GIÁO ÁN (TÀI LIỆU) BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 9 (PHẦN CUỐI CÓ 34 ĐỀ, ĐÁP ÁN)

BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN

vectorstock.com/20159077

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

GIÁO ÁN (TÀI LIỆU) BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 9 (PHẦN CUỐI CÓ 34 ĐỀ, ĐÁP ÁN CHI TIẾT LUYỆN TẬP) WORD VERSION | 2022 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

GIÁO ÁN (TÀI LIỆU) BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 9 (PHẦN CUỐI CÓ 34 ĐỀ, ĐAP SAN CHI TIẾT LUYỆN TẬP)

Chủ đề 1: QUAN HỆ VỚI BẢN THÂN. 1: Tự chăm sóc và rèn luyện thân thể a.

Khái niệm Tự chăm sóc, rèn luyện thân thể là biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, ăn uống điều độ, thường xuyên luyện tập thể dục, năng chơi thể thao, tích cực phòng và chữa bệnh, không hút thuốc lá và dùng các chất kích thích khác. b.Ý nghĩa: + Về mặt thể chất: Giúp chúng ta có một cơ thể khỏe mạnh, cân đối, có sức chịu đựng dẻo dai, thích nghi được với mọi sự biến đổi của moi trường và do đó làm việc, học tập có hiệu quả. + Về mặt tinh thần: Thấy sảng khoái, sống lạc quan, yêu đời.

2. Tiết kiệm a. Thế nào là tiết kiệm?

- Tiết kiệm là biết sử dụng đúng mức, hợp lí của cải vật chất, thời gian, sức lực của mình và của người khác. b. Ý nghĩa: + Về mặt đạo đức: Đây là một phẩm chất tốt đẹp , thể hiện sự quý trọng kết quả lao động của mình và của xã hội, quý trọng mồ hôi, công sức, trí tuệ của con người.

- Sống hoang phí dễ dẫn con người bị sa ngã. + Về kinh tế: Tiết kiệm giúp ta tích lũy vốn để phát triển kinh tế của gia đình, kinh tế của đất nước. + Về văn hóa: Tiết kiệm thể hiện lối sống có văn hóa. c. Học sinh phải rèn luyện và thực hành tiết kiệm ntn?

- Biết kiềm chế những ham muốn thấp hèn.

- Xa lánh lối sống đua đòi, ăn chơi hoang phí.

- Sắp xếp việc làm khoa học tránh lãng phí thời gian.

- Tận dụng, bảo quản những dụng cụ học tập, lao động.

- Sử dụng điện nước hợp lí.

Bài 3: Sống giản dị. a. Thế nào là sống giản dị?

- Là sống phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cuả bản thân, cuả gia đình và xã hội. b. Biểu hiện: 1

Không xa hoa, lãng phí, không cầu kì, kiểu cách không chạy theo những nhu cầu về vật chất và hình thức bề ngoài. c. Ý nghĩa: + Đối với cá nhân: Giản dị giúp đỡ tốn thời gian, sức lực vào những việc không cần thiết, để làm được những việc có ích cho bản thân và cho mọi người; được mọi người yêu quý, cảm thông và giúp đỡ. + Đối với gia đình: Lối sống giản dị giúp con người biết sống tiết kiệm, đem lại sự bình yên, hạnh phúc cho gia đình. + Đối với xã hội: Tạo ra mối quan hệ chan hòa, chân thành với nhau; loại trừ được những thói hư, tật xấu do lối sống xa hoa, lãng phí mang lại, làm lành mạnh xã hội.

Bài 4: Trung thực. a. Thế nào là trung thực?

- Trung thực: là tôn trọng sự thật, tôn trọng lẽ phải, tôn trọng chân lý. b.Biểu hiện: Ngay thẳng, thật thà, dũng cảm nhận lỗi. c.Ý nghĩa: + Đối với cá nhân: Giúp ta nâng cao phẩm giá, được mọi người tin yêu, kính trọng. + Đối với xã hội: Làm lành mạnh các mối quan hệ xã hội.

Bài 5: Tự trọng. a. Thế nào là tự trọng?

- Tự trọng là biết coi trọng và giữ gìn phẩm cách, biết điều chỉnh hành vi cá nhân cuả mình cho phù hợp với chuẩn mực xã hội. b. Biểu hiện: Cư xử đàng hoàng, đúng mực, biết giữ lời hứa và luôn làm tròn nhiệm vụ. c.Ý nghĩa: Là phẩm chất đạo đức cao qúy, giúp con người có nghị lực nâng cao phẩm giá, uy tín cá nhân và được mọi người tôn trọng qúy mến. d. Liên hệ bản thân.

- Bài 6: Tự lập a. Tự lập là gì?

- Tự lập là tự làm , tự giải quyết công việc , tự lo liệu, tạo dựng cuộc sống cho mình. b. Biểu hiện của tình tự lập.

- Tự tin.

- Có bản lĩnh.

- Vượt khó khăn gian khổ.

2

- Có ý chí phấn đấu, kiên trì, bền bỉ. c. Ý nghĩa của tính tự lập.

- Người có tính tự lập thường gặt hái được nhiều thành công trong cuộc sống.

- Được mọi người kính trọng. d. Liên hệ bản thân.

Bài 7: Tự chủ. a. Thế nào là tự chủ?

Tự chủ là làm chủ bản thân. Người biết tự chủ là người làm chủ được suy nghĩ, tình cảm, hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, điều kiện của cuộc sống. b. Ý nghĩa của tính tự chủ.

Tính tự chủ giúp con người sống đúng đắn, cư xử có đạo đức, có văn hóa.

- Tính tự chủ giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách và cám dỗ. c. Cách rèn luyện tính tự chủ.

- Suy nghĩ kĩ trước khi nói và hành động.

- Xem xét thái độ, lời nói, hành động, việc làm của mình đúng hay sai.

- Biết rút kinh nghiệm và sửa chữa.

Bài tập1 Câu 1: Một doanh nghiệp không có lòng tự trọng sẽ không bao giờ làm nên thương hiệu. Bởi thiếu tự trọng, họ sẽ cho ra đời những sản phẩm của sự vô trách nhiệm. Và những sản phẩm như thế sẽ không bao giờ tồn tại lâu dài hay có khả năng chinh phục xã hội. Một dân tộc không có lòng tự trọng sẽ mãi mãi phụ thuộc như một thứ nô lệ vào dân tộc khác. Một dân tộc không có lòng tự trọng không có khả năng hiện thực hoá giấc mơ độc lập, tự do, văn minh và phồn thịnh của mình. Một dân tộc đánh mất lòng tự trọng trước sau sẽ dẫn đến mất nước mà lại không hề hay biết gì.

Suy nghĩ của em khi đọc thông tin trên? * Gợi ý: - Khẳng định câu nói đó đúng.

Tự trọng là biết coi trọng và giữ gìn phẩm cách, biết điều chỉnh hành vi cá nhân cuả mình cho phù hợp với chuẩn mực xã hội.

Tự trọng được biểu hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau như: Cư xử đàng hoàng, đúng mực, biết giữ lời hứa và luôn làm tròn nhiệm vụ.

Tự trọng là phẩm chất đạo đức cao qúy, giúp con người có nghị lực nâng cao phẩm giá, uy tín cá nhân và được mọi người tôn trọng qúy mến.

- Lấy ví dụ để chứng minh.

- Liên hệ bản thân

3

Câu 2: Có một câu danh ngôn như thế này: “Bạn có não trong đầu. Bạn có chân trong giày. Bạn có thể tự chỉ mình về bất cứ hướng nào bạn chọn. Bạn độc lập, và bạn biết điều mình biết. Và bạn là người quyết định mình sẽ đi đâu.”

Câu danh ngôn trên đề cập đến phẩm chất đạo đức nào mà em đã được học trong chương trình GDCD 8? Trình bày hiểu biết của em về phẩm chất đạo đức đó?

Gợi ý. Câu nói trên thể hiện phẩm chất tự lập.

- Tự lập là tự làm , tự giải quyết công việc , tự lo liệu, tạo dựng cuộc sống cho mình. b. Biểu hiện của tình tự lập. Tự tin; có bản lĩnh; vượt khó khăn gian khổ; có ý chí phấn đấu, kiên trì, bền bỉ. c. Ý nghĩa của tính tự lập.

- Người có tính tự lập thường gặt hái được nhiều thành công trong cuộc sống.

- Được mọi người kính trọng. + Lấy ví dụ chứng minh. d. Liên hệ bản thân.

BT2 Câu 1: Một trong những vấn đề nổi bật hiện nay là có một bộ phận không nhỏ người dân Việt Nam sống thiếu ý thức trong việc sử dụng lãng phí tài nguyên thiên nhiên và môi trường và gây hậu quả không nhỏ.

Em hãy nêu một số hành vi và hậu quả của những hành vi đó? Để khắc phục tình trạng trên chúng ta cần có những biện pháp nào?

Câu 2: Đang học tiết GDCD về đức tính trung thực thì Nam nói với Ngọc rằng” Tính trung thực chỉ nên thể hiện đối với người thân, còn lại không cần thiết bởi vì người ta thường nói “Thật thà ăn cháo, lếu láo ăn cơm”.

Ngọc băn khoăn không biết Nam nói thế đúng hay sai, và im lặng.

Em có đồng tình với ý kiến của Nam không? Vì sao? Nếu em là Ngọc thì khi xảy ra tình huống như thế em sẽ làm gì?

Câu 3: Có ý kiến cho rằng: Tính tự lập chỉ có ở những thiên tài còn chúng ta không cần phải tự lập. Em đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao? +. Đáp án.

Câu 1: - Hành vi: Chặt phá rừng làm nương rẫy; Săn bắt động vật quý hiếm; xả nước thải chưa qua xử lí xuống môi trường….

- Hậu quả: Làm cạn kiệt, suy thoái TNTN;ô nhiễm môi trường; sạt lở đất; xói mòn; biến đổi khí hậu…

- Biện pháp: Trồng cây gây rừng; khai thác có quy hoạch; xử lí nước thải công nghiệp…

4

- Liên hệ bản thân.

Câu 2: a. - Không đồng tình ý kiến của Nam vì nếu chúng ta không thật thà thì sẽ mất niềm tin đối với mọi người, mọi người sẽ không quý mến và khó thành công trong cuộc sống. Còn người không thật thà mặc dù trước mắt họ có được những cái lợi, nhưng rồi thời gian sẽ lộ ra thì hậu quả còn nặng nề hơn…vv - HS nêu được khái niệm trung thực.

- Nêu ý nghĩa của trung thực.

- Lấy ví dụ thực tế chứng minh: Các vụ tham ô tham nhũng của Vinaline, Vina Shin, một số quan chức cao cấp khác của Việt Nam…vv - Liên hệ bản thân. b. Nếu là Ngọc thì sẽ giải thích cho Nam hiểu về tính trung thực, có thể lấy thêm một số câu chuyện để chứng minh “Cậu bé chăn cừu.”

Câu 3. Em không đồng ý. Vì: - Nêu được khái niệm tự lập.

- Nêu ý nghĩa của tự lập - Lấy ví dụ chứng minh: Lê Thái Hoàng, thầy giáo Nguyễn Ngọc Kí; Nich Voizich…vv - Chứng minh thêm trong học tập, lao động và trong các hoạt động khác rất cần tính tự lập.

- Liên hệ bản thân.

BT3 Câu 1: Suy nghĩ của em về hiện tượng học sinh mải mê chơi face book ?

Câu 2: Suy nghĩ của em về bệnh thành tích trong học tập và thi cử?

• Gợi ý: a. Giới thiệu Thời gian gần đây, dư luận xã hội và báo chí đã có không ít phản ứng trước một thực trạng trong đời sống xã hội: đó là tình trạng bằng cấp giả, ngồi nhầm lớp, tiêu cực trong thi cử… Sự tồn tại của hiện tượng này vừa gây mất niềm tin, vừa tạo đà cho sự xuống cấp của chất lượng giáo dục.

Vấn đề trung thực trong học tập và thi cử không chỉ còn là vấn đề của riêng ngành giáo dục mà đã trở thành vấn đề chung của cả cộng đồng.

- Trung thực: ngay thẳng, thật thà, tôn trọng sự thật, không làm sai lạc sự thật Trung thực trong học tập và thi cử: + Hướng tới tiếp thu, nắm vững kiến thức tạo thực lực cho bản thân (học thật) 5

+ Làm bài thi bằng những kiến thức mình có, không gian lận hòng đạt kết quả cao hơn khả năng thật (thi thật). b.Vì sao cần học thật?

Học thật là con đường duy nhất dể tiếp thu kiến thức, là giàu vốn tri thức cho bản thân Học thật là cách duy nhất để có kiến thức thật – những kiến thức có thể vận dụng một cách có ích trong mọi hoạt động sống cũng như lao động, nghiên cứu.

Học thật cũng là cơ sở tạo nên ý nghĩa chân chính của các hoạt động học tập và thi cử.

Vì sao cần thi thật? Để đánh giá chính xác kết quả học tập, năng lực của bản thân người học.

Trên cơ sở đó, ngưòi học mới có thể xác định chính xác mục tiêu, hướng đi cho tương lai. Để tạo sự công bằng giữa các cá nhân tham gia các hoạt động học tập và thi cử.

Là động lực thúc đẩy hoạt động học để học là học thật chứ không phải là học giả. c. Làm thế nào để trung thực trong học tập và thi cử?

Trong học tập: người học phải có năng lực tiếp thu kiến thức và bản lĩnh để đổi mặt với những khó khăn trở ngại (cũng có nghĩa là không nên ngồi nhầm lớp); có định hướng về mục tiêu phấn đấu và tự biết mình, dám nhìn thẳng vào sự thật để phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu.

Trong thi cử: có trình độ kiến thức thật sự, có ý thức nghiêm túc về ý nghĩa kỳ thi, sẵn sàng đón nhận thành công song cũng dám đốì mặt với thất bại, biết vượt qua những áp lực không có ý nghĩa tích cực. d.Giải pháp Phê phán căn bệnh thành tích và tình trạng học giả, thi giả, bằng cấp hiện nay. Điều kiện để tính trung thực trong học tập và thi cử được đảm bảo: sự chung tay góp sức của toàn xã hội. Trung thực trong học tập và thi cử không phải là câu chuyện riêng của ngành giáo dục mà là câu chuyện của mỗi cá nhân, mỗi gia đình và cả cộng đồng. Chừng nào áp lực về bằng cấp, về chuyện đỗ – trượt giảm đi, chừng ấy tính trung thực trong học tập và thi cử mới được đảm bảo. e.Liên hệ bản thân.

Cần xây dựng tính trung thực trong các hoạt động học tập và thi cử như một biểu hiện của hành vi văn hóa ở con người.

6

Chủ đề 2: QUAN HỆ VỚI NGƯỜI KHÁC. 1. Lễ độ. a. Lễ độ - Lễ độ là cách cư xử đúng mực của mỗi người trong khi giao tiếp với người khác. b.Ý nghĩa: - Lễ độ thể hiện sự tôn trọng, quan tâm đối với mọi người.

- Lễ độ là biểu hiện của người có văn hóa, có đạo đức, có lòng tự trọng, do đó được mọi người quý mến.

-Làm cho quan hệ với mọi người tốt đẹp, XH tiến bộ, văn minh.

2. Sống chan hòa với mọi người. a. Biểu hiện.

- Luôn gần gũi, quan tâm đến mọi người.

- Sống vui vẻ, cởi mở.

- Sẵn sàng giúp đỡ người khác.

- Không chê bai, khinh thường người khác. b. Ý nghĩa - Đối với bản thân: Được mọi người giúp đỡ, quý mến.

- Đối với xã hội: Góp phần vào xây dựng mối quan hệ XH tốt đẹp.

3. Biết ơn. a. Biết ơn.

Là sự bày tỏ thái độ trân trọng, tình cảm và nhữngviệc làm đền ơn đáp nghĩa đối với những người đã giúp đỡ mình, với những người có công với dân tộc, đất nước b. Ý nghĩa của lòng biết ơn.

7

- Là truyền thống của dân tộc ta.

- Làm đẹp quân hệ giữa người với người.

- Làm đẹp nhân cách con người.

4. Lịch sự, tế nhị. a. Thế nào là lịch sự, tế nhị?

- Lịch sự là những cử chỉ, hành vi dùng trong giao tiếp ứng xử phù hợp với yêu cầu XH, thể hiện truyền thống đạo đức của dân tộc.

-Tế nhị: là sự khéo léo sử dụng những cử chỉ, ngôn ngữ trong giao tiếp, ứng xử. b. Biểu hiện.

- Tế nhị lịch sự thể hiện tôn trọng trong giao tiếp và quan hệ với những người xung quanh. * Biểu hiện lịch sự: + Biết lắng nghe. + Biết nhường nhịn. + Biết cảm ơn, xin lỗi. * Biểu hiện tế nhị: +Nói nhẹ nhàng. +Nói dí dỏm. + Biết cảm ơn, xin lỗi. => có trình độ văn hoá, có đạo đức.

-Lịch sự, tế nhị: có ý thức cao ở nơi công cộng . *Trái với lịch sự, tế nhị: Hành vi cư xử thô lỗ, cộc cằn, thiếu văn hóa. c. Ý nghĩa: Lịch sự, tế nhị trong giao tiếp ứng xử thể hiện trình độ văn hóa, đạo đức của mỗi người.

Góp phần làm cho quan hệ giữa con người trở nên tốt đẹp.

5. Yêu thương con người. a. Thế nào là yêu thương con người?

- Là quan tâm giúp đỡ người khác.

- Làm những điều tốt đẹp.

- Giúp người khác khi họ gặp khó khăn hoạn nạn. b. Biểu hiện: Sẵn sàng giúp đỡ, thông cảm chia sẻ; Biết tha thứ; Có lòng vị tha, biết hi sinh. c. Ý nghĩa.

- Yêu thương con người sẽ được mọi người quý trọng.

- Mọi người yêu thương lẫn nhau sẽ làm cho mỗi quan hệ xã hội trở nên lành mạnh, tốt đẹp hơn.

6. Tôn sư trọng đạo. a. Tôn sư trọng đạo: 8

+ Tôn trọng, kính yêu và biết ơn đối với thầy cô giáo ở mọi nơi, mọi lúc. + Coi trọng và làm theo những điều thầy cô dạy. + Có những hành động đền đáp công ơn của thầy cô giáo. b. Biểu hiện cuả tôn sư trọng đạo là: - Cư xử có lễ độ, vâng lời thầy cô giáo.

- Thực hiện tốt nhiệm vụ của người học sinh, làm cho thầy cô vui lòng.

- Nhớ ơn thầy cô.

- Quan tâm, giúp đỡ thầy cô. c. Ý nghĩa. + Đối với bản thân: Tôn trọng và làm theo lời dạy của thầy cô sẽ giúp ta tiến bộ, trở thành người có ích cho gia đình và xã hội. + Đối với xã hội: Tôn sư trọng đạo giúp các thầy cô giáo làm tốt trách nhiệm nặng nề và vẻ vang của mình là đào tạo nên những lớp người lao động trẻ tuổi đóng góp cho sự tiến bộ của xã hội. + Tôn sư trọng đạo là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, chúng ta cần giữ gìn và phát huy.

7. Đoàn kết, tương trợ. a. Thế nào là đoàn kết tương trợ? Đoàn kết tương trợ là sự thông cảm, chia sẻ bằng việc làm cụ thể, giúp đỡ lẫn nhau khi khó khăn. b. Biểu hiện.

- Cảm thông, sẻ chia, giúp đỡ. c.Ý nghĩa : - Giúp chúng ta dễ dàng hòa nhập, hợp tác với những người xung quanh và được mọi người yêu quý.

- Giúp ta có thêm sức mạnh vượt qua khó khăn, thực hiện được mục đích của mình.

- Đoàn kết tương trợ là truyền thống qúy báu cuả dân tộc ta.

- Sức mạnh, đoàn kết, nhất trí, đảm bảo mọi thắng lợi thành công .Câu thơ trên cuả Bác Hồ đã được dân gian hóa thành một câu ca dao có giá trị tư tưởng về đạo đức cách mạng.

8. Khoan dung. a. Thế nào là khan dung? + Khoan dung có nghĩa là rộng lòng tha thứ. Người có lòng khoan dung luôn tôn trọng và thông cảm với người khác, biết tha thứ cho người khác khi họ hối hận vàsửa chữa lỗi lầm. b. Biểu hiện.

9

- Biết lắng nghe; tha thứ cho người khác; không định kiến, hẹp hòi khi nhận xét người khác; luôn tôn trọng người khác… c. Ý nghĩa. + Đối với cá nhân: Khoan dung là một đức tính quý báu. Người có lòng khoan dung được mọi người tin cậy, yêu mến và có nhiều bạn tốt. + Đối với xã hội: Nhờ có long khoan dung, cuộc sống xã hội và quan hệ giữa mọi người trở nên lành mạnh, thân ái và dễ chịu.

Bài tập1.

Câu 1. Tôn sư trọng đạo là một trong những truyền thống tốt đẹp, đáng tự hào của dân tộc Việt Nam. Bằng sự hiểu biết của mình, em hãy giới thiệu truyền thống tốt đẹp trên?

Câu 2.

Cha ông ta có câu : “Muốn sang thì bắc cầu kiều Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy”. Đây là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Bằng vốn hiểu biết của mình, em hãy làm nổi bật truyền thống đó.

Câu 3. Hưởng ứng đợt phát động thi đua lập thành tích chào mừng 30 năm ngày nhà giáo Việt Nam 20-11, là một học sinh để thể hiện lòng thành kính với thầy cô giáo em hãy giới thiệu một câu ca dao hoặc tục ngữ về chủ đề “ Tôn sư trọng đạo ” và trình bày hiểu biết của em về chủ đề đó .

Câu 4: (2 điểm) Hãy nêu hiểu biết của mình về ý kiến sau: Chí công vô tư là phẩm chất riêng của cán bộ công chức nhà nước. *. Đáp án: Câu 1 HS nêu được: - Khái niệm: + Tôn sư trọng đạo là tôn trọng, kính yêu, biết ơn những người làm thầy giáo, cô giáo. Coi trọng và làm theo những điều thầy cô dạy, trọng đạo lí làm người...

Biểu hiện: + Có tình cảm, thái độ lễ phép, biết ơn ... + Có hành động, việc làm tốt đẹp đền ơn đáp nghĩa...

- Ý nghĩa: + Tôn sư trọng đạo là truyền thống quý báu của dân tộc ta, thể hiện lòng biết ơn với thầy cô giáo... + Là nét đẹp trong tâm hồn của mỗi con người, làm cho mối quan hệ giữa con người với con người ngày càng trở lên tốt đẹp hơn...

10

+ Thể hiện một quan niệm của dân ta: Tôn vinh nghề dạy học...

- Liên hệ trách nhiệm bản thân.

Câu 2: Yêu cầu học sinh trình bày được các nội dung sau: - Truyền thống là những giá trị tinh thần được hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- Khẳng định: Việt Nam có nhiều truyền thống tốt đẹp...

- Câu “Muốn sang thì...” nói đến truyền thống tôn sư trọng đạo. Đó là một truyền thống quý báu, tiêu biểu của dân tộc ta.

- Truyền thống này được thể hiện: + Trước đây... + Hiện nay...

- Ý nghĩa: + Góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam + Tạo nên sức mạnh tinh thần - Phê phán một số biểu hiện làm mai một truyền thống: lãng quên, vô ơn.

- Liên hệ bản thân: Thể hiện sự kính trọng và biết ơn thầy cô giáo; cố gắng học tập, rèn luyện, khuyến khích người khác...

Câu 3: Yêu cầu trình bày được các nội dung sau: - Nêu được một câu ca dao hoặc tục ngữ đúng chủ đề tôn sư trọng đạo - Nêu được: Tôn sư trọng đạo là tôn trọng, kính yêu và biết ơn đối với thầy cô giáo ở mọi lúc mọi nơi; coi trọng và làm theo những điều thầy cô dạy bảo, có những hành động đền đáp công ơn thầy cô giáo.

- Nêu được ý nghĩa của tôn sư trọng đạo: + Đối với bản thân: tôn trọng và làm theo lời dạy của thầy cô sẽ giúp ta tiến bộ, trở nên người có ích cho gia đình và xã hội… + Đối với xã hội: tôn sư trọng đạo giúp các thầy cô giáo làm tốt trách nhiệm nặng nề và vẻ vang của mình là tạo nên những lớp người lao động trẻ tuổi đóng góp cho sự tiến bộ của xã hội… + Tôn sư trọng đạo là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, chúng ta cần giữ gìn và phát huy. (so sánh trước đây, hiện nay) - Nêu được những tình cảm thái độ cao đẹp trong cuộc sống hàng ngày thể hiện tôn sư trọng đạo …

- Phản ánh hiện tượng trái với tôn sư trọng đạo trong xã hội hiện nay (lấy ví dụ liên hệ ) - Liên hệ bản thân.

Câu 4: Yêu cầu HS nêu được.

- Không đồng ý với ý kiến trên nêu được: - Trình bày khái niệm chí công vô tư …

- Ý nghĩa: 11

+ Đối với bản thân: Giúp ta sống thanh thản được mọi người kính trọng. + Đối với tập thể xã hội: Đem lại lợi ích cho tập thể, cộng đồng, XH, đất nước.

- Lấy ví dụ thực tế để chứng minh: + Tấm gương tiêu biểu thể hiện chí công vô tư … + Hành vi trái chí công vô tư như tham ô, tham nhũng …

- Liên hệ bản thân: + Tích cực học tập nâng cao kiến thức để bảo vệ, ủng hộ quý trọng người chí công vô tư. + Dám phê bình thẳng thắn những hành động vụ lợi cá nhân, thiếu công bằng trong giải quyết mọi công việc …

BT2 Câu 1 . Trong một buổi sinh hoạt liên đội tại Trường THCS A, thầy Tổng phụ trách đội đã nhận xét: “… Đại hội chi đội lớp 9A đã diễn ra tốt đẹp. Tất cả đội viên trong chi đội đã tham gia xây dựng bàn bạc về phương hướng phấn đấu của chi đội trong năm học mới. Đại hội cũng đã bầu ra được ban cán sự gồm các bạn học tốt, ngoan ngoãn, có ý thức xây dựng tập thể, lãnh đạo chi đội trở thành đơn vị xuất sắc của trường…” a. Em hãy cho biết vì sao đại hội chi đội lớp 9A lại thành công như vậy? b. Nhằm góp phần xây dựng đơn vị 9A trở thành đơn vị xuất sắc của trường, em hãy làm rõ nội dung dân chủ và kỷ luật mà em đã được học.

Câu 2. Lối sống “vô cảm” khiến trái tim con người hóa thành sỏi đá.

Suy nghĩ của em?

Câu Đáp án 1 a Vì đã phát huy tính dân chủ và kỉ luật.

1. Khái niệm. a. Dân chủ là: Mọi người làm chủ công việc, được biết, được tham gia, được kiểm tra, giám sát những công việc chung của tập thể và xã hội.. b. Kỷ luật là: Tuân theo quy định chung của cộng đồng, tổ chức, xã hội để đạt được chất lượng, hiệu quả trong công việc.

2. Ý nghĩa.

- Tạo ra sự thống nhất cao về nhận thức, ý chí và hành động.

- Tạo điều kiện cho sự phát triển của mỗi cá nhân. Xây dựng xã hội phát triển về mọi mặt.

3. Biện pháp rèn luyện.

- Mọi người cần tự giác chấp hành kỷ luật.

12

- Cán bộ lãnh đạo, các tổ chức xã hội tạo điều kiện cho mỗi cá nhân phát huy dân chủ, kỷ luật.

- Học sinh phải vâng lời cha mẹ,thực hiện quy định của nhà trường, lớp, tham gia dân chủ, có ý thức của một công dân.

4.Liên hệ bản thân 2 - Lối sống vô cảm là thái độ thờ ơ không cảm xúc với các sự vật, hiện tượng, trước nỗi đau khổ, bất hạnh của người khác…

- HS khẳng định: đây là cách sống tiêu cực, đáng phê phán, đi ngược truyền thống đạo đức, mặt trái của lối sống hiện đại …

- Thực trạng: + Đa số mọi người biết quan tâm, chia sẻ.Tuy nhiên lối sống này chiếm 1 bộ phận không nhỏ trong xã hội, trong mọi tầng lớp , lứa tuổi dưới nhiều hình thức, mức độ… +VD: thấy người bị nạn không giúp đỡ, thiếu quan tâm, thiếu hòa đồng với bạn bè, người thân…

- Nguyên nhân: +KQ: mặt trái của sự phát triển xã hội, cách giáo dục trong gia đình… + CQ: tính ích kỷ, nhận thức hạn hẹp, lệch lạc…

- Hậu quả: + Với cá nhân: kết quả lao động, học tập giảm sút; ảnh hưởng nhân cách… +Với gia đình: Sự gắn kết giữa các thành viên lỏng lẻo; không hạnh phúc… + Với đất nước,xã hội: Làm mất niềm tin giữa con người và con người; mai một truyền thống tương thân, tương ái của dân tộc, xh kém phát triển, kém văn minh…

- Hành động: + Cá nhân: xây dựng mối quan hệ thân thiện với mọi người; có tinh thần tương thân,tương ái; tham gia các hoạt động tập thể, xã hội mang tính chất nhân đạo; đồng tình, cổ vũ tinh thần đoàn kết, vị tha lên án, phê phán thói thờ ơ, vô trách nhiệm … + Gia đình: Quan tâm, chăm sóc,yêu thương, gần gũi, chia sẻ lẫn nhau… + Nhà nước, xã hội: Tuyên truyền, giới thiệu những tấm gương điển hình người tốt, việc tốt trên hệ thống truyền thông; tổ chức các 13

chương trình nhằm kết nối cộng đồng ; lên án thói thờ ơ; xử phạt các hành vi vô cảm gây hậu quả xấu cho mọi người… + Liên hệ bản thân: ……

Bài tập 3.

1. Đề ra.

Bài 1: Hãy làm rõ: “Đoàn kết là sức mạnh”.

Bài 2: Hãy biết tha thứ cho người khác khi có thể. Câu nói trên đề cập đến phẩm chất đạo đức nào mà em đã được học trong chương tring GDCD 7? Trình bày hiểu biết của em về phẩm chất đạo đức đó?

2. Đáp án: Câu 1. Đoàn kết, tương trợ.

1. Thế nào là đoàn kết tương trợ?

- Đoàn kết tương trợ là sự thông cảm, chia sẻ bằng việc làm cụ thể, giúp đỡ lẫn nhau khi khó khăn.

(- Trong cuộc sống, học tập…con người luôn có các mối quan hệ với nhau. Đoàn kết tương trợ là sự liên kết, đùm bọc lẫn nhau, giúp đỡ nhau tạo nên sức mạnh lớn hơn để hoàn thành nhiệm vụ của mỗi người và làm nên sự nghiệp chung.

- Đoàn kết tương trợ không phải là chia bè, kéo cánh, a dua hoặc bao che cho cái xấu, đi ngược lại lợi ích chung. ) 2. Biểu hiện.

- Cảm thông, sẻ chia, giúp đỡ.

- Ví dụ: Nhân dân ta đoàn kết chống giặc Pháp, Mỹ xâm lược; Học sinh học khá giúp bạn học yếu hơn mình; một tập thể thân ái, hòa thuận, không có xích mích, bất hòa; Giúp đỡ đồng bào bị thiên tai, lũ lụt…

3.Ý nghĩa : - Giúp chúng ta dễ dàng hòa nhập, hợp tác với những người xung quanh và được mọi người yêu quý.

- Giúp ta có thêm sức mạnh vượt qua khó khăn, thực hiện được mục đích của mình.

- Đoàn kết tương trợ là truyền thống qúy báu cuả dân tộc ta.

4. Liên hệ: - Quan tâm, tôn trọng mọi người, giúp đỡ những người gặp khó khăn.

- Có quan hệ thân ái trong tập thể, đối xử bình đẳng trong bạn bè.

- Không gây xích mích, không chia bè phái, tránh lôi kéo nhauvaf những việc xâu như chơi bời, quậy phá, bao che khuyết điểm cho nhau.

Bài 2. Câu nói trên đề cập đến phẩm chất đạo đức: Khoan dung.

14

1. Thế nào là khan dung? + Khoan dung có nghĩa là rộng lòng tha thứ. Người có lòng khoan dung luôn tôn trọng và thông cảm với người khác, biết tha thứ cho người khác khi họ hối hận vàsửa chữa lỗi lầm.

2. Biểu hiện.

- Biết lắng nghe; tha thứ cho người khác; không định kiến, hẹp hòi khi nhận xét người khác; luôn tôn trọng người khác…

3. Ý nghĩa. + Đối với cá nhân: Khoan dung là một đức tính quý báu. Người có lòng khoan dung được mọi người tin cậy, yêu mến và có nhiều bạn tốt. + Đối với xã hội: Nhờ có lòng khoan dung, cuộc sống xã hội và quan hệ giữa mọi người trở nên lành mạnh, thân ái và dễ chịu.

Chủ đề 3: QUAN HỆ VỚI CÔNG VIỆC. Bài 1: Mục đích học tập của học sinh. a. Mục đích học tập của học sinh: - Học tập để trở thành con ngoan trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ, người công dân tốt.

15

- Trở thành con người chân chính có đủ khả năng lao động để tự lập nghiệp và góp phần xây dựng quê hương, bảo vệ Tổ quốc XHCN. b. Mục đích học tập đúng và mục đích học tập sai: + Đúng: Học tập không chỉ vì tương lai của bản thân mà còn vì tương lai của dân tộc, vì sự phồn vinh của đất nước; hai mục đích đích này phải gắn liền với nhau. + Sai: Học tập là chỉ nghĩ đếnlợi ích trước mắt như: điểm số mà không nghĩ đến điều quan trọng hơn là học để có kiến thức; chỉ nghĩ đến lợi ích, tương lai của bản thân(sung sướng, nhàn hạ, nhiều tiền...) c. Ý nghĩa: - Mục đích học tập đúng đắn giúp con người luôn biết cố gắng, có nghị lực vượt qua khó khăn, gian khổ vươn lên trong học tập và đạt kết quả tốt, thành công trong cuộc đời. d. Liên hệ.

Bài 2: Siêng năng, kiên trì. a. Khái niệm: - Siêng năng: Là phẩm chất đạo đức của con người biểu hiện ở sự cần cù, tự giác, miệt mài, thường xuyên, đều đặn.

- Kiên trì: Là sự quyết tâm làm đến cùng dù gặp khó khăn gian khổ b.Biểu hiện của siêng năng ,kiên trì.

- Siêng năng, kiên trì trong học tập : đi học chuyên cần, chăm chỉ làm bài tập,có kế hoạch học tập ...

- Siêng năng, kiên trì trong lao động: chăm làm việc nhà, không bỏ dở công việc, không ngại khó .....

- Các hoạt động khác : kiên trì luyện tập thể dục - thể thao, bảo vệ môi trường VD: - Tay làm hàm nhai .

- Siêng làm thì có.

- Miệng nói tay làm. c. Ý nghĩa: Con người muốn tồn tại phải siêng năng, kiên trì lao động để tạo ra của cải, xây dựng cuộc sóng ấm no, hạnh phúc. Ngược lại, nếu không chịu khó, kiên trì trong lao động thì sẽ đói nghèo và không đạt được mục đích gì, trở thành kẻ ăm bám cho gia đình và xã hội, cuộc sống xẽ trở nên vô nghĩa. Vì vậy có thể nói: Siêng năng, kiên trì sẽ giúp ta thành công trong cuộc sống.

Bài 3. Tôn trọng kỉ luật: a. Khái niệm.

16

Tự giác chấp hành những quy định chung của tập thể, của tổ chức ở mọi lúc, mọi nơi. b. Biểu hiện: Là sự tự giác chấp hành phân công. c. Ý nghĩa: + Đối với bản thân: Tôn trọng và tự giác tuân theo kỉ luật con người sẽ cảm thấy thanh thản, vui vẻ, sáng tạo trong học tập, lao động. + Đối với gia đình và xã hội: Nhờ tôn trọng kỉ luật mà gia đình và xã hội mới có nề nếp, kỉ cương, mới có thể duy trì và phát triển. => Vi phạm kỉ luật bị phê bình, cảnh cáo còn vi phạm pháp luật sẽ bị xử phạt theo quy định. d. Liên hệ bản thân.

Bài 4: Sống và làm việc có kế hoạch. a. Khái niệm.

- Sống và làm việc có kế hoạch là biết xác định nhiệm vụ, sắp xếp những công việc hằng ngà, hang tuần một cách hợp lý để mọi việc được thực hiện đầy đủ, có hiệu quả, có chất lượng. b. Ý nghĩa.

- Tiết kiệm được công sức, thời gian, đạt kết quả cao.

- Giúp ta chủ động trong công việc, trong cuộc sống và thực hiện được mục đích đã đề ra.

- Là yêu cầu không thể thiếu đối với người lao động trong thời kì hiện đại; giúp con người thích nghi được với cuộc sống hiện đại, với yêu cầu lao động có kĩ thuật cao. c. Liên hệ.

Bài 5: Liêm khiết. a.. Khái niệm.

- Liêm khiết là một phẩm chất đạo đức, thể hiện lối sống không hám danh, hám lợi, không nhỏ nhen, ích kỉ. b. Ý nghĩa.

- Sống liêm khiết làm cho con người thanh thản, nhận được sự quý trọng, tin cậy của mọi người, góp phần làm xã hội trong sạch, tốt đẹp hơn.

Bài 6: Lao động tự giác và sáng tạo. a. Khái niệm.

- Lao động tự giác là chủ động làm việc không đợi ai nhắc nhở.

- Lao động sáng tạo là luôn suy nghĩ, cải tiến để tìm tòi cái mới, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả lao động. b. Biểu hiện.

- Tự giác học bài, làm bài.

17

- Đổi mới phương pháp học tập.

- Luôn suy nghĩ những cách giải bài tập, những cách lập luận, giải quyết vấn đề khác nhau.

- Biết nhìn nhận, phân tích vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau.

- Biết đưa ra ý kiến, quan điểm riêng của bản thân. c. Ý nghĩa.

- Giúp con người học tập mau tiến bộ, nâng cao năng suất và chất lượng lao động, phát triển nhân cách; thúc đẩy sự phát triển xã hội.

- Không, vì nếu không lao động tự giác và sáng tạo thì sẽ không đạt thành quả cao trong học tập và lao động. d. Rèn luyện.

Biết lập kế hoạch học tập và lao động; biết điều chỉnh, lựa chọn các biện pháp, cách thức thực hiện để đạt kết quả cao.

Bài 7: Pháp luật và kỉ luật. a. Khái niệm.

- Pháp luật là quy tắc xử xự chung, có tính bắt buộc, do nhà nước ban hành, được nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế.

- Kỉ luật là những quy định , quy ước ở một tập thể, một cộng đồng người ở phạm vi hẹp hơn.

Sự khác nhau Pháp luật Kỉ luật - Là những quy tắc xử sự chung, có tính Là những quy định, quy ước. bắt buộc.

Do nhà nước ban hành Do một tập thể, cộng đồng, tổ chức quy định.

Bắt buộc mọi người phải thực hiện Yêu cầu mọi người phải tuân theo §ao ®øc C¬ së h×nh §óc kÕt tõ thùc tÕ cuéc sèng thµnh vµ nguyÖn väng cña nh©n d©n H×nh thøc thÓ C¸c c©u ca dao , tôc ng÷ , c¸c hiÖn c©u ch©m ng«n ..

BiÖn ph¸p b¶o Tù gi¸c thùc hiÖn th«ng qua d ®¶m thùc hiÖn luËn x· héi :khen , chª , l¬ng 18

Ph¸p luËt Do nhµ níc ban hµnh

C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt nh : Bé luËt , trong ®ã quy ®Þnh râ ..

Th«ng qua tuyªn truyÒn, gi¸o dôc , thuyÕt phôc vµ cìng

t©m

chÕ.

b. Ý nghĩa.

- Những quy định của pháp luật và kỉ luật giúp cho mọi người có một chuẩn mực chung để rèn luyện và thống nhất trong hoạt động.

- Pháp luật và kỉ luật góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân và xã hội phát triển. c. Cách rèn luyện.

- Thường xuyên, tự giác thực hiện đúng những quy định của nhà trường, cộng đồng, nhà nước.

Bài 8.Chí công vô tư. a. Khái niệm.

- Chí công vô tư là phẩm chất đạo đức của con người, thể hiện ở sự công bằng, không thiên vị, giải quyết công việc theo lẽ phải, xuất phát từ lợi ích chung và đặt lợi ích chung lên trên lợi ích cá nhân. b. Biểu hiện: Công bằng, không thiên vị, làm việc theo lẽ phải, vì lợi ích chung. c.Ý nghĩa của phẩm chất chí công vô tư. + Đối với cá nhân: Người có chí công vô tư sẽ luôn sống thanh thảnh, được mọi người vị nể, kính trọng. + Đối với tập thể, xã hội: Đem lại lợi ích cho tập thể, cộng đồng, xã hội, đất nước. d. Cách rèn luyện chí công vô tư.

- Ủng hộ, quý trọng người có đức tính chí công vô tư.

- Phê phán hành động trái với chí công vô tư.

Bài 9: Năng động, sáng tạo. a. Khái niệm.

- Năng động là tích cực, chủ động, dám nghĩ, dám làm.

- Sáng tạo là say mê nghiên cứu tìm tòi để tạo ra những giá trị mới về vật chất, tinh thần hoặc sản phẩm mới.

-> Người năng động sáng tạo là luôn làm việc say mê ham khám phá tìm tòi b. Ý nghĩa của năng động, sáng tạo.

- Là phẩm chất cần thiết của người lao động.

- Giúp con gười vượt qua khó khăn của hoàn cảnh, rút ngắn thời gian để đạt được mục đích.

- Làm nên thành công, kì tích vẻ vang, mang lại niềm vinh dự cho bản thân, gia đình và xã hội. c. Rèn luyện tính năng động, sáng tạo.

- Tìm cho mình cách học tập tốt nhất. - Tích cực vận dụng kiến thức vào trong cuộc sống thực tiễn.

19

Bài 10: Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả. a. Khái niệm.

- Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả là tạo ra được nhiều sản phẩm có giá trị cao về cả nội dung và hình thức trong một thời gian nhất định. b. Ý nghĩa.

- Là yêu cầu cần thiết đối với người lao động trong sự nghiệp CNH-HĐH đất nước.

- Góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cá nhân, gia đình và xã hội. c. Rèn luyện cách làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả.

- Lao động tự giác, kỉ luật.

- Luôn năng động, sáng tạo.

- Tích cực nâng cao tay nghề, rèn luyện sức khoẻ.

Bài 11: Dân chủ và kỷ luật. a.Khái niệm.

- Dân chủ là: Mọi người làm chủ công việc, được biết, được tham gia, được kiểm tra, giám sát những công việc chung của tập thể và xã hội..

- Kỷ luật là: Tuân theo quy định chung của cộng đồng, tổ chức, xã hội để đạt được chất lượng, hiệu quả trong công việc. b. Tác dụng.

- Tạo ra sự thống nhất cao về nhận thức, ý chí và hành động.

- Tạo điều kiện cho sự phát triển của mỗi cá nhân. Xây dựng xã hội phát triển về mọi mặt. c. Biện pháp rèn luyện.

- Mọi người cần tự giác chấp hành kỷ luật.

- Cán bộ lãnh đạo, các tổ chức xã hội tạo điều kiện cho mỗi cá nhân phát huy dân chủ, kỷ luật.

- Học sinh phải vâng lời cha mẹ,thực hiện quy định của nhà trường, lớp, tham gia dân chủ, có ý thức của một công dân.

Bài tập 1.

Câu 1. “ Không có lao động, mọi cuộc sống đều trở nên mục ruỗng. Nhưng khi lao động không hồn, cuộc sống ngột ngạt và chết”.

Câu danh ngôn trên đề cập đến phẩm chất đạo đức nào mà em đã được học trong chương trình GDCD 8? Trình bày hiểu biết của em về phẩm chất đạo đức đó? * Gợi ý. Khẳng định câu nói đó đúng. + Trình bày phẩm chất đạo đức đó: a. Khái niệm.

20

- Lao động tự giác là chủ động làm việc không đợi ai nhắc nhở.

- Lao động sáng tạo là luôn suy nghĩ, cải tiến để tìm tòi cái mới, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả lao động. b. Biểu hiện.

- Tự giác học bài, làm bài.

- Đổi mới phương pháp học tập.

- Luôn suy nghĩ những cách giải bài tập, những cách lập luận, giải quyết vấn đề khác nhau.

- Biết nhìn nhận, phân tích vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau.

- Biết đưa ra ý kiến, quan điểm riêng của bản thân. c. Ý nghĩa.

- Giúp con người học tập mau tiến bộ, nâng cao năng suất và chất lượng lao động, phát triển nhân cách; thúc đẩy sự phát triển xã hội.

- Không, vì nếu không lao động tự giác và sáng tạo thì sẽ không đạt thành quả cao trong học tập và lao động. d. Rèn luyện.

Biết lập kế hoạch học tập và lao động; biết điều chỉnh, lựa chọn các biện pháp, cách thức thực hiện để đạt kết quả cao.

Câu 2. Tục ngữ có câu “Kiến tha lâu cũng có ngày đầy tổ”.

Câu tục ngữ trên đề cập đến đức tính gì của con người? Bằng kiến thức đã học em hãy làm rõ đức tính đó. * Gợi ý. Câu tục ngữ đề cập đến phẩm chất “Siêng năng, kiên trì”. + Trình bày hiểu biết của em về phẩm chất đạo đức đó: a. Khái niệm: - Siêng năng: Là phẩm chất đạo đức của con người biểu hiện ở sự cần cù, tự giác, miệt mài, thường xuyên, đều đặn.

- Kiên trì: Là sự quyết tâm làm đến cùng dù gặp khó khăn gian khổ b.Biểu hiện của siêng năng ,kiên trì.

- Siêng năng, kiên trì trong học tập : đi học chuyên cần, chăm chỉ làm bài tập,có kế hoạch học tập ...

- Siêng năng, kiên trì trong lao động: chăm làm việc nhà, không bỏ dở công việc, không ngại khó .....

- Các hoạt động khác : kiên trì luyện tập thể dục - thể thao, bảo vệ môi trường VD: - Tay làm hàm nhai .

- Siêng làm thì có.

- Miệng nói tay làm. c. Ý nghĩa: 21

Con người muốn tồn tại phải siêng năng, kiên trì lao động để tạo ra của cải, xây dựng cuộc sóng ấm no, hạnh phúc. Ngược lại, nếu không chịu khó, kiên trì trong lao động thì sẽ đói nghèo và không đạt được mục đích gì, trở thành kẻ ăm bám cho gia đình và xã hội, cuộc sống xẽ trở nên vô nghĩa. Vì vậy có thể nói: Siêng năng, kiên trì sẽ giúp ta thành công trong cuộc sống.

Câu 3. Theo nguồn tin của báo tuổi trẻ cho biết:. Hiện nay có rất nhiều bạn học sinh thường gây gổ đánh nhau tại sân trường và ảnh hưởng không nhỏ tới trật tự an ninh trường học. Đã có nhiều bạn không những các bạn trai mà còn các bạn gái bị thương tích nặng nề, thậm chí phải nghỉ học. a. Em hãy nêu những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên? b. Suy nghĩ của em khi đọc thông tin trên? * Gợi ý.Khẳng định: chỉ có một bộ phận HS có tình trạng trên. a. Nguyên nhân.

- Chủ quan: Do thiếu ý thức, thiếu hiểu biết…

- Khách quan: Do bạn bè rủ rê, lôi kéo… b. HS nêu suy nghĩ(Hậu quả, giải pháp) BT2.

Câu 1. Chủ Tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng về những phẩm đạo đức “cần, kiệm, liêm, chí công vô tư”. Hiện nay, chúng ta đang hưởng ứng thực hiện cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh .Vậy em hiểu thế nào về những phẩm chất đạo đức đó ? Bản thân em đã thực hiện ra sao ?

Câu 2: Giải thích câu ca dao sau “Trống chùa ai vỗ thì thùng Của chung ai khéo vẫy vùng nên riêng.”

- Câu ca dao trên nói đến phẩm chất đạo đức nào?

- Em đã làm gì để rèn luyện phẩm chất đạo đức ấy?

Câu 3. Em hãy trình bày hiểu biết của mình về ý kiến sau: Năng động, sáng tạo là phẩm chất riêng của những thiên tài.

Hướng dẫn.

Câu 1: HS nêu được những nội dung sau.

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn là tấm gương sáng về ngững phẩm chất đạo đức “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”. Hiện nay cả nước chúng ta đang tích cực hưởng ứng cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Em hiểu về những phẩm chất đạo đức của Hồ Chí Minh đó cũng chính là những chuẩn mực chung nhất của đạo đức cách mạng Việt Nam trong thời đại mới cụ thể là: 22

Cần : Tức là đạo đức cần cù siêng năng lao động có kế hoạch, sáng tạo có năng suất cao lao động với tinh thần tự lực cánh sinh không lười biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm. Phải thấy rõ lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống nguồn hạnh phúc của chúng ta.

Kiệm: Tức là tiết kiệm sức loa động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của dân của nước, của bản thân mình,phải tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái nhỏ cộng lại thành cái to, Không xa xỉ , không hoang phí, không bừa bãi, không phô trương hình thức, không liên hoan chè chén lu bù .

Liêm : Tức là luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân, phải trong sạch ,không tham lam, không hám danh ,không hám lợi, quang minh chính đại , không hủ hóa, không nhỏ nhen ích kỷ .

Chính: Nghĩa là không tà , nghĩa là thẳng thắn , đứng đắn đối với mình, không tự cao, không tự đại luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn tự kiểm điểm để phát huy điều hay, sửa đổi đều dở của bản thân mình.

Chí công vô tư : Có nghĩa là công bằng không thiên vị, giải quyết công việc theo lẽ phải, xuất phát từ lợi ích chung và đặt lợi ích chung lên trên lợi ích cá nhân .

Cần , kiệm,liêm ,chính, sẽ dẫn đến chí công vô tư ; ngược lại đã chí công vô tư, một lòng vì nước, vì dân, vì đảng thì nhất định sẽ thực hiện được cần, kiệm, liêm, chính và có nhiều tính tốt khác.

Bản thân em luôn phấn đấu học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. ( Hs nêu một số việc làm cụ thể ) Câu 2: - Câu ca dao trên phê phán những ai có tính tham lam, tư hữu, vụ lợi. Thấy tài của chung tập thể thì muốn biến nó thành của riêng mình bằng mọi cách - Câu ca dao trên khuyên chúng ta phải sống chí công vô tư - Cách rèn luyện + Phải điều chỉnh hành vi, thái độ của mình theo yeu cầu của nếp sống văn hóa. Luôn bình tĩnh, ôn hòa + Phải hạn chế những đòi hỏi, mong muốn hưởng thụ cá nhân và xa lánh những cám dỗ để tránh những việc làm xấu. + Phải suy nghĩ trước và sau hành động, xem xét việc làm đó đúng hay sai để kịp thời rút kinh nghiệm và sửa chữa.

Câu 3: - Không đồng ý.

- Trình bày khái niệm năng động, sáng tạo.

- Ý nghĩa: Giúp con người vượt qua ràng buộc của hoàn cảnh, rút ngăn thời gian...

23

- Năng động, sáng tạo có được là do quá trình rèn luyện một cách kiên trì, tích cực...

- Lấy ví dụ thực tiễn để chứng minh.

- Liên hệ bản thân.

Bài tập 3 Câu 1.

Nếu chủ đề cuộc thi viết thư quốc tế UPU năm 2012 là: “Bảo vệ hòa bình”, với tư cách một công dân của dân tộc yêu chuộng hòa bình thì em sẽ gửi bức thông điệp nào để bày tỏ những khát vọng của mình đến bạn bè thế giới?

Câu 2. Hiện nay, trên các phương tiện thông tin đại chúng có đăng tải một số hình ảnh, bài viết ... về tình trạng bạo lực học đường. Đây là hiện tượng tiêu cực của xã hội đang được mọi người quan tâm . . .

Là một học sinh em có suy nghĩ và hành động gì để góp phần giảm thiểu hiện tượng tiêu cực trên ? * Đáp án.

- Đảm bảo hình thức là một bức thư...

- Khái niệm hòa bình : Hòa bình là tình trạng không có chiến tranh...

- Tác hại của chiến tranh : Gây đau thương, chết chóc ; thiệt hại vật chất...

- Tác dụng của hòa bình : Đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc ; tạo điều kiện cho cá nhân, xã hội phát triển...

- Liên hệ bản thân.

- Rút ra được, bảo vệ hòa bình là trách nhiệm của tất cả mọi người ở mọi nơi, mọi lúc.

- Biện pháp:+ Xây dựng mối quan hệ thân thiện, tôn trọng, bình đẳng giữa người với người... + Thiết lập mối quan hệ hiểu biết, hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc, các quốc gia. + Ủng hộ và tham gia các hoạt động bảo vệ hòa bình : mít tinh, biểu tình, tuần hành...

- Trình bày được một số nét về bối cảnh quốc tế hiện nay : chiến tranh, xung đột, bạo loạn..., lên án các cuộc chiến tranh phi nghĩa Câu 2.

- Hiểu biết của mình về vấn đề bạo lực học đường . .

- Thực trạng bạo lực học đường trong giai đoạn hiện nay . . .

- Hậu quả . . .

- Nguyên nhân . . .

- Đề xuất hướng khắc phục . . .

- Liên hệ bản thân có những đóng góp thông qua một số việc làm cụ thể.

24

- Khẳng định ngăn chặn nạn bạo lực học đường là nhiệm vụ cấp bách, là trách nhiệm chung của toàn xã hội . . .

Chủ đề 4: QUAN HỆ VỚI CỘNG ĐỒNG, ĐẤT NƯỚC, NHÂN LOẠI. Bài 1: Tích cực, tự giác trong hoạt động tập thể, hoạt động xã hội. a. Thế nào là tích cực, tự giác?

- Tích cực: luôn luôn cố gắng, vượt khó, kiên trì học tập, làm việc và rèn luyện.

- Tự giác: chủ động làm việc, học tập không cần ai nhắc nhở, giám sát. b. Ý nghĩa: - Tích cực, tự giác tham gia hoạt động tập thể và hoạt động XH sẽ mở rộng hiểu biết về mọi mặt, rèn luyện được những kĩ năng cần thiết của bản thân; XD quan hệ tập thể, tình cảm thân ái với mọi người xung quanh.

Bài 2. Xây dựng gia đình văn hóa. a. Tiêu chí.

- Gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ.

- Đoàn kết với xóm giềng.

- Thực hiện KHHGĐ.

Thực hiện tốt nghĩa vụ công dân. b. Ý nghĩa: - Đối với cá nhân và gia đình: Gia đình là tổ ấm nuôi dưỡng, giáo dục mỗi con người.

25

- Đối với xã hội: Gia đình là tế bào của xã hội. Gia đình có hạnh phúc, bình yên xã hội mới ổn định, vì vậy xây dựng gia đình văn hóa là góp phần xây dựng gia đình văn minh, tiến bộ, hạnh phúc. c. Bổn phận, trách nhiệm của các thành viên trong gia đình: - Đối với mọi người: Thực hiện tốt bổn phận, trách nhiệm của mình với gia đình, sống giản dị, không tham gia những thú vui thiếu lành mạnh, không sa vào các tệ nạn xã hội.

- Đối với học sinh: Phải chăm học, chăm làm, kính trọng, vâng lời, giúp đỡ ông bà cha mẹ, thương yêu anh chị em; không đua đòi ăn chơi, không làm điều gì tổn hại đến danh dự gia đình.

Bài 3. Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ. a. Khái niệm: Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ là tiếp nối, phát triển và làm rạng rỡ thêm truyền thống ấy. + Tiếp nối truyền thống: Mỗi gđ, dòng họ dù ít hay nhiều ddeefu có những truyền thống tốt đẹp. Các thế hệ con cháu phải tìm hiểu, học tập để tiếp thu, làm theo, không để truyền thống đó bị mai một. + Phát triển , làm rạng rỡ truyền thống: Làm sao để truyền thống gia đình, dòng họ ngày càng phong phú hơn, tạo ra những giá trị mới, giúp truyền thống đó tỏa sáng, phát huy được tác dụng rộng rãi. b Ý nghĩa. + Đối với cá nhân: Truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ là những vốn quý, những kinh nghiệm mà các thế hệ con cháu có thể học tập, có thêm sức mạnh để không ngừng vươn lên; thể hiện lòng biết ơn đối với ông bà, cha mẹ, tổ tiên, đạo lí của dân tộc Việt Nam. +Đối với xã hội: Truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ góp phần làm phong phú truyền thống và bản sắc dân tộc. Nhất là trong thời đại hội nhập, điều đó càng có ý nghĩa quan trọng.

Bài tập1.

Câu 1. Như chúng ta đã biết, đất nước ta có được như ngày hôm nay là nhờ công lao to lớn của cha anh đổ biết bao xương máu trong các cuộc đấu tranh để giành lại độc lập. Tuy nhiên, một bộ phận không nhỏ của giới trẻ hiện nay do không chứng kiến chiến tranh nên không hiểu những mất mát, hi sinh của dân tộc. Chính vì thế họ rất thờ ơ trước những tấm gương anh hùng liệt sĩ, vô cảm trước những hành vi gây hấn của Trung Quốc, thờ ơ thậm chí còn vui vẻ trước sự ra đi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp…vv.

26

Trình bày suy nghĩ của em khi đọc những thông tin trên. Là người con đất Việt, em cần phải làm gì để bảo vệ tổ quốc? *. Gợi ý. HS nêu được các bước sau: - Thực trạng.

- Hậu quả.

- Nguyên nhân.

- Giải pháp.

- Liên hệ bản than.

Câu 2: Gia đình là tế bào của xã hội. Gia đình có bình yên thì xã hội mới ổn định và phát triển. Tuy nhiên, hiện nay có không ít gia đình vẫn còn trường hợp bạo lực xảy ra, con cái hư hỏng, không có nề nếp, kỉ cương, sinh đẻ không có kế hoạch, không thực hiện nghĩa vụ của công dân…Đó chính là vấn nạn của xã hội.

Em có suy nghĩ gì khi đọc thông tin trên? Bằng kiến thức đã học ở chương trình GDCD 7 em hãy làm rõ thông tin đó. *. Gợi ý.

- Nêu suy nghĩ của bản thân về thực trạng trên.

- Làm rõ ván đề trên: + Ý nghĩa: - Đối với cá nhân và gia đình: Gia đình là tổ ấm nuôi dưỡng, giáo dục mỗi con người.

- Đối với xã hội: Gia đình là tế bào của xã hội. Gia đình có hạnh phúc, bình yên xã hội mới ổn định, vì vậy xây dựng gia đình văn hóa là góp phần xây dựng gia đình văn minh, tiến bộ, hạnh phúc. + Bổn phận, trách nhiệm của các thành viên trong gia đình: - Đối với mọi người: Thực hiện tốt bổn phận, trách nhiệm của mình với gia đình, sống giản dị, không tham gia những thú vui thiếu lành mạnh, không sa vào các tệ nạn xã hội.

- Đối với học sinh: Phải chăm học, chăm làm, kính trọng, vâng lời, giúp đỡ ông bà cha mẹ, thương yêu anh chị em; không đua đòi ăn chơi, không làm điều gì tổn hại đến danh dự gia đình.

BT2 Câu 1. Thế nào là truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Kể tên một số truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta? Em sẽ làm gì để phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc?

27

Câu 2. Hoa đang là sinh viên , cô được sinh ra trong gia đình nghèo nhưng hiếu học ở một làng quê nghèo chiêm trũng. Cô luôn thấy xấu hổ vì điều này nên không bao giờ muốn nói về gia đình và quê hương mình. .

1. Em có suy nghĩ gì về quan điểm và thái độ của Hoa? 2.Qua câu chuyện trên, em có suy nghĩ như thế nào về việc giữ gìn và phát huy truyền thống dân tộc?

Câu 3. Có ý kiến cho rằng: Chỉ những gia đình, dòng họ nào có những truyền thống tốt đẹp mới cần phải giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình dòng họ mình, còn không thì không cần thiết.

Em đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?

Câu 4. Theo nguồn tin từ kênh 14.vn ngày 20.12.2014.

Vào lúc 17h30 ngày 12-12-2014, cháu Phạm Phan Diệu Hiền ( SN 2008) bị chính bố ruột của mình là ông Phạm Ngọc Phúc (SN 1974, hộ khẩu thường trú thôn Tây, xã Tịnh Sơn, huyện Sơn Thịnh, tỉnh Quảng Ngãi) dùng vở cuộn tròn lại rồi đốt lửa châm vào miệng, ngực và lưng của bé gây bỏng. Ngoài ra, trên thân thể bé Hiền còn có nhiều vết bầm khác. Tuy nhiên, gần một tuần sau mới được giáo viên chủ nhiệm phát hiện và báo lại với chủ trọ. Nguyên nhân được cho là bé Hiền đã lấy tiền của những bạn học chung lớp để tiêu xài.

Suy nghĩ gì khi đọc thông tin trên?

BT3 Câu 1- Nêu khái niệm truyền thống tốt đẹp của dân tộc là những giá trị tinh thần được hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác - Nêu một số truyền thống tốt đẹp của dân tộc như: Yêu nước, đoàn kết, hiếu học, nhân nghĩa,...

- Những việc làm để phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Câu 2: * Quan điểm về truyền thống: - Là những giá trị tốt đẹp được hình thành trong quá trình lịch sử và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- Mỗi chúng ta phải giữ gìn và phát huy truyền thống vì đó là cội rễ, là bản sắc, là sức mạnh của mỗi dân tộc.

- Phê phán, ngăn chặn những hành vi làm tổn hại đến những truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Câu 3.

- Cần khẳng định ý kiến đó sai vì mỗi gia đình, dòng họ có những điểm mạnh riêng.

- Nêu khái niệm.

- Ý nghĩa.

28

- Lấy ví dụ chứng minh.

- Liên hệ bản thân.

Câu 4.

- Hành vi trên là xâm phạm quyền trẻ em.

- Gia đình không quan tâm cho con, chưa biết cách giáo dục con.

- Nêu ý nghĩa của xây dựng gia đình văn hóa.

- Liên hệ bản thân.

BT4 Câu 1. Hưởng ứng đợt phát động thi đua lập thành tích chào mừng 30 năm ngày nhà giáo Việt Nam 20-11, là một học sinh để thể hiện lòng thành kính với thầy cô giáo em hãy giới thiệu một câu ca dao hoặc tục ngữ về chủ đề “ Tôn sư trọng đạo” và trình bày hiểu biết của em về chủ đề đó. *. Gợi ý.

- Câu ca dao “Muốn sang thì bắc cầu kiều Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy”.

- Nêu được khái niệm, biểu hiện, ý nghĩa và lien hệ bản thân.

Câu 2. Một trong những truyền thống tốt đẹp và quý báu của dân tộc ta là truyền thống “Đoàn kết tương trợ”. Bằng kiến thức đã học em hãy làm rõ truyền thống đó. *. Gợi ý.

- Nêu khái niệm truyền thống là gì.

- Việt Nam có nhiều truyền thống tốt đẹp đáng tự hào.

- Phân tích truyền thống đoàn kết, tượng trợ: + Trong kháng chiến. + Trong thời kỳ hiện nay.

-. Lấy ví dụ trong cuộc sống.

- Liên hệ bản thân.

Chủ đề 5: QUAN HỆ VỚI MÔI TRƯỜNG THIÊN NHIÊN. Bài 1: Yêu thiên nhiên, sống hòa hợp với thiên nhiên. a. Thiên nhiên.

- Thiên nhiên bao gồm: nước, không khí, sông, suối, cây, bầu trời, đồi núi, khoáng sản - Là sống gần gũi, gắn bó với thiên nhiên; tôn trọng và bảo vệ thiên nhiên, không làm những điều có hại với thiên nhiên; biết khai thác từ thiên nhiên những điều có lợi cho con người và khắc phục, hạn chế những tác hại do thiên nhiên gây ra. b. Vai trò của thiên nhiên đối với con người.

- Thiên nhiên là tài sản vô giá rất cần thiết cho con người.

29

c. Trách nhiệm của con người với thiên nhiên.

- Phải bảo vệ, giữ gìn.

- Tuyên truyền, nhắc nhở mọi người cùng thực hiện.

- Sống gần gũi, hoà hợp với thiên nhiên Bài tập1.

Câu 1.

Việt Nam là một trong năm nước trên thế giới chịu tác động và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu. a. Em hãy nêu nguyên nhân, hậu quả của sự biến đổi khí hậu toàn cầu. b. Biện pháp khắc phục hậu quả đó?

Câu 2. Trên đường đi học Nam và Hà thấy có một đám cháy lớn ở rừng. Thấy vây, Nam bảo Hà hãy đến báo với chính quyền địa phương để họ giải quyết, vì nếu cứ để thế lửa cháy lớn sẽ phá hoại khu rừng. Nhưng Hà không đồng ý và bảo kệ nó, cháy chừng ấy cũng không ảnh hưởng gì, cháy một lúc tự khắc lửa sẽ bị dập tắt mà. a. Em có nhận xét gì về tình huống trên? b. Nếu em là Nam thì em sẽ làm gì khi có trường hợp trên xảy ra? c.Vì sao chúng ta phải bảo vệ môi trường và thiên nhiên?

Câu 3. Chứng minh: Thiên nhiên có vai trò rất quan trọng đối với con người? Đáp án.

Câu 1. a. Nguyên nhân: - Do ý thức của con người vẫn còn kém trong việc bảo vệ môi trường và TNTN (Chặt phá rừng, xả rác xuống môi trường, săn bắt các loài động thực vật quý hiếm...).

- Sự quản lí của các cấp chính quyền còn lỏng lẻo.

- Do nạn lâm tặc hoành hành.

- Nạn du canh du cư.

- Do hậu quả của chiến tranh. b. Hậu quả.

- Mất cân bằng sinh thái.

- Ô nhiễm môi trường.

- Cạn kiệt các nguồn TNTN. - Suy thoái môi trường.

- Băng tan hai cực.

- Mực nước biển dâng cao.

- Nhiệt độ tăng cao...

30

c. Biện pháp để bảo vệ môi trường và thiên nhiên.

- Trồng và chăm sóc cây xanh.

- Khai thác rừng có kế hoạch, kết hợp giữa khai thác và trồng rừng.

- Bảo vệ các loài động vật, không đánh bắt thủy hải sản bằng phương pháp hủy diệt (nổ mìn, xung điện...vv).

Câu 2. a. Nhận xét: Hành động và lời nói của bạn hà là chưa đúng, nếu bạn ấy không làm như lời bạn Nam bảo thì rừng sẽ bị cháy lớn, gây hậu quả không nhỏ đến môi trương , thiên nhiên và điều đó ảnh hưởng đến cuộc sống của con người. b. Nếu em là Nam thì em sẽ : - Giải thích cho bạn ấy hiểu tác dụng của rừng.

- Nếu bạn ấy không đi báo chính quyền địa phương giải quyết thì tự bản thân em sẽ đi.

- Trường hợp mà bận học thì găp giáo viên hoặc ai đó để họ thông báo kịp thời. c.Vì sao chúng ta phải bảo vệ môi trường và thiên nhiên?

- Thiên nhiên cung cấp cho con người những thứ cần thiết cho cuộc sống, đáp ứng nhu cầu tinh thần của con người; thiên nhiên chính là môi trường sống của con người, không có thiên nhiên thì con người không thể tồn tại được.

- Thiên nhiên bị tàn phá sẽ làm ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái, gây ra những hậu quả nặng nề mà con người phải gánh chịu (Làm cho cuộc sống gặp nhiều khó khăn, thiệt hại tài sản, tính mạng của con người...vv) Câu 3. Chứng minh: - Học sinh nêu được: + Khái niệm của thiên nhiên - Thiên nhiên bao gồm: nước, không khí, sông, suối, cây, bầu trời, đồi núi, khoáng sản - Là sống gần gũi, gắn bó với thiên nhiên; tôn trọng và bảo vệ thiên nhiên, không làm những điều có hại với thiên nhiên; biết khai thác từ thiên nhiên những điều có lợi cho con người và khắc phục, hạn chế những tác hại do thiên nhiên gây ra. + Vai trò của thiên nhiên - Thiên nhiên cung cấp cho con người những thứ cần thiết cho cuộc sống, đáp ứng nhu cầu tinh thần của con người; thiên nhiên chính là môi trường sống của con người, không có thiên nhiên thì con người không thể tồn tại được.

- Lấy ví dụ để chứng minh: Thiên nhiên cung cấp những thứ cần thiết cho con người, con người khai thác, chế biến để phục vụ cho con người........

31

- Thiên nhiên bị tàn phá sẽ làm ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái, gây ra những hậu quả nặng nề mà con người phải gánh chịu (Làm cho cuộc sống gặp nhiều khó khăn, thiệt hại tài sản, tính mạng của con người...vv). + Nêu một số hành vi xâm hại thiên nhiên như: Đốt rừng làm nưng rẫy, săm bắt các lài động vật quý hiếm, xả rác chưa xử lí xuống môi trường......và hậu quả của những hành vi đó... + Liên hệ bản thân.

Bài tập2.

Câu 1. Hiện nay tài nguyên thiên nhiên của chúng ta đang bị khai thác cạn kiệt, môi trường đang bị ô nhiễm trầm trọng, bằng sự hiểu biết của mình hãy trình bày: a. Vai trò của tài nguyên thiên nhiên và môi trường đối với đời sống của con người? b. Bảo vệ môi trường là gì? Nêu các biện pháp bảo vệ môi trường?

Câu 2. Vì sao bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên là vấn đề bức xúc toàn cầu? Là học sinh , em làm gì để bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên?

Câu 3. a. Môi trường là gì? Tài nguyên thiên nhiên là gì? Vai trò của môi trường và tài nguyên nhiên đối với đời sống của con người như thế nào? b. Thế nào là bảo vệ môi trường? Là học sinh em cần phải làm gì để góp phần bảo vệ môi trường và tài nguyên nhiên?

Câu 4. Việt Nam là một trong năm nước trên thế giới chịu tác động và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu. a. Em hãy nêu nguyên nhân, hậu quả của sự biến đổi khí hậu toàn cầu. b. Biện pháp khắc phục hậu quả đó?

Câu 5. Trên đường đi học Nam và Hà thấy có một đám cháy lớn ở rừng. Thấy vây, Nam bảo Hà hãy đến báo với chính quyền địa phương để họ giải quyết, vì nếu cứ để thế lửa cháy lớn sẽ phá hoại khu rừng. Nhưng Hà không đồng ý và bảo kệ nó, cháy chừng ấy cũng không ảnh hưởng gì, cháy một lúc tự khắc lửa sẽ bị dập tắt mà. a. Em có nhận xét gì về tình huống trên? b. Nếu em là Nam thì em sẽ làm gì khi có trường hợp trên xảy ra? c.Vì sao chúng ta phải bảo vệ môi trường và thiên nhiên?

Câu 6. Chứng minh: Thiên nhiên có vai trò rất quan trọng đối với con người?

Hướng dẫn.

Câu 1. a. Vai trò của tài nguyên thiên nhiên và môi trường 32

- Có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người, tạo cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tạo cho con người phương tiện sinh sống, phát triển đạo đức, trí tuệ và tinh thần. + Nếu MT trong lành, sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho con người có phương tiện sinh sống và phát triển các mặt. + Nếu MT bị ô nhiễm, việc sử dụng TNTN không có kế hoạch sẽ gây mất cân bằng sinh thái, làm cho MT bị suy thoái là nguyên nhân dẫn đến lũ lụt, hạn hán, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người. b. Bảo vệ MT: là các hoạt động giữ cho MT xanh, sạch, đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái.

- Các biện pháp bảo vệ MT + Không được sử dụng các nguyên, nhiên liệu là tác nhân gây ô nhiễm mt + Không vứt rác bừa bãi + Xử lí hiệu quả các chất thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt để không làm ô nhiễm mt + Khai thác và sử dụng hợp lí, tiết kiệm nguồn tài nguyên TN + Nghiên cứu các biện pháp ngăn chặn, khắc phục các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra. + Chăm sóc và bảo vệ các loài động vật, thực vật quý hiếm cần phải bảo tồn + Đối với HS phải cùng với mọi người tích cực tham gia hưởng ứng tết trồng cây, tham gia bảo vệ cây xanh ở trường học, ven đường, giữ gìn vệ sinh trường lớp, thôn xóm nơi cư trú.... tích cự ủng hộ hội bảo vệ TN và MT Việt Nam và hưởng ứng ngày MT thế giới hàng năm Bảo vệ MT, các biện pháp bảo vệ MT Câu 2: Nêu k/n + Môi trường là toàn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người có tác động đến đời sống, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên. + Tài nguyên thiên nhiên là những của cải vật chất sẵn có trong tự nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến phục vụ cuộc sống con người.

- Hiện nay môi trường và tài nguyên thiên nhiên đang bị đe dọa bởi chất thải của các nhà máy, xí nghiệp, các công ty….bởi sự thiếu hiểu biết và thiếu ý thức của con người đã làm cho môi trường bị ô nhiễm nặng nề, tài nguyên thiên nhiên bị cạn kiệt, thiên tai lũ lụt thường xuyên xảy ra. Vì vậy, bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên là trách nhiệm của mọi người và toàn xã hội.

- Liên hệ: Hiểu giá trị của môi trường và tài nguyên thiên nhiên để có ý thức trách nhiệm bảo vệ. + Tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên như: Tham gia vệ sinh công cộng, trồng cây gây rừng, bảo vệ tài nguyên thiên 33

nhiên, bảo vệ động thực vật, thủy- hải sản, nguồn nước….Tuyên truyền cho những người xung quanh cùng tích cực tham gia bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên Câu 3: a, - Khái niệm môi trường và khái niệm tài nguyên thiên nhiên (SGK) - Vai trò của môi trường và tài nguyên thiên nhiên : + Tạo cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. + Tạo phương tiện sinh sống, phát triển trí tuệ, đạo đức, tinh thần. b. - Khái niệm bảo vệ môi trường (SGK) - Những biện pháp mà học sinh có thể làm gì để góp phần bảo vệ MT và TNTN:Tham gia làm vệ sinh trường lớp, nơi ở; Trồng và chăm sóc cây xanh; Tuyên truyền, vận động mọi người thực hiện bảo vệ MT và TNTN; Tham gia hoạt động bảo vệ MT và TNTN do trường, hoặc địa phương tổ chức...

Câu 4. a. Nguyên nhân, hậu quả của sự biến đổi khí hậu toàn cầu.

- Nguyên nhân: + Chủ quan: do con người thiếu ý thức. + Khách quan: Chiến tranh, nạn lâm tặc...

- Hậu quả: Ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng... b. Biện pháp khắc phục hậu quả đó: Trồng cây gây rừng, khai thác có quy hoạch...

Câu 5, 6: Tương tự đáp án câu 1

Chủ đề 6: QUYỀN TRẺ EM; QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CÔNG DÂN TRONG GIA ĐÌNH. Bài 1. Công ước LHQ về QTE. 1. Các nhóm quyền. a. Nhóm quyền sống còn: Là những quyền được sống và được đáp ứng các nhu cầu cơ bản để tồn tại, như dược nuôi dưỡng, được chăm sóc sức khoẻ... b. Nhóm quyền bảo vệ: Là những quyền nhằm bảo vệ trẻ em khỏi mọi hình thức phân bịêt đối xử, bị bỏ rơi, bị bóc lột và xâm hại. c. Nhóm quyền phát triển: Là những quyền được đáp ứng các nhu cầu cho sự phát triển một cách toàn diện như: được học tập, vui chơi giải trí, được tham gia hoạt động văn hoá, nghệ thuật...

34

d. Nhóm quyền tham gia: Là những quyền được tham gia vào những công việc có ảnh hưởng đến cuộc sống của trẻ em, như được bày tỏ ý kiến, nguyện vọng của mình.

2. Ý nghĩa: - Thể hiện sự tôn trọng và quan tâm của cộng đồng QT đối với trẻ em, là điều kiện cần thiết để trẻ em phát triển đầy đủ, toàn diện.

3. Trách nhiệm của học sinh và công dân.

- Mỗi chúng ta cần biết bảo vệ quyền của mình và tôn trọng quyền của người khác ; phải thực hiện tốt bổn phận và nghĩa vụ của mình.

Bài 2: Quyền được bảo vệ, giáo dục và chăm sóc của trẻ em Việt Nam. 1. Bổn phận của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã hội. + Đối với gia đình: Yêu quý, kính trọng, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, giúp đỡ cha mẹ làm những điều vừa sức mình. + Đối với nhà trường: Chăm chỉ học tập, kính trọng thầy cô giáo, đoàn kết với bạn bè. + Đối với xã hội: Sống có đạo đức, tôn trọng pháp luật, tôn trọng và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; yêu quê hương, đất nước, yêu đồng bào, có ý thức xây dựng Tổ quốc Việt Nam XHCN và đoàn kết quốc tế.

2. Trách nhiệm của gia đình, Nhà nước và xã hội trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ em.

- Gia đình là người chịu trách nhiệm trước tiên trong việc tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ.

- Nhà nước và xã hội tạo mọi điều kiện tốt nhất để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em, chăm sóc, giáo dục và bồi dưỡng các em trở thành công dân có ích cho đất nước.

Bài 3: Quyền và nghĩa vụ công dân trong gia đình.

1. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà.

- Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con.Không phân biệt đối xử, ngược đãi, xúc phạm con...

- Ông bà có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên.

2. Quyền và nghĩa vụ của con, cháu.

- Con cháu có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà.

- Con cháu có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, ông bà. Nghiêm cấm hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ.

3. Anh chị em có bổn phận thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau.

Bài tập1.

35

Câu 1. Theo nguồn tin từ GiadinhNet - Đó là ý kiến của luật sư Trần Chí Thanh - Văn phòng Luật sư Tâm Đức (Hà Nội) sau trải nghiệm hơn 10 năm giải quyết các vụ án dân sự.

Luật sư Trần Chí Thanh đã từng giải quyết một vụ án người con trai trưởng đuổi bố mẹ ra khỏi nhà ở huyện Văn Lâm - Hưng Yên. Ông Nguyễn Văn H và bà Phan Thị Th có 4 người con trong đó có một người con trai là Nguyễn Văn B. Sau khi các con ông H lập gia đình, ông bà H sống cùng vợ chồng người con trai trong ngôi nhà và mảnh vườn mà ông cha để lại. Khi ông bà H về già, con dâu lo lắng sẽ bị chia nhà chia đất cho các cô em chồng nên đã xúi chồng đuổi bố mẹ ra khỏi nhà. Anh B nghe vợ và đã đuổi bố mẹ đi. Khi mấy người em xúm vào khuyên nhủ, anh B liền đoạn tuyệt bố mẹ rằng "ông bà không phải là bố mẹ tôi".

Một trường hợp tương tự khác ở Hà Nội, mặc dù khá đông con (2 trai, 4 gái), nhưng ông Phạm Viết Đ và bà Nguyễn Thị Th (ở phường Thụy Khuê, quận Ba Đình), đều đã trên 80 tuổi cũng bị anh Phạm Tiến M, người con trai trưởng hắt hủi, ngược đãi. Anh M thường văng tục với bố mẹ, nói năng thiếu đạo đức. Các con anh vì thế cũng rất hỗn hào với ông bà. Người con trai út ở bên cạnh nhìn thấy bố mẹ mình sống buồn tủi như vậy, tha thiết mời bố mẹ về sống cùng vợ chồng mình, nhưng vợ chồng ông Đ nhất quyết không nghe. Ông bà nói rằng, sống chết thế nào cũng ở cùng con trai trưởng. Nhưng không chịu được sự hắt hủi, hỗn hào của con trai trưởng, ban ngày vợ chồng ông Đ đành phải sang nhà anh con út để ăn uống. Tối, ông bà lại về nhà con trai trưởng để ngủ, như vậy vẫn không phải mang tiếng với hàng xóm là có con cháu bất hiếu!

Suy nghĩ của em khi đọc thông tin trên? Trình bày quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình? *Gợi ý: - Nêu suy nghĩ của bản thân.

- Quy định của pháp luật: 1. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà.

- Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con.Không phân biệt đối xử, ngược đãi, xúc phạm con...

- Ông bà có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên.

2. Quyền và nghĩa vụ của con, cháu.

- Con cháu có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà.

- Con cháu có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, ông bà. Nghiêm cấm hành vi ngược đãi ông bà, cha mẹ.

3. Anh chị em có bổn phận thương yêu, chăm sóc, giúp đỡ nhau.

36

Chủ đề 7: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CÔNG DÂN VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN XÃ HỘI; BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN. Bài 1: Thực hiện trật tự an toàn giao thông.

1. Nguyên nhân tai nạn giao thông.

- Dân số tăng nhanh.

- Các phương tiện tham gia giao thông ngày càng nhiều.

- Quản lý của Nhà nước về giao thông còn nhiều hạn chế.

- Ý thức của một số người tham gia giao thông còn chưa tốt 2. Các loại biển báo.

- Biển báo cấm: hình tròn, viền đỏ nền trắng, hình vẽ màu đen thể hiện điều cấm - Biển báo nguy hiểm: hình tam giác đều, viền đỏ, nền vàng, hình vẽ màu đen thể hiện điều nguy hiểm cần đề phòng - Biển chỉ dẫn: hình chữ nhật hoặc hình vuông , nền xanh lam, chữ trắng - Biển hiệu lệnh: hình tròn nền xanh lam, hình vẽ trắng thể hiện điều phải thi hành.

3. Quy định của pháp luật. + Đối với người đi bộ. + Đối với người đi xe đạp. + Đối với trẻ em.

Bài 2: Phòng, chống các tệ nạn xã hội.

1. Tệ nạn xã hội là gì.

- Tệ nạn xã hội là là hiện tượng xã hội bao gồm những hành vi. + Sai lệch chuẩn mực xã hội. + Vi phạm đạo đức và pháp luật. + Gây hậu quả nghiêm trọng về mọi mặt đối với đời sống xã hội.

2. Pháp luật nước ta quy định việc phòng chống tệ nạn xã hội.

- Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.

- Nghiêm cấm dụ dỗ, dẫn dắt, hoạt động mại dâm.

- Trẻ em không được đánh bạc, uống rượu, hút thuốc.

3. HS phải làm gì để phòng chống tệ nạn xã hội.

- Có lối sống giản dị, lành mạnh.

- Không tham gia vào các tệ nạn xã hội.

- Tham gia các hoạt động, phòng chống tệ nạn xã hội trong nhà trường và địa phương.

Bài 3: Phòng chống nhiếm HIV/AIDS. 1. Khái niệm HIV/AIDS. 37

- HIV là tên một loại vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người.

- AIDS là giai đoạn cuối của sự nhiễm HIV. 2. Con đường lây nhiễm HIV/AIDS. - Lây truyền qua đường máu( truyền máu, dùng chung bơm kim tiêm) - Lây truyền qua đường tình dục.

- Lây truyền từ mẹ sang con.

3. Cách phòng tránh HIV/AIDS. - Tránh tiếp xúc với máu của người nhiễm HIV/AIDS. - Không tham gia vào các tệ nạn ma tuý, mại dâm.

- Có hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS để chủ động phòng tránh.

- Tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống nhiễm HIV/AIDS. Bài 4: Phòng ngữa tai nạn vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại.

1. Tác hại của tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại.

- Các tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại gây ra những tổn thất về người, tài sản cho gia đình và xã hội.

2. Các quy định phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại.

- Cấm tàng trữ, vận chuyển, buôn bán, sử dụng trái phép các loại vũ khí, các chất nổ, chất cháy, chất độc hại.

- Chỉ những cơ quan, tổ chức, cá nhân được nhà nước giao nhiệm vụ và cho phép mới được giữ, chuyên chở, sử dụng vũ khí, chất nổ.

3. Trách nhiệm của học sinh: Tìm hiểu, thực hiện tuyên truyền các quy định về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại;Tố cáo các hành vi vi phạm pl Bài tập1.

Câu 1. Theo thông tin của Cục phòng chống HIV, AIDS “ Tính đến ngày 30/9/2012, cả nước có trên 206.000 người nhiễm HIV, hơn 59.000 người đã chuyển sang AIDS và trên 62.000 người đã tử vong do AIDS. Ở Nghệ An, tính đến ngày 30/4/2012, số người nhiễm HIV là 6.329 người trong đó bệnh nhân AIDS là 3.457 người và số người tử vong do AIDS là 1.991 người.” a. Em có suy nghĩ gì khi đọc thông tin trên? b. Nêu hiểu biết của em về phòng, chống nhiễm HIV/AIDS trong giai đoạn hiện nay?

Câu 2: Trong một buổi sinh hoạt liên đội tại Trường THCS A, thầy Tổng phụ trách đội đã nhận xét: “… Đại hội chi đội lớp 9A đã diễn ra tốt đẹp. Tất cả đội viên trong chi đội đã tham gia xây dựng bàn bạc về phương hướng phấn đấu của chi đội trong năm học mới. Đại hội cũng đã bầu ra được ban cán sự gồm 38

các bạn học tốt, ngoan ngoãn, có ý thức xây dựng tập thể, lãnh đạo chi đội trở thành đơn vị xuất sắc của trường…” a. Em hãy cho biết vì sao đại hội chi đội lớp 9A lại thành công như vậy? b. Nhằm góp phần xây dựng đơn vị 9A trở thành đơn vị xuất sắc của trường, em hãy làm rõ nội dung dân chủ và kỷ luật mà em đã được học.

Câu 3. Cho tình huống sau: Để bài kiểm tra học kỳ đạt kết quả cao, trong giờ ôn tập học kỳ II cô giáo dạy môn GDCD đưa ra 10 bài tập cho cả lớp về nhà làm. Tuấn bàn với các bạn để ôn tập đỡ vất vả thì chúng ta phải biết hợp tác với nhau, mỗi nhóm làm 2 câu sau đó đem kết quả trao đổi cho nhau. Làm thế ai cũng đủ bài tập để báo cáo với cô giáo mà lại nhàn nữa. Ý kiến của em về cách làm trên?

Hãy trình bày hiểu biết của mình về nội dung hợp tác cùng phát triển trong giai đoạn hiện nay? *. Gợi ý : Yêu cầu nêu được: - Khẳng định ý kiến của Tuấn đưa ra là sai .

- Giải thích: Vì mục đích của cô giáo là mỗi người tự làm bài tập để hiểu và khắc sâu kiến thức nội dung bài học. Nếu làm như Tuấn thì mỗi người không hiểu sâu hết kiến thức dẫn đến chất lượng kém, không phát triển ...hơn nữa việc làm đó thể hiện sự đối phó, lừa dối giáo viên, thiếu trung thực trong học tập. Đó không phải là bản chất của hợp tác cùng phát triển . b. Hiểu biết của em về vấn đề hợp tác cùng phát triển trong giai đoạn hiện nay: - Nêu khái niệm hợp tác: Hợp tác là cùng chung sức làm việc ,giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung .

- Hợp tác phải dựa trên cơ sở bình đẳng, hai bên cùng có lợi và không làm phương hại đến lợi ích của những người khác .

- Khẳng định được tính tất yếu của hợp tác: Hiện nay thế giới đang đứng trước những vấn đề cấp thiết, đe doạ sự sống còn của nhân loại ( như bùng nổ dân số, ô nhiễm môi trường, khủng bố quốc tế, dịch bệnh hiểm nghèo ..) để giải quyết những vấn đề đó cần phải có sự hợp tác quốc tế chứ không một quốc gia riêng lẻ nào có thể tự giải quyết được .

- Thành tựu hợp tác của Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung trên mọi lĩnh vực ( về vốn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, giải quyết các vấn đề toàn cầu...) .

- Nguyên tắc hợp tác quốc tế của Đảng và Nhà nước ta: + Tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau .

39

+ Không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực Chủ đề 8: QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ VĂN HÓA, GIÁO DỤC VÀ KINH TẾ.

Bài 1: Quyền và nghĩa vụ học tập.

1. Tầm quan trọng của học tập - Có học tập mới có kiến thức, hiểu biết phát triển toàn diện trở thành người có ích cho gia đình và XH. 2. Quy định của PL - Học tập là quyền và nghĩa vụ của công dân. * Quyền.

- Học không hạn chế.

- Học bằng nhiều hình thức, học bất kì ngành nghề nào thích hợp và có thể học suốt đời * Nghĩa vụ.

- Hoàn thành bậc giáo dục Tiểu học.

- Gia đình có nhiệm vụ tạo điều kiện cho con em hoàn thành nghĩa vụ học tập.

Bài 2: Bảo vệ di sản văn hóa.

1. Khái niệm.

- DSVH bao gồm DSVH vật thể và DSVH phi vật thể; là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khao học; được lưu truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác.

- DSVH vật thể là bao gồm di tích lịch sử, DLTC, di vật, cổ vật…

- DSVH phi vật thể: bao gồm tiếng nói, chữ viết, lối sống, lễ hội, bí quyết truyền nghề…vv 2. Ý nghĩa. + Đối với sự phát triển nền văn hóa Việt Nam. - DSVH là tài sản của dân tộc nói lên truyền thống dân tộc, thể hiện công đức của tổ tiên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, thể hiện kinh nghiệm của dân tộc trên các lĩnh vực. Các thế hệ sau có thể tiếp thu, kế thừa truyền thống, kinh nghiệm đó để phát triển nền văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc. + Đối với thế giới.

- DSVH của Việt Nam đóng góp vào kho tang văn hóa của thế giới. Một số DSVH của Việt Nam được công nhận là DSVH thế giới để được tôn vinh, giữ gìn như những tài sản quý giá của nhân loại.

3. Quy định của pháp luật về bảo vệ DSVH. 40

- Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chủ sở hữu DSVH. Chủ sở hữu DSVH có trách nhiệm bảo vệ và phát huy giá trị của DSVH. - Nghiêm cấm các hành vi: + Chiếm đoạt, làm sai lệch DSVH. + Hủy hoại hoặc gây nguy cơ hủy hoại DSVH. + Đào bới trái phép địa điểm khảo cổ, XD trái phép, lấn chiếm đất đai thuộc di tích lịch sử văn hóa…

4. Trách nhiệm của công dân sinh, học.

- Tôn trọng, tự hào về DSVH. - Tìm hiểu DSVH của quê hương, đất nước để giới thiệu cho mọi người biết.

- Luôn có ý thức bảo vệ DSVH. Bài 3: Quyền sở hữu tài sản và nghĩa vụ tôn trọng tài sản của công dân.

1. Quyền sở hữu của công dân.

- Quyền chiếm hữu: Là quyền trực tiếp nắm giữ, quản lí tài sản.

- Quyền sử dụng: Là quyền khai thác giá trị sử dụng của tài sản.

- Quyền định đoạt: Là quyền quyết định đối với tài sản như mua, bán, tặng, cho...

2. Nghĩa vụ của công dân.

- Tôn trọng quyền sở hữu tài sản của người khác, không được sâm phạm tài sản của cá nhân, tổ chức, tập thể và của nhà nước.

- Khi vay, nợ phải trả đầy đủ, đúng hẹn.

- Khi mượn phải giữ gìn cẩn thận, nếu hỏng phải sửa chữa hoặc bồi thường.

3. Nhà nước công nhận và bảo hộ quyền sở hữu hợp pháp của công dân.

Bài 4: Nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng.

1.Tài sản của nhà nước, lợi ích công cộng.

- Đất đai, rừng núi, sông, hồ, phần vốn và tài sản do nhà nước đầu tư vào các xí nghiệp, công trình văn hoá, xã hội...

- Lợi ích công cộng là những lợi ích chung dành cho mọi người và xã hội.

2. Nghĩa vụ của công dân đối với Tài sản của nhà nước, lợi ích công cộng.

- Công dân phải có nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng.

- Không được xâm phạm tài sản của nhà nước và lợi ích công cộng.

- Khi được giao quản lí, sử dụng phải bảo quản, giữ gìn...

3. Nhà nước ban hành và tổ chức thực hiện các quy định pháp luật về quản lí và sử dụng tài sản thuộc sở hữu toàn dân.

Bài tập.

Câu 1: Tình huống: Trong tiết học môn Giáo dục công dân về nội dung “Thực hịên trật tự an toàn giao thông”, sau khi giới thiệu các loại biển báo, cô giáo hỏi học sinh: Em hãy trình bày đặc điểm (hình dạng, màu sắc) của 41

biển báo cấm? Bạn Hồng trả lời: Tất cả biển báo cấm có hình tròn, nền màu trắng có viền đỏ, hình vẽ màu đen thể hiện điều cấm. a. Em hãy nhận xét câu trả lời của bạn Hồng. b. Để đảm bảo an toàn khi đi đường, mỗi chúng ta phải làm gì?

Câu 2: Sách giáo khoa Giáo dục công dân lớp 8, trong một phần đặt vấn đề đã dẫn: Hải là một cậu bé lai da đen, học giỏi và tốt bụng. Song, vì màu da của mình mà em thường bị một số bạn bè trong lớp chế giễu, châm chọc. Điều đó làm Hải cảm thấy buồn tủi và giận các bạn vì đã đối xử bất công với em. Hải nghĩ: “Mình có làm gì nên tội đâu? Lẽ nào “da đen” là xấu? Không! Không thể như thế được, mình đã được hưởng màu da này từ cha. Mình yêu nó và tự hào vì nó”.

Suy nghĩ và hành động của Hải đã thể hiện một phẩm chất đạo đức tiêu biểu của con người. Bằng kiến thức đã học ở lớp 8 em hãy làm nổi bật phẩm chất đó?

Câu 3: Thông tin: - Theo cục cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) và cứu nạn, cứu hộ, chỉ tính 9 tháng đầu năm 2012, cả nước đã xảy ra 1377 vụ cháy làm 51 người chết, 112 người bị thương. Những vụ cháy này đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản với trị giá hơn 844,52 tỷ đồng . . .

- Theo tổ chức y tế thế giới, mỗi năm Việt Nam có khoảng trên 8 triệu người bị ngộ độc thực phẩm hoặc ngộ độc liên quan đến thực phẩm . . . a. Em có suy nghĩ gì khi biết thông tin trên? b. Trình bày hiểu biết của em về phòng ngừa vũ khí cháy nổ và các chất độc hại?

Câu 4 .Hiện nay, trên các phương tiện thông tin đại chúng có đăng tải một số hình ảnh, bài viết ... về tình trạng bạo lực học đường. Đây là hiện tượng tiêu cực của xã hội đang được mọi người quan tâm . . .

Là một học sinh em có suy nghĩ và hành động gì để góp phần giảm thiểu hiện tượng tiêu cực trên ? Đáp án: Câu Nội dung Điểm a/ - Khẳng định câu trả lời của bạn Hồng đưa ra là không đúng.

0,5 - Giải thích: Hầu hết chứ không phải tất cả các biển báo cấm đều có 0,5 1 hình tròn, nền màu trắng có viền đỏ, hình vẽ màu đen.

42

2

Ví dụ như: Biển Dừng lại (Stop), Cấm đi ngược chiều, cấm đỗ xe, cấm dừng đỗ xe . . . b/ Để đảm bảo an toàn khi đi đường mỗi chúng ta phải: - Tuyệt đối chấp hành các quy định về đi đường, hệ thống biển báo hiệu giao thông, tín hiệu đèn giao thông.

- Khi ngồi trên mô tô, xe gắn máy phải luôn đội mũ bảo hiểm để giảm thiểu thương tích nếu không may xảy ra.

- Tích cực tìm hiểu tham gia tuyên truyền động viên mọi người nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông . . .

- Thái độ: Phê phán các hành vi vi phạm, đồng tình ủng hộ các việc làm đảm bảo trật tự an toàn giao thông.

- Khẳng định đoạn trích trên thể hiện đức tính tôn trọng người khác.

- Đó là phẩm chất đạo đức cần thiết ở trong mọi thời đại.

- Tôn trọng người khác là sự đánh giá đúng mức, coi trọng danh dự phẩm giá và lợi ích của người khác.

- Người biết tôn trọng người khác sẽ được người khác tôn trọng lại.

Mọi người biết tôn trọng lẫn nhau sẽ góp phần làm cho quan hệ xã hội trong sáng, lành mạnh và tốt đẹp.

- Nêu được những hành vi thiếu tôn trọng người khác trong cuộc. sống hàng ngày cần phê phán . . .

- Tầm quan trọng của tôn trọng người khác ở mọi lúc mọi nơi . . .

- Liên hệ trách nhiệm của học sinh . . . a/ Khi được xem thông tin trên em thấy: -Hậu quả do tai nạn vũ khí cháy nổ và các chất độc hại gây ra (về người và tài sản ....) thật khủng khiếp . . .

- Từ hậu quả trên đặt ra nhiệm vụ cấp bách là phải tăng cường công tác phòng ngừa vũ khí cháy nổ và chất độc hại . . . b/ Hiểu biết của em về phòng, ngừa vũ khí cháy nổ và chất độc hại: - Nhận dạng được các loại vũ khí, chất cháy và chất độc hại . . .

- Nêu được tính chất nguy hiểm, tác hại của các tai nạn đó đối với con người và xã hội: gây tổn thất to lớn cả về người và tài sản cho cá nhân gia đình và xã hội . . .

- Nguyên nhân: Do thiếu hiểu biết của con người, sự thiếu ý thức chấp hành pháp luật, bất chấp pháp luật, vì lợi ích cá nhân hoặc do sơ suất bất cẩn của con người . . .

- Để phòng ngừa vũ khí cháy nổ và chất độc hại pháp luật nước ta quy định: 43

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

0,25 0,25 0,5 0,25 0,25

0,25 0,25

0,5

4

+ Cấm tàng trữ, vận chuyển, buôn bán sử dụng trái phép các loại vũ khí, các chất cháy, chất nổ chất phóng xạ và chất độc hại. + Chỉ những cơ quan, tổ chức, cá nhân được nhà nước giao nhiệm vụ và cho phép mới được giữ, chuyên chở và sử dụng vũ khí ,chất nổ, chất cháy, chất phóng xạ và độc hại. + Cơ quan cá nhân, tổ chức có trách nhiệm bảo quản, chuyên chở và sử dụng vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất phóng xạ, chất độc hại phải được huấn luyện về chuyên môn, có đủ phương tiện cần thiết và tuân thủ quy định về an toàn.

- Trách nhiệm của công dân, học sinh: +Tự giác tìm hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại. + Tuyên truyền vận động gia đình bạn bè và mọi người xung quanh thực hiện tốt các quy định về phòng ngừa. + Tố cáo những hành vi vi phạm hoặc xúi dục người khác vi phạm các quy định trên.

- Hiểu biết của mình về vấn đề bạo lực học đường . . .

- Thực trạng bạo lực học đường trong giai đoạn hiện nay . . .

- Hậu quả . . .

- Nguyên nhân . . .

- Đề xuất hướng khắc phục . . .

- Khẳng định ngăn chặn nạn bạo lực học đường là nhiệm vụ cấp bách, là trách nhiệm chung của toàn xã hội . . .

- Liên hệ bản thân có những đóng góp thông qua một số việc làm cụ thể.

0,25 0,25

0,25

0,25 0,25 0,25 0,25 0,5 0,25 0,25 0,5 0,25 1,0

Chủ đề 9: QUYỀN TỰ DO DÂN CHỦ CƠ BẢN CỦA CÔNG DÂN. Bài 1. Quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, thân thể, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.

1. Pháp luật quy định: + Công dân có quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Không ai được xâm phạm tới thân thể người khác. Việc bắt giữ người phải theo đúng quy định của pháp luật. + Mọi người phải tôn trọng tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm của người khác.

44

+ Mọi việc làm xâm hại đến tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm của người khác đều bị PL trừng trị nghiêm khắc.

2. Trách nhiệm của CD: - Chúng ta phải biết tôn trọng tính mạng, thân thể, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm của người khác.

- Phải biết tự bảo vệ quyền của mình; phê phán, tố cáo những việc làm sai trái với quy định của pháp luật.

Bài 2. Quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở. a. Đây là quyền cơ bản của CD ( điều 73 HP1992) - Công dân có quyền được các cơ quan nhà nước và mọi người tôn trọng chỗ ở, không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu không được người đó đồng ý, trừ trường hợp pháp luật cho phép. b. Trách nhiệm của công dân : - Tôn trọng chỗ ở của người khác.

- Biết bảo vệ chỗ ở của mình.

- Phê phán, tố cáo những hành vi trái PL. Bài 3: Quyền tự do tín ngưỡng và tôn giáo.

1. Khái niệm. + Tín ngưỡng: Là niềm tin của con người vào một điều gì đó thần bí, hư ảo, vô hình như: thần linh, thượng đế, chúa trời. + Tôn giáo: Là một hình thức tín ngưỡng có hệ thống tổ chức, với những quan niệm giáo lí thể hiện rõ sự tín ngưỡng, sùng bái thần linh và những hình thức lễ nghi thể hiện sự sùng bái ấy. + Quyền tự do tín ngưỡng và tôn giáo.

- Là quyền của công dân có quyền theo hoặc không theo một tín ngưỡng, tôn giáo nào mà không ai được cưỡng bức, cản trở. + Mê tín dị đoan: Tin vào những điều mơ hồ, nhảm nhí, không phù hợp với lẽ tự nhiên dẫn tới hậu quả xấu cho gia đình, cộng đồng về sức khỏe, thời gian, tiền bạc và có thể cả tính mạng con người.

2. Trách nhiệm của công dân: Chúng ta phải tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của người khác.

- Tôn trọng nơi thờ tự: Chùa, miếu, đền, nhà thờ.

- Không được bài xích, gây mất đoàn kết, chia rẽ giữa những người có tín ngưỡng, tôn giáo khác nhau.

3. Quy định của pháp luật về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo: việc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo, lợi dụng quyền tự do, tín ngưỡng, tôn giáo để làm trái pháp luật và chính sách của nhà nước.

45

Bài 4: Quyền khiếu nại, tố cáo của công dân.

1.Quyền khiếu nại.

- Là quyền của công dân đề ngghị cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xem xét lại các quyết định.... khi cho rằng quyết định đó trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

2. Quyền tố cáo.

- Là quyền báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về việc vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào.

3. Quyền khiếu nại, tố cáo là một trong những quyền cơ bản của công dân được ghi nhận trong hiến pháp.

4. Nhà nước nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo. * Giống nhau : 1 - Đều là quyền chính trị cơ bản của công dân được pháp luật đ quy định trong Hiến pháp Câu 5 - Là công cụ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.

(3.0điể - Là phương pháp để công dân tham gia quản lý nhà nớc và m) quản lý xã hội - Hình thức: trực tiếp, đơn từ, báo đài. * Khác nhau 2 Quyền khiếu nại Quyền tố cáo đ - Người thực hiện là người trực - Mọi công dân. tiếp bị hại.

- Đối tượng: Hành vi hành - Hành vi vi phạm pháp luật. chính , quyết định hành chính.

- Cơ sở: Vì quyền lợi bản thân - Gây thiệt hại đến nhà nước , người khiếu nại. tổ chức và công dân .

- Mục đích: Khôi phục quyền - Ngăn chặn kịp thời mọi lợi bản thân của người khiếu hành vi vi phạm pháp luật nại.

Bài 5: Quyền tự do ngôn luận của công dân.

1. Khái niệm.

- Là quyền của công dân được tham gia bàn bạc, thảo luận, đóng góp ý kiến vào những vẫn đề chung của xã hội.

2. Quyền tự do ngôn luận của công dân.

- Quyền tự do báo chí.

46

- Quyền được thông tin theo quy định của pháp luật.

- Có quyền tự do ngôn luận trong các cuộc họp ở cơ sở.

- Kiến nghị với đại biểu quốc hội, hội đồng nhân dân...

- Sử dụng quyền tự do ngôn luận phải tuân theo quy định của pháp luật, để phát huy tính tích cực và quyền làm chủ của nhân dân.

3. Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi để công dân thực hiện quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí.

Chủ đề 10: NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM – QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC. Bài 1: Công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 1.Thế nào là công dân, quốc tịch?

- Công dân là người dân của một nước.

- Quốc tịch là căn cứ xác định công dân của một nước.

- Công dân Việt Nam là người có quốc tịch Việt Nam. - Mọi cá nhân, mọi dân tộc cùng sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam đều có quyền có quốc tịch Việt Nam. 2. Những trường hợp được công nhận là công dân Việt Nam: - Trẻ em sinh ra có cả bố và mẹ là công dân Việt Nam. - Trẻ em sinh ra có bố hoặc mẹ là công dân Việt Nam. - Trẻ em bị bỏ rơi trên lãnh thổ Việt Nam không rõ bố mẹ là ai.

4. Nghĩa vụ của công dân đối với Nhà nước - Nghĩa vụ học tập.

- Bảo vệ Tổ quốc.

- Công dân phải làm nghĩa vụ quân sự - Nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ tài sản của nhà nước và lợi ích công cộng - Nghĩa vụ tuân theo hiến pháp và pháp luật - Nghĩa vụ đóng thuế và lao động công ích.

Bài 2: Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 1. Bản chất của nhà nước ta: Nhà nước Cộng hòa XCN Việt Nam là Nhà nước của dân, do dân, vì dân.

2. Bộ máy Nhà nước.

- Bộ máy Nhà nước là một hệ thống tổ chức bao gồm các cơ quan nhà nước cấp trung ương và cấp địa phương, có các chức năng và nhiệm vụ khác nhau.(Cấp trung ương; cấp tỉnh; cấp huyện; cấp xã).

Bài 3: Bộ máy Nhà nước cấp cơ sở.

1. Cơ quan Nhà nước cấp cơ sở.

47

+ Hội đồng nhân dân xã. + Ủy ban nhân dân xã.

Bài 4: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 1. Hoàn cảnh ra đời của Hiến pháp.

- Hiến pháp 1946: Sau khi CMT8 thành công, nhà nước ban hành hiến pháp của CM dân tộc, dân chủ và nhân dân.

- Hiến pháp 1959: Là hiến pháp của thời kì xây dựng CNXH ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước.

- Hiến pháp 1980: Là hiến pháp của thời kì quá độ lê CNXH trên phạm vi cả nước.

- Hiến pháp 1992: Là hiến pháp của thời kì đổi mới.

-> Hiến pháp Việt Nam là sự thể chế hóa đường lối chính trị của đảng cộng sản Việt Nam trong từng thời kì, từng giai đoạn cách mạng.

2. Hiến pháp: - Hiến pháp là luật cơ bản của nhà nước, có hiệu lực pháp lí cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mọi văn bản pháp luật khác đều được xây dựng, ban hành trên cơ sở các quy định của hiến pháp, không được trái với hiến pháp 3. Nội dung cơ bản của hiến pháp . + Bản chất nhà nước. + Chế độ chính trị. + Chế độ kinh tế. + Chính sách xã hội, giáo dục, khoa học công nghệ. + Bảo vệ tổ quốc. + Quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân. + Tổ chức bộ máy nhà nước.

- Hiến pháp do quốc hội xây dựng.

- Mọi công dân phải nghiêm chỉnh chấp hành hiến pháp, pháp luật.

Bài 5: Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 1. Khái niệm.

- Pháp luật là qui tắc xử sự chung và có tính bắt buộc, do nhà nước ban hành, được nhà nước đảm bảo, thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế.

2. Đặc điểm.

- Tính quy phạm phổ biến.

- Tính xác định chặt chẽ.

- Tính bắt buộc ( tính cưỡng chế).

3. Bản chất của pháp luật Việt Nam. 48

- Pháp luật Việt Nam thể hiện ý chí của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, thể hiện quyền làm chủ của nhân dân.

4. Vai trò của pháp luật.

- Pháp luật là công cụ để quản lí nhà nước, kinh tế, văn hoá xã hội.

- Là công cụ để giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

- Là phương tiện phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Bài tập1.

Câu 1. Tình huống: Năm nay, Hoa 15 tuổi thi đậu vào lớp 10 nên được bố mẹ tặng một chiếc xe đạp để đi học.

Hỏi: a. Hoa có những quyền gì và không có quyền gì đối với chiếc xe đạp đó?

Vì sao? b. Quyền sở hữu tài sản là gì? Thái độ của em đối với tài sản của mình và của người khác?

Câu 2.

Tệ nạn xã hội? Thái độ và hành động của em?

Câu 3. Tình huống: Y Ban, Lô Yến, Vi Hòa là ba người bạn thân thiết. Năm nay, Vi Hòa phải xa hai bạn xuống trường tỉnh để học. Nhớ bạn, Vi Hòa đã viết thư cho Lô Yến.

Một lần, lên văn phòng nhà trường thấy lá thư đó, Y Ban rất mừng liền bóc ra xem.

Hỏi: a. Em có nhận xét gì về hành vi của Y Ban? Vì sao? b. Nếu là Y Ban, trong trường hợp đó em sẽ làm gì?

Câu 4. Tình huống: Một tốp học sinh mải nói chuyện khi đang đi xe đạp nên đã va quệt vào chị lao công dọn vệ sinh bên đường. Mấy bạn vẫn tiếp tục đi và còn cười khúc khích. Thấy vậy, Bảo Chi ái ngại nói: “Chúng mình quay lại xin lỗi chị ấy đi” nhưng Hoàng xua tay: “Bà quét rác thì cần gì phải xin lỗi”.

Hỏi: a. Em có nhận xét gì về thái độ của Bảo Chi và Hoàng? b. Em sẽ làm gì trong tình huống trên?

Câu 5.

Nếu chủ đề cuộc thi viết thư quốc tế UPU năm 2012 là: “Bảo vệ hòa bình”, với tư cách một công dân của dân tộc yêu chuộng hòa bình thì em sẽ gửi bức thông điệp nào để bày tỏ những khát vọng của mình đến bạn bè thế giới?

GỢI Ý 49

Câu 1- Hoa có quyền chiếm hữu và quyền sử dụng - Hoa không có quyền định đoạt - Vì: + Chiếc xe đạp đó là do bố mẹ mua cho + Hoa 15 tuổi thì đang chịu sự quản lí của bố mẹ + Chỉ bố mẹ Hoa mới có quyền định đoạt - Quyền sở hữu tài sản là quyền của công dân(chủ sở hữu) đối với tài sản thuộc sở hữu của mình. Bao gồm: + Quyền chiếm hữu là quyền trực tiếp nắm giữ và quản lý tài sản. + Quyền sử dụng là quyền khai thác giá trị sử dụng tài sản ..... + Quyền định đoạt là quyền quyết định đối với tài sản như mua bán, tặng cho....

- Thái độ: Biết bảo vệ và quản lí tài sản của mình...tôn trọng quyền sở hữu của người khác, không được xâm phạm tài sản cá nhân, tập thể, tổ chức....

Câu 2 : Tệ nạn xã hội là hiện tượng xã hội bao gồm những hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức và pháp luật, gây hậu quả xấu về mọi mặt đối với đời sống xã hội.

- Kể tên được một số tệ nạn xã hội như : ma túy, cờ bạc...

- Hậu quả : + Đối với bản thân... + Đối với gia đình... + Đối với xã hội...

- Nguyên nhân: + Chủ quan: Thiếu tự chủ, ăn chơi, đua đòi... + Khách quan: Do tác động của môi trường - Thái độ: + Phê phán, lên án, đấu tranh các thói hư, tật xấu...

- Hành động:+ Sống giản dị, lành mạnh... + Ủng hộ, tuyên truyền các hoạt động phòng chống TNXH... + Biết tự bảo vệ mình và những người xung quanh + Tích cực tham gia các hoạt động phòng chống TNXH Câu 3. Hành vi của Y Ban là sai.

Vì theo quy định của pháp luật: - Thư tín của công dân phải được đảm bảo an toàn, bí mật - Không ai được tự ý chiếm đoạt hoặc mở thư của người khác - Nếu quan tâm đến Vi Hòa thì có thể hỏi thăm thông qua Lô Yến Việc bóc mở thư phải được sự đồng ý của người chủ lá thư hoặc do cơ quan có thẩm quyền quyết định Em sẽ: - Không tự ý mở thư - Đem thư về cho Lô Yến 50

- Hành vi tự ý bóc mở thư của người khác là vi phạm pháp luật.

- Đồng ý với thái độ của bạn Bảo Chi...

- Không đồng ý với thái độ của bạn Hoàng...

Em sẽ : + Xin lỗi chị lao công + Nghề nào cũng vẻ vang như nhau nếu làm tròn trách nhiệm + Không có nghề nào thấp kém, chỉ những kẻ lười biếng, ỉ lại mới đáng xấu hổ. + Nêu được lao động là nghĩa vụ, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc...

Câu 4.

- Khái niệm hòa bình : Hòa bình là tình trạng không có chiến tranh - Đảm bảo hình thức là một bức thư...

- Tác dụng của hòa bình : Đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc ; tạo điều kiện cho cá nhân, xã hội phát triển...

- Tác hại của chiến tranh : Gây đau thương, chết chóc ; thiệt hại vật chất..

- Liên hệ bản thân.

- Rút ra được, bảo vệ hòa bình là trách nhiệm của tất cả mọi người ở mọi nơi, mọi lúc.

- Biện pháp : + Xây dựng mối quan hệ thân thiện, tôn trọng, bình đẳng giữa người với người... + Thiết lập mối quan hệ hiểu biết, hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc, các quốc gia. + Ủng hộ và tham gia các hoạt động bảo vệ hòa bình : mít tinh, biểu tình, tuần hành...

- Trình bày được một số nét về bối cảnh quốc tế hiện nay : chiến tranh, xung đột, bạo loạn..., lên án các cuộc chiến tranh phi nghĩa.

Bài tập 2.

Câu 1: (5điểm) Trên cả nước liên tiếp xuất hiện nhiều vụ giết người hết sức man rợ gây xôn xao dư luận. Những kẻ gây án có tuổi đời từ 20 đến trên 40 tuổi và đều tự mình gây án với một thái độ hết sức thản nhiên. Chính điều này đã khiến dư luận đặt câu hỏi: tại sao cái ác lại dễ bộc phát đến như thế? Vì sao các vụ án giết người đang ngày càng gia tăng và rất dã man? Các đối tượng gây án ở đây còn là biểu hiện sự thiếu hiểu biết, thiếu tu dưỡng, rèn luyện nhân cách đạo đức. Có thể thấy, các nghi phạm gây ra 3 vụ án nghiêm trọng ở Bình Phước, Nghệ An và Yên Bái đều còn rất trẻ, hầu hết đều không có công ăn việc làm ổn định, học thức hạn chế. Có những điểm chung: sát thủ ngày càng trẻ. Gần 70 % vụ án hình sự có đối tượng phạm tội là thanh thiếu niên. Đó là công bố của Viện 51

Nghiên cứu tội phạm học và điều tra tội phạm của Học viện Cảnh sát Nhân dân, Bộ công an. Hành vi phạm tội ngày càng lạnh lùng và man rợ hơn. + Hỏi: Suy nghĩ của em khi đọc thông tin trên?

Câu 2(3điểm): Tình huống: Trước đây Hà là một học sinh chăm ngoan học giỏi. Từ khi bố mẹ ly dị Hà chán nản, thường xuyên bỏ học đi theo đám bạn xấu, rồi nghiện ma túy. a, Em có nhận xét gì về hành vi của Hà? Hành vi của Hà b, Nếu là Hà em sẽ làm gì?

Câu 3(3 điểm): Em hiểu thế nào về chiến tranh, hòa bình? Vì sao phải bảo vệ hòa bình?

Chúng ta cần làm gì để bảo vệ hòa bình thế giới?

Câu 4( 4điểm): Tâm, Thành, Bình là học sinh lớp 9. chiều thứ 7 tâm lấy xe máy chở thành, Bình đi sinh nhật bạn. Đến ngã tư gặp đèn đỏ nhưng Tâm không dừng lại, chưa vượt hết đoạn đường thì bị cảnh sát giao thông giữ lại .

Em hãy cho biết Tâm và các bạn đã vi phạm những lỗi nào trong luật giao thông đường bộ? Nếu là bạn của Tâm em sẽ khuyên Tâm điều gì?Pháp luật nước ta quy định như thế nào về luật giáo thông đường bộ?

Câu 5(5điểm) Giải thích câu ca dao: " Dù ai nói ngả nói nghiêng Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân" Câu ca dao nói về phẩm chất đạo đức nào? Hãy trình bảy hiểu biết của em về phẩm chất đạo đức đó. + Đáp án: Câu 1(5 điểm): + Hành vi trên cho thấy trong những năm gần đây tình hình tệ nạn xã hội xảy ra rất nhiều với tính chất ngày càng phức tạp, chủ yếu ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh, xã hội. + HS nêu được: - Tệ nạn xã hội là hiện tượng xã hội bao gồm những hành vi làm sai lệch chuẩn mục xã hội, vi phạm đạo đức và pháp luật , gây hậu quả xấu về mọi mặt đối với đời sống xã hội.

- Tác hại: + Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, tinh thần và đạo đức con người:ốm yếu, suy sụp về sức khỏe, tinh thần, trộm cắp, cướp giật, giết người, ăn bám gia đình..... +Làm tan vỡ hạnh phúc gia đình 52

+ Làm rối loạn trật tự xã hội + Làm suy thoái giống nòi , dân tộc + Ma túy, mại dâm còn là con đường ngắn nhất làm lây truyền HIV/AIDS, một can bệnh vô cùng nguy hiểm - Quy định của pháp luật +Cấm đánh bạc dưới bất cứ hình thức nào +Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng , tổ chức sử dụng, lôi kéo, cưỡng bức sử dụng trái phép chất ma túy. Những người nghiện ma túy bắt buộc phải cai nghiện +Nghiêm cấm hành vi mại dâm, dụ dỗ, dẫn dắt mại dâm +Trẻ em không được đánh bạc, uống rượu và dùng chất kích thích có hại cho sức khỏe. Nghiêm cấm lôi kéo trẻ đánh bạc cho trẻ uống rượu hút thuốc ...Nghiêm cấm dụ dỗ dẫn dắt trẻ mại dâm, bán hoặc cho trẻ sử dụng văn hóa phẩm đồi trụy, đồ chơi, trò chơi có hại cho sự phát triển lành mạnh của trẻ Câu 2.

-Hành vi của Hà là sai, thiếu tự chủ - Nếu là Hà em sẽ: Bình tĩnh vượt qua khó khăn, không chán nản, tập trung vào học tập, không đi theo đám bạn xấu, cần nhận thức rõ tác hại của ma túy để tránh xa Câu 3. a.Phân biệt chiến tranh và hòa bình: - Chiến tranh là sự xung đột vũ trang giữa các giai cấp, dân tộc, quốc gia nhằm mục đích kinh tế, chính trị nhất định. Chiến tranh gây đau thương, chết chóc, đói nghèo, bềnh tật..., là thảm họa của loài người.

-Hòa bình là tình trạng không có chiến tranh hay xung đột vũ trang , là mối quan hệ hữu nghị hợp tác giữa các dân tộc . Hòa bình đem lại cuộc sống bình yên , ấm no hạn phúc cho nhân dân, là khát vọng của nhân loại. b,Vì sao phải bảo vệ hòa hình: Ngày nay ngòi nổ chiến tranh đang âm ỉ và bùng nổ nhiều nơi trên thế giới. Vì vậy bảo vệ hòa bình là trách nhiệm của toàn nhân loại c. Biện pháp: -Xây dựng mối quan hệ bình đẳng, hữu nghị, hợp tác giữa các quốc gia, dân tộc, cá nhân -Ý thức bảo vệ hòa bình phải được thể hiện ở mọi lúc mọi nơi, trong mối quan hệ giữa người với người.

-Liên hệ thực tế: +Nhân dân ta tích cực tham gia đấu tranh bảo vệ hòa bình....

53

+ Việc làm của học sinh...(Liên hệ cụ thể, rõ ràng...)

Câu 4 - Tâm, Thành, Bình đã mắc vào các lỗi sau: + Chở quá số người quy định. + Vượt đèn đỏ. + Chưa đủ tuổi quy định được lái xe mô tô,không có giấy phép lái xe (o,5đ) - Em sẽ khuyên bạn: + Không được tiếp tục lặp lại hành vi như vậy vì có thể gây nguy hiểm cho tính mạng của bản thân và của người khác +Tìm hiểu, học tập và chấp hành luật giao thông đường bộ Câu 5: - Câu ca dao nói về tính tự chủ, nêu được khái niệm tự chủ.

- Nêu biểu hiện tự chủ : Luôn bình tĩnh, không nóng nảy vội vàng trong hành động ;cư xử với mọi người ôn tồn, mềm mỏng, lịch sự ; trước khó khăn không hoang mang, sợ hãi, chán nản ; biết tự kiềm chế những ham muốn của bản thân - Nêu được cách rèn luyện :Tập suy nghĩ kỹ trước khi hành động; Sau mỗi việc làm cần xem lại lời nói, thái độ, hành động của mình đúng hay sai để kịp thời rút kinh nghiệm, sửa chữa ; Tập hạn chế đòi hỏi mong muốn hưởng thụ cá nhân, xa lánh cám dỗ, tránh việc làm xấu....

Bài tập3.

Câu1: Hưởng ứng đợt phát động thi đua lập thành tích chào mừng 30 năm ngày nhà giáo Việt Nam 20-11, là một học sinh để thể hiện lòng thành kính với thầy cô giáo em hãy giới thiệu một câu ca dao hoặc tục ngữ về chủ đề “ Tôn sư trọng đạo ” và trình bày hiểu biết của em về chủ đề đó .

Câu 2.

Trong thời gian vừa qua trên các phương tiện thông tin đại chúng đang tổ chức cuộc thi viết về chủ đề “mái ấm gia đình ”. Để thể hiện lòng tự hào và tinh thần trách nhiệm với gia đình em hãy trình bày suy nghĩ và hành động của mình về vấn đề đó.

Câu 3: Hãy nêu hiểu biết của mình về ý kiến sau: Chí công vô tư là phẩm chất riêng của cán bộ công chức nhà nước.

Câu 4. Cho tình huống sau: Để bài kiểm tra học kỳ đạt kết quả cao, trong giờ ôn tập học kỳ II cô giáo dạy môn GDCD đưa ra 10 bài tập cho cả lớp về nhà làm. Tuấn bàn với các bạn để ôn tập đỡ vất vả thì chúng ta phải biết hợp tác với nhau, mỗi nhóm làm 2 câu sau đó đem kết quả trao đổi cho nhau. Làm thế ai cũng đủ bài tập để báo cáo với cô giáo mà lại nhàn nữa. Ý kiến của em về cách làm trên?

54

Hãy trình bày hiểu biết của mình về nội dung hợp tác cùng phát triển trong giai đoạn hiện nay? + Đáp án.

Câu 1 . Yêu cầu trình bày được các nội dung sau: - Nêu được một câu ca dao hoặc tục ngữ đúng chủ đề tôn sư trọng đạo .

- Nêu được: Tôn sư trọng đạo là tôn trọng, kính yêu và biết ơn đối với thầy cô giáo ở mọi lúc mọi nơi; coi trọng và làm theo những điều thầy cô dạy bảo, có những hành động đền đáp công ơn thầy cô giáo - Nêu được ý nghĩa của tôn sư trọng đạo: + Đối với bản thân: tôn trọng và làm theo lời dạy của thầy cô sẽ giúp ta tiến bộ, trở nên người có ích cho gia đình và xã hội + Đối với xã hội: tôn sư trọng đạo giúp các thầy cô giáo làm tốt trách nhiệm nặng nề và vẻ vang của mình là tạo nên những lớp người lao động trẻ tuổi đóng góp cho sự tiến bộ của xã hội+ Tôn sư trọng đạo là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, chúng ta cần giữ gìn và phát huy. (so sánh trước đây, hiện nay) - Nêu được những tình cảm thái độ cao đẹp trong cuộc sống hàng ngày thể hiện tôn sư trọng đạo - Phản ánh hiện tượng trái với tôn sư trọng đạo trong xã hội hiện nay (lấy ví dụ liên hệ …)

- Liên hệ bản thân, cảm xúc Câu 2 Yêu cầu học sinh nêu được: - Hiểu biết của mình về gia đình - Nêu được vai trò của gia đình: Là cái nôi nuôi dưỡng con người, là môi trường quan trọng hình thành và giáo dục nhân cách - Mối quan hệ giữa gia đình và xã hội là mối quan hệ mật thiết với nhau. gia đình là tế bào của xã hội, gia đình tốt là xã hội tốt, xã hội tốt là điều kiện tốt cho gia đình phát triển - Khẳng định việc tổ chức cuộc thi đó là sự thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng,Nhà nước và các tổ chức xã hội về vấn đề gia đình * Học sinh nói lên được suy nghĩ của mình là các thành viên trong gia đình phải ý thức được quyền và trách nhiệm của mình đối với gia đình cụ thể: - Ông bà cha mẹ đối với con cháu: + Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng ý kiến của các con, không được phân biệt đối xử giữa các con, không được ngược đãi xúc phạm con, ép buộc con làm những điều trái pháp luật, trái đạo đức + Ông bà nội ngoại có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc đã thành niên bị tàn tật cháu không có người nuôi dưỡng - Quyền của con cháu đối với ông bà cha mẹ: Con cháu có 55

bổn phận yêu quý, kính trọng ,biết ơn cha mẹ ông bà; có quyền và nghĩa vụ chăm sóc nuôi dưỡng cha mẹ ông bà đặc biệt khi ông bà, cha mẹ ốm đau, già yếu. Nghiêm cấm con cháu có hành vi ngược đãi, xúc phạm cha mẹ ông bà - Anh chị em có bổn phận yêu thương, chăm sóc giúp đỡ nhau và nuôi dưỡng nhau nếu không còn cha mẹ * Hành động: - Yêu quý, kính trọng, lễ phép, quan tâm, hiếu thảo với ông bà cha mẹ - Yêu thương, nhường nhịn anh chị em, tham gia công việc gia đình phù hợp với khả năng - Tôn trọng quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình - Tích cực học tập, rèn luyện, tránh xa các tệ nạn xã hội Câu 3 Yêu cầu nêu được: - Không đồng ý với ý kiến trên - Trình bày khái niệm chí công vô tư …

- Ý nghĩa: + Đối với bản thân: Giúp ta sống thanh thản được mọi người kính trọng + Đối với tập thể xã hội: Đem lại lợi ích cho tập thể, cộng đồng, XH, đất nước Lấy ví dụ thực tế để chứng minh: + Tấm gương tiêu biểu thể hiện chí công vô tư + Hành vi trái chí công vô tư như tham ô, tham nhũng Liên hệ bản thân: + Tích cực học tập nâng cao kiến thức để bảo vệ, ủng hộ quý trọng người chí công vô tư + Dám phê bình thẳng thắn những hành động vụ lợi cá nhân, thiếu công bằng trong giải quyết mọi công việc …

Câu 4 Yêu cầu nêu được: - Khẳng định ý kiến của Tuấn đưa ra là sai - Giải thích: Vì mục đích của cô giáo là mỗi người tự làm bài tập để hiểu và khắc sâu kiến thức nội dung bài học. Nếu làm như Tuấn thì mỗi người không hiểu sâu hết kiến thức dẫn đến chất lượng kém, không phát triển ...hơn nữa việc làm đó thể hiện sự đối phó, lừa dối giáo viên, thiếu trung thực trong học tập. Đó không phải là bản chất của hợp tác cùng phát triển b. Hiểu biết của em về vấn đề hợp tác cùng phát triển trong giai đoạn hiện nay: - Nêu khái niệm hợp tác: Hợp tác là cùng chung sức làm việc ,giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung - Hợp tác phải dựa trên cơ sở bình đẳng, hai bên cùng có lợi và không làm phương hại đến lợi ích của những người khác - Khẳng định được tính tất yếu của hợp tác: Hiện nay thế giới đang đứng trước những vấn đề cấp thiết, đe doạ sự sống còn của nhân loại ( như bùng nổ dân số, ô nhiễm môi trường, khủng bố quốc tế, dịch bệnh hiểm nghèo ..) để giải 56

quyết những vấn đề đó cần phải có sự hợp tác quốc tế chứ không một quốc gia riêng lẻ nào có thể tự giải quyết được - Thành tựu hợp tác của Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung trên mọi lĩnh vực ( về vốn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, giải quyết các vấn đề toàn cầu...) - Nguyên tắc hợp tác quốc tế của Đảng và Nhà nước ta: + Tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau + Không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực + Bình đẳng cùng có lợi, giải quyết các bất đồng tranh chấp bằng thương lượng hoà bình + Phản đối mọi âm mưu và hành động gây sức ép, áp đặt và cường quyền- Liên hệ bản thân: + Tích cực rèn luyện tinh thần, nâng cao ý thức hợp tác trong cuộc sống hàng ngày + Đồng tình, ủng hộ các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về hợp tác quốc tế BT4 Câu 1.

Hiến pháp là luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Hỏi: a. Từ khi thành lập Nhà nước đến nay, Quốc hội nước ta đã ban hành mấy bản Hiến pháp? Đó là những bản Hiến pháp nào? b. Hiến pháp 2013 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực vào ngày, tháng, năm nào? Nội dung cơ bản của Hiến pháp 2013?

Câu 2.

Thông tin: Trong bài phát biểu của PGS-TS Mai Sỹ Tuấn tại cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia tổ chức tại Bắc Ninh, diễn ra từ ngày 8 đến ngày 10 - 3 2015 có đoạn: “Năm nay tính cả những vòng thi các cấp thì số lượng các bạn trẻ tham gia nghiên cứu khoa học là khá lớn - tạo nên một phong trào rộng rãi trong toàn quốc và có thể đó là tiền đề cho hoạt động sáng tạo của giới trẻ…Thành công của cuộc thi không chỉ là số lượng đề tài mà là sự nhiệt tình, tính chủ động, sáng tạo, say mê nghiên cứu của các em…”

Thông tin trên nhấn mạnh đến phẩm chất đạo đức nào mà các em đã được học trong chương trình Giáo dục công dân lớp 9? Trình bày hiểu biết của em về phẩm chất đạo đức đó.

Câu 3.

Tình huống: 57

An năm nay 17 tuổi. Sau khi nghỉ học, An được một ông chủ nhận vào làm việc tại một cơ sở chuyên tái chế các loại ắc quy hỏng.

Hỏi: a. Em có nhận xét gì về việc sử dụng lao động của ông chủ nơi An làm việc? b. Tại sao nói: Lao động là quyền và nghĩa vụ của công dân?

Câu 4.

Hãy gửi lời yêu thương tới người em yêu quý nhất.

Câu 5.

Nói tục, chửi thề…đang có dấu hiệu gia tăng trong học sinh hiện nay.

Suy nghĩ của em?

Câu

Nội dung Điểm Dù ai nói ngả nói nghiêng 1 Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân (5.0 đ) Câu ca dao trên nói về phẩm chất đạo đức nào của con người?

Trình bày nội dung, ý nghĩa của phẩm chất đạo đức đó.

- Câu ca dao trên nói về phẩm chất đạo đức: Tự chủ 0.5 - Tự chủ là làm chủ bản thân. Người biết tự chủ là làm chủ được những suy nghĩ, tình cảm và hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, tình 0.5 huống, luôn có thái độ bình tĩnh, tự tin và biết điều chỉnh hành vi của 0.5 mình.

- Tự chủ là một đức tính quý giá. Nhờ có tính tự chủ con người biết sống 0.5 đúng đắn và biết cư xử có đạo đức, có văn hóa.

- Tính tự chủ giúp chúng ta đứng vững trước những tình huống khó khăn 0.5 và thử thách, cám dỗ.

- Người có phẩm chất tự chủ được mọi người tin cậy và kính trọng.

0.5 - Chứng minh bằng ví dụ cụ thể ...

0.5 - HS có thể rèn luyện, thể hiện phẩm chất tự chủ trong những việc làm 0.5 cụ thể hằng ngày...

- Tập suy nghĩ kĩ trước khi nói và hành động. Sau mỗi việc làm cần xem 0.5 xét lại thái độ, lời nói, hành động của mình là đúng hay sai và kịp thời rút kinh nghiệm và sữa chữa.

0.5 - Liên hệ bản thân ...

Tình huống: 2 Thấy gà nhà hàng xóm đi lạc vào vườn nhà mình, ông A im lặng và bắt ( 5.0 làm thịt. Vợ ông thấy thế ngăn lại, ông bảo:" Cá họ vào ao mình là của đ) mình.". Lo gì…

58

Hỏi: a. Hãy nhận xét về hành vi của ông A và vợ ông ? b. Nếu là con ông A trong tình huống đó, em sẽ làm gì? c. Em hãy trình bày nghĩa vụ của công dân đối với tài sản của người khác? a/ Hành vi của ông A là sai, của vợ ông A là đúng. Không đồng tình với 1,0 ông A…. b/ Nếu là con ông A; em sẽ : - Ngăn cản bố, giải thích cho bố hiểu làm vậy là xâm phạm quyền sở 1,0 hữu tài sản của công dân, sẽ bị pháp luật xử lí. c. Nghĩa vụ của công dân đối với tài sản của người khác: Tôn trọng và không được xâm phạm tài sản của cá nhân, tổ chức , tập 1.0 thể và nhà nước.

0.5 + Nhặt được của rơi trả cho người mất.

0.5 + Khi vay nợ phải trả đầy đủ, đúng hẹn. + Khi mượn phải giữ gìn cận thận sử dụng xong phải trả cho chủ sở 0.5 hữu nếu hư hỏng phải sữa chữa , bồi thường.

0.5 + Nếu gây thiệt hại về tài sản phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

C©u 3 (4.0 ®iÓm) Trường sa hai tiếng thiêng liêng, sâu nặng trong trái tim của bao thế 3 hệ người dân Việt Nam. Sức sống trường sa nơi mỗi hòn đảo hạt cát, cây (4.0 đ) xanh, rặng san hô...đều mang nặng hồn thiêng sông núi. Dường như mỗi vật dù nhỏ bé nơi đây cũng mang nặng dáng hình của tổ quốc, giữa muôn trùng sóng vỗ thiếu thốn trăm bề, vậy mà có những cán bộ chiến sỹ . những chàng trai mười tám - đôi mươi vẫn ngày đêm canh giữ bầu trời của tổ quốc. ( Theo pháp luật và đời sống) Trình bày những hiểu biết, suy nghĩ, cảm xúc của bản thân em?

Học sinh trình bày hiểu biết, suy nghĩ và cảm xúc của mình về trường sa: 0,5 - Trường sa một phần lãnh thổ không thể tách rời của tổ quốc Việt Nam. Từ thời xưa ông cha ta đã đặt một giấu mốc quan trọng trong bản đồ của dân tộc...

0,5 - Ở nơi xa xôi cách trở vẫn có những trái tim với nhiệt huyết của tuổi 18 đôi mươi, nơi đầu sóng ngọn gió ngày đêm bám biển với đầy rẫy những khó khăn, thiếu thốn.....

59

- Trong thời gian gần đây một số quốc gia có những hành động tạo ra sự mâu thuẫn trong khu vự và trên thế giới.

- Học sinh liên hệ thực tế : Ví dụ: Tháng 5/ 2014 Trung Quốc đặt giàn khoan trái phép vào vùng biển của Việt Nam, gây nên sự căng thẳng trong khu vực, có những lúc tưởng chừng như chiến tranh có thể xảy ra.

- Ngµy nay xu thÕ hoµ b×nh ®èi tho¹i trë thµnh xu thÕ chung cña nh©n lo¹i.

1,0

0.5

- Chóng ta ai còng muèn cã cuéc sèng hoµ binh trªn kh¾p hµnh tinh.

Hoµ b×nh lµ ®iÒu kiÖn tr-íc tiªn ®Ó con ng-êi sèng, häc tËp lao ®éng vµ s¸ng t¹o, là nơi chắp cánh cho những ước mơ....

0.5

- Liªn hÖ trách nhiệm của học sinh.

0.5

Trình bày hợp lý mạch lac lô rích

0.5

Hiện nay có rất nhiều bạn trẻ đang sống vô cảm không quan tâm tới những chuyện diễn ra xung quanh mình. Họ không hề mảy may suy 4 nghĩ trước những cảnh tượng bất bình , đau khổ cũng như không biết (6.0 đ) chiêm ngưỡng, tán thưởng những điều mang lại cho mình những cảm xúc tích cực.

Suy nghĩ của em về vấn đề trên.

- Học sinh hiểu chung về vấn đề vô cảm của giới trẻ hiện nay…

1.0 - Thực trạng của vấn đề đó và lấy được dẫn chứng thực tế của học sinh 1.0 …

- Nguyên nhân dẫn đến vấn đề vô cảm của giới trẻ hiện nay.

1.0 - Tác hại của bệnh vô cảm .

1.0 - Biện pháp để đẩy lùi bệnh vô cảm …

1.0 - Liên hệ học sinh hiện nay.

1.0 BT5 Câu 1 (5.0 điểm).

Hôm nay, ngày 10 tháng 4 năm 2014, là ngày cao điểm lực lượng cảnh sát giao thông cả nước sẽ xử phạt một số hành vi khi tham gia giao thông đối với trẻ em. Em hãy cho biết lực lượng CSGT xử lý về hành vi gì? Mục đích của việc làm đó?

60

Câu 2 (5.0 điểm).

Trong tiết GDCD GV đặt vấn đề: " Trong tác phẩm Chiếc lá cuối cùng của nhà Văn O-Hen-ri, người họa sỹ già Bơ-men đã vẽ bức tranh chiếc lá cuối cùng để trao lại sự sống của mình cho Giôn-Xi Theo em, việc làm của họa sỹ có phải là thiếu trung thực không?"

Là người học sinh trong tiết học, em hãy trả lời câu hỏi trên của GV. C©u 3 (4.0 ®iÓm) Thông tin: Trong bài phát biểu của PGS-TS Mai Sỹ Tuấn tại cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp quốc gia tổ chức ở Bắc Ninh, diễn ra từ ngày 8 đến ngày 10-3-2015 có đoạn: "Năm nay tính cả những vòng thi các cấp thì số lượng các bạn trẻ tham gia nghiên cứu khoa học là khá lớn- tạo nên một phong trào rộng rãi trên toàn quốc và có thể đó là tiền đề cho hoạt động sáng tạo của giới trẻ…Thành công của cuộc thi không phải là số lượng đề tài mà là sự nhiệt tình, tính chủ động, sáng tạo, say mê nghiên cứu khoa học của các em…"

Thông tin trên nhấn mạnh đến phẩm chất đạo đức nào mà các em đã được học trong chương trình GDCD 8? Trình bày hiểu biết của em về phẩm chất đó?

Câu 4 (5.0 điểm) Trong thời gian vừa qua hẳn chúng ta chưa quên sự vieecjTP Hà Nội đưa ra chủ trương chặt hạ 6.700 cây xanh. Tuy nhiên chỉ sau vài ngày thực hiện thì đã gặp phải sự phản ứng mạnh mẽ của người dân trong cả nước từ các lão thành cách mạng, các nhà khoa hoc, giới nghệ sỹ và đặc biệt là các kênh thông tin từ báo hình, báo mạng…Theo em khi người dân và các kênh thông tin phản ứng về sự việc trên thể hiện quyền gì của công dân? Nêu hiểu biết của em về quyền đó?

Câu 5 (5.0 điểm) Hiện tượng học sinh mang điên thoại di động đến trường và sử dụng trong các giờ học.

Suy nghĩ của em về vấn đề trên. + Đáp án.

Câu 1.

- Không đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy, phương tiện xe hai bánh chạy bằng điện tham gia giao thông đối với học sinh ( trẻ em từ 6 tuổi trở lên) - Góp phần hạn chế tối đa vi phạm an toàn giao thông, giảm thiểu tai nạn giao thông liên quan đến học sinh.

- Liên hệ bản thân hoặc tại trường, địa phương nơi học sinh ở.

Câu 2.

- Việc làm của người họa sỹ không bị xem là thiếu trung thực 61

- Giải thích:+ Trung thực là tôn trọng sự thật, tôn trọng chân lý, lẽ phải; sống ngay thẳng, thật thà và dũng cảm nhận lỗi khi mình mắc khuyết điểm. + Người trung thực không chấp nhận sự giả dối, gian lận, không vì lợi ích riêng mà che giấu sự thật hoặc làm sai lệch sự thật. + Trung thực giúp con người nâng cao phẩm giá, được mọi người yêu quý + làm lành mạnh các mối quan hệ xã hội + Tuy nhiên trong một số hoàn cảnh, tình huống thì nói dối không phải là thiếu trung thực. VD: Bác sỹ nói dối bệnh nhân về bệnh tình của bệnh nhân, trong kháng chiến các chiến sỹ cách mạng dù bị tra tấn dã man cũng không khai bí mật của tổ chức mình...

- Vì thế, người họa sỹ già không bị coi là thiếu trung thực, bởi ông đã nhường hơi thở cho tài năng trẻ tiếp tục sự nghiệp nghệ thuật của mình. Hành động của người họa sỹ để lại trong lòng người đọc niềm cảm kích chân thành, phẩm giá của ông được nâng lên.

- Liên hệ bản thân: trung thực trong học tập, trong cuộc sống ( HS lấy ví dụ cụ thể vẫn cho điểm) Câu 3 - Thông tin trên muốn nhấn mạnh đến phẩm chất: lao động tự giác và sáng tạo.

- Trình bày hiểu biết: + Lao động tự giác là chủ động làm việc, không đợi ai nhắc nhở, không do áp lực từ bên ngoài + Lao động sáng tạo là trong quá trình lao động luôn suy nghĩ, cải tiến để tìm tòi cái mới, tìm ra cách giải quyết tối ưu nhằm không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả lao động. + Biểu hiện: -> Tự giác học bài làm bài -> Đổi mới phương pháp học tập -> Tìm ra nhiều cách giải cho bài toán… ( Lưu ý: HS lấy các ví dụ khác đúng vẫn chiết điểm) + Tấm gương mà HS biết về lao động tự giác và sáng tạo Ý nghĩa: + Giúp con người học tập mau tiến bộ + Nâng cao năng suất, chất lượng lao động + Phát triển, hoàn thiện nhân cách + Thúc đẩy sự phát triển của xã hội Rèn luyện: + Xây dựng kế hoạch học tập, lao động 62

+ Lao động tự giác, sáng tạo không phải tự nhiên có được mà phải trải qua một quá trình rèn luyện kiên trì và bền bỉ + Luôn quý trọng những người lao động tự giác, sáng tạo và phê phán những biểu hiện lười nhác trong học tập và lao động.

- Liên hệ bản thân….

Câu 3 - Khi người dân phản ứng như vậy thể hiện quyền tự do ngôn luận - Trình bày hiểu biết: + Quyền tự do ngôn luậnlà quyền của công dân tham gia bàn bạc, thảo luận, đóng góp ý kiến đối vối những vấn đề chung của đất nước, của XH + Quy định của PL: -> Công dân được cung cấp thông tin theo quy định của PL, tự do báo chí.

-> Được sử dụng quyền tự do ngôn luận trong các cuộc họp ở cơ sở, trên các phương tiện thông tin đại chúng -> Kiến nghị với đại biểu Quốc Hội, HĐND, - >Góp ý vào các dự thảo cương lĩnh, chiến lược, dự thảo văn bản luật, bộ luật quan trọng … + Ý nghĩa: Sử dụng quyền tự do ngôn luận đúng PL để phát huy quyền làm chủ của công dân, góp phần xây dựng Nhà nướcvà quản lý XH + Trách nhiệm của Nhà nước: Nhà nước tạo mọi điều kiện để công dân thực hiện quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí và để báo chí phát huy đúng vai trò của mình + Trách nhiệm của công dân, HS: - Tích cực tìm hiểu và thực hiện đúng quyền tự do ngôn luận - Tôn trọng quyền tự do ngôn luận của mọi người - Phê phán những hiện tượng VP quyền tự do ngôn luận như: bưng bít thông tin, cung cấp thông tin không chính xác; ngăn cản tự do báo chí, tự do hội họp, ngăn cản công dân tiếp xúc và kiến nghị với đại biểu Quốc Hội, HĐND... (HS có thể lấy VD khác) + Liên hệ bản thân….

Câu 4 * Thực trạng: + Khẳng định lợi ích của ĐT di động đối với cuộc sống ngày nay.... + Đa số học sinh có ý thức thực hiện nề nếp, kỷ cương nhà trường....Tuy nhiên vẫn có một số học sinh còn VP kỷ luật, các quy định của nhà trường. HS mang điện thoại đến trường, sử dụng điện thoại trong các giờ học là một trong các hiện tượng đáng lo ngại hiện nay.

63

* Hậu quả: + Đối với cá nhân: Ảnh hưởng đến học tập, VP kỷ luật trong giờ học.... + Đối với gia đình: làm bố mẹ phiền lòng vì kết quả học tập và những VP của con + Đối với nhà trường: Ảnh hưởng đến nề nếp học đường và hiệu quả giáo dục... * Nguyên nhân: + Chủ quan: Đua đòi, ham chơi không chấp hành nội quy trường, lớp... + Khách quan: -> Gia đình nuông chiều, đáp ứng nhu cầu của con một cách thái quá, lỏng lẻo trong việc quản lý con...

-> Một số gia đình còn cho rằng ĐTDĐ là phương tiện để quản lý con cái -> Một số nhà trường chưa có biện pháp xử lý nghiêm đối với các hiện tượng đó * Giải pháp: + Bản thân mỗi HS phải tự nhận thức được tác hại nhiều hơn so với lợi ích của việc mang điên thoại đến trường, chấp hành tốt nội quy giờ học... + mỗi gia đình phải quan tâm con cái, nắm bắt và đáp ứng nhu cầu của con một cách phù hợp, đồng thời phối hợp với nhà trường để ngăn chặn thực trạng đó + Nhà trường cần có những biện pháp nghiêm minh để xử lý học sinh mang điện thoại đén trường và sử dụng trong giờ học - Liên hệ học sinh hiện nay.

BỘ ĐẾ, ĐÁP ÁN BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN 9 (35 ĐỀ ĐỀ SỐ 1 ĐỀ BÀI Câu 1. (2.0điểm): Em hãy điền những từ còn thiếu vào chỗ trống(…) để hoàn thành nội dung các điều luật sau: (Luật giao thông đường bộ năm 2008) Điều 30. Người điều khiển, người ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy.

2. Người điều khiển, người ngồi trên xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy phải đội mũ bảo hiểm …………(A)…………. đúng quy cách. Điều 31. Người điều khiển, người ngồi trên xe đạp, người điều khiển xe thô sơ khác.

64

1. Người điều khiển xe đạp chỉ được chở một người, trừ trường hợp chở thêm một trẻ em…………(B)……………. thì được chở tối đa hai người.

4. Hàng hóa xếp trên xe thô sơ phải đảm bảo an toàn, không gây……(C)……. giao thông và che khuất tầm nhìn của người điều khiển. Điều 32. Người đi bộ.

2. Người đi bộ chỉ được qua đường ở những nơi có đèn tín hiệu, có vạch kẻ đường hoặc có ………(D)…….., hầm dành cho người đi bộ và phải tuân thủ tín hiệu chỉ dẫn.

Câu 2.(5.0điểm): Di sản văn hóa là gì? Hãy kể tên một số di sản văn hóa ở Thanh Hóa mà em biết? Việc bảo vệ di sản văn hóa, danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa có ý nghĩa như thế nào đối với Việt Nam và thế giới? Nêu trách nhiệm của công dân học sinh trong việc bảo vệ di sản văn hóa?

Câu 3.(4.0 điểm): Pháp luật là gì? Em hãy nêu đặc điểm, vai trò của pháp luật trong quản lý Nhà nước, quản lý xã hội? Hãy so sánh sự giống nhau và khác nhau giữa đạo đức và pháp luật về cơ sở hình thành, hình thức thể hiện và các biện pháp đảm bảo thực hiện?

Câu 4. (3.5 điểm): Thế nào là năng động, sáng tạo? Nêu ý nghĩa của sống năng động, sáng tạo? Chúng ta cần rèn luyện như thế nào để trở thành người năng động, sáng tạo?

Câu 5.(3.5 điểm): Em hiểu thế nào là kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Vì sao chúng ta phải kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Theo em, công dân nói chung, học sinh nói riêng cần làm gì để kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc?

Câu 6.(2.0 điểm):Tình huống: Ông Q gửi đơn tới Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện tố cáo một cán bộ của văn phòng Ủy ban nhân dân huyện đã có hành vi nhận hối lộ. Trong đơn tố cáo có ghi rõ tên mình và cung cấp các chứng cứ liên quan tới việc nhận hối lộ này. a. Ông Q tố cáo là đúng hay sai theo quy định của pháp luật? b. Đơn tố cáo trên gửi đúng người có thẩm quyền xem xét tố cáo hay chưa?

Hết

65

Họ và tên thí sinh: ……………………………………………………………….Số báo danh: ………………………………

Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm. Đáp án Câu 1. (2,0 điểm): Lần lượt điền các từ hoặc cụm từ vào ( điền đúng một từ, cụm từ cho 0,5đ) (A) Có cài quai (B) Dưới 7 tuổi (C) Cản trở (D) Cầu vượt

1,0đ

0,5đ 0,5đ 0,5đ 0,5đ

Câu 2. (5.0 điểm): - Khái niệm:Di sản văn hóa bao gồm di sản văn hóa phi vật thể và di sản văn hóa vật thể là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- HS kể đúng được 4 di sản văn hóa ở Thanh Hóa (bao gồm cả DSVH vật thể, DSVH phi vật thể, các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử văn hóa. Kể đúng mỗi di sản cho 0,25 đ) Ví dụ: + Trống đồng Đông Sơn + Thành nhà Hồ…vv….

- Ý nghĩa: Đối với Việt Nam: + DSVH, di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh là cảnh đẹp của đất nước, là tài sản của dân tộc, nói lên truyền thống của dân tộc, thể hiện công đức của các thế hệ tổ tiên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thể hiện kinh nghiệm của dân tộc trên các lĩnh vực. + Những di sản, di tích và cảnh đẹp cần được giữ gìn, phát huy trong sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đối với thế giới: DSVH Việt Nam đóng góp vào kho tàng văn hóa thế giới. Một số DSVH việt Nam được công nhận là DSVH thế giới để được tôn vinh, giữ gìn như những tài sản quý giá của nhân loại.

66

0,5đ

1,0 đ

2,0 đ

0,5đ

0,5đ

0,5 đ

Ví dụ: Vịnh Hạ Long, Phong Nha Kẻ Bàng; Cao nguyên đá Đồng văn; Quần thể di tích Cố đô Huế; Phố cổ Hội An; Nhã nhạc cung đình Huế; Hội Gióng ở phù Đổng-Sóc Sơn; Văn hóa Công Chiêng Tây Nguyên; khu di tích trung tâm hoàng thành Thăng Long – Hà Nội; Mộc bản triều Nguyễn; 82 bia tiến sĩ văn miếu Quốc tử giám…

- Trách nhiệm của công dân HS trong việc bảo vệ các DSVH: + Giữ gìn sạch đẹp các DSVH ở địa phương + Đi tham quan tìm hiểu di tích lịch sử văn hóa + Không vứt rác bừa bãi và có hành vi làm ô nhiễm môi trường ở các khu di tích. + Tố giác những kẻ ăn cắp di vật, cổ vật, bảo vật, xâm phạm trái phép đất đai ở các khu di tích. + Tích cực tham gia các lễ hội truyền thống ở địa phương + Tôn trọng, học hỏi tinh hoa, văn hóa của các dân tộc khác trên thế giới để làm phong phú cho bản sắc văn hóa dân tộc mình, giới thiệu, quảng bá văn hóa Việt Nam đến với bạn bè quốc tế.

0,5đ 1,5đ 0,25đ 0,25đ 0,25đ 0,25đ 0,25đ

0,25đ

Câu 3. (4.0 điểm): - Khái niệm: Pháp luật là những quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do Nhà nước ban hành, được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế.

- Đặc điểm của pháp luật: + Tính quy phạm phổ biến: Các quy định của pháp luật là thước đo hành vi của mọi người trong xã hội, quy định khuôn mẫu, những qui tắc xử sự chung mang tính phổ biến + Tính xác định chặt chẽ: Các điều luật được quy định rõ ràng, chính xác, chặt chẽ, thể hiện trong các văn bản pháp luật. + Tính bắt buộc (cưỡng chế): Pháp luật do Nhà nước ban hành mang tính quyền lực Nhà nước, bắt buộc mọi người phải tuân theo, ai vi phạm sẽ bị Nhà nước xử lí theo quy định.

- Vai trò của pháp luật: + Pháp luật là công cụ để thực hiện quản lí Nhà nước, quản lí xã hội, quản lí kinh tế; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. + Là phương tiện để phát huy quyền làm chủ của công dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đảm bảo công bằng xã hội.

67

0,5 đ

1,25đ 0,5đ

0,25đ 0,5đ 0,5đ 0,25đ

0,25đ

- Giống nhau: Đạo đức và Pháp luật có quan hệ chặt chẽ với nhau, cùng thực hiện các quy tắc chung của xã hội; thực hiện chức năng điều chỉnh hành vi của con người, làm cho quan hệ XH tốt đẹp, có trật tự, kỷ cương.

- Khác nhau: Đạo đức Pháp luật Đúc kết từ thực tiễn cuộc Cơ sở hình thành sống và nguyện vọng của Do Nhà nước ban hành nhân dân qua nhiều thế hệ Thông qua các câu ca dao, Hình thức thể Các văn bản pháp luật, tục ngữ, danh ngôn, châm hiện luật và các điều luật ngôn.

Tự giác, thông qua tác Bằng tác động của Nhà Biện pháp thực động của dư luận xã hội nước thông qua giáo dục, hiện lên án, khuyến khích, thuyết phục, cưỡng chế. khen, chê…

Câu 4. (3,5 điểm): - Khái niệm + Năng động là tích cực, chủ động, dám nghĩ, dám làm + Sáng tạo: là say mê nghiên cứu, tìm tòi để tạo ra những giá trị mới về vật chất và tinh thần hoặc tìm ra cái mới cách giải quyết mới mà không bị gò bó, phụ thuộc vào những cái đã có.

- Ý nghĩa của năng động, sáng tạo: + Năng động, sáng tạo là phẩm chất cần thiết của người lao động trong xã hội hiện đại. Nó giúp con người có thể vượt qua khó khăn thử thách, những ràng buộc của hoàn cảnh, rút ngắn thời gian để đạt được mục đích đã đề ra một cách nhanh chóng và tốt đẹp. + Nhờ năng động, sáng tạo mà con người làm nên được những kì tích vẻ vang, mang lại niềm vinh dự cho bản thân, gia đình và đất nước.

- Cách rèn luyện: (HS có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau. Giám khảo có thể linh hoạt cho điểm) nhưng cơ bản phải nêu được các ý sau: + Nhận thức được phẩm chất năng động, sáng tạo không phải tự nhiên mà có, mà cần phải rèn luyện tính siêng năng, kiên trì trong cuộc sống. + Học sinh phải có ý thức học tập tốt, có phương pháp học tập phù hợp và tích cực áp dụng những kiến thức, kĩ năng đã học vào thực tiễn cuộc sống; khắc phục thói quen ỷ lại, dựa dẫm, bị động hay bảo thủ, trì trệ… + Luôn đặt ra câu hỏi trước khi hành động là làm thế nào là tốt hơn; có 68

0,5đ 1,25đ

0,25đ

0,5đ

0,5đ

1,0 đ 0,5đ 0,5đ 1,0 đ

0,5 đ 0,5 đ 1,5 đ 0,5 đ 0,5 đ

cách nào làm tốt hơn không; tập thói quen đánh giá hiệu quả công việc 0,5đ của mình và đề ra những yêu cầu cao hơn; kiên nhẫn, say mê, có nghị lực vượt qua hoàn cảnh để đạt mục đích.

Câu 5. (3,5 điểm): - Khái niệm: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc là trân trọng, bảo vệ, giữ gìn để các truyền thống đó không bị phai nhạt theo thời gian, mà ngày càng phát triển phong phú hơn, sâu đậm hơn.

- Chúng ta phải kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc vì: + Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là tài sản vô cùng quý giá, góp phần tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc và của mỗi cá nhân. Vì vậy chúng ta phải bảo vệ, kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc để góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc Việt Nam. + Đối với mỗi cá nhân, việc kế thừa, phát huy truyền thống giúp ta dễ dàng hòa nhập cộng đồng dân tộc, phát triển nhân cách của mình trên cơ sở tiếp thu các giá trị truyền thống và giá trị hiện đại.

- Công dân nói chung, học sinh nói riêng cần phải: + Tìm hiểu về các truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong mọi lĩnh vực.

Tự hào, trân trọng, bảo vệ, giữ gìn các truyền thống tốt đẹp của dân tộc. + Lên án, ngăn chặn những hành vi làm tổn hại đến truyền thống dân tộc. + Học tập, làm theo những truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước. + Bồi dưỡng niềm say mê học tập để phát huy truyền thống hiếu học, kính trọng, lễ phép, vâng lời thầy cô giáo. + Yêu lao động, không ngừng tìm hiểu những truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước. + Sống và ứng xử phù hợp với các giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống.

Câu 6.(2.0điểm): - Trong trường hợp này ông Q tố cáo là đúng pháp luật.

- Vì ông đã thực hiện quyền tố cáo của công dân là: Báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ Ủy ban nhân dân huyện.

- Đơn tố cáo của ông Q đã được gửi đến đúng địa chỉ, đúng người có 69

0.5 đ 1.5đ 1,0đ

0,5đ 1,5đ 0,25đ 0,25đ 0,25đ 0,25đ 0,25đ 0,25đ

0,5 đ 1.0 đ 0.5

thẩm quyền giải quyết tố cáo, theo quy định của luật khiếu nại tố cáo.

đ

ĐỀ SỐ 2 Câu 1 : ( 2 điểm ) Em hãy cho biết những nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông. Nguyên nhân nào là chủ yếu?

Trả lời: * Những nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông .

Các phương tiện tham gia giao thông ngày một nhiều.

Nhiều phương tiện tham gia giao thông trên cùng một tuyến đường.

Hệ thống đường sá hư hỏng xuống cấp.

Quản lý giao thông của nhà nước còn hạn chế . ý thức chấp hành pháp luật giao thông của người điều khiển chưa tốt, còn thiếu hiểu biết. ( 0,5 điểm ) * Do ý thức của người tham gia giao thông: Coi thường pháp luật hoặc thiếu hiểu biết pháp luật về trật tự an toàn giao thông Câu 2 : ( 3 điểm ) Vì sao phải bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên? Là công dân học sinh em phải làm gì để góp phần bảo vệ môi trường?

Trả lời: * Phải bảo vệ môi trờng, tài nguyên thiên nhiên: - Môi trường và tài nguyên thiên nhiên có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người, tạo cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, tạo cho con người phương tiện sinh sống, phát triển trí tuệ, đạo đức, tinh thần.

- Hiện nay môi trường và tài nguyên đang bị ô nhiễm, bị khai thác bừa bãi…điều đó ảnh hưởng lớn đến điều kiện sống, sức khoẻ, tính mạng con người.

- Bảo vệ môi trờng tốt con người mới có thể tạo ra một cuộc sống tốt đẹp, bền vững, lâu dài. ( 1,5 điểm ) * Trách nhiệm của công dân học sinh: - Tuyên truyền, nhắc nhở mọi người cùng thực hiện qui định của pháp luật về bảo vệ tài nguyên, môi trường.

70

- Nếu thấy các hiện tượng làm ô nhiễm môi trường phải nhắc nhở, hoặc báo cho cơ quan có thẩm quyền trừng trị nghiêm khắc kẻ cố tình huỷ hoại môi trường.

- Hưởng ứng tết trồng cây, tham gia các cuộc thi, các phong trào bảo vệ môi trường…

Câu 3 : ( 2 điểm ) Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh các khái niệm sau: a, Cộng đồng dân cư là toàn thể những người cùng……..( 1 )……trong một khu vực lãnh thổ hoặc đơn vị hành chính……( 2 ) …thành một khối, giữa họ có sự ……( 3 ) và……( 4 )……với nhau để cùng……( 5 )……lợi ích của mình và lợi ích chung. b, Xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư là làm cho đời sống văn hoá…….(1)……ngày càng ……( 2 )……phong phú như giữ gìn trật tự an ninh,vệ sinh nơi ở; bảo vệ cảnh quan mổi trường sạch đẹp; xây dựng tình ……(3)…; xóm giềng; bài trừ……( 4 )……tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan và tích cực phòng, chống các ……( 5 )……xã hội .

Trả lời: a, Điền theo thứ tự: ( 1 ) Sinh sống; ( 2 ) gắn bó; ( 3 ) liên kết; ( 4 ) hợp tác ; ( 5 ) thực hiện b, ( 1 )Tinh thần; ( 2 ) lành mạnh; (3 ) đoàn kết; ( 4 ) phong tục; (5 ) tệ nạn Câu 4 : (4 điểm ) Bằng kiến thức đã học và hiểu biết thực tế của mình, em hãy làm rõ : a, Vì sao phải phòng chống tệ nạn xã hội? b, Pháp luật có những qui định như thế nào về phòng chống tệ nạn xã hội? c, Là công dân học sinh, em cần phải làm gì để phòng chống tệ nạn xã hội?

Trả lời: - Tệ nạn xã hội là hiện tượng xã hội bao gồm những hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội vi phạm đạo đức, pháp luật …có nhiều tệ nạn xã hội,nhưng nguy hiểm nhất là các tệ nạn cờ bạc, ma tuý, mại dâm ( 0,25 điểm ) - Tệ nạn xã hội ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ, tinh thần và đạo đức con người làm tan vỡ hạnh phúc gia đình, rối loạn trật tự xã hội suy thoái giống nòi dân tộc . ( 0,5 điểm ) - Các tệ nạn xã hội luôn có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Cái nọ dẫn đến cái kia, hoặc cùng một lúc đối với mỗi người và đối với xã hội. Ma tuý, mại dâm là con đường ngắn nhất làm lây truyền HIV/DIDS .Một căn bệnh vô cùng nguy hiểm. ( 0,25 điểm ) b, Để phòng chống tệ nạn xã hội, pháp luật nước ta qui định: ( 2 điểm ) 71

( SGK trang 35 ) - Cấm đánh bạc dưới bất kỳ hình thức nào………….( 0,25 điểm ) - Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển………..( 0,5 điểm ) - Nghiêm cấm hành vi mại dâm………. ( 0,25 điểm ) - Trẻ em không được đánh bạc………. ( 1 điểm ) c, Nhiệm vụ của công dân học sinh : ( 1 điểm ) Chúng ta phải sống giản dị, lành mạnh,biết giữ mình và giúp nhau để không sa vào tệ nạn xã hội. Cần tuân theo qui định của pháp luật và tích cực tham gia các hoạt động phòng chống tệ nạn xã hội trong nhà trường và địa phương.

Câu 5 : ( 6 điểm ) a, Vì sao cần phải hợp tác quốc tế? Hãy nêu các ví dụ về hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực bảo vệ môi trường, chống đói nghèo, phòng chống HIV/AIDS . b, Có ý kiến cho rằng ngoài truyền thống đánh giặc ra dân tộc ta có truyền thống gì đáng tự hào đâu. vả lại trong thời đại mở cửa và hội nhập hiện nay, truyền thống dân tộc không còn quan trọng nữa .

Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?

Trả lời: a, ( 2,5 điểm ) * Trong bối cảnh thế giới đang đứng trớc những vấn đề bức xúc có tính toàn cầu ( bảo vệ môi trường, hạn chế bùng nổ dân số, khắc phục tình trạng đói nghèo, phòng ngừa và đẩy lùi những bệnh hiểm nghèo…) mà không một quốc gia, một dân tộc riêng lẻ nào có thể tự giải quyết thì sự hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và tất yếu. (1 điểm ) * Ví dụ về sự hợp tác quốc tế : - Bảo vệ môi trường : Tham gia “ngày trái đất” tổ chức vào 22/4 hàng năm với nội dung thiết thực bảo vệ môi trường. ( 0,5 điểm ) - Chống đói nghèo : Chương trình lương thực thế giới WFP . ( 0,5 điểm ) - Chống HIV/ AIDS : ( 0,5 điểm ) + Chương trình kiểm soát ma tuý của liên hợp quốc tại Việt Nam ( UNDCP ) + Ngày 1 /12 hàng năm : Ngày thế giới phòng chống HIV/ AIDS b, ( 3,5 điểm ) - Không đồng ý với ý kiến đó. Đó là thái độ thiếu tôn trọng, phủ nhận, xa rời truyền thống dân tộc. ( 0,5 điểm ) - Dân tộc Việt Nam có nhiều truyền thống tốt đẹp đáng tự hào. Ngoài truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm còn có truyền thống : Đoàn kết, nhân nghĩa, cần cù lao động, hiếu học,tôn sư trọng đạo, hiếu thảo, các truyền thống về văn hoá, về nghệ thuật…. ( 1 điểm ) 72

- Truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta là vô cùng quí giá, góp phần tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc, và mỗi cá nhân. + Mỗi dân tộc muốn phát triển cần có sự giao lưu với các dân tộc khác. Trong quá trình giao lưu đó, dân tộc nào cũng cần tiếp thu tinh hoa của dân tộc khác mà vẫn giữ được bản sắc riêng của mình. Đó chính là yếu tố làm nên cái riêng của, cái bản sắc của dân tộc… Hiện nay nước ta đang đổi mới, ở thời kì mở cửa và giao luư rộng rãi với thế giới, nếu chúng ta không chú ý giữ gìn truyền thống,bản sắc dân tộc, chạy theo cái mới lạ, coi thường và xa rời những giá trị tốt đẹp bao đời nay, chúng ta sẽ có nguy cơ đánh mất bản sắc dân tộc . ( 1,25 điểm ) + Đối với cá nhân, kế thừa phát huy truyền thống dân tộc giúp ta dễ dàng hoà nhập với cộng đồng dân tộc . ( 0,25 điểm ) Chúng ta phải bảo vệ, kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, lên án, ngăn chặn những hành vi làm tổn hại đến truyền thống dân tộc. ( 0,5 điểm ) Câu 6 : ( 3 điểm ) An 15 tuổi đi xe máy phân khối lớn. Do phóng nhanh, vượt ẩu An đã đâm vào bác Ba đi ngược chiều làm bác Ba bị thương. Hoảng sợ An phóng xe bỏ chạy bất chấp đèn đỏ. Nhưng một chiến sĩ cảnh sát giao thông đã đuổi kịp và giữ An lại .

Em hãy : a, Nhận xét hành vi của An . b, Chỉ ra các vi phạm của An . c, Cho biết trách nhiệm của An, bố mẹ An ? d, Từ đó, cho biết vì sao pháp luật phải có những qui định về trật tự an toàn giao thông .

Trả lời: a, Hành vi của An là vi phạm pháp luật. ( 0, 25 điểm ) b, Các vi phạm của An : ( 1 điểm ) - Chưa đủ tuổi để sử dụng xe máy có phân khối lớn .

- Vượt đèn đỏ .

- Đi sai phần đường qui định .

- Đi xe với tốc độ không đúng qui định . c, * Trách nhiệm của An : ( 1,25 điểm ) + Xin lỗi bác Ba và cùng bác tới bệnh viện + Báo cho bố mẹ biết để chăm sóc, bồi thường sức khoẻ cho bác Ba . * Trách nhiệm của bố mẹ An : 73

Phải chịu sử phạt hành chính về hành vi của con mình trước cơ quan pháp luật. Đồng thời có trách nhiệm giáo dục An thực hiện đúng qui định của pháp luật khi tham gia giao thông . d, Pháp luật phải có những qui định về trật tự an toàn giao thông là nhằm mục đích bảo đảm an toàn cho người và phương tiện khi lưu thông trên đường. Bởi vậy tất cả mọi người, dù đi bộ hay điều khiển phương tiện gì cũng cần tuân theo để tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra . ( 0,5 điểm ) ĐỀ SỐ 3 Câu Câu 1

a

b.

Câu 2

Nội dung a. Hãy trình bày những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân Việt Nam hiện nay. b. Thế nào là tảo hôn, những người cùng dòng máu trực hệ, những người có họ trong phạm vi ba đời?

- Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ, một vợ, một chồng, vợ chồng bình đẳng - Hôn nhân giữa công dân Việt Nam giữa các dân tộc, các tôn giáo, giữa người theo tôn giáo với người không theo tôn giáo, giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài được tôn trọng và được pháp luật bảo hộ.

- Vợ chồng có nghĩa vụ thực hiện chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình - Tảo hôn: Là kết hôn trước tuổi pháp luật quy định - Những người cùng dòng máu về trực hệ là: Cha, mẹ đối với con; ông, bà đối với cháu nội và cháu ngoại.

- Những người có họ trong phạm vi 3 đời là: Những người cùng một gốc sinh ra: cha, mẹ là đời thứ nhất; anh chị em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha là đời thứ hai; anh chị em con chú con bác, con cô, con cậu, con dì là đời thứ ba * Tình huống: Ngày Chủ nhật, Nam đến rủ Tuấn đi cổ vũ cho phong trào phòng chống tế nạn xã hội do liên đội trường tổ chức. Tuấn đã từ chối với lý do: Đó là việc của xã hội tham gia làm gì cho mất thời gian học tập. * Hỏi: a. Em có nhận xét gì về việc làm của Nam và sự từ chối của 74

Điểm 3.0

0,5

0,5

0,5 0,5 0,5

0,5

3,0

a

b

Câu 3

Câu 4

Tuấn? b. Nếu là Nam em sẽ ứng xử như thế nào trong trường hợp trên?

- Nam: là người có tinh thần trách nhiệm và tích cực với hoạt động tập thể, hoạt động chính trị xã hội…

- Tuấn: thiếu tinh thần trách nhiệm thể hiện lối sông ích kỉ…

- Không đồng tình với cách xử sự của Tuấn - Giải thích cho Tuấn hiểu ý nghĩa của việc tham gia hoạt động này (đối với bản thân, tập thể…)

- Động viên, thuyết phục bạn tham gia…

Trong xu thế hội nhập hiện nay, hợp tác quốc tế là vấn đề tất yếu của mỗi quốc gia, dân tộc trên thế giới. Việt Nam là một ví dụ điển hình cho xu thế đó.

Bằng vốn hiểu biết của mình, em hãy làm rõ nhận định trên.

- Trình bày rõ ràng, mạch lạc, logic - Làm rõ được tính tất yếu: Bất cứ quốc gia dân tộc nào cũng phải tham gia nếu không sẽ tụt hậu - Lợi ích: + Cộng đồng thế giới: Giải quyết những vấn đề bức xúc có tính toàn cầu, làm phong phú thêm nền văn hoá nhân loại + Việt Nam: * Học hỏi kinh nghiệm, tiếp thu thành tựu khoa học – kĩ thuật… * Thu hút vốn đầu tư, giải quyết việc làm… * Nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

- Thực tế chứng minh ở Việt Nam: + Đảng, nhà nước ta đã coi trọng vấn đề này thể hiện bằng các chủ trương, chính sách… + Thành tựu: * Việt Nam gia nhập các tổ chức quốc tế như: ASEAN, WTO… * Hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế, văn hoá, giáo dục…

- Liên hệ bản thân: Ra sức học tập, hợp tác với mọi người trong học tập, lao động, sinh hoạt hàng ngày. * Tình huống: Năm nay An 12 tuổi, đang học lớp 6. Nhà An ở gần cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi gia súc do ông Tâm làm chủ. Đã nhiều lần An chứng kiến cảnh cơ sở này xả chất thải độc hại xuống dòng sông cạnh đó, gây ô nhiễm nặng nề. Dù rất bất bình với việc làm đó nhưng An còn do dự không biết mình đã đủ tuổi để thực hiện quyền tố cáo hay 75

0,5 0,5 0,5 1,0 0,5 5,0 0,5 0,5

0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5

3,0

chưa.

a

b

Câu 5

* Hỏi: a. Theo em An có quyền tố cáo hành vi gây ô nhiễm môi trường của ông Tâm hay không? Nếu có, An có thể thực hiện bằng cách nào? b. Nêu những điểm khác nhau cơ bản giữa quyền khiếu nại và quyền tố cáo.

- An có quyền tố cáo hành vi đó. Vì pháp luật quy định tất cả mọi công dân đều có quyền tố cáo…

- Nam thực hiện bằng cách: + Trực tiếp: Báo cáo với cơ quan chức năng… + Gián tiếp: Gửi đơn thư hoặc phản ảnh qua phương tiện thông tin đại chúng Quyền Khiếu nại Tố cáo Nội dung - Người thực Công dân từ 18 tuổi trở Tất cả mọi người hiện lên hoặc người đại diện Các quyết định hành Tất cả các hành vi vi - Đối tượng chính và hành vi hành phạm pháp luật chính Các hành vi vi phạm Quyền và lợi ích hợp pháp luật gây thiệt - Cơ sở pháp của bản thân bị hại hoặc đe doạ gây xâm phạm thiệt hại đến lợi ích của mọi người Khôi phục quyền và lợi Xử lí , ngăn chặn kịp - Mục đích ích hợp pháp của bản thời các hành vi vi thân phạm của pháp luật Trải qua mấy nghìn năm lịch sử, nhân dân ta đã hun đúc nên nhiều truyền thống quý báu, xây dựng nên nền văn hiến Việt Nam. Một trong những truyền thống quý báu đáng tự hào của dân tộc ta là đoàn kết, tương trợ. Em hãy giới thiệu về truyền thống đó.

- Trình bày mạch lạc, rõ ràng, logic - Nêu được khái niệm đoàn kết, tương trợ.

- Thể hiện nét đẹp văn hóa của con người Việt Nam - Lấy được các dẫn chứng: + Trước đây: Trong các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc… + Hiện nay: Các phong trào ủng hộ người nghèo…

76

0,5 0,5

0,5 0,5

0,5

0,5

4,0 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5

Câu 6

- Nêu được giá trị của truyền thống: Tạo nên sức mạnh để vượt qua khó khăn…

- Lên án các biểu hiện tiêu cực như: chia rẽ, cục bộ, bè phái. lối sống ích kỉ - Xác định được trách nhiệm của bản thân: Đoàn kết với bạn bè, quan tâm giúp đỡ người khác…

Từ năm 2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát động một phong trào thi đua lớn trong các trường phổ thông. Em hãy cho biết đó là phong trào thi đua gì? Em biết nội dung nào của phong trào thi đua đó?

- Phong trào “ Xây dựng trường học thân thiên, học sinh tích cực” - Nêu được một trong năm nội dung: + Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn + Dạy và học có hiệu quả, phù hợp…. + Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh + Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh. + Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích…

0,5 0,5 0,5

2,0 1,5

0,5

ĐỀ SỐ 4 Cõu

1

Nội dung Anh (chị) hóy cho biết để dạy tốt bài 13: Quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế (chương trỡnh mụn GDCD lớp 9) người giỏo viờn cần nắm vững những nội dung cơ bản nào?

Cần nắm được cỏc kiến thức: - Kinh doanh là hoạt động sản xuất, dịch vụ và trao đổi hàng hoỏ nhằm mục đích thu lợi nhuận - Nắm được Điều 3 Luật Doanh nghiệp: Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quỏ trỡnh đầu tư từ sản xuất đến tiờu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trờn thị trường nhằm mục đích sinh lợi.

- Quyền tự do kinh doanh là quyền của công dân được lựa chọn hỡnh thức tổ chức kinh tế, ngành nghề và quy mụ kinh doanh....

- Ở nước ta hiện nay, quyền tự do kinh doanh cú ý nghĩa rất quan trọng: cú nhiều thành phần kinh tế và hỡnh thức tổ chức kinh tế rất 77

Điểm 4.0

0.5 đ

0.5 đ

0.5 đ 0.5 đ

2

phong phú, đa dạng...tạo điều kiện cho cụng dõn cú khả năng lựa chọn thớch hợp để tự tổ chức sản xuất, kinh doanh, tăng thu nhập, tạo việc làm, nâng cao đời sống...

- Người kinh doanh phải tuân theo quy định của phỏp luật và sự quản lý của nhà nước như phải kê khai đúng số vốn, kinh doanh đúng ngành, mặt hàng ghi trong giấy phộp, khụng kinh doanh những lĩnh vực mà Nhà nước cấm như thuốc nổ, vũ khớ, ma tuý, mại dõm...

- Thuế là một phần trong thu nhập mà cụng dõn và tổ chức kinh tế cú nghĩa vụ nộp vào ngân sách nhà nước để chi tiờu cho những cụng việc chung như: an ninh, quốc phũng....

- Cần nắm được một số loại thuế cơ bản hiện nay: thuế nhà đất, thuế giỏ trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cỏ nhõn...

- í nghĩa, vai trũ của thuế trong nền kinh tế thị trường: ổn định thị trường, điều chỉnh cơ cấu kinh tế, gúp phần phỏt triển kinh tế đất nước theo đúng định hướng của Nhà nước Sau tiết thao giảng của cụ giỏo A, một đồng nghiệp nhận xột: “Mặc dự giờ học đó phỏt huy được tớnh tớch cực, sỏng tạo của học sinh nhưng giáo viên vẫn chưa đổi mới phương pháp dạy học vỡ khụng sử dụng phương pháp thảo luận nhóm và phương tiện dạy học hiện đại”.

Anh (chị) hóy trỡnh bày quan điểm của mỡnh.

- Khẳng định: không đồng ý.

Lý giải: - Đổi mới PPDH là sử dụng cỏc PPDH một cỏch tớch cực và hiệu quả, phát huy được tớnh tớch cực, chủ động và sỏng tạo của học sinh; phự hợp với đặc điểm HS và từng lớp học, mụn học.

- Đổi mới PPDH khụng cú nghĩa là phủ định hoàn toàn cỏc PPDH truyền thống và tuyệt đối hoỏ cỏc PPDH hiện đại ...

- Khi giờ học đó phỏt huy được tớnh tớch cực, sỏng tạo của học sinh... có nghĩa là GV đó ĐMPPDH - Khụng sử dụng phương pháp thảo luận nhóm và phương tiện dạy học hiện đại không có nghĩa là chưa ĐMPPDH ...

- PP thảo luận nhúm là một PPDH hiện đại, cú nhiều ưu điểm trong việc phỏt huy tớnh tớch cực, chủ động và sỏng tạo của học sinh nhưng không phải là một PPDH vạn năng ...

- Chỉ sử dụng PPDH thảo luận nhúm nếu phự hợp nội dung bài dạy học, trỡnh độ HS ...

- Phương tiện dạy học hiện đại khụng phải là PPDH ... chỉ là cụng cụ 78

0.5 đ

0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ

5.0 0.5 đ

1.0 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ

3

4

1.

hỗ trợ cho GV và HS trong quỏ trỡnh dạy học ...

- Sử dụng PTDH như thế nào phải phự hợp nội dung bài dạy học ..., PTDH mụn GDCD hiện nay cú nhiều loại, khụng chỉ sử dụng PTDH hiện đại mới là ĐMPPDH Đề thi học sinh giỏi lớp 7 huyện N năm học 2009 – 2010 cú cõu sau: “Tỡnh huống: Trong giờ học mụn GDCD, khi cụ giỏo nờu vấn đề của bài học thỡ A núi với H: Nói đến truyền thống gia đỡnh, dũng họ là mỡnh thấy mặc cảm. Gia đỡnh, dũng họ mỡnh chẳng cú gỡ nổi bật để tự hào cả, dũng tộc chẳng có ai đỗ đạt cao hoặc giữ chức vụ quan trọng trong cơ quan Nhà nước.

Em hóy dựng kiến thức bài: Giữ gỡn và phỏt huy truyền thống tốt đẹp của gia đỡnh, dũng họ (chương trỡnh mụn GDCD lớp 7) để phõn tớch cho A hiểu”.

Anh (chị) hóy làm đáp án cho câu hỏi trờn.

- Bài làm đúng hỡnh thức đáp án 1 đề thi - Khẳng định ý kiến của A là sai.

- Nhiều gia đỡnh, dũng họ cú truyền thống tốt đẹp về học tập, lao động, nghề nghiệp, văn hoá và đạo đức ...

- Truyền thống của gia đỡnh dũng họ khụng chỉ phụ thuộc vào việc có ai đỗ đạt cao hoặc giữ chức vụ quan trọng trong cơ quan Nhà nước...

- Giữ gỡn và phỏt huy truyền thống tốt đẹp của gia đỡnh và dũng họ là tiếp nối, phỏt triển và làm rạng rỡ thờm truyền thống ấy...

- Giữ gỡn và phỏt huy truyền thống tốt đẹp của gia đỡnh, dũng họ giỳp ta cú thờm kinh nghiệm và sức mạnh trong cuộc sống, gúp phần làm phong phỳ truyền thống, bản sắc dõn tộc Việt Nam. - Trõn trọng, tự hào phỏt huy truyền thống tốt đẹp của gia đỡnh, dũng họ ... khụng làm tổn hại đến thanh danh của gia đỡnh, dũng họ...

- Liờn hệ bản thõn…

Tỡnh huống: Anh B đi xe máy vượt đèn đỏ và đó đâm vào xe máy của chị D đang đi đến từ đường cú tớn hiệu đèn xanh. Xe máy của chị D bị hỏng nặng. Sau khi thoả thuận, anh B đó nhận lỗi thuộc về mỡnh và đền bự thiệt hại cho chị D. Ngoài ra anh B cũn bị cảnh sỏt giao thụng xử phạt tiền vỡ vi phạm luật lệ an toàn giao thụng.

1. Anh (chị) hóy xỏc định vi phạm phỏp luật và trỏch nhiệm phỏp lý của anh B trong tỡnh huống trờn.

2. Nờu cỏc dấu hiệu cơ bản của vi phạm phỏp luật.

- Anh B đó vi phạm phỏp luật hành chớnh vỡ vượt đèn đỏ và phải chịu 79

0.5 đ

4.0

0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ

2.0

0.5 đ

2.

5

trỏch nhiệm hành chớnh, phải nộp phạt theo quy định xử phạt hành chớnh ...

- Anh B đó vi phạm phỏp luật dõn sự vỡ làm thiệt hại tài sản của chị D, vỡ vậy phải chịu trỏch nhiệm dõn sự qua việc đền bự thiệt hại cho chị D ...

Nêu được 4 dấu hiệu cơ bản sau - Đó phải là một hành vi ...

- Các hành vi đó trái với quy định của phỏp luật ...

- Người thực hiện hành vi đó có lỗi ...

- Người thực hiện hành vi phải là người có năng lực trỏch nhiệm phỏp lý ...

Hóy trỡnh bày những hiểu biết của anh (chị) về phỏp luật, kỷ luật? Là giỏo viờn dạy học mụn Giỏo dục cụng dõn, anh (chị) xác định trỏch nhiệm của bản thân như thế nào trong việc giỏo dục học sinh thực hiện đúng pháp luật và tụn trọng kỷ luật?

- Phỏp luật là hệ thống những quy tắc xử sự cú tớnh bắt buộc chung, do Nhà nước xõy dựng, ban hành và bảo đảm thực hiện bằng quyền lực của nhà nước.

- Phỏp luật bao gồm cỏc quy định về: Những việc được làm; những việc phải làm; những việc không được làm.

- Kỷ luật là những quy định, quy ước của một cộng đồng (tập thể) về những hành vi cần tuõn theo nhằm đảm bảo sự phối hợp hành động thống nhất, chặt chẽ của mọi người - Phỏp luật cú tớnh bắt buộc chung ở phạm vi rộng, thống nhất trong cả nước, khụng phõn biệt dõn tộc, tụn giỏo...

- Kỷ luật là những quy ước, quy định ở phạm vi hẹp trong một tập thể, một cộng đồng ...

- Tuy nhiên, nhưng quy ước ... của kỷ luật không được trái quy định của phỏp luật ...

- Những quy định của PL và KL giỳp cho mọi người cú một chuẩn mực chung để rốn luyện và thống nhất trong hoạt động ...

- ... Xác định trỏch nhiệm, bảo vệ quyền lợi của mọi người...

- Gúp phần tạo điều kiện cho sự phỏt triển của cỏ nhõn và xó hội ...

Liờn hệ bản thõn trong dạy học: - Dạy học đảm bảo cỏc kiển thức chuẩn, nõng cao trỡnh độ, nhận thức, kỹ năng sống cho HS...

- Khụng ngừng nõng cao trỡnh độ, gương mẫu thực hiện PL, KL ...

80

0.5 đ

0.25 đ 0.25 đ 0.25 đ 0.25 đ

5.0

0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.25 đ 0.25 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ

ĐỀ SỐ 5

Câu 1: (2,5 điểm) Hiếp pháp là gì? Từ năm 1945 đến nay nước ta đã ban hành mấy bản Hiến pháp ? Đó là những bản Hiến pháp nào?

Trả lời: (0,5 điểm) Hiến pháp là luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. (0,5 điểm) Từ 1945 đến nay nước ta đã ban hành 4 bản Hiến pháp.

(1,0 điểm) Học sinh nêu được: HP 1946; HP 1959; HP 1980; HP 1992.

(0,5 điểm) Nếu nêu được HP 1992 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2001.

Câu 2: (4,0 điểm) Tình huống: Tuấn và Lan cùng làm việc tại một công ty. Họ yêu nhau và quyết định đi đến hôn nhân. Tuấn dẫn Lan về quê ra mắt họ hàng và gia đình. Sau khi tìm hiểu, bố mẹ Tuấn phát hiện Lan là anh em con cô con cậu với Tuấn nhưng đã bị thất lạc nhiều năm.

Hỏi: a. Tuấn và Lan có thể kết hôn không? Vì sao? b. Hãy nêu các quy định về cấm kết hôn của Luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000.

Trả lời: a. (0,5 điểm) Lan và Tuấn không thể kết hôn.

(0,5 điểm) nêu được: luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000 quy định: cấm kết hôn giữa những người có họ trong phạm vi 3 đời. b. Quy định về cấm kết hôn của luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000 là: (0,5 điểm) Người đang có vợ, có chồng; (0,5 điểm) Người mất năng lực hành vi dân sự; (0,5 điểm) Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; (0,5 điểm) Giữa những người có họ trong phạm vi 3 đời; 81

(0,5 điểm) Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi, bố chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng; (0,5 điểm) Giữa những người cùng giới tính.

Câu 3: (4,0 điểm) Trong bức thư của Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX diễn ra tại thủ đô Hà Nội từ ngày 17- 21/12/ 2007 gửi thanh thiếu nhi cả nước có đoạn viết: “...Đối với tuổi trẻ, thời cơ, vận hội đang tạo ra điều kiện cho từng người học tập, cống hiến, trưởng thành; khó khăn thách thức lại là môi trường cho mỗi người chúng ta rèn luyện ý chí, bản lĩnh để vươn lên tự khẳng định, tự hoàn thiện bản thân...”.

Từ nhận định trên em hãy làm rõ trách nhiệm của thế hệ trẻ trong giai đoạn hiện nay.

Trả lời: Trong giai đoạn hiện nay tuổi trẻ đang đứng trước những thời cơ, thách thức: (0,5 điểm) Thời cơ: xu thế hội nhập..., sự phát triển kinh tế - chính trị xã hội của đất nước...

(0,5 điểm) Thách thức: trình độ ngoại ngữ..., những cám dỗ..., sự cạnh tranh..., Trách nhiệm: (0,5 điểm) Xác định lý tưởng sống đúng đắn, chủ động vượt qua mọi khó khăn, thách thức...

(0,5 điểm) Tận dụng những thời cơ mà đất nước, xã hội đang tạo cho tất cả mỗi người đặc biệt là đối với thanh thiếu nhi...

(0,5 điểm) Ra sức học tập văn hoá, khoa học kỹ thuật, tu dưỡng đạo đức, tư tưởng chính trị...

(0,5 điểm) Có lối sống lành mạnh, rèn luyện các kỹ năng, phát triển các năng lực, có ý thức rèn luyện sức khoẻ, (0,5 điểm) Tích cực tham gia các hoạt động chính trị – xã hội, lao động sản xuất, xây dựng nước ta thành một nước công nghiệp hoá, hiện đại hoá, (0,5 điểm) Liên hệ bản thân Câu 4: (2,0 điểm) Bố Hà bị nhiễm HIV, Hà lo lắng và thương bố nên việc học tập ngày càng giảm sút. Mai rủ Hồng đến động viên, giúp đỡ gia đình Hà nhưng Hồng bảo: Tất cả những người bị nhiễm HIV đều có lối sống buông thả, tham gia các tệ nạn xã hội. Nếu chúng mình gần gũi với họ thì sẽ bị lây nhiễm và ảnh hưởng đạo đức.

Em có đồng ý với ý kiến của bạn Hồng trong tình huống trên không?

Vì sao?

82

Trả lời: (0,5 điểm) Không đồng ý với ý kiến của bạn Hồng.

Vì: (0,5 điểm) Không phải tất cả những người bị nhiễm HIV đều có lối sống buông thả, tham gia các tệ nạn xã hội mà có thể do nhiều nguyên nhân như: bác sĩ bị lây nhiễm từ bệnh nhân, chiến sĩ công an bị lây nhiễm từ tội phạm...

(0,5 điểm) HIV/AIDS không lây nhiễm qua tiếp xúc thông thường...

(0,5 điểm) Mỗi người chúng ta cần có những hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS để chủ động phòng tránh cho bản thân và gia đình, không được phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS và gia đình của họ.

Câu 5: (3,5 điểm) Tình huống: Chị gái em là sinh viên đi du học ở nước ngoài, trong dịp về quê đón tết cổ truyền có dẫn theo một người bạn Nga tên là Natasa. Khi gia đình em bày biện mâm cỗ để cúng tổ tiên vào chiều 30 Tết, chị Natasa rất ngạc nhiên.

Em hãy giới thiệu để chị ấy hiểu về phong tục thờ cúng tổ tiên của dân tộc Việt Nam. Trả lời: (0,5 điểm) Dân tộc Việt Nam có nhiều truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp...

(0,5 điểm) Thờ cúng tổ tiên là một nét đẹp văn hoá đặc trưng của dân tộc Việt Nam...

(0,5 điểm) Thể hiện sự tưởng nhớ, biết ơn, kính trọng của con cháu đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ...

(0,5 điểm) Các gia đình bày biện mâm cỗ để cúng tổ tiên vào chiều 30 Tết là sự tiếp nối, kế thừa, phát triển những nét đẹp văn hoá của dân tộc, của các dòng họ.

(0,5 điểm) Giới thiệu được vài nét về một mâm cỗ ngày tết.

(0,5 điểm) ở Việt Nam, tết cổ truyền là dịp để mọi người trong gia đình sum họp, thể hiện tình cảm của mình với người thân, họ hàng...

(0,5 điểm) Tiếp thêm sức mạnh cho mỗi thành viên trong gia đình...

Câu 6: (4, 0 điểm) Em hãy trình bày những hiểu biết của mình khi quan sát bức ảnh sau:

83

Trả lời: (0,5 điểm) Bức ảnh phản ánh 1 hiện tượng của thiên tai đó là lũ lụt...

(1,0 điểm) Những thiệt hại to lớn của nó đối với đời sống con người và xã hội: con người, tài sản, môi trường và sự phát triển của xã hội...

(1,0 điểm) Nêu được những nguyên nhân dẫn đến hậu quả trên: chủ quan; khách quan.

(1,0 điểm) Nêu được một số biện pháp khắc phục: ý thức của con người; các chủ trương chính sách của Nhà nước (tuyên truyền, giáo dục; ban hành các quy định...); (0,5 điểm) Liên hệ.

ĐỀ SỐ 6

UBND TỈNH BẮC NINH SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ CHÍNH THỨC

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH NĂM HỌC 2015 – 2016 Môn: GDCD - Lớp 9 Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề) Ngày thi: 24 tháng 3 năm 2016 =================

Câu 1. (6,0 điểm)

84

Em tán thành hay không tán thành với những quan điểm nào sau đây? Vì sao? a) Chỉ những người có chức, có quyền mới cần phải chí công vô tư; b) Người sống chí công vô tư chỉ thiệt cho mình; c) Học sinh còn nhỏ tuổi thì không thể rèn luyện được phẩm chất chí công vô tư; d) Chí công vô tư là phẩm chất tốt đẹp của công dân; đ) Chí công vô tư phải thể hiện ở cả lời nói và việc làm.

Nêu 5 hành vi biểu hiện đức tính chí công vô tư và 5 hành vi biểu hiện đức tính thiếu chí công vô tư.

Câu 2. (4,0 điểm) Em hãy kể tên 5 tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành viên (ghi rõ tên viết tắt của tổ chức đó bằng tiếng Anh). Nêu một số công trình hợp tác giữa nước ta với các nước trên thế giới, trong đó có công trình được thực hiện ở địa bàn tỉnh Bắc Ninh đã đem lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần làm tăng trưởng nền kinh tế, xóa đói, giảm nghèo cho nhân dân.

Câu 3. (6,0 điểm) a) Em hãy sử dụng các từ cho sẵn: Căng thẳng, hợp tác, mâu thuẫn, chiến tranh, phát triển để hoàn chỉnh đoạn văn bản sau: Quan hệ hữu nghị tạo cơ hội và điều kiện để các nước cùng …..……

(1)……..…, ……… (2) …………. về mọi mặt; tạo sự hiểu biết lẫn nhau, tránh gây………… (3)…..…,……… (4) …………. dẫn đến nguy cơ ………… (5) ……………….. b) Em hãy lập một kế hoạch hoạt động thể hiện tình hữu nghị với thiếu nhi các trường khác, địa phương khác hoặc nước khác. Kể một số kết quả cụ thể về những việc làm thể hiện tình hữu nghị của học sinh trường em.

Câu 4. (2,0 điểm) Em hãy nêu ý nghĩa của một truyền thống tốt đẹp ở quê em (phong tục, tập quán, lễ hội truyền thống, trò chơi dân gian …) và giới thiệu những đặc điểm cơ bản của truyền thống tốt đẹp đó để bạn bè cùng biết.

Câu 5. (2,0 điểm) Em hãy kể bốn tập quán lạc hậu, hủ tục và nêu tác hại của chúng.

UBND TỈNH BẮC NINH SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH Môn: GDCD-Lớp 9 85

(Hướng dẫn chấm có 02 trang) Câu 1. (6,0 điểm) * Tán thành với quan điểm (d) và (đ): (1,0 điểm) * Không tán thành với các quan điểm ( a), (b) và (c): ( 1.0 điểm) * Giải thích: - Quan điểm (a): Vì chí công vô tư là phẩm chất đạo đức tốt đẹp và cần thiết đối với tất cả mọi người chứ không chỉ với người có chức, có quyền.( 0,5 điểm) - Quan điểm (b): Chí công vô tư đem lại lợi ích cho tập thể và cộng đồng xã hội. Mọi người đều chí công vô tư thì đất nước sẽ giàu mạnh, xã hội sẽ tốt đẹp, công bằng, cuộc sống nhân dân được ấm no, hạnh phúc.( 0,5 điểm) - Quan điểm (c): Phẩm chất chí công vô tư cần được rèn luyện ngay từ khi còn nhỏ thông qua lời nói và việc làm hằng ngày, trong quan hệ đối xử với mọi người xung quanh ( trong gia đình, ở nhà trường và ngoài xã hội …).(0,5 điểm) * Nêu được 5 hành vi biểu hiện đức tính chí công vô tư và 5 hành vi biểu hiện đức tính thiếu chí công vô tư: - Nêu được 5 hành vi biểu hiện đức tính chí công vô tư: (1,25 điểm) - Nêu được 5 hành vi biểu hiện đức tính thiếu chí công vô tư :( 1,25 điểm) Câu 2. (4,0 điểm) * Kể được tên của 5 tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành viên (nói rõ cả tên viết tắt tiếng Anh của tổ chức đó): - Kể được tên 5 tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành viên: ( 1,25 điểm) - Ghi rõ tên viết tắt tiếng Anh của tổ chức đó: (1,25 điểm) Đáp án mở để học sinh tự lựa chọn. Ví dụ một số tên tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành viên như: Liên hiệp quốc (UN), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF), Tổ chức Liên hiệp quốc về lương thực và nông nghiệp (FAO), Tổ chức Liên hiệp quốc về giáo dục, khoa học và văn hóa (UNESCO), Tổ chức thương mại thế giới (WTO) … * Kể tên một số công trình hợp tác giữa nước ta với các nước bạn, trong đó có công trình được thực hiện ở địa bàn tỉnh Bắc Ninh đã đem lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần làm tăng trưởng nền kinh tế, xóa đói, giảm nghèo cho nhân dân: (1,5 điểm) Lưu ý: Kể tối thiểu 3 công trình hợp tác giữa nước ta với các nước bạn.

86

Câu 3. (6,0 điểm) a) 2,5 điểm 1. Hợp tác 2. Phát triển 3.

Căng thẳng 4. Mâu thuẫn 5. Chiến tranh b) 3,5 điểm * Xây dựng được kế hoạch hoạt động hữu nghị bao gồm đủ các ý sau: ( 2 điểm) - Tên hoạt động.

- Nội dung, biện pháp hoạt động.

- Thời gian, địa điểm tiến hành.

- Người phụ trách, người tham gia. * Nêu được một số kết quả cụ thể về những việc làm thể hiện tình hữu nghị của học sinh trong trường: (1,5 điểm) Câu 4. (2,0 điểm) Đáp án mở, để học sinh phát triển tư duy, tự lựa chọn: * Nêu được ý nghĩa của một truyền thống ở quê hương: ( 1 điểm) * Giới thiệu được những đặc điểm cơ bản của truyền thống tốt đẹp đó: (1 điểm) Câu 5. (2,0 điểm) * Kể được tối thiểu là 04 tập quán lạc hậu, hủ tục và nêu tác hại của chúng: Lưu ý :- Kể được 4 tập quán lạc hậu, hủ tục: ( 1 điểm) - Nêu tác hại của chúng: ( 1 điểm)

87

ĐỀ SỐ 7 Câu

Nội dung

Chị An kinh doanh hàng điện tử. Đến kì hạn đóng thuế nhưng 1, chị dây dưa không chịu đóng.

(4.5đ a. Hãy nhận xét về việc làm của chị An? ) b. Em hiểu gì về quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế? a.

- Việc làm của chị An là sai.

(0,5đ - Chị đã vi phạm pháp luật về nghĩa vụ đóng thuế... ) - Kinh doanh là hoạt động sản xuất, dịch vụ và trao đổi hàng hóa nhằm mục đích thu lợi nhuận.

- Quyền tự do kinh doanh là quyền của công dân được lựa chọn hình thức tổ chức kinh tế, ngành nghề và quy mô kinh doanh.

- Tuy nhiên, người kinh doanh phải tuân theo quy định của pháp luật và sự quản lí của nhà nước như kê khai đúng số vốn...

- Thuế là một phần trong thu nhập mà công dân và tổ chức kinh tế nộp b.

(4,0đ vào ngân sách nhà nước để chi tiêu cho những công việc chung như an ninh quốc phòng... ) - Thuế có tác dụng ổn định thị trường, điều chỉnh cơ cấu kinh tế.

- Góp phần đảm bảo phát triển kinh tế theo đúng định hướng của nhà nước.

- Công dân phải sử dụng đúng đắn quyền tự do kinh doanh và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng thuế.

- Góp phần phát triển kinh tế đất nước, làm cho dân giàu nước mạnh.

Hoàng đã từng là một học sinh chăm ngoan, học giỏi. Kể từ khi 2, bố mẹ li dị, bạn ấy chán nản, trốn học và đi theo một số bạn xấu. Sau (3.0đ đó một thời gian, Hoàng bị nghiện ma túy. ) a. Em có suy nghĩ gì về việc làm của Hoàng? b. Nếu là bạn của Hoàng, em sẽ làm gì? a.

(0,5đ - Việc làm của Hoàng là sai, thiếu tính tự chủ... ) 88

Điể m

0.25 0.25 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

0.50

- Nếu là bạn của Hoàng, em sẽ: + sống gần gũi, động viên bạn... + phân tích cho bạn hiểu tác hại của tệ nạn xã hội b.

(2,5đ + khuyên bạn chăm lo học tâp, không đi theo kẻ xấu... ) + vận động mọi người cùng động viên, giúp đỡ Hoàng và những người có hoàn cảnh như Hoàng + tham gia tuyên truyền phòng chống tệ nạn xã hội.

Cha ông ta có câu: “Muốn sang thì bắc cầu kiều Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy”. Đây là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Bằng vốn hiểu biết của mình, em hãy làm nổi bật truyền thống đó.

Yêu cầu học sinh trình bày được các nội dung sau: - Truyền thống là những giá trị tinh thần được hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- Khẳng định: Việt Nam có nhiều truyền thống tốt đẹp...

3, (4.5đ - Câu “Muốn sang thì...” nói đến truyền thống tôn sư trọng đạo. Đó là một truyền thống quý báu, tiêu biểu của dân tộc ta. ) - Truyền thống này được thể hiện: + Trước đây... + Hiện nay...

- ý nghĩa: + Góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam + Tạo nên sức mạnh tinh thần...

- Phê phán một số biểu hiện làm mai một truyền thống: lãng quên, vô ơn...

- Liên hệ bản thân: Thể hiện sự kính trọng và biết ơn thầy cô giáo; cố gắng học tập, rèn luyện, khuyến khích người khác...

Thế nào là vi phạm pháp luật? Hãy kể tên các loại vi phạm pháp luật mà em biết. Lấy ví dụ mỗi loại.

- Vi phạm pháp luật là: + Hành vi trái pháp luật.

4, (3.0đ + Có lỗi. ) + Do người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện. + Xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.

- Các loại vi phạm pháp luật : + Vi phạm pháp luật hình sự.

Ví dụ: Cướp giật...

89

0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

0.25 0.25 0.25 0.25 0.50

+ Vi phạm pháp luật hành chính. Ví dụ: Đi xe máy không đội mũ bảo hiểm + Vi phạm pháp luật dân sự.

Ví dụ: Giao hàng không đúng hẹn, ... + Vi phạm kỉ luật.

Ví dụ: Nói chuyện riêng trong giờ học, ...

(Học sinh lấy ví dụ khác mà đúng thì vẫn tính điểm) Hãy trình bày hiểu biết của em khi quan sát bức ảnh sau: Yêu cầu học sinh trình bày những nội dung sau: - Đây là hành vi vi phạm luật giao thông đường bộ: đi xe mô tô bằng một bánh, không đội mũ bảo hiểm...

- Hành vi này rất nguy hiểm đến tính mạng của bản thân và người tham gia giao thông...

- Thực trạng: Tai nạn giao thông ở Việt Nam đang diễn biến phức tạp ...

- Nguyên nhân: Có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chủ yếu là do thiếu ý thức và thiếu hiểu biết...

5, (5.0đ - Hậu quả: ) + Gây thiệt hại tài sản, tính mạng... + Gây mất trật tự an toàn xã hội...

- Giải pháp: + Tích cực tuyên truyền, phổ biến, giáo dục ý thức chấp hành luật giao thông cho mọi người... + Xử lí nghiêm minh các trường hợp vi phạm...

- Liên hệ bản thân: + Nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông... + Tham gia tuyên truyền và vận động mọi người chấp hành tốt luật giao thông...

Câu

Nội dung

Chị An kinh doanh hàng điện tử. Đến kì hạn đóng thuế nhưng 1, chị dây dưa không chịu đóng.

(4.5đ a. Hãy nhận xét về việc làm của chị An? ) b. Em hiểu gì về quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế? a.

- Việc làm của chị An là sai.

(0,5đ - Chị đã vi phạm pháp luật về nghĩa vụ đóng thuế... ) 90

0.50 0.50 0.50

0.50 0.50 0,50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 Điể m

0.25 0.25

- Kinh doanh là hoạt động sản xuất, dịch vụ và trao đổi hàng hóa nhằm mục đích thu lợi nhuận.

- Quyền tự do kinh doanh là quyền của công dân được lựa chọn hình thức tổ chức kinh tế, ngành nghề và quy mô kinh doanh.

- Tuy nhiên, người kinh doanh phải tuân theo quy định của pháp luật và sự quản lí của nhà nước như kê khai đúng số vốn...

- Thuế là một phần trong thu nhập mà công dân và tổ chức kinh tế nộp b.

(4,0đ vào ngân sách nhà nước để chi tiêu cho những công việc chung như an ninh quốc phòng... ) - Thuế có tác dụng ổn định thị trường, điều chỉnh cơ cấu kinh tế.

- Góp phần đảm bảo phát triển kinh tế theo đúng định hướng của nhà nước.

- Công dân phải sử dụng đúng đắn quyền tự do kinh doanh và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng thuế.

- Góp phần phát triển kinh tế đất nước, làm cho dân giàu nước mạnh.

Hoàng đã từng là một học sinh chăm ngoan, học giỏi. Kể từ khi 2, bố mẹ li dị, bạn ấy chán nản, trốn học và đi theo một số bạn xấu. Sau (3.0đ đó một thời gian, Hoàng bị nghiện ma túy. ) a. Em có suy nghĩ gì về việc làm của Hoàng? b. Nếu là bạn của Hoàng, em sẽ làm gì? a.

(0,5đ - Việc làm của Hoàng là sai, thiếu tính tự chủ... ) - Nếu là bạn của Hoàng, em sẽ: + sống gần gũi, động viên bạn... + phân tích cho bạn hiểu tác hại của tệ nạn xã hội b.

(2,5đ + khuyên bạn chăm lo học tâp, không đi theo kẻ xấu... ) + vận động mọi người cùng động viên, giúp đỡ Hoàng và những người có hoàn cảnh như Hoàng + tham gia tuyên truyền phòng chống tệ nạn xã hội.

Cha ông ta có câu: “Muốn sang thì bắc cầu kiều Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy”.

3, Đây là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Bằng vốn hiểu (4.5đ biết của mình, em hãy làm nổi bật truyền thống đó. ) Yêu cầu học sinh trình bày được các nội dung sau: - Truyền thống là những giá trị tinh thần được hình thành trong quá 91

0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

0.50

0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

0.50

trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- Khẳng định: Việt Nam có nhiều truyền thống tốt đẹp...

- Câu “Muốn sang thì...” nói đến truyền thống tôn sư trọng đạo. Đó là một truyền thống quý báu, tiêu biểu của dân tộc ta.

- Truyền thống này được thể hiện: + Trước đây... + Hiện nay...

- ý nghĩa: + Góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam + Tạo nên sức mạnh tinh thần...

- Phê phán một số biểu hiện làm mai một truyền thống: lãng quên, vô ơn...

- Liên hệ bản thân: Thể hiện sự kính trọng và biết ơn thầy cô giáo; cố gắng học tập, rèn luyện, khuyến khích người khác...

Thế nào là vi phạm pháp luật? Hãy kể tên các loại vi phạm pháp luật mà em biết. Lấy ví dụ mỗi loại.

- Vi phạm pháp luật là: + Hành vi trái pháp luật. + Có lỗi. + Do người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện. + Xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.

4, - Các loại vi phạm pháp luật : (3.0đ + Vi phạm pháp luật hình sự.

Ví dụ: Cướp giật... ) + Vi phạm pháp luật hành chính. Ví dụ: Đi xe máy không đội mũ bảo hiểm + Vi phạm pháp luật dân sự.

Ví dụ: Giao hàng không đúng hẹn, ... + Vi phạm kỉ luật.

Ví dụ: Nói chuyện riêng trong giờ học, ...

(Học sinh lấy ví dụ khác mà đúng thì vẫn tính điểm) Hãy trình bày hiểu biết của em khi quan sát bức ảnh sau: Yêu cầu học sinh trình bày những nội dung sau: 5, - Đây là hành vi vi phạm luật giao thông đường bộ: đi xe mô tô bằng (5.0đ một bánh, không đội mũ bảo hiểm... ) - Hành vi này rất nguy hiểm đến tính mạng của bản thân và người tham gia giao thông...

- Thực trạng: Tai nạn giao thông ở Việt Nam đang diễn biến phức tạp 92

0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

0.25 0.25 0.25 0.25 0.50 0.50 0.50 0.50

0.50 0.50 0,50

...

- Nguyên nhân: Có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chủ yếu là do thiếu ý thức và thiếu hiểu biết...

- Hậu quả: + Gây thiệt hại tài sản, tính mạng... + Gây mất trật tự an toàn xã hội...

- Giải pháp: + Tích cực tuyên truyền, phổ biến, giáo dục ý thức chấp hành luật giao thông cho mọi người... + Xử lí nghiêm minh các trường hợp vi phạm...

- Liên hệ bản thân: + Nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông... + Tham gia tuyên truyền và vận động mọi người chấp hành tốt luật giao thông...

0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

ĐỀ 8 Câu 1 (5,0 điểm): 1) Hãy nêu sự cần thiết của đức tính năng động sáng tạo ? Em hiểu gì về câu nói: “Trẻ không năng động, già hối hận”.

2) a/ Tạo sao để trở thành một công dân chân chính, mỗi người cần phải có lí tưởng sống cao đẹp ? Lí tưởng sống của thanh niên trong thời đại ngày nay là gì ? b/ Trong bức thư gửi học sinh nhân ngày khai trường (9/1945) Bác Hồ viết: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu” .

- Câu nói trên có đề cập tới vấn đề thuộc về lí tưởng không ?

- Tại sao học tập được coi là nội dung quan trọng để thực hiện lí tưởng.

Trả lời: 1) Năng động sáng tạo là phẩm chất rất cần thiết của người lao động trong xã hội hiện đại . Nó giúp con người có thể vượt qua những ràng buộc của hoàn cảnh, rút ngắn thời gian để đạt được mục đích đã đề ra một cách nhanh chóng và tốt đẹp.

(1,0 điểm) - Cần hiểu đúng nghĩa câu nói: 93

+ Câu này ý nói tuổi trẻ không năng động sáng tạo, không tích cực dám nghĩ, dám làm, say mê tìm tòi tiếp thu nắm bắt những cái mới để vận dụng vào cuộc sống thì khi già có hối hận cũng đã muộn (0,5 điểm) 2) Làm đúng, làm đủ đạt 3,5 điểm a) 1,5 điểm - Mỗi người cần phải có lí tưởng sống cao đẹp vì khi lý tưởng của mỗi người phù hợp với lí tưởng chung của dân tộc, của đảng thì hành động của họ sẽ góp phần thực hiện tốt những nhiệm vụ chung và chính họ sẽ được xã hội, nhà nước tạo điều kiện để phát triển khả năng của mình (0,75 điểm) + Người sống có lí tưởng cao đẹp sẽ được mọi người tôn trọng (0,25 điểm) - Lí tưởng sống của thanh niên trong thời đại ngày nay là : Phấn đấu thực hiện mục tiêu xây dựng nước Việt Nam độc lập , dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. (0,5 điểm) b) 2,0 điểm ý 1:1,0 điểm - Câu nói trên có vấn đề thuộc về lí tưởng là: Bác Hồ đã khẳng định vai trò to lớn của các cháu học sinh là phải phấn đấu học tập để đưa đất nước bước tới đài vinh quang, sánh vai với các cường quốc năm châu. Đó chính là lí tưởng cao đẹp của học sinh. (1,0 điểm) ý 2: (1,0 điểm) Học tập là nội dung quan trọng để thực hiện lí tưởng vì: - Học tập là con đường ngắn nhất để thực hiện lí tưởng (0,25 điểm) - Học tập giúp chúng ta tiếp thu tri thức nhân loại, thành tựu khoa học kỹ thuật, những tinh hoa văn hoá nhân loại để vận dụng vào điều kiện, hoàn cảnh của đất nước nhằm phát triển đưa đất nước đi lên. (0,5 điểm) - Học tập và rèn luyện về mọi mặt để có đủ tri thức, phẩm chất và năng lực cần thiết nhằm thực hiện lí tưởng sống cao đẹp (0,25 điểm) Câu 2 (2,5điểm): a/ Em hiểu thế nào về quyễn sở hữu? Quyền sở hữu của công dân bao gồm những nội dung nào? Nội dung nào là quan trọng nhất? Vì sao? b/ Phân biệt tài sản nhà nước với tài sản tập thể (hợp tác xã)? Cho ví dụ cụ thể.

Trả lời: a/ - Quyền sở hữu là quyền công dân được có tài sản, nói cách khác là quyền công dân được giữ tài sản cho riêng mình. (0,5 điểm) - Quyền sở hữu của công dân bao gồm 3 nội dung: Quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt. (0,5 điểm) 94

- Quyền định đoạt là quan trọng nhất vì chỉ có chủ sở hữu thực sự mới có quyền quyết định số phận của tài sản như đem bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho mượn… (0,5 điểm) b/ - Tài sản nhà nước là tài sản thuộc sở hữu toàn dân giao cho các cơ quan nhà nước trực tiếp quản lý. Ví dụ: Tài nguyên rừng, biển, khoáng sản, kho bạc nhà nước, ngân hàng quốc gia... (0,5 điểm) -Tài sản tập thể là tài sản của các hợp tác xã hay các hình thức tổ chức kinh tế do người lao động lập ra, gồm vốn bằng tiền hoặc hiện vật mà xã viên, tổ viên góp và lợi tức tích luỹ được. (0,5 điểm) Câu 3 (1,0 điểm): Hãy đánh dấu (x) vào câu trả lời đúng trong các câu sau đây: Hiến pháp quy định công dân có quyền khiếu nại, tố cáo nhằm: a/ Tạo cơ sở pháp lý cho công dân bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp khi bị xâm phạm. ( ) b/ Tạo cơ sở pháp lý trừng trị các hành vi xâm phạm đến tài sản của công dân. ( ) c/ Tạo cơ sở pháp lý để công dân phát huy quyền tự do ngôn luận. ( ) d/ Tạo cơ sở pháp lý cho công dân giám sát các hoạt động của cơ quan và cán bộ, công chức nhà nước. ( ) Trả lời: Đánh dấu đúng vào câu a, d. Mỗi câu đúng cho 0,5 điểm.

Câu 4 (1,5 điểm): Bài tập tình huống: Anh A và chị B cùng là cán bộ trong một cơ quan nhà nước. Do vô tình cả hai phát hiện ra ông C, là cấp trên trực tiếp của họ, đã có hành vi tham ô tài sản của nhà nước. Anh A rất muốn tố cáo sự việc trên nhưng vì phải nuôi gia đình đông con nên đành im lặng. Còn chị B, do bất bình nên đã làm đơn tố cáo ông C, chị đã bị ông C cho nghỉ việc.

Câu hỏi: 1. Hãy nêu nhận xét của em về hành động của anh A và chị B? 2. Trong trường hợp này chị B phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình ?

Trả lời: 1. Nhận xét:- Sự im lặng của anh A thoạt nhìn có vẻ đúng vì nó gắn với trách nhiệm gia đình, nhưng xét cho cùng đó là hành động cá nhân, hèn nhát và trái pháp luật. Ngược lại, việc tố cáo của chị B là hành động đúng pháp luật. (0.5 điểm ) 95

2. Trong trường hợp này, chị B có thể làm đơn khiếu nại gửi tới cơ quan có thẩm quyền để giải quyết. Pháp luật luôn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân cũng như trừng trị đích đáng mọi hành động vi phạm lợi ích của nhà nước, tập thể và của công dân. (1.0 điểm) ĐỀ SỐ 9

ĐỀ BÀI Câu 1. (2.0 điểm) Hãy điền từ vào chỗ trống (……) để hoàn thành nội dung Điều 11 luật giao thông đường bộ, năm 2008: Điều 11.Chấp hành báo hiệu đường bộ 3. Tại nơi có biển báo hiệu…………………..lại có báo hiệu tạm thời thì người tham gia giao thông phải chấp hành……………………………của báo hiệu tạm thời.

4. Tại nơi có vạch kẻ đường dành cho…………………..………, người điều khiển phương tiện phải quan sát, giảm tốc độ và………………………….cho người đi bộ, xe lăn của người khuyết tật qua đường.

Câu 2. (3.0 điểm) Trình bày bổn phận của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã hội ? Gia đình, nhà nước và xã hội có trách nhiệm gì trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ em?

Câu 3. (2.0 điểm) Thế nào là tôn trọng người khác?Nêu những biểu hiện và tác dụng của sự tôn trọng người khác. Là người biết tôn trọng người khác em cần có cách cư xử như thế nào?

Câu 4. (4.0 điểm) Thế nào là tài sản nhà nước và lợi ích công cộng ?Công dân có nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng như thế nào? Là công dân - học sinh, em cần làm gì để thực hiện tốt nghĩa vụ của mình?

Câu 5. (2.0 điểm) Thế nào là làm việc có năng suất chất lượng hiệu quả? Ý nghĩa của làm việc có năng suất chất lượng, hiệu quả? Người lao động cần phải làm gì để làm việc có năng suất chất lượng hiệu quả.

Câu 6. (4.0 điểm) 96

Quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công dân có nội dung, ý nghĩa như thế nào? Nhà nước và công dân cần phải có trách nhiệm gì trong việc thực hiện quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội? Liên hệ trách nhiệm của bản thân?

Câu 7. (3.0 điểm) Bài tập tình huống Huy và Lê cùng làm việc trong một công ti. Họ yêu nhau và quyết định đi đến hôn nhân. Huy dẫn Lê về quê ra mắt họ hàng và gia đình. Sau khi tìm hiểu, bố mẹ Huy phát hiện Lê là con cô con cậu với Huy nhưng đã bị thất lạc nhiều năm.

Hỏi: a. Huy và Lê có thể kết hôn được không? Vì sao? b. Hãy nêu các quy định về cấm kết hôn của luật hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000. ..............................................Hết............................................

- Giám thị không giải thích gì thêm Lớp 9- THCS Ngày thi: 25 tháng3 năm 2015 (Hướng dẫn gồm 07 câu 03 trang) Câu Nội dung Điểm Câu 1. a. Cố định; Hiệu lệnh 1.0 (2.0 ) b. Người đi bộ; Nhường đường 1.0 - Bổn phận của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã hội: Câu 2. + Đối với gia đình: yêu quý, kính trọng, hiếu thảo với ông 0.5 (3.0 ) bà, cha mẹ, giúp đỡ gia đình làm những việc vừa sức của mình.

0.5 + Đối với nhà trường: chăm chỉ học tập, kính trọng thầy cô giáo, đoàn kết với bạn bè.

0.5 + Đối với xã hội: sống có đạo đức, tôn trọng pháp luật, tôn trọng và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; yêu quê hương, đất nước, yêu đồng bào, có ý thức xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và đoàn kết quốc tế.

- Trách nhiệm của gia đình, Nhà nước và xã hội trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ em: 0.75 + Gia đình là người chịu trách nhiệm trước tiên trong việc tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ em. + Nhà nước và xã hội tạo mọi điều kiện tốt nhất để bảo vệ 0.75 quyền lợi của trẻ em, chăm sóc, giáo dục và bồi dưỡng các 97

Câu 3.

(2.0 )

Câu 4.

(4.0)

em trở thành người công dân có ích cho đất nước.

Khái niệm: Tôn trọng người khác là sự đánh giá đúng mức, coi trọng danh dự, phẩm giá và lợi ích của người khác; thể hiện lối sống có văn hóa của mỗi người. *Biểu hiện: - Tôn trọng nội quy quy định của cơ quan, trường học, bệnh viện, công sở ....

- Cảm thông, chia sẻ khi người khác gặp điều bất hạnh.

Lắng nghe ý kiến của mọi người * Tác dụng: - Tôn trọng người khác sẽ nhận được sự tôn trọng của người khác đối với mình - Mọi người tôn trọng lẫn nhau là cơ sở để quan hệ xã hội trở nên lành mạnh, trong sáng và lành mạnh hơn. * Trách nhiệm: - Luôn luôn lắng nghe, chia sẻ với mọi người.

- Có thái độ tôn trọng mọi người ở mọi nơi, mọi lúc * Khái niệm: - Tài sản của Nhà nước gồm đất đai, rừng núi, sông hồ, nguồn nước, tài nguyên trong lòng đất, nguồn lợi ở vùng biển, thềm lục địa, vùng trời, phần vốn và tài sản do Nhà nước đầu tư vào các xí nghiệp, công trình thuộc các ngành kinh tế, văn hóa, xã hội....cùng các tài sản mà pháp luật quy định là của Nhà nước đều thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước chịu trách nhiệm quản lí.

- Lợi ích công cộng là những lợi ích chung dành cho mọi người và xã hội. Tài sản nhà nước và lợi ích công cộng là cơ sở vật chất của xã hội để phát triển kinh tế đất nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. * Công dân có nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng: - Không được xâm phạm ( lấn chiếm, phá hoại hoặc sử dụng vài mục đích cá nhân) tài sản của Nhà nước và lợi ích công cộng.

- Khi được Nhà nước giao quản lí, sử dụng tài sản nhà nước phải bảo quản, giữ gìn, sử dụng tiết kiệm có hiệu quả, 98

0.5

0.25 0.25

0.25 0.25

0.25 0.25 1.0

1.0

0.5 0.5

0.25

Câu 5.

(2.0)

Câu 6.

(4.0)

không tham ô, lãng phí * Trách nhiệm: - Hiểu, nhận thức đúng về tài sản của Nhà nước và lợi ích công cộng - Có thái độ đúng đắn trong việc bảo vệ tài sản và lợi ích công cộng - Tham gia quản lí và sử dụng tài sản Nhà nước và lợi ích công cộng, tiết kiệm có hiệu quả - Kiên quyết đấu tranh với những hành vi xâm phạm tài sản nhà nước và lợi ích công cộng - Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả là tạo ra được nhiều sản phẩm có giá trị cao cả về nội dung và hình thức trong một thời gian nhất định - Ý nghĩa + Là yêu cầu đối với người lao động trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá + Góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội - Người lao động: Tự học để nâng cao tay nghề, rèn luyện sức khoẻ, lao động một cách tự giác, có kỉ luật và luôn năng động, sáng tạo - Khái niệm: Quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công dân là quyền tham gia xây dựng bộ máy nhà nước và các tổ chức xã hội; tham gia bàn bạc, tổ chức thực hiện, giám sát và đánh giá các hoạt động của Nhà nước và xã hội.

- Hình thức tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công dân: + Trực tiếp tham gia vào các công việc của Nhà nước; bàn bạc, đóng góp ý kiến và giám sát hoạt động của các cơ quan và cán bộ công chức nhà nước. + Gián tiếp tham gia thông qua đại biểu của nhân dân để họ kiến nghị lên các cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

- Ý nghĩa: quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội của công dân là quyền chính trị quan trọng nhất của công dân, đảm bảo cho công dân thực hiện quyền làm chủ, thực hiện trách nhiệm của công dân đối với nhà nước và xã hội.

99

0.25 0.25 0.25

0.5

0.5 0.5 0.5

1.0

0.25

0.25 0.5

0.5

Câu 7 (3.0)

- Trách nhiệm: + Trách nhiệm của nhà nước là đảm bảo và tạo điều kiện để nhân dân phát huy quyền làm chủ của mình trong các lĩnh vực của đời sống xã hội. + Trách nhiệm của công dân: thể hiện thông qua các hoạt động cụ thể như: tham gia thảo luận các vấn đề chung của địa phương, của cả nước, kiến nghị với cơ quan nhà nước, biểu quyết khi nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân; thực hiện quyền bầu cử và ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân khi đến tuổi; thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang hoặc bất cứ cá nhân nào…

- Liên hệ trách nhiệm của bản thân: + Biết thực hiện quyền tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội phù hợp với lứa tuổi. VD… + Tích cực tham gia công việc của trường, của lớp, của cộng đồng phù hợp với khả năng. VD… HS phải lấy được VD, mỗi VD đúng cho 0.25 điểm Bài tập tình huống a. Huy và Lê không thể kết hôn được, vì theo luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000 quy định: cấm kêt hôn giữa những người có họ phạm vi ba đời. Trong trường hợp này thì Huy và Lê là những người có họ ở phạm vi đời thứ ba b. Quy định về cấm kết hôn của luật Hôn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000 là: + Người đang có vợ, có chồng + Người mất năng lực hành vi dân sự (bị bệnh tâm thần hoặc các bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình) + Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; + Giữa những người có họ trong phạm vi 3 đời + Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi, bố chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng + Giữa những người cùng giới tính

100

0.5

0.5 0.5

1.5

1.5

* Chú ý: Giám khảo khi chấm bài cần căn cứ vào từng ý trả lời của thí sinh theo từng nội dung câu hỏi để cho điểm phù hợp.

ĐỀ 10 Câu

1

Nội dung Anh (chị) hãy cho biết để dạy tốt bài 13: Quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế (chương trình môn GDCD lớp 9) người giáo viên cần nắm vững những nội dung cơ bản nào?

Cần nắm được các kiến thức: - Kinh doanh là hoạt động sản xuất, dịch vụ và trao đổi hàng hoá nhằm mục đích thu lợi nhuận - Nắm được Điều 3 Luật Doanh nghiệp: Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi.

- Quyền tự do kinh doanh là quyền của công dân được lựa chọn hình thức tổ chức kinh tế, ngành nghề và quy mô kinh doanh....

- Ở nước ta hiện nay, quyền tự do kinh doanh có ý nghĩa rất quan trọng: có nhiều thành phần kinh tế và hình thức tổ chức kinh tế rất phong phú, đa dạng...tạo điều kiện cho công dân có khả năng lựa chọn thích hợp để tự tổ chức sản xuất, kinh doanh, tăng thu nhập, tạo việc làm, nâng cao đời sống...

- Người kinh doanh phải tuân theo quy định của pháp luật và sự quản lý của nhà nước như phải kê khai đúng số vốn, kinh doanh đúng ngành, mặt hàng ghi trong giấy phép, không kinh doanh những lĩnh vực mà Nhà nước cấm như thuốc nổ, vũ khí, ma tuý, mại dâm...

- Thuế là một phần trong thu nhập mà công dân và tổ chức kinh tế có nghĩa vụ nộp vào ngân sách nhà nước để chi tiêu cho những công việc chung như: an ninh, quốc phòng....

- Cần nắm được một số loại thuế cơ bản hiện nay: thuế nhà đất, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân...

- Ý nghĩa, vai trò của thuế trong nền kinh tế thị trường: ổn định thị 101

Điểm 4.0

0.5 đ

0.5 đ

0.5 đ

0.5 đ

0.5 đ

0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ

2

3

trường, điều chỉnh cơ cấu kinh tế, góp phần phát triển kinh tế đất nước theo đúng định hướng của Nhà nước Sau tiết thao giảng của cô giáo A, một đồng nghiệp nhận xét: “Mặc dù giờ học đã phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh nhưng giáo viên vẫn chưa đổi mới phương pháp dạy học vì không sử dụng phương pháp thảo luận nhóm và phương tiện dạy học hiện đại”.

Anh (chị) hãy trình bày quan điểm của mình.

- Khẳng định: không đồng ý.

Lý giải: - Đổi mới PPDH là sử dụng các PPDH một cách tích cực và hiệu quả, phát huy được tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm HS và từng lớp học, môn học.

- Đổi mới PPDH không có nghĩa là phủ định hoàn toàn các PPDH truyền thống và tuyệt đối hoá các PPDH hiện đại ...

- Khi giờ học đã phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh... có nghĩa là GV đã ĐMPPDH - Không sử dụng phương pháp thảo luận nhóm và phương tiện dạy học hiện đại không có nghĩa là chưa ĐMPPDH ...

- PP thảo luận nhóm là một PPDH hiện đại, có nhiều ưu điểm trong việc phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh nhưng không phải là một PPDH vạn năng ...

- Chỉ sử dụng PPDH thảo luận nhóm nếu phù hợp nội dung bài dạy học, trình độ HS ...

- Phương tiện dạy học hiện đại không phải là PPDH ... chỉ là công cụ hỗ trợ cho GV và HS trong quá trình dạy học ...

- Sử dụng PTDH như thế nào phải phù hợp nội dung bài dạy học ..., PTDH môn GDCD hiện nay có nhiều loại, không chỉ sử dụng PTDH hiện đại mới là ĐMPPDH Đề thi học sinh giỏi lớp 7 huyện N năm học 2009 – 2010 có câu sau: “Tình huống: Trong giờ học môn GDCD, khi cô giáo nêu vấn đề của bài học thì A nói với H: Nói đến truyền thống gia đình, dòng họ là mình thấy mặc cảm. Gia đình, dòng họ mình chẳng có gì nổi bật để tự hào cả, dòng tộc chẳng có ai đỗ đạt cao hoặc giữ chức vụ quan trọng trong cơ quan Nhà nước.

Em hãy dùng kiến thức bài: Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt 102

5.0

0.5 đ

1.0 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ

4.0

4

1.

2.

đẹp của gia đình, dòng họ (chương trình môn GDCD lớp 7) để phân tích cho A hiểu”.

Anh (chị) hãy làm đáp án cho câu hỏi trên.

- Bài làm đúng hình thức đáp án 1 đề thi - Khẳng định ý kiến của A là sai.

- Nhiều gia đình, dòng họ có truyền thống tốt đẹp về học tập, lao động, nghề nghiệp, văn hoá và đạo đức ...

- Truyền thống của gia đình dòng họ không chỉ phụ thuộc vào việc có ai đỗ đạt cao hoặc giữ chức vụ quan trọng trong cơ quan Nhà nước...

- Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình và dòng họ là tiếp nối, phát triển và làm rạng rỡ thêm truyền thống ấy...

- Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ giúp ta có thêm kinh nghiệm và sức mạnh trong cuộc sống, góp phần làm phong phú truyền thống, bản sắc dân tộc Việt Nam. - Trân trọng, tự hào phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ ... không làm tổn hại đến thanh danh của gia đình, dòng họ...

- Liên hệ bản thân…

Tình huống: Anh B đi xe máy vượt đèn đỏ và đã đâm vào xe máy của chị D đang đi đến từ đường có tín hiệu đèn xanh. Xe máy của chị D bị hỏng nặng. Sau khi thoả thuận, anh B đã nhận lỗi thuộc về mình và đền bù thiệt hại cho chị D. Ngoài ra anh B còn bị cảnh sát giao thông xử phạt tiền vì vi phạm luật lệ an toàn giao thông.

1. Anh (chị) hãy xác định vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý của anh B trong tình huống trên.

2. Nêu các dấu hiệu cơ bản của vi phạm pháp luật.

- Anh B đã vi phạm pháp luật hành chính vì vượt đèn đỏ và phải chịu trách nhiệm hành chính, phải nộp phạt theo quy định xử phạt hành chính ...

- Anh B đã vi phạm pháp luật dân sự vì làm thiệt hại tài sản của chị D, vì vậy phải chịu trách nhiệm dân sự qua việc đền bù thiệt hại cho chị D ...

Nêu được 4 dấu hiệu cơ bản sau - Đó phải là một hành vi ...

- Các hành vi đó trái với quy định của pháp luật ...

- Người thực hiện hành vi đó có lỗi ...

- Người thực hiện hành vi phải là người có năng lực trách nhiệm pháp lý ...

103

0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ

2.0

0.5 đ

0.5 đ

0.25 đ 0.25 đ 0.25 đ 0.25 đ

5

Hãy trình bày những hiểu biết của anh (chị) về pháp luật, kỷ luật? Là giáo viên dạy học môn Giáo dục công dân, anh (chị) xác định trách nhiệm của bản thân như thế nào trong việc giáo dục học sinh thực hiện đúng pháp luật và tôn trọng kỷ luật?

- Pháp luật là hệ thống những quy tắc xử sự có tính bắt buộc chung, do Nhà nước xây dựng, ban hành và bảo đảm thực hiện bằng quyền lực của nhà nước.

- Pháp luật bao gồm các quy định về: Những việc được làm; những việc phải làm; những việc không được làm.

- Kỷ luật là những quy định, quy ước của một cộng đồng (tập thể) về những hành vi cần tuân theo nhằm đảm bảo sự phối hợp hành động thống nhất, chặt chẽ của mọi người - Pháp luật có tính bắt buộc chung ở phạm vi rộng, thống nhất trong cả nước, không phân biệt dân tộc, tôn giáo...

- Kỷ luật là những quy ước, quy định ở phạm vi hẹp trong một tập thể, một cộng đồng ...

- Tuy nhiên, nhưng quy ước ... của kỷ luật không được trái quy định của pháp luật ...

- Những quy định của PL và KL giúp cho mọi người có một chuẩn mực chung để rèn luyện và thống nhất trong hoạt động ...

- ... Xác định trách nhiệm, bảo vệ quyền lợi của mọi người...

- Góp phần tạo điều kiện cho sự phát triển của cá nhân và xã hội ...

Liên hệ bản thân trong dạy học: - Dạy học đảm bảo các kiển thức chuẩn, nâng cao trình độ, nhận thức, kỹ năng sống cho HS...

- Không ngừng nâng cao trình độ, gương mẫu thực hiện PL, KL ...

5.0

0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.25 đ 0.25 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ 0.5 đ

ĐỀ 11 Câu 1: (1 điểm) Những việc làm nào sau đây là xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư. Em hãy đánh dấu x vào ô vuông tương ứng. a. Các gia đình giúp nhau làm kinh tế, xoá đói giảm nghèo. b. Trẻ em tụ tập ở quán xá, la cà ngoài đường. c. Bỏ trồng cây thuốc phiện, bỏ thói quen hút thuốc phiện. d. Tổ chức cưới xin, ma chay linh đình. e. Thường xuyên và tích cực làm vệ sinh đường làng ngõ xóm, ăn ở hợp vệ sinh. g. Tin và chữa bệnh bằng cúng bái, phù phép.

104

h. Trẻ em đến tuổi đi học đều đến trường.

Trả lời: Đánh dấu x vào ô vuông trường hợp a, c, e, h Câu 2: (2 điểm) Điền từ ngữ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thành các khái niệm sau: a. Tôn trọng lẽ phải là......................, ủng hộ, ....................... và bảo vệ những điều đúng đắn; biết......................suy nghĩ, hành vi theo hướng tích cực ; không chấp nhận và không làm những việc................ b. Tự lập là tự......................, tự .........................công việc của mình, tự.....................tạo dựng cuộc sống của mình; không trông chờ, dựa dẫm,.........................vào người khác.

Trả lời: Điền lần lượt như sau: a. công nhận, tuân theo, điều chỉnh, sai trái.(1 điểm) b. làm lấy, giải quyết, lo liệu, phụ thuộc . (1 điểm) Câu 3: (5 điểm) a.(3 điểm) Thế nào là pháp luật? Đặc điểm, bản chất, vai trò của pháp luật nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam? b. (2 điểm) Những quy định của pháp luật nứơc ta về “Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình” Trả lời: a. (3 điểm): * Pháp luật là những quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do Nhà nước ban hành, được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế. (0.5 điểm) * Đặc điểm của pháp luật: (1.5 điểm) + Tính quy phạm phổ biến : Các quy định của pháp luật là thước đo hành vi của mỗi người trong xã hội quy định khuôn mẫu, những quy tắc xử sự chung mang tính phổ biến (0.5 điểm) + Tính xác định chặt chẽ : các điều luật được quy định rõ ràng, chính xác, chặt chẽ, được thể hiện trong các văn bản pháp luật. (0.5 điểm) + Tính bắt buộc ( tính cưỡng chế): Pháp luật do Nhà nước ban hành, mang tính quyền lực Nhà nước, bắt buộc mọi người đều phải tuân theo, ai vi phạm sẽ bị Nhà nước xử lí. ( 0.5 điểm) * Bản chất của pháp luật : Pháp luật nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thể hiện ý chí của giai cấp công nhân và nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của 105

Đảng cộng sản Việt Nam, thể hiện quyền làm chủ của nhân dân Việt Nam trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội ( 0.5 điểm) *Vai trò của pháp luật : Pháp luật là công cụ để thực hiện quản lí nhà nước, quản lí kinh tế, văn hoá xã hội; giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, là phương tiện phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo đảm công bằng xã hội. ( 0.5 điểm) b. (2 điểm) HS nêu được vai trò của gia đình và những quy định cơ bản về quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình. * Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà: - Cha mẹ có quyền và nghĩa vụ nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con, tôn trọng ý kiến của con ; không đựơc phân biệt đối xử giữa các con, không được ngược đãi , xúc phạm con, ép buộc con làm những điều trái pháp luật, trái đạo đức.(0.5 điểm) - Ông bà nội , ông bà ngoại có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục cháu, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc cháu thành niên bị tàn tật nếu cháu không có người nuôi dưỡng.(0.5 điểm) * Quyền và nghĩa vụ của con, cháu : Con cháu có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn cha mẹ, ông bà ; có quyền và nghĩa vụ chăm sóc , nuôi dưỡng cha mẹ, ông bà, đặc biệt khi cha mẹ , ông bà ốm đau già yếu. Nghiêm cấm con cháu có hành vi ngược đãi, xúc phạm cha mẹ, ông bà.(0.5 điểm) * Anh chị em có bổn phận yêu thương, chăm sóc giúp đỡ nhau và nuôi dưỡng nhau nếu không còn cha mẹ. (0.25 điểm) = > Những quy định trên nhằm xây dựng gia đình hoà thuận, hạnh phúc, giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam. Chúng ta cần hiểu và thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ của mình đối với gia đình(0.25 đỉêm) Câu 4: (2 điểm) Cho tình huống sau: Hôm nay lớp Lan làm tổng vệ sinh. Cả lớp cùng nhau lau bàn ghế,quét dọn phòng học và sân trường, thu hết rác và giấy vụn thành một đống to tướng. Biết đổ đâu bây giờ? Có bạn bảo đổ ra đường là xong. Bạn khác nói đổ xuống sông cũng được. Mỗi người bàn một cách.

Theo bạn nên làm cách nào? Vì sao?

Trả lời: Hai cách mà các bạn nêu trên không nên thực hiện, vì : trường, lớp sạch thì đường và sông lại bẩn vì rác thải, mà đó là cảnh quan có liên quan đến cộng đồng dân cư.Tổng vệ sinh là làm cho cảnh quan môi trường trở nên sạch sẽ không chỉ riêng trường, lớp mình mà phải giữ vệ sinh cả khu vực xung quanh 106

trường, lớp. Tôn trọng và bảo vệ lợi ích công cộng là một trong những nghĩa vụ của công dân.

Chúng ta nên cho rác vào thùng rác chung, hoặc nơi thu gom rác thải để giữ vệ sinh chung.

Câu 5: (4 điểm) Bạn H học cùng lớp với em, H giao du rộng. Một hôm bạn đến rủ em đến quán cà phê, bạn ấy bật mí cho em “đến đấy có nhiều trò chơi hay lắm, nhất là thấy người sảng khoái cực lạc khi được dùng một chất bột trắng hoặc uống một viên thuốc màu hồng, tớ được dùng rồi, đi với tớ bạn sẽ biết, tiền nong không thành vần đề” Em sẽ làm gì cho phù hợp trong trường hợp này?

Trả lời: - Em trả lời với H “Công việc đang chờ mình như nắng hạn chờ mưa” - Khuyên bạn H không nên đi đến đó vì nơi đó không phù hợp với bạn với mình.

- Giải thích cho bạn hiểu: + nếu đến đó đi chơi sẽ ảnh hưởng đến thân thể của bản thân do chuyện ẩu đả có thể bất ngờ xảy ra; mất thời gian cho học tập mà học tập là vô cùng quan trong đối với cuộc đời mỗi con người “Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất học bất tri lí”, “ người không học không biết rõ đạo làm người” ; tốn tiền của cha mẹ, làm cha mẹ buồn lòng. + thứ bột trắng và thuốc hồng là chất gây nghiện, một vài ba lần dùng sẽ bị nghiện, mà nghiện thì không thể thiếu chất đó được, nếu nghiện sẽ bị ảnh hưởng nhiều: thứ nhất là vi phạm pháp luật về phòng chống ma tuý của Nhà nước (tiếp tay cho bọn buôn ma tuý), thứ hai là làm cho cơ thể yếu đi, sinh bệnh tật, đau đớn khi thiếu thuốc, dễ sinh ra việc làm xấu như ăn cắp, ăn trộm,... là con đường ngắn nhất dẫn đến cái chết vì dễ bị nhiễm HIV/ AIDS - căn bệnh thế kỉ- ; thứ 3 là thiệt hại về kinh tế, bị mọi người xa lánh, xem thường và không tin tưởng mình nữa, tương lai của bạn mù mịt nếu bị phát hiện đưa vào trại cai nghiện.

- Nếu bạn H tức giận bỏ đi, em phải kiên trì khuyên can, cần phối hợp với các bạn trong lớp, báo cho cha mẹ của bạn H và thầy cô giáo trong trường giúp đỡ để đưa bạn thoát khỏi vòng vây của tử thần.

Câu 6: (6 điểm) Phân tích ý nghĩa của việc kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tôn trọng, học hỏi , cũng như hợp tác quốc tế. Chính sách của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta về các vấn đề đó.

Trả lời: 107

- Sức mạnh của việc kết hợp giữa kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc với việc tôn trọng học hỏi và hợp tác quốc tế : là điều kiện thuận lợi cho các quốc gia, dân tộc phát triển . Ngày nay thế giới đang có xu thế như vậy ( 1 điểm) HS phân tích + Kế thừa , phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc là làm theo, phát huy những giá trị tinh thần tốt đẹp đã được hình thành từ rất lâu đời. Nhờ có việc kế thừa, phát huy truyền thống đó mà chúng ta giữ được bản sắc riêng của mình, không bị đánh mất mình. Thực tế cho thấy những quốc gia dân tộc bỏ qua yếu tố này sẽ dễ dàng bị lệ thuộc. Nứơc ta đã chiến thắng biết bao kẻ thù bởi nhờ có việc kế thừa truyền thống tốt đẹp của dân tộc như : truyền thống yêu nước, căm thù giặc, yêu hòa bình, yêu tự do, độc lập, đoàn kết, cần cù trong lao động, anh dũng, mưu trí trong chiến đấu....Không nói đâu xa, trước năm 1945 thực dân pháp muốn đồng hoá dân tộc ta, xoá tên nước ta trên bản đồ thế giới . Nhưng tất cả đều bị đánh bại, vẫn còn một Việt Nam máu đỏ, da vàng, cong cong hình chữ S , độc lập , thống nhất, muôn người như một.(HS có thể lấy dẫn chứng thêm) (1.5 điểm) + Tôn trọng, học hỏi, hợp tác quốc tế cũng không thể bỏ qua trên con đường xây dựng nước nhà. Bởi lẽ thế giới có nhiều kinh nghiệm quý báu về các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá. Một lẽ đương nhiên ai cũng thấy, có tôn trọng tôi tôi mới tôn trọng anh, có tôn trọng tôi thì tôi mới sẵn sàng chia sẻ với anh. Hơn nữa, chúng ta học hỏi, hợp tác quốc tế chúng ta sẽ thu hoạch đựoc nhiều kinh nghiệm, giải quyết đựơc các vấn đề cấp bách. Nhờ học hỏi, hợp tác chúng ta có kinh nghiệm trong xây dựng cầu, đường, những ngôi nhà cao tầng, giáo dục, y tế , những bộ trang phục đến cách trang trí, rồi công nghệ thông tin....: cầu Long Biên- chứng nhân lịch sử, cầu Mỹ Thuận mang lợi đến hàng tỉ đồng, đường quốc lộ Bắc Nam thông suốt, rồi đổi mới SGK, phương pháp dạy học được cải tiến nhiều để rồi ta đạt nhiều giải vàng quốc tế, nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam Dung Quất - Quảng Ngãi, các ca mổ tim, ghép gan, ghép thận..... rồi tần số phát sóng kênh truyền hình nâng cấp, ngăn chặn đại dịch HIV/AIDS, truy tìm tội phạm nguy hiểm quốc tế (HS có thể lấy dẫn chứng thêm) (1.5 điểm) + Tuy nhiên chúng ta học hỏi cần phải có chọn lọc, phù hợp với đất nước con người Việt Nam. Nếu không học hỏi sẽ tự bó mình, cô độc, tự cung tự cấp và đương nhiên không phát triển. Nếu học hỏi, hợp tác một cách thoái qúa(sính ngoại), ta sẽ đánh mất mình. Nếu ta cứ khư khư giữ lại những gì của dân tộc không còn phù hợp (xã hội luôn phát triển) thì ta lại trở thành một đất nước, dân tộc lạc hậu, mà lạc hậu thì dễ bề bị cai trị.Hiện nay thế giới đang có xu thế hội nhập, nếu ta cứ bó mình là đi ngược lại xu thế. (0.5 điểm) - Chính sách của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta về các vấn đề đó : ( 1.5 điểm) 108

+ Tích cực tuyên truyền , giáo dục truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong nhân dân để nhân dân hiểu, học tập và làm theo. + Khuyến khích phát triển những làng nghề truyền thống, cho phép khôi phục lại những nét văn hoá tiêu biểu nhớ ơn cội nguồn...., dẹp bỏ, bài trừ các tập tục lạc hậu như chữa bệnh bằng cúng bái, hành nghề mê tín dị đoan, cưới hỏi linh đình.... + Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng việc tăng cường hợp tác với các nước XHCN, các nước trong khu vực và trên thế giới theo nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của nhau, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực; bình đẳng cùng có lợi; giải quyết các bất đồng và tranh chấp bằng thương lượng, hoà bình; phản đối mọi âm mưu và hành động gây sức ép, áp đặt và cường quyền.

Đề bài Bài 1 (2,0 điểm) Hãy điền các từ hoặc cụm từ thích hợp vào chỗ trống (..........) để hoàn chỉnh một số điều luật sau của Luật giao thông đường bộ 2008. Điều 31: 3. Người điều khiển xe thô sơ khác phải cho xe đi hàng một, nơi có phần đường dành cho xe thô sơ thì phải đi đúng.....( 1 ).....quy định; khi đi ban đêm phải có .....( 2 ).....ở phía trước và phía sau xe. Người điều khiển xe súc vật kéo phải có biện pháp bảo đảm.....( 3 ).....trên đường. Điều 32: 5. Trẻ em dưới 7 tuổi khi đi qua đường đô thị, đường thường xuyên có xe cơ giới qua lại phải có người lớn dắt, .....( 4 ).....có trách nhiệm giúp đỡ trẻ em dưới 7 tuổi khi qua đường.

Bài 2 (3,0 điểm) Thế nào là bộ máy nhà nước? Những cơ quan nào trong bộ máy nhà nước ta được gọi là cơ quan đại biểu của nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước? Nêu chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan đó?

Bài 3 (3,0 điểm) Em hãy cho biết pháp luật và kỉ luật có những điểm nào khác nhau? Cho ví dụ chứng minh?

Bài 4 (3,0 điểm) Tính chất nguy hiểm, tác hại của các loại vũ khí, chất nổ, chất độc hại đối với con người và xã hội? Nêu một số quy định của pháp luật về phòng ngừa tai 109

nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại? Để phòng, chống tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại, học sinh cần phải làm gì?

Bài 5 (2,0 điểm) Lí tưởng sống là gì? Người có lí tưởng sống cao đẹp là người như thế nào?

Vì sao thanh niên cần sống có lí tưởng?

Bài 6 (4,0 điểm) Như thế nào là làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả? Nêu 4 biểu hiện của năng suất, chất lượng, hiệu quả trong lĩnh vực giáo dục ở các nhà trường? Ý nghĩa của làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả? Các yếu tố cần thiết để làm việc có năng suất, chất lượng hiệu quả? Theo em, một người học sinh cần phải làm gì để học tập có năng suất, chất lượng, hiệu quả?

Bài 7 (3,0 điểm) Bài tập tình huống : Năm nay An đã 15 tuổi, bố mẹ mua cho một chiếc xe đạp để đi học.

Nhưng vì muốn mua một chiếc xe đạp khác nên An tự rao bán chiếc xe đạp đó.

Theo em: a) An có quyền gì đối với chiếc xe đạp đó? b) An có quyền bán chiếc xe đạp cho người khác không? c) Muốn bán chiếc xe đạp đó, An phải làm gì?

HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN : Giáo dục công dân - Lớp 9 Bài 1(2,0 điểm). Học sinh trình bày đúng các từ, cụm từ sau: 1. phần đường (0,5 điểm) 2. báo hiệu (0,5 điểm) 3. vệ sinh (0,5 điểm) 4. mọi người (0,5 điểm) Bài 2 (3,0 điểm). HS cần nêu được những ý sau : - Bộ máy nhà nước là một hệ thống tổ chức bao gồm các cơ quan nhà nước cấp trung ương và cấp địa phương, có các chức năng và nhiệm vụ khác nhau.

(0,75 điểm) 110

- Cơ quan trong bộ máy nhà nước được gọi là cơ quan đại biểu của nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước là: Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp.

(0,75 điểm) - Chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp: + Quốc hội: Làm Hiến pháp và sửa đổi Hiến pháp, làm luật và sửa đổi luật; quyết định các chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước và hoạt động của công dân.

(07,5 điểm) + Hội đồng nhân dân: Bảo đàm thi hành nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật ở địa phương; quyết định kế hoạch phát triển về mọi mặt của địa phương.

(0,75 điểm) Bài 3 (30 điểm). HS cần trình bày được những ý sau : * Những điểm khác nhau giữa pháp luật và kỉ luật: - Pháp luật + Là những quy tắc xử sự chung (0,25 điểm) + Do Nhà nước ban hành (0,25 điểm) + Có tính bắt buộc (0,25 điểm) + Thực hiện bằng biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế (0,25 điểm) - Kỉ luật: + Là những quy định, quy ước của một cộng đồng ( một tập thể ) (0,25 điểm) + Do tập thể ( nhà trường, cơ sở sản xuất, cơ quan...) đề ra (0,25 điểm) + Hành vi cần tuân theo nhằm đảm bảo hành động thống nhất, chặt chẽ (0,25 điểm) + Những quy định của một tập thể phải tuân theo những quy định của pháp luật, không được trái với pháp luật.

(0,25 điểm) - Ví dụ: ( HS lấy được ví dụ phù hợp để chứng minh, mỗi một ví dụ về pháp luật, kỉ luật có kèm theo phân tích được 0,5 điểm). + VD về pháp luật: Luật giao thông đường bộ quy định tất cả mọi người khi điều khiển, khi ngồi trên xe mô tô 2 bánh, xe gắn máy phải đội mũ bảo hiểm có cài quai đúng quy cách; không sử dụng ô, điện thoại...Những điều luật này đều 111

do Nhà nước ban hành, có tính bắt buộc, yêu cầu tất cả mọi người khi tham gia giao thông đều phải chấp hành đúng. Nếu ai vi phạm thì sẽ bị xử phạt tùy theo mức độ....

(0,5 điểm) + VD về kỉ luật: Nội quy của nhà trường quy định: học sinh đến trường mặc đồng phục quần xanh, áo trắng, nghỉ học phải có đơn xin phép của phụ huynh; không chửi tục, đánh nhau...Học sinh nào không thực hiện tốt nội quy thì tùy theo mức độ có thể bị nhắc nhở, phê bình hoặc đình chỉ học...

(0,5 điểm) Bài 4 (3,0 điểm).HS cần trình bày được những ý sau : - Tính chất nguy hiểm, tác hại của các loại vũ khí, chất nổ, chất độc hại đối với con người và xã hội: + Gây thiệt hại về tài sản cho cá nhân, gia đình, xã hội; gây tàn phế, làm chết người...

(0,5 điểm) + Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe (0,25 điểm) + Ô nhiễm môi trường, tài nguyên bị cạn kiệt (0,25 điểm) - Một số quy định của pháp luật về phòng ngừa tai nại vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại: + Cấm tàng trữ, vận chuyển, buôn bán, sử dụng trái phép các loại vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại.

(0,5 điểm) + Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm bảo quản, chuyên chở, sử dụng vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại phải được huấn luyện chuyên môn, có đủ phương tiện cần thiết và luôn tuân thủ các quy định về an toàn.

(0,5 điểm) - Trách nhiệm của học sinh trong việc phòng, chống tai nạn vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại: + Tự giác tìm hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại như: không tham gia vào các hoạt động sản xuất, tàng trữ, buôn bán, sử dụng trái phép các loại vũ khí, chất cháy, nổ....; không đốt pháo, không đốt lửa gần khu vực để xăng, ga...; không nghịch, cưa bom, mìn, đạn pháo để lấy thuốc...

(0,5 điểm) 112

+ Thường xuyên tuyên truyền, vận động nhắc nhở mọi người xung quanh cẩn thận trong mọi hành vi, việc làm để không xảy ra các tai nạn đáng tiếc do vũ khí, các chất cháy, nổ và độc hại gây ra.

(0,25điểm) + Tố cáo những hành vi vi phạm hoặc xúi giục người khác vi phạm các quy định về phòng ngừa tai nạn vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại.

(0,25 điểm) Bài 5 (2,0 điểm).HS cần trình bày được những ý sau : - Lí tưởng sống là mục đích cuộc sống mà con người mong muốn đạt tới, có tác dụng định hướng cho các suy nghĩ, hành động, lối sống và cách ứng xử của con người.

(0,5 điểm) - Người có lí tưởng sống cao đẹp là người : Luôn suy nghĩ và hành động không mệt mỏi để thực hiện lí tưởng của dân tộc, của nhân loại vì sự tiến bộ của bản thân và xã hội; luôn vươn tới sự hoàn thiện của bản thân về mọi mặt, mong muốn cống hiến trí tuệ và sức lực cho sự nghiệp chung.

(0,75 điểm) - Thanh niên cần sống có lí tưởng vì: + Thanh niên là những chủ nhân trẻ tuổi của đất nước, là lực lượng chủ chốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

(0,25 điểm) + Lứa tuổi thanh niên là lứa tuổi của những ước mơ cao đẹp (0,25 điểm) + Người có lí tưởng sống cao đẹp sẽ được mọi người kính trọng.

(0,25 điểm) Bài 6 (4,0 điểm).HS cần trình bày được những ý sau : - Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả là tạo ra được nhiều sản phẩm tốt, có chất lượng cả về nội dung và hình thức trong một thời gian ngắn.

(0,5 điểm) - 4 biểu hiện của năng suất, chất lượng, hiệu quả trong lĩnh vực giáo dục ở các nhà trường ( HS nêu biểu hiện phù hợp ) + Thi đua dạy tốt, học tốt.

(0,25 điểm) + Giáo viên đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động của học sinh.

(0,25 điểm) 113

+ Đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. (0,25 điểm) + Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và quản lí giáo dục.

(0,25 điểm) - Ý nghĩa của làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả: (1,0 điểm) Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cá nhân, gia đình và xã hội bởi vì: Tạo ra được nhiều sản phẩm tốt, có chất lượng trong một thời gian ngắn sẽ thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao. Đồng thời, bản thân người lao động sẽ thấy hạnh phúc, tự hào vì thành quả lao động của mình và họ sẽ có thu nhập cao, nâng cao chất lượng cuộc sống gia đình.

- Các yếu tố cần thiết để làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả: tay nghề cao, sức khỏe tốt, lao động tự giác, tuân theo kỉ luật lao động và luôn năng động, sáng tạo.

(0,5 điểm) - Để học tập có năng suất, chất lượng, hiệu quả, HS cần: + Học tập và rèn luyện ý thức kỉ luật tốt (0,25 điểm) + Luôn siêng năng, chịu khó, tự học, tự tìm tòi và sáng tạo trong học tập ( đổi mới cách học, tìm ra cách giải quyết khác nhau khi làm bài tập...)

(0,25 điểm) + Có lối sống lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội (0,25 điểm) + Có ý chí nghị lực, tự lực, không dựa dẫm vào người khác (0,25 điểm) Bài 7 (3,0 điểm). HS cần trình bày được những ý sau : a) An có quyền sử dụng, quyền chiếm hữu chiếc xe đạp đó: quyền cất giữ cẩn thận xe đạp của mình, quyền dùng xe đạp để đi học hàng ngày, quyền cho bạn mượn khi bạn đề nghị.....

(1,0 điểm) b) An không có quyền bán chiếc xe đạp đó. Vì: An mới 15 tuổi, còn đang ở chung với bố mẹ, còn phụ thuộc bố mẹ và chịu sự quản lí của bố mẹ. Chỉ có bố mẹ An mới có quyền bán chiếc xe đó cho người khác.

(1,0 điểm) 114

c) Muốn bán chiếc xe đó, An không nên tự quyết định mà phải hỏi ý kiến bố mẹ và được bố mẹ đồng ý.

(1,0 điểm)

ĐỀ SỐ 13 C©u 1: (1,0 ®iÓm) HiÖn nay cã rÊt nhiÒu thanh niªn b¾t ch-íc c¸c mèt qu©n ¸o vµ tãc cña ng-êi n-íc ngoµi.H·y nªu quan ®iÓm cña em vÒ vÊn ®Ò nµy?

Trả lời: Hiện nay, có rất nhiều thanh niên bắt chước mốt quần áo và đầu tóc của nước ngoài. Em không tán thành với việc làm của các thanh niên đó vì: Đó là sự bắt chước mù quáng, máy móc.

Việc tiếp thu văn hóa nước ngoài phải có chọn lọc, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của ta – phù hợp với truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Sự giản dị, chân thật là vẻ đẹp của mỗi con người C©u 2: (3 ®iÓm) Ph©n tÝch c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh lý t-ëng sèng cña mçi ng-êi?

Lý t-ëng sèng cña thanh niªn ngµy nay lµ g×? V× sao ph¶i thùc hiÖn lý t-ëng ®ã?

Trả lời: Phân tích cơ sở để xác định lý tưởng sống của mỗi người? Lý tưởng sống của thanh niên ngày nay là gì? Vì sao phải thực hiện lý tưởng đó?

Cơ sở để xác định lý tưởng sống của mỗi người: Không có lẽ sống cá nhân đối lập với lý tưởng của cộng đồng, tách khỏi cộng đồng sẽ không có cơ hội, không có điều kiện để phát triển. Lý tưởng sống của mỗi cá nhân xuất phát từ quyền lợi chung của công đồng dân tộc. Sống trong một cộng đồng dân tộc phải dựa vào nhau, cùng thực hiện mục đích chung, nhiệm vụ chung thì mới có sức mạnh.

Xácđịnh lý tưởng sống, căn cứ vào khả năng – điều kiện của mỗi cá nhân – nó không phải là ước mơ viễn vông mà nó là cái đích, mong muốn cuộc đời phải đạt được, nó định hướng cho toàn bộ cuộc sống, lao động, hoạt động cá nhân.

Lý tưởng sống của thanh niên ngày nay là góp phần thực hiên mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh”. đưa đất nước ta đến năm 2020 trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Thực hiện lý tưởng đó để góp phần củng cố phát huy thành quả cách mạng giải phóng dân tộc mà biết bao thế hệ cha ông đã hy sinh mới giành được độc lập, thống nhất đất nước như ngày hôm nay. Đây không chỉ là lý tưởng của Đảng mà 115

còn là ước mơ của mọi người dân Việt Nam yêu nước. Mọi người chỉ hạnh phúc thật sự trong một cộng đồng dân tộc như lý tưởng xã hội chủ nghĩa do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo Câu 3: (4,0 điểm) Trong bức thư của Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX diễn ra tại thủ đô Hà Nội từ ngày 17- 21/12/ 2007 gửi thanh thiếu nhi cả nước có đoạn viết: “...Đối với tuổi trẻ, thời cơ, vận hội đang tạo ra điều kiện cho từng người học tập, cống hiến, trưởng thành; khó khăn thách thức lại là môi trường cho mỗi người chúng ta rèn luyện ý chí, bản lĩnh để vươn lên tự khẳng định, tự hoàn thiện bản thân...”.

Từ nhận định trên em hãy làm rõ trách nhiệm của thế hệ trẻ trong giai đoạn hiện nay.

Trả lời: Trong giai đoạn hiện nay tuổi trẻ đang đứng trước những thời cơ, thách thức: (0,5 điểm) Thời cơ: xu thế hội nhập..., sự phát triển kinh tế - chính trị xã hội của đất nước...

(0,5 điểm) Thách thức: trình độ ngoại ngữ..., những cám dỗ..., sự cạnh tranh..., Trách nhiệm: (0,5 điểm) Xác định lý tưởng sống đúng đắn, chủ động vượt qua mọi khó khăn, thách thức...

(0,5 điểm) Tận dụng những thời cơ mà đất nước, xã hội đang tạo cho tất cả mỗi người đặc biệt là đối với thanh thiếu nhi...

(0,5 điểm) Ra sức học tập văn hoá, khoa học kỹ thuật, tu dưỡng đạo đức, tư tưởng chính trị...

(0,5 điểm) Có lối sống lành mạnh, rèn luyện các kỹ năng, phát triển các năng lực, có ý thức rèn luyện sức khoẻ, (0,5 điểm) Tích cực tham gia các hoạt động chính trị – xã hội, lao động sản xuất, xây dựng nước ta thành một nước công nghiệp hoá, hiện đại hoá, (0,5 điểm) Liên hệ bản thân Câu 4: (2,0 điểm) Bố Hà bị nhiễm HIV, Hà lo lắng và thương bố nên việc học tập ngày càng giảm sút. Mai rủ Hồng đến động viên, giúp đỡ gia đình Hà nhưng Hồng bảo: Tất cả những người bị nhiễm HIV đều có lối sống buông thả, tham gia các tệ nạn xã hội. Nếu chúng mình gần gũi với họ thì sẽ bị lây nhiễm và ảnh hưởng đạo đức.

Em có đồng ý với ý kiến của bạn Hồng trong tình huống trên không?

Vì sao?

116

Trả lời: (0,5 điểm) Không đồng ý với ý kiến của bạn Hồng.

Vì: (0,5 điểm) Không phải tất cả những người bị nhiễm HIV đều có lối sống buông thả, tham gia các tệ nạn xã hội mà có thể do nhiều nguyên nhân như: bác sĩ bị lây nhiễm từ bệnh nhân, chiến sĩ công an bị lây nhiễm từ tội phạm...

(0,5 điểm) HIV/AIDS không lây nhiễm qua tiếp xúc thông thường...

(0,5 điểm) Mỗi người chúng ta cần có những hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS để chủ động phòng tránh cho bản thân và gia đình, không được phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS và gia đình của họ.

Câu 5: (2,0 điểm) Tình huống: Chị gái em là sinh viên đi du học ở nước ngoài, trong dịp về quê đón tết cổ truyền có dẫn theo một người bạn Nga tên là Natasa. Khi gia đình em bày biện mâm cỗ để cúng tổ tiên vào chiều 30 Tết, chị Natasa rất ngạc nhiên.

Em hãy giới thiệu để chị ấy hiểu về phong tục thờ cúng tổ tiên của dân tộc Việt Nam. Trả lời: (0,25 điểm) Dân tộc Việt Nam có nhiều truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp...

(0,25 điểm) Thờ cúng tổ tiên là một nét đẹp văn hoá đặc trưng của dân tộc Việt Nam...

(0,25 điểm) Thể hiện sự tưởng nhớ, biết ơn, kính trọng của con cháu đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ...

(0,25 điểm) Các gia đình bày biện mâm cỗ để cúng tổ tiên vào chiều 30 Tết là sự tiếp nối, kế thừa, phát triển những nét đẹp văn hoá của dân tộc, của các dòng họ.

(0,5 điểm) Giới thiệu được vài nét về một mâm cỗ ngày tết.

(0,25 điểm) ở Việt Nam, tết cổ truyền là dịp để mọi người trong gia đình sum họp, thể hiện tình cảm của mình với người thân, họ hàng...

(0,25 điểm) Tiếp thêm sức mạnh cho mỗi thành viên trong gia đình...

Câu 6: (4, 0 điểm) Em hãy trình bày những hiểu biết của mình khi quan sát bức ảnh sau:

117

Trả lời: (0,5 điểm) Bức ảnh phản ánh 1 hiện tượng của thiên tai đó là lũ lụt...

(1,0 điểm) Những thiệt hại to lớn của nó đối với đời sống con người và xã hội: con người, tài sản, môi trường và sự phát triển của xã hội...

(1,0 điểm) Nêu được những nguyên nhân dẫn đến hậu quả trên: chủ quan; khách quan.

(1,0 điểm) Nêu được một số biện pháp khắc phục: ý thức của con người; các chủ trương chính sách của Nhà nước (tuyên truyền, giáo dục; ban hành các quy định...); (0,5 điểm) Liên hệ.

II. Trắc nghiệm khách quan: (4 điểm) Câu 1: (1 điểm) Thể hiện đức chí công vô tư: Giải quyết công việc thiên vị.

Sống ích kỉ chỉ lo lợi ích cá nhân.

Tham lam vụ lợi.

Làm việc vì lợi ích chung.

Trả lời: D

Câu 2: (1 điểm) Thể hiện tính tự chủ: Biết điều chỉnh thái độ hành vi của mình trong các tình huống khác nhau.

Nổi nóng cãi vã gây gổ khi gặp những việc mình không vừa ý.

Hoang mang sợ hãi,chán nản trước khó khăn.

Nói tục chửi bậy,xử sự thiếu văn hoá.

Trả lời: A

118

Câu 3: (1 điểm) Thể hiện tính kỉ luật: Ao có bờ,sông có bến.B ăn có chừng , chơi có độ.

Nước có vua,chùa có bụt. Đất lề,quê thói. ĐẾ SỐ 15 Câu 1. (1,5 điểm) Nêu khái niệm pháp luật và kỷ luật. Pháp luật và kỷ luật có mối quan hệ với nhau như thế nào?

Câu 1 (1,5 đ)

Nội dung cần đạt được (theo các ý chính) Điểm - Khái niệm pháp luật: Là các quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc do 0,5 nhà nước ban hành, được nhà nước bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục và cưỡng chế.

- Khái niệm kỷ luật: Là những quy định chung của cộng đồng, của tập 0,5 thể xã hội đề ra buộc mọi người phải tuân theo - Mối quan hệ 0,5 + Có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. + Nhưng quy định của tập thể phải tuân theo quy định của pháp luật, không được trái với pháp luật.

Câu 2 (2,5điểm) Tại sao Hiến pháp 1992 khẳng định: Bản chất nhà nước ta là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân? So sánh sự khác nhau về bản chất nhà nước ta với một nhà nước khác mà em biết.

2 a, Nhà nước của ta là nhà nước của dân, do dân và vì dân: (2,5 - Nhà nước ta là liên minh giữa hai giai cấp công nhân và nông dân, đ) đội ngũ tri thức.

- Quyền lực của nhà nước thuộc về nhân dân, nhà nước không ngừng phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

- Quyền lực nhà nước thống nhất, có sự phân công, phối hợp thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. b, So sánh - Nhà nước ta bản chất của dân, do dân, vì dân: Phục vụ, bảo vệ quyền 119

0,5 0,5 0,5

0,5

lợi hợp pháp cho nhân dân lao động - Có thể nhà nước phong kiến, nhà nước tập quyền, pháp luật bảo vệ 0,5 quyền lợi cho giai cấp thống trị...

Câu 3. (2 điểm) Chứng kiến cảnh một bạn gái 14 tuổi đi làm thuê thường bị chủ nhà hàng đánh đập, Hoa rất thương bạn nên có ý định tố cáo hành động đó với cơ quan công an nhưng Hà can ngăn và nói: Hãy nhờ bố mẹ đi báo với công an, chúng mình còn nhỏ làm gì có quyền được tố cáo người khác. a, Em đồng tình với ý kiến bạn Hà không? Vì sao? b, Nêu những điểm khác nhau cơ bản giữa quyền khiếu nại và quyền tố cáo.

3 a, Em không đồng tình với ý kiến của bạn Hà vì pháp luật quy định (2đ) tất cả mọi công dân có quyền tố cáo b. Những điểm khác nhau giữa quyền khiếu nại và quyền tố cáo: - Đối tượng: + Đối tượng của khiếu nại là các quyết định hành chính, hành vi hành chính. + Đối tượng của tố cáo là tất cả các hành vi vi phạm pháp luật.

- Cơ sở: + Cơ sở của khiếu nại là quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân người khiếu nại bị xâm hại. + Cơ sở của tố cáo là tất cả các hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hai đến lợi ích của mọi người.

- Mục đích: + Mục đích của khiếu nại là khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu nại đã bị xâm hại + Mục đích của tố cáo là xử lý, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật.

0,5

0,5

0,5

0,5

Câu 4.(2.0điểm ).

An và Bình tranh luận với nhau về chủ đề: Quyền tự do ngôn luận của công dân.

- An cho rằng : Tự do ngôn luận nghĩa là muốn nói gì là tuỳ ý thích của mình.

- Bình phản đối : Cậu nói thế không được. Tự do cũng phải tuân theo kỉ luật và pháp luật chứ.

- An nói: Nếu phải tuân theo kỉ luật và pháp luật thì còn gọi gì là tự do nữa .

- Bình ??? a, áp dụng kiến thức đã học, em hãy giải thích giùm Bình ?

120

b, Những hành vi nào theo em là vi phạm pháp luật khi sử dụng quyền tự do ngôn luận ?

4 HS cần nêu được: (2đ) - Tự do ngôn luận không có nghĩa là muốn nói gì thì nói : Vì như thế thì: * Tập thể,xã hội sẽ rối loạn. * Mọi hoạt động không thể thống nhất hành động. * Không phù hợp với lợi ích chung.

- Các hành vi sử dụng quyền tự do ngôn luận trái pháp luật.: * Lợi dụng tự do để phát biểu lung tung,cố tình kéo dài thời gian,làm lạc nội dung ,sai vấn đề cần bàn. * Vu khống,vu cáo làm hại đến người khác. * Xuyên tạc sự thật,tiết lộ bí mật Nhà nước,kích động,xúi dục, phá hoại, chống lại lợi ích Quốc gia,tập thể và của công dân.

0,5 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25

Câu 5.(2.0 điểm) Tình huống: Bố mẹ anh Huy đang ốm nặng, gia đình rơi vào hoàn cảnh hết sức khó khăn, túng quẫn. Chán nản cuộc sống như thế nên anh Huy đã bỏ nhà đi làm thuê để tìm nguồn thu nhập cao hơn. Có người cho rằng việc làm của anh Huy thể hiện tính tự lập cần học tập noi gương. Một số người khác lại cho rằng anh Huy là người vô trách nhiệm, đáng chê trách.

Hỏi: a, Em đồng ý với ý kiến nào? Hãy giải thích vì sao ? b, Nếu là anh Huy em sẽ làm gì ?

5 Gồm 2 ý: (2đ) a, - Đồng ý với ý kiến thứ 2, anh Huy là người đáng chê trách.

0,5 - Giải thích: + Tự lập là biết tự tạo lập cuộc sống nhưng không thể vô 1 trách nhiệm với người thân. + Anh Huy chưa làm tròn bổn phận đối với cha mẹ + Xem thường cha, mẹ + Suy nghĩ, hành động thiếu cân nhắc b, Nếu là Huy em sẽ: 0,5 Vay tiền chữa bệnh cho cha, mẹ. Khi cha mẹ khoẻ trở lại sẽ tìm công việc làm cải thiện đời sống. ĐẾ SỐ 16 121

Câu 1(2 điểm): Điền cụm từ thích hợp vào chỗ (…….) để hoàn chỉnh nội dung phẩm chất đạo đức sau: Chí công vô tư là………của con người, thể hiện ở sự công bằng,………..,giải quyết công việc……….., xuất phát từ lợi ích chung và…………lên trên lợi ích cá nhân.

Trả lời: - Phẩm chất đạo đức, không thiên vị, theo lẽ phải, đặt lợi ích chung Câu 2: (3 điểm) Pháp luật là gì? Em có hiểu biết gì về pháp luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam? Trả lời: ý 1: - Pháp luật là những quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do Nhà nước ban hành,, được Nhà nước bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế. (0,5 điểm).

- Đặc điểm: (0,5đ) + Tính quy phạm phổ biến. + Tính xác định chặt chẽ + Tính bắt buộc. ý 2: Pháp luật nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2 điểm) - Bản chất: (1 điểm) + Thể hiện ý chí của giai cấp công nhân và đông đảo nhân dân lao động. + Do Nhà nước ta ban hành, phản ánh đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam. - Vai trò (1 điểm) + Là phương tiện quản lý Nhà nước, quản lý xã hội. + Là phương tiện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Câu 3: (4 điểm) Đối với nước ta hiện nay việc mở rộng hợp tác với tất cả các nước trên thế giới là rất cần thiết, tại sao? Trong khi mở rộng quan hệ hợp tác , nước ta tôn trọng theo những nguyên tắc nào? Có tác dụng gì?

Trả lời: ý 1: Sự cần thiết mở rộng hợp tác (2 điểm) - Hoàn cảnh nước ta: Đi lên CNXH từ một nước nghèo, lạc hậu, ảnh hưởng lớn của hai cuộc chiến tranh.(1đ) - ý nghĩa: (1đ) 122

+ Về chính trị: ổn định nâng cao vị thế nước ta + Về kinh tế: Phát triển hội nhập, giúp ta có điều kiện tiếp cận nhanh tiến bộ khoa học kỹ thuật, học tập trình độ quản lý… + Về văn hoá giáo dục: học hỏi, giao lưu, làm giàu bản sắc dân tộc. ý 2: (1 điểm) - Nguyên tắc: + Tôn trọng độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ. + Không can thiệp nội bộ, không dùng vũ lực. + Bình đẳng cùng có lợi. + Giải quyết bất đồng bằng thương lượng hoà bình. + Phản đối âm mưu, hành động gây sức ép cường quyền. ý 3: (1 điểm) - Tác dụng: + Giúp nước ta phát triển toàn diện, cùng nhau giải quyết các vấn đề bức xúc toàn cầu. + Tạo điều kiện cho nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng trở thành nước CNH – HĐH. Câu 4: (5 điểm) Dân tộc Việt Nam có những truyền thống tốt đẹp nào? Hãy nêu một truyền thống tốt đẹp mà em ấn tượng nhất, vì sao? Trách nhiệm của bản thân về việc kế thừa phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc?

Trả lời: ý 1: (1.5 điểm). HS nêu được các truyền trống có trong SGK ý 2: (1.5 điểm). HS chỉ ra và giải thích vì sao lại ấn tượng nhất. ý 3: (2 điểm). HS nêu được trách nhiệm chung – bản thân.

Câu 5: (6 điểm) Lý tưởng sống là cái đích của cuộc sống mà mỗi người khát khao muốn đạt tới.

Em có suy nghĩ gì về lý tưởng sống của thanh niên Việt Nam hiện nay? Là thanh niên – HS cần phải sống như thế nào để “sống đẹp, sống có ích”? Những dự định của em trong tương lai?

Trả lời: ý 1: Lý tưởng sống của thanh niên hiện nay (1điểm) - Là biết luôn suy nghĩ và hành động không mệt mỏi để thực hiện lý tưởng của dân tộc, của nhân loại, vì sự tiến bộ của bản thân và xã hội…

123

- Là phấn đấu thực hiện mục tiêu xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân giàu, nước mạnh, XH công bằng dân chủ, văn minh. ý 2: ( 2 điểm) - Sống đẹp: (1đ)là sống có lý tưởng, có hoài bão, có ước mơ, có tấm lòng nhân ái - Sống có ích: (1đ) + sống vì mọi người, đặt lợi ích chung lên trên lợi ích riêng + phải biết phân biệt đúng - sai, phải - trái + chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chủ trương chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước, các quy tắc và trật tự xã hội. ý 3 : (1 điểm ) Liên hệ thực tế biểu hiện sống có lý tưởng và thiếu lý tưởng của thanh niên.

- Sống có lý tưởng : Vượt khó trong học tập, năng động sáng tạo trong công việc, đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực…

- Thiếu lý tưởng : Sống ỷ lại thực dụng sa vào tệ nạ xã hội, thờ ơ với mọi người… * Trách nhiệm của thanh niên : - Ra sức học tập văn hoá, KHKT, tu dưỡng đạo đức …

- Tích cực tham gia chính trị xã hội…

- Xây dựng nước ta thành một nước CNH – HĐH… - Biết tôn trọng học hỏi, biết giữ gìn, kế thừa … ý 4: ( 2 điểm) - HS nêu rõ được dự định của mình trong tương lai: có thể tiếp tục con đường học vấn, hoặc chuyển sang học nghề (1đ) - Lý giải vì sao em lại có dự định đó (1đ) ĐẾ 17 Câu 1:(4 điểm) Môi trường và tài nguyên thiên nhiên là gì? Vai trò của môi trường và tài nguyên thiên nhiên đối với con người? Nêu các biện pháp bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên?

Trả lời: Môi trường: Là toàn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người (0.5 điểm) Tài nguyên thiên nhiên: Là những của cải vật chất có sẵn trong tự nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến, sử dụng (0.5 điểm) 124

Vai trò: + Tạo nên cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội (0.5 điểm) + Tạo cho con người phương tiện sống, phát triển trí tuệ, đạo đức…(0.5 điểm) Các biện pháp để bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên là: + Giữ cho môi trường trong sạch, đảm bảo cân bằng sinh thái (0.5 điểm) + Cải thiện môi trường, ngăn chặn, khắc phục hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra. (0.5 điểm) + Khai thác tiết kiệm, có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên (0.5 điểm) + Cấm mọi hoạt động làm suy giảm, cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên và làm ô nhiễm môi trường. (0.5 điểm) Câu 2: (4 điểm) Tác hại của tai nạn do vũ khí, cháy, nổ và các chất độc hại gây ra là gì? Học sinh phải làm gì để phòng chống? Những quy định của nhà nước về nội dung này?

Trả lời: Tác hại: - Mất tài sản của cá nhân, gia đình và xã hội. (0.5 điểm) - Gây bị thương, tàn phế hoặc tử vong (0.5 điểm) Học sinh: - Tự giác tìm hiểu, thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về phòng ngừa tai nạn, vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại (0.5 điểm) - Tuyên truyền, vận động gia đình, bạn bè và mọi người xung quanh thực hiện tốt các quy định trên. (0.5 điểm) - Tố cáo các hành vi vi phạm hoặc xúi giục người khác vi phạm các quy định về tai nạn vũ khí, cháy nổ và các chất độc hại. (0.5 điểm) Những quy định của nhà nước: - Cấm tàng trữ, vận chuyển, buôn bán, sử dụng trái phép các loại vũ khí, chất cháy nổ, chất phóng xạ và các chất độc hại (0.5 điểm) - Chỉ những cơ quan nhà nước giao nhiệm vụ và cho phép mới được giữ, chuyên chở và sử dụng những thứ trên. (0.5 điểm) - Cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm bảo quản, chuyên chở và sử dụng vũ khí, chất cháy nổ, chất phóng xạ và các chất độc hại phải được huấn luyện về chuyên môn, có đủ phương tiện cần thiết và luôn tuân thủ quy định về an toàn (0.5 điểm) Câu 3: ( 11 điểm) 125

Nêu ý nghĩa, tác dụng của từng chuẩn mực đạo đức mà em đã được học trong chương trình giáo dục công dân lớp 9?

Trả lời: Ý nghĩa, tác dụng: - Chí công vô tư: Đem lại lợi ích cho tập thể, cộng đồng XH, góp phần làm cho đất nước thêm giàu mạnh, XH công bằng dân chủ văn minh. Người có phẩm chất chí công vô tư sẽ được mọi người tin cậy và kính trọng (1 điểm).

- Tự chủ: Là một đức tính quý giá. Nhờ có tính tự chủ mà con người sống một cách đúng đắn và biết cư xử có đạo đức, có văn hóa. Tính tự chủ giúp ta đứng vững trước những tình huống khó khăn và thử thách, cám dỗ (1 điểm) - Dân chủ và kỉ luật: Dân chủ là để mọi người thể hiện và phát huy được đóng góp vào những công việc chung. Kỉ luật là điều kiện đảm bảo để dân chủ được thực hiện có hiệu quả. Thực hiện tốt dân chủ và kỉ luật sẽ tạo ra sự thống nhất cao về nhận thức ý chí và hành động của mọi người, tạo cơ hội cho mọi người phát triển, xây dựng được mối quan hệ XH tốt đẹp và nâng cao hiệu quả chất lượng lao động, tổ chức tốt các hoạt động XH (1 điểm) - Bảo vệ hòa bình: gìn giữ cuộc sống XH bình yên tránh được đau thương mất mát do chiến tranh gây ra giúp nhân dân có được cuộc sống ấm no hạnh phúc, thực hiện được trách nhiệm của toàn nhân loại trong thời đại ngày nay (1 điểm) - Tình hữu nghị giữa các dân tộc: tạo điều kiện cho các nước, các dân tộc cùng hợp tác, phát triển về nhiều mặt: kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, khoa học kĩ thuật… tạo sự hiểu biết lẫn nhau, tránh gây mâu thuẫn căng thẳng dẫn tới nguy cơ chiến tranh. (1 điểm) - Hợp tác cùng phát triển: Trong bối cảnh thế giới đang đứng trước những vấn đề bức xúc có tính toàn cầu như bảo vệ môi trường, hạn chế bùng nổ dân số, khắc phục tình trạng đói nghèo, phòng ngừa dịch bệnh…mà không một quốc gia, một dân tộc riêng lẻ nào có thể tự giải quyết thì hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và tất yếu. (1 điểm) - Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc: Là vô cùng quý giá, góp phân tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc và mỗi cá nhân, chúng ta bảo vệ kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc để góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam. (1 điểm) - Năng động sáng tạo: Đây là phẩm chất rất cần thiết của người lao động trong XH hiện đại. Nó giúp con người có thể vượt qua những ràng buộc của hoàn cảnh, rút ngắn thời gian để đạt được mục đích đề ra một cách nhanh chóng và tốt đẹp. Nhờ năng động sáng tạo mà con người làm nên những kì tích vẻ vang mang lại niềm vinh dự cho bản thân, gia đình và đất nước (1 điểm).

126

- Làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả: Là yêu cầu đối với người lao động trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và XH (1 điểm).

- Lí tưởng sống của thanh niên: Làm cho cá nhân mỗi người luôn năng động sáng tạo, luôn vươn tới sự hoàn thiện của bản thân về mọi mặt, giúp con người cống hiến trí tuệ và sức lực cho sự nghiệp chung và họ sẽ được XH, nhà nước tạo điều kiện phát triển những khả năng của mình. Người sống có lí tưởng đẹp luôn được mọi người tôn trọng (1 điểm).

- Trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa đất nước: Làm cho thanh niên thực hiện được lí tưởng của mình trở thành lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp CNH-HĐH và là thời cơ to lớn để thanh niên tự khẳng định mình, góp phần thực hiện mục tiêu dân giàu nước mạnh, XH công bằng, dân chủ, văn minh, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. (1 điểm) Câu 4: (1 điểm) Nêu tác dụng của thuế và cho ví dụ minh họa?

Trả lời: Thuế có tác dụng ổn định thị trường, điều chỉnh cơ cấu kinh tế, góp phần đảm bảo phát triển kinh tế theo đúng định hướng của nhà nước.

Ví dụ: Nhà nước giảm thuế nông nghiệp, không thu thủy lợi phí để khuyến khích sản xuất nông nghiệp phát triển.

(1 điểm) Đề 18

Câu 1: ( 4 điểm ) Khẩu hiệu hành động của mọi công dân Việt nam là “ Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” bằng hiểu biết của mình em hãy làm rõ: a. Hiến pháp là gì? b. Pháp luật là gì ? c. Vì sao phải sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật? d. Trách nhiệm của bản thân em trong việc thực hiện khẩu hiệu trên như thế nào ?

Câu 2: (3điểm ): Trong giờ học thực hành ngoại khóa môn GDCD, Cô giáo đã đưa nội dung thảo luận liên quan đến bài học “Quyền tự do ngôn luận”. " Theo các em hành vi gửi đơn kiện ra tòa đòi quyền thừa kế có thể hiện quyền tự do ngôn luận không? Vì sao?"

127

Trong quá trình thảo luận, Hoàng có ý kiến : Hành vi gửi đơn kiện ra toà án đòi quyền thừa kế là không thể hiện quyền tự do ngôn luận .

Nam thắc mắc : Hành vi đó thể hiện quyền tự do ngôn luận vì người gửi đơn có quyền bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình để bảo vệ quyền lợi.

Cả hai bạn ai cũng muốn khẳng định ý kiến của mình là đúng nhưng không ai giải thích được vì sao ? a. Em hãy giúp 2 bạn giải quyết vấn đề trên. b. Tại sao khi sử dụng quyền tự do ngôn luận phải tuân theo quy định của pháp luật ?

Câu 3 (4,0 điểm) Thế nào là năng động, sáng tạo? Hãy nêu hai biểu hiện của năng động sáng tạo và hai biểu hiện không năng động và sáng tạo trong học tập của học sinh? Có ý kiến cho rằng “ Học sinh còn nhỏ tuổi chưa thể sáng tạo được”. Em có đồng ý với ý kiến đó không ? Vì sao ?

Câu 4: ( 4 điểm ) Có ý kiến cho rằng: “ Hòa bình là khát vọng của toàn nhân loại.”. Em hãy phân tích và làm sáng tỏ ý kiến trên? Để thể hiện lòng yêu hòa bình ngay từ khi còn ngồi trên ghế của nhà trường , học sinh cần phải làm gì?

Câu 5: ( 3 điểm ) Cuối năm học, Dũng bàn: Muốn ôn thi cho đỡ vất vả, cần chia ra mỗi người làm một đáp án một môn, ròi mang đến trao đổi với nhau. Làm như vậy , khi cô giáo kiểm tra, ai cũng có đáp án. Nghe vậy nhiều bạn khen đó là cách làm hay, vừa năng suất, chất lượng mà lại nhàn thân.

Em có tán thành với ý kiến đó không ? Vì sao?

Câu 6 :( 2 điểm ) Giải thích câu ca dao: “ Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày giỗ Tổ mồng mười tháng ba” Câu ca dao trên đã nói đến những truyền thống tốt đẹp nào của dân tộc.Một trong những truyền thống trên đã được UNESSCO công nhận là di sản văn hóa thế giới đó là truyền thống nào? Em hãy kể thêm 4 di sản văn hóa thế giới khác của Việt Nam mà em biết? ……… Hết ………. ĐỀ SỐ 19 Câu 1:( 4 điểm ) a. Hiến pháp: là đạo luật cơ bản của nhà nước có hiệu lực pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mọi văn bản pháp luật khác đều được xây dựng, ban hành trên cơ sở Hiến pháp, không được trái với Hiến pháp. ( 1đ)

128

b. Pháp luật: là những quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do Nhà nước ban hành, được Nhà nước bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế. ( 1đ) c. Chúng ta phải sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật vì: - Nhà nước ta là nhà nước của dân, do dân và vì dân; Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, mọi công dân có quyền và nghĩa vụ như nhau được pháp luật quy định. Như vậy, mỗi công dân chúng ta phải tuân theo pháp luật và buộc phải: “sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật” ( 1đ) d. Trách nhiệm của bản thân em trong việc thực hiện khẩu hiệu trên là: ( 1đ) (Học sinh có nhiều cách diễn đạt khác nhau nhưng vẫn cần nêu được những ý sau) + Trong học tập luôn thực hiện những điều thầy, cô giao cho, thực hiện đúng nội quy nhà trường + Trong gia đình phải kính trọng, lễ phép, vâng lời ông bà, biết ơn và chăm sóc ông bà, cha mẹ + Thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật, thực hiện đúng Luật giao thông, phòng chống tệ nạn xã hội, thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh nơi đô thị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội như không gây gổ đánh nhau, không nói tục chửi thề, bảo vệ môi trường sống…

Câu 2: (3 điểm) HS cần nêu được: a- Khẳng định ý kiến của Hoàng là đúng .( 0,5 đ) - Giải thích : vì quyền tự do ngôn luận có 2 đặc điểm :(0,5 đ) + Bàn bạc ,thảo luận,bày tỏ ý kiến (mang tính dân chủ công khai) + Vì vấn đề chung.

- Hành vi đòi quyền thừa kế có bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình nhưng không phải vì vấn đề chung nên không thể hiện quyền tự do ngôn luận. .( 0,5 đ) b- Khi thực hiện quyền tự do ngôn luận phải tuân theo pháp luật vì : + Để phát huy tính tích cực và quyền làm chủ của công dân. (0,25 đ ) + Góp phần xây dựng nhà nước, quản lý xã hội. (0,25 đ ) - Liên hệ: (0,5 đ) Để sử dụng hiệu quả quyền tự do ngôn luận theo quy định của pháp luật, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, công dân nói chung và học sinh nói riêng cần phải ra sức học tập nâng cao kiến thức văn hóa, xã hội, tìn hiểu và nắm vững pháp luật, nắm vững đường lối, chính sách của Đảng và nhà 129

nước để có thể đóng góp các ý kiến có giá trị và tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội.

Câu 3 ( 4 điểm ) - Khái niệm năng động: Năng động là tích cưc, chủ động,dám nghĩ, dám làm (0,5 đ) -Khái niệm sáng tạo: Sáng tạo là say mê nghiên cứu ,tìm tòi để tìm ra những giá trị mới về vật chất, tinh thần hoặc tìm ra cái mới, cách giải quyết mới mà không bị gò bó phụ thuộc vào những cái đã có. ( 0,5 đ) - Hai biểu hiện của năng động,sáng tạo trong học tập có thể là: ( 0,5 đ) + Mạnh dạn học hỏi khi có điều mình chưa hiểu + Sưu tầm thêm bài tập sách giáo khoa để mở rộng them kiến thức -Hai biểu hiện thiếu năng động, sáng tạo trong học tập có thể là: ( 0,5 đ) + Học thuộc lòng mà không hiểu bài. + Không biết liên hệ bài học vào trong thực tế.

- Không tán thành với ý kiến cho rằng “ Học sinh còn nhỏ tuổi chưa thể sáng tạo được” vì : + Sáng tạo không thể chỉ biểu hiện ở những việc lớn,những phát minh vĩ đại, mà từ những việc nhỏ hàng ngày.( 1 đ) +Học sinh có thể thể hiện tính năng động sáng tạo trong học tập, trong lao độngvà những công việc cụ thể của bản thân như tìm ra cách học tốt nhất cho mình, vận dụng bài học vào thực tế. .( 1 đ) Câu 4:( 4 điểm )- Nêu được khái niệm : - Hòa bình: Là tình trạng không có chiến tranh hay xung đột vũ trang, là mối quan hệ hiểu biết, tôn trọng, bình đẳng và hợp tác giữa các quốc gia, dân tộc,giữa con người với con người. .( 0.5 điểm ) - Nêu được khái niệm bảo vệ hòa bình: Bảo vệ hòa bình là giữ gìn cuộc sống bình yên, dùng thương lượng và đàm phán để giải quyết mọi mâu thuẫn, xung đột giữa các dân tộc, tôn giáo, quốc gia, không để xảy ra chiến tranh hay xung đột vũ trang.( 0.5 điểm ) - Nêu được lí do cần bảo vệ hòa bình vì: + Hòa bình đem lại cuộc sống bình yên, ấm no tự do, hạnh phúc, là khát vọng của toàn nhân loại.( 0.5 điểm ) + Chiến tranh chỉ mang lại đau thương, mất mát, đói khát, bệnh tật, gia đình li tán, là thảm họa của loài người.( 0.5 điểm ) + Trên thế giới ngày nay vẫn còn xảy ra chiến tranh, xung đột vũ trang, các thế lực phản động, hiếu chiến vẫn đang âm mưu phá hoại hòa bình, ngòi nổ chiến tranh vẫn đang âm ỉ nhiều nơi trên hành tinh chúng ta. .( 0.5 điểm ) Nêu được trách nhiệm: 130

- Bảo vệ hòa bình, ngăn chặn chiến tranh là trách nhiệm của toàn nhân loại. .( 0.5 điểm ) Học sinh cố gắng phấn đấu học tập góp phần nhỏ vào việc giữ gìn hòa bình cho dân tộc và cả nhân loại. .( 0.25 điểm ) - Ý thức bảo vệ hòa bình, lòng yêu hòa bình cần được thực hiện ở mọi lúc mọi nơi, trong các mối quan hệ giao tiếp hằng ngày giữa con người với con người.( 0.25 điểm ) - Học sinh phải biết cư xử với bạn bè và mọi người xung quanh một cách thân thiện và bình đẳng tránh xung đột mâu thuẫn. .( 0.25 điểm ) - Tham gia đầy đủ, tích cực các hoạt động vì hòa bình. .( 0.25 điểm ) Câu 5:( 3 điểm ) Học sinh diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau, nhưng cần nêu được ý cơ bản sau: a. Không tán thành cách làm đó của Dũng. ( 0,5 điểm ) b. Giải thích: Việc làm của Dũng tưởng như tiết kiệm được thời gian, làm việc có năng suất nhưng thực ra không có năng suất. ( 0,5 điểm ) Vì: - Mỗi người chỉ làm được một đáp án nên đây không phải là việc làm có năng suất ( 0,5 điểm ) - Đây là một việc làm xấu vì nó biểu hiện sự đối phó, dối trá với cô giáo. ( 0,5 điểm ) - Mục đích của việc cô giáo yêu cầu mỗi bạn tự làm đáp án từng môn nhằm để người học tự nghiên cứu, tự học trong khi làm đáp án , qua đó người làm đáp án sẽ thuộc và hiểu roc bài học hơn. ( 1 điểm ) Câu 6: ( 2 điểm ) Học sinh nêu được.

Câu ca dao trên tỏ lòng tri ân của mọi người tới các vị vua Hùng đã có công dựng nước và giữ nước. Ngày 10 - 3 là ngày giỗ Tổ Hùng Vương, nhân dân ta khắp mọi miền tổ quốc đều hướng về đất tổ Đền Hùng – Phú Thọ.( 1 điểm ) - Câu ca dao trên nói về truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta : Uống nước nhớ nguồn, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. .( 0.25 điểm ) - Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được UNESSCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 2012. .( 0.25 điểm ) - Học sinh kể thêm được 4 di sản văn hóa thế giới khác như:( 0.5 điểm) + Nhã nhạc cung đình Huế + Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên + Dân ca quan họ Bắc Ninh +Ca trù + Lễ Hội Gióng 131

+ Hát Xoan + Thánh địa Mỹ Sơn + Vinh Hạ Long + Phố cổ Hội An + Bia tiến sĩ Quốc Tử Giám + Động Phong Nha- Kẻ Bàng + Hoàng Thành Thăng Long Hết

ĐẾ SỐ 19 Câu

Nội dung

Chị An kinh doanh hàng điện tử. Đến kì hạn đóng thuế nhưng 1, chị dây dưa không chịu đóng.

(4.5đ a. Hãy nhận xét về việc làm của chị An? ) b. Em hiểu gì về quyền tự do kinh doanh và nghĩa vụ đóng thuế? a.

- Việc làm của chị An là sai.

(0,5đ - Chị đã vi phạm pháp luật về nghĩa vụ đóng thuế... ) - Kinh doanh là hoạt động sản xuất, dịch vụ và trao đổi hàng hóa nhằm mục đích thu lợi nhuận.

- Quyền tự do kinh doanh là quyền của công dân được lựa chọn hình thức tổ chức kinh tế, ngành nghề và quy mô kinh doanh.

- Tuy nhiên, người kinh doanh phải tuân theo quy định của pháp luật và sự quản lí của nhà nước như kê khai đúng số vốn... b.

(4,0đ - Thuế là một phần trong thu nhập mà công dân và tổ chức kinh tế nộp ) vào ngân sách nhà nước để chi tiêu cho những công việc chung như an ninh quốc phòng...

- Thuế có tác dụng ổn định thị trường, điều chỉnh cơ cấu kinh tế.

- Góp phần đảm bảo phát triển kinh tế theo đúng định hướng của nhà nước.

- Công dân phải sử dụng đúng đắn quyền tự do kinh doanh và thực 132

Điể m

0.25 0.25 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng thuế.

- Góp phần phát triển kinh tế đất nước, làm cho dân giàu nước mạnh.

Hoàng đã từng là một học sinh chăm ngoan, học giỏi. Kể từ khi 2, bố mẹ li dị, bạn ấy chán nản, trốn học và đi theo một số bạn xấu. Sau (3.0đ đó một thời gian, Hoàng bị nghiện ma túy. ) a. Em có suy nghĩ gì về việc làm của Hoàng? b. Nếu là bạn của Hoàng, em sẽ làm gì? a.

(0,5đ - Việc làm của Hoàng là sai, thiếu tính tự chủ... ) - Nếu là bạn của Hoàng, em sẽ: + sống gần gũi, động viên bạn... + phân tích cho bạn hiểu tác hại của tệ nạn xã hội b.

(2,5đ + khuyên bạn chăm lo học tâp, không đi theo kẻ xấu... ) + vận động mọi người cùng động viên, giúp đỡ Hoàng và những người có hoàn cảnh như Hoàng + tham gia tuyên truyền phòng chống tệ nạn xã hội.

Cha ông ta có câu: “Muốn sang thì bắc cầu kiều Muốn con hay chữ thì yêu kính thầy”. Đây là một truyền thống quý báu của dân tộc ta. Bằng vốn hiểu biết của mình, em hãy làm nổi bật truyền thống đó.

Yêu cầu học sinh trình bày được các nội dung sau: - Truyền thống là những giá trị tinh thần được hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

3, - Khẳng định: Việt Nam có nhiều truyền thống tốt đẹp...

(4.5đ - Câu “Muốn sang thì...” nói đến truyền thống tôn sư trọng đạo. Đó là ) một truyền thống quý báu, tiêu biểu của dân tộc ta.

- Truyền thống này được thể hiện: + Trước đây... + Hiện nay...

- ý nghĩa: + Góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam + Tạo nên sức mạnh tinh thần...

- Phê phán một số biểu hiện làm mai một truyền thống: lãng quên, vô ơn...

- Liên hệ bản thân: Thể hiện sự kính trọng và biết ơn thầy cô giáo; cố 133

0.50

0.50

0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

gắng học tập, rèn luyện, khuyến khích người khác...

Thế nào là vi phạm pháp luật? Hãy kể tên các loại vi phạm pháp luật mà em biết. Lấy ví dụ mỗi loại.

- Vi phạm pháp luật là: + Hành vi trái pháp luật. + Có lỗi. + Do người có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện. + Xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ.

4, - Các loại vi phạm pháp luật : (3.0đ + Vi phạm pháp luật hình sự.

Ví dụ: Cướp giật... ) + Vi phạm pháp luật hành chính. Ví dụ: Đi xe máy không đội mũ bảo hiểm + Vi phạm pháp luật dân sự.

Ví dụ: Giao hàng không đúng hẹn, ... + Vi phạm kỉ luật.

Ví dụ: Nói chuyện riêng trong giờ học, ...

(Học sinh lấy ví dụ khác mà đúng thì vẫn tính điểm) Hãy trình bày hiểu biết của em khi quan sát bức ảnh sau: Yêu cầu học sinh trình bày những nội dung sau: - Đây là hành vi vi phạm luật giao thông đường bộ: đi xe mô tô bằng một bánh, không đội mũ bảo hiểm...

- Hành vi này rất nguy hiểm đến tính mạng của bản thân và người tham gia giao thông...

- Thực trạng: Tai nạn giao thông ở Việt Nam đang diễn biến phức tạp ...

- Nguyên nhân: Có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chủ yếu là 5, do thiếu ý thức và thiếu hiểu biết...

(5.0đ - Hậu quả: ) + Gây thiệt hại tài sản, tính mạng... + Gây mất trật tự an toàn xã hội...

- Giải pháp: + Tích cực tuyên truyền, phổ biến, giáo dục ý thức chấp hành luật giao thông cho mọi người... + Xử lí nghiêm minh các trường hợp vi phạm...

- Liên hệ bản thân: + Nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông... + Tham gia tuyên truyền và vận động mọi người chấp hành tốt luật 134

0.25 0.25 0.25 0.25 0.50 0.50 0.50 0.50

0.50 0.50 0,50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50 0.50

giao thông...

Hãy trình bày hiểu biết của em khi quan sát bức ảnh sau:

ĐẾ 20 Nội dung trả lời

Điểm

Câu I: (2,0 điểm) Em hiểu thế nào là xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư ? Theo em, xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư là trách nhiệm của những tổ chức xã hội và cá nhân nào ?

Trả lời: 2,0đ - Xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư là làm cho đời sống văn hoá tinh 1,0đ thần ngày càng lành mạnh, phong phú như giữ gìn trật tự an ninh, vệ sinh nơi ở; bảo vệ cảnh quan môi trường sạch đẹp; xây dựng tình đoàn kết xóm giềng; bài trừ phong tục tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan và tích cực phòng chống các tệ nạn xã hội.

1,0đ - Xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư là trách nhiệm của Chính quyền, các tổ chức chính trị, xã hội và tất cả mọi người trong cộng đồng dân cư.

Bản thân là HS cũng phải góp phần xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư như: Vệ sinh thôn, xóm; tuyên truyền mọi người thực hiện nếp sống văn hoá mới, phòng, chống các tệ nạn xã hội vv...

Câu II: (4,0 điểm) Dân chủ là gì? Kỷ luật là gì ? Mối quan hệ giữa dân chủ và kỷ luật ?

135

Trả lời: - Dân chủ là mọi người được làm chủ công việc của tập thể và xã hội, mọi người phải được biết, được cùng tham gia bàn bạc, góp phần thực hiện và giám sát những công việc chung của tập thể hoặc của xã hội có liên quan đến mọi người, đến cộng đồng và đất nước.

- Kỷ luật là tuân theo những qui định chung của cộng đồng hoặc của một tổ chức xã hội, nhằm tạo ra sự thống nhất hành động để đạt chất lượng, hiệu quả trong công việc vì mục tiêu chung.

- Mối quan hệ: Dân chủ là để mọi người thể hiện và phát huy được sự đóng góp của mình vào những công việc chung. Kỷ luật là điều kiện để đảm bảo cho dân chủ thực hiện có hiệu quả. Thực hiện tốt dân chủ và kỷ luật sẽ tạo ra sự thống nhất cao về nhận thức, ý chí hành động của mọi người tạo cơ hội cho con người phát triển nâng cao hiệu quả và chất lượng lao động.

Câu III: (3,0 điểm) a/ Biển báo hiệu giao thông đường bộ gồm mấy nhóm ? ý nghĩa của từng nhóm ? b/ Biển báo cấm và biển hiệu lệnh trong biển báo giao thông đường bộ có bao nhiêu kiểu biển, được đánh số thứ tự như thế nào ?

Trả lời: a/ Biển báo hiệu giao thông đường bộ gồm 5 nhóm ý nghĩa: - Biển báo cấm: nhằm báo hiệu điều cấm hoặc hạn chế mà người sử dụng phải tuyệt đối tuân theo.

- Biển báo nguy hiểm: Để cảnh báo các tình huống nguy hiểm có thể xảy ra.

- Biển hiệu lệnh: Để báo các hiệu lệnh phải thi hành.

- Biển chỉ dẫn: Để chỉ dẫn các hướng đi hoặc các điều cần biết.

- Biển phụ: Để thuyết minh, bổ sung các loại biển báo cấm, biển báo nguy hiểm, biển hiệu lệnh và biển chỉ dẫn. b/ Kiểu biển và số thứ tự ...

- Biển báo cấm: có 40 kiểu, được đánh số thứ tự từ biển số 101 đến biển số 140.

- Biển hiệu lệnh: có 9 kiểu, được đánh số thứ tự từ biển số 301 đến biển số 309.

Câu IV: (3,0 điểm) Vì sao bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên là vấn đề bức xúc toàn cầu ?

Là học sinh em làm gì để bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên ?

Trả lời: - Nêu k/n: + Môi trường là toàn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người có tác động đến đời sống, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên.

136

4,0đ 1,0 đ

1,0 đ

2,0 đ

3,0đ 2,0đ

1,0đ

3,0đ 1,0 đ

+ Tài nguyên thiên nhiên là những của cải vật chất sẵn có trong tự nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến sử dụng phục vụ cuộc sống con người.

- Hiện nay môi trường và tài nguyên thiên nhiên đang bị đe doạ bởi chất thải của các nhà máy, xí nghiệp, các công ty vv... bởi sự thiếu hiểu biết và thiếu ý thức của con người đã làm cho môi trường bị ô nhiễm nặng nề, tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt, thiên tai lũ lụt thường xuyên xảy ra. Vì vậy, bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên và trách nhiệm của mọi người và toàn xã hội.

- Liên hệ: Hiểu giá trị của môi trường và tài nguyên thiên nhiên để có ý thức trách nhiệm bảo vệ.

Tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên như: Tham gia vệ sinh công cộng, trồng cây gây rừng, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ động thực vật, thuỷ - hải sản, nguồn nước vv... Tuyên truyền cho những người xung quanh cùng tích cực tham gia bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

Câu V: (4,0 điểm) Hiến pháp là gì ? Từ khi thành lập nước (9/1945) đến nay, nhà nước ta đã ban hành mấy bản Hiến pháp ? Vào những năm nào? Mỗi bản Hiến pháp ra đời có ý nghĩa gì đối với Cách mạng Việt Nam ?

Trả lời: - Hiến pháp là đạo luật cơ bản của nhà nước, có hiệu lực cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mọi văn bản pháp luật khác đều được xây dựng, ban hành trên cơ sở các qui định của Hiến pháp, không được trái với Hiến pháp.

- Từ khi thành lập nước (8/1945) đến nay, nhà nước ta đã ban hành bốn bản Hiến pháp: Hiến pháp năm 1946; Hiến pháp năm 1959; Hiến pháp năm 1980; Hiến pháp năm 1992.

- Mỗi bản Hiến pháp ra đời đánh dấu một thời kỳ, một giai đoạn phát triển của cách mạng Việt Nam, khẳng định những thắng lợi đã đạt được đồng thời đề ra phương hướng, đường lối xây dựng và phát triển đất nước trong thời kỳ mới Câu VI: (4,0 điểm) Hợp tác là gì ? Tại sao phải hợp tác quốc tế ? Quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về vấn đề này như thế nào ? Là học sinh em cần phải làm gì để góp phần hợp tác quốc tế ?

137

1,0 đ

1,0 đ

4,0đ 1,25đ

1,25đ

1,5đ

Trả lời: - Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung.

- Thế giới đang đứng trước những vấn đề bức xúc có tính toàn cầu như: Môi trường, dân số, đói nghèo, dịch bệnh vv... mà không một quốc gia, dân tộc riêng lẻ nào có thể tự giải quyết, thì sự hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và tất yếu.

- Quan điểm của Đảng và nhà nước ta: Coi trọng và tăng cường sự hợp tác với các nước XHCN, các nước trong khu vực và trên thế giới theo nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực; bình đẳng và cùng có lợi; giải quyết các bất đồng và tranh chấp bằng thương lượng và hoà bình; phản đối mọi âm mưu và hành động gây sức ép, áp đặt và cường quyền.

Hiện nay nước ta đã và đang hợp tác có hiệu quả với nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế trên nhiều lĩnh vực: Kinh tế, văn hoá, giáo dục, y tế vv...

- Là học sinh, ngay từ bây giờ cần rèn luyện tinh thần hợp tác với mọi người xung quanh thông qua hoạt động học tập, vui chơi, lao động, hoạt động tập thể, hoạt động xã hội và tham gia viết thư UPU quốc tế vv...

4,0đ 0,5đ 1,0đ

1,5đ

1,0

ĐỀ SỐ 20 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH Năm học 2014 - 2015 Đề chính thức HƯỚNG DẪN CHẤM Môn: GDCD - Lớp 9 (Thời gian làm bài 150 phút, không kể phát đề) Câu 1. (3.0 điểm) Hãy trình bày những hiểu biết của mình về câu ca dao sau: “Non cao cũng có đường trèo Đường dẫu hiểm nghèo cũng có lối đi” Trả lời: Học sinh có thể trả lời nhiều cách diễn đạt khác nhau, nhưng cơ bản là những ý sau: 138

+ HS nói lên ý nghĩa của câu ca dao khuyên chúng ta trong cuộc sống dù khó khăn, gian khổ nhưng nếu chúng ta biết năng động, sáng tạo thì chúng ta dễ dàng vượt qua... + Vì năng động, sáng tạo là người luôn say mê tìm tòi, phát hiện và linh hoạt xử lý các tình huống xảy ra trong cuộc sống hàng ngày nhằm đạt kết quả cao Câu 2. (2.5 điểm) Em hãy cho biết những biểu hiện của hành vi tôn trọng lẽ phải hoặc không tôn trọng lẽ phải mà các em thấy trong cuộc sống hàng ngày. Từ đó rút ra khái niệm: “Tôn trọng lẽ phải” và ý nghĩa của nó trong cuộc sống?

Trả lời: * Những biểu hiện của hành vi tôn trọng lẽ phải: + Chấp hành tốt mọi nội quy nơi mình sống, làm việc và học tập.... + Biết phê phán những việc làm sai trái đối với bạn bè... + Lắng nghe ý kiến của mọi người, nhưng cũng sẵn sàng tranh luận với họ để tìm ra lẽ phải..... * Những biểu hiện của hành vi không tôn trọng lẽ phải trong cuộc sống: + Không chấp hành tốt mọi nội quy nơi mình sống, làm việc, học tập.... + Tránh tham gia vào những việc không liên quan đến mình...... + Gió chiều nào che chiều ấy, cố gắng không làm mất lòng ai.... * Khái niệm “ Tôn trọng lẽ phải”. + Lẽ phải là những điều được coi là đúng đắn, phù hợp với đạo lý và lợi ích chung của xã hội. + Tôn trọng lẽ phải là công nhận, ủng hộ, tuân theo và bảo vệ những điều đúng đắn, biết điều chỉnh suy nghĩ, hành vi của mình theo hướng tích cực, không chấp nhận và không làm những việc sai trái. + Tôn trọng lẽ phải giúp mọi người có cách ứng xử phù hợp, làm lành mạnh các mối quan hệ xã hội, góp phần thúc đẩy xã hội ổn định và phát triển. * Học sinh tự rút ra ý nghĩa.....

Câu 3. (2.5 điểm) Trung là học sinh chậm tiến, Trung thường xuyên vi phạm nội quy của nhà trường như đi học muộn, không làm đủ bài tập, mất trật tự trong giờ học, đôi lần còn đánh nhau với bạn trong trường. Theo em, ai có quyền xử lý những vi phạm của Trung? Căn cứ để xử lý các vi phạm đó? Trong các hành vi trên của Trung, hành vi nào là vi phạm pháp luật?

Trả lời: . + Hành vi vi phạm kỷ luật của Trung như đi học muộn, không làm đủ bài tập, mất trật tự trong lớp, những hành vi đó do Ban giám hiệu nhà trường, giáo 139

viên chủ nhiệm và các tổ chức đoàn, đội xử lý, căn cứ vào nội quy của nhà trường. + Hành vi đánh nhau với các bạn trong trường là hành vi vi phạm pháp luật, căn cứ vào mức độ vi phạm và độ tuổi của Trung, điều lệ trường phổ thông, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ áp dụng các biện pháp xử lý thích đáng.

Câu 4. (4.0 điểm) Năm nay Hùng 14 tuổi, đang học lớp 8. Nhà Hùng ở gần cơ sở giết mổ gia súc do ông Khôi làm chủ. Đã nhiều lần Hùng chứng kiến cảnh cơ sở này xả chất dơ bẩn, độc hại xuống dòng sông cạnh đó, gây ô nhiễm nặng nề. Dù rất bất bình với việc làm đó nhưng Hùng còn do dự không biết mình đã đủ tuổi để thực hiện quyền tố cáo hay chưa. a. Theo em, Hùng có quyền tố cáo hành vi gây ô nhiễm môi trường của ông Khôi hay không? Nếu có Hùng có thể thực hiện bằng cách nào? b. Nêu những điểm khác nhau cơ bản giữa quyền khiếu nại và quyền tố cáo?

Trả lời: a. Hùng có quyền tố cáo hành vi gây ô nhiễm môi trường của ông Khôi.

Hùng có thể thực hiện quyền tố cáo bằng hai cách: - Gởi đơn tố cáo tới cơ quan có thẩm quyền.

- Trực tiếp tố cáo với cơ quan có thẩm quyền. b. Yêu cầu phân biệt được những điểm khác nhau cơ bản sau giữa khiếu nại và tố cáo: * Đối tượng:(1 điểm) + Đối tượng của khiếu nại là các quyết định hành chính, hành vi hành chính. + Đối tượng của tố cáo là hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. * Cơ sở:(1 điểm) + Cơ sở của khiếu nại là quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân người khiếu nại bị xâm hại. + Cơ sở của tố cáo là tất cả các hành vi vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân… * Mục đích: (1 điểm) + Mục đích của khiếu nại là để khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu nại đã bị xâm hại hoặc bị thiệt hại. + Mục đích của tố cáo là nhằm phát giác, ngăn chặn, hạn chế kịp thời mọi hành vi vi phạm pháp luật… * Người khiếu nại và người tố cáo:(1 điểm) 140

+ Người khiếu nại phải là người có năng lực hành vi đầy đủ, phải là người có quyền và lợi ích hợp pháp có liên quan trực tiếp đến quyết định, hành vi (vấn đề) mình khiếu nại. + Người tố cáo là mọi công dân, bất cứ ai, không phân biệt tuổi tác, nghề nghiệp cũng đều có quyền tố cáo.

Câu 5. (4.0 điểm) Pháp luật là gì? Đặc điểm của pháp luật?

Hãy so sánh sự giống nhau và khác nhau giữa đạo đức và pháp luật về cơ sở hình thành, tính chất, hình thức thể hiện và các phương thức đảm bảo thực hiện?

Trả lời: a. Pháp luật là những quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do nhà nước ban hành, được nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế. * Đặc điểm của pháp luật: + Tính quy phạm phổ biến: Các quy định của pháp luật là thước đo hành vi của mọi người trong xã hội, quy định khuôn mẫu, những quy tắc xử sự chung mang tính phổ biến. + Tính xác định chặt chẽ: Các điều luật được quy định rõ ràng, chính xác, chặt chẽ, thể hiện trong các văn bản pháp luật. + Tính bắt buộc: (Tính cưỡng chế) Pháp luật do nhà nước ban hành, mang tính quyền lực nhà nước bắt buộc mọi người phải tuân theo, ai vi phạm sẽ bị nhà nước xử lý theo quy định. b. So sánh đạo đức với pháp luật. * Giống: + Đạo đức và pháp luật là các chuẩn mực của xã hội. + Đạo đức và pháp luật góp phần hình thành những nhân cách của con người, điều chỉnh hành vi của con người và trong các quan hệ xã hội. + Đạo đức và pháp luật góp phần làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn, văn minh hơn. * Khác. Đạo đức Pháp luật Cơ sở hình Đúc kết từ thực tế cuộc sống Do nhà nước ban hành thành và nguyện vọng của nhân dân qua nhiều thế hệ Tính chất và Các câu ca dao, tục ngữ, các Các văn bản pháp luật như bộ hình thức thể câu châm ngôn luật, luật… trong đó quy định hiện các quyền, nghĩa vụ của công 141

Biện pháp đảm bảo thực hiện

Tự giác, thông qua tác động của dư luận xã hội lên án, khuyến khích, khen, chê

dân, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, cán bộ, công chức nhà nước…

Bằng sự tác động của nhà nước thông qua tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục hoặc răn đe, cưỡng chế và xử lý các hành vi vi phạm

Câu 6. (4.0 điểm) Khi nói về bổn phận của con đối với cha mẹ, ca dao cổ Việt Nam có bài: “ Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Một lòng thờ mẹ, kính cha Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.”

Em hiểu thế nào về bài ca dao trên? Tình cảm gia đình đối với em quan trọng như thế nào?

Trả lời: * Hiểu đúng nội dung câu ca dao:(2 điểm) + Bài ca dao mở đầu bằng những lời lẽ thật đẹp đẽ, thật trang trọng để ca ngợi công ơn của cha mẹ. + Công cha, nghĩa mẹ được ca ngợi bằng hai hình ảnh so sánh. Một lấy chiều cao ngất trời của ngọn núi Thái Sơn, một lấy sự bất tận của dòng nước nguồn để chỉ công ơn to lớn không bao giờ tính hết được, không lấy gì kể xiết của cha, mẹ đối với con cái. + Ca ngợi công lao vừa to lớn, vừa bất tận của cha mẹ, bài ca dao muốn nhắc nhở mọi người về lòng biết ơn, kính trọng đối với cha mẹ . + Từ lời ca ngợi, bài ca dao khuyên nhủ, giáo dục mọi người về đạo làm con. Đạo làm con phải giữ cho tròn chữ hiếu, phải “Thờ mẹ, kính cha”. Cho dù thế nào thì chữ hiếu phải được giữ gìn cho trọn vẹn, cho chu toàn… + Bài ca dao đã nêu lên một nét đẹp đẽ, rực rỡ, thiêng liêng nhất trong tâm hồn con người Việt Nam. Nó đã làm rung động tấm lòng của biết bao thế hệ con người bởi vì nó thật hay, thật đúng về một đạo lý mà ai ai cũng đặt nó lên hàng đầu. + Cha mẹ là người sinh ra con cái, nuôi dưỡng con cái công lao đó to lớn đến nhường nào. Cha mẹ là người dạy dỗ ta nên người, dạy cách cư xử, dạy bảo đạo đức, dạy bảo các hiểu biết về cuộc đời, các tri thức xã hội và tự nhiên, nếu không trực tiếp thì cũng gián tiếp. Cha mẹ nuôi ta ăn học, cho ta đến trường 142

học những điều hay lẽ phải, bao nhiêu tiền của công sức cha mẹ đều dành cho ta. * Tình cảm gia đình đối với mỗi người rất quan trọng bởi vì: Tình cảm và cách đối xử của bản thân mỗi người đối với cha mẹ là thước đo đầu tiên đánh giá tư cách, đạo đức của mỗi người. Cha mẹ có công lao to lớn đối với bản thân ta, chúng ta phải kính yêu cha mẹ, vâng lời cha mẹ học tập và làm việc tốt để cha mẹ vui lòng. (1 điểm) Trên đây là những ý cơ bản các em cần làm được. Trong phần xử lý tình huống và liên hệ thực tế các em có thể có ý mới, sáng tạo, có khả năng áp dụng vào thực tiễn tốt, được chấp nhận. ĐỀ SỐ 21 ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9 Năm học: 2015-2016 Môn : Giáo dục công dân Thời gian : 150 phút ( Không kể thời gian giao đề ) Câu 1: ( 4 điểm ) Khẩu hiệu hành động của mọi công dân Việt nam là “ Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật” bằng hiểu biết của mình em hãy làm rõ: a. Hiến pháp là gì? b. Pháp luật là gì ? c. Vì sao phải sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật? d. Trách nhiệm của bản thân em trong việc thực hiện khẩu hiệu trên như thế nào ?

Câu 2: (3điểm ): Trong giờ học thực hành ngoại khóa môn GDCD, Cô giáo đã đưa nội dung thảo luận liên quan đến bài học “Quyền tự do ngôn luận”. " Theo các em hành vi gửi đơn kiện ra tòa đòi quyền thừa kế có thể hiện quyền tự do ngôn luận không? Vì sao?"

Trong quá trình thảo luận, Hoàng có ý kiến : Hành vi gửi đơn kiện ra toà án đòi quyền thừa kế là không thể hiện quyền tự do ngôn luận .

Nam thắc mắc : Hành vi đó thể hiện quyền tự do ngôn luận vì người gửi đơn có quyền bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình để bảo vệ quyền lợi.

Cả hai bạn ai cũng muốn khẳng định ý kiến của mình là đúng nhưng không ai giải thích được vì sao ? a. Em hãy giúp 2 bạn giải quyết vấn đề trên.

143

b. Tại sao khi sử dụng quyền tự do ngôn luận phải tuân theo quy định của pháp luật ?

Câu 3 (4,0 điểm) Thế nào là năng động, sáng tạo? Hãy nêu hai biểu hiện của năng động sáng tạo và hai biểu hiện không năng động và sáng tạo trong học tập của học sinh? Có ý kiến cho rằng “ Học sinh còn nhỏ tuổi chưa thể sáng tạo được”. Em có đồng ý với ý kiến đó không ? Vì sao ?

Câu 4: ( 4 điểm ) Có ý kiến cho rằng: “ Hòa bình là khát vọng của toàn nhân loại.”. Em hãy phân tích và làm sáng tỏ ý kiến trên? Để thể hiện lòng yêu hòa bình ngay từ khi còn ngồi trên ghế của nhà trường , học sinh cần phải làm gì?

Câu 5: ( 3 điểm ) Cuối năm học, Dũng bàn: Muốn ôn thi cho đỡ vất vả, cần chia ra mỗi người làm một đáp án một môn, ròi mang đến trao đổi với nhau. Làm như vậy , khi cô giáo kiểm tra, ai cũng có đáp án. Nghe vậy nhiều bạn khen đó là cách làm hay, vừa năng suất, chất lượng mà lại nhàn thân.

Em có tán thành với ý kiến đó không ? Vì sao?

Câu 6 :( 2 điểm ) Giải thích câu ca dao: “ Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày giỗ Tổ mồng mười tháng ba” Câu ca dao trên đã nói đến những truyền thống tốt đẹp nào của dân tộc.Một trong những truyền thống trên đã được UNESSCO công nhận là di sản văn hóa thế giới đó là truyền thống nào? Em hãy kể thêm 4 di sản văn hóa thế giới khác của Việt Nam mà em biết? ……… Hết ………. Đáp án Câu 1:( 4 điểm ) a. Hiến pháp: là đạo luật cơ bản của nhà nước có hiệu lực pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mọi văn bản pháp luật khác đều được xây dựng, ban hành trên cơ sở Hiến pháp, không được trái với Hiến pháp. ( 1đ) b. Pháp luật: là những quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do Nhà nước ban hành, được Nhà nước bảo đảm thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế. ( 1đ) c. Chúng ta phải sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật vì: - Nhà nước ta là nhà nước của dân, do dân và vì dân; Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, mọi công dân có quyền và nghĩa vụ như nhau được pháp luật quy định. Như vậy, mỗi công dân chúng ta phải tuân theo pháp luật và buộc phải: “sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật” ( 1đ) 144

d. Trách nhiệm của bản thân em trong việc thực hiện khẩu hiệu trên là: ( 1đ) (Học sinh có nhiều cách diễn đạt khác nhau nhưng vẫn cần nêu được những ý sau) + Trong học tập luôn thực hiện những điều thầy, cô giao cho, thực hiện đúng nội quy nhà trường + Trong gia đình phải kính trọng, lễ phép, vâng lời ông bà, biết ơn và chăm sóc ông bà, cha mẹ + Thực hiện theo đúng các quy định của pháp luật, thực hiện đúng Luật giao thông, phòng chống tệ nạn xã hội, thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh nơi đô thị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội như không gây gổ đánh nhau, không nói tục chửi thề, bảo vệ môi trường sống…

Câu 2: (3 điểm) HS cần nêu được: a- Khẳng định ý kiến của Hoàng là đúng .( 0,5 đ) - Giải thích : vì quyền tự do ngôn luận có 2 đặc điểm :(0,5 đ) + Bàn bạc ,thảo luận,bày tỏ ý kiến (mang tính dân chủ công khai) + Vì vấn đề chung.

- Hành vi đòi quyền thừa kế có bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình nhưng không phải vì vấn đề chung nên không thể hiện quyền tự do ngôn luận. .( 0,5 đ) b- Khi thực hiện quyền tự do ngôn luận phải tuân theo pháp luật vì : + Để phát huy tính tích cực và quyền làm chủ của công dân. (0,25 đ ) + Góp phần xây dựng nhà nước, quản lý xã hội. (0,25 đ ) - Liên hệ: (0,5 đ) Để sử dụng hiệu quả quyền tự do ngôn luận theo quy định của pháp luật, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, công dân nói chung và học sinh nói riêng cần phải ra sức học tập nâng cao kiến thức văn hóa, xã hội, tìn hiểu và nắm vững pháp luật, nắm vững đường lối, chính sách của Đảng và nhà nước để có thể đóng góp các ý kiến có giá trị và tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội.

Câu 3 ( 4 điểm ) - Khái niệm năng động: Năng động là tích cưc, chủ động,dám nghĩ, dám làm (0,5 đ) -Khái niệm sáng tạo: Sáng tạo là say mê nghiên cứu ,tìm tòi để tìm ra những giá trị mới về vật chất, tinh thần hoặc tìm ra cái mới, cách giải quyết mới mà không bị gò bó phụ thuộc vào những cái đã có. ( 0,5 đ) - Hai biểu hiện của năng động,sáng tạo trong học tập có thể là: ( 0,5 đ) 145

+ Mạnh dạn học hỏi khi có điều mình chưa hiểu + Sưu tầm thêm bài tập sách giáo khoa để mở rộng them kiến thức -Hai biểu hiện thiếu năng động, sáng tạo trong học tập có thể là: ( 0,5 đ) + Học thuộc lòng mà không hiểu bài. + Không biết liên hệ bài học vào trong thực tế.

- Không tán thành với ý kiến cho rằng “ Học sinh còn nhỏ tuổi chưa thể sáng tạo được” vì : + Sáng tạo không thể chỉ biểu hiện ở những việc lớn,những phát minh vĩ đại, mà từ những việc nhỏ hàng ngày.( 1 đ) +Học sinh có thể thể hiện tính năng động sáng tạo trong học tập, trong lao độngvà những công việc cụ thể của bản thân như tìm ra cách học tốt nhất cho mình, vận dụng bài học vào thực tế. .( 1 đ) Câu 4:( 4 điểm )- Nêu được khái niệm : - Hòa bình: Là tình trạng không có chiến tranh hay xung đột vũ trang, là mối quan hệ hiểu biết, tôn trọng, bình đẳng và hợp tác giữa các quốc gia, dân tộc,giữa con người với con người. .( 0.5 điểm ) - Nêu được khái niệm bảo vệ hòa bình: Bảo vệ hòa bình là giữ gìn cuộc sống bình yên, dùng thương lượng và đàm phán để giải quyết mọi mâu thuẫn, xung đột giữa các dân tộc, tôn giáo, quốc gia, không để xảy ra chiến tranh hay xung đột vũ trang.( 0.5 điểm ) - Nêu được lí do cần bảo vệ hòa bình vì: + Hòa bình đem lại cuộc sống bình yên, ấm no tự do, hạnh phúc, là khát vọng của toàn nhân loại.( 0.5 điểm ) + Chiến tranh chỉ mang lại đau thương, mất mát, đói khát, bệnh tật, gia đình li tán, là thảm họa của loài người.( 0.5 điểm ) + Trên thế giới ngày nay vẫn còn xảy ra chiến tranh, xung đột vũ trang, các thế lực phản động, hiếu chiến vẫn đang âm mưu phá hoại hòa bình, ngòi nổ chiến tranh vẫn đang âm ỉ nhiều nơi trên hành tinh chúng ta. .( 0.5 điểm ) Nêu được trách nhiệm: - Bảo vệ hòa bình, ngăn chặn chiến tranh là trách nhiệm của toàn nhân loại. .( 0.5 điểm ) Học sinh cố gắng phấn đấu học tập góp phần nhỏ vào việc giữ gìn hòa bình cho dân tộc và cả nhân loại. .( 0.25 điểm ) - Ý thức bảo vệ hòa bình, lòng yêu hòa bình cần được thực hiện ở mọi lúc mọi nơi, trong các mối quan hệ giao tiếp hằng ngày giữa con người với con người.( 0.25 điểm ) - Học sinh phải biết cư xử với bạn bè và mọi người xung quanh một cách thân thiện và bình đẳng tránh xung đột mâu thuẫn. .( 0.25 điểm ) 146

- Tham gia đầy đủ, tích cực các hoạt động vì hòa bình. .( 0.25 điểm ) Câu 5:( 3 điểm ) Học sinh diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau, nhưng cần nêu được ý cơ bản sau: c. Không tán thành cách làm đó của Dũng. ( 0,5 điểm ) d. Giải thích: Việc làm của Dũng tưởng như tiết kiệm được thời gian, làm việc có năng suất nhưng thực ra không có năng suất. ( 0,5 điểm ) Vì: - Mỗi người chỉ làm được một đáp án nên đây không phải là việc làm có năng suất ( 0,5 điểm ) - Đây là một việc làm xấu vì nó biểu hiện sự đối phó, dối trá với cô giáo. ( 0,5 điểm ) - Mục đích của việc cô giáo yêu cầu mỗi bạn tự làm đáp án từng môn nhằm để người học tự nghiên cứu, tự học trong khi làm đáp án , qua đó người làm đáp án sẽ thuộc và hiểu roc bài học hơn. ( 1 điểm ) Câu 6: ( 2 điểm ) Học sinh nêu được.

Câu ca dao trên tỏ lòng tri ân của mọi người tới các vị vua Hùng đã có công dựng nước và giữ nước. Ngày 10 - 3 là ngày giỗ Tổ Hùng Vương, nhân dân ta khắp mọi miền tổ quốc đều hướng về đất tổ Đền Hùng – Phú Thọ.( 1 điểm ) - Câu ca dao trên nói về truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta : Uống nước nhớ nguồn, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. .( 0.25 điểm ) - Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được UNESSCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 2012. .( 0.25 điểm ) - Học sinh kể thêm được 4 di sản văn hóa thế giới khác như:( 0.5 điểm) + Nhã nhạc cung đình Huế + Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên + Dân ca quan họ Bắc Ninh +Ca trù + Lễ Hội Gióng + Hát Xoan + Thánh địa Mỹ Sơn + Vinh Hạ Long + Phố cổ Hội An + Bia tiến sĩ Quốc Tử Giám + Động Phong Nha- Kẻ Bàng + Hoàng Thành Thăng Long Hết 147

Đề 23 I. Đề bài: Câu 1: Nêu các qui định đối với người đi xe đạp? (3đ) Câu 2: Pháp lệnh phòng chống vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS) ngày 31/5/1995 khẳng định: “Phòng chống nhiễm HIV/AIDS là trách nhiệm của mỗi người, mỗi gia đình và toạn xã hội.

Nhà nước có chính sách và biện pháp kịp thời để đảm bảo việc phòng chống HIV/AIDS có hiệu quả”.

Dựa vào kiến thức đã học em hãy làm rõ điều trên?

Câu 3. Em hiểu như thế nào về chủ trương của Đảng và nhà nước ta qua câu “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”?

Câu 4. Vì sao công dân có nghĩa vụ tôn trọng và bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công dân? Trách nhiệm của công dân và nhà nước đối với việc bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng như thế nào?

Câu 5. Nêu những hiểu biết của em về “Hợp tác cùng phát triển” một xu thế chung trong quan hệ quốc tế hiện nay. Nêu một số thành quả của sự hợp tác giữa nước ta và các nước trên thế giới mà em biết?

Câu 6. Em hãy nêu những tác hại của ma túy và các chất gây nghiện đối với bản thân, gia đình và xã hội? Nêu các nguyên nhân chủ yếu đưa đến nghiện ma túy và các chất gây nghiện?

HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI Môn: GDCD 9 Năm học: 2015 - 2016 Thời gian làm bài: 150 phút Câu 1. (3đ) - Không đi dàn hàng ngang quá 2 xe.

- Không đi xe lạng lách, đánh võng.

- Không đi vào phần đường dành cho người đi bộ và các phương tiện khác.

148

- Khi điều khiển xe không dùng ô hoặc điện thoại di động.

- Không được kéo xe khác hoặc mang vác cồng kềnh khi tham gia giao thông.

- Không buông cả 2 tay hoặc bám vào các loại xe khác.

- Trẻ em dưới 7 tuổi không được đi xe của người lớn.

- Không được chở quá 1 người đằng sau.

Câu 2. (3đ) - HIV là một loài vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người. AIDS là giai đoạn cuối của HIV. Thể hiện triệu chứng của các bệnh khác nhau, đe dọa tính mạng con người.

- Tính chất nguy hiểm của HIV/AIDS đây là đại dịch của thế giới và Việt Nam. Đó là căn bệnh vô cùng nguy hiểm đối với sức khỏe, tính mạng con người và tương lai nòi giống của dân tộc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế xã hội đất nước.

- HIV/AIDS lây truyền qua 3 con đường đó là: Lây truyền qua đường máu, qua quan hệ tình dục và truyền từ mẹ sang con.

- Để phòng chống HIV/AIDS pháp luật nước ta qui định: + Mọi người có trách nhiệm thực hiện các biện pháp phòng chống việc lây truyền HIV/AIDS để bảo vệ cho mình, cho gia đình và xã hội. + Nghiêm cấm các hành vi mua bán dâm, tiêm chích ma túy và các hành vi lây truyền khác. + Người nhiễm HIV/AIDS có quyền được giữ bí mật về tình trạng bị nhiễm của mình, không bị phân biệt đối xử, nhưng phải thực hiện các biện pháp phòng chống lây truyền bệnh.

- Mỗi chúng ta cần phải tìm hiểu những qui định của pháp luật về phòng chống HIV/AIDS, có hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS để chủ động phòng tránh cho mình, gia đình và xã hội.

Câu 3. (4đ) - Dân biết tức là mọi chủ trương, chính sách, pháp luật của nhà nước phải phổ biến đến tận người dân.

- Dân bàn tức là mọi người dân đều có quyền tham gia ý kiến xây dựng dự thảo sửa đổi hiến pháp, pháp luật, các chủ trương chính sách của nhà nước.

- Dân làm tức là mọi người phải tham gia thực hiện đúng chủ trương pháp luật của nhà nước.

- Dân kiểm tra có nghĩa là dân có quyền góp ý, chất vấn đại biểu quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân các cấp.

Câu 4. (4đ)

149

- Tài sản nhà nước bao gồm đất đai, rừng núi, sông hồ, nguồn nước, tài nguyên trong lòng đất, nguồn lợi ở vùng biển, thềm lục địa, vùng trời,… là của nhà nước, đều thuộc quyền sở hữu toàn dân do nhà nước chịu trách nhiệm quản lí.

- Lợi ích công cộng là những lợi ích chung dành cho mọi người và xã hội.

- Vai trò của tài sản nhà nước và lợi ích công cộng: Nó là cơ sở vật chất của xã hội để phát triển kinh tế đất nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân xây dựng XHCN. - Nghĩa vụ của công dân về tôn trọng và bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng: + Cần tìm hiểu các qui định của pháp luật về tài sản nhà nước và lợi ích công cộng. + Không xâm phạm tài sản nhà nước và lợi ích công cộng. + Khi được nhà nước giao quản lí, sử dụng tài sản nhà nước phải bảo quản, giữ gìn, sử dụng tiết kiệm, có hiệu quả, không tham ô, lãng phí. + Học sinh cần nghiêm chỉnh thực hiện tốt nội qui,những qui định của lớp, của trường, bảo quản cơ sở vật chất của trường.

- Trách nhiệm của nhà nước: Nhà nước thực hiện quản lí tài sản bằng việc ban hành và tổ chức thực hiện các qui định pháp luật về quản lí và sử dụng tài sản nhà nước, tuyên truyền giáo dục mọi công dân thực hiện nghĩa vụ tôn trọng, bảo vệ tài sản nhà nước và lợi ích công cộng.

Câu 5. (3đ) * Khái niệm hợp tác: - Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ hỗ trợ nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung.

- Hợp tác phải dựa trên cơ sở bình đẳng, hai bên cùng có lợi và không làm phương hại đến lợi ích của người khác. * Ý nghĩa của sự hợp tác: Trong bối cảnh thế giới đang đứng trước những vấn đề bức xúc có tính toàn cầu: Bảo vệ môi trường, bùng nổ dân số, khắc phục tình trạng đói nghèo… mà không một quốc gia, một dân tộc riêng lẻ nào có thể tự giải quyết thì sự hợp tác quốc tế là vấn đề quan trọng và tất yếu. * Chủ trương của Đảng và nhà nước ta về đối ngoại: Coi trọng tăng cường hợp tác với các nước trong khu vực và trên thế giới với các nguyên tắc: + Độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ. + Không can thiệp nội bộ, không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực. + Bình đẳng cùng có lợi. + Giải quyết bất đồng bằng thương lượng hòa bình.

150

+ Phản đối âm mưu và hành động gây sức ép, áp đặt, cường quyền, can thiệp nội bộ nước khác. * Một số thành quả của sự hợp tác: - Cầu Mĩ Thuận.

- Nhà máy thủy điện Hòa Bình.

- Cầu Thăng Long.

- Khu chế xuất lọc dầu Dung Quất.

Câu 6. (3đ) * Tác hại: - Ảnh hưởng đến sức khỏa, rối loạn sinh lí, nhiễm HIV/AIDS, viêm gan B, C, các bệnh nhiễm khuẩn kèm theo.

-Ảnh hưởng tới nhân cách, đạo đức.

- Ảnh hưởng tới xã hội. * Nguyên nhân: - Sử dụng thuốc có chứa ma túy không theo chỉ định của bác sĩ.

- Thiếu hiểu biết về các chất gây nghiện.

- Tò mò, đua đòi.

- Bế tắc trong cuộc sống.

- Để giải trí, để có thành tích cao trong thể thao.

- Tập quán địa phương.

- Sự gia tăng của thị trường ma túy.

- Bị rủ rê, bị lừa gạt, bị ép buộc.

- Thiếu sự quan tâm của gia đình và xã hội.

- Các nguyên nhân khác. Đề số 24 ĐỀ THI CHỌN HSG LỚP 9 - NĂM HỌC 2015 - 2016 Môn: Giáo dục công dân Thời gian: 150 phút(không kể thời gian giao đề) Câu 1: (2,5 điểm).

Hiến pháp là gì? Từ khi thành lập Nhà nước đến nay, nước ta đã ban hành mấy bản Hiến Pháp. Kể tên?

Câu 2: (4 điểm) Điền các từ(cụm từ)còn thiếu vào chỗ trống sau: UNICE là tên viết tắt của:………………………….

ASEAN là tên viết tắt của:..........................................

151

UNECO là tên viết tắt của:……………………..

WHO là tên viết tắt của:……………………………..

Câu 3: (4,5 điểm). a, Hợp tác là gì? Vì sao trong giai đoạn hiện nay, sự hợp tác quốc tế là một vấn đề rất cần thiết? Là học sinh em cần phải làm gì để phát huy tinh thần hợp tác? b, Em hiểu như thế nào về quan điểm “ Hòa nhập chứ không hòa tan” trong quan hệ giao lưu hợp tác quốc tế?

Câu 4:(4điểm). a, Tự chủ là gì? Tại sao chúng ta phải rèn luyện tính tự chủ? b, Toàn là học sinh lớp 9. Bố mẹ toàn là công nhân của một nhà máy dệt, đời sống có phần eo hẹp. Thấy nhiều bạn đi học bằng xe đạp thể thao, trông rất thời trang và bắt mắt, Toàn đòi bố mẹ nhất định phải mua xe đạp mới cho mình.

Câu hỏi: - Em có tán thành với việc làm của Toàn không? Tại sao?

- Nếu em là bạn của Toàn, em sẽ khuyên Toàn như thế nào?

Câu 5:(5điểm). a, Thế nào là truyền thống tốt đẹp của dân tộc? Dân tộc Việt Nam có những truyền thống nào đáng tự hào? b, Hưởng ứng đợt phát động thi đua lập thành tích chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11, là một học sinh để thể hiện lòng thành kính với thầy cô giáo, em hãy nêu một câu ca dao hoặc tục ngữ về chủ đề: Tôn sư trọng đạo và trình bày hiểu biết của em về chủ đề đó.

--------Hết------------

HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN HSG LỚP 9- NĂM HỌC 2015-2016 Môn: GDCD Câu 1:(4,5 điểm). a, Hiến pháp là luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mọi văn bản pháp luật khác đều được xây dựng, ban hành trên cơ sở các quy định của Hiến pháp, không được trái với Hiến pháp.(1điểm) Từ khi thành lập nhà nước đến nay, nước ta đã ban hành 5 bản Hiếp Pháp.(1,5điểm) 1.Hiến pháp năm 1946 152

2.Hiến pháp năm 1959 3.Hiến pháp năm 1980 4.Hiến pháp năm 1992 5.Hiến pháp năm 2013 Câu 2(4điểm): Mỗi cụm từ đúng được 1 điểm - UNISEF là tên viết tắt của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc.

- ASEAN là tên viết tắt của Hiệp hội các nước Đông Nam Á.

- UNESCO là tên viết tắt của Tổ chức Giáo dục,văn hoá và Khoa học Liên hợp quốc.

- WHO là tên viết tắt của Tổ chức Y tế thế giới.

Câu 3(4,5 điểm): a, - Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung. (0,5điểm) - Sự hợp tác quốc tế là cần thiết vì: Thế giới đang đứng trước những vấn đề bức xúc có tính toàn câu(bảo vệ môi trường, hạn chế sự bùng nổ dân số, khắc phục tình trạng đói nghèo, phòng ngừa và đẩy lùi những bệnh hiểm nghèo,…) mà không một quốc gia, dân tộc riêng lẻ nào có thể tự giải quyết, thì sự hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và tất yếu.(1điểm) - Trách nhiệm của học sinh: Ngay từ bây giờ, học sinh phải rèn luyện tinh thần hợ tác với bạn bè và mọi người xung quanh trong học tập, lao động, hoạt động tập thể và hoạt động xã hội.(1điểm) b, Câu: “Hòa nhập nhưng không hòa tan” là quan điểm của Đảng và Nhà nước ta trong quá trình hội nhập quốc tế. Được hiểu như sau: - Trong xu thế hội nhập, hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng, chúng ta muốn phát triển phải có sự giao lưu với các dân tộc khác, với nền văn hóa khác. Trong quá trình giao lưu đó, dân tộc ta sẽ tiếp thu những tinh hoa văn hóa và những thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến của nhân loại, đó là hòa nhập.(1điểm) - Tuy nhiên trong quá trình ấy chúng ta luôn biết kế thừa, gìn giữ, phát huy truyền thống dân tộc; tiếp thu có chọn lọc, không đánh mất bản sắc riêng của mình, không bị đồng hóa bởi các dân tộc khác, đó là không hòa tan.(1điểm).

Câu 4: (4 điểm) a, - Tự chủ là làm chủ bản thân. Người biết tự chủ là người làm chủ được những suy nghĩ, tình cảm và hành vi của mình trong moi hoàn cảnh, tình huống, luôn có thái độ bình tĩnh, tự tin và biết tự điều chỉnh hành vi của mình.(1 điểm) - Vì tự chủ là một đức tính quý giá. Nhờ tính tự chủ mà con người biết sống một cách đúng đắn và biết cư xử có đạo đức, có văn hóa. Tính tự chủ giúp ta 153

đứng vững trước những tình huống khó khăn và những thử thách, cám dỗ.(1điểm) b, - Em không tán thành với việc làm của Toàn. Vì việc làm đó cho thấy Toàn là một người không có tính tự chủ(không biết kiềm chế những ham muốn của bản thân, chỉ hành động theo ý mình mà không quan tâm đến hoàn cảnh của gia đình).(1điểm) - Em có thể khuyên Toàn là: Không nên đòi bố mẹ mua xe mới cho mình, làm như vậy là không biết thương bố mẹ. Hơn nữa đang là học sinh thì việc quan trọng nhất phải là học tập chứ không phải là việc chạy theo mốt. Có như vậy thì sau này chúng ta mới có một cuộc sống tốt đẹp…(1điểm).

Câu 5:(5điểm) a, - Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là những giá trị tinh thần(tư tưởng, đức tính, lối sống,cách ứng xử tốt đẹp…) hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.(0.5điểm) - Việt Nam có những truyền thống đáng tự hào: yêu nước, bất khuất, chống giặc ngoại xâm, đoàn kết, nhân nghĩa, cần cù lao động, hiếu học, hiếu thảo; các truyền thống về văn hóa, về nghệ thuật.(0,5điểm) b, - Nêu được một câu ca dao hoặc tục ngữ đúng chủ đề Tôn sư trọng đạo, (0,5điểm) - Nêu được : Tôn sư trọng đạo là tôn trọng, kính yêu và biết ơn đối với thầy cô giáo ở mọi lúc mọi nơi; coi trọng và làm theo những điều thầy cô dạy bảo.(0,5điểm) - Nêu được ý nghĩa của tôn sư trọng đạo: + Đối với bản thân: tôn trọng và làm theo những lời dạy của thầy cô sẽ giúp ta tiến bộ, trở thành người có ích cho gia đình và xã hội.(0,5điểm) + Đối vỡi xã hội: tôn sư trọng đạo giúp các thầy cô giáo làm tốt trách nhiệm nặng nề và vẻ vang của mình…(0,5điểm) + Tôn sư trong đạo là truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, chúng ta cần giữ gìn và phát huy bằng những tình cảm, thái độ cao đẹp trong cuộc sống hàng ngày….(0,5điểm) + Phản ánh hiện tượng trái với tôn sư trọng đạo trong xã hội hiện nay(lấy ví dụ liên hệ). (0,5điểm) + Liên hệ cảm xúc, trách nhiệm bản thân…(1điểm).

--------------------Hết---------------

154

Đề số 25

ĐỀ BÀI Câu 1 (2.0 điểm): Hãy điền các từ hoặc cụm từ đúng vào chỗ …. để hoàn thành điều luật sau: Điều 32 (Luật giao thông đường bộ 2008). Người đi bộ.

3. Trường hợp không có đèn tín hiệu, không có vạch kẻ đường, cầu vượt, hầm dành cho người đi bộ thì người đi bộ phải.......(1)......., các xe đang đi tới, chỉ qua đường khi........(2).........an toàn và chịu trách nhiệm bảo đảm an toàn khi qua đường.

4. Người đi bộ không được vượt qua dải phân cách, không đu bám vào các phương tiện giao thông.......(1)......; khi mang vác vật cồng kềnh phải bảo đảm an toàn và không.........(2)........cho người và phương tiện tham gia giao thông.

Câu 2 (3.0 điểm): Di sản văn hóa là gì? Di sản văn hóa có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển nền văn hóa Việt Nam và nhân loại? Là công dân - học sinh chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ các di sản văn hóa?

Câu 3 (3.0 điểm): Thế nào là tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác? Vì sao cần phải tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác. Chúng ta nên học tập, tiếp thu những gì ở các dân tộc khác trên thế giới? Cho ví dụ.

Câu 4 (3.0 điểm): Thế nào là quyền tự do ngôn luận? Nêu những quy định của pháp luật về quyền tự do ngôn luận? Là học sinh em cần phải làm gì để thực hiện tốt quyền tự do ngôn luận?

Câu 5 (2.0 điểm): Vì sao cần phải bảo vệ hòa bình? Nêu biểu hiện của các hoạt động bảo vệ hòa bình, chống chiến tranh hiện nay? Trong sinh hoạt hằng ngày em cần phải làm gì để thể hiện là người sống hòa bình?

Câu 6 ( 4.0 điểm): Em hiểu thế nào là quyền và nghĩa vụ lao động của công dân? Nêu trách nhiệm của Nhà nước trong việc đảm bảo quyền và nghĩa vụ lao động của công dân? Trình bày những quy định của pháp luật về sử dụng lao động trẻ em. Để trở 155

thành người lao động tốt, công dân có ích cho xã hội, ngay từ bây giờ em phải làm gì?

Câu 7 (3.0 điểm): Bài tập tình huống: An (16 tuổi) đi xe máy đến một ngã tư đường phố, mặc dù có báo hiệu đèn đỏ nhưng không dừng lại. Do không tuân thủ tín hiệu đèn nên đã bị một cảnh sát giao thông bắt dừng lại và yêu cầu nộp phạt. An cho rằng cảnh sát giao thông xử lý như vậy là không hợp lý vì lúc đó đường rất vắng, An không gây ra tai nạn giao thông nên không cần phải phạt.

Câu hỏi: 1. Em có nhận xét gì về hành vi của An? 2. An có phải chịu trách nhiệm pháp lý không? Nếu có thì đó là trách nhiệm gì ? Giải thích ? …………………..Hết………………… ……………….Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm…………………

156

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ HD CHẤM ĐỀ CHÍNH THỨC

Câu Câu 1 (2.0)

Câu 2 (3.0)

Câu 3.

KỲ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH Năm học: 2014-2015 Môn thi: Giáo dục công dân Lớp 9 THCS Ngày thi: 25/03/2015 Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề) HD chấm này có 07 câu, gồm 03 trang.

Nội dung Điểm 3.(1) Quan sát, (2) Bảo đảm 2.0 4.(1) Đang chạy, (2) Gây trở ngại (Mỗi ý đúng cho 0.5 điểm) * Khái niệm: Di sản văn hóa bao gồm di sản văn hóa phi 0.5 vật thể và di sản văn hóa vật thể, là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, được lưu truyền từ thế hệ này qua các thế hệ khác. * ý nghĩa: - Di sản văn hóa là những cảnh đẹp của đất nước, là tài sản 1.0 của dân tộc nói lên truyền thống của dân tộc, thể hiện công đức của các thế hệ tổ tiên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thể hiên kinh nghiệm của dân tộc trên các lĩnh vực.

- Những di sản, di tích và cảnh đẹp đó cần được giữ gìn, 1.0 phát huy trong sự nghiệp xây dựng, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và đóng góp vào kho tàng di sản văn hóa thế giới * Trách nhiệm của công dân: - Hiểu, nhận thức đúng đắn về di sản văn hóa đồng thời có 0.25 thái độ đúng đắn trong việc giữ gìn bảo tồn những di sản văn hóa - Gương mẫu thực hiện và động viên mọi người xung 0.25 quanh cùng thực hiện tốt những quy định của pháp luật về bảo vệ di sản văn hóa - Là tôn trọng chủ quyền, lợi ích và nền văn hoá của các 0.5 157

(3.0)

Câu 4 (3.0)

dân tộc; luôn tìm hiểu và tiếp thu những điều tốt đẹp trong nền kinh tế, văn hoá, xã hội của các dân tộc; đồng thời thể hiện lòng tự hào dân tộc chính đáng của mình.

- Vì mỗi dân tộc đều có những thành tựu nổi bật về kinh tế, 1.0 khoa học- kĩ thuật, văn hoá, nghệ thuật, những công trình đặc sắc, những truyền thống quý báu. Đó là vốn quý của loài người cần được tôn trọng tiếp thu và phát triển. Tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác sẽ tạo điều kiện để nước ta tiến nhanh trên con đường xây dựng đất nước giàu mạnh và phát triển bản sắc dân tộc.

- Chúng ta nên học tập, tiếp thu những tinh hoa, kinh 1.0 nghiệm về văn hoá về những thành tựu khoa học, về phát triển kinh tế xã hội…của các dân tộc khác trên thế giới.

Không kì thị chế giễu, coi thường hoặc phân biệt giữa các dân tộc, đồng thời phải thể hiện lòng tự hào dân tộc chính đáng của mình.

VD: Tôn trọng về ngôn ngữ, trang phục, tập quán của các 0.5 dân tộc trên thế giới. Giữ gìn bản sắc các phong tục, tập quán của dân tộc mình.

- Khái niệm quyền tự do ngôn luận: quyền tự do ngôn luận 0.5 là quyền công dân được tham gia bàn bạc, thảo luận, đóng góp ý kiến đối với những vấn đề chung của đất nước, của xã hội.

- Những quy định của pháp luật về quyền tự do ngôn luận: 0.25 + Quyền công dân được cung cấp thông tin theo quy định của pháp luật, tự do báo chí.

0.25 + Sử dụng quyền tự do ngôn luận trong các cuộc họp ở cơ sở, trên các phương tiện thông tin đại chúng.

0.25 + Kiến nghị với đại biểu quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân, góp ý vào các dự thảo cương lĩnh, chiến lược, dự thảo văn bản luật, bộ luật quan trọng…

0.25 + Sử dụng quyền tự do ngôn luận phải tuân theo quy định của pháp luật, để phát huy quyền làm chủ của công dân, góp phần xây dựng nhà nước, quản lý xã hội.

- Là HS cần phải: 0.5 + Thực hiện đúng quyền tự do ngôn luận của mình. VD…. + Tôn trọng quyền tự do ngôn luận của mọi người.VD… 0.5 158

+ Biết phê phán những hiện tượng vi phạm quyền tự do ngôn luận của công dân.VD… HS phải lấy được VD , mỗi ví dụ đúng cho 0.25 điểm

Câu 5 (2.0)

Câu 6 (4.0)

* Cần phải bảo vệ hòa bình vì: Hòa bình là môi trường, là điều kiện thuận lợi để con người va xã hội phát triển. Bảo vệ hòa bình đem lại cuộc sống bình yên, là điều kiện để con người phát triển toàn diện. * Biểu hiện : - Dùng thương lượng, đàm phán để giải quyết mọi mâu thuẫn , xung đột giữa cá dân tộc, tôn giáo quốc gia.

- Kiên quyết đấu tranh không để xảy ra xung đột vũ Trang * Trách nhiệm: - Mỗi công dân phải có ý thức xây dựng mối quan hệ tôn trọng bình đẳng, thân thiện giữa con người với con người.

- Thiêt lập quan hệ hiểu biết hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc và quốc gia trên thế giới.

0.5

0.5

0.5 0.5 0.25 0.25

- Quyền và nghĩa vụ lao động của công dân + Quyền lao động: Mọi công dân có quyền tự do sử dụng 0.75 sức lao động của mình để học nghề, tìm kiếm việc làm, lựa chọn nghề nghiệp có ích cho xã hội, đem lại thu nhập cho bản thân và gia đình. + Nghĩa vụ lao động: Mọi người có nghĩa vụ lao động để 0.75 tự nuôi sống bản thân, nuôi sống gia đình, góp phần duy trì và phát triển đất nước. Lao động là nghĩa vụ của mỗi công dân đối với bản thân, với gia đình, đồng thời cũng là nghĩa vụ đối với xã hội, với đất nước.

- Trách nhiệm của Nhà nước + Nhà nước có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho cho các tổ chức, cá nhân trong và ngoài 0.5 159

Câu 7 (3.0)

nước, bao gồm cả người Việt Nam định cư ở nước ngoài đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh để giải quyết việc làm cho người lao động. + Các hoạt động tạo ra việc làm, tự tạo việc làm, dạy nghề và học nghề để có việc làm, sản xuất, kinh doanh thu hút 0.5 lao dộng đều được nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi hoặc giúp đỡ.

- Quy định của pháp luật về sử dụng lao động + Cấm nhận trẻ em chưa đủ 15 tuổi vào làm việc + Cấm sử dụng người lao động dưới 18 tuổi làm những 0.25 công việc nặng nhọc, nguy hiểm hoặc tiếp xúc với các chất 0.25 độc hại + Cấm lạm dụng sức lao động của người lao động dưới 18 0.25 tuổi. + Cấm cưỡng bức, ngược đãi người lao động 0.25 - Để trở thành người lao động tốt, có ích cho xã hội em cần 0.5 phải: học tập tốt để trau dồi kiến thức, rèn luyện sức khoẻ, ý thức tự giác…..

Bài tập tình huống: 1. Hành vi của An là sai: vượt đèn đỏ.

0.5 2. An phải chịu trách nhiệm pháp lý.

0.5 - Cụ thể ở đây An phải chịu trách nhiệm hành chính vì An 1.0 đã xâm phạm nguyên tắc quản lý nhà nước ( vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ).

- An phải chấp hành nghiêm chỉnh quy định xử phạt hành 1.0 chính của cảnh sát giao thông. Vì theo Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính thì người từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt hành chính về mọi vi phạm hành chính do mình gây ra.

Ghi chú: - Điểm toàn bài là 20.0 điểm.

- Tùy theo mức độ bài làm của thí sinh ở từng câu mà có thể cho điểm tùy mức.

Đề số 26

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 160

Môn: Giáo dục công dân Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề) Đề thi gồm có: 01 trang Câu 1 ( 2,0 điểm) Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là gì? Hãy kể các truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam mà em biết?

Câu 2 ( 4,0 điểm) Hợp tác là gì? Vì sao trong tình hình hiện nay hợp tác là một vấn đề quan trọng và tất yếu? Chính sách của Đảng và Nhà nước ta về vấn đề hợp tác quốc tế? Nêu một ví dụ về hợp tác quốc tế ở địa phương mà em biết?

Câu 3 ( 4,0 điểm) Trong xu thế hội nhập hiện nay, hợp tác quốc tế là vấn đề tất yếu của mỗi quốc gia, dân tộc trên thế giới. Trong những năm gần đây, Việt Nam đã và đang trở thành một trong những điển hình của xu thế đó. Bằng vốn hiểu biết của mình, em hãy làm rõ nhận định trên?

Câu 4 ( 5,0 điểm) Tệ nạn xã hội là gì ? Tác hại của các tệ nạn xã hội ? Em hãy nêu một số quy định của pháp luật về phòng chống các tệ nạn xã hội ? * Tình huống: Hùng là một học sinh giỏi, gia đình của Hùng khá giả và năm học vừa qua Hùng thi tốt nghiệp đạt loại giỏi và thi đậu vào trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh. Bố mẹ, gia đình dòng họ và bạn bè đều hãnh diện về Hùng. Lên thành phố được một năm, Hùng bắt đầu quen được nhiều bạn bè và từ đó Hùng bị bạn bè rủ rê tụ tập ăn chơi, một lần Hùng được bạn mời hút thử ma túy, từ lần đó Hùng bị nghiện ma túy luôn, bao nhiêu tiền bố mẹ cho ăn học Hùng đều dồn hết cho vào các cuộc chơi thâu đêm và ma túy, hết tiền Hùng bán cả xe để có tiền hút ma túy. Hùng bỏ bê việc học và đầu năm học thứ hai Hùng bị thi lại nhiều môn và bị nhà trường đuổi học vì bị phát hiện hút ma túy.

- Theo em, có những nguyên nhân nào dẫn đến Hùng bị nghiện ma túy ?

- Em hiểu biết gì về ma túy?Pháp luật có những qui định gì đối với người sử dụng trái phép chất ma túy ?

- Nếu em là Hùng em sẽ làm gì để không sa vào ma túy và học tập tốt ?

Cõu 5 ( 5,0 điểm) Giải thích câu ca dao: “Dù ai nói ngả nói nghiêng Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân” 161

Câu ca dao nói lên phẩm chất đạo đức nào? Theo em, phẩm chất đó thể hiện như thế nào? Em hóy nờu cỏch rốn luyện phẩm chất đó của bản thân?

- Hết Lưu ý: Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm!

PHÒNG GD&ĐT THANH HƯỚNG DẪN CHẤM THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 OAI Môn: Giáo dục công dân Câu 1 ( 2,0 điểm) - Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là những giá trị tinh thần, hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

(1,0 điểm) - Các truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam : (1,0 điểm) + Truyền thống yêu nước + Truyền thống nhân nghĩa + Truyền thống cần cù lao động + Truyền thống đoàn kết + Truyền thống tôn sư trọng đạo + Văn hóa ứng xử mang đậm bản sắc dân tộc.

Câu 2 ( 4,0 điểm) - Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung (0,5đ) - Hiện nay thế giới đang đứng trước những vấn đề cấp thiết, đe dọa sự sống còn của toàn nhân loại (bùng nổ dân số, ô nhiễm môi trường, khủng bố quốc tế, dịch bệnh hiểm nghèo...) để giải quyết những vấn đề đó cần phải có sự hợp tác quốc tế, không một quốc gia, dân tộc riêng lẻ nào có thể tự giải quyết được. Do đó hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và tất yếu (1,5đ).

- Học sinh nêu được: + Tăng cường hợp tác quốc tế + Tuân theo nguyên tắc: Tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực, bình đẳng cùng có lợi. + Giải quyết các bất đồng, tranh chấp bằng thương lượng, hòa bình + Phản đối mọi âm mưu và hành động gây sức ép áp đặt, cường quyền (1,5đ) - VD: Trung tâm Việt Hàn, DHA,...

(0,5đ) Câu 3 ( 4,0 điểm) Yêu cầu trình bày các ý như sau: 162

- Làm rõ được tính tất yếu: Bất cứ quốc gia dân tộc nào cũng phải tham gia nếu không sẽ tụt hậu.

- Lợi ích: + Cộng đồng thế giới: Giải quyết những vấn đề bức xúc có tính toàn cầu, làm phong phú thêm nền văn hoá nhân loại + Việt Nam:Học hỏi kinh nghiệm, tiếp thu thành tựu khoa học- kĩ thuật… * Thu hút vốn đầu tư, giải quyết việc làm… * Nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

- Thực tế chứng minh ở Việt Nam: + Đảng, nhà nước ta đã coi trọng vấn đề này thể hiện bằng các chủ trương, chính sách… + Thành tựu: * Việt Nam gia nhập các tổ chức quốc tế như: ASEAN, WTO… - Liên hệ bản thân: Ra sức học tập, hợp tác với mọi người trong học tập, lao động, sinh hoạt hàng ngày.

Câu 4 ( 5,0 điểm) Tệ nạn xã hội là hiện tượng xã hội bao gồm hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức, pháp luật, gây hậu quả xấu về mọi mặt đối với đời sống xã hội. Có nhiều tệ nạn xã hội nhưng nguy hiểm nhất là cờ bạc, ma tuý, mại dâm. (1 đ) * Tác hại: - Ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ, tinh thần và đạo đức con người, làm tan vở hạnh phúc gia đình, suy thoái giống nòi, rối loạn trật tự xã hội và làm giảm sút nền kinh tế gia đình, đất nước. (0,25 đ) - Gây đại dịch AIDS, dẫn đến cái chết. (0,25) * Những quy định của pháp luật: - Cấm đánh bạc dưới bất kì hình thức nào, nghiêm cấm tổ chức đánh bạc. (0,25) - Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, sử dụng, tổ chức sử dụng, cưỡng bức, lôi kéo sử dụng trái phép chất ma tuý. Những người nghiện ma tuý bắt buộc phải cai nghiện. (0,25đ) - Nghiêm cấm hành vi mại dâm, dụ dỗ hoặc dẫn dắt mại dâm.(0,25đ) - Trẻ em không được đánh bạc, hút thuốc và dùng chất kích thích có hại cho sức khỏe. Nghiêm cấm lôi kéo trẻ em đánh bạc, cho trẻ em uống rượu, hút thuốc, dùng chất kích thích, nghiêm cấm dụ dỗ, dẫn dắt trẻ em mại dâm, bán hoặc cho trẻ em sử dụng những văn hóa phẩm đồi trụy, đồ chơi hoặc chơi trò chơi có hại cho sự phát triển lành mạnh của trẻ. (0,25đ) * Tình huống: 163

1đ 1đ

1đ

1đ

- Theo em, có những nguyên nhân dẫn đến Hùng bị nghiện ma túy : (0,5đ) + Hùng thiếu hiểu biết về tác hại của ma túy. + Không tự chủ bản thân. + Hùng tò mò muốn tìm thử cảm giác lạ. + Hùng bị bạn bè xấu rủ rê, lôi kéo.

- Theo em ma túy là một chất gây nghiện khi xâm nhập vào cơ thể chúng ta nó sẽ kích thích trung ương thần kinh tạo ra nhiều ảo giác làm cho con người không tự chủ được bản thân, là chất dễ gây nghiện dù chỉ thử một lần, là con đường ngắn nhất dẫn đến căn bệnh AIDS, gây ra cái chết trắng nếu thiếu hiểu biết về ma túy. (0,5) * Pháp luật có những qui định gì đối với người sử dụng trái phép chất ma túy.

(0,75đ) + Bộ luật hình sự năm 1999, điều 199 “ Tội sử dụng trái phép chất ma túy” 1. Người nào sử dụng trái phép chất ma tuý dưới bất kì hình thức nào, đã được giáo dục nhiều lần và đã bị xử lí hành chính bằng biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh bắt buột mà còn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy thì bị phạt tù từ ba tháng đến hai năm.

2. Tái phạm tội này thì bị phạt tù từ hai năm đến năm năm. * Nếu em là Hùng em sẽ không chơi và không nghe theo lời dụ dỗ của những bạn bè xấu, luôn phải biết tự chủ bản thân, không tò mò và phải luôn tìm hiểu tác hại của ma túy để không xa vào ma túy, khuyên bạn bè và mọi người không nên sử dụng ma túy, tố giác những nơi buôn bán, tàng trữ, tổ chức sử dụng chất ma túy cho cơ quan chính quyền để kịp thời xử lí.(0,75 đ) Câu 5 ( 5,0 điểm) - Giải thích câu ca dao:(1 điểm) Câu ca dao có ý nói khi con người đã có quyết tâm thì dù bị người khác ngăn trở cũng vẫn vững vàng, không thay đổi ý định của mình - Câu ca dao nói về người có phẩm chất đạo đức: Tự chủ (0,5 điểm) - Nêu được đúng, đủ khái niệm:(1 điểm) Tự chủ là làm chủ bản thân. Người biết tự chủ là người làm chủ được suy nghĩ, tình cảm, hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, điều kiện của cuộc sống -Tính tự chủ thể hiện: (1,5 điểm - mỗi ý đúng cho 0,5 điểm) + Luôn có thái độ bình tĩnh, tự tin; + Ôn tồn, nhã nhặn trong giao tiếp; + Hành vi lễ độ, lịch sự, đúng mực.

164

- Mỗi học sinh có những cách rèn luyện tính tự chủ khác nhau, yêu cầu nêu được 2 ý trong các ý sau: (1 điểm - mỗi ý đúng cho 0,5 điểm)) + Suy nghĩ kỹ trước khi hành động; + Sau mỗi việc làm xem lại thái độ, lời nói, hành động của mình là đúng hay sai và kịp thời rút kinh nghiệm, sửa chữa; + Tập thói quen cư xử có văn hoá: bình tĩnh, ôn hoà, lễ độ; + Không theo lời rủ rê, lôi kéo làm những việc xấu; + V. v........

- Hết -

Đề số 27 ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 MÔN THI: GIÁO DỤC CÔNG DÂN NGÀY THI: 28/01/2016 THỜI GIAN: 150 PHÚT (Không kể thời gian phát đề) CÂU 1: (4,5 điểm) a. Pháp luật là gì ? Vai trò của Pháp luật Việt Nam ? b. Thế nào là tính bắt buộc (tính cưỡng chế) của Pháp luật ? Hãy nêu 02 ví dụ về tính bắt buộc của Pháp luật ? c. Có câu ca dao: “Người trên ở chẳng kỉ cương Cho nên kẻ dưới lập đường mây mưa” Câu ca dao trên là biểu hiện trái với chủ đề đạo đức nào mà em đã được học ?

Nêu ý nghĩa của chủ đề đạo đức đó ?

CÂU 2: (4,5 điểm) Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR) đóng trụ sở ở Anh ngày 31/12/2015 công bố báo cáo cho biết trong năm 2015 vừa qua, tình trạng bạo lực tại Syria đã cướp đi sinh mạng 55.219 người, trong đó có 13.249 dân thường. Trong số những nạn nhân thiệt mạng có tới 2.574 trẻ em. Số người thiệt mạng trong năm 2015 thấp hơn so với 76.021 người của năm 2014, song đây vẫn là con số đáng báo động trong bối cảnh cuộc xung đột kéo dài tại Syria vẫn chưa tìm được lối thoát.

165

(Theo Báo điện tử VietnamPlus

-Thứ Sáu, ngày

01/01/2016) Từ thông tin trên em hãy: a. Nhận định, đánh giá về tình hình hòa bình thế giới hiện nay ? b. Nêu những biểu hiện của sống hòa bình trong sinh hoạt hằng ngày ? c. Phân biệt giữa “chiến tranh chính nghĩa” và “chiến tranh phi nghĩa” ?

CÂU 3: (4 điểm) a. Tình huống: Chị Hoa năm nay 20 tuổi, bị cha mẹ ép gả cho một người mà chị không yêu, với lý do người đó giàu nên có thể đảm bảo cuộc sống cho chị.

- Em có đồng ý với việc làm của bố mẹ chị Hoa không ? Vì sao ?

- Nếu là người thân của chị Hoa, em sẽ làm gì ?

Trang 1 b. Pháp luật nước ta quy định những trường hợp nào cấm kết hôn ? Ngày gia đình Việt Nam là ngày nào ?

CÂU 4: (3 điểm) Điều 2 Hiến pháp 2013 quy định: “ Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.”

Từ thông tin trên, em hãy cho biết: a. Hiến pháp là gì ? Nội dung cơ bản của Hiến pháp ? b. Hiến pháp 2013 có hiệu lực từ ngày tháng năm nào ? Gồm bao nhiêu chương bao nhiêu điều ?

CÂU 5: (4 điểm) Chiều ngày 02/12 (theo giờ Việt Nam), tại phiên họp Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 10 của UNESCO diễn ra ở thành phố Windhoek, nước Cộng hòa Namibia, nghi lễ và trò chơi kéo co ở Việt Nam, Campuchia, Hàn Quốc, Philippines đã được UNESCO ghi danh tại danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là hồ sơ di sản đa quốc gia đầu tiên Việt Nam tham gia đệ trình và được chấp thuận. Đây cũng là di sản văn hóa thứ 23 của Việt Nam đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa của thế giới. (theo báo VNEXPRESS ngày Thứ Tư 02/12/2015) Từ thông tin trên, em hãy cho biết:

166

a. Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là gì ? Hãy kể những truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam ? b. Em hãy nêu ít nhất 04 biểu hiện chưa kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong học sinh hiện nay và đề xuất 04 hoạt động của nhà trường nhằm tăng cường giáo dục truyền thống dân tộc cho học sinh ?

HẾT

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CẦN GIUỘC ĐỀ THI CHÍNH THỨC

Trang 2 ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9 MÔN THI: GIÁO DỤC CÔNG DÂN NGÀY THI: 28/01/2016 THỜI GIAN: 150 PHÚT (Không kể thời gian phát đề)

HƯỚNG DẪN CHẤM CÂU 1: (4,5 Điểm) a. Khái niệm: Phỏp luật là quy tắc xử sự chung, có tính bắt buộc, do Nhà nước ban hành, được Nhà nước bảo đảm thực hiện bằng biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế.(0.5 đ) Vai trò của pháp luật Việt Nam: - Là công cụ để thực hiện quản lí nhà nước, quản lí kinh tế, văn hóa, xã hội.(0.25 đ) - Giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. (0.25 đ) - Là phương tiện phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ quyên và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo đảm công bằng xã hội. (0.5 đ) b. Tính bắt buộc(cưỡng chế) của pháp luật là: Khi pháp luật đã ban hành mang tính quyền lực nhà nước thì mọi người phải tuân theo, ai vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật (0.5 đ) Ví dụ: (mỗi VD 0,5 điểm) - Luật Hôn nhân và gia đình quy định nghiêm cấm con ngược đãi cha mẹ, nên ai vi phạm cũng sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

167

- Luật bảo vệ môi trường ở nước ta quy định công dân có nghĩa vụ bảo vệ môi trường, nếu ai vi phạm, tùy mức độ sẽ bị xử phạt hành chính hoặc bị xử lý theo quy định của Bộ luật Hình sự. (hs có thể nêu ví dụ khác nhưng phải nêu rõ hành vi vi phạm và hình thức xử lý) c. Câu ca dao trên là biểu hiện trái với chủ đề đạo đức: “Dân chủ và kỉ luật” (0,5 điểm) Ý nghĩa của dân chủ và kỉ luật - Thực hiện tốt dân chủ và kỉ luật sẽ tạo ra sự thống nhất cao về nhận thức, ý chí và hành động của các thành viên trong một tập thể; (0,5 điểm) tạo điều kiện để xây dựng mối quan hệ xã hội tốt đẹp; nâng cao chất lượng và hiệu quả học tập, lao động, hoạt động xã hội. (0,5 điểm) Trang 1 CÂU 2: (4,5 Điểm) a. Nhận định, đánh giá về tình hình hòa bình thế giới hiện nay - Hiện nay ở nhiều khu vực trên thế giới vẫn còn đang xảy ra chiến tranh, xung đột vũ trang, xung đột dân tộc, tôn giáo, chạy đua vũ trang, hoạt động can thiệp, lật đổ, khủng bố…diễn biến với tính chất phức tạp ngày càng tăng (1 điểm) -Tuy nhiên, hòa bình , hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, phản ánh đòi hỏi bức xức của các quốc gia dân tộc (1 điểm) b. Nêu những biểu hiện của sống hòa bình trong sinh hoạt hằng ngày - Biết lắng nghe, biết đặt mình vào địa vị của người khác để hiểu và thông cảm với họ. (0.25 đ) - Biết thừa nhận những điểm khác biệt của người khác với mình. (0.25 đ) - Biết dùng thương lượng để giải quyết mâu thuẫn(0.25 đ) - Biết học hỏi những tinh hoa (những điều tốt đẹp), những điểm mạnh của những người khác. (0.25 đ) -Sống hòa đồng với mọi người, không phân biệt đối xử, kì thị người khác; biết tôn trọng các dân tộc khác, các nền văn hóa khác... . (0,5 điểm) c. Phân biệt giữa “chiến tranh chính nghĩa” và “chiến tranh phi nghĩa” - Chiến tranh chính nghĩa: “Chiến tranh chính nghĩa là cuộc chiến tranh của các dân tộc bị áp bức tiến hành để giải phóng dân tộc thoát khỏi sự thống trị của nước ngoài hoặc chiến tranh chống xâm lược bảo vệ nền độc lập tự do, tiến bộ xã hội”. (0,5 điểm) - Chiến tranh phi nghĩa:

168

Cuộc chiến tranh chống lại sự tiến bộ loài người; chống lại hòa bình thế giới; trái đạo lý và luật pháp quốc tế; chống phá 01 quốc gia có độc lập, có chủ quyền.

(0,5 điểm) CÂU 3: (4 Điểm) a. Tình huống: - Em không đồng ý với việc làm của bố mẹ chị Hoa (0.25 đ) Vì: Cưỡng ép con kết hôn là vi phạm pháp luật (0.5 đ) và hôn nhân phải dựa trên cơ sở tình yêu và sự tự nguyện mới có hạnh phúc (0.5 đ) chứ không phải tiền bạc là yếu tố cơ bản tạo nên hạnh phúc gia đình (0.25 đ) - Nếu là người thân của chị Hoa em sẽ khuyên chị Hoa dứt khoát từ chối việc kết hôn với người đàn ông đó (0.25 đ) và lựa lời phân tích cho bố mẹ hiểu; chỉ có dựa trên cơ sở tình yêu chân chính và sự tự nguyện mới tạo nên hôn nhân hạnh phúc (0.25 đ) (hoặc nhờ người có uy tín can thiệp để bố mẹ hiểu và từ bỏ ý định ép con kết hôn)

Trang 2 b. Pháp luật nước ta quy định những trường hợp cấm kết hôn: - Người đang có vợ hoặc chồng; (0.25 đ) Người mất năng lực hành vi dân sự; (0.25 đ) Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; (0.25 đ) Giữa những người có họ trong phạm vi 3 đời; (0.25 đ) Giữa cha mẹ nuôi với con nuôi; bố chồng với con dâu; mẹ vợ với con rể; (0.25 đ) bố dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng; Giữa những người cùng giới tính (0.25 đ) - Ngày gia đỡnh Việt Nam là ngày 28/6 hàng năm (0.5 đ) CÂU 4( 3 Điểm) a. Hiến pháp là gỡ? Vị trớ của Hiến Phỏp trong hệ thống Phỏp luật ?

Hiến pháp là luật cơ bản của Nhà nước, cú hiệu lực phỏp lớ cao nhất trong hệ thống phỏp luật Việt Nam, (0.25 đ) mọi văn bản phỏp luật khác đều được xõy dựng, ban hành trên cơ sở của Hiến pháp, không được trỏi với Hiến phỏp. (0.25 đ) Nội dung cơ bản của Hiến pháp: - Quy định những vấn đề nền tảng, những nguyên tắc mang tính định hướng của đường lối xây dựng và phát triển đất nước (0.5 đ) như: - Bản chất nhà nước. (0.25 đ) - Chế độ chính trị. (0.25 đ) - Chế độ kinh tế. (0.25 đ) 169

- Chính sách văn hóa, xã hội. (0.25 đ) - Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. (0.25 đ) - Tổ chức bộ máy nhà nước. (0.25 đ) b. Hiến pháp 2013 có hiệu lực từ ngày 01/01/2014 (0.25 đ) gồm 11 chương 120 điều(0.25 đ) CÂU 5: (4 Điểm) a. Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là: Những giá trị tinh thần (tư tưởng, đạo đức…) hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.(1 đ) Kể những truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam - Truyền thống về đạo đức: Yêu nước, bất khuất chống giặc ngoại xâm, Đoàn kết, nhân nghĩa, cần cù lao động, Hiếu học, Tôn sư trọng đạo, Hiếu thảo. (0.5 đ) - Truyền thống về văn hóa: Phong tục, tập quán, cách ứng xử... (0.25 đ) - Truyến thống về nghệ thuật: tuồng chèo, các làn điệu dân ca…(0.25 đ) b. Nêu ít nhất 04 biểu hiện chưa kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong học sinh hiện nay (1 điểm; mỗi VD 0,25 điểm) Ví dụ: - Thiếu lễ độ với thầy cô giáo, lười học.

- Ít hiểu biết về truyền thống dân tộc Trang 3 - Không thích nghệ thuật dân tộc.

- Sính nhạc ngoại, chạy theo mốt ngoại ( đầu tóc, quần áo…) đề xuất 04 hoạt động của nhà trường nhằm tăng cường giáo dục truyền thống dân tộc cho học sinh (1 điểm; mỗi VD 0,25 điểm) Ví dụ: - Tổ chức cho học sinh biểu diễn văn nghệ, trong đó có các tiết mục mang đậm tính dân tộc.

- Tổ chức các trò chơi dân gian.

- Tham gia các lễ hội truyền thống.

- Tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, hoạt động nhân đạo…v.v

Trang 4

Đề số 28 KÌ THI CHỌN HSG CẤP HUYỆN 170

Đề thi môn: GDCD Thời gian làm bài: 150 Phút ( không kể thời gian phát đề) Họ và tên thí Sinh:...........................................Số báo danh: ...........Phòng thi:.......... ĐỀ BÀI Câu 1: ( 4,0 điểm ) Hãy trình bày những hiểu biết của em về pháp luật, kỷ luật? Theo em bản nội quy nhà trường có phải là pháp luật không? Vì sao? Tính kỹ luật của học sinh được biểu hiện như thế nào trong học tập, sinh hoạt ở nhà trường và ngoài cộng đồng?

Câu 2: ( 4,0 điểm ) Bài tập tình huống: trong tiết giáo dục công dân lớp 6: An và Khoa tranh luận với nhau về quyền học tập. An nói “ Học tập là quyền của mình, thì mình học cũng được mà không học cũng được chẵng sao, không ai được bắt mình phải hoc ”. a. Nếu em là Khoa em sẽ giải thích với An như thế nào? b. Về học tập luật pháp nước ta quy định như thế nào? c. Là học sinh em xác định mục đích học tập như thế nào?

Câu 3: ( 4,0 điểm ) Trong bức thư của đồng chí Nông Đức Mạnh gửi thanh niên, đăng trên báo Nhân dân ngày 26/03/2003, với tiêu đề “ Công nghiệp hóa , hiện đại hóa chính là sự nghiệp của thanh niên”, có đoạn viết: “ Đó chính là trách nhiệm vẽ vang, cũng là thời cơ to lớn để các cháu, trước hết là thế hệ tri thức trẻ đua tài cống hiến cho sự phát triển thịnh vượng và bền vững của dân tộc, vì hạnh phúc của Nhân dân ...” a. Theo em tại sao nói công nghiệp hóa, hiện đại hóa là trách nhiệm vẽ vang và là thời cơ to lớn đối với thanh niên? b. Em hãy nêu trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước? Nhiệm vụ của người thanh niên - học sinh là gì?

Câu 4: ( 4,0 điểm )

171

Thế nào là hợp tác cùng phát triển? Hãy nêu một số ví dụ về sự hợp tác quốc tế? Hợp tác quốc tế sẽ đem lại lợi ích gì cho nhân loại, cho Việt Nam và cho bản thân em?

Câu 5: (4,0 điểm ) Bác Hồ đã từng nói: “ Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta.” Bằng hiểu biết của mình, em hãy làm nổi bật truyền thống trên. ..................................... ........................................

Giám

thị

không

giải

thích

vì

thêm

172

HƯỚNG DẪN CHẤM THI HSG HUYỆN MÔN GDCD Câu Câu 1 Khái niệm PL - KL

Hướng dẫn chấm Học sinh trình bày được các ý cơ bản sau - Pháp luật là hệ thống những quy tắc xử sự có tính bắt buộc chung, do nhà nước xây dựng, ban hành và đảm bảo thực hiện bằng quyền lực của nhà nước.

- Pháp luật bao gồm các quy định về: những việc được làm; những việc phải làm; những việc không được làm.

- Kỷ luật là những quy định, quy ước của một cộng đồng ( tập thể) về những hành vi cần tuân theo nhằm đảm bảo sự phối hợp hành động thống nhất, chặt chẽ của mọi người.

So sánh - Pháp luật có tính bắt buộc chung ở phạm vi rộng, thống nhất trong PL - KL cả nước, không phân biệt dân tộc, tôn giáo ...

- Kỷ luật là những quy định, quy ước ở phạm vi hẹp trong một tập thể , một cơ quan ...Nhưng không được trái quy định của pháp luật.

- Những quy định của pháp luật và kỷ luật giúp cho mọi người có một chuẩn mực chung để rèn luyện và thống nhất trong hoạt động Hiểu biết - Bản nội quy trường không phải là pháp luật mà là kỷ luật vì bản học sinh nội quy đó không do nhà nước ban hành.

- Trong học tập: tự giác, thực hiện nghiêm nội quy của nhà trường,..

- Trong sinh hoạt hằng ngày ở ngoài cộng đồng: biết giúp đỡ bố mẹ, có trách nhiệm với công việc chung, có lối sống lành mạnh...

Câu 2 Học sinh trình bày được các ý cơ bản sau a/ Giải thích được nhũng ý cơ bản sau: - Việc học tập đối với mọi người là vô cùng quan trọng. Có học tập, chúng ta mới có kiến thức, có hiểu biết, được phát triển toàn diện, trở thành người có ích cho gia đình và xã hội.

- Học tập là quyền nhưng cũng là nghĩa vụ bắt buộc đối với trẻ em trong độ tuổi từ 6 đến 14 tuổi. b/ Về học tập luật pháp nước ta quy định: - Quyền được học tập: mọi công dân có thể học không hạn chế, từ bậc giáo dục tiểu học đến trung học, đại học và sau đại học; có thể học bất kì ngành nghề nào thích hợp với bản thân; tùy điều kiện cụ 173

Điểm 4,0 điểm 0,5 đ

0,5 đ 0,5 đ

0,5 đ 0.5 đ 0,5 đ 0,5 đ 0,25 đ 0,25 đ 4,0 điểm 1,0 đ

0,5 đ

0,5 đ

Câu 3

thể , có thể học bằng nhiều hình thức và có thể học suốt đời.

- Nghĩa vụ học tập: trẻ em trong độ tuổi từ 6 đến 14 tuổi có nghĩa vụ phải hoàn thành bậc giáo dục tiểu học. Gia đình có trách nhiệm tạo điều kiện cho con em hoàn thành nghĩa vụ học tập của mình. c/ Mục đích học tập của học sinh: - Học tập để trở thành con ngoan, trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ, người công dân tốt có ích cho gia đình và xã hội.

- trở thành con người chân chính có đủ khả năng lao động để tự lập nghiệp và góp phần xây dựng quê hương đất nước, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Học sinh có thể trình bày nhiều cách nhưng cơ bản nêu được các ý sau: a/ là trách nhiệm vẽ vang và là thời cơ to lớn đối với thanh niên?

- Vì thanh niên là lực lượng nồng cốt khơi dậy hào khí Việt Nam, là lực lượng xung kích góp phần to lớn vào mục tiếu phấn đấu của toàn dân tộc.

- Thanh niên là chủ nhân tương lai của đất nước, là thế hệ nắm giữ vận mệnh của dân tộc, là thế hệ sẽ đưa đất nước ta sánh vai với các cường quốc năm châu.

- Thanh niên, học sinh là thế hệ được sống trong hòa bình, được đào tạo và phất triển một cách toàn diện, được tiếp cận nhanh chóng với những thành tựu khoa học kĩ thuật – đó chính là thời cơ để tu dưỡng đạo đức và tích lũy kiến thức nhằm tạo dựng cuộc sống bản thân và xây dựng đất nước.

- Đảng, nhà nước và toàn xã hội luôn giành sự quan tâm và đầu tư cho thế hệ trẻ, trong đó xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu – đó cũng chính là thời cơ.

- Đất nước đang bước vào thời kì mở cửa, hội nhập một cách sâu rộng với thế giới – đó là thời cơ để thế hệ trẻ đua tài cống hiến cho đất nước trên tất cả các lĩnh vực. b/ Trách nhiệm của thanh niên và nhiệm vụ của học sinh: - Ra sức học tập văn hóa, khoa học kỉ thuật, rèn luyện các kĩ năng nghề nghiệp. Tích cực tham gia các hoạt động chính trị xã hội, tham lao động ... Tu dưỡng đạo đức, tư tưởng chính trị có lối sống lành mạnh.

- Xây dựng nước ta trở thành một nước công nghiệp hiện đại, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, xây dựng 174

0,5 đ

0,5 đ 1,0 đ

4,0 điểm

0,5 đ

0,5 đ

0,5 đ

0,5 đ

0,5 đ

0,5 đ

0,5 đ

thành công chủ nghĩa xã hội.

- Học sinh: ra sức học tập văn hóa, xác định lý tưởng đúng đắn, rèn luyện toàn diện thực hiện tốt nhiệm vụ của người học sinh lớp 9.

Câu 4 Học sinh trình bày được các ý cơ bản sau -Hợp tác cùng phát triển là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì sự phát triển chung của các bên.

- Lấy được ví dụ về sự hợp tác như: Nước ta hợp tác với Liên bang Nga trong khai thác dầu khí, hợp tác với Nhật Bản trong lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng, ... Đối với - Để cùng nhau giải quyết những vấn đề bức xúc mang tính toàn nhân loại cầu: hạn chế bùng nổ dân số, khắc phục tình trạng đói nghèo, bảo vệ môi trường.

- Để đạt được mục tiêu hòa bình cho nhân loại. Giúp đỡ tạo điều kiện cho các nước nghèo phát triển. Đối với - Thu hút được vốn đầu tư, giải quyết việt làm...

Việt Nam - Học hỏi được kinh nghiệm, tiếp thu được những thành tựu khoa học – công nghệ kỹ thuật.

- Nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế. Đối với - Hiểu biết rộng hơn, tiếp cận với sự tiến bộ, trình độ khoa học kỹ bản thân thuật và văn minh của các nước.

- Có cơ hội giao lưu với bạn bè các nước, đời sống vật chất, tinh thần của bản thân và gia đình được nâng cao.

Câu 5 Học sinh trình bày được các ý cơ bản sau Khẳng - Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là những giá trị tinh thần được định hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc, được truyền từ thế hệ này qua các thế hệ khác.

- Dân tộc Việt Nam có nhiều truyền thống tốt đẹp đáng tự hào như : Hiếu học, đoàn kết, tôn sư trọng đao, yêu nước…vv - Truyền thống tiêu biểu của dân tộc Việt Nam đó là truyền thống yêu nước đã được thực tiễn lịch sử chứng minh…

Truyền - Trước đây trong công việc xây dựng và bảo vệ … thống thể - Hiện nay trong công việc xây dựng và phát trển đất nước,phòng hiện chống thiên tai,...

175

0,5 đ 4,0 điểm 0,5 đ

0,5 đ

0,5 đ

0,5 đ 0,5 đ 0,5 đ 0,5 đ 0,25 đ 0,25 đ 4,0 điểm 0,5 đ

0,5 đ 0,5

0,5 đ 0,5 đ

Ý nghĩa

Liên hệ bản thân

- Truyền thống tốt đẹp của dân tộc vô cùng quý giá ,góp phần tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc và của mỗi cá nhân.

- Góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá của dân tộc Việt Nam. - Thể hiện lòng tự hào,giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc.Lên án và ngăn chặn những hành vi làm tổn hại đến truyền thống của dân tộc.

* Lưu ý: tùy theo cách hành văn của mỗi học sinh nhưng các em vẫn nêu hoặc trình bày được các ý cơ bản theo yêu cầu hướng dẫn chấm; giám khảo vẫn cho trọn điểm.

Đề số 29 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập –Tự do –Hạnh phúc ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI Môn thi: GDCD ; LỚP 9 Thời gian: 120 phút (không kể thời gian phát đề) Câu 1: ( 12 điểm) a. Hợp tác là gì? Vì sao trong tình hình hiện nay hợp tác là một vấn đề quan trọng và tất yếu? b. Chính sách của Đảng và Nhà nước ta về vấn đề hợp tác quốc tế. Nêu một ví dụ về hợp tác quốc tế ở địa phương mà em biết? c. Em hiểu như thế nào về quan điểm “ Hoà nhập chứ không hoà tan” trong quan hệ giao lưu hợp tác quôc tế?

Câu 2: ( 8 điểm) Hiện nay chiến tranh còn xảy ra ở một số nơi trên thế giới. Chiến tranh đã gây ra sự bất hạnh cho nhiều trẻ em, gia đình và quốc gia. a. Hãy nêu 3 việc học sinh có thể làm để thể hiện thái độ hòa bình, mong muốn đoàn kết giữa các dân tộc. b. Nếu em được đại diện cho HS Việt Nam tham dự trại hè thiếu nhi Quốc tế, em sẽ làm gì để quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam? 176

0,5 đ

0,5 đ 0,5 đ

Câu 3: ( 12 điểm) a. Theo em, việc học tập sẽ mang lại lợi ích gì cho bản thân mỗi người? b. Hiện nay có một số học sinh chưa nhận thức đúng đắn về lợi ích của việc học tập nên dẫn đến mục đích học tập sai lầm. Vậy theo em, thế nào là mục đích học tập đúng? Thế nào là mục đích học tập sai? c. Tình huống: Đào và Mai cùng trao đổi với nhau về mục đích học tập của bản thân. Đào bảo rằng: “Tớ phải cố gắng học tập để sau này có được việc làm nhàn nhã, không phải vất vả như cha mẹ tớ bây giờ”. Em có tán thành với suy nghĩ của Đào không? Vì sao?

Câu 4: ( 12 điểm) Có một nhà nghiên cứu đã nhận định rằng: ”Sau chiến tranh và thiên tai thì tai nạn giao thông là thảm họa thứ ba gây nên cái chết cho con người”.Bằng sự hiểu biết của mình em hãy làm rõ: a. Nguyên nhân phổ biến gây nên các vụ tai nạn giao thông hiện nay? b. Đặc điểm và ý nghĩa của các loại biển báo giao thông? c. Ý nghĩa của việc con người thực hiện nghiêm túc các quy định về an toàn giao thông?

Câu 5: ( 6 điểm) Năm học 2015-2016 ngành GD&ĐT Quảng Trị thực hiện điểm "Nhấn" gì? Trách nhiệm của bản thân em trong việc thực hiện điểm "Nhấn" đó.

HDC ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI Môn thi: GDCD ; LỚP 9 Câu 1: ( 12 điểm) a Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung . (1 đ ) - Hiện nay thế giới đang đứng trước những vấn đề cấp thiết, đe dọa sự sống còn của toàn nhân loại (bùng nổ dân số, ô nhiễm môi trường, khủng bố quốc tế, dịch bệnh hiểm nghèo...) để giải quyết những vấn đề đó cần phải có sự hợp tác quốc tế, không một quốc gia, dân tộc riêng lẻ nào có thể tự giải quyết được. Do đó hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và tất yếu). (3 đ) b. Học sinh nêu được: + Tăng cường hợp tác quốc tế. (0,5 đ )

177

+ Tuân theo nguyên tắc: Tôn trọng độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của nhau, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực, bình đẳng cùng có lợi. . (1,5 đ ) + Giải quyết các bất đồng, tranh chấp bằng thương lượng, hòa bình . (0,75 đ) + Phản đối mọi âm mưu và hành động gây sức ép áp đặt, cường quyền (0,75 đ) - VD: Hợp tác với các tổ chức MAG, RENEW để rà phá bom mìn còn sót lại sau chiến tranh . (0,5 đ) c. - Câu “ Hoà nhập chứ không hoà tan” là quan điểm của chúng ta trong quá trình hội nhập quốc tế. Được hiểu như sau: + Trong xu thế hội nhập, hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng,chúng ta muốn phát triển phải có sự giao lưu với các dân tộc khác,với nên văn hoá khác, Trong quá trình giao lưu đó, dân tộc ta sẽ tiếp thu tinh hoa văn hoá và những thành tựu khoa học kĩ thuật tiên tiến của nhân loại đó là hoà nhập (2đ) +Tuy nhiên trong quá trình ấy chúng ta luôn biết kế thừa, gìn giữ phát huy truyền thống dân tộc, tiếp thu có chọn lọc, không đánh mất bản sắc riêng của mình,không bị đồng hoá bởi các dân tộc khác (2đ) Câu 2: (8 điểm) Đây là đề mở giám khảo linh hoạt trong việc chấm bài làm của HS. Cần đánh giá năng lực cảm nhận và tổng hợp của HS. a. HS trả lời đúng việc học sinh có thể làm như viết thư, gửi quà ủng hộ trẻ em và nhân dân các vùng có chiến tranh; Tham gia vẽ tranh để phê phán chiến tranh ; Viết thư thăm hỏi các chú bộ đội đang bảo vệ chủ quyền biên giới, hải đảo của tổ quốc…(3 đ iểm, trả lời đúng 1 việc làm 1đ) b. HS có thể trả lời nhiều việc làm để quảng bá hình ảnh đất nước và con người Việt Nam như thuyết trình, giới thiệu hình ảnh hay hát các bài hát ca ngợi đất nước con người Việt nam... nhưng phải trình bày được nội dung quảng bá sau: - Đất nước và con người Việt Nam có lịch sử dựng nước và giữ nước hào hùng....

- Đất nước có nhiều danh lam thắng cảnh, nhiều di sản văn hóa thế giới: Vịnh Hạ Long, động Phong Nha...

- Con người Việt Nam yêu nước, yêu hòa bình, dũng cảm, đoàn kết, thông minh, cần cù, thân thiện, thông minh.... Điểm tối đa 5 đ, tùy vào bài viết và năng lực của HS để giám khảo cho điểm Câu 3: (12 điểm) a. Lợi ích của việc học tập (2đ)

178

Việc học tập đối với mọi người là vô cùng quan trọng. Có học tập, chúng ta mới có kiến thức, có hiểu biết, được phát triển toàn diện, trở thành người có ích cho gia đình và xã hội. b. Yêu cầu nêu được: * Mục đích học tập đúng là: (3đ) - Học tập để trở thành con ngoan, trò giỏi, cháu ngoan Bác Hồ, người công dân tốt có ích cho gia đình và xã hội. (1.5đ) - trở thành con người chân chính có đủ khả năng lao động để tự lập nghiệp và góp phần xây dựng quê hương đất nước, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

(1.5đ) * Mục đích học tập sai là: (3đ) + Chỉ nghĩ đến lợi ích trước mắt (như vì điểm số…) mà không nghĩ đến điều quan trọng hơn là học để nắm vững kiến thức. (1.5đ) + Chỉ nghĩ đến lợi ích, tương lai của bản thân (như để có nhiều tiền, sống sung sướng…). (1.5đ) c. Tình huống: (4đ) - Em không tán thành với suy nghĩ của Đào. (1đ) - Vì: + Học tập để có việc làm nhàn nhã là một mục đích học tập sai, tầm thường, chỉ nghĩ đến lợi ích của bản thân (1,5đ) + Học tập không chỉ vì tương lai của bản thân mà phải học tập vì tương lai của dân tộc, vì sự phồn vinh của đất nước. (1,5đ) Câu 4: (12 điểm) a. Nguyên nhân phổ biến gây nên các vụ tai nạn giao thông hiện nay: (4 đ) - Do ý thức của người tham gia gia thông chưa tốt.

- Kém hiểu biết pháp luật về ATGT hoặc biết nhưng không tự giác chấp hành - Cơ sở hạ tầng giao thông không đảm bảo( đường xấu và hẹp, ) - Người tham gia giao thông đông, phương tiện giao thông không đảm bảo an toàn Trong đó nguyên nhân phổ biến nhất là do ý thúc của người tham gia giao thông. b. Đặc điểm và ý nghĩa của các loại biển báo giao thông: HS phải kể được đầy đủ các nội dung sau: (4 đ) + Biển báo cấm: Hình tròn, nền màu trắng có viền đỏ, hình vã màu đen thể hiện điều cấm. + Biển báo nguy hiểm: Hình tam giác đều, nền màu vàng có viền đỏ, hình vẽ màu đen thể hiện điều nguy hiểm, cần đề phòng. + Biển hiệu lệnh: Hình tròn, nền màu xanh lam, hình vẽ màu trắng nhằm báo điều phải thi hành. + Biển chỉ dẫn: Hình chữ nhật ( vuông) nền xanh lam- Báo những định hướng cần thiết hoặc những điều có ích khác.

179

+ Biển báo phụ: Hình chữ nhật ( vuông)- thuyết minh, bổ sung để hiểu rõ hơn các biển báo khác. + Vạch kẻ đường. +Hàng rào chắn, tường bảo vệ. cọc tiêu... c. Ý nghĩa của việc con người thực hiện nghiêm túc các quy định về an toàn giao thông (4 đ) - Đảm bảo an toàn giao thông cho mình và cho mọi người.

-Tránh tai nạn đáng tiếc xảy ra, gây hậu quả đau lòng cho mình và cho mọi người.

- Đảm bảo cho giao thông được thông suốt, tránh ùn tắc, gây khó khăn trong giao thông - Hạn chế ảnh hưởng đến hoạt động của xã hội.

Câu 5 (6 điểm) - Điểm nhấn năm học: " Tăng cường văn hóa học đường và giáo dục kỷ năng sống cho HS". (2,0 điểm) - HS trình trách nhiệm của bản thân: ( 4,0 điểm); mỗi viẹc làm đúng ( 1 điểm) + Tiếp tục tìm hiểu và nắm vững các nội dung quy định đối với HS: 5 tiêu chí đối với văn hóa học đường và 20 tiêu chí GD kỷ năng sống cho HS. + Lên kế hoạch và thực hiện tốt các tiêu chí trên. + Có thái độ phê phán đối với các bạn HS có hành vi vi phạm văn hóa học đường, và không tích cực rèn kỷ năng sống. + Tích cực tham gia các hoạt động của Nhà trường, Liên độ nhằm rèn luyện kỷ năng sống cho bản thân.

180

Đề số 32 KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 9 CẤP THCS Môn thi: GIÁO DỤC CÔNG DÂN - BẢNG A Thời gian: 150 phút ( không kể thời gian giao đề)

Câu 1. (4,0 điểm) Trong một buổi lao động ở trường, các bạn học sinh lớp 9A đào được một hũ tiền vàng.

Hỏi : a. Theo em, các bạn học sinh lớp 9A có quyền sở hữu số tiền vàng đó không ?Vì sao ? b. Trình bày hiểu biết của em về quyền sở hữu tài sản và nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác ?

Câu 2. ( 3,5 điểm) Có người cho rằng: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ, dân tộc là phải giữ nguyên vẹn không được thay đổi bất cứ điều gì.

Em có đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao? Những việc làm của em để kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ, dân tộc?

Câu 3. (6,0 điểm) Lối sống “vô cảm” khiến trái tim con người hóa thành sỏi đá.

Suy nghĩ của em?

Câu 4. ( 4,5 điểm) Chị Hoa sinh ngày 01 tháng 3 năm 1988, yêu anh Hà 21 tuổi người cùng thôn. Sau một thời gian tìm hiểu và yêu nhau, anh chị quyết định tiến tới hôn nhân. Ngày 01 tháng 02 năm 2016, hai người đến Ủy ban nhân dân xã để đăng ký kết hôn nhưng chính quyền không đồng ý.

Hỏi: a. Quyết định của chính quyền xã đúng hay sai. Vì sao? b. Trình bày những điều kiện cấm kết hôn theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014?

Câu 5. ( 2,0 điểm) Để tình bạn trở thành viên ngọc quý, em sẽ…?

181

.......Hết.....

SỞ GD&ĐT NGHỆAN

KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 9 CẤP THCS HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHÍNH THỨC Môn: GIÁO DỤC CÔNG DÂN BẢNG A (Hướng dẫn chấm này gồm 3 trang)

Câu 1

Nội dung Điểm Trong một buổi lao động ở trường, các bạn học sinh lớp 4,0 9A đào được một hũ tiền vàng.

Hỏi : a. Theo em, các bạn học sinh lớp 9A có quyền sở hữu số tiền vàng đó không ?Vì sao ? b. Trình bày hiểu biết của em về quyền sở hữu tài sản và nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác ? a. Không. Vì: 0,5 - Số vàng đó không thuộc các lĩnh vực sở hữu như: của cải để 0,5 dành... b.Hiểu biết: - Khái niệm: Là quyền của CD đối với TS thuộc quyền SH của mình. Bao gồm: quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định 0,5 đoạt.

- Các lĩnh vực sở hữu: + Thu nhập hợp pháp, của cải để dành.

0,25 +Nhà ở.

0,25 + TLSH, TLSX 0,25 182

2

3

+ Vốn và các tài sản khác...

- Nghĩa vụ tôn trọng: + Không xâm phạm tài sản người khác... + Nhặt được của rơi trả lại... + Khi vay nợ..., khi mượn phải giữ gìn cẩn thận, sử dụng xong... + Nhà nước công nhận, bảo hộ...

- Liên hệ bản thân: cần làm gì? ...

Có người cho rằng: Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ, dân tộc là phải giữ nguyên vẹn không được thay đổi bất cứ điều gì.

Em có đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao? Những việc làm của em để kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ, dân tộc,? * Không đồng ý. Vì: - Truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ, dân tộc là những giá trị tinh thần được hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của gia đình, dòng họ, dân tộc được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- Mỗi một gia đình, dòng họ, dân tộc đều có những truyền thống tốt đẹp về…

- Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ, dân tộc là bảo vệ, giữ gìn để các truyền thống đó không bị phai nhạt theo thời gian mà ngày càng phát triển phong phú, sâu đậm hơn.

- Việc “ giữ nguyên vẹn” mới chỉ dừng lại ở việc kế thừa chứ chưa phát huy.

- Trong thực tế, cần phải học hỏi, tiếp thu làm phong phú thì truyền thống mới phù hợp thời đại và có sức sống lâu dài.

Vd: … * Những việc làm: - Sưu tầm, tìm hiểu, tự hào ...-> tuyên truyền những giá trị tốt đẹp của truyền thống...

- Lên án, phê phán những hành vi làm tổn hại đến các truyền thống …

- Có lối sống và cách ứng xử phù hợp với các giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống như: chăm chỉ học tập, trung thực...

Lối sống “vô cảm” khiến trái tim con người hóa thành

0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,5 3,5

0,5 0,5

0,5

0,25

0,25 0,5 0,5 0,5 6,0 183

sỏi đá.

Suy nghĩ của em?

- Lối sống vô cảm là thái độ thờ ơ không cảm xúc với các sự vật, hiện tượng, trước nỗi đau khổ, bất hạnh của người khác…

- HS khẳng định: đây là cách sống tiêu cực, đáng phê phán, đi ngược truyền thống đạo đức, mặt trái của lối sống hiện đại …

- Thực trạng: + Đa số mọi người biết quan tâm, chia sẻ.Tuy nhiên lối sống này chiếm 1 bộ phận không nhỏ trong xã hội, trong mọi tầng lớp , lứa tuổi dưới nhiều hình thức, mức độ… +VD: thấy người bị nạn không giúp đỡ, thiếu quan tâm, thiếu hòa đồng với bạn bè, người thân…

- Nguyên nhân: +KQ: mặt trái của sự phát triển xã hội, cách giáo dục trong gia đình… + CQ: tính ích kỷ, nhận thức hạn hẹp, lệch lạc…

- Hậu quả: + Với cá nhân: kết quả lao động, học tập giảm sút; ảnh hưởng nhân cách… +Với gia đình: Sự gắn kết giữa các thành viên lỏng lẻo; không hạnh phúc… + Với đất nước,xã hội: Làm mất niềm tin giữa con người và con người; mai một truyền thống tương thân, tương ái của dân tộc, xh kém phát triển, kém văn minh…

- Hành động: + Cá nhân: xây dựng mối quan hệ thân thiện với mọi người; có tinh thần tương thân,tương ái; tham gia các hoạt động tập thể, xã hội mang tính chất nhân đạo; đồng tình, cổ vũ tinh thần đoàn kết, vị tha lên án, phê phán thói thờ ơ, vô trách nhiệm … + Gia đình: Quan tâm, chăm sóc,yêu thương, gần gũi, chia sẻ lẫn nhau… + Nhà nước, xã hội: Tuyên truyền, giới thiệu những tấm gương điển hình người tốt, việc tốt trên hệ thống truyền thông; tổ chức các chương trình nhằm kết nối cộng đồng ; lên án thói thờ ơ; xử phạt các hành vi vô cảm gây hậu quả xấu cho mọi người… + Liên hệ bản thân: ……

0,5 0,5

0,5 0,5 0,25 0,25

0,5 0,5

0,5

0,5 0,5

0,5 0,5 184

4

5

Chị Hoa sinh ngày 01 tháng 3 năm 1988 yêu anh Hà 21 tuổi người cùng thôn. Sau một thời gian tìm hiểu và yêu nhau, anh chị quyết định tiến tới hôn nhân. Ngày 01 tháng 02 năm 2016, hai người đến Ủy ban nhân dân xã để đăng ký kết hôn nhưng chính quyền không đồng ý.

Hỏi: a. Quyết định của chính quyền xã đúng hay sai. Vì sao? b. Trình bày những điều kiện cấm kết hôn theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014? a. Chính quyền xã đúng. Vì: - Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2015), nâng độ tuổi kết hôn: + Từ 18 tuổi trở lên đối với nữ thành từ đủ 18 tuổi trở lên đối với nữ. + Từ 20 tuổi trở lên đối với nam thành từ đủ 20 tuổi trở lên đối với nam.

- Trong trường hợp trên chị Hoa chưa đủ 18 tuổi theo quy định của pháp luật nên không được đăng ký kết hôn. b. Các điều kiện cấm kết hôn: - Trong trường hợp người đang có vợ ( chồng).

- Người mất năng lực hành vi dân sự.

- Người cùng dòng máu trực hệ.

- Người có họ trong phạm vi 3 đời.

- Cha mẹ nuôi – con nuôi; bố chồng - con dâu...

- Không thừa nhận hôn nhân đồng giới. Để tình bạn trở thành viên ngọc quý, em sẽ…?

- Xây dựng lối sống trong sáng, lành mạnh, thân thiện, hòa đồng…

- Biết thông cảm, đồng cảm sâu sắc với bạn bè, quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ nhau...

- Chân thành, tin cậy, bình đẳng, có tấm lòng nhân ái, vị tha……

- Ủng hộ, quý trọng những người có ý thức xây dựng tình bạn đẹp, lên án,, phê phán những hành vi xấu làm ảnh hưởng đến tình bạn trong sáng, lành mạnh…

4,5

0,5 0,5

0,5

0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 2,0 0,5

0,5 0,5

0,5

185

Đề số 33 ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN Năm học 2015 - 2016 Môn: Giáo dục công dân – Lớp 9 ĐỀ CHÍNH THỨC Thời gian làm bài: 150 phút (không kể giao đề)

Câu 1 (2.0 điểm). Điền vào chỗ trống (…) những từ, cụm từ thích hợp để hoàn thành một số nội dung của điều luật sau trong Luật giao thông đường bộ năm 2008. Điều 35. Các hoạt động khác trên đường bộ.

2. Không được thực hiện các hành vi sau đây: a. Họp chợ, mua, ................................. trên đường bộ; b. Tụ tập đông người ................................. trên đường bộ; c. ………………… súc vật trên đường bộ; d. Phơi thóc, lúa, rơm rạ, nông sản hoặc ............................... trên đường bộ; đ. Đặt biển quảng cáo ................................. của đường bộ; Câu 2 (3.0 điểm). Vì sao bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên là vấn đề cấp thiết hiện nay? Là học sinh, cần phải làm gì để bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên ở địa phương em?

186

Câu 3 (3.0 điểm). Shakespeare đã nói: “Yêu mọi người, tin vài người, đừng xúc phạm đến ai”.

Câu nói trên thể hiện cho một phẩm chất đạo đức tiêu biểu của con người. Bằng kiến thức đã học, em hãy làm nổi bật phẩm chất đạo đức đó.

Câu 4 (3.0 điểm). Vì sao hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và tất yếu của các quốc gia, các dân tộc trên thế giới? Trong quan hệ hợp tác quốc tế, Đảng và Nhà nước ta tuân thủ theo những nguyên tắc nào?

Em hiểu như thế nào về quan điểm: “Hòa nhập chứ không hòa tan” trong quan hệ giao lưu hợp tác quốc tế?

Câu 5 (2.0 điểm). Nhà nước ta từ khi ra đời đến nay đã ban hành mấy bản Hiến pháp? Đó là những bản Hiến pháp nào? Căn cứ vào đâu để khẳng định: Hiến pháp là đạo luật cơ bản của Nhà nước và có hiệu lực pháp lý cao nhất?

Câu 6 (4.0 điểm). Quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới có ý nghĩa như thế nào? Vì sao Đảng và Nhà nước ta thực hiện chính sách hòa bình, hữu nghị với các dân tộc và quốc gia trên thế giới? Công dân - học sinh cần phải làm gì góp phần xây dựng tình đoàn kết, hữu nghị?

Câu 7 (3.0 điểm). Tình huống: Bố Hà bị nhiễm HIV, Hà lo lắng và thương bố nên việc học tập ngày càng giảm sút. Mai rủ Hồng đến động viên, giúp đỡ gia đình Hà nhưng Hồng bảo: Tất cả những người bị nhiễm HIV đều có lối sống buông thả, tham gia các tệ nạn xã hội. Nếu chúng mình gần gũi với họ thì sẽ bị lây nhiễm và ảnh hưởng đạo đức.

Em có đồng ý với ý kiến của bạn Hồng trong tình huống trên không? Vì sao? Nếu em là Mai trong tình huống đó em sẽ làm gì?

Họ tên học sinh: .....................................................................................; Số báo danh: ..........................

HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN NĂM HỌC 2015- 2016 Môn: Giáo dục công dân – Lớp 9

187

Câu 1 (2đ)

Nội dung cần đạt

Điền đúng chính xác các từ sau theo thứ tự: a. bán hàng hóa b. trái phép c. Thả rông d. để vật khác đ. trên đất (Mỗi câu phải điền đúng đủ các từ hoặc cụm từ GK mới cho điểm) 2 Cần đảm bảo được các ý sau : (3đ) - Nêu khái niệm: + Môi trường là toàn bộ các điều kiện tự nhiên, nhân tạo bao quanh con người có tác động đến đời sống, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên. + Tài nguyên thiên nhiên là những của cải vật chất sẵn có trong tự nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến sử dụng phục vụ cuộc sống con người.

- Vai trò của môi trường và tài nguyên thiên nhiên: + Môi trường và Tài nguyên thiên nhiên có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống con người, tạo nên cơ sở vật chất để phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, tạo cho con người phương tiện sinh sống, phát triển trí tuệ, đạo đức, tinh thần. + Nếu môi trường trong lành, sạch đẹp, đảm bảo cân bằng sinh thái sẽ tạo điều kiện thuật lợi cho con người đem hết khả năng của mình để phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, tạo cho con người có phương tiện sinh sống, phát triển trí tuệ, đạo đức và tinh thần. + Nếu môi trường bị ô nhiểm, việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên không có kế hoạch sẽ gây mất cân bằng sinh thái, làm cho môi trường bị suy thoái đó là nguyên nhân gây ra mưa, bão, lũ lụt, hạn hán kéo dài làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của con người như đói nghèo, bệnh tật, thất học....

- Thực trạng của môi trường và tài nguyên thiên nhiên: Hiện nay môi trường và tài nguyên thiên nhiên đang bị đe doạ bởi chất thải của các nhà máy, xí nghiệp, các công trình vv... bởi sự thiếu hiểu biết và thiếu ý thức của con người đã làm cho môi

Biểu điểm 0,4đ 0,4đ 0,4đ 0,4đ 0,4đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,25đ

0,5đ

188

trường bị ô nhiễm nặng nề, tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt, thiên tai lũ lụt thường xuyên xảy ra.

Vì vậy, bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên và trách nhiệm của mọi người và toàn xã hội.

- Liên hệ: + Hiểu giá trị của môi trường và tài nguyên thiên nhiên để có ý thức trách nhiệm bảo vệ. + Tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên như: Tham gia vệ sinh công cộng, trồng cây gây rừng, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ động thực vật, thuỷ - hải sản, nguồn nước vv... Tuyên truyền cho những người xung quanh cùng tích cực tham gia bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

3 Cần đảm bảo được các ý sau: (3đ) - Khẳng định trên thể hiện đức tính tôn trọng người khác. Đó là phẩm chất đạo đức cần thiết ở trong mọi thời đại.

- Tôn trọng người khác là sự đánh giá đúng mức, coi trọng danh dự phẩm giá và lợi ích của người khác.

- Người biết tôn trọng người khác sẽ được người khác tôn trọng lại. Mọi người biết tôn trọng lẫn nhau sẽ góp phần làm cho quan hệ xã hội trong sáng, lành mạnh và tốt đẹp.

- Nêu được những hành vi thiếu tôn trọng người khác trong cuộc. sống hàng ngày cần phê phán...

- Tầm quan trọng của tôn trọng người khác ở mọi lúc, mọi nơi...

- Liên hệ trách nhiệm của học sinh...

4 Cần đảm bảo được các ý sau: (3đ) - Hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và tất yếu của các quốc gia, các dân tộc trên thế giới. Vì: - Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, lĩnh vực nào đó vì mục đích chung.

- Hợp tác quốc tế là một vấn đề quan trọng và tất yếu của các quốc gia, các dân tộc trên thế giới vì hiện nay thế giới đang đứng trước những vấn đề bức xúc có tính toàn cầu (bảo vệ môi trường, hạn chế sự bùng nổ dân số, khắc phục tình trạng đói nghèo, phòng ngừa và đẩy lùi những bệnh hiểm nghèo...) mà

0,25đ

0,5đ 0,5đ

0,5 đ 0,5 đ 0,5 đ

0,5 đ 0,5 đ 0,5 đ

0,25đ 0,5đ

189

không một quốc gia riêng lẻ nào có thể tự giải quyết được.

- Trong quan hệ hợp tác quốc tế, Đảng và Nhà nước ta tuân thủ theo những nguyên tắc: + Tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn ven lãnh thổ của nhau, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực. + Bình đẳng và cùng có lợi. + Giải quyết các bất đồng và tranh chấp bằng hòa bình. + Phản đối mọi âm mưu và hành động gây sức ép, áp đặt và cường quyền.

- Câu: “Hòa nhập chứ không hòa tan” là quan điểm của chúng ta trong quá trình hội nhập quốc tế. Được hiểu như sau: + Trong xu thế hội nhập, hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng, chúng ta muốn phát triển phải có sự giao lưu với các dân tộc khác, với nền văn hóa khác. Trong quá trình giao lưu đó, dân tộc ta sẽ tiếp thu tinh hoa văn hóa và những thành tựu khoa học kĩ thuật tiên tiến của nhân loại đó là hòa nhập. + Tuy nhiên trong quá trình ấy chúng ta luôn biết kế thừa, giữ gìn, phát huy truyền thống dân tộc, tiếp thu có chọn lọc, không đánh mất bản sắc riêng của mình, không bị đồng hóa bởi các dân tộc khác đó là không hòa tan.

- HS biết liên hệ tinh thần hợp tác trong học tập, lao động.

Cần đảm bảo được các ý sau: * Khái niệm Hiến pháp: Hiến pháp là đạo luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Mọi văn bản pháp luật khác đều được xây dựng, ban hành trên cơ sở các quy định của Hiến pháp, không được trái với Hiến pháp. * Nhà nước ta từ khi ra đời đến nay ban hành 5 bản Hiến pháp: - Hiến pháp 1946.

- Hiến pháp 1959.

5 - Hiến pháp 1980.

(2đ) - Hiến pháp 1992.

- Hiến pháp 2013. * Có 2 căn cứ để khẳng định: Hiến pháp là đạo luật cơ bản

0,25đ

0,25đ 0,25đ 0,25đ

0,5đ

0,25đ

0,5đ

0,25 đ

0,25 đ 0,1 đ 0,1 đ 0,1 đ 0,1 đ 0,1 đ

190

của Nhà nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất.

- Căn cứ thứ nhất: + Hiến pháp là cơ sở nền tảng của hệ thống pháp luật. Các quy định của Hiến pháp là nguồn, là căn cứ pháp lý cho tất cả các ngành luật. + Luật và các văn bản dưới luật phải phù hợp với tinh thần và nội dung Hiến pháp. Các văn bản pháp luật trái với Hiến pháp đều bị bãi bỏ.

- Căn cứ thứ hai: + Việc soạn thảo, ban hành hay sửa đổi, bổ sung Hiến pháp phải tuân theo thủ tục đặc biệt, được quy định trong điều 147 của Hiến pháp. + Điều 147: Chỉ Quốc hội mới có quyền sửa đổi Hiến pháp.

Việc sửa đổi Hiến pháp phải được ít nhất là hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành.

6 Cần đảm bảo được các ý sau: (4đ) - Ý nghĩa quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc trên thế giới: + Tạo cơ hội và điều kiện để các nước, các dân tộc hợp tác về nhiều mặt (kinh tế, văn hóa, khoa học, y tế, giáo dục…). + Tạo sự hiểu biết lẫn nhau, tránh gây mâu thuẫn, căng thẳng dẫn đến nguy cơ chiến tranh.

- Đảng và Nhà nước ta luôn thực hiện chính sách đối ngoại hòa bình hữu nghị giữa các dân tộc, quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới: + Quan hệ hữu nghị đó đã làm cho thế giới hiểu thêm về đất nước, con người, công cuộc đổi mới của Việt Nam, về đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước ta. + Giúp ta tranh thủ được sự đồng tình ủng hộ và hợ tác ngày càng rộng rãi của thế giới đối với Việt Nam. - Công dân –học sinh: + Có trách nhiệm thể hiện tình đoàn kết hữu nghị với bạn bè và người nước ngoài bằng thái độ, cử chỉ, việc làm và sự thân thiện trong cuộc sống hằng ngày. + Biết thể hiện tình hữu nghị với người nước ngoài khi gặp gỡ, tiếp xúc trong các tình huống khi có người nước ngoài đến thăm trường, khi giao lưu với các bạn học sing quốc tế, khi có khách

0,25 đ

0,25 đ

0,25 đ

0,25 đ

0.5 đ 0.5 đ

0.5 đ

0.5 đ

0.5 đ

0.5 đ

191

nước ngoài đến tham quan du lịch, tìm hiểu … + Có thái độ tôn trọng, thân thiện; sẳn sàng giúp đỡ, không kì thị xa lánh, chế nhạo ngôn ngữ, trang phục của họ. + Tích cực tham gia các hoạt động đoàn kết hữu nghị do nhà trường, địa phương tổ chức…

0.5 đ 0.5 đ

192

193