Doelen Magazine editie 5

MAGAZINE achtergronden & concertagenda dec.2013.jan.feb.2014

uitblinkers: Julie Fowlis ‘Op de bres voor de Gaelische taal en het Schotse klimaat’ Forbidden Prayers Een kijkje achter de schermen met bariton Dietrich Henschel en regisseuse Clara Pons Richard Strauss Yannick Nézet-Séguin over zijn Strauss-liefde

De doelen sinds 1697 De geschiedenis van de Doelen wortelt in de Middeleeuwen. Toen was ‘de Doele(n)’ een plek binnen de stad waar het Schuttersgilde oefende in het schieten met pijl en boog op een doel. Na verloop van tijd kwamen de Schutters niet alleen meer om te schieten, maar ook om te drinken, om vrienden en kennissen te ontmoeten en om een spelletje te spelen. In 1697 kreeg de toen­ malige Doele toestemming om ook muzikale activiteiten te ondernemen.

Daarmee kunnen we de lijn doortrekken tot nu. In het huidige gebouw gaan concerten hand in hand met de congresfunctie, en komen mensen samen om te genieten en te leren van muziek.

© Sanne Donders

voorwoord

vroeger, ja vroeger In Rotterdam zijn we gewend vooruit te kijken, maar in de Doelen kijken we de laatste tijd ook veel terug. Dit gebouw bestaat nu 47 jaar, en we maken ons op om in 2016 het 50-jarig jubileum van de Doelen te vieren. In de aanloop daar naartoe komen er vele verhalen los. Zoals over de folkfestivals die in de Doelen gehouden werden. Dat waren roemruchte feesten, zo wil de overlevering. In de jaren 60 en 70 was er een beweging in zowel Europa als de Verenigde Staten die op zoek ging naar volksmuziek, een van de wortels van de popmuziek. Dat begon zo’n beetje bij Alan Lomax, geen muzikant maar een bezeten onderzoeker, die vanaf de jaren dertig in een busje de wereld rondreisde en duizenden opnamen maakte van muziek die gemaakt werd op het land en in dorpjes, liefst zo afgelegen mogelijk.

Muzikanten als Bob Dylan en Joan Baez waren sterk beïnvloed door die oude muziek, en in Europa kwam vooral van de oude Keltische gebieden muziek die overal enorm aansloeg: Ierland en Schotland, maar ook Bretagne en Galicië.

De grote populariteit van deze muziek zorgde voor enorme belangstelling voor de folkfestivals in de Doelen.

We hebben de draad vorig jaar weer opgepakt met de Celtic & Balfolk Night.

Vorig seizoen besteedden we er in de wintereditie van dit magazine uitgebreid aandacht aan, ook aan de geschiedenis. De avond zelf was een groot succes; prachtige optredens, veel dansen, en we telden zelfs vijf mannen in kilt!

Zie de sfeerimpressies op pagina 22. We verheugen ons op de tweede editie op 8 februari 2014 (zie pag. 52), die een hele dag zal beslaan. Kom ook en beleef dit feest in de Doelen!

En o ja: als u nog mooie verhalen heeft over de Doelen of over iets wat u in de Doelen meemaakte, dan horen wij die graag! Dat kan per brief (de Doelen, Antwoordnummer 1544, 3000 WB Rotterdam) of per e-mail naar communicatie@dedoelen.nl.

Gabriël Oostvogel directeur-voorzitter

Hovo Rotterdam Tweede semester start februari 2014 Erasmus Universiteit Rotterdam

► Erasmus

Universiteit Rotterdam, Den Haag en Dordrecht

Een selectie van de programma’s: • Vincent Icke: Opmerkzaamheid • Jelle Reumer; Evolutiebiologie • Andreas Wismeijer: Psychologie van Emoties en Geheimen (Den Haag) • Han van der Horst: Grote Geesten, Smalle Straten (Dordrecht) • Meine Pieter van Dijk: Het milieu in China Vraag de studiegids aan: www.hovorotterdam.nl ®

Colleges, cursussen, studiereizen en excursies voor iedereen vanaf 50 jaar

BESPEEL HET ORIGINEEL Steinway revisie

Steinway & Sons is sinds 1853 de maatstaf in de piano- en vleugelbouw. Aan de buitenkant lijken piano’s en vleugels heel sterk op elkaar, maar onder de glanzende laklaag zit een hele wereld van kwaliteitsverschillen in constructie, materiaalgebruik, bouwwijze en vakmanschap.

Originele revisie Een Steinway is (en blijft) alleen een Steinway als het instrument volledig voldoet aan alle kwaliteitsnormen die de fabrikant voor zijn instrumenten heeft opgesteld. Daarom is het van het grootste belang dat bij een revisie deze normen gerespecteerd en in acht genomen worden. Origineel vakmanschap in combinatie met origineel materiaalgebruik zijn hierbij een vereiste.

Exclusief leverancier van De Doelen

Kwaliteit valt te toetsen U herkent een juiste en verantwoorde Steinway revisie aan de volgende, controleerbare feiten:

ORIGINEEL VAKMANSCHAP, MATERIAALGEBRUIK & SCHRIFTELIJKE GARANTIE

Robijnstraat 5, 1812 RB Alkmaar, T 072 541 44 00, www.steinway.nl

inhoud 1

voorwoord

5

DE DOELEN TIPT programmering om niet te missen

6

INSTRUMENT IN BEELD de fortepiano

8

forbidden prayers een kijkje achter de schermen bij Forbidden Prayers

3

concertagenda uitgelicht december januari februari

>> 50 >> 54 >> 64 >> 71

28

kennis graindelavoix zoekt naar de kern van de stem

30

reacties

31

partners dé Turkse sterren in de Doelen

32

op bezoek bij bezoekers aan het woord

38

SCHENKEN EN NALATEN geef de muziek door

14

doelencampus een goed verhaal verrijkt het luisteren

16

bestel en win

17

historie geluid boven beeld

18

vrijdag in de flip terugblik op concert Oliver's Cinema

40 andere geluiden

41 kunstroute Willem van Veldhuizen

20

CELTIC & BALFOLK NIGHT Julie Fowlis – op de bres voor de Gaelische taal en het Schotse klimaat

42 DE POSTBODE EN DE ENGEL

de vrolijkste familievoorstelling in de kerstvakantie

26

duurzaam gouden Green Key voor de Doelen

27

column Eric Vloeimans

44

RICHARD STRAUSS Yannick Nézet-Séguin over zijn Strauss-liefde

80

COLOFON

Het kamermuziekfestival van Janine Jansen verhuist van december naar de zomer.

Save the date 25 - 29 juni 2014

www.kamermuziekfestival.nl

The Manhattan Manhattan Hotel The Hotel & & Brasserie Brasserie Geniet van een heerlijk diner voorafgaand Geniet van een heerlijk diner voorafgaand aan een concert of andere voorstelling in aan een concert of andere voorstelling in Concertgebouw De Doelen Concertgebouw De Doelen voor slechts â‚Ź 39,50 in The Manhattan Brasserie voor slechts â‚Ź 39,50 in The Manhattan Brasserie Voor reserveringen: Voor reserveringen: tel: +31 (0) 10 430 2411 tel: +31 (0) 10 430 2411 of e-mail: of e-mail: brasserie@manhattanhotelrotterdam.com brasserie@manhattanhotelrotterdam.com De Doelen is vanuit het hotel bereikbaar via een overdekte loopbrug.

De Doelen is vanuit hetparkeermogelijkheden hotel bereikbaar via een overdekte loopbrug.

Valet Parking en ruime aanwezig.

Valet Parking en ruime parkeermogelijkheden aanwezig.

Het diner bestaat uit een 3-gangenmenu van de Chef inclusief 2 Het diner bestaat uit een 3-gangenmenu van de Chef arrangementen inclusief 2 glazen wijn en water.

Bekijk onze website voor actuele glazen wijn en water.

Bekijk onze website voor actuele arrangementen met overnachting in het 5-sterren The Manhattan Hotel. met overnachting in het 5-sterren The Manhattan Hotel.

The Manhattan Hotel Rotterdam | The Manhattan Brasserie & Bar TheWeena Manhattan | The| T: Manhattan & Bar 686 | Hotel 3012 Rotterdam CN Rotterdam +31 (0) 10Brasserie 430 2000 Weenareservations@manhattanhotelrotterdam.com 686 | 3012 CN Rotterdam | T: +31 (0) 10 430 2000 reservations@manhattanhotelrotterdam.com www.manhattanhotelrotterdam.com www.manhattanhotelrotterdam.com

de doelen tipt

tips OM NIET TE MISSEN 12 januari, 6 februari en 16 februari 2014

8 en 9 februari 2014

Een heel weekend kippenvel met Beethovens Negende Symfonie en Malicorne Lottie van Waterschoot communicatiemedewerker, de Doelen Het weekend van 8 en 9 februari staat al lang geblokkeerd in mijn agenda. Dan ben ik het gehele weekend in de Doelen te vinden!

Zaterdag 8 februari bij de Celtic & Balfolk Night voor de Franse folkartiest Gabriel Yacoub.

Mijn eerste ontmoeting met hem was in 2006 in de Doelen en ik was meteen verkocht.

Wat een stem en wat een prachtige chansons. Nu komt hij met Malicorne, zijn folkband.

Ik ben erg benieuwd wat ze brengen. Een dag later, zondag 9 februari staat Beethoven 9 op het programma. Dit blijft een pareltje en ik kan er maar geen genoeg van krijgen. Vooral het slot, wie krijgt daar nou geen kippenvel van.

Kijk voor meer informatie over deze concerten in de agenda op p. 72 en 74.

6 februari 2014

Een hernieuwde kennismaking met de wereldhits van de legendarische Bill Withers Vincent de Koning data-analist, de Doelen Voor mij is Bill Withers een van de grootste (soul)muzikanten aller tijden. Tijdloze muziek, met prachtige melodieën. Ook zijn teksten vind ik echt heel mooi. Donderdag 6 februari zingt Sabrina Starke zijn repertoire.

Ze heeft een geweldige stem.

Ik ga extra graag naar dit concert omdat een oud-schoolgenoot in haar band speelt. Ik heb vroeger met hem gemusiceerd, net als met een aantal andere doorgebroken muzikanten, destijds leerling van het Segbroek College (Den Haag).

Nostalgie met een vleugje jaloezie.

Kijk voor meer informatie over dit concert in de agenda op p. 72.

Vrolijke boel bij Billy the Kid en King of Games Esmeralda Wenas marketing en communicatie, Rotterdams Philharmonisch Orkest Met mijn man en dochtertje ga ik zeker naar de Muzikaal Verhaal-voorstellingen King of Games op 12 januari en Billy the Kid op 16 februari.

Ik moet bekennen dat ik deze concerten al jaren bezoek, al ver voordat ik moeder werd. Gewoon, omdat het zo’n leuke combinatie is van mooie muziek, het hele Rotterdams Philharmonisch én steeds verrassende acts op het podium, zoals poppentheater of ballet. Voor de uitvoering van Romeo en Julia, vanaf 6 februari, regelen we een oppas. Dit stuk van Prokofjev is favoriet bij zowel mijn man als mijzelf.

Kijk voor meer informatie over deze concerten in de concert­agenda p. 66, 71 en 76.

17 januari 2014

De perfecte combinatie van live muziek en moderne dans bij Rameau, Messiaen, Pontier Cindy van der meijden senior designer, Studio Lonne Wennekendonk Concerten bezoeken van uit­ eenlopende genres, daar krijg ik nooit genoeg van. Ik luister graag naar folk, indie, klassiek, elektronisch, genres die nog geen naam hebben… én ik ben groot liefhebber van moderne dans. Om zelf te doen en om naar te kijken. Hoewel het vanzelfsprekend lijkt dat deze twee disciplines live een perfecte combi zijn, heb ik dat nog niet vaak ervaren. Op 17 januari grijp ik mijn kans. Tijdens Rameau, Messiaen, Pontier wordt het podium in de Grote Zaal omgetoverd tot danspodium, waar live muziek en dans elkaar aanvullen. Het belooft een bijzondere samenwerking te worden tussen Codarts Dans, Calefax Rietkwintet en Charlotte Riedijk. Ik kan niet wachten!

Kijk voor meer informatie over dit concert in de concert­agenda p. 67.

5

6

instrument in beeld

de fortepiano een eikenhouten wonder uit 1785

interview met restaurateur en verzamelaar Edwin Beunk door Elsbeth Grievink foto’s Sanne Donders

Vroeger bekleedde men de hamers van de piano’s met lapjes leer. Sinds 1840 wordt hier vilt voor gebruikt.

Deze fortepiano heeft geen pedalen. In plaats daarvan kun je de dempers optillen door met je rechterknie de ‘kniehevel’ omhoog te duwen. Met het schuifje dat in het midden boven het klavier zit, trek je de moderator (een strook vilt tussen de hamers en de snaren) naar je toe, waardoor je een mildere klank krijgt. Bij moderne piano’s doe je dat met je linkerpedaal.

Het zwarte klavier kom je vaker tegen bij vroege fortepiano’s. Dat komt van het Franse clavecimbel. ‘Gezegd wordt dat het klavier zwart was om de blanke handen van chique vrouwen mooi te laten uitkomen.’

Hoe ouder de piano, hoe dunner de zang­bodem (het hout dat zich onder de snaren bevindt). Dat past bij het precieze, gearticuleerde geluid. Hoe dikker de zangbodem, hoe ‘zangeriger’ het geluid.

spotify playlist Het klavier is met 61 toetsen een stuk smaller dan dat van de moderne piano, die 88 toetsen heeft. ‘Je kunt er geen Schubert of Chopin op spelen.’

Beluister Mozarts Fantasie in c KV475 op fortepiano en in een uit­ voering op een moderne vleugel via de Spotify-playlist van dit magazine. www.dedoelen.nl/spotify

7

De fortepiano is de voorloper van de moderne piano. Het instrument heeft een heel eigen geluid. Voor sommige concerten huurt de Doelen er een van Edwin Beunk, restaurateur en verzamelaar.

Een wonder. Zo noemt Edwin Beunk de eikenhouten piano die in het midden van zijn werkplaats annex salon in Enschede staat. Het instrument is maar liefst 230 jaar oud. ‘Het kwam hier binnen als een wrak. Na minstens duizend uur restauratiewerk ziet het er weer goed uit.

Het is gemaakt van Duits eikenhout, als meubel was het niet per se een bijzonder ding. Maar als je hier Mozart op speelt, blijkt het een juweel. Dan denk je: ja, zo klopt het.’

‘De piano veranderde mee met de smaak van die periode’, legt Beunk uit. ‘De klank van de oude fortepiano’s hoort bij de klank uit die tijd: je kunt er de slanke tonen uit halen waar de composities van Haydn, Mozart en Beethoven om vragen. Je hoeft de toetsen nauwelijks aan te raken, zo gevoelig zijn ze. Later kwam de lange, zingende toon op. Daarom hebben de moderne piano’s een veel dikkere zangbodem, zwaardere hamers en een hogere snaarspanning. Op een moderne piano kun je makkelijker sjoemelen, dat lukt je op een fortepiano niet.’

Naast het exemplaar uit 1785 staan er nog een stuk of twintig iets nieuwere piano’s bij Beunk in de werkplaats.

Sommige hebben een jasje aan en staan klaar om vervoerd te worden. Voor speciale concerten in de Doelen rijdt hij ze naar Rotterdam. ‘Dertig jaar geleden was bijna niemand geïnteresseerd in de fortepiano’, vertelt Beunk. ‘Maar tegenwoordig is er een hernieuwde belangstelling voor. Ze worden bij pianorecitals gebruikt en ook als soloinstrument bij pianoconcerten.

Consequentie is wel dat de orkestleden zich een beetje moeten inhouden, anders hoor je hem niet.’ Zeker bij een modern orkest zou de fortepiano anders worden overvleugeld. Bij een gezelschap als het Orkest van de Achttiende Eeuw zijn balans en klankkleur prachtig op elkaar afgestemd. •

Bezoek de Beethoven Belevenis Tijdens de Beethoven Belevenis III (8 t/m 10 februari 2014) zal Kristian Bezuidenhout op een fortepiano van Edwin Beunk spelen. Zie de concert­agenda pagina's 73 en 74 voor meer informatie.

8

Een kijkje achter de schermen bij Forbidden Prayers Bariton Dietrich Henschel en filmregisseuse Clara Pons zetten de ‘puntjes op de i’ van het film-­concert-project Forbidden Prayers. Een productie die dankzij de Doelen en Dietrich Henschel tot stand is gekomen en die nu wereldwijd gespeeld wordt. Een kijkje achter de schermen.

door Marjolein Holtbernd-Streevelaar foto’s Sanne Donders en Susanne Diesner

forbidden prayers

9

De film is opgenomen en gemonteerd. Orkest, zanger, regisseur, dirigent en technici staan in de startblokken… en dan moeten de ‘puntjes op de i’ worden gezet.

Eindelijk is het zo ver: de spraakmakende, internationale, scenische productie Forbidden Prayers – waarvan de Doelen initiatiefnemer is – beleefde op 20 september 2013 haar wereldpremière in Düsseldorf. Het Doelen Magazine benutte de gelegenheid om een blik te werpen op de gebeurtenissen in de Düsseldorfer Tonhalle.

In de Doelen is Forbidden Prayers op 6 december te beleven in een uitvoering met het Rotterdams Philharmonisch Orkest, partner in dit prestigieuze project.

‘Die liederen zijn zó mooi, misschien heb je zin om daar iets scenisch mee te doen?’ Dat was de vraag die Neil Wallace, hoofd programmering van de Doelen, aan bariton Dietrich Henschel stelde na zijn betoverende uitvoering van enkele orkestliederen van Hugo Wolf in de zomer van 2010. Die was meteen enthousiast en zag hierin een goede mogelijkheid om bij de romantische, aangrijpende liederen van zijn lievelingscomponist Wolf een muzikaal filmproject te maken. Natuurlijk moest Clara Pons, met wie hij kort daarvoor een succesvol project met Schuberts Schwanengesang had gerealiseerd, de regie in handen nemen.

Zij selecteerden veertien liederen van Hugo Wolf die allen het spanningsveld tussen religieuze beleving en gepassioneerde liefde, tussen schuld en vergeving thematiseren, waaronder de twaalf door de componist zelf voor orkest bewerkte liederen op teksten van Eduard Mörike. Clara Pons vervaardigde op deze basis een filmscript waarin de innerlijke tweestrijd van een priester na een intense liefdeservaring met een geheimzinnige, bijzonder mooie vrouw leidt tot een wanhopige zoektocht naar zijn eigen persoonlijkheid en zijn houding tot de liefde en tot God. ‘Maar wanneer je goed luistert’, aldus Dietrich Henschel, ‘zijn deze gedichten van Mörike helemaal niet droevig, eerder is het een zoeken én vinden, als een groot verhaal van de liefde’. Of zoals Clara Pons het uitdrukt: ‘een zoeken naar de zin of zinloosheid

»

10

forbidden prayers

Clara Pons en Dietrich Henschel

spotify playlist Beluister Dietrich Henschel via de Spotify-playlist behorende bij dit magazine. www.dedoelen.nl/spotify

forbidden prayers

© Clara Pons

© Clara Pons

© Clara Pons

De filmbeelden worden steeds in drie parallel verlopende ‘verhalen’ getoond: als een middeleeuws altaardrieluik.

11

in het leven’. Voor de film kozen Henschel en Pons voor de Duitse titel Irrsal, een onvertaalbaar begrip dat Mörike gebruikte in een van zijn Peregrinagedichten en dat precies dat innerlijke conflict uitdrukt.

De filmbeelden worden steeds in drie parallel verlopende ‘verhalen’ getoond, waardoor de ondertitel ‘een triptychon van een verboden liefde’ ontstond: als een middeleeuws altaardrieluik. Het is steeds

de muziek die het verloop van de filmbeelden bepaalt, niet een logisch verhaal of een realistische gebeurtenis. Iedereen kan dan voor zichzelf het gevoel hebben: ‘ja, zo zou het kunnen gebeuren – waarom eigenlijk niet?’ ‘Dat maakt gelukkig, dat vind ik goed’, voegt Pons eraan toe.

Tijdens de lunch is er even tijd voor een gesprek over het project.

Wij vragen welke ‘rol’ de zanger Dietrich Henschel nu eigenlijk

»

12

forbidden prayers

‘Jongeren zullen in de liederen en in de filmbeelden zeker ervaringen en gevoelens uit hun eigen leven herkennen.’

speelt in de film: is hij zelf deze zoekende priester, de jonge vertwijfeld verliefde dichter en theologiestudent Eduard Mörike, of eerder de als een bezetene componerende Hugo Wolf?

‘Er is ook altijd veel van mijzelf bij’, is zijn spontane reactie.

Henschel raakte voor de liederen van Hugo Wolf al als zestienjarige jongen in vuur en vlam. Het is dan ook zijn overtuiging dat juist voor jongeren op die leeftijd ‘de ongelofelijke intensiteit van deze muziek een bijna betoverende werking kan hebben’. En zij zullen in de liederen en in de filmbeelden ‘zeker ervaringen en gevoelens uit hun eigen leven herkennen’. Dat geldt ook voor al diegenen die niet meer zestien zijn, maar hun hart openen voor deze muziek, ‘die je direct in je ziel weet te pakken, het moet via alle zintuigen bij de luisteraar aankomen!’

•

Roberto Álvarez

‘Wanneer je tijdens het concert goed luistert zijn deze gedichten helemaal niet droevig, eerder is het een zoeken én vinden, als een groot verhaal van de liefde.’

bestel kaarten voor forbidden prayers vr 6 december 2013 Rotterdams Philharmonisch Orkest Otto Tausk dirigent Dietrich Henschel bariton Clara Pons film en regie Kijk voor meer informatie over dit concert in de agenda op p. 54.

13

14

doelencampus

luisterhulp De laatste jaren heeft de Doelen zijn activiteiten op het gebied van educatie sterk uitgebreid met inleidingen, nabesprekingen, workshops, (online) cursussen, debatten en openbare masterclasses. Deze activiteiten vallen onder de term DoelenCampus.

Philip Leussink

EEN GOED VERHAAL VERRIJKT HET LUISTEREN door Elsbeth Grievink

Hoe komen de programmatoelichtingen tot stand bij de concerten die de Doelen programmeert?

En wat zijn de ingrediënten voor een goede toelichting?

Redacteur Philip Leussink vertelt over zijn vak.

‘Wie helemaal blanco naar een concert gaat, luistert anders naar muziek dan iemand met voorkennis’, vertelt Philip Leussink, die al vele jaren de programmatoelichtingen voor de Doelen verzorgt. ‘Daarom geven we onze bezoekers de kans om zich van tevoren in te lezen. Dat doen we met een programmaboekje, vaak aangevuld met een gesproken inleiding. Daarmee plaatsen we de muziek in zijn context. We vertellen over de muziek zelf, over de plek waarop en de tijd waarin deze geschreven is en over het leven van de componist. Veel bezoekers vinden het fijn om meer te weten over de achtergrond van de muziek, we krijgen zeer enthousiaste reacties op onze toelichtingen en inleidingen.’

Philip Leussink is musicoloog en schrijft ook zelf geregeld toelichtingen. Voor de concerten in de Doelen werkt hij met een pool van schrijvers. Leussink: ‘Zij worden gekozen op basis van hun deskundigheid. Zo is de een specialist op het gebied van pianorepertoire, een ander is thuis in de barokmuziek en weer een ander overziet het spannende terrein van hedendaagse muziek. Interessant aan deze samenwerking is bovendien dat

iedere auteur zijn eigen stijl heeft. Een goede toelichting voert je mee naar een andere wereld en brengt een verhaal tot leven.

Muziektechnische details vind ik niet altijd belangrijk, ze zijn in de concertzaal alleen functioneel wanneer deze het begrip voor het gespeelde werk vergroten. Enig zicht op de constructie van een compositie of de idee erachter kan veel verschil maken, dat geldt zeker voor nieuwe muziek. De muziek optimaal beleven, de fantasie prikkelen, dán werkt een toelichting verrijkend.’

Een voorbeeld van een tekst die Leussink bijblijft is een toelichting bij Bachs Matthäus-Passion. ‘De auteur beschrijft hoe Bach in zijn werkkamer in Leipzig in het voorjaar van 1727 het werk aan zijn grootse passie afrondt. Je kijkt mee over Bachs schouder en ziet zijn werktafel met attributen uit die tijd. Ondertussen passeren enkele termen over muzikale retoriek in de Barok, die in deze verhalende vorm veel begrijpelijker zijn dan in een technische verhandeling.

Dát bedoel ik, vanuit een kijkje in die tijd ben je klaar om naar een concert te gaan luisteren.’

•

doelencampus

thuis voorbereiden?

We bieden de programmatoelichtingen zowel op print als digitaal gratis aan: u kunt het boekje van het Doelen­concert waarvoor u kaarten hebt gekocht per e-mail thuis ontvangen. Zo kunt u het verhaal thuis al lezen, zodat u in de Doelen kunt genieten van het concert, uw gezelschap en een drankje.

bijbel voor muziekwetenschappers

Musicophilia

In 2007 schreef de Engelse hoogleraar neurologie Oliver Sacks het boek Musicophilia ‘over liedjes in je hoofd en andere muzikale hallucinaties’ (de Nederlandse editie is recent heruit­ gegeven). Daarin toont hij aan de hand van toegankelijke beschrijvingen van zijn patiënten en hun opmerkelijke ervaringen hoe bijzonder het verschijnsel muzikaliteit is. In het hoofdstuk over muzikale dromen haalt Sacks een anekdote aan van de componist Hector Berlioz, die in zijn Mémoires beschrijft hoe hij een symfonie probeert te weren die zich hardnekkig in zijn dromen manifesteert: [...] ‘Ik bleef stil liggen, pantserde me tegen de verleiding, klampte me vast aan de hoop dat ik de muziek zou vergeten. Ten slotte viel ik in slaap; en toen ik daarna wakker werd, was elke herinnering eraan voorgoed verdwenen.’

© Natascha van Gulden / MultiCopy

Tot de vele bronnen die auteurs van concerttoelichtingen raadplegen behoort al decennia The New Grove Dictionary of Music and Musicians, waarvan de eerste uitgave verscheen in 1878.

De zevende editie uit 2001 omvat 29 volumes, zo'n twee meter op de plank. Sinds 2008 is deze ‘bijbel’ voor muziekwetenschappers digitaal te raadplegen als onderdeel van Oxford Music Online.

Ook de uitgebreide literatuurverwijzing bij elk onderwerp vormt een belangrijke informatiebron.

Ontvangt u de programma­toelich­tingen van uw Doelenconcerten nog niet thuis? Geef dan aan via kassa@dedoelen.nl dat u de toe­lichtingen graag ontvangt. U krijgt deze dan voortaan twee dagen voor uw concertbezoek in uw mailbox. Deze service geldt alleen voor de eigen programmering van de Doelen, in de agenda herkenbaar aan dit icoon:

vers van de pers

Soms zijn de programmaboekjes nog warm als ze op de programmabalie belanden. Dan was er die dag waarschijnlijk een programmawijziging, waardoor ze kort voor het concert werden gedrukt. Door een techniek van tekst en beeld inprinten op voordrukken kunnen de boekjes in zeer korte tijd geproduceerd worden.

spijskaart of toelichting?

Tegenwoordig staat bij klassieke concerten het luisteren voorop. Tot laat in de negentiende eeuw kon het publiek tijdens het concert in- en uitlopen en werd het aan tafeltjes bediend.

Men las de spijskaart, geen toelichting.

Lezen én luisteren

Wie helemaal blanco naar een concert gaat, luistert anders naar muziek dan iemand met voorkennis. Niet alleen lezen over die muziek, maar de muziek al kennen verandert de live luisterervaring. Zo zijn veel mensen wat huiverig voor de modernere muziek.

Herhaald beluisteren kan deze drempel enorm verlagen. Zo klinkt bijvoorbeeld het mysterieuze tweede deel uit Bartóks Vijfde Strijkkwartet – dat het Artemis Quartett op 10 december uitvoert – live mogelijk nog veel mysterieuzer als je er al eens kennis mee hebt gemaakt. De gratis (online) muziekdienst Spotify biedt een ruime keuze voor zo'n kennismaking. En de Centrale Discotheek Rotterdam geeft toegang tot een enorme verzameling cd's in alle genres. Kijk op muziekweb.nl voor meer informatie.

15

16

BESTEL EN WIN

de mooiste prijzen...

KAARTEN Peter en de Wolf (2,5+) CD Old, new & blue de nieuwe cd van Eric Vloeimans en Holland Baroque Society

Trompettist Eric Vloeimans is nooit bang om zijn grenzen te verleggen.

Met Holland Baroque Society verkent hij op de recent uitgebrachte cd Old, new & blue de zeventiende eeuw. Op de cd (vijf sterren in NRC!) klinkt muziek van onder anderen Merula, Tunder en Tallis. Holland Baroque Society reist daarnaast door de tijd met Erics eigen nummers zoals Wet Feet en Cleopatra.

Wij mogen onder onze lezers vijf cd’s verloten. Kans maken? Mail uw naam en adres o.v.v. cd Eric Vloeimans naar communicatie@dedoelen.nl.

deze muziek live horen?

Dat kan op 22 februari, zie p.77 van de agenda.

Dichtbundel van Heinrich heine Op zondag 8 december draagt Arnon Grunberg gedichten voor van Heinrich Heine in het programma Harry: Heine in Holland (zie pagina 56 van de agenda).

Heine was in zijn tijd de invloedrijkste dichter en prozaïst van het Duitse taalgebied. De Nederlandse basbariton Marc Pantus stelde voor dit concert een verrassend, afwisselend en soms ook geestig programma samen over het familieleven van de beroemde Duitse meester.

Thuis nagenieten van de teksten van de dichter kan met deze prijs.

Onder alle bezoekers van dit concert verloten wij het boek Duitsland, een wintersprookje en andere gedichten met een zeer ruime keuze uit alle gedichten van Heinrich Heine (met Nederlandse vertaling).

In de volgende uitgave van het Doelen Magazine besteden we uitgebreid aandacht aan de Kinder­ muziekweek die in maart 2014 plaatsvindt. Aan de programmering van dit festival wordt nog hard gewerkt, maar een tipje van de sluier kunnen we al oplichten. Eén hele dag staat in het teken van Peter en de Wolf, muziek die je zeker één keer in je leven live gehoord móet hebben.

Frank Groothof speelt op deze dag (30 maart 2014) speciaal voor de allerkleinsten (2,5+) een prachtige klezmer-variant van de bekende Peter en de Wolf. Onder de lezers van het Doelen Magazine verloten wij vrijkaarten voor het hele gezin.

Kans maken? Stuur een e-mail naar kassa@dedoelen met daarin uw adres en het aantal leden waaruit uw gezin bestaat o.v.v. Peter en de Wolf-prijs.

VIParrangement in The Manhattan hotel rondom het concert van Janine Jansen en het KCO

The Manhattan Hotel is hét luxe zelfstandige vijfsterren hotel van Rotterdam, gelegen naast de Doelen.

Onder alle bezoekers van het concert van Janine Jansen verloten wij een Vip-arrangement in dit hotel. Het arrangement omvat een driegangen-diner inclusief bijpassend wijnarrangement in The Manhattan Brasserie en een overnachting in een Junior Suite en een uitgebreid ontbijt de volgende morgen.

Om kans te maken op deze prijs bestelt u kaarten voor het concert van Janine Jansen en het KCO (zie de agenda pagina 76) o.v.v. actie The Manhattan.

Heeft u al kaarten voor het concert gekocht? Bel 010 217 17 17 of mail kassa@dedoelen.nl en geef te kennen dat u wilt meedoen aan deze actie.

Prijswinnaars ontvangen na februari 2014 bericht. Over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.

partners historie

geluid boven beeld door Elsbeth Grievink

Mevrouw van Mastrigt maakte de bouw van de Doelen in de jaren zestig heel bewust mee. Haar vader was als jurist betrokken bij de Rotterdamse Marmer Industrie, die het marmer leverde en op de gevel en in het interieur aanbracht.

Mevrouw van Mastrigt: ‘Toen de nieuwe Doelen werd gebouwd, was ik student.

In mei 1940 was ook de oude Doelen getroffen.

Met weemoed spraken mijn ouders over de geweldige akoestiek van dat gebouw, het werd enorm verheerlijkt. Zou de nieuwe muziekzaal daaraan kunnen tippen? Iedereen was blij dat er een nieuw concertgebouw zou komen. We keken ontzettend naar de opening uit. Toen het zover was, konden we onze ogen nauwelijks geloven. Wat een ruimte, zo royaal! Nog steeds vind ik het leuk dat je in de foyer een rondje kunt lopen en zo’n mooi uitzicht hebt naar buiten. En de akoestiek?

Ook die was prachtig! Van mijn vader hoorde ik dat de marmeren bekleding van de wanden in de Grote en Kleine Zaal bedacht zijn door de akoestisch ingenieur. Die had het laatste woord, niet de archirect. Het geluid ging boven het beeld.’

Jong geleerd ‘Ik heb altijd van muziek gehouden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, was ik een kleuter.

Buitenspelen was er niet bij. Eens per week kreeg mij moeder pianoles, thuis. Dat was een hoogtepunt. Als een muis zo stil zat ik naast de piano te luisteren. Aan het einde van de les vroeg ik de lerares om nog een stukje voor me te spelen. Deze herinneringen hebben ervoor gezorgd dat muziek altijd belangrijk voor me is geworden. Ik kom graag in de Doelen. Er is met ontzettend veel liefde aan het gebouw gewerkt en tot op de dag van vandaag wordt er met veel liefde gemusiceerd. Mijn vader en moeder zijn inmiddels overleden. Mijn man en ik nemen graag familie en vrienden mee naar de concerten, die daardoor zelf ook weer graag naar de Doelen gaan. Laatst ging een neef van ons met vrienden naar de Lord of the Rings. Tijdens het concert smste hij me één woord: ‘kippenvel’.

Met zo’n reactie ben ik dan erg blij.’ •

‘Van mijn vader hoorde ik dat de marmeren bekleding van de wanden in de Grote en Kleine Zaal bedacht zijn door de akoestisch ingenieur.

Die had het laatste woord, niet de archirect.

Het geluid ging boven het beeld.’

17

18

vrijdag in de flip

Vrijdag in de Flip is een nieuwe concertformule in de Doelen.

Verrassende en eigenwijze muziek in de intimiteit van de Flipse Zaal.

Alle concerten bestaan uit ĂŠĂŠn lange set zonder pauze en na het concert draait een van de musici van die avond muziek die hij/zij graag hoort.

vrijdag in de flip

PROGRAMMA 6 december

Ensemble Black Pencil liet zich voor Buffoni! inspireren door de Commedia dell’Arte. p.55

13 december

Met zijn geweldige stembereik brengt Rogier Pelgrim gevoelige, melancholische popliedjes. p.57

20 december

Het stijf uitverkochte concert van Oliver’s Cinema was een van de eerste concerten in de fonkelnieuwe concertreeks Vrijdag in de Flip. Op deze pagina blikken we terug op deze avond.

Technici leggen in stilte de laatste hand aan de vlakke vloer.

Kabels worden aangesloten, het licht wordt afgesteld.

Dan volgt de soundcheck. De geluids­technicus kijkt met keurende blik de zaal rond. ‘Veel zal ik niet uitversterken.

Dit trio is gebaat bij de akoestiek van de zaal. Een tikje bas erin en verder van de knoppen afblijven.’ door Gilles de Sitter foto’s Sanne Donders

spotify playlist Thuis alvast luisteren naar een voorproefje? Beluister de Spotify playlist behorende bij dit magazine voor 'Vrijdag in de Flip-muziek'. www.dedoelen.nl/spotify

Het is een half uur voor aanvang. Vanavond speelt trompettist Eric Vloeimans met zijn nieuwe trio Oliver’s Cinema. Het is het eerste concert van de nieuwe serie Vrijdag in de Flip, waarbij vrij baan wordt gegeven aan onconventionele bezettingen, muziekstijlen en cross-overs. Beneden in de foyer, bereikbaar via de zijingang aan de Karel Doormanstraat, speculeert een gemêleerd publiek over wat komen gaat. Een groepje twintigers laat de naam Vloeimans veelvuldig vallen. Oliver’s Cinema blijkt geknipt voor een avondje in de Flip: kleine bezetting, filmisch en sferisch van karakter. Een band bij wie je ‘op schoot zou willen kruipen’.

Het optreden werkt betoverend. De bijgeluiden die opklinken uit de instrumenten vallen onmerkbaar samen in het ritme van de composities. Het klepperen van de toetsen, het rondzingen van boventonen, het geluid van ontsnappende lucht. Met een mystieke interventie van Vloeimans lijkt het alsof de zaal wegvliegt. Bij de toegift schuift de grote deur tussen de zaal en de foyer open.

Exotisch gekleurd licht valt de zaal binnen. Tuur Florizoone legt zijn accordeon neer en stapt achter de draaitafels. De rij voor Club Tropicana drinks is lang en de avond gelukkig ook. •

‘Flipse, de jonge, energieke, stond met het bekende vuur te dirigeeren. Zijn colbertje had hij natuurlijk al lang afgelegd, dat is hem te lastig als hij de vonkenspettende muziek van ’n Fransch componist moet instuderen.’ (Groot Rotterdam, 3 november 1933)

Het nieuwe soloprogramma van pianist Michiel Borstlap. p.61

27 december

Mr. Clash met Andy Smart.

p.64

10 januari

Quatro Ventos richt zich op de vrolijke kant van de fado p.65

17 januari

Verdi 2.00 door I Compani. Verdi klinkt soms als tango, dan weer als vrolijke circusmuziek. p.68

24 januari

Het Jazz Orchestra of the Concert­ gebouw speelt een wervelend concert met live gemixte film­beelden en dj Git Hyper. p.69

31 januari

Ingetogen, recht-uit-het-hart songs van duo Vonder & Bloom. p.70

7 februari

Zangeres Daisy Correia zingt een wonderschone mix van pop en fado. p.72

14 februari

‘Poetic dynamite’ tussen strijkkwartet Zapp4 en gitarist Anton Goudsmit.

p.75

21 februari

EtnoSaraj speelt verschillende traditionele muziekstijlen uit voormalig Joegoslavië. p.77

28 februari

Arifa: ‘een muziektaal die je in iedere vezel raakt’, aldus Trouw. p.79

19

20

Così fan tutte

Julie Fowlis

Op de bres voor de Gaelische taal en het schotse klimaat Een interview met zangeres Julie Fowlis over de keuze voor haar moedertaal.

door Saskia Törnqvist foto’s Sanne Donders

Celtic & Balfolk Night

‘Natuurlijk, jullie zijn van harte welkom bij mij thuis, al heb ik het nu erg druk met tournees en cd-opnamen. En wees gewaarschuwd: ik woon in the middle of nowhere’ – zo mailt de Schotse Julie Fowlis in antwoord op ons verzoek om een interview en een fotosessie.

Tijdens de Celtic & Balfolk Night van de Doelen treedt zij op met haar groep; slechts één keer eerder was zij in Nederland. Alle reden voor een nadere kennismaking.

Dat Fowlis zo druk is wekt geen enkele verbazing; binnen en buiten Schotland geldt zij als het zingende boegbeeld van haar volksmuziek, de liederen in het Schotse Gaelisch. Dat ze in de wildernis woont is ook niet zo vreemd: het is de enige omgeving waar haar muziek echt kan gedijen. Wanneer Fowlis met haar heldere stem zingt en op haar pipes en tin wistles speelt, klinkt er één brok puur natuur. Onze Schotse hotelbaas, die zo vriendelijk is om ons een lift te geven, zoekt zijn weg door een stijgend parcours van smalle land- en zandweggetjes. Bovenop een steile helling, met uitzicht over grote naaldbomen en een meer in de diepte, prijkt een spiksplinternieuwe woning, geflankeerd door een moestuin. Volgens Fowlis’ routebeschrijving hebben wij onze bestemming bereikt.

Julie Fowlis, tenger, broos, maar met een energieke oogopslag, wacht ons op in de deuropening. ‘Gevonden!’ zegt ze lachend.

Er volgt een rondleiding door het huis in aanbouw met de studioruimte waar zij onlangs, met onder anderen haar Ierse echtgenoot en bouzoukispeler Eamon Doorley, haar laatste

21

Julie Fowlis (1979) Opgegroeid op North Uist, Buiten Hebriden, Schotland 2005: eerste cd Mar A Tha Mo Chridhe 2007: tweede cd Cuilidh 2008: wint BBC Folk Singer of the Year Award 2009: Derde cd Uam 2011: Deelname aan het project Cape Farewell 2012: zingt voor de soundtrack van de Disney Pixar film Brave Fowlis toert geregeld met haar groep door de VS, Canada en Europa. Ze woont met haar Ierse echtgenoot Eamon Doorley (bouzoukispeler in de Ierse folkgroep Danú) en twee dochters in de Schotse Highlands.

»

»

»

»

»

»

»

»

cd opnam. ‘Het is erg fijn om hier thuis te werken, zeker nu we twee dochtertjes hebben’, zegt Fowlis. ‘Ik herinner me één avond toen we aan het opnemen waren en de jongste niet kon slapen.

Ik nam haar op schoot en heb zo een heel lied kunnen inzingen.

Een prachtig lied was het, op een heel droevige tekst van Sorley MacLean, de belangrijkste Gaelisch dichter van de vorige eeuw.

Krachtige, sociaal bewogen poëzie schreef hij. MacLean gaf onze muziek een nieuwe richting, een nieuwe vorm.’

Terwijl ze koffie inschenkt raakt het gesprek op het spannings­ veld dat lijkt te bestaan tussen tekst en melodie in de Keltische muziek. ‘Onze melodieën klinken meestal heel vriendelijk en ongecompliceerd, terwijl de teksten vaak veel tragiek verraden.

Vergeet niet: Schotland – en hetzelfde kan gezegd over Ierland – kent een harde geschiedenis van armoede, honger, strijd en onderdrukking. Veel liedteksten reflecteren dat, terwijl de melodieën eraan voorbij lijken te gaan. Het is tekenend voor hoe de mensen hier waren: men klaagde weinig, maar droeg zijn lot. Vaak met humor.’

»

Celtic & Balfolk Night

Keltische klanken, Europese dansen Vorig jaar vond in de Doelen de eerste editie plaats van de Celtic & Balfolk Night. Het dak ging eraf en de voeten gingen van de vloer op klanken van fiddles, pipes, accordeons en gitaren. Alle reden dus voor een tweede editie op 8 februari met folkmuziek uit onder andere Schotland, Ierland, België, Frankrijk en Nederland.

© Eric Blok

© Eric Blok

Waarom zoeken zo veel Nederlanders hun muzikale heil in Latijnse sferen terwijl de Keltische klanken van onze naaste buren minstens zo hartverwarmend zijn? Waarom ingewikkeld flamenco, tango en salsa dansen, terwijl de Bourrée, Schottische of Mazurka veel makkelijker zijn te leren? Steeds meer – vaak jonge – Nederlanders maken daarom de overstap naar laag­drempelige Europese volksdansen.

© Eric Blok

22

De eerste editie van de Celtic & Balfolk Night in 2013

Je zou nu kunnen spreken van een revival van een revival, want ook in de jaren zeventig maakte de Keltische folkmuziek een bloeiperiode door. Het was de tijd waarin de Bretonse harpist Alan Stivell, de Ierse Dubliners en de Franse formatie Malicorne het grote stadspubliek lieten kennismaken met hun dood gewaande volksmuziek. Malicorne verwierf daarbij een soort cultstatus: met de intrigerende combinatie van elektrische gitaar, viool, hakkebord, draailier en bouzouki brachten band­leider Gabriel Yacoub en de zijnen enigszins duistere folk-nummers waarin Keltische echo’s weerklonken.

Na een lange periode van gescheiden bezigheden kwamen de groepsleden in 2010 weer bij elkaar voor een reünie tijdens het Festival de Francofolies in La Rochelle. Het oude trouwe publiek stroomde weer toe, ditmaal met een jongere generatie luisteraars in hun kielzog. Dat de Malicorne-formule nog altijd springlevend is, bleek toen uit de enthousiaste reacties. Alle reden om deze formatie een ereplaats te geven tijdens de komende Celtic & Balfolk Festival. De line up van de ‘nieuwe’ Malicorne bestaat uit oud-leden en gerenommeerde musici met wie Yacoub de laatste jaren heeft samengewerkt.

Maar er is nog veel meer. De damesgroep Celtic Spree uit Ierland, bijvoorbeeld. Of ZEF uit Frankrijk. Of Lirio, Té en Wolf in Loveland uit Nederland, de Gary Sutherland Band uit Schotland en natuurlijk de in het Schots-Gaelisch zingende Julie Fowlis met haar eigen groep. Dansgelegenheid is er in overvloed, een dansmeester leert u de kneepjes van het vak.

Jong en oud, amateurs en gevorderden kunnen eendrachtig de whisky laten vloeien en de wangen laten gloeien op de maat van Keltische muziek en Balfolk.

Celtic & Balfolk Night

23

Koppig Voor haar nieuwste cd koos ze uitsluitend liederen in het Gaelisch. Opmerkelijk, gezien het feit dat deze oeroude Keltische taal nog maar door 1% van de Schotten wordt gesproken.

Maakt zij hiermee een statement? ‘Bij mij thuis, op het eiland North Uist van de Buiten-Hebriden, sprak iedereen Gaelisch.

Aanvankelijk was het voor mij geen statement om in mijn eigen taal te zingen, maar dat is het onderhand wél geworden.

Met het verschijnen van mijn tweede cd kwam er veel inter­ nationale media-aandacht. Producers en agenten wilden dat ik meer in het Engels zou zingen, zodat ik echt kon doorbreken bij het grote publiek. Onder die druk kwam ik tot mijn eigen besluit: ik wilde het Gaelisch trouw blijven.’

Fowlis voegde de daad bij het woord: in 2008 zong ze haar eigen versie in het Gaelisch van de Beatles-klassieker Blackbird, over een merel die zijn vrijheid tegemoet vliegt. Maar ze is voor geen gat te vangen. Voor de Disney-Pixar film Brave (2012), over het Schotse prinsesje Merida dat liever gaat boogschieten dan trouwen met een suffe kerel, zong Fowlis een paar nummers

voor de soundtrack. Dit keer wel in het Engels.‘Tja, ik ben nogal koppig!’ zegt ze lachend. ‘In dat opzicht lijk ik wel op Merida.

Voor mij was Brave een leuk uitstapje, maar mijn focus blijft op mijn eigen taal, ook privé. Thuis spreken wij consequent Gaelisch met onze kinderen. Er zijn mensen die dat afkeuren: Gaelisch wordt nog altijd geassocieerd met de sociale onder­ klasse. Eeuwenlang is het een onderdrukte taal geweest.

Mijn moeder werd op school geslagen als ze het sprak.

Gelukkig liggen die tijden achter ons. Er komen nu scholen voor tweetalig onderwijs, de Gaelisch volkscultuur wordt een tweede leven ingeblazen met hulp van overheidssteun. Dat werpt vruchten af. Mijn publiek bestaat nu voor een groot deel uit heel jonge mensen die zich willen verbinden met hun geschiedenis en hun afkomst.’

Hoe heeft het Gaelisch ondanks de lange onderdrukking toch eeuwenlang kunnen overleven? ‘Mensen bleven het thuis spreken en vooral ook zingen’, zegt Julie. ‘Zo zijn er ontzettend veel liederen mondeling doorgegeven: dansliederen, balladen,

»

24

Celtic & Balfolk Night Dichter Sorley MacLean Sorley MacLean (1911-1966), een inspiratiebron voor Fowlis, wordt gezien als een van de boegbeelden van de Schotse Gaelisch renaissance.

Een beweging die de taal wil behouden en levend houden.

werkliederen. Met het verdwijnen van de handarbeid verdween ook een groot deel van die zangpraktijk. Gelukkig zijn er al in de jaren dertig van de vorige eeuw veel veldopnamen gemaakt, onder andere door de BBC. Die opnamen worden nu digitaal beschikbaar gesteld door het archief Tobar an Dualchais, wat letterlijk zoveel betekent als ‘Bron van rijkdom’. Als Artist in Residence doe ik bij dat archief onderzoek en presenteer ik een selectie van oude liederen op cd en op het podium.’

Cape Farewell Als het even kan trekt Fowlis er ook zelf op uit om naar lied­ materiaal te speuren op de Hebriden. Daarbij slaat zij nooit een bezoek over aan haar vroegere schoollerares, aan wie ze naar eigen zeggen haar hele muziekcarrière te danken heeft.

‘We waren in totaal met twaalf kinderen op school, variërend in leeftijd tussen vijf en twaalf jaar. Er ging geen dag voorbij zonder dat onze lerares met ons zong. Nog steeds leert zij mij ontzettend veel. Wanneer ik bij haar kom ontvangt ze me steevast bij het haardvuur met een glas whisky. Ik kan haar dan alles vragen over de achtergrond van de liedjes die ze me destijds leerde.’

Een andere plek vol goede herinneringen is de meest westelijke eilandgroep Heisgeir, waar Julie’s grootmoeder opgroeide.

‘Mijn familie van moederskant bestond uit keuterboeren en vissers. Ze hadden een hard bestaan, maar leefden goed in balans met de natuur. De lucht, de zee, de dieren en de vogels konden ze als het ware ‘lezen’. Die tijden zijn voorbij. Veel eilanders zijn vertrokken naar het vasteland. En Heisgeir loopt nu onder water, als gevolg van de zeespiegelstijging.’

Om de ernst van de situatie op de kaart te krijgen ging Fowlis in 2011 aan boord bij Cape Farewell, een wereldwijde actie waarbij kunstenaars en wetenschappers per schip bedreigde kustlijnen bezoeken om zo de aandacht te vragen voor klimaatverandering. Over Heisgeir maakte Fowlis een film waarin zij haar familie­geschiedenis vervlecht met lokale mythen en de plaatselijke liederen. ‘In die film zing ik in mijn eigen bedreigde taal over een bedreigd landschap’, zegt Fowlis.

‘Maar er is hoop. Steeds meer mensen beginnen te beseffen dat ze waardevolle zaken op het spel hebben gezet: hun lokale cultuur, hun verbond met de natuur. Je ziet bij velen een omslag plaatsvinden in levensstijl. Ik hoop en ik denk dat ik met mijn taal en muziek aan die ontwikkeling kan bijdragen.’

Inmiddels hebben twee dochters hun entree gemaakt in de keuken. De één moet eten, de andere moet een schone luier.

Tijd voor ons om te gaan. Terug in de bewoonde wereld brengen we ’s avonds een bezoek aan de plaatselijke pub waar stoere Schotse gerechten worden geserveerd met live muziek.

Een accordeonist en een snaredrumster spelen huppelende jigs en reels, een uitzinnig publiek van dames op leeftijd, studentikoze hippies, een dronken meneer in kilt en een getatoeëerde man in leren broek storten zich in een hart­ verwarmende rondedans. Met die volksmuziek zit het in Schotland wel goed. Met het Gaelisch binnenkort hopelijk ook, met dank aan dappere mensen als Julie Fowlis.

•

25

PROGRAMMA 8 februari 2014 CELTIC & BALFOLK NIGHT

>> Gary Sutherland Céilidh Band (Schotland) Schotse dansmuziek op accordeon, drums, keyboard en viool.

* Nonstop balfolk * Nonstop concertprogramma * Workshops balfolk voor beginners en gevorderden * Folkdiner, snacks, speciale bieren en whisky

Wolf in Loveland (Nederland) Wolf in Loveland brengt ontwapenende en verstilde folksongs.

Duo Sophie Cavez & Baltazar Montanaro (België/Frankrijk) Een teder programma dat toont dat je met muziek meer kan vertellen dan met woorden.

Duo Hamon Martin (Frankrijk) Twee Bretonse topmuzikanten, die met trekzak en bombarde of dwarsfluit energieke muziek creëren.

Malicorne (Frankrijk) De legendarische band Malicorne had grote invloed op vele folkmusici. Een eenmalig reünieconcert smaakte naar meer. Het repertoire bestaat uit bekende Malicorne-songs en nieuw repertoire.

Celtic Spree (Ierland) Vijf vrouwelijke topmusici die lyrische liederen en stevige reels op hoog niveau ten gehore brengen.

Lirio (Nederland) Lirio bestaat uit drie doorgewinterde musici die met het warme geluid van hun akoestische instrumenten een eigen draai geven aan de traditionele Europese dansmuziek.

Hamon Martin Quintet (Frankrijk) Een van de interessantste Bretonse folkgroepen van dit moment, mede dankzij de briljante stem van Mathieu Mamon.

Té (Nederland) Té laat zich inspireren door de ritmes van de Europese traditionele dansmuziek.

ZEF (Frankrijk) Een van de meest energieke folkacts met een spetterende mix van op traditionele dansmuziek gebaseerde klanken.

Julie Fowlis (Schotland) Hét boegbeeld van de Schotse volksmuziek zingt ballades, dans- en werkliederen die in het Schotse Gaelisch mondeling zijn overgeleverd.

Zigo Trio (België) Het Zigo Trio laat horen hoe subtiel balfolkmuziek gespeeld kan worden.

Zie voor meer informatie het complete programma op p.52. >>

26

DUURZAAM

green key

Duurzaamheid in de Doelen door Elsbeth Grievink

Duurzaamheid staat hoog op de agenda van de Doelen.

Sinds 2010 worden we daarvoor beloond, met de gouden Green Key. En daar zijn we trots op! Van het papier waarop we onze programmaboekjes printen tot de lampen in onze kroonluchters: het ‘groene’ denken wordt in de hele bedrijfsvoering doorgevoerd.

De Doelen is een van de eerste concertzalen in Nederland waaraan een Green Key is toegekend. Dat gebeurde in 2010, nadat we bij de verbouwing van onze Grote Zaal een aantal energiebesparende, milieuvriendelijke keuzes hadden gemaakt. Daarna kwam het groene denken steeds hoger op onze agenda. Afval scheiden en water besparen gebeurde al, maar we stelden onszelf steeds meer kritische vragen: hoe kunnen we het assortiment van onze horeca duurzamer en biologischer krijgen? Welk papier leggen we in onze printers? Hoe reist ons personeel van en naar werk? En wat is eigenlijk duurzame bedrijfskleding?

3900 gloeilampen vervangen De grootste en meest complexe verandering die we moesten doorvoeren, betrof onze verlichting. Van de lampjes in de toiletten en op de kantoren tot aan de orkestverlichting en de neonletters op onze gevels: alles moet uiteindelijk worden vervangen door duurzame

led-verlichting. ‘Als je bedenkt dat alleen al in onze kroonluchters 3900 gloeilampen zitten, begrijp je de complexiteit en omvang van deze opgave,’ aldus Gerrie Dahler, milieucoördinator bij de Doelen. ‘Bovendien zaten we met een andere uitdaging: een concertzaal vraagt niet alleen om sfeer, maar orkestleden moeten ook hun noten goed kunnen lezen. Het licht moet dus een groot bereik hebben, want tussen het plafond en het podium in de Grote Zaal zitten tientallen meters. Omdat de kwaliteit van de led-verlichting een paar jaar geleden nog niet toereikend was, maar zich wel razendsnel ontwikkelde, besloten we dit in fases aan te pakken. Binnenkort testen we nieuwe led-lampen in de Grote Zaal, waarbij we ook andere concertgebouwen hebben uitgenodigd, die voor precies dezelfde uitdaging staan.

In 2014 hopen we de laatste fase af te ronden en overal duurzame verlichting te hebben.’

Toekomstmuziek Welke ingrepen heeft de Doelen nog in petto om nóg duurzamer te ondernemen?

Dahler: ‘Doordat we zo serieus bezig zijn met het milieu, en daar ook het effect van zien, worden we steeds gretiger om dat extra stapje te doen. We hebben een Green Team in het leven geroepen, van medewerkers die goed nadenken over hoe het nog groener kan in onze organisatie.

We houden een verlichtingslogboek bij, waarin we het noteren als we ergens onnodig licht zien branden. We discussiëren over de keuze tussen servies en milieuvriendelijke wegwerpbekertjes. We denken na over biologische publiekscatering. We verzinnen alternatieven voor vervoer. Kortom, we zijn al heel groen bezig, maar we blijven nadenken over hoe het nóg beter kan.’ •

column

Eric vloeimans

geen jazz, maar hoe heet het dan wat ik doe?

Dit jaar wordt hij vijftig. Eric Vloeimans, een van Europa’s beste en meest geliefde jazzmusici. Om zijn vijftigste verjaardag te vieren, speelt hij dit seizoen vier concerten in de Doelen en is hij het hele seizoen onze vaste columnist.

Terugblikkend heb ik mijzelf nooit een echte jazztrompettist kunnen noemen. Ik vind jazz in al zijn verschijningsvormen interessant en heb er ook veel van geleerd, maar ik heb me nooit helemaal thuis gevoeld in dat vakje.

Het voelt voor mij als een kleurenpotlooddoos waar je maar één kleurtje van mag gebruiken.

In welk vakje heb ik me dan ooit wel thuis gevoeld?

Ik ben opgegroeid in een arbeidersgezin.

Vader bakker en moeder in de fabriek.

Eenvoudig en liefdevol ben ik opgevoed.

De mogelijkheden werden geschapen om te kunnen doen wat je wilde. Ik ben er mijn ouders intens dankbaar voor. Niet te veel poespas en doe maar normaal, zo ging dat bij ons thuis. Thuis, jawel, in Brabant.

We keken naar Chiel Montagne’s Op losse groeven, mijn vader hield van operette en van James Last. Af en toe werd de Czardasfürstin of Rudolf Schock opgezet. Ik was tiener in het tijdperk van de disco. Donna Summer, Saturday Night Fever, Grease, maar ook Status Quo, Queen en Julio Iglesias.

Ik hoorde in alles wel iets wat ik leuk vond.

Maar vond ik dat ene net te leuk, dan kreeg ik een soort schuldgevoel, of ik het andere te kort deed. Heel fascinerend. Dus ik tolde maar rond en kon het voordeel daarvan niet echt

ontdekken. Ik was ook wel jaloers op mensen die ergens helemaal voor konden gaan en daar helemaal in opgingen. Zoals mijn collega Jarmo Hoogendijk. Die hoorde als jongetje bij zijn opa op zolder een plaatje van Louis Armstrong, was helemaal verkocht en besloot ter plekke jazztrompettist te worden.

In een notedop: mijn trompetleraar op de muziekschool leerde mij wat akkoordenleer en hoe je moest improviseren. Ik kwam op het conservatorium van Rotterdam, waar ik met de hakken over de sloot werd aangenomen, op de klassieke afdeling.

Daar ontmoette ik Cees Smal, trompetleraar lichte muziek. Ik deed een tijdje klassiek en jazz tegelijkertijd, omdat ik niet kon kiezen.

En toen het mes me op de keel werd gezet, omdat ik die twee studies logistiek niet kon combineren, heb ik voor de lichte muziek gekozen. Die lichte muziek bestond op het conservatorium ook weer uit verschillende componenten. Jazz, latin, funk – allemaal met inspirerende leraren. Cees Slinger, Jan Laurens Hartong, Henk Sprenger. En opnieuw vond ik in alle richtingen wel iets wat mij boeide.

Eigenlijk is er niets veranderd. Verschillende muziekstromingen boeien me. Daarom speel ik ook even zo graag met mijn elektrische band Gatecrash als met mijn akoestische

trio Oliver’s Cinema, met het rietensemble Calefax of de Holland Baroque Society, en met evenveel liefde sta ik als solist voor een big band of symfonieorkest. Er is alleen één verschil: met al die componenten uit verschillende richtingen ben ik nu bij machte er één verhaal van te maken – zonder de onzekerheden van vroeger. Een verhaal dat bij mij hoort. Het is voor mij de grootste rijkdom die ik me kan wensen. En ik heb geleerd. Als je ergens zelf in vervoering van kunt raken, dan kun je pas echt je publiek ten volle in je avontuur meenemen.

Terug naar de kleurpotloden. Het is míjn geschiedenis, zoals elk mens zijn particuliere geschiedenis heeft. Ik heb een schroom mijzelf jazztrompettist te noemen. Niet omdat ik de jazz veracht, integendeel. Het is meer uit respect voor degenen die deze muziekvorm kennen, belichamen en ook verder brengen, als een schatbewaarder. En hoe het dan wel heet wat ik doe? Doet het er toe? •

Twee keer Vloeimans In de periode dec – feb speelt Eric Vloeimans twee concerten waaruit weer eens zijn diversiteit blijkt. Zie de agenda p.59 en 77.

27

28

kennis

stemtechnieken

GRAINDELAVOIX ZOEKT naar de kern van de stem door Clemens Romijn

Kruisvaarders, Venetianen, Byzantium, het Ottomaanse rijk: over Cyprus hebben in de loop der eeuwen tal van winden gewaaid. Ze hebben van het mediterrane eiland een borrelende smeltkroes gemaakt. Een mooie streek dus om naartoe te reizen met Graindelavoix, het Vlaamse ensemble dat zich heeft gespecialiseerd in vergeten repertoire en verwaarloosde praktijken. Verwacht van hen geen fluweel per strekkende meter.

Graindelavoix heeft juist faam verworven met nasaal en soms ronduit raspend stemgebruik. spotify playlist Beluister graindelavoix via de Spotify-playlist behorende bij dit magazine. www.dedoelen.nl/spotify

Graindelavoix werd rond 1999 opgericht door Björn Schmelzer en heeft Antwerpen als thuisbasis. Het is een buitenbeentje in het Vlaamse oude-muzieklandschap.

De groep houdt zich beslist niet aan de ongeschreven esthetische ‘etiquette’ van de oude-muziekwereld, maar gaat op zoek naar alternatieve mogelijkheden, waarbij individuele expressie en intensiteit de voorrang krijgen.

Björn Schmelzer combineerde zijn studies musicologie en antropologie al tijdens een

verblijf in Zuid-Italië: hij woonde enige tijd in Napels en Palermo en deed onderzoek naar de vocale tradities en muzikale praktijken op Sardinië, Sicilië en het Zuid-Italiaanse schiereiland. Historische antropologie en etnomusicologie helpen hem het complexe web van muzikale tradities en invloeden te ontrafelen.

Björn Schmelzer: ‘Wij werken in Graindelavoix niet met een algemeen aanvaarde ‘oudemuziek’-benadering. Wat ik vooral graag doe is werken met mensen die niets

weten van oude muziek, maar wel goede uitvoerenden of musici zijn, met of zonder conservatoriumdiploma. Het is geen geheim dat ik gefascineerd ben door excentrieke of buitenlandse vocale klanken. Die bieden soms een venster naar nieuwe sonoriteiten.

Ik onderzoek graag de mogelijkheden van glissandi (glijtonen), van versieringen, niet evenredig zwevende stemming, muzikale gebaren, rubati (versnelling en vertraging) en dergelijke. Daarvoor heb je zelfverzekerde en stabiele mensen nodig.’

kennis Van mijnwerkers tot soefizangers ‘We hebben diverse projecten doorlopen, variërend van samenwerking met oude Italiaans-Belgische mijnwerkers die oud repertoire uit hun geboortedorpen uitvoeren, tot het repertoire van de Cappella Palatina in Palermo in de twaalfde eeuw, waarin soefizangers en Italiaans-Griekse zangers meewerken, tot aan een multidisciplinair project rond de praktijk van de dertiendeeeuwse kathedraalbouwers in Picardië en de mysterieuze tekening van Villard de Honnecourt.’

Graindelavoix is niet zozeer een oudemuziekensemble, eerder een kunstenaars­ collectief van zangers en instrumentalisten dat experimenteert op het gebied van uitvoering en schepping. De naam is afgeleid van een essay van Roland Barthes: ‘De pit (le grain) is de kern in de stem die zingt, in de hand die schrijft, in het lid dat uitvoert…’ Waar Barthes zocht naar wat de korrelige essentie van de stem is, zo experimenteert Graindelavoix met wat men kan doen met die ‘korrel’, die kern, die fysieke en geestelijke buiging van de stem.

Het gezelschap krijgt veel kritische reacties uit de wereld van de oude muziek en van zangers.

Of ze hun stem niet te zwaar belasten met hun ietwat rauwe zangstijl? Björn Schmelzer: ‘Dat horen we het vaakst, ja. Gewoonlijk van

klassiek geschoolde zangers. ‘Graindelavoix’ verwijst slechts in tweede instantie naar onze uitgesproken klankkleur. In de eerste plaats wilde ik met ‘grain’ verwijzen naar een soort beginsel, essentie. Hoe komt het dat voor gegeven muziek een bepaalde aanpak al dan niet werkt? Dat vind ik interessant.

Niet de vraag of onze keel pijn doet ‘van zo te zingen’. Anderzijds: het is makkelijk om in de wereld van de oude muziek te choqueren.

Wij willen ons daar ook niet tegen afzetten.

De vocale aanpak van Graindelavoix komt gewoon voort uit de muziek zelf. Het gaat nog verder dan dat: de keuzen die we maken, rond stemgebruik, ornamentatie en dergelijke kan ik volledig musicologisch ‘verdedigen’.

Alleen zien wij de historische bronnen liever als stimulans tot creativiteit dan als een beperking.’

‘We experimenteren met wat we kunnen doen met de kern, de fysieke en geestelijke buiging van de stem.’

De geschiedenis opnieuw uitvinden ‘Het heeft geen zin een oude muziek­ historische bron te lezen alsof ze een afgerond geheel is. Daarvoor was de muziekpraktijk destijds nog te sterk geworteld in orale tradities, dus te sterk afhankelijk van dingen die niet meer naspeurbaar zijn. Muziek van die tijd uitvoeren vergt dus fantasie, maar wel onderbouwde fantasie. Men zegt wel eens smalend dat ‘het publiek’ wat we doen goed vindt omdat onze zangstijl ‘lichamelijker’ is en dus ‘makkelijker’ te begrijpen.’

‘Maar zingen is hoe dan ook lichamelijk en sensueel. Men denkt soms over de Middeleeuwen als een aseksuele periode.

Niets is minder juist. Luister eens naar de Ars subtilior van eind veertiende eeuw: je hoort gewaagde confrontaties van de meest uiteenlopende modellen, men zoekt de grens op van waartoe je schriftuur en musici kunt drijven. Dat vind ik fascinerende materie. Natuurlijk weet ik niet zeker of onze verregaande manier om die muziek te behandelen in de buurt komt van een historische realiteit, maar dat doet er niet toe. Beschouw het als een soort heruitvinden van de geschiedenis.’ •

GRAINDELAVOIX in de laurenskerk Kerst op Cyprus wo 18 december Kerstoratorium van Jean Hanelle afgewisseld met gezangen uit Grieks-Byzantijnse manuscripten en uit de rijke soefitraditie van Cyprus.

Zie voor meer informatie over dit concert de agenda op p.60.

Graindelavoix, een buitenbeentje in het Vlaamse oude-muzieklandschap

29

30

reacties

een greep uit...

Het lezen van die mooie magazines doet me goed: voel me weer een beetje dichterbij.

En het is een prachtig blad geworden met leuke en interessante achtergrondinformatie: ga zo door! uit een e-mail van onze gepensioneerde ex-collega Annemieke Bos

@deDoelen Net mijn Red Sofa pas gekocht.

Ik wist niet dat het dit jaar weer bestond maar ben er wel heel blij mee!

Michiel @mkraats

Ik ben, sinds het bestaan ervan, fan van uw series rond klassieke muziek van de 20e (en 21e) eeuw.

De laatste jaren d.m.v. de Red Sofa Bankpas.

Enkele weken geleden wilde ik, zoals gebruikelijk, een ticket bestellen voor het concert van 25 september. Tot mijn stomme verbazing bleek dat niet mogelijk te zijn, aangezien alles was uitverkocht.

Dit heb ik nog nooit meegemaakt. W. van Drunen Reactie de Doelen: Wegens overweldigend succes van de Red Sofa Bankpas kan het soms voorkomen dat een concert uitverkocht raakt en er geen plaatsen zijn voor alle Red Sofa Bankpashouders. Hoewel in de voorwaarden van de pas is opgenomen dat de pas geen garantie op concertkaarten biedt, zullen wij er alles aan doen om het concert toegankelijk te maken voor alle bankpashouders. Zo is Ghost Opera op 25 september twee keer gespeeld en als het mogelijk is, verplaatsen wij concerten naar grotere zalen. Over dit soort aanpassingen informeren wij altijd onze Bankpashouders.

Ook iets te melden? Graag! mail naar communicatie@dedoelen.nl of volg ons op twitter.com/dedoelen en facebook.com/dedoelen

Wat een leuke uitgave van het Doelen magazine!

Spotify tips: briljant!

Theo Herpers

Gisterenmiddag Der Fliegende Holländer gezien en zowel Rob als ikzelf moesten een traantje wegpinken tijdens de staande ovatie. Zelden zo een ontroerend en sensationeel uitgevoerd stuk gezien. Dank jullie wel voor deze ervaring, we werden er ook een beetje stil van.

Miriam & Rob

‘This room sounds great!’

Bryan Adams over de Grote Zaal na zijn concert in de Doelen op 18 september 2013

Ik kan het mij nog zo goed herinneren, het bouwen, de opening, daarna de lunchconcerten, bv met Emmy Verhey, geweldig! Toen was Rotterdam nog ‘ruim’! En dit gebouw was heel bijzonder, de moderne uitstraling, en vooral de akoestiek binnen!

Coby van der Linden-Schepen op Facebook

In the name of the Huelgas Ensemble and Paul Van Nevel I want to thank you warmly for our concert in Rotterdam. It was really a very special concert – such a big distribution and the implied repertoire is also for us really not an ‘every day concert’. Paul and the singers were very, very happy with the result.

Silke Jacobsen, Huelgas Ensemble

partners

dé turkSe sterren in de doelen door Elsbeth Grievink

Een van de missies van de Doelen is om muziek te brengen voor íedere Rotterdammer. Voor jong en oud, voor de liefhebber van traditionele klassieke klanken, voor de jazzcat, voor de avonturier die gaat voor gloednieuwe composities en voor de verschillende etniciteiten die de stad rijk is. Voor de Turkse muziekprogrammering in de Doelen werken we onder meer samen met Emir Barhan van Mystiek Productions.

Hij organiseert concerten waar jong en oud op af komen, en in toenemende mate óók niet-Turkse muziekliefhebbers.

Een jaar of tien geleden, kon je voor Turkse popconcerten alleen in discotheken en clubs terecht. Een plek waar mensen van alle leeftijden konden genieten van een kwalitatief hoogstaand zitconcert, dát was er niet.

Een gemis, vond Emir Barhan. Hij sprong in dit gat en draagt sinds 2006 bij aan de Turkse muziekprogrammering in de Doelen.

‘Mijn eerste project was Omar Faruk Tekbilek’, vertelt Emir, ‘een geweldige multiinstrumentalist van wie ik een groot fan ben.

Het was mijn droom om hem te boeken voor een Nederlands podium. Toen ik in de Doelen kwam om de zaal te bekijken was ik onder

de indruk. Ik vond de ambiance geweldig en heel passend bij deze muziek. Het concert was een groot succes en smaakte naar meer.

Inmiddels hebben de Doelen en ik een intensieve samenwerking.’

Melancholieke pop Binnen de Turkse muziek zijn er heel veel stromingen. Van klassiek tot rock en arabesqueinvloeden. Mystiek Productions richt zich op de melancholieke pop, waar je zittend naar kunt luisteren. Welke artiest staat nog op het wensenlijstje van Emir Barhan? Hij hoeft niet lang na te denken: ‘Tarkan! Zijn uptempo popnummers zijn wereldberoemd, maar niet

tips van emir Barhan Maher Zain

8 december 2013 Dé nieuwe ster van de moderne islamitische muziek. In Maleisië en Indonesië speelt hij voor zalen met 10.000 man, op Facebook heeft hij acht miljoen likes. In Nederland is hij nog relatief onbekend.

Tevazu

18 januari 2014 Dit Turkse Sufi-ensemble verzorgt een avond vol mystieke muziek en wervelende derwisjdans.

veel mensen weten dat hij ook een van de beste klassieke zangers van Turkije is.

Ik zou hem graag boeken voor een klassiek concert.’ Het belangrijkste criterium voor Barhan is kwaliteit. Ook houdt hij ervan als jong en oud door elkaar zitten. ‘Bij onze concerten zie je alle generaties, daar ben ik heel erg trots op. Het grootste deel van het publiek is van Turkse afkomst, maar ik zie steeds meer vrienden en vriendinnen van andere etniciteiten meekomen. Ook daar ben ik blij om.’ •

31

32

Op bezoek bij

‘Het lijkt mij heel gaaf om een groot orkest te leiden.’

Florian van der Reijden 16 jaar, leerling Havo voor muziek en dans

In de zaal zitten we vaak in stilte naast elkaar, te genieten van de muziek.

Zonder te weten wie degene is die naast ons zit. Op deze plek vertellen bezoekers van de Doelen hun verhaal. door Elsbeth Grievink foto’s Sanne Donders

33

34

‘In de Doelen is een bijzonder stukje geschiedenis van cultureel Rotterdam voelbaar.’ Carlos Matos 41 jaar, pianist, componist en muziekdocent

35

‘Ik kijk graag naar de interactie tussen de muzikanten.’

Tjeerd Aghina 37 jaar, advocaat

36

‘Mijn broertje zien zitten in dat orkest: magisch!’ Niels Ruitenbeek 34 jaar, eigenaar van een mediabedrijf

op bezoek bij

‘Muziek maken is communiceren.

Je kunt er mensen mee raken, dat is ongelofelijk mooi.’

Florian van der Reijden (16 jaar, leerling Havo voor muziek en dans) uit Rotterdam droomt van een carrière als dirigent.

‘Sinds mijn zevende speel ik piano. Op mijn tiende kwam ik voor het eerst in de Doelen.

De Totentanz van Liszt werd uitgevoerd, een geweldig leuk stuk, dus dat was een goede ervaring.

Tegenwoordig ga ik zo’n vijf keer per jaar. Omdat ik op de Havo voor muziek en dans zit, heb ik een pasje waarmee ik korting krijg. Als ik mijn diploma heb, wil ik door met piano op het Conservatorium. Daarna wil ik een opleiding volgen tot dirigent.

Het is mijn droom om een groot orkest te leiden. Zoiets als het Rotterdams Philharmonisch of het London Philharmonic Orchestra. Het Rotterdamse vind ik heel gaaf, omdat het een groot orkest is en ze veel projecten doen met andere muziekstijlen.’

Carlos Matos (41 jaar, pianist, componist en muziekdocent) staat binnenkort met zijn band CaboCubaJazz op het podium van de Doelen. Hij zit zelf ook regelmatig ín de zaal.

‘Als ik in de Doelen ben, heb ik altijd een speciaal gevoel. Het gebouw, de kroonluchters aan het plafond, de sfeer: op die plek is een bijzonder stukje geschiedenis van cultureel Rotterdam voelbaar. Ik kwam er als klein jongetje al, mijn moeder nam me dan mee naar Kaapverdische concerten. Thuis luisterde ik vaak naar de platen van mijn ouders, en als ik diezelfde muziek dan live gespeeld zag worden, kon ik mijn ogen en oren vaak niet geloven.

Ik luisterde al jong op een analytische manier naar muziek. Mijn oom, die in een band zat, merkte dat. Hij heeft mijn moeder aangespoord om mij op muziekles te doen. Het werd orgel. Later, toen ik naar het Conservatorium ging, ben ik overgestapt op piano. Toen kreeg ik muzikaal écht vleugels.

Muziek maken is communiceren.

Je kunt er mensen mee raken, dat is ongelofelijk mooi.’

Tjeerd Aghina

Niels Ruitenbeek

(37 jaar, advocaat) uit Voorburg neemt zijn vrouw Ceciel Konings (34 jaar, advocaat) graag mee naar de Doelen. En soms mag kleine Arthur (1,5 jaar) ook mee.

Tjeerd: ‘In mijn studententijd zag ik de Doelen wel drie keer per week van binnen. Ik weet nog goed wat een indruk het Eerste Vioolconcert van Bruch en het Vijfde van Paganini op me maakten. De rust die ervan uitging, de meditatieve kracht! Tegenwoordig ligt mijn focus op jazz. Die concerten zijn geweldig, omdat je getuige bent van de interactie tussen de muzikanten. Ik kom nog maar een paar keer per jaar in de Doelen, ik vind het leuk als Ceciel met me meegaat.’ Ceciel: ‘We zijn op zondagmiddag een keer naar een babyconcert geweest, Arthur was toen negen maanden. Thuis reageerde hij toen nog niet zo op muziek, maar tijdens dat concert lag hij helemaal ontspannen, wijdbeens te luisteren.’ Tjeerd: ‘Heel mooi om te zien.’

(34 jaar, eigenaar van een mediabedrijf) en Hilde Ruitenbeek (32 jaar, onderwijsadviseur) uit Amersfoort kwamen nooit in de Doelen, totdat een familielid in het Rotterdams Philharmonisch ging spelen.

Niels: ‘De eerste keer dat we m’n broertje in de Doelen zagen optreden als violist, was heel bijzonder. Het was tijdens het Gergiev Festival. Hem daar zien zitten, te midden van dat enorme orkest: magisch. En we vonden de muziek heel erg mooi.’

Hilde: ‘Tot die tijd hielden wij nooit zo van klassiek. Wij luisterden naar rock. Doen we nog steeds, trouwens, maar nu is het en-en.’ Niels: ‘We gaan pop­ festivals af én uitvoeringen van het Rotterdams Philharmonisch.

Mijn broertje weet inmiddels wat we mooi vinden en nodigt ons vaak uit voor klassieke, melodieuze stukken.’ Hilde: ‘De ene keer kunnen we er meer mee dan de andere. De Vijfde Symfonie van Tsjaikovski vonden we prachtig.

Daarna sliepen we in The Manhattan Hotel. Daardoor werd het echt een weekendje uit.’

Heeft u zelf een bijzonder verhaal dat u ons wilt vertellen? Of wilt u reageren op deze rubriek?

Mail ons: communicatie@dedoelen.nl

37

38

SCHENKEN EN NALATEN

geef de muziek door

door Elsbeth Grievink foto Annet Delfgaauw

SCHENKEN EN NALATEN

Misschien denkt u weleens aan later, als u er niet meer bent. Wat gebeurt er met uw bezittingen en vermogen? Gaan ze naar familie, vrienden, een goed doel of een combinatie van die drie?

Wanneer de Doelen in uw leven veel voor u betekent, kunt u ervoor kiezen de Doelen in uw testament op te nemen. Door een bepaald bedrag te reserveren dat na uw overlijden aan de Doelen geschonken wordt, draagt u op een bijzondere manier bij aan ons voortbestaan.

U laat dan iets heel moois en waardevols na aan de volgende generatie: het plezier dat je kunt beleven aan muziek.

Redenen om de Doelen op te nemen in uw testament ‘Ik vind het belangrijk dat er een professioneel concertgebouw als de Doelen in Rotterdam blijft bestaan’ en ‘ik wil graag iets moois doorgeven aan de volgende generatie’ zijn de meest gehoorde redenen om de Doelen in het testament op te nemen. U kunt ook een specifieke bestemming aan uw erfenis geven, zoals muziekeducatie, talentontwikkeling of internationale musici. Omdat de Doelen de ANBI-status heeft, wordt er geen erfbelasting betaald. Uw nalatenschap komt dus volledig ten goede aan onze muzikale ambities.

Hoe gaat het in zijn werk?

Wanneer u een geldbedrag wilt nalaten aan de Doelen moet u dit testamentair laten vastleggen door een notaris. U kunt daarbij kiezen tussen een erfstelling of een legaat.

Bij een erfstelling ontvangt de Doelen een vastgesteld deel van uw nalatenschap.

U benoemt de Doelen dan tot een van uw erfgenamen. Als u een vastgesteld bedrag

of goed (bijvoorbeeld een huis of een kunst­ werk) aan de Doelen nalaat, is er sprake van een legaat. U kunt meerdere legaten opnemen in uw testament. Desgewenst kan de Doelen ook optreden als executeur van uw testament.

Persoonlijk advies?

Wilt u meer informatie over nalaten aan de Doelen? Heeft u behoefte aan een persoonlijk gesprek of advies over dit onder­ werp? Neem dan contact op met Irma van Lierop, relatiemanager van de Doelen via 010 217 79 07 of i.vanlierop@dedoelen.nl. •

Informatie­bijeenkomst Op zaterdag 14 december 2013 organiseert de Doelen een informatiebijeenkomst over schenken en nalaten. Tussen 14.00 en 16.00 uur legt een notaris in heldere bewoording uit hoe een en ander notarieel geregeld kan worden en wat de fiscale aspecten zijn van een schenking of nalatenschap aan een goed doel. Directeur Gabriël Oostvogel geeft een toelichting op het belang van particuliere steun, ook op de lange termijn, voor de Doelen.

U kunt zich kosteloos aanmelden voor deze bijeenkomst bij Alysia van Dijk, medewerker relatiemanagement van de Doelen. Zij is bereikbaar via a.vandijk@dedoelen.nl en 010 217 17 55.

39

40

andere geluiden

spel

opera

museum

Stel, je staat aan het hoofd van een aristocratische familie en kunt over het Europese operaleven regeren. Je kunt operahuizen kopen in steden als Milaan, Parijs en Venetië en opera’s van verschillende componisten aanschaffen om ze daar te laten opvoeren. In het door recensenten enthousiast ontvangen bordspel ‘Opera’ regeer je over het klassieke muziekleven.

Te koop in spelspeciaalzaken. Zie voor meer informatie www.thegamemaster.nl/nl/spellen-opera.htm

Muzikale route door Museum Boijmans van Beuningen

Met je smartphone of een gehuurde iPod maak je met de ‘Boijmans Tour’ een muzikale rondreis langs tientallen van de mooiste kunstwerken in Museum Boijmans Van Beuningen.

Met mooie liedjes over de schilderijen en beelden kom je van alles te weten over bijvoorbeeld Pieter Bruegel en zijn Toren van Babel. De kinderroute is voor kinderen van 6 tot 12 jaar.

Ook voor volwassenen is er onder meer een muziekroute.

Bekijk de Boijmans Tour alvast gratis op tour.boijmans.nl

ntjamusic

ZANGLES BIJ NTJAM ROSIE

'Ik geloof dat ieder van ons zijn eigen stem heeft. En ik help mijn leerlingen bij het vinden van hun eigen stem en hoe die gezond te gebruiken om er lang plezier van te hebben', schrijft Ntjam Rosie op haar website. De Rotterdamse zangeres biedt (privé)zanglessen aan beginnende en gevorderde zangers, maar ook aan sprekers en acteurs.

Interesse? Kijk op www.ntjamusiczangles.blogspot.nl/2011/10/ zangles-bij-ntjam-rosie.html of mail info@ntjamrosie.com

terugkijken

Eric Vloeimans in the picture Hoe werkt een trompet en hoe moet je op het mondstuk blazen om er geluid uit te krijgen? Het Jeugdjournaal kwam het te weten bij een van de beste trompettisten van ons land: Eric Vloeimans.

Ook bij De Wereld Draait Door en Pauw & Witteman was Vloeimans te gast en de NTR maakte een prachtig muzikaal portret waarin Vloeimans samen met een keur aan muzikale vrienden een verjaardags­concert geeft op zijn vijftigste verjaardag.

Bekijk alle afleveringen op www.dedoelen.nl/ericvloeimans en lees Erics column op pagina 27

kunstROUTE

hyper­ realistische interieurs Edo de Waart – Willem van Veldhuizen 1980, olieverfschilderij

Willem van Veldhuizens schilderij van dirigent Edo de Waart

KUNSTROUTE GROTE ZAAL Wandelend door de Doelen komt u bijzondere en waardevolle kunstwerken tegen.

Kunstwerken die de Doelen onder andere te danken heeft aan de percentageregeling voor beeldende kunst, die voorschreef dat 1% van de bouwkosten van overheidsgebouwen aan kunst moest worden besteed. Graag laten we u kennismaken met de vele kunstwerken in het Grote Zaal-gebied. Haal voorafgaand aan uw concertbezoek de Kunstroute bij de kassa en verdiep uzelf in de Doelen niet alleen in muziek, maar ook in de beeldende kunst.

Bezoek ook www.dedoelen.nl/kunst om van alle kunstwerken foto’s te bekijken en achtergrond­­- informatie te lezen.

Edo de Waart (1941) was onder andere dirigent en artistiek leider van het Rotterdams Phil­ harmonisch Orkest in de jaren 70 van de vorige eeuw. De in Rotterdam geboren kunstschilder Willem van Veldhuizen (1954) werkt in een modern realistische en hyperrealistische stijl en we zien De Waart dan ook in een prachtig gedetailleerd werk.

In Van Veldhuizens schilderijen zien we zijn fascinatie voor grote vloeroppervlakten en perfect uitgewerkte en vaak verstilde interieurs.

Van Veldhuizens schilderijen zijn vaak volgens een vast patroon opgebouwd.

Het bovenste gedeelte van het doek toont een achterwand met op de voorgrond een groot vloeroppervlak. Allereerst wordt het bovenste gedeelte tot in precisie geschilderd, waarna de vloer wordt opgebouwd volgens een speciaal procedé. De onderlaag en de schaduwen worden aangebracht, waarna de rest van de objecten wordt aangebracht; kleur over kleur, laag over laag. Deze arbeidsintensieve techniek vergt grote technische vaardigheid. •

41

42

kids

DE POSTBODE EN DE ENGEL (6+)

De vrolijkste familievoorstelling in de kerstvakantie foto’s Ronald Knapp

Het begint al een mooie traditie te worden. Ieder jaar presenteert de Doelen tijdens de kerstvakantie zijn eigen familiekerstvoorstelling. Uitvoeringen van onder meer De kleine kerstman, Het meisje met de zwavelstokjes en A Christmas Carol waren een groot succes en brachten duizenden kinderen op de been. Dit jaar presenteert de Doelen samen met Oorkaan en het Rotterdams Philharmonisch Orkest de fonkelnieuwe voorstelling De postbode en de engel.

De musici willen graag een mooi kerstconcert geven. Maar de postbode gooit roet in het eten: hij is boos en moedeloos, want de kerstkaartenafdeling wordt opgeheven. Terwijl kerstkaarten zo belangrijk zijn! Dan verschijnt de engel, die de kerst, het concert en de postbode wil redden. Of haar dat gaat lukken, weten we nu nog niet, want de postbode is namelijk wel érg chagrijnig! Wat we wél weten is dat er mooie muziek uit De Notenkraker van Tsjaikovski klinkt. En natuurlijk veel bekende kerstliedjes. •

maak je eigen kerstkaart Wie wil jij graag verrassen met een mooie kerstkaart? Je opa, je beste vriendin, de postbode of de engel?

Maak je eigen kerst­kaart en neem de kaart mee naar de voorstelling De Postbode en de Engel. De postbode zal de kaart écht voor je versturen!

stap 1: scheur de lege kerstkaart los stap 2: knip de figuren uit stap 3: plak de uitgeknipte figuren op je kaart, natuurlijk kun je hier zelf ook bij tekenen en schrijven stap 4: neem je kaart mee naar de voorstelling

kids

De postbode en de engel vr 20 t/m vr 27 december 2013

(m.u.v. 25 december) om 13.00 en 15.00 uur (26 december om 11.00 en 13.00 uur) Harry van Rijthoven postbode Ilse Warringa engel Leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest Marcel Sijm regie Toek Numan compositie/ arrangementen Femke Krist script Dieuweke van Reij decor en kostuums DesirĂŠe van Gelderen lichtontwerp DaniĂŤl Kool repetitor Kijk voor meer informatie in de agenda of op www.dedoelen.nl/kinderkerstshow

43

44

Rotterdams Philharmonisch Orkest

Muziekschelm Richard Strauss

Yannick Nézet-Séguin over zijn Strauss-liefde

door Michiel Cleij

In 2014 zou Richard Strauss honderdvijftig geworden zijn; een postume verjaardag waar geen symfonieorkest ter wereld onderuit kan, of wil. Het Rotterdams Philharmonisch Orkest maakt dankbaar gebruik van die gelegenheid om de toch al innige band met deze componist verder uit te diepen. Na de legendarische Rosenkavalier-uitvoeringen (en plaatopnamen) onder chef-dirigent Edo de Waart in de jaren 1970 volgden spraakmakende Strauss-projecten met Hartmut Haenchen, Jeffey Tate, Sir Simon Rattle en Valery Gergiev. In de afgelopen jaren deelde Yannick Nézet-Séguin zijn Straussliefde met het Rotterdams Philharmonisch in gloedvolle vertol­kingen van Ein Heldenleben en de Vier letzte Lieder.

Dit seizoen ontpopt hij zich als berggids van het orkest, met een uitvoering van Eine Alpensinfonie, muziek die hij ‘een ware delicatesse voor een dirigent’ noemt.

45

Âť Richard Strauss in 1905 foto: Edward Steichen

‘Strauss kon volop experimenteren met ‘zijn’ orkest, losjes de verhaallijn volgend, mikkend op een klankbeeld met een ongeëvenaarde beweeglijkheid en kleur.’

1910: Richard Strauss Woche in München, affiche van Ludwig Hohlwein

Ongrijpbaar Nederland heeft Strauss van meet af aan omarmd, misschien meer dan welk ander niet-Duitstalig land ook. Alle eerdere Franse cultuurinvloeden ten spijt was het rond 1900 vooral Duits-Oostenrijkse muziek die het Nederlandse concertleven bepaalde. Dankzij de legendarische dirigent Willem Mengelberg was Strauss – evenals zijn Oostenrijkse evenknie en tijdgenoot Gustav Mahler – herhaaldelijk in Nederland te gast om eigen werk te dirigeren. Beiden componeerden vanuit een enorme orkestexpertise; hun werken waren mede bepalend voor de bezetting en omvang van het huidige symfonieorkest. Strauss was als componist echter grilliger en onvoorspelbaarder. Zijn oeuvre is enorm veelzijdig, zijn frequente artistieke koersveranderingen maakten hem voor critici altijd enigszins ongrijpbaar.

Sleutelfiguren Aan eigendunk heeft het Strauss nooit ontbroken (‘Zelden ging zo’n gebrek aan talent vergezeld van zo’n arrogantie’, schijnt Tsjaikovski over hem gezegd te hebben). Maar hij erkende later dat drie personen uit zijn naaste omgeving de weg voor zijn snelle carrière hadden geplaveid. Ten eerste zijn vader Franz, hoornist in het orkest van München, die tot zijn dood raadgever en criticus bleef. Belangrijker nog was de rol van Hans von Bülow.

1910: Ochs auf Lerchenau, kostuumontwerp voor Der Rosenkavalier door Alfred Roller

47

© Marco Borggreve

Rotterdams Philharmonisch Orkest

Yannick Nézet-Séguin dirigeert Strauss met het Rotterdams Philharmonisch

Deze vooruitstrevende pianist/dirigent raakte door zijn leidinggevende functies in München intens betrokken bij de Strauss-familie, eerst als chef van vader Franz (met wie hij verhitte discussies over de toekomst van de Duitse muziek voerde), later als mentor en promotor van diens zoon. Aan Von Bülow dankte Richard onder andere zijn aanstelling als piepjonge hofdirigent in Meiningen, zijn eerste dirigentschap in een lange reeks. Von Bülow was ook de eerste om Strauss’ compositorisch talent te erkennen en regelde uitvoeringen van diens prille werkjes, overwegend voor kamermuziekbezettingen.

De derde sleutelfiguur – minder opvallend maar van grote betekenis – was Alexander Ritter, violist in de Meininger Hofkapelle en een enthousiast pleitbezorger van de ‘nieuwe Duitsers’ Wagner en Liszt. Strauss kende hun composities tot dan toe slechts oppervlakkig – voornamelijk via de tirades van zijn conservatieve vader – maar voor de krap twintigjarige diri­ gent bleken ze een openbaring, én een prikkel om ambitieuzere werken te schrijven. Met zijn symfonische gedichten trad hij in de voetsporen van Liszt, de uitvinder van dat genre. Wagner zou van meet af aan doorklinken in Strauss’ ‘instabiele’ harmoniek en zijn gebruik van Leitmotive, melodiefragmentjes met een symbolische lading. Precies de toolkit die een componist van visualiserende orkestmuziek en opera’s nodig heeft.

beweeglijkheid en kleur Dat in Strauss een orkestman pur sang school, bleek in 1889 al uit Don Juan, zijn eerste symfonische gedicht. In de daaropvolgende tien jaar volgde nog een hele reeks muzikale ‘portretten’ van illustere (quasi-)historische figuren, waarbij de componist ook schaamteloos zichzelf inlijfde. De ‘held’ van het in 1899 gecomponeerde Ein Heldenleben mag dan anoniem zijn, de muziek gaat vooral over Strauss zelf, zijn groei naar volwassenheid, zijn weerstand tegen critici, etcetera. Of niet?

De autobiografische trekjes zijn in de afgelopen eeuw verbleekt terwijl de muziek zelf nog altijd even overrompelend is; kennelijk is het orkest de ware hoofdpersoon. En dat geldt ook voor de composities over Don Juan, Tijl Uilenspiegel en Zarathustra.

Het is leuk om te weten dat in bijvoorbeeld Don Quixote een koddige klarinetpassage een anekdote met blatende schapen illustreert, maar zonder die kennis is de muziek even fascinerend.

Strauss was zelf de eerste om de illustratieve waarde van zijn muziek te relativeren. ‘Laat het publiek zelf maar verzinnen wat voor streken de ouwe schelm flikt’, zei hij naar aanleiding van het zeer anekdotisch klinkende Till Eulenspiegels lustige Streiche.

Evenals Liszt voelde Strauss zich aangetrokken tot de muzikale » vrijheid die symfonische gedichten (of Tondichtungen, zoals Strauss ze zelf noemde) boden: hij kon de klassieke vormopbouw

48

Rotterdams Philharmonisch Orkest

‘Koelbloedig zet hij de meest uiteenlopende toonaarden bij elkaar, zonder zich zorgen te maken of het hart­verscheurend klinkt.’

laten voor wat die was en volop experimenteren met ‘zijn’ orkest, losjes de verhaallijn volgend, mikkend op een klankbeeld met een ongeëvenaarde beweeglijkheid en kleur. Farbenklecksen, zo noemde de conservatieve criticus Eduard Hanslick dat: ‘geklieder’, of ‘geknoei met kleurtjes’.

Juist vanwege die kleurigheid sloeg Strauss’ muziek onmiddellijk aan in Frankrijk. De schrijver en muziekrecensent Romain Rolland zag in Strauss de ideale combinatie van ‘Duitse energie en Franse geest’. Zelfs Claude Debussy, altijd bereid om collega’s (vooral niet-Fransen) een lesje te leren, was vol erkenning: ‘Het gezag van deze man is onweerstaanbaar.

Hij denkt absoluut in kleurrijke beelden. Koelbloedig zet hij de meest uiteenlopende toonaarden bij elkaar, zonder zich zorgen te maken of het hartverscheurend klinkt. Het gaat hem erom dat zijn muziek lééft… Na een poosje geef je je over aan zijn uitbundige orkestkoloriet en raak je gebiologeerd…

Het lijkt wel een prentenboek, een film zelfs.’

Yannick over Strauss Yannick Nézet-Séguin sluit zich bij Debussy’s visie aan. ‘Strauss en Mahler vertegenwoordigen verschillende esthetische werelden en komen uit verschillende culturen, maar ze staan samen aan de basis van de grote filmmuziek uit de twintigste eeuw. Beiden wisten de enorme mogelijkheden van het symfonieorkest tot het uiterste te benutten en daarmee het maximale beeldende en

emotionele effect te sorteren. Hun muziek weerspiegelt enerzijds de natuur, met vogels, wind en water, en anderzijds de mens en zijn gedragingen.’

De natuur én de mens zijn protagonist in Eine Alpensinfonie, Strauss’ laatste grote orkestcompositie voor hij zijn aandacht vrijwel uitsluitend naar opera verlegde. Op 27 en 28 februari dirigeert Nézet-Séguin dit immense werk; een uitdaging, zelfs voor een dirigent die vertrouwd is met de uitgesponnen composities van Bruckner en Mahler. ‘Het spannende van dit werk is dat er een beklimming en een afdaling gesuggereerd wordt. Die spanningsboog moet voelbaar zijn. Elk detail is belangrijk. Als je het goed speelt kan je niks ontgaan, want Strauss is nu eenmaal een grootmeester qua instrumentatie.

Al die dramatische climaxen in zijn muziek zijn altijd met klassieke helderheid vormgegeven. Bekijk zijn partituren: je ziet dat hij instrumentatie en dynamiek met wetenschappelijke precisie doseert, heel anders dan bijvoorbeeld Tsjaikovski, die in een passage alle instrumenten tegelijkertijd forte laat spelen en het aan de dirigent overlaat om daar nuances in aan te brengen.'

Alles voor de muziek Meeslepende dramatiek en klassieke overzichtelijkheid: het is niet de enige tegenspraak in Strauss’ wereld. Zelf zei hij dat zijn oeuvre ‘van contrasten aan elkaar hangt’. Vrijwel gelijktijdig met het epische, in-serieuze Ein Heldenleben zette hij de antiheld

RPHO

Het Rotterdams Philharmonisch Orkest speelt Strauss 9 en 10 januari 2014 Sir Mark Elder dirigent Soile Isokoski sopraan Strauss Orkestliederen Mahler Vijfde Symfonie

31 januari 2014 François-Xavier Roth dirigent Rachel Kolly d’Alba viool Brahms Vioolconcert Debussy Images Strauss Tijl Uilenspiegel

13 en 14 februari 2014 Jukka-Pekka Saraste dirigent Erika Sunnegårdh sopraan

1976: in de Rosenkavalier-productie met het Rotterdams Philharmonisch onder Edo de Waart zingt Jules Bastin de rol van baron Ochs. Aansluitend maakt het orkest een baanbrekende plaatopname van deze opera, in 2011 op cd heruitgebracht in de eigen Vintage-reeks. foto: Jaap Pieper

Don Quixote op muziek. Na de in alle opzichten schokkende opera’s Salome en Elektra trok hij met Der Rosenkavalier een Mozartiaanse bonbondoos open. En, minder fraai, de helpende hand die hij in de nazi-tijd uitstak naar zijn joodse schoonfamilie en zijn bedreigde librettist Stefan Zweig hanteerde ook de voorzittershamer van de Reichsmusikkammer en begroette op het hoogtepunt van de oorlog menige nazi-chef. Alles voor de muziek, was zijn credo. Inmiddels is het niet meer de man, maar de muziek die ertoe doet. De goede verstaander ontdekt zelf wel welke streken de oude schelm heeft geflikt.

•

Debussy Khamma Strauss Salome: Sluierdans en Slotscène Sibelius Pohjola’s dochter Strauss Rosenkavalier-suite

27 en 28 februari 2014 Yannick Nézet-Séguin dirigent Barbara Hannigan sopraan Abrahamsen Let me tell you (Nederlandse première) Strauss Alpensymfonie Kijk voor meer informatie over deze concerten in de concertagenda en op www.rotterdamsphilharmonisch.nl

49

high concertagenda light agenda >> uitgelicht >> concertagenda >> uitgelicht >

concertagenda

uitgelicht

Een bundeling van bijzondere concerten, festivals en samenwerkingen.

kerst in de doelen

the most wonder­ful time of the year Rondom de feestdagen hebben we de prachtigste concerten geprogrammeerd. Hier sommen we enkele van de hoogtepunten op. Verderop in de agenda uiteraard een compleet overzicht van alle kerst- en nieuwjaarsconcerten.

KERSTCONCERTEN UITGELICHT

© Caroline Ellerbeck

50

wo 11 december 2013

wo 18 december 2013

do 19 december 2013

vr 20 t/m do 27 december 2013

Christmas with Anúna

graindelavoix in de laurenskerk Kerst op Cyprus

WinterParade

De postbode en de engel

‘An exceptionally virtuosic chamber choir, with the discipline and technique to excel in both traditional and contemporary music in the classical tradition’, schreef All Music Guide over het Ierse topkoor Anúna. In dit prachtige kerstconcert klinken klassiekers zoals Silent Night en Gloria in Excelsis Deo en modernere songs.

Een wat exotisch kerstprogramma: in de sfeervolle ambiance van de Laurenskerk zingt graindelavoix een kerstoratorium van Jean Hanelle.

Deze 15de-eeuwse muzikant uit Noord-Frankrijk was als componist verbonden aan het Franse hof op Cyprus. Voor graindelavoix telt niét de historische reconstructie van deze muziek, maar juist de intensiteit en de sensatie waarover de muziek beschikt.

De WinterParade is een variant op het zomerse festival De Parade met een 120 meter lange Tafel van de Idee als podium. Terwijl u uitgebreid dineert, komt een bonte stoet van dansers, acteurs, dichters en muzikanten voorbij.

De musici willen graag een mooi kerstconcert geven. Maar de postbode heeft een eigen plan: die wil zijn publiek uitleggen waarom kerstkaarten zo belangrijk zijn.

En hoeveel werk het is om al die kaarten op tijd te bezorgen. Dan verschijnt de engel, die de kerst, het concert en de postbode wil redden.

> concertagenda >> uitgelicht >> concertagenda high>>light uitgelicht agenda

cross-linx

Rondreizend muziekfestival met topbezetting Cross-linx is een rondreizend muziekfestival dat Indie-classical combineert met avantgarde popmuziek. In februari doet het festival de Doelen aan en zorgt weer voor een avond vol verrassingen.

cross-linx programma 5 februari 2014

José González

Sinds de Sony reclame waarin duizenden gekleurde ballen op zijn versie van Heartbeats door de straten van San Francisco stuiterden, is de Zweedse José González een gevierd singer-songwriter. Zijn warme, beetje krakende stem is soulvol en weet de luisteraar dankzij het begeleidende gitaarspel langzaam in trance te krijgen. Cross-linx heeft de première van een aantal van zijn nieuwe nummers, waarbij González wordt begeleid door de Philharmonie Zuidnederland.

Lavinia Meijer

Harpiste Lavinia Meijer komt tot de beste resultaten als ze de componisten wiens werk ze graag speelt ook ontmoet heeft. Na kennismaking met Philip Glass in Amsterdam nam ze diens Metamorphosis op, wat tot een platina verkoop zou leiden. Als eerste Nederlandse muzikant kreeg ze daarop een wereldwijd contract bij het hernieuwde Sony Classical Music.

Ólafur Arnalds en philharmonie zuidnederland

De minimalistische composities van Ólafur Arnalds moeten haast wel uit IJsland komen. Net als de muziek van landgenoten Sigur Rós of Múm beginnen Arnalds nummers vaak verstild, als een misthoorn in de verte.

Vervreemdend en geruststellend tegelijk, zoals de muziek van labelgenoot Nils Frahm, met wie Arnalds ooit samenwerkte. Zanger Arnor Dan (prachtig ijl klinkend op het recente album For Now I Am Winter) en de 22-koppige Philharmonie Zuidnederland zullen Arnalds tedere muziek de juiste omlijsting geven.

Music Mining

Cabaret Contemporain My Brightest Diamond

Eerst is er de stem van Shara Worden.

Klassiek geschoold en toch speels. Ze zingt met een soort naïviteit die je ook

eens met succes vergreep aan Steve Reichs meesterwerk van de minimale muziek: Music For 18 Musicians.

Hun begin 2014 te verschijnen debuutalbum belooft een mooie middenweg te vinden tussen klassiek, avant-garde en minimal. De eigen instrumentale, veelal akoestische stukken verraden invloeden van Terry Riley en Philip Glass, maar kennen evengoed een spanningsboog die de sets betere techno dj’s kenmerkt.

© Vincent van den Hoogen

terug hoort in de arrangementen die ze maakt voor haar band My Brightest Diamond. Drie platen verschenen er, en ze klinken allemaal anders.

Voor Cross-linx schrijft Worden een muziektheatraal programma dat start in de foyer.

De vijf muzikanten uit Parijs die Cabaret Contemporain vormen, lijken zich net zo goed thuis te voelen binnen de elektronische dansmuziek als in de minimal music. Op hun cv prijken al samenwerkingen met hippe dj’s uit hun stad, terwijl het vijftal zich ook al

Onmisbaar element van Cross-linx is Music Mining: een festival in een festival. Onder begeleiding van de Music Miners – te herkennen aan de gekleurde helmen – wordt het publiek naar het optreden gebracht. De zeer intieme concerten vinden plaats op ongebruikelijke plekken zoals ondergrondse gangen en kelders.

51

54

concertagenda

dec/jan/feb

Overzicht van alle concerten in de maanden december 2013 tot en met februari 2014. legenda iconen zie p. 79

programma waarin zij jonge zangers begeleidt die op het Internationaal Vocalisten Concours in ’s-Hertogenbosch hoge ogen gooiden.

Sopraan Ilse Eerens kreeg in 2004 de Arleen Augér-prijs voor meest allround zangeres, tenor Peter Gijsbertsen was in 2012 drievoudig winnaar, onder meer van de hoofdprijs voor Lied. De mezzo Maria Fiselier won in hetzelfde jaar zelfs zes prijzen. Alledrie moderne, lenige zangers die in elke noot een emotie leggen en een verhaal willen vertellen.

december rang top entree € 52 cjp € 9

Rotterdams Philharmonisch

Carte blanche voor Reinild Mees

Beethoven en Sjostakovitsj

Emanuel Ax © Maurice Jerry Beznos

Elgar, Britten, Debussy, Poulenc

Rotterdams Philharmonisch Orkest Jirˇí Beˇlohlávek dirigent m.m.v. Emanuel Ax piano Beethoven Pianoconcert nr.5 Sjostakovitsj Symfonie nr.10 ‘Emperor’ - Keizer: die bijnaam voor het Vijfde Pianoconcert komt niet van Beethoven zelf. ‘Nu zal ook hij alle mensenrechten met voeten treden!’ brieste hij, toen Napoleon zichzelf tot keizer kroonde. Ruim een eeuw later zag Sjostakovitsj hoe ook Stalin zich aan de macht vergreep. Met het scherzo van zijn Tiende Symfonie tekende hij een karikatuur van de tiran. ‘Emperor’ zou een mooie bijnaam zijn geweest.

vr 6 december Forbidden Prayers

Reinild Mees

Dietrich Henschel & Rotterdams Philharmonisch Orkest

klassiek - symfonisch

zondag 1 december Grote Zaal 14.15 uur Om 13.15 uur inleiding door Frank Kouwenhoven

vrij entree

liedrecital - romantiek - modern

zondag 1 december Jurriaanse Zaal 20.15 uur Ilse Eerens sopraan Maria Fiselier mezzospraan Peter Gijsbertsen tenor Reinild Mees piano Bridge Drie liederen Elgar Sea Pictures Britten On this Island Walton Three Songs (Edith Sitwell) Debussy Chansons de Bilitis Hahn Vier liederen (o.a. À Chloris) Chausson Vier liederen Poulenc Liederen De Nederlandse pianiste Reinild Mees is oprichter van de Stichting Het 20steeeuwse Lied. Daarmee presenteert zij avontuurlijke concertprogramma’s met werken van soms ‘vergeten’ liedcomponisten uit de vorige eeuw. Alle reden om haar carte blanche te geven voor een

entree € 31 cjp € 9

R’pas/65+ € 29 t/m 26 jaar € 9

do 5 december

© Clara Pons

zo 1 december

1e 2e 3e 47 37 21 t/m 26 jaar 9

VIRUS breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. Oude parels, gloednieuwe composities, spannende crossovers: in VIRUS strijden ouderwetse conventies tegen gewaagde experimenten!

VIRUS

Een besmettelijk klassiek muziek­ programma

klassiek - symfonisch - muziektheater

vrijdag 6 december Grote Zaal 20.15 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest Otto Tausk dirigent m.m.v. Dietrich Henschel bariton Clara Pons film en regie populair - virus

donderdag 5 december Rotterdamse Schouwburg 22.00-23.00 uur VIRUS is een wervelend muziekprogramma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager.

Wagner Siegfried-Idyll Wolf Orkestliederen in scenische uitvoering (Nederlandse première) Deze spraakmakende, internationale, scenische productie komt tot stand op initiatief van de Doelen. In Forbidden Prayers geeft bariton Dietrich Henschel gestalte aan de innerlijke strijd van de dichter Eduard Mörike, die als priester zijn liefde voor de beeldschone Pere-

agenda December 55

grina geen plek kon geven. Henschel is zijn leven lang al gefascineerd door de liederen van Hugo Wolf. De orkestliederen van deze zonderlinge, Oostenrijkse laat-romantische componist voert hij uit met het Rotterdams Philharmonisch, ondersteund door de film Forbidden Prayers: a Triptych of Illicit Love, die Henschel samen met regisseuse Clara Pons maakte.

Zie ook het artikel op p.8 en de speciale website die aan deze productie is gewijd: www.irrsal.com

t/m

red sofa - elektronisch - eigentijds

vrijdag 6 december Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

26 jaar € 9

Angela Hewitt - piano

© Bernd Eberle

Bach en Beethoven

pianorecital - barok - classicisme

vrijdag 6 december Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Ensemble Black Pencil Jorge Isaac blokfluit, artistieke leiding Matthijs Koene panfluit Esra Pehlivanli altviool Enric Monfort slagwerk Marko Kassl accordeon Het programma Buffoni! van Ensemble Black Pencil haalt zijn inspiratie uit de kenmerken van de Commedia dell’Arte: groteske esthetiek, constante dialoog, improvisaties, hiërarchieën, schetsen van personages, toegankelijkheid en emoties. Het programma bevat nieuwe werken van componisten als Roderik de Man, Guus Janssen, Victor Varela en Jos Zwaanenburg. Daarnaast klinken eigen arrangementen van meesterwerken uit het verleden (Telemann, Stravinsky en Gastoldi).

Angela Hewitt piano

Angela Hewitt is vaker te gast geweest in de Doelen, ook als soliste bij het Rotterdams Philharmonisch. Bachs belangrijke solowerken heeft zij vastgelegd op vijftien cd’s. ‘It’s all marvellous’, schreef een Britse criticus, die Angela Hewitt zelfs verkoos boven erkende giganten als Murray Perahia en Glenn Gould. In dit concert neemt ze, tussen twee Engelse Suites door, ook Beethoven onder de loep. Eerst diens speelse Sonate nr.18, daarna Sonate nr.24, bijgenaamd ‘À Thérèse’, waarmee Beethoven verwees naar zijn pianoleerlinge Thérèse von Brunsvik, met wie hij in 1799 een paar weken doorbracht.

R’pas/65+ € 27 t/m 26 jaar € 9

De Red Sofa Bankpas 2013-2014 biedt voor slechts € 79 toegang tot alle Red Sofa-concerten.

entree cjp

€ 24 € 9

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

zo 8 december Zondagochtend­concert Ein Morgen in Wien

Waldin Roes

Bach Engelse Suite nr.3 in g BWV808 Beethoven Sonate nr.18 in Es op.31 nr.3 Beethoven Sonate nr.24 in Fis op.78 ‘À Thérèse’ Bach Engelse Suite nr.6 in d BWV811

entree € 29 cjp € 9

zo 8 december

populair - operette

xx

€ 32 € 9

Buffoni!

populair

Maher Zain & Band

presented by Mystiek Productions & Moon and Stars zondag 8 december Grote Zaal 17.00-19.30 uur Zanger, producer en songwriter Maher Zain is de ster van de moderne islamitische muziek. Maher heeft in korte tijd wereldwijd grote bekendheid verworven met zijn moderne wereldmuziek met R&B-invloeden. Zijn twee albums hebben talrijke harten veroverd en er zijn miljoenen exemplaren Operette leeft als nooit tevoren. Dat zagen we vorig jaar aan de bomvolle zaal tijdens het Zondagochtendconcert ‘Ein Morgen in Wien’. Dit Operette Wensconcert is door het publiek zelf samengesteld. Romantische wegdroomaria’s, verrukkelijke meezingers of exclusieve pareltje uit de operetteliteratuur zijn in het najaar door het publiek aangedragen. Vandaag komen ze tot klinken. (Hanson) entree € 13,60

van verkocht. Zijn liveshow is een beleving apart en de Doelen biedt alle voorwaarden om die beleving intenser te maken. Dit is een geweldige kans om deze artiest live te zien optreden en zijn nieuwe repertoire te beluisteren, dus mis dit niet!

Zie ook het artikel op p.31

rang top entree € 55

1e 2e 45 35

3e 25

Jubileum hoofdorgel Laurenskerk Hayo Boerema - orgel

© Hiba Vink

entree cjp

Ensemble Black Pencil

orgelrecital - barok - romantiek - modern

zondag 8 december Grote Zaal 11.00 uur

zondag 8 december Laurenskerk 15.00 uur

Operette Wensconcert m.m.v. Waldin Roes sopraan Augusto Valença tenor Johan van Oorschot bariton Bert Nicodem piano Blaaskwintet Hi-Five

Hayo Boerema orgel o.a. Bach, Franck en Messiaen Hoofdorgel Laurenskerk 40 jaar!

Het hoofdorgel van de Grote of St. Laurenskerk is het grootste orgel van

56 agenda december

liedrecital - romantiek - modern

Arnon Grunberg Marc Pantus & Rudolf Jansen Marc Pantus bas/bariton Rudolf Jansen piano Arnon Grunberg spreker Diepenbrock Es war ein alter König Samuel de Lange Ein Fichtenbaum Schmidt-Ernsthausen Dichters Klage Van Eijken Childe Harold; Es war ein alter König Schlegel Der arme Peter (piano); Du bist wie eine Blume; Sie haben heut’ abend Gesellschaft; Wo ich bin, mich rings umdunkelt Brandts Buys Du liebst mich nicht Daniel de Lange Du liebst mich nicht Frensel Ein Fichtenbaum; Die stille Wasserrose Nolthenius Ich habe dich geliebt Hol Zes liederen op gedichten van Heine; Altes Lied Bosmans Im Mondenglanze ruht das Meer; Das macht den Menschen glücklich Visman Zahnweh (uit ‘Ideeën, het Boek le Grand’)

Voordat de dichter Heine Heinrich zou gaan heten, heette hij Harry.

Harry Heine, geboren in Düsseldorf in 1797 als oudste zoon van een joods gezin. Nadat hij zich bekeerde tot het christendom heette hij voluit Christian Johann Heinrich Heine.

Hij was in zijn tijd de invloedrijkste dichter en prozaïst van het Duitse taalgebied. De Nederlandse basbariton Marc Pantus stelde een verrassend, afwisselend en soms ook geestig programma samen over het familieleven van de beroemde Duitse meester, op muziek gezet door Nederlandse componisten door de eeuwen heen. Bovendien draagt schrijver Arnon Grunberg voor uit eigen werk en uit werken van Heinrich Heine en geeft hij er zijn bespiegelingen op.

entree € 24 cjp €9

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

rang 1e entree € 43

2e 38

3e 35

wo 11 december Christmas with Anúna A whisper of Paradise

vrij entree (reserveren aanbevolen)

di 10 december Artemis Quartett

populair - koormuziek - Europa - folk

Haydn, Bartók, Schubert

Harry: Heine in Holland zondag 8 december Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Concert van de Stichting Kamermuziekvereeniging Rotterdam

Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

woensdag 11 december Grote Zaal 20.15 uur

© Molina Visuals

Arnon Grunberg © ANP

© Hans Hijmer-

za 8 december

Nederland, met in totaal zo’n 7.600 orgelpijpen verdeeld over 85 registers.

Het is tevens een van de grootste volledig mechanische orgels van Europa.

Het orgel, gebouwd door Marcussen & Søn uit Denemarken, werd op feestelijke wijze in gebruik genomen op 8 december 1973 door de toenmalige Laurensorganist Johann Th. Lemckert. Op 8 december 2013 vieren we de verjaardag van het hoofdorgel met het concertprogramma van veertig jaar geleden, uitgevoerd door de huidige Laurensorganist Hayo Boerema.

kamermuziek

dinsdag 10 december Jurriaanse Zaal 20.15 uur Artemis Quartett Vineta Sareika en Gregor Sigl viool Friedemann Weigle altviool Eckart Runge cello Haydn Strijkkwartet in C op.20 nr.2 Hob.III:32 Bartók Strijkkwartet nr.5 Schubert Strijkkwartet in G D887 Het lijkt vreemd om bij het korte, maar productieve leven van Schubert – die immers slechts 31 jaar oud werd – te spreken van een ‘late periode’, maar de enorme ontwikkeling die hij op zijn 24ste in zijn beroemde ‘Quartettsatz’ liet zien, rechtvaardigt dit. Het is alsof Schubert vanaf toen geobsedeerd werd door de tegenstelling tussen donker en licht, tussen angst en extase. Schubert schreef het Vijftiende Strijkkwartet in G, zijn laatste, in slechts tien dagen.

Het is een meesterwerk, groots van opzet, emotioneel intens, contrastrijk en zo vol van klank, dat je je haast afvraagt of er niet meer dan vier musici bij betrokken zijn.

Koormuziek van ongeëvenaarde klasse in een unieke stijl: dat is het handelsmerk van het Ierse topkoor Anúna. Niet alleen blinkt het uit het in meerstemmige religieuze gezangen en eigentijdse muziek, maar ook in publieksinteractie.

De koorleden omringen de toehoorder letterlijk met een klanktapijt van loepzuivere zang, ritmische songs en meditatieve gregoriaanse gezangen. Het kerstprogramma bevat naast klassiekers als Silent Night en Gloria in Excelsis Deo ook modernere songs. Door de combinatie van adembenemende a-cappellazang, prachtige kostuums en flakkerend kaarslicht creëert Anúna een betoverende sfeer die de luisteraar niet meer loslaat.

entree € 27 R’pas/65+ € 25

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

agenda December 57

Rotterdams Philharmonisch

© Hans van der Woerd

Yannick dirigeert Mahler 6

klassiek - symfonisch

donderdag 12 december Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Kees Wisse Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent Mahler Symfonie nr.6 In de gelukkigste tijd van zijn leven schreef Mahler zijn duistere Zesde Symfonie. De luisteraar wordt meegenomen op een gedroomde bergwandeling langs bloeiende weiden, grootse vergezichten en peilloze afgronden. Die tocht mondt uit in een finale die men, aldus Simon Vestdijk ‘in al haar adembenemende grootsheid ondergaat als het aangrijpendste, indrukwekkendste slotdeel dat ooit is geschreven’.

rang top entree € 52 cjp € 9

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

entree € 24 R’pas/65+ € 9

Kerstconcert 2013

Allerlaatste VIRUS

Deo Cantemus

klassiek - symfonisch

vrijdag 13 december Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Kees Wisse Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent Mahler Symfonie nr.6

Rogier Pelgrim

Winnaar Grote Prijs van Nederland ’12

Een besmettelijk klassiek muziek­ programma

© Rob Marinissen

De allerlaatste VIRUS Gesneuveld in de bezuinigingen van de AVRO en Radio 4 – doodzonde, want dit wervelende muziekprogramma, afwisselend gepresenteerd door Giel Beelen, Art Rooijakkers, Vivienne van den Assem, Jan-Willem Roodbeen en Marike Jager, breekt klassieke muziek en alle muziek daarbuiten open voor een nieuwe generatie. De Rotterdamse partners, de Doelen, Rotterdamse Schouwburg en Codarts, hebben van harte aan dit geslaagde experiment meegedaan. Kom nog één keer kijken bij de opnamen van VIRUS. We gaan er met een knal uit! vrij entree

14 december

Yannick dirigeert Mahler 6

R’pas/65+ € 22

donderdag 12 december Rotterdamse Schouwburg 22.00-23.00 uur

Door de bomen het bos

Calefax Rietkwintet m.m.v. Wouter van Reek animatie

Rotterdams Philharmonisch

zie donderdag 12 december

populair - virus - jong talent

Calefax Rietkwintet

donderdag 12 december Jurriaanse Zaal 20.15 uur

za

singer/songwriter

1e 47

kamermuziek - muziektheater

Voor dit programma werkt Calefax samen met Wouter van Reek, de creator van de Keepvogel-boeken en -animatiefilms voor kinderen. Hij verzorgt vanavond (live!) animaties en maakt daarnaast gebruik van (geprepareerde) organisch bewegende tekeningen. De animaties gaan een directe relatie aan met de muziekstukken van Bach, Abrahamsen, Pärt en Prokofjev: ze vervagen en verdwijnen weer. Soms neemt de kijker (en luisteraar!) afstand, dan weer wordt er ingezoomd op minieme details.

De gekozen muziek sluit hier naadloos bij aan. Ze klinkt soms vanzelfsprekend en eenvoudig, terwijl er de meest complexe mechanismen en structuren aan ten grondslag liggen.

vr 13 december

© Hans van der Woerd

Bach Die Kunst der Fuge Abrahamsen Walden Pärt Arbos Prokofjev Visions fugitives

12 december

© Eljee Bergwerff

do

vrijdag 13 december Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Bezige bij en man-met-gitaar Rogier Pelgrim gaf de afgelopen drie jaar een kleine 130 optredens, die hij deels zelf organiseerde. Nergens voelt hij zich méér op zijn gemak dan op een podium.

Als geboren performer vertolkt hij zijn eigen repertoire vol overgave en overtuiging. Met zijn geweldige stembereik brengt hij gevoelige, melancholische popliedjes met referenties naar Jeff Buckley, Damien Rice, Sufjan Stevens en Johnny Cash: persoonlijke liederen over liefde, lijden, relaties, geloof en andere persoonlijke overpeinzingen uit het dagelijks leven.

entree € 20

R’pas/65+ € 18

klassiek - koormuziek - kerstconcert - religieus

zaterdag 14 december Grote Zaal 14.00 uur Deo Cantemus o.l.v. Cor de Haan m.m.v. Christelijk Mannenkoor ‘Soli Deo Gloria’ uit Urk o.l.v. Jaap Joh. Kramer Gereformeerd Kerkkoor Alblasserdam o.l.v. Cor de Haan Wendy Roobol sopraan André de Jager orgel André van Vliet piano Hendrie Westra marimba l’Orchestra Particolare Deo Cantemus is in ruim 75 jaar uitgegroeid tot een koor met ruim 300 leden.

Het koor is sterk verbonden met de stad Rotterdam en is vooral bekend geworden door de kerstconcerten die het sinds 1966 jaarlijks in de Doelen verzorgt. Naast andere concerten in Nederland heeft Deo Cantemus opgetreden in Engeland, Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, Hongarije, Amerika, Canada en Israël.

rang 1e entree € 29

2e € 25

Voorverkoop uitsluitend via www.deocantemus.nl

58 agenda december

Rotterdam canta bana Ode aan Kaapverdische zanger

Harry Sacksioni

While My Guitar Gently Weeps...

speelt het een unieke combinatie van Amerikaanse jazz en hun eigen manouche muziek in een bezetting die alleen uit snaarinstrumenten bestaat.

Rotterdams Philharmonisch

Yannick dirigeert Mahler 6

entree € 13,60 © Hans van der Woerd

Trio Wanderer

De romantiek van Liszt en Tsjaikovski

populair - popmuziek

zaterdag 14 december Willem Burger Zaal en Foyer 20.15 uur

zaterdag 14 december Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Rotterdam, thuishaven van de morna Een ode aan de Kaapverdische volkszanger Bana 1932-2013

In het soloprogramma While my guitar gently weeps… speelt Sacksioni een reeks schitterende bewerkingen van legendarische George Harrison- en Lennon/McCartney-composities en andere klassiekers uit de jaren zestig, zeventig en tachtig, van Frank Sinatra en Mungo Jerry tot The Lovin’ Spoonfull en Jefferson Airplane. Door deze beroemde composities op één gitaar te spelen ontstaat een transparant beeld van de popmuziek uit die periode. Ook worden de vroege contouren zichtbaar van de grote gitarist die Sacksioni uiteindelijk zélf is geworden.

Ensemble o.l.v. Carlos Matos - piano en Toy Vieira - piano/cavaquinho met Antonio Herculano - gitaar, Roberto Matias - basgitaar, Walter Matos drums, Paulo Bouwman - gitaar, Kalutcha - cavaquinho, Lily Spencer en Milton Ferreira - backing vocals Solisten Nancy Vieira, Morgadinho, Eduardo ‘Xalino’ Rodrigues, Americo Brito, Nhela Kaéla, Angel d’Amore en Melissa Fortes Kaapverdische sterren uit binnen- en buitenland en jonge talenten uit Rotterdam brengen een eerbetoon aan Bana, de onlangs overleden koning onder de Kaapverdische zangers. Zij zingen de door Bana zo geliefde melancholieke morna’s en swingende coladeira’s, begeleid door een topband o.l.v. Carlos Matos en Toy Vieira.

Bana (Adriano Goncalves) overleed 13 juli 2013 op 81-jarige leeftijd. Voor meerdere generaties Kaapverdianen geldt hij als een legende. Bana was de koning en Cesaria Evora de koningin van de Kaapverdische muziek.

Dit concert wordt mede mogelijk gemaakt door de Dienst Kunst en Cultuur van de Gemeente Rotterdam en het Kaapverdisch Ministerie van Cultuur.

entree € 25 cjp € 9

R’pas/65+ € 23 t/m 26 jaar € 9

entree € 22 cjp € 9 zo

R’pas/65+ € 20 t/m 26 jaar € 9

15 december

Zondagochtend­concert The Rosenberg Trio

kamermuziek - meet & greet

zondag 15 december Jurriaanse Zaal 11.00 uur Trio Wanderer Vincent Coq piano Jean-Marc Phillips-Varjabédian viool Raphaël Pidoux cello Liszt Tristia Tsjaikovski Pianotrio in a op.50 Romantische componisten van de 19de eeuw waren zeer ontvankelijk voor thema’s als droefenis, rouw en de dood.

Wie kent er niet een van hun indrukwekkende dodenmarsen en hartverscheurende elegieën? In Tristia van Liszt horen we een jongeman die gekweld wordt door de gedachte aan de dood en het verval en door heimwee naar de verloren schoonheid van een geliefde. Tsjaikovski schreef zijn enige pianotrio ‘Ter herinnering aan een groot artiest’, refererend aan de pianist, docent en componist Nikolai Rubinstein die in 1881 was overleden. Laat u meevoeren door dit Franse pianotrio.

klassiek - symfonisch

zondag 15 december Grote Zaal 14.15 uur Om 13.15 uur inleiding door Kees Wisse Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent Mahler Symfonie nr.6 In de gelukkigste tijd van zijn leven schreef Mahler zijn duistere Zesde symfonie. De luisteraar wordt meegenomen op een gedroomde bergwande­ ling langs bloeiende weiden, grootse vergezichten en peilloze afgronden.

Die tocht mondt uit in een finale die men, aldus Simon Vestdijk ‘in al haar adembenemende grootsheid ondergaat als het aangrijpendste, indrukwekkend­ ste slotdeel dat ooit is geschreven’.

rang top entree € 52 cjp € 9

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

Blauwbaards burcht Orkest van het Koninklijk Conservatorium

Na afloop een glaasje champagne en meet & greet met de musici.

populair - lichte muziek

zondag 15 december Grote Zaal 11.00 uur Muziek kregen de neven Rosenberg met de paplepel ingegoten. Van vader en grootvader die viool en gitaar speelden en via de grammofoonplaat. En nog steeds spelen Stochelo, Nonnie en Nous’che alles op het gehoor. Stochelo leerde spelen met behulp van lp’s van Django Reinhardt, grondlegger van de ‘zigeunerjazz’. Met sublieme techniek en formidabele muzikaliteit etaleert het trio een breed scala aan stijlen en

entree € 21 cjp € 9

Deirdre Angenent

Programma 19.00u - inloop met dj André Morabeza 20.15u - Ensemble o.l.v. Carlos Matos 21.15u - pauze met dj André Morabeza 21.45u - Ensemble o.l.v. Carlos Matos 22.45u - meet & greet en Baile de Picapada met dj André Morabeza 01.00u - einde

© Marco Borggreve

wereldmuziek - Kaapverdië

R’pas/65+ € 19 t/m 26 jaar € 9

klassiek - opera

zondag 15 december Grote Zaal 20.15 uur Orkest van het Koninklijk Conservatorium Jac van Steen dirigent m.m.v. Deirdre Angenent sopraan Andrew Schroeder bariton Bartók Blauwbaards burcht

agenda December 59

zo 15 december

ma 16 december

di 17 december

Messiah van Händel

Kerstconcert 2013

jazz - kamermuziek - Blue Sofa

MacGregor & Vloeimans een muzikale dialoog

zondag 15 december Jurriaanse Zaal 20.30 uur Joanna MacGregor piano Eric Vloeimans trompet De Engelse toppianiste en muziekhoogleraar Joanna MacGregor heeft solistisch opgetreden bij onder meer het New York Philharmonic en werkte met dirigenten als Pierre Boulez en Valery Gergiev. Zij wordt wereldwijd geprezen om haar innovatieve ideeën en veelzijdigheid. Naast een indrukwekkend repertoire als klassiek pianist legt MacGregor verbindingen naar andere muziekgenres en multimedia, waarbij ze samenwerkte met musici als Brian Eno, Nitin Sawhney, Bartóks opera Blauwbaards burcht kent slechts twee rollen: hertog Blauwbaard en zijn vierde vrouw Judith. Het verhaal speelt zich af in een grote, donkere hal in een kasteel, met zeven gesloten deuren. Om haar geliefde volledig te kunnen begrijpen dringt Judith erop aan de deuren te openen. Blauwbaard weigert dit en smeekt haar van hem te houden, maar geen vragen te stellen. Judith houdt vol en vermurwt Blauwbaard uiteindelijk; stuk voor stuk worden de deuren geopend en komen Blauw-

Dhafer Yousef, Andy Sheppard en Django Bates. Vanavond gaat zij de muzikale dialoog aan met trompettist Eric Vloeimans, tijdens een intieme duosessie met veel interactie en improvisatie.

Zie ook de column van Eric Vloeimans op p.27 De Blue Sofa biedt het publiek de mogelijkheid dichter bij het artistieke proces te komen. De Doelen laat u graag kennismaken met moderne kunstmuziek, jazz en hot items binnen de muziekwereld. De Blue Sofa is beschikbaar gesteld door Woonmall Alexandrium www.alexandrium.nl/woonmall

entree cjp

klassiek - oratorium - barok

Deo Cantemus

koormuziek - kerstconcert - religieus

maandag 16 december Grote Zaal 19.30 uur

dinsdag 17 december Grote Zaal 20.00 uur

COV Sursum Corda Rotterdam Johan Sonneveld dirigent m.m.v. Lauren Armishaw sopraan Lien Haegeman alt Seil Kim tenor Martijn Sanders bas Holland Symfonie Orkest Eric Koevoets orgel David Jansen clavecimbel

Deo Cantemus o.l.v. Cor de Haan m.m.v. Christelijk Mannenkoor ‘Soli Deo Gloria’ uit Urk o.l.v. Jaap Joh. Kramer Gereformeerd Kerkkoor Alblasserdam o.l.v. Cor de Haan Wendy Roobol sopraan André de Jager orgel André van Vliet piano Hendrie Westra marimba l’Orchestra Particolare

Händel Messiah De Messiah wordt door vele koren traditioneel rond de kersttijd ten gehore gebracht. Dit oratorium van Händel bestaat uit losse bijbelteksten die samen het verhaal van het leven van Jezus vertellen. De Messiah is een van de meest geliefde composities en heeft sinds de première in Dublin in 1742 alle jaren een groot publiek bereikt.

rang 1e 2e 3e entree € 29,50 27,50 25 cjp € 27 25 22,50

zie zaterdag 14 december, 14.00 uur

rang 1e entree € 29

2e € 25

Voorverkoop uitsluitend via www.deocantemus.nl

wo 18 december Lunchconcert

Rotterdams Philharmonisch

© Hans van der Woerd

© Hans Hijmer-

COV Sursum Corda Rotterdam

€ 22 R’pas/65+ € 20 € 9 t/m 26 jaar € 9

baards geheimen aan het licht...

Bartóks meesterlijke, expressieve muziekdrama is een kolfje naar de hand van de jonge operazangers Deirdre Angenent en Andrew Schroeder en het Orkest van het Koninklijk Conservatorium onder leiding van Jac van Steen.

entree € 24 cjp € 9

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

klassiek - symfonisch - classicisme

woensdag 18 december Grote Zaal 12.45 uur

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Stefan Jackiw viool Mozart Vioolconcert nr.5 vrij entree

60 agenda december

populair - koormuziek - kerstconcert

woensdag 18 december Grote Zaal 20.00 uur The Credo Singers o.l.v. Bert Kruis m.m.v. Erasmus Consortium o.l.v. Martin de Deugd Poolse jongenskoor Poznanski Chor Katedralny o.l.v. Szymon Daszkiewics Obecny Johan den Hoedt orgel Noortje van Middelkoop panfluit André de Jager piano entree € 25 Voorverkoop ook via dhr. Romijn (telefoon 010 4802517) of mw. Groeneveld (06 29601818) secretariscredosingers@kpnmail.nl

Kerst op Cyprus

entree € 31 cjp € 9

R’pas/65+ € 29 t/m 26 jaar € 9

do 19 december Theater, dans en diner

© Erik van ’t Hof

Graindelavoix o.l.v. Björn Schmelzer Jean Hanelle kerstoratorium met interpolaties uit Byzantijnse manuscripten afkomstig uit Cyprus en soefi-gezangen Kruisvaarders, Venetianen, Byzantium, het Ottomaanse rijk: over Cyprus hebben in de loop der eeuwen tal van winden gewaaid. Ze hebben van het mediterrane eiland een borrelende smeltkroes gemaakt. Een mooie streek dus om naartoe te reizen met Graindelavoix, het Vlaamse ensemble dat zich heeft gespecialiseerd in vergeten

Rotterdams Philharmonisch Shéhérazade

familieconcert - muziektheater - kerstconcert

donderdag 19 december Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Frank Kouwenhoven Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Stefan Jackiw viool Rameau Suite Les Indes galantes Mozart Vioolconcert nr.5 Rimski-Korsakov Shéhérazade

de WinterParade

donderdag 19 december Willem Burger Hal 19.00-23.00 uur

‘Toen Jezus geboren was’, vertelt het kerstverhaal, ‘kwamen er magiërs uit het oosten.’ Wie waren die magiërs?

Waar kwamen ze vandaan? Arabië?

Perzië? Of zelfs India? En hoe zag hun reis eruit? Met exotische muziek van Rameau en Rimski-Korsakov fantaseert dit concert over de landen die zij op weg naar Bethlehem doorkruisten, en over de sprookjes die ze onderweg misschien wel te horen kregen.

Theater, dans en geestrijke rituelen op de rand van oud naar nieuw, dat brengt deze winterse variant op De Parade.

Ieder jaar brengt de hoop en de verwachting ons bij elkaar. ‘De Tafel’ van de WinterParade wordt opnieuw gedekt met de prachtigste verbeelding en met wonderlijk eten voor een bekoorlijk samenzijn.

Met o.a. Yorick Heerkens, Conny Janssen Danst, Harry de Wit, Stephanie Louwrier, Henk Zwart, Eddie B. Wahr, André Amaro (Creative Industries), Silent Disco, concept Terts Brinkhoff, onder regie van Eva Bauknecht.

Zie ook www.facebook.com/tafelvandeidee www.winterparade.nl

De Postbode en de Engel

Kaarten vanaf 1 november online verkrijgbaar via www.winterparade.nl en aan de Kassabalie van de Doelen.

klassiek - symfonisch i.s.m. Festival Oude Muziek Utrecht en Stichting Laurenskerk

vr 20 december De Doelen Kinderkerstshow (6+)

Zie ook het artikel op p.28

populair

woensdag 18 december Laurenskerk 20.30 uur Om 19.45 uur inleiding door Saskia Törnqvist

entree € 35

Na afloop meet & greet met de artiesten.

Graindelavoix

a cappella - middeleeuwen - kerstconcert

Deur open om 18.30 uur, het programma duurt 180 minuten. Prijs is inclusief diner en exclusief drank.

© Caroline Ellerbeck

The Credo Singers

repertoire en verwaarloosde praktijken.

Graindelavoix heeft faam verworven met een zeer eigen stemgebruik. In de Laurenskerk zingt het ensemble een kerstoratorium van Jean Hanelle. Deze 15de-eeuwse muzikant uit NoordFrankrijk wist het op Cyprus te schoppen tot hofcomponist. Zijn muziek wisselt af met gezangen uit GrieksByzantijnse manuscripten en uit de rijke soefitraditie van Cyprus.

Graindelavoix krijgt hulp van Adrian Sîrbu en Hassan Boufous, twee zangers die hun stembanden hebben gedoopt in authentiek mediterrane kleuren.

© Hans van der Woerd

Kerstconcert

rang top entree € 52 cjp € 9

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

vrijdag 20 december Jurriaanse Zaal 13.00 en 15.00 uur De Postbode en de Engel Harry van Rijthoven postbode Ilse Warringa engel Leden Rotterdams Philharmonisch Marcel Sijm regie Toek Numan compositie/arrangementen Femke Krist script Dieuweke van Reij decor en kostuums Desirée van Gelderen lichtontwerp Jeroen Sarphati repetitor Postbode Harry van Rijthoven, engel Ilse Warringa en musici van het Rotterdams Philharmonisch Orkest spelen bekende kerstmuziek en scènes uit beroemde kerstverhalen. Een feestelijke muziekvoorstelling voor en met iedereen vanaf 6 jaar, vol humor en af en toe een vleugje ontroering.

De musici willen graag een mooi kerstconcert geven. Maar de postbode heeft een eigen plan: die wil zijn publiek uitleggen waarom kerstkaarten zo belangrijk zijn. En hoeveel werk het is om al die kaarten op tijd te bezorgen. Dan verschijnt de engel, die de kerst, het concert en de postbode wil redden. Of haar dat gaat lukken, weten we nu nog niet, want de postbode is namelijk wel érg chagrijnig! Wat we wél weten is dat er heel veel mooie muziek uit De Notenkraker van Tsjaikovski klinkt. En natuurlijk heel veel bekende kerstliedjes. Ook weten we dat Rudolf het rendier, het meisje met de zwavelstokjes, het kleine kerstklokje, Jozef en Maria, de herders en de drie koningen de (kerst)revue passeren.

Coproductie van de Doelen, Rotterdams Philharmonisch Orkest en Oorkaan · www.oorkaan.nl

entree € 16 cjp € 12

t/m

26 jaar € 12

za

Rotterdams Philharmonisch

21 december

agenda December

za 21 december

De Postbode en de Engel

Shéhérazade

klassiek - symfonisch

vrijdag 20 december Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Frank Kouwenhoven

Richard Egarr © Marco Borggreve

© Caroline Ellerbeck

© Hans van der Woerd

De Doelen Kinderkerstshow (6+)

familieconcert - muziektheater - kerstconcert

zaterdag 21 december Jurriaanse Zaal 13.00 en 15.00 uur zie vrijdag 20 december

zie donderdag 19 december, 20.15 uur

Kerstconcert 2013 Deo Cantemus

Michiel Borstlap solo Reflective

klassiek - oratorium - kerstconcert

De Schepping van Haydn Residentie Orkest o.l.v. Richard Egarr

koormuziek - kerstconcert - religieus

zaterdag 21 december Grote Zaal 14.00 uur

jazz - Vrijdag in de Flip

vrijdag 20 december Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Vijfentwintig jaar zit hij in het muzikantenvak: pianist Michiel Borstlap.

Reden genoeg voor enige reflectie. Onlangs is dan ook Borstlaps soloalbum verschenen, getiteld Reflective. In zijn eigen woorden: ‘De laatste jaren is mijn muziek [...] veranderd: less is more werd het credo, de behoefte tot meer zeggingskracht werd onherroepelijk. De klassieke pianoachtergrond en ervaring in jazz en improvisatiemuziek ontwikkelde zich meer als een instrument om het muzikale gevoel te vertalen.

Reflective is een album geworden dat deze ontwikkeling, met nieuwe composities, symboliseert’. www.jazzinternational.nl

entree € 19 cjp € 9

R’pas/65+ € 17 t/m 26 jaar € 9

Deo Cantemus o.l.v. Cor de Haan m.m.v. Christelijk Mannenkoor ‘Soli Deo Gloria’ uit Urk o.l.v. Jaap Joh. Kramer Gereformeerd Kerkkoor Alblasserdam o.l.v. Cor de Haan Wendy Roobol sopraan André de Jager orgel André van Vliet piano Hendrie Westra marimba l’Orchestra Particolare Deo Cantemus is in ruim 75 jaar uitgegroeid tot een koor met ruim 300 leden.

Het koor is sterk verbonden met de stad Rotterdam en is vooral bekend geworden door de kerstconcerten die het sinds 1966 jaarlijks in de Doelen verzorgt. Naast andere concerten in Nederland heeft Deo Cantemus opgetreden in Engeland, Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, Hongarije, Amerika, Canada en Israël.

rang 1e 2e entree € 29 € 25 Voorverkoop uitsluitend via www.deocantemus.nl

zaterdag 21 december Grote Zaal 19.30 uur Om 18.45 uur inleiding door Neil Wallace Residentie Orkest Richard Egarr dirigent m.m.v. Claron McFadden sopraan Marcel Beekman tenor Maarten Koningsberger bas Laurens Collegium Rotterdam Haydn The Creation Die Schöpfung. The Creation. De Schepping. Het zal duidelijk zijn dat Haydn de inspiratie voor zijn beroemde oratorium heeft ontleend aan de bijbel. Minder bekend is dat hij het werk wellicht nooit zou hebben gecomponeerd zonder de adviezen van een baron die werd geboren in Leiden: Gottfried van Swieten. Hij

werkte als diplomaat in Wenen en was gek op de barokmuziek van Händel. Toen Haydn bij een bezoek aan Londen met eigen oren een oratorium van Händel hoorde, was ook hij meteen verkocht.

Die Schöpfung leidt de luisteraar langs verrassende aria’s en koren, van de ‘chaos’ in de ouverture tot aan de glanzend voltooide schepping.

Richard Egarr kiest voor de Engelse vertaling die Gottfried van Swieten voor Haydn heeft gemaakt. Met het Residentie Orkest, het Laurens Collegium en drie solisten zet hij The Creation stevig op de kaart.

rang top 1e 2e entree € 36 34 32 R’pas/65+ € 34 32 30 cjp € 9 t/m 26 jaar

3e 30 28 9

61

62 agenda december

zo 22 december Zondagochtend­concert

ma 23 december

Rotterdams Philharmonisch

De Postbode en de Engel

Shéhérazade

De Doelen Kinderkerstshow (6+)

© Caroline Ellerbeck

© Hans van der Woerd

20 jaar White Christmas at de Doelen!

klassiek - symfonisch populair - kerstconcert

zondag 22 december Grote Zaal 14.15 uur Om 13.15 uur inleiding door Frank Kouwenhoven

zondag 22 december Grote Zaal 11.00 uur Musical Souvenir o.l.v. Rien den Hartog

zie vrijdag 20 december

De Postbode en de Engel

© Caroline Ellerbeck

De Doelen Kinderkerstshow (6+)

familieconcert - muziektheater - kerstconcert

Sfeervol kerstrepertoire, uitgevoerd door pianist en componist Jan Mulder (VS), die speciaal voor dit concert naar Nederland komt! De in Rotterdam geboren musicus zal vanachter de vleugel het orkest dirigeren. Hij speelt nieuwe arrangementen van traditionele kerstliederen. Tijdens dit concert wordt zijn nieuwe album Love Divine gepresenteerd, dat hij eerder dit jaar heeft opgenomen met The London Symphony Orchestra. Er zijn gastoptredens door solisten uit het orkest die onder meer The Prayer ten gehore brengen, bekend van Andrea Bocelli.

Deo Cantemus

Het meisje met de zwavelstokjes

live begeleid op orgel en harmonium

koormuziek - kerstconcert - religieus

maandag 23 december Grote Zaal 20.00 uur orgelrecital - filmmuziek - film - kerstconcert

Geert Bierling en Hayo Boerema Doelenorgel en harmonium

zie zaterdag 21 december, 14.00 uur

di 24 december De Postbode en de Engel De Doelen Kinderkerstshow (6+)

Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

vrij entree (reserveren aanbevolen)

zie vrijdag 20 december

luxe programmaboekje, gesigneerde cd ‘Love Divine’, Meet & Greet, de mooiste plaatsen )

actie

familieconcert - muziektheater - kerstconcert

dinsdag 24 december Jurriaanse Zaal 13.00 en 15.00 uur

Dit concert wordt mede mogelijk gemaakt door Family7.

entree € 25 vip € 75 (ontvangst met koffie,

Live begeleiding van de zwijgende film La petite marchande d’allumettes (Het meisje met de zwavelstokjes) In plaats van een middagconcert is dit orgelkerstconcert ’s avonds, nog net geen echte ‘Messe de Minuit pour Noël’ (‘Middernachtmis voor Kerst’), Tijdens dit kerstconcert draait de Franse, zwijgende film ‘La petite marchande d’allumettes’ van Jean Renoir uit 1928, naar Hans Christian Andersens beroemde sprookje over het meisje met de zwavelstokjes. Geert Bierling, stadsorganist/ beiaardier van Rotterdam, en Hayo Boerema, organist van de Rotterdamse Laurenskerk, begeleiden de film live op het Doelenorgel en harmonium.

populair - kerstconcert - religieus

dinsdag 24 december Grote Zaal 20.00-22.00 uur Jan Mulder piano The Amsterdam Festival Orchestra

© Caroline Ellerbeck

zo 22 december

zie vrijdag 20 december

maandag 23 december Jurriaanse Zaal 13.00 en 15.00 uur

Kerstconcert 2013

zondag 22 december Grote Zaal 20.15 uur

entree € 13,60

zondag 22 december Jurriaanse Zaal 13.00 en 15.00 uur

familieconcert - muziektheater - kerstconcert

zie donderdag 19 december, 20.15 uur

In 1994 verzorgde dirigent Rien den Hartog met zijn orkest het eerste sfeervolle ‘White Christmas at de Doelen’ Zondagochtendconcert. Het werd een ijzersterke traditie waarvan nu dus het 20-jarig jubileum wordt gevierd!

Al vroeg in het jaar koopt het publiek de kaarten hiervoor, want dit traditionele Kerstconcert is vaak maanden van tevoren al uitverkocht. Ook dit jaar staat dit geliefde Zondagochtendconcert met Musical Souvenir garant voor kerstmuziek in een bijzondere en warme sfeer. Uiteraard zijn er ook weer diverse (muzikale) verrassingen.

Silent Night, Holy Night

€ 50 (entree incl. gesigneerde cd)

agenda December 63

Capella Koor Sint-Petersburg

Fragmenten uit Russische opera’s

do 26 december Kerstconcert Vox Jubilans

vr 27 december

Chopin Kerstmatinee Eliane Rodrigues

De Postbode en de Engel De Doelen Kinderkerstshow (6+)

© Caroline Ellerbeck

wo 25 december

pianorecital - romantiek - kerstconcert koormuziek - kerstconcert - religieus

woensdag 25 december Grote Zaal 14.30 uur Capella Koor Sint-Petersburg en Staats Symfonieorkest Capella Sint-Petersburg o.l.v. Vladislav en Alexander Chernushenko De imposante opera’s van Tsjaikovski, Moesorgski, Glinka en Borodin zijn zelden buiten de grote concertzalen te beluisteren. Het Capella Koor en het Staats Symfonieorkest Capella SintPetersburg bieden u de mogelijkheid de schoonheid van de Russische opera te ontdekken.

In de ruim 530 jaar (!) dat Capella Koor Sint-Petersburg bestaat is het een begrip geworden in binnen- en buitenland.

Al vanaf de oprichting in 1479 door Tsaar Iwan III geldt het als een van de belangrijkste Russische koren. In 1703 verplaatste Tsaar Peter de Grote het koor van Moskou naar Sint-Petersburg, de stad die hij in dat jaar stichtte.

familieconcert - muziektheater - kerstconcert

donderdag 26 december Grote Zaal 10.30 uur

Eliane Rodrigues piano

Vox Jubilans o.l.v. André van Vliet m.m.v. Marco den Toom orgel Bart Oenema bariton Marjo van Someren sopraan Johan Bredewout piano l’Orchestre Particolare Ds. M. Messemaker teksten

Chopin Impromptu in As op.29 nr.1 Fantaisie in f op.49; Mazurka in a op.17 nr.4; Sonate nr.3 in b op.58; Polonaise fantaisie in As op.61; Nocturne nr.4 in F op.15 nr.1; Grande Valse Brillante in Es op.18; Valse in b op.post.69 nr.2; Polonaise nr.6 in As op.53 ‘Héroique’

De Herv. Gemengde Zangvereniging ‘Vox Jubilans’ uit Waddinxveen geeft voor de 41ste keer een kerstconcert in de Doelen. Het 120 leden tellende koor brengt een programma met zowel bekende als onbekende Nederlandstalige kerstliederen, en met The Promise of Christmas van Dan Burgess, een grootse compositie voor koor, solisten, orkest, orgel en spreekstem. Ook is er samenzang en werk voor orgel solo.

entree € 18

vrijdag 27 december Jurriaanse Zaal 13.00 en 15.00 uur

Een vaste waarde op Tweede Kerstdag is het Chopin-recital in de Doelen.

Inmiddels voor de zeventiende keer wordt dit recital verzorgd door Eliane Rodrigues, een ideale vertolkster van dit sfeervolle repertoire.

entree € 27 R’pas/65+ € 16

zie vrijdag 20 december

Eindejaarsconcert

Hollands Jongerenkoor en Groot Samengesteld Mannenkoor

koormuziek - religieus

vrijdag 27 december Grote Zaal 19.30 uur cjp € 16

De Postbode en de Engel De Doelen Kinderkerstshow (6+)

© Caroline Ellerbeck

klassiek - koormuziek - kerstconcert

donderdag 26 december Grote Zaal 16.00 uur

entree € 37,50 R’pas/65+ € 35,50 cjp € 9 t/m 26 jaar € 9

familieconcert - muziektheater - kerstconcert

donderdag 26 december Jurriaanse Zaal 11.00 en 13.00 uur zie vrijdag 20 december

Hollands Jongerenkoor en Groot Samengesteld Mannenkoor o.l.v. Peter Wildeman en Frans Cornet Het Hollands Jongerenkoor is met 400 leden het grootste jongerenkoor van Nederland. Het treedt op met organist Joost van Belzen, pianist Mark Brandwijk en trompettist Wilhelm Groenendijk. Als gastsolisten werken mee de sopraan Lisanne Leeuwenkamp en de tenor Jakob Schenk.

Het Groot Samengesteld Mannenkoor bestaat uit zo’n 250 leden en wordt gevormd door leden van Mannenkoor David uit Lisse, het Dirkslands Mannenkoor, het Korendijks Mannenkoor en Mannenkoor Tehillim uit Dordrecht.

Dirigent is Frans Cornet en organist Lennert Knops verzorgt de begeleiding.

De koren zullen ook gezamenlijk optreden. Een meditatief moment wordt verzorgd door ds. A.T. Huijser. entree € 20

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

64 agenda december

vr 27 december

za 28 december LA the Voices

januari vr 3 januari Rotterdams Philharmonisch Nieuwjaarsconcert

Juraj Valcuha © XX

populair

zaterdag 28 december Grote Zaal 20.15 uur

pop - cross-over - Vrijdag in de Flip

Mr. clash Andy Smart Andy Smart - Not Afraid Of Rain vrijdag 27 december Eduard Flipse Zaal 20.30-23.00 uur inloop vanaf 19.15 uur Mr. Clash Andypendence Day Mr. Clash is een graag geziene gast in de Doelen. Een mysterieus figuur dat op regelmatige basis verrassende avonden programmeert. In dit seizoen staan pop, soul en hiphop uit Rotterdam centraal.

In deze editie staat Andy Smart centraal. Gekozen op basis van zijn

authentieke en gevarieerde talenten viert deze danser, zanger, rapper en MC zijn Andypendence Day en ontwikkelde speciaal voor deze avond de productie Not Afraid Of Rain.

Andy Smart is geboren in Portland (Oregon, VS). Zijn liefde voor kunst leidde hem naar New York, waar hij zijn Bachelor dans behaalde. Al snel daarna ontwikkelde hij zich als rapper, terwijl hij in dit programma voornamelijk als zanger te beluisteren zal zijn. entree € 15

LA the Voices Na het vertrek van Gordon zijn de heren van LA the Voices – Remko, Roy, Peter en Richy – aan de slag gegaan om LA the Voices opnieuw op de kaart te zetten.

Afgelopen september hebben zij hun nieuwe single uitgebracht ‘Dit Zijn Wij’.

Deze presentatie vormde de officiële kick-off van de nieuwe LA the Voices.

Een vertrouwde sound in een nieuw jasje. De muziekstijl is een cross-over tussen pop en pop/klassieke muziek met Broadway-achtige invloeden. entree € 25

zo 29 december LA the Voices zondag 29 december Grote Zaal 20.15 uur (onder voorbehoud) zie zaterdag 28 december entree € 25

klassiek - symfonisch

vrijdag 3 januari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Galahad Samson en Wim Ruitenbeek Rotterdams Philharmonisch Orkest Juraj Valcˇuha dirigent m.m.v. Igor Gruppman viool Weber Aufforderung zum Tanz Glazoenov Valse de concert Tsjaikovski Valse-Scherzo Ravel La valse R. Strauss Rosenkavalier-walsen Waldteufel Amour et printemps J. Strauss Walsen en polka‘s De eerste dagen van het nieuwe jaar zijn niet compleet zonder de feestelijke muziek van Johann Strauss. De ongekroonde koning van de Weense Wals heeft dan ook een centrale plaats in dit traditionele Nieuwjaarsconcert, te midden van collega’s als Richard Strauss – geen familie – en Maurice Ravel. Elkaar beurtelings de loef afstekend laten zij de driekwartsmaat bruisen als champagne en schitteren als symfonisch siervuurwerk.

rang top entree € 41 cjp € 9

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

1e 2e 3e 35 29 18 t/m 26 jaar 9

agenda januari 65

do 9 januari

Nieuwjaarsconcert

Rotterdams Philharmonisch

Rotterdams Opera Koor

Soile Isokoski © Intermusica

Mahler 5

populair - opera - romantiek klassiek - symfonisch

zaterdag 4 januari Grote Zaal 14.30 uur

donderdag 9 januari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Emanuel Overbeeke

Rotterdams Opera Koor Ago Verdonschot dirigent m.m.v. Lieve Geuens sopraan Annelies Lamm mezzosopraan Elmar Gilbertsson tenor Nanco de Vries bas Continuo Rotterdam

Rotterdams Philharmonisch Orkest Sir Mark Elder dirigent m.m.v. Soile Isokoski sopraan

Voor de 48ste keer geeft het Rotterdams Opera Koor haar Nieuwjaarsconcert in de Grote Zaal van de Doelen. Voor de pauze zingt het koor delen uit de opera La Sonnambula van Bellini, na de pauze klinken delen uit de opera Guillaume Tell van Rossini en uit de operette In Weissen Rössl van Ralph Benatzky.

rang 1e 2e 3e entree € 35 32,50 29,50

‘De schoonheid van Isokoski’s stem leek ons een blik in het bovenaardse te gunnen’, schreef The Guardian over de Finse sopraan, die dit concert opent met orkestliederen van Richard Strauss.

Deze stralende lofzangen op de liefde en de natuur zetten de toon voor Mahlers Vijfde Symfonie, die dezelfde onderwerpen aansnijdt – om ons in het hemelse Adagietto een glimp van een andere wereld te tonen.

rang top entree € 52 cjp € 9

Juraj Valcuha © XX

Nieuwjaarsconcert

entree € 22 cjp € 9

R’pas/65+ € 20 t/m 26 jaar € 9

Rotterdams Philharmonisch Orkest Juraj Valcˇuha dirigent m.m.v. Igor Gruppman viool zie vrijdag 3 januari

R’pas/65+ € 18 t/m 26 jaar € 9

za 11 januari

Rotterdams Philharmonisch Mahler 5

klassiek - symfonisch

vrijdag 10 januari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Emanuel Overbeeke

klassiek - symfonisch - modern

zaterdag 11 januari Grote Zaal 19.30 uur Om 18.45 uur inleiding door Guido van Oorschot NJO Symfonieorkest Santtu-Matias Rouvali dirigent m.m.v. Rosanne Philippens viool

Rotterdams Philharmonisch Orkest Sir Mark Elder dirigent m.m.v. Soile Isokoski sopraan

Janácˇek Sinfonietta Bartók Rapsodieën nrs.1 en 2 Prokofjev Scythische suite

zie donderdag 9 januari

Voor hun jaarlijkse wintertournee trekken de jonge muzikanten van het NJO Symfonieorkest erop uit met twee aanstormende talenten: de Finse dirigent Santtu-Matias Rouvali (1985) en de Nederlandse violiste Rosanne Philippens (1986). Philippens speelt de solo’s in twee virtuoze rapsodieën die Bartók heeft gebaseerd op vioolmuziek van het Hongaarse platteland. In Prokofjevs Scythische Suite stort het orkest zich op de mythologie van dit legendarische steppevolk.

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

Quatro Ventos

klassiek - symfonisch

zondag 5 januari Grote Zaal 14.15 uur Om 13.15 uur inleiding door Galahad Samson en Wim Ruitenbeek

entree € 20 cjp € 9

Janácek, Bartók en Prokofjev

1e 47

Erik Vaarzon Morel & Leoni Jansen

muziek. Het kwartet rond de Azorische zanger Emanuel Pessanha – met een bijzondere bezetting van harmonica, gitaar, viool, piano en contrabas – geeft tekst en uitleg over de smaakvol gearrangeerde liederen. Na 17 jaar en vijf cd’s is Quatro Ventos een fadokracht om rekening mee te houden.

NJO Symfonieorkest & Rosanne Philippens

vr 10 januari

Strauss Orkestliederen Mahler Symfonie nr.5

zo 5 januari Rotterdams Philharmonisch

van de oudste bedevaartplaatsen van Europa: Santiago de Compostela. Hij nam de zilverroute vanuit het diepste zuiden van Spanje, de bakermat van de flamenco, zij bereisde de oeroude pelgrimsroute vanuit het Keltische noorden. In dit theater- en muziekprogramma in diverse talen presenteren zij de bevindingen van hun spirituele en muzikale reis naar het bedevaartsoord waarheen zo velen hen voorgingen.

Soile Isokoski © Intermusica

za 4 januari

wereldmuziek - fado wereldmuziek - muziektheater - flamenco

donderdag 9 januari Jurriaanse Zaal 20.15 uur In een zoektocht naar de oorsprong van de muziek die hen bindt, reisden gitarist Eric Vaarzon Morel en zangeres Leoni Jansen elkaar tegemoet naar een

vrijdag 10 januari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Melancholie, verdriet, tegenslag: het zijn de voornaamste termen die men met de fado associeert. Maar Quatro Ventos (‘Vier Windrichtingen’) richt zich juist op de vrolijke component van deze meeslepende Portugese volks-

rang top entree € 36 R’pas/65+ € 34 cjp € 9

1e 2e 34 32 32 30 t/m 26 jaar

3e 30 28 9

66 agenda januari

Codarts Strijkorkest Gordan Nikolic´ dirigent m.m.v. Tim Kliphuis viool Tim Kliphuis Trio Mozart Eine kleine Nachtmusik KV525 Bartók Roemeense dansen werken van Duke Ellington, Stéphane Grappelli, Richard Strauss en Aaron Copland en improvisaties Tim Kliphuis werd klassiek opgeleid, maar raakte al snel in de ban van Stéphane Grapelli, de keizer van de jazzviool. Tegenwoordig kun je Kliphuis elke muzieksoort voorschotelen, van Vivaldi tot zigeunerklanken en folk. Gordan Nikolic´ is eerste violist van het London Symphony Orchestra en artistiek leider van het Nederlands Kamerorkest. Als docent is hij bovendien verbonden aan Codarts Rotterdam. Kijk niet raar op als tijdens dit concert wordt geïmproviseerd.

Een jazz lick of barokversiering toveren Kliphuis en Nikolic´ zo uit hun mouw. entree € 15 cjp € 9

t/m

26 jaar € 9

zo 12 januari Rotterdams Philharmonisch King of Games (6+)

familieconcert - symfonisch

zondag 12 januari Grote Zaal 14.15 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest Ivan Meylemans dirigent m.m.v. Boy Ooteman acteur

Coproductie van Rotterdams Philharmonisch en Residentie Orkest, uitvoeringen beide steden.

Lunchconcert door Geert Bierling The London Organ Virtuoso I

Geert Bierling verzorgt deze masterclass voor enkele getalenteerde orgelstuden­ ten van Codarts. Het publiek kan van dichtbij beleven hoe jong talent wordt opgeleid. De DoelenCampus heeft hier graag ruimte aan.

klassiek - orgelrecital - barok

maandag 13 januari Grote Zaal 12.45-13.15 uur Geert Bierling Doelenorgel

rang top entree € 26 cjp € 9

Onderdeel van de DoelenCampus en mede mogelijk gemaakt door Stichting Vrienden van het Rotterdams Conservatorium/Codarts.

Händel Chaconne in G HWV 343b Lascia ch’io pianga (Rinaldo) Concerto op.7 nr.1 in Bes HWV306

1e 2e 3e 23 20 11 t/m 26 jaar 9

Happy New Year

Nieuwjaarsconcert Laurenskerk

klassiek - orgelrecital

zondag 12 januari Laurenskerk 15.00 uur Laurenscantorij Wiecher Mandemaker dirigent m.m.v. Hayo Boerema orgel Traditiegetrouw wordt er voor en door de Vrienden van de Laurenskerk een Nieuwjaarsconcert georganiseerd in samenwerking met de Laurenscantorij, die volgens de Volkskrant ‘het juiste, engelachtige maar niet zijige koorgeluid heeft gevonden’. De Laurenscantorij en organist Hayo Boerema presenteren een afwisselend programma onder leiding van Wiecher Mandemaker.

Wat er uitgevoerd wordt blijft nog een verrassing, maar het belooft weer een bijzonder en feestelijk begin van het nieuwe jaar te worden!

Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

vrij entree (reserveren aanbevolen)

In een reeks van vier lunchconcerten op maandag vertolkt de Rotterdamse stadsorganist Geert Bierling Händels beroemde Orgelconcerten opus 7 op het Doelenorgel.

Händel componeerde zijn orgelconcer­ ten om letterlijk de show te stelen. Hij voerde ze uit met zijn orkest tijdens de pauzes van zijn oratoria. Händels duizelingwekkende virtuositeit, zijn improvisatietalent en zijn gevoel voor theater maakten dat hij én zijn Orgelconcerten de concurrentie aankonden met de operadiva’s en -castraten. Zijn zangerige orgelspel, opgesmukt met de moeilijkste improvisaties en coloraturen, maakte hem tot lieveling van zijn Londense publiek.

Aansluitend openbare masterclass

vrij entree

di 14 januari Jerusalem Quartet & Amihai Grosz Kwintetten Mozart en Brahms

© Felix Broede

klassiek - kamerorkest - Codarts

zaterdag 11 januari Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Geert Bierling gaat in op het briljante improvisatietalent van Händel en hoe hij erin slaagde het orgel een plaats te geven op het wereldlijke concertpodium.

Veel in Händels orgelconcertpartituren is niet genoteerd. Dit biedt de speler de gelegenheid een ‘eigen’ partituur te maken, zoals dat tegenwoordig ook gebeurt met het spelen en zingen van covers in de popmuziek of standards in de jazzmuziek.

ma 13 januari

kamermuziek - classicisme - romantiek

dinsdag 14 januari Jurriaanse Zaal 20.15 uur Jerusalem Quartet Alexander Pavlovsky viool Sergei Bresler viool Ori Kam altviool Kyril Zlotnikov cello m.m.v. Amihai Grosz altviool

vrij entree

Masterclass orgel door Geert Bierling

© Gérard van Bethlehem

Tim Kliphuis © Marco Borggreve

Codarts Strijkorkest

Muziek uit videogames, zoals Angry Birds, Tetris en Super Mario Bros, dat vindt King het mooiste wat er is. Hij steelt auto’s, laat ruimteschepen ontploffen, vecht op de bodem van de zee.

Altijd speelt hij de rol van de slechterik.

Maar op een dag heeft hij er genoeg van: hij wil eigenlijk wel eens weten hoe het is om een echte held te zijn.

King duikt in zijn games, op zoek naar nieuwe levels. En dan begint het avontuur... King heeft daarbij jouw hulp hard nodig: zing, dans en klap mee met bekende melodieën uit verschillende videogames en help hem het hoogste level te halen.

Wiecher Mandemaker

Talentfabriek

orgelrecital - masterclass - DoelenCampus

maandag 13 januari Grote Zaal 13.45-16.45 uur Masterclass voor orgelstudenten van Codarts Castraten en Diva’s houden niet van orgelmuziek!

Mozart Strijkkwintet in g KV516 Brahms Strijkkwintet nr.2 in G op.111 Het Jerusalem Quartet houdt zich al een paar jaar intensief bezig met de kamermuziek van Brahms. Voor de uitvoering van diens Tweede Strijkkwintet laat het kwartet zich vergezellen door altviolist Amihai Grosz, medeoprichter van het Jerusalem Quartet, maar sinds 2010 vooral solist en aanvoerder altviolen van de Berliner Philharmoniker. Het was Brahms’ bedoeling dat het Tweede Strijkkwintet zijn laatste werk

agenda januari 67

do 16 januari Rotterdams Philharmonisch Beethoven en Dvorˇák

donderdag 16 januari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Marijke Schouten

Bob Stoel © Marco Borggreve

De Hongaarse Brahms

klassiek - kamermuziek - romantiek

woensdag 15 januari Jurriaanse Zaal 20.30 uur Leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest Edward LeCouffe viool Veronika Lénártová altviool Geneviève LeCouffe cello Julien Hervé klarinet Bob Stoel hoorn Jean-Hisanori Sugitani piano Beethoven Gassenhauertrio voor klarinet, cello en piano Brahms Trio voor hoorn, viool en piano Dohnányi Sextet ‘Dat had ik zelf niet beter gekund’, moet Brahms hebben gebromd toen hij het opus 1 van Ernö Dohnányi onder ogen kreeg. In dat jeugdwerk bewees de achttienjarige componist zich al als een meester in de kamermuziek. Later zou hij bekend komen te staan als ‘de Hongaarse Brahms’, maar wie zijn sublieme Sextet beluistert, hoort dat die eretitel hem eigenlijk nog te kort deed: Dohnányi was een klasse apart.

Brahms Haydn-variaties Beethoven Pianoconcert nr.2 Dvorˇák Symfonie nr.8 Beethoven schreef zijn Tweede Pianoconcert om er zelf als solist mee op te treden. Wie een indruk wil krijgen hoe fris die muziek destijds geklonken heeft met de componist achter het klavier, kan zich geen betere plaatsvervanger wensen dan Kristian Bezuidenhout.

‘Parelend, spannend, vervoerend,’ schreef NRC, ‘briljante Beethoven.’

rang top entree € 52 cjp € 9

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

Florian Boesch, bariton & Malcolm Martineau Schubert - Die schöne Müllerin

klassiek - liedrecital - romantiek

donderdag 16 januari Jurriaanse Zaal 20.15 uur

Schubert Die schöne Müllerin

Codarts Dans Calefax, Riedijk Rameau, Messiaen, Pontier vrijdag 17 januari Grote Zaal 20.15 uur Calefax Rietkwintet Keith Derrick Randolph choreografie Charlotte Riedijk sopraan * Ellen Corver piano * Marta Reig Torres choreografie * Rameau Delen uit ‘Les Boreades’ Messiaen Harawi * Pontier Artefaxxx

1e 47

Florian Boesch bariton Malcolm Martineau piano 26 jaar € 9

kamermuziek - dans - barok - modern

Rotterdams Philharmonisch Orkest Tomás Netopil dirigent m.m.v. Kristian Bezuidenhout piano

Florian Boesch © Lukas Beck

Leden van het Rotterdams Philharmonisch

t/m

© Demet Adiguzel

klassiek - symfonisch

3e 35

wo 15 januari

entree € 27 cjp € 9

© Hans Hijmer-

Concert van de Stichting Kamermuziekvereeniging Rotterdam

rang 1e 2e entree € 43 38

vr 17 januari

Kristian Bezuidenhout © Marco Borggreve

zou zijn. Maar het lijkt in het geheel niet op een afscheidswerk, zo levendig is het, en uiteindelijk hield Brahms ook niet vast aan zijn besluit: hij componeerde onder meer nog diverse liederen en klavierwerken.

‘Lied van liefde en dood’, luidt de ondertitel die Messiaen meegaf aan zijn cyclus Harawi. De tekst van de twaalf delen, getoonzet voor sopraan en piano, schreef de componist zelf.

Hij nam de mythe van Tristan en Isolde als richtsnoer en het kan bijna niet anders of omstandigheden in zijn privéleven hebben hun weerslag geDe gevierde bariton Florian Boesch geeft met de even gerenommeerde liedbegeleider Malcolm Martineau een recital met op het programma een van Schuberts belangrijkste liederencycli, Die schöne Müllerin. De twintig gedichten van Wilhelm Müller vertellen het verhaal van een jongeman die aan de slag gaat als knecht bij een molenaar en verliefd wordt op de mooie molenaarsdochter.

Als hij erachter komt dat zij zijn liefde niet kan beantwoorden, besluit hij dat

had op het werk. Messiaens eerste vrouw kampte met psychische problemen en zou de laatste jaren van haar leven slijten in een inrichting.

Delicate muziek die artiesten vergt van het hoogste kaliber, zoals Charlotte Riedijk en Ellen Corver.

Luchtiger is de sfeer rond barokdansen van Jean-Philippe Rameau, waarvan de muziek door Calefax geniaal is bewerkt. De choreografieën komen voor rekening van Marta Reig Torres en Keith Derrick Randolph, die hun sporen hebben verdiend bij Het Nationale Ballet en Scapino Ballet Rotterdam.

entree cjp

€ 24 R’pas/65+ € 22 € 9 t/m 26 jaar € 9

het geen zin heeft om verder te leven en verdrinkt hij zichzelf in de beek.

Schubert bezat de gave om menselijke muziek te schrijven, ontroerende muziek die uitdrukking gaf aan alle emoties, schoonheid en pijn in het leven.

entree € 31 cjp € 9

R’pas/65+ € 29 t/m 26 jaar € 9

68 agenda januari

I Compani

derwisjen. Abdulwahid van Bommel voorziet de voorstelling van vertalingen, waardoor deze voor niet-Turks sprekenden meer betekenis krijgt.

Tevazu bestaat uit 2e en 3e generatie (Turkse) Nederlanders en brengt liederen, muziek en dans uit de islamitische sufitraditie van Turkije, begeleid op traditionele sufi-instrumenten zoals de ud (luit), ney (rietfluit) en trommels.

Zie ook het artikel op p.31

vrijdag 17 januari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Opgericht om de muziek van componist Nino Rota – uit de mythische Fellinifilms – in een nieuw jasje te gieten werd I Compani halverwege de jaren tachtig al snel een begrip in de kunstmuziek.

Na programma’s als Last Tango in Paris en Diva’s speelde het jazzensemble Verdi’s opera Aida op het Holland Festival. Nu komt I Compani met Verdi 2.00, vol muziek uit de opera’s van de Italiaanse componist – wiens tweehonderd­ ste verjaardag in 2013 gevierd wordt – die bij dit negenkoppige gezelschap soms naar tango, circusmuziek, oosterse klanken, emotionele miniatuurtjes en grommende uithalen leidt.

entree € 20 cjp € 9

R’pas/65+ € 18 t/m 26 jaar € 9

za 18 januari Tevazu

Turks Sufi Muziek Ensemble

rang 1e 2e entree € 25 € 20

zo 19 januari Rotterdams Philharmonisch Beethoven en Dvorˇák

Kristian Bezuidenhout © Marco Borggreve

populair - opera - Vrijdag in de Flip

klassiek - symfonisch

zondag 19 januari Grote Zaal 14.15 uur Om 13.15 uur inleiding door Marijke Schouten

Lann Lullabye for a young girl dreaming (bew. Lann/Kelly) Mozart Fagotconcert KV191 Van Deurzen Tornado Lann Rotterdam Concerto III voor fagot (wereldpremière) Op verzoek van Sinfonia Rotterdam schrijft de Amerikaans/Nederlandse componiste Vanessa Lann het derde Rotterdam Concerto voor fagottist Bram van Sambeek. Daarmee sluit Lann aan in de rij van in Nederland werkzame componisten die een concert schrijven voor een minder gangbaar solo-instrument. Rotterdam Concerto I van Joey Roukens was een denderend slagwerkfeest; de Amerikaans-Nederlandse componist Ned McGowan schreef Rotterdam Concerto II voor iPad en groot ensemble.

Alle ogen en oren zijn nu gericht op het werk dat Vanessa Lann schrijft voor Bram van Sambeek, over wie NRC in 2009 schreef: ‘Van Sambeek speelt zo moeiteloos, speels, levendig en muzikaal dat je niet meer snapt waarom de fagot met zijn lage timbre een ongebruikelijk solo-instrument is.’

Rotterdam Concerto III van Vanessa Lann is mede mogelijk gemaakt door Fonds Podiumkunsten.

Rotterdams Philharmonisch Orkest Tomás Netopil dirigent m.m.v. Kristian Bezuidenhout piano Brahms Haydn-variaties Beethoven Pianoconcert nr.2 Dvorˇák Symfonie nr.8

entree € 24 cjp € 9

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

De Red Sofa Bankpas 2013-2014 biedt voor slechts € 79 toegang tot alle Red Sofa-concerten.

22 jan - 2 feb

zie donderdag 16 januari

43rd International Film Festival Rotterdam

di 21 januari wereldmuziek - Turkije

Sinfonia Rotterdam Conrad van Alphen dirigent m.m.v. Bram van Sambeek fagot

Sinfonia Rotterdam & Bram van Sambeek

International) is in de loop der jaren uitgegroeid tot een groot en veelzijdig filmevenement dat onveranderd aandacht vraagt voor de nieuwste onafhankelijke en vernieuwende films uit de hele wereld. Het festival is een platform voor actuele filmkunst, voor opkomend en gevestigd filmtalent en voor filmgerelateerde kunst.

Het programma wordt bekend gemaakt op donderdag 16 januari 2014 in de IFFR-bijlage van de Volkskrant en op www.filmfestivalrotterdam.

do 23 januari Rotterdams Philharmonisch Dvorˇáks Celloconcert

© Marco Borggreve

vr 17 januari

klassiek - symfonisch

donderdag 23 januari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Kees Wisse Rotterdams Philharmonisch Orkest Robin Ticciati dirigent m.m.v. Steven Isserlis cello Dvorˇák Symfonie nr.5 Dvorˇák Celloconcert ‘Die kerel heeft meer ideeën dan wij allen bij elkaar’, zei Brahms ooit over Dvorˇák. ‘Uit zijn kladjes zou een ander zijn hoofdthema’s bij elkaar zoeken.’

Die kladjes hadden uit de Vijfde Symfonie kunnen komen, die Dvorˇák later inkortte. Maar niet uit het Celloconcert: daarvan wist hij dat elke noot op zijn plek stond. ‘Zo had ik het in mijn hoofd’, liet hij zijn uitgever weten, ‘en daar verandert niemand meer wat aan.’

Rotterdam Concerto III

Na het succesvolle optreden van vorig jaar verzorgt het Tevazu Ensemble opnieuw een muziekavond in mystieke sfeer, waarbij de geboorte van de profeet Muhammed (vrede zij met hem) muzikaal wordt gevierd. Sufi-muziek wordt afgewisseld door zikrullah, het harmonieus en ritmisch uitspreken van de namen van Allah. Daarnaast zijn er mystieke sema-dansen door wervelende

Bram van Sambeek © Marco Borggreve

zaterdag 18 januari Grote Zaal 20.15 uur

red sofa - kamerorkest - eigentijds

dinsdag 21 januari Grote Zaal 20.15 uur

festival

woensdag 22 januari Diverse zalen 9.00 uur De 43ste editie van het International Film Festival Rotterdam (IFFR) vindt plaats van 22 januari 2014 tot en met 2 februari 2014. Het IFFR (opgericht door Huub Bals in 1972 onder de naam Film

rang top entree € 52 cjp € 9

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar

agenda januari 69

complete orgeloeuvre van Widor, Vierne en Dupré) zijn met verschillende internationale prijzen onderscheiden. Van zijn hand verscheen bovendien een omvangrijke biografie over CharlesMarie Widor. Vanwege zijn grote verdiensten voor de Franse orgelcultuur werd Ben van Oosten driemaal onderscheiden door de Société Académique ‘Arts-Sciences-Lettres’ in Parijs. Vanmiddag geeft de organist van de Grote Kerk in Den Haag onder meer een uitvoering van Widors favoriete zesde Symphonie pour le Grand Orgue.

Rotterdams Philharmonisch

entree € 22 cjp € 9

Dvorˇáks Celloconcert

R’pas/65+ 20 26 jaar 9

t/m

© Marco Borggreve

za 25 januari Maak je eigen film­muziek (6+)

workshop voor het hele gezin

klassiek - symfonisch © Barbara Mulderink

vrijdag 24 januari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Kees Wisse Rotterdams Philharmonisch Orkest Robin Ticciati dirigent m.m.v. Steven Isserlis cello Dvorˇák Symfonie nr.5 Dvorˇák Celloconcert zie donderdag 23 januari

Jazz Orchestra of the Concertgebouw ‘Culture Clash’

familieconcert - filmmuziek - workshop

zaterdag 25 januari Eduard Flipse Zaal 10.30-12.30 uur Tijdens het Internationaal Film Festival Rotterdam leren wij je hoe je zelf een korte soundtrack kunt schrijven bij een scène uit een film of tekenfilm. Je ontdekt onder meer hoe bepalend de muziek is voor hoe je naar de beelden kijkt. We gaan de soundtrack ook zelf inspelen met allerlei muziekinstrumenten, van slagwerk tot keyboard tot accordeon.

Een leuke workshop voor het hele gezin! i.s.m. SKVR Muziekschool

entree € 9

jazz

vrijdag 24 januari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Na samenwerkingen met topsolisten als Chick Corea, Branford Marsalis en Toots Thielemans keert het Jazz Orchestra of the Concertgebouw terug naar de wortels van de jazz: de dansmuziek. Tijdens een wervelend concert met live gemixte filmbeelden, draaitafelspecialist Git Hyper en trompettist Jan van Duikeren speelt het orkest een collage van muziek uit de swingperiode (o.a. Count Basie en Benny Goodman) en stukken van de cd Scribblin’, met Van Duikerens funkmuziek: swingende dance met spannende solo’s, groovy beats en messcherpe riffs. Dit concert vindt plaats tijdens het International Film Festival Rotterdam.

Ben van Oosten, Doelenorgel Symfonie voor orgel

klassiek - orgelrecital - romantiek

zaterdag 25 januari Grote Zaal 15.00 uur Ben van Oosten - Doelenorgel o.a. Widor Symphonie nr.6 pour le Grand Orgue op.42 nr.2 De cd-opnamen die Ben van Oosten heeft gemaakt van het Franse, symfonische orgelrepertoire (onder meer het

rang 1e 2e 3e entree € 36 34 32 30 R’pas/65 € 34 32 30 28 cjp € 9 t/m 26 jaar 9

DoelenEnsemble & DoelenKwartet (tien) Dean, Takemitsu, De Raaff

Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

© Louis Haagman

concert tijdens International Film Festival Rotterdam

vrij entree (reserveren aanbevolen)

red sofa - kamermuziek - film - eigentijds

zaterdag 25 januari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Om 19.45 uur inleiding

Concertgebouw Kamerorkest

Mendelssohn, Mozart en Tsjaikovski

Godelieve Schrama

vr 24 januari

klassiek - kamerorkest

zaterdag 25 januari Grote Zaal 19.30 uur Om 18.45 uur inleiding door Huib Ramaer Concertgebouw Kamerorkest m.m.v. Emily Beynon fluit Godelieve Schrama harp Mendelssohn Sinfonia voor strijkers Mozart Concert voor fluit en harp in C KV299 Tsjaikovski Serenade voor strijkers in C Pianospelen, tekenen, schilderen en componeren: Felix Mendelssohn beheerste het al heel jong op een verbijsterend hoog niveau. Luister maar naar een Sinfonia voor strijkers, waarvan Mendelssohn er voor z’n 15de liefst twaalf schreef. Zo bekeken was de 22-jarige Mozart al flink op leeftijd toen hij in Parijs zijn Concert voor fluit en harp presenteerde. Met Emily Beynon, de solofluitiste van het Koninklijk Concertgebouworkest, en de Nederlandse harpdiva Godelieve Schrama krijgt dit dubbelconcert een droombezetting. Ook Tsjaikovski hield van Mozart, zoals hij laat horen in het eerste deel van zijn Serenade.

DoelenEnsemble & DoelenKwartet Dean Eclipse (2003) Takemitsu A Way a Lone (1981) De Raaff Megumi (met film van Mirjam van Veelen) (2008) Brett Dean, een van de componisten die de Doelen dit seizoen in de spotlights zet, schreef Eclipse als persoonlijke reactie op de Tampa-crisis in 2001, waarin de menselijke tragedie van bootvluchtelingen volledig werd overschaduwd door het machtsspel voor een hoger politiek doel. Een zeer expressief en dramatisch werk voor strijkkwartet.

Na de pauze de indrukwekkende film Megumi van Mirjam van Veelen, begeleid door het DoelenKwartet en het DoelenEnsemble, die de bijbehorende filmmuziek van Robin de Raaff uitvoeren.

entree € 24 cjp € 9

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

De Red Sofa Bankpas 2013-2014 biedt voor slechts € 79 toegang tot alle Red Sofa-concerten.

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

70 agenda januari tot de ijlere luchtlagen. Op die hoogte bevinden zich ook Debussy’s Images, die volgens de componist moesten klinken met ‘minder voetenwerk, meer vleugels’.

vr 31 januari

zo 26 januari

Lunchconcert

kamermuziek - authentiek barok

Jordi Savall & Le concert Des Nations Toneelmuziek van Philidor, Lully en Purcell zondag 26 januari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Philip Ruitenberg Le Concert des Nations o.l.v. Jordi Savall viola da gamba Praetorius Delen en balleten uit ‘Terpsichore’ Brade Toneelmuziek bij ‘Turkische Intrada’, ‘Der Satyrn Tanz’, ‘Der Piligrienen Tanz’, ‘Robert Batemans Volta’, ‘Ein Schottisch Tanz’ en ‘Der Hexen Tanz’ Philidor ‘Intrada, courante de la Reine d’Angleterre’, ‘Charivaris pour les hautbois’, Delen uit ‘Les Pleurs d’Orphée’, Sarabande ‘A l’Impero d’Amore’ Rosenmüller Sinfonia prima Lully Delen uit ‘Alceste’ Purcell Delen uit ‘The Fairy Queen’

In kastelen en paleizen hoorde de hofdans er eeuwenlang bij. En waar gedanst werd, klonk muziek. Jordi Savall, de Catalaanse oudemuziekpionier, stroopt met zijn ensemble Le Concert des Nations 16de- en 17deeeuwse composities af, op zoek naar lichtvoetige, statige en opzwepende noten. Hij vond Michael Praetorius, die zijn bundel Terpsichore heeft vernoemd naar de Griekse muze van de dans. Hij stuitte op Jean-Baptiste Lully, een briljante componist en de favoriete danspartner van Louis XIV. En Savall trof Henry Purcell, die in zijn opera The Fairy Queen de voeten gemakkelijk van de vloer kreeg.

rang 1e entree € 38 R’pas/65 € 36 cjp € 9

2e 3e 35 33 30 33 31 28 t/m 26 jaar 9

rang top entree € 52 cjp € 9

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

VOnder & Bloom

klassiek - romantiek - Codarts

vrijdag 31 januari 2014 Grote Zaal 12.45-13.30 uur Codarts Symphony Orchestra Hans Leenders dirigent m.m.v. Eva Otero Picado cello Dvorˇák Celloconcert in b op.104 Dit hoog-romantische celloconcert, waarvoor Brahms een enorme bewondering had, is het laatste soloconcert dat Dvorˇák aan het papier toevertrouwde.

Op 19 maart 1896 ging het in première in de Londense Queen’s Hall. De cellist Leo Stern werd begeleid door het London Philharmonic Orchestra, Dvorˇák stond op de bok. vrij entree

Rotterdams Philharmonisch Brahms en Debussy

© Tom Barnes

© Hans Hijmer-

Codarts Snap Shot

populair - singer/songwriter

vrijdag 31 januari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Nina Ebbenhout en Caroline Ouwendijk zaten in dezelfde tram op weg naar een talentenjacht, raakten aan de praat en de muzikale vonk sloeg meteen over: Vonder en Bloom was geboren. Met hun ingetogen, recht-uit-het-hart maar pakkende liedjes ging het duo op tournee en met succes: tijdens hun Tiny Little Theatre Tour speelden ze vrijwel alleen voor uitverkochte zalen. Wie ze nog niet kende van hun recente debuutalbum Do Much Better, zal het gelijknamige nummer zeker gehoord hebben in de Rivella-reclame op televisie.

entree € 20

R’pas/65+ € 18

klassiek - symfonisch

vrijdag 31 januari Grote Zaal 20.15 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest François-Xavier Roth dirigent m.m.v. Rachel Kolly d’Alba viool Brahms Vioolconcert Debussy Images Strauss Tijl Uilenspiegel ‘De melodieën vliegen hier zomaar rond; je moet uitkijken dat je er niet bovenop gaat staan’, schreef Brahms tijdens zijn vakantie aan de Wörthersee. Veel van die gevleugelde melodieën belandden in zijn Vioolconcert, waarvan het hemelse Adagio opstijgt

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

februari zo 2 februari Leden van het Rotterdams Philharmonisch

Bob Stoel © Marco Borggreve

De Hongaarse Brahms

klassiek - kamermuziek - romantiek

om komt de Deense singer/songwriter Agnes Obel terug naar Nederland!

Eind september verscheen haar nieuwe cd Aventine. In juni van dit jaar was Agnes Obel in Nederland te gast op het Best Kept Secret Festival. Daar ontving ze een gouden plaat voor haar debuutalbum Philharmonics (2010). Evenals Aventine een prachtig, verstild album, dat betovert door haar zang, de spaarzame pianobegeleiding en subtiele arrangementen. entree € 27,50

wo 5 februari

José González Cabaret Contemporain My Brightest Diamond Ólafur Arnalds & philharmonie zuidnederland Lavinia Meijer harp In februari tourt de Cross-linx karavaan voor de dertiende keer door Nederland.

Artiesten die meereizen met het indieclassical festival zijn José González, Cabaret Contemporain, My Brightest Diamond, Lavinia Meijer en Ólafur Arnalds & philharmonie zuidnederland.

Lunchconcert

entree € 31 cjp € 9

R’pas/65+ € 29 t/m 26 jaar € 9

do 6 februari

Romeo en Julia

entree € 35

Rotterdams Philharmonisch

mannengroep uit Californië, die onder z’n twaalf zangers liefst zes counter­tenors telt, is al vergeleken met een overrompelend orkest van stemmen.

Chanticleer bewijst dat oude Europese klanken prima gedijen in kelen uit de Nieuwe Wereld.

Rotterdams Philharmonisch

Kijk op www.cross-linx.nl voor de laatste informatie.

zondag 2 februari Boijmans 12.00 uur

Chanticleer

‘Dat had ik zelf niet beter gekund’, moet Brahms hebben gebromd toen hij het opus 1 van Ernö Dohnányi onder ogen kreeg. In dat jeugdwerk bewees de achttienjarige componist zich al als een meester in de kamermuziek. Later zou hij bekend komen te staan als ‘de Hongaarse Brahms’, maar wie zijn sublieme Sextet beluistert, hoort dat die eretitel hem eigenlijk nog te kort deed: Dohnányi was een klasse apart.

© IMG Artists

woensdag 5 februari Grote Zaal 12.45-13.15 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest Stéphane Denève dirigent Prokofjev Romeo en Julia (suite) Na lange omzwervingen door het Westen keerde Prokofjev terug naar Rusland. Hij begon aan Romeo en Julia, dé balletklassieker van de 20ste eeuw, en behoorde snel tot de meest prominente Sovjet-componisten. vrij entree

t/m

26 jaar € 9

ma 3 februari

CROSS-LINX 2014

José González, Cabaret Contemporain, Ólafur Arnalds, philharmonie zuidnederland, My Brightest Diamond & Lavinia Meijer

Ólafur Arnalds

Agnes Obel

singer/songwriter

maandag 3 februari Grote Zaal 20.30 uur Haar concert in Paradiso op 19 oktober 2013 was in korte tijd uitverkocht. Daar-

klassiek - symfonisch

klassiek - symfonisch - modern

© Lisa Kohler

Beethoven Gassenhauertrio voor klarinet, cello en piano Dohnányi Sextet

© IMG Artists

Van Palestrina tot Barber, folksongs en spirituals

Edward LeCouffe viool Veronika Lénártová altviool Geneviève LeCouffe cello Julien Hervé klarinet Bob Stoel hoorn Jean-Hisanori Sugitani piano

entree € 27 cjp € 9

agenda agendafebruari januari

populair - popmuziek - eigentijds - festival

woensdag 5 februari Diverse zalen 20.00-01.00 uur

klassiek - a cappella - renaissance

woensdag 5 februari Laurenskerk 20.30 uur Werk van Hildegard von Bingen Victoria Regina caeli laetare Palestrina Gaude gloriosa Willaert Vecchie letrose Gabrieli Tirsi morir volea Ravel Trois chansons Eric Whitacre A Boy and a Girl Stacy Garrop Give Me Hunger (opdrachtwerk) Zilveren steigerwerk in de ruimte.

Stemmen die elkaar kruisen in hun kometenbaan. Het zijn pregnante beelden waarmee schrijver Theun de Vries de sensatie van eeuwenoude koormuziek verwoordt. In zijn historische roman ‘Het motet voor de kardinaal’ belicht hij de polyfonie van de Renaissance.

De hoofdpersoon is gemodelleerd naar Josquin Desprez, de componist die Europa heeft veroverd vanuit zijn geboortestreek in Frans Vlaanderen.

Josquins invloed was enorm. Zonder hem geen Palestrina, met zijn geciseleerde noten. En in Spanje had de muziek van Tomás Luis da Victoria beslist minder fel gegloeid.

Het ensemble Chanticleer voelt zich in dit repertoire al 35 jaar thuis. De vocale

donderdag 6 februari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Michel Khalifa Rotterdams Philharmonisch Orkest Stéphane Denève dirigent m.m.v. Lars Vogt piano Dukas L’apprenti sorcier Sjostakovitsj Pianoconcert nr.2 Prokofjev Romeo en Julia (suite) Na lange omzwervingen door het Westen keerde Prokofjev terug naar Rusland. Hij begon aan Romeo en Julia, dé balletklassieker van de 20ste eeuw, en behoorde snel tot de meest prominente Sovjet-componisten. Maar in de coulissen stond zijn collega Sjostakovitsj al klaar om de hoofdrol over te nemen, niet alleen op de concertpodia, maar – met zijn Tweede Pianoconcert – zelfs in de Disneyfilm Fantasia 2000.

rang top entree € 52 cjp € 9

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

71

72 agenda februari

© Nicolas Kroger

Beethoven/Liszt - Symfonie ‘Pastorale’

populair - popmuziek - soul pianorecital

donderdag 6 februari Jurriaanse Zaal 20.15 uur Sabrina Starke ‘Ain’t no sunshine, when she’s gone’ of ‘Just the two of us’: het zijn slechts twee van de talrijke wereldhits die Bill Withers op zijn naam heeft staan. In een nieuw avondvullend theaterprogramma laat Edison-winnares Sabrina Starke het publiek (hernieuwd) kennis maken met het repertoire, de wortels en het leven van deze soul-legende.

Starke zoekt daarbij muzikale en visuele grenzen op, speelt met geluidseffecten, daagt zichzelf uit op de piano en krijgt naast haar ‘echte’ band ook begeleiding van een virtueel orkest.

entree € 23 cjp € 9

R’pas/65+ € 21 t/m 26 jaar € 9

vr 7 februari Rotterdams Philharmonisch

© IMG Artists

Romeo en Julia

klassiek - symfonisch

vrijdag 7 februari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Michel Khalifa Rotterdams Philharmonisch Orkest Stéphane Denève dirigent m.m.v. Lars Vogt piano Dukas L’apprenti sorcier Sjostakovitsj Pianoconcert nr.2 Prokofjev Romeo en Julia (suite) zie donderdag 6 februari

vrijdag 7 februari Jurriaanse Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Huib Ramaer Francesco Piemontesi - piano Debussy 12 Préludes (Livre I) Beethoven/Liszt Symfonie nr.6 ‘Pastorale’ Getuigend van diep inzicht. Geraffineerd.

Kleurrijk en intelligent. Sla de recensies over het pianospel van Francesco Piemontesi erop na en de loftuitingen buitelen over elkaar. Piemontesi behoorde in 2007 tot de prijswinnaars van de Brusselse Koningin Elisabethwedstrijd. Hij betreedt het podium van de Jurriaanse Zaal met een dubbel meesterwerk: de bewerking die Liszt heeft gemaakt van Beethovens Zesde Symfonie. De ‘scène bij de beek’ en ‘storm en onweer’ komen dit keer uitsluitend uit de piano!

Piemontesi koppelt Liszts transcriptie aan een sleutelwerk uit het oeuvre van Claude Debussy: diens eerste boek met Préludes. Dat wordt ongetwijfeld jongleren met stemmingen en sferen, op deeltjes die titels dragen als ‘De heuvels van Anacapri’ en ‘Voetstappen in de sneeuw’.

entree € 31 cjp € 9

maar ook kunt meeswingen met een wals, bourree of polka: met twaalf bands in vier zalen staat deze afwisselende avond compleet in het teken van deze rijke Europese tradities.

Daisy Correia

© Ron Rutten

Francesco Piemontesi

wereldmuziek - fado

vrijdag 7 februari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Daisy Correia Na een tienercarrière in de popmuziek, waarbij ze werkte met de begeleiders van Krezip, Ilse de Lange en Ellen ten Damme, ontdekte de Portugees-Nederlandse Daisy Correia de fado. De Amsterdamse zangeres, die al door 3FM en Sky Radio was uitgeroepen tot groot talent, stortte zich op de volksmuziek van haar moederland. Ze bracht haar fadodebuut Este meu fado uit en deelde het podium met fadogrootheden Ana Moura, Mafalda Arnauth en Fernando Lameirinhas. De ultieme ontmoeting tussen haar twee grote liefdes, pop en fado, komt nu tot uiting in haar gloednieuwe theaterconcert Meu abraço.

entree € 20 cjp € 9

R’pas/65+ € 18 t/m 26 jaar € 9

za 8 februari Celtic & Balfolk Night Julie Fowlis © Sanne Donders

Sabrina Starke

R’pas/65+ € 29 t/m 26 jaar € 9 populair - dans - volksmuziek

zaterdag 8 februari Diverse zalen 16.00-24.00 uur De Europese folk viert hoogtij en met haar toonaangevende verleden op dit gebied organiseert de Doelen voor de echte ‘die-hards’, maar ook voor de (nog) niet-ingewijden, weer een breed geschakeerd dansfestijn met Keltische roots. Van de crème de la crème op het gebied van live muziek uit Ierland, Schotland, Wales en Bretagne tot dansworkshops waar je de basisstappen van stampende jigs en reels kunt leren,

De middag begint met mooie, intieme optredens van Duo Sophie Cavez & Baltazar Montanaro en de Bretonse muziek van Duo Hamon Martin. In de legendarische Franse band Malicorne komen alle genres samen. De Ierse dames van Celtic Spree nemen de luisteraars mee naar de rijk gevarieerde muziek van hun vaderland. Luisteren naar prachtige balades, maar ook dansen op een Ierse reel. Dan is het tijd om te genieten van de heldere stem van de Schotse zangeres Julie Fowlis. We blijven in Schotse sferen bij de feestelijke Céilidh band van Gary Sutherland, om vervolgens te luisteren naar de ontwapenende folksongs van de talentvolle Rotterdamse band Wolf In Loveland.

Zowel beginnende als gevorderde Balfolkdansers komen aan hun trekken in een programma met maar liefst vijf gerenommeerde balfolkbands. Ook als je niet danst zijn ze het beluisteren meer dan waard. Het bal wordt geopend door het Zigo Trio. De laatste cd van Lirio vormt een goede reden om het trio hier live te laten optreden. Ook de Bretonse topband Hamon Martin Quintet levert een bijdrage aan het bal, gevolgd door de groep Té. Bal en avond worden afgesloten door de Franse balfolksensatie ZEF. inloop 15.30 uur programma van 16.00 tot 23.45 uur • nonstop balfolk in 2 danszalen • nonstop concertprogramma • workshop balfolk voor gevorderden • workshop balfolk voor beginners • folkdinner, snacks en folkbar Duo Sophie Cavez & Baltazar Montanaro (België/Frankrijk) Duo Hamon Martin (Bretagne, FR) Malicorne (Frankrijk) Celtic Spree (Ierland) Julie Fowlis (Schotland) Gary Sutherland Ceilidh Band (Schotland) Wolf In Loveland (Nederland) Zigo Trio (België) Lirio (Nederland) Hamon Martin Quintet (Bretagne, FR) Té (Nederland) ZEF (Frankrijk) Zie ook het artikel op p.20

entree € 27

R’pas/65+ € 25

agenda februari 73

beethoven belevenis III Orkest van de Achttiende Eeuw

JazzBabar (2,5+)

Frank Groothof & JazzXpress

© Barbara Mulderink

o.l.v. Frans Brüggen. Vioolconcert en Die Geschöpfe des Prometheus

zijn instrument. Hij daalt af naar de aarde en vindt, na vele avonturen, het jongetje dat het fagotje niet meer kwijt wil. Uiteindelijk krijgt het engeltje in ruil voor zijn fagotje een transistorradio van de jongen. Maar in de hemel valt dat niet in goede aarde…

zo 9 februari

familieconcert - muziektheater klassiek - authentiek

zondag 9 februari Eduard Flipse Zaal 14.00 en 16.00 uur

zaterdag 8 februari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Guido van Oorschot

JazzBabar (2,5+) Frank Groothof concept, script en spel Gerard de Bruyne live-tekenaar JazzXpress muziek

Het eerste concert van het drieluik Beethoven Belevenis. Drie concert programma’s op drie achtereenvolgende dagen. Op dit programma het veelgespeelde Vioolconcert van Beethoven.

Als iemand dat fris kan laten klinken is het de Duitse violiste Isabelle Faust.

Met Die Geschöpfe des Prometheus (De schepsels van Prometheus) plaatsen Frans Brüggen en het Orkest van de Achttiende Eeuw een onbekendere Beethoven in de spotlights. Hij schreef deze balletmuziek voor een voorstelling over Prometheus, de mythologische figuur die het vuur stal bij de goden en de eerste mens boetseerde uit klei.

Knap hoe Beethoven de eerste wankele pasjes van deze nieuwe wezens verklankt. En je met de stormmuziek compleet van de sokken blaast!

Hal Grote Zaal, vanaf 19.00 uur Voorafgaand aan dit programma is er een foyerprogramma met jong talent van onder meer het Rotterdams Hellendaal Muziekinstituut en studenten van Codarts, Rotterdams Conservatorium.

rang top entree € 36 R’pas/65+ € 34 cjp € 9

1e 2e 33 31 31 29 t/m 26 jaar

3e 28 26 9

entree € 15 cjp € 9

t/m

26 jaar € 9

Het Hemelse Fagotje (5+) het J.O.N.G.ensemble

familieconcert - muziektheater

zondag 9 februari Jurriaanse Zaal 14.00 uur J.ON.G. Ensemble Benjamin Murck acteur/verteller Elsina Jansen regie Een muziekengeltje laat van boven uit de hemel pardoes zijn hemelse fagotje vallen. Met een plof valt hij in het gras, vlak voor de voeten van een jongetje dat in het park aan het spelen is. De jongen begint op het fagotje te spelen en het klinkt meteen ‘zoet en wollig en mollig en onbeschrijflijk heerlijk’. Ondertussen is het engeltje wanhopig op zoek naar

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

Etienne Walhain - orgel Jong Waals orgeltalent

‘Het Hemelse Fagotje’ is het nieuwe kinderconcert van het J.O.N.G.ensemble.

In een nieuwe bewerking van Kees Olthuis wordt dit verhaal van Annie M.G. Schmidt opnieuw tot leven gebracht.

Aansluitend (van ca.15.00-16.00 uur) knutselworkshop met Villa Zebra!

Neem ook je eigen instrument mee, want na de voorstelling mag je zelf een miniconcertje geven in de Foyer!

klassiek - orgelrecital - barok - classicisme

zondag 9 februari Laurenskerk 15.00 uur Etienne Walhain - orgel Werken van Bach en Mozart

entree € 9

Rotterdams Philharmonisch Romeo en Julia

© IMG Artists

Beethoven Vioolconcert in D op.61 Beethoven Die Geschöpfe des Prometheus op.43

‘Hé, wat is dat?’, zegt Frank. ‘Is dat een tak? Een slang? Nee, het lijkt een beetje een slurf… Ja, het is een slurf van een olifantje…! Ach, net geboren, in het grote bos…’ Zo begint het leven van een babyolifantje dat de gekste avonturen beleeft. Frank Groothof vertelt het ons, met jazzy klanken van Marius Beets en live illustraties van Gerard de Bruyne.

© Barbara Mulderink

Orkest van de Achttiende Eeuw Frans Brüggen dirigent m.m.v. Isabelle Faust viool

rang top entree € 52 cjp € 9

klassiek - symfonisch

zondag 9 februari Grote Zaal 14.15 uur Om 13.15 uur inleiding door Michel Khalifa Rotterdams Philharmonisch Orkest Stéphane Denève dirigent m.m.v. Lars Vogt piano

De jonge, talentvolle Belg Etienne Walhain is organiste-titulaire van de Ducroquet-orgels van de Kathedraal in Tournai. Hij studeerde achtereenvolgens in Mons, Cambrai, Lyon en Luxemburg en werkte een aantal jaren samen met orgelmeester Jean Guillou. Naast zijn soloconcertpraktijk, die hem al in verschillende Europese landen en de Verenigde Staten bracht, richt Walhain zich graag op het spelen van kamermuziek met diverse ensembles. Vanmiddag speelt hij werken voor orgel solo van Bach en Mozart.

Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

vrij entree (reserveren aanbevolen)

Dukas L’apprenti sorcier Sjostakovitsj Pianoconcert nr.2 Prokofjev Romeo en Julia (suite) Na lange omzwervingen door het Westen keerde Prokofjev terug naar Rusland. Hij begon aan Romeo en Julia, dé balletklassieker van de 20ste eeuw, en behoorde snel tot de meest prominente Sovjet-componisten. Maar in de coulissen stond zijn collega Sjostakovitsj al klaar om de hoofdrol over te nemen, niet alleen op de concertpodia, maar – met zijn Tweede Pianoconcert – zelfs in de Disneyfilm Fantasia 2000.

zie voor de verklaring van de symbolen bij de concerten pagina 79

74 agenda februari

o.l.v. Frans Brüggen Koorfantasie en Symfonie 9

Orkest van de Achttiende Eeuw Frans Brüggen dirigent Kristian Bezuidenhout fortepiano Storioni Trio Wouter Vossen viool Marc Vossen cello Bart van de Roer fortepiano

ma 10 februari Lunchconcert door Geert Bierling The London Organ Virtuoso II

klassiek - orgelrecital - barok

zondag 9 februari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Guido van Oorschot

maandag 10 februari Grote Zaal 12.45-13.15 uur Geert Bierling Doelenorgel

Beethoven Fantasie voor piano, koor en orkest in c op.80 Symfonie nr.9 in d op.125 Beroemder dan de Negende Symfonie van Beethoven kan klassieke muziek niet worden. De halve wereldbevolking neuriet het ‘Alle Menschen werden Brüder’ uit het slotdeel mee. De een denkt dat Beethoven met zijn Negende de universele broederschap wilde verklanken. Volgens de ander is het de zwaar bevochten overwinning van een dove componist op de eenzaamheid.

Frans Brüggen en het Orkest van de Achttiende Eeuw leiden het stuk in met de zelden gehoorde Fantasie voor piano, koor en orkest, met aan het klavier Kristian Bezuidenhout.

Hal Grote Zaal, vanaf 19.00 uur Voorafgaand aan dit programma is er een foyerprogramma met jong talent van onder meer het Rotterdams Hellendaal Muziekinstituut en studenten van Codarts, Rotterdams Conservatorium.

rang top entree € 36 R’pas/65+ € 34 cjp € 9

1e 2e 33 31 31 29 t/m 26 jaar

3e 28 26 9

Händel Concerto opus 7 nr.6 in Bes HWV311 Sarabande uit Suite HWV437 Concerto opus 7 nr.2 in A HWV307 In een reeks van vier lunchconcerten op maandag vertolkt de Rotterdamse stadsorganist Geert Bierling Händels beroemde Orgelconcerten opus 7 op het Doelenorgel.

Händel componeerde zijn orgelconcer­ ten om letterlijk de show te stelen. Hij voerde ze uit met zijn orkest tijdens de pauzes van zijn oratoria. Händels duizelingwekkende virtuositeit, zijn improvisatietalent en zijn gevoel voor theater maakten dat hij én zijn Orgelconcerten de concurrentie aankonden met de operadiva’s en -castraten. Zijn zangerige orgelspel, opgesmukt met de moeilijkste improvisaties en coloraturen, maakte hem tot lieveling van zijn Londense publiek. vrij entree

beethoven belevenis III Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Frans Brüggen Tripelkonzert en Pianoconcert 5

Mendelssohn, Weill, Sjostakovitsj

Een matig stuk muziek, ja zelfs ‘een lelijk eendje’. Lange tijd werd in zulke schampere termen gepraat over Beethovens ‘Tripelkonzert’. De componist had het toegesneden op de zeldzame combinatie van piano, viool, cello en orkest. Dat hij een inferieure partituur zou hebben afgeleverd is klinkklare onzin. Frans Brüggen en het Orkest van de Achttiende Eeuw komen dat graag bewijzen. Ze doen het samen met het Nederlandse Storioni Trio, dat dit seizoen in de Doelen een bijzondere serie vult rond Beethovens pianotrio’s.

Als solist in het Vijfde Pianoconcert treedt Kristian Bezuidenhout aan.

Beethoven publiceerde dit meesterwerk met strenge voorschriften over de speelwijze. Op de virtuozen van zijn tijd had hij het kennelijk niet zo. Maar al te vaak, meende de componist, ‘steigeren deze lieden de piano op en neer met ingestudeerde en betekenisloze trekjes’.

We durven alvast te beweren dat hij over Kristian Bezuidenhout razend enthousiast zou zijn geweest.

Hal Grote Zaal, vanaf 19.00 uur Voorafgaand aan dit programma is er een foyerprogramma met jong talent van onder meer het Rotterdams Hellendaal Muziekinstituut en studenten van Codarts, Rotterdams Conservatorium.

rang top entree € 36 R’pas/65+ € 34 cjp € 9

1e 2e 33 31 31 29 t/m 26 jaar

klassiek - kamermuziek - romantiek - modern

dinsdag 11 februari Jurriaanse Zaal 20.15 uur Ruysdael Kwartet Mendelssohn Strijkkwartet nr.1 Weill Strijkkwartet nr.1 op.8 Sjostakovitsj Strijkkwartet nr.3 in F op.73 Zoals Jacob van Ruysdael zijn indrukwekkende landschappen en dramatische luchtpartijen schildert, zo staat het Ruysdael Kwartet bekend om zijn intense samenspel en genuanceerd klankpalet. Deze Nederlandse strijkers stelden een divers, kleurrijk concertprogramma voor u samen. De eerste twee kwartetten zijn werken waarin de componisten nog op zoek zijn naar hun eigen taal en de invloed van leraren en grote voorbeelden proberen kwijt te raken: bij Mendelssohn is dat de invloed van Beethoven, terwijl Kurt Weill onder voogdijschap van Busoni stond.

Mendelssohns kkwartet is opgewekt en zangerig, dat van Weill is koeler, moderner, maar suggereert commotie onder de oppervlakte. Voor Sjostakovitsj waren strijkkwartetten een directere, persoonlijke uiting dan werken in andere genres.

Je zou zijn Derde kunnen kenschetsen als zijn reactie op de onrust, verliezen en onrechtvaardigheid van de oorlog.

3e 28 26 9 Concert van de Stichting Kamermuziekvereeniging Rotterdam

© Annelies van der Vegt

Orkest van de Achttiende Eeuw Frans Brüggen dirigent Kristian Bezuidenhout fortepiano Hanneke de Wit sopraan Maria Fiselier mezzosopraan ntb tenor Konstantin Wolff bas/bariton Laurens Collegium Rotterdam Laurenscantorij

Ruysdael Kwartet

Beethoven Concert voor piano, viool, cello en orkest in C op.56 ‘Tripelkonzert’ Pianoconcert nr.5 in Es op.73

Kristian Bezuidenhout © Annelies van der Vegt

klassiek - authentiek

di 11 februari

© Emelie Schäfer

beethoven belevenis III Orkest van de Achttiende Eeuw

klassiek - authentiek

maandag 10 februari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.30 uur inleiding door Guido van Oorschot

rang entree

1e € 43

2e 38

3e 35

agenda februari 75

do 13 februari

vr 14 februari

Rotterdams Philharmonisch

vr 14 februari

Rotterdams Philharmonisch

klassiek - symfonisch

donderdag 13 februari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Huib Ramaer

vrijdag 14 februari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Huib Ramaer

Rotterdams Philharmonisch Orkest Jukka-Pekka Saraste dirigent m.m.v. Erika Sunnegårdh sopraan

Rotterdams Philharmonisch Orkest Jukka-Pekka Saraste dirigent m.m.v. Erika Sunnegårdh sopraan

Debussy Khamma Strauss Salome: Sluierdans en Slotscène; Rosenkavalier-suite Sibelius Pohjola’s dochter

Debussy Khamma Strauss Salome: Sluierdans en Slotscène; Rosenkavalier-suite Sibelius Pohjola’s dochter

Slechts vijf jaar ligt er tussen Richard Strauss’ Salome en zijn Rosenkavalier, maar het is alsof ze van verschillende planeten komen. Salome is ‘een vulkaan’, vond Mahler. Der Rosenkavalier lijkt juist een vederlichte romance.

Maar onder het suikerglazuur schuilt ook daar de vertwijfeling. ‘Ze zeggen dat de liefde bitter smaakt’, zingt Salome; het hadden de woorden van de Marschallin uit Der Rosenkavalier kunnen zijn.

zie donderdag 13 februari

rang top entree € 52 cjp € 9

© Hans Hijmer-

klassiek - symfonisch

© Juha Ruuska

Salome’s einde

© Juha Ruuska

Salome’s einde

1e 47

2e 3e 37 21 t/m 26 jaar 9

jazz - Vrijdag in de Flip

zapp4 & anton goudsmit Poetic Dynamite

vrijdag 14 februari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

za 15 februari Lunchconcert

Symfonieorkest Rijnmond

Strijkkwartet Zapp 4 nodigde voor deze bijzondere ontmoeting twee snarentovenaars uit. Gitarist Anton Goudsmit verbluft met zijn goudeerlijke spel. Iedereen kent zijn uitbundige energie, maar ook zijn prachtige, fluisterzachte begeleiding.

De Tsjech Jan Rokyta is gepokt en gemazeld in de Moravische muziek.

Daarnaast brengt hij de cimbaal helemaal naar de tijd van nu, met

vlammende heavy metal en uitgekiende nieuwe noten. Zapp 4 schrijft fonkelnieuwe muziek voor deze bezetting, voor een avond vol poëtische ontploffingen…

i.s.m. Stichting Jazz International Rotterdam

entree cjp

€ 19 R’pas/65+ € 17 € 9 t/m 26 jaar € 9

symfonisch - familieconcert

zaterdag 15 februari Grote Zaal 12.45 uur Symfonieorkest Rijnmond Cor van der Linden dirigent Tsjaikovski Suite uit Het Zwanenmeer Een mooie prinses die door een boze tovenaar is veranderd in een zwaan.

Een verliefde prins die haar alleen kan redden als hij haar trouw blijft. En een mysterieuze zwarte zwaan die zich voordoet als de prinses en de prins verleidt.

Tsjaikovski liet zich door deze oude Russische legende inspireren tot de mooiste balletmuziek ooit. vrij entree

www.dedoelen.nl de snelste en met ‘print at home’ goedkoopste manier om kaarten te kopen

76 agenda februari

zo 16 februari Zondagochtend­concert

© Sara Wilson / Decca

© Hans Hijmer-

Simon & Garfunkel Revival Band

klassiek - symfonisch - romantiek - modern

Janine Jansen & Koninklijk Concert­gebouworkest o.l.v. Pablo Heras-Casado zaterdag 15 februari Grote Zaal 20.15 uur Koninklijk Concertgebouworkest Pablo Heras-Casado dirigent m.m.v. Janine Jansen viool Sjostakovitsj Festival Ouverture Szymanowski Vioolconcert nr.1 Sibelius Symfonie nr.2 De wereldwijd vermaarde violiste Janine Jansen soleert in Szymanowski’s Eerste Vioolconcert. In een surrealistisch gedicht van de Poolse dichter Tadeusz Micinski vond Szymanowski de beschrijving van een landschap, die hem inspireerde tot dit concert. Het thema ‘nacht’ verwerkte hij erin, samen met het verhaal van Sheherazade. Het resultaat was kleurrijk georkestreerde, betoverende en hartstoch-

telijke muziek. The Telegraph schreef naar aanleiding van een eerdere uitvoering: ‘Janine Jansen speelde precies met de extase en wilde overgave die het stuk nodig heeft’. Dat belooft dus wat. Het Koninklijk Concertgebouworkest zet voorafgaand aan het vioolconcert de opzwepende Festival Ouverture van Sjostakovitsj op de lessenaars en na de pauze de populaire, warmbloedige Tweede Symfonie van Jean Sibelius.

populair - popmuziek

zondag 16 februari Grote Zaal 11.00 uur Simon & Garfunkel Revival Band Michael Frank zang en gitaar Guido Reuter zang, viool, fluit en piano Sebastian Fritzlar gitaar, piano, bas en drums Sven Lieser gitaar Mirko Sturm percussie en drums Feelin’ groovy De Simon & Garfunkel Revival Band is misschien wel de beste revival band van het wereldberoemde duo Simon & Garfunkel. Waar deze band ook optreedt, deze muzikanten laten een blijvende indruk achter op het enthousiaste publiek. In hun programma Feelin’ Groovy krijgt u prachtige, gepassioneerde ballads te horen als Scarborough Fair en Bright Eyes, maar ook klassiekers als Mrs. Robinson, The Boxer en The Sound of Silence maken deel uit van het repertoire, net als het opzwepende Cecilia. entree € 13,60

Rotterdams Philharmonisch Billy the Kid (6+)

Zie ook de winactie op p.16.

rang top entree € 52 R’Pas / 65+ € 50 cjp € 9

1e 2e 47 32 45 30 t/m 26 jaar

3e 21 19 9

familieconcert - symfonisch

zondag 16 februari Grote Zaal 15.15 uur Rotterdams Philharmonisch Orkest Ivan Meylemans dirigent m.m.v. Hakim Traïdia verteller leerlingen Dansacademie FHK Muziek van Copland

rang top entree € 26 cjp € 9

1e 2e 3e 23 20 11 t/m 26 jaar 9

ma 17 februari

nederlands studenten orkest Kadar, Elgar en Sjostakovitsj

© Merlijn Doomernik

za 15 februari

Billy the Kid: wat een schattige naam.

Maar vergis je niet: Billy is een cowboy, en je kunt maar beter voor ’m uitkijken.

Vechten heeft hij geleerd toen hij nog een kleuter was, vandaar zijn bijnaam.

Maar dat was vroeger. Nu is hij de schrik van het Wilde Westen. Overal zie je zijn foto: ‘Gezocht, dood of levend’. Sheriffs, bandieten: iedereen maakt jacht op Billy.

Maar hij weet steeds te ontsnappen…

Hakim bewerkte het klassieke verhaal en neemt je samen met het orkest en dansers mee naar het roerige Wilde Westen.

symfonisch - romantiek - modern - eigentijds

maandag 17 februari Grote Zaal 20.15 uur Nederlands Studenten Orkest Jurjen Hempel dirigent m.m.v. Barbara Kozelj mezzosopraan Matthias Kadar Opdrachtcompositie Elgar Sea Pictures Sjostakovitsj Symfonie nr.10 Hoe klinkt een gedicht? Deze vraag staat centraal bij de 62ste tournee van het Nederlands Studenten Orkest. Matthias Kadar componeert een muzikaal gedicht, Elgar baseerde zijn Sea Pictures op vijf gedichten, en vier Nederlandse dichters laten zich inspireren door de imposante Tiende Symfonie van Sjostakovitsj: laat u meevoeren in de muziek door gedichten van Bernke Klein Zandvoort, Mischa Andriessen, Jan Rot en Freek de Jonge.

Zo’n honderd studenten onder leiding van Jurjen Hempel garanderen een muzikale avond op hoog niveau. entree € 21 R’pas/65+ cjp, studenten en t/m 12 jaar

€ 15,75 € 10

agenda februari 77

Sarajevo Roots

wereldmuziek - Balkan

vrijdag 21 februari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur

Zoals saraj in het Oud-Perzisch zoiets betekent als een kruispunt waar reizigers elkaar ontmoeten, zo symboliseert de naam EtnoSaraj de samensmelting van verschillende traditionele muziekstijlen uit voormalig Joegoslavië, misschien wel ’s werelds grootste kruispunt tussen de oosterse en westerse culturen.

Sarajevo is al eeuwenlang een ontmoetingsplek tussen oost en west, hét geografische en culturele hart van een land dat Joegoslavië heette. Deze schatkamer herbergt inspirerende echo’s van overal: oosterse mystiek, zigeunerpassie, de elegantie van het oude Weense hof, temperamentvolle mediterrane ritmes, ontroerende klanken van de Spaanse Joden. Al deze ingrediënten hebben bijgedragen aan het ontstaan van de unieke muziekstijl ‘sevdah’.

EtnoSaraj gidst haar publiek op verhalende wijze door de muzikale landschappen van de Balkan en speelt zowel eigen als traditioneel werk.

entree € 20 cjp € 9

R’pas/65+ € 18 t/m 26 jaar € 9

za 22 februari

© Gérard van Bethlehem

Highlights uit de Romantiek

klassiek - orgelrecital - romantiek

Dit concert komt tot stand i.s.m. Stichting Laurenskerk

entree € 24 cjp € 9

Holland Baroque Society & Eric Vloeimans

vrij entree (reserveren aanbevolen)

DoelenEnsemble

Holland Baroque Society & Eric Vloeimans

red sofa - kamermuziek - modern - eigentijds

zaterdag 22 februari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Om 19.45 uur inleiding door Maarten van Veen DoelenEnsemble Gerrie de Vries mezzosopraan Maarten van Veen piano

Aan mezzosopraan Gerrie de Vries droeg Robert Zuidam iPancho Villa! op.

Hij laat de zangstem schitteren, daarvan getuigen de vele loftuitingen in binnen- en buitenland over met name zijn opera’s en andere vocale werken.

In 1991 ontving Zuidam als jonge componist de aanmoedigingsprijs van het Amsterdams Fonds voor de Kunst voor iPancho Villa!. Deze drie liederen op Spaanse teksten van Pancho Villa en Ambrose Bierce behoren tot zijn meest

Hexagon Ensemble

Saint-Saëns, Pauer, Moesorgski

R’pas/65+ € 22 t/m 26 jaar € 9

zaterdag 22 februari Jurriaanse Zaal 20.30 uur

Minimaal Theatre II: Futuristencabaret!

zo 23 februari

De Red Sofa Bankpas 2013-2014 biedt voor slechts € 79 toegang tot alle Red Sofa-concerten.

jazz - kamerorkest - barok - Blue Sofa

Zuidam iPancho Villa! en werken van Antheil, Mossolov, Satie en Poulenc

Geert Bierling Doelenorgel

zaterdag 22 februari Grote Zaal 15.00 uur

Liszt geldt als de uitvinder van het symfonisch gedicht: een orkestraal werk dat een verhaal verklankt, letterlijk dan wel de essentie ervan.

Les Préludes is een van zijn meest geliefdste ‘symphonische Dichtungen’.

Saint-Saëns vormde een van zijn tegenwichten in Frankrijk op dit gebied; zijn Poème symphonique ‘Danse macabre’ werd immens populair. Liszt beschouwde zijn leerling Julius Reubke als een grote belofte voor de toekomst. Reubke overleed echter op zeer jonge leeftijd, maar liet wel een orgeljuweeltje na.

© Frank Hanswijk

EtnoSaraj

gespeelde werken. Vanavond staan ze naast werk van Antheil, Mossolov, Satie en Francis op het programma van het DoelenEnsemble. Een spannend en afwisselend concert!

In oktober verscheen de cd OLD, NEW & BLUE van Holland Baroque Society en Eric Vloeimans, goed voor een 5-sterren-recensie in NRC! De Holland Baroque Society – een jonge ster aan het firmament van de oude muziek – wordt geroemd om haar vernieuwende aanpak, frisse geluid en energieke en speelse interactie tussen de musici. Het orkest brengt vergeten schatten uit de Barok, maar verkent ook nieuwe terreinen, zoals de volksmuziek, moderne muziek en zelfs de pop. Vanavond gaat het ensemble het muzikale avontuur aan met jazzvirtuoos Eric Vloeimans, die een voor hem onbekend terrein betreedt: de zestiende- en zeventiende-eeuwse klassieke muziek.

© Bokkie Vink

o.a. Saint-Saëns Poème symphonique ‘Danse macabre’ op.40 Reubke Der 94ste Psalm, Sonate für die Orgel Liszt Symphonische Dichtung ‘Les Préludes’

vr 21 februari

kamermuziek - romantiek - meet & greet

zondag 23 februari Jurriaanse Zaal 11.00 uur Hexagon Ensemble Wout van den Berg fluit Bram Kreeftmeijer hobo Arno van Houtert klarinet Christiaan Boers hoorn Marieke Stordiau fagot Frank Peters piano Saint-Saëns Caprice sur des airs danois et russes op.79 Pauer Kwintet in F op.44 Moesorgski Schilderijen van een tentoonstelling (arr. Kees Olthuis) Ooit gehoord van de Weense pianist/ componist Ernst Pauer? In de tweede helft van de negentiende eeuw was hij vooral bekend in Londen, maar daarna raakte hij in vergetelheid. Zijn charmante Kwintet wordt geflankeerd door het geliefde Caprice van Saint-Saëns – een hommage aan tsarina Maria Feodorovna, van geboorte een Deense prinses – en Moesorgski’s Schilderijen van een tentoonstelling. Kees Olthuis maakte op verzoek van het Hexagon Ensemble een bewerking van deze muzikale wandeling op weg naar ‘De Grote Poort van Kiev’. Op en top Russische verbeelding met klanken van klaterende cimbalen, klokgelui, zingende priesters en de hut van Baba-Yaga.

Zie ook de winactie op p.16 en de column van Eric Vloeimans op p.27.

Na afloop een glaasje champagne en meet & greet met de musici.

De Blue Sofa biedt het publiek de mogelijkheid dichter bij het artistieke proces te komen. De Doelen laat u graag kennismaken met moderne kunstmuziek, jazz en hot items binnen de muziekwereld. De Blue Sofa is beschikbaar gesteld door Woonmall Alexandrium www.alexandrium.nl/woonmall

entree € 21 cjp € 9

entree € 22 cjp € 9

R’pas/65+ € 20 t/m 26 jaar € 9

R’pas/65+ € 19 26 jaar € 9

t/m

78 agenda februari

wo 26 februari Lucidarium

klassiek - oratorium - authentiek

orffs carmina burana door anima eterna o.l.v. Jos van Immerseel zondag 23 februari Grote Zaal 15.00 uur Om 14.15 uur inleiding door Neil Wallace Anima Eterna Brugge Collegium Vocale Gent Jos van Immerseel dirigent Orff Carmina burana O Fortuna! Het opzwepende begin van de Carmina burana kent iedereen.

Om de haverklap duikt de muziek van Carl Orff immers op in reclames en films. De componist baseerde zijn stuk in 1935 op een middeleeuws manuscript, dat barst van de liederen over het lot, de natuur, drank en seks.

Orffs muziek kent een ritmische oer-

kracht die aan Stravinsky doet denken.

Voor de melodieën keek hij met een schuin oog naar oude meesters als Monteverdi en Byrd. Zo gek is het dus niet dat Jos van Immerseel zich aan de Carmina burana waagt. Ooit was deze Vlaming een barokpionier, maar via de Romantiek is hij gestaag opgeschoven naar de 20ste eeuw. De verwachtingen zijn hooggespannen.

Hoe klinkt Van Immerseels authentieke Orff?

rang top entree € 40 R’Pas / 65+ € 38 cjp € 9

1e 2e 37 35 35 33 t/m 26 jaar

3e 32 30 9

Rotterdams Philharmonisch

Hans Abrahamsen en Alpen­symfonie

© Elmer de Haas

Jos van Immerseel © Alex Vanhee

© Hans Hijmer-

Jiddische Renaissance. ‘Ayn neuwe Lid’, toen het Jiddisch nog jong was

d0 27 februari

vocaal - renaissance - meet & greet

klassiek - symfonisch

woensdag 26 februari Laurenskerk 20.30 uur Om 19.45 uur inleiding door Saskia Törnqvist

donderdag 27 februari Grote Zaal 20.15 uur Om 19.15 uur inleiding door Eveline Nikkels

Lucidarium Glorai Moretti zang Sasha Fink zang Enrico Fink zang en verteller Avery Gosfield fluiten en slagwerk Marco Ferrari fluiten, doedelzak en dulciaan Francis Biggi luiten Massimiliano Dragoni percussie en dulcimer

Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Barbara Hannigan sopraan

Voor Avery Gosfield, mede-artistiek leidster van ensemble Lucidarium en zelf van Joodse komaf, is het een erezaak om de muziek van haar voorvaderen te herontdekken. ‘Dat er zo’n rijke en gevarieerde cultuur bestond, was voor mij een openbaring’, zei de Amerikaanse in een interview. Ars Hebraica luidt de naam van het project waarmee Lucidarium het Joodse klanklandschap van de Renaissance probeert te herstellen.

De vanuit Italië opererende musici werken samen met Amerikaanse en Europese universiteiten. Ze willen vooral het klinkend resultaat van hun onderzoek presenteren. Niet droog en correct, wel vol swing en energie, met hier en daar ruimte voor improvisatie.

Concert zonder pauze, na afloop meet & greet met de artiesten.

Abrahamsen Let me tell you (Nederlandse première) Strauss Alpensymfonie Met een magistrale, stralende zon opent Strauss’ Alpensymfonie. ‘Uit de diepten van het orkest stijgt geroezemoes op’, schrijft de New York Times, ‘daglicht verzamelt zich in het koper, en dan – WHAM! – verschijnt de zon en zet het hele orkest in lichterlaaie.’ Die dageraad complementeert de poëtische schaduwwereld van Let me tell you: beeldschone liederen van Hans Abrahamsen op teksten van Shakespeare.

rang top entree € 52 cjp € 9

vr 28 februari Rotterdams Philharmonisch

Hans Abrahamsen en Alpen­symfonie

i.s.m. Festival Oude Muziek Utrecht en Stichting Laurenskerk

entree € 31 cjp € 9

R’pas/65+ € 29 t/m 26 jaar € 9

1e 2e 3e 47 37 21 t/m 26 jaar 9

© Elmer de Haas

zo 23 februari

klassiek - symfonisch

vrijdag 28 februari Grote Zaal 20.15 uur

algemene informatie 79

Om 19.15 uur inleiding door Eveline Nikkels Rotterdams Philharmonisch Orkest Yannick Nézet-Séguin dirigent m.m.v. Barbara Hannigan sopraan zie donderdag 27 februari

Arifa

Voices from the East

jazz - volksmuziek - Vrijdag in de Flip

vrijdag 28 februari Eduard Flipse Zaal 20.30 uur Arifa Mehmet Polat (Turkije) ud Franz von Chossy (Duitsland) piano Alex Simu (Roemenië) klarinet, live laptop Sjahin During (Turkije/Nederland) slagwerk met gastmusici Meng Xiaoxu (China) erhu, zang Niusha Barimani (Iran) kamanche, zang Vanya Valkova (Bulgarije) gadulka, zang Het instrumentale kwartet Arifa is geworteld in de klassieke en volkse muziektradities van het Midden-Oosten en Centraal-Azië. In ‘Voices from the East’ gaat Arifa eenmalig op tournee met drie vrouwelijke artiesten uit het Oosten. Ze bespelen ieder een strijkinstrument met een lange geschiedenis: de erhu, kamanche en gadulka uit respectievelijk China, Iran en Bulgarije.

De unieke zangtradities die deze landen rijk zijn, worden gemengd met de stemmen van Arifa’s instrumenten.

‘De muzikanten komen uit Bagdad, Bukarest en Istanbul en vonden elkaar in Amsterdam. Eenmaal Babylon voorbij ontwikkelden ze een muziektaal die je in iedere vezel raakt.’ (Trouw)

i.s.m. Stichting Jazz International Rotterdam

entree € 19 cjp € 9

R’pas/65+ € 17 t/m 26 jaar € 9

kaartverkoop 1. www.dedoelen.nl

2. telefonisch

3. kassabalie

De gemakkelijkste en snelste manier om concertkaarten te bestellen. Kies zelf uw stoel uit en betaal geen extra administratiekosten wanneer u uw tickets zelf thuis print.

Bij de kassa van de Doelen via 010 2171717. Van maandag tot en met zaterdag bereikbaar van 14.00 tot 18.00 uur.

De kassabalie aan Schouwburgplein 50, Rotterdam is van maandag tot en met zaterdag geopend van 14.00 tot 18.00 uur en voorafgaand aan concerten.

U kunt hier terecht om kaarten te kopen en zelf uw stoelen uit te kiezen.

legenda RED SOFA BANKPAS Voor € 79 per seizoen beschikt u over de Red Sofa Bankpas, waarmee u gedurende het seizoen voor alle Red Sofa-concerten met dit icoon een gratis kaart kunt reserveren (indien beschikbaar).

Zie ook www.dedoelen.nl/redsofa

KOFFIE/thee inbegrepeN Bij concerten met dit icoon zijn koffie en thee bij de prijs van uw concertkaart inbegrepen, zowel voorafgaand aan het concert als in de pauze.

pauzedrankje inbegrepen Bij concerten met dit icoon zijn alle consumpties in de pauze van het concert bij de prijs van uw concertkaart inbegrepen, zodat u in alle rust kunt genieten van uw drankje.

Speciale wijnen zijn tegen bijbetaling verkrijgbaar aan de luxe wijnbar in de Hal Grote Zaal.

Voorafgaand aan het concert zijn consumpties tegen betaling verkrijgbaar. Bij concerten zonder pauze is uw drankje voorafgaand aan het concert inbegrepen.

DOELENCAMPUS DoelenCampus is het nieuwe platform van de Doelen voor verdieping in de muziek.

Evenementen met dit icoon bieden deze verdieping in de vorm van een inleiding, masterclass, workshop, nabespreking, cursus of meet & greet.

vrijdag in de flip Vrijdag in de Flip is een nieuwe concertformule in de Doelen. Verrassende en eigenwijze muziek in de intimiteit van de Eduard Flipse Zaal. Alle concerten bestaan uit één lange set zonder pauze en na het concert draait een van de musici van die avond muziek die hij/zij graag hoort.

DOELENprogrammering Dit icoon geeft aan dat het concert door de Doelen is geprogrammeerd.

Bij deze concerten geldt bovendien de regeling ‘kaarten ruilen’ (tot 2 werkdagen voor het betreffende concert). U vindt de voorwaarden op www.dedoelen.nl onder het menu 'Informatie'.

spotify Muziek zegt soms meer dan duizend woorden. Daarom worden veel van de artikelen in dit magazine ondersteund via een Spotifyplaylist. Daarmee kunt u gemakkelijk thuis of onderweg de muziek beluisteren die in dit magazine aan de orde komt. Elk magazine (herfst, winter en voorjaar) heeft een eigen playlist. Ook heeft de Doelen een algemene playlist op Spotify, waarin de mooiste muziek staat verzameld die dit seizoen in onze zalen live te beleven zal zijn. www.dedoelen.nl/spotify

high concertagenda light agenda >> uitgelicht >> concertagenda >> uitgelicht >

52

celtic & balfolk night

één groot feest

In de jaren ’70 was de Doelen hét podium voor de folkliefhebber en voor het festival Rotterdam Folk reisden liefhebbers uit heel Nederland naar de Doelen. Sinds vorig jaar is de Doelen weer het podium voor de folky. Tijdens de Celtic & Balfolk Night kan iedere liefhebber van Balfolk (een dansfeest met live folkmuziek waarop in koppels of groepen wordt gedanst) of van mooie folkliedjes in de Doelen terecht. De programmering van het festival is breed, met folkmuziek uit onder andere Schotland, Ierland, België, Frankrijk en Nederland. Een ereplaats is er voor de band Malicorne, van front­ man Gabriel Yacoub, en voor de Schotse zangeres Julie Fowlis.

PROGRAMMA 8 februari 2014 CELTIC & BALFOLK NIGHT * Nonstop balfolk * Nonstop concertprogramma * Workshops balfolk voor beginners en gevorderden * Folkdiner, snacks, speciale bieren en whisky Duo Sophie Cavez & Baltazar Montanaro (België/Frankrijk) Een teder programma dat toont dat je met muziek meer kan vertellen dan met woorden.

Duo Hamon Martin (Frankrijk) Twee Bretonse topmuzikanten, die met trekzak en bombarde of dwarsfluit energieke muziek creëren.

Malicorne (Frankrijk) De legendarische band Malicorne had grote invloed op vele folkmusici. Een een­malig reünie­concert smaakte naar meer. Het reper­toire bestaat uit beken­de Malicorne-­songs en nieuw reper­toire.

Celtic Spree (Ierland) Vijf vrouwelijke topmusici die lyrische liederen en stevige reels op hoog niveau ten gehore brengen.

Julie Fowlis (Schotland) Hét boegbeeld van de Schotse volksmuziek zingt ballades, dansen werkliederen die in het Schotse Gaelisch mondeling zijn overgeleverd.

Wolf in Loveland (Nederland) Wolf in Loveland brengt ontwapenende en verstilde folksongs.

Zigo Trio (België) Het Zigo Trio laat horen hoe subtiel balfolkmuziek gespeeld kan worden.

Lirio (Nederland) Lirio bestaat uit drie doorgewinterde musici die met het warme geluid van hun akoestische instrumenten een eigen draai geven aan de traditionele Europese dansmuziek.

Hamon Martin Quintet (Frankrijk) Een van de interessantste Bretonse folkgroepen van dit moment, mede dankzij de briljante stem van Mathieu Mamon.

Té (Nederland) Té laat zich inspireren door de ritmes van de Europese traditionele dansmuziek.

ZEF (Frankrijk) Een van de meest energieke folkacts Gary Sutherland Céilidh Band (Schotland) met een spetterende mix van op traditionele dansmuziek gebaseerde Schotse dansmuziek op accordeon, klanken. drums, keyboard en viool.

celtic & balfolk Night programma 8 februari 2014 15:30

jurriaanse zaal

16:00

inloop

17:00

concert duo cavez montanaro België/Frankrijk

JURRIAANSE FOYER

workshop dansworkshop balfolk voor gevorderden door Louise Marius

concert malicorne Frankrijk

balfolk zigo trio België

20:00 21:00

concert julie fowlis Schotland

balfolk hamon martin quintet Frankrijk

22:00

concert wolf in loveland 23:00 Nederland 00:00

balfolk zef Frankrijk

arcadis zaal

workshop dansworkshop balfolk voor beginners door Wouter Kuyper concert duo hamon martin Frankrijk

18:00 19:00

Willem Burger hal

concert en dans celtic spree Ierland

concert en dans gary sutherland Schotland (Ceilidh)

workshop workshop ierse dans door Celtic Swing

balfolk lirio Nederland

balfolk té Nederland

© Annelies van der Vegt

> concertagenda >> uitgelicht >> concertagenda high>>light uitgelicht agenda

beethoven belevenis III

Wie er niet bij kon zijn, grijpt nu zijn kans. Want de Beethoven Belevenis in de Doelen, met Frans Brüggen en het Orkest van de Achttiende Eeuw, leidt steevast tot gejuich. In 2011 stond het publiek op de stoelen na sublieme uitvoeringen van Beethovens negen symfonieën.

Vorig seizoen kwam aan het jubelen geen eind na de vijf pianoconcerten, met Kristian Bezuidenhout als toetsentovenaar.

Ook dit seizoen doen Brüggen en zijn vrienden een greep in Beethovens werk. Gedurende drie dagen kunt u zich onderdompelen in zijn muziek. Onder meer zijn Negende Symfonie en het geliefde Tripelkonzert staan op het programma.

randprogramma Alle concerten in de Beethoven Belevenis II worden omlijst met een uitgebreid programma met een inleiding door Guido van Oorschot en live muziek door jong talent van onder meer het Rotterdams Hellendaal Muziekinstituut en Codarts, Rotterdams Conservatorium.

© Marco Borggreve

Briljante brüggen en bezuidenhout

Beethoven belevenis III za 8 februari 2014

Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Frans Brüggen m.m.v. Isabelle Faust Beethoven Vioolconcert in D op.61 / Die Geschöpfe des Prometheus op.43

zo 9 februari 2014

Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Frans Brüggen m.m.v. o.a. Kristian Bezuidenhout Beethoven Fantasie voor piano, koor en orkest in c op.80 / Symfonie nr.9 in d op.125

ma 10 februari 2014

Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Frans Brüggen m.m.v. Storioni Trio en Kristian Bezuidenhout Beethoven Concert voor piano, viool, cello en orkest in C op.56 ‘Tripelkonzert’ / Pianoconcert nr.5 in Es op.73

53

80

colofon

Dit magazine is een uitgave van Concert- en congresgebouw de Doelen en verschijnt drie maal per seizoen.

Programmering

DTP agenda

Neil Wallace (Hoofd programmering) Miriam Duiker Hans de Lange Madelène Roovers Frank van Berkel (Jazz International Rotterdam) Helinth Boks-Keller (Kamermuziekvereeniging)

Philip Leussink, Dorine Verharen

Redactie en tekst Mira van Baalen, Mathijs Bouwman, Michiel Cleij , Elsbeth Grievink, Marjolein Holtbernd-Streevelaar, Philip Leussink, Clemens Romijn, Gilles de Sitter, Studio Lonne Wennekendonk, Saskia Törnqvist, Eric Vloeimans, Lottie van Waterschoot, Jacqueline Wouters

Coverfoto

Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden. De Doelen heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen.

Julie Fowlis © Sanne Donders

Advertenties Afdeling Marketing en Communicatie de Doelen, Femke Meeuwissen, 010 217 17 44, f.meeuwissen@dedoelen.nl

Druk MediaCenter Rotterdam

Oplage 36.000

Concept en ontwerp

MET DANK AAN

Studio Lonne Wennekendonk

Margriet Houben, Indy van Heck en Tonhalle Düsseldorf

Begunstigers van de Doelen

Ypma Piano’s is exclusief lever­ancier van Steinway & Sons piano’s en vleugels in de Doelen

De Doelen maakt uitsluitend gebruik van FSC-papier

‘MacLean gaf met zijn krachtige, sociaal bewogen poëzie onze muziek een nieuwe richting, een nieuwe vorm.’

– Julie Fowlis over dichter Sorley MacLean