dan betekent dat dus niet dat het evenement op nationale of zelfs internationale steun kan rekenen. Het verschaft het OLS wel een plaatsje in een bonte rij van talen, culturen en tradities, waaronder een aantal met uitstraling tot in alle hoeken van de aardbol. De Vlaamse cultuurminister Bert Anciaux onderbouwt een nominatie met de lange historie en de grensoverschrijdende, culturele verbroedering. Het is nu aan de schutterijen en de beide Limburgen om een voorstel nader te onderbouwen. Minister Ronald Plasterk (Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen) zal daarna - waarschijnlijk in samenspraak met zijn Belgische ambtgenoot - besluiten, of de gang naar de Unesco wordt gemaakt.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1672

15 augustus 2008

6

Schuttersbrief - nummer 83

SCHUTTERSHYVES (1) Naar een scala van schuttershyves?

VAN: De Heer Sander Oome, moderator van Schuttersgilden.hyves.nl, hoofdtamboer van Gilde St.-Crispus en St.-Crispianus te Besoyen (N.Br.) Beste Alfred,

Waalwijk (N.Br.), 15 juli 2008

Bij dezen wil ik je in eerste instantie even laten weten dat je jezelf niet te druk moet maken over het al dan niet op tijd versturen van de SB-edities. Het is allemaal vrijwilligerswerk en wij (als ik voor alle lezers mag spreken) hebben hier echt wel begrip voor. Daarnaast wil ik je erop wijzen dat je in elk geval goed aan je gezondheid moet denken en naar je lichaam moet luisteren; als het even niet gaat, rustig aan doen.

Tevens wil ik je vertellen dat ik, naast de Schuttersgilden.Startpagina.nl (welke inmiddels een groot succes is, het prikbord iets minder), een nieuw initiatief ontplooid heb. Ik heb namelijk op Hyves, een bekende contactsite veelal gebruikt door jongeren, een schuttersgildehyve geopend. Nadat ik deze hyve geopend had, kreeg ik al snel ondersteuning van Willem Hamers uit Ravenstein (N.Br.). Inmiddels telt de hyve al ruim 100 leden en wordt er onderling reeds een heleboel informatie (foto's, filmpjes, etc.) gedeeld. Mijns inziens is deze hyve een positieve ontwikkeling ten aanzien van het, weliswaar virtuele, contact tussen (met name) de jongere garde gildebroeders. Ook ons aller bekende Mathy Leunissen heeft de weg naar de hyve inmiddels gevonden. Wellicht dat het goed is, eens een berichtje te plaatsen in de volgende Schuttersbrief met een verwijzing naar deze hyve. De URL van de site luidt: www.schuttersgilden.hyves.nl [tevens bron van nevenstaande foto]. Ik wil dan ook bij dezen een ieder uitnodigen om lid te worden van deze hyve.

Ik hoop je voldoende te hebben geïnformeerd en zie je reactie graag tegemoet.

Met vriendelijke groet, Sander Oome

VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en mederedacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 31 juli 2008

Tijdens mijn bezoek aan jou liet je weten dat je bovenstaande e-mail van Sander Oome had ontvangen. Daar je zelf niet goed uit de voeten kwam met Hyves, heb je me verzocht of ik dit onderwerp voor mijn rekening wilde nemen.

Het lijkt me verstandig als we voor de SB-lezers die er nog niet bekend mee zijn, eerst kort uitleggen wat Hyves is. Kort door de bocht genomen, is Hyves een website die over jezelf gaat. Je vult een profiel in waarin je naam, leeftijd, hobby’s en interesses staan en je kunt berichten bij vrienden achterlaten of ontvangen van vrienden. Zoals Sander al heeft aangegeven, is er ook ruimte om foto’s en filmpjes te plaatsen. Daarbij heeft de gebruiker ook de mogelijkheid om een weblog (= dagboek, logboek) bij te houden en lid te worden van een ‘publieke hyve’ waar mensen met dezelfde interesse elkaar kunnen ontmoeten (zoals de mede door Sander verzorgde hyve ‘Gilden & Schutterijen’). Op dit moment zijn er 7.016.783 hyvers (= leden).

Sander heeft al opgemerkt dat ook ik de weg heb gevonden naar de hyve ‘Gilden & Schutterijen’ die op dit moment 106 leden telt en door hem en Willem Hamers beheerd wordt. Het mooie aan de hyve die zij onderhouden, is dat hun hyve leden heeft uit het hele land. Opvallend is het daarbij dat juist de nieuwsberichten meer betrekking hebben op het Noorden en dat in de geplaatste filmpjes juist het Zuiden aan bod komt.

Jammer is het wel, dat er naar mijn smaak de leden te weinig vragen stellen en discussiëren. We mogen wat dat betreft wel wat actiever worden op deze hyve.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief – nummer 83

15 augustus 2008

7

1673

Een ander verhaal is het bij de hyve ‘Schutterijen en Gilden’ (www.deschutterij.hyves.nl) die onder het beheer staat van ‘Hoebele’, die ik meteen herkende als Hannes Senden uit Mheer, gemeente Margraten (Lb.).

Zijn hyve telt 215 leden en is min of meer de tegenpool van de hyve van Sander en Willem. Deze hyve heeft namelijk vooral leden uit het Zuiden en betreft de schutterijen die in Limburg te vinden zijn. Dit heeft tot gevolg dat er ook veelvuldig in het Limburgs (of wat er daarvoor moet doorgaan) berichten geplaatst worden.

Dat de leden op de Limburgse hyve heel wat actiever zijn en er ook flink kritiek geleverd wordt, blijkt wel uit onderstaande foto met de bijbehorende tekst ‘Wie kint dit noe 1e pries defilé op OLS wine???’ (= Hoe kan dit nu 1ste prijs defilé op het OLS winnen?)

De winnaars van het defilé op het OLS 2008 te Opoeteren (Belg.Lb.) [Bron: www.deschutterij.hyves.nl; fotograaf: Patrick Blom]

Ik ben het niet helemaal eens met de kritiek die geleverd wordt, want deze schutterij valt niets te verwijten.

Het is de OLS-jury die een steekje heeft laten vallen. Want ook ik heb (afgaande op de foto) er moeite mee om te geloven dat van alle deelnemende schutterijen de hier afgebeelde schuttersvereniging het beste defilé gaf. Maar goed, dat is een andere discussie.

Een andere hyvepagina die in tegenstelling tot de vorige twee genoemde hyves niet direct bedoeld is voor schutters maar die daarom niet minder interessant mag heten, is wel de letterlijk zogeschreven ‘Europese tamboermaitre’-hyve (www.tamboermaitres.hyves.nl), door Remco Machielse uit Almere (provincie Flevoland).

Hier spreekt de benaming van de hyve in feite voor zich. Deze hyve gaat immers over tambour-maîtres en alles wat daarbij hoort. Er zijn bovendien op deze hyve heel mooie foto’s van tamboer-maîtrestokken te vinden.

Er zijn ook meer dan genoeg hyvepagina’s te vinden die bedoeld zijn voor leden van een bepaalde schutterij of van een bepaalde koepelorganisatie zoals de Oud-Limburgse Schuttersfederatie. Iedereen kan namelijk een hyvepagina opzetten. En dat is ook weer een minpunt. De ‘Gilden & Schutterijen’-hyve (moderators: Sander Oome en Willem Hamers) en de hyve ‘Schutterijen en Gilden’ (moderator: Hannes Senden) hebben ondanks hun overeenkomsten ook wel hun verschillen waardoor ze beide hun bestaansrecht meer dan verdiend hebben.

Ze vullen elkaar aan, terwijl ze tegelijkertijd ieder apart meer dan genoeg te bieden hebben op schutterijgebied. Anders is het in mijn ogen het geval bij ‘De Schutterijen en Gilden’-hyve en de hyve ‘Schutterij’.

De hyve ‘Schutterij’ (www.schutterij.hyves.nl; moderator: Maurice de Lange uit het Limburgse HouthemSint-Gerlach, gemeente Valkenburg aan de Geul; met 2 leden) heeft weliswaar als doelstelling een hyve te zijn voor alle schutters uit Limburg, maar zit met het grote probleem dat veel Limburgse schutters reeds lid zijn van de hyve ‘Schutterijen & Gilden’ van Hannes Senden. En of die schutters zich geroepen voelen om ook nog eens lid te gaan worden van een tweede hyve, die in wezen niets nieuws te bieden heeft? Ik betwijfel het. Hetzelfde is ook van toepassing op ‘De Schutterijen en Gilden’-hyve (www.schutterijenengilden.hyves.nl; moderator: Theo Bodde, reservecommandant van Schutterij Ons Genoegen te Duiven in de provincie Gelderland; met 6 leden). Deze bedoelt een hyve te zijn voor alle schutters in Nederland en daarbuiten. In hoeverre buitenlandse schutters zich geroepen voelen om lid te worden van een Nederlandstalige hyve, kan men - denk ik - op zijn vingers natellen. Daarnaast zijn de schutters in Nederland zelf (Limburg even buiten beschouwing gelaten), weer beter af bij de hyve van Sander en Willem. De reactie die Sander achterliet op ‘De Schutterijen en Gilden’-hyve van Theo Bodde, lijkt mij dan ook terecht: Waarom niet de verschillende hyves samenvoegen?

Dit om te voorkomen dat er wildgroei ontstaat. - - - - - -----Groetjes, Mathy

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1674

15 augustus 2008

8

Schuttersbrief - nummer 83

SCHUTTERSUNIFORMEN (1) VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en mederedacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 23 juli 2008 Zoals je weet, heb ik een tijdje terug drie aquarellen gekocht van Jan Hoynck van Papendrecht en van J. P. de Veer met de titels: ‘Mobiele Schutterij 1831 Flankeurs en Fusiliers’, ‘Infanterie-Schutterij 1896’ en ‘Schutterij in Oost-Indie (Dagelijksche tenue) 1897’.

Mijn vader heeft op de schutterswebsite van Klimmen al enige aandacht geschonken aan de tweede aquarel alsook aan de persoon Jan Hoynck van Papendrecht.

Tenzij ik me vergis, is de Mobiele Schutterij een combinatie van de (vanuit de Staat opgerichte) Dienstdoende en Rustende Schutterij, waarbij ook nog eens de Reserve-schutterij kwam. En ook over de schutterij in OostIndië is me het een en het ander wel bekend. Maar kun jij meer vertellen over deze drie aquarellen?

Groetjes, Mathy

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

9

1675

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy, Maastricht, 23 juli 2008 De door jou bedoelde afbeeldingen zijn uit de losse editie Ten Raa 1897-1900 en betreffen - ik hou hier de volgorde aan van de door jou getoonde drie aquarellen - de platen 12, 58 en 78. [Voor een korte bespreking van Ten Raa’s standaardwerk zie verderop en wel op blz. 1688 van deze SB]. Auteur F.J.G. ten Raa geeft de volgende toelichting bij de drie aquarellen.

Plaat XII [= 12] - Mobiele Schutterij 1831. Flankeurs en Fusiliers Aangezien de keurcompagnieën, samengesteld uit schutters van den eersten ban - zij, die dus in de eerste plaats mobiel konden worden gemaakt -, de flankcompagnieën van het bataljon formeerden, kwam, in navolging van het leger, de benaming Flankeurs in gebruik. Op de plaat zijn de Flankeurs te herkennen aan de roode ballen op de schako’s.

Plaat LVIII [= 58] - Infanterie-Schutterij, 1896 De Schutterij en de wet van 11 April 1827 zijn nog steeds onafscheidenlijk aan elkaar verbonden.

Volgens besluit van 8 Mei 1868 bestond te ’s-Gravenhage, Dordrecht, Gorinchem, Hellevoetsluis, Brielle, Woerden, Amsterdam, [Den] Helder, Weesp, Amersfoort, ’s-Hertogenbosch, Grave, Vlissingen, Nijmegen, Zutphen, Doesburg, Deventer en Groningen de Schutterij geheel of gedeeltelijk uit Artillerie; op de overige plaatsen alleen uit Infanterie.

Volgens de besluiten van onderstaande data werden de Artillerie-compagnieën van de betrokken gemeenten in Infanterie-compagnieën herschapen: 20 December 1870 Vlissingen 2 Februari 1876 Nijmegen 10 Januari 1876 Grave, Deventer en Groningen 9 Februari 1889 Zutphen en Doesburg 17 April 1895 ’s-Hertogenbosch

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1676

15 augustus 2008

10

Schuttersbrief - nummer 83

Plaat LXXVIII [= 78] - Schutterij in Oost-Indië. Dagelijksche tenue, 1897 Schutterijen bestaan in tien gewesten en vijftien plaatsen, ongerekend de korpsen Muzikanten te Batavia, Semarang en Soerabaija en de inlandsche tamboers en hoornblazers op die plaatsen.

Tot zover de toelichtende beschrijving door F.J.G. ten Raa. In het digitale gastenboek van de Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (zie www.sint-sebastianus.nl => Gastenboek => 1, 3 en 5 april van dit jaar) ontspon zich een kleine discussie rond de vraag, welke plaatselijke Dienstdoende Schutterij op plaat 58 - zie hierboven de middelste aquarel - afgebeeld staat. Volgens kolonel P.T. (Peter) Kok, voorzitter van De Maestrichtsche DienstDoende Stadsschutterij 1815 (MDDSS), ‘zou de afbeelding gesitueerd moeten worden in de omgeving van Amsterdam / Utrecht. Immers de schietbaan is gelegen in een polderlandschap en rechts op de achtergrond is een silhouet te ontwaren van iets dat wel eens een stoomgemaal zou kunnen zijn, zoals nu nog te zien is in de omgeving van Nijkerk aan de kust van de voormalige Zuiderzee. De uniformering is inderdaad die van de toenmalige stadsschutterijen en identiek aan het uniform van de hedendaagse Maestrichtse Stadsschutterij 1815’ - aldus de letterlijke mededeling van MDDSS-secretaris R.A.S. (Ron) van Muijen aan de redactie van de Klimmense site. Een steendruk van de bewuste aquarel is in het bezit van de eerdergenoemde kolonel Kok. J.P. de Veer Om nog even bij plaat 58 uit 1896 te blijven: de aquarel is, blijkens de signatuur rechtsonder op de afbeelding, vervaardigd door J.P. de Veer. Deze persoon was op het moment van de publicatie door Ten Raa gepensioneerd majoor van het Oost-Indisch Leger. Van dezelfde getalenteerde amateur-kunstschilder is ook de aquarel die een voorstelling van de Dienstdoende Schutterij in de toenmalige Nederlandse kolonie Oost-Indië, het huidige Indonesië, weergeeft (zie hierboven plaat 78, dus de laatste aquarel).

Jan Hoynck van Papendrecht Verreweg de meeste afgebeelde aquarellen in het boekwerk van F.J.G. ten Raa zijn afkomstig van de hand van ‘JHvP’, d.i.: Jan Hoynck van Papendrecht. Onder meer plaat 12, de eerste van de hierboven getoonde trits aquarellen, is door hem geschilderd. Over ‘JHvP’ is in de Schuttersbrief al vaker bericht: zie SB 20, blz. 384, alsmede vooral SB 30, blz. 524, en SB 59, blz. 1053-1057.

Het huidige schutterijwezen In deze eerste aflevering van de rubriek over schuttersuniformen ontkom ik uiteraard er niet aan om tevens erop te wijzen, dat menige tegenwoordige folkloreschutterij of ‘historische’ schutterij haar kledij - niet zelden tot in de kleinste details - ontleent aan de uniformen van het vroegere krijgswezen. Zo kan het zeker niet verbazen, dat ook de kleding van de voormalige Dienstdoende Schutterij (1816-1907/10) model staat voor het uniform van deze en gene hedendaagse folkloristische of historische schutterij. Voorbeelden daarvan zijn (o.a.?): enerzijds de eeuwenoude Koninklijke Schutterij St.-Sebastianus te Gronsveld, gemeente Eijsden (Lb.), die in de eerste helft van de 20ste eeuw de uniformen overgenomen heeft van de kort tevoren opgeheven (échte) Dienstdoende Schutterij van de Limburgse hoofdstad, en anderzijds de in 1980 opgerichte, reeds zo-even aangestipte Maestrichtsche DienstDoende Stadsschutterij 1815. Wie weten wil hoe de ‘pekskes’ van deze beide schutterijen eruitzien, hoeft slechts een blik te werpen op de aquarel van Jan Hoynck van Papendrecht (1831) en op die van J.P. de Veer (1896) hierboven.

Wat mijzelf een beetje verbaast, is dat tot op heden nog geen enkele folkloreschutterij in Nederland zich met het dagelijkse tenue van de voormalige Dienstdoende Schutterij in Oost-Indië (Indonesië) of West-Indië (m.n.

Suriname) tooit. Waarom niet ook dit schutterlijke aspect van Nederlands koloniaal verleden ‘den volke’ vertonen? Te meer, omdat dergelijke witte en dus zonwerende luchtige kledij (zie plaat 78) voor marcherende manschappen tijdens optochten in het zomerseizoen toch heel wat dragelijker moet zijn dan de doorgaans anders getinte en zware uniformen van Europese makelij. Bovendien lijkt mij de aanwezigheid van zo’n tropisch tenue een aantrekkelijke verrijking voor het rijkgeschakeerde kleurenpalet dat iedere optocht tijdens een schuttersfeest de toeschouwers biedt!

Ten slotte volledigheidshalve nog dit. In het standaardwerk van Ten Raa komen eveneens drie aquarellen voor die het Limburgs Bondscontingent (1839-1866) voorstellen. Met name de tegenwoordige ‘Nobele Schutterij’ in het Zuid-Limburgse stadje Valkenburg draagt het uniform van dat Bonsdscontingent. Maar dáárover meer in een van de komende afleveringen van deze rubriek.

-----Groetjes, Alfred

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

11

1677

EST 2009: HET EUROPEES SCHUTTERSTREFFEN 2009 IN KINROOI, BELGISCH LIMBURG (3) Vervolg op SB 73, blz. 1412, en SB 82, blz. 1657-1658

VAN: De Heer Hubert van Eygen, lid Stuurgroep EST Kinrooi 2009 alsmede lid Werkgroep PR en Sponsoring EST Kinrooi 2009 Geachte Heer Disch,

Kinrooi (Belg.Lb.), 5 mei 2008

Van burgemeester Brouns vernam ik, dat U vanaf nu regelmatig informatie over het EST 2009 wil brengen in Uw Schuttersbrief. Ik zal U in de mate van het mogelijke regelmatig op de hoogte brengen van de nieuwste ontwikkelingen. Ik ben lid van de Stuurgroep en van de Werkgroep PR en Sponsoring. Beroepshalve ben ik de persoonlijke medewerker van burgemeester Brouns.

Hierbij bezorg ik U alvast enkele foto’s van onze recentste activiteit, nl. een info-avond om de Kinrooise verenigingen te informeren over het evenement en hun de mogelijkheid te geven om zichzelf al in te schrijven om mee te helpen aan het feest.

Met vriendelijke groeten, Hubert van Eygen

Kinrooise verenigingen maken kennis met EST 2009 [Fotograaf: Hubert van Eygen] Op 16 april organiseerde de vzw EST 2009 een info-avond voor de Kinrooise verenigingen in de fanfarezaal te Kinrooi. Tijdens deze avond stelden voorzitter Hubert Brouns en ondervoorzitter Peter Ressen ‘het Europees Schutterstreffen’ voor aan zo’n 100 afgevaardigden van de Kinrooise verenigingen.

Vervolgens konden de aanwezige verenigingen zich al inschrijven om mee te helpen aan dit groots evenement in augustus 2009. Later dit jaar zal er een tweede info-avond georganiseerd worden waarbij de medewerking van de verenigingen definitief zal worden vastgelegd.

Zo’n 100 afgevaardigden van de Kinrooise verenigingen waren aanwezig tijdens deze info-avond

[Voor de overige foto’s zie de volgende bladzijde].

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1678

15 augustus 2008

12

Schuttersbrief - nummer 83

Een deel van de promotiestand die speciaal voor het EST werd ontworpen

Ondervoorzitter Peter Ressen stelde het EST voor aan de verenigingen

Voor meer informatie over EST 2009 raadplege men www.est2009.be ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

13

1679

DE SEBASTIANEN TE MAASTRICHT: VAN 1408 OF VAN 1810? (3) Vervolg op SB 74, blz. 1444-1450, en SB 75, blz. 1482-1483

Jubileumviering ‘1408-2008’ Tot de extra-activiteiten die de Sebastianen in 2008 organiseren, behoort o.m. een gratis schietsessie voor het publiek op het centrale plein van het Maastrichtse winkelcentrum Brusselse Poort. Het winkelcentrum publiceerde daarover in een tweetal pagina’s grote advertentie. Zie onderstaand het slotfragment uit die advertentie.

Fig. 8 Uit het huis-aan-huisblad De Maaspost - editie van 14 mei 2008, blz. 17; de groepsfoto is van vorig jaar

Fig. 9 De Sebastianen na afloop van het koningschieten op de tweede pinksterdag 2008 In het midden: de kersverse schutterskoning Henri Frijns En verder, van links naar rechts, op de achterste rij: Fred Zwarts, Bert Frijns, Paul Pletzers, Jos Pletzers, Bart Weijenberg, Cher Warnars, Paul Stalmeijer genaamd Smidt, Guy Baeten, Sermon Smitshuysen, Sermon Weerts, Funs Vlaskamp, Nelleke de Meij en Rita Frijns-Jongen; alsmede, op de voorste rij: Rob Frijns, Simon Lit, Vincent Lit, Jean- Paul Zwarts, Roel Baeten, Max Stalmeijer genaamd Smidt en Luc Frijns Op de foto ontbreken zeven Sebastianen [Fotograaf: Eef Smitshuysen / Bob de Meij]

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1680

15 augustus 2008

14

Schuttersbrief - nummer 83

Vanaf 1857-1858 heeft men in Maastricht altijd gemeend, dat de handboogschutterij van de Sebastianen was opgericht in 1408. Door het onderzoek van een aantal jaar geleden (zie SB 74, blz. 1444-1450) is het bestuur van de Koninklijke Sociëteit van Handboogschutters ‘Sint-Sebastiaan 1408’ al iets genuanceerder gaan denken over het tijdstip van ontstaan van de vereniging, getuige onderstaand voorwoord van de huidige voorzitter.

Welkom op de webpagina van:

de Koninklijke Sociëteit van Handboogschutters

‘Sint-Sebastiaan 1408’ te Maastricht

2008: een feest waard!!!

Welkom op de website van de Koninklijke Sociëteit van Handboogschutters ‘Sint-Sebastiaan 1408’. Een lange naam voor een handboogschutterij met een lange historie. Het is namelijk dit jaar exact 600 jaar geleden dat het toenmalige college en de toenmalige raad van Maastricht het besluit namen om een gilde van handboogschutters op te richten om de stad te verdedigen. Dit feit van 13 augustus 1408 willen we met onze vereniging groots vieren. Hoe we daar invulling aangeven, kunt U verderop lezen bij het onderdeel jubilea.

Onze vereniging beoefent het handboogschieten op een heel speciale manier. De meeste mensen associëren handboogschieten met het met pijl en boog schieten op een ronde schijf met cirkels. Hoe korter in het midden, hoe meer punten je hebt geschoten. Dit heet doelschieten. Wij beoefenen een andere soort van handboogschieten: staande onder onze stam schieten wij een pijl met een stompe punt omhoog op vogels die op een hoogte van ca. 27 meter staan. Hoe dat in z’n werk gaat, kunt U ook verderop lezen.

Is 2008 dan een feest waard? Wij denken van wel. Alhoewel we niet kunnen aantonen dat onze verenging al sinds 1408 bestaat zijn er in de tijd voldoende aanwijzingen van schutterijen terug te vinden. Een vereniging kan niet tijdens al die eeuwen actief blijven bestaan. Er zijn jaren dat er niets is en dan bloeit er weer iets op. In 1810 is er ook zo’n moment geweest en hebben een aantal mensen de Sociëteit van Handboogschutters Sint-Sebastiaan heropgericht en vanaf die tijd is de vereniging altijd actief geweest en blijven bestaan. In de loop van de tijd is er aan de naam 1408 toegevoegd en in 1878 werd de sociëteit koninklijk.

2008 is een feestje waard, maar 2010 nog meer. Dan vieren we dat we echt 200 jaar bestaan.

Carol Magnée, voorzitter.

Fig. 10

Tekst op de homepage van www.sebastiaan1408.nl

A.D.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

15

1681

KEIZERSKWESTIES (4) Vervolg op SB 73, blz. 1406-1410, SB 75, blz. 1475, en SB 78, blz. 1558

Wanneer begint en eindigt de termijn van een keizerschap?Vervolg 1 a) Mag een kandidaat-keizer de keizerstitel weigeren? b) Raakt de nieuwe keizer zijn koningstitel kwijt? Moet er een nieuwe koningschieting plaatsvinden? c) Is de installatie een voorwaarde voor het keizer-zijn? d) Moet de nieuwe keizer zijn derde koningstermijn uitdienen vóór de keizersinstallatie? e) Mag een keizer na verloop van tijd bedanken voor het keizerschap? f) Kan een schutterskeizer geroyeerd worden?

g) Hoe zit het met de sportieve onttroning?

VAN: De Heer Tony Kunnen, ondervoorzitter en contactpersoon van Schutterij St.-Monulphus en St.-Gondulphus te Rotem Beste Alfred,

Rotem, gemeente Dilsen-Stokkem (Belg.Lb.), 6 juli 2008

Ik ben de Schuttersbrief kwijtgeraakt waarin beschreven staat wanneer men een keizer kan afzetten.

Is het zo, dat men een keizer kan afzetten wanneer hij zonder reden of verwittigen niet aanwezig is op het koningschieten? Indien U mij meer informatie kunt toezenden over dit onderwerp, zou U dan zo vriendelijk willen zijn om mij dit toe te zenden?

Vriendelijke groeten, Tony Kunnen

AAN: De Heer Tony Kunnen Beste Tony, Maastricht, 6 juli 2008 In de eerste aflevering van deze rubriek heb ik het inderdaad min of meer gehad over het ‘afzetten’ van een schutterskeizer, d.w.z. het ontnemen van de keizerstitel aan een schutterijlid (schuttersgildelid). Voor zover mijn kennis reikt, doet zich dat enkel en alleen in deze ene situatie voor, namelijk wanneer de persoon in kwestie als lid (!) van zijn schuttersvereniging geroyeerd wordt. Het royement houdt immers automatisch in, dat die persoon evenmin nog langer schutterskeizer van zijn vereniging kan zijn. Zo gij wilt, kan ik U de betreffende tekst (t.w. SB 73, blz. 1410) toesturen. Of nog beter: ge kunt zelf die tekst downloaden van de EGS-website: www.e-g-s.eu of www.egs-schuetzen.com => Schuttersbrief => SCHUTTERSBRIEF ALS PDF => 073_19.10.07, blz. 1410.

Het spreekt voor zich, dat de termijn van iemands keizerschap tevens eindigt bij overlijden of bij bedanken als lid. Ook wanneer de persoon in kwestie ‘alleen maar’ bedankt voor het keizerschap?

Naar mijn mening kan een keizer niet bedanken voor het keizerschap. Hooguit is er - om meer dan één denkbare reden - sprake van het niet langer (willen / kunnen / mogen) effectueren van het keizerschap.

Officieel is en blijft iemand evenwel keizer ‘voor het leven’, d.w.z.: a) gedurende het verenigingslidmaatschap; én b) zolang de bewuste keizer niet onttroond is in wedstrijdverband.

Kan men een keizer afzetten wanneer hij zonder opgaaf van een gegronde reden afwezig is bij een koningschieting? Volgens mij zou dát voor hem wel een erg zware straf zijn. Hij verliest trouwens al sowieso zijn titel wanneer een dubbelkoning erin slaagt de koningsvogel af te schieten; voor de onttroonde keizer geldt dan: eigen schuld dikke bult; had hij maar niet ongeoorloofd afwezig moeten zijn en zo de kans aan zich laten voorbijgaan om zijn tegenstrever op sportieve wijze uit te schakelen! En als een keizer vaker ongeoorloofd niet aanwezig is bij een koningschieting en dus zelfs niet steeds present is om het gebruikelijke ereschot te lossen? Ik vind dat niet alleen moeilijk te beoordelen maar ook vrij theoretisch / academisch. Doen dergelijke gevallen zich wel écht in de praktijk voor?

Mijn mening is, dat een keizer of koning nimmer geroyeerd kan worden. Wél kan de persoon in kwestie als verenigingslid (!) geroyeerd worden (waarmee hij op hetzelfde moment tevens ophoudt keizer of koning van zijn vereniging te zijn). De achterliggende gedachte daarbij is deze: wie benoemt, kan ook ontslaan. Een keizer en koning worden echter volgens de aloude schutterstraditie niet benoemd: noch door het bestuur noch door de ledenvergadering.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1682

15 augustus 2008

16

Schuttersbrief - nummer 83

HET OLS 2008: HET OUD-LIMBURGS SCHUTTERSFEEST TE OPOETEREN IN BELGISCH-LIMBURG (4) Vervolg op SB 78, blz. 1548, SB 79, blz. 1581-1582, en SB 80, blz. 1621-1624

VAN: Mevrouw Martine Luwel, voorzitter Werkgroep PR en Sponsoring van de Stuurgroep OLS 2008 Beste,

Opoeteren, gemeente Maaseik (Belg.Lb.), 10 juli 2008

In bijlage nog een persbericht over de vrijwilligersavond OLS 2008 samen met 2 foto’s.

M.v.g., Martine Luwel

PERSBERICHT

Feestavond als dank voor vrijwillige inzet Duizendmaal dank aan de vrijwilligers OLS 2008 Afgelopen dinsdagavond vond het feest voor de vrijwilligers van het OLS 2008 plaats. De 1200 vrijwilligers uit groot Maaseik konden genieten van een lekkere friet en een drankje. De feestavond werd opgeluisterd door DJ Jacky.

De vrijwilligers van het OLS 2008 genieten van een welverdiende feestavond [Fotograaf: Nick Tiesters]

Zo’n 1200 vrijwilligers uit verschillende verenigingen hebben hun steentje bijgedragen om van het OLS 2008 een geslaagd evenement te maken. Als dank daarvoor kregen zij een feestavond aangeboden.

Burgemeester Jan Creemers, voorzitter van de VZW OLS 2008, bedankte de vrijwilligers voor hun inzet van de afgelopen dagen. Ook Wim Jame, voorzitter van de Koninklijke Schutterij Sint-Dionysius, dankte namens de schutterij alle vrijwilligers.

Kavelen Zaterdag 12 juli vindt de laatste festiviteit op het terrein plaats. Nog 28 schutterijen (waarvan vijf uit België) komen dan terug om te kavelen. 800 vrijwilligers zullen ook dan paraat staan om de schutters te bedienen. Zaterdag zullen we weten wie ‘d’n Um’ dit jaar mee naar huis neemt.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

17

1683

VAN: de SB-redactie Opoeteren, gemeente Maaseik (Belg.Lb.), 12 juli 2008 Schutterij St.-Sebastianus uit Neer, gemeente Leudal (Lb.), wint het OLS 2008 en mag dus het OLS 2009 organiseren

Het winnende zestal van Schutterij St.-Sebastianus uit Neer met zijn schietmeester en de zware buks [Bron foto: www.ols2008.nl]

Einduitslag schietwedstrijd OLS 2008 te Opoeteren 01) St.-Sebastianus uit Neer, gemeente Leudal (Lb.); OLS-bond Midden-Limburg 02) St.-Jan uit Nieuwstadt, gemeente Echt-Susteren (Lb.); OLS-bond Eendracht Born-Echt e.o.

03) St.-Sebastianus te Eys, gemeente Gulpen-Wittem (Lb.); OLS-bond RKZLSB 04) St.-Urbanus uit Belfeld, gemeente Venlo (Lb.); OLS-bond Juliana 05) St.-Cornelius uit Swartbroek, gemeente Weert (Lb.); OLS-bond Eendracht Maakt Macht 06) *) St.-Ansfried uit Thorn, gemeente Maasgouw (Lb.); OLS-bond Eendracht Maakt Macht 07) *) Bussenschutten uit Neer, gemeente Leudal (Lb.); OLS-bond Midden-Limburg 08) St.-Sebastianus uit Voerendaal, gemeente Voerendaal (Lb.); OLS-bond RKZLSB 09) St.-Hubertus uit Beringe, gemeente Helden (Lb.); OLS-bond Juliana 10) De Breydelzonen uit Kessenich, gemeente Kinrooi (Belg.Lb.); OLS-bond Maas en Kempen *) ex aequo

A.D.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1684

15 augustus 2008

18

Schuttersbrief - nummer 83

EGS (4) Vervolg op SB 56, blz. 990, SB 75, blz. 1478, en SB 79, blz. 1571

Installatie van de nieuwe EGS-beschermheer en Grootmeester Ridderorde

Voor een vertaling in het Nederlands zie de volgende bladzijde.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

19

1685

[In vertaling door A.D.]

VAN: De Algemeen Secretaris van de EGS Dormagen, Noord-Rijnland-Westfalen (D), 12 augustus 2008 Uitnodiging voor persconferentie.

Zeer Geachte Dames en Heren, Op 31 augustus 2008 zal de met de ‘Europese Gemeenschap van historische Schutters’ (EGS) nauw verbonden ‘Ridderorde van de Heilige Sebastianus in Europa’ in de Dom van Aken de ambtsoverdracht van de Grootmeester met een plechtige investituur vieren.

Wij willen dit aangrijpen om U ook namens de Heer Burgemeester Dr. Jürgen Linden uit te nodigen voor een persconferentie op 21.8.2008 om 11.00 uur in het stadhuis van Aken, meer speciaal in de ruimte Werkmeistergericht, Markt, 52062 Aken.

De huidige Grootmeester, Zijne Keizerlijke en Koninklijke Hoogheid Dr. Otto von Habsburg zal zijn ambt overdragen aan zijn zoon, Zijne Keizerlijke en Koninklijke Hoogheid Karl von Habsburg.

Na een schuttersoptocht door de binnenstad van Aken geven Burgemeester Dr. Jürgen Linden, de EGS en de Ridderorde gezamenlijk een ontvangst voor de genodigde gasten en voor de geestelijkheid in de Rijkszaal (Reichssaal) van het stadhuis te Aken.

Bij deze vragen wij U om aan Mevrouw Stimmel-Schreiber via de bijgaande fax met tevoren gedrukte tekst dan wel per e-mail mstimmel@avgkoeln.de te laten weten, of wij met Uw deelname aan de persconferentie en/of plechtigheden rekening mogen houden.

Met vriendelijke groeten, w.g.

Peter-Olaf Hoffmann, Algemeen Secretaris EGS en Kanselier Ridderorde.

------

De afscheid nemende EGS-beschermheer en Grootmeester Dr. Otto van Habsburg, zoon van de laatste Oostenrijkse keizer

A.D.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1686

15 augustus 2008

20

Schuttersbrief - nummer 83

DE BIELEMAN (5) Vervolg op SB 60, blz. 1071-1072, SB 62, blz. 1131-1132, SB 64, blz. 1163, en SB 65, blz. 1196

Houdt het fenomeen bieleman verband met de lictor of bijlbundeldrager uit de Romeinse Oudheid?

VAN: De Heer J.F. (Jos) Heutinck, archivaris van de Schuttersgilde St.-Martinus te Gaanderen [Telefonische voicemail]

Beste Alfred Disch,

Gaanderen, gemeente Doetinchem (Gld.), 3 juli 2008

Een poosje terug kreeg ik jullie Schuttersbrief een keer te lezen op internet. (Ik ben zelf niet zo goed in computeren, anders had ik je wel meteen een e-mailtje gestuurd). En toen ging het over bielemannen.

Aangezien ik geïnteresseerd ben in de Romeinse Oudheid, weet ik dat er in die tijd ook lictoren bestonden.

Een lictor was een persoon die met een bijl vooropliep. Misschien ligt dáár de oorsprong van de huidige bielemannen. Als je lictor intypt op de zoekmachine, dan krijg je een afbeelding van zo’n man.

Ik heb al eens gebeld met het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. Maar die konden mij niet verder helpen.

Ik wou graag meer informatie over de lictor (i.v.m. de bieleman) hebben. Ik denk: misschien kun jij dat wel eens uitzoeken.

Veel succes met je Schuttersbrief nog.

Met de vriendelijke groeten, Jos Heutinck

Een lictor in vol ornaat, hier afgebeeld door Cesare Vecellio (16de eeuw) [Bron: www.wikipedia.nl]

AAN: De Heer Jos Heutinck Beste Jos Heutinck, Maastricht, 3 juli 2008 Een lictor diende ter bescherming van een hoge Romeinse gezagsdrager. Een dictator werd vergezeld door 24 lictoren, een consul door twaalf, een praetor (= rechter) door zes en een lagere hoogwaardigheidsbekleder door één lictor. Lictoren droegen een zogeheten fasces (= roedebundel of takkenbos waarin een bijl was gestoken), symbool van macht.

Hoe interessant ook, maar de lictor (uit de Romeinse tijd) heeft totaal niets uit te staan met de - vele eeuwen latere! - bieleman. Laatstbedoelde zien we voor het eerst pas eind 18de / begin 19de eeuw in de geschiedenis opduiken.

Kun je me eens vertellen, uit welke periode de oudste berichten over de bielemannen in Gelderland stammen?

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

21

1687

OUDERE SCHUTTERIJBOEKEN (7) Vervolg op SB 59, blz. 1053-1057

Ten Raa 1900 AAN: De Heer W.G.M.P. (Wiel) Leunissen, bestuurslid, geweerdrager en webredacteur van de Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.) Beste Wiel,

Maastricht, 23 juli 2008

In het Gastenboek van de door jou uitgegeven en geredigeerde website van de Klimmense schutterij heb ik reeds bericht over het standaardwerk Nederlandsche Zee- en Landmacht, [Titelpagina: De uniformen van de Nederlandsche Zee- en Landmacht hier te lande en in de koloniën. Naar aquarellen of teekeningen van Jan Hoynck van Papendrecht, W.C. Staring, Gep(ensioneer)d Kapitein der Infanterie, en J.P. de Veer, Gep(ensioneer)d Majoor O.I. Leger; met tekst van F.J.G. ten Raa, Kapitein der Infanterie], uitgeverij: Militaire Boekhandel van de Gebroeders van Cleef, ’s-Gravenhage 1900. Strikt genomen gaat het niet om 3 (drie) edities maar - zo ontdekte ik recentelijk - om 4 (vier) edities. Bij deze nog eens een en ander op een rijtje gezet.

1) In ‘hoesvorm’. Twee delen: in de ene hoes 80 platen, in de andere hoes de tekst. Verschenen in afleveringen tijdens de jaren 1897-1900. Jouw zoon Mathy heeft recentelijk uit deze losse editie drie zéér interessante platen aangekocht, die hierboven (zie blz. 1675-1677) door hem weergegeven en door mij heel in het kort besproken zijn.

2) In boekvorm. Anno 1900 werden in twee delen de gebonden afleveringen gepubliceerd.

3) In luxe-uitgave. In 1900 verscheen bovendien een luxe-editie, ditmaal in drie delen, waarbij de lezer voor zichzelf mag uitmaken, of het deel ‘Tekst’ (50 cm bij 33 cm) het eerste dan wel het laatste deel vormt. De beide overige delen (elk 55 cm bij 40 cm, dus iets groter van formaat dan het tekstdeel) bevatten de 80 aquarellen, t.w.: ‘Platen I, 1795-1890’ en ‘Platen II, 1890-1900’.

4) In facsimile; A4-formaat. Ten slotte is daar nog uit 1980 de meer handzame reproductie, zijnde nummer 6 (= tekstdeel) en nummer 7 (= plaatwerk met toelichtende beschrijving) in de series Bijdragen van de Sectie Militaire Geschiedenis, een uitgave van de Landmachtstaf te ’s-Gravenhage. Nadeel van deze editie is wel, dat het plaatwerk niet in kleur maar in zwart-wit is weergegeven.

Wordt vervolgd.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1688

15 augustus 2008

22

Schuttersbrief - nummer 83

DE VROUW IN HET SCHUTTERSWEZEN (11) Vervolg op SB 82, blz. 1661

VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig van Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift en eindredacteur van de Schuttersbrief Hallo, beste Alfred.

Kunrade, gemeente Voerendaal (Lb.), 6 mei 2008

Je geeft drie redenen aan waarom het jou verbaast dat vrouwen bij sommige schutterijen geen volwaardig lid mogen zijn of kunnen worden. En dát verbaast mij weer.

Als eerste reden geef je aan, dat schutterijen geen weerbaarheidskorpsen meer zijn maar folkloreverenigingen, terwijl tegenwoordig in de weerbaarheidskorpsen (zoals het leger, de politie, de brandweer, enz.) wél vrouwen zijn opgenomen.

Maar is dat gegeven juist niet reden genoeg (voor bijvoorbeeld Klimmen) om dan vooral géén vrouwen op te nemen? Je geeft het al zelf aan: we zijn een folkloreschutterij die niets meer van doen heeft met de huidige weerbaarheidskorpsen. Een folkloreschutterij vergelijken met een huidig weerbaarheidskorps vind ik appels met peren vergelijken. Daarbij komt ook nog eens, dat mijn vereniging (zover wij weten) al 499 jaar lang ‘vrouwloos’ is geweest. Zouden we de geschiedenis dan geen groot geweld aandoen als we dat nu opeens zouden gaan veranderen? En is dat dan ook niet van toepassing op de andere drie door jou genoemde ZuidLimburgse schutterijen?

Als tweede reden geef je aan, dat nog niet zo lang geleden in de Nederlandse grondwet een artikel tegen discriminatie van vrouwen is opgenomen. Sorry dat ik het zeg, Alfred, en begrijp me niet verkeerd, maar is dat niet ergens een farce? En wat heeft dat dan te maken met bijvoorbeeld de Klimmense schutterij? Denk je of denkt de overheid nu werkelijk, dat we direct onze reglementen en statuten gaan wijzigen zodat vrouwen ook lid kunnen worden? En hoe zit het dan met het vrouwenkoor waar ik laatst bij wilde gaan? Toen ik laatst bij het vrouwenkoor wilde gaan, werd ik weggestuurd met de boodschap dat ik maar bij een mannenkoor of gemengd koor moest gaan. Zo’n beetje dezelfde boodschap die een vrouw krijgt te horen als deze bij mijn schutterij wil komen. Dus wordt er nu ook in de grondwet een artikel opgenomen die de discriminatie van mannen tegengaat? En met het oog op wat er gebeurd is in Gronsveld, gaat een zekere provinciale fractie ook een einde eisen aan de beledigende statuten en reglementen die bepalen dat ik als man niet lid kan / mag worden van een vrouwenkoor?

En wat de gelijkheid tussen mannen en vrouwen binnen het schutterswezen betreft - en dan beperk ik me gemakshalve tot de Oud-Limburgse Schuttersfederatie (de OLS): dat is ook niet iets om over naar huis te schrijven. Om te beginnen: het Limburgs Dames Schuttersfeest (LDS) is op dit moment op de keper beschouwd het meest discriminerende schuttersfeest dat zowel Belgisch als Nederlands Limburg heeft. Maar dat is kennelijk geen enkel probleem. En dan eindig ik bij het normenboekje van de OLS. Maar goed, laat ze eerst maar eens de normen m.b.t. de oude exercitie in orde brengen.

Laat ik daarom eens de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bespreken binnen de schutterijen zelf. Want hoeveel schutterijen zijn er die alleen vrouwen hebben toegelaten omdat ze anders niet konden blijven bestaan? Ik durf het aan om te beweren dat de meeste schutterijen alleen vrouwen hebben toegelaten omdat anders de vereniging door te weinig leden geen bestaansrecht meer had. Dat heeft niets met gelijkheid te maken, maar met noodzaak. En bij hoeveel schutterijen van vandaag de dag waar vrouwen wel lid van mogen worden, laten ze vrouwen alleen toe als marketentster of ‘voor het vaandel’. Ja, vrouwen kunnen en mogen lid worden van de betreffende schutterij, zolang ze maar als marketentster meeloopt of bij de drumband gaat blazen. En dan hebben we het nog niet eens gehad over bestuurlijke functies.

Er zijn duizenden voorbeelden te noemen van verenigingen, organisaties, clubs of weet ik wat dan ook waar je als man niet bij kunt gaan, doodsimpel omdat je een man bent. Het vrouwenkoor is al genoemd, en nu met het EK eindig ik met het dameselftal waar dan ook in Parkstad. Want ik heb het vermoeden dat als ik ergens in Parkstad bij een dameselftal wil gaan voetballen, ik dan wel eens ruzie kan krijgen met de voorzitter van de stichting Promotie Vrouwenvoetbal Parkstad, mw. Manon Pelzer. Probeer maar eens een dameselftal te promoten met mannen erin. En bij wie de spreekwoordelijke alarmsirene nog niet is afgegaan, mw. Pelzer was ook de burgemeester (van Eijsden) die koste wat het kost in Gronsveld wilde meeschieten op de vogel.

En dan is ze ook nog eens ‘Ambassadrice van de Roemrijke Schutterij St.-Sebastianus Oost-Maarland’. Dan zou je toch verwachten, dat ze als ‘ambassadrice’ het nodige respect kan opbrengen voor de tradities en gebruiken van een schutterij zoals die van Gronsveld. En van Odile Wolfs als cultuurgedeputeerde zou je eveneens mogen verwachten dat zij het nodige respect voor de Limburgse (schutters)cultuur zou kunnen opbrengen. Maar kennelijk verwachten we dus teveel… of in ieder geval ik. Maar is het dan werkelijk zo ver--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

23

1689

bazend dat er duizenden voorbeelden op te noemen zijn van verenigingen, organisaties, clubs of weet ik wat dan ook waar je als vrouw niet bij kunt gaan, doodsimpel omdat je een vrouw bent?

Wat je derde reden betreft, daar ben ik heel kort in: ik heb nog geen enkele reden gezien waarom na 499 jaar mijn schutterij opeens vrouwen moet opnemen binnen de gelederen of waarom ik dat (zoals o.a. mw. Els Tans) zou moeten zien als een kwalijke zaak. Sterker nog, nu ik van jou, Alfred, heb begrepen dat er nog maar vier schutterijen zijn die in drie van de vier gevallen al eeuwenlang deze traditie hebben kunnen volhouden (in tegenstelling tot veel andere schutterijen), ben ik daar trots op.

Wat je voetnoot betreft over het feit dat ‘die toestemming toen toch maar mooi werd verleend!’ bij de Gronsveldse schutterij die uiteindelijk overstag is gegaan en mw. Pelzer heeft laten meeschieten: wel, vertel me daarvan maar eens wat daar zo mooi aan is geweest, beste Alfred. Het feit dat die toestemming werd gegeven met een krappe meerderheid die binnen tien seconden een stem moest uitbrengen, én het feit dat er politieke druk op de vereniging werd uitgeoefend én het waardeloze compromis ‘Ik schiet als burgemeester en niet als vrouw’ van mw. Pelzer (aldus het Limburgs Dagblad van 6.5.2008), zijn voor mij des te meer redenen om aan te nemen dat er helemaal niets ‘mooi’ was aan dat besluit. En al helemaal niet als ik in datzelfde krantenartikel de reacties van dhr. Hayen en dhr. Dassen lees over hetgeen er is voorgevallen en wat er allemaal gebeurd is. Maar nu bemoei ik me met zaken die me niets aangaan, want ik ben niet bij die van Gronsveld. Dus als ik het misheb en ze vonden het wel ‘mooi’ dat mw. Pelzer meegeschoten heeft, dan mogen ze me gerust corrigeren.

Wat mij verbaast, Alfred, is dat het jou verbaast dat er nog steeds (in dit geval) schutterijen zijn die alleen mannen toelaten, terwijl de samenleving doordrenkt is van vergelijkbare gevallen waar niemand over klaagt.

En de mensen die klagen, dat zijn vaak ook nog eens buitenstaanders.

Begrijp me niet verkeerd, ik ben een grote voorstander ervan om mannen en vrouwen gelijk te behandelen binnen een vereniging en de samenleving. Gelijke rechten en gelijke plichten. Maar laat het aan de vereniging zelf over, of ze wel of niet mannen dan wel vrouwen toelaten. Aan het opdringerige en bemoeizuchtige gedrag dat ‘de provincie’ heeft laten zien bij Gronsveld, kan een vereniging kapotgaan. Laten we hopen dat (mede door de gigantische omvang van de schutterij) dit niet het geval zal zijn bij Gronsveld.

Groetjes, Mathy

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy, Maastricht, 6 mei 2008 Met al jouw geredeneer heb je mijn verbazing niet kunnen wegnemen. Integendeel zelfs: mijn verbazing is alleen maar toegenomen.

Weerbaarheidskorpsen als de krijgsmacht, de politie, de brandweer etc. zijn met hun tijd meegegaan. En die hebben nog niet eens een ledenvergadering als hoogste gezagsorgaan binnen hun organisatie. Juist omdat een schutterij als die van Klimmen feitelijk al lang géén weerbaarheidskorps meer mag zijn, heeft zij - én als particuliere vereniging én als folkloristische schutterij - vanaf ca. 1799 de mogelijkheid om in haar gelederen vrouwen als volwaardig lid op te nemen. Waarom dan die opname beperken tot uitsluitend de schutterskoningin en aan deze tegelijk elk spreek- en stemrecht onthouden in een ledenvergadering? *)

Het recentelijk totstandgekomen anti-discriminatie-artikel in de grondwet heeft uiteraard géén betrekking op vrouwen- en mannenkoren. Het gaat me hier te ver om je ook dát nog te verdietsen. Volgens hetzelfde constitutionele gelijkheidsbeginsel mogen overigens mannen evenmin gediscrimineerd worden. Ik denk, dat er wel eens waarheid kan schuilen in de woorden die jij destijds Jeroen Kockelkoren, ook al een tegenstander van vrouwen in het schutterswezen, toevoegde: ‘Heb je verder wel eens rekening gehouden met de wet? Als een vrouw lid wil worden van een schutterij en deze sluit haar uit van lidmaatschap, dan kan de dame in kwestie de vereniging voor de rechtbank slepen en wegens discriminatie aanklagen. Zij wordt namelijk uitgesloten vanwege het vrouw-zijn’ (zie SB 4, blz. 143). En dat zijn - nota bene - jouw eigen woorden!

Ik roep tevens in herinnering, dat jij zelf eveneens in SB 4 (blz. 142-144) erop wees dat vrouwen bereids sedert de Middeleeuwen deel konden uitmaken van schutterijen (schuttersgilden, schutsbroederschappen). In dat verband verwees je naar een aantal door Alfons Ising en mij aangevoerde historische argumenten. Geldt jouw verwijzing naar die argumenten nu ineens niet meer?

Ten slotte nog dit. Mij is niet duidelijk, in hoeverre de provincie Limburg - zoals je meermaals beweert pressie uitoefent voor een groter aantal vrouwelijke leden binnen de schutterijen (schuttersgilden, schutsbroederschappen). Verklaar je eens nader.

Groetjes, Alfred *) Artikel 1 van de Grondwet: Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld.

Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook is niet toegestaan.

-----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1690

15 augustus 2008

24

Schuttersbrief - nummer 83

RECENSIE (36) Vervolg op SB 74, blz. 1459-1461

Kruisbogen in het Koninklijk Nederlands Legermuseum

De omslag van Sensfelders drietalige kruisboogcatalogus

Titel:

Crossbows in the Royal Netherlands Army Museum / Armbruste im königlichen niederländischen Armeemuseum / Kruisbogen in het Koninklijk Nederlands Legermuseum Auteur: Jens Sensfelder Uitgever: Eburon, Delft (www.eburon.nl).

ISBN: 978-90-5972-174-6. Jaar van publicatie: 2007.

Uitgave: Ingebonden (22cm x 29cm), 384 pagina’s. Rijkelijk geïllustreerd met kleurenfoto’s en schematische afbeeldingen. Het boek is drietalig opgezet.

Informatie: Het boek is te bestellen via de boekhandel, de uitgeverij Eburon en het Legermuseum in Delft (www.legermuseum.nl; 015 - 215 05 00). Het boek kost € 69,90 (exclusief eventuele verzendkosten).

Het Koninklijk Nederlands Legermuseum in Delft pretendeert één van de eerste musea ter wereld te zijn die een volledige beschrijving van zijn collectie kruisbogen heeft laten maken. Het eerste is moeilijk te controleren. Wat de volledigheid van de beschrijving betreft, al bij het vluchtig doorbladeren van het bijna twee kilo wegende boek valt op hoe nauwgezet en gedetailleerd de beschrijving van de collectie kruisbogen is. Het catalogusdeel van het boek wordt voorafgegaan door een inleiding op het gebruik van de kruisboog in Europa door de eeuwen heen. En voor wie het boek nog niet volledig genoeg mocht zijn, aan het einde is een omvangrijke literatuurlijst opgenomen. Al met al lijkt Sensfelder een zeer interessant naslagwerk te hebben geproduceerd.

Opbouw van het boek Het boek bestaat grofweg uit drie delen en een aantal bijlagen. Het eerste deel bevat drie hoofdstukken, die tezamen een historische en technische introductie op de kruisboog vormen. In hoofdstuk 1 wordt het gebruik van de Europese kruisboog vanaf de Oudheid tot in de Middeleeuwen behandeld. Ook gaat de auteur in op de technische ontwikkeling en de regionale verscheidenheid die in de loop der tijd ontstaat. Hoofdstuk 2 is te beschouwen als een technisch handboek voor de kruisboog. Sensfelder neemt het wapen uiteen en bespreekt alle afzonderlijke onderdelen. Interessant is, dat hij zich niet beperkt tot enkel de collectie van het Legermuseum. Ook wapens uit andere collecties komen aan bod. In hoofdstuk 3 wordt de documentatiemethode (meetsysteem) toegelicht. In het streven naar een nauwkeurige beschrijving van de kruisboogcollectie heeft de auteur een meetsysteem ontwikkeld, waarmee de kruisbogen op consistente wijze met elkaar zijn te vergelijken. Uit de schematische voorstellingen blijkt ook hier weer, hoe nauwgezet Sensfelder te werk is gegaan: alleen al voor de bout (= kruisboogpijl) heeft hij tien meetpunten onderscheiden.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

25

1691

Willekeurige pagina uit het boek van Sensfelder Op iedere pagina is dezelfde tekst in het Engels, Duits en Nederlands weergegeven

Het tweede deel van het boek vormt de eigenlijke catalogus. In zeven hoofdstukken wordt de collectie van het Legermuseum op thematische wijze beschreven: West-Europese kruisbogen (hoofdstuk 1), Midden-Europese kruisbogen (hoofdstuk 2), Kogelbogen (hoofdstuk 3), Pistoolkruisbogen (hoofdstuk 4), Aziatische kruisbogen (hoofdstuk 5), Spanners (hoofdstuk 6) en Bouten (hoofdstuk 7). Binnen iedere groep zijn de objecten op volgorde van ouderdom behandeld. Alle objecten worden bovendien volgens eenzelfde stramien besproken en gedocumenteerd met behulp van het opgestelde meetsysteem (deel 1, hoofdstuk 3). Deze werkwijze heeft tot gevolg dat welhaast niets onbesproken blijft. Van technische details tot vermoedelijke herkomst en van vergelijkbare exemplaren tot relevante, op de betreffende boog betrekking hebbende literatuur. Dit deel van het boek neemt dan ook de meeste ruimte in beslag: ruim tweehonderd pagina’s.

Het derde deel is tevens het laatste inhoudelijke deel van het boek. In vier afzonderlijke hoofdstukken geeft Sensfelder een opsomming van Europese ambachtslieden die van de 14de tot in de 20ste eeuw kruisbogen en bouten vervaardigden (hoofdstukken 1 en 2), een overzicht van merktekens op bogen en kruisbogen (hoofdstuk 3) en een overzicht van merktekens op bouten (hoofdstuk 4).

Na de drie inhoudelijke delen volgen nog drie interessante bijlagen. Bijlage 1 gaat over het materiaalkundig onderzoek naar het hout van de zuilen van de kruisbogen. In bijlage 2 doet de auteur verslag van materiaalkundige proeven op de stalen boog van één van de collectiestukken. In de derde en laatste bijlage wordt beknopt ingegaan op het gebruik van kruisbogen bij schuttersgilden door de eeuwen heen. Aan het eind van het boek, na de bijlagen, zijn eindnoten en een uitgebreide literatuurlijst opgenomen.

Overdenking Eén van de opvallendste zaken aan het boek van Sensfelder is de drietalige opzet. Op iedere pagina is dezelfde tekst in zowel Engels, Duits als Nederlands opgenomen. De keuze voor deze drie talen is niet geheel toevallig. Sensfelder is van Duitse nationaliteit en de oorspronkelijke teksten zijn in zijn moederstaal opgesteld. Daarna zijn de teksten vertaald in het Nederlands omdat het Legermuseum zijn collecties aan Nederlands publiek wil presenteren. Tot de Engelse vertaling is besloten om een groter internationaal publiek te bereiken. Deze drietaligheid heeft ook tot gevolg dat de informatiedichtheid van het boek minder groot is dan je als lezer verwacht.

Desondanks is de beschrijving van de collectie zeer compleet. Deel twee, de eigenlijke catalogus, is wat dat betreft het meest minutieus van opzet. Tot in het kleinste detail zijn de kruisbogen en bouten beschreven en gefotografeerd. De beschrijving van de kruisbogen is direct en feitelijk, zonder overbodige uitweidingen. Van alle beschreven kruisbogen is er (vermoedelijk) slechts één daadwerkelijk voor militaire activiteiten gebruikt.

Dit is ook nog eens de enige niet-Europese kruisboog uit de collectie: de Chinese repeteerkruisboog. De overige kruisbogen zijn enkel gebruikt voor de sport en voor de jacht. De lezer die meer interesse heeft in de geschiedenis van de kruisboog en het gebruik ervan, is vooral aangewezen op het eerste deel van het boek. En dan valt op, dat Sensfelder soms met grote en onregelmatige stappen door de geschiedenis struint. Ook lopen de verhandelingen over het gebruik van de kruisboog door de eeuwen heen en de technische ontwikkeling van de kruisboog soms onduidelijk door elkaar heen.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1692

15 augustus 2008

26

Schuttersbrief - nummer 83

Het meest opmerkelijk zijn de laatste twee delen van het boek (deel 3 en het deel met de bijlagen). In deel 3 wordt onder meer een opsomming gegeven van ambachtslieden die kruisbogen bouwden, merktekens op kruisbogen en merktekens op bouten.

Dit soort opsommingen verwacht je als lezer juist in ’n bijlage. Om onduidelijke redenen heeft Sensfelder er toch voor gekozen om deze hoofdstukken deel uit te laten maken van de hoofdinhoud van het boek. Het wordt nog opmerkelijker als we kijken naar de bijlagen, en dan vooral de derde bijlage. Hier gaat Sensfelder in op het gebruik van kruisbogen bij (sport)schuttersgilden. Het lijkt echter meer voor de hand te liggen om deze verhandeling in ’t eerste hoofdstuk van deel 1 (historisch en technisch overzicht van de kruisboog) te verwerken in plaats van weg te stoppen in de laatste bijlage van het boek.

Detailfoto van een kruisboog met hoornen boog (blz. 158)

Conclusie Sensfelder heeft zonder meer een zeer interessant naslagwerk geproduceerd. De beschrijvingen van de kruisbogen zijn nauwgezet en compleet. Bovendien is iedere beschrijving voorzien van meerdere duidelijke kleurenfoto’s, waarvan sommige tot in detail zijn uitvergroot. Maar omdat de collectie van het legermuseum voornamelijk uit sport- en jachtwapens bestaat, zal het naslagwerk niet voor iedereen interessant zijn. De prijs van bijna zeventig euro is dan fors.

Jelger Visser

-----De balestra antica all’Italiana: de zware of oud-Italiaanse kruisboog. Deze is zó zwaar en zó lang, dat - evenals bij de zware, Limburgse of Rijnlandse buks - uitsluitend opgelegd schieten (dus met behulp van een aanlegpaal) mogelijk is.

Zie verder SB 44, blz. 727-728.

Bron foto: www.sanmarinokey.com

Zonder afbreuk te willen doen aan de belangrijkheid van Sensfelders standaardwerk mag ik wel - in het verlengde van vorenstaande recensie - de aandacht vestigen op twee Italiaanse aspecten van het kruisboogschutterswezen die Jens Sensfelder kennelijk over het hoofd heeft gezien. Ik mis namelijk in Sensfelders boek de vermelding van de ‘zware’ of ‘oud-Italiaanse’ kruisboog; zie de bijgaande afbeelding. En in de laatste bijlage (blz. 369-372), handelende over ‘Companies of crossbowmen. Das Schützenwesen. De Schutterij’, wordt met geen woord gerept over het ontstaan van de eerste (kruisboog)schuttersgilden vóór het jaar 1200 (!) in… Italië.

Ik zal over beide zaken de auteur e-mailen. Hopelijk kan en wil hij ons een toelichting geven, met name wat de balestra antica all’Italiana aangaat. Want: hoe oud is eigenlijk de ‘oud-Italiaanse’ kruisboog?

Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

27

1693

RECENSIE (37) Vervolg op SB 83, blz. 1692-1694

Jubileumboek van Schuttersbond Juliana (Lb.): hoe het óók kan!

Titel: Noord- en Middenlimburgse Schuttersbond Juliana 100 jaar.

Auteurs: Gé Arts en Bernie van Lierop.

Editor: SHD Grafimedia, Swalmen.

Formaat: 30 cm bij 21½ cm; harde kaft; 120 bladzijden tekst, zeer rijkelijk geïllustreerd met vooral kleurenfoto’s.

Oplage: 1250 exemplaren.

Prijs: €13,50 inclusief verzendkosten voor Nederland. Wijze van bestelling en betaling: e-mail sturen naar bvanlierop@home.nl, waarna het boek met factuur toegezonden wordt.

--Om het 100-jarig bestaansfeest van de schuttersbond Juliana te vieren werd er niet alleen een groot feest georganiseerd, maar ook een jubileumboek uitgegeven. Een jubileumboek dat mij op meerdere gebieden aangenaam verraste.

Allereerst de grootte van het boek en de harde kaft. Ik verwachtte eigenlijk een jubileumboek te ontvangen van het standaardformaat van ongeveer 24½ cm bij 17 cm en met de gebruikelijk zachte kaft. Het verbaasde mij dan ook aangenaam om te ontdekken dat deze keer mijn verwachtingen overtroffen werden: een boek van dit formaat (A4), met zoveel foto’s en een harde kaft en dat alles, inclusief een schitterende lay-out, voor de prijs van slechts € 10,-.

Ook de opzet van het boek heeft mijn instemming. Iedere schutterij die deel uitmaakt van de bond Juliana, komt rijkelijk aan bod. Bovendien is er ruimschoots plaats ingeruimd voor achtergrondinformatie over het dorp / de stad waar de schutterij haar domicilie heeft. Zo lezen we dus zowel iets over het ontstaan en de verdere geschiedenis van bijvoorbeeld St.-Hubertus Beringe als over de historische ontwikkeling van de woonplaats Beringe zelf.

Zoals al eerder aangegeven is het boek royaal geïllustreerd met foto’s. Alhoewel nergens staat aangegeven hoeveel foto’s in het boek zijn verwerkt, gok ik persoonlijk dat het om meer dan 350 foto’s gaat. Opvallend daarbij vind ik, dat de hoeveelheid illustraties gelijkelijk over de schuttersverenigingen verdeeld is.

Valt er dan helemaal niets op het jubileumboek aan te merken? Toch wel. Ik vond het jammer dat na lezing van de voorwoorden en de eerste pagina van het hoofdstuk ‘De stamboom van de schutterijen’ (let op de titel!) ik opeens op de website van de Oud-Limburgser Schuttersfederatie terechtkwam.

Immers, delen van wat op die website te vinden is onder de kopjes ‘Historie’, ‘OLS-Federatie’ en ‘OLS-feest’, zijn nagenoeg letterlijk opgenomen in het jubileumboek. Is dat erg en doet dit afbreuk aan het boek als geheel? Nee: dat het ontstaan van het schutterswezen en de verschillende elementen van de schutterijen aan de orde komen, is niet meer dan logisch. Jammer is het wel, daar het jubileumboek nu ook een beetje een ‘OLS-Federatie-smaak’ heeft, terwijl ik ‘Bond Juliana’ heb besteld. Maar dat is dan ook het enige punt van kritiek dat ik heb op dit boek.

Iedereen die meer wil weten over de Bond Juliana, de schutterijen die ervan deel uitmaken, en de dorpen / steden waar de schutterijen vandaan komen, kan ik dit boek aanraden. Het is in mijn ogen een schoolvoorbeeld van hoe een jubileumboek van een schuttersbond eruit hoort te zien.

Mathy Leunissen

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1694

15 augustus 2008

28

Schuttersbrief - nummer 83

RECENSIE (38) Vervolg op SB 83, blz. 1695

DVD jubileumfeest Schuttersbond Juliana (Lb.): punt van discussie --Titel: Noord- en Middenlimburgse Schuttersbond Juliana 100 jaar.

Opname: Gommans film & foto productie.

Montage: Gommans film & foto productie.

Aantal: 2 DVD-schijfjes Duur: dik twee uur.

Oplage: 100 stuks plus aantal, bij Gommans Foto en Video, in de losse verkoop.

Prijs: ₏15,- inclusief verzendkosten voor Nederland. Wijze van bestelling en betaling: e-mail sturen naar bvanlierop@home.nl, waarna de DVD’s met factuur opgestuurd worden.

--Naast het jubileumboek heeft de schuttersbond Juliana een dubbel-DVD uitgebracht met een zeer goede samenvatting van de festiviteiten die hebben plaatsgevonden op 18, 19 en 20 april van dit jaar. Zo staat op DVD 1 de kanonschoten Baarlo, piratenparty, hoogmis, jubileumkoningschieten, presentatie van het jubileumboek en de receptie. Op de tweede DVD zijn de vlaggenparade, optocht, nevenwedstrijden en schietwedstrijden te vinden.

Wat ik vooral mooi vind aan de eerste DVD, die 58 minuten duurt, is de evenwichtigheid van ongeveer 3 x 20 minuten waarmee de festiviteiten aan bod komen. De kanonschoten die op 15 december 2007 gelost werden om het jubileumjaar te openen, nemen ongeveer de eerste zeven minuten in beslag. Vervolgens krijgt men on-

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

29

1695

geveer 13 minuten lang de festiviteiten te zien die hebben plaatsgevonden tijdens de piratenparty. Daarbij ben ik vooral te spreken over de combinatie van foto’s met ‘bewegende’ beelden, dat dezelfde ‘gebeurtenis’ vanuit twee verschillende hoeken werd opgenomen en dat alle artiesten die aanwezig waren, de revue passeren. Vervolgens krijgt men een kleine 20 minuten lang de hoogmis te zien die op zaterdag 19 april werd gehouden. En de laatste pakweg 20 minuten waren weggelegd voor het jubileumvogelschieten, voor de presentatie jubileumboek en voor de receptie. Bij het vogelschieten vond ik het zeer mooi dat men zowel de schutter alsook de koningsvogel tegelijkertijd in beeld zag, zodat men direct kon zien waar de schutter geschoten had.

De tweede DVD is een heel stuk minder ‘evenwichtig’. De eerste ongeveer 55 minuten van de in totaal 67 minuten wordt in beslag genomen door het defilé van de 73 schutterijen (als ik goed geteld heb) die deel hebben genomen aan de festiviteiten. Hierbij worden ze veelal met een afbeelding van het bord van de bordjesdrager of met een afbeelding van het vaandel voorgesteld aan de kijker. Daarbij wordt ook meteen aangegeven, welke schutterij welke prijs heeft gewonnen tijdens de optocht. De overige dik 10 minuten zijn bestemd om een impressie te geven van zowel de nevenwedstrijden als de schietwedstrijden die op het feestterrein hebben plaatsgevonden.

Al met al een zeer geslaagde dubbel-DVD, naar mijn mening. Maar het is toch ook weer een punt van discussie. Want vooral bij de laatste 40 minuten van de eerste DVD had ik af en toe de neiging om door te spoelen. Ongeveer 20 minuten lang naar delen van een eucharistieviering te kijken of naar het koningsvogelschieten, wilde bij mij nog wel eens een geeuw ontlokken. Zo ook bij de beelden van de receptie: kijken hoe mensen elkaar een hand geven is niet voor mij weggelegd, ook al duurt laatstgenoemd DVD-onderdeel maar een paar minuten. De presentatie van het jubileumboek daarentegen was juist kort en bondig genoeg om me wel ‘bij de les te houden’.

Bij de tweede DVD is het toch de onevenwichtigheid die me parten speelt. Mooi dat iedere vereniging te zien is tijdens het defilé. Maar toch heb ik ergens het gevoel dat de laatste pakweg tien minuten die de nevenwedstrijden en het schieten laten zien, meer gebruikt zijn om de DVD ‘vol’ te krijgen dan om werkelijk een goede impressie te geven. Wellicht beter was het geweest om na ongeveer een half uur optocht over te schakelen naar het feestterrein om zodoende daar ook een beter beeld van weer te geven.

Zoals gezegd, het is een punt van discussie, waarbij het vooral belangrijk is om niet te vergeten waarom je de dubbel-DVD wil hebben dan wel wil zien en wie de eigenlijke doelgroep is. Als je hebt deelgenomen aan de festiviteiten, dan is dit een regelrechte aanrader en is dit op zijn zachtst uitgedrukt een leuk aandenken. Als je wil weten hoe een Limburgs schuttersfeest eruitziet en welke verschillende vormen van schutterijen er in Limburg te vinden zijn, dan is deze DVD wederom een regelrechte aanrader, daar je alle verschillende vormen en soorten van schutterijen voorbij ziet marcheren die Limburg te bieden heeft. Ik ben ervan overtuigd dat je deze twee DVD’s heel goed kunt gebruiken bij bijvoorbeeld de Sjöttesjoel of op een andere wijze waarbij je kinderen en zelfs volwassenen kennis wil laten maken met de Limburgse schutterscultuur.

Dus ook schutterijen dan wel mensen buiten Limburg die willen weten hoe de schutterijen in Limburg feest vieren, doen er verstandig aan om deze DVD aan te schaffen daar alle facetten van een Limburgs bondsschuttersfeest aan bod komen, ook al is het eigenlijk een verslag van een jubileumfeest.

Alhoewel ik af en toe moeite had om mijn aandacht erbij te houden, ben ik van mening dat deze DVD voor mij persoonlijk niet alleen een mooie aanvulling is op het jubileumboek, maar ook een zeer mooie aanwinst voor mijn collectie ‘schutterij-hebbedingetjes’. Ik heb in ieder geval geen spijt van de aanschaf van beide schijfjes en blijf dan ook van oordeel dat al met al deze dubbel-DVD zeer geslaagd is.

Mathy Leunissen

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1696

15 augustus 2008

30

Schuttersbrief - nummer 83

VERSCHIJNING VAN DE SCHUTTERSBRIEF (45) Vervolg op SB 80, blz. 1624-1625

-----Woensdag, 2 april 2008 Geachte Heer Disch, Graag wil ik mijn nieuwe e-mailadres aan U doorgeven. Hopelijk wilt U deze wijziging in Uw bestand veranderen zodat ik voor de toekomst verzekerd blijf van de ontvangst van de Schuttersbrief.

Met erg veel genoegen wil ik U complimenteren en U veel succes toewensen voor de verdere toekomst betreffende de Schuttersbrief. Met vriendelijke gildegroet, Jan Vera.

Jan Vera, lid van de St.-Ambrosiusgilde (NBFS-kring Maasland), Loon op Zand (N.Br.)

-----Donderdag, 10 april 2008 Geachte Hoofdredacteur Alfred Disch, (…). Veel succes met Uw belangrijk werk voor de grensprovincie Limburg op het gebied van o.a. de cultuur! Met ook groet van de heer Gee Craenen te Echt. Willem Heemskerk Dr. W.F.A. (Willem) Heemskerk, internationaal waterjurist en oud-burgemeester van Echt, Susteren, gemeente Echt-Susteren (Lb.). [Voor de volledige tekst zie SB 82, blz. 1641]

-----Zaterdag, 12 april 2008 Geachte Heer Disch, (…). Dank voor de eerder toegezonden Schuttersbrieven. Herman Hawinkels Herman Hawinkels, oud-hoofdredacteur van het Limburgs Schutterstijdschrift, Puth, gemeente Schinnen (Lb.)

-----Zaterdag, 12 april 2008 Beste Redactie, beste Alfred, Bedankt voor het toezenden van de extra-Schuttersbrief met informatie over de brand in het Schutterijmuseum in Steyl. (…). Met Gildegroet, Hans Pennings.

Hans Pennings, lid van de St.-Sebastiaansgilde, Oss (N.Br.). [Voor de volledige tekst zie SB 82, blz. 1653]

-----Donderdag, 24 april 2008 Geachte Heer Disch, Altijd beleef ik veel plezier aan het lezen van Uw gedetailleerde Schuttersbrief. (…). Met vriendelijke groeten, Gerard Heerebout.

Drs. G.R. (Gerard) Heerebout, oud-directeur van Historisch Museum De Bevelanden te Goes (Zld.), vanuit Senegal (Afrika). [De volledige tekst volgt in een van de volgende SB’s]

-----Donderdag, 5 juni 2008 Beste Alfred, Fantastisch je betrokkenheid bij onze schutterswereld! Ondanks tegenslag toch zo actief! Ik wens je in alle opzichten beterschap, waarbij uiteraard de gezondheid vooropstaat. Dank voor je inzet! Met vriendelijke groet, Ger Driessen.

G.H.M. (Ger) Driessen, gedeputeerde van Limburg, Horst, gemeente Horst aan de Maas (Lb.)

-----Donderdag, 5 juni 2008 Beste Alfred, Dat is dus zwaar kl…te met de monteurs. Ik heb zelf met de nieuwe viruspack van @home de pech gehad bij de pc van mijn pa dat de viruspack de pc langzamer maakte. We hebben steeds moeten wachten op een ‘reparateur’. Deze is dus nooit komen verschijnen en ik heb dus zelf ook de problemen moeten oplossen. Maar ja, denk ook een beetje aan je gezondheid want die gaat natuurlijk voor! Verder ziet de Schuttersbrief er weer supergoed uit! Met vele schuttersgroeten. Roy Cosemans.

Roy Cosemans, tambour-maître van Stadsschutterij St.-Rosa, Sittard, gemeente Sittard-Geleen (Lb.)

-----Donderdag, 5 juni 2008 Geachte Redactie, Zou U de Schuttersbrief in het vervolg ook naar de secretaris van ons gilde willen versturen? Zijn naam is A. Hendriks, Fons van der Heijdenstraat 18, 5534 AV Netersel; e-mail: a.hendriks394 @upcmail.nl. Wist U trouwens dat wij het enige Sint-Brigidagilde in Noord Brabant zijn? Alleen in het Limburgse Noorbeek is nog een Sint-Brigidaschutterij. Met vriendelijke gildegroet, Kees van de Ven. C.J.M. (Kees) van de Ven, deken-schatbewaarder van St.-Brigidagilde, Netersel, gemeente Bakel (N.Br.) -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

31

1697

Reactie van de redactie Geachte Heer van de Ven, Dank voor de aanmelding van wéér een SB-abonnee. En wat de St.-Brigida aangaat: over de Noord-Brabantse en Limburgse uniciteit van deze schuttersverenigingsnaam is reeds in nummer 41 van de Schuttersbrief (blz. 676) bericht. Voor een schuttersgilde St.-Brigida in het Rijnland moeten we naar Keldenich (ruim 15.000 inwoners), thans een stadsdeel van Wesseling; zie o.m. SB 52, blz. 912; zeer wel mogelijk is de St.-Brigida van Keldenich de enige schuttersvereniging met die naam in het Rijnland, maar helemaal zeker weet ik het niet. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Donderdag, 5 juni 2008 Hallo Alfred, Dank voor toezending van de Schuttersbrief. Zou je mijn adres in jouw bestand willen veranderen naar het e-mailadres (…). Ik krijg hem dan in het vervolg via de privé-mail. Alvast bedankt. *) Komplemente .

Lei Meisen, woordvoerder van de Maastrichtse wethouder Middelen en Cultuur, België *) Maastrichts dialect voor: Complimenten.

-----Donderdag, 5 juni 2008 Ik vind de Schuttersbrief erg interessant en kijk al volop uit naar de nieuwe uitgave die ik in de toekomst steeds weer wil ontvangen. H.Beckers.

Hub Beckers, secretaris Schutterij St.-Nicolaas, Heythuysen, gemeente Leudal (Lb.) -----Donderdag, 5 juni 2008 Alfred, Ik wens je verdere beterschap met jouw gezondheid en hoop voor je dat je geen verdere nadelen zult ondervinden. Met vriendelijke schuttersgroet, Jan Berendsen.

Jan Berendsen, bestuurslid PR en Schutterszilver van Schutterij EMM, Ooy, gemeente Zevenaar (Gld.) -----Vrijdag, 6 juni 2008 Geachte Heer Disch, Heel interessant, Uw Schuttersbrieven. U mag mij op de verzendlijst laten staan.

Mochten er nog leden van onze schutterij zijn die geïnteresseerd zijn, kan ik hun e-mailadressen dan aan U doorgeven? Met vriendelijke schuttersgroet, Moniek Hoitink, Moniek Hoitink, secretaris van Schutterij Prins Hendrik, Sint-Odiliënberg, gemeente Roerdalen (Lb.) Reactie van de redactie. Geachte Mevrouw Hoitink, Wie de Schuttersbrief (SB) gratis en rechtstreeks toegezonden wil krijgen, hoeft slechts zijn naam, woonadres en telefoonnummer te laten weten aan redactie@ schuttersbrief.nl. Uiteraard kunt U ook e-mailadressen (incl. de overige gegevens) van geïnteresseerde schutters en schuttersvrienden aan mij (alfred.disch@gmail. com) doorgeven. Met dank bij voorbaat voor Uw bemiddeling. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Zaterdag, 7 juni 2008 Hallo, Allereerst van harte beterschap en doe rustig aan. De Schuttersbrieven geven veel informatie en behouden de kwaliteit ook als ze wat later komen. Bedankt voor de inzet. Met vriendelijke groeten, Rinus Janssen.

M.J.H. (Rinus) Janssen, juryvoorzitter Schuttersbond Juliana en wethouder gemeente Helden (Lb.) ------

Zaterdag, 28 juni 2008 Beste Heer Disch, (…). Tot voor kort corrigeerde ik de teksten voor de Mechelse Kolverniersgilde. In het kader daarvan ontving ik telkens Uw Schuttersbrief. (…). Mijn beste dank, Lucretia Loosen.

-----Lucretia Loosen, correctrice van de Mechelse Kolveniersgilde, Mechelen (Antw.)

Donderdag, 3 juli 2008 Beste Alfred Disch, (…). Veel succes met je Schuttersbrief nog. Met de vriendelijke groeten, Jos Heutinck J.F. (Jos) Heutinck, archivaris Schuttersgilde St.-Martinus, Gaanderen, gemeente Doetinchem (Gld) -----[Voor de volledige tekst zie hierboven, blz. 1687] Dinsdag, 9 juli 2008 Alfred, Bedankt voor de toezending van de Schuttersbrief. Ik heb hem - zolang het nog niet mogelijk is deze digitaal ter beschikking aan ons publiek te stellen - opgenomen in mijn persoonlijk archief. Ik hoop dat de CD-ROM niet te lang op zich laat wachten. Groet, Piet Wetzels.

P.J.M. (Piet) Wetzels, informatiespecialist Centre Céramique (= Stadsbibliotheek), Maastricht ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1698

15 augustus 2008

32

Schuttersbrief - nummer 83

MEDEDELINGEN (45) Vervolg op SB 82, blz. 1662-1663

------

Mededeling 155

(Inzake Kringgildedag Kempenland te Leenderstrijp in 2010)

Persbericht 68ste Kringgildedag NBFS-Kring Kempenland in 2010 in Leenderstrijp Het Gilde St.-Jan Baptista uit Leenderstrijp zal op zondag 6 juni 2010 de 68ste Kringgildedag van de Kring Kempenland van de Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden organiseren. Hiertoe is op maandag 14 april jongstleden een overeenkomst getekend met het bestuur van de Bond van Schuttersgilden Kring Kempenland.

Op dit jaarlijkse festijn treffen de gildebroeders en -zusters van de ruim 55 gilden van Kring Kempenland elkaar om de onderlinge vriendschapsbanden te versterken, maar ook om elkaar te bekampen in het trommen, vendelen, geweerschieten en bazuinblazen. Hoogtepunt van deze dag is ongetwijfeld de optocht van de gilden door Leenderstrijp, welke gevolgd wordt door een massale opmars op het feestterrein.

Het thema van deze dag zal zijn: Vriendschap en Broederschap in een kleine kern. Leenderstrijp heeft, ondanks het feit dat het gehucht maar 450 inwoners telt, een zeer actief gilde met ruim 60 geüniformeerde leden, waaronder veel jeugdleden. Het Gilde speelt dus een belangrijke rol in de Strijpse gemeenschap. De organisatie van de Kringgildedag zal in de komende twee jaar worden voorbereid door een groep van zo’n 20 gildebroeders.

In 2010 is het 75 jaar geleden dat het Gilde St.-Jan Baptista, opgericht in 1645, na een periode met weinig activiteiten weer als gilde naar buiten trad. In 1937 organiseerde het Gilde St.-Jan Baptista ook al een Kringgildedag, en in 2003 werd het Jeugdtoernooi ‘Trommen-Vendelen-Bazuinblazen’ in Leenderstrijp gehouden.

Gilde St.-Jan Baptista tijdens de Kringgildedag te Mierlo (N.Br.) in 2006 [Bron: www.gildeleenderstrijp.nl]

------

Mededeling 156

(Inzake het boek Beknopte Handleiding Tamboer-maître) Geachte Geadresseerde, Weert (Lb.), 25 mei 2008 ste Wijzigingen in de OLS-normen m.b.t. het defilé (1 druk, revisie 0-2007) zijn aanleiding om Uw medewerking te vragen om deze veranderingen bij de betreffende personen onder de aandacht te brengen.

Het betreft bezitters van de Beknopte Handleiding Tamboer-maître als zijnde een hand-out o.a. voor OLSdeelname, 1ste t/m 3de druk.

Belangstellenden wordt verzocht een e-mail te sturen aan engel@plex.nl onder vermelding: blz. 6 + 7 HL-TM. De gewijzigde tekst betreffende § 7: Defilé wordt hun dan per ommegaande digitaal toegezonden.

Bij voorbaat dank voor Uw medewerking in dezen, Jan Peeters, auteur van de Handleiding / Hand-out-TM

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 83

15 augustus 2008

33

1699

COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o.

De leden van de SB-redactie (zie volgend kadertje) vormen het bestuur van de SB-stichting.

Activiteiten van de SB-stichting c.q. SB-redactie zijn onder meer: de Schuttersbrief, het Schuttersbriefje (voor jongeren), de SB-Bijlagen, de SB-website en SB-jongerensite.

Zie verder vooral ook de lijst van actiepunten op pagina 1541 van SB-nummer 76.

Daar de door de SB-stichting te maken kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de in het onderstaande kadertje vermelde (voorlopige) bankrekening.

Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank!

De SB wordt gratis verstrekt; zie de verzendlijst op pagina 1542 van SB-nummer 76.

Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB ontvangen? Laat dit dan m.v.v.

Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl.

De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering.

Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de voorlaatste pagina van SB-nummer 76.

U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen.

Oude nummers van de Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd.

Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek.

Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering der correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. De SB telt thans 240 rubrieken; die van U kan (kunnen) er dus ook nog bij!

Voor een tussentijds overzicht van de SB-rubrieken zie SB-nummer 76, blz. 1507-1540.

REDACTIEADRES Bezoekadres SB-redactie / SB-stichting: p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht Telefoon met voicemail: (00.31) (0)43 - 325 76 62 Skype-adres: Alfred.Disch Mobiel: (00.31.)06.41 69 22 46 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl SB-website (www.schuttersbrief.nl) en SB-jongerensite zijn nog in opbouw Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch, 6221 AE Maastricht 6-B. Voorlopige bankrekening buitenland: IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL-6221 AE Maastricht 6-B.

Redactieleden Alfred Disch: hoofdredacteur; tevens redacteur Handboog; e-mail, ook: alfred.disch@gmail.com Jelger Visser: adj.-hoofdredacteur, tevens ICT-coördinator & redacteur Kruisboog; jelger.visser@gmail.com Mathy Leunissen: eindredacteur, tevens redacteur Documentatie & Zware Buks; mathy.leunissen@gmail.com Ans Moors: redactrice voor het Italiaanse taalgebied (Italië, San Marino, Vaticaan) Willem van Uden en Ab Reuling: redacteur-webmasters Jeroen Kaasenbrood: technisch en zakelijk adviseur (Compres Media System, Maastricht) Naast enkele gekwalificeerde zetels zijn er nog vacante redacteurschappen voor diverse EGS-landen en -taalgebieden alsmede voor de schietdisciplines Geweer en Pistool. U kunt zich daarvoor aanmelden bij de redactie.

-----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1700

15 augustus 2008

34

Schuttersbrief - nummer 83