4 minute read
De droommuziek van kinderen
Met ‘Twice Upon’ schreef de iconische componist Luciano Berio ‘muziektheater zonder woorden voor zes groepen kinderen’. I SOLISTI en De Veerman gaan aan de slag met de Gentse school De Mozaïek. Een uniek project.
Rebecca Diependaele | Karel De Puysseleir
Advertisement
Onze reeks ‘360° Berio’ presenteert met ‘Twice Upon’ een wel erg bijzonder werk. De Italiaanse postmodernist Luciano Berio schreef de compositie voor zes muzikanten die elk een groep kinderen zonder muzikale voorkennis op sleeptouw nemen. Voor de première op een Londens festival in 19931994 begeleidde ‘muziekeducator’ Richard McNicol de deelnemende schoolklassen. Latere uitvoeringen zijn schaars, zelfs de partituur bleek amper te vinden. Voor De Bijloke gaan Francis Pollet van blazersensemble I SOLISTI en Tijl Bossuyt van kunsteducatieve organisatie De Veerman in zee met de Gentse basisschool De Mozaïek. Een boeiende uitdaging, zeggen ze zelf.
Hoe is die moeilijk vindbare partituur bij I SOLISTI en De Veerman beland?
Francis Pollet (I SOLISTI): ‘Programmator Maarten Quanten liet ons een
video-opname van “Twice Upon” zien. Meer hadden we niet. Waarom spring je daarop? De bedoeling van het oorspronkelijke stuk is boeiend: het was een uitdaging voor Berio én het festival om in te zetten op participatie. Berio schreef muziek van uitersten: de “Sequenze” zijn aartsmoeilijk, maar werken als “Opus Number Zoo” en “Twice Upon” zijn puur speelplezier. Met I SOLISTI dagen we de muzikanten graag uit om verder te gaan dan de partituur en zoeken we naar participatieve projecten. In “Twice Upon” zie je meteen hoe de professionele muzikanten de kinderen uitnodigen en meenemen in de muziek. Daarna is de helletocht begonnen om de partituur te pakken te krijgen, de partijen, tekst en uitleg over de opzet en ieders rol in het geheel… Dat nam vele maanden in beslag!’ Tijl Bossuyt (De Veerman): ‘We werken mee aan dit project precies omdat we zo verschillend zijn. In de partituur wordt een muzikaal pad beschreven, maar ook het educatieve traject is duidelijk uitgestippeld. Opvallend: één onderdeel van het werk is “droommuziek” die de kinderen zelf mogen componeren. In de jaren negentig stond componeren op het curriculum van Britse lagere scholen!’ ‘Ook de school waar wij mee samenwerken, De Mozaïek in Gent, had haar verwachtingen: het moest interessant zijn voor de kinderen. En leuk – dat staat trouwens expliciet in de partituur! We beginnen met een voortraject, daarna wordt Berio geïntroduceerd. Tot slot leggen we een focus op componeren en werken met het materiaal uit de partituur.’
← De Veerman en Amuz werkten eerder aan het project ‘kinderen worden als componisten geboren’.
De compositieopdracht voor ‘Twice Upon’ werd gegeven door ‘muziekeducator’ Richard McNicol, die in de partituur ook de instructies schreef voor het repetitieproces. Op welke uitdagingen bots je in een Gentse school dertig jaar later?
Pollet: ‘De Britse scholen hadden een stevige muzikale basis. Aan de andere kant staat er ook dat het werk niet bedoeld is voor een opgeleid kinderkoor.’ Bossuyt: ‘De meeste kinderen in Vlaamse scholen hebben weinig voeling met klassieke muziek. Dat geldt ook in De Mozaïek. Opvallend is wel dat kinderen met een andere culturele achtergrond veel naar muziek luisteren en vertrouwd zijn met verschillende toonsystemen. Daarmee kunnen we zeker en vast aan de slag bij het componeren van de “droommuziek”.’ Ook de presentatie in De Bijloke is bijzonder.
Pollet: ‘We voeren het werk op in de inkomhal van De Bijloke. Op het einde worden er tonen “doorgegeven” aan de toehoorders. Meezingend wandelen ze de Concertzaal binnen, waar het programma verder gaat. Ik vind het een mooi, krachtig idee dat de kinderen het publiek en hun ouders bij de hand nemen en uitnodigen naar het concert. We moeten bekijken hoe we dat in goede banen leiden. In de partituur staat dat de dirigent fungeert als “politieagent”. Misschien kunnen de zaalwachten een keer een artistieke rol spelen?’
Wat spreekt jullie aan in het werk van Berio?
Pollet: ‘De gespletenheid. Enerzijds de complexiteit en tezelfdertijd de eenvoud die je als luisteraar ervaart. De “Sequenza XII” voor fagot, bijvoorbeeld. Achttien minuten circulair ademen, dat is immens! Als publiek vraag je je af: wat hóór ik hier nu, wat gebeurt er hier? Telkens slaagt Berio erin het publiek op het puntje van zijn stoel te krijgen. Ik krijg er kippenvel van.’ Bossuyt: ‘Een permanent samenspel van chaos en orde, dat is voor mij eten en drinken. In het werk van Berio vind je het verstoren van een bestaande orde, waardoor je zelf de blokjes opnieuw moet zetten en een nieuw gegeven creëren. Eigenlijk maak je de wereld opnieuw.’ circle
Za 12.03 | 20:00 | Concertzaal Voorverkoop €16 Kassa €22
Twice Upon…
I SOLISTI
360° BERIO
