Doelen Magazine editie 6 by de Doelen

MAGAZINE achtergronden & concertagenda mrt. apr.mei.jun.2014

pioniers: Tan Dun De vele klanken van water in Water Passion after St. Matthew AndrĂŠ Kuipers en Ralph van Raat Van sterren en planeten: een verrassende tocht door het universum Space in your face Beleef de ruimte met The Planets-film en live muziek door het Rotterdams Philharmonisch Orkest

De doelen sinds 1697 De geschiedenis van de Doelen wortelt in de Middeleeuwen. Toen was ‘de Doele(n)’ een plek binnen de stad waar het Schuttersgilde oefende in het schieten met pijl en boog op een doel. Na verloop van tijd kwamen de Schutters niet alleen meer om te schieten, maar ook om te drinken, om vrienden en kennissen te ontmoeten en om een spelletje te spelen. In 1697 kreeg de toen malige Doele toestemming om ook muzikale activiteiten te ondernemen. Daarmee kunnen we de lijn doortrekken tot nu. In het huidige gebouw gaan concerten hand in hand met de congresfunctie, en komen mensen samen om te genieten en te leren van muziek.

voorwoord

Nieuwigheden in een monument Op 28 november 2013 heeft de Rotterdamse Gemeenteraad ingestemd met een krediet voor de renovatie van de plint. De plint is stedenbouwkundig jargon voor de begane grond aan de straatkant, in dit geval de zijde van de Doelen aan het Schouwburgplein. Dat klinkt misschien als oud nieuws, maar bij het verschijnen van dit magazine is onze blijdschap daarover niet minder geworden. Renovatie van de plint is namelijk een belangrijke stap, waarvoor wij al enkele jaren voorbereidingen treffen. Er komt een nieuwe horecagelegenheid die plein en gebouw met elkaar verbindt en uitnodigt om voor of na een concert iets te drinken of te eten. De kassahal wordt omgebouwd tot een winkel, gericht op het plein én op de hal, waar u terecht kunt voor veel meer dan kaartjes alleen. En de hal van de Grote Zaal wordt ingericht als educatieruimte. In reactie op het bericht in november had iemand het over de ‘strakke jaren-zestig-uitstraling’ van de Doelen die nu zo wordt gewaardeerd. Die uitstraling is op de begane grond flink verwaterd. De nu weinig aantrekkelijke en gesloten gevel, waaraan in de loop der jaren van alles veranderd is, wordt weer in volle glorie teruggebracht. Garant daarvoor staat ook de status van rijks monument, die het gebouw sinds kort heeft. De investeringen in de plint worden volledig gedekt door huurinkomsten van een horeca-ondernemer met wie de afspraken nu al contractueel zijn vastgelegd. Dat is een belangrijke reden waarom de Gemeenteraad akkoord kon gaan. Het gebouw de Doelen is namelijk eigendom van de Gemeente en Stichting Concert- en congresgebouw de Doelen is huurder. En wat merkt u ervan? We doen er alles aan om de hele verbouwing deze zomer te laten plaatsvinden. In het nieuwe seizoen kunt u de Doelen in een nieuwe sfeer betreden. Bovendien zijn dan ook (eindelijk!) alle werkzaamheden in de directe omgeving van de Doelen gereed. Op het moment van schrijven is het onduidelijk of we deze strakke planning inderdaad gaan halen. In ieder geval hebben we dan de hal opnieuw ingericht en dat merkt u zeker. Inleidingen, nagesprekken en voorconcertjes zullen plaatsvinden in een intieme opstelling, waar toch zo’n 250 personen terecht kunnen. De hal wordt zo een plein van muziekkennis en het centrum van de DoelenCampus. Wees welkom! Gabriël Oostvogel directeur-voorzitter

ancier Lever van elen De Do Steinway Center Nederland in Alkmaar is ofﬁcieel vertegenwoordiger van Steinway & Sons in Nederland. Hier kunt u terecht voor: PIANO’S EN VLEUGELS - NIEUW & OCCASION REVISIE & TAXATIE STEMMEN & ONDERHOUD PIANO- & VLEUGELVERHUUR

De mooiste pianobeleving, sinds 1868

Robijnstraat 5, 1812 RB Alkmaar T 072-541 44 00, www.steinwaycenter.nl

SCN_AD_210x137,5.indd 1

09-01-14 13:21

Geniet de komende weken bij PATHÉ SPECIALS van schitterende live registraties van opera-, ballet- en theatervoorstellingen én van meeslepende PAC films. Prettige voorstelling! Broadcast live

from London’s West End

27 February and varying dates internationally

ntlive.com

««««« The Times

‘A landmark theatre event event.’

Based on the novel by Michael Morpurgo • Adapted by Nick Stafford In association with the award-winning Handspring Puppet Company

NTLive_WarHorse_A5Portrait.indd 1

2011 West End cast photo by Brinkhoff/Mögenburg

Time Magazine

27 februari

vanaf 27 februari

War Horse (recorded)

Her

1 maart

30 maart

Borodin - Prince iGor (LiVe)

THe GoLden aGe (LiVe)

Sinds de eerste vertoning in 2007 is deze voorstelling uitgegroeid tot een internationale hit. Gebaseerd op de roman van Michael Morpurgo's en speciaal aangepast voor het podium door Nick Stafford. War Horse neemt u mee op een buitengewone reis van de velden van het landelijke Devon naar de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog in Frankrijk. Live vanuit het National Theatre in Londen.

Theodore Twombly komt in aanraking met een geavanceerd computersysteem. Wanneer hij het systeem activeert ontmoet hij 'Samantha', een vrouwelijke stem. Hun vriendschap verdiept zich steeds meer en lijkt zelfs tot liefde te evolueren. Maar wat betekent deze emotie eigenlijk in dit digitale tijdperk? Deze bijzondere film is door pers en publiek al op diverse festivals omarmd.

02/12/2013 12:59

Dit bekende Russische epos van Borodin, beroemd vanwege de Polovetser Dansen, komt voor het eerst in bijna 100 jaar naar The Met. Deze nieuwe productie van Dmitri Tcherniakov is een geniale psychologische reis door de geest van de in gewetensnood verkerende held. Basbariton Ildar Abdrazakov speelt de titelrol en Gianandrea Noseda dirigeert. Live vanuit The Met in New York.

The Golden Age is een verfrissende en originele satire waarin het ballet in razend tempo verschillende dansstijlen laat zien: van klassieke en vrije dans tot folk en acrobatische dans. In het midden van deze magische wervelwind wordt Boris verliefd op Rita, danseres en gangsterliefje. Live vanuit het Bolshoi in Moskou.

kijk oP WWW.PaTHe.nL/sPeciaLs Voor meer informaTie, deeLnemende BioscoPen en TickeTs

www.pathe.nl/specials

inhoud 1

voorwoord

DE DOELEN TIPT programmering om niet te missen

INSTRUMENT IN BEELD de snare drum

tan dun de vele klanken van water

concertagenda uitgelicht maart april mei juni

>> 52 >> 54 >> 64 >> 71 >> 77

op bezoek bij bezoekers aan het woord

reacties

doelencampus hartekreet door 90 studenten

partners Re:Freshed Orchestra

bestel en win

historie The Stones in de Doelen

kennis notities over notatie

vrijdag in de flip Benjamin Herman, grootse aanpak in klein spel

kindermuziekweek muziekspektakel voor iedereen van 6 maanden t/m 12 jaar

wereldmuziek muziek uit de Portugese diaspora

de doelen steunfonds ik zet mij in voor de Doelen

andrĂŠ kuipers en ralph van raat van sterren en planeten

Space in your face Rotterdams Philharmonisch Orkest

onmisbaar de geruisloze doelenschoenen van Thijs

50 andere geluiden 51 kunstroute Fruytiers textielÂarchitectuur

column Eric Vloeimans

COLOFON

EEN UITJE MET DE KLEINKINDEREN?

KOM NAAR VOORSTELLINGEN VAN

ALLEEN OP DE WERELD ONTROERENDE KLASSIEKER / 8+

DE MAN DIE ALLES WEET MET O.A. RENÉ VAN ’T HOF / 4+

DO 20, VR 21 FEB EN MA 21 APR ROTTERDAMSE SCHOUWBURG

WO 19 EN DO 20 FEB MAASPODIUM // ZO 20 APR ROTTERDAMSE SCHOUWBURG

DE GRIEKEN MAGISCHE DANS MET LEVENDE POPPEN / 9+

WO 9, ZA 12 EN ZO 13 APR MAASPODIUM

Ons eigen Maaspodium in het Lloydkwartier in Rotterdam biedt in de voorjaarsvakantie (15 t/m 23 feb) en de meivakantie (26 apr t/m 5 mei) jeugdvoorstellingen en vele extra’s voor de kinderen. Kijk voor speellijsten en het complete programma van het Maaspodium op MAAStd.nl

MAAS_ADV_DOELENMAG_ALLEEN_MAN_GRIEKEN.indd 1

10-01-14 15:59

de doelen tipt

tips OM NIET TE MISSEN

28 maart

Lilian Vieira, ‘de verpersoonlijking van Brazilië’. Gilles de Sitter freelance copywriter Gek is dat. Van albums die ik digitaal bij me draag weet ik niets. Geen tracktitels, geen volgorde van nummers, geen namen van muzikanten. Dat is wat mij betreft het nadeel van mp3. Er zit geen cd-boekje bij. Eentje om door te bladeren. Al jaren luister ik via mijn iPhone naar het album New Dawn van de Mozambikaanse band Neco Novellas. Wist ik veel dat 't Lilian Vieira (Zuco 103) is die zo prachtig meezingt op het even zo mooie nummer Vermelha. Zij is voor mij Brasil. De woorden vallen als een waterval uit haar mond. Virtuoos en toch los. Ik ga naar haar kijken en luisteren op 28 maart in de Eduard Flipse Zaal. Dat wordt intiem en intens. Samba Soulrock. Kijk voor meer informatie over deze concerten in de concertagenda p. 62.

5 april

Weemoed en melancholie in de muziek van Cuca Roseta. Manon Hagemeier hoofd kassa, de Doelen Van jongs af aan heb ik een grote voorliefde voor Portugal. Een prachtig land, een relaxte cultuur en fantastisch eten. En daarnaast bevat de Portugese taal het mooiste woord dat bestaat: saudade. Een begrip waar geen vertaling voor is. De woorden weemoed, melan cholie en heimwee schuren dicht langs de betekenis, maar omvatten het nét niet. Het begrip is onlosmakelijk verbonden met de Portugese volksmuziek fado. 5 april sluit ik mijn ogen en laat me meevoeren door de prachtige stem van fadista Cuca Roseta. Al zingend neemt ze me vast mee naar mijn tweede vaderland. En ik nodig u van harte uit om met mij mee te gaan. Diverte-se! Kijk voor meer informatie over deze concerten in de agenda op p. 65.

17 maart en 25 april

22 maart

Een poëtische symbiose tussen muziek en dans.

Laat je meenemen door Bram Beekman en het Doelenorgel.

Dorine Verharen vormgever, de Doelen Mijn tip: Codarts en het DoelenEnsemble, met het indringende ‘Jesus’ Blood Ain’t Failed Me Yet' van Bryars. Dit belooft een intrigerende en poëtische symbiose te worden tussen muziek en dans, met de doorleefde stem van een anonieme zwerver vervlochten in de muziek. Ik ben erbij! Ook verheug ik me op de vier zangers van New York Polyphony. Ik was al eerder in de Laurenskerk (voor een prachtig concert van Andreas Scholl); denk welhaast zeker te weten dat de akoestiek in die prachtige oude kerk ook hun stemmen fantastisch tot hun recht zal laten komen! Kijk voor meer informatie over dit concert in de agenda op p. 59 en 70.

marjon bolijn designer, Studio Lonne Wennekendonk Als het om klassieke muziek gaat, moet ik nog een beetje opgevoed worden. Voor mij een reden om me door familie en vrienden mee te laten nemen en me te laten verrassen. Op die manier leer ik klassieke muziek beter kennen en ga ik dit genre steeds meer waarderen. Tijdens zo'n concert kijk ik veel naar de muzikanten en welke instrumenten zij spelen. Elke keer als ik een concert in de grote zaal bezoek, trekt het Doelenorgel mijn aandacht. Dat imposante orgel wil ik graag een keer live horen, zaterdag 22 maart is mijn kans. Bram Beekman speelt werken uit het orgel oeuvre van Bach. Het lijkt me heerlijk om me op zaterdagmiddag in de grote zaal mee te laten nemen door dit instrument. Kijk voor meer informatie over dit concert in de concertagenda p. 60.

instrument in beeld

De snare drums Ronald Ent is slagwerker bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Zijn hart ligt bij de snare drum. door Elsbeth Grievink foto’s Sanne Donders

De stokken waarmee hij speelt, kiest Ronald op zijn gevoel. ‘Het hangt af van het moment, van mijn humeur en van het concert. Hoe smaller de stok van boven is, hoe meer hij mee veert. Een groot verschil.’

Door dempers op het vel te leggen, kan Ronald het geluid beïnvloeden: ‘De boventonen en ketelgeluiden haal je ermee weg.’ Hij heeft ook een doekje, dat hij soms op het vel legt voor een omfloerster geluid.

Wanneer hij even niet hoeft te spelen, draait Ronald de snaren los van het vel, om te voorkomen dat trillingen uit de omgeving door de snare drum worden omgezet in geluid.

Bij droog weer en vorst kan het vel op de snare drum krimpen, waardoor deze te strak gespannen staat. Ronald draait dan meteenspecialesleutelaandeschroeven aan de zijkant, waardoor het vel losser komt te zitten.

Ronald is slagwerker. In principe ‘doet’ hij alle slagwerkinstrumenten, behalve de pauken. ‘Mijn fascinatie voor slag werk begon toen ik als tweejarig jongetje het muziekkorps door de straten zag marcheren. Mijn vader liep ertussen, hij sloeg met dikke stokken op de grote trom. Dat geluid! Die dreun! Ik was er volledig door gebiologeerd.’

Lekker trommelen Nog steeds kan Ronald tot in het diepst van zijn ziel geraakt worden door slagwerk. ‘Als ik iemand conga’s hoor spelen, kan ik daar helemaal in opgaan. De snare drum is mijn favoriete instru ment om te bespelen. Het gevoel is gewoon lekker. Deze week staat er een uitvoering van de Tiende van Sjostakovitsj op het programma. Ik heb nu al voorpret: dat wordt lekker trommelen!’ Maar niet elk concert is even uitdagend voor iedere slagwerker. Wie triangel speelt, hoeft soms tien minuten lang niets te doen. ‘Maar dat betekent niet dat je kunt wegdromen,’ benadrukt Ronald, ‘Wanneer je even niet hoeft te spelen, ben je aan het tellen. Je zit altijd in de muziek.’

Vellen en snaren Snare drums zijn er in vele soorten en maten. De diameter verschilt, de diepte, maar ook de vellen (geit, kalf, plastic), de snaren, de kabels, de randen en de ketel. Al die factoren bepalen het geluid. Hoe dieper de trommel, hoe dieper het geluid. Ronald: ‘Pakweg 98% van de trommels kunnen mij niet bekoren. De trommels van het Rotterdams Philharmonisch hebben iets directs, iets scherps, ze doen meteen wat ik wil. Ieder contact met het vel hoor je terug, daardoor kan ik mijn roffels lekker open spelen.’ •

tan dun

de vele klanken van water

tan dun

Op 14 april dirigeert de Chinese componist Tan Dun zelf zijn Water Passion after St. Matthew, een imposante compositie rond het lijdensverhaal volgens Matteüs. In zijn dramatische muziek speelt de klank rijkdom van zelfontworpen waterinstrumenten een cruciale rol. In een telefoongesprek vanuit Shanghai vertelt Tan Dun hoe de klank van water zijn leven bepaalde – en nog steeds bepaalt.

door Saskia Törnqvist foto’s Sanne Donders

tan dun Tan Dun (1957) Geboren in het dorp Simao, in de provincie Hunan in China » werd tijdens de Culturele Revolutie als rijstplanter naar een staats commune gestuurd » verhuisde in 1985 naar New York waar hij de westerse gecomponeerde muziek leerde kennen » zijn composities worden gekenmerkt door een mix van oosterse en westerse klanken en het gebruik van niet-traditionele en natuurlijke instrumenten zoals water of papier » stond als dirigent voor orkesten als London Symphony Orchestra, New York Philharmonic en Berliner Philhar moniker » won diverse prijzen waaronder een Grammy en Academy Award voor de filmscore voor Crouching Tiger, Hidden Dragon (de Nederlandse première van de concertante versie – Martial Arts Trilogy – vond in 2013 in de Doelen plaats) » is in 2013 op Wereldwaterdag benoemd tot UNESCO Goodwill Ambassador.

‘In mijn jeugd was ik vooral aangewezen op de natuur, het murmelen van de rivier.’

spotify playlist Thuis genieten van muziek van Tan Dun? Beluister dan de Spotify playlist bij dit magazine. www.dedoelen.nl/spotify

tan dun Uw website meldt een duizelingwekkende muzikale productiviteit, daarnaast dirigeert u geregeld uw eigen werken op podia en festivals wereldwijd. Hoe vindt u toch de rust om te componeren? Ik streef zoveel mogelijk naar een vaste afwisseling van drie maanden componeren in stilte en één maand van reizen en werken met musici. Tijdens mijn werkperioden sluit ik mij volledig af van de digitale wereld; ik leef dan als een boeddhistische monnik. Hoe doet u dat in Shanghai, een stad met een 24-uurs economie en een skyline die voortdurend nieuwe vormen aanneemt? Zo’n 30 minuten reizen van Shanghai ligt het 1700 jaar oude dorp Zhujiajiao waar ik mij tijdens mijn componeer perioden terugtrek. Ik heb daar een vrijwilligersfunctie als bewaker van het oude stadsgezicht. Er is daar een grachtenstelsel, vergelijkbaar met dat van Venetië of Amsterdam. Ik reinig het grachtenwater dat vervuild raakt door de bouwactiviteiten in Shanghai. Daarnaast heb ik in Zhujiajiao een plek waar ik mezelf verstop om in alle rust te werken.

U heeft zeven miljoen volgers op de Chinese pendant van Twitter. Hoe wordt daar gereageerd op uw stilteperioden? Sommigen tellen de dagen af tot ik weer online ben. Dat zegt veel over het hoge tempo waarin China haar culturele inhaalslag doormaakt. Mijn volgers willen graag mijn mening horen over alle mogelijke gebeurtenissen op cultureel gebied. Ook merk ik dat mensen een gids voor hun culturele verleden nodig hebben, want door die twintig jaar van afbraak tijdens de Culturele Revolutie zijn ze hun eigen binding met het verleden kwijtgeraakt. Ik probeer die gids voor ze te zijn. In Rotterdam dirigeert u de Water Passion after St. Matthew uit 2000. Was dit voor het eerst dat u een compositie schreef bij een typisch westers, christelijk onderwerp? Ja. Toen ik hiervoor de opdracht kreeg van de Bachakademie in Stuttgart, vond ik het aanvankelijk doodeng. Die angst verdween toen ik ontdekte dat veel thema’s, zoals het Laatste Avondmaal en de Wederopstanding, hun (zen)boeddhistische equivalenten hebben. Tijdens zijn lijdensweg wint Christus met iedere stap aan nederigheid, wat hem dichterbij het Goddelijke brengt. In het boeddhisme speelt het lijden een vergelijkbare rol in de weg die men moet afleggen om verlost te worden van zijn ego. »

tan dun

‘Iedere familie was gebroken, iedere vorm van cultuur was weggevaagd. Toen kwam Bach naar China, op grammofoonplaten. Het was een wonder, een spiritueel medicijn.’ Wat vond u eerst zo eng aan deze opdracht? Ik voelde vooral de beladen erfenis van de muziek van Bach. Ik leerde Bach pas na de Culturele Revolutie kennen, eind jaren zeventig. De ravage in China was toen enorm. Iedere familie was gebroken, iedere vorm van cultuur was weggevaagd. Toen kwam Bach naar China, op grammofoonplaten. Het was een wonder, een spiritueel medicijn. ‘Wat heb ik aan Bachs Mattheuspassie toe te voegen met mijn compositie?’ – zo dacht ik toen ik deze opdracht kreeg. Ik besloot om in mijn klankherinnering terug te gaan naar de tijd voordat ik Bachs muziek kende. In mijn jeugd was ik vooral aangewezen op de natuur, het murmelen van de rivier. En laat in het passieverhaal een belangrijke rol voor water zijn weggelegd, bijvoorbeeld wanneer Jezus wordt gedoopt. In veel culturen hangt de klank van water samen met spirituele reiniging. Zo kwam ik tot het besluit om de hoofdrol in mijn passie aan de klank van water te geven. U geeft ook muzikaal gestalte aan bloed en tranen. Zeker. Het geluid van water reflecteert verschillende menselijke passies. In de tekst van Matteüs worden veel vragen gesteld waarop antwoorden in woorden uitblijven. Maar het geluid van het water geeft wél antwoord, steeds op verschillend manieren. Mijn gemeenschappelijke referentie met de musici en het publiek is de klank van de natuur. Wat klonk er in de tijd van Christus? Er werd gezongen. En er was het ritme. En er was de klank van de natuur. Eén ding weten we zeker: voor zijn geboorte hoorde Christus het vruchtwater van zijn moeder, zoals wij dat allemaal hebben gehoord. Het besef dat wij allemaal uit diezelfde klankbron komen kan mij tot tranen toe roeren. Daarom is waterklank het beste medium om het universele lijdensverhaal en het verhaal van de wederopstanding, de wedergeboorte uit te beelden. En die klank hoort u terwijl u de grachten van Zhujiajiao schoonhoudt... Ja, ik houd het water schoon. Zowel op fysiek als spiritueel niveau.

•

meer zien? Kijk op www.dedoelen.nl/tandun voor beelden uit de Water Passion after St. Matthew.

tan dun BACH-Preis der Freien Midden vorige eeuw heeft de stad Hamburg de ‘BachPreis der Freien und Hansestadt Hamburg’ in het leven geroepen. Deze wordt eens per vier jaar toegekend aan een componist van grote verdienste, die ‘de standaard die Bach heeft gezet eer aandoet’. In 1951, een jaar na Bachs 200ste sterfdag, was Paul Hindemith de eerste componist die deze prijs ontving. Er volgden grote namen als Ligeti, Messiaen, Schnittke en Goebaidoelina. Meest recente winnaar is Tan Dun, die deze eervolle prijs in 2011 in ontving.

Bestel kaarten voor de Water Passion ma 14 april Cappella Amsterdam o.l.v. Tan Dun Tan Dun Water Passion after St. Matthew Dit concert wordt mede mogelijk gemaakt door:

FotograafSanneDondersvolgdeopverzoekvandeDoelenTanDuntijdensrepetitiesin Florence.Naafloopwerdende'instrumenten'geleegdinhetsteegjeachterTeatroVerdi.

Zie voor meer informatie de agenda op p. 68.

doelencampus

podium voor jong talent De laatste jaren heeft de Doelen zijn activiteiten op het gebied van educatie sterk uitgebreid met inleidingen, nabesprekingen, workshops, (online) cursussen, debatten en openbare masterclasses. Deze activiteiten vallen onder de term DoelenCampus.

neil wallace

Hartekreet door 90 studenten door Elsbeth Grievink

Op zaterdag 1 maart staat er iets groots te gebeuren in de Doelen. Ruim 90 studenten van Codarts en het Koninklijk Conservatorium vormen voor één keer een groot orkest en spelen samen de Tiende Symfonie van Mahler en Erwartung van Schönberg. Een unieke kans om dit werk, dat vanwege de grootse bezetting niet vaak in concertzalen klinkt, live te horen. Voorafgaand aan het concert leert u meer over de muziek tijdens een inleiding door Bas van Putten. En na afloop gaat Neil Wallace in gesprek met docenten en studenten over wat erbij komt kijken om een concert als dit tot stand te brengen. ‘Sommige werken uit het symfonische repertoire horen we niet vaak, omdat er heel veel musici voor nodig zijn. Dit is er zo een,’ aldus Neil Wallace, hoofd programmering van de Doelen over de Tiende van Mahler. ‘Maar er is nog een reden waarom we juist deze symfonie hebben uitgekozen voor de conservatorium studenten. Het staat bekend als Mahlers laatste hartekreet: hij was ziek en wist dat hij zou gaan sterven. Hoewel Mahler de symfonie nooit heeft kunnen voltooien, is het eerste deel helemaal van zijn hand en zit het bomvol muzikale uitdagingen.’ Op 1 maart is de climax waar de 90 studenten naartoe werken. Dan brengen ze het resultaat van weken repeteren ten gehore. Wallace: ‘We vinden het belangrijk dat conservatoriumstudenten tijdens hun studie de kans krijgen om een keer op het hoogste niveau te musiceren, alsof ze in een toporkest spelen. Dat doen we door ze te laten samenwerken met topmusici. Deze keer zijn dat de Finse topdirigente Susanna Mälkki en de wereldberoemde

sopraan Jeanne-Michèle Charbonnet, die in dit programma Erwartung van Schönberg zal zingen. Musici van dit kaliber zetten de studenten op het puntje van hun stoel. Als student is het niet niks om met zulke wereldsterren te spelen. Ja, we gooien ze wel voor de leeuwen, maar dat is goed. Je hóórt het commitment terug in de klank.’ Het is de derde keer dat de Doelen een dergelijk megaproject produceert met studenten van Codarts, het conservatorium van Rotterdam, en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. De eerste twee producties waren een groot succes. Vanwege de pedagogische doelstelling en het muzikale niveau dat bereikt wordt, maar ook omdat de studenten hun achterban meenemen. Wallace: ‘Allemaal vaders, moeders, broers, zussen en vrienden, van wie sommigen misschien zelden of nooit in de Doelen komen. Dat is voor ons nieuw publiek, dat we graag enthousiast willen maken voor onze programmering.’

•

doelencampus

de oorsprong van conservatoria

Nederlandteltnegenconservatoria. Het Koninklijk Conservatorium in Den Haag is het oudste, het werd in 1826opgerichtdoorKoningWillemI. Het Rotterdams Conservatorium is opgericht in 1930 en maakt tegenwoordig deel uit van Codarts, HogeschoolvoordeKunsten(samen metdeRotterdamseDansacademie, Rotterdam CircusArts en de Havo/ vwo voor Muziek en Dans). Het gebouw van Codarts zit aan de Doelen vast.

Koning Willem I

Gustav Mahler

Alma Mahler

mahlers hartekreten

Mahlers laatste jaren warenergongelukkig. Hetslechte huwelijkmetzijn vrouw Alma speelde hem parten. Via een aan hém geadresseerde brief moest hij ontdekkendatAlmaeenaffairehadmetarchitectWalterGropius.Mahlerstortte compleet in en probeerde zijn vrouw weer voor zich te winnen. Kort daarna ontdekte hij dat de hartziekte waaraan hij al jaren leed, niet te genezen was.

Bestel kaarten voor het Symfonie Orkest Codarts en Koninklijk Conservatorium

Ospedale degli Innocenti, Florence

conservatoria als kinder bewaarplaatsen

Het woord ‘conservatorium’ komt van het Latijnse woord ‘conservare’: bewaren. Vroeger werden weeskinderen in Italië in een conservatorium ondergebracht, een kinderbewaarplaats. Sinds de 16e eeuw werden jongens uit zulke instellingen, als ze een goede stem hadden en muzikaal waren, opgeleid in koren van grote kerken te zingen. Eind 18e eeuw ontstonden ook buiten de weeshuizen om muziekscholen, maar de naam conservatorium is altijd gebleven.

za 1 maart de onvoltooide tiende symfonie

De Tiende Symfonie is het laatste werk waar Mahler aan begonnenis.Vlakvoorzijnoverlijden,op18mei1911,hadhij het manuscript aanAlma gegeven, met de opdracht om het onvoltooide stuk te verbranden.Alma negeerde die laatste wens en bewaarde het materiaal achter slot en grendel. Pas in 1922 haaldeAlma het manuscript weer te voorschijn, onder druk van Richard Strauss, componist, dirigent en vriend van Mahler.

Mahler-puristen

Er zijn Mahler-puristen die vinden dat we moeten afblijven van de onvoltooide delen uit Mahlers Tiende, uit respect voor de componist. Desondanks is de Tiende, in voltooiing van Barshai of Cooke, niet langer weg te denken uit het repertoire van de internationale concertzalen.

jong talent Het is de derde keer dat de Doelen een concert van deze omvang op poten zet met Codarts en het Koninklijk Conservatorium. Alle drie werden gesteund door de stichting Jong Symfonisch Talent. Rudolf Barshai

Symfonie Orkest Codarts en Koninklijk Conservatorium Susanna Mälkki dirigent Jeanne-Michèle Charbonnet sopraan Schönberg Erwartung Mahler Symfonie nr.10 (voltooiing Rudolf Barshai) 19.30 uur inleiding door Bas van Putten 22.30 uur Suzanne van Els (Koninklijk Conservatorium) en George Caird (Codarts) en twee studenten in gesprek met Neil Wallace Kijk voor meer informatie in de agenda op p. 54.

BESTEL EN WIN

de mooiste prijzen...

Cd Peter en de Wolf Een van de hoogtepunten van de Kindermuziekweek (zie p. 63) belooft de Peter en de Wolf-dag te worden. De muziek van Peter en de Wolf is iets waar velen mee zijn opgegroeid en muziek die je als kind toch minimaal één keer live gehoord moet hebben. Thuis nagenieten van het verhaal en de muziek kan met deze prijs. Onder alle bezoekers van de Peter en de Wolf-dag verloten we namelijk vijf Peter en de Wolf-cd’s van het Rotterdams Philharmonisch Orkest en verteller Paul de Leeuw. Winnen? Stuur een e-mail naar communicatie@dedoelen.nl en geef aan dat u als Peter en de Wolfbezoeker kans wilt maken op de cd. Heeft u al een kaartje gekocht voor dit concert, dan maakt u uiteraard ook kans in de loting.

Intro ductieles flamenco dansen Op 1 maart laat danseres Luisa Palicio zien hoe flamencodans eruit hoort te zien. Voorzichtig de eerste stapjes op flamencogebied zetten, kan bij dansschool Rosa de Compás. Onder alle lezers van het Doelen Magazine verloten we een gratis introductieles bij deze Rotterdamse dansschool. Stuur een e-mail met uw contactgegevens en onderwerp Flamencodans naar communicatie@dedoelen.nl om kans te maken.

Droom Vrijkaarten vlucht, vernieuwde het verhaal Kunsthal van André Kuipers In het boek Droomvlucht van journalist Sander Koenen vertelt André Kuipers het verhaal van zijn spannende missies en jaren van training. Een waargebeurde avonturenroman over een jongens droom die uitkomt, maar ook over de offers die daarvoor nodig zijn. Kans maken op Droomvlucht? Mail uw gegevens o.v.v. Droomvlucht naar communicatie@dedoelen.nl.

Op 1 februari is de Kunsthal na een maandenlange verbouwing feestelijk heropend. Het resultaat bewonderen? De Doelen mag 5 x 2 vrijkaarten verloten.

Geniet van een verrassend en veelzijdig tentoonstellingsprogramma met o.a. S.H.O.E.S. Over hoge hakken en echte liefde, marimekko. design for a happy life en De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen. Om kans te maken op vrijkaarten mailt u uw gegevens o.v.v. Kunsthal naar communicatie@dedoelen.nl.

tip Op 22 maart vertelt André Kuipers in de Doelen over zijn ruimtereizen. Pianist Ralph van Raat speelt rondom die verhalen buitenaards mooie muziek. Kijk voor meer informatie op pagina 61 van de concertagenda.

Prijswinnaars ontvangen na juni 2014 bericht. Over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.

historie

the stones in de doelen door Elsbeth Grievink

We hebben vele wereldsterren over de vloer gehad, maar die vijf dagen in 1973 waarop The Rolling Stones in het geheim in de Doelen repeteerden voor hun aanstaande Europese tournee, gaan toch wel de boeken in als heel speciaal. Voormalig directiesecretaresse Anja de Jong werkte bij de Doelen, toen ze de opdracht kreeg om Mick Jagger bij het Hilton Hotel op te halen. Daar stond hij, ‘klein, met spierwitte gympen en een knalblauw jackie’, herinnert ze zich. ‘In een soort cockney-Engels vroeg hij me om een kwartje. Hij wilde een telefoontje plegen in de telefooncel voor de deur van het hotel. Daarna liepen we samen naar de Doelen. Je zag de mensen kijken: dat lijkt Mick Jagger wel, maar dat kan toch niet waar zijn?’ Vijf dagen lang repeteerden The Stones in de Kleine Zaal in de Doelen. ‘In Rotterdam worden we vast niet veel gestoord’, moeten de bandleden gedacht hebben toen ze voor de Doelen kozen. Maar ja, houd de komst van The Stones maar eens geheim. Een aantal fanatieke fans wist opnamen

te maken, die later op bootlegs werden uitgegeven, met veel nummers van het kersverse album Goats Head Soup. Kennelijk was het repeteren in de Doelen The Stones goed bevallen, want op 22 januari 1975 streek het Stones-circus opnieuw neer in Rotterdam. Twee weken lang sliepen ze in het Hilton en maakten ze in de Eduard Flipse Zaal van de Doelen opnamen voor hun nieuwe album Black and Blue. Ondertussen werden diverse gitaristen getest om de vacature die door het vertrek van Mick Taylor was ontstaan, op te vullen. Wederom lukte het niet om de fans buiten de deur te houden. Ze schoven hun opnameapparatuur onder het doek van de mobile trucks, die buiten de Doelen geparkeerd stonden, door en namen dagen- en nachtenlang álles op. Niet alleen

Angie Op het album Goats Head Soup stond onder andere de hit Angie. Het lied, bekend om zijn indringende teksten over verloren liefde en verdriet, werd een van hun grootste successen. Vragen over de oorsprong van het nummer zijn nooit opgehouden. Ondanks veel geruchten dat het gaat over een relatie tussen Mick Jagger en David Bowies vrouw Angela, ontkennen de Stones dit. Richards zegt al een jaar voordat Angie werd opgenomen, met de naam zijn gekomen. Hij beweert dat het nummer gaat over zijn dochter Angela.

de muziek, maar ook voorbij denderende trams: geen ideale opnamen, dus. Ook het nummer Melody werd in die periode door The Stones opgenomen in de Doelen. Het is een van de favoriete nummers van de huidige directeur van de Doelen, Gabriël Oostvogel. Hij zou The Stones maar wat graag uitnodigen voor de muzikale viering van het vijftigjarig bestaan van de Doelen in 2016. •

vrijdag in de flip

De Flip, zo noemen Doelenmedewerkers de Eduard Flipse Zaal liefkozend. In de intimiteit van deze zaal vindt iedere vrijdag een eigenzinnig, verrassend concert plaats. Na afloop van het concert is er een meet & greet met de artiesten en draait de artiest van die avond muziek die hem of haar inspireert. Vrijdag in de Flip: de intimiteit van een club, met de kwaliteit van een concertzaal.

vrijdag in de flip

PROGRAMMA MAART-JUNI 7 maart

Re:Freshed presents Alexander van Popta. p. 56

14 maart

spotify playlist

CaboCubaJazz mixt de melancholie van de morna met rumba, salsa en jazz. p. 58

Beluister Benjamin Herman op de Spotify playlist van dit magazine (www.dedoelen.nl/spotify) en via www.benjaminherman.nl.

21 maart

Quinteto el Después laat een eeuwige, tijdloze tango horen. p. 60

28 maart

‘Way back I set myself to be a happy man, and made it’, zei Louis Amstrong in een van zijn biografieën. Altsaxofonist Benjamin Herman, op 18 april te bewonderen in Vrijdag in de Flip, kwam deze quote onder ogen, als vierentwintig jarige student in New York City. Daar betrok hij een koude kelderwoning en leefde van vijftien dollar per dag. door Gilles de Sitter foto Benjamin Herman Jonathan Herman

‘Heerlijk opgeruimde, bijzonder funky muziek’ – Parool over Lilian Vieira’s Samba Soul. p. 62

4 april

Pianiste Saskia Lankhoorn speelt nieuwe noten van o.a. Pete Harden en Peter Adriaansz. p. 65

18 april

Het mooiste uit het onuitputtelijke repertoire van het Benjamin Herman Kwartet. p. 69

25 april

Explosieve mix van rock, minimal en elektronica door Ensemble Klang en Knalpot. p. 70

‘Een wat ongelukkige periode. Mijn toenmalige geliefde in Nederland had mij net de bons gegeven.’ Er zat maar één ding op: gelukkig worden. Herman: ‘Ik heb die quote op de muur geplakt en ben aan de slag gegaan. Ik dacht, als ik nu hard studeer, heb ik iets waar ik later altijd plezier van heb.’ Zijn grootse aanpak vind je ook terug in klein spel. Op vrijdag 18 april speelt Benjamin Herman met zijn kwartet in de Eduard Flipse Zaal. Met zijn vaste speelmaatjes bassist Ernst Glerum en drummer Joost Patocka. ‘We spelen een best of set. Ons repertoire is onuitputtelijk, dus werken we niet met vaste setlijsten. Standards, eigen werk, misschien een stuk van Misha Mengelberg. Wat ik echt te gek vind is dat pianist Miguel Rodriguez meespeelt. Zo waanzinnig goed is hij. Er is een nieuwe generatie topmusici opgestaan, die ongelooflijk behendig is. Hij is daar een van.’ •

9 mei

Neda Boin en Gita Buhari, kersverse winnaars van de Music Matters Award. p. 72

16 mei

Izaline Calister brengt een ode aan LatijnsAmerika met nieuw repertoire. p. 73

23 mei

Equinox speelt naast eigen stukken bewerkingen van klassiekers van o.a. Thelonious Monk. p. 75

30 mei

Re:Freshed presents Thomas Lumley.

p. 76

6 juni

Tango op z’n Nederlands door Juan Tajes & Pavadita String Quartet. p. 78

13 juni

Drumix! & Cuban Golden Classics opent met een spectaculair slagwerkconcert en daarna klinken intieme Cuban Classics. p. 78

‘Flipse, de jonge, energieke, stond met het bekende vuur te dirigeren. Zijn colbertje had hij natuurlijk al lang afgelegd, dat is hem te lastig als hij de vonkenspettende muziek van ’n Fransch componist moet instuderen.’ (Groot Rotterdam, 3 november 1933)

Jazzconcerten in samenwerking met:

wereldmuziek

onder de loep: Portugese diaspora

Taal, ritmes en saudade verbinden muziek uit de Portugese diaspora door Elda Dorren

Eén ding heeft de kolonisatie van landen als Kaap verdië, Guinee-Bissau, Angola, Mozambique en Brazilië in elk geval opgeleverd: een geweldig rijk en veelzijdig muzikaal palet, dat als geheel herkenbaar is. De klank van deze Lusofone (Portugeestalige) landen wordt losjes verbonden door drie elementen: de taal en muziek van kolonisator Portugal, West-Afrikaanse ritmes en de weemoed (of ‘saudade’) van gedwongen migratie. Instrumenten als de cavaquinho (een soort ukelele) zijn zowel in Brazilië als in Kaapverdië terechtgekomen, en artiesten die beroemd zijn in een van deze landen, hebben ook vaak succes in de andere, hoe ver ze ook uit elkaar liggen. Lilian Vieira, Samba Soulrock komt uit:

spotify playlist Beluister lusofone muziek via de Spotify-playlist behorende bij dit magazine. www.dedoelen.nl/spotify

BRAZILIË

Brazilië is wereldwijd het beroemdste muziekland van de Portugese diaspora. Met hun zoete, prettig in het gehoor liggende, bossa nova, ritmische en dansbare samba en de steeds meer oprukkende choro – een unie van Europese muziek en West-Afrikaanse invloeden, verwant aan de jazz – is muziek al meer dan veertig jaar een van de voornaamste Braziliaanse exportproducten.

wereldmuziek

Cuca Roseta komt uit:

portugal

Zowel de kolonisatie als remigratie uit verschillende overzeese gebieden maakten van de Portugese hoofdstad Lissabon een culturele smeltkroes. In de volkswijken Alfama, Mouraria and Bairro Alto ontstond in de café’s van de onderklasse een weemoedige muzieksoort die de zeelieden, thuisblijvers en eigenlijk elke ongelukkige in de liefde bezong: de fado.

concerten vr 14 maart

CaboCubaJazz komt uit:

kaapverdië

Voordat de Portugezen ze gingen gebruiken als opslag- en doorvoerplaats, waren de Kaapverdische eilanden onbewoond. Het was er kaal, droog en winderig. Ondanks, of misschien wel dankzij die erbarmelijke omstandigheden ontstonden de opzwepende batuque, mystieke tabanka, soulvolle Kaapverdische pop en natuurlijk de wereldberoemde en weemoedige morna.

CaboCubaJazz Op onnavolgbare wijze mixt deze groep de melancholie van de Kaapverdische morna en de vrolijke coladeira-dans met opzwepende Cubaanse rumba, salsa en een vleugje jazz.

vr 28 maart

Lilian Vieira, Samba Soulrock A trip down memory lane: terug naar de klanken uit Lilian Vieira’s jeugd.

za 5 april

Cuca Roseta Pure Portugese fado

CosĂŹ fan tutte

sterren en planeten

andré kuipers en ralph van raat

van sterren en planeten

door Guido van Oorschot foto’s Sanne Donders en André Kuipers

Het is een unieke voorstelling: astronaut André Kuipers bespreekt de ruimtevaart, pianist Ralph van Raat bespeelt de toetsen. Samen maken ze een verrassende tocht door het universum en de muziek.

André Kuipers, astronaut André Kuipers (55) studeerde medicijnen aan de Universiteit van Amsterdam. Bij de Koninklijke Luchtmacht deed hij onderzoek naar ruimteziekte en evenwichtsgevoel. Ook voor de Europese Ruimtevaart Organisatie ESA voerde hij fysiologische experimenten uit. In 1998 kwam Kuipers door de selectie voor astronaut, waarna hij zich in 1999 voegde bij het Europese Astronautenteam. In 2004 maakte Kuipers zijn eerste ruimtereis. Vanaf de basis Baikonoer in Kazachstan ging hij samen met een Rus en een Amerikaan voor elf dagen de lucht in. In december 2011 steeg hij voor de tweede keer op, voor een missie van ruim zes maanden in het internationale ruimtestation ISS.

André Kuipers geeft het eerlijk toe. Toen Ralph van Raat hem probeerde te strikken voor een gezamenlijk optreden, dacht hij aanvankelijk: ‘Oh oh, als dat maar iets wordt...’ Het schoot door hem heen toen Van Raat hem een etude voorspeelde van de avant-gardecomponist John Cage. Taaie kost, vond Kuipers. Liever luisterde hij naar melodieuze composities met een verhaal, zoals de Moldau van Smetana of Tsjaikovski’s Ouverture 1812.

En zo komt het dat een astronaut en een pianist op 22 maart in de Doelen het podium delen in de voorstelling Van sterren en planeten. André Kuipers zal vertellen over zijn ruimtereizen, geïllustreerd met spectaculaire foto's en films. Ralph van Raat levert er minstens zo spectaculaire klanken bij. Ook de muziek licht Kuipers toe. ‘Bijvoorbeeld dat de Russische componist Alexander Skrjabin aan de opium zat en rare ideeën had. Maar wees gerust: ik praat nooit door Ralph heen.’

Maar dat zelfs de klanken van Cage een verhaal hebben, begreep Kuipers toen Ralph van Raat aan het vertellen sloeg. De noten waren gebaseerd op een sterrenkaart. Het Boek der Veranderingen (of I Ching) kwam eraan te pas. En via zijn muziek droeg Cage een visie uit op de wereld. ‘Toen kreeg ik er zin in’, zegt Kuipers. ‘Thuis trok ik meteen die sterrenkaart uit de kast.’

Jongensdroom Op het idee voor een dergelijk programma zat Van Raat al een tijdje te broeden. Hij had literair-muzikale avonden gevuld met schrijvers als Kristien Hemmerechts en Kader Abdollah. Maar zijn passie voor luchtvaart, ruimtevaart en astronomie had hij in de concertzaal nog nooit kunnen uitleven. Als jongen ging hij al naar sterrenkundekamp. Tegenwoordig vliegt hij: in een »

Toen Van Raat uitlegde hoe Bach zijn fuga opbouwt, zei Kuipers meteen: ‘dat is interessant, dan kan ík laten zien hoe je een raket in elkaar zet.’

Ralph van Raat, pianist Ralph van Raat (35) rondde zijn studies piano en muziekwetenschap af met de hoogste lof. Hij won verschillende prijzen, waaronder de internationale Borletti-Buitoni Fellowship, de VSCD Klassieke Muziekprijs en de Prijs Klassiek van de NTR. Van Raat geniet vooral faam met hedendaagse klassieke muziek. Hij treedt wereldwijd op en heeft een platencontract bij het Britse platenlabel Naxos. Voor zijn opnames met muziek van John Adams, Frederic Rzewski, Hans Otte en Arvo Pärt won hij verschillende cd-prijzen. Componisten als Gavin Bryars en Frederic Rzewski droegen werk aan hem op. Als docent hedendaagse pianomuziek is Ralph van Raat verbonden aan het Conservatorium van Amsterdam.

sterren en planeten

Cessna 172 kun je de pianist geregeld zien opstijgen vanaf vliegveld Lelystad. Van Raat weet dat er tussen muziek en vliegen interessante parallellen bestaan. Hij vertelt: ‘Rond 1900 bouwde men de eerste vliegtuigen, precies in de tijd dat steeds meer componisten de tonaliteit ontstegen. Eeuwenlang had de muziek vaste grond onder de voeten gehad, nu ging men als het ware zweven.’

spotify playlist Beluister thuis alvast de ‘buitenaardse’ muziek die in dit concert klinkt via de Spotify playlist van dit magazine. www.dedoelen.nl/spotify

Toen Van Raat op tv beelden zag van de gewichtsloos zwevende André Kuipers, dacht hij: waarom vraag ik hém niet? Toen de hobbel van Cage eenmaal was genomen, vond Kuipers het een aanlokkelijk idee ‘een verbinding te leggen tussen de schoonheid van muziek en het kosmische gevoel’. Per slot van rekening had klassieke muziek hem mede geïnspireerd tot het verwezenlijken van zijn jongensdroom. De astronaut herinnert zich hoe hij werd gegrepen door Also sprach Zarathustra van Richard Strauss, de muziek die klinkt bij de openingsscène van Stanley Kubricks sciencefictionfilm 2001: A Space Odyssey. En nooit vergeet hij de documentaireserie Cosmos, waarin de Amerikaanse astronoom Carl Sagan de uithoeken van het heelal verkent. Ook daarin kwam klassieke muziek voor, zoals de beroemde Canon van Pachelbel. Verder verwijst Kuipers naar de twee Voyagers die met 17 kilometer per seconde door het universum zeilen. Als boodschap van de aarde aan onbekende beschavingen vervoeren deze sondes een ‘gouden plaat’, met onder meer muziek van Bach. Ook Kuipers en Van Raat beginnen hun programma met Bach: Preludium en Fuga uit het eerste boek van Das wohltemperierte Klavier. De grondtoon is C: de basis van alle muziek. Toen Van Raat uitlegde hoe Bach zijn fuga opbouwt, zei Kuipers meteen: ‘dat is interessant, dan kan ík laten zien hoe je een raket in elkaar zet’. Samen namen ze een flinke stapel muziek door, al pratend en associërend. Vers la flamme van Skrjabin bleek bijvoorbeeld prachtig te passen bij het lawaai en de vlammen van een lancering. De definitieve muziekkeuze, zegt Kuipers, werd gemaakt door Ralph van Raat. ‘Daarin is hij de meester.’

Goudbestikt fluweel Door de ogen van Kuipers kijken we vanuit het ruimtestation ISS naar de aarde. ‘Die is zo overweldigend mooi. Overdag zie je de prachtigste kleuren. En ’s nachts heb je het gevoel dat je vliegt over een met goud bestikte, zwartfluwelen doek. Ik ben in de ISS doordrongen geraakt van de kwetsbaarheid van onze planeet. Hij oogt als een levende cel, met maar een heel dun membraam eromheen. Als er iets misgaat, kunnen we nergens naartoe.’ Kuipers leidt ook rond in het ruimtestation zelf. Hij vertelt hoe het leven van alledag eruitziet, bijvoorbeeld hoe je zwevend eet. Of hoe je fietst zonder zadel, met de voeten vast geklikt aan de trappers. ‘Het is een aparte wereld vol humor.’ »

Celtic & Balfolk Night

Van sterrenkaart naar notenschrift Voor het componeren van de Etudes Australes voor piano gebruikte de Amerikaanse compo nist John Cage (1912-1992) een sterrenkaart van de zuidelijke hemel. Hij legde er een transparante strip overheen en leidde daaruit de twaalf halve tonen af van het octaaf. Om te bepalen hoe hij de noten over de handen zou verdelen, ging hij te rade bij het Boek der Veranderingen (of I Ching). De linker- en rechterhand spelen volstrekt onafhankelijk, wat het uitvoeren van de etudes tot een uiterst virtuoze aangelegenheid maakt. Bij die bijna-onspeelbaarheid verwees Cage naar sociale kwesties: elke uitvoering van Etudes Australes toonde volgens hem aan ‘dat het onmogelijke niet onmogelijk is.’

En natuurlijk werpt hij een blik op het universum met z’n sterren en planeten. ‘Als je vanaf een ruimtestation de kosmos in kijkt, voel je je onderdeel van een zonnestelsel, van de Melkweg, van het heelal. Je wordt er volledig in opgezogen.’ Bij die sensatie vond Ralph van Raat muziek van George Crumb. De partituur van Makrokosmos staat op zijn vleugel: van een afstand lijkt het de spiraalnevel van een ver sterrenstelsel. Kom je dichterbij, dan zie je een gedraaide notenbalk met allemaal kleine nootjes. Ook voor de terugkeer naar de aarde vond de pianist een geschikte compositie. Alleen al de titel is heftig: Suicide in an Airplane, een ‘krankzinnig wild stuk’ uit 1918 van de Russische Amerikaan Leo Ornstein. Weinig mensen beseffen het, zegt André Kuipers, maar de heftigste fase van een ruimtereis is inderdaad de terugkeer. ‘Op drie punten kan het goed misgaan. Eerst moet er een klein motortje ontbranden, anders blijf je eeuwig rondjes draaien. Daarna schiet je als een vuurbal de dampkring in. Al die tijd ben je gewichtsloos geweest, nu word je met een enorme kracht in je stoel gedrukt, alsof er iemand op je borst zit. Het derde spannende moment is het openen van de parachute. Dat is in het verleden weleens misgegaan.’

Fantastisch, die Cage! Over zijn avonturen in de ruimte geeft André Kuipers wel vaker lezingen. De muziek, zegt hij, tilt zijn verhaal naar een hoger plan. ‘Het wordt filosofischer, magischer, mysterieuzer.’ Hij merkte het aan de reactie van zijn vrouw. Zij heeft zijn trainingen en missies intens meebeleefd, ‘maar nu kreeg ze een compleet andere kijk’. Hetzelfde gold voor zijn 22-jarige dochter. Tijdens de première hoorde ze haar vader vertellen over gewichtsloosheid, waarna Ralph van Raat onder een geprojecteerde sterrenkaart de zwevende stipjes en puntjes van John Cage omzette in klank. ‘Na afloop kwam ze naar me toe’, zegt Kuipers. ‘Wat een fantastische muziek, die Cage! Toen wist ik: we zitten goed.’ ‘Hedendaagse muziek is lang niet zo abstract als iedereen denkt’, verklaart Ralph van Raat. ‘Componisten zijn mensen, ze verklanken gevoelens, denkbeelden en visioenen. Alle muziek kent een reden. Om die te vatten moet je soms alleen wat moeite doen. André en ik bieden nu een handreiking. Veel mensen vertellen ons dat er een wereld voor ze opengaat.’

•

‘De aarde is zo overweldigend mooi. Overdag zie je de prachtigste kleuren. En ’s nachts heb je het gevoel dat je vliegt over een met goud bestikte, zwartfluwelen doek.’

Het universum in de Doelen Op 27 maart speelt het Rotterdams Philharmonisch Orkest The Planets van Gustav Holst met vertoning van de film The Planets – An HD Odyssey van Duncan Cop. Zie pagina 44 voor meer informatie. Bestelt u beide concerten in één keer, dan krijgt u 20% korting.

BESTEL KAARTEN za 22 maart Ralph van Raat André Kuipers Werken van Bach, Skrjabin, Adams, Cage, Crumb, Ornstein en Schumann Kijk voor meer informatie in de agenda op p. 61.

onmisbaar

de geruisloze doelenschoenen van thijs

door Elsbeth Grievink foto’s Sanne Donders

In deze rubriek vertellen Doelenmedewerkers over hun favoriete tools. Schijnbaar simpele objecten, die een belangrijke bijdrage leveren aan een vlekkeloos concert.

Mogen we aan u voorstellen: de ‘Doelen schoenen’ van Thijs van den Berg, die als eventmanager concerten voorbereidt én productioneel begeleidt. Als Thijs van den Berg schoenen met leren zolen draagt, dan heeft hij een ‘bureaudag’. Hij doet dan voorbereidend werk achter zijn computer. Maar zodra hij de vloer op moet, gaan zijn Clarks aan. Thijs: ‘Mijn Doelen schoenen, noem ik ze. Ze hebben rubberen zolen, waarop ik me geruisloos door het gebouw kan bewegen. Ze lopen als pantoffels, wat fijn is, als je de hele dag brandjes moet blussen. Is het te druk bij de garderobes? Hup, ik ga versterking regelen. Heeft een muzikant de dempers van zijn trompet vergeten? Ik schiet weg om theedoeken te zoeken. Bovendien heeft de Doelen bikkelharde, natuurstenen vloeren en traptreden. Een schoen met een schokbreker is dan wel zo prettig. Ik ren trappen op en af, gangen op en neer en probeer overal tegelijk te zijn. Ik ben net een tijger in een kooi. Een collega heeft eens uitgerekend dat ik wel tien kilometer per dag maak, om alle concerten en evenementen in goede banen te leiden, allemaal binnen het gebouw.’

‘Ik ren trappen op en af, gangen op en neer en probeer overal tegelijk te zijn. Ik ben net een tijger in een kooi.’

column

Eric vloeimans

v-flow Dit muziekseizoen wordt hij vijftig. Eric Vloeimans, een van Europa’s beste en meest geliefde trompettisten. Om zijn vijftigste verjaardag te vieren, speelt hij vier concerten in de Doelen en is hij het hele seizoen onze vaste columnist.

V-Flow staat voor mijn eigen flow, de Vloeimans-Flow, tevens de titel van een van mijn eerste composities voor mijn elektrische band Gatecrash. Flow komt voor mij neer op je buikgevoel volgen. Doe je dat, dan merk je dat je vanzelf de goede beslissingen neemt, misschien zelfs zonder te weten waar je de wijsheid vandaan haalt. Je flow is eigenlijk de beste vriend die je hebt, want als je écht dat gevoel volgt, dan heb je het bijna altijd bij het goede eind. Al zo lang ik speel, ben ik gefascineerd door de rol van gevoel en verstand in de muziek. Ik lees er boeken over, praat erover met collega’s en ga bij mijzelf te rade. Je kunt een stuk ‘kapot’ spelen, omdat je het alleen maar met je verstand interpreteert. En je kunt klinken als een ‘kip zonder kop’, omdat je louter vaart op je gevoel. In beide gevallen mis je de essentie van muziek. Musiceren gaat alleen in opperste concen tratie, op het scherp van de snede, in het NU. Bij het improviseren worden beslissingen genomen in een nanoseconde. Zo snel, dat er geen tijd is om na te denken. Sterker nog, wie dit met zijn verstand probeert te doen,

komt altijd te laat. Er is niets zo scherp als je intuïtie en die is altijd sneller dan je verstand. Alleen wie ‘in het moment’ is, kan muziek tot zo’n krachtig medium maken. Dat geldt voor de speler evengoed als voor de luisteraar. De speler bevindt zich in ‘niemandsland’, in het nu, en is niet op resultaat uit. De luisteraar kan, wanneer hij zich openstelt, datzelfde niemandsland betreden en gegrepen worden door de muziek – met alle sensaties en emoties van dien. Natuurlijk, zonder verstand gaat het niet. Schoonheid gaat óók over techniek, over akkoorden en toonladders, en er komt heel wat analyse aan te pas om te begrijpen hoe muziek er aan de binnenkant uitziet. Maar als je die kennis eenmaal in huis hebt, moet je die zo snel mogelijk weer zien te vergeten om feeling te krijgen met dat intuïtieve ‘weten’. De flow, het buikgevoel of hoe je het verder ook wil noemen, datgene dat maakt dat je met al je kennis en kunde op avontuur kunt gaan. Je creativiteit en speelsheid bloeien op en de echte fun kan beginnen (jemig, wat kun je daar gelukkig van worden, haha).

Mijn devies is dan ook: bouw niet louter op wat je verstand je ingeeft, maar luister met je hele ziel en zaligheid en vertrouw op waar je hart naar uitgaat – op je flow dus.

‘Er is niets zo scherp als je intuïtie en die is altijd sneller dan je verstand.’

BESTEL KAARTEN do 5 juni Eric Vloeimans Rotterdams Philharmonisch Orkest Het slotconcert van de reeks concerten die zijn vijftigste verjaardag markeren. Zie voor meer informatie de agenda op p. 77.

Op bezoek bij

In de zaal zitten we vaak in stilte naast elkaar, te genieten van de muziek. Zonder te weten wie degene is die naast ons zit. Op deze plek vertellen bezoekers van de Doelen hun verhaal. door Elsbeth Grievink fotoâ&#x20AC;&#x2122;s Sanne Donders

â&#x20AC;&#x2DC;Muziek verrijkt het leven.â&#x20AC;&#x2122; Mevrouw Elizabeth Bernaards gepensioneerd

‘Met Mozart op de achtergrond kunnen ze zich beter concentreren.’ Rob van der Laan 46 jaar, onderwijzer

â&#x20AC;&#x2DC;De Doelen voelt als een stukje van onszelf.â&#x20AC;&#x2122; Lia Trum 54 jaar, oprichter van Tornante Trainingen

â&#x20AC;&#x2DC;De akoestiek moet perfect zijn om elke nuance van de muziek te kunnen horen.â&#x20AC;&#x2122; Tim van der Wal 32 jaar, geotechnisch ingenieur

op bezoek bij

Mevrouw Elizabeth Bernaards (gepensioneerd) zit elke dag wel even achter de piano. Alleen, of samen met haar 11-jarige kleindochter Sophie. ‘Ik weet nog goed dat wij thuis een piano kregen, 7 jaar oud was ik. Ik ben erachter gaan zitten en kende binnen de kortste keren allerlei versjes uit het hoofd. Ik heb jaren pianoles gehad, maar moest ermee stoppen toen ik in het buitenland ging wonen. Nadat ik jaren later naar Nederland was teruggekeerd, heb ik opnieuw les genomen. De laatste jaren heb ik een inspirerende lerares, die me laat kennismaken met allerlei verschillende stijlen, zoals Ierse muziek, of we leren over de muziek in schilderijen. Heel bijzonder om je in te verdiepen! Met haar bezoek ik concerten die gerelateerd zijn aan de projecten waarmee we bezig zijn. Met mijn kleindochters heb ik vroeger veel familievoor stellingen in de Doelen bezocht, waardoor ze al jong leerden begrijpen wat muziek inhield. Met de jongste, Sophie, ga ik elke maandag naar pianoles. Ja, ik vind het heel leuk dat ik haar daartoe heb geïnspireerd, want muziek verrijkt het leven en voegt op vele gebieden waarde toe.’

Rob van der Laan

Lia Trum

Tim van der Wal

(46 jaar, onderwijzer) neemt zijn leerlingen twee keer per jaar mee naar schoolconcerten in de Doelen. ‘De school waar ik werk, ’t Landje, is een kunstzinnige basisschool; er is veel aandacht voor kunst en cultuur. Als het lesprogramma niet zo vol zou zijn, zou ik nóg meer aandacht besteden aan muziek, want dat vind ik leuk en belangrijk. Als er een kind jarig is, schrijf ik een liedje voor diegene, dat ik voor de klas zing, terwijl ik mezelf begeleid op gitaar. Daarmee wil ik graag laten zien dat muziek maken leuk en grappig kan zijn, en dat het niet per se perfect hoeft. Ik heb weleens Mozart opgezet tijdens het zelfstandig werken. Wat opviel was dat kinderen die zich normaal moeilijk kunnen concentreren, naar me toe kwamen en zeiden: door die muziek kon ik veel beter doorwerken! Op vrijdag komt er een vakleerkracht en wordt er gezongen en muziek gemaakt, dat is het leukste half uur van de week. Een keer per jaar bezoek ik met mijn klas een concert van de Marinierskapel (het harmonie orkest van de Koninklijke Marine, red.) in de Doelen en ook gaan we altijd naar de Kindermuziek week. De kinderen vinden het fantastisch om in de Grote Zaal te komen, dat zie je aan hun gezichten.’

(54 jaar, oprichter van Tornante Trainingen) en haar man Wim zijn al tien jaar trouwe Doelenbezoekers. De zondagochtend is favoriet. ‘We hebben twee abonnementen, daarnaast kopen we regelmatig losse kaartjes voor voorstellingen die ons mooi lijken. Het begon tien jaar geleden, met een concert op de zondagochtend dat zó schitterend was, dat we tegen elkaar zeiden: dit gaan we vaker doen. Anderen zitten op zondagochtend in de kerk, wij gaan naar de Doelen. In het begin namen we de dochters van Wim weleens mee. Die vonden het een hele zit, hoor, zo’n concert van een uur. Maar nu zeggen die meiden: die klassieke muziek, dat heb jíj ons meegegeven. Daar zijn ze toch dankbaar voor. Er is één concert geweest waar we het nog steeds over hebben, dat van Patricia Kopatchinskaja, de Moldavische violiste die op haar blote voeten op het podium staat. Die passie, die hartstocht… Dat mens heeft zó’n indruk op mij gemaakt! Onlangs was op het nieuws dat de kunst en cultuursector zo verarmt vanwege de bezui nigingen. Toen hebben Wim en ik elkaar aangekeken van: laten wij dan in die Doelen investeren en Schutter worden, daar komen we zó vaak. De Doelen voelt als een stukje van onszelf, dat willen we niet kwijtraken.’

(32 jaar, geotechnisch ingenieur) is gek op de gitaarconcerten in de Doelen, en speelt zelf ook. ‘Bij mij gaat er geen dag voorbij zonder muziek. Van heavy metal tot klassiek, als er maar een flinke dosis gitaar in zit. Als ik thuiskom van mijn werk zet ik graag iets stevigs op. Metal is de ultieme uitlaatklep als je een drukke dag achter de rug hebt. Zelf beoefen ik een heel andere tak van sport: fingerstyle guitar, een heel ingetogen manier van gitaarspelen op een staalsnarige gitaar, waarbij je de snaren direct met je vingers of nagels aanslaat, zonder een plectrum te gebruiken. Ik speel graag covers van bekende fingerstyle artiesten, zoals Michael Hedges, Andy McKee en Pierre Bensusan. Gitaarconcerten zijn vaak heel intiem: één persoon met een gitaar op een podium, het publiek er dicht bovenop. De akoestiek moet perfect zijn om elke nuance van de muziek te kunnen horen, maar ook de sfeer en de setting zijn belangrijk. Daarom zijn er eigenlijk maar twee plekken in Nederland waar je zulke concerten kunt beleven, en dat zijn het Concertgebouw in Amsterdam en de Doelen in Rotterdam.’

Heeftuzelfeenbijzonderverhaaldat uonswiltvertellen?Ofwiltureageren op deze rubriek? Mailons:communicatie@dedoelen.nl

reacties

een greep uit... Meisje van 11 vraagt aan Michiel Borstlap:

‘Kunt u mij wat trucjes vertellen, Wow @Sharon_Corr… over hoe ik moet improviseren?’ once again AMAZING! naar het fantastische concert... Hope u liked the Rotterdam Gistermiddag néé: ’t was een ‘ha(r)ppening’, van Godelieve crowd, pls come back soon Schrama, in de Jurriaanse Zaal geweest. K. Degeling over zijn bezoek aan het Zondagfestival @deDoelen! Tnx so much!! La Harpe c’est moi Mathias de Groot @Matdg

Met spijt in ons hart zeggen wij, mijn vrouw en ik, een streep te moeten zetten onder het bezoeken van de winteravondconcerten in de Doelen. Het reizen, zowel met openbaar vervoer als met eigen auto is te bezwaarlijk geworden. Wij danken u en uw musici voor de vele jaren van genieten van datgene wat u ons geboden hebt. Met hartelijke groeten en veel blijvend succes toegewenst, J.H.den Broeder

Vndg niet naar collega’s @rdamsphil maar wel kinderopera #Carmen @deDoelen @wenasje

Terug van het #CodartsSymphonyOrchestra in @deDoelen onder de indruk van al die prachtige klanken van de klassieke afdeling! #Toppers Maarten Redeker @Maartenredeker

Reacties op het concert van singer-songwriter Marike Jager op 2 november 2013:

Zaterdag mooi intiem concert in @deDoelen v @marikejager beleefd. Wat ’n plezier straalde de band uit. Leuke kennismaking. Bedankt @ISchaik Diana van der Ploeg @ddvdploeg

Was mooi @deDoelen. Intiem concert van @marikejager. Prima kennismaking. Tof om te zien hoeveel lol ze hebben. Die drummer is een held! :) Alex @Spartalex

Ook iets te melden? Graag! mail naar communicatie@dedoelen.nl of volg ons op twitter.com/dedoelen en facebook.com/dedoelen

Rotterdam @dedoelen het was een geweldige nacht met jullie! Merci! Marike Jager @marikejager

partners

Re:Freshed Orchestra door Elsbeth Grievink

Eén jaar geleden speelde het Re:Freshed Orchestra voor het eerst in de Doelen. Sindsdien houden we dit jonge, Rotterdamse orkest, dat stromingen als hiphop, funk, soul, reggae en jazz moeiteloos mixt met klassieke muziek, graag dichtbij. Het Re:Freshed Orchestra is zo’n orkest waar het plezier op het podium vanaf spat. Zestien man sterk, en met alle energie die ze in zich hebben, springen ze vrolijk over hokjes heen. De band bestaat nog maar twee jaar: ‘Ik speelde in een band die rappers begeleidde’, vertelt bandleider Alexander van Popta (26, toetsenist), ‘toen de programmeur van Grounds met het idee kwam een concert te organiseren met klassieke muzikanten erbij. Die combinatie van stijlen leverde een zeer bijzondere avond op, die smaakte naar meer.’ Dat was het begin van Re:Freshed Orchestra. ‘Het was even wennen, eerst’, vervolgt Van Popta. ‘We hebben allemaal een andere achtergrond en spraken in totaal verschillende vocabulaires. Maar door in de repertoires te duiken van mensen die we allemaal

bewonderen – Nina Simone, Fela Kuti, rapper Jay-Z – hebben we een overeenkomende smaak ontwikkeld.’ Begin 2013 speelde Re:Freshed Orchestra voor het eerst in de Doelen tijdens Mr Clash. Daarna kregen ze van de Doelen een week lang de Eduard Flipse Zaal aangeboden, om te kunnen repeteren voor North Sea Jazz. ‘De diversiteit van de programmering in de Doelen past erg bij ons. Vanuit Grounds zijn we hiphoppubliek gewend, maar hier bedienen we ook de klassieke concert bezoeker, dat voelt goed.’ •

‘De diversiteit van de programmering in de Doelen past bij ons.’

Bestel kaarten vr 7 maart Re:Freshed presents Alexander van Popta Zie voor meer informatie de agenda op p. 56.

kennis

muzieknotatie

notities over notatie door Stephen Westra

Stephen Westra

Je hoort het mensen regelmatig zeggen: ‘Ik ben niet muzikaal, want ik kan geen noten lezen’. Ze hebben zo’n plezier in dat leuke pianostukje en willen het zelf ook zo graag spelen, maar staren wanhopig naar die afgeplatte bolletjes, streepjes, vlaggetjes, rekjes (‘O, notenbalken!’). Ze snappen maar niet dat het muziek is en hoe ze er muziek van moeten maken. ‘Je bent in goed gezelschap’, antwoord ik dan, ‘The Beatles konden ook geen noten lezen.’ Ik kan het u nog sterker vertellen: duizenden generaties maakten muziek zonder noten te kunnen lezen. De mensheid musiceert sinds ongeveer de Zesde Scheppingsdag, maar ons notenschrift, of de basis daarvan, dateert uit de elfde eeuw na Christus. Muziek werd oraal overgedragen: de één zong voor, een ander zong het na, enzovoort. Maar op den duur wilde men toch iets vastleggen. Dat viel niet mee, de Chinezen bijvoorbeeld hadden een hele kolom van maar liefst twintig karakters nodig om één noot te beschrijven… In de vroege Middeleeuwen ontwikkelde zich in de gregoriaanse kerkmuziek het neumensysteem (afb. 1). Deze ‘neumen’, aangeduid met de letters A t/m G, werden op één lijn genoteerd en gaven globaal de toonhoogte

aan. Maar hoe wist je of de afstand tussen bijvoorbeeld A en B een hele of een halve toon was? Dat legde de Italiaanse monnik Guido van Arezzo (991-1033) vast met behulp van de toen overbekende hymne Ut queant laxis. De hymne begint iedere regel een toon hoger. Guido gebruikte de beginlettergrepen ut-remi-fa-sol-la als basis van zijn vastlegging. De enige halve stap in deze reeks is tussen mi en fa. Hij breidde ook de notenbalk uit tot drie lijnen, dan kon de toonhoogte preciezer worden bepaald (dit werden er later vier en vervolgens vijf). (afb. 3)

Abstracte nootjes Tegenwoordig hebben we een wereld aan bladmuziek. Tien eeuwen klank op papier! Mooi toch? Maar wát hebben we eigenlijk?

Stephen Westra » componist en publicist » woont in Utrecht, daarvoor in onder meer Freiburg (Duitsland) en Basel » voltooide studies compositie aan Utrechts Conservatorium (bij Ed de Boer en Henk Alkema) en geschiedenis aan de Universiteit Utrecht » componeert liederen, piano-, kamer- en orkestmuziek en muziek voor theater » uitgevoerd door vooraanstaande musici en meermalen op radio uitgezonden en op cd gezet » schrijft artikelen, interviews en toelichtingen voor tijdschriften, concertzalen en ensembles » redacteur bij Muziekgebouw Frits Philips in Eindhoven

Muzieknotatie is het overbrengen van het hoorbare naar het zichtbare, noodzakelijk omdat het hoorbare verloren gaat. Maar muziek ziet er volstrekt niet uit zoals het klinkt. Eén pagina Liszt vol razendsnelle korte zestiende noten (afb. 2) duurt bijvoorbeeld tien seconden, maar de paukenpartij van een Haydnsymfonie past op diezelfde pagina en vertegenwoordigt een half uur. En die rare abstracte nootjes: of het nu hard of zacht is, langzaam of snel, mooi of lelijk, is niet eenduidig. Dat hangt af van de speler, die hard of zacht, langzaam of snel, mooi of lelijk speelt. Tussen wat geschreven staat en wat moet klinken, zit altijd nog de uitvoerende. Bladmuziek is een kaart, maar nog niet het landschap zelf.

kennis Tiktakding Ach, die arme componist! Het wás al zo’n frustratie toen hij aan de piano zat en de vlucht van zijn inspiratie met louter noten moest bijhouden! Met moeite greep hij enkele bontgekleurde vogels nog net bij de pootjes, maar al die andere vlogen al kwinkelerend verder en lieten geen spoor na… Wat staat er nu eigenlijk van zijn idee op papier? En hoe wordt dat straks overgebracht? Aan de toonhoogte kunnen de uitvoerenden goddank niets veranderen... Maar snappen ze hóe kort die achtste noot moet? Toch een zestiende noot dan. Of zet ik er dan maar marcato, of nee staccato, bij – maar betekenen die woorden over een paar eeuwen nog wel wat ze nu betekenen? Het blijft piekeren. ‘Allegro’ schrijf je bijvoor beeld boven een stuk. Muzikantentaal voor ‘snel’. Maar eigenlijk betekent het ‘opgewekt’. Wat is snel? Wat is opgewekt? ‘Noteert u dan toch metronoomtijden!’, zeggen musici soms boos. Dat vervelende tiktakding dat de tijd hermetisch in gelijke stukjes deelt. Maar hoe snel je iets moet spelen hangt af van het moment, van de zaal, van de stemming in die zaal, van… En als je goed musiceert

duurt geen enkele maat even lang: het is de metronoom die uit de pas loopt, niet de musicus. Beethoven zei het al: ‘Naar de duivel met al die mechanische apparaten!’ Maar meneer de componist, dat andere technische hulpstukje dan: de geluidsopname? – ‘Dat ga ik mooi niet doen! Van fonograaf tot mp3, knap hoor, maar weet u wie de slechtste opnamen maakte van de muziek van Stravinsky? Stravinsky. Houterig, saai en ongeïnspireerd. Dat klinkt niet. Eerder een momentopname dan een geluidsopname.’

Klemgezet En zo blijft de componist niets anders over dan steeds preciezer te noteren wat hij wil. In een Mahler-maat staat vaak meer tekst en teken dan noot, deze neuroot blééf maar ‘verduidelijken’. Tegenwoordig zijn tempoen sfeeraanduidingen kleine novelles. Steeds meer tekens bedenk je om uit te leggen wat je wil. Een partituur begint met een handleiding om uit te leggen wat die tekentjes uitleggen... Helpt het? We lijken wel weer terug bij die arme Chinees van twintig eeuwen geleden… En hoe meer je erbij zet, hoe meer de persoon die van notatie muziek moet maken, de musicus, zich voelt klemgezet:

dit is geen schrift meer, maar voorschrift en aan musiceren, aan ademend musiceren, komt hij niet meer toe… Je zou er haast vanaf willen, van dat notatie systeem. Gewoon een boze knoedel op papier smijten – {}!!!!@@4%$hrrrww^^ – als het daar gewoon boos moet klinken. De experimentele Amerikaan John Cage ging op zeker moment zoiets doen (z.g. grafische notatie , afb. 4). Zijn partituren lezen als een stripboek. Er staan haast geen noten meer in. Misschien moeten we onze hele westerse drang tot behouden en vastleggen domweg vergeten. Hou toch op met al dat noteren, denken de Hindoes hoofdschuddend als ze onze partituren zien. Het verlamt alleen maar. Het leidt af van wat zij het wezenlijke van muziek vinden: geleide improvisatie. Zijn wij eigenlijk niet ook zo begonnen? •

2. Pagina10uithetmanuscriptvande Tweede Ballade (1853) van Franz Liszt (wordt op 14 maart uitgevoerd door Joseph Moog, zie p. 58).

1. DemelodievanhetgregoriaansegezangVideruntomneswordtmetneumenaangeduid. CodexSangallensis359(ca.925),kloosterbibliotheekvanSanktGallen,Zwitserland.

3. DehymneUtqueantlaxiswaarvanelke regel een toon hoger begint.

4. PartituurvanhetPianoconcert(1958)van JohnCage(1912-1992)metpuurgrafische elementen (op 22 maart speelt Ralph van Raat muziek van o.a. John Cage, zie p. 61).

kids

kindermuziekweek

Muziekspektakel voor iedereen van 6 maanden t/m 12 jaar Voor de zesde keer organiseren de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest de Kindermuziekweek. Tijdens dit feestelijke festival is er van alles op muzikaal gebied te ontdekken voor kinderen vanaf 6 maanden. Er zijn workshops en concerten, kinderen mogen zelf muziek maken en er kan geknutseld worden. Hoogtepunt van het festival belooft de Peter en de Wolf-dag te worden. Op deze dag presenteert Frank Groothof een Klezmer-variant van Prokofjevs muziek voor kleintjes vanaf 2,5 jaar en kunnen grotere kinderen naar het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Tussen de voorÂ stellingen door kun je onder meer pannenkoeken bakken, is er een muzikale speurtocht en zijn er knutselworkshops van Villa Zebra. â&#x20AC;˘

speel je eigen voorstelling van peter en de wolf stap 1: Knip de figuren uit. stap2: Plak de figuren aan een rietje vast. Zo kun je de figuren makkelijk vasthouden. stap 3: Speel nu jouw eigen voorstelling van Peter en de Wolf.

kids agenda kindermuziekweek vr 28 maart Openingsconcert (alle leeftijden)

za 29 maart Familieworkshop Zing de sterren van de Hemel (6+)

zo 30 maart Peter en de Wolf-dag (2,5+ en 4+) Met o.a. de muziek van Prokofjev door het voltallige Rotterdams Phlharmonisch Orkest met verteller en animatiefilm en voor de peuters en kleuters een klezmervariant door Frank Groothof en Trio Tripletov en een uitgebreid randprogramma.

za 5 april Samenspeeldag (6+) Tijdens de samenspeelworkshops oefenen muzikantjes in vijf instrumentengroepen het muziekstuk dat ’s middags gezamenlijk wordt uitgevoerd.

za 5 april Le Piano Voyageur (6-18 maanden)

zo 6 april Le Piano Voyageur (6-18 maanden)

zo 6 april Muziekvoorstelling De Schilderijenslurper (6+)

zo 6 april Vlinder met Ageeth de Haan (2+) Kijk voor het volledige programma van de Kindermuziekweek op pagina 53.

Basisscholen en BSO’s

Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014

De Kindermuziekweek 2014 wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, de Van Cappellen Stichting, STOER e.v.a.

www.kindermuziekweek.nl

Ook voor basisscholen en BSO’s is er een uitgebreid programma tijdens de Kindermuziekweek. Bel of mail educatiemedewerker Madelène Roovers via m.roovers@dedoelen.nl of 010 21 71 720 om de mogelijkheden door te nemen.

de doelen Steunfonds Sinds 1 januari 2014 is Marianne de Waard-Preller voorzitter van Stichting De Doelen Steunfonds, het fonds dat de Doelen financieel bijstaat in het waarmaken van zijn culturele ambities.

door Elsbeth Grievink foto Sanne Donders

Ik zet mij in ...

de doelen steunfonds

... voor ... de Doelen Marianne de Waard-Preller is partner en notaris bij NautaDutilh en zit sinds 2008 in het bestuur van Stichting De Doelen Steunfonds. Op 1 januari 2014 werd ze voorzitter. Daarnaast steunt ze de Doelen privé, als Schutter. ‘De Doelen heeft een ongelofelijk veelzijdige programmering en gaat met de tijd mee door vernieuwende concepten te ontwikkelen. Dat vind ik enorm waardevol.’ Vroeg geleerd Met het Steunfonds zet De Waard-Preller zich in om financiële steun van particulieren en bedrijven te werven voor het onderhoud, de ontwikkeling en vernieuwing van het gebouw en de programmering van de Doelen. Op dit moment ligt de focus van het Steunfonds vooral op het vinden van steun voor projecten op het gebied van innovatie, educatie en talentontwikkeling. ‘We zouden graag veel meer schoolconcerten organiseren en de Kindermuziekweek behouden. Ik vind het heel belangrijk dat kinderen kennismaken met klassieke muziek’, zegt De Waard-Preller. ‘Als je ze nu over die drempel helpt, hebben ze daar later plezier van. Bij ons thuis stond

vroeger altijd klassieke muziek aan op zondagochtend. Blijkbaar doet dat iets met je, want in mijn studententijd heb ik ontzettend veel Bach geluisterd, daar kon ik goed op studeren. Ook bezocht ik in die tijd graag lunchconcerten. Nog altijd beleef ik veel plezier aan klassieke muziek, al ga ik minder naar de Doelen dan ik wel zou willen.’

Jubileumviering Op dit moment heeft het Steunfonds zijn pijlen gericht op het 50-jarig bestaan van de Doelen in 2016. De Waard-Preller: ‘Wij proberen de financiële middelen bij elkaar te krijgen om het jubileum op zo’n manier te vieren, dat het de Doelen én de

WILT U DE DOELEN OOK GRAAG STEUNEN? U kunt als particulier de Doelen op vele manieren steunen. Door een maandelijkse donatie, een periodieke schenking, eenmalige gift of nalatenschap aan het Steunfonds, draagt u bij aan het behoud, de ontwikkeling en vernieuwing van het gebouw en de programmering van de Doelen. Kijk op www.dedoelen.nl/ steunfonds voor alle mogelijkheden.

stad Rotterdam een boost geeft.’ Vanuit haar kantoorgebouw op de hoek van de Weena en het Kruisplein, kijkt ze uit op de Doelen en de bouwput die daar nu nog voor de deur ligt: ‘In 2016 zal het er hier dan piekfijn uitzien. Wij hebben er als NautaDutilh heel bewust voor gekozen om in het Central District te blijven. Voor ons is het belangrijk dat dit gebied ontwikkeld wordt. De Doelen neemt er als culturele trekpleister een belangrijke plaats in, en dus is er ons veel aan gelegen dat het kan blijven floreren.’ •

Rotterdams Philharmonisch Orkest

Space in your face Beleef de ruimte met The planets-film en live muziek van het Rotterdams Philharmonisch door Paul Janssen

Adembenemende beelden van veraf gelegen planeten? Het gevoel hebben dat je voet op de bodem van Mars kunt zetten? Zweven over het oppervlak van Neptunus? Het kan. Op 27 maart komen spectaculaire beelden uit de ruimte bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest samen met The Planets van Gustav Holst.

The Planets, een fascinerende ruimtereis in HD. De film van award-winnende producer/regisseur Duncan Copp met ruimtebeelden van de NASA is te zien op een groot scherm. ÂŠ Jami Lupold

Âť

Rotterdams Philharmonisch Orkest

Het voertuig Rover maakte beelden van Mars © JPL & NASA

‘De combinatie film en muziek zorgt voor een emotionele ervaring en maakt klassieke muziek aantrekkelijk voor jonge mensen.’ – astronoom en filmmaker Duncan Copp

NASA ruimtebeelden De immer voortschrijdende wetenschap degradeerde niet alleen Pluto tot dwergplaneet, maar bracht ook de planeten die de Engelse componist Gustav Holst in zijn zevendelige suite betrok steeds beter in kaart en vooral in beeld. Dus toen Houston Symphony, het symfonieorkest in het hart van de Amerikaanse ruimtevaartstad, in 2010 The Planets wilde uitvoeren en gebruik wilde maken van filmprojectie, zag een aantal astronauten de verouderde beelden. Het contact met het Johnson Space Center van NASA was snel gelegd en het idee van een ‘update’ lag klaar. Men moest alleen nog een regisseur vinden. De naam van de Engelse astronoom en filmmaker Duncan Copp viel. Hij was bij NASA vooral bekend vanwege zijn regelmatig in de prijzen gevallen documentaire In the shadow of the moon uit 2007, een indringend beeld van verschillende Apollomissies en hun astronauten. ‘We know this chap, he’s good’. Met die woorden werd de keus bezegeld en ‘the rest is history’, zoals Copp zelf zegt. De film The Planets die in 2010 bij de Houston Symphony in première ging werd een wereldhit. ‘Ik ben begonnen als wetenschapper en heb acht jaar in de collegebanken gezeten’, zo stelt Copp zichzelf voor. ‘Wat mij ooit inspireerde om

wetenschap te gaan studeren waren wetenschapsdocumentaires over de kosmos, waar ik al als kleine jongen niet bij weg te slaan was. Het idee om wetenschap op die manier uit te leggen is toen geïnstalleerd. Ik heb altijd willen delen wat ik leerde en ontdekte. En de film bleek daar een goed medium voor. Via een vriend bij de BBC kreeg ik de kans en zo is het begonnen.’

Meesterwerk Voor The Planets maakte Copp gebruik van de jongste beelden van satellieten, rovers en telescopen en vulde die aan met computeranimaties tot een weergaloze ontdekkingsreis langs de zeven planeten. Dat monteerde hij op de flow van de muziek. ‘Ik ben een wetenschapper die een echte filmmaker is geworden, dus ik weet hoe belangrijk muziek is, hoe muziek iets toe kan voegen. En hoewel ik geen muzikale achtergrond heb, merk ik dat ik automatisch werk op het ritme van de muziek. Ik wilde in dit geval dat het echt een samenwerking tussen beeld en geluid werd. De een mag de ander niet domineren. Puristen zeggen dat Holst geen beelden nodig heeft. En dat is waar. Andersom hebben de beelden ook geen muziek nodig, ze zijn van zichzelf sterk genoeg. Maar de combinatie maakt er een echt diepe

emotionele ervaring van. Bovendien maakt het klassieke muziek op een goede manier aantrekkelijk voor jonge mensen, en ook dat was een belangrijke drijfveer.’ De Engelse krant The Guardian schreef het al: ‘The Planets is zonder beelden een meesterwerk. Met deze beelden creëert het een ervaring die werkelijk niet van deze wereld is.’ Mission accomplished, heet dat in ruimtevaarttermen.

Intense concertbeleving Voor het Rotterdams Philharmonisch Orkest is het vooralsnog een eenmalige voorstelling, maar een herneming in latere seizoenen is niet uitgesloten. Dat beeld en geluid elkaar deze ene keer ontmoeten heeft veel te maken met een gelukkig toeval. Het Rotterdams Philharmonisch Orkest had The Planets, het instrumentale zevenluik waar Gustav Holst in 1914 aan begon, als een eerbetoon aan de componist op het programma staan. Opeens bleek het mogelijk te beschikken over de door Copp gemaakte film. ‘Het Rotterdams Philharmonisch Orkest zoekt altijd naar wegen om de concertbeleving intenser te maken’, zegt Pim Halkes, manager Marketing & Sales van het orkest. »

Rotterdams Philharmonisch Orkest

‘Holst begon aan het werk als een suite voor twee piano’s. Alleen Neptunus schreef hij voor orgel, dat paste beter bij het mystieke karakter van de planeet.’

‘Muziek komt standaard binnen via het oor en het hart. Door er sprekende beelden aan toe te voegen gaan ook de ogen meedoen. Dat werkt fantastisch, zo bleek al met de Lord of the Rings-programma’s. Dus toen dit langs kwam vonden we het direct mooi aansluiten. De beelden zijn helemaal op de muziek gemaakt en dat biedt zowel voor de liefhebbers van klassieke muziek als de filmliefhebbers en de geïnteresseerden in de kosmos een erg mooie ervaring.’

Geheimen van de astrologie Inderdaad zijn de beelden minstens zo indrukwekkend als de muziek van Holst. De Engelse componist schreef zijn inmiddels wereldwijd bekende noten tussen 1914 en 1916. Seven pieces for large orchestra noemde hij het werk in eerste instantie. De componist was op het idee gekomen van een suite gebaseerd op de zeven planeten die naast de aarde om de zon draaien tijdens een vakantie op Mallorca in 1913, destijds een ontmoetingsplaats voor vooruitstrevende Engelse artiesten. De Engelse schrijver Clifford Bax, de broer van componist Arnold Bax, verklaarde aan Holst in die weken de geheimen van de astrologie. Holst werd gegrepen door de astrologische betekenis van de planeten, hield zich intensief bezig met horoscopen en de invloed van de stand van de planeten op de psyche. Uit het boek What is a horoscope? van de Engelse astroloog en theosofist Alan Leo haalde Holst de psychische betekenis van de planeten. Zo werden zaken als ‘The bringer of War’ (Mars) en ‘The Mystic’ (Neptunus) niet alleen de basis thema’s van de afzonderlijke delen, maar ook de ondertitels.

Groot internationaal succes Holst begon aan het werk als een suite voor twee piano’s. Alleen Neptunus schreef hij voor orgel, dat paste beter bij het mystieke karakter van de planeet. Maar het was pas met de orkestratie dat de planeten echt tot leven kwamen. Holst bewees zich met The Planets als een briljant orkestrator die niet alleen goed naar de kleurrijke sonoriteiten in de partituren van Arnold Schönberg had geluisterd, maar die ook de Igor Stravinsky van De Vuurvogel en andere meesterlijke Russische orkestratoren als Nikolai Rimsky-Korsakov en Alexander Glazoenov goed bestudeerd had. Het werk was na de volledige première in 1918 direct een groot internationaal succes. Zo groot dat het de andere werken van Holst overschaduwde. Holst raakte daar door zo gedemotiveerd dat hij, toen in 1930 Pluto werd ontdekt, weigerde om een deel aan zijn suite toe te voegen. Inmiddels heeft Holst gelijk gekregen met die beslissing: in 2006 werd Pluto weer ‘gedegradeerd’ tot dwergplaneet.

•

Het universum in de Doelen Op 22 maart vertelt André Kuipers in de Doelen over zijn ruimtereizen. Pianist Ralph van Raat speelt daar 'buitenaards' mooie muziek bij. Zie pagina 22 voor meer informatie. Bestelt u dit concert tegelijk met een van beide uitvoeringen van The Planets van Gustav Holst dan krijgt u 20% korting op de gehele bestelling.

The Planets van Gustav Holst door het Rotterdams Philharmonisch do 27 maart met de film The Planets – An HD Odyssey van Duncan Copp Alexander Shelley dirigent John Williams Star Wars Suite Gustav Holst The Planets

vr 28 maart The Planets-muziek zonder de film maar met de première van het Hoboconcert van MacMillan. Alexander Shelley dirigent Karel Schoofs hobo Gustav Holst The Planets James MacMillan Hoboconcert Edward Elgar Serenade voor strijkers

De nieuwste High-Definition beelden van planeten en het zonnestelsel brengen het universum dichtbij. © JPL& NASA

Kijk voor meer informatie over deze concerten in de concertagenda en op www.rotterdamsphilharmonisch.nl

andere geluiden

boek www.tedxzwolle.nl

André Kuipers op TEDx Vorig jaar haalde TED de miljardste (!) view binnen. Ondertussen zijn meer dan 1000 Ted Talks online te bekijken: stuk voor stuk inspirerende, overtuigende voordrachten. Ook André Kuipers, op 22 maart in de Doelen te zien in een programma met Ralph van Raat, hield een speech voor TEDx. Een prachtig verhaal over de mens en zijn zucht naar avontuur, de gevaren waaraan Kuipers zich blootstelde tijdens zijn ruimtereizen en de kwetsbaarheid van onze planeet. Kijk op tedxzwolle.nl en scroll door de lijst met filmpjes naar: André Kuipers – One habitat for mankind may not be enough.

ons muzikale brein

Iedereen kent het verschijnsel: je luistert naar muziek en opeens ben je tot tranen toe bewogen door een bepaalde passage. Wat gebeurt er dan precies in de hersenen? Het antwoord op deze vraag komt van de Amerikaanse hoogleraar psychologie, neurowetenschapper en musicus Daniel Levitin in zijn boek Ons muzikale brein. Het behandelt de wetenschap achter de vraag: wat doet muziek met ons brein en wat doet ons brein met muziek?

excursie

Torenbeklimming Laurenskerk Regelmatig organiseert de Doelen concerten in de Laurenskerk, het enige monument uit de Middeleeuwen in Rotterdam. De kerk (en de omgeving) eens van een hele andere kant zien? Van april tot en met oktober is het op woensdag en zaterdag mogelijk de toren van de Laurenskerk te beklimmen. Enthousiaste torengidsen vertellen u alles over de toren en eenmaal boven kijkt u uit over het centrum van Rotterdam. Kijk op laurenskerkrotterdam.nl en klik onder tabblad Museum op rondleidingen.

spel

Classico

het spel der klassieke muziek Het gezelschapsspel Classico daagt muziekkenners uit. Het spel, met twee kaartensets met maar liefst 990 vragen & antwoorden en twee cd’s met 198 klassieke muziekfragmenten test uw kennis, maar is vooral ook een feest der herkenning. Te koop via bravanlklassiek.nl/classico-het-spel-der-klassieke-muziek

www.thisiscolossal.com

Leonardo da Vinci’s ‘piano’

Leonardo da Vinci, we kennen hem allemaal als schilder, uitvinder, beeldhouwer en ingenieur. Wat niet iedereen weet, is dat hij ook diverse instrumenten heeft ontworpen. Verborgen in een van zijn befaamde notitieblokjes, vond men schetsen voor een instrument dat zich het beste laat omschrijven als een kruising tussen een cello en clavecimbel. Meer dan 500 jaar nadat Da Vinci dit instrument uittekende, is het nagebouwd door de Poolse pianist Slawomir Zubrzycki’s. Nieuwsgiering hoe het klinkt? Ga naar www.thisiscolossal.com/2013/11/viola-organista

kunstROUTE

Fruytiers textiel architectuur foto Tom Gosselaar

KUNSTROUTE jurriaanse zaal Wandelend door de Doelen komt u bijzondere en waardevolle kunstwerken tegen. Kunstwerken die de Doelen onder andere te danken heeft aan de percentageregeling voor beeldende kunst, die voorschreef dat 1% van de bouwkosten van overheidsgebouwen aan kunst moest worden besteed. Graag laten we u kennismaken met de vele kunstwerken die de Doelen rijk is. Naast de Kunstroute voor de Grote Zaal is er nu ook een aparte Kunstroute voor de Jurriaanse Zaal verkrijgbaar bij de kassa. Haal voorafgaand aan uw concertbezoek de Kunstroute bij de kassa en verdiep uzelf in de Doelen niet alleen in muziek, maar ook in de beeldende kunst.

Voor de opening van de Doelen in 1966 kregen diverse kunstenaars de opdracht om speciaal voor het nieuwe pand kunstwerken te creëren. De Amsterdamse kunstenares Wil Fruytier (1915-2007) was daar een van. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw was Fruytier een pionier in textielkunst. In haar werk veranderde ze het ambachtelijke imago van de textiele wandkunst naar een eigentijdse expressie van conceptuele kunst. De textielarchitect, zoals ze zichzelf noemde, maakte geen traditionele tapijten of wandkleden, maar robuuste ruimtelijke creaties met ruwe kabels van touw en/of plastic. Niet het uiterlijk en de techniek, maar het concept van het werk staat centraal in de kunst van Fruytier. •

high concertagenda light agenda >> uitgelicht >> concertagenda >> uitgelicht >

concertagenda

uitgelicht Een bundeling van bijzondere concerten en festivals.

ook be k i j k c t ie d e w ina. 1 6 op p

Flamenco met danseres Luisa Palicio Flamenco Special

Met een inleiding, een workshop dans door Rosa de Compás, een meet & greet met de artiesten én live muziek in de foyer, is deze Flamenco Special een avond die u nog lang zal bijblijven. Hoogtepunt van de avond is de dansvoorstelling van Luisa Palicio. Zij blinkt uit in het dansen met de ‘bata de cola’ (de sleep van haar flamencojurk) en in het dansen met de ‘mantón’ (omslagdoek), wat haar stijl buitengewoon spectaculair maakt.

programma 1 maart 2014 19.30 – 20.00 uur 19.45 – 20.15 uur 20.15 – 21.30 uur 21.30 – 21.50 uur 21.50 – 22.10 uur 22.10 – 22.40 uur 22.40 – 23.15 uur

inleiding door Marlies Jansen live flamencomuziek door een Codarts-ensemble concert Luisa Palicio workshop flamencodans door Mirjam Bloem – leer de basis! interview en meet & greet met Luisa Palicio live flamencomuziek door een Codarts-ensemble dj Mirjam Bloem

> concertagenda >> uitgelicht >> concertagenda high>>light uitgelicht agenda

Muziekspektakel voor iedereen van 6 maanden t/m 12 jaar kindermuziekweek

Voor de zesde keer organiseren de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest de Kindermuziekweek. Buiten de vele concerten, muziekvoorstellingen en workshops is er een uitgebreid randprogramma met schminken, pannenkoeken bakken, knutselen en nog veel meer.

programma 28 maart t/m 6 april vr 28 maart, 13.45 uur

zo 30 maart, vanaf 11.15 uur

za 5 april, 10.00 – 15.30 uur

zo 6 april, 14.00 uur

Openingsconcert

Peter en de Wolf-dag

Samenspeeldag (6+)

(alle leeftijden) Het Samenspeel Orkest opent de Kindermuziekweek met 100 Rotterdamse centrumbasisschool kinderen en een ensemble van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Iedereen is welkom om dit concert gratis bij te wonen.

Muzikaal Verhaal ‘Peter en de Wolf’ (4+) 11.15 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Mark Stephenson m.m.v. Bram van Oers, verteller Voor de pauze speelt het Rotterdams Philharmonisch Orkest de muziek van Prokofjev terwijl verteller Bram van Oers het spannende verhaal vertelt. Na de pauze kun je nog een keer naar die geweldige muziek luisteren terwijl je op een groot filmscherm de prachtige (maar voor kleine kinderen heel spannende!) animatiefilm kijkt die Suzie Templeton maakte over Peter en de Wolf.

Een hele bijzondere dag voor jonge muzikantjes. Dit is je kans om zelf in de Doelen te spelen. Tijdens deze dag gaan we in samenspeelworkshops een heus muziekstuk oefenen. Leden van het Rotterdams Philharmonisch en docenten van de SKVR Muziekschool helpen ons bij het instuderen. ’s Middags speel je dit stuk met z’n allen voor een écht publiek op een écht podium. Opgeven via m.roovers@dedoelen.nl. Tussen deze repetities door kunnen de kinderen en hun ouders/begeleiders ter afwisseling enkele miniconcertjes bezoeken.

De Schilderijen slurper (6+)

za 29 maart, 10.30 uur

Familieworkshop: Zing de sterren van de hemel (6+) Zingen is iets dat iedereen kan en samen zingen is veel leuker dan alleen zingen. In deze workshop, waar het hele gezin aan mag meedoen, zingen we met z’n allen de sterren van de hemel. Aan het einde zingen we als in een echte musical.

Basisscholen en BSO’s Ook voor basisscholen en BSO’s is er een uitgebreid programma tijdens de Kindermuziekweek. Bel of mail educatiemedewerker Madelène Roovers via m.roovers@dedoelen.nl of 010 21 71 720 om de mogelijkheden door te nemen.

Frank Groothof en Trio Tripletov (2,5+) 11.15 en 13.15 uur Iedereen kent ‘Peter en de Wolf’ van componist Sergej Prokofjev. Het Trio Tripletov en verteller Frank Groothof brengen een fantastische Klezmervariant van deze klassieker. En verder: uitgebreid randprogramma in het thema van Peter en de Wolf: pannenkoeken bakken, knutselen met Villa Zebra, schminken, instrumenten ontdekken en muzikale speurtocht.

De hele week is er rondom de concerten en workshops van alles te doen in de Doelen: > de Orkestontdekker: neem zelf plaats in het orkest! > schminken > zangworkshops > knutselworkshops Villa Zebra

Kaat is dol op tekenen en schilderen. Haar mooiste tekeningen hangt ze aan de muur van haar kamer. Op een dag wordt Kaat wakker: de tekeningen zijn weg! Er hangen alleen nog maar lege blaadjes aan de muur. Overal in de stad zijn schilderijen verdwenen. Als niemand iets doet, gaat Kaat zelf op onderzoek uit. Met muziek uit Schilderijen van een tentoonstelling van Moesorgski door een ensemble van het Rotterdams Philharmonisch. zo 6 april, 14.00 en 16.00 uur

za 5 april, 10.00, 11.00 en 12.00 uur

Le Piano Voyageur (6-18 maanden) Een speciaal pianorecital voor de allerkleinsten. De baby’s gebruiken tijdens het luisteren al hun zintuigen. Iedereen is onder de indruk! zo 6 april, 10.00, 11.00 en 12.00 uur

Le Piano Voyageur (6-18 maanden) Een speciaal pianorecital voor de allerkleinsten. De baby’s gebruiken tijdens het luisteren al hun zintuigen. Iedereen is onder de indruk!

Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014

Vlinder met Ageeth de Haan (2+) Vlinder en zijn moeder fladderen rond in de tuin. Moeder wijst alle bloemen aan die ze mooi vindt. Maar als ze vraagt wat Vlinder mooi vindt, merkt hij tot zijn schrik dat hij dat helemaal niet weet. Dus trekt Vlinder de wijde wereld in en gaat op zoek naar wat hij mooi vindt. Tijdens zijn tocht ontdekt hij van alles. Kijk voor meer informatie op www.kindermuziekweek.nl

De Kindermuziekweek 2014 wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, de Van Cappellen Stichting, STOER e.v.a.

concertagenda

maart t/m juni Overzicht van alle concerten in de maanden maart tot en met juni 2014. legenda iconen zie p. 79

za 1 maart Luisa Palicio Flamenco Special

flamenco - DoelenCampus

zaterdag 1 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur Inleiding/voorprogramma vanaf 19.30 uur Niet alleen is Luisa Palicio gespecialiseerd in het dansen met de ‘bata de cola’ (de sleep van haar flamencojurk), ook is ze bedreven in het dansen met de ‘mantón’ (omslagdoek), wat haar stijl buitengewoon spectaculair maakt. De jonge bailaora (1984) was een leerlinge van topdanseres Milagros Menjibar en geeft inmiddels les op de gerenommeerde flamencoschool Cristina Heeren in Sevilla. Na een succesvolle avond met haar dansgezelschap, in 2010 in de Doelen, staat haar eigen danskunst vanavond centraal.

19.30-20.00 uur Inleiding door Marlies Jansen * 19.45-20.15 uur Flamenco-ensemble Codarts * 20.15-21.30 uur Concert Luisa Palicio 21.30-21.50 uur Workshop dans door Mirjam Bloem * 21.50-22.10 uur Interview en Meet & Greet met Luisa Palicio door Marlies Jansen en Mirjam Bloem * 22.10-22.40 uur Flamenco-ensemble Codarts * 22.40-23.15 uur dj Mirjam Bloem * * Jurriaanse Foyer

entree € 22 cjp € 9

R’pas/65+ 20 t/m 26 jaar 9

Zie uitgelicht pagina 52 voor een compleet overzicht van deze avond.

za 1 maart

Susanna Mälkki © Simon Fowler

maart

Avond vol flamenco Met een inleiding voorafgaand aan de concerten, een workshop dans door Rosa de Compás, een meet & greet met de artiesten én live muziek in de foyer, is dit een flamenco-avond die u nog lang zal bijblijven.

symfonisch - vocaal - romantiek - DoelenCampus

mahler 10

Symfonie Orkest Codarts en Koninklijk Conservatorium zaterdag 1 maart, Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30u inleiding Bas van Putten Symfonie Orkest Codarts Koninklijk Conservatorium Susanna Mälkki dirigent Jeanne-Michèle Charbonnet sopraan Schönberg Erwartung Mahler/Barshai Symfonie nr.10 Erwartung van Schönberg is een monodrama voor sopraan en orkest. Het schildert de gedachtegang van een vrouw die in een bos op haar geliefde wacht en erachter komt dat hij vermoord is. Het orkest – zowel de instru-

mentatie als het muzikale verloop – volgt vrij associatief de gedachten van de vrouw en de beelden van de natuur. Hoe anders is Mahlers onvoltooide Tiende Symfonie (waarvan hij genoeg geschetst materiaal naliet, zodat Rudolf Barshai er een uitvoeringsversie van kon maken): breed uitgesponnen melodieën, een reusachtige symfonische structuur, in feite Mahlers laatste hartekreet. entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp € 9 t/m 26 jaar 9 Zie ook het artikel op pagina 14.

agenda maart 55

Ad ’s-Gravesande - presentatie

red sofa - kamermuziek

zaterdag 1 maart Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Om 19.45 uur inleiding DoelenKwartet Frank de Groot viool Janneke van Prooijen viool Karin Dolman altviool Hans Woudenberg cello m.m.v. Katrien Baerts sopraan Arnold Marinissen slagwerk Abrahamsen Strijkkwartet nr.4 (2012, Nederlandse première) Kaipainen Glühende Blumen des Leichtsinns (1995) Koolmees Rozen Koolmees Golven (wereldpremière) Ter Schiphorst Aus Liebe (wereldpremière) De compositie Rozen van Hans Koolmees – voor sopraan, glockenspiel, strijkkwartet en tape (2000) – klinkt naast een nieuw werk van hem, eveneens voor sopraan en strijkkwartet. Behalve Koolmees’ werken zingt de jonge Belgische sopraan Katrien Baerts vanavond Glühende Blumen des Leichtsinns van Jouni Kaipainen. Daarnaast voert het DoelenKwartet twee jonge bijdragen aan het strijkkwartetrepertoire uit: een gloednieuw werk van de Duitse componiste Iris ter Schiphorst en Strijkkwartet nr.4 van Hans Abrahamsen. Hans Koolmees heeft Golven gecomponeerd in opdracht van de Doelen. Het nieuwe werk voor strijkkwartet van Iris ter Schiphorst is tot stand gekomen in opdracht van het DoelenKwartet en met steun van de Eduard van Beinum Stichting.

kamermuziek - DoelenCampus - meet & greet

zondag 2 maart Jurriaanse Zaal 13.00-17.30 uur Ad ’s-Gravesande presentatie Sinds de derde plaats van Hannes Minnaar bij de vermaarde Elisabethwedstrijd in Brussel (2010) heeft Nederland er een topsolist bij. David Kweksilber bespeelt de klarinet net zo virtuoos als de saxofoon, en van klassiek tot pop en jazz beheerst hij alle stijlen. Veelzijdigheid tekent ook The Stolz Quartet, een flexibel ensemble rondom hoboïste Marieke Schut. Fenomenale, jonge muzikanten, die gastheer Ad ’s-Gravesande in dit Zondagfestival graag aan u voorstelt. En na afloop tijdens de meet & greet (met borrel!) kunt u met de musici in gesprek. Deel l: 13.00-14.00 uur Hannes Minnaar piano Jorian van Nee piano Aiden Mikdad piano Debussy Préludes ‘Voiles’ (Boek 1/2); ‘Feuilles mortes’ (Boek 2/2); ‘Général Lavine - excentric’ (Boek 2/6) Brahms Capriccio in g op.116 nr.3 Brahms Intermezzo in b op.10 nr.3 Ravel Le tombeau de Couperin Deel ll: 14.30-15.30 uur The Stolz Quartet Marieke Schut hobo Jellantsje de Vries viool Liesbeth Steffens altviool Doris Hochscheid cello Mozart Kwartet in F KV370 Ravel Le tombeau de Couperin (bew. Rob Zuidam) Zuidam Sneakpreview: de eerste zes minuten van het nieuwe muziektheater stuk voor The Stolz Quartet Verbey Nieuw werk in opdracht van The Stolz Quartet

4 maart

Storioni Trio & Henk Neven

Pianotrio’s & Schottische Lieder

Guus Janssen Passage Guus Janssen Rjaar/One Bar Sauter / Getz Focus Suite

Hollandse Parels

Hannes Minnaar © Merlijn Doomernik

Karien Baerts © Claudia Hansen

‘Aus Liebe’

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

Deel lll: 16.00-17.00 uur David Kweksilber saxofoon John Engels slagwerk leden van The Stolz Quartet m.m.v. HKU Utrecht Conservatory Strings Werner Herbers dirigent

zo 2 maart

DoelenKwartet

17.00-17.30 uur Meet & Greet met Ad ’s Gravesande en leden van de ensembles kamermuziek - vocaal

entree € 29 R’pas/65+ 27 cjp, t/m 26 jaar € 9

SILA live in concert presented by Lebara

dinsdag 4 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur Storioni Trio Bart van de Roer piano Wouter Vossen viool Marc Vossen cello m.m.v. Henk Neven bariton Beethoven Pianotrio nr.4 in Bes op.11 ‘Gassenhauer-Trio’ Beethoven Selectie uit Schottische Lieder op.108 Beethoven Pianotrio nr.1 in Es op.1 nr.1

Turkse popmuziek

zondag 2 maart Grote Zaal 20.15-23.00 uur Sila staat al jaren aan de top van de Turkse muziekwereld. Ze werkte samen met beroemdheden als Kenan Dogulu en Sezen Aksu. Landelijke bekendheid kreeg ze toen haar debuutalbum Sila werd uitgeroepen tot beste album van het jaar (2007). Met haar unieke stemgeluid en liedjeskeuze brak Sila internationaal door met het album Shaker. Ze won vele prestigieuze prijzen en bleef zich muzikaal ontwikkelen. Haar akoestische album Joker en haar laatste studioalbum Vaveyla, met uitsluitend eigen nummers, getuigen hiervan. (Mystiek Productions) rang top 1e 2e entree € 89 49 39 Toprang = VIP-arrangement à € 89 (incl. beste stoelen + toegang tot VIP-lounge met live muziek, open buffet en drankjes bij inloop en pauze)

Als 25-jarige pianist werkte Beethoven in Wenen stap voor stap toe naar zijn debuut als componist. De eerste klap moest een daalder waard zijn en na enig nadenken publiceerde hij een bundel met drie pianotrio’s. Goed gemikt: de uitgave zou Beethoven 700 gulden opleveren, destijds het jaarloon van een ambtenaar. Later viel ook het ‘Gassenhauer-Trio’ in goede aarde. Aan bewerkingen van Schotse volksmuziek hield Beethoven eveneens een mooie duit over. De gelauwerde bariton Henk Neven is met een selectie uit deze ‘Schotse’ liederen bij het Storioni Trio te gast.

rang top 1e entree € 24 22 R’pas/65+ € 22 20 cjp, t/m 26 jaar € 9

2e 19 17

zie voor de verklaring van de symbolen bij de concerten pagina 79

56 agenda maart

Asko | Schönberg & Slagwerk Den Haag

Re:Freshed Presents Alexander van Popta Etienne Siebens © Marco Borggreve

Kulenty, Wagemans, Roukens, De Vries

red sofa - kamerorkest

populair

vrijdag 7 maart Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

woensdag 5 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur Asko | Schönberg Etienne Siebens dirigent m.m.v. Slagwerk Den Haag Geneviève Strosser altviool Daniël van der Hoeven piano Kulenty Altvioolconcert (wereldpremière) Wagemans Figures in a Landscape (wereldpremière) Roukens Scenes from an Old Memory Box (2010) De Vries Pianoconcert (2013) Roaring Rotterdam Asko | Schönberg zet muziek van drie Rotterdamse kopstukken op de lessenaars: een première van Peter-Jan Wagemans en bijna-premières van Klaas de Vries en Joey Roukens. De Vries heeft een pianoconcert geschreven voor het concours van de Young Pianist Foundation en Joey Roukens haalt muzikale herinneringen aan vervlogen tijden op. En een nieuw Altvioolconcert van Hanna Kulenty, een Poolse die al twintig jaar in Nederland woont, maar muziek schrijft die meer in Oost-Europese bodem dan in ons drassige polderlandschap is geworteld. De compositie Figures in a Landscape van Peter-Jan Wagemans is tot stand gekomen met steun van het Fonds Podiumkunsten

Het Re:Freshed Orchestra bestaat uit talentvolle musici met achtergronden variërend van pop tot jazz en klassiek. Ze delen een passie voor geweldige muziek. Uit gecontroleerde chaos is inmiddels een orkest ontstaan waar Rotterdam trots op is. Tegen deze achtergrond geeft de Doelen deze groep carte blanche. Zij brengen afwisselende programma’s met visuals. Na elk concert is er een meet & greet en draait de musicus van dienst de muziek die hem of haar inspireert. Deze editie staat Alexander van Popta centraal, achter de schermen de stille kracht bij Re:Freshed Orchestra. Hij studeerde aan de Codarts Jazz Academy en heeft opgetreden met musici als Gregory Porter, Tony Allen, Renee Neufville, Benjamin Herman, Pete Philly en het Metropole Orkest; toerde door Thailand, China, West-Europa, Turkije en Estland. entree € 15 Lees ook het interview met Alexander van Popta op pagina 39. zo

9 maart

Zondagochtendconcert Van Smartlap tot Opera

Het Zondagochtendconcert ‘Van Smartlap tot Opera’ heeft al vier edities achter de rug, met steeds een tot de nok toe gevulde, vrolijk zingende zaal. De Rotterdamse diva Waldin Roes wordt terzijde gestaan door Ago Verdonschot. Speciale gast is Jacques Herb. Verdere medewerking verlenen de meer dan 250 (!) zangers en zangeressen van het Rotterdams Operakoor, Operettekoor Irene, de Hoekse Tranentrekkers en het Orpheus Ensemble. Opera-aria’s en smartlappen liggen dichter bij elkaar dan u denkt. (Hanson) entree € 13,60

Wonderland (2+) familieconcert

familieconcert - dans

zondag 9 maart Eduard Flipse Zaal 14.00 en 16.00 uur Alfredo Genovesi elektrische gitaar Alan Gunga Purves percussie Nina Hitz cello Yedo Gibson saxofoon, klarinet Sylvain Meret, Manuela Tessi, Silvia Bennett en Makiko Ito dans Ellen Knops licht Wonderland is een voorstelling die voor, maar ook door de kinderen gemaakt wordt. Vier muzikanten en vier dansers maken ter plekke een voorstelling waaraan de peuters deelnemen. Wonderland Collectief is een groep dansers en musici onder artistieke leiding van Makiko Ito. De groep maakt interactieve kindervoorstellingen met speciale improvisatietechnieken. Ter plekke ontstaat een unieke voorstelling door vier musici, vier dansers en het jonge publiek!

Uitverkocht entree € 24 R’pas/65+ cjp, t/m 26 jaar € 9

22 populair - meezingconcert

zondag 9 maart Grote Zaal 11.00 uur

De Gebroeders Kist (5+)

familieconcert

vr 7 maart

wo 5 maart

muziektheater

zondag 9 maart Jurriaanse Zaal 14.00 uur Percossa Niels van Hoorn, Janwillem van der Poll, Eric Robillard en René Spierings spel en percussie Margrith Vrenegoor regie Har Smeets stem Peter Claassen videobeeld Joris Speelman decor Judith de Zwart kostuums, rekwisieten Tom Verheijen lichtontwerp Er waren eens vier broers. Ze heetten De Gebroeders Kist. Niemand wist of ze zo heetten omdat ze in een kist woonden of dat ze in een kist woonden omdat ze zo heetten. Natuurlijk hadden ze elk ook nog een eigen naam: Oudste, Jongste, Middelste en Domste. En ze hadden Grote Trom, zoals andere mensen een hond of een kanarie hebben. Op een nacht vertrekken ze met Grote Trom, op zoek naar het geluk. Een spannend verhaal met weinig woorden, aanstekelijk slagwerk, acrobatiek en veel humor. Aansluitend (tot ca.16u) is er een knutselworkshop met Villa Zebra! Daarnaast is er een ‘Maan Roos Muziek Podium’ in de Jurriaanse Foyer. Wie wil mag zijn of haar instrument meebrengen en zelf een kort optreden geven!

entree € 9 Gelieve rekening te houden met het leeftijdsadvies.

agenda maart 57

Perpetuum mobile

orgelrecital - barok - minimal

zondag 9 maart Laurenskerk 15.00 uur Aart Bergwerff Laurensorgel Werken van Bach en minimal music van onder anderen Ten Holt Aart Bergwerff is de vaste bespeler van een van de fraaiste historische orgels in Nederland, het Bätz-orgel van de Lutherse Kerk in Den Haag. Daarnaast is hij sinds vorig jaar als organist verbonden aan de Grote Kerk in Breda. Hij stelt graag avontuurlijke programma’s samen, zoals ook nu: werken van Johann Sebastian Bach staan gebroederlijk naast minimal music van onder anderen Simeon ten Holt. Raakt u van dit muzikale perpetuum mobile ook in trance?

In een reeks van vier lunchconcerten op maandag vertolkt de Rotterdamse stadsorganist Geert Bierling Händels beroemde Orgelconcerten opus 7 op het Doelenorgel. Händel componeerde zijn orgelconcerten om letterlijk de show te stelen. Hij voerde ze uit met zijn orkest tijdens de pauzes van zijn oratoria. Händels duizelingwekkende virtuositeit, zijn improvisatietalent en zijn gevoel voor theater maakten dat hij én zijn orgelconcerten de concurrentie aankonden met de operadiva’s en -castraten. Stadsorganist Geert Bierling, maakte van deze Zes Concerten opus 7 solobewerkingen voor het Doelenorgel en zal zijn luisteraars tijdens deze vier lunchconcerten graag verleiden als ‘de Rotterdamse Händel!’ vrij entree

do 13 maart Rotterdams Philharmonisch Haydn en Prokofjev

Aart Bergwerff Laurensorgel

Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

vrij entree (reserveren aanbevolen)

ma 10 maart Lunchconcert door Geert Bierling The London Organ Virtuoso III

klassiek - symfonisch

donderdag 13 maart Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Marien van Staalen

rang top 1e entree € 52 47 cjp, t/m 26 jaar € 9

2e 37

3e 21

Ruben Hein

populair

donderdag 13 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur Een nieuwkomer kun je de Nederlandse crooner Ruben Hein nauwelijks meer noemen. Sinds de start van zijn solocarrière in 2010 werd hij al gebombardeerd tot 3FM Serious Talent, ontving hij een Edison-nominatie en won hij de Radio 6 Award. Op zijn nieuwe cd, verschenen in 2013, gaat hij verder op zijn jazz-roots, maar nu nog meer vermengd met diepgaande grooves en funk waarbij hij zich – met zijn stem als middelpunt – laat inspireren door grootheden als Paul Simon, Bill Withers, maar ook Fink, Tony Allen en Black Dub.

Grandi O quam tu pulchra es Correa de Arauxo Tiento y discurso de segundo tono Bergés Oh santísima Cruz Kapsberger Toccata seconda detta arpeggiata Ferrari Cantata spirituale Frescobaldi Toccata prima Sances Pianto della Madonna Een van de meest gezochte, maar nooit teruggevonden muziekstukken uit de Barok is de opera L’Arianna van Monteverdi. De enige maten die zijn overgebleven vormen het befaamde Lamento d’Arianna, een klaagzang waarin Ariadne worstelt met haar liefde voor Theseus. Onder deze noten heeft Monteverdi later een andere tekst geplakt. De Pianto della Madonna is nog steeds een klacht, maar nu stroomt hij uit de mond van Maria, treurend naast het kruis waaraan men haar zoon heeft gespijkerd. Het Spaanse ensemble Los Músicos de su Alteza combineert deze ultieme treurzang met andere betoverende werken. Concert zonder pauze, na afloop meet & greet met de musici.

i.s.m. Festival Oude Muziek Utrecht en Stichting Laurenskerk

entree € 23 R’pas/65+ 21 cjp, t/m 26 jaar € 9

entree € 31 R’pas/65+ 29 cjp, t/m 26 jaar € 9

Los Músicos de su Alteza

vr 14 maart

Maagden en Madonna’s

Rotterdams Philharmonisch Orkest Pablo Heras-Casado dirigent m.m.v. Sol Gabetta cello

Rotterdams Philharmonisch Haydn en Prokofjev

orgelrecital - barok

maandag 10 maart Grote Zaal 12.45-13.15 uur Geert Bierling Doelenorgel Händel Concerto opus 7 nr.3 HWV308 Händel La Paix & La Réjouissance uit Music for The Royal Fireworks HWV351 Händel Concerto opus 7 nr.5 in g HWV310

‘Adembenemend’, noemde het AD Sol Gabetta’s debuut bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest in 2006. ‘Gabetta ontlokte, uiterst geconcentreerd spelend, beurtelings prachtig warme en prachtig schrijnende klanken aan haar instrument. Aan het slot liet ze de cello zelfs fluisteren.’ De celliste keert nu terug, samen met ‘een van de interessantste dirigenten van de jonge generatie’, aldus NRC Handelsblad over Pablo Heras-Casado.

Stravinsky Pulcinella-suite Haydn Celloconcert in C Prokofjev Symfonie nr.5 oude muziek - authentiek - meet & greet

donderdag 13 maart Laurenskerk 20.30 uur Om 19.45u inleiding Saskia Törnqvist Los Músicos de su Alteza Olalla Alemán sopraan Pedro Reula viola da gamba Josep Maria Marti theorbe Luis Antonio González clavecimbel en orgel Monteverdi Laudate Dominum; Pianto della Madonna sopra il Lamento d’Ariana

klassiek - symfonisch

vrijdag 14 maart Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15u inleiding Marien van Staalen Rotterdams Philharmonisch Orkest Pablo Heras-Casado dirigent m.m.v. Sol Gabetta cello zie donderdag 13 maart

58 agenda maart

pianorecital

vrijdag 14 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Huib Ramaer Haydn Sonate in D Liszt Ballade nr.2 in b Liszt Valse mélancolique Liszt Valse impromptu Liszt/Verdi Paraphrase op ‘Ernani’ Godowsky/Chopin Etudes nr.12 in G; nr.17 in cis; nr.33 in e; nr.48 in F Godowsky/Saint-Saëns Le cygne Godowsky/Albeniz Tango Debussy Trois images oubliées Rubinstein Melodie in F op.3 nr.1; Melodie in B op.3 nr.2 Rubinstein Fantasie op Hongaarse melodieën ‘Het onderscheidt de kerels van de knullen’, dat zei de Amerikaanse klavierleeuw Earl Wild over het spelen van razend virtuoze pianotranscripties. Die traditie begon met Liszt, die zijn luisteraars met briljante parafrases in katzwijm bracht. Leopold Godowsky presteerde het om twee etudes van Chopin tot één stuk te vervlechten. Dichter bij onze tijd hebben pianotijgers als Artur Rubinstein en Vladimir Horowitz hun publiek verbluft met schijnbaar moeiteloos trapezewerk. Dat deze traditie nog leeft, bewijst de jonge Duitse pianist Joseph Moog, Young Talent of the Year (2012).

entree € 29 R’pas/65+ 27 cjp, t/m 26 jaar € 9

jazz - latin - lusofoon

vrijdag 14 maart Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Ontstaan als gelegenheidsproject in 2009 groeide dit concept al snel uit tot een voltallige band met een keur aan topsolisten, een uniek eigen repertoire en een prachtige debuutplaat, Rikeza y Valor. Op onnavolgbare wijze mixt deze groep de melancholie van de morna en de vrolijke coladeira-dans met opzwepende Cubaanse rumba, salsa en een vleugje jazz. Na succesvolle tournees door Nederland, Canada, Noorwegen en Thailand en talrijke toprecensies in de internationale pers is CaboCubaJazz nu terug met nieuw materiaal en hernieuwde energie.

entree € 19 cjp, t/m 26 jaar 9

R’pas/65+ 17

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

za 15 maart Rotterdams Philharmonisch Haydn en Prokofjev

Residentie Orkest & Ralph van Raat Dean en Messiaen

red sofa - symfonisch

vrijdag 14 maart Laurenskerk 20.30 uur Voorprogramma (19.45 uur) Dean Twelve Angry Men voor 12 celli Residentie Orkest Clark Rundell dirigent m.m.v. Ralph van Raat piano musici van het Koninklijk Conservatorium en Codarts Dean Pastoral Symphony Messiaen Oiseaux exotiques Messiaen Et exspecto resurrectionem mortuorum

klassiek - symfonisch

zaterdag 15 maart Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Marien van Staalen Rotterdams Philharmonisch Orkest Pablo Heras-Casado dirigent m.m.v. Sol Gabetta cello Stravinsky Pulcinella-suite Haydn Celloconcert in C Prokofjev Symfonie nr.5 zie donderdag 13 maart

Calefax Rietkwintet & Nederlands Kamerkoor

Far From Home

kamermuziek - koormuziek

zaterdag 15 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur Calefax Rietkwintet m.m.v. Nederlands Kamerkoor Robert Hollingworth dirigent Dagmar Slagmolen mise en espace Nas Entrez! Martland Skywalk Ockeghem Mort, tu as navré De Chavarría Fuera, fuera! Haganles lugar! Messiaen Louange à l’Éternité Fitkin Compel Monteverdi Lamento d’Arianna Bjarnason Nieuw werk Dlamini Woah Lashona

Sol Gabetta © Uwe Arens

Virtuoze pianotranscripties

De Australische componist Brett Dean uit zijn bewondering voor vogels en vogelgeluiden in zijn Pastoral Symphony: een symfonie over prachtige vogelzang, maar ook over de bedreigingen, het uitsterven, en over de zielloze herrie die er voor de vogels in de plaats komt. Bekend is natuurlijk de vogelliefde van Olivier Messiaen. In Oiseaux exotiques gebruikt hij opnamen van Amerikaanse vogels en transformeert hij geluiden van andere exotische vogels in muziek. Het levert een buitengewoon werk vol schitterende kleuren. Met het Koninklijk Conservatorium en Codarts organiseert de Doelen een educatief project: getalenteerde studenten storten zich op Deans Twelve Angry Men voor twaalf celli en voeren dit werk uit in een speciaal voorprogramma.

CaboCubaJazz

Ralph van Raat © Annelies van der Vegt

Joseph Moog - piano

‘Far From Home’ is een programma met muziek die is ontstaan in uiterste afzondering of in uithoeken van de wereld. U hoort werken van componisten of tekstschrijvers die hun werk gebruikten om hun geïsoleerdheid draaglijk te maken – of zelfs om te overleven, zoals Messiaen in nazi-gevangenschap. Monteverdi’s jammerklacht van Ariadne, door Theseus achtergelaten op het eiland Naxos, vormt een indringend contrast met de heimweepoëzie van de Zuid-Afrikaanse dichteres Elisabeth Eybers, op muziek gezet door de jonge IJslander Daníel Bjarnason. De vroegbarokke Argentijnse componist Roque Jacinto de Chavarría laat horen hoe het vermengen van twee culturen kan leiden tot iets compleet nieuws. De avond eindigt met een hartekreet van zulu-componist Bheka Dlamini: het lied van een man die ver van huis is en verlangt naar zijn terugkeer.

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

agenda maart 59

zo 16 maart Zondagochtendconcert Gerard Cox - Nou, nog eentje dan...

ditie van bijna 150 jaar. Philharmonisch Koor Toonkunst Rotterdam voert dit magistrale werk uit onder leiding van vaste dirigent Maria van Nieukerken. Zij weet het beste in koor, orkest en solisten naar voren te brengen. Mede door de toewijding en concentratie van alle betrokkenen raakt Maria de kern van elke compositie.

wo 19 maart

zondag 16 maart Grote Zaal 11.00 uur

Gerard Cox met gastsolist Bastiaan Ragas

Codarts Dans & DoelenEnsemble Bryars, Martland, Wilson

populair

Gerard Cox wilde zo graag nog één keer een cd maken met mooie liedjes. Zoals hij zelf zegt: ‘Samen met goede vrienden mooie liedjes opnemen. Vroeger deden we niet anders, tegenwoordig bijna een unicum. Nou, nog eentje dan. Het was heerlijk om te doen en smaakt stiekem toch weer naar meer’. Kortom, uw presentator gaat zelf een Zondagochtendconcert verzorgen! (Hanson)

17 maart

populair

red sofa - dans - kamermuziek

maandag 17 maart Grote Zaal 20.15 uur Om 19.45 uur inleiding door Maarten van Veen

entree € 13,60

Matthäus-Passion Henk Neven © Marco Borggreve

Toonkunst Rotterdam

oratorium - passieconcert

zondag 16 maart Grote Zaal 15.00-19.00 uur Philharmonisch Koor Toonkunst Rotterdam en Collegium Delft Maria van Nieukerken dirigent m.m.v. Mark Omvlee Evangelist (tenor) Marijn Zwitserlood Christus (bas) Johannette Zomer sopraan Marjolein Niels alt Jan-Willem Schaafsma tenor Henk Neven bas Bach Matthäus-Passion In 1870 was Toonkunst Rotterdam, opgericht in 1829, het eerste koor in Nederland dat de Matthäus-Passion van Johann Sebastian Bach ten gehore bracht. Hiermee stond dit koor aan de wieg van een inmiddels nationale tra-

rang 1e 2e 3e entree € 40 30 20 cjp, t/m 12 jaar, studenten € 10 (rang 3)

Codarts Dans, DoelenEnsemble en Codarts Ensemble Arie van Beek dirigent Neel Verdoorn choreografie Bryars Jesus’ Blood Ain’t Failed Me Yet Martland Dance Works Wilson Limena voor piano en strijkkwartet ‘Dans is voor mij de meest pure manier om vorm te geven aan emotie. Je lichaam is het instrument, kwetsbaar en kaal in zijn echtheid en expressie.’ Met die woorden zet de danseres en choreografe Neel Verdoorn haar artistieke visie uiteen. Ze begon haar studie aan de Rotterdamse Dansacademie, werkte onder meer bij de gezelschappen Djazzex en Reflex, en heeft zich gespecialiseerd in strakke, heldere choreografieën. Op het podium van de Doelen laat Neel Verdoorn studenten van Codarts Dans wervelen op de hitsige klanken van Martlands Dance Works.

Nynke Laverman ALTER

woensdag 19 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur Nynke Laverman zingt in haar moedertaal, het Fries. Haar vocale talent en de eigenheid in haar muziek trok de aandacht van Javier Limón, een van de meest toonaangevende producers in de mediterrane muziekwereld. Met hem en componist/slagwerker Sytze Pruiksma ontwikkelde ze haar vierde album ALTER, dat wereldwijd is verschenen in april 2013.

di 18 maart Trio Shaham Erez Wallfisch Schumann, Arenski, Brahms

klassiek - kamermuziek

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

dinsdag 18 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Op ALTER bezingt Nynke Laverman de lente en de continue transformatie van het leven, de oneindige en fascinerende cyclus van geboorte en dood. Met dat verhaal trok ze Europa in. Met groot succes liet ze de afgelopen maanden onder meer Engeland, Frankrijk, Duitsland en Spanje kennismaken met haar muziek in de Friese taal. entree € 25 R’pas/65+ 23 cjp, t/m 26 jaar € 9

Trio Shaham Erez Wallfisch Hagai Shaham viool Arnon Erez piano Raphael Wallfisch cello Schumann Sechs Studien in kanonischer Form op.56 Arenski Pianotrio nr.1 in d op.32 Brahms Pianotrio nr.1 in B op.8 Toen Hagai Shaham, Arnon Erez en Raphael Wallfisch begin 2009 een pianotrio vormden, was het publiek overrompeld door het intense samenspel en de uitzonderlijke muzikaliteit van dit ensemble. De heren spelen vanavond werken van Schumann en Brahms en breken een lans voor Arenski, aan het eind van de negentiende eeuw een

60 agenda maart vr

do 20 maart

Na afloop meet & greet en tangosalon m.m.v. tangodansschool Cuartito Azul en dj Hugo.

21 maart

Rotterdams Philharmonisch

entree € 20 R’pas/65+ 18 cjp, t/m 26 jaar € 9

klassiek - symfonisch

Valery Gergiev: Fantastique Rotterdams Philharmonisch donderdag 20 maart Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Elmer Schönberger Rotterdams Philharmonisch Orkest Valery Gergiev dirigent m.m.v. Benjamin Schmid viool Weber Ouverture Der Freischütz Dutilleux L’arbre des songes Berlioz Symphonie fantastique Weinig werken zijn Valery Gergiev zo op het lijf geschreven als Berlioz’ overrompelende Symphonie fantastique. Toch gaat Gergiev er spaarzaam muzikale ster in Rusland. Hij droeg zijn Eerste Pianotrio – waarin de cello een prominente rol speelt – op aan cellist Karl Davidov, met wie hij bevriend was. Concert van de Stichting Kamermuziekvereeniging Rotterdam www.kamermuziekvereeniging.nl

rang top 1e entree € 43 38 cjp, t/m 26 jaar € 9

2e 35

mee om: de laatste keer dat hij dit werk bij het Rotterdams Philharmonisch dirigeerde, was voorjaar 2000. ‘Onstuimig dramatisch’, noemde NRC Handelsblad die uitvoering, waarin Gergiev met ‘de variëteit aan klankkleuren waartoe het Rotterdamse orkest in staat is’ een ‘publieke euforie’ ontketende.

rang top 1e 2e entree € 56 49 40 cjp, t/m 26 jaar € 9

3e 24

Valery Gergiev: Fantastique

22 maart

Bram Beekman

Bachs Geburtstag ein Tag später!

klassiek - symfonisch

donderdag 20 maart Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Elmer Schönberger Rotterdams Philharmonisch Orkest Valery Gergiev dirigent m.m.v. Benjamin Schmid viool Weber Ouverture Der Freischütz Dutilleux L’arbre des songes Berlioz Symphonie fantastique zie donderdag 20 maart

Quinteto el Después tango

workshop - DoelenCampus

vrijdag 21 maart Eduard Flipse Zaal 20.30 uur El Después – vrij vertaald ‘het hierna’ of ‘het hiernamaals’ – wil een eeuwige, tijdloze tango laten horen. Het kwintet focust op nieuw repertoire en arrangementen van bijvoorbeeld Gustavo Beytelmann en gitarist Alejandro Schwarz, die samen met de veelgevraagde bandoneonist Victor Hugo Villena de groep oprichtten. El Después toerde van Algerije tot Japan, maakte deel uit van de BBC-documentaire Las Rutas del Tango, en gaf een reeks uitverkochte concerten met fadozangeres Misia in de Opera Sao Carlos in Lissabon.

orgelrecital

zaterdag 22 maart Grote Zaal 15.00 uur Bram Beekman Doelenorgel o.a. Karg-Elert Passacaglia und Fuge über den Namen B-A-C-H op.150 Werken van Bach Bach was een van de grote figuren in de klassieke-muziekwereld. Sterker nog: zijn muziek, maar bijvoorbeeld ook zijn naam en zijn geboorte- en sterfdag vormen nu nog steeds een inspiratiebron voor velen. Bram Beekman, organist van de Oostkerk in Middelburg, nam in de jaren ’90 het complete orgeloeuvre van Bach op. Hij stelde voor deze middag – één dag na Bachs verjaardag – een concertprogramma samen rond werken van de grote Duitse barokmeester. Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

vrij entree (reserveren aanbevolen)

23 maart

Zondagochtendconcert

Van sterren en planeten

The Big Chris Barber Band

Ralph van Raat piano André Kuipers spreker Bach Prelude en Fuga in C nr.1 BWV846 (uit Das Wohltemperierte Klavier I) Skrjabin Vers la flamme (Poème) op.72 Skrjabin Guirlandes (uit Deux danses op.73) Adams China Gates Cage Etudes nrs.10 en 12 (uit Etudes Australes) Crumb Makrokosmos I (boek I) ‘Twelve Fantasy-Pieces After the Zodiac’ Ornstein Suicide in an Airplane Schumann In der Nacht (uit Fantasiestücke op.12) Net als ieder ander mens hebben componisten zich verwonderd over de ongrijpbare wereld van het heelal. Een aantal van hen heeft zelfs een poging gewaagd elementen uit de kosmos in muziek te vatten. John Cage liet zich inspireren door sterrenkaarten. En met Makrokosmos I-III creëerde George Crumb een eigen universum. Pianist Ralph van Raat neemt u mee op muzikale ruimtevaart en niemand minder dan astronaut André Kuipers geeft tekst en uitleg over het heelal. Dit doet hij aan de hand van zijn reis van zes maanden met het ruimtestation ISS en de beelden die hij daarbij vastlegde. Daarna kijkt en luistert u anders naar de hemel.

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9 Zie ook het interview met Ralph van Raat en André Kuipers op pagina 22.

Bamberger Symfoniker Strauss en Bruckner, Bergen en dalen

www.jazzinternational.nl

pianorecital - verteller in concert

zaterdag 22 maart Grote Zaal 20.15 uur

Vrienden van Codarts en door Univé Zuid-Holland. Alle finalisten treden op met een eigen band. Een deskundige jury zal de winnaar van de Erasmus Jazz Prijs 2014 kiezen. De winnaar ontvangt een geldbedrag van € 3.000.

Ralph van Raat & André Kuipers

agenda maart

populair

zondag 23 maart Grote Zaal 11.00 uur Bandleider Chris Barber is al meer dan 60 jaar professioneel muzikant en nog steeds weet hij zijn fans te verrassen. Inmiddels 83 jaar heeft Chris Barber nog altijd een krachtige, directe toon. Zelfs in New Orleans, waar ze de jazz hebben uitgevonden, zien ze de Brit graag optreden. The Big Chris Barber Band speelt een programma dat geënt is op de traditionele jazz in de ruimste zin: big bandjazz, dixieland, swing, hier en daar een nootje blues en op z’n tijd een stevig jazzrockertje. (Hanson) entree € 13,60

Jazz International presents Finale Erasmus Jazz Prijs 2014

entree € 12 R’pas/65+ 10 cjp, t/m 26 jaar € 9

Finale Prinses Christina Concours 8 muzikale talenten

klassiek - symfonisch

zondag 23 maart Grote Zaal 19.30 uur Om 18.45 uur inleiding door Neil Wallace Bamberger Symfoniker Jonathan Nott dirigent R. Strauss Metamorphosen Bruckner Symfonie nr.7

klassiek - kamermuziek - jong talent

zondag 23 maart Jurriaanse Zaal 19.00-22.30 uur Finale Prinses Christina Concours West 1 2014 Acht jonge muzikale talenten (12 t/m 19 jaar) verzorgen een adembenemend optreden voor jury en publiek. Terwijl de jury in beraad gaat, kan het publiek luisteren naar Trio 42. De avond wordt afgesloten met een spannende prijsuitreiking. Wie vallen er in de prijzen? Kijk voor meer informatie op www.christinaconcours.nl

entree € 16 R’pas, cjp 12 65+ € 10

De verlegen Oostenrijker Anton Bruckner schiep machtige klankstructuren die vaak worden vergeleken met Alpentoppen en bergpanorama’s. Zijn beroemdste symfonie is de Zevende, die in 1883 werd voltooid. Het peinzende Adagio schreef hij met in gedachten de zieke Richard Wagner, die in datzelfde jaar in een Venetiaans palazzo zou overlijden. Richard Strauss voltooide in maart 1945 zijn indrukwekkende Metamorphosen, waarin de 80-jarige componist verbijsterd filosofeert over het inferno dat de geallieerde bombardementen in München hebben aangericht.

rang top 1e entree € 36 34 R’Pas / 65+ € 34 32 cjp, t/m 26 jaar € 9

jazz - concours - codarts

zondag 23 maart Eduard Flipse Zaal 14.00-18.00 uur Finale Erasmus Jazz Prijs 2014 De Erasmus Jazz Prijs (EJP) beleeft dit jaar zijn negentiende editie. Drie jazzstudenten van Codarts zullen strijden om de hoofdprijs. Zij zijn tijdens een voorronde op 13 februari in het World Music & Dance Centre door een vakjury geselecteerd voor de eindronde. Tijdens de finale strijden de studenten om de prijs, de eer, en om de kansen die het winnen van de prijs biedt. De EJP wordt de afgelopen jaren ondersteund door donaties van de Stichting

bestel op www.dedoelen.nl uw kaarten en kies zelf uw stoel in de zaal

2e 32 30

3e 30 28

62 agenda maart

do 27 maart

Finale grote Kamermuziekprijs

The Planets: An HD Odyssey

Rotterdams Philharmonisch

The Planets - An HD Odyssey © Jami Lupold

Codarts en Koninklijk Conservatorium

concours

klassiek - symfonisch - film

woensdag 26 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur

donderdag 27 maart Grote Zaal 20.15 uur

Finale van De Grote Kamermuziekprijs voor klassieke ensembles Op initiatief van Codarts Rotterdam en i.s.m. het Koninklijk Conservatorium wordt jaarlijks De Grote Kamermuziek prijs uitgereikt aan het meest veelbelovende en inspirerende klassieke ensemble, studerend of pas afgestudeerd aan een van beide conservatoria. Voor deze finale zijn drie tot vier finalisten geselecteerd. Zij strijden – of beter: spelen – voor ‘De Grote Kamermuziekprijs’, die bestaat uit een geldbedrag van € 3000 (met dank aan de Stichting Vrienden van Codarts) en een lunchconcert in Splendor, Amsterdam. Direct na de finale volgt het juryberaad, waarna het winnende ensemble gehuldigd wordt. Na afloop kan men een drankje drinken aan de bar.

Rotterdams Philharmonisch Orkest Alexander Shelley dirigent Williams Star Wars Suite Holst The Planets met de film The Planets - An HD Odyssey van Duncan Copp

Lunchconcert

2e 37

Zie ook het artikel op pagina 44.

3e 21

Rotterdams Philharmonisch

Karel Schoofs © Hélène van Domburg

vr 28 maart Openingsconcert

klassiek - symfonisch

woensdag 26 maart Grote Zaal 12.45 uur

Elgar Serenade voor strijkers Holst The Planets

vrij entree

De Kindermuziekweek is een initiatief van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest en wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, Van Cappellen Stichting, STOER, e.v.a.

familieconcert - workshop

vrijdag 28 maart Grote Zaal 13.45-14.30 uur Samenspeel Orkest o.l.v. Martin Baai en Mark Boonstra m.m.v. musici van het Rotterdams Philharmonisch

2e 37

3e 21

Lilian Vieira Samba Soulrock

jazz - Latijns-Amerika

vrijdag 28 maart Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014.

Lilian Vieira zang Wiboud Burkens toetsen Marijn van der Linden akoestische gitaar en cavaquinho Alex Oele bas Vincent Spitters percussie Enrique Firpi drums

Rotterdams Philharmonisch

James MacMillan en The Planets

klassiek - symfonisch

rang top 1e entree € 52 47 cjp, t/m 26 jaar € 9

Gratis toegankelijk voor iedereen, scholieren, leerkrachten, begeleiders (onder schooltijd) ouders, geïnteresseerden en losse bezoekers.

vrij entree

Vertrek op een symfonische ruimtereis. Begeleid door de muziek van The Planets nemen spectaculaire NASAbeelden u mee op een tocht door ons zonnestelsel. Langzaam opdoemende planeten en snelle vluchten over woeste oppervlakten volgen naadloos het ritme van de muziek. Zo heeft u de ruimte nog nooit beleefd!

vrij entree

Rotterdams Philharmonisch Orkest Alexander Shelley dirigent

Het Samenspeel Orkest opent de Kindermuziekweek met 100 Rotterdamse basisschoolkinderen (7de-groepers) en een ensemble van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. De leerlingen bespelen de Music Box en de pBones, met een slagwerker van het Rotterdams Philharmonisch en een trombonist van het New Trombone Collective. Ze voeren een compositie uit van Toek Numan.

Karel Schoofs © Hélène van Domburg

wo 26 maart

vrijdag 28 maart Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Patrick van Deurzen Rotterdams Philharmonisch Orkest Alexander Shelley dirigent m.m.v. Karel Schoofs hobo Holst The Planets MacMillan Hoboconcert (Nederlandse première) Elgar Serenade voor strijkers Precies honderd jaar nadat Gustav Holst de eerste noten van The Planets op papier zette, wijdt het Rotterdams Philharmonisch een concertprogramma aan dit zelden uitgevoerde meesterwerk. Het symfonische zevenluik schildert ons zonnestelsel in oogverblindende kleuren, en geeft ons zo – zoals de biograaf van Holst schreef – ‘een idee van de onmetelijke ruimte, die ons verstand te boven gaat.’

Lilian Vieira is voor velen de verpersoonlijking van Brazilië. Haar eind 2013 verschenen solo-album ‘Lilian Vieira’ uit bevat een voor Braziliaanse oren ongewone mix van cavaquinho, hammondorgel en akoestische gitaar. Gecombineerd met geluidsfragmenten van haar vader en moeder brengt zij ons háár Samba Soul, een ritmisch samenspel van soulvolle en groovy fragmenten, geïnspireerd door haar helden zoals Jorge Ben, Trio Mocoto en Tim Maia. Dit warme, persoonlijke album brengt ons bij haar jeugd, de seventies, haar geboortegrond en haar ouders. ‘Deze heerlijke opgeruimde, bijzonder funky muziek zette gisteravond het Bimhuis volledig op zijn kop, met Lilian Vieira’s Samba Soul [...]’ (Het Parool)

www.jazzinternational.nl

entree € 19 R’pas/65+ 17 cjp, t/m 26 jaar € 9

agenda maart 63

za 29 maart Zing de sterren van de hemel (6+)

gezinsworkshop - familieconcert - workshop

zaterdag 29 maart Eduard Flipse Zaal 10.30-12.30 uur Zingen is iets dat iedereen kan en samen zingen is nog leuker. Als je thuis al aan het oefenen bent gegaan is het nu tijd om met z’n allen de sterren van de hemel te zingen. Leer de liedjes voor groot en klein samen zingen en na het instuderen zingen we als in een echte musical. Vrolijke en droevige deuntjes, liedjes in alle sferen horen erbij en maken het muzikale verhaal (in theatrale stijl) compleet.

Haydn Pianotrio in es Hob.XV:31 Gernsheim Pianotrio nr.2 in B op.37 Brahms Pianotrio nr.2 in C op.87 Het talentvolle Van Baerle Trio sleepte in zijn jonge bestaan al menige prijs in de wacht. Voor dit seizoen is het trio geselecteerd voor de ECHO Rising Stars-tournee, waarbij de musici in steden als Wenen, Parijs en Keulen optreden. In de Doelen trakteren ze u op pianotrio’s van Haydn, Gernsheim en Brahms. Het Pianotrio dat Gernsheim opdroeg aan zijn vrouw toont dat hij onterecht in de schaduw staat van Brahms, die hij overigens bewonderde en persoonlijk kende. Na afloop een glaasje champagne en meet & greet met de musici.

zo 30 maart

Haydn, Gernsheim, Brahms

klassiek - kamermuziek - meet & greet

zondag 30 maart Jurriaanse Zaal 11.00 uur Van Baerle Trio Gideon den Herder cello Hannes Minnaar piano Maria Milstein viool

rang top 1e 2e 3e entree € 26 23 20 11 cjp, t/m 26 jaar € 9

Peter en de Wolf (2,5+)

zondag 30 maart Eduard Flipse Zaal 13.15 uur Frank Groothof en Trio Tripletov Andrea Bentivoglio viool Hans van der Maas accordeon Sylvia Maessen contrabas en arrangementen Voorstelling van 13.15-14.00 uur met voorafgaand (vanaf 12 uur) een randprogramma in de foyers. zie 11.15 uur

familieconcert - muziektheater

Rotterdams Philharmonisch Orkest Mark Stephenson dirigent m.m.v. Bram van Oers verteller Suzie Templeton film Prokofjev Peter en de Wolf

Van Baerle Trio

familieconcert - muziektheater

zondag 30 maart Eduard Flipse Zaal 11.15 uur

familieconcert - symfonisch

Gelieve rekening te houden met het leeftijdsadvies.

Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014.

Peter en de Wolf (4+)

zondag 30 maart Grote Zaal 11.15-14.00 uur

entree € 9

Peter en de Wolf (2,5+)

De Kindermuziekweek is een initiatief van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest en wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, Van Cappellen Stichting, STOER e.v.a.

entree € 21 R’pas/65+ 19 cjp, t/m 26 jaar € 9

De Kindermuziekweek is een initiatief van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest en wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, Van Cappellen Stichting, STOER, e.v.a. Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014.

Dubbelconcert: 11.15 uur (met verteller) en 13.15 uur (met film).

Prokofjevs Peter en de Wolf is al een belevenis op zich. Maar er bestaan nog talloze andere uitvoeringen. Suzie Templeton maakte een prachtige animatiefilm, fantasierijk, grappig en spannend voor alle leeftijden. Beide versies zijn te horen op deze Peter-ende-Wolf-dag. Voor de pauze speelt het Rotterdams Philharmonisch de muziek van Prokofjev met verteller Bram van Oers. In de pauze gaan we knutselen en andere leuke dingen doen. Dan kun je nog een keer naar de muziek luisteren, terwijl je op een groot scherm de prachtige animatiefilm bekijkt die Suzie Templeton over Peter en de Wolf maakte (deze film kan spannend zijn voor kinderen onder de 6 jaar).

Frank Groothof en Trio Tripletov Andrea Bentivoglio viool Hans van der Maas accordeon Sylvia Maessen contrabas en arrangementen Frank Groothof vertelt het meeslepende verhaal van Peter en de Wolf. Tripletov vormt het hele orkest… Met listige arrangementen weet het trio de kleurrijke sferen van het werk prachtig te vertolken. Deze bewerking is in de stijl van de klezmer, de jiddische volksmuziek. Deze stijl is rijk aan klanksferen en karakters en kan het bekende verhaal treffend verklanken. Voorstelling van 11.15-12.00 uur met na afloop een randprogramma in de foyers tot 13.15 uur. De Kindermuziekweek is een initiatief van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest en wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, Van Cappellen Stichting, STOER, e.v.a. Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014.

entree € 15 t/m 26 jaar 9

zie voor het complete programma van de kindermuziekweek uitgelicht op pagina 53

64 agenda maart

april

ma 31 maart

wo 2 april Leden van het Rotterdams Philharmonisch

di 1 april

Langsamer Satz

Storioni Trio

Alexandre Tharaud Mozart, Schubert, Mahler maandag 31 maart Jurriaanse Zaal 20.15 uur Alexandre Tharaud piano Mozart Suite in C KV399 Mozart Praeambulum KV deest Mozart Gigue in G KV574 Mozart Sonate in A KV331 ‘Alla Turca’ Mahler/Tharaud Adagietto uit Symfonie nr.5 Schubert 4 Impromptus op.90 D899 Om zijn geest soepel te houden pleegt Alexandre Tharaud te studeren op piano’s bij vrienden. En een week voor een cd-opname zou hij geen toets meer aanraken. Dat mag verbazing

wekken, maar met het klinkende resultaat bereikt hij een groot publiek. Tharaud stapt dwars door eeuwen en stijlen en kiest muziek van de Barok tot de eigen tijd. Van een Rameau-cd verkocht hij meer dan vijftigduizend stuks. Alle reden dus om dit pianofenomeen met eigen oren te komen horen. En wie denkt: ‘dat gezicht ken ik’, in 2012 dook Tharaud op in Michael Haneke’s aangrijpende film Amour.

entree € 29 R’pas/65+ 27 cjp, t/m 26 jaar € 9

Tharaud op het witte doek, bekijk de trailer van de beroemde film ‘Amour’ met Alexandre Tharaud op www.dedoelen.nl/tharaud

klassiek - kamermuziek - classicisme

dinsdag 1 april Jurriaanse Zaal 20.15 uur Storioni Trio Bart van de Roer piano Wouter Vossen viool Marc Vossen cello Beethoven Pianotrio nr.11 op.121a ‘Kakadu’ Delen uit Symfonie nr.2 in de versie voor pianotrio Pianotrio nr.8 in Bes WoO 39 Pianotrio nr.6 in Es op.70 nr.2 Een van Beethovens grootste talenten was het variëren op een thema. Zelfs uit de onhandigste deuntjes smeedde hij nog goud. De remake van ‘Ich bin der Schneider Kakadu’ mag er zijn. De jonge Beethoven pikte het melodietje op uit de opera Die Schwestern von Prag van ene Wenzel Müller. Hij richtte het in voor pianotrio en zou er op z’n oude dag nog uitgebreid aan schaven. Zoals bij Beethoven wel vaker het geval is, springt meteen de humor in het oog.

rang top 1e entree € 24 22 R’pas/65+ € 22 20 cjp, t/m 26 jaar € 9

2e 19 17

Sophia Torrenga © Marco Borggreve

klassiek - kamermuziek

woensdag 2 april Jurriaanse Zaal 20.30 uur Leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest Sophia Torrenga viool Loortje van den Brink viool Anne Huser altviool Veronika Lénártová altviool Daniël Petrovitsch cello Mario Rio cello Beethoven Strijkkwartet op.18 nr.1 Webern Langsamer Satz Brahms Strijksextet nr.1 Wie in muziek zoekt naar gloedvolle lyriek, komt als vanzelf uit bij de langzame delen. Het Adagio van Beethovens Eerste Strijkkwartet bijvoorbeeld, waarmee de componist het liefdesverhaal van Romeo en Julia voor ogen had. Het Andante van Brahms’ Eerste Strijksextet, onsterfelijk gemaakt in de film Les amants. Of de tedere Langzamer Satz, waarin Webern de essentie van het Langzame Deel wist te vangen.

entree € 27 cjp, t/m 26 jaar € 9

vr 4 april Codarts Chamber Orchestra Vivaldi in Amsterdam

Patrick Ayrton

klassiek - pianorecital

Beethoven - Pianotrio’s 6, 8 & 11

kamerorkest - codarts

vrijdag 4 april Jurriaanse Zaal 20.15 uur

agenda april 65

Codarts Chamber Orchestra Patrick Ayrton dirigent

Moore. Over een eerder optreden met muziek van Peter Adriaansz schreef een criticus: ‘Saskia Lankhoorn overweldigde het publiek met hypnotiserende geluidsgolven’.

Vivaldi Concerto di Amsterdam Schnittke Concerto grosso Haydn Symfonie nr.99 in Es en werk van Muffat Vanaf 1711 gaf Vivaldi veel muziek uit in Amsterdam, de stad die in heel Europa bekend stond als drukkers paradijs. In 1738 reisde Vivaldi er vanuit Venetië eindelijk naartoe. Hij was te gast op het feest waarmee het honderdjarig bestaan van de Amsterdamse Schouwburg werd gevierd. Ongetwijfeld dirigeerde Vivaldi een concerto grosso, het barokke genre waarin een clubje solisten het opneemt tegen een heel orkest. Op deze vitale vorm van musiceren greep de 20ste-eeuwse Rus Alfred Schnittke in zijn Concerto grosso graag terug. Voor een concertreeks in Londen schreef Haydn zijn 99ste Symfonie, de eerste symfonie waarin hij het fluwelen geluid van de klarinet toepaste.

entree € 15 cjp, t/m 26 jaar € 9

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

za 5 april Le Piano Voyageur (6-18 mnd)

babyconcert

zaterdag 5 april Eduard Flipse Zaal 10.00-10.45, 11.00-11.45 en 12.00-12.45 uur Benjamin Eppe piano

Saskia Lankhoorn

Adriaansz, Pärt en Moore

Tijdens de Kindermuziekweek is er een speciaal pianorecital voor de allerkleinsten. De baby’s gebruiken tijdens het luisteren al hun zintuigen. Iedereen is onder de indruk! Rondom de voorstelling wordt een ‘babyspeeltuin’ geplaatst. De Kindermuziekweek is een initiatief van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest en wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, Van Cappellen Stichting, STOER, e.v.a.

red sofa

vrijdag 4 april Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Saskia Lankhoorn piano Werken van o.a. Peter Adriaansz, Kate Moore, Arvo Pärt en nieuwe composities Als lid van duo Sekhuis/Lankhoorn sleepte Saskia Lankhoorn bij het Vriendenkrans Concours in Amsterdam (2007) zowel de persprijs als de publieksprijs in de wacht. Met Klang, haar eigen ensemble voor hedendaagse muziek, maakt ze tegenwoordig concertreizen door Europa en de Verenigde Staten. Naar de Eduard Flipse Zaal komt ze solo. Op de lessenaar nieuwe noten van Pete Harden en Peter Adriaansz en werken van Arvo Pärt en Kate

Samenspeeldag (6+)

Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014.

familieconcert - workshop

zaterdag 5 april Jurriaanse Zaal 10.00-15.30 uur

In fado vond zij de meest pure muziekvorm, in haar eigen woorden: ‘Zonder ruimte voor leugens’. Ze werd als fadista ontdekt door Carlos Zel, João Braga en Mário Pacheco, maar het was de Argentijnse Oscarwinnaar Gustavo Santaolalla (Bajofondo, Babel, Brokeback Mountain), die haar debuutalbum in 2011 produceerde.

entree € 23 R’pas/65+ 21 cjp, t/m 26 jaar € 9

Tijdens de samenspeelworkshops spelen en oefenen muzikantjes in 5 instrumentengroepen het muziekstuk dat ’s middags gezamenlijk wordt uitgevoerd. Dit alles onder leiding van leden van het Rotterdams Philharmonisch en docenten van de SKVR Muziekschool. ’s Middags om 15.00 uur zullen zij dit muziekstuk in de Jurriaanse Zaal spelen, ondersteund door een ensemble. Tussendoor geven het Intermezzo Ensemble Hellendaal en een slagwerkensemble miniconcertjes. Begeleiders en kinderen kunnen deze concertjes bezoeken.

DoelenKwartet

De kosten per deelnemer bedragen € 7,50. Graag ruim van tevoren aanmelden via m.roovers@dedoelen.nl

DoelenKwartet Frank de Groot viool Maartje Kraan viool Karen Dolman altviool Hans Woudenberg cello

deelnemers € 7,50 | vrij entree voor begeleiders en belangstellenden

Cuca Roseta

entree € 15 baby’s (6-18 mnd) € 9 Voorstelling voor kruipende baby’s, maximaal 2 begeleiders per baby.

wereldmuziek - fado

Silvestrov, Sjostakovitsj

red sofa - kamermuziek

zaterdag 5 april Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Om 19.45 uur inleiding

o.a. Silvestrov Strijkkwartet nr.1 (1974) Sjostakovitsj Strijkkwartet nr.5 (1952) In 1948 hadden componisten als Sjostakovitsj, Prokofjev en Katsjatoerjan van de Russische regering te horen gekregen dat ze te ‘formalistische’ en ‘elitaire’ muziek schreven. Zij lieten het vervolgens wel uit hun hoofd om iets ‘avontuurlijks’ te schrijven en beperkten zich tot lichtere of zelfs patriottistische muziek. Toch kon Sjostakovitsj het niet laten ook substantiëlere werken te componeren en zo ontstond onder meer zijn Vijfde Strijkkwartet in 1952. Zoals te verwachten is het een betrekkelijk donker getint en gespannen muzikaal verhaal, maar met prachtige melodieën.

zaterdag 5 april Jurriaanse Zaal 20.15 uur Hoewel zij pas op haar achttiende voor het eerst een fadohuis bezocht, stelt Isabel ‘Cuca’ Roseta zonder aarzelen: ‘Ik ben geboren voor de fado’. Popmuziek en haar vak psychologie lieten de jonge zangeres altijd achter met een leegte.

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

66 agenda april

zo 6 april

Vlinder (2+)

Le Piano Voyageur (6-18 mnd)

De Schilderijenslurper (6+)

Kees van Eersel Laurensorgel Reis door de orgelliteratuur

familieconcert

zondag 6 april Eduard Flipse Zaal 14.00 en 16.00 uur

babyconcert

zondag 6 april Arcadis Zaal 10.00-10.45, 11.00-11.45 en 12.00-12.45 uur Benjamin Eppe piano Een speciaal pianorecital voor de allerkleinsten. De baby’s gebruiken tijdens het luisteren al hun zintuigen. Iedereen is onder de indruk! Rondom de voorstelling wordt een ‘babyspeeltuin’ geplaatst. De Kindermuziekweek is een initiatief van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest en wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, Van Cappellen Stichting, STOER, e.v.a.

Ageeth de Haan zang en spel Sieta Keizer regie Wessel Coppes gitaar Frans Groen contrabas Vinsent Planjer percussie Vlinder en zijn moeder fladderen rond in de tuin. Moeder wijst alle bloemen aan die ze mooi vindt. Maar als ze vraagt wat Vlinder mooi vindt, merkt hij tot zijn schrik dat hij dat helemaal niet weet. Dus trekt Vlinder de wijde wereld in en gaat op zoek naar wat hij mooi vindt. Tijdens zijn tocht ontdekt hij van alles.

Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014.

De Kindermuziekweek is een initiatief van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest en wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, Van Cappellen Stichting, STOER, e.v.a.

entree € 15 baby’s (6-18 mnd) € 9

Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014.

Voorstelling voor kruipende baby’s, maximaal 2 begeleiders per baby.

Leden van het Rotterdams Philharmonisch

Sophia Torrenga © Marco Borggreve

Langsamer Satz

klassiek - kamermuziek

zondag 6 april Boijmans 12.00 uur Leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest Webern Langsamer Satz Brahms Strijksextet nr.1 zie woensdag 4 april entree € 27 cjp, t/m 26 jaar € 9

Uitverkocht

familieconcert

zondag 6 april Jurriaanse Zaal 14.00 uur Ensemble van het Rotterdams Philharmonisch Saskia Egtberts spel Babbe Groenhagen regie Sigrid Merx tekst Annick Spoelstra en Lonneke Cuppen beeld/vormgeving decor Jacqueline van der Zwan fluit Karel Schoofs hobo Jan Jansen klarinet Pieter Nuytten fagot Martin van de Merwe hoorn Moesorgski Delen uit Schilderijen van een tentoonstelling Kaat is dol op tekenen en schilderen. Haar mooiste tekeningen hangt ze aan de muur van haar kamer. Op een dag wordt Kaat wakker: de tekeningen zijn weg! Er hangen alleen nog maar lege blaadjes aan de muur. Overal in de stad zijn schilderijen verdwenen. In het museum hangen alleen nog maar lege lijsten. De stad is saai en somber. En als niemand iets doet, gaat Kaat zelf op onderzoek uit.

orgelrecital

zondag 6 april Laurenskerk 15.00 uur Kees van Eersel Laurensorgel Werken van o.a. Bach, Franck en Germani Organist Kees van Eersel kent het Marcussen-orgel van de Grote of Maria Magdalenakerk in Goes als geen ander: hij was er bijna 35 jaar cantor-organist. Officieel is het een neobarok instrument, maar volgens Van Eersel kun je er alles op spelen: van Buxtehude tot Franck en van Reger tot Engelse muziek. Het veelzijdige instrument inspireerde hem ook om zelf te componeren. Vanmiddag bespeelt Kees van Eersel het Marcussenhoofdorgel in de Laurenskerk en neemt ons mee op orgelreis door verschillende tijden en landen. Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

vrij entree (reserveren aanbevolen)

Aansluitend (van ca.15.00-16.00 uur) is er een knutselworkshop met Villa Zebra! Daarnaast is er een ‘Maan Roos Muziek Podium’ in de Jurriaanse Foyer. Wie wil mag zijn of haar instrument meebrengen en zelf een kort optreden geven! De Kindermuziekweek is een initiatief van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest en wordt mede mogelijk gemaakt door VSBfonds, Van Cappellen Stichting, STOER, e.v.a. Maatschappelijk Partner van de Kindermuziekweek 2014.

entree € 9 Gelieve rekening te houden met het leeftijdsadvies.

zie voor het complete programma van de kindermuziekweek uitgelicht op pagina 53

agenda april 67

do 10 april

vr 11 april

za 12 april

Matthäus-Passion

Codarts zingt Canciones Salvajes

Lunchconcert

Amsterdam Sinfonietta en Geert Bierling

wereldmuziek - Latijns-Amerika - codarts

donderdag 10 april Grote Zaal 19.30 uur Om 18.45 uur inleiding door Neil Wallace

donderdag 10 april Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Codarts zingt Canciones Salvajes Patricio Wang dirigent m.m.v. Renato Freyggang (Chili/ Nederland) quena, panfluit en percussie Jasper le Clercq viool Alvaro Pinto (Chili/Nederland) cuatro, charango, gitaar, hobo en panfluit Paul van Utrecht gitaar Alejandro Arrate (Chili/Nederland) basgitaar

Ripiënisten en Orkest van de Nederlandse Bachvereniging Jos van Veldhoven dirigent m.m.v. Benjamin Hulett tenor (Evangelist) Dorothee Mields sopraan Lore Binon sopraan Tim Mead contratenor Alex Potter contratenor Robert Murray tenor Charles Daniels tenor Andreas Wolf bas (Christus) Sebastian Noack bas Kampen Boys Choir

klassiek - codarts

vrijdag 11 april Eduard Flipse Zaal 12.45-13.30 uur Wind Orchestra Koninklijk Conservatorium Den Haag & Codarts Rotterdam Jac van Steen dirigent Berg Kammerkonzert (delen 1 en 2) Strauss Sonatine voor 16 blazers nr.1 in F ‘Aus der Werkstatt einer Invaliden’ vrij entree

David Kweksilber Big Band

Patricio Wang Canciones Salvajes (Ongetemde liederen)

Bach Matthäus-Passion In 1870 vond de Nederlandse première van Bachs Matthäus-Passion plaats in Rotterdam, in de gesloopte Groote Doelezaal. Die Bachtraditie houden we natuurlijk graag in ere. En als het kan samen met de Nederlandse Bachvereniging, die het fameuze openingskoor voor het eerst aanhief in 1922. Sindsdien is aan de uitvoeringspraktijk veel veranderd. Onder Jos van Veldhoven probeert de Bachvereniging te achterhalen hoe de noten in 1729 in Leipzig hebben geklonken. ‘Zeldzaam intens’, oordeelde NRC in 2012 over de sopraanaria’s van Dorothee Mields. En in de tenor Benjamin Hulett hoorde de recensent een unieke evangelist.

2e 39 37

Jac van Steen © Ross Cohen

Jos van Veldhoven © Marco Borggreve

oratorium - passieconcert

rang top 1e entree € 48 44 R’Pas / 65+ € 46 42 cjp, t/m 26 jaar € 9 (toprang uitverkocht)

Bach, Piazzolla, Ravel en Poulenc Alvaro Pinto en Renato Freyggang

van Patricio Wang

3e 34 32

Naar aanleiding van het 100ste geboortejaar van de Chileense dichter en Nobelprijswinnaar Pabo Neruda in 2004 schreef de Nederlands-Chileense componist Patricio Wang de cyclus Canciones Salvajes. Het werk is inmiddels in Nederland en daarbuiten veelvuldig uitgevoerd. Het concert van vanavond is het resultaat van een samenwerking van de componist met docenten en studenten van de afdeling Docent Muziek van Codarts. De liederen worden in het Spaans gezongen en verbonden door gesproken Nederlandse teksten. entree € 10

Candida Thompson

Nederlandse Bachvereniging

jazz

vrijdag 11 april Eduard Flipse Zaal 20.30 uur De 26-koppige David Kweksilber Big Band brengt een zinderend avontuur vol fonkelnieuwe geïmproviseerde muziek. Voor elk optreden maakt de groep een selectie uit de gestaag groeiende repertoireschatkist, bestaande uit grensverleggende werken uit de bigbandgeschiedenis. Maar altijd is er ook nieuw werk. Deze virtuoze en pionierende specialisten uit de geïmproviseerde en moderne klassieke muziek inspireren componisten uit de meest uiteenlopende muzikale klankwerelden om speciaal voor hen te schrijven. Tijdens dit concert zal dan ook een aantal nieuwe Rotterdamse opdrachtwerken in première gaan.

www.jazzinternational.nl

entree € 22 R’pas/65+ 20 cjp, t/m 26 jaar € 9

klassiek - kamerorkest - DoelenCampus

zaterdag 12 april Grote Zaal 19.30 uur Om 18.45 uur inleiding door Guido van Oorschot Amsterdam Sinfonietta o.l.v. Candida Thompson viool m.m.v. Geert Bierling (kist)orgel C.Ph.E. Bach Symfonie voor strijkers in Bes Händel Concert voor orgel in F op.4/4 Piazzolla De Vier Jaargetijden van Buenos Aires Ravel Pavane pour une infante défunte Poulenc Concert voor orgel, strijkers en pauken Geert Bierling, stadsorganist van Rotterdam, kruist de degens met Amsterdam Sinfonietta. Net als topvoetballers dagen rasmuzikanten elkaar nu eenmaal graag uit. Bij de première in 1735 deed Händel het niet anders. Twee eeuwen later zat Poulenc gebogen over de partituur van zijn Concert voor orgel, strijkers en pauken. Deze compositieopdracht van de prinses van Polignac was een mooi excuus om zich te verdiepen in het orgelwerk van Buxtehude en Bach. Händel en Poulenc nemen het op tegen Astor Piazzolla, de tangokoning die De Vier Jaargetijden van Buenos Aires melancholiek laat swingen.

rang top 1e 2e entree € 36 34 32 R’Pas / 65+ € 34 32 30 cjp, t/m 26 jaar € 9

3e 30 28

68 agenda april

zo 13 april

ma 14 april

di 15 april

do 17 april

Johannes-Passion

Water Passion after St. Matthew

Zemlinsky String Quartet

Johannes-Passion

Anders Dahlin

oratorium - passieconcert

oratorium - passieconcert - red sofa

zondag 13 april Grote Zaal 14.30 uur Om 13.45 uur inleiding door Philip Ruitenberg Orkest van de Achttiende Eeuw Cappella Amsterdam Frans Brüggen dirigent m.m.v. Anders Dahlin Evangelist (tenor) Konstantin Wolff Christus (bas-bariton) Amaryllis Dieltiens sopraan Rosanne van Sandwijk alt Jan Kobow tenor André Morsch bas Bach Johannes-Passion De Johannes-Passion was de eerste passie die Bach in Leipzig componeerde, nadat hij in 1723 was aangetreden als cantor. Met de Johannes wilde hij zichzelf op Goede Vrijdag 1724 bewijzen voor zijn nieuwe publiek. In de Nikolaikirche klonk tussen de twee delen door trouwens een preek van een uur. Zo ver zullen Frans Brüggen, het Orkest van de Achttiende Eeuw en Cappella Amsterdam de authenticiteit niet drijven. Wel hanteren ze vergeten instrumenten zoals de oboe da caccia en viola d’amore, waarmee Bach de kruisweg van Christus fraai heeft ingekleurd.

rang top 1e entree € 38 35 R’Pas / 65+ € 36 33 cjp, t/m 26 jaar € 9

2e 33 31

3e 30 28

Rotterdams Philharmonisch

Beethoven, Zemlinsky, Dvorˇák

Tan Dun dirigeert Cappella Amsterdam

klassiek - kamermuziek

maandag 14 april Grote Zaal 20.15 uur

dinsdag 15 april Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Cappella Amsterdam Tan Dun dirigent m.m.v. solisten van Nieuw Ensemble Maria Chiara Chizzoni sopraan Stephen Bryant bas-bariton Yuanlin Chen sampler Uri Rapaport licht

Zemlinsky Quartet Frantisek Soucek viool Petr Strizek viool Petr Holman altviool Vladimír Fortin cello

Tan Dun Water Passion after St. Matthew (Nederlandse première) De Water Passion after St. Matthew van Tan Dun stond jarenlang op ons verlanglijstje en nu kunt u dit theatrale werk live in de Doelen ervaren. Een bijzondere productie, waarvoor een deel van het instrumentarium speciaal uit New York moet komen. Bovendien komt Tan Dun zijn Water Passion zelf dirigeren! Zoals in vele van zijn composities, verenigt Tan Dun oost en west door gebruik te maken van diverse vocale en instrumentale stijlen. ‘Toen ik de Matteüs-passage in de bijbel las, voelde ik de hitte van de woestijn en hoorde ik het geluid van stenen, wind en water. Ik vormde mijn verhaal met deze geluiden en behandelde het water als een belangrijk thema’, aldus Tan Dun.

Beethoven Strijkkwartet in F op.18 nr.1 Zemlinsky Strijkkwartet nr.3 op.19 Dvorˇák Strijkkwartet in d op.34 Vernoemd naar de Oostenrijkse componist, dirigent en docent Alexander (von) Zemlinsky, speelt dit kwartet met verve muziek van hun naamgever. Zemlinsky schreef zijn Derde Strijkkwartet als een reactie, zowel artistiek als persoonlijk, op Arnold Schönberg. De jaren ervoor had Schönberg zijn twaalftoonstechniek steeds verder ontwikkeld, een richting waar Zemlinsky niet in mee wilde gaan, waardoor hij door een aantal modernisten niet meer serieus werd genomen.

Rotterdams Philharmonisch Orkest Jan Willem de Vriend dirigent m.m.v. Martina Rüping sopraan Helena Rasker alt James Gilchrist tenor Andrew Staples tenor Thomas Oliemans bariton Geert Smits bas Laurens Collegium Rotterdam Bach Johannes-Passion ‘Het is een magistrale compositie’, schreef Maarten ’t Hart over de JohannesPassion van Johann Sebastian Bach. ‘Feller, bewogener, geconcentreerder, dramatischer dan de Matthäus. Bovendien bevat de Johannes-Passion dat onvergankelijke Arioso ‘Betrachte, meine Seel’, mit ängstlichem Vergnügen’. Zoiets wonderbaarlijks vind je zelfs in de Matthäus niet, of in enige andere cantate.’

Concert van de Stichting Kamermuziekvereeniging Rotterdam www.kamermuziekvereeniging.nl

rang top 1e entree € 52 47 cjp, t/m 26 jaar € 9

rang 1e 2e entree € 43 38 cjp, t/m 26 jaar € 9

Lees ook het interview met Tan Dun op pagina 8.

oratorium - passieconcert

donderdag 17 april Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Maarten Brandt

Dit concert wordt mede mogelijk gemaakt door Kneppelhout & Korthals Advocaten.

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

Orkest van de Achttiende Eeuw Cappella Amsterdam

3e 35

2e 37

3e 21

agenda april 69

za 19 april

vr 25 april

Benjamin Herman Kwartet

Lunchconcert

met Miguel Rodriguez

Codarts Symphony Orchestra

jazz

vrijdag 18 april Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

Turkse pop - jazz

Karsu Dönmez zaterdag 19 april Jurriaanse Zaal 20.15 uur De jonge diva Karsu Dönmez studeerde tien jaar klassiek piano en zong als tiener elke vrijdagavond in haar vaders restaurant toen haar carrière in een stroomversnelling raakte. Inmiddels betrad zij prestigieuze podia als Carnegie Hall, het Istanbul Jazz Festival en North Sea Jazz, verzorgde zij het voorprogramma van de Turkse popdiva Sezen Aksu

en verscheen zij in tv-programma’s als De Wereld Draait Door en Pauw & Witteman. In 2012 verscheen zowel haar debuutalbum Confession, vol jazz, pop en Turkse liedjes, als een documentaire op basis van haar bijzondere levensverhaal.

entree € 25 R’pas/65+ 23 cjp, t/m 26 jaar € 9

Johannes-Passion Rotterdams Philharmonisch

Het nieuwe Benjamin Herman Kwartet wordt gevormd door de vaste, getrouwe begeleiders – Ernst Glerum op bas en Joost Patocka op drums – én de veelbelovende pianist Miguel Rodriguez. Deze laatste valt op door zijn uitzonderlijke spel, dat onder meer is te beluisteren op zijn recent uitgebrachte cd op eigen naam.

vrijdag 25 april Jurriaanse Zaal 12.45-13.30 uur Codarts Symphony Orchestra Arie van Beek dirigent m.m.v. Mario Molina Gomez piano William Hayter basklarinet Ravel Pianoconcert in G Reiner Concert voor basklarinet, strijkers en slagwerk vrij entree

www.jazzinternational.nl

entree € 19 R’pas/65+ 17 cjp, t/m 26 jaar € 9 James Gilchrist tenor Andrew Staples tenor Thomas Oliemans bariton Geert Smits bas Laurens Collegium Rotterdam

vr 18 april

Benjamin Herman Kwartet met Miguel Rodriguez Benjamin Herman altsax Miguel Rodriguez piano Ernst Glerum contrabas Joost Patocka drums

klassiek - modern - codarts

Lees ook het interview met Benjamin Herman op pagina 19.

Bach Johannes-Passion zie donderdag 17 april

oratorium - passieconcert

vrijdag 18 april Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Maarten Brandt Rotterdams Philharmonisch Orkest Jan Willem de Vriend dirigent m.m.v. Martina Rüping sopraan Helena Rasker alt

www.dedoelen.nl de snelste en eenvoudigste manier om kaarten te kopen

70 agenda april

za 26 april

Ensemble Klang + Knalpot

vr 25 april

Maximal Music

Geert Bierling Doelenorgel

De Koning der Instrumenten eert de Koning van Nederland

red sofa - elektronisch

a cappella - renaissance

New York Polyphony Mijn einde is mijn begin vrijdag 25 april Laurenskerk 20.30 uur New York Polyphony Geoffrey Williams altus Steven Caldicott Wilson tenor Christopher Dylan Herbert bariton Craig Phillips bas Werken uit Josquin en tijdgenoten Het mannenkwartet New York Polyphony focust op Franco-Vlaamse renaissancepolyfonie rond het thema sterfelijkheid. In de zestiende eeuw was de dood heel dichtbij en Josquin, Crecquillon, Brumel en Clemens schreven veel muziek voor de liturgie die hieraan verbonden was. Men zag de dood niet altijd als het einde: In Paradisum en Libera me kijken uit

naar de bevrijding door de dood. Weinig teksten zijn echter zo schrijnend als Absalom, fili mi, waarin koning David het verlies van zijn zoon betreurt. BBC Music Magazine riep de eerste cd van New York Polyphony uit tot Editor’s Choice. Alle aanleiding om de Amerikanen de warme akoestiek van de Laurenskerk te gunnen.

i.s.m. Festival Oude Muziek Utrecht en Stichting Laurenskerk

vrijdag 25 april Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Ensemble Klang + Knalpot Michiel van Dijk saxofoon Erik-Jan de With saxofoon Anton van Houten trombone Saskia Lankhoorn piano Joey Marijs slagwerk Gerri Jãger drums, elektronica en toetsinstrumenten Pete Harden gitaar Raphael Vanoli gitaar, elektronica en toetsinstrumenten Sandor Caron / Tom Gelissen geluid

orgelrecital

zaterdag 26 april Grote Zaal 15.00 uur Geert Bierling Doelenorgel Feestelijk programma in het kader van de eerste Koningsdag. Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

vrij entree (reserveren aanbevolen)

Werken van Ensemble Klang, Knalpot en anderen Het Haagse Ensemble Klang en het Amsterdamse Knalpot zijn twee van de meest in het oog springende groepen in de Nederlandse muziekscene. Tijdens het slotconcert van de Gaudeamus Muziekweek 2012 vlogen de vonken eraf: een uiterst explosieve mix van rock, minimal music en elektronica. Componisten en bandleden leveren zelf het basismateriaal voor de muziek (stukje score, riff, sample etc.). In de oefenruimte maken Klang + Knalpot er compleet nieuwe muziek mee. Maximale muziek met de fysieke impact van een rockband: hard, heftig, complex en overweldigend.

entree € 31 R’pas/65+ 29 cjp, t/m 26 jaar € 9 entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

nieuwsgierig naar de muziek uit dit magazine? beluister alvast thuis via www.dedoelen.nl/ spotify

agenda mei

mei

za 3 mei

do 8 mei La Gioia Armonica

zo 4 mei

Per il Salterio

Dutch Classical Talent Tour

vocaal - authentiek barok

Nederlandse Bachvereniging Magnificat van Bach

zaterdag 3 mei Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Philip Ruitenberg Nederlandse Bachvereniging Jos van Veldhoven dirigent m.m.v. Julia Doyle sopraan Hana Blazikova sopraan Maarten Engeltjes alt Thomas Hobbs tenor Christian Immler bas C.Ph.E. Bach Klopstocks Morgen gesang am Schöpfungsfeste Wq239 C.Ph.E. Bach Anbetung dem Erbarmer Wq243 J.S. Bach Magnificat in D BWV243 J.S. Bach Delen uit het Oster-Oratorium BWV249 In 1723 vierde Bach zijn eerste kerst in Leipzig. In zijn nieuwe functie als cantor werd van hem voor het eerst

grootschalige en complexe kerkmuziek verwacht. Zijn inwijding in dat metier, nog vóór de Johannes- en Matthäus-Passion, was het Magnificat. Beide kerstdagen begonnen al om zeven uur ’s ochtends met een mis plus kerkmuziek. De vespers van half twee werden ingeruimd voor een cantate en het dubbelkorige Magnificat. In het Latijn, zoals in de Lutherse kerk op hoogtijdagen gebruikelijk was, met sublieme aria’s en koren. In betere handen dan bij de Nederlandse Bachvereniging en dirigent Jos van Veldhoven kan dit werk niet zijn.

rang top 1e entree € 38 35 R’Pas / 65+ € 36 33 cjp, t/m 26 jaar € 9

2e 33 31

3e 30 28

kamermuziek - meet & greet

zondag 4 mei Jurriaanse Zaal 11.00 uur Joris van den Berg cello m.m.v. Martijn Willers piano Brahms Cellosonate in e op.38 Nora Fischer sopraan m.m.v. Daniël Kool piano Mike Fentross theorbe Nika Zlataric viola da gamba Ter Veldhuis Headlines Ravel 5 Mélodies populaires grecques Purcell Ye Gentle Spirits of the Air Ravel Soupir (Stéphane Mallarmé) Golijov Sueltate las Cintas uit ‘Ayre’ Monteverdi Si dolce è’l tormento Niek KleinJan slagwerk Gerassimez Asventuras (snare drum) Friedman Texas Hoedown (vibrafoon) Compagnie Kahlua Ceci n’est pas une balle (tape & ‘bodypercussion’) ‘Dutch Classical Talent - Tour & Award’ is meer dan alleen een prijs voor jong Nederlands klassiek talent. Via audities kiest een vakjury elk jaar vier laureaten die het Tour & Award-traject doorlopen. Maak vandaag kennis met drie van hen: slagwerker Niek KleinJan (uit het juryrapport: ‘Alles klinkt precies zoals hij het wil, wanneer hij het wil’), Nora Fischer (‘de stem van een performer, ze is een podiumdier en een echt artiest’) en cellist Joris van den Berg (‘Wat een feest om naar te luisteren’). Een zondagochtend vol verfrissend jong talent! Na afloop een glaasje champagne en meet & greet met de musici.

entree € 21 R’pas/65+ 19 cjp, t/m 26 jaar € 9

Jong toptalent presenteert zich

kamermuziek - authentiek barok - meet & greet

donderdag 8 mei Laurenskerk 20.30 uur Om 19.45 uur inleiding door Saskia Törnqvist La Gioia Armonica Margit Übellacker psalterium (hakkebord) Michael Freimuth luit Jürgen Banholzer kistorgel en clavecimbel Sonates van o.a. Chiesa, Monza en Pasquini Het met hamertjes bespeelde hakkebord kennen we tegenwoordig vooral uit zigeunerachtige volksmuziek. In vroeger eeuwen was het ook in klassieke kringen een geliefd instrument. ‘Serieuze’ barokcomponisten schreven voor het hakkebord. De tinkelende en transparante klank, die zweeft tussen harp en clavecimbel, leent zich voor solomuziek en voor zangbegeleiding. Het Duits-Oostenrijkse ensemble La Gioia Armonica brengt de ‘betoverende kleuren’ van dit instrument dat door de virtuoze Margit Übellacker met ‘hemelse perfectie’ wordt bespeeld. Na afloop meet & greet met de musici. Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

entree € 31 R’pas/65+ 29 cjp, t/m 26 jaar € 9

zie voor de verklaring van de symbolen bij de concerten pagina 79

72 agenda mei

vr 9 mei

Leonore Lub Laurensorgel

za 10 mei

Music Matters Presents

Moederdagconcert

Neda Boin en Gita Buhari

populair - jong talent

vrijdag 9 mei Eduard Flipse Zaal 20.30-22.30 uur De jaarlijkse Music Matters Award is dé prijs voor Rotterdams muzikaal talent. Alle muziekstijlen zijn welkom, van klassiek tot hiphop en van pop tot jazz. Op 7 december 2013 won de 23-jarige r&b/pop-zangeres Neda Boin zowel de jury- als de publieksprijs. Daarom mag zij zich de Muziekambassadeur van Rotterdam 2014 noemen. De tweede prijs was voor de grote verrassing van de avond, zangeres Gita Buhari. Eerdere winnaars van de Music Matters Award zijn Sabrina Starke, Kevin Ferreira da Silva, Ntjam Rosie, Ming’s Pretty Heroes, Rass Motivated en Poliana Vieira.

liedrecital - romantiek

Volle, Quasthoff & Deutsch Brahms - Die schöne Magelone zaterdag 10 mei Jurriaanse Zaal 20.15 uur Michael Volle bariton Thomas Quasthoff spreker Helmut Deutsch piano

www.musicmatters.nu

Brahms Die schöne Magelone op.33

entree € 12

De wereldberoemde bas-bariton Thomas Quasthoff nam vorig jaar afscheid van zijn zangcarrière, maar doceert nog aan de Hochschule für Musik Hanns Eisler in Berlijn en geeft internationale masterclasses. Bovendien staat hij geregeld op het podium als spreker, zoals nu in Brahms’ liederencyclus Die schöne Magelone, naast bariton Michael Volle en pianist Helmut Deutsch. ‘Liebesgeschichte der schönen Magelone

zo 11 mei zondagfestival

Scharoun Ensemble Berlin Jurriaanse Zaal 13.00-17.15 uur Wegens omstandigheden is dit Zondagfestival vervallen. Kaartkopers worden hierover persoonlijk geïnformeerd.

Moederdagconcert RJSO Peer Gynt (muziektheater)

familieconcert

zondag 11 mei Grote Zaal 14.00 uur

Rotterdams Jeugd Strijkers Ensemble Rotterdams Jeugdorkest Rotterdams Studentenorkest o.l.v. Coen Huisman en Jim Roodnat m.m.v. Bart van Gerwen verteller Peer Gynt is een lefgozer en beleeft spannende avonturen met trollen koningen in enge grotten en reist over woeste zeeën! Het Rotterdams Jeugd Strijkers Ensemble, Rotterdams Jeugdorkest en het Rotterdams Studentenorkest spelen de muziek van Griegs Peer Gynt in een voorstelling voor

und des Grafen Peter von Provence’ is een vertelling van Ludwig Tieck. De jonge Peter von Provence beleeft allerlei avonturen. Bij een riddertoernooi wordt hij verliefd op de beeldschone Napolitaanse koningsdochter Magelone, raakt haar kwijt en verdwaalt op zee. Brahms componeerde een indrukwekkende cyclus van ‘Romanzen’ op Tiecks teksten. Voor een goed begrip van het verhaal verbindt een verteller de liederen met elkaar en voert zo het publiek mee naar de gebeurtenissen op allerlei exotische plekken.

entree € 31 R’pas/65+ 29 cjp, t/m 26 jaar € 9

jong en oud, verteld door acteur Bart van Gerwen. Voorafgaand aan het concert is er van alles te beleven in de hal van de Grote Zaal, de ‘hal van de bergkoning’. Verras je moeder met dit bijzondere concert op moederdag! Vanaf 13.00 uur voorprogramma in de Hal Grote Zaal. vrij entree

orgelrecital

zondag 11 mei Laurenskerk 15.00 uur Leonore Lub Laurensorgel Werken van o.a. Joseph Jongen Leonore Lub is organiste van de Kerk Noordbroek en daarmee een van de vaste bespelers van het onvolprezen Arp Schnitger-orgel, vermaard om zijn prachtige, authentieke klank. De Groningse nam al diverse cd’s op, waarvan de meest recente – ‘Veni redemptor gentium’ – is opgenomen in Noordbroek. Orgelnieuws oordeelde daarop dat Leonore Lub ‘een rasmuzikant [is] die een flamboyante en meeslepende vertolking weggeeft’. Trakteer uw moeder op een mooi orgelconcert met werken van onder anderen de Belgische muzikale poëet Joseph Jongen. Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

vrij entree (reserveren aanbevolen)

di 13 mei Bennewitz Quartet & Skampa Quartet Sextetten en Octetten

kamermuziek

dinsdag 13 mei Jurriaanse Zaal 20.15 uur Bennewitz Quartet Skampa Quartet

agenda mei 73

Concert van de Stichting Kamermuziekvereeniging Rotterdam www.kamermuziekvereeniging.nl

rang 1e 2e 3e entree € 43 38 35 cjp, t/m 26 jaar € 9

wo 14 mei Grigory Sokolov

Chopinrecital door meesterpianist

pianorecital

Grigory Sokolov - piano Chopin Sonate nr.3 in b op.58 Chopin 10 Mazurka’s en andere werken Na een recital in het Amsterdams Concertgebouw prees NRC Handelsblad Sokolov aan als ‘het best bewaarde geheim’ onder de meesterpianisten. Hij werd opgeleid in de voormalige SovjetUnie, waar hij in 1966 als zestienjarige het prestigieuze Tsjaikovski Concours

Rotterdams Philharmonisch

jazz - Latijns-Amerika

vrijdag 16 mei Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

Verdi’s Requiem

klassiek - symfonisch

Calefax in trance

vrijdag 16 mei Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Shelly Greenberg

kamermuziek - middeleeuwen - minimal

donderdag 15 mei Jurriaanse Zaal 20.15 uur Calefax Rietkwintet Oliver Boekhoorn hobo Ivar Berix klarinet Raaf Hekkema saxofoon Jelte Althuis basklarinet Alban Wesly fagot

‘Zoals gebruikelijk bij Calefax krijgt bekende muziek nieuwe dimensies, alsof een schilderij wordt veranderd in een beeldhouwwerk’, aldus de New York Times. En een andere recensent schreef: ‘Subliem gevoel voor timing [...] Hier musiceren vijf zielen vanuit één gedachte’. Voor vanavond stelden de rietvirtuozen een programma samen met ‘minimal music van alle tijden’: van de vroegste meerstemmigheid van Perotinus (rond 1200) tot een recent geschreven werk van Yannis Kyriakides. Calefax bracht zijn uiterst naar binnen gekeerde Hypothetical Islands in 2012 in première. Maar de echte minimal

Kandela

vr 16 mei

do 15 mei Calefax Rietkwintet

Izaline Calister

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

entree € 29 R’pas/65+ 27 cjp, t/m 26 jaar € 9

Cameron Listful Perotinus Viderunt omnes Reich New York Counterpoint Kyriakides Hypothetical Islands woensdag 14 mei Jurriaanse Zaal 20.15 uur

music – met haar pulserende ritmes en trance-opwekkende herhaling van melodieën en akkoorden – is natuurlijk van de hand van Steve Reich.

Het Tsjechische Skampa Quartet wortelt in de rijke Boheemse strijkkwartet cultuur en eert met de naam van het kwartet hun leermeester Milan Skampa, de legendarische altviolist van het Smetana Kwartet. Dit heerlijke snarenprogramma brengen zij samen met het eveneens Tsjechische Bennewitz Quartet, vernoemd naar de befaamde Tsjechische violist Antonín Bennewitz. De acht strijkers trakteren u op de Prelude uit opus 11 van de jonge modernist Sjostakovitsj, sonore strijksextetten van hun beroemde landgenoot Dvorˇák en de hartstochtelijke Brahms, en het briljante Octet van de jonge Felix Mendelssohn. Maak u op voor een warmbloedige avond.

won. Zijn internationale carrière kwam niettemin moeizaam op gang vanwege de grillen van het communisme. Tegenwoordig heeft Sokolov op alle westerse podia succes, met een repertoire dat loopt van Froberger en Bach tot Skrjabin en Sjostakovitsj. Zijn laatste cd nam hij alweer op in 1995. Wie de Russische meester in volle glorie wil horen, grijpt dus nu zijn kans. Wie weet volgen in de Jurriaanse Zaal ook de ‘zes sublieme toegiften’ die NRC Handelsblad eerder noteerde, na een avond vol bezielde weemoed en warm toucher.

Sjostakovitsj Prelude op.11 (octet) Dvorˇák Strijksextet in A op.48 Brahms Strijksextet nr.2 in G op.36 Mendelssohn Octet in Es op.20

Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Camilla Nylund sopraan Karen Cargill alt Bryan Hymel tenor Mikhail Petrenko bas Collegium Vocale Gent Verdi Requiem Yannick Nézet-Séguin heeft de muziek van Verdi in zijn bloed zitten. Dat bewees hij vorig jaar al in de opera Don Carlo met het Rotterdams Philharmonisch. ‘Gevoel voor theater, oor voor detail’, aldus Trouw. ‘Aangrijpend, ontroerend’, vond de Telegraaf. Nu buigt Yannick zich over Verdi’s Requiem. Dat wordt, zoals NRC Handelsblad al schreef over zijn Don Carlo, ‘een voorstelling om niet te missen.’

rang top 1e 2e entree € 56 49 40 cjp, t/m 26 jaar € 9

3e 24

Izaline Calister lead vocals Yumary Grijt backing vocals Marc Bischoff piano Ed Verhoeff gitaar Yerman Aponte bas Enrique Firpi drums Haar voorlaatste album Speransa werd met een Edison bekroond. In het najaar van 2012 verbreedde Izaline haar horizon met haar nieuwe album Kandela. Ze omarmt hierin haar innerlijke Latin Diva! Op Kandela, wat staat voor warmte en passie, brengt ze een ode aan Latijns-Amerika met nieuw zelfgeschreven repertoire, doorspekt met Latijns-Amerikaanse invloeden. Live vermengt ze dit met bestaande, onvergetelijke covers en eerdere succesnummers. ‘Kandela is in al zijn subtiliteit een machtig statement en streeft de in stijlclichés vastgedraaide salsa- en merengue industrie voorbij!’ (de Volkskrant)

www.jazzinternational.nl

entree € 19 R’pas/65+ 17 cjp, t/m 26 jaar € 9

nieuwsgierig naar de muziek uit dit magazine? beluister alvast thuis via www.dedoelen.nl/ spotify

74 agenda mei

Rotterdams Philharmonisch

Verdi’s Requiem

classicisme - authentiek

orkest van de achttiende eeuw & Kristian Bezuidenhout 2 Pianoconcerten van Mozart zaterdag 17 mei Grote Zaal 14.30 uur Om 13.45 uur inleiding door Huib Ramaer Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Kristian Bezuidenhout fortepiano m.m.v. Rosanne van Sandwijk mezzosopraan Mozart Ouverture La Clemenza di Tito Pianoconcert nr.11 in F KV413 Pianoconcert nr.22 in Es KV482 Ch’io mi scordi di te? - aria voor sopraan en piano KV505 Symfonie nr.36 in C KV425 ‘Linzer’ Begin jaren 1780 trok Mozart in Wenen een sprintje met zijn pianoconcerten. In krap drie jaar tijd componeerde

hij er twaalf, waarvan hij de meeste zelf in première bracht. Hoe populair hij was, merkte Mozart in 1783 toen hij op doorreis aankwam in Linz. Het orkest van de plaatselijke graaf moest en zou een van zijn symfonieën uitvoeren. Omdat Mozart niets bij zich had, componeerde hij in vier dagen tijd een stuk dat bekend werd als de ‘Linzer’ Symfonie. Fris van de lever musiceren: ook daarin zijn het Orkest van de Achttiende Eeuw en fortepianist Kristian Bezuidenhout experts.

vrij entree

do 22 mei

Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Camilla Nylund sopraan Karen Cargill alt Bryan Hymel tenor Mikhail Petrenko bas Collegium Vocale Gent

2e 32 30

3e 30 28

De Negende van Beethoven

zie vrijdag 16 mei klassiek - symfonisch

donderdag 22 mei Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Gijsbert Kok

ma 19 mei Lunchconcert door Geert Bierling The London Organ Virtuoso IV

orgelrecital - barok

maandag 19 mei Grote Zaal 12.45-13.15 uur Geert Bierling - Doelenorgel

rang top 1e entree € 36 34 R’Pas / 65+ € 34 32 cjp, t/m 26 jaar € 9

Rotterdams Philharmonisch

Verdi Requiem

klassiek - symfonisch

zaterdag 17 mei Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Shelly Greenberg

za 17 mei

de pauzes van zijn oratoria. Händels duizelingwekkende virtuositeit, zijn improvisatietalent en zijn gevoel voor theater maakten dat hij én zijn orgelconcerten de concurrentie aankonden met de operadiva’s en -castraten. Stadsorganist Geert Bierling, maakte van deze Zes Concerten opus 7 solobewerkingen voor het Doelenorgel en zal zijn luisteraars tijdens deze vier lunchconcerten graag verleiden als ‘de Rotterdamse Händel!’

Händel Sinfonia - Arrival of the Queen of Sheba uit Solomon HWV67 Händel Suite in G uit The Watermusic HWV350 Händel Concerto op.7 nr.4 in d HWV309 In een reeks van vier lunchconcerten op maandag vertolkt de Rotterdamse stadsorganist Geert Bierling Händels beroemde Orgelconcerten opus 7 op het Doelenorgel. Händel componeerde zijn orgelconcer ten om letterlijk de show te stelen. Hij voerde ze uit met zijn orkest tijdens

Rotterdams Philharmonisch Orkest Philippe Herreweghe dirigent m.m.v. Carolyn Sampson sopraan Ann Hallenberg alt Robin Tritschler tenor Florian Boesch bas Collegium Vocale Gent Eisler Gegen den Krieg Brahms Schicksalslied Beethoven Symfonie nr.9 ‘Je hebt geen idee hoe het is om steeds zo’n reus achter je te horen lopen’, zuchtte Brahms ooit. Hij doelde op Beethoven, die een intimiderend voorbeeld was. Maar met zijn Schicksalslied wist Brahms uit de schaduw van zijn illustere voorganger te stappen: waar hij de Selige Geniën in hun hemels licht bezingt, steekt hij het slotkoor van Beethovens Negende met zijn Götterfunken naar de kroon.

rang top 1e 2e entree € 56 49 40 cjp, t/m 26 jaar € 9

3e 24

agenda mei 75

vr 23 mei

za 24 mei

Equinox

De scrapband nieuwe stijl (6+)

met o.a. Sjoerd Dijkhuizen

workshop voor het hele gezin

speelt hij op het Flentrop-orgel van de Doelen onder meer de Trois Pièces die Franck schreef ter gelegenheid van de feestelijke ingebruikname van het Cavaillé-Coll-orgel van het Palais du Trocadéro in Parijs in 1878.

The Sixteen

The Queen of Heaven

jazz

vrijdag 23 mei Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Equinox Sjoerd Dijkhuizen tenorsax Dan Nicholas gitaar Bob Wijnen piano Johnny Daly contrabas Marcel Serierse drums Aan de basis van het veelzijdige kwintet Equinox staan de uit New York afkomstige gitarist Dan Nicholas en bassist Johnny Daly uit Dublin. Tot de vaste bezetting horen ook saxofonist Sjoerd Dijkhuizen, pianist Bob Wijnen en drummer Marcel Serierse, allen met een fantastische staat van dienst. September 2013 bracht het kwintet de cd ‘Face the Music’ uit. De muziek is sterk geworteld in de jazztraditie; naast eigen stukken zijn er bewerkingen van klassiekers van Thelonious Monk, Billy Strayhorn, Charles Mingus and Horace Silver.

slagwerk - DoelenCampus

zaterdag 24 mei Eduard Flipse Zaal 10.30-12.30 uur Deze slagwerkworkshop is een workshop met allerlei (soms ongewone) slaginstrumenten. We gaan muziek maken met alles wat binnen handbereik is. Thuis trommel je er vast ook vaak op los, bijvoorbeeld met een pan, een deksel, een fles, met lepels of emmers. Met z’n allen klinkt het nog veel mooier.

entree € 9 Gelieve rekening te houden met het leeftijdsadvies.

Leo van Doeselaar Doelenorgel Franse grandeur

orgelrecital - romantiek

zaterdag 24 mei Grote Zaal 15.00 uur Leo van Doeselaar - Doelenorgel o.a. Franck Trois Pièces pour le Grand Orgue: Fantaisie, Cantabilé & Pièce héroïque

zie voor de verklaring van de symbolen bij de concerten pagina 79

Naast zijn ‘Professur’ aan de Universität der Künste in Berlijn heeft Leo van Doeselaar als organist een internationale concertpraktijk opgebouwd. Van Doeselaar is titulair organist van het Maarschalkerweerd-orgel van het Concertgebouw in Amsterdam en van het Van Hagerbeer-orgel in de Grote of St. Pieterskerk in Leiden. Vanmiddag

The Sixteen Harry Christophers dirigent

De Negende van Beethoven

klassiek - symfonisch

zaterdag 24 mei Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Gijsbert Kok Rotterdams Philharmonisch Orkest Philippe Herreweghe dirigent m.m.v. Carolyn Sampson sopraan Ann Hallenberg alt Robin Tritschler tenor Florian Boesch bas Collegium Vocale Gent

zie donderdag 22 mei

gregoriaans - renaissance - eigentijds

zaterdag 24 mei Laurenskerk 20.30 uur

Rotterdams Philharmonisch

Eisler Gegen den Krieg Brahms Schicksalslied Beethoven Symfonie nr.9

www.jazzinternational.nl

entree € 19 R’pas/65+ 17 cjp, t/m 26 jaar € 9

vrij entree (reserveren aanbevolen)

Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

gregoriaans Regina caeli Palestrina Regina caeli a 8; Kyrie, Gloria, Agnus Dei I-III uit Missa Regina caeli Palestrina Stabat mater a 8 Palestrina Vineam meam non custodivi; Improperium exspectavit cor meum; Pulchrae sunt genae tuae Allegri Miserere MacMillan Uit The Strathclyde Motets: Dominus dabit benignitatem; Videns Dominus; O radiant dawn Talrijke muziekstukken zijn gewijd aan Maria, de moeder van Jezus. In oeroud gregoriaans werd ze al bewierookt op teksten als Regina caeli (‘Koningin van de hemel’). Nog veel bekender is het Stabat mater, waarin Maria treurt aan de voet van het kruis waaraan men haar zoon heeft gespijkerd. Zulke muziek is een kolfje naar de hand van The Sixteen, het Britse koor dat zich ontfermt over de zettingen die Palestrina van verschillende Mariateksten heeft gemaakt. Voor dit programma heeft dirigent Harry Christophers ook het Miserere van Allegri geselecteerd, dat stuk met de ijselijk hoge sopraanpartij die alleen in de Sixtijnse Kapel mocht klinken. Dat ook hedendaagse kunstenaars zich door religie laten inspireren bewijst de beroemdste koorcomponist van onze tijd, de Schot James MacMillan met zijn Strathclyde Motets.

entree € 31 R’pas/65+ 29 cjp, t/m 26 jaar € 9

76 agenda mei

zo 25 mei

vr 30 mei

ma 26 mei

DoelenEnsemble (32plus)

Re:Freshed presents Thomas Lumley

Das neue Orchester

populair

red sofa - kamerorkest

zondag 25 mei Grote Zaal 20.15 uur Om 19.45 uur inleiding door Maarten van Veen DoelenEnsemble Arie van Beek dirigent Wagemans Improvisaties over 7 (wereldpremière) Reger Largo con gran espressione (bew. Wagemans, wereldpremière) Schönberg Kammersymphonie nr.1 Beethoven Große Fuge (bew. Wagemans, wereldpremière) Schreker Kammersymphonie Dit programma opent met Wagemans’ Improvisaties over 7, in 1997 geschreven voor Orkest De Volharding, maar nu in de aangepaste versie voor het DoelenEnsemble. Het concert bevat verder twee bewerkingen van de hand van Wagemans, eveneens premières: het romantisch-dramatische tweede deel, Largo con gran espressione, van het Vioolconcert van Reger en de monumentale Große Fuge van Beethoven. Verder klinken er twee vroeg-20steeeuwse kamersymfonieën van Oostenrijkse componisten, zeer verschillend in stijl, maar beide dramatisch geladen: Schönbergs geconcentreerde Kammersymphonie nr.1, waarin iedere musicus eigenlijk een solist is, en Franz Schrekers Kammersymphonie, traditioneler orkestraal geschreven, lyrisch en kleurrijk.

vrijdag 30 mei Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Re:Freshed presents Thomas Lumley popmuziek - singer-songwriter

Tori Amos Unrepentant Geraldines European Tour 2014 maandag 26 mei Grote Zaal 20.15 uur Tori Amos In oktober 2012 was de Amerikaanse singer-songwriter en pianiste Tori Amos voor het laatst in Nederland. In een uitverkochte Doelen trad zij op met het Metropole Orkest, ter gelegenheid van haar destijds verschenen album Gold Dust. Tori Amos debuteerde in 1992 met het album ‘Little Earthquakes’. Vanaf het begin viel ze op vanwege haar unieke geluid, haar bijzondere

pianospel en poëtische teksten. Inmiddels heeft zij dertien albums uitgebracht, die door critici stuk voor stuk als ware kunstwerken worden beschouwd. Voorjaar 2014 verschijnt haar veertiende studioalbum, getiteld ‘Unrepentant Geraldines’ (Mercury Classics). rang top 1e 2e entree € 56 54 49

3e 44

Koop uw kaarten uitsluitend bij www.ticketmaster.nl of de Doelen, andere (internet-) verkooppunten zijn doorverkopers.

Rotterdam kent een zeer inventieve en creatieve popscene, die de deuren naar andere genres opent. Middelpunt vormt het Re:Freshed Orchestra. Dit bestaat uit zeer talentvolle musici met verschillende achtergronden, variërend van pop tot jazz en klassiek. Thomas Lumley is saxofonist bij Re:Freshed Orchestra. Hij is geboren aan de westkust van midden Wales in het kleine plaatsje Aberdyfi en maakt muziek vanaf zijn vierde levensjaar. Vijftien was Thomas toen hij optrad met het Gwynedd and Angelsey Youth Jazz Orchestra in The Royal Albert Hall. In 2008 studeerde hij met hoge cijfers af aan de prestigieuze jazzopleiding van het Leeds College of Music. Zijn kracht bleek te liggen bij zijn creativiteit en improvisatievermogen, met interesse in vele stijlen. Voor zijn masterstudie vertrok Thomas naar Codarts, gesteund door The Arts Council of Wales. Hij heeft opgetreden met musici als Tony Allen (Fela Kuti), Brian Jackson (Gil Scott-Heron), Mathew Bourne, Frank Vigroux, Chris Sharkey (Acoustic Lady Land, Trio Vd), Dave Kane en Huw Warren en maakt hij deel uit van de impro scene in Keulen.

entree € 15

entree € 24 R’pas/65+ 22 cjp, t/m 26 jaar € 9

bestel op www.dedoelen.nl uw kaarten en kies zelf uw stoel in de zaal

agenda juni 77

do 5 juni

James Gaffigan by Mat Hennek

vr 30 mei

symfonisch - vocaal - romantiek

jazz - symfonisch - eigentijds

Rotterdams Philharmonisch & Rotterdam Symphony Chorus

Rotterdams Philharmonisch & Eric Vloeimans

‘A Sea Symphony’ van Vaughan Williams vrijdag 30 mei Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Galahad Samson en Wim Ruitenbeek Rotterdams Philharmonisch Orkest James Gaffigan dirigent m.m.v. Rebecca Evans sopraan Mark Stone bariton Rotterdam Symphony Chorus Vaughan Williams Symfonie nr.1 ‘A Sea Symphony’ Met de eeuwenoude Engelse koortraditie moest het er een keer van komen dat een componist zijn symfonie zou vervlechten met uitgebreide koorpassages. In zijn Eerste Symfonie, waaraan Vaughan Williams zeven jaar werkte, legt hij het koor ‘zeegedichten’ in de mond van Walt Whitman. Met zijn noten schildert Vaughan Williams het ruime sop ten

voeten uit: de weidsheid, de gevaren, maar ook de lieflijke golfjes aan het strand. Voor dit werk slaat het Rotterdams Philharmonisch de handen ineen met het Rotterdam Symphony Chorus. Samen met twee Britse solisten vertolken ze een idealistische symfonie, die net als de Negende van Beethoven de universele broederschap propageert.

donderdag 5 juni Grote Zaal 20.15 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest & Eric Vloeimans Jules Buckley dirigent Met dit project komt een van Eric Vloeimans’ grootste wensen in vervulling: een rol als solist bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Deze avond geldt als het slotconcert – en wat Vloeimans betreft als het hoogtepunt – van vier concerten om zijn vijftigste verjaardag te vieren. Om dit te benadrukken zullen er speciaal voor deze avond nieuwe werken worden geschreven.

Dit concert is een van vijf gezamenlijke projecten van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch, onder de noemer Convoi exceptionnel. De Blue Sofa is beschikbaar gesteld door de Woonmall.

entree € 32 R’pas/65+ 30 cjp, t/m 26 jaar € 9 Lees ook de column van Eric Vloeimans op pagina 29.

Dit concert is een van vijf gezamenlijke projecten van de Doelen en het Rotterdams Philharmonisch, onder de noemer Convoi exceptionnel.

rang top 1e entree € 52 47 cjp, t/m 26 jaar € 9

2e 37

3e 21

nieuwsgierig naar de muziek uit dit magazine? beluister alvast thuis via www.dedoelen.nl/ spotify

78 agenda juni Ribattuta Vocal Ensemble Dick Duijst dirigent m.m.v. Hayo Boerema Laurensorgel Geerten Liefting Laurensorgel

vr 6 juni

Juan Tajes & Pavadita String Quartet

wereldmuziek - tango - workshop

vrijdag 6 juni Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Malena, María, Margot: veel tangoteksten gaan over vrouwen. Ze worden beschimpt of aanbeden en slechts zelden loopt het goed af. Het Pavadita Tango String Quartet vertaalde de mooiste tangoteksten over vrouwen, zodat ook het Nederlandse publiek er helemaal door kan worden meegevoerd. De schorre en sidderende stem van Juan Tajes is de ideale vertolker van deze ontroerende liederen. Met de vier vrouwelijke strijkers van Pavadita brengt de Uruguayaan, naast tangozanger ook acteur, schrijver en ontwerper, dit hartverscheurend mooie muziektheater programma.

Castagnet Missa Salve Regina (Nederlandse première)

zo 8 juni Ribattuta Vocal Ensemble

Nederlandse première Parijse mis

vocaal - orgelrecital

zondag 8 juni Laurenskerk 15.00 uur

Vanmiddag gaat de Messe Solennelle ‘Salve Regina’ van Yves Castagnet in première in Nederland. ‘Bij het componeren van deze mis ben ik zeker geïnspireerd door de Notre-Dame’, schrijft de componist. Yves Castagnet is sinds 1988 organist-titulair van het koororgel van de Parijse Kathedraal en treedt hiermee in de voetsporen van Louis Vierne. Ook Vierne schreef speciaal voor de Notre-Dame een Messe Solennelle voor twee orgels en koor. Dit werk klonk aan het begin van het seizoen tijdens de Rotterdamse Orgeldagen. Aan het eind van het seizoen is de cirkel rond met de mis van Castagnet. Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

vrij entree (reserveren aanbevolen)

do 12 juni Mnozil Brass Happy Birthday

populair

donderdag 12 juni Grote Zaal 20.15 uur Mnozil Brass is jarig! Dit veelgeprezen én vreemde blazersensemble uit Wenen viert zijn 20ste verjaardag. De zeven virtuozen presenteren een jubileumprogramma met hoogtepunten uit de afgelopen twintig jaar. Het wordt weer een wervelende show. Geen noot is te hoog en geen compositie te moeilijk. Mnozil Brass is niet alleen te zien en te horen, je kunt ze zelfs ruiken... Mnozil Brass brengt de zaal tot leven met zijn uiterst creatieve muzikale show, bestaande uit muzikaal theater, virtuositeit, entertainment, comedy en cabaret. rang top 1e entree € 36,50 33,50

Drumix! & Cuban Golden Classics

1. www.dedoelen.nl

o.a. Lucas van Merwijk en Ramón Valle

Na afloop van het concert is er een meet & greet en tangosalon m.m.v. tangodansschool Cuartito Azul en dj Hugo.

entree € 20 R’pas/65+ 18 cjp, t/m 26 jaar € 9

kaartverkoop

vr 13 juni

2e 30

juni

jazz - latin

vrijdag 13 juni Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Drumix! & Cuban Golden Classics Lucas van Merwijk (Nederland) drums Gianna Tam (Suriname) drums Ramón Valle (Cuba) piano Adinda Meertins (Suriname) bas Ilja Reijngoud (Nederland) trombone Dat feilloos gevoel voor show en ritme letterlijk in het bloed zitten, bewijzen Lucas van Merwijk en zijn SurinaamsNederlandse dochter Gianna Tam. Vader Van Merwijk wordt internationaal erkend voor zijn drumwerk met grote latin bands als Nueva Manteca en The Cubop City Big Band. Dochter Tam leerde het vak van haar vader, maar heeft inmiddels haar eigen sporen verdiend. Als drummer en percussionist reist ze intensief over de hele wereld. Als zangeres maakte het grote publiek kennis met haar in The Voice of Holland en haar bejubelde solo-albums. Vader en dochter openen deze avond met een opzwepend en spectaculair slagwerkconcert. Samen met de Cubaanse pianist Ramón Valle, trombonist Ilja Reijngoud en Adinda Meertins geven ze een swingende en persoonlijke draai aan het rijke Cubaanse muziek repertoire.

De gemakkelijkste en snelste manier om concertkaarten te bestellen. Kies zelf uw stoel in de zaal en print uw kaarten thuis uit.

2. telefonisch Bij de kassa van de Doelen via 010 2171717. Van maandag tot en met zaterdag bereikbaar van 14.00 tot 18.00 uur.

3. kassabalie De kassabalie aan Schouwburgplein 50, Rotterdam is van maandag tot en met zaterdag geopend van 14.00 tot 18.00 uur en voorafgaand aan concerten. U kunt hier terecht om kaarten te kopen en zelf uw stoelen uit te kiezen.

www.jazzinternational.nl

entree € 19 R’pas/65+ 17 cjp, t/m 26 jaar € 9

www.dedoelen.nl de snelste en eenvoudigste manier om kaarten te kopen

algemene agenda informatie mei 79

legenda KOFFIE/thee inbegrepeN Bij concerten met dit icoon zijn koffie en thee bij de prijs van uw concertkaart inbegrepen, zowel voorafgaand aan het concert als in de pauze.

p auzedrankje inbegrepen Bij concerten met dit icoon zijn alle consumpties (koffie, thee, fris, bier, wijn) in de pauze van het concert bij de prijs van uw concertkaart inbegrepen, zodat u in alle rust kunt genieten van uw drankje. Speciale wijnen zijn tegen bijbetaling verkrijgbaar aan de luxe wijnbar in de Hal Grote Zaal. Voorafgaand aan het concert zijn consumpties

tegen betaling verkrijgbaar. Bij concerten zonder pauze is uw drankje voorafgaand aan het concert inbegrepen.

DOELENCAMPUS DoelenCampus is het platform van de Doelen voor verdieping in de muziek. Evenementen met dit icoon bieden deze verdieping in de vorm van een inleiding, masterclass, workshop, nabespreking, cursus of meet & greet.

vrijdag in de flip Vrijdag in de Flip is een nieuwe concertformule in de Doelen. Verrassende en eigenwijze muziek in de intimiteit van de Eduard Flipse Zaal. Alle concerten bestaan uit één lange set zonder pauze en na het concert draait een van de

Het kamermuziekfestival van Janine Jansen verhuist van december naar de zomer.

Save the date 25 - 29 juni 2014

www.kamermuziekfestival.nl

musici van die avond muziek die hij/zij graag hoort.

RED SOFA BANKPAS Voor € 79 per seizoen beschikt u over de Red Sofa Bankpas, waarmee u gedurende het seizoen voor alle Red Sofa-concerten met dit icoon een gratis kaart kunt reserveren (indien beschikbaar). Zie ook www.dedoelen.nl/redsofa

de regeling ‘kaarten ruilen’ (tot 2 werkdagen voor het betreffende concert). U vindt de voorwaarden op www.dedoelen.nl onder het menu ‘Informatie’.

JONGERENKORTING Voor concerten met dit icoon geldt een reductietarief (€ 9) voor bezoekers tot en met 26 jaar of houders van een CJP.

DOELENprogrammering Dit icoon geeft aan dat het concert door de Doelen is geprogrammeerd. Bij deze concerten geldt bovendien

De Red Sofa en Blue Sofa bij de concerten met dit symbool zijn beschikbaar gesteld door de Woonmall.

colofon

Dit magazine is een uitgave van de Doelen en verschijnt drie maal per seizoen.

Programmering

Contact

Neil Wallace (Hoofd programmering) Miriam Duiker Hans de Lange Madelène Roovers Frank van Berkel (Jazz International Rotterdam) Helinth Boks-Keller (Kamermuziekvereeniging)

De kassa van de Doelen is uw aanspreekpunt voor alle vragen over concerten en het bestellen van kaarten. De kassa is bereikbaar van maandag t/m zaterdag van 14.00 tot 18.00 uur via 010 217 17 17 en via e-mail kassa@dedoelen.nl. Het bezoekadres is Schouwburgplein 50, Rotterdam.

Redactie en tekst

Advertenties

Mira van Baalen, Mathijs Bouwman, Elsbeth Grievink, Paul Janssen, Philip Leussink, Guido van Oorschot, Gilles de Sitter, Studio Lonne Wennekendonk, Saskia Törnqvist, Eric Vloeimans, Lottie van Waterschoot, Stephen Westra, Jacqueline Wouters

Afdeling Marketing en Communicatie de Doelen, Femke Meeuwissen, 010 217 17 44, f.meeuwissen@dedoelen.nl

Concept en ontwerp

Oplage

Studio Lonne Wennekendonk

36.000

Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden. De Doelen heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen.

De Woonmall Rotterdam is leverancier van de Red Sofa en Blue Sofa.

Ypma Piano’s is exclusief leverancier van Steinway & Sons piano’s en vleugels in de Doelen

Druk MediaCenter Rotterdam

DTP agenda Philip Leussink, Dorine Verharen

Begunstigers van de Doelen

De Doelen maakt uitsluitend gebruik van FSC-papier

rectificatie In het Doelen Magazine december 2013-februari 2014 is op pagina 27 een verkeerde titel geplaatst boven de column van Eric Vloeimans. De juiste titel van de column is Stijl.

Framing Sculpture

8 feb - 11 mei in Rotterdam

museum boijmans

van beuningen

www.boijmans.nl Winnaar Turing Toekenning 2013

Boijmans Business Club

Kring Van Eyck

voor meer info en e-tickets:

Constantin Brancusi, La Muse endormie, 1910. Arthur Jerome Eddy Memorial Collection. The Art Institute of Chicago. © 2013 c/o Pictoright Amsterdam / Medardo Rosso, Enfant malade, c. 1909. Particuliere collectie / Man

Van over de hele wereld brengt Museum Boijmans Van Beuningen kunstwerken samen van drie pioniers van de moderne kunst. Constantin Brancusi, Medardo Rosso en Man Ray waren alle drie werkzaam in het Parijs van begin 20ste eeuw. Naast ruim veertig sculpturen waarvan vele nooit in Nederland te zien waren, toont het museum honderd vintage foto’s die de drie kunstenaars maakten van hun eigen beeldhouwwerk. Op verrassende wijze veranderden zij de aanblik van hun sculpturen door middel van dramatische belichting, vernieuwende camerastandpunten of het achteraf bewerken van de fotoafdrukken.

‘De ravage in China was enorm. Iedere familie was gebroken, iedere vorm van cultuur was weggevaagd. Toen kwam Bach naar China, op grammofoonplaten. Het was een wonder, een spiritueel medicijn.’ – Tan Dun