www.ddan.org
بۆن-ناخۆشیی دهم چییه؟
ئهو‌بۆنه‌ش یان‌بێزارکاره . بۆنهکه‌ی‌ناخۆشه که یه یه ناسه و‌هه وترێت‌هالیتۆسس،ئه ناسهی‌ناخۆش‌پێیشی‌ده هه ناو‌دهمیاندا کتریا‌که له ها‌به ی‌خهڵکدا،ملوێنه زۆربه له ر‌هۆکارهکه‌ی . ته سه وتوه وام‌بێت،که پچڕپچڕ‌یان‌به رده یه وانه له گهرمی‌و‌شێداری یه . ناخۆشه م‌بۆنه رهکی‌ئه ر‌زمانیان،هۆکاری‌سه ی‌سه دیوی‌پشته وه تی‌له دهژین،به تایبه م‌هۆکارهکه‌ی ناخۆشی‌ده زۆربهی‌بۆن- کردنی‌بهکتریا. م‌گونجاوترین‌ژینگهبێت‌بۆ‌بۆ‌گه شه ن‌که ده ها‌ده که ناوده م‌وه خودی‌دهم‌خۆیه‌وه به سته په یوه کی‌ئاسایی‌به نرێن،بهشێوه یه ئاسایی‌داده ک‌به تا‌ڕاده یه یه یانیاندا‌هه ی‌له به ک‌ئه وانه م،وه بۆنی‌ده ههندێ‌جۆری شهکانی‌تری وم‌ددان‌و‌به ،لیک‌به رده ی‌که هۆی‌ئه وه یانیان‌به می‌به جۆری‌بۆن‌ده نییه. وه خۆشییه ندیان‌به نه په یوه دهم بێتهوه . م‌ده ردان‌زۆر‌که لیک‌ده کاتی‌خهوتندا، ودا‌واته له کاتهوه،له شه ن‌پاکده ی‌بۆگه پاشماوهی‌خواردن م‌له ناوده مردووانه م‌خانه کتریاش‌ئه توه . به زمان‌و‌ڕوومه لکێن‌به کان‌ده مردووه بێت،و‌خانه دا‌وشک‌ده م‌کاتانه له ئه ردهچێت دا‌ده کرداره ک‌خۆراک‌و‌بۆنی‌ناخۆشی‌لهئه‌م هێنن‌وه کارده به م‌هۆکارانهش‌بێت شێت‌یهکێک‌یان‌زیاتر‌له ئه مهش،بۆن-ناخۆشیی‌ده‌م‌ده رهڕای‌ئه سه بێته‌هۆی ی‌ددان‌ده زوو‌و‌فڵچه کانمان‌به ده پاکوخاێنکردنی‌ددانه می‌له مته رخه که خاوێنی‌دهم‌و‌ددان : کهم- ی‌خۆراکی‌ناودهم کتریا‌بۆگهن‌بوونی‌پاشماوه یبه کۆبونه وه تی‌ههوکردنی‌پووک‌و‌کلۆریی‌ددان به تایبه وکردنی‌دهم : هه جیوب،و‌سییهکانه قورگ،گیرفانهکان: ههوکردنی ناسه : وکردنی‌بۆری‌هه هه رهکێشان ،جگه سیر،پیاز،قاوه کییهکان: ده ره هۆکاره لیک‌کهم بێت‌که وه بههۆی‌ده‌رمانه یه وانه له کانه،یان ڕژێنه گرفت‌له لیکه دهم-وشکیی‌یان‌زیرۆستۆمیا: هۆی‌کهمیی‌لیک بێته ش‌ده ن‌ئهمه ده ده ناسه وه هه مه هۆی‌ده س‌به ندێ‌که دهبێت . هه وکردنی‌گیرفانهکانی کان،هه خۆشیی‌سییه خۆشیی‌گورچیله ،نه ر،نه خۆشیی‌جگه کره ،نه ک‌شه نهخۆشیی : وه ه وه لووت،هیڵنج‌دان ی‌که‌پزیشکی‌پسپۆڕ میان‌بۆنی‌دێت،پاش‌ئه وه زانن‌که ده ها‌ده س‌وه ههندێ‌که خۆشیی‌دهروونیی : نه دهوترێت‌سیدۆهالیتۆسس م‌باره ت،به ئه میان‌بۆنی‌نایه وێت‌که ده رده که پشکنینی‌دهکات‌ده
نیشانهکان
ڵ‌ئهو لووت‌ڕادێت‌له گه که یه وه وه هۆی‌ئه یه به م‌دیارده یه . ئه دهمی‌بۆنی‌ناخۆشی‌هه زانێت‌که یه نه وانه له که سه که بێت‌که وه یه که ره رامبه یبه کاردانهوه تدان‌له هۆی‌دیقه یه به وانه ندێکی‌تر‌له دا‌و‌دواتر‌ههستی‌پێناکات . هه جۆره بۆنه م‌بێزاری‌دهکات بۆنی‌ده هۆکارهکانی‌تر به نده کانی‌تری‌بۆنی‌دهم‌به نیشانه
م‌خاوێنی‌دهم‌و‌ددان: که
وه‌و تیسبوون،پووکیش‌سووربێته کان‌قه نێوان‌ددانه ی‌خواردن‌که‌له فیلمێکی‌میکرۆباوی،پاشماوه کانی‌به ددانه ئاوسابێت
وکردنی‌دهم: هه و‌دهزووی کارهێنانی‌فڵچه کاتی‌به تی‌له ئاسانی‌خوێنی‌لێبێت،بهتا یبه سووربێت،ئاوسابێت‌یان‌به یه وانه پووک‌له دهربچێت، وه که گی‌ددانه ی‌ڕه ئاستی‌ڕهگی‌لووتکه له یه ربێت،کێم‌لهوانه وه ده بنی‌پووکه له یه انه وه کێم‌له ددان. هبێت،برینی‌ده‌م کان‌بلهقێن،تاقمی‌ددان‌جێگیر‌ن ر‌ددانه ئه گه
وکردنی‌بۆری‌ههناسه: هه ی‌بهڵغه‌ماوی گرێکانی‌مل،تا،چڵمی‌لووت،کۆکه ئێشي،ئاوسانی‌لیمفه قوڕگ
کییهکان: ده ره هۆکاره یی‌قاوه‌و‌چا نگی‌قاوه نجه‌و‌ددان،ڕه ر‌په ره‌له‌سه ڵی‌جگه نگی‌دووکه ڕه
دهم-وشکیی: ی‌دهم سووتانه وه سکردن‌به م،هه هۆی‌وشکیی‌ده کردنی‌به ت‌قسه حمه ت‌قوتدانی‌تف‌و‌پاروو،به زه حمه به زه تی‌زمان،کلۆریی‌زۆری‌ددانهکان،وشکیی‌چاو به تایبه نهخۆشیی‌گشتیی: جگهر وتنی‌گورچیله‌و کارکه ناسه ،له خۆشیی‌کۆئهندامی‌هه کره ،نه خۆشیی‌شه کانی‌نه نیشانه
خۆشییه که ی‌نه دۆزینه وه که خۆشه ن‌کاتێک‌نه که بکه خۆشه می‌نه ست‌به‌ناخۆشیی‌بۆنی‌ده توانن‌هه پزیكی‌ددان‌و‌پزیشكیی‌گشتی‌ده خۆشهکه. می‌نه جۆری‌بۆنی‌ده به نده به که خۆشییه وهی‌نه ندێ‌باردا،دۆزینه له هه ی‌دهکات . خۆشییه که باسی‌نه ی‌مهترسی سانه ئه و‌که تی‌له کرهبێت.بۆنی‌میز،به تایبه خۆشیی‌شه نیشانهی‌ن ه یه وانه کی‌له ،بۆنی‌رووه بۆنمونه وتنی‌گورچیلهیه ی‌لهکارکه ،ههندێ‌جار‌نیشانه یان‌هه یه خۆشیی‌گورچیله نه ر‌و‌ملت‌دهپشکنێت ها‌سه هه روه م‌و‌لیکهڕژێنه‌کانت‌دپشکنێت . ت‌ددان،پووک،ناوپۆشی‌ده پززیشکی‌ددانه که کهت پزیشکی‌ددانه رکه هه راوردیان‌دهکات . لووتت‌به م‌و‌له ی‌له‌ده ی‌دهیده ناسه یه و‌هه ۆن‌کردنی‌ئه گهڵ‌ب له خۆشییهکی‌گشتی‌بێت. ی‌نه ر‌هۆکاره که ت‌ئه گه تییه که تی‌تهواو‌کرد،ده‌تنێرێط‌بۆ‌الی‌پزیشکی‌تایبه پشکنینه که پووکت‌دهکات ت‌به ی‌الی‌دکتۆرێکی‌تایبه وا‌ڕهوا نه خۆشبێت‌ئه کانت‌زۆر‌نه ر‌پووکه ئه گه ک‌نهخۆشیی خۆشیی‌گشتی‌لێکردیت‌وه ت‌گومنی‌نه ر‌پزیشکه که ئه گه یه ند‌پشکنینێک‌هه پێویستیت‌به چه دهکرێت،شیکاری‌خوێن،شیکاری‌میز، م‌پشکنینانه ت‌ئه خۆشییه که پێی‌نه ،جگهر . به کره‌و‌گورچیله کان،شه سییه کان،چهند‌پشکنینێکی‌تر کان‌و‌گیرفانی‌لووته بۆ‌سییه تیشک
ی‌چاوهروانکراوو درێژه هۆی‌بێ‌بایهخدانی‌ده‌م‌و به که ر‌گرفته ئه گه بۆنمونه : وه. که جۆڕی‌هۆکاره به م‌بهنده درێژهکێشانی‌بۆنی‌ده کارهێنانی‌دهزووی‌ددان‌و‌فڵچه‌ی‌ددان. ویش‌به به ددانهکانی‌بدات ، ئه خ‌به بایه خۆشیکه بێت‌نه وا‌ده کان‌بێت،ئه ددانه ناسه‌بدات لووتی‌هه به خۆشیکه ی‌نه کان‌بۆ‌ئهوه ی‌گیرفانی‌لووته کردنی‌دهرچه چاره سه سانهی‌کۆنترۆڵی ئهو‌که تی‌له نێت‌به تایبه خایه بێت‌ئهوا‌زۆر‌ده وه خۆشیی‌گشتییه هۆی‌نه که به ر‌بۆنه ئه گه کهیان‌پێ‌ناکرێت یه نهخۆش
ڕێگرتن، و‌دهزووی کارهێنانی‌فڵچه ویش‌به به ر‌دهکرێت . ئه سه ئاسانی‌چاره دهبێت‌به وه کانه هۆی‌گرفتی‌ددانه یبه و‌بۆنانه ئه ردان‌کردنی‌پزیشکی‌ددان‌به ها‌سه هه روه ی‌دژه‌میکرۆب‌و‌پاکوخاوێن‌ڕاگرتنی‌زمان . ددان‌و‌بهکارهێنانی‌گیراوه ڕێکوپێکیی مه‌بێ رهه ی‌زۆر‌و‌به کات‌بۆ‌دهردانی‌لیکی‌زۆر.خواردنی‌میوه کان‌ده ڕژێنه تی‌لیکه ی‌ئاو‌یارمه زۆر‌خواردنه وه کان‌وهک‌سیر‌و‌پیاز کان‌و‌خواردنه‌بۆنداره کرییه شه
سهر چاره هۆکاری‌بۆنه که به نده به
زانیاری دهربارهی تهندروستیی دهم و ددان