Vitens - Bron

BRON46 Jaargang 8 | juli 2017 Voor en door medewerkers van Vitens

Bijna met pensioen

Een leven lang werken in het water Water­zuinig

8

Negen verdiepingen 14 met slaplantjes

4

SLIMM

Real time op de hoogte van waterkwaliteit

O.A. IN DIT NUMMER:

4 8 ICT-project SLIMM: real time op de hoogte van de waterkwaliteit.

12

Bijna met pensioen: drie collega’s die al meer dan 45 jaar bij Vitens werken.

Vitens in Beeld: kijkje in de proces­ keuken bij Friese kaasmakerij.

18 Samen sterker: over de samenwerking tussen Asset Management en Ontwerp & Aanleg.

24

Waterdragers: de twee gezichten van Renske Valk.

BRON verschijnt zes keer per jaar en is bestemd voor alle medewerkers van Vitens. Redactieadres BRON@vitens.nl Hoofdredactie Shelitha van Hunen Redactieraad Sandra Aarnink, Anneloes Blom, Christina Bose, Elleke Collij, Odette Exel, Niels Holling, Lennart Pompe, Gerda van der Wal, Judith Zuijderhoudt Concept en realisatie www.meng.nl, Utrecht Art direction en vormgeving def. Amsterdam Tekst Joost Bijlsma, Merijn Heijne, Femke Kazemier-Rongen, Gijs van Meurs, Ruud Slierings Beeld Beeldbank Vitens, Lars van den Brink, De Beeldredaktie, def., Christel Ooms Lithografie Grafimedia Amsterdam Druk Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

BRON is gedrukt op FSC-papier

DE KLANT & WIJ

Bedankt monteurs Tot 2021 worden alle (huishoude­ lijke) watermeters in de provincie Utrecht vervangen. In opdracht van Vitens wordt dit uitgevoerd door SmartInstall B.V. uit Capelle aan de IJssel. Laurens Mortko, Project ­Uitvoerder bij SmartInstall, licht toe: ‘Afgelopen april hebben we met Vitens een pilot gedaan. We begon­ nen met 3 monteurs op een paar honderd adressen. Vanaf mei bou­ wen we aan een stabiele, uitgebreide groep van monteurs om de water­ meters de komende jaren te verwis­ selen. Het is een groot project, het gaat immers om honderdduizenden watermeters. Het vervangen van een watermeter is niet heel ingewikkeld, het duurt slechts zo’n 10-15 minu­ ten. Onze monteurs komen echter van alles tegen.’

Behulpzame monteurs ‘Onze watermeter zit buiten in de tuin, in een put van zo’n anderhalve meter diep’, vertelt mevrouw Sekeris uit Driebergen-Rijsenburg. ‘Er was eerder al een monteur komen kijken, die had ook foto’s gemaakt van de situatie ter plekke. Hij dacht aan­ vankelijk dat er zware betonblokken op de watermeter lagen, maar dat bleken lichte polystyreenplaten. Mijn man is invalide en ik ben zelf reuma­ tisch. Het was voor ons geen doen om de watermeter vrij te maken.

Afijn, na wat aanvankelijke verwarring over en weer kwamen monteurs Anas en Oussama om het op te lossen. Ik ben heel blij dat deze monteurs een stapje extra hebben willen zetten om ons te helpen. Daardoor was het snel voor elkaar. En daar wil ik ze hierbij heel erg voor bedanken.’

Ook een goed klantverhaal?

Mail naar BRON@vitens.nl.

3

4

ICT

WETEN WANNEER WELK WATER BINNENKOMT

Het grondwater dat bij de productie van drinkwater wordt gebruikt varieert in kwaliteit.

Om toch een stabiele drinkwaterkwaliteit te kunnen leveren, moet je precies weten welk water de productielocatie instroomt, zodat daar de zuivering exact op kan worden ingesteld. Het ICT-project SLIMM gaat dit mogelijk maken. En meer dan dat.

E

2015 besloot hiermee door te gaan. De modellen die op de TU Delft zijn ontwikkeld, zijn toepasbaar gemaakt op de situatie in Oldeholtpade, in samenwerking met onder meer RoyalHaskoning DHV voor het ICT-stuk.

Met de modellen worden zogenaamde soft sensoren gemaakt. Geen fysieke meetapparatuur maar rekenmodellen waarin we data stoppen die vervolgens ­precies de informatie geven die we nodig hebben in de drinkwaterproductie.’

‘Een revolutie is misschien een te groot woord, maar er is straks een tijdperk vóór en een tijdperk ná SLIMM’.

Projectmanager Nico Wolthek zet de boel gelijk op scherp. ‘Tot nu toe waren we afhankelijk van laboratorium-analyses die wekelijks of maandelijks uitgevoerd werden en vaak pas dagen na de meting beschikbaar kwamen. Bijvoorbeeld de ontharding is gebaseerd op een gemiddelde, niet op de ideale dosering. Met SLIMM zijn we real time op de hoogte van de waterkwaliteit, op elk moment weten we welk water naar binnen stroomt en uit de verschillende processtappen komt.

Daardoor kunnen we altijd zorgen voor een stabiele drink­water­k waliteit.’

De hele drinkwaterketen Daarmee kan Vitens dus de claim waarmaken dat het de waterkwaliteit beheerst van bron tot tap (zoals ­verwoord in de visie Water Maken 2025), aldus Procestechnoloog Rein Wuestman die vanaf de start bij het project betrokken is: ‘Vitens wil de kwaliteit in de hele waterketen beheersen. Met bijvoorbeeld Friesland Live pak je het traject van reinwaterkelder tot klant.

Met SLIMM dekken we het traject van bron tot reinwaterkelder.’

SLIMM staat voor Self Learning Integrated Model-based Management. Vergeet dat gelijk maar weer, waar het om gaat is dat het slim gebruiken van modellen tot deze revolutionaire (toch dat woord) technologie heeft geleid. Rein was projectleider bij een proefproject op de zuivering van Oldeholtpade, waarbij een flink aantal externe partijen betrokken waren uit binnen- en buitenland: ‘Het resultaat was zo goed dat Vitens in

Kernteam SLIMM 1. S oft sensoren (Rein Wuestman) 2. Dashboard (René Kersten en Johan Fitié) 3. I CT en PA (Kees Kerkhoven) 4. Hydraulische ­modellen (Abel Heinsbroek)

Het ei van Columbus Probleem was nog wel dat die modellen een statisch beeld laten zien: je stopt er iets in en er komt iets uit.

De wens was om daar een continu proces van te maken, want de waterstromen die de zuivering binnenkomen verschillen in kwaliteit: elke zuivering heeft meerdere putten – diep en minder diep, ver weg en dichtbij – waartussen voortdurend geschakeld wordt onder meer om verstopping te voorkomen. Hoe kun je die fluctuaties 24/7 traceren? Procestechnoloog Abel Heinsbroek vond het antwoord: ‘Voor bijvoorbeeld de processtappen filtratie, beluchting en ontharding werken we met zeer geavanceerde modellen. Maar om exact op het juiste moment de gewenste dosering van bijvoorbeeld loog of kalkmelk bij de ontharding te kunnen instellen, moet je weten wélk water binnenstroomt en vooral wannéér. Daar heb ik hydraulischchemische modellen voor gemaakt die het water van put tot zuivering volgen. Alle buizen, bochten, materialen, filters, koppelingen, kleppen, pompen en derge­ lijke zijn daar in opgenomen, net als aspecten als waterdruk en snelheid. Dit model belicht exact de

6

ICT

‘Met SLIMM zijn we real time op de hoogte van de waterkwaliteit.’

waterverdeling en waterverplaatsing binnen een waterzuivering. Op de zuivering in Hoenderloo hebben we het model uitgebreid getest, stap voor stap. Tot op de minuut nauwkeurig kunnen we nu elke waterstroom volgen.’

Dashboard – motorkap De SLIMM-technologie is niet nieuw – in bijvoorbeeld de melkproductie en olie-industrie wordt die gebruikt – maar de wijze waarop Vitens het toepast is uniek in de wereld, zeker de koppeling met de hydraulische modellen van Abel. Wat ook bijzonder is, is het feit dat het project weinig externe kosten kent, aldus Rein: ‘Veel middelen, data en kennis hebben we in eigen huis. Het kost veel uren, ook omdat we nu per zuivering de modellen gaan valideren en kalibreren. Maar we hoeven bijna niet te investeren in apparatuur.’ Abel: ‘We hebben vooral open source modellen gepakt, die soms al decennia bestaan, en die op een slimme manier aan elkaar geknoopt en aangepast op onze situatie.’

SLIMM in drie fasen 1. Informeren (2017): zoveel ­mogelijk informatie beschikbaar maken voor de operators 2. Adviseren (2019): op basis van de data de operators handelingsadvies geven 3. S turen (2025): het systeem zelfstandig beslissingen laten nemen

7 SLIMM-proeflocaties Voordat SLIMM op alle productie­locaties wordt ­geïmplementeerd, testen en valideren we de ­technologie op deze zeven (qua aard, o­ mvang, regio en grondwater­situatie gevarieerde) ­zuiveringen: ­Hoenderloo, O­ ldeholtpade, ­Sint Jansklooster, Tull en ’t Waal, Espelo, ­ Eibergen, Druten.

Die investering in uren loopt nog een paar jaar door, in ieder geval tot 2025. Het kernteam dat in 2015 is opgetuigd (zie kader) heeft de taken verdeeld. Het is niet alleen een kwestie van de modellen ontwikkelen, maar ook van deze integreren in de systemen en gebruiksvriendelijk opdienen. ‘De structuur vormgeven waarin we alle data uit harde en zachte sensoren en laboratoria bij elkaar brengen en zichtbaar maken, dat is een stevige klus’, beaamt Rein. ‘Zie het als datgene wat onder de motorkap gebeurt. Daarboven ligt het dashboard waarmee de operators en medewerkers van W&Z en AM 100% betrouwbaar moeten kunnen werken.’

Toekomstmuziek Zonder overdrijving wordt hier dus een huzarenstukje vanjewelste geleverd, getuigend van grensverleggend en fris vakmanschap. De winst beperkt zich niet tot het exact weten welk water wanneer binnenkomt, benadrukt Nico: ‘We zijn nu aan het valideren en kalibreren: het model afstemmen op de specifieke situatie per waterzuivering. Straks gaan we de operator helpen door advies te geven: het model voorspelt iets op basis waarvan de operator tijdig maatregelen kan nemen.

Daarnaast kunnen we ook gerichter onderhoud plegen: de modellen voorspellen precies wanneer vervuiling optreedt. Met de modellen kun je operators trainen, of bijvoorbeeld scherper ontwerpen op de locaties. En naarmate je meer in control bent, kun je ook duurzamer werken en minder verspillen. Voor de klant is het ook goed nieuws: de kwaliteit van het water is stabieler. En de hydraulische modellen kun je doortrekken naar het distributienet, zodat we op wijkniveau of zelfs tot op aansluiting-niveau de klant kunnen adviseren, bijvoorbeeld over kalkafzetting. Maar dat is echt nog toekomstmuziek.’ Dat mag zo zijn, het klinkt nu al als muziek in de oren...

HET GETAL

57 De inkoopquote van Vitens

Inkoopquote van Vitens Vitens koopt jaarlijks voor gemiddeld een bedrag van € 220 miljoen leveringen, diensten en werken in.

Grofweg de helft van dit bedrag betreft investeringen in bijvoorbeeld boven- en ondergrondse infra­ structuur, procesautomatisering en hardware. De andere helft wordt besteed aan operationele uitgaven zoals inhuur extern personeel, facilitaire diensten, verzekeringen en elektriciteit.

De inkoopquote is het bedrag aan inkoopuitgaven van Vitens (€ 220 mln.) als percentage van de

omzet die in 2016 ruim € 384 mln betrof. Deze inkoopquote is met maar liefst 57% vergelijkbaar met veel organi­saties in het bedrijfsleven.

Veel leveranciers van Vitens zijn dus belangrijk voor de realisatie van de strategische doelstellingen van Vitens (customer excellence en duurzame inzet bronnen & infrastructuur).

Deze inkoopuitgaven moet Vitens volgens Europese richtlijnen aan­ besteden. Hierbij heeft iedere

leverancier in de hele EU een eerlijke kans heeft om een opdracht van Vitens te verwerven.

Om de inkoopmarkt bij te laten dragen aan de realisatie van de strategische doelstellingen van Vitens én om rechtmatig, volgens de Europese richtlijnen, in te kopen is een professionele inkoopafdeling vereist. Hier wordt op dit moment druk aan gewerkt!

7

8

LOOPBAAN

IN DIENST: 1 SEPTEMBER 1968

BIJNA MET PENSIOEN

Deze drie rotten in hun vak hebben een bulk aan ervaring en kennis. Hoe is het om je na een dienstverband van soms meer dan 45 jaar voor te bereiden op het pensioen?

‘Het is en blijft geweldig werk en een prachtig eindproduct.’

IN DIENST: 13 JULI 1970

Fred Veltrop Medewerker Leidinginformatie, Netbeheer & Levering

A

‘Als leerling tekenaar ben ik in 1968 bij Waterleidingbedrijf Midden Nederland begonnen, op de tekenkamer van het toenmalig ­districtskantoor in Breukelen. Drie jaar daarna verhuisde de teken­ kamer naar het nieuwe hoofdkantoor in Utrecht, waar ik nu nog werk als leidingregistrator.

Tussendoor heb ik ook als opzichter gewerkt en als vrijwilliger voor museumrond­leidingen in een Utrechtse water­toren. Vroeger ­hadden we een groot tekenbord en deden we ons werk staand.

Tegenwoordig gaat alles op de ­computer. Die overgang destijds was wel even wennen: mijn tekenbord weg, zittend werken met een computer. Maar verandering houdt je fris. En bovendien, ik blijf altijd lachen. Het is en blijft geweldig werk en een prachtig eindproduct.

Het is een ramp als er geen water is.

En de tekeningen zijn cruciaal. Wat je in de grond stopt, moet je goed kunnen terugvinden, ook later. Wel zo handig voor een monteur die ’s nachts in het donker een leiding moet vinden. In 2018 ga ik met ­pensioen en ik ben al aan het afbouwen. Natuurlijk ga ik collega’s missen, maar ik kijk er ook naar uit. Zoveel om van te genieten: varen met de zeilboot van mijn zoon en ik, in de jachthaven van Loosdrecht helpen, een steden­ bezoek met kennissen, met mijn eetclub op pad of gewoon met een goed boek de tuin in.’

‘De ontwikkeling van t­ekentafel naar computer vond ik geweldig.’

Gerrit Bosman Medewerker Leidinginformatie, Netbeheer & Levering

I

‘In 1970 ben ik gespot op mijn middelbare school. Waterleiding Maatschappij Gelderland ging destijds scholen langs op zoek naar tekenaars. Ik had een gesprek, moest een testje doen en kreeg een opleiding van het bedrijf. Ik herinner me het sollicitatiegesprek nog goed.

Of ik weleens ging sporten en kon voetballen. Want het bedrijfsteam kwam een mannetje tekort bij de eerstvolgende voetbalwedstrijd. Ik kon gelijk meedoen. De ontwikkeling van tekentafel naar computer vond ik geweldig.

Automatisering was en is een uitdaging. Het ligt aan jezelf hoe je daarmee omgaat. Voor mij kan het niet ver genoeg gaan. Ik heb me in de loop der

jaren bijgeschoold om te kunnen werken met verschillende applicaties en het technisch tekenprogramma AutoCAD. Over twee jaar en een paar maanden mag ik met pensioen, hoogste tijd om er eens goed over na te denken.

Collega’s noemen we soms een workaholic, als ik in het weekend even inlog, en vragen zich af hoe dat straks moet.

Ik ga oude hobby’s oppakken, zoals fotografie en vissen, dus dat komt wel goed.

Bovendien, ik kan terugkijken op een mooie tijd bij Vitens. Een goed bedrijf waar je het vertrouwen krijgt van collega’s en verantwoordelijk bent voor jouw taken, als gezonde stimulans om het goed te doen.’

10 LOOPBAAN

‘Ik zal de gezelligheid zeker missen, maar heb zin in de vrijheid.’

Joke van de Kamp Administratief Medewerker Project­ ondersteuning, Ontwerp & Aanleg

W

‘Wanneer ik precies met pensioen ga, dat weet ik nog niet. Ik ben 62 jaar, dus heel lang zal het niet meer duren. Ik werk ondertussen 45 jaar bij Vitens. Vroeger was mijn werk echt schrijfwerk en hadden we een heus archief. In die tijd kreeg ik soms extra verlof, voor ‘het lands­ belang’. Ik speelde namelijk op hoog niveau handbal. Eerst in het Utrechts team, daarna in het regionaal team en later in het Nederlands elftal. Dat hield in vier tot vijf avonden in de week trainen en in het weekend een wedstrijd.

De combinatie met mijn werk was ideaal: een sociaal bedrijf, dichtbij huis en een goed salaris.

Uiteindelijk ben ik helemaal gestopt met handbal, de verplichtingen tijdens feestdagen en vakanties braken me op. Bij Vitens ben ik gebleven. Maar zoals het vroeger was, zo sociaal en bewogen, is het nu niet meer. De tijd is ook anders.

Tegenwoordig wordt er veel meer overlegd en vergaderd. Het is gezellig op onze afdeling, dus dat zal ik zeker gaan missen. Ik heb ook zin in mijn pensioen, in de vrijheid en de onafhankelijkheid. Op mijn dooie gemak opstaan, zonder haast.

Ik zal me niet vervelen: ik ga tuinieren, fietsen, wandelen of een vakantie boeken. En vooral meer de tijd nemen voor dingen.’

IN DIENST: 8 JUNI 1972

AANSLUITINGEN

Koppen bij elkaar Investeren in samenwerken loont, zo ervaart het team Aansluitingen Binnendienst. Met een nieuwe, uniforme werkinstructie gaat het samenwerken een stuk makkelijker en zijn intern de lijntjes korter geworden. Het resultaat: meer duidelijkheid en meer begrip.

Het team Aansluitingen Binnen­ dienst, dat aanvragen voor aan­ sluitingen verwerkt, heeft de laatste jaren veel ontwikkelingen doorgemaakt. Bovenaan de lijst pronkt uniformering. Marike van der Heiden, Medewerker Intake en Registratie Aansluitingen (MIRA) vertelt: ‘Vijf jaar geleden zijn we vanuit verschillende regioafdelingen één afdeling geworden. In 2016 kregen we een uniforme werk­ wijze.’ Monique Grote Ganseij, ook MIRA, vult aan: ‘Sinds de unifor­ mering hebben we één heldere, ­uniforme werkinstructie. Hierdoor is ondersteuning bieden aan een

dat: ‘De lijntjes zijn korter, er is meer persoonlijk contact en meer duidelijkheid.’

andere locatie of het inwerken van nieuwe medewerkers veel makke­ lijker geworden.’

Prettiger doorverbinden Een ander voorbeeld van betere samenwerking is het doorverbinden van klanten aan de telefoon.

Marike: ‘Eerst was het zo dat ­wanneer een klant met een aansluitingsvraag naar Klant & Facturatie belde en zijn of haar hele verhaal had verteld, direct naar ons werd doorverbonden. Wij hadden geen gegevens en de klant moest opnieuw zijn of haar verhaal doen.

Nu geeft Klant & Facturatie ons informatie over de situatie en geven zij een aanvraagnummer door, voordat zij de klant doorzetten. Dat is voor ons veel handiger en voor de klant een stuk prettiger.’

Kortere lijntjes Ook is er intensief geïnvesteerd in de interne samenwerking. ‘Sinds anderhalf jaar zijn we meer met andere teams in gesprek, zoals Klant & Facturatie’, vertelt Arno Visser, Medewerker Realisatie Aansluitingen (MRA), gedetacheerd vanuit Klant & Facturatie.

‘Aanleiding was een probleem met bouwaansluitingen. Deze mogen niet langer dan twee jaar in gebruik zijn. Door de crisis in de bouw en verkeerde verwerking in onze systemen hadden we geen overzicht meer. Lange tijd was het niet duidelijk bij wie deze kwestie lag. Toen hebben we uiteindelijk de koppen bij elkaar gestoken en bleek dat we het samen vrij eenvoudig konden oplossen. Inmiddels is ­duidelijker geworden waar welke vraag thuishoort en is er meer begrip voor elkaar.’ Marike beaamt

Simpel maar waardevol De uniformering staat goed op poten en de samenwerking met Klant & Facturatie verloopt soepel, zijn er dan geen uitdagingen meer?

‘Zeker wel’, zegt Arno. ‘Het belangrijkste is dat we met elkaar in gesprek blijven. Juist daar valt de winst te halen. Gewoon door dingen te bespreken, bijvoorbeeld door de juiste persoon tijdens een overleg er eventjes bij te halen. Waar lopen we tegenaan en kunnen we samen ter plekke een oplossing bedenken? Eigenlijk heel simpel, maar zo waardevol.’ Monique ­kondigt aan: ‘Ook blijven we als team in ontwikkeling en zijn we gestart met de voorbereidingen van een landelijke Digitale Samenwerkingsplatform (DSP), waarmee we de klant nog meer ­centaal gaan stellen en beter ­k unnen gaan bedienen.’

11

12 VITENS IN BEELD

Kijkje in de kaaskeuken Door digitalisering verandert Vitens steeds meer van een ambachtelijk in een datagestuurd bedrijf. Proces­ operators van Winning en Zuivering wilden graag eens bij een ander modern bedrijf zien hoe processen daar worden bestuurd en beheerst.

Dankzij de relatiemanager in Fries­ land konden ze een kijkje in de ­keuken krijgen bij Royal A-ware in Heerenveen: een enorme nieuwe kaasmakerij waar per jaar 1 miljard liter melk wordt verwerkt tot 1 mil­ joen kilo kaas. Jaarlijks levert Vitens deze klant zo’n 750.000 m3 water dat vooral wordt gebruikt voor het schoonspoelen van de productieinstallaties. Het ambachtelijke ­proces van kaasmaken is bijna h ­ elemaal geautomatiseerd.

Met behulp van meetinstrumenten en sensoren worden continu gegevens ­verzameld van de verschillende stap­ pen in het productieproces. In het ­control center worden deze ge­gevens geanalyseerd en worden de deel­ processen nauwlettend gevolgd.

Gastheer Wouter Demmer van Royal A-ware is ­procestechnoloog en onder andere verantwoordelijk voor de watervoorziening van de processen in de hele fabriek. Hij liet de proces­ operators Van Vitens zien hoe Royal A-ware omgaat met data voor bestu­ ring van de v­erschillende p ­ rocessen van het kaasmaken. Demmer heeft veel ervaring in de zuivel­industrie en zelf ook v­ eranderingen meegemaakt waarmee procesoperators van Vitens te maken hebben.

14 ZAKELIJK WATER

Fresh-Care Convenience verhuist naar nieuwbouw

Groenten op hoog niveau

Fresh-Care Convenience in Dronten verkoopt voorgesneden groenten en fruit. Belangrijkste afzetmarkt is Duitsland, waar dit product snel populairder wordt. Het bedrijf breidde daarom uit en grijpt de gelegenheid aan om te pionieren met ‘verticale teelt’.

Het in juni door koning WillemAlexander en koningin Maxima geopende pand van Fresh-Care Convenience in Dronten is hoog en lang. De volledige nieuwbouw strekt zich uit over maar liefst 27.000 m2. Hier worden in een gekoelde omgeving groenten op­geslagen, gesneden, gewassen en verpakt. Het lange pand ligt als een streep in het polderlandschap waar alles horizontaal lijkt te zijn. Je zou daarom misschien niet vermoeden

dat ze hier aan “vertical farming” gaan doen. Toch is dat zo. In een hoge loods van 1.000 m2 zal vanaf augustus 2017 over negen verdiepingen sla worden verbouwd, vertelt Kees Bes. Het hoofd technische dienst van Fresh-Care Convenience leidt ons rond langs een proef­ opstelling voor de “vertical farm” in wording. Hij wijst op rijen keurig gerangschikte kropjes die worden beschenen door LED-licht. ‘Die plantjes groeien uit speciaal hier-

voor gefabriceerde capsules in een volledig geconditioneerde om­geving. Zij hebben geen grond nodig en weinig water – een tiende van de normale teelt. En we hoeven helemaal geen bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Ook hebben we door deze teelt geen last van torren, luizen, hout, grond en andere “vreemde delen”. Dit heeft als voordeel dat veel minder water nodig is voor het wassen van de sla. Nog een voordeel is dat we het hier meteen

‘Als we geen water hebben, kunnen we niet draaien’ kunnen verwerken – zonder het te vervoeren.’

Het is volgens Kees nog wel de vraag of verticale teelt rendabel wordt. De kosten, bijvoorbeeld die van de energie voor de lampen, zijn hoger dan bij normale teelt. Gelukkig ondersteunt supermarktketen Aldi als afnemer de grootschalige proef op 1.000 m2. Als deze een succes blijkt, volgt verdere uitbreiding van verticale teelt. Hiervoor is maar liefst 70.000 m2 grond rond het pand aangekocht.

Waterbuffer De verhuizing naar nieuwbouw was nodig omdat de oude vestigingsplaats, iets verderop in Dronten, te krap werd. Kees legt uit dat tachtig procent van de groenten van FreshCare Convenience naar de groeiende Duitse markt gaat. ‘Duitsland was vroeger niet echt een groenteland, maar dat begint te komen.’

Dit vertaalt zich al jaren in een ­forse groei van het bedrijf, volgens Kees: ‘We moesten uitbreiden, maar dat kon op de oude locatie niet goed. We liepen daar tegen issues aan zoals hygiëne en een te krappe hoeveelheid beschikbaar water.’

Bij de nieuwbouwlocatie, vijf keer zo groot als de oude, kon Fresh-Care Convenience het weer precies zo inrichten als het bedrijf het wil. Dat gold ook voor de watervoorziening.

Relatiemanager Roel van der Aart en zijn collega Michel Hupkens van Ontwerp & Aanleg regelden een nieuwe aansluiting. Roel vertelt dat het bedrijf heeft gekozen voor een buffer met een inhoud van 250 m3 en een bedrijfszekere aansluiting

die begrensd is op 40 m3/uur. ‘De risico’s op bedrijfsstilstand zijn gereduceerd. Bij tijdelijke verstoring of uitval staat het bedrijf niet direct stil.’ Fresh-Care Convenience staat geregistreerd als kwetsbare klant. Dit betekent dat zij direct op de hoogte worden gebracht van onregelmatigheden. Volgens Kees zijn korte lijnen cruciaal. Hij vindt het belangrijk dat hij snel kan ­schakelen met mensen van Vitens.

‘Wij zijn afhankelijk van water­ levering. Als we geen water hebben kunnen we niet draaien.’

Het totale verbruik van de nieuwe locatie bedraagt naar verwachting zo’n 150.000 m3/ per jaar. De aansluiting kan nog verder worden ­uitgebreid, mochten groenten nog populairder worden bij de ooster­ buren. Zo bezien is de verticale teelt – met zijn remmende werking op het waterverbruik – zeer welkom.

16 STRATEGIE 2018 - 2020

Wat betekenen razendsnelle digitalisering, automatisering en robotisering voor Vitens? En zaken als vervuiling en een veranderend klimaat? Om onze kerntaak te kunnen garanderen, stellen we elke drie jaar opnieuw vast waar onze focus ligt. We maken de balans op van de achterliggende periode en onderzoeken ontwikkelingen en trends.

In de Vitens strategie ‘Samen in beweging voor mens en leefomgeving’ staat wat onze agendapunten zijn voor de periode 2018-2020.

1

24/7 BETROUWBAAR EN BETAALBAAR DRINKWATER In de afgelopen jaren hebben we veel ­energie gestoken om onze kernprocessen klantgericht te maken en maximale ­controle te hebben over onze natuurlijke bronnen. Dat heeft ertoe geleid dat beide speerpunten nu volledig zijn geïntegreerd in onze dagelijkse operatie. De programma’s Effectief assetmanagementproces en Pallas (procesautomatisering) zijn nog in volle gang, maar worden in 2018/2019 afgerond. In het kader van onze kerntaak hebben we bovendien vastgesteld dat (cyber)security en datamanagement en -beheer onze speciale aandacht vraagt.

Hoe gaan we verder?

Vanuit de strategie is een aantal initiatieven geformuleerd. Verschillende eerstelijnsmanagers hebben de verantwoordelijkheid op zich ­genomen om een of meerdere initiatieven verder uit te werken in een plan van aanpak. D ​ at gebeurt tijdens het jaarplanproces deze zomer.

Via Intranet houden we je de komende maanden op de hoogte!

2

VITENSERS STERK IN HUN WERK Zonder onze mensen geen Vitens. Ze zijn onmisbaar voor onze kerntaak en hun werkgeluk staat heel hoog op onze agenda. Door de enorme veranderingen in de wereld om ons heen, met name op het gebied van technologie, gaat de manier waarop we ­werken ingrijpend veranderen. Het is voor Vitens en voor onze mensen, net als voor iedere andere organi­ satie, van essentieel belang om voortdurend in ­beweging te blijven en flexibel te zijn.

Al onze afdelingen hebben in kaart gebracht wat deze ontwikkelingen gaan betekenen voor onze bezetting op de lange termijn, de Strategische Personeel Planning (SPP). Daarbij hebben ze de gevolgen van ­veranderingen in het werk door bijvoorbeeld digitali­ sering meegenomen, maar ook de uitstroom van ­collega’s vanwege pensionering.

We willen investeren in ontwikkeling van onze mensen en ze vooral stimuleren om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun werkgeluk. Onder de noemer ‘Vitensers sterk in hun werk’ gaan we voor bevlogen en sprankelende mensen die het verschil maken voor ons product en onze klanten en die klaar zijn voor nieuwe uitdagingen. We gaan door met ons DNA-programma en !k werk veilig. In aanvulling daarop ontwikkelen we nieuwe initiatieven rond persoonlijke ontwikkeling (Mijn volgende stap) en gezondheid.

In gesprek over de strategie De laatste Tafel van Vitens stond helemaal in het teken van de strategie. Je kunt deze aflevering terugkijken via Intranet.

3

MEER GEMAK VOOR DE KLANT Klanttevredenheid staat al enkele jaren centraal bij Vitens. Dat is inmiddels onderdeel geworden van onze dagelijkse operatie. De komende jaren willen we in aanvulling daarop werken aan meer gemak voor de klant, dus een soepele manier om al je waterzaken te regelen. Dat doen we door een nieuw initiatief dat de klantwensen rondom gemak in kaart gaat brengen (Gemak voor de klant). Daarnaast blijven we focussen op innovatie om te komen tot een intelligente infrastructuur (Infra 2020) die ons in staat stelt proactief te sturen op kwaliteit en kwantiteit van ons drinkwater. Zodat 5,6 miljoen klanten kunnen blijven genieten van het gemak van betrouwbaar en betaalbaar drinkwater.

4

VOLDOENDE BESCHIKBARE SCHONE BRONNEN Om kraanwater van topkwaliteit te ­leveren, doen we er alles aan om onze grondwater-bronnen schoon te houden.

Daarvoor moet de grond en alles erboven ook schoon zijn. We gaan de komende jaren investeren in voldoende beschikbare schone bronnen (Schone bronnen) en we ontwikkelen een Vitens innovatiecentrum gericht op een schone bodem (VIP Bodem). Ook maken we ons hard voor een schone leefomgeving en een verantwoord gebruik van onze grond (Samen voor een schone leefomgeving). Dat doen we samen met onze klanten, waterschappen, landbouworganisaties, bedrijven, overheden en andere drinkwaterbedrijven.

Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat iedereen – nu en in de toekomst – kan genieten van een schone leefomgeving en daarmee van kraanwater van de hoogste kwaliteit. Vitensers agenderen, jagen aan, verbinden, delen hun kennis en realiseren.

18 SAMEN STERKER

Een boost in de relatie Een performance­ contract heeft tot doel onze bedrijfs­ middelen zo goed mogelijk te beheren.

Het beschrijft per afdeling de taken en afspraken die daarbij horen. Zo’n contract opstellen, dat is allesbehalve een invuloefening.

In het programma ‘Effectief Asset­ management’ is bepaald dat Vitens gaat werken met perfor­mance­ contracten. Het eerste contract dat is opgesteld, is dat tussen Asset­ management en de directie. Nu zijn de afdelingen aan de beurt, zoals O&A. Volgens Sjaak Botterblom, Procesmanager O&A, is goed gekeken naar de leerpunten uit eerdere sessies: ‘Je legt in het contract afspraken over de beheer­

processen vast en benoemt de KPI’s (Key Performance Indicatoren) waar­ mee je de performance kunt meten.

Uit eerdere contract-sessies bleek dat een klankbordgroep van groot belang is om de haalbaarheid van wat wij bedenken te kunnen toetsen.’

Die ‘wij’, dat zijn Sjaak en Jeroen Meesterberends, Beleidsadviseur Assetmanagement. Met behulp van

collega’s hebben zij sinds januari aan het performancecontract gewerkt, dat op maat is gemaakt voor O&A. Jeroen: ‘We willen dat de afdelingen elkaar makkelijker vinden, zodat je in de processen beter kunt sturen en er maximaal draagvlak is voor elkaars rol en verantwoordelijkheid. Het is flexi­ bel, een fundament waarop we verder kunnen bouwen.’

In mei hebben Jeroen en Sjaak in workshops informatie van collega’s opgehaald. In de maanden erna hebben ze het performance­ contract, dat zo’n 15 bladzijden telt, opgesteld. Sjaak: ‘We zitten nu in de reviewfase. Zodra management en directie akkoord zijn, begint het echte werk: het contract uit­werken, KPI’s inrichten en onderhouden, en rapportage­lijnen optuigen.’ Jeroen: ‘Dan kunnen we de benefits waar het contract op inzet verzilveren: een effectie­vere sturing, verbeterde proces­controle en meer samen­hang tussen de afdelingen. In een performancecontract geef je in feite de samen­werking een boost.’

Sjaak Botterblom

Jeroen Meesterberends

Procesmanager, Ontwerp & Aanleg

Medewerker Beleids­advies, Asset Management

KORT HAN BLANKE, DENNIS BUITER, ADRIE MEIJERMAN

Monteurs zijn flexibel inzetbaar,ook buiten hun eigen afdeling. Drie monteurs van Netbeheer & Levering zetten zich structureel in voor de afdeling Ontwerp & Aanleg (O&A) als toezichthouder bij projecten. Han Blanke, senior monteur: ‘Van begin tot eind begeleiden we projecten, zodat alles gereed is en de aannemer goed zijn werk kan doen. Ook zien we toe op naleving van de veiligheids- en hygiëneregels.’ Senior monteur Adrie Meijerman: ‘De projectleiders van O&A hadden zelf weinig tijd om naar projecten toe te gaan. Hierdoor was er bijna geen toezicht bij de uitvoering van ­projecten. Terwijl beter toezicht juist nodig is, want de kwaliteit van aannemers gaat achteruit. Aannemers huren tegenwoordig voor ieder onderdeel iemand anders in, geen vast ploegen meer. En dat gaat ten koste van de kwaliteit.

Eerst sprongen wij als ­monteur zo nu en dan bij; sinds maart worden we vast ingepland. Dat is voor beide afdelingen beter.’ Han vult aan: ‘Het is een uitdagende functie. Je moet best een beetje durf hebben, want je moet kritisch kun­ nen zijn over het werk van een aannemer.’ Senior monteur Dennis Buiter: ‘De lijntjes worden steeds korter en project­ leiders geven ons de vrijheid om problemen op te lossen. Dat is een fijne manier van samenwerken.’ Adrie besluit:‘ Het mooie is dat we door deze samenwerking de kwaliteit van ons product hebben verbeterd.’

Wil jij ook jouw Vitens-trots delen? Laat het ons weten via BRON@vitens.nl.

en verder

WATER OP VAKANTIE Samenwerking met TUI ­informeert vakantiegangers

GESLAAGDE ­ONTMOETING Leveranciers over de vloer tijdens Leveranciersdag

DE DAG VAN… JOHAN Onze man op Ameland

20 KORT

Mooie meevaller Productiebedrijf De Pol in Doetinchem sloot in november 2016 haar deuren. Daar komt achteraf altijd nog veel regelwerk bij kijken. Marga de Beijer ging hiermee aan de slag. Bij de verrekening van de factuur voor de huur van zuurstofpakketten bleek dat de aantallen cilinders niet overeenkwamen met de werkelijkheid. Dat was vreemd en dus dook Marga, samen

met Wilma Wes, eens goed in de archieven. En wat bleek, op meerdere locaties kwamen de aantallen niet overeen met de werkelijkheid. We bleken al jaren te veel huur te betalen.

Vervolgens hebben Marga en Wilma dit samen met David Berghoef (Inkoop) tot op de bodem uitgezocht. Met als resultaat een creditfactuur van € 50.000. Een prachtige meevaller.

Geslaagde ontmoeting Op woensdag 28 juni vond op Productie­ bedrijf Soestduinen de eerste Vitens Leveranciersdag plaats. Met ruim 60 vertegenwoordigers van 35 leveranciers van Vitens was deze dag goedbezocht.

Een unicum, zoals de dag door één van de leveranciers werd omschreven, aange­ zien onze leveranciers meestal niet in alle openheid met elkaar bespreken hoe ze omgaan met Vitens en hoe de samen­ werking in de toekomst verder verbeterd

VAKANTIEWATER

kan worden. En dat gebeurde nu wel. Er kwamen waardevolle discussies op gang met concrete acties als resultaat. Zo gaf men onder meer aan dat het delen van onze strategie hen als leverancier helpt om Vitens verder te ondersteunen. Hierin zouden regelmatig contact en wellicht een jaarlijkse Leveranciersdag goed ­kunnen helpen. De geslaagde dag werd afgesloten met een lunch en een rond­ leiding op het productiebedrijf.

Let the sun shine Vitens verbruikt 100% duurzame energie door ‘grijze’ stroom te ‘vergroenen’ met ­certificaten van windenergie. Naast de ­aankoop van groene energie leggen we ook zonnepanelen aan op verschillende locaties: op de kantoren in Zwolle en Leeuwarden, en de productiebedrijven Engelse Werk, Sint Jansklooster en Noardburgum. In totaal gaat het om 4.467 zonnepanelen die ons 1,1 MWh opleveren. Deze energie nemen we zelf af. De jaarlijkse energiebehoefte van Vitens bedraagt zo’n 160 GWh. Er gaat vooral veel naar de winning, zuivering en distri­ butie van drinkwater. Kantoren verbruiken relatief weinig energie: minder dan 4%. Als je naar de totale energievraag kijkt, maken we met dit project dus een (kleine) eerste stap.

Vanaf 2018 willen we starten met een volgend project, vooralsnog eerst in Overijssel.

Vitens werkt hiervoor samen met Eneco. Zij verzorgen levering, montage, beheer en onderhoud van de zonnepanelen.

Onze website waterinhetbuitenland.nl wordt al jaren goed bezocht. Dit jaar gaan we een samenwerking aan met reisorganisatie TUI. Daardoor bereiken we nog meer mensen.

Zo wordt onze informatie over de buiten­ landse waterkwaliteit geïntegreerd in het inflight-systeem van alle TUI-vluchten. Op deze manier worden reizigers in het vlieg­ tuig geïnformeerd over het water in het land van bestemming. De website en het inflight-systeem zijn daarvoor uitgebreid met specifieke TUI-bestemmingen zoals

Sicilië, Zanzibar en de Canarische eilanden.

TUI ziet in de website aanknopingspunten voor hun duurzaamheidsstrategie ‘Better Holidays, Better World’. Hierbij wil TUI het gebruik van plastic flessen ontmoedigen.

En wij kunnen onze klanten op deze manier veel directer bedienen met de informatie van de website. Zo werken we samen om reizigers een zorgeloze vakantie te bezor­ gen. Deze zomer verwacht TUI zo’n ander­ half miljoen reizigers te kunnen informeren.

TAPPEN MET ERBEN EN TESS ‘Sommige ex-sporters krijgen een straat naar zich ver­ noemd, sommigen een brug of een stadion. En ik heb nu mijn eigen tappunt’, aldus Erben Wennemars. In 2016 lan­ ceerden we de ‘100 tappunten actie’ waarbij iedereen met een leuke ‘kraanwaterselfie’ een tappunt voor zijn of haar gemeente kon ­winnen. Erben Wennemars was de eerste die dat deed, n ­ amelijk met een enorme selfiestick op het Bevrijdings­festival in Zwolle. En nu is het tappunt dus geplaatst en ­officieel door Erben geopend. Ook in Utrecht was het onlangs feest. Op universiteitsterrein De Uithof werd e­ veneens een tappunt geopend. Dit tappunt was gewonnen door Tess Oude Weernink van de internationale medische studenten­organisatie IFMSA. Het tappunt is geplaatst op het openbare grasveld waar veel studenten in de zomer hun ­pauzes doorbrengen, vlak bij het UMC. Inmid­ dels zijn er al meer dan 60 van de 100 tappunten geplaatst.

Vitens Dagen 2017

Opening Van Heek Op 9 juni opende Vitens het nieuwe productiebedrijf Van Heek.

Dit gebeurde in Zeddam in aanwezigheid van de gedeputeerde van Provincie Gelderland, Josan Meijers, en wethouders van Montfer­ land. Van Heek voorziet in totaal 70.000 mensen van kraanwater.

Inwoners in het Berghse deel van de gemeente Montferland kregen al water uit het Bergherbos, en nu is dat gebied uitgebreid met het westelijke gebied van Oude IJsselstreek en Gaanderen. In het ­nieuwe productiebedrijf komt het opgepompte water samen van drie winvelden: Hettenheuvel, Galgenberg en Montferland. In totaal wordt er 3,75 miljard liter water per jaar opgepompt dat zich op 30 tot 120 meter diepte in de grond bevindt. Met de nieuwe loca­ tie krijgen de inwoners van Gaanderen, Terborg, Etten en Silvolde ook zachter water uit de kraan. Het gebied rondom het zuiverings­ station is daarnaast zoveel mogelijk aantrekkelijk gemaakt voor bezoekers. Zo is er een picknicktafel met een watertappunt. Ook kunnen wandelaars via een corridor naar een uitgestrekt natuur­ gebied lopen achter het complex.

Gezond & Fris; dat is het thema van De Vitens Dagen 2017 op dinsdag 10 oktober en donderdag 12 oktober. Eén ding is zeker: samen met je collega’s ben je een middag gezellig, smakelijk, gezo nd én sportief bezig. Dit jaar organiseren we de Vitens Dagen op één locatie, nam elijk ons waterw ingebied Fledite. Mid den in een uitgestrekt bosgebied pompen we hier jaarlijks 7.500.000 kubieke met er water op. We zuiveren het voor de inwoners van Almere en Zeewolde, die het als schoon drinkwater uit de kraan tappen.

Natuurlijk zorgen we ook voor verv oer naar Fledite. De Vitens Dagen beg innen met een lunch om 12.00 uur en na een maaltijd sluiten we om 18.30 uur af. Je stelt vooraf je eigen programma samen, vol verrassende activiteiten. Eind aug ustus ontvang je hier voor je persoon lijke uitnodiging en kun je je aanmel den via intranet.

22 KORT

GEEN PRIJS, TOCH WINST Groene initiatieven en ideeën die bij­ dragen aan de versterking van de biodiversiteit in de provincie Utrecht konden meedingen naar de Groene Kroon 2017. Deze nieuwe natuurprijs werd dit jaar voor het eerst uitge­ reikt. Met het project ‘de Leersumse Eng’ viel Vitens helaas net buiten de prijzen. Vlakbij Leersum ligt een van onze waterwingebieden. Vitens en Staatsbosbeheer zijn beide eigenaar van de akkers die hieromheen liggen.

Een deel van de grond wordt ecolo­ gisch beheerd. De focus ligt vooral

op waardevolle akkerflora die in de loop der jaren sterk is afgenomen.

Samen met Staatsbosbeheer willen we de hele Leersumse Eng omvor­ men tot één groot, aaneengesloten complex van natuurakkers. Door her­ inrichting van het landschap en de aanplant van oude plantenrassen herstellen we de biodiversiteit en daarmee ook de cultuurhistorische waarde van dit gebied. Belangrijke drijfveer voor dit project is de bescherming van onze drinkwater­ voorziening.

Waterrecord De huidige economische groei leidt in ­combinatie met de droogte en warmte in Nederland tot een sterk verhoogde watervraag. Vitens levert momenteel meer dan een 1 miljard liter drinkwater per dag, een record. Afhankelijk van wat voor zomer het verder wordt zal Vitens extra maat­ regelen nemen om de watertoevoer tijdens piekmomenten op peil te houden.

Vooralsnog is 2017 een droog jaar waardoor er nu al meer water verbruikt wordt, onder andere voor het besproeien van ­tuinen. Vooral in Friesland voorziet Vitens momenteel een knelpunt in de watervoorziening. Vitens vraagt dan ook Friese ­inwoners in het bijzonder om te helpen de watertoevoer op peil te houden bij aan­ houdende warmte. Op www.vitens.nl/ warmte zal Vitens bij aanhoudende warmte aangeven in welke regio’s er problemen kunnen ontstaan. Het gaat daarbij mogelijk om een lagere druk en eventueel bruin water klachten. Op deze website staan ook nuttige tips.

Veiligheid voorop Om het veiligheidsbewustzijn ­binnen Ontwerp & Aanleg (O&A) te verhogen is in het Veiligheidsplan opgenomen dat we willen leren van hoe dit geregeld is bij andere bedrijven.

Daarom heeft Marcel Hendriks Boers (Hoofd Beveiliging van ProRail) op 5 juli een interactieve sessie gehouden in Zwolle. Het was inspirerend om te zien dat ProRail en Vitens niet erg verschillend zijn op het gebied van veiligheid, maar

dat we toch veel van elkaar kunnen leren, bijvoorbeeld op het gebied van ongevallenmeldingen. De ­presentatie van ProRail is beschikbaar via intranet. Op 14 november zal een soortgelijke sessie worden gehouden met Gasunie voor de medewerkers O&A. Mocht je niet bij O&A werken, maar toch belangstelling hebben om deze sessie bij te wonen, wees welkom.

Geef je op bij Ellis Lorist via ellis.lorist@vitens.nl

DE DAG VAN...

Saamhorigheid

Ik ben een eilander en ken bijna iedereen hier.

Dat is handig, maar bij incassowerk is dat soms lastig. Vaak weet ik wat er speelt: trieste gevallen zoals een overlijden of scheiding. Dan is het niet leuk om daar langs te gaan. Als het nodig is klop ik bij familie of de gemeente aan, voor het inschakelen van extra hulp.

Hulp is hier gelukkig altijd in de buurt. De onderlinge saamhorigheid op het eiland is mooi. Vier jaar geleden was er een zware storm. Iepen van honderd jaar oud vielen om en binnen een uur hadden we vijf hoofdleiding­ breuken. Dan komt iedereen helpen, met een schep in de hand. Prachtig.

JOHAN METZ Procesoperator Eilanden op Ameland

6.30 UUR Ik maak thee voor mijn vrouw, koffie voor mezelf. Mijn ontbijt: een geroosterd broodje met een gekookt eitje en rucola.

7.30 UUR Eerst doe ik mijn ronde bij de productielocaties Hollum en Buren. Daarna ga ik in Buren verder met het leggen van een hoofdleiding, samen met een grondzetbedrijf. Omdat ik de enige Vitenser op het eiland ben, heb ik meer taken naast die van procesoperator: hoofdleidingen aanleggen, incasso en grondwater peilen.

Gelukkig krijg ik hulp van Kees de Boer en Robert Mosterman van installatiebedrijf Faber/ Wijnberg. We vormen samen een klein maar fijn team. Mooier werk dan dit bestaat er niet.

Mijn baan is ontzettend divers en ik mag zelf kiezen wanneer ik wat doe, als het maar goed gebeurt.

12.00 UUR Lunchen doe ik meestal thuis. Vandaag eet ik mijn broodje in Buren bij het graafwerk.

Boomgaard

Naast mijn vaste taken organiseer ik het jaar­ lijkse uitje voor de ‘eilandprocesoperators’. Ik wil een kijkje gaan nemen op een Duits Wad­ deneiland, waar ze autonoom draaien. Wij halen nu 200.000 kub via een wadleiding naar Ameland. In de toekomst willen wij ook, net als de Duitse collega’s, meer zelfstandig water winnen.

En ik heb net bomen besteld. Een stuk Vitensgrond dat nog geen bestemming had, wordt een boomgaard met 1000 singelbomen, 80 appel- en perenbomen, bloemen, kruiden en bijenkorven. Ik ga een snoeicursus volgen. Dan kan ik later, als ik met pensioen mag, de boomgaard bijhouden.

17.30 UUR Weer thuis en op het menu staat Hollandse pot of een oosters gerecht. Daarna met mijn vrouw een stukje fietsen. Of tuinieren in onze wild­ tuin. Tot voor kort ging ik vaak roeien: enorm zwaar, maar geweldig om als team te doen. Dat mis ik, dus wie weet zit ik binnenkort wel weer in een sloep.

MET WIE WIL JIJ EEN DAGJE MEEKIJKEN IN DE VOLGENDE BRON? MAIL NAAR BRON@VITENS.NL.

24 WATERDRAGERS

De ijsjes­ bewaker Marije IJszenga (Teammanager Chemie, Labora­ torium) zet Renske Valk (Analist Chemie, Labora­ torium) in het zonnetje.

‘Renske is een vrouw van prettige contrasten. In haar werk als analist is ze rustig en betrouwbaar. Absoluut geen haantje de voorste, maar zeer betrokken en gedreven. Ze zit boor­ devol kennis, maar zal daarover altijd bescheiden zijn. Renske is ook bestuurslid van de personeelsvereni­ ging It Nije Wetter en tijdens perso­ neelsuitjes komt juist haar sociale kant duidelijk naar voren. Ze heeft

een groot organisatietalent en is de drijvende kracht achter allerlei activiteiten. Hoe gekker, hoe beter: van ludieke bingoavonden met gesponsorde prijzen tot themafeesten waarbij je verkleed moet komen. Of een smakelijke bierproeverij. Haar laatste wapenfeit: de zwoelezomer­ avondborrel op het stadsstrand van Leeuwarden. Met Renske in de ­personeelsvereniging blijven

bestuursleden zelfs langer aan boord: “Zo gezellig met Renske, ik blijf toch nog een jaartje.” In haar vrije tijd houdt Renske van sporten, zoals fitness en skeeleren. En ze houdt van snoepen, ook op het werk.

Want ze is de stille bewaker van de vriezer beneden in het Laboratorium.

De kostbare inhoud: koude, zoete ­ijsjes voor haarzelf en de collega’s.’