Doelen Magazine editie 4

MAGAZINE achtergronden & concertagenda sep.okt.nov.2013

experts: 25 jaar Gergiev Festival ‘Niemand in de muziek is zó wereldberoemd’ Così fan tutte Het Orkest van de Achttiende Eeuw komt naar de Doelen met Mozarts opera Tango Special Roberto Álvarez neemt je mee naar de diepe wortels van de tango

De doelen sinds 1697 De geschiedenis van de Doelen wortelt in de Middeleeuwen. Toen was ‘de Doele(n)’ een plek binnen de stad waar het Schuttersgilde oefende in het schieten met pijl en boog op een doel. Na verloop van tijd kwamen de Schutters niet alleen meer om te schieten, maar ook om te drinken, om vrienden en kennissen te ontmoeten en om een spelletje te spelen. In 1697 kreeg de toen­ malige Doele toestemming om ook muzikale activiteiten te ondernemen.

Daarmee kunnen we de lijn doortrekken tot nu. In het huidige gebouw gaan concerten hand in hand met de congresfunctie, en komen mensen samen om te genieten en te leren van muziek.

voorwoord

Beste Lezers Vijftig is een wonderlijke leeftijd. Vroeger werd je geacht ‘Abraham te zien’, en zo toe te treden tot de ouderen van de samenleving. Maar de aspirant-vijftiger van nu is nog steeds jong, zowel fysiek als in gedrag, en voelt zich min of meer hetzelfde als tien jaar eerder.

Dat geldt zeker voor de Abraham in dit magazine, trompettist Eric Vloeimans. Met dezelfde energie en jongensachtige nieuwsgierigheid als altijd bewandelt hij steeds weer nieuwe wegen in zijn rijke muzikale leven. Alleen aan de stroom concerten, projecten, opnamen, prijzen en eerbewijzen in zijn c.v. kun je afleiden dat deze immer kleurrijk geklede jonge hond wel al een tijdje bezig moet zijn. Vijftig? Dat zou je ook niet zeggen!

Nee. Dus we vieren zijn vijftigste verjaardag in zijn thuisstad als een gewone verjaardag met een mooi rond getal. Het is mijlpaal noch verdienste, maar gewoon een leuke aanleiding voor een feestje, waarin de vele kanten van Erics muzikantschap getoond kunnen worden, en gevierd met ‘zijn’ publiek in ‘zijn’ muziekhuis. Door die uitzonderlijke veelzijdigheid van Eric zal het een serie bijzondere, zeer verschillende concerten opleveren, waar we halsreikend naar uitkijken.

Ook de Doelen nadert de vijftig! Op 18 mei 2016 is het vijftig jaar geleden dat het gebouw, dat elke Rotterdammer sindsdien in zijn hart gesloten heeft, geopend werd. Dat lijkt ver weg, maar de voorbereidingen voor de viering van dit jubileum zijn al begonnen. In dit magazine daarom aandacht voor een van de grondleggers van de Doelen, Eduard Flipse op pagina 17, ook vanwege de nieuwe reeks Vrijdag in de Flip, waarover op pagina 24 meer.

En dat is nog maar een deel van het moois in dit Magazine.

Veel aandacht gaat natuurlijk uit naar het Gergiev Festival, met een verhaal van Kasper Jansen over de ongelooflijke werkkracht van Valery Gergiev, die ‘in de internationale muziekwereld is uitgegroeid tot de succesvolste dirigent’.

Maak het mee! In Rotterdam dus. In de Doelen.

wil je Erics verjaardag mee vieren?

Oliver’s Cinema

vrijdag 27 september 2013

duo Joanna MacGregor & Eric Vloeimans zondag 15 december 2014

Gabriël Oostvogel directeur-voorzitter

Holland Baroque Society & Eric Vloeimans zaterdag 22 februari 2014

Rotterdams Philharmonisch Orkest & Eric Vloeimans donderdag 5 juni 2014

inhoud 1

voorwoord

5

DE DOELEN TIPT programmering om niet te missen

6

INSTRUMENT IN BEELD ‘Antonio Marin’ gitaar

8

Tango special Roberto Álvarez zet de tangolegende Pugliese voort

concertagenda uitgelicht september oktober november

28

>> 50 >> 54 >> 59 >> 67

opera così fan tutte gevaarlijk spel met de liefde

34 kids

mooie muziek, spannende verhalen en knutselen

14

doelencampus operacursus ‘Opera in de stad’

16

bestel en win

17

historie Eduard Flipse

18

Rotterdams Philharmonisch Orkest 25 jaar Gergiev in Rotterdam

24

vrijdag in de flip een avond vol eigentijdse en eigenzinnige muziek van alle genres

27

column Eric Vloeimans het ontstaan van Oliver’s Cinema

36

reacties

37

partners kleine ‘jazzcats’ worden groot

38

op bezoek bij bezoekers aan het woord

44

kennis pianotranscripties, jatwerk?

46 andere geluiden

47 kunstroute Tomonori Toyofuku 48

donateurs, schutters en patronen begunstigers van de Doelen

76

COLOFON

3

de doelen tipt

tips OM NIET TE MISSEN

23 en 24 november

Twee dagen lang luisteren naar de beste singersongwriters tijdens Songbird Festival.

Esther Ekering hoofd culturele verhuur de Doelen De tijd vliegt, het is al weer de derde keer voor het Songbird Festival in de Doelen. Dit jonge festival groeit nog ieder jaar. De groei zit in het aantal podia waar muziek gemaakt wordt en in het kaliber en de bekendheid van de artiesten, maar ook in tijdsduur.

Dit jaar beslaat het festival maar liefst twee dagen. Twee dagen genieten van heerlijke muziek, goede sfeer en lekker eten. Alle ingrediënten voor een geweldige tijd. Ik heb het weekend geblokt en de oppas is al geregeld. kijk voor meer informatie over dit concert in de concert­agenda p. 72

zondag 10 november

Droom met je kids weg naar mooie plekjes tijdens Plis/Sons.

Femke Meeuwissen marketingmedewerker de Doelen In het vorige seizoen nam ik mijn dochter (toen net 1 jaar oud) voor het eerst mee naar een van onze peuterconcerten uit de Piccolo­ serie. Ik was benieuwd wat ze ervan zou vinden. Zou ze wel het hele concert geboeid blijven?

Die zorg bleek onterecht, want vanaf de allereerste noot vond ze het geweldig. Een half uur lang keek ze verwonderd naar het uitgebeelde verhaal op het podium. Tijdens familie­concerten in de Doelen heerst een intieme sfeer en het is een leuke manier om kinderen al op jonge leeftijd kennis te laten maken met muziek.

Daarom neem ik mijn dochter zeker mee naar Plis / Sons (1,5+). kijk voor meer informatie over dit concert in de concert­agenda p. 70

zaterdag 28 september

zondag 15 september

Laat je onderdompelen tijdens de Tango Special.

Geniet van vuurwerk en magie tijdens opera Der fliegende Holländer door het Rotterdams Philharmonisch.

Sanne Donders fotograaf Als ik nieuwe muziek wil begrijpen en er gevoel bij wil krijgen, moet ik er eerst moeite voor doen. Ik moet me een tijd verdiepen, of de muziek een lange tijd horen om er op een later moment nog veel meer van te kunnen genieten. Daarna roept het direct associaties en sfeer op. Zo werkt dat tot nu toe voor mij. Na Curaçao was ik fan van de tumba, na een vakantie in Portugal van de fado en dit gold ook na bezoeken aan Cuba, Turkije en Marokko.

In september ga ik me een hele dag onderdompelen in de tango, heerlijk! Film kijken, naar het optreden van Color Tango en de avond afsluiten met een dj-set.

En dan maar hopen dat er tijdens de workshop ook mensen zijn die net als ik nog nooit de tango hebben gedanst.

Lily Derksen

kijk voor meer informatie over dit concert in de concert­agenda p. 58

kijk voor meer informatie over dit concert in de concert­agenda p. 55

PR manager Rotterdams Philharmonisch Orkest Mijn tip: de eerste complete Wagner-productie van Yannick Nézet-Séguin. Op 15 september dirigeert Yannick Der fliegende Holländer met het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Ik ben erg benieuwd hoe hij de opera aanpakt. Het belooft vuurwerk en magie. Ook speciaal omdat opera wordt gecombineerd met hedendaagse beeldende kunst, twee disciplines die me na aan het hart liggen. Ik kijk daarom ook uit naar de videokunst van de Australische kunstenaar Shaun Gladwell, die het spookschipverhaal vast iets extra’s gaat geven. De kunstenaar maakte voor deze operaproductie een nieuwe film. Twee maal een wereldpremière. Dat wordt dubbel genieten.

5

6

instrument in beeld

de klassieke gitaar ‘Antonio Marin’ uit 1999 door Gilles de Sitter foto’s Sanne Donders

7

Projectie, nuance, suggestie.

Het is verleidelijk over de gitaar te praten in abstracte begrippen.

Gelukkig weet gitariste Nathasja van Rosse een concreet verhaal over het instrument te vertellen.

Wie de gitaar beter wil leren kennen, zou eens een middag bij de Gitaaracademie aan de Talmastraat in Rotterdam moeten neerstrijken en zich laten betoveren door Van Rosses kennis en spel.

Ik speel onder andere op een Antonio Marin. Spaanse makelij. Het achterblad is gemaakt van Braziliaans palissander of Rio palissander. Dit is een exclusieve, edele houtsoort en keihard. Dat moet wel, want het achterblad zorgt voor volume en sustain, het blijven resoneren van de snaren..

Weinig gitaristen hebben goede nagels.

Ik gebruik kunstnagels. Die koop ik bij een nailshop. Mijn grote voorbeeld David Russell gaat nog een stapje verder. Die beveelt iedereen aan zijn kunstnagels te knippen uit pingpongballetjes.

spotify playlist Beluister Milonga del Angel via de Spotify-playlist behorende bij dit magazine op www.dedoelen.nl/spotify

Je zou het niet denken, maar de kwaliteit van de stemmechanieken is vreselijk belangrijk. Een gitaar is moeilijk te stemmen en klinkt snel vals. Daarom heb je mechanieken nodig die heel precies werken.

Dit zijn Rodgers stemmechanieken.

‘De gitaar is het meest veelzijdige instrument dat ik ken’, zegt van Rosse opgewekt.

‘Luister maar. Dit is toch net een cello?’

Ze speelt een stukje uit de Milonga del Angel, een wereldberoemde compositie van Ástor Piazzolla. Ze wijst ons op de baspartij die onder de melodie doorloopt.

En inderdaad, het is alsof je naar een klein orkest luistert. Compleet met baspartij, middenstem en melodie. ‘Maar het gaat ook over klank. Als ik met mijn hand hier speel, dan zit je weer in een hele andere wereld.’

Terwijl ze doortokkelt schuift Van Rosse met haar aanslaghand verder van het klankgat naar de kam. Een hardere, strakke klank klinkt op. De andere kant op heeft precies het tegenovergestelde effect.

Vlak boven de hals klinkt de gitaar melancholisch, lyrisch en zacht. We zijn er stil van. ‘Zo heeft de gitaar tal van mogelijk­ heden. En daarmee wordt nu, juist door jonge gitaristen, flink geëxperimenteerd.

Ik vind dat geweldig.’ Etnisch getinte muziek noemt Van Rosse dat. ‘Want het hele scala aan wereldse klanken is erin vertegenwoordigd. Het repertoire is enorm verrijkt sinds meester­gitarist Andrés Segovia het instrument in de vorige eeuw op de kaart zette.’

8

TANGO SPECIAL Roberto Álvarez

Pugliese is de engel die boven ons vliegt Roberto Álvarez zet met Color Tango het werk van de tangolegende Pugliese voort.

door Elda Dorren foto’s Buenos Aires Joan Doyer

TANGO SPECIAL

9

Roberto Álvarez

de tango is overal te voelen in Buenos Aires

Meer dan tien jaar lang werkte bandoneonspeler Roberto Álvarez met tangogrootheid Osvaldo Pugliese. Inmiddels leidt hij alweer sinds 1989 met succes zijn eigen groep Color Tango, in de lijn van de grote maestro. Doelen magazine belde hem op in zijn woonplaats Buenos Aires. ‘Wij zijn een kleine tak van de boom die Osvaldo Pugliese heet.’

Voor iemand die tientallen malen de wereld rondreisde, overal voor volle zalen speelde en gerekend wordt tot een van de prominente bandoneonspelers en orkestleiders van de tangowereld, is het begin van zijn carrière op zijn minst verrassend te noemen. Roberto Álvarez werkte tot zijn achtendertigste in de houtzagerij van zijn vader, in een klein stadje in de buurt van Buenos Aires. Álvarez : ‘Met enorme zagen verwerkten we boomstammen tot planken. En niet één dag heb ik handschoenen gedragen. Ik heb

spotify playlist Beluister de muziek van Roberto Álvarez, via de Spotifyplaylist behorende bij dit magazine op www.dedoelen.nl/spotify

met veel geluk mijn handen heel gehouden.’ Overdag werkte Álvarez (Chacabuco, 1940) weliswaar in de zagerij, maar ’s avonds sloot hij zich op in zijn kleine studiootje. ‘Daar luisterde ik in mijn eentje langspeelplaten en transcribeerde ik de arrangementen die ik hoorde. Dat was, na Pugliese, mijn tweede leermeester.’ Ook begeleidde hij zo nu en dan tangozangers die overkwamen uit de bakermat van de tango, Buenos Aires.

10

TANGO SPECIAL

De kleur van de Tango Color Tango betekent de kleur van de tango.

Volgens insiders is dat oranje: het verhaal wil dat aan het begin van de vorige eeuw, toen de tango razend populair was in Parijs, een stoffenhandelaar veel stof over had in een donkere oranjetint. Hij gaf die de naam tango, waarmee hij binnen de kortste keren was uitverkocht. Tango is nog steeds de naam van die kleur.

In 1978 veranderde het leven van de bandoneonist op slag, toen de charismatische en geniale pianist en orkestleider Osvaldo Pugliese zijn woonplaats aandeed. Hij bleek een bandoneonspeler nodig te hebben en Álvarez werd uitgekozen.

‘Dat was echt een avontuur voor mij. Ik kwam daarvoor nauwelijks mijn dorp uit en nu kon ik direct mee op tournee naar Japan.’ Álvarez verhuisde naar de Argentijnse hoofdstad en klom al snel op tot eerste bandoneon en arrangeur. Het romantische en expressieve werk van Pugliese werd voor hem een tweede natuur. ‘Pugliese heeft mijn leven getekend. Als mens en als musicus. Hij was zo’n bescheiden man, met zo veel klasse.

Ik probeer zijn stijl door te zetten waar ik kan. Wij zijn een kleine tak van de boom die Osvaldo Pugliese heet.’

TANGO SPECIAL

‘Er was een tijd in Buenos Aires, dat mensen naar de tango wilden luisteren ... voor mij is dansbaarheid juist de essentie van de tango.’

11

12

TANGO SPECIAL

Na elf jaar kreeg Álvarez de kans om met een eigen project op tournee te gaan. ‘Ik wist dat de maestro dat niet zo op prijs stelde, maar het was een grote kans. Dus ging ik naar hem toe om toestemming te vragen. Hij was zo erudiet dat hij nooit zou zeggen dat het niet mocht, dus hij sprak de zin: ‘laten we een afscheidskoffie drinken’. Zo wist ik dat onze samenwerking over was.’

Volgens Álvarez heeft Color Tango één doel: de mensen laten dansen. ‘Er was een tijd in Buenos Aires’, zei hij ooit tegen het magazine Creative Tango, ‘dat mensen naar de tango wilden luisteren, solo’s wilden horen. De ‘ritmica’ ging verloren, de danseigenschap die zo met tango verbonden is. Voor mij is dansbaarheid juist de essentie van de tango.’

Het werk van de bandoneonist en arrangeur wordt al 23 jaar geroemd in binnen- en buitenland. Na tien cd’s met een eigen geluid, een musical op zijn naam en ereburgerschappen in verschillende steden kan hij terugkijken op een glansrijke carrière. Maar nog steeds ziet hij Pugliese als grote inspiratie­ bron: ‘Hij is de engel die boven ons vliegt wanneer we spelen.’

•

‘ Wij zijn een kleine tak van de boom die Osvaldo Pugliese heet.’

Roberto Álvarez

programma TANGO SPECIAL De Doelen organiseert een uitgebreide tango special rondom het concert van Color Tango. Een kans om u een middag en avond lang volledig onder te dompelen in de tango met een film, een exclusieve openbare masterclass door de meester Álvarez zelf, een inleiding over de achtergronden van de tango en nog veel meer tangomuziek door diverse ensembles. Voor wie zelf ook actief wil meedoen is er bovendien een uitgebreide tangodansworkshop door Cuartito Azul.

Zaterdag 28 september 14.30-16.30 uur 14.45-15.35 uur 16.00-16.20 uur 16.30-18.00 uur 18.00-18.30 uur 18.30-19.00 uur 19.00-19.45 uur 19.45-20.15 uur 20.15-21.30 uur 21.30-21.45 uur 21.45-22.45 uur 22.45-23.15 uur

openbare masterclass door Color Tango tangofilm ‘El Abrazo’ ontmoeting met regisseur Jan van den Berg tangodans­workshop door Cuartito Azul inleiding door Leo Vervelde Guitarras Porteñas Trasnoche met Beatriz Aguiar LocosLindos Color Tango DJ Hugo Tangosalon met Gran Orquestra Típica OTRA DJ Hugo

Voor meer informatie over de Tango Special zie p.53 en de agenda op p.59

13

14

doelencampus

operacursus De laatste jaren heeft de Doelen zijn activiteiten op het gebied van educatie sterk uitgebreid met inleidingen, nabesprekingen, workshops, (online) cursussen, debatten en openbare masterclasses. Deze activiteiten vallen onder de term DoelenCampus.

Madelène Roovers over

opera

Voor het derde seizoen op rij orga­ni­seren de Doelen, het Nieuwe Luxor en de Rotterdamse Schouwburg de operacursus Opera in de stad. De cursus voert de bezoeker langs drie opera’s in de Rotterdamse concert- en theaterzalen en ieder opera­bezoek wordt voorafgegaan door een cursusavond.

Wat kun je van een cursusavond verwachten?

De drie cursus­avonden vinden plaats in de Doelen. Elke avond begint met een algemeen gedeelte over de geschiedenis en historische ontwikkeling van de opera. Na de pauze volgt een inhoudelijk deel dat is toegespitst op de opera die je in de week daarna bezoekt. Cursusleider Gerard Legeland, klassiek geschoold zanger en dirigent, doorspekt de avonden met fraaie verhalen, anekdotes en film- en luisterfragmenten. Sommige cursisten zitten twee uur ademloos te luisteren, anderen schrijven ijverig mee om geen informatie te missen.

Kun je iets vertellen over de drie opera’s die dit seizoen klinken?

Dit seizoen hebben we gekozen voor opera’s van drie zeer verschillende componisten: Mozart, Purcell en Puccini. Net als veel andere opera’s hebben ook deze werken een historische bron: een episch gedicht (Così fan tutte), een toneelstuk (Purcells

The Fairy Queen omlijstte A Midsummer Night’s Dream van Shakespeare) of een roman (La Bohème). De vaak eeuwenoude opera’s belichten thema’s die de mens ook nu bezighouden, zoals liefde, trouw, vriendschap en rechtvaardigheid, maar ook ontrouw, verleiding, verdriet en verraad. We hebben gekozen voor drie zeer populaire werken. Così fan tutte is een van de meest geliefde opera’s van Mozart en La Bohème is de meest uitgevoerde opera die we kennen.

Waarom vindt Opera in de stad in drie verschillende gebouwen plaats?

Door onze krachten te bundelen kunnen we een gevarieerd opera-aanbod met diverse stijlen bieden én krijgt het publiek op een eenvoudige manier de kans ook eens Rotterdamse zalen te bezoeken waar ze niet vanzelfsprekend heen zou gaan. De reacties zijn ieder jaar heel positief. Het is niet voor niets dat de cursus ieder jaar uitverkocht raakt.

doelencampus

De oorsprong van Opera

De vierhonderdjarige geschiedenis van de opera zoals we die heden ten dage kennen, vindt haar oorsprong in Florence.

Aristoteles schreef in de vierde eeuw voor Christus over toneel en muziek, alsof deze twee zaken dezelfde waren. Volgens Aristoteles was drama de imitatie van het leven, dat verlevendigd werd met zowel versiering als melodie. Op basis daarvan veronderstelden de Florentijnen dat het klassieke drama volledig gezongen moest zijn geweest. De eerste componist die een poging deed dit in de praktijk om te zetten, was Jacopo Peri (1561-1633), die hiervoor het Grieks mythologische drama Dafne aanwendde. Zijn werk Euridice (1600) dat daaruit voortkwam, werd daarmee de eerste opera.

topsport

Opera zingen is een vorm van topsport. De paar spiertjes in het strottenhoofd waarmee die sport wordt bedreven zijn nauwelijks een centimeter lang. In jarenlange oefeningen moeten ze worden getraind om zich precies zo te plooien als de zanger het wil.

nieuwsgierig? BESTEL direct de cursus!

Via www.dedoelen.nl/operacursus of bel de kassa via 010 217 17 17

PROGRAMMA Così fan tutte De locatie bepaalt de klank Kijk!

Een toneelkijker werd ontworpen om operavoorstellingen te kunnen volgen ondanks de afstand van het balkon tot het podium. Toneelkijkers zijn klein en onopvallend, zodat ze gebruikt kunnen zonder dat het anderen afleidt.

Operafabeltje

Veel mensen denken dat een fors lichaam een grotere klankkast zou hebben, maar dat is niet waar. De inhoud van de longen is niet groter door een groter lichaam.

Een groot stemvolume bereik je door de luchtdruk in je longen op te bouwen en je stem op de juiste manier te laten resoneren in de mond- en keelholte.

De kwaliteit van de opera-uitvoering wordt mede bepaald door de locatie. Akoestiek van een zaal ging voorheen hoofdzakelijk om het ontwerpen van een optimale nagalmtijd en het vermijden van echo’s. Nu zijn parameters als helderheid en luidheid voor het publiek van belang.

Scenische uitvoering van Mozarts opera door het Orkest van de Achttiende Eeuw. cursusavond: dinsdag 24 september 2013, 19.30-21.30 uur, de Doelen uitvoering: maandag 7 oktober 2013, 19.30 uur, de Doelen

The Fairy Queen

Semi-opera van Purcell in vijf bedrijven door Nationale Reisopera, Combattimento en Veen­fabriek. cursusavond: woensdag 12 februari 2014, 19.30-21.30 uur, de Doelen uitvoering: woensdag 26 februari 2014, 19.30 uur, Rotterdamse Schouwburg

La Bohème

Nieuwe vibe

Op 17 juni 2007 won Paul Robert Potts (Bristol, 1970) de Britse talentenshow ‘Britain’s Got Talent’. De amateuroperazanger zette met zijn versie van de aria Nessun Dorma uit Puccini’s Turandot, opera opnieuw op de kaart.

Opera van Puccini door Stichting Internationale Opera Producties. cursusavond: woensdag 2 april 2014, 19.30-21.30 uur, de Doelen uitvoering: dinsdag 8 april 2014, 20.00 uur, Luxor Theater

15

16

BESTEL EN WIN

de mooiste prijzen... vrijkaarten Kokoschka Boijmans

Thuis­ concert Doelen­ Kwartet Wilt u kans maken op een concert bij u thuis door het DoelenKwartet?

Bestel dan nu de Red Sofa Bankpas en u dingt automatisch mee.

De Red Sofa Bankpas verschaft u gratis toegang tot alle negentien concerten in het Red Sofa-genre (nieuwe muziek).

Hij kost € 79, dat is slechts € 4,15 per concert! Aan het einde van het jaar verloten wij de prijs. Wie weet speelt het DoelenKwartet voor u en uw vrienden bij u thuis!

Meer over de Bankpas leest u op www.dedoelen.nl/redsofa

Vrijkaarten winnen voor de expositie van Oskar Kokoschka in Boijmans van Beuningen? Koop dan een kaart voor openingsconcert in de serie De Doelen Danst, op dinsdag 22 oktober 2013, en maak kans op 2 vrijkaarten voor de Kokoschka-tentoonstelling in Boijmans. De Doelen verloot 10 x 2 vrijkaarten.

CD isabelle Faust Wilt u kans maken op de nieuwste cd van Isabelle Faust waarop ze Bartóks Vioolconcerten nrs. 1 en 2 speelt? De Doelen verloot drie exemplaren!

De Duitse violiste Isabelle Faust wordt, met haar uitzonderlijke techniek en bijzondere interpretatie, beschouwd als een van de meest vooraanstaande violisten van haar generatie.

In februari 2014 speelt ze in de Doelen tijdens de Beethoven Belevenis III. Koopt u kaarten voor dit concert, of hebt u al kaarten gekocht voor dit concert, dan maakt u kans deze cd te winnen. Stuur een e-mail met als onderwerp cd Isabelle Faust en in de e-mail uw adresgegevens. De actie sluit 30 november 2013. Prijswinnaars ontvangen bericht. e-mail: communicatie@dedoelen.nl

Van 21 september 2013 t/m 19 januari 2014 presenteert Museum Boijmans Van Beuningen een tentoonstelling met ruim 140 schilderijen en tekeningen van de Oostenrijkse kunstenaar Oskar Kokoschka (18861980), Mensen en beesten. Kokoschka had een grote liefde voor muziek. Hij maakte portretten van componisten en musici als Schönberg en Casals.

En hij heeft een onstuimige relatie met de (uiteindelijk onbereikbare) Alma Mahler, weduwe van Gustav Mahler. Behalve schilder en graficus was Kokoschka ook actief als schrijver.

Paul Hindemith componeerde in 1919 de eenakter Mörder, Hoffnung der Frauen op een libretto van Kokoschka (diens relatie met Alma was inmiddels ten einde...). Muziek van onder anderen Hindemith neemt choreograaf Lukás Timulak als uitgangspunt voor het openingsconcert in de serie De Doelen Danst, op dinsdag 22 oktober 2013.

Bestel de kaarten online of via de kassa tel: 010 217 17 17.

Over de uitslag van deze winacties kan niet worden gecorrespondeerd.

cd-box complete werken Mozart Ook thuis genieten van Mozart?

Bestel een abonnement voor de serie Music for the Millions en maak kans op een cd-box met daarin álle werken van Mozart!

In de serie Music for the Millions komen de grootste meesterwerken voorbij. Dit seizoen klinkt vooral veel Mozart. Bestel de serie bij de kassa van de Doelen o.v.v. Mozart en u dingt mee naar de prijs. De serie al besteld? Bel of mail de kassa en geef te kennen dat u mee wilt doen aan de actie. Ook dan maakt u kans op deze indrukwekkende cd-box. tel: 010 217 17 17 e-mail: kassa@dedoelen.nl

historie

Bouwen aan nieuwe klanken

door Philip Leussink bron Jan Oudenaarden, de Doelen, een concert- en congresgebouw dat wortelt in de Middeleeuwen (2000)

Bijna honderd jaar geleden, in 1914, vertrekt de achttienjarige Eduard vanuit zijn geboorte­plaats Wissenkerke (Noord-Beveland) naar Rotterdam.

Hij is op weg naar de vermaarde musicus Anton Verhey, bij wie hij pianolessen zal volgen.

Eduard stamt uit een muzikaal gezin. Zijn vader verdient de kost als kleermaker, maar wijdt zich als organist van de plaat­selijke N.H. Kerk en dirigent van een aantal koren en korpsen volledig aan muziek. Al op jonge leeftijd toont ook Eduard zich een begaafd organist en als scholier vervangt hij soms zijn vader op het kerkorgel. In 1908 schaft het gezin een piano aan. In die tijd in hun kerkelijk milieu een nogal frivole aankoop, die Eduards vader zelfs een aantal van zijn kleermakersklanten kost. Aan die moedige stap hebben het Rotterdams Philharmonisch Orkest en de Doelen veel te danken.

In 1916 behaalt Eduard Flipse cum laude zijn Pianodiploma der Koninklijke Nederlandsche Toonkunstenaarsvereeniging. Na de Eerste Wereldoorlog vestigt hij zich in Rotterdam

als pianodocent en koordirigent. In maart 1926 wordt hij benoemd tot dirigent van de afdeling Harmonie van het Rotterdamsch Philharmonisch Genootschap. Ruim een jaar later volgt zijn aanstelling als tweede dirigent van het Rotterdamsch Philharmonisch Orkest. Hij dirigeert zijn eerste concert op 10 maart 1928 in de Groote Doelezaal aan de Coolsingel. Twee jaar later wordt hij tot eerste dirigent van het orkest benoemd. In deze nieuwe functie geeft Flipse in oktober 1930 drie concerten. Een maand later wordt de Groote Doelezaal afgekeurd. Er dreigt instortingsgevaar. De zaal die ter vervanging op dezelfde locatie wordt gebouwd, gaat met het bombardement van 1940 verloren.

Al tijdens de oorlog worden er plannen ontwikkeld voor een nieuwe Doelen, maar een definitief besluit neemt de gemeenteraad

pas in 1960. Op 9 juli 1962 slaat Eduard Flipse de eerste paal van het huidige gebouw. Op 18 mei 1966 (Opbouwdag) leiden hij en zijn opvolger Franz Paul Decker het Rotterdams Philharmonisch tijdens het openingsconcert van de nieuwe Doelen. In de veertig jaren die Eduard Flipse in Rotterdam heeft gedirigeerd heeft hij het Rotterdams Philharmonisch tot grote hoogten gebracht én heeft hij letterlijk de basis gelegd voor de huidige Doelen.

Eduard Flipse was een voorvechter en bracht vernieuwing in het Rotterdamse muziekleven.

Dit seizoen presenteert de Doelen vrijwel wekelijks een concert onder de titel Vrijdag in de Flip.

Avonden vol eigentijdse, eigenzinnige muziek uit alle genres, natuurlijk in de Eduard Flipse Zaal.

Lees meer op p. 24

17

18

Rotterdams Philharmonisch Orkest

gergiev festival 25 jaar Gergiev in Rotterdam

Niemand in de muziek is zó wereldberoemd door Kasper Jansen

Toen ik in december 1994 een groot interview maakte met Valery Gergiev viel hij prompt in een diepe slaap.

In de dirigentenkamer van de Doelen hing hij grauw onderuitgezakt in een gemakkelijke stoel en het zag er niet naar uit dat hij de komende uren zou ontwaken. Het was geen wonder dat hij in slaap viel. Zijn week zag er zó uit: ’s morgens repeteren in Hilversum voor de opera Kastsjei van Rimski-Korsakov die zaterdag in de Matinee zou worden uitgevoerd, ’s middags repeteren in Rotterdam voor een Brahmsconcert met violist Vadim Repin op vrijdag, ’s avonds dirigeren in Parijs. Daar gaf hij een serie voorstellingen met de Kirov Opera, zoals het tsaristische Mariinski Theater in de Sovjet-tijd heette. Intussen dirigeerde hij ook nog een keer in Londen.

19

20

rpho

Rotterdams Philharmonisch Orkest

Deze avond was Gergiev vrij, een zeldzaamheid, want in de laatste vijf weken van het jaar trad hij zo’n dertig keer op. Wat te doen, met een slapende dirigent? Laten uitslapen was geen optie, hij wilde ook zelf dit interview. Begin dat jaar was ik een weekje in het Mariinski Theater in Sint-Petersburg, maar ik kreeg hem daar niet te spreken. Het leverde wel een verbijsterend verhaal op hoe gedreven en obsessief hij bezig was als chef-dirigent en artistiek leider. Hij bemoeide zich met elk detail, met alles en iedereen, van artistiek beleid tot het functioneren van de garderobe.

Maar nu wilde Gergiev graag vertellen over zijn toekomst in Rotterdam. In 1988 had hij daar zijn eerste concerten gedirigeerd, in 1989 werd hij vast gastdirigent. Vanaf september 1995 was hij chef-dirigent en artistiek leider van het nieuwe Gergiev Festival, dat in september 1996 zijn eerste editie zou beleven. Dus maakte ik hem wakker, al bleef hij in een soort halfslaap. Met één oog dicht, het andere met zijn vingers openhoudend, praatte hij nauwelijks verstaanbaar over de noodzaak van zijn talloze optredens overal ter wereld en over zijn Rotterdamse ambities. ‘Eigenlijk voel ik mij dood, het zou beter zijn als ik wat minder deed. Maar Kirov moet zich in de wereld laten zien om ons voortbestaan veilig te stellen.’ Sinds het einde van de Sovjet-Unie, met grote politieke, bestuurlijke, economische en financiële instabiliteit, vond Gergiev het zijn taak om met het Mariinski Theater de Russische muziek te

redden van de dreigende ondergang. Het vroeger zo befaamde Bolsjoi Theater in Moskou was al weggezakt in artistieke onbeduidendheid.

Rotterdamse benoeming Gergiev, die in 1987 voor het eerst had opgetreden in de VaraMatinee, had tijdens zijn eerste ‘Hollandse jaren’ al de rest van de wereld veroverd. Nu kreeg hij als Rotterdamse chef voor het eerst een vaste positie buiten Rusland. Vlak voor zijn benoeming ontving hij in Londen de prestigieuze onderscheiding ‘Dirigent van het jaar’. Zijn Rotterdamse benoeming was een wonder, hij had in elke wereldstad chef kunnen worden. Maar, zei hij, het ging hem niet om posities, maar om de kwaliteit van het werk en het repertoire. ‘Ik houd erg van het muziekleven in Nederland, het publiek is heel goed, het staat open voor nieuw repertoire.

Ik heb het gevoel dat ik in Rotterdam iets nieuws kan creëren.’

De instelling van het Gergiev Festival was een voorwaarde voor zijn benoeming geweest en hij wilde daarin ook veel doen met het Kirov-Orkest. ‘Dat is toch een echt operaorkest. Voor mij is het dus goed om ook te werken met het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Natuurlijk is het festival voor de Rotterdammers, maar er moeten ook mensen komen uit Londen en Parijs, uit New York en Tokio. Het moet een echt internationaal festival worden, daar geloof ik in.’

21

22

Gergiev Festivals: totaal-muziekfeesten Er waren grote artistieke successen van Gergiev met het Rotterdams Philharmonisch Orkest, tijdens reguliere concerten en buitenlandse optredens, maar speciaal tijdens de overweldigende Gergiev Festivals met hun bijzondere en opzienbarende programmering en uitvoerige randprogramma’s.

De festivals rond Sjostakovitsj (2001) en Prokofjev (2003) zijn nog steeds legendarisch. Onvergetelijk waren in 2000 en 2001 de uitvoeringen van de Zevende Symfonie ‘Leningrad’ van Sjostakovitsj met twee orkesten op het overvolle Doelenpodium: het Mariinski Orkest en het Rotterdamse orkest. Na afloop, tijdens stormen van applaus, omarmden en omhelsden ze elkaar: Gergievs broeders in muziek.

Zoiets was uniek in Nederland en het paste ook allemaal moeite­loos in de Doelen, met die typisch Rotterdamse overmaat aan ruimte. Het was alsof zulke totaal-muziekfeesten al decennia eerder waren voorzien. Zo maakten in 2004 tijdens het Tsjaikovski-­festival tweehonderdvijftig bomen van de Doelen een Russisch berkenbos met nostalgisch verdorrende blaadjes.

In de hal beneden werden Russische hapjes geserveerd en schonk men wodka. De foyers boven waren ingericht als 19deeeuwse Russische salons, met rode gordijnen en goudgelijste portretten en schilderijen.

Dat Valery Gergiev dertien jaar lang chef bleef was een nog groter wonder dan zijn benoeming, zijn loyaliteit was enorm. Toen Gergiev stopte als chef-dirigent – hij werd gelauwerd als ‘eredirigent’ – beleed hij nogmaals zijn blijvende verbondenheid met het orkest en het Festival dat zou doorgaan.

President Poetin benoemt Gergiev tot ‘Held van de Arbeid’. Dat heeft hij ruimschoots verdiend. De afgelopen 27 jaar gaf hij 4400 concerten in bijna vijftig landen met honderd orkesten. Meer dan 400 concerten gaf hij in Nederland, ruim de helft daarvan (232) in de Doelen. Bijna honderd keer leidde hij Nederlandse orkesten in het buitenland. Die aantallen, vooral uit zijn jonge jaren, zijn verre van compleet, weet Schipholdirecteur Peter van Laarhoven, die ze al jaren met connecties over de hele wereld zo veel mogelijk achterhaalt. Archieven en documentaties konden de flitsende Gergiev vaak niet bijhouden.

Redding Russische muziek Mei 2013. De redding van de Russische muziek is op grandioze wijze gelukt, Valery Gergiev is in de internationale muziekwereld met vlag en wimpel uitgegroeid tot de succesvolste dirigent. In Sint-Petersburg ontvangt hij zijn talloze vrienden, relaties, mecenassen en artiesten. Niemand in de muziek is zó wereldberoemd als Gergiev. Muziekliefhebbers, miljonairs en miljardairs uit Amerika, Europa en Rusland verdringen zich om hem heen. Naast het Mariinski Theater, dat al eerder werd uitgebreid met een concertzaal, opent hij Mariinski 2, een operatheater met de nieuwste toptechniek. Desondanks blijft de traditie heersen in Sint-Petersburg: er is een tsarenloge.

Maar Van Laarhoven is nu uiterst alert. ‘De teller voor mei 2013 staat voorlopig op 41 optredens.’ Na de festiviteiten rondom de opening van Mariinski-II (6 concerten) volgt het Moscow Easter Festival (23 concerten in 12 dagen), dan een Tosca met Bryn Terfel in Sint-Petersburg, 3 optredens tijdens het Salzburger Pinksterfestival, het verjaardagsconcert van het London Symphony Orchestra op 22 mei, het White Nights Festival (3 concerten), een openluchtconcert met het London Symphony Orchestra en de viering van honderd jaar Le sacre du printemps in Parijs (3 optredens). Gergiev is in de laatste decennia niets veranderd, behalve dat hij nu nóg meer dirigeert.

•

RPHO

gergiev festival 5 t/m 7 september

Precies vijfentwintig jaar na zijn debuut bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest markeert deze jubileumeditie Valery Gergievs zilveren band met zijn Rotterdamse publiek.

Kijk voor meer informatie op p. 51, 54 en 55

23

24

vrijdag in de flip

Vrijdag in de Flip is een andere concertopzet van de Doelen en brengt volop eigentijdse en eigenwijze muziek van alle genres.

vrijdag in de flip

PROGRAMMA 20 september

DoelenEnsemble met Ralph van Raat op piano, muziek van o.a. Harvey en Cage p. 56

27 september

De Flip: zo noemen de Doelenmedewerkers in de wandelgangen de Eduard Flipse Zaal. Het is echt een koosnaam: sinds tien jaar is de zaal, die tot dan toe een repetitielokaal was, een van onze concertzalen, en zowel musici als publiek zijn er dol op. Hij klinkt geweldig, en is met zijn 180 stoelen erg intiem.

als er iemand een voorvechter is geweest voor vernieuwing, dan was het wel Eduard flipse

Die intimiteit leent zich heel goed voor een andere concertopzet, en daar beginnen we dit seizoen mee: Vrijdag in de Flip. Nee, we denken niet dat Eduard Flipse zich zal omdraaien in zijn graf: als er iemand een voorvechter is geweest voor vernieuwing, dan was het deze geweldenaar wel. De reeks biedt concerten volgens een speciale formule: geen buffet in de hal beneden, maar een intieme bar boven.

Een concert zonder pauze met één lange set en na het concert wordt muziek gedraaid die is uitgekozen door de artiest van dienst, meestal met hem/haar ook als DJ om de avond feestelijk af te sluiten.

De concerten worden gekenmerkt door een enorme onderlinge diversiteit. Het DoelenEnsemble bijvoorbeeld opent de reeks concerten met niemand minder dan Ralph van Raat met onder meer prachtige, mysterieuze pianoklanken. Voor het volgende concert tekent dan weer het sprankelende nieuwe trio van Eric Vloeimans: dat wordt feest! En waar het New Rotterdam Jazz Orchestra heen en weer vliegt tussen jazz, rock en funk, laten de blazers van Calefax zich inspireren door de thema’s paradijs, leven en hel. Zoals gezegd: de concerten zijn zéér divers.

Oliver’s Cinema een sprankelend nieuw trio rondom trompettist Eric Vloeimans p. 58

4 oktober

New Rotterdam Jazz Orchestra nieuwe muziek die heen en weer vliegt van jazz, rock en funk p. 60

11 oktober

Calefax een programma met als inspiratiebron ‘Tuin der lusten’ van Jheronimus Bosch p. 62

18 oktober

Chambertones Trio geïmproviseer­de jazz in kamermuziekvorm p. 63

25 oktober

Mr. Clash Yannick Hiwat & guests p. 64

1 november

Fay Claassen eerbetoon aan haar muzikale held Chet Baker p. 67

22 november

Codarts & Royal Conservatory Orchestra eerbetoon aan Oliver Nelson met gastsolisten Trio Out of the Blues p. 72

29 november

Music Matters presents Poliana Vieira, Doeshka & Jared Grant met band p. 74 ‘Flipse, de jonge, energieke, stond met het bekende vuur te dirigeeren. Zijn colbertje had hij natuurlijk al lang afgelegd, dat is hem te lastig als hij de vonkenspettende muziek van ’n Fransch componist moet instudeeren.’ (Groot Rotterdam, 3 november 1933)

Jazzconcerten in samenwerking met

25

column

Eric vloeimans

Het ontstaan van Oliver’s Cinema Dit jaar wordt hij vijftig. Eric Vloeimans, een van Europa’s beste en meest geliefde jazzmusici. Om zijn vijftigste verjaardag te vieren, speelt hij dit seizoen vier concerten in de Doelen en is hij het hele seizoen onze vaste columnist.

Vroeger vond ik de accordeon een verschrik­ kelijk instrument. Een lelijke kitschklank en een bijbehorend repertoire dat reikt van De Kermisklanten en hoempapa tot walsen voor ouden van dagen en circusleut. Kortom, muziek om met een boog omheen te gaan.

Maar ontwikkelingen staan niet stil en opeens merk je dat je mening is veranderd. Na jaren en jaren muziekstudie, wel te verstaan. Je smaakpapillen veranderen. Het is net als met karnemelk, olijven en tomaten. Als kind vond je het vies, en nu opeens lust je het. Na een gedegen opvoeding aan tafel, overigens.

Elke keer weer een klein stukje proberen.

een cd van hem opgezet en de wonderschone improvisaties van Tuur Florizoone betoverden me op slag.

Een afspraak met Tuur was snel gemaakt.

Eén telefoontje en het was alsof ik mijn broer ontmoette. Het was het begin van een nieuw duo, dat inmiddels al op een lange reeks geslaagde concerten kan terugkijken.

Er zijn trouwens ook legio luisteraars die míjn instrument verschrik­kelijk vinden. Hard, schel, lelijk, militaristisch. Denk aan De Gebroeders Brouwer, Willy Schobben, Marty en al die andere mannen met hun Gouden Trompet die Il Silencio en O mein Papa spelen. Vroeger vond ik dat mooi, maar nu niet meer. Ja, smaak blijft een complexe materie.

Er is nóg een instrument waar ik compleet verliefd op ben – de cello. Een sensueel instrument, dat de functie van een bas kan overnemen, maar licht en slank blijft. Een gestreken melodie op de cello klinkt prachtig, als op een zwaardere altviool, maar nog steeds lenig en parmant. En nu ben ik niet alleen een fan van het instrument, maar ook van iemand die het subliem bespeelt. Hij kent zijn klassiekers, plukt als een jazzvirtuoos, strijkt als een prins en deinst ook niet terug voor elektronica. Hij komt uit buurland Duitsland en heet Jörg Brinkmann.

Terug naar de accordeon. Op een van mijn muzikale omzwervingen belandde ik in het Belgische plaatsje Rijkevorsel. Na een concert aldaar dronk ik een pintje aan de bar en in deze goede Belgische sferen kwam de accordeonkwestie weer eens aan bod. Zou er in België geen accordeonist rondlopen die bij mij past? ‘Awel, jazeker’, luidde de reactie, ‘dan moet ge den Tuur hebben!’ Er werd subiet

Wat voor een prachtmuziek zou de ontmoeting van Tuur en Jörg niet opleveren? Die gedachte liet me niet meer los. De eerste gelegenheid die zich voordeed was een concert in een prachtig natuurtheater in het Brabantse Kersouwe. Ieder nam zijn bladmuziek mee, we repeteerden twee uur ter plekke en gingen zo het podium op – op het scherpst van de snede kun je de mooiste dingen ontdekken.

Tuur bracht de muziek mee die hij geschreven had voor een documentaire over mosselen, l’Amour des Moules. Jörg droeg Fellini’s Waltz aan en en mijn bijdrage bestond uit muziek die ik voor Majesteit had gecomponeerd, en de thema’s uit de films Rosemary’s Baby en Cinema Paradiso. Zonder dat we vooraf hadden overlegd, kwam dat allemaal prachtig bij elkaar. Een groot cadeau, evenals het optreden dat fantastisch uitpakte. Ik had er ter plekke nog een broer bij : ) en op slag was een nieuw trio geboren.

Hoe verzin je een naam voor een nieuw trio? Na lang brainstormen keek ik zomaar eens wat een anagram zou opleveren.

En inderdaad, opnieuw een groot cadeau: Eric Vloeimans = Oliver’s Cinema.

Oliver’s Cinema vr 27 september

Oliver’s Cinema is het nieuwe trio van de Rotterdamse jazztrompettist Eric Vloeimans.

Het trio, dat in september 2013 zijn eerste cd presenteert, speelt filmische muziek met scherpe, avontuurlijke improvisaties.

Kijk voor meer informatie over dit concert in de agenda op p. 58

27

28

Così fan tutte

cosÌ fan tutte

gevaarlijk spel met de liefde Het Orkest van de Achttiende Eeuw komt naar de Doelen met Mozarts opera Così fan tutte. De makers beloven een semi-scenische voorstelling vol vaart.

door Guido van Oorschot foto’s Sanne Donders

OPERA Così fan tutte het verhaal

Het is snikken en sniffen op de kade van Napels. Hoe kan het ook anders: de zusjes Fiordiligi en Dorabella nemen afscheid van hun vriendjes, de officieren Guglielmo en Ferrando.

Hun boot ligt klaar, de twee vertrekken hals over kop naar het slagveld. Fiordiligi bewerkt Guglielmo: zweer me dat je elke dag zult schrijven! Dorabella smeekt Ferrando: liefste, denk aan mij, blijf me trouw, addio!

De operacomponist, Wolfgang Amadeus Mozart, drenkt het tafereel in hartverscheurende klanken. De pijn schrijnt des te heviger als je weet dat de zussen in Così fan tutte worden onderworpen aan een wreed experiment. Want amper zijn hun kerels de haven uitgevaren, of ze keren vermomd als Albanezen terug. Op stang gejaagd door Don Alfonso willen ze de trouw van hun meisjes testen. Wedden, heeft die oude bok gezegd, dat ze binnen een dag een andere vrijer hebben? Così fan tutte – zo zijn ze toch allemaal, de vrouwen? Voor die weddenschap kent Jeroen Lopes Cardozo maar één woord: gruwelijk. Hij regisseert de opera in oktober in de Doelen, als het stuk wordt uitgevoerd door het Orkest van de Achttiende Eeuw.

Don Alfonso, een oude filosoof, daagt de jonge officieren Guglielmo en Ferrando uit.

Wedden, zegt hij, dat jullie vriendinnen Fiordiligi en Dorabella binnen een dag in de armen liggen van een andere man? De jongens, zwaar beledigd, laten zich meeslepen in een experiment. Zogenaamd vertrekken ze naar het slagveld, maar vermomd als Albanezen keren ze terug om de trouw van hun meisjes te testen. Die tuinen er smadelijk in. Om hun weerstand te breken, moet Don Alfonso wel een paar listen verzinnen. Ook het dienstmeisje Despina betrekt hij in het complot. Slot van het liedje: Fiordiligi en Dorabella vallen voor elkaars vriendje. Juist willen ze in het huwelijksbootje stappen, of de jongens gooien hun vermomming af. Aha, dames, betrapt! Don Alfonso’s proef met de liefde lijkt geslaagd.

Maar hoe zit het intussen met de krassen op de ziel?

Spanningen en erupties Inmiddels zijn de regisseur en de directeur al maanden in de weer met Così fan tutte. Ze praten, piekeren en sparren, bijvoorbeeld over het karakter van de zusjes. Fiordiligi is de principiële van de twee, vindt Lopes Cardozo. Hij ziet in haar het Hollandse type: ‘Lang verzet bieden, maar áls ze zich laat verleiden, gaat ze ook all the way.’ In Dorabella vermoedt hij eerder een latina: ‘Hard roepen: ik ga nooit vreemd! Maar vijf minuten later al met een ander staan foezelen. En dan achteraf zeggen: ach, dat telt niet.’

Vooral het duiden van Don Alfonso kostte de nodige hoofd­ brekens. Hij is de filosoof die twee onschuldige paartjes gooit in de reageerbuis van een bedenkelijk experiment. Lopes Cardozo Naast hem aan een Amsterdamse tafel zit Sieuwert Verster, de orkestdirecteur. Buiten deinen woonschepen aan de Borneokade; beschouwt hem als een verbitterde oude baas die jaloers is op mooie, jonge mensen. ‘Een stoker zoals je ze ook vandaag de dag binnen zwerven boeken, cd’s en een met kleurige plakplaatjes nog tegenkomt. Denk aan de pestkop die een gemanipuleerde behangen operapartituur. Lopes Cardozo en Verster hebben foto op Facebook zet, waarop je je vriendin ziet tongzoenen met in 2011 met succes hun schouders gezet onder Mozarts opera een ander. Maar orkestdirecteur Verster neemt het voor Don Die Entführung aus dem Serail. ‘Indrukwekkend’, kopte NRC Alfonso op. ‘Ik vind hem geen pur sang slechterik. We mogen Handelsblad. ‘Wat een klasse!’, jubelde de Volkskrant. Ook bij menig Doelenbezoeker staat die productie in het geheugen gegrift. soms best meelij met hem hebben.’ De kwestie is zo oud als

29

30

het stuk zelf: bekijk je de belevenissen van de vier jongelui van de luchtige kant (overspel, ohlala, haha!). Of verbijt je je bij de onbeschofte wijze waarop de meiden er worden ingeluisd? Voor de 19de-eeuwer Richard Wagner was het duidelijk. Hij hoorde in Così fan tutte ‘goudglanzende torens van muziek’, maar de tekst van Lorenzo da Ponte vond hij ‘wanstaltig’ en ‘inhoudsloos’.

Na de première in 1790 waren er meteen twee kampen. Een beroepsacteur hakte het libretto aan spaanders: ‘een afgrijselijk gedrocht dat vrouwen kleineert, en waaraan het publiek geen plezier kan beleven.’ In het andere kamp stond graaf Zinzendorf, die het libretto ‘best vermakelijk’ vond.

Jeroen Lopes Cardozo kán zich de Così desgevraagd voorstellen als blijspel. Dat Fiordiligi en Dorabella aan het eind schaterend zeggen: jongens, wat hebben jullie ons een heerlijke poets gebakken! Maar, zegt de regisseur, dan zit je wel met een probleem. ‘Want hoe verklaar je de spanningen en erupties in de muziek, die borrelt als een Vesuvius?’

Sieuwert Verster zakelijk leider Orkest

»

Sieuwert Verster musicoloog, dramaturg en kunsthistoricus is mede-oprichter en zakelijk leider van het Orkest van de Achttiende Eeuw, dat zo'n vijftig musici telt, afkomstig uit de hele wereld is oprichter van het cd-label Attacca startte daarmee in 1981 met het uitbrengen van Nederlandse muziek richt zich met dit label tegenwoordig op ‘World’s Avantgarde’ ontving in 2006 van koningin Beatrix het Erekruis als blijk van waardering voor adviezen aan de Koninklijke Familie op muzikaal en cultureel terrein •

»

»

» » »

OPERA Così fan tutte

‘Hoe verklaar je de spanningen en erupties in de muziek, die borrelt als een Vesuvius?’

Jeroen Lopes Cardozo regisseur

»

Jeroen Lopes Cardozo debuteerde met de kerkopera Curlew River van Benjamin Britten werkte eerder met het Orkest van de Achttiende Eeuw in Les Indes Galantes (Rameau) en Die Entführung aus dem Serail (Mozart) regisseerde opera’s van Monteverdi, Purcell, Offenbach, Wagner, Menotti en Vaughan Williams werkte met dirigenten als Jaap van Zweden, Ed Spanjaard en Frans Brüggen regisseerde musicals en shows, onder meer The Phantom of the Opera voor Joop van den Ende Theaterproducties bedacht als gevechtschoreograaf honderden gevechtshandelingen en schermscènes voor theater, film en televisie over Les Indes Galantes schreef de Volkskrant: ‘regisseur Jeroen Lopes Cardozo heeft een prachtvoorstelling neergezet' •

»

»

»

»

»

»

Geen makke schapen Net als Die Entführung presenteert Lopes Cardozo Così fan tutte semi-scenisch. Dat wil zeggen: de zangers zijn gekostumeerd en acteren in een theatrale setting. Op tafel spreidt Sieuwert Verster de schetsen uit van Ysbrant. Deze expressionistische schilder, 75 jaar inmiddels, voorziet de voorstelling van een visueel kader.

Op het podium van de grote Doelenzaal zal ook, voor iedereen zichtbaar, het Orkest van de Achttiende Eeuw zitten. Dat is geen verlegenheidsoplossing, zegt Verster. ‘De opera speelt zich af voor, achter, naast en tussen de musici. Het orkest wordt een van de accu’s van de voorstelling.’ En dat de muzikanten geen makke schapen zijn, heeft regisseur Lopes Cardozo al gemerkt tijdens Die Entführung. ‘Ze denken actief mee. Tussen de repetities door stappen ze op me af: zeg Jeroen, kan die scène niet beter zus of zo?’

Frans Brüggen, de oprichter en aanjager van het Orkest van de Achttiende Eeuw, is er dit keer helaas niet bij. Om gezondheidsredenen heeft de dirigent een sabbatical van een

halfjaar genomen. Maar over die teleurstelling waren Verster en Lopes Cardozo vrij snel heen. Brüggens vervanger heet namelijk Ed Spanjaard. Hij behoort tot de favoriete gastdirigenten van het Koninklijk Concertgebouworkest. Voor Wagners vierluik Der Ring des Nibelungen bij de Nationale Reisopera is hij bejubeld.

En wie zich afvraagt wat Ed Spanjaard heeft met historische instrumenten: al jaren sluipt hij binnen bij repetities van het Orkest van de Achttiende Eeuw. Bij Die Entführung stond hij zelfs als vervanger klaar in de coulissen, voor het geval Frans Brüggen het stokje op het laatste moment moest overdragen.

‘Een betere vervanger kan het orkest zich niet denken’, zegt Verster. ‘En reken maar dat de musici kritisch zijn.’ Lopes Cardozo is al even enthousiast. ‘Ed en ik hebben eerder samengewerkt in een Wagneropera. Hij is zo’n zeldzame dirigent die bij alle repetities aanschuift, ook als er geen orkest valt te bekennen.’

31

32

OPERA Così fan tutte

‘Opera moet gaan over het leven van nu.’

Ed Spanjaard dirigent

»

Ed Spanjaard leerde het vak bij o.a. Bernard Haitink en Herbert von Karajan was chef-dirigent van het Nieuw Ensemble en van het Limburgs Symfonie Orkest staat als gastdirigent geregeld voor het Koninklijk Concertgebouworkest won met het Nederlands Kamerkoor een Edison voor een cd met koormuziek van Rudolf Escher vierde triomfen met Wagners cyclus Der Ring des Nibelungen bij de Nationale Reisopera dirigeerde de Nederlandse Bachvereniging in muziek van Bach en navolgers over Der Ring des Nibelungen schreef NRC Handelsblad: ‘De grootste tover komt uit de orkestbak. Ed Spanjaard heeft zich als Wagnerdirigent zonder zwakke plekken op de kaart gezet •

»

»

» »

»

»

Kwebbelende dienstmeid Trots zijn de directeur en de regisseur ook op de solozangers, die ze vooral in Nederland hebben gerekruteerd. Lopes Cardozo: ‘Ik ben altijd weer verbaasd hoeveel fantastische operazangers we hier hebben rondlopen.’ Lenneke Ruiten, de bejubelde sopraan uit Die Entführung aus dem Serail, keert terug als Fiordiligi. Haar zusje Dorabella wordt gezongen door Rosanne van Sandwijk. Hun verloofden Guglielmo en Ferrando komen voor rekening van de bariton André Morsch en de uit Zweden geplukte tenor Anders Dahlin. Hij is meteen de enige buitenlander, want David Wilson-Johnson (Don Alfonso) woont al jaren in het centrum van Amsterdam.

Così fan tutte kent prachtige aria’s. ‘Come scoglio’ bijvoorbeeld, waarin Fiordiligi zich ‘als een rots’ verzet tegen het versierwerk

van een verleidelijke Albanees. Amusant is het gekwebbel van de dienstmeid Despina (vertolkt door Ilse Eerens); verkleed als arts en notaris draagt ze bij aan het bedrog. En in de kelen van Cappella Amsterdam is de koorzang superieur.

Verster en Lopes Cardozo voorspellen een voorstelling vol vaart.

Het zingzeggen van de recitatieven hebben ze hier en daar ingekort. Het publiek van tegenwoordig, leggen ze uit, is nu eenmaal gewend aan de flitsende beelden van film en televisie.

Dat je zo’n ingreep best mag plegen, heeft Jeroen Lopes Cardozo tijdens het werk aan Die Entführung geleerd van Frans Brüggen.

‘Ik dacht eerlijk gezegd dacht dat hij elke 18de-eeuwse noot wel heilig zou verklaren. Wat een onzin, zei Brüggen. Opera moet gaan over het leven van nu.’

•

33

spotify playlist Beluister het Orkest van de Achttiende Eeuw met een andere opera van Mozart (La Clemenza di Tito) via de Spotify-playlist behorende bij dit magazine op www.dedoelen.nl/spotify

Lorenzo da Ponte Lorenzo da Ponte (1749-1838) was een typisch 18deeeuwse scharrelaar. Tijdgenoten beschrijven de Italiaan als een charmeur en een dandy. In Wenen werkte hij aan verschillende stukken en leverde hij aan Mozart de spitse operateksten van Le nozze di Figaro (1786), Don Giovanni (1787) en Così fan tutte (1790).

CosÌ fan tutte ma 7 oktober

Scenische uitvoering van Mozarts opera Così fan tutte door het Orkest van de Achttiende Eeuw.

Kijk voor meer informatie over dit concert in de agenda op p. 61

34

kids

maan, roos, muziek

spannende verhalen, mooie muziek en knutselen illustraties Barbara Mulderink

Voor iedereen vanaf zes jaar organiseert de Doelen de reeks familie­ voorstellingen Maan Roos Muziek. Dit zijn voorstellingen die de kleinsten in het gezin kennis laten maken met live gespeelde klassieke muziek. Met Villa Zebra organiseren we bovendien vanaf dit seizoen na afloop leuke knutselworkshops. Nog lang na de muziekvoorstelling blijft het gezellig in de foyer. Zo is een bezoek aan Maan Roos Muziek een complete middag uit.

DE MANNEN VAN MINSK (6+) zo 6 oktober

Annie en Bertje willen niet gaan slapen. Hun ouders dreigen dat de Mannen van Minsk ze komen halen als ze nu niet onmiddellijk onder de dekens kruipen en het licht uitdoen. Zo begint deze muziekvoorstelling die het midden houdt tussen een musical, opera en hoorspel.

Het Matangi Quartet brengt de ontregelende wereld van Minsk op virtuoze en hilarische wijze tot leven.

Aansluitend van 15.00-16.00 uur is er een knutselworkshop met Villa Zebra!

Kijk voor meer informatie over de voorstelling in de agenda op p. 61

CARMEN (7+) zo 10 november

Bizets Carmen is een van de mooiste opera’s aller tijden en de voorstelling die Frank Groothof ervan maakte in 1995 was een enorm succes. In deze nieuwe versie zingt, speelt en danst Frank Groothof samen met een flamenco-ensemble het verhaal over de wanhopige liefde tussen Carmen en José.

Aansluitend van 15.00-16.00 uur is er een knutselworkshop met Villa Zebra!

Kijk voor meer informatie over de voorstelling in de agenda op p. 70

35 stap waai 3 p en v erd

l ef u w ta p p e i s n ebt ga 2 je h

am en enc v erd osch er oene n

ren rlo je bent je hoedje ve rug ga 1 stap te

er

,

11

08

je h ebt n enen i e u w e flamencoscho ga 2 sta ppen verder

d oe e h tap j t n je be ga 1 s

j ter e ver ug lore n,

26

27 28

06

24

25

07

10

09

12

13

29

je komt een stier tegen, sla 1 beurt over

05

23

30

32 34

16

33

21

wd, je bent getrou er r e v ga 1 stap d

04

waai 2 stappen verder

22

35

31

nen

15

je choe h e b t nieuwe flamencos er ga 2 stappen verd

je komt een stier tegen, sla 1 beurt over

14

je komt een stier tegen, sla 1 beurt over

FINIS H

wat heb je nodig 1 dobbelsteen, 2 tot 4 spelers, uitgeknipte pionnen stap 1 knip de snorren en bloemen uit en plak ze ergens op, dit is je pion stap 2 gooi om de beurt met de dobbel­steen en volg de stappen op het bord stap 3 wie het eerst bij de finish is wint het hart van Carmen

je komt in de gevangenis begin opnieuw

02

01

START

m sla een 1 b siga eur ar-p t ov auze, er

speel het bordspel van carmen en josĂŠ

20

e ne

or do e j r aat ee at l een k a d l de so oi nog go

,

19

18

03

17

36

reacties

een greep uit...

Dat was de laatste keer #lotrlive:-( Heb weer gigantisch genoten van het @rdamsphil en heb zelfs handtekening van Wicki en solist! @dedoelen

Gido@MasterSax_vld over de uitvoeringen van Lord of the Rings, The Return of the King LIVE

Lord of the Rings Live was incredible. (again!)

Overwhelming. I’m drained! Amazing performances

by Kaitlyn Lusk, Ludwig Wicki & @rdamsphil!

Ik wil via deze weg Neil Wallace bedanken voor de kans om op de avond van het concert eventjes de componist Tan Dun te spreken en een handtekening van hem te ontvangen. En de zeer fijne introductie die hij hiervoor gebruikte!

Hartelijk dank aan hem, en natuurlijk de hele organisatie en alle medewerkers voor dit fantastische filmmuziekconcert!

P. Peeters over The Martial Arts Trilogy o.l.v. Tan Dun

Wow. Wat een prachtige kleedkamer krijg ik in de Doelen. #rotterdam @halinareijn

Ronald Vonk@ronaldvonk

Ik heb zelden zo genoten van een muziek stuk als van The Stolz. Echt geweldig. Ik kwam er als een blij mens uit.

B. Bakker over het concert Exil in Halbe door The Stolz Quartet tijdens Operadagen Rotterdam

Ook iets te melden? Graag! mail naar communicatie@dedoelen.nl of volg ons op twitter.com/dedoelen en facebook.com/dedoelen

Vorige week bezocht ik een concert in de Doelen, maar door werkzaamheden aan een van de straten voor de Doelen kon ik niet op tijd bij het concert zijn waardoor ik maar net op tijd in de zaal was, wat ik vervelend vond.

Aldus de heer De Vlieger Reactie de Doelen: Helaas hebben wij dit jaar te kampen met veel werkzaamheden aan de wegen rondom de Doelen vanwege de vernieuwing van het stationsgebied.

De Doelen wordt altijd tijdig geĂŻnformeerd als zich grote werkzaamheden voordoen en wij informeren u daar zo goed en tijdig mogelijk over. Meestal gebeurt dat uit tijd- en kostenoogpunt via e-mail. Als uw e-mailadres bij ons bekend is, krijgt u dus automatisch bericht.

Andere manieren om de drukte te omzeilen zijn het reizen met het openbaar vervoer of door wat extra tijd in te ruimen voor uw reis.

partners

kleine jazzcats worden groot door Elsbeth Grievink

Ook ‘jazzcats’ zijn thuis in de Doelen. Onze jazzprogramme­ring komt tot stand in samen­ werking met de Stichting Jazz International, die bijna wekelijks een concert organiseert in een van onze zalen.

Omdat het aan een prominent jazzpodium ontbrak, werd in 2001 de Stichting Jazz International Rotterdam opgericht. Zij stelden zich tot doel om jazz te programmeren op verschillende locaties in de stad. Oók in de Doelen. De samenwerking groeide uit tot een innige vriendschap. ‘De Eduard Flipse Zaal is gebouwd voor kleinschalige kamermuziek en heeft de potentie om een gedroomde muziekclub te worden’, vertelt Frank van Berkel, artistiek directeur van Stichting Jazz International. ‘De eerste concerten die we er organiseerden, waren zo succesvol dat jazz steeds meer ruimte kreeg binnen de programmering van de Doelen. We begonnen met het ontwikkelen van abonnementenseries. Tegenwoordig trekken we samen op.

We brengen bijna wekelijks jazz in de Doelen.’

Nieuwe concepten Van Berkel: ‘In principe krijgen wij van de Doelen carte blanche om te doen wat we willen, maar we maken gebruik van elkaars kennis en expertise om tot nieuwe concepten te komen. Een goed voorbeeld daarvan is de concertserie van Eric Vloeimans. De trompettist wordt dit jaar vijftig. Dus dachten wij: mooi moment om hem te vragen voor een serie Blue Sofa concerten. Vervolgens bedachten Neil Wallace en Hans de Lange (programmeurs van de Doelen): laten we er dan een ‘artist in residence’ van maken!

Eric gaf aan dat hij graag met het Rotterdams Philharmonisch wil optreden en met de Britse pianiste Joanna MacGregor. ‘Fantastisch plan!’ vond Neil. Nou, en zo komt zo’n programma dan tot stand. Een ander mooi product van

De Doelen en jazz De Doelen en jazz, ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Herinnert u zich Het Newport Jazz Festival, de voorloper van het North Sea Jazz Festival, dat begonnen is in de Doelen?

Toen al, in de jaren zestig en zeventig, stonden hier legendes op het podium, zoals Dizzy Gillespie, Dave Brubeck, Thelonius Monk, John Coltrane, Miles Davis, Sarah Vaughan en Don Ellis.

de samenwerking is het New Rotterdam Jazz Orchestra, een orkest gevormd door de beste jonge jazzmuzikanten van dit moment. Neil Wallace spreekt al van het ‘zesde huisorkest van de Doelen’. Van deze veelbelovende musici gaan we nog veel horen.’

37

38

Op bezoek bij

In de zaal zitten we vaak in stilte naast elkaar, te genieten van de muziek.

Zonder te weten wie degene is die naast ons zit. Op deze plek vertellen bezoekers van de Doelen hun verhaal. door Elsbeth Grievink foto’s Sanne Donders

‘De Grote Zaal vind ik bijna science fiction, zo mooi.’

Tom en lore van Odijk 43 en 1,5 jaar, architect en pianiste in spé

39

40

‘Ik heb veel in bandjes gezongen en pingel wat op een gitaar.

Dat is heerlijk om te doen.’ Henriette Visscher 28 jaar, styliste

41

‘Na een mooi concert kan ik het leven weer aan.’

Meneer Dorren

89 jaar, gepensioneerd neuroloog

42

‘Mijn eerste bezoek aan de Doelen zal ik nooit vergeten.

Als tienjarig meisje keek ik mijn ogen uit.’ Antoinette Lammers pianodocente

op bezoek bij

‘Gelukkig heb ik thuis een goede platencollectie, zodat ik elke dag een mooi concert voor mezelf kan samenstellen.’

Tom van Odijk

Henriette Visscher

(43 jaar, architect) kan compleet wegdromen in de concertzaal ‘Als ik denk aan mijn ouders, en het huis waar we woonden, dan denk ik aan klassieke muziek. Er stond een piano in de woonkamer, waar ik op speelde als ik uit school kwam. Mijn moeder nam me soms mee naar klassieke concerten in de Schouwburg. Een aantal jaren geleden heb ik opnieuw les genomen. Hoe beter je leert spelen, hoe meer lagen je in de muziek ontdekt. Klassieke muziek heeft iets goddelijks, het helpt je los te komen van routinegedachten. Het zet dingen in een ander perspectief, waardoor je soms zomaar een goed idee krijgt tijdens het luisteren. In een concertzaal kan ik compleet wegdromen. Het ritueel van naar de Doelen gaan is leuk. Het gebouw heeft grandeur, je voelt je er klein. De Grote Zaal vind ik bijna science fiction, zo mooi. Ik verheug me erop samen met mijn dochter naar concerten te gaan, later.

Nu geef ik haar huiskamerconcertjes.

Ze scharrelt wat rond de piano, klapt in haar handen of zingt ineens heel hard mee. Ik heb het idee dat ze nu al veel lol beleeft aan de muziek. Net als ik vroeger.’

(28 jaar, styliste) bezocht de mooiste concerten in haar studententijd ‘Het eerste wat ik doe als ik thuiskom?

Muziek aan. Standaard. Muziek is alles. Ook muziek máken is belangrijk voor me. Ik heb veel in bandjes gezongen en pingel wat op een gitaar. Dat is heerlijk om te doen. Op mijn tiende begon ik met viool spelen. Ik zat in drie orkesten en oefende twee tot drie uur per dag. Het was mijn droom om naar het conservatorium te gaan, tot ik rond mijn zestiende andere interesses kreeg. Het werd uiteindelijk kunstacademie, maar de liefde voor muziek is gebleven. Van klassiek tot reggae en R&B. Als student ontdekte ik dat je goedkoop naar concerten in de Doelen kunt. Tot en met 26 jaar betaal je maar 9 euro, ongeacht voorstelling of rang.

Dat is toch super? Ik bestelde meteen een rits kaarten en zag de meest fantastische concerten. Van ingetogen, klassieke vioolconcerten tot Kaapverdische avonden waarbij het dak eraf ging. De laatste keer in de Doelen was met Museumnacht, toen heb ik Postmen gezien. Dat was ook heel gaaf.

Inmiddels ben ik student-af en kosten concertkaartjes best veel geld. Maar het is maar net waar je prioriteiten liggen. Als je een avondje bier gaat drinken ben je het ook kwijt.’

meneer Dorren

Antoinette Lammers

(89 jaar, gepensioneerd neuroloog) heeft afscheid moeten nemen van de Doelen ‘Vorige week bezocht ik mijn laatste concert in de Doelen. Met bloedend hart, hoor, maar het gaat niet meer. Ik ben bijna 90 jaar. Toen mijn abonnement afliep, besloot ik: hierna is het mooi geweest. Mijn laatste concert was een dubbelprogramma van Sjostakovitsj onder leiding van Yannick NézetSéguin. Prachtig uitgevoerd. Toch ging ik met een verdrietig gevoel naar huis.

Dat was het dan. Ik was 14 toen mijn vader me voor het eerst meenam naar het concertgebouw in Aken. Daar hoorde ik Beethoven en Schubert, en kwam ik in aanraking met geweldige dirigenten, zoals Mengelberg. Er ging een wereld voor me open. Ook toen ik ouder werd, bleef klassieke muziek mijn uitlaatklep. Als neuroloog maakte ik vaak treurige dingen mee.

Het gebeurde regelmatig dat ik het concertgebouw in mineurstemming binnenging, en twee uur later weer helemaal opgeknapt naar buiten kwam. Dan kon ik het leven weer aan.

Ik vind het jammer afscheid te moeten nemen van de Doelen, waar ik zo veel moois heb gehoord. Gelukkig heb ik thuis een goede platencollectie, zodat ik elke dag een mooi concert voor mezelf kan samenstellen. Daar haal ik nu mijn vreugde uit, al haalt dat het niet bij het avontuurlijke, levende geluid van de concertzaal. Daar kan geen opname tegenop.’

(pianodocente) gunt al haar leerlingen een concertervaring ‘Mijn eerste bezoek aan de Doelen zal ik nooit vergeten. Het waren de jaren zestig, met de prachtige Promenade­ concerten van het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder leiding van Edo de Waart. Mensen kleedden zich toen nog heel mooi aan voor een concert. Sommige vrouwen kwamen in het lang. Als tienjarig meisje keek ik mijn ogen uit. Het gebouw, dat imposante orgel, de muziek, het publiek: overweldigend vond ik het. Als pianodocent wil ik mijn leerlingen die ervaring ook graag meegeven. Ik neem ze regelmatig mee naar de Doelen.

Er zijn leerlingen bij die nog nooit in een concertgebouw zijn geweest.

Hen neem ik het liefst mee naar iets heel bekends, zoals Wibi Soerjadi of Eliane Rodrigues tijdens de jaarlijkse kerstmatinees. Naar Wibi kwam ik met tachtig man, in de leeftijd van 6 tot 80 jaar, en kreeg een speciaal tarief. Van zoiets maak ik echt een uitje. Vantevoren geef ik een lezing, na afloop drinken we iets of halen we een ijsje.

Mijn leerlingen vinden het stuk voor stuk geweldig om mee te maken. Wat wil je: een concert bijwonen geeft een extra dimensie aan je hobby. Je grote voorbeeld op het podium zien optreden, werkt enorm inspirerend. Wibi is met ons op de foto gegaan, op de trappen van de Doelen. Dat vergeten we natuurlijk ook nooit meer.’

Heeft u zelf een bijzonder verhaal dat u ons wilt vertellen? Of wilt u reageren op deze rubriek?

Mail ons: communicatie@dedoelen.nl

43

44

kennis

pianotranscriptie

Vaak beschouwt men het transcriberen als jatwerk Rian de Waal (1958-2011) inspireerde de Doelen tot een serie pianomuziek rondom de kunst van de pianotranscriptie.

De muziekgeschiedenis van de achttiende en negentiende eeuw staat bol van voorbeelden van componisten die composities van collega’s bewerkten. De lijst van arrangeurs en bewerkers bevat vele beroemde namen en wijst op een muziekpraktijk die eerder regel dan uitzondering was. Bach bewerkte muziek van Vivaldi, Mozart varieerde op thema’s van Gluck en Beethoven nam Diabelli onder handen. Chopin fantaseerde over muziek van Meyerbeer en Schumann bewerkte Beethoven. Beroemd zijn ook de combinaties Brahms-Paganini, Reger-Brahms, RachmaninovCorelli, Stravinsky-Tsjaikovski en Webern-Liszt. Liszt heeft vrijwel zeker de meeste tijd besteed aan het transcriberen, bewerken en parafraseren van andermans werken. Van de 193 van Liszt bekende pianotranscripties zijn er slechts 48 arrangementen van eigen werk. De overige transcripties baseerde hij op composities van (oud)collega’s variërend van Bach tot Wagner.

De negentiende-eeuwse virtuoze pianotranscriptie is zo’n vijfentwintig jaar het werkterrein geweest van de Nederlandse pianist Rian de Waal. Tot aan zijn overlijden in 2011 zette hij zich onvermoeibaar in voor dit tegenwoordig verwaarloosde en ondergewaardeerde genre. Talloze malen speelde hij op zijn recitals met veel succes transcripties en bewerkingen die Liszt en Godowsky maakten van andermans noten.

Rian de Waal omarmde het genre en gaf het een gelijkberechtigde plaats naast sonates, ballades en andere gerespecteerde vormen van pianomuziek. Hij inspireerde de Doelen tot een serie rondom de kunst van de pianotranscriptie. En hij wijdde een gezaghebbend boek aan het onderwerp waarvan hij het verschijnen niet meer kon meemaken: Metamorphosis: The Art of The

door Clemens Romijn

kennis Romantic Virtuoso Piano Transcription. Op zondag 29 september 2013 wordt het boek in de Doelen gepresenteerd, in de aanloop naar het avondconcert dat een eerbetoon is aan Rian de Waal. In het concert laat de jonge pianist Hannes Minnaar horen hoe klavierleeuwen als Liszt, Busoni en Rachmaninov hun respect hebben betuigd aan Bach. Hannes Minnaar treedt op met de mezzosopraan Marion van den Akker, die Rian de Waals fascinatie als zijn levens­ partner van nabij heeft gevolgd.

Een muzikale missie Niet alleen door zijn recitals, maar ook via het geschreven woord wilde Rian de Waal nieuw licht werpen op het stiefkind uit de pianoliteratuur. Zo schreef hij in 2009: ‘De virtuoze pianotranscriptie is een genre dat een ongekende bloeiperiode beleefde in de tweede helft van de negentiende eeuw. De piano had zich ontwikkeld tot een compleet en machtig instrument dat veelzijdiger was dan welk ander instrument ook. Het was de glorietijd van de piano en de pianovirtuozen, de ‘Gouden Eeuw van het pianospel’. Deze populariteit nam zulke vormen aan dat na een stormachtige uitvoering van Berlioz’ Symphonie fantastique onder diens eigen

leiding, Liszt aan de piano ging zitten en de Marche au supplice herhaalde met een nog groter effect dan het hele orkest tevoren had bereikt! In de loop van de twintigste eeuw zijn de transcripties helaas grotendeels van de programma’s verdwenen, ook al bleven grootmeesters als Horowitz, Cherkassky, Bolet en Wild hen hartstochtelijk verdedigen. Nu is het een vrijwel uitgestorven kunst, die nog door slechts enkelen beoefend wordt.

Earl Wild en Jorge Bolet drukten mij op het hart de grote transcripties vooral te blijven spelen. Dat heb ik ook meer dan een kwart eeuw gedaan. Desondanks heerst er nog een wijdverbreid vooroordeel tegen transcripties in het algemeen. Vaak beschouwt men het transcriberen als jatwerk, dat voortkomt uit ideeënarmoede en beoordeelt men het resultaat als tweedehands en tweederangs muziek. Niets is echter minder waar.

Natuurlijk, net zoals er goede en slechte symfonieën en sonates zijn, bestaan er goede en slechte transcripties. Dat het resultaat heel vaak goede muziek oplevert, wil ik graag laten horen.’

‘Zo kon Liszt via zijn transcripties de muziek van Bach voorstellen aan een nieuw, groot publiek.’

Advocaten Liszt en De Waal Eigenlijk lag Rian de Waals promotie van de virtuoze pianotranscriptie in de lijn die Franz Liszt ermee beoogde: het wereldkundig maken van andermans muziek en door bewerking voor het medium piano op een ander plan tillen. Door transcriptie, parafrasering en bewerking ontstond een nieuw, autonoom kunstwerk. Liszt stond daarbij op de schouders van de componisten van variatiewerken uit zijn jonge jaren, zoals Beethoven, Hummel en Schubert. De transcriptie van opera’s, symfonieën en kamermuziek liep parallel met de opkomst van de piano als instrument van de burgerij. Talrijke meesterwerken konden zo in grijpklare versies in de huiskamer van achter de toetsen worden verorberd.

Operafantasie en parafrase vormden het leeuwendeel van de piano­recitals van meesterbewerker Liszt. Maar ook keek hij om in de tijd, naar de muziek van Bach die na zijn dood in 1750 in vergetelheid was geraakt.

Zo kon de klavierleeuw via zijn transcripties aan een nieuw, groot publiek de muziek van Bach voorstellen, destijds een volkomen onbekende cantor uit Leipzig. Het recital door Hannes Minnaar en Marion van den Akker kunnen we dus beschouwen als een driedubbel eerbetoon: aan Rian de Waal, Franz Liszt en Johann Sebastian Bach.

spotify playlist Beluister twee voorbeelden van transcripties via de Spotifyplaylist behorende bij dit magazine op www.dedoelen.nl/spotify

Virtuoze piano­ transcripties zo 29 september

Hannes Minnaar, piano m.m.v. Marion van den Akker mezzosopraan met voorafgaand presentatie van Metamorphosis: The Art of The Romantic Virtuoso Piano Transcription van Rian de Waal Kijk voor meer informatie over dit concert in de agenda op p. 59

45

46

andere geluiden www.emuziek.nl

gratis naar de beste muziek luisteren De Centrale Discotheek Rotterdam biedt een gratis online streaming dienst aan voor alle leden van de Rotterdamse Bibliotheek en CDR. Een soort Spotify, waarmee u thuis naar de enorme collectie van de CDR luistert.

www.tedxnijmegen.nl

bekijk de Ted talk van André Heuvelman

‘I wanted to be normal when I was young…’, zo begint de Ted talk van André Heuvelman, solo trompettist van het Rotterdams Philharmonisch Orkest en lid van het Nederlands Blazers Ensemble. Een inspirerende speech over de kracht van muziek en het overwinnen van obstakels.

Kijk op www.tedxnijmegen.nl en scroll door de lijst met filmpjes.

luistercursus

verdiep je van tevoren in een van de concertseries De Rotterdamse Volksuniversiteit biedt in samen­ werking met de Doelen drie luistercursussen die speciaal zijn samengesteld ter voorbereiding op de gelijknamige concertseries in de Doelen. De cursussen starten in september en vinden plaats bij de Rotterdamse Volksuniversiteit. Op de website vind je deze cursussen in de categorie Kunst-Cultuur-Koken.

Het betreft cursussen bij de series: Hommage aan Rian de Waal, Zangbodem en Beroemde koorwerken.

Kijk op www.volksuniversiteitrotterdam.nl voor meer informatie.

boek

het geluid van rotterdam, om te lezen

Als dichter zwerft Henk Ester (1952), geboren in Rotterdam, graag op de Maasvlakte en door de duinen. Hij observeert stad en haven en is een scherp waarnemer van geluiden. Die vormen de rode draad in deze bundel waar ook musici en componisten in voorbij komen. In het gedicht Middagduivel stelt hij de vraag wie over 500 jaar Canto ostinato van Simeon ten Holt nog kent, en vervolgt met de zin ‘Tijdgeesten luisteren slecht’... Hij heeft met deze bundel de C. Buddingh'-prijs 2013 gewonnen voor het beste Nederlandstalige poëziedebuut van het afgelopen jaar.

Bijgeluiden, uitgeverij De Arbeiderspers

www.naxos.com

Waar ken ik die muziek toch van?

Klinkt dit bekend? Je kijkt een film en denkt ‘die mooie muziek, ken ik die niet ergens van?’.

Voor wie daar niet te lang zijn of haar hoofd over wil breken, biedt Naxos de oplossing met een enorm overzicht van muziek uit films. www.naxos.com/musicinmovies.asp

kunstROUTE

om bij stil te staan In de Foyer Grote Zaal aan de zijde Karel Doormanstraat staat een kunstwerk van de Japanse beeldhouwer Tomonori Toyofuku (1925).

Met zijn klassieke scholing heeft de beeldhouwer een plaats gevonden in de canon van de westerse moderne beeldende kunst.

Het is een monumentaal bronzen object, waarvan de originele mal is uitgevoerd in hout. Het werk is abstract, maar heeft iets weg van een totempaal of pilaar. Door de vorm en de sterk gedetailleerde bewerking lijkt het kunstwerk een mysterieuze bood­ schap uit te dragen voor alleen diegenen die het geheimschrift kunnen ontcijferen.

Kunstroute Graag laten we u kennismaken met de kunstwerken die de Doelen rijk is. Kunstwerken die speciaal voor de Doelen zijn gemaakt, die personen uitbeel­ den die veel hebben betekend voor het concertgebouw en die niet meer zijn weg te denken uit het interieur van de Doelen.

U vindt ze allemaal terug op de kunstroute. Aan de hand van de kunstroute kunt u voorafgaand aan concerten en in pauzes de kunstwerken lokaliseren en bezichtigen. De kunstroute is verkrijgbaar bij de kassa van de Doelen.

Bezoek ook www.dedoelen.nl/ kunst om van alle kunstwerken foto’s te bekijken en achtergrond­­informatie te lezen.

47

48

DONATEURS, SCHUTTERS EN patronen Om onze ambities als concertgebouw waar te maken, kunnen we de financiële hulp van derden goed gebruiken. Gelukkig weten we ons gesteund door onze sponsors, onze Donateurs en Schutters én Jaap Hoogenhout, een uitzonderlijk begunstiger.

Ik steun de Doelen ...

Jaap Hoogenhout vindt het niet chic om erover te praten, maar hij maakt jaarlijks een flink bedrag over aan de Doelen.

Gewoon als privépersoon. Dat maakt hem geen sponsor van het kaliber Havenbedrijf of Arcadis, maar de term donateur doet hem ook tekort. Om gelijkgestemden te inspireren doet hij tóch zijn verhaal.

door Elsbeth Grievink foto Sanne Donders

DONATEURS, SCHUTTERS EN patronen

... omdat geven bij leven het mooiste is wat er is.

Wanneer besloot u de Doelen te steunen?

‘Een jaar of zes geleden. Ik bladerde in de seizoensbrochure en opeens viel mijn oog op een heel klein kadertje waarin met heel kleine lettertjes iets stond geschreven over ‘particuliere sponsoring’. Het was alsof een toverfee me op de schouders tikte. Ik wist: dat wil ik.’

Waaróm steunt u de Doelen?

‘Voor de duidelijkheid: ik behoor niet tot de zeer rijken. Wel heb ik altijd een goedbetaalde baan bij de Spido gehad. Ik ben single en familieloos. Ik was op zoek naar een stukje zingeving. Omdat de Doelen voor mij een soort tweede huis is, leek het me mooi daar wat aan te geven.’

Wat zijn de voordelen?

‘Omdat ik begunstiger ben, mag ik elk seizoen een flink aantal concerten uitzoeken waarvoor ik vrijkaarten krijg. Dat geeft mij de mogelijkheid om vrienden en vriendinnen mee te nemen naar concerten en het plezier dat ik aan muziek beleef, door te geven aan anderen. Van tevoren mag ik aangeven op welke stoel ik wil zitten, heel luxe. En in de foyer hangt een bord met mijn naam erop.’

Wat voor gevoel geeft dat u?

‘Het klinkt sentimenteel, maar voor mij is het heel prettig dat mijn familienaam ergens staat, en blijft voortbestaan. De Doelen is een stukje van mij geworden. Een plek waar mensen me kennen, waar ik me thuis voel en waar ik geniet van muziek. Dat alles geeft me zo veel vreugde. Geven bij leven is het mooiste wat er is. Ik kan het iedereen aanraden.’

word ook patroon en steun de doelen Er zijn verschillende manieren om de Doelen te steunen. U kunt Donateur, Schutter of Patroon worden. Particulieren die, net als Jaap Hoogenhout, gedurende tenminste vijf jaar een bedrag vanaf € 5.000 per jaar schenken, horen tot onze speciale kring van Patronen. Meer informatie vindt u op onze website www.dedoelen.nl onder ‘steun ons’. U kunt ook contact opnemen met Irma van Lierop, relatiemanager van de Doelen via 010 217 79 07 of i.vanlierop@dedoelen.nl.

Iedere steun is van harte welkom!

49

high concertagenda light agenda >> uitgelicht >> concertagenda >> uitgelicht >

concertagenda

uitgelicht

Een bundeling van bijzondere concerten, festivals en samenwerkingen.

rotterdamse orgeldagen

Dit jaar wordt de rijke, barokke geschiedenis van onze Zuiderburen onder de aandacht gebracht. In de steden Antwerpen, Mechelen en Leuven huizen vele organisten. Hun Vlaamse cultuur zorgt voor een veelzijdige invulling van het programma. Een programma dat al uw zintuigen prikkelt! Tijdens het festival draait het uiteraard om het luisteren naar imposante en indrukwekkende muziek, maar vergeet ook niet het kijken, voelen, ruiken en proeven van de samenkomst tussen de zuidelijke Vlaamse cultuur en die van Rotterdam. Denk aan klinkende glazen bij het onderdeel ‘Brood en wijn’ waarbij het orgel gevierd wordt.

internationale allure en rijke geschiedenis

programma rotterdamse orgeldagen 7-11 oktober

Liszt, Rubens & de Griekse Goden de Doelen 11.00 uur

wo 9 oktober

De Vlaamse Bach Museum Boijmans Van Beuningen 14.15 uur

Jong Talent Stadhuis 20.15 uur © Fred Ernst

do 10 oktober

De gebroeders Van Eijck Citykerk Het Steiger 20.15 uur Het Lam Gods verklankt

vr 11 oktober © Fred Ernst

za 12 oktober

Lunchconcerten diverse locaties 12.45 uur

Achilles & het Waterorgel Arminius 15.00 uur familievoorstelling

© Fred Ernst

50

S&W en het Gorgelende Orgel Laurenskerk 20.15 uur

Brood & Wijn Arminius 16.30 uur The Five Senses Bachs Goldbergvariaties voor 5 spelers Laurenskerk 20.15 uur

zo 13 oktober

Grand Final pour Deux Choeurs & Deux Orgues Laurenskerk 15.00 uur

bekijk het volledige programma op www.rotterdamseorgeldagen.nl

> concertagenda >> uitgelicht >> concertagenda high>>light uitgelicht agenda

Gergiev Festival 2013

Vier het 25–jarig jubileum samen met de maestro In de nieuwe opzet focust het Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival op maestro Valery Gergiev, Russische muziek en de artistieke wereldtop. De componisten Prokofjev, Stravinsky en Moesorgski staan van 5 tot en met 7 september centraal in het festivalprogramma.

De concerten markeren tevens Gergievs zilveren jubileum met het Rotterdams Philharmonisch. En we vieren Gergievs 60ste verjaardag met een festival in nieuwe stijl. Het wordt een magische plek waar spontaan muziek kan worden gemaakt en waar je grote namen tegen het lijf loopt.

programma gergiev festival Do 5 september

Vr 6 september

Za 7 september

Lezing, Sergei Prokofjev Jurriaanse Zaal 18.30-19.15 uur Inleiding op het symfonisch concert door dramaturg en publicist Bart Boone.

Meesterpianist, Alexei Volodin Jurriaanse Zaal 16.00-17.00 uur Prokofjev Derde sonate Rachmaninov Drie preludes Rachmaninov Drie études-tableaux Stravinsky Trois mouvements de Pétrouchka

Brunchconcert, De jongste generatie Jurriaanse Zaal 11.00-12.00 uur Victorina van Eeckeloo en Sara Leemans zang Kristie Su viool Roderigo Robles de Medina, Sara Gutiérrez Redondo en Federico Mosquera Martínez piano Moesorgski De kinderkamer Prokofjev Vioolsonate in f. op. 80 Stravinsky Sonate voor twee piano’s

Festivalopening Hal Grote Zaal 19.45-20.00 uur Symfonisch, Prokofjevs piano Grote Zaal 20.15-22.00 uur Orkest van het Mariinsky Theater Valery Gergiev dirigent Daniil Trifonov piano Sergei Babayan piano Prokofjev Eerste symfonie ‘Klassieke’ Prokofjev Eerste pianoconcert Prokofjev Vijfde pianoconcert Nachtconcert, Prokofjev in Parijs Jurriaanse Zaal 22.15-23.00 uur Rotterdams Philharmonisch Ensemble Julien Hervé klarinet Karel Schoofs hobo Sumire Hara Vernaudon viool Pierre-Marc Vernaudon altviool Ying Lai Green contrabas Jean-Hisanori Sugitani piano Prokofjev Kwintet Connesson Sextet Stravinsky Suite L’histoire du soldat

Lezing, Igor Stravinsky Jurriaanse Zaal 18.30-19.15 uur Inleiding op het symfonisch concert door dramaturg en publicist Bart Boone.

Symfonisch, Stravinsky’s sterrenregen Grote Zaal 20.15-22.40 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest Valery Gergiev dirigent Alexei Volodin piano (Concert) Sergei Babayan, Marina Radyushina, Stanislav Khristenko, Dima Levkovich piano (Les noces) Mariinsky Theater Solisten en Koor Stravinsky Zvezdoliki Stravinsky Concert voor piano en blazers Stravinsky Symfonie in drie delen

Meet the Artist, Sergei Babayan en leerlingen Jurriaanse Zaal 14.00-15.00 uur Sergei Babayan spreker Marina Radyushina, Stanislav Khristenko, Dmitri Levkovich piano Prokofjev/Babayan Romeo en Julia (Nederlandse première) Meesterpianist, Sergei Babayan Jurriaanse Zaal 16.00-17.00 uur Liszt Tweede ballade Moesorgski Schilderijententoonstelling Bach Klavierbüchlein für Wilhelm Friedemann Bach (selectie)

Stravinsky Les noces Lezing, Modest Moesorgski Jurriaanse Zaal 18.30-19.15 uur

Symfonisch, Moesorgski’s nachtmuziek Grote Zaal 20.15-22.10 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest Valery Gergiev dirigent Mikhail Petrenko bas Moesorgski Nacht op de kale berg Moesorgski Liederen en dansen van de dood Moesorgski Schilderijententoonstelling Nachtconcert, Mystiek en extase Jurriaanse Zaal 22.30-23.15 uur Doelen Ensemble Oboechov Livre de vie (fragment) Korndorf Pianotrio ‘Are you ready, brother?’

Skrjabin Zevende sonate

51

52

high concertagenda light agenda >> uitgelicht >> concertagenda >> uitgelicht >

Het Zondagfestival

Een dag met Godelieve Schrama

Al jaren zet Godelieve Schrama zich in voor de harp als eigentijds en veelzijdig instrument. Zij opent dit Zondagfestival met werk van de Franse meesters Debussy en Caplet. Voor de befaamde Ceremony of Carols van Benjamin Britten treedt een Duits jongenskoor aan. De harpiste sluit de middag af met een klanklandschap vol verrassingen. Met live-elektronica stippelt geluidskunstenaar Wouter Snoei een route uit, die regisseur Jos van Kan plaatst in een theatrale context. Godelieve Schrama zelf wandelt van harp naar harp, acht nieuwe stukken spelend van componisten als Micha Hamel en Mayke Nas. Niet genoeg? In de pauzes leest Porgy Franssen voor uit een gruwelverhaal van Edgar Allan Poe, waarop André Caplet zijn Conte fantastique heeft gebaseerd. En vergeet niet: meet & greet met borrel toe!

programma zondagfestival zondag 17 november Godelieve Schrama harp m.m.v. Quatuor Danel Knabenchor Gütersloh o.l.v. Sigmund Bothmann Porgy Franssen spreker Wouter Snoei live elektronica Jos van Kan regie Deel I 13.00-14.00 uur Debussy Danse sacrée et Danse profane Caplet Conte fantastique d’après ‘Le Masque de la Mort Rouge d’Edgar Allan Poe’ Jongen ‘Harpe’ voor harp en strijkkwartet Deel II 14.30-15.30 uur Britten Suite for harp Britten Canticle V ‘The Death of St. Narcissus’ Britten A Ceremony of Carols Deel III 16.00-17.00 uur Wouter Snoei en Jos van Kan ‘La harpe c’est moi’, muziektheater voor harp en tape 17.00-17.30 uur Meet & Greet met Godelieve Schrama en artiesten

Songbird Festival 2013

kom luisteren en ontdek de nieuwe vogels Het Songbird Festival richt zich op popliefhebbers die houden van liedjes. Na twee uitverkochte eendaagse edities, vindt het festival nu op twee dagen plaats. Het besteedt ruim aandacht aan singer-songwriters in een genre dat ook wel met young adult contemporary wordt aangeduid. Tijdens Songbird verandert de Doelen in een intiem indoor festival met optredens in zes zalen.

Alle artiesten spelen een volledige set. De meesten met band, sommigen in speciale samenstelling.

programma songbirdfestival za 23 november

zo 24 november

met o.a. Maria Mena, Alain Clark, Chris Ayer, Tessa Rose Jackson, Christel Alsos, meer namen worden nog bekendgemaakt

met o.a. Matt Simons, Tim Christensen, Miss Montreal, Niels Geusebroek, winnaar ‘De Beste Singer-Songwriter van Nederland’, meer namen worden nog bekendgemaakt

diverse zalen vanaf 17.00 uur

diverse zalen vanaf 17.00 uur

Kijk op www.songbirdfestival.nl voor de meest actuele informatie.

> concertagenda >> uitgelicht >> concertagenda high>>light uitgelicht agenda

programma tango special zaterdag 28 september Openbare Masterclass Willem Burger Foyer 14.30-16.30 uur Openbare masterclass door Roberto Alvarez en Color Tango aan studenten van Codarts.

Color Tango, Tango

laat je onderdompelen door tango uit buenos aires De komst van het legendarische tango-orkest Color Tango, een wereldberoemde Tango-afdeling bij Codarts, florerende tangoscholen en verrassend aanstormend talent. Alle aanleiding voor Codarts/Wereldmuziek, tangodansschool Cuartito Azul en de Doelen om de krachten te bundelen en een Tango Special te presenteren met concerten, film, masterclass, dansworkshop en een tango informatiemarkt.

Tangofilm El Abrazo Willem Burger Zaal 14.45-15.35 uur Jan van den Berg regie De geschiedenis van de tango gezien door de ogen van de Nederlandse tangodansers Martine Berghuijs en Wouter Brave.

Ontmoeting met Jan van den Berg Van Beuningen Zaal 16.00-16.20 uur Dansworkshop door Cuartito Azul Willem Burger Foyer 16.30-18.00 uur Een uitgebreide kennismakingsles in de dans die ieders hart verovert.

Inleiding door Leo Vervelde Van Beuningen Zaal 18.00-18.30 uur Inleiding over de historie van de tango en de plaats van Color Tango daarin.

Guitarras Porteñas Willem Burger Foyer 18.30-19.00 uur Gitaarensemble van Codarts speelt milonga’s, tango’s en walsen uit het repertoire van de beginperiode van de tango tot heden.

Trasnoche met Beatriz Aguiar Willem Burger Zaal 19.00-19.45 uur De Argentijnse bandoneonist Santiago Cimadevilla en violist Ebred Reijnen (Rotterdams Philharmonisch) vormen met drie internationale topmusici het kwintet Trasnoche.

Tangosalon met LocosLindos Willem Burger Foyer 19.45-20.15 uur LocosLindos bestaat uit 5 jonge musici die elkaar hebben ontmoet op de afdeling Argentijnse Tango van Codarts/Wereldmuziek.

Color Tango Willem Burger Zaal 20.15-21.30 uur Color Tango treedt al bijna een kwart eeuw op en wordt geleid door de veelgelauwerde bandoneonmeester Roberto Álvarez, ooit tien jaar lang solist en arrangeur van het legendarische orkest van maestro Osvaldo Pugliese.

DJ Hugo Willem Burger Foyer 21.30-21.45 uur Tangosalon met Gran Orquestra Típica OTRA Willem Burger Foyer 21.45-22.45 uur Tango-orkest OTRA is de spil van de studierichting Argentijnse Tango van Codarts. Het orkest staat onder leiding van Leo Vervelde.

DJ Hugo Willem Burger Foyer 21.30-21.45 uur Culinair Willem Burger Foyer 18.00-20.00 uur Tangomaaltijden en tangohapjes En verder...

Van Beuningen Zaal 14.00-20.15 uur Tango Informatiemarkt, hier komt u alles te weten over tangomuziek, tangodans, tango-instrumenten en tangoboeken.

53

54

concertagenda

sep/okt/nov Overzicht van alle concerten in de maanden september tot en met november. legenda iconen zie p. 75

september

Om 19.45 uur Festivalopening in de Hal Grote Zaal

do 5 september

rang prijs cjp

Openingsconcert Prokofjevs piano

Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival Meesterpianist Alexei Volodin

Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival

© Joachim Ladefoged

Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival

top 1e 2e 3e € 56 49 40 24 € 18 t/m 26 jaar 18

vr 6 september

© Joachim Ladefoged

Nachtconcert: Prokofjev in Parijs

klassiek - symfonisch - modern - festival

donderdag 5 september Grote Zaal 20.15 uur Om 18.30 uur inleiding in de Jurriaanse Zaal door dramaturg/ publicist Bart Boone. (entree € 5) Orkest van het Mariinsky Theater Valery Gergiev dirigent m.m.v. Daniil Trifonov piano Sergei Babayan piano Prokofjev Symfonie nr.1 ‘Klassieke’ Pianoconcerten nrs.1 en 5 ‘Een zeldzaam succes’ noemde Sergej Prokofjev het tumult rondom zijn Eerste Pianoconcert waarmee hij zijn studietijd afsloot. ‘Na afloop was er een geweldig rumoer met applaus en boegeroep.’ In één klap vestigde Prokofjev zijn naam als briljant componist én als enfant terrible onder de Russische pianisten. zie ook het artikel op p. 18

donderdag 5 september Jurriaanse Zaal 22.15 uur Rotterdams Philharmonisch Ensemble Julien Hervé klarinet Karel Schoofs hobo Sumire Hara Vernaudon viool Pierre-Marc Vernaudon altviool Ying Lai Green contrabas Jean-Hisanori Sugitani piano Prokofjev Kwintet Connesson Sextet Stravinsky Suite l’Histoire du soldat Parijs, 1920. Op de rive gauche gonst kunstenaarswijk Montparnasse als het centrum van de wereld. Artiesten uit alle windstreken komen er samen: schrijvers, beeldend kunstenaars en veel componisten, Stravinsky voorop.

Ook Prokofjev, die net een avontuur in de VS achter de rug heeft, trekt naar Parijs en schrijft er zijn speelse Kwintet.

entree cjp

€ 18 € 10

t/m

26 jaar € 10

pianorecital - modern romantiek - festival

vrijdag 6 september Jurriaanse Zaal 16.00 uur Alexei Volodin piano Prokofjev Sonate nr.3 Rachmaninov Preludes; Etude-tableaus Stravinsky 3 Mouvements de Pétrouchka Toen Alexei Volodin vijf jaar geleden zijn Nederlandse debuut maakte, werd hij met stormachtig gejuich onthaald.

‘Een genie’, schreef NRC. ‘Magie’, noemde Trouw zijn pianospel. ‘Grensverleggend’, schreef The Independent vorig jaar nog over zijn Petroesjka-uitvoering.

‘Rauwe dissonanten veranderden in ongerepte schoonheid.’ entree cjp

€ 18 € 10

t/m

Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival Stravinsky’s sterrenregen

Om 18.30 uur inleiding in de Jurriaanse Zaal door dramaturg/ publicist Bart Boone. (entree € 5) vrijdag 6 september Grote Zaal 20.15 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest Valery Gergiev dirigent m.m.v. Alexei Volodin piano * Sergei Babayan, Marina Radyushina, Stanislav Khristenko, Dima Levkovich piano ** Solisten en Koor Mariinsky Theater Stravinsky Zvezdoliki Stravinsky Pianoconcert * Stravinsky Symfonie in drie delen Stravinsky Les noces ** Een overweldigende verschijning met vlammende ogen, die de donder laat losbarsten: dat is het beeld dat de Russische dichter Konstantin Balmont schilderde in Zvezdoliki - ‘De sterrenkoning’. Woorden die ook doen denken aan de extatische reacties op Valery Gergievs Rotterdamse debuut, najaar 1988. Als rijzende ster verblufte Gergiev destijds met het Pianoconcert van Stravinsky, dat hij nu opnieuw dirigeert. zie ook het artikel op p. 18

26 jaar € 10 rang prijs cjp

top 1e 2e 3e € 56 49 40 24 € 18 t/m 26 jaar 18

agenda september 55

za 7 september Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival Brunchconcert: De jongste generatie

Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival

zo 15 september

Meesterpianist Sergei Babayan zaterdag 7 september Jurriaanse Zaal 16.00 uur

klassiek - romantiek - modern - festival

zaterdag 7 september Jurriaanse Zaal 11.00 uur

Moesorgski Schilderijen van een tentoonstelling Onder de handen van meesterpianist Sergei Babayan openbaart zich de pure kracht van de originele pianoversie van Moesorgski’s Schilderijen van een tentoonstelling. (Die u vanavond kunt vergelijken met de orkestversie.)

© Shaun Gladwell

© Joachim Ladefoged

Sergei Babayan piano

Studenten Codarts Muziek van Prokofjev en Moesorgski Codarts zet de Russische Viooltraditie voort met docenten als Igor Gruppman, Olga Martinova en Natasja Morozova.

Enkele van de meest getalenteerde studenten van deze opleiding openen de slotdag van dit festival met een brunchconcert in Russische stijl. entree cjp

€ 10 € 5

t/m

26 jaar € 5

Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival Meet the Artist: Babayan en leerlingen zaterdag 7 september Jurriaanse Zaal 14.00 uur Sergei Babayan spreker Marina Radyushina, Stanislav Khristenko, Dima Levkovich piano Muziek van Bach en Rachmaninov Sergei Babayan, in 1989 winnaar van het Casadesus-concours, richtte een academie op om de Grote Russische Traditie door te geven aan volgende generaties. Onder toeziend oog van de meester laten vier van zijn huidige studenten horen wat zij in huis hebben. entree cjp

€ 10 € 5

t/m

26 jaar € 5

entree cjp

€ 18 € 10

klassiek - opera - video-art t/m

26 jaar € 10

Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival Moesorgski’s nachtmuziek

der fliegende Holländer

Om 18.30 uur inleiding in de Jurriaanse Zaal. (entree € 5)

Yannick Nézet-Séguin dirigeert Rotterdams Philharmonisch

zaterdag 7 september Grote Zaal 20.15 uur

zondag 15 september Grote Zaal 14.15 uur

Rotterdams Philharmonisch Orkest Valery Gergiev dirigent m.m.v. Mikhail Petrenko bas

Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Franz-Josef Selig Daland Emma Vetter Senta Frank van Aken Erik Agnes Zwierko Mary Evgeny Nikitin Holländer Shaun Gladwell video art

Moesorgski Nacht op de kale berg; Liederen en dansen van de dood Moesorgski/Ravel Schilderijen van een tentoonstelling Moesorgski had een voorliefde voor donkere onderwerpen, en een onovertroffen gave om de duisternis in duizend kleuren tot klinken te brengen. Nergens deed hij dat indringender dan in zijn Liederen en dansen van de dood, waarin de dood wordt geportretteerd als verleider, verzorger en veldmaarschalk.

Solist is Mikhail Petrenko, die als weinig anderen de diepte in klank én emotie van deze liederen weet te pijlen. zie ook het artikel op p. 18

Wagner Der fliegende Holländer Wagner met Yannick Nézet-Séguin, een magische combinatie. Dat bewees het slotconcert van het vorige Gergiev Festival, waarin Yannicks Wagnervertolking ‘een bedwelmend hoogtepunt was’ – aldus NRC Handelsblad.

‘Voor het verlanglijstje: een hele

Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival Nachtconcert: Mystiek en extase

rang entree cjp

top € 56 € 18

1e 2e 3e 49 40 24 t/m 26 jaar 18

kijk voor meer informatie over het Rotterdam Philharmonic Gergiev Festival, dagkaarten en passe-partouts op gergievfestival.nl

zaterdag 7 september Jurriaanse Zaal 22.30 uur DoelenEnsemble Oboechov Livre du vie (fragment) Korndorf Pianotrio ‘Are you ready, brother?’

Skrjabin Sonate nr.7

Wagner-opera met Yannick…’, schreef de krant, ‘liefst snel, voor hij Nederland ontgroeit.’ Die wens gaat nu in vervulling: Yannick dirigeert Der fliegende Holländer, zijn eerste volledige Wagner-opera ooit. Nu eenmalig in Nederland, daarna alleen nog te zien in Parijs en Dortmund.

Speciaal voor deze operaproductie maakt de Australische video artist Shaun Gladwell een nieuwe film, die in Rotterdam zijn wereldpremière zal beleven.

rang entree cjp

top € 87 € 30

1e 2e 3e 70 60 30 t/m 26 jaar 30

In een geheimzinnig duister gehuld begint dit programma met muziek uit het Livre du Vie van Oboechov, die zijn mystieke partituur deels met eigen bloed schreef. Van Skrjabin klinkt de Sonate nr.7. Lichtregie volgens Skrjabins eigen aanwijzingen maakt zichtbaar dat de componist voor elk akkoord een aparte kleur in gedachten had. entree cjp

€ 18 € 10

t/m

26 jaar € 10

56 agenda september

za 21 september Sinfonia Rotterdam & Mikhail Zemtsov

Mozart en Haydn: De Weense connectie

uitverkocht

vr 20 september DoelenEnsemble (twee)

Sjostakovitsj Pianotrio’s nrs.1 en 2 Tsjaikovski Pianotrio in a op.50 ‘Ter herinnering aan een groot kunstenaar’ Het Moskou Rachmaninov Trio heeft sinds het debuut in 1994 opgetreden op vele vooraanstaande Russische podia, maar ook in Parijs, Genève, Tokio, Bern en New York. Bij Hyperion verschenen cd-opnamen met werken van onder anderen Tsjaikovski, Glinka, Gretsjaninov en natuurlijk Rachmaninov. De leden van het trio studeerden aan het Tsjaikovski Conservatorium in Moskou en wonnen prijzen bij diverse concoursen.

Dit concert wordt mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van Cultuur van Rusland en vindt plaats in het kader van met steun van

.

vrij entree

wo 18 september Bryan Adams The Bare Bones Tour

populair - popmuziek

woensdag 18 september Grote Zaal 20.00 uur

Harvey, Cage, Hovhaness twee

klassiek - symfonisch - classicisme

red sofa - kamermuziek - eigentijds

vrijdag 20 september Eduard Flipse Zaal 20.30 uur DoelenEnsemble Maarten van Veen piano Ralph van Raat piano m.m.v. Visual Kitchen Harvey Mortuos Plango, Vivos Voco Cage Suite for toy piano Dragicevic Quarks for piano, quadrophonic tape Bruynèl Brouillard Hovhaness Mihr for 2 piano’s; Do You Remember the Last Silence?

Muziek voor het kleinste ensemble: twee musici. Of muziek zonder spelers, maar voor tape, zoals in de eerste helft van dit programma. Harvey en Cage lieten zich beiden door eenvoud inspireren. Voor zijn Mortuos Plango, Vivos Voco voor acht-sporen tape gebruikte Harvey twee klanken om te manipuleren en te moduleren: de tenorklok van de Winchester Cathedral in Londen en de stem van zijn eigen zoon, destijds koorlid aldaar. In Cage’s Suite for toy piano herkennen we de eenvoud van Saties werken. Na de pauze mystieke pianomuziek van Ton Bruynèl en Alan Hovhaness.

entree cjp

zaterdag 21 september Grote Zaal 19.30 uur Om 18.45 uur inleiding door Neil Wallace Sinfonia Rotterdam Conrad van Alphen dirigent m.m.v. Alexander Gilman viool Mikhail Zemtsov altviool Mozart Ouverture Don Giovanni Mozart Sinfonia concertante in Es KV364 Haydn Symfonie nr.101 ‘De klok’ Ze beschouwden elkaar als vader en zoon. Haydn, het genie dat jarenlang als muzieklakei in dienst was van de rijke familie Esterházy. En Mozart, de vrije geest die liever aan de slag ging als zzp’er. Ze hadden een hoge pet op van elkaars muziek. Mozart droeg strijkkwartetten op aan zijn mentor. En Haydn verzuchtte na Mozarts vroege dood dat hij diens noten ‘veruit superieur’ vond.

Sinfonia Rotterdam brengt de twee componisten uit Wenen samen in een prachtig programma.

rang top prijs € 36 R’pas/65+ € 34 cjp € 9

1e 2e 34 32 32 30 t/m 26 jaar

Sarah Connolly - mezzosopraan Julius Drake - piano Howells Come sing and dance Howells King David Gurney By a Bierside; Sleep Britten O Waly, Waly; How sweet the answer; Corpus Christi Carol; Early one morning Bennett A History of the Thé Dansant De Britse mezzo Sarah Connolly – geroemd om haar schitterende zangkunst en natuurlijke expressie – en de veelgevraagde liedbegeleider Julius Drake schotelen u een heerlijke avond Engelse liedkunst voor. De Engelse liedkunst is niet zo’n bekend begrip als het Duitse Lied, maar toch: Engeland kende een ‘gouden eeuw’ ten tijde van Elisabeth I en wat later zorgde Purcell ook voor een aantal fraaie liedstaaltjes. Een paar eeuwen later, in de twintigste eeuw, bloeide de liedtraditie pas weer op.

Herbert Howells, Ivor Gurney, Richard Rodney Bennett en natuurlijk Benjamin Britten leverden belangrijke bijdragen aan deze opleving.

entree cjp

€ 31 € 9

R’pas/65+ € 29 t/m 26 jaar € 9

zo 22 september Osiris Trio & Mikhail Zemtsov

Schumann, Martinu, Zimmerman

3e 30 28 9 kamermuziek - romantiek - eigentijds

Sarah Connolly - mezzo Julius Drake - piano Britse liederen

© Peter Warren

woensdag 11 september Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Moskou Rachmaninov Trio Victor Yampolsky piano Mikhail Tsinman viool Natalia Savinova cello

© Frank Hanswijk

klassiek - kamermuziek

zaterdag 21 september Jurriaanse Zaal 20.15 uur

© Marco Borggreve

Moskou Rachmaninov Trio

Bryan Adams Wereldster Bryan Adams komt terug naar Nederland! Vorig jaar gaf hij een rockshow voor een bomvol Ahoy in Rotterdam, maar nu verkiest deze Canadees een intiemere zaal, waar hij solo zal optreden. www.bryanadams.com

Alexander Gilman © Oli Rust

wo 11 september

€ 24 R’pas/65+ € 22 € 9 t/m 26 jaar € 9

klassiek - liedrecital - modern - eigentijds

zondag 22 september Jurriaanse Zaal 11.00 uur Osiris Trio & Mikhail Zemtsov Peter Brunt viool Ellen Corver piano Larissa Groeneveld cello m.m.v. Mikhail Zemtsov altviool Schumann Pianokwartet in Es op.47 Martinu˚ Pianotrio nr.1 ‘5 Pièces brèves’ Zimmerman Selectie uit ‘Melodies of Love and Death’ Het Osiris Trio is al 25 jaar een graag

agenda september 57

€ 21 € 9

R’pas/65+ € 19 t/m 26 jaar € 9

di 24 september Così fan tutte van Mozart

Operacursus - Opera in de stad

Tan Dun - Ghost Opera

red sofa - kamermuziek - opera - eigentijds

woensdag 25 september Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Ragazze Kwartet Rosa Arnold viool Jeanita Friens viool Annemijn Bergkotte altviool Geneviève Verhage cello m.m.v. Lingling Yu pipa Anthony Heidweiller eindregie Patricia Lim kostuums Maarten Warmerdam lichtontwerp

Jeroen Lopes Cardozo © Annelies van der Vegt

Tan Dun Ghost Opera

opera - luistercursus - DoelenCampus

dinsdag 24 september de Doelen 19.30-21.30 uur Operacursus - Così fan tutte (Mozart) Gerard Legeland docent De Rotterdamse Schouwburg, het Luxor Theater en de Doelen organiseren ook dit seizoen de succesvolle operacursus ‘Opera in de Stad’. Gerard Legeland neemt u vanavond mee langs Così fan tutte van Mozart, ter voorbereiding op de scenische uitvoering van maandag 7 oktober door het Orkest van de Achttiende Eeuw in de Doelen.

Alleen verkrijgbaar als onderdeel van de Operacursus - Opera in de stad, zie p.14

Rotterdams Philharmonisch

vr 27 september Rotterdams Philharmonisch

Jirí Belohlávek, vaste gastdirigent

Jirí Belohlávek, vaste gastdirigent

Tan Dun groeide op in Hunan, op het Chinese platteland. Sjamanen verrichtten er rituelen om te communiceren met geesten uit het verleden, de toekomst en de natuur. Geïnspireerd door de herinneringen uit zijn jeugd, schreef Tan Dun in 1994 zijn Ghost Opera voor strijkkwartet en pipa (Chinese luit).

Hij gebruikte daarbij elementen uit de Chinese, Tibetaanse, Engelse en Amerikaanse cultuur: hij citeerde bijvoorbeeld materiaal van Bach (uit Das wohltemperierte Klavier), Shakespeare (tekst uit The Tempest) en Chinese volksmuziek. In de partituur van Ghost Opera staan verschillende mises-enscène, versterkt door een lichtontwerp.

Het resultaat is een theatraal werk vol betekenis en een prachtige symbiose van oosterse en westerse cultuur.

klassiek - symfonisch

€ 24 € 9

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

klassiek - symfonisch

donderdag 26 september Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Lonneke Regter (entree € 4)

vrijdag 27 september Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Lonneke Regter (entree € 4)

Rotterdams Philharmonisch Orkest Jirí Belohlávek dirigent m.m.v. Simone Lamsma viool

Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Jirí Belohlávek m.m.v. Simone Lamsma viool

Dvorˇák Ouverture Carnaval Martinu˚ Vioolconcert nr.2 Smetana De Moldau Janácˇek Sinfonietta

zie donderdag 26 september

Jirí Belohlávek is de nieuwe vaste gastdirigent van het Rotterdams Philharmonisch. In 2011 maakte hij met het orkest al diepe indruk in Mahler 7. Nu, bij zijn officiële aantreden, speelt Belohlávek enkele van zijn sterkste troeven met werk van Dvorˇák, Martinu˚, Smetana en Janácˇek. ‘In de muziek van zijn Tsjechische vaderland’, schrijft The Times, ‘is hij ongeëvenaard.’ rang entree cjp

top € 52 € 9

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

vr 27 september oliver’s Cinema

Eric Vloeimans Eduard Flipse Zaal 20.30 uur zie pagina 58

entree cjp

© Martin Kov

Ragazze Kwartet & Lingling Yu - pipa

do 26 september

za 28 september Met gamelan naar een andere wereld (6+) workshop voor het hele gezin

© Barbara Mulderink

entree cjp

wo 25 september

© Martin Kov

geziene gast in binnen- en buitenland.

De repertoirelijst omvat het pianotriooeuvre van Haydn tot en met werken van eigentijdse componisten, geschreven in opdracht van het trio. In juni 2011 verscheen een bijzondere cd: ‘Melodies of Love and Death’, beroemde operaaria’s gearrangeerd voor pianotrio door Bob Zimmerman. ‘Opera senza parole’ – aria’s zonder woorden – maar de operamelodieën van componisten als Bizet, Verdi, Puccini en Richard Strauss zijn een feest van herkenning. Hieraan vooraf gaan het Pianokwartet van Schumann en het Eerste Pianotrio van Martinu˚.

familieconcert - (Noord-)India - workshop

zaterdag 28 september Eduard Flipse Zaal 10.30-12.30 uur De klanken van de gamelan nemen je mee naar de kleurrijke warme wereld van Indonesie. Speel en zing mee, en leer je eigen stukje muziek spelen op deze echte Javaanse instrumenten zoals xylofoons, trommels, gestemde gongs en de angklung. Samen vormen we dan een heus gamelanorkest. De mooie muziekinstrumenten, die ter beschikking zijn gesteld door het Wereldmuseum Rotterdam, zijn een pracht voor het oog. zie ook p. 34

entree

€ 9

58 agenda september

Oliver’s Cinema

vr 27 september

jazz - Vrijdag in de Flip

eric vloeimans

Oliver’s Cinema – een anagram van Eric Vloeimans – is het nieuwe trio van de Rotterdamse jazztrompettist.

De jarige Vloeimans was al jaren geïnteresseerd in het geluid van de accordeon, maar vond pas in Florizoone, met diens grote flair en onweerstaanbare podiumprésence, de perfecte tegenhanger om een muzikale dialoog mee te voeren.

Later werd er een derde klankkleur

Tango Special met Color Tango

tango - workshop - film

zaterdag 28 september Willem Burger Zaal 14.30-23.15 uur

entree cjp

€ 25 € 9

top € 38 € 36 € 9

1e 2e 35 33 33 31 t/m 26 jaar

3e 30 28 9

zo 29 september Rotterdams Philharmonisch

R’pas/65+ € 23 t/m 26 jaar € 9

Gabrieli Consort & Players met händel

l’Allegro, il Penseroso, ed il Moderato

i.s.m. Stichting Jazz International Rotterdam www.jazzinternational.nl

€ 19 € 9

rang entree R’pas/65+ cjp

R’pas/65+ 17 26 jaar 9

oratorium - authentiek barok

t/m

zie de column van Eric Vloeimans op p. 27

Tango Special met Color Tango De komst van het legendarische tangoorkest Color Tango, een wereldberoemde Tango-afdeling bij Codarts, florerende tangoscholen en verrassend aanstormend talent. Alle aanleiding voor Codarts/Wereldmuziek, tangodansschool Cuartito Azul en de Doelen om de krachten te bundelen en een Tango Special te presenteren met concerten, film, masterclass, dansworkshop en een tango informatiemarkt.

© Martin Kov

aan het palet toegevoegd: de zijden celloklank van Jörg Brinkmann. Het trio, dat in september 2013 zijn eerste cd presenteert, speelt filmische muziek met scherpe, avontuurlijke improvisaties.

entree cjp

gedichten van de vermaarde John Milton. L’Allegro belicht de vrolijke kant van de mens, Il Penseroso de melancholieke. Op eigen gezag voegde Händels tekstbewerker daar nog een derde gedicht aan toe, dat het juiste midden propageert. Personages kent het oratorium niet, het ontleent z’n spanning aan humeuren die met elkaar in de clinch gaan. Daarin is Händel op z’n best. Op en top muziektheater, met zwier geserveerd door de Britse barokchef Paul McCreesh.

Jirí Belohlávek, vaste gastdirigent

Paul McCreesh © Sheila Rock

Oliver’s Cinema Eric Vloeimans trompet Tuur Florizoone accordeon Jörg Brinkmann cello

En verder 14.00-20.15u - Tango Informatiemarkt Tussen 18.00 en 20.00u zijn ‘tangomaaltijden’ en ‘tangohapjes’ verkrijgbaar. zie voor meer informatie p. 8 en p. 53

Oliver’s Cinema

vrijdag 27 september Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

Programma Tango Special 14.30-16.30u - openbare masterclass door Color Tango 14.45-15.35u - tangofilm ‘El Abrazo’ 16.00-16.20u - ontmoeting met regisseur Jan van den Berg 16.30-18.00u - tangodansworkshop door Cuartito Azul 18.00-18.30u - inleiding Leo Vervelde 18.30-19.00u - Guitarras Porteñas 19.00-19.45u - Trasnoche met Beatriz Aguiar 19.45-20.15u - LocosLindos 20.15-21.30u - Color Tango 21.30-21.45u - DJ Hugo 21.45-22.45u - OTRA 22.45-23.15u - DJ Hugo

zaterdag 28 september Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Philip Ruitenberg

klassiek - symfonisch

zondag 29 september Grote Zaal 14.15 uur Om 13.15 uur inleiding door Lonneke Regter (entree € 4) Rotterdams Philharmonisch Orkest Jirí Belohlávek dirigent m.m.v. Simone Lamsma viool Dvorˇák Ouverture Carnaval Martinu˚ Vioolconcert nr.2 Smetana De Moldau Janácˇek Sinfonietta zie donderdag 26 september

Gabrieli Consort & Players Paul McCreesh dirigent m.m.v. Gillian Webster sopraan Robert Murray tenor Ashley Riches bariton Händel l’Allegro, il Penseroso, ed il Moderato Twee weken deed Händel over het componeren van een oratorium met de tongbrekende Italiaanse titel: l’Allegro, il Penseroso, ed il Moderato.

Het libretto is Engelstalig, Händel schreef zijn noten namelijk op twee

zie voor de verklaring van de symbolen bij de concerten pagina 75

agenda agenda september oktober 59

Hannes Minnaar & Marion van den Akker

oktober

Storioni Trio

Beethoven - Pianotrio’s 3, 7 & 10

DoelenEnsemble (vier)

Minimal Theatre I: The Merry Harlequin

Eerbetoon aan Rian de Waal

di 1 oktober Marieke Steenhoek © Marco Borggreve

© Merlijn Doomernik

Huelgas Ensemble ‘Aardbevingsmis’ van Brumel

kamermuziek - authentiek classicisme

pianorecital - liedrecital - DoelenCampus

zondag 29 september Jurriaanse Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding en presentatie van boek ‘Metamorphosis: The Art of The Romantic Virtuoso Piano Transcription’ met Marion van den Akker, Jaap Heringa, Rineke Smilde en Neil Wallace.

Hannes Minnaar piano Marion van den Akker mezzosopraan Bach/Liszt Prelude en fuga in a Bach/Busoni Wachet auf, ruft uns die Stimme; Nun komm’ der Heiden Heiland; Nun freut euch, lieben Christen g’mein Franck Prélude, Choral et fugue Bach/Rachmaninoff Prelude, Gavotte en Gigue uit Partita nr.3 in E Bach/Bauer Die Seele ruht in Jesu Händen Bach/Vaughan Williams Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ Liszt Fantasie en fuga over het thema B-A-C-H Na het overlijden van Bach vond men zijn muziek te moeilijk en te ouderwets.

In de 19de eeuw kenterde het tij. Mendelssohn herontdekte de MatthäusPassion en virtuoze pianisten als Franz Liszt ontsloten Bachs rijke oeuvre voor een groot publiek. Wel gaven ze daarbij vaak hun eigen draai aan de ‘gedateerde‘ barokmuziek. Hun talrijke bewerkingen vormden het jachtterrein van Rian de Waal, de Nederlandse pianist die in 2011 overleed. De Waal inspireerde de Doelen tot een serie rondom de welhaast vergeten kunst van de pianotranscriptie. Hannes Minnaar laat horen hoe klavierleeuwen als Liszt, Busoni en Rachmaninov hun respect hebben betuigd aan Bach. Minnaar wordt bijgestaan door de mezzo Marion van den Akker, die De Waals fascinatie als zijn levenspartner van nabij heeft gevolgd. zie ook het artikel op p. 44

entree cjp

€ 29 € 9

R’pas/65+ € 27 t/m 26 jaar € 9

dinsdag 1 oktober Jurriaanse Zaal 20.15 uur Storioni Trio Bart van de Roer fortepiano Wouter Vossen viool Marc Vossen cello

a cappella - authentiek renaissance

dinsdag 1 oktober Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Neil Wallace

Beethoven Pianotrio nr.10 op.44 in Es Pianotrio nr.3 in c op.1 nr.3 Pianotrio nr.7 op.97 in Bes ‘Erzherzog’

Huelgas Ensemble Paul Van Nevel dirigent Brumel Missa Et ecce terrae motus en werken van De Manchicourt en Gombert Paul Van Nevel wordt weleens omschreven als een muzikale detective.

En terecht, want veel tijd brengt deze Vlaming door in archieven en bibliotheken, speurend naar onbekende muziek. In 1970 richtte hij het Huelgas Ensemble op, vernoemd naar het Spaanse klooster nabij Burgos, waar het 14de-eeuwse Huelgasmanuscript wordt bewaard. het gezelschap is uitgegroeid tot een van de leidende ensembles voor meerstemmige muziek uit Middeleeuwen en Renaissance. De spectaculaire ‘aardbevingsmis’ van Antoine Brumel, een 12-stemmig meesterwerk, kan dus niet in betere handen zijn. Brumel was een van de vele componisten uit de Frans-Vlaamse grensstreek die hun invloed in de 15de en 16de eeuw lieten gelden over heel Europa.

rang entree R’pas/65+ cjp

top 1e 2e € 40 37 35 € 38 35 33 € 9 t/m 26 jaar

3e 32 30 9

Het dove genie Het werd Beethovens laatste optreden als pianist. Collega Louis Spohr zat erbij, in het Weense hotel Zum römischen Kaiser. Spohr kwam in 1814 af op de première van het Pianotrio opus 97. Hij werd overvallen door een acuut gevoel van gêne. Beethoven was namelijk zo goed als doof. Spohr leverde na het concert een onthutsende beschrijving: ‘In luide passages hamerde de arme, dove man zo hard op de toetsen dat het rinkelde, terwijl zachte passages zo zwak werden gespeeld dat hele notengroepen wegvielen.’

rang entree R’pas/65+ cjp

top € 24 € 22 € 9

1e 2e 22 19 20 17 t/m 26 jaar 9

red sofa - kamermuziek - modern - eigentijds

dinsdag 1 oktober Eduard Flipse Zaal 20.30 uur DoelenEnsemble Marieke Steenhoek sopraan Maarten van Veen piano Eva Stegeman viool Katya Woloshyn altviool Rebecca Smit cello Jan Jansen klarinet Gurdjieff/de Hartmann Music for the piano Stravinsky Pribaoutki Katsjatoerjan Lied van Jerevan Katsjatoerjan Het gelukstapijt Demirel The Lake; Semaisi nr.1 Tsjerepnin Bagatellen op.5 Gabunia Pianotrio Tbilisi, de hoofdstad van wat nu Georgië is, is een muzikale bakermat. Aram Katsjatoerjan, een ‘titaan’ van de sovjetmuziek, werd er geboren. Hij bleef zijn Armeense afkomst trouw, zoals blijkt uit zijn liederen op dit programma.

Ook Stravinsky liet zich inspireren door volksmuziek en -verhalen. Pribaoutki, een set van vier liederen, betekent volgens Stravinsky zoiets als ‘limerick’ en is een populair Russisch dichtspelletje. De familie Tsjerepnin ontvluchtte de Russische Revolutie in 1918 en vestigde zich in Tbilisi. Zoon Alexander raakte er gefascineerd door de muziek uit die streken en ontwikkelde zich als componist. De avond besluit met het Pianotrio van Nodar Gabunia, een belangrijke componist, pianist en docent in de laatste decennia van de twintigste eeuw in – jawel – Tbilisi.

entree cjp

€ 24 R’pas/65+ € 22 € 9 t/m 26 jaar € 9

60 agenda oktober

vr 4 oktober

za 5 oktober

klassiek - symfonisch - koormuziek - classicisme - romantiek - modern

philippe herreweghe

dirigeert Rotterdams Philharmonisch in Stravinsky en Beethoven

Rotterdams Philharmonisch Orkest Philippe Herreweghe dirigent m.m.v. Collegium Vocale Gent Beethoven Symfonie nr.7 Bruckner Ave Maria; Os justi; Vexilla regis Stravinsky Psalmensymfonie Beethoven bracht zijn Zevende Symfonie zelf in première tijdens een benefietconcert in Wenen voor de soldaten die gewond waren geraakt tijdens de Slag van Hanau in 1813 – het werk was meteen een succes.

Richard Wagner noemde de symfonie later de ‘apotheose van de dans’, refererend aan de levendige ritmes in het werk.

Toen Stravinsky in 1930 met de diepreligieuze Psalmensymfonie kwam aanzetten keek menigeen verwonderd op. De componist merkte zelf over dit werk op: ‘Dit is geen symfonie waarin ik psalmen heb ingevoegd om te zingen. Integendeel, het is het zingen van de psalmen dat ik symfoniseer’.

jazz - Vrijdag in de Flip

vrijdag 4 oktober Eduard Flipse Zaal 20.30 uur New Rotterdam Jazz Orchestra m.m.v. dj Kypski ‘Kakelvers, elastisch en onderhoudend’, schreef de Volkskrant over het New Rotterdam Jazz Orchestra. Het jonge, creatieve toporkest verkent en verlegt graag haar grenzen. Na succesvolle tournees met Eric Vloeimans, Anton Goudsmit en Ernst Reijseger, geeft het NRJO een sneak preview op hun komende tournee: vol nieuwe muziek, heen en weer vliegend tussen jazz, rock, funk, vrije improvisatie en elektronica. Met onder meer de première van een nieuwe compositie van Chiel Meijering, speciaal geschreven voor het NRJO, en met dj Kypski als gast. i.s.m. Stichting Jazz International Rotterdam www.jazzinternational.nl

entree cjp

€ 22 R’pas/65+ € 20 € 9 t/m 26 jaar € 9

Bach à Sable (1,5+) entree cjp

top 1e 2e 3e € 52 47 37 24 € 9 t/m 26 jaar 9

Programma 19.30-20.00u - Inleiding door Marlies Jansen, journaliste Mundo Flamenco 19.45-20.15u - Flamenco-ensemble Codarts 20.15-21.30u - La Esencia 21.30-21.50u - Workshop Dans: Miriam Bloem, Flamenco Rosa de Compás 21.50-22.10u - Interview / Meet & greet door Marlies Jansen en Mirjam Bloem 22.10-22.40u - Flamenco-ensemble Codarts 22.40-23.15 uur - DJ Mirjam Bloem

zo 6 oktober

Dit concert is een van vijf gezamenlijke projecten van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch, onder de noemer Convoi exceptionnel.

rang entree cjp

Avond vol flamenco Met een inleiding voorafgaand aan de concerten, een workshop dans door Rosa de Compás, meet & greet met de artiesten én live muziek in de foyer wordt dit een bijzondere flamenco-avond.

€ 19 R’pas/65+ € 17 € 9 t/m 26 jaar € 9

Théâtre de la Guimbarde

za 5 oktober

© Barbara Mulderink

zaterdag 5 oktober Grote Zaal 20.15 uur

© Andreas Terlaak

Philippe Herreweghe © Eric Larrayadieu

New Rotterdam Jazz Orchestra

flamenco: een lichtend voorbeeld voor jonge cantaores. De 52-jarige zanger, bekend om zijn elegante maar rauwe stijl, werkte in zijn lange carrière samen met grote dansgezelschappen. Voor deze tournee verbindt hij zich aan de jonge generatie. Met dansers Maria ‘La Serrana’ en Antonio Molina ‘El Choro’, en zijn neefje Luis Amador op gitaar brengt hij een voorstelling van echte zigeunerflamenco: de pure ‘essentie’ van de Zuid-Spaanse volkskunst.

Esencia

Flamenco Special

La Serrana en El Choro

familieconcert - muziektheater

wereldmuziek - flamenco - DoelenCampus

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

zaterdag 5 oktober Jurriaanse Zaal 20.15 uur Flamenco Special Esencia Juan José Amador is een referentie in de

zondag 6 oktober Eduard Flipse Zaal 14.00 en 16.00 uur Théâtre de la Guimbarde Charlotte Fallon regie Benjamin Eppe en Fabienne Van Den Driessche compositie Fabienne Van Den Driessche cello Shaula Cambazzu choreografie en dans Elisabeth Schnell scenografie Frédéric Houtteman licht en techniek Bach Delen uit Cellosuites

ma 7 oktober

Rotterdams Philharmonisch

(scenisch) Orkest v.d. Achttiende Eeuw

© Barbara Mulderink

familieconcert - muziektheater

zondag 6 oktober Jurriaanse Zaal 14.00 uur De Mannen van Minsk (6+) Matangi Quartet m.m.v. Wiebe-Pier Cnossen bariton en spel Marieke Steenhoek sopraan en spel Gienke Deuten regie Erik Bindervoet tekeningen en libretto Robbert-Jan Henkes libretto Peter-Jan Wagemans compositie Jacqueline van Eeden vormgeving en poppen Desirée van Gelderen lichtontwerp Hoe klinkt dapper?

Zjoem! Boem! Knal! Oerknal! Is het nou eens afgelopen daarboven! Straks komen de Mannen van Minsk en die stoppen jullie in een kussen, met je oren en je neus ertussen.

Annie en Bertje willen niet gaan slapen.

Hun ouders dreigen dat de Mannen van Minsk ze komen halen als ze nu niet onmiddellijk onder de dekens kruipen en het licht uitdoen...

Het Matangi Quartet en zangers Marieke Steenhoek en Wiebe-Pier Cnossen brengen de ontregelende wereld van Minsk op virtuoze en hilarische wijze tot leven. zie ook p. 34 Aansluitend (van ca.15.00-16.00 uur) knutselworkshop met Villa Zebra!

entree

€ 9

Rotterdams Philharmonisch Orkest Philippe Herreweghe dirigent m.m.v. Collegium Vocale Gent Beethoven Symfonie nr.7 Bruckner Ave Maria; Os justi; Vexilla regis Stravinsky Psalmensymfonie Eén eeuw na zijn roemruchte debuut geldt Stravinsky nog altijd als een visionair componist. Maar zelf benadrukte hij altijd zijn band met het verleden: ‘Vernieuwing is alleen vruchtbaar als ze hand in hand gaat met traditie’.

Zijn Psalmensymfonie is daarvan een sprekend voorbeeld: volstrekt oorspronkelijke muziek waarin zowel RussischOrthodoxe gezangen als de symfonieën van Beethoven doorklinken.

rang entree cjp

top € 52 € 9

1e 2e 3e 47 37 21 t/m 26 jaar 9

zie voor de verklaring van de symbolen bij de concerten pagina 75

© Hans van der Woerd

Jeroen Lopes Cardozo © Annelies van der Vegt

symfonisch - classicisme - romantiek - modern

zondag 6 oktober Grote Zaal 14.15 uur Om 13.15 uur inleiding door Michel Khalifa (entree € 4)

Matangi Quartet e.a.

Rotterdams Philharmonisch Turnage en De vuurvogel

uitverkocht

De Mannen van Minsk (6+)

do 10 oktober

mozarts Così fan tutte

Stravinsky en Beethoven

© Éric Larradieu

Een danseres en een muzikante ontmoeten elkaar. De muziek nodigt uit tot dans en de dans nodigt uit tot nog meer muziek. Dromen van vredige momenten en mooie plekjes passeren in deze prachtige kennismaking de live gespeelde muziek van Bach en met dans. Ontroerend mooi. zie ook p. 34

agenda oktober

opera - Doelen theatraal

klassiek - symfonisch - modern - eigentijds

maandag 7 oktober Grote Zaal 19.30 uur Orkest van de Achttiende Eeuw Ed Spanjaard dirigent Lenneke Ruiten Fiordiligi (sopraan) Ilse Eerens Despina (sopraan) Rosanne van Sandwijk Dorabella (mezzosopraan) André Morsch Guglielmo (bariton) David Wilson-Johnson Don Alfonso (bariton) Anders Dahlin Ferrando (tenor) Cappella Amsterdam Jeroen Lopes Cardozo regie Reinier Tweebeeke licht Ysbrant decor Mozart Così fan tutte, ossia La scuola degli amanti Così fan tutte, ossia La scuola degli amanti – ‘Zo doen ze allemaal, of De school voor geliefden’ – is een van de populairste opera’s van Mozart. Zijn levendige en spitsvondige muziek volgt op de voet het aanstekelijk verhaal vol amoureuze verwikkelingen. Così fan tutte gaat over liefde en bedrog, vriendschap en verraad, idealen en desillusies, verleiding en moraliteit. Voor het Orkest van de Achttiende Eeuw het tweede Mozartoperaproject: ter viering van zijn dertigjarig bestaan bracht het gezelschap twee jaar geleden Mozarts Die Entführung aus dem Serail in semi-concertante uitvoering. Voor Così fan tutte werken ze opnieuw samen met Cappella Amsterdam, regisseur Jeroen Lopes Cardozo en voor een deel dezelfde solisten, onder wie de sprankelende sopraan Lenneke Ruiten. Nederlandse première van deze scenische productie. zie ook het artikel over Così fan tutte op p. 28

entree cjp

€ 32 € 9

R’pas/65+ € 30 t/m 26 jaar € 9

donderdag 10 oktober Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur Inleiding door Patrick van Deurzen (entree € 4) Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Marc-André Hamelin piano Prokofjev Symfonie nr.1 ‘Klassieke’ Turnage Pianoconcert (wereld­première) Stravinsky De vuurvogel (complete balletmuziek) Sylvia Tóth was jarenlang voorzitter van de Raad van Toezicht van het Rotterdams Philharmonisch. Bij haar afscheid in 2010 gaf het orkest haar een pianoconcert van Turnage cadeau. Eerdere concerten van Mark-Anthony Turnage laten zien dat hij de mogelijkheden van een instrument weet uit te buiten, dus dat belooft veel goeds voor zijn eerste piano­concert.

Sergej Diaghilev, de directeur van de beroemde Ballets Russes, wilde het Parijse publiek een betoverende voorstelling bieden, gebaseerd op bekende Russische sprookjes, met de fee-achtige vuurvogel en de boze tovenaar Kastchei als boegbeelden. Stravinsky kreeg opdracht de balletmuziek voor De vuurvogel te schrijven en leverde een bijzonder expressief, weelderig georkestreerd werk af. Het werd zijn internationale doorbraak.

rang entree cjp

top € 52 € 9

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

61

62 agenda oktober verklankte de roep van trekvogels zoals ganzen en zwanen. ‘Avant-popcomponist’ JacobTV componeerde Jesus is coming naar aanleiding van de gebeurtenissen op 11 september 2001.

vr 11 oktober Rotterdams Philharmonisch

Van Raat, Van Veen, Pisarenko & Kozlova De achthandige Sacre

zo 13 oktober Rotterdams Philharmonisch De Vuurvogel (4+)

klassiek - symfonisch - modern - eigentijds

vrijdag 11 oktober Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Patrick van Deurzen (entree € 4)

entree € 24 cjp € 9

Ralph van Raat © Marco Borggreve

Yannick Nézet-Séguin © Hans van der Woerd

Turnage en De vuurvogel

R’pas/65+ 22 t/m 26 jaar 9

za 12 oktober

pianorecital - modern - DoelenCampus

Vierkorenconcert

zaterdag 12 oktober Jurriaanse Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Maarten van Veen

Alfa & Omega: Van Schepping tot Herschepping

Peter Burger

Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Marc-André Hamelin piano zie donderdag 10 oktober populair - koormuziek - religieus

Calefax Rietkwintet Tuin der lusten (fragment) - Jheronimus Bosch

Tuin der lusten

renaissance - eigentijds - Vrijdag in de Flip

vrijdag 11 oktober Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Calefax Rietkwintet Raaf Hekkema saxofoon Ivar Berix klarinet Oliver Boekhoorn hobo Jelte Althuis basklarinet Alban Wesly fagot Rameau Le rappel des oiseaux Brumel Nato canunt omnia Bauckholt Zugvögel Jacob TV Jesus is coming Voor ‘Tuin der lusten’ liet Calefax zich inspireren door het beroemde schilderij van Jheronimus Bosch, bestaand uit drie panelen: het paradijs, het (zondige) leven en de hel. Het schilderij is rijk bevolkt met vogels, vandaar dat vogelgeluiden de muzikale rode draad vormen in dit concert. Rameau imiteerde op meesterlijke wijze paradijselijk vogelgekwetter. Brumel, tijdgenoot van Bosch, schreef zijn motet Nato canunt omnia voor de kerstperiode. Carola Bauckholt

zaterdag 12 oktober Grote Zaal 19.30-22.00 uur Vierkorenconcert - Alfa & Omega Peter Burger dirigent m.m.v. John Bredewout piano André van Vliet orgel Arjan en Edith Post trompet Dit concert door vier koren onder leiding van Peter Burger brengt een programma met christelijke liederen rond het thema ‘Van Schepping tot Herschepping’. In dit concert worden delen uit de oratoria ‘De Schepping’, ‘Het Nieuw Begin’, ‘Van Liefde Ongekend’ en ‘Het Nieuw Jeruzalem’ van Johan Bredewout ten gehore gebracht.

Koren die hieraan meewerken: Chr. Regiokoor ‘Adoramus’ uit Hazerswoude, het Chr. Regiokoor ‘Fiducia’ uit Ede, het Interkerkelijk koor ‘NieuwpoortLangerak’ en het Chr. Gemengd koor ‘Immanuël’ uit Katwijk aan Zee.

Ralph van Raat piano Maarten van Veen piano Vitaly Pisarenko piano Olga Kozlova piano Debussy Jeux Stravinsky Le sacre du printemps (bewerkingen: Maarten Bon) Normaal gesproken wordt Stravinsky’s Le sacre du printemps uitgevoerd door een orkest. Maarten Bon, de in 2003 overleden Nederlandse pianist, heeft een bewerking gemaakt voor acht handen en vier piano’s. De première van die versie werd in 1981 een daverend succes. Dit is deel 2 in een vierdelige serie over de virtuoze pianotranscriptie, waarin de Sacre natuurlijk niet mag ontbreken.

Een goede pianotranscriptie, vond Maarten Bon, is een röntgenfoto die in heldere zwart-witcontouren de structuur van het werk blootlegt. Laat dat maar over aan Ralph van Raat en zijn drie collega’s, die zich met dezelfde virtuositeit ontfermen over Jeux van Debussy.

entree € 29 cjp € 9

R’pas/65+ € 27 /m 26 jaar € 9

familieconcert - symfonisch

zondag 13 oktober Grote Zaal 14.15 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Theater Terra Stravinsky’s Vuurvogel met poppenspel Er was eens een koning, die eigenlijk een boze tovenaar was. Alles in zijn land was betoverd. Als je er naar binnen ging, dan kon je nooit meer naar buiten.

Grote helden waren lachend door de betoverde poort gestapt, om voorgoed te verdwijnen. De jonge Prins Ivan wil het ook wel eens proberen. Ook hij komt al snel in de problemen. Gelukkig krijgt hij hulp van de Vuurvogel, die er ook gevangen zit…

Het Sophia Kinderziekenhuis viert haar 150ste verjaardag samen met het Rotterdams Philharmonisch Orkest.

Samen voor een gezonde toekomst.

rang top entree € 41 cjp € 9

1e 2e 3e 35 29 18 t/m 26 jaar 9

www.doelenalfaomega.nl

entree € 25

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

agenda oktober 63

Rotterdamse Orgeldagen - Slotconcert

Laurenskerk orgel

Grand Final pour Deux Choeurs & Deux Orgues

klassiek - orgelrecital - romantiek

zondag 13 oktober Laurenskerk 15.00 uur Hayo Boerema orgel Geert Bierling Frans drukwind­ harmonium Laurenscantorij Codarts Kamerkoor Wiecher Mandemaker dirigent

Awards genomineerd voor Best Jazz Vocal Album. Zijn tweede album Be Good (2012) ontving zo mogelijk nog meer lovende kritieken.

Gregory Porter begon zijn carrière in kleine jazzclubs in San Diego. Zijn carrière nam een hoge vlucht toen hij zong op Hubert Laws’ hommage aan Nat King Cole. Die muziek was hem zo vertrouwd, want als jongetje zong hij al mee met de lp’s van Nat King Cole die zijn moeder draaide.

Porter veroverde de afgelopen jaren Engeland en de rest van Europa met zijn stemgeluid dat jazz, gospel en soul verkent. Hij geldt als de nieuwe ster in vocale jazz.

rang top entree € 52 cjp €9

i.s.m. Stichting Jazz International Rotterdam www.jazzinternational.nl

1e 2e 3e 47 37 21 t/m 26 jaar 9

vr 18 oktober

entree € 19 cjp € 9

Eckhart Tolle 2013 De kracht van het NU

R’pas/65+ € 17 t/m 26 jaar € 9

za 19 oktober DoelenKwartet Lettera amorosa

Dit concert wordt georganiseerd i.s.m. lezing

vrijdag 18 oktober Grote Zaal 19.30 uur

entree € 25

do 17 oktober

entree € 12

Gregory Porter

© Vincent Soyez

‘The brilliant new voice of jazz’

jazz

zondag 13 oktober Grote Zaal 20.30 uur Gregory Porter Het debuutalbum Water (2010) van Gregory Porter werd bij de Grammy

Mahler, Britten en Sjostakovitsj

rang 1e 2e entree € 88 77

3e 66

Chambertones Trio

klassiek - symfonisch

donderdag 17 oktober Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Jan-Willem van Ree Rotterdams Philharmonisch Orkest Pablo Heras-Casado dirigent m.m.v. John Mark Ainsley tenor Martin van de Merwe hoorn Mahler Blumine Britten Serenade Mahler/Britten What the Wild Flowers Tell Me Sjostakovitsj Symfonie nr.9 ‘Het is wreed dat muziek zo mooi kan zijn’, zei Britten over Mahler. Dat vond ook Sjostakovitsj, een dierbare vriend van Britten. Dit concert brengt de drie componisten bijeen. Mahlers tedere Blumine spiegelt zich in de lyriek van Brittens Serenade, en het dansende karakter van What the Wild Flowers tell me (deel 2 uit Mahlers Derde Symfonie) keert uitvergroot terug in de Negende van Sjostakovitsj.

red sofa - kamermuziek - eigentijds

zaterdag 19 oktober Eduard Flipse Zaal 20.30 uur DoelenKwartet Frank de Groot viool Maartje Kraan viool Karen Dolman altviool Hans Woudenberg cello Webern Rondo (1906) Apostel Strijkkwartet nr.1 (1935) Trojahn Chant d’insomnie III uit: Lettera amorosa (2007) Hartmann Strijkkwartet nr.2 (1945-’46)

© Govert Driessen

In 2013 worden de Rotterdamse Orgeldagen voor de vijfde keer georganiseerd.

Het is een samenwerking van diverse organisaties en organisten die de mogelijkheden van Rotterdam als orgelstad willen benutten en stimuleren.

Het festival wordt feestelijk afgesloten met een ‘Grand Final pour Deux Choeurs & Deux Orgues’. Op het programma van de Laurenscantorij, het Codarts Kamerkoor en de organisten Hayo Boerema en Geert Bierling staat onder meer de grootse Messe Solennelle van Louis Vierne.

Kijk voor het volledige programma van de Rotterdamse Orgeldagen op www.rotterdamseorgeldagen.nl

Rotterdams Philharmonisch

Pablo Heras-Casado © Miguel Pevalver

o.a. Vierne Messe Solennelle op.16

Eckhart Tolle is dé spiritueel leider van dit moment. Wereldwijd inspireert hij miljoenen mensen met zijn boeken en lezingen. In De kracht van het NU vinden we liefde, geluk, innerlijke vrede en bovenal ons ware zelf.

jazz - Vrijdag in de Flip

vrijdag 18 oktober Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Chambertones Trio Jesse van Ruller gitaar Joris Roelofs klarinet Clemens van der Feen bas De leden van dit trio – gitarist Jesse van Ruller, klarinettist Joris Roelofs en bassist Clemens van der Feen – verdienden hun sporen in de internationale jazzscene en zijn allen bandleiders en componisten. De naam Chambertones Trio zegt het al een beetje, we hebben te maken met geïmproviseerde muziek in kamermuziekvorm. De twee juichend ontvangen cd’s van dit trio typeren hun stijl: ruimtelijk, intiem en warm, maar soms ook uitbundig, spectaculair en ritmisch op z’n tijd.

Het DoelenKwartet speelt vier verschillende Duits-Oostenrijkse werken uit de afgelopen ruim honderd jaar. Repertoire dat zij deels hebben opgenomen en waarvoor ze zijn bejubeld en met diverse prijzen onderscheiden, waaronder de ECHO Klassik Preis en de Editor’s Choice van Gramophone. Hans Erich Apostel kwam bij de atonaliteit en het serialisme terecht, maar zijn Strijkkwartet nr.1 toont dat hij ook steeds een lyrische toondichter bleef. Karl Amadeus Hartmann wordt gezien als de grootste Duitse symfonicus sinds Brahms. Vanwege zijn anti-nazi-houding werd zijn muziek tot na WO-II niet uitgevoerd in Duitsland. Zijn zeer expressieve Strijkkwartet nr.2 stamt van kort na deze donkere oorlogsjaren.

entree € 24 cjp €9

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

64 agenda oktober

zo 20 oktober Lawrence Power

Bowen, Prokofjev, Sjostakovitsj

ma 21 oktober masterclass altviool door Lawrence Power

Manen. Later verbreedde Timulak zijn horizon op een onverwachte plaats: de Film Academy van New York. Even eigenzinnig is de Britse altviolist Lawrence Power. Hij tovert op zijn instrument zo fraai, dat de altvioolsectie van de Berliner Philharmoniker hem wilde inlijven. Na enig nadenken bedankte Power beleefd voor de eer.

entree € 24 cjp € 9 kamermuziek - modern - meet & greet

kamermuziek - DoelenCampus - masterclass

Ad Libitum Quartet

zondag 20 oktober Jurriaanse Zaal 11.00 uur

maandag 21 oktober Jurriaanse Zaal 11.00-13.00 uur

Lawrence Power altviool Simon Crawford-Phillips piano

Masterclass altviool door Lawrence Power Lawrence Power geeft een openbare masterclass aan altvioolstudenten van Codarts - Rotterdams Conservatorium.

Deze masterclass wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Vrienden van het Rotterdams Conservatorium.

Altviolisten zijn niet zo dik gezaaid, en solorepertoire voor deze sonore strijkers (dus) ook niet. Vanochtend klinken er dan toch een paar juweeltjes, gespeeld door de Britse altviolist Lawrence Power.

Hij werd bejubeld in eigen land én daarbuiten voor zijn opnamen van de werken van York Bowen. De Russische altviolist Vadim Borisovski maakte een bewerking van Prokofjevs Suite Romeo en Julia voor altviool en piano, overigens met volledige goedkeuring van de componist. Briljanter dan met de Altvioolsonate opus 147 kon Sjostakovitsj zijn carrière niet eindigen. Hij droeg het werk op aan Fjodor Droezjinin, Borisovski’s opvolger in het Beethoven Strijkkwartet.

entree € 21 cjp € 9

R’pas/65+ € 19 t/m 26 jaar € 9

Enescu, Beethoven, Sibelius

klassiek - kamermuziek

dinsdag 22 oktober Jurriaanse Zaal 20.15 uur

vrij entree

Ad Libitum Quartet Alexandru Tomescu viool Serban Mereuta viool Bogdan Bisoc altviool Filip Papa cello

di 22 oktober Codarts Dans

Hindemith en Sjostakovitsj

© Demet Adiguzel

Bowen Fantasie voor altviool en piano op.54 Prokofjev/Borisovski Vijf delen uit Romeo en Julia Sjostakovitsj Sonate voor altviool en piano op.147

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

klassiek - dans - modern - codarts

dinsdag 22 oktober Grote Zaal 20.15 uur Codarts Dans Lawrence Power altviool Simon Crawford-Phillips piano Lukás Timulak choreografie Sjostakovitsj Sonate voor piano en viool Sjostakovitsj Zeven Preludes Hindemith Sonate (1947) en andere werken Als danser kan de Slowaakse choreograaf Lukas Timulak terugkijken op een schitterende carrière. Na zijn studie in Bratislava en Monte Carlo kwam hij in 2000 naar Den Haag, waar hij aan de slag ging bij het Nederlands Dans Theater. Hij maakte er kennis met de choreografieën van meesters als Jiri Kylián, William Forsythe en Hans van

Enescu Strijkkwartet in G op.22 nr.2 Beethoven Strijkkwartet in f op.95 ‘Serioso’ Sibelius Strijkkwartet in d op.56 ‘Voces intimae’ Het Roemeense Ad Libitum Quartet viert dit jaar zijn 25-jarig bestaan. Het kwartet is een haast vanzelfsprekende pleitbezorger van muziek van George Enescu, die nog steeds wordt beschouwd als de voornaamste componist uit Roemenië. Hoewel hij algemeen bekend is vanwege één beroemd werk – de twee Roemeense Rapsodieën opus 11 – was hij een zeer bekwame componist van expressieve, fantasievolle muziek in vele genres. Bovendien was hij een van de grootste violisten van zijn tijd en trad hij op in Europa en in de VS. Concert van de Stichting Kamermuziek­ vereeniging Rotterdam

rang 1e entree € 43

2e 38

3e 35

do 24 oktober The Five Great Guitars

gitaar - Afrika - Latijns-Amerika

donderdag 24 oktober Jurriaanse Zaal 20.15 uur The Five Great Guitars Met het programma African Samba vieren The Five Great Guitars dit seizoen alweer hun tienjarig bestaan. Na de buitengewoon succesvolle tournee African Blues heeft gitarist Jan Kuiper met de Malinese sterzanger en gitarist Habib Koité en Braziliaanse singersongwriter Ceumar een nieuwe toplineup samengesteld. Groovy gitaar- en baspatronen, virtuoze gitaarsolo’s, swingende samba’s en bossa nova’s, en dat alles gespeeld met een tomeloze energie en muzikaal plezier. African Samba is een exclusieve avond waarin de roots van de Braziliaanse muziek naadloos overgaan in traditionele Afrikaanse percussiepatronen. zie Instrument in beeld op p. 6

entree € 25 cjp € 9

R’pas/65+ € 23 t/m 26 jaar € 9

vr 25 oktober Mr. Clash presents Yannick Hiwat & guests

populair - Vrijdag in de Flip

vrijdag 25 oktober Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Mr. Clash presents Yannick Hiwat & guests Yannick Hiwat 6-snarige viool Timothy Banchet toetsen Bill Scott Mookhoek contrabas/ elektrische bas

agenda oktober 65

philharmonie zuid­nederland & Geneviève Strosser

entree € 9

Mr. Clash Rotterdam kent een zeer inventieve en creatieve popscene die met een hoog hiphop- en soulgehalte de deuren naar andere genres opent. Met als vertrekpunt deze scene zoekt Mr. Clash naar aantrekkelijke nieuwe acts en samenwerkingsprojecten. Om strak op de actualiteit te zitten wordt Mr. Clash op korte termijn geprogrammeerd, in samenwerking met een jongerenpanel.

Via social media en de site van de Doelen is te volgen hoe de programmering vordert. Elke editie een afwisselend live muziekprogramma waarbij ook het gebruik van visuals een rol speelt. entree € 15

za 26 oktober Overal is ritme (6+)

© Barbara Mulderink

workshop voor het hele gezin

Een evergreen en een première

© Gérard van Bethlehem

In deze editie van Mr. Clash staat de jonge violist Yannick Hiwat (1977) centraal. Hij bespeelt een unieke, zessnarige viool. De muziek die hij met zijn band speelt bewegen tussen hiphop en klassieke muziek. Behalve zijn band zullen ook een aantal ‘special guests’ (hiphop en klassiek) meewerken. Zij worden via social media van de Doelen en van Yannick bekendgemaakt. De muziek wordt omlijst door visuals.

klassiek - orgelrecital - romantiek

zaterdag 26 oktober Grote Zaal 15.00 uur Geert Bierling - Doelenorgel o.a. Reger Choral-Phantasie über ‘Ein feste Burg ist unser Gott’ op.27 Saint-Saëns Poème symphonique ‘La Jeunesse d’Hercule’ op.50 (première) Geert Bierling voerde al eerder bewerkingen van grote orkestwerken uit, die door zijn bijzondere manier van registreren het grote Doelenorgel lieten klinken als een kleurrijk symfonieorkest.

Vanmiddag is het de beurt aan de Poème symphonique ‘La Jeunesse d’Hercule’, waarin Saint-Saëns de jeugdige Hercules voor de keuze tussen plezier en deugdzaamheid stelt. Daarnaast speelt de stadsorganist/-beiaardier van Rotterdam onder meer een klassieker van Reger: de orgelfantasie over een van Luthers bekendste hymnes, ‘Ein feste Burg ist unser Gott’.

vrij entree

familieconcert - slagwerk - DoelenCampus

klassiek - symfonisch - romantiek

zaterdag 26 oktober Grote Zaal 19.30 uur Om 18.45 uur inleiding door Guido van Oorschot philharmonie zuidnederland Kees Bakels dirigent m.m.v. Geneviève Strosser altviool Berlioz Harold en Italie op.16 Wagner Ouverture en Venusbergmuziek uit Tannhäuser (Parijse versie) Wagner Suite uit Die Meistersinger von Nürnberg Wagner en Berlioz: samen vertegenwoordigen ze twee kolkende stromingen in de Romantiek. Alles haalden ze uit de kast om aan hun noten een bedwelmende expressie te geven. Die roes wekt de philharmonie zuidnederland op in delen uit Wagners opera’s Tannhäuser en Meistersinger. De altvioliste Geneviève Strosser strijkt hem tevoorschijn in Harold en Italie, een symfonisch werk rond de poëtische herinneringen die Berlioz overhield aan een trektocht door de Abruzzen.

rang top 1e 2e entree € 36 34 32 R’pas/65+ € 34 32 30 cjp € 9 t/m 26 jaar

3e 30 28 9

Poliana Vieira

zaterdag 26 oktober Eduard Flipse Zaal 10.30-12.30 uur Overal is ritme (6+) Alles heeft een ritme, een hele wereld aan ritme’s komt voorbij in deze workshop. En iedereen tikt wel eens een ritme mee. Wanneer je dat samen met anderen doet, heb je zo een complete ritmesectie, van slag- en percussieinstrumenten bij elkaar. Aan het eind van deze workshop vormt u een grote, swingende slagwerkband. zie ook p. 34

Berlioz en Wagner - Romantische reis

Geert Bierling, Doelenorgel

cd-presentatie

zie voor de verklaring van de symbolen bij de concerten pagina 75

© Mark Pot

Jamie Peet drums Tessel Hersbach viool Mara Tièles altviool Susanne Rosmolen cello dj Frankadelic

soul - pop - funk - Kaapverdië

zaterdag 26 oktober Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

Poliana Vieira Haar optreden was zo intens, dat de jury van de Music Matters Awards 2012 tijdens haar optreden vergat ook maar enig commentaar op te schrijven.

Poliana Vieira werd dan ook volledig terecht tot de winnares van deze Music Award uitgeroepen. Poliana combineert haar Kaapverdische en Portugese roots met soul, pop en funk, waarin ze thema’s als doorzettingsvermogen, relaties en zelfreflecties gebruikt in haar Engelstalige teksten. U kent haar misschien van eerdere optredens met bijvoorbeeld Re:Freshed Orchestra, Georg Clinton, Tasha’s World en Pete Philly of van het duo SimplesmenteVieira, dat zij samen met haar zus Vilma Vieira vormt. Met dit optreden presenteert zij haar debuut-cd. entree € 12 R’pas/65+ € 10 Studentenpas € 10

zo 27 oktober Zondagochtend­concert Ode aan Toon

populair - lichte muziek

zondag 27 oktober Grote Zaal 11.00 uur Richard Groenendijk zingt Toon Hermans m.m.v. Lone van Roosendaal en Ellen Evers De Rotterdamse cabaretier Richard Groenendijk won afgelopen jaar de Poelifinario, de prijs voor de meest indrukwekkende cabaretvoorstelling van het seizoen. De Poelifinario is vernoemd naar de gelijknamige vogel uit een van de beroemdste conferences van Toon Hermans. Zeven jaar geleden tourde hij al met collega’s door Nederland met een theaterprogramma waarin ze een ode brachten aan het werk van Toon. Op deze zondagochtend brengen zij op geheel eigen wijze de nummers van Toon Hermans ten gehore. Van ‘Café Biljart’ tot ‘Appels op de tafelsprei’, van ‘24 rozen’ tot ‘Mien waar is mijn feestneus?’. entree € 13,60

66 agenda oktober

do 31 oktober

Leden van het Rotterdams Philharmonisch

klassiek - kamermuziek

janine jansen Torleif Thedéen - cello Inon Barnatan - piano dinsdag 29 oktober Jurriaanse Zaal 20.15 uur Janine Jansen viool Torleif Thedéen cello Inon Barnatan piano Sjostakovitsj Pianotrio in c op.8 Weinberg Pianotrio op.24 Brahms Pianotrio nr.1 in B op.8 Als Janine Jansen haar muzikale vrienden om zich heen verzamelt, weten kenners genoeg. Dat wordt genieten! Met pianist Inon Barnatan en cellist Torleif Thedéen houdt ze een pleidooi voor de componist

Mieczyslaw Weinberg (1919-1996).

Deze Rus van Poolse afkomst is tegenwoordig zowat vergeten. Toch schreef hij liefst 26 symfonieën en 17 strijkkwartetten. Sjostakovitsj schatte zijn werken zo hoog in, dat hij graag met Weinberg samenwerkte. Van beide componisten klinkt een pianotrio, het genre dat z’n grootste bloei beleefde in de negentiende eeuw, de eeuw van Brahms. entree cjp

€ 36 R’pas/65+ € 34 € 9 t/m 26 jaar € 9

Rachmaninov en Brahms

Galahad Samson

© Sarah Wilson / Decca

Mahler en Strauss: de pianokwartetten

Rotterdams Philharmonisch

Andres Orozco-Estrada © Martin Sigmund

wo 30 oktober

di 29 oktober

klassiek - symfonisch

klassiek - kamermuziek

woensdag 30 oktober Jurriaanse Zaal 20.30 uur Leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest Wim Ruitenbeek viool Galahad Samson altviool Daniel Petrovitsch cello Sander Sittig piano Brahms/Arnold Scherzo voor altviool en piano Schumann Drei Fantasiestücke voor cello en piano Mahler Pianokwartet Strauss Pianokwartet Mahler en Strauss maakten naam met grootse orkestwerken. Maar beiden liepen zij zich al jong warm – Gustav op zestienjarige leeftijd, Richard toen hij twintig was – met een pianokwartet. In dat genre hadden Schumann en Brahms de standaard gezet, en hun invloed is zeker te horen. Toch straalt dwars daardoorheen al het rijpend meesterschap van Strauss en Mahler, dat kort daarna tot bloei zou komen.

entree € 27 cjp € 9

t/m

donderdag 31 oktober Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Caecilia Andriessen (entree € 4) Rotterdams Philharmonisch Orkest Andrés Orozco-Estrada dirigent m.m.v. Masataka Goto piano Kodály Galánta-dansen Rachmaninov Paganini-rapsodie Brahms Symfonie nr.2 Masataka Goto was dé sensatie van het Franz Liszt Concours 2011: ‘Een van de indrukwekkendste, meest bescheiden en ontroerende pianisten die ik ooit heb gehoord’, zei een jurylid. Zijn Rotterdamse debuut valt samen met dat van de jonge dirigent Andrés Orozco-Estrada, die zich bij de Wiener Philharmoniker al bewees als een ‘geniaal meester van communicatie’, aldus de Weense Standard.

rang top entree € 52 cjp € 9

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

26 jaar € 9

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

agenda agenda november oktober 67

november vr 1 november Rotterdams Philharmonisch

Andres Orozco-Estrada © Martin Sigmund

Rachmaninov en Brahms

klassiek - symfonisch

met Jan Menu baritonsax Karel Boehlee piano John Engels drums 25 jaar stierf de geliefde zanger en trompettist Chet Baker op mysterieuze wijze in Amsterdam. Zangeres Fay Claassen verwierf internationale bekendheid met het dubbelalbum Two Portraits of Chet Baker. Vanavond brengt zij een eerbetoon aan haar held. Ze start met Bakers vroege werk en in het tweede deel van de avond staan Bakers bekendste liedjes centraal. Claassen wordt bijgestaan door onder anderen Jan Menu op baritonsax, pianist Karel Boehlee en John Engels op drums. i.s.m. Stichting Jazz International Rotterdam www.jazzinternational.nl

vrijdag 1 november Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Caecilia Andriessen

popmuziek - singer-songwriter

Rotterdams Philharmonisch Orkest Andrés Orozco-Estrada dirigent m.m.v. Masataka Goto piano

entree € 19 cjp € 9

R’pas/65+ € 17 t/m 26 jaar € 9

za 2 november

Kodály Galánta-dansen Rachmaninov Paganini-rapsodie Brahms Symfonie nr.2 Masataka Goto was dé sensatie van het Franz Liszt Concours 2011: ‘Een van de indrukwekkendste, meest bescheiden en ontroerende pianisten die ik ooit heb gehoord’, zei een jurylid. Zijn Rotterdamse debuut valt samen met dat van de jonge dirigent Andrés Orozco-Estrada, die zich bij de Wiener Philharmoniker al bewees als een ‘geniaal meester van communicatie’, aldus de Weense Standard.

Symfonieorkest Rijnmond Márquez en Dvorˇák

klassiek - symfonisch - romantiek

zaterdag 2 november Grote Zaal 12.45 uur

Here Comes the Night

zaterdag 2 november Jurriaanse Zaal 20.15 uur Marike Jager Here Comes the Night, het theaterprogramma van Marike Jager, is een muzikaal avontuur door de nacht: met bewegende objecten als decor wordt het podium omgetoverd tot een nacht aan het water. Dit analoge ‘geluidsdecor’ maakt het concert tot

Kölner Akademie & Ronald Brautigam Brautigam en Mozart

Symfonieorkest Rijnmond Cor van der Linden dirigent

1e 47

2e 3e 7 21 t/m 26 jaar 9

Márquez Danzón no.2 Dvorˇák Deel uit Symfonie nr.9 (’Uit de Nieuwe Wereld’)

Fay Claassen

Remembering Chet Baker

Fay Claassen

vrij entree

© John Abbot

vrijdag 1 november Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

De werken die Symfonieorkest Rijnmond vertolkt zijn geschreven op het Amerikaanse continent en stralen een grote levensvreugde uit. Danzón No. 2 van de Mexicaanse componist Arturo Márquez is een feest van ritme en energie, waarbij je bijna niet stil kunt blijven zitten. De Negende Symfonie van Dvorˇák is een aaneenschakeling van de mooiste melodieën. Kortom, muziek waar je op een gure herfstdag helemaal warm van wordt.

jazz - Vrijdag in de Flip

marike jager

Ronald Brautigam © Marco Borggreve

rang top entree € 52 cjp € 9

za 2 november

klassiek - symfonisch - DoelenCampus

zaterdag 2 november Grote Zaal 19.30 uur Om 18.45 uur inleiding Huib Ramaer Kölner Akademie Michael Alexander Willens dirigent m.m.v. Ronald Brautigam piano Mozart Ouverture La finta giardinera Pianoconcert nr.15 in Bes KV450 Symfonie nr.17 in G KV129 Pianoconcert nr.16 in D KV451

een bijzondere belevenis. Marike en haar band spelen kleurrijke, speelse en soms broeierige songs, waarin het beeld wordt geschetst van de nacht waarin Marike haar liedjes schrijft: het liefst op Schiermonnikoog, omgeven door de zee.

entree € 22

R’pas/65+ € 20

‘Het zijn stukken die je laten zweten.’

In een brief aan zijn vader liet Mozart er geen misverstand over bestaan: zijn Pianoconcerten nrs.15 en 16 speelde je niet zomaar van blad. Nog altijd beschouwen pianisten die twee als Mozarts moeilijkste. Gelukkig deinst Ronald Brautigam niet terug voor vlugge toonladders en virtuoze akkoorden. Op een historische fortepiano laat hij horen waarom critici hem steevast de hemel in prijzen. Op hun beurt jongleren de Kölner Akademie en dirigent Michael Alexander Willens met Mozarts Symfonie nr.17. Hij componeerde het stuk in 1772, op z’n 16de, een betoverend fris werk.

rang top 1e 2e entree € 36 34 32 R’pas/65+ € 34 32 30 cjp € 9 t/m 26 jaar

3e 30 28 9

agenda november Harbour Jazzband en Greetje Kauffeld

Meesterproef

kamermuziek - jong talent - concours

zondag 3 november Jurriaanse Zaal, 14.00-17,30 uur Meesterproef Classic Young Masters Classic Young Masters zet met haar ‘Leerling-, gezel-, meesterprogramma’ een traject uit waarbij aan zeer talentvolle, heel jonge musici de mogelijkheid wordt geboden om zich met maatwerkbegeleiding te ontwikkelen naar meesterschap in het vak en naar professioneel/ondernemend topmusicus.

Bij dit concert kunt u getuige zijn van de Meesterproef, dit jaar uitgeschreven voor de instrumenten blokfluit, cello, dwarsfluit, fagot, hobo, klarinet en saxofoon. U maakt optredens mee van jonge meesters en mag uw stem uitbrengen voor de publieksfavoriet. Drie deelnemers krijgen van een internationale commissie de titel Classic Young Master.

Zij krijgen voor twee jaar via CYM een mentor toegewezen en zullen individueel worden gecoacht.

Een dankbaar publiek maakt deel uit van de concertbeleving van de jonge musici. Ook voor u een inspirerende ervaring!

Het werk van CYM wordt mogelijk gemaakt door de gemeente Rotterdam en fondsen en sponsors. www.classicyoungmasters.nl

entree € 15

Zondagochtend­concert Harbour Jazzband en Greetje Kauffeld

entree € 13,60

zo 3 november

© Marco Borggreve

Classic Young Masters

Sinds de oprichting (Rotterdam, 1956) heeft de Harbour Jazzband een reputatie opgebouwd in binnen- en buitenland en kan deze worden gerekend tot een van de beste traditionele jazzorkesten van Nederland.

Greetje Kauffeld trad als dertienjarige voor het eerst op voor de radio. In 1957 werd ze de vaste zangeres van The Skymasters en al snel maakte zij internationaal carrière. In 1968 volgde de grote stap naar de Verenigde Staten, waar zij met jazzsterren als Ray Brown en Herb Ellis in televisiehows te zien was. Zij verheugt zich erop om u met de Harbour Jazzband een heerlijk swingende zondagochtend te bezorgen!

klassiek - kamermuziek - romantiek - meet & greet

Leden van het Rotterdams Philharmonisch Schumann en Strauss

vilde frang michail Lifits Sonates voor viool en piano van Mozart, Fauré en Mendelssohn

Galahad Samson

zo 3 november

© Robert Anemaet

68

klassiek - kamermuziek - romantiek

zondag 3 november Boijmans 12.00 uur Leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest Wim Ruitenbeek viool Galahad Samson altviool Daniel Petrovitsch cello Sander Sittig piano Schumann Drei Fantasiestücke voor cello en piano Strauss Pianokwartet Al op twintigjarige leeftijd liep Richard Strauss zich warm met een pianokwartet. In dat genre hadden Schumann en Brahms de standaard gezet en hun invloed is zeker te horen. Toch straalt dwars daardoorheen al het rijpend meesterschap van Strauss. entree € 27 cjp € 9

t/m

zondag 3 november Jurriaanse Zaal 11.00 uur Vilde Frang viool Michail Lifits piano Mozart Sonate in A KV305 Fauré Sonate nr.1 in A op.13 Mendelssohn Sonate in F De Noorse Vilde Frang wordt algemeen beschouwd als een nieuwe ster aan het violistenfirmament. Ze blinkt uit in natuurlijke expressie en heeft daarvoor technisch alles in huis.

Vilde Frang werd onder meer gelau-

Mustafa Ceceli Live in Concert

SonFm viert 5-jarig jubileum!

werd met de 2012 Credit Suisse Young Artist Award en maakte haar cddebuut als EMI Classics Young Artist of the Year 2010. Samen met de eveneens veelbelovende pianist Michail Lifits laat ze vandaag horen hoe je instrumentaal kunt zingen in werken van Mozart, Fauré en Mendelssohn.

entree € 21 cjp € 9

Mustafa Ceceli komt terug naar de Doelen! Deze zanger/arrangeur is de ster van de Turkse muziek. Zijn singles en albums belandden stuk voor stuk in de top 10 charts, alle reden om zijn fans in Nederland weer een onvergetelijke avond met Mustafa Ceceli te laten beleven.

(Mystiek Productions)

26 jaar € 9

entree € 39 populair - Turkije - popmuziek populair - Zondagochtendconcert

zondag 3 november Grote Zaal 11.00 uur

R’pas/65+ € 19 26 jaar € 9

t/m

zondag 3 november Grote Zaal 20.15-23.00 uur

€ 35

agenda november 69

Goebbels Walden

wo 6 november

Storioni Trio

Korpsconcert Marinierskapel

© Marco Borggreve

Beethoven - Pianotrio’s 2, 5 & 9

kamermuziek - authentiek - classicisme

populair - hafabra

dinsdag 5 november Jurriaanse Zaal 20.15 uur

woensdag 6 november Grote Zaal 20.15 uur

Storioni Trio Bart van de Roer fortepiano Wouter Vossen viool Marc Vossen cello

Korpsconcert van de Koninklijke Marinierskapel majoor Peter Kleine Schaars dirigent m.m.v. Tamboers en Pijpers van het Korps Mariniers

Gravinnen en geesten In 1808 woonde Beethoven tijdelijk in huis bij de van oorsprong Hongaarse gravin Erdödy. Zij was in de steek gelaten door haar man en leed aan een ernstige reumatische aandoening. De lichamelijke pijn bestreed de aristocrate met opium, haar geest laafde ze aan pianospel en het organiseren van huisconcerten. Beethoven droeg de twee Pianotrio’s opus 70 op aan de gravin.

Het eerste is het bekendste en ontleent zijn bijnaam ‘Geister-Trio’ (geestentrio) aan het langzame deel. Dat trekt schimmig en unheimisch voorbij, zeker wanneer het zoals vandaag wordt gespeeld op een historische fortepiano.

rang entree R’pas/65+ cjp

top € 24 € 22 € 9

Het Korps Mariniers viert met dit concert haar 348-jarig bestaan. De Marinierskapel en de Tamboers & Pijpers van het Korps Mariniers zijn dé muzikale specialisten van de Koninklijke Marine en staan garant voor een gevarieerde en verrassende avond. Niet voor niets is de internationale vraag naar dit gezelschap groot. Op het Wereld Muziek Concours wordt ze iedere editie gevraagd als gastorkest in de finale van de dirigentenwedstrijd. In september van dit jaar is het gezelschap te gast tijdens de grootse Internationale Militaire Taptoe op het Rode Plein in Moskou.

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

do 7 november Rotterdams Philharmonisch

Beethoven & Bruckner met Van Zweden

klassiek - symfonisch

Ensemble Klang Walden van Goebbels

1e 2e 22 19 20 17 t/m 26 jaar 9 red sofa - kamermuziek - eigentijds

woensdag 6 november Jurriaanse Zaal 20.15 uur

zie voor de verklaring van de symbolen bij de concerten pagina 75

entree € 24 cjp € 9

entree € 17

© Herre Vermeer

Beethoven Pianotrio nr.9 in Es WoO.38 Pianotrio nr.2 in G op.1 nr.2 Allegretto in Es Hess.48 Pianotrio nr.5 in D op.70 nr.1 ‘Geister’

Het energieke Ensemble Klang stort zich op Walden van Heiner Goebbels, ‘muzikale schetsen’ naar het gelijknamige boek van Henry David Thoreau uit 1854, waarin de Amerikaanse auteur beschrijft hoe hij twee jaar lang in een zelfgemaakt hutje aan het afgelegen Waldenmeer woonde en zich afzonderde van de wereld. Het boek inspireerde Goebbels om een nieuwe klankwereld te ontwikkelen. Daarvoor gebruikte hij naast orkestinstrumenten ook instrumenten en speelwijzen uit de jazz-, pop- en wereldmuziek, elektronische middelen en nieuw gebouwde instrumenten van de Amerikaanse kunstenaar Bob Rutman. Een eerdere uitvoering door Ensemble Klang beoordeelde Het Parool als ‘schitterend’.

© Hans van der Woerd

di 5 november

Ensemble Klang Pete Harden gitaren Anton von Houten trombone Saskia Lankhoorn piano Joey Marijs slagwerk Erik-Jan de With saxofoon Heiko Geerts saxofoon Tom Gelissen klankregie Keir Neuringer saxofoon, spreker

donderdag 7 november Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Jan-Willem van Ree (entree € 4) Rotterdams Philharmonisch Orkest Jaap van Zweden dirigent Beethoven Symfonie nr.5 Bruckner Symfonie nr.4 ‘Romantische’ ‘Robuust, onstuimig en overrompelend’, noteerde NRC over Jaap van Zweden als Beethovendirigent. ‘Intens expressief… voortgestuwd door een ongekende dramatische energie’, schreef The Guardian in een vijfsterrenrecensie over zijn Bruckner. Dat belooft veel voor dit concert, waarin Van Zweden Beethovens Vijfde combineert met de Vierde van Bruckner: twee iconen van de symfonische literatuur.

rang top entree € 52 cjp € 9

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

za 9 november BALK TOPfestival 2013 voor koren/groepen lichte muziek

vocaal festival - lichte muziek

zaterdag 9 november Grote Zaal 10.00-22.00 uur BALK TOPfestival 2013 Dit jaar organiseert BALK voor de vierde keer het tweejaarlijkse BALK TOPfestival. Naast tien(!) competities met de top van de Nederlandse amateurkoren lichte muziek, zijn er leuke en interessante workshops te volgen.

De dag wordt afgesloten op muzikaal topniveau. Smullen voor de liefhebber en een belevenis voor iedereen!

BALK is de Bond voor A cappella en Lichte muziek zingende Koren in Nederland. De bond richt zich uitsluitend op licht vocale koorzang, close harmony en a cappella zang in Nederland.

Aan de basis van het BALK TOPfestival staan competities in de categorieën (grote) pop-, musical- en theaterkoren (> 25 leden), vocal groups en close harmonykoren (9 - 25 leden) en kleine groepen (tot 9 leden).

De winnaars van de TOPklasses bij de grote koren en de middenkoren worden direct geplaatst voor de finale van het Nederlands Koor Festival, dat zal plaatsvinden in juni 2014.

Kijk op www.balknet.nl voor de meest recente informatie over het BALK TOPfestival 2013. entree € 15

agenda november

Jan Vayne en Petra Berger

entree € 15 cjp € 9

t/m

Kirchner, Beethoven, Strauss

kamermuziek - classicisme - romantiek

klassiek - symfonisch

Carmen (7+)

Jan Vayne en Petra Berger De samenwerking tussen Jan Vayne en Petra Berger staat garant voor een verrassende voorstelling. Jan Vayne begon al op zijn vierde met pianoles en gaf op zijn tiende al concerten. Improviseren is zijn handelsmerk. Na diverse rollen in musicals in binnen- en buitenland startte Petra Berger in 2001 een solocarrière. In haar muziek combineert zij op bijzondere wijze de wereld van de klassieke muziek en de popmuziek.

Haar albums werden bekroond met goud en platina. Begeleid door Jan Vayne zingt zij muziek variërend van klassiek tot pop en van chanson tot Nederlandstalig. entree € 13,60

Plis / Sons (1,5+)

familieconcert - muziektheater

zondag 10 november Eduard Flipse Zaal 14.00 en 16.00 uur

© Barbara Mulderink

Frank Groothof & Syrène Saxofoonkwartet

familieconcert - muziektheater

zondag 10 november Jurriaanse Zaal 14.00 uur

zondag 10 november Grote Zaal 14.15 uur Om 13.15 uur inleiding door Jan-Willem van Ree (entree € 4) Rotterdams Philharmonisch Orkest Jaap van Zweden dirigent Beethoven Symfonie nr.5 Bruckner Symfonie nr.4 ‘Romantische’ zie donderdag 7 november

Frank Heye - orgel Vlaamse orgelmeester

Frank Groothof spel en zang Harrie Geelen teksten Georges Bizet muziek Syrène Saxofoonkwartet Con Mil Amores flamenco-ensemble Adri van Velsen arrangementen Thé-Tjong King tekeningen Frank Groothofs ‘gouwe ouwe’, Carmen van Bizet, in een geheel nieuwe versie!

‘Een meesterwerk in de waarste zin van het woord’, schreef Tsjaikovski over Carmen. Het is dan ook een van de mooiste opera’s aller tijden.

In deze nieuwe versie vertelt, zingt en danst Frank Groothof samen met flamenco-ensemble Con Mil Amores het verhaal van Carmen en José. Door de muziek van Bizet, uitgevoerd door het Syrène Saxofoonkwartet te combineren met flamenco-gitaar, -zang en -dans, ontstaat er een geheel nieuwe Carmen. zie ook p. 34 Aansluitend (van ca.15.00-16.00 uur) knutselworkshop met Villa Zebra!

entree € 9

dinsdag 12 november Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Laurenskerk orgel

zondag 10 november Grote Zaal 11.00 uur

Plis / Sons (1,5+) Laurent Dupont regie Marie Fraschina zang Bruno Bernard arrangementen Christine Vadrot scenografie

Fauré Piano Quartett

Beethoven en Bruckner met Van Zweden

26 jaar € 9

populair - Zondagochtendconcert

di 12 november

Rotterdams Philharmonisch

orgelrecital - romantiek - modern

zondag 10 november Laurenskerk 15.00 uur Frank Heye - orgel Werken van Reger, Rheinberger en Verschraegen Frank Heye is organist van de OnzeLieve-Vrouw-ter-Sneeuwkerk in Destelbergen. Hij is tevens betrokken bij de orgelconcerten in de St. Machariuskerk in Laarne en de zomercyclus in de St. Baafskathedraal in Gent. Zijn repertoire omvat muziek uit alle stijlperioden, met extra aandacht voor hedendaagse en Vlaamse muziek. Zo ook vanmiddag: naast werken van Max Reger en Joseph Rheinberger speelt Heye muziek van de Gentse organist, pedagoog en componist Gabriël Verschraegen.

vrij entree

© Mat Hennek

Zondagochtend­concert

Papier. Karton. Een stem. Zachte muziek.

Meer is er soms niet nodig om een betoverend mooie voorstelling te maken die de kleintjes fascineert en raakt.

Plis / Sons is een kijken luisterspel dat de zinnen prikkelt en de geheimen achter beelden en geluiden onthult. zie ook p. 34

© Hans van der Woerd

zo 10 november

© Barbara Mulderink

70

Fauré Piano Quartett Dirk Mommertz piano Erika Geldsetzer viool Sascha Frömbling altviool Konstantin Heidrich cello Kirchner Pianokwartet nr.3 ‘Tango’ Beethoven Pianokwartet in Es op.16a R. Strauss Pianokwartet op.13 in c Het Duitse Fauré Quartett is altijd op zoek naar nieuwe klankmogelijkheden in de kamermuziek, voert composities uit die buiten het standaardrepertoire vallen en gaat graag speciale samenwerkingen aan, zoals met de NDR Big Band en artiesten als Rufus Wainwright of Sven Helbig. Bovendien spelen ze niet alleen in concertzalen, maar ook op ongewone plekken: in clubs, op scholen en in tv-shows. Met hun cd ‘Popsongs’ oogstte het ensemble verbazing én een ECHO Klassik-ohne-Grenzen-Preis.

Naast Beethoven en Strauss speelt het kwartet vanavond het speciaal voor hen geschreven ‘Tangokwartet’ van Volker David Kirchner.

Concert van de Stichting Kamermuziekvereeniging Rotterdam www.kamermuziekvereeniging.nl www.faurequartett.de

rang 1e 2e entree € 43 38

3e 35

Cappella Artemisia

zo 17 november

Codarts Symphony Orchestra

Zondagochtend­concert Duo Carel Kraayenhof

© Joke Schot

Klanken uit het klooster

za 16 november

© Govert de Roos

wo 13 november

agenda november

woensdag 13 november Laurenskerk 20.30 uur Om 19.45 uur inleiding Cappella Artemisia o.l.v. Candace Smith mezzosopraan Silvia Vajente sopraan Elena Biscuola mezzosopraan Claudia Combs viool Claudia Pasetto viola da gamba Miranda Aureli orgel m.m.v. Bruce Dickey cornetto Speer Motetten naar liederen van een anonieme non Res Plena Dei: A Thing Full of God Cappella Artemisia, gevestigd in Bologna en alleen bestaand uit vrouwen, is gespecialiseerd in 17de-eeuwse muziek uit het nonnenklooster. In dit programma verkent het gezelschap de muziek van Georg Daniel Speer. Deze Duitse componist heeft meerstemmige motetten gebaseerd op de liederen van een anonieme non. De enige man die meespeelt is Bruce Dickey. Al decennia is hij ’s werelds beroemdste bespeler van de cornetto, een gebogen blokfluit met trompetmondstuk waaruit een fluweelzacht geluid komt.

i.s.m. Stichting Laurenskerk en

entree € 31 cjp € 9

symfonisch - romantiek - modern - codarts

zaterdag 16 november Grote Zaal 20.15 uur

zondag 17 november Grote Zaal 11.00 uur

Codarts Symphony Orchestra Arie van Beek dirigent

Carel Kraayenhof & Juan Pablo Dobal

Strauss Dans van de zeven sluiers uit Salome Stravinsky Vioolconcert Berlioz Symphonie fantastique Berlioz kwam pas net kijken toen hij in 1830 zijn Symphonie fantastique componeerde. De ongelukkige liefde voor een Britse actrice had hem tot de muziek geïnspireerd. In fel oplaaiende noten tekent Berlioz het portret van een dolende kunstenaar die uit liefdesverdriet naar opium grijpt, met wanen en hallucinaties als gevolg. In de opera Salome wroet ook Strauss in de krochten van de menselijke geest. Al dansend werpt Salome, de verleidelijke koningsdochter, haar zeven sluiers af. Als beloning eist ze – en krijgt ze – het hoofd van Johannes de Doper.

Na de ellende van de Eerste Wereldoorlog zoeken componisten het steeds vaker in onbezoedelde helderheid. Hoe die klinkt, is te horen in het Vioolconcert van Stravinsky, een meester in het vinden van nieuwe kleuren en contrasten. entree € 15 cjp € 9

t/m

Carel Kraayenhof is de meest fascinerende en veelzijdige bandoneonspeler van deze tijd en al vele jaren de Hollandse ster van de Argentijnse tango. Uniek in zijn speelstijl door de grote kennis van de Argentijnse tango, beroert hij wereldwijd elk publiek met zijn betoverende en integere spel. Met de Argentijnse pianist Juan Pablo Dobal presenteert Kraayenhof dit keer een programma waarin Argentijnse folklore wordt afgewisseld met eigen composities. Twee virtuoze rasmuzikanten die soms als een ruig orkest klinken, maar ook moeiteloos verfijnde tango’s en milonga’s spelen. entree € 13,60

La harpe, c’est moi

Een dag met Godelieve Schrama

26 jaar € 9

R’pas/65+ € 29 t/m 26 jaar € 9

kamermuziek - muziektheater - festival

zondag 17 november Jurriaanse Zaal 13.00-17.30 uur La harpe, c’est moi: een dag met Godelieve Schrama Godelieve Schrama harp m.m.v. Quatuor Danel

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

Knabenchor Gütersloh Sigmund Bothmann dirigent Porgy Franssen spreker Wouter Snoei live elektronica Jos van Kan regie

Deel II: 14.30-15.30 uur Britten Suite for harp Britten Canticle V ‘The Death of St. Narcissus’ Britten A Ceremony of Carols Deel III: 16.00-17.00 uur Wouter Snoei en Jos van Kan ‘La harpe c’est moi’, muziektheater voor harp en tape

tango - Zondagochtendconcert

© Anouk De Kleermaeker

a cappella - authentiek barok

Deel I: 13.00-14.00 uur Debussy Danse sacrée et Danse profane Caplet Conte fantastique d’après ‘Le Masque de la Mort Rouge d’Edgar Allan Poe’ Jongen ‘Harpe’ voor harp en strijkkwartet

17.00-17.30 uur Meet & greet met Godelieve Schrama en andere artiesten.

De harp associeer toch meestal met langharige nimfen die dromerige deuntjes tokkelen. Hoog tijd dat Godelieve Schrama je van dat vooroordeel verlost.

Al jaren zet ze zich in voor de harp als eigentijds en veelzijdig instrument.

Schrama opent dit Zondagfestival met werk van de Franse meesters Debussy en Caplet. Voor de befaamde Ceremony of Carols van Benjamin Britten treedt een Duits jongenskoor aan. De harpiste sluit de middag af met een klanklandschap vol verrassingen. Met live-elektronica stippelt geluidskunstenaar Wouter Snoei een route uit, die regisseur Jos van Kan plaatst in een theatrale context. Godelieve Schrama zelf wandelt van harp naar harp, acht nieuwe stukken spelend van componisten als Micha Hamel en Mayke Nas.* Niet genoeg? In de pauzes leest Porgy Franssen voor uit een gruwelverhaal van Edgar Allan Poe, waarop André Caplet zijn Conte fantastique heeft gebaseerd. En vergeet niet: meet & greet met borrel toe!

In de pauzes leest Porgy Franssen o.a. uit The Mask of Red Death van Edgar Allen Poe. * De volgende componisten werken mee aan de totstandkoming van het landschap: Maarten Altena, Micha Hamel, Ilse van de Kasteelen, Astrid Kruisselbrink, Hans Koolmees, Mayke Nas, Jorrit Tamminga, Theo Verbey en Wouter Snoei.

entree € 29 cjp € 9

R’pas/65+ € 27 t/m 26 jaar € 9

71

agenda november

vr 22 november

zo 17 november

Codarts & Royal Conservatory Bigband

Celebrating the Music of Oliver Nelson

Oliver Nelson

72

jazz - Vrijdag in de Flip

vrijdag 22 november Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Ierse muziek

sharon corr & band singer-songwriter en violiste van The Corrs zondag 17 november Grote Zaal 20.15 uur Sharon Corr & band Vijftien jaar lang was ze kernlid en songwriter van de populaire Ierse band The Corrs, waarmee ze diverse Grammy-nominaties en Brit Awards in de wacht sleepte. Sinds 2009 gaat ze solo: zangeres en violiste Sharon Corr. Na het uitkomen van haar solodebuut Dream of You werkte Corr

Venice

populair - popmuziek - meet & greet

zondag 17 november Willem Burger Zaal 20.00 uur Venice Venice maakt een tour door Nederland en presenteert daarbij hun nieuwste album. De band uit Californië is in ons land immens populair, mede dankzij hun grootste hit Family Tree. Naast

samen met artiesten als Jean Michel Jarre, operazanger Bryn Terfel en de Spaanse popster Alex Ubago. In 2012 werd ze jurylid van de uiterst populaire talentenshow The Voice of Ireland. Met een gloednieuwe tweede cd op zak brengt Corr nu een bezoek aan de Doelen.

De Codarts & Royal Conservatory Big Band, een combinatie van studenten van Codarts (Rotterdam) en het Koninklijk Conservatorium (Den Haag), is opgericht om de grootste solisten te begeleiden. Ditmaal spelen ze samen met trio – en tevens gastsolisten – Out Of The Blues . Op het programma staan de bigbandarrangementen die Oliver Nelson (1932-1975) schreef voor Jimmy Smith en Johnny Hodges en voor populaire televisieseries als The Six Million Dollar Man. Maar ook Nelsons bluesgeïnspireerde composities worden gespeeld, in nieuwe arrangementen van Out Of The Blues. i.s.m. Stichting Jazz International Rotterdam www.jazzinternational.nl

www.sharoncorr.com

entree € 27

Codarts & Royal Conservatory Bigband meets trio Out Of The Blues

R’pas/65+ € 25

nieuw werk speelt Venice tijdens de tournee ook publieksfavorieten.

Venice werd in 1977 opgericht door de broers en neven Kipp, Mark, Michael en Pat Lennon. Met hun fraaie folk/countryrock en indrukwekkende samenzang behoren zij tot de ‘Westcoast’ grootheden als The Eagles, Crosby, Stills, Nash & Young en Jackson Browne. De bandleden hebben samengewerkt met artiesten als Elton John, Bruce Springsteen, Sting, Dolly Parton en met Roger Waters (ex-Pink Floyd).

entree € 15 cjp € 9

R’pas/65+ € 13 t/m 26 jaar € 9

za 23 november Songbird Festival 2013 Tweedaags festival singer-songwriters

Zaal open om 19.00 uur. De show wordt afgesloten met een ‘meet & greet’. entree € 27 Voorverkoop via www.ticketmaster.nl. Andere (internet-) verkooppunten zijn doorverkopers.

Rolstoelplaatsen zijn uitsluitend telefonisch verkrijgbaar bij de Doelen via tel. 010 2171717.

Songbird Festival 2013 met o.a.

Maria Mena, Alain Clark, Chris Ayer, Tessa Rose Jackson en Christel Alsos Dit jaar vindt het het SongbirdFestival op twee dagen plaats! Zowel zaterdag 23 als zondag 24 november staat de Doelen vol met singer-songwriters.

Op zaterdag treden onder anderen op Maria Mena, Alain Clark, Chris Ayer, Tessa Rose Jackson en Christel Alsos.

Meer namen worden nog bekendgemaakt.

Kijk op www.songbirdfestival.nl voor de meest actuele informatie.

Deuren open vanaf 16.00 uur entree € 42 passe-partout € 80 Voorverkoop via www.livenation.nl. Andere (internet-) verkooppunten zijn doorverkopers.

zo 24 november Songbird Festival 2013 Tweedaags festival singer-song­writers

populair - singer-songwriter

zondag 24 november Diverse zalen 17.00 uur Songbird Festival 2013 met o.a.

Matt Simons, Tim Christensen, Miss Montreal, Niels Geusebroek en winnaar van ‘De Beste Singer-Songwriter van Nederland’ Dit jaar vindt het het SongbirdFestival op twee dagen plaats! Zowel zaterdag 23 als zondag 24 november staat de Doelen vol met singer-songwriters.

Op zondag treden onder anderen op Matt Simons, Tim Christensen, Miss Montreal en Niels Geusebroek. Ook de winnaar van het tweede seizoen van ‘De Beste Singer-Songwriter van Nederland’ maakt die dag zijn opwachting.

Meer namen worden nog bekendgemaakt.

Kijk op www.songbirdfestival.nl voor de meest actuele informatie.

Deuren open vanaf 16.00 uur

populair - singer-songwriter

zaterdag 23 november Diverse zalen 17.00 uur

entree € 42 passe-partout € 80 Voorverkoop via www.livenation.nl. Andere (internet-) verkooppunten zijn doorverkopers.

agenda november 73

do 28 november

di 26 november

Rotterdams Philharmonisch

Rotterdams Philharmonisch Orkest Jirí Belohlávek dirigent m.m.v. Emanuel Ax piano Beethoven Symfonie nr.5 Sjostakovitsj Symfonie nr.10

Beethoven en Sjostakovitsj

DoelenEnsemble (acht) De Leeuw, Takemitsu, Dun

© Rene den Engelsman

Emanuel Ax © Maurice Jerry Beznos

zie donderdag 28 november

© Alek

klassiek - symfonisch

klassiek - oratorium - romantiek

broers jussen & chorus Ein deutsches Requiem van Brahms dinsdag 26 november Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Neil Wallace

Brahms Ein deutsches Requiem (versie voor twee piano’s)

Brahms zelf. Dat was een gebruikelijke praktijk in de 19de eeuw. Met zo’n arrangement konden liefhebbers het populaire werk thuis doorspelen. En koren konden het Requiem uitvoeren zonder een duur orkest te hoeven inhuren. De gebroeders-Jussen bundelen hun krachten met het nieuwe Rotterdam Symphony Chorus van dirigent Wiecher Mandemaker. Op die manier zet de artistiek leider van de Laurenscantorij een nieuwe stap in het verfijnen van de Rotterdamse koorcultuur.

Lucas en Arthur Jussen, de aanstormende pianobroers, werken mee aan Ein deutsches Requiem van Brahms!

Samen vormen zij het orkest. De Hilversumse broers brengen hun handen in stelling voor een bewerking van

rang top 1e 2e entree € 40 37 35 R’pas/65+ € 38 35 33 cjp € 9 t/m 26 jaar

3e 32 30 9

red sofa - kamermuziek - eigentijds

Rotterdams Philharmonisch Orkest Jirí Belohlávek dirigent m.m.v. Emanuel Ax piano

‘Emperor’ - Keizer: die bijnaam voor het Vijfde Pianoconcert komt niet van Beethoven zelf. ‘Nu zal ook hij alle mensenrechten met voeten treden!’ brieste hij, toen Napoleon zichzelf tot keizer kroonde. Ruim een eeuw later zag Sjostakovitsj hoe ook Stalin zich aan de macht vergreep. Met het scherzo van zijn Tiende Symfonie tekende hij een karikatuur van de tiran. ‘Emperor’ zou een mooie bijnaam zijn geweest.

rang top 1e 2e 3e entree € 52 47 37 21 cjp € 9 t/m 26 jaar 9

vr 29 november Rotterdams Philharmonisch

Beethoven en Sjostakovitsj

klassiek - symfonisch

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

vrijdag 29 november Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Frank Kouwenhoven (entree € 4)

vrijdag 29 november Jurriaanse Zaal 20.15 uur DoelenEnsemble o.l.v. Maarten van Veen piano

Beethoven Symfonie nr.5 Sjostakovitsj Symfonie nr.10

Emanuel Ax © Maurice Jerry Beznos

Rotterdam Symphony Chorus Wiecher Mandemaker dirigent m.m.v. Lucas Jussen piano Arthur Jussen piano Sunhae Im sopraan Thomas Bauer bariton

donderdag 28 november Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Frank Kouwenhoven (entree € 4)

De Leeuw Krishna en Radha Takemitsu Rain Spell Tan Dun Eight Colors for String Quartet Tan Dun Dew-Fall-Drops Roberto Faina Nieuw werk Het DoelenEnsemble zet in dit programma enkele bruggenbouwers tussen ‘oost’ en ‘west’ naast elkaar. Eight Colors van Tan Dun ontstond na zijn eerste kennismaking met de westerse atonaliteit. Hij leerde er naar eigen zeggen van hoe je met herhaling kunt omgaan, maar gaf er graag zijn eigen reactie op, geïnspireerd door klankkleuren uit de Chinese opera. Ton de Leeuw hield zich niet alleen met de westerse muziek (ontwikkeling) bezig, maar verdiepte zich ook in de Indiase cultuur.

Takemitsu’s studie van de natuur en de traditionele Japanse muziek en zijn experimenten met nieuwe technieken en westerse invloeden als Schönberg, Cage, Debussy en Messiaen resulteerden in een unieke muzikale taal.

entree € 24 cjp € 9

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

74

agenda november

Music Matters presents

Poliana Vieira, Doeshka & Jared Grant

In deze workshop (waar we ook nieuwe onbekende sintliedjes gaan zingen) ontdek je hoeveel muziek er zit in je eigen stem. zie ook p. 34

Doeshka

entree € 9

Pianomarathon Gabriel Fauré

jazz - soul - funk

vrijdag 29 november Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

Jan Hage - Doelenorgel o.a. Liszt Fantasie und Fuge über den Choral ‘Ad nos, ad salutarem undam’ De Fantasie und Fuge über den Choral ‘Ad nos, ad salutarem undam’ geldt als een van de moeilijkste orgelwerken van Liszt en toont de klankrijkdom van het orgel in zijn volle glorie. Liszt gebruikte het koraalthema van de Wederdopers uit Meyerbeers opera Le prophète. De tekst van dit koraal is het dramatische gebed ‘Gij ongelukkigen, kom tot ons, kom weer tot het helende water!’.

Jan Hage is organist van de Domkerk in Utrecht.

Music Matters Presents

www.musicmatters.nu

entree € 12

za 30 november Je stem (6+)

workshop voor het hele gezin

© Barbara Mulderink

1e 35 33 2e

2e 33 31 3e

3e 30 28

& violiste Liza Ferschtman

vrij entree klassiek - pianorecital - romantiek - codarts

Concerto Copenhagen

zaterdag 30 november Jurriaanse Zaal 11.00 uur

Bach meets Vivaldi

Pianomarathon Gabriel Fauré Gabriel Fauré (1845-1924) schreef niet alleen het beroemde Requiem, maar ook prachtige pianomuziek waarin je zijn ontwikkeling als kunstenaar op de voet kunt volgen. Als organist stelt Fauré pianisten soms voor een uitdaging, bijvoorbeeld wanneer ze één melodie over twee handen moeten verdelen.

Aan klavierleeuwen had Fauré trouwens een broertje dood. ‘Hoe groter ze zijn, hoe slechter ze mijn muziek spelen’, luidde zijn overtuiging. De piano­ marathon Gabriel Fauré belooft een avontuur te worden dat voert langs peinzende Nocturnes en deinende Barcarolles. Ook Souvenirs de Bayreuth komt voorbij, een vierhandige parodie op Wagners opera Der Ring des Nibelungen: Wagners serieuze noten omgesmeed tot luchtige dansmuziek. entree € 15 cjp € 9

t/m

26 jaar € 9

Jan Hage - Doelenorgel Liszts orgelmonument

familieconcert - DoelenCampus - workshop © Sanne Donders

zaterdag 30 november Eduard Flipse Zaal 10.30-12.30 uur Je stem (6+) Iedereen kan (liedjes) zingen, je hebt je muziekinstrument – de stem – eigenlijk altijd bij je. Bovendien kun je nog veel meer met je stem dan een liedje zingen.

rang top entree € 38 R’pas/65+ € 36 rang 1e

Rotterdam Philharmonic Strings

klassiek - orgelrecital - romantiek

zaterdag 30 november Grote Zaal 15.00 uur

Lars Ulrik Mortensen

Deze avond staat in het teken van de winnaars van de Music Matters Award 2012.

De winnares en muziekambassadeur van Rotterdam, Poliana Vieira, combineert haar Kaapverdische en Portugese achtergrond met soul en pop funk. Ze weet met haar intense en krachtige stem het publiek mee te trekken in haar wereld.

Jazzvocaliste Doeshka werd uitgeroepen tot ‘Jazztalent 2011’ en heeft al opgetreden bij het North Sea Jazz Festival en De Wereld Draait Door. Doeshka brengt een opzwepende mix van jazz en soul.

Jared Grant geeft met zijn eigen funk/ soul-repertoire in combinatie met zijn unieke en krachtige stem altijd een spetterende en energieke performance.

anderen heeft hij omgesmeed tot een concert voor één, twee, drie of zelfs vier clavecimbels. Het moeten sprankelende sessies zijn geweest, daar in het Leipzigse koffiehuis. Met vier authentieke klavierleeuwen laat Concerto Copenhagen van Lars Ulrik Mortensen de koffieconcerten van Bach herleven.

© Marco Borggreve

kamerorkest - barok - DoelenCampus

zaterdag 30 november Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Philip Ruitenberg Concerto Copenhagen o.l.v. Lars Ulrik Mortensen clavecimbel m.m.v. Trevor Pinnock clavecimbel Marieke Spaans clavecimbel Marcus Mohlin clavecimbel Bach Concert voor 4 clavecimbels in a BWV1065 Vivaldi Concert voor strijkers in e RV133 Vivaldi Concert voor strijkers in G ‘Alla Rustica’ RV151 Bach Concert voor 3 clavecimbels in d BWV1063 Vivaldi Concert voor strijkers in g RV156 Bach Concert voor 3 clavecimbels in C BWV1064 In een koffiehuis in Leipzig heeft Bach jarenlang een kamerorkest geleid. Deze muziekclub, ooit opgericht door Telemann, zat voortdurend te springen om nieuwe noten. Die leverde Bach graag.

Zo componeerde hij zijn beroemde Koffiecantate voor een concert in dit Zimmermannsche Kaffeehaus. Had hij geen tijd, dan pakte hij schaar en lijmkwast. Menig werk van zichzelf en

klassiek - kamerorkest - romantiek

zaterdag 30 november Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Rotterdam Philharmonic Strings m.m.v. Liza Ferschtman viool Tsjaikovski Souvenir d’un lieu cher Dvorˇák Strijkkwartet nr.12 in F ‘Amerikaans’ (in bewerking voor strijkorkest door Michael Waterman) Rotterdam Philharmonic Strings is het enige ensemble-in-residence van het Rotterdams Philharmonisch. Het is een zelfstandig gezelschap met onder meer een onafhankelijke, eigen concertserie.

Chef-dirigent Yannick Nézet-Séguin draagt het initiatief een warm hart toe: ‘Een rijke ensemblecultuur binnen een orkest stimuleert de orkestklank en de verbondenheid. Het enthousiasme waarmee dit opgepakt wordt vind ik geweldig!’

Liza Ferschtman wordt beschouwd als een van de meest interessante muzikale persoonlijkheden van deze tijd. Met haar gepassioneerde spel en grote podiumuitstraling weet zij het publiek te raken. www.rotterdamphilharmonicstrings.nl

entree € 25 cjp € 17,50

R’pas/65+ € 22,50 t/m 26 jaar € 9

algemene agendainformatie november 75

kaartverkoop 1. www.dedoelen.nl

2. telefonisch

3. kassabalie

De gemakkelijkste en snelste manier om concertkaarten te bestellen. Kies zelf uw stoel uit en betaal geen extra administratiekosten wanneer u uw tickets zelf thuis print.

Bij de kassa van de Doelen via 010 2171717. Van maandag tot en met zaterdag bereikbaar van 14.00 tot 18.00 uur.

De kassabalie aan Schouwburgplein 50, Rotterdam is van maandag tot en met zaterdag geopend van 14.00 tot 18.00 uur en voorafgaand aan concerten.

U kunt hier terecht om kaarten te kopen en zelf uw stoelen uit te kiezen.

legenda RED SOFA BANKPAS Voor € 79 per seizoen beschikt u over de Red Sofa Bankpas, waarmee u gedurende het seizoen voor alle Red Sofa-concerten met dit icoon een gratis kaart kunt reserveren.

Zie ook www.dedoelen.nl/redsofa

KOFFIE/thee inbegrepeN Bij concerten met dit icoon zijn koffie en thee bij de prijs van uw concertkaart inbegrepen, zowel voorafgaand aan het concert als in de pauze.

pauzedrankje inbegrepen Alle consumpties in de pauze van het concert zijn bij de prijs van uw concertkaart inbegrepen, zodat u in alle rust kunt genieten van uw drankje. Voorafgaand aan het concert zijn de consumpties uiteraard ook verkrijgbaar, tegen betaling.

DOELENCAMPUS DoelenCampus is het nieuwe platform van de Doelen voor verdieping in de muziek.

Evenementen met dit icoon bieden deze verdieping in de vorm van een inleiding, masterclass, workshop, nabespreking, cursus of meet & greet.

JONGERENKORTING Vanaf een uur voor aanvang kunnen houders van een CJP, studenten t/m 29 jaar en studenten van Codarts Hogeschool voor de Kunsten en van Theater Hofplein voor de meeste concerten één toegangskaart per pas kopen voor € 9,- (indien beschikbaar). De pas of collegekaart moet getoond worden en de plaatsen worden toegewezen door de kassamedewerker.

DOELENprogrammering Dit icoon geeft aan dat het concert door de Doelen is geprogrammeerd.

Bij deze concerten geldt bovendien de regeling ‘kaarten ruilen’ (tot 2 werkdagen voor het betreffende concert). U vindt de voorwaarden op www.dedoelen.nl onder het menu 'Informatie'.

spotify Muziek zegt soms meer dan duizend woorden. Daarom worden veel van de artikelen in dit magazine ondersteund via een Spotifyplaylist. Daarmee kunt u gemakkelijk thuis of onderweg de muziek beluisteren die in dit magazine aan de orde komt. Elk magazine (herfst, winter en voorjaar) heeft een eigen playlist. Ook heeft de Doelen een algemene playlist op Spotify, waarin de mooiste muziek staat verzameld die dit seizoen in onze zalen live te beleven zal zijn. www.dedoelen.nl/spotify

76

colofon

Dit magazine is een uitgave van Concert- en congresgebouw de Doelen en verschijnt drie maal per seizoen.

Programmering

DTP agenda

Neil Wallace (Hoofd programmering) Miriam Duiker Hans de Lange Madelène Roovers Frank van Berkel (Jazz International Rotterdam) Helinth Boks-Keller (Kamermuziekvereeniging)

Philip Leussink Dorine Verharen

Redactie en tekst Mira van Baalen, Mathijs Bouwman, Elda Dorren, Elsbeth Grievink, Kasper Jansen, Philip Leussink, Guido van Oorschot, Clemens Romijn, Madelène Roovers, Gilles de Sitter, Eric Vloeimans, Lottie van Waterschoot

Coverfoto Valery Gergiev © Marco Borggreve

Advertenties Afdeling Marketing en Communicatie de Doelen, Femke Meeuwissen, 010 217 17 44, f.meeuwissen@dedoelen.nl

Druk MediaCenter Rotterdam

Concept en ontwerp

Oplage

Studio Lonne Wennekendonk

36.000

Begunstigers van de Doelen

Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden. De Doelen heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen.

Ypma Piano’s is exclusief lever­ancier van Steinway & Sons piano’s en vleugels in de Doelen

De Doelen maakt uitsluitend gebruik van FSC-papier

‘Om muziek te ontvangen moet je je oren openen... je moet voelen dat het iets is wat je nodig hebt. Luisteren vergt inspanning; horen alleen is geen verdienste.

Een eend hoort ook.’

– Igor Stravinsky