Jaargang 9 | april 2018 Voor en door medewerkers van Vitens
Early Warning System
Data vergaren en kennis delen
04
Werkordermanagement II
Primeur voor de Achterhoek
23
TROTS OP‌
Joukje Keuning ziet volop goede ideeĂŤn bij Winning & Zuivering
16
O.A. IN DIT NUMMER
RON ON 0 BBRRO Jaargang 9 | april 2018 Voor en door medewerkers van
Vitens
Early Warning System
Data vergaren en kennis delen Werkordermanagement
04
II
Primeur voor de Achterhoek
20
23
TROTS OP…
Joukje Keuning ziet volop goede ideeën bij Winning & Zuivering
shades of BRON
8
BRON ziet Abraham: de 50e editie van ons medewerkersmagazine
12 14
Vitens in Beeld: wat was het koud begin maart
Zakelijk Water: Relatiemanager Michel Centen op bezoek bij Quik’s Verse Aardappelen
23 KORT: Trots op, De dag van… en meer nieuws
22
Samen Sterker: het dynamische proces van de waterkwaliteit
BRON verschijnt zes keer per jaar en is bestemd voor alle medewerkers van Vitens. Redactieadres BRON@vitens.nl Hoofdredactie Nienke de la Beij, Christien de Kanter Redactieraad Sandra Aarnink, Anneloes Blom, Christina Bose, Niels Holling, Lennart Pompe, Petra Pothof-Feukkink, Tea de Vries, Gerda van der Wal Concept en realisatie www.meng.nl, Utrecht Art direction en vormgeving def. Amsterdam Tekst Merijn Heijne, Femke Kazemier-Rongen, Gijs van Meurs, Ruud Slierings Beeld Beeldbank Vitens, De Beeldredaktie, Lars van den Brink, def., Christel Ooms, Jack Tillmanns Lithografie Grafimedia Amsterdam Druk Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam
28 Waterdragers: de bijzondere hobby van Teammanager Rien Helderman
klimaatneutraal natureOffice.com | NL-001-601563
gedrukt
BRON is gedrukt op FSC-papier
DE KLANT & WIJ
Penvriendin Deborah Wolsing is klant van Vitens en ze ontving een brief over verbeteringen van aansluitleidingen. Niks aan de hand, totdat Deborah de brief ging lezen. De brief was niet helder en Deborah ging bellen voor uitleg. ‘Ik vond de brief wollig, ingewikkeld en vooral onduidelijk. Ik dacht dat ik het begreep, maar wilde even zeker weten of dat inderdaad zo was. Ik moest drie keer worden doorverbonden voordat iemand mij het kon uitleggen. Bovendien bleken meer mensen over de brief gebeld en geklaagd te hebben. Een signaal waarmee blijkbaar nog niks gedaan was. Ik was verbaasd, een brief aan een klant moet voor iedereen toegankelijk zijn. Met duidelijke wederzijdse verwachtingen erin vermeld. In mijn werk bij een verzekeraar is dat niet anders.’ Leerpunten Deborah besloot de brief te herschrijven. Vanuit een intrinsieke motivatie: je kunt wel gaan lopen schreeuwen, maar je kunt ook met een oplossing komen. ‘Ik houd van taal. Na een uurtje puzzelen plaatste ik de herschreven brief op Twitter. De reactie van Vitens vond ik heel bijzonder: ze waren blij met mijn actie en ik kreeg een bos bloemen voor de moeite. Dat Vitens zo openstaat voor feedback is geweldig. Ik hoop dat de brieven in de toekomst beter zullen zijn.’ De brief van Deborah kwam juist op het moment dat de uitgaande communicatie van vier afdelingen wordt herzien met het strategisch initiatief ‘Klantreis’. De leerpunten van Deborah worden dankbaar meegenomen.
Ook Oo ok eeen goed klantverhaal? Maail nnaar BRON@vitens.nl. Mail
3
4
EARLY WARNING SYSTEM
METEN, WETEN, PLEITEN EN PUSHEN
Een systeem dat vroegtijdig waarschuwt voor de vervuiling van het grondwater dat we pas over twintig, vijftig of honderd jaar uit de grond halen, dat staat vast niet bovenaan de agenda van beleidsmakers en de wetgever. Toch is zo’n waarschuwing in het beginstadium zeer belangrijk, legt Specialist Hydrologie Martin de Jonge uit: ‘We pompen oud water op, dat is het karakter van vrijwel al onze winningen. In de pompputten meten we welke stoffen in dat grondwater zitten, zodat we daar de zuivering op kunnen afstemmen. Dat wat we meten, is meestal dus het resultaat van activiteiten die decennia daarvoor hebben plaatsgevonden. Met een Early Warning System proberen we te voorkomen dat we over tientallen jaren in de pompputten vervuiling aantreffen die we nu kunnen voorkomen.’ Data vergaren Het primaire doel van het waarschuwingssysteem is data vergaren en kennis delen. Martin: ‘De kernvraag is: wat is de impact van hedendaagse boven- en ondergrondse activiteiten op de kwaliteit van het grondwater? Er is wel wat bekend vanuit de overheid en de wetenschap, maar het Early Warning System dat we met de drinkwaterbedrijven en provincies nu opzetten, is veel specifieker. Wij willen weten wat er onder een maisakker met het grondwater gebeurt, onder een bollenveld, onder woonwijken, sportvelden, volkstuintjes, verkeerswegen, noem maar op. We willen de verontreiniging kwantitatief maken.’ Van belang daarvoor is dat de metingen geen momentopnames zijn. Daarom maakt Vitens al gebruik van de zogenaamde passive sampling-methode waarbij gedurende een lange periode organische verbindingen vastgelegd worden op een soort kunststof lapje. Het resultaat laat zien welke stoffen in welke concentratie zijn aangetroffen. Een andere methode is het in de peilbuizen (die ook grondwaterstanden meten) met boven elkaar geplaatste fi lters monitoren wat de kwaliteit is van nieuw grondwater, dat zich gedurende een jaar heeft opgebouwd. Ondiepe monitoring Tot nu toe ging het bij metingen dus, zoals Martin aangeeft, vooral om de productkwaliteit in de pompputten. En ook de standen van het grondwater worden continu bijgehouden via 3.500 peilbuizen, waarin kort geleden nieuwe automatische dataloggers zijn geïnstal-
Het is al vaak gezegd: laten we schoon houden wat schoon is. Voor grondwater geldt dat zeker. Maar de bedreigingen voor de kwaliteit ervan zijn talrijk. Hoog tijd om in kaart te brengen wat die bedreigingen en risico’s zijn en waar ze zitten. Zie daar de reden voor een nieuw ‘Early Warning System’.
MARTIN DE JONGE AAN DE IJSSEL BIJ ZWOLLE
6
EARLY WARNING SYSTEM
‘We meten het resultaat van activiteiten die decennia geleden hebben plaatsgevonden’
leerd die via een field-applicatie uit te lezen zijn. Met deze data – die ook beschikbaar zijn voor partijen als waterschappen, provincies en gemeenten – kan Vitens onder meer wateraanvoerplannen maken, droogteschade detecteren en polderpeilen aanpassen. Dit soort metingen blijven we uiteraard doen. Wat nieuw is aan het Early Warning System is dat de metingen ondiep plaatsvinden, aldus Martin: ‘Daardoor hebben we recente monsters te pakken. Dat is belangrijk, want er komen steeds meer potentieel vervuilende stoffen op de markt. Het Early Warning System, dat op lokale bodemverontreiniging is gericht, levert in feite beleidsmatige informatie op. We kunnen zien wat de effecten van het huidige doen en laten boven de grond zijn en wat op de langere termijn de gevolgen van deze milieu-impact kunnen zijn voor het grondwater. Vroeger vonden we die stoffen pas vele jaren later, kort voordat we het grondwater voor de drinkwaterproductie gingen gebruiken. Nu kunnen we letterlijk zeggen: kijk, dit grondwater uit dit specifieke gebied is één jaar oud en daar zitten deze medicijnresten, industriële reststoffen, brandvertragers, oplosmiddelen of resten van bestrijdingsmiddelen in.’ Bewijsvoering De aanleg van dit fijnmazige waarschuwingssysteem dat circa 1.000 meetpunten gaat tellen (tien à vijftien meetpunten per locatie), zal twee à drie jaar kosten. En vanaf dat moment is het een soort perpetuum mobile, want er komen telkens nieuwe stoffen op de markt en
het grondgebruik verandert ook. Dus: hoe meer data hoe beter. Vitens verzamelt zowel generieke als specifieke data. De effecten onder de grond van een maisveld in Friesland of Overijssel zullen niet veel van elkaar verschillen, maar de impact op het grondwater van woonwijken, industriegebieden of bijvoorbeeld bollenvelden is vaak zeer specifiek. Met beide soorten data kan Vitens een vuist maken en aantonen waar de ‘zere plekken’ zitten, legt Strategisch Omgevingsmanager Peter Salverda uit: ‘Enerzijds willen we bewustwording creëren. De bereidheid om maatregelen te nemen is natuurlijk groter als de noodzaak goed onderbouwd is met een goed gedocumenteerd probleem. LTO Nederland stelt zich heel coöperatief op, maar heeft wel goede informatie nodig om aan de achterban te kunnen uitleggen waarom maatregelen noodzakelijk zijn. Dit geldt ook voor andere relevante sectoren – landbouw, zorg, industrie, waterschappen – maar ook provincies, gemeenten en particulieren willen we handvatten bieden om activiteiten te veranderen zodat de grondwaterkwaliteit er minder onder lijdt.’ Het zal vast en zeker een illusie zijn te veronderstellen dat alles ten goede keert op basis van vrijwilligheid. Dus een tweede spoor wordt ook bewandeld: bij beleidsmakers en wetgever pleiten voor aanvullende wet- en regelgeving. Peter: ‘Dat doen we al, zowel in Den Haag als regionaal, bijvoorbeeld in de aanloop naar het Bestuursakkoord Nitraat en de aanstaande evaluatie van het gewasbeschermingsmiddelengebruik.’ Katalysator Dus als het bepleiten van de goede zaak niet afdoende helpt, helpt de beschikbaarheid van keiharde bewijzen wellicht om overheden tot actie aan te zetten. Maar het meest kansrijk lijkt vooralsnog de route van de samenwerking en het overleg, aldus Peter: ‘Dat is ook de kern van de strategie van Vitens: samenwerken aan een schone leefomgeving. Het grondwater schoon houden, dat kunnen we niet alleen. We hebben met veel partijen te maken, dat begint al bij het maken van plannen. Het Early Warning System is in die zin een mooie katalysator om die gezamenlijkheid extra te activeren.’ Martin: ‘De kwaliteit van het drinkwater komt boven alles. Maar vergeet niet dat als we minder hoeven te zuiveren omdat het grondwater schoon is, dat ook veel scheelt in de kosten die we als maatschappij moeten opbrengen. Dus ook fi nancieel gezien is het in ieders belang het grondwater zo schoon mogelijk te houden.’
HET GETAL
907 het aantal afsluitingen in 2017
Vroegsignalering In 2014 kende Vitens nog 2.312 afsluitingen. De afgelopen jaren is dit aantal aanzienlijk gedaald, onder meer door vroegsignalering.
Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau heeft 1 op de 5 huishoudens te maken met risicovolle of problematische schulden. Wanneer mensen in een dergelijke schuldsituatie verkeren of dreigen te geraken, kan dit tot tal van maatschappelijke problemen leiden, zoals armoede, sociale uitsluiting en gezondheidsproblemen. Om te voorkomen dat onze klanten met een betalingsachterstand in zo’n situatie terecht
komen, nemen we onze maatschappelijke verantwoordelijkheid door samen met gemeenten, zorgverzekeraars, woningbouwverenigingen en energieleveranciers te werken aan vroegsignalering. Klanten met openstaande rekeningen bij twee of meer van deze partijen worden bezocht door wijkteams. Om zo de problemen bespreekbaar te maken en op te lossen door het maken van afspraken en het overeenkomen van betalings-
regelingen. In Nijmegen werd in 2016 het eerste convenant Vroegsignalering getekend. In 2017 volgden Arnhem, Zwolle en Leeuwarden en sinds maart van dit jaar werkt Vitens hiervoor ook intensief samen met de gemeente Tiel. Vanwege haar maatschappelijke rol streeft Vitens ernaar om tot een structurele samenwerking met ĂĄlle gemeenten in ons voorzieningsgebied te komen.
7
8
BRON
jaargang 4 | mei 2013 Voor en door medewerkers van Vitens
2
6
7
8
11
12
13
21
Organisatie
Anders werken, anders denken Dichtbij de klant in Leeuwarden
Wateralarm
3
1
jaargang 4 | juli 2013 Voor en door medewerkers van Vitens
22
jaargang 4 | september 2013 Voor en door medewerkers van Vitens
4 10
Van tekentafel naar werkvloer Veiligheid ICT
Cyberverdediging
23
jaargang 4 | november 2013 Voor en door medewerkers van Vitens
Dashboard Duurzaamheid
Flexibel werken
De feiten boven water
4
Water for Life checkt
Werkt alles nog?
14
4
5
9
10
24
Duurzaam eiland
8
Klant & Facturatie
15
jaargang 5 | januari 2014 Voor en door medewerkers van Vitens
Trainingsuren maken 16
De kracht van kennis en kunde Hoe Vitens de storm temde
4 PAGINA’S
over ‘Laat water voor je werken’. Wat betekent dat voor jou?
4 VROLIJKE BUI
10
LUCRATIEVE GESPREKKEN Hoe samen innovatieve oplossingen bedenken heel veel kan opleveren.
4
OVERZICHT John van Dam over bouwput Utrecht. ‘Wij zijn vaak de lijm in dit project.’
10
Alle hens aan dek
INCLUSIEF
Op bezoek bij klant Slagharen. ‘Schoolreisjes gaan ook door als het regent.’
25
Sterk in je werk
Self service op Terschelling
8
4
VITENS IN 2014
Rudolf Zijlstra kijkt vooruit ‘We zoeken jonge vakmensen.’
16
Jaargang 9 | april 2018 Voor en door medewerkers van Vitens
Early Warning System
Data vergaren en kennis delen
04
Werkordermanagement II
Primeur voor de Achterhoek
16
23
TROTS OP…
Joukje Keuning ziet volop goede ideeën bij Winning & Zuivering
Voor je ligt de vijftigste BRON. In januari 2010 viel de eerste editie van ons medewerkersmagazine op de deurmat. Het was in een periode dat we volop bezig waren – weet je het nog? – met Vitens 2.0. Een paar keer knipperen met je ogen en we zijn 2 strategieën, evenzoveel Directies en meer dan 1.200 pagina’s aan mooie verhalen verder. Speciaal voor dit jubileummomentje nog een keer alle 49 plus 1 covers op een rij. Spot jezelf of je collega’s. En lees hoe het covermodel en de waterdrager van het eerste uur terugkijken op hun moment of fame.
10 BRON jaargang 5 | maart 2014 Voor en door medewerkers van Vitens
26
jaargang 5 | mei 2014 Voor en door medewerkers van Vitens
Inbesteding N&L
27
BRON28 jaargang 5 | juli 2014 Voor en door medewerkers van Vitens
Flexibel werken
Bewust van veiligheid
Voorrang voor eigen kennis en ervaring 8
Een gewaarschuwd collega telt voor twee 4
Hergebruik afvalstromen
Gluren bij de buren
Schoon drinkwater voor sloppenwijk
10
29
Herijking strategie
Toekomstvisie Gezondheidscheck
Lijf & leden
Collega’s reageren
Vitens moet de natuur nog meer beschermen 22
Water for Life in Bangladesh
Prullenbak op zijn kop
jaargang 5 | september 2014 Voor en door medewerkers van Vitens
4
14
jaargang 5 | november 2014 Voor en door medewerkers van Vitens
30
Natura 2000
4
Winning op de Wadden
17
8
E-learning
Veilig omgaan met informatie
17
16
BEWAAK BEWAAKT WATER
10
Roel van der Aart is vaak op pad. ‘Soms geeft het spanningen.’
BOTERZACHT WATER
4
Felix van Bavel op bezoek bij de klant in Zelhem
16
STEEDS SLIMMER
8
FRIESLAND OP DE SCHOP
Erik Driessen verzamelt data. ‘De toekomst is al begonnen.’
VOLOP ZICHTBAAR
Wim Kooistra en Cor Bolt hebben het druk met de aorta van de Friese watervoorziening.
BRON31 jaargang 6 | januari 2015 Voor en door medewerkers van Vitens
Gemeentepils
Utrechtse aansluitingen
10
Zo werk !K
Flexibel reizen met Mobiliteitsbudget
14
4
GASTVRIJ VITENS
Vier collega's over het nieuwe Facilitair Management.
BRON32 jaargang 6 | maart 2015 Voor en door medewerkers van Vitens
Jaargang 6 | mei 2015 Voor en door medewerkers van Vitens
Fris Vakmanschap
!K werk veilig
Meer aandacht voor competenties
33
Laatste Minuut Risico Analyse
4
Customer Excellence
4
Stand van zaken
Wat willen onze klanten nu echt?
Update Strategische Programma’s 10
10
8
SLIM HERGEBRUIK Ralph Alberink demonteert duurzaam in Manderveen
Vitens plaatst 1200 nieuwe borden.
BRON34
BRON35
Jaargang 6 | juli 2015 Voor en door medewerkers van Vitens
Jaargang 6 | september 2015 Voor en door medewerkers van Vitens
Pallas
Hittegolf in juli
Kwaliteit boven snelheid
Hard werken en op tijd ingrijpen
4
Recyclen loont
4
Digitale infrastructuur
Op weg naar een sluitende kringloop
Tienduizenden tekeningen
10
14
8
BRONBESCHERMING
Sylvie Meijer op campagne in Overijssel.
8
OPERATIE APELDOORN
14
Bart Jacobs strijdt tegen wateroverlast
VEILIG VITENS Eric Adamse waakt over de productiebedrijven
BRON36 Jaargang 6 | november 2015 Voor en door medewerkers van Vitens
Samenwerkende ambities
Nieuwe afspraken in Gelderland
BRON37
BRON38
Jaargang 7 | januari 2016 Voor en door medewerkers van Vitens
Jaargang 7 | maart 2016 Voor en door medewerkers van Vitens
Persoonlijke ontwikkeling
8
Samenwerkende collega’s
Laat leren voor je werken
Storing in Drachten
4
4
Vier collega’s delen hun ervaringen 18
De OR spreekt zich uit
Klant & Facturatie
8+ voor medewerkers en klanten 14
14
40
Jaargang 7 | juni 2016 Voor en door medewerkers van Vitens
Jaargang 7 | juli 2016 Voor en door medewerkers van Vitens
Gezocht: flexibiliteit en synergie
Campagne grondwaterbescherming
Forse krachtproef in Apeldoorn
Reuzenrietjes
4
Over klanten en stakeholders
4
Vitens Inclusief
Normaalste zaak van de wereld
Belevingsonderzoek
Duurzame inzetbaarheid Het DNA van Vitens
BRON39 16
16
12
ZUINIGE KLANT Op bezoek bij verzekeraar ASR in Utrecht.
8
DUURZAAM VITENS
4
Henk Hunneman koestert de winningen in Utrecht.
OPLOSSINGSGERICHT Het nieuwe Bedrijfsbureau en de vernieuwende onderzoeksmethoden van Varvara Kokkali in Leeuwarden
8
8
DUURZAAM VITENS
TERREINBEHEER
De moderne middenweg van productiebedrijf Van Heek
Onze hoeders van Filter 0
BRON41 Jaargang 7 | september 2016 Voor en door medewerkers van Vitens
Jaargang 7 | november 2016 Voor en door medewerkers van Vitens
Bunnik en Vechterweerd
Samenwerken loont
42
BRON43 Jaargang 8 | januari 2017 Voor en door medewerkers van Vitens
BRON44
BRON45
Jaargang 8 | maart 2017 Voor en door medewerkers van Vitens
Jaargang 8 | mei 2017 Voor en door medewerkers van Vitens
Ontwikkelplein gaat online
Wat hebben we ervan geleerd?
4
Medewerkersactiviteit 2016
Blauw Goud Zoekers 17 op locatie
Spannend project in Heerenveen
Lange Termijn Visie: op naar 2040
Veerkrachtige verandering
4
Traineeship bij Vitens
Vliegende carrièrestart
Nieuw jaar, nieuwe plannen
Jong Vitens
14
4 17
Eerste Hulp bij Ontwikkeling
Aangepaste strategie
4
Afscheidsinterview
Wolter Odding verlaat Vitens
14
10
GAME ON!
Serieuze spelletjes met Micha van Aken en Frits Hulsteijn
Koers voor de komende jaren
4
Zakelijk Vitens
Stralend wit in Nieuwegein
14
22
GEFELICITEERD!
Jurgen Evers Vitenser van het Jaar 2016
Jaargang 8 | juli 2017 Voor en door medewerkers van Vitens
Bijna met pensioen
Waterzuinig
Vader Hans en zoon Mitchel Stoops
Relatiemanager Michel Centen op bezoek bij melkboer Christian Pot
Evert van Harn over goede relaties en win-winsituaties
BRON46
FAMILIEZAKEN
ZAKELIJK WATER ZAKELIJ
VITENS VASTGOED
Een leven lang werken in het water
8
10
27
BRON47
BRON48
Jaargang 8 | september 2017 Voor en door medewerkers van Vitens
Jaargang 8 | november 2017 Voor en door medewerkers van Vitens
Dienstverlening
8
Negen verdiepingen 14 met slaplantjes
Wat willen onze klanten nu eigenlijk? 4 Innovatieve ideeën
De winnaars van de Monteur Challenge
8
BRON49 Jaargang 9 | januari 2018 Voor en door medewerkers van Vitens
Jaargang 9 | april 2018 Voor en door medewerkers van Vitens
Project GIS4ALL
16
Flexibele alles-in-eenoplossing 4
20
Van ambities naar praktijk
Calamiteitenorganisatie
18
SAMEN STERKER
Het vakmanschap van Driekus en Ruud
Hoe veilig is Vitens?
Strategische samenwerking
Goede tijden, slechte tijden
Innovatie- en onderzoeksagenda
Early Warning System
Data vergaren en kennis delen Primeur voor de Achterhoek
14 4
PROJECT SLIMM
Nico, Rein en Abel zijn realtime op de hoogte van onze waterkwaliteit
27
ONZE TRAINEES De dag van Iris, Jochem, Jessica en Nynke
TERREINBEHEER Wat gebeurt er allemaal in onze wingebieden?
04
Werkordermanagement II
10
23
TROTS OP…
Joukje Keuning ziet volop goede ideeën bij Winning & Zuivering
16
De eerste cover
ON NZE MAN OP SCHIER In acht jaar BRON hebben we ‘onze Waddeneilanden’ meerdere keren bezocht. Want of het nu gaat om proeftuinen voor innovatie en duurzaamheid of het grote verschil in drinkwatervraag per seizoen: het verhaal van onze gezanten op de eilanden spreekt altijd tot de verbeelding. Voor de allereerste BRON pakten we de boot naar Schiermonnikoog. Op weg naar Theo Stielstra, destijds Technisch Specialist Uitvoering. Hoe kijkt hij terug op zijn dag als covermodel? ‘Ik kan het me goed herinneren. Het was flink koud, maar met een waterig zonnetje. De fotograaf en ik zochten samen een mooi plekje voor de foto. Uiteindelijk werd het een winput in de sneeuw. Ik vond het leuk om te doen, en iemand moest het spits afbijten toch?’ Automatisering ‘Acht jaar lijkt niet zo’n lange tijd, maar er is wel het een en ander veranderd. Zo werd ten tijde van de foto onze complete zuiveringsinstallatie gemoderniseerd en gingen we over naar een gesloten, computergestuurd systeem. En dat heeft z’n voordelen. We maakten al heel goed drinkwater, maar onze productie is nu nog constanter onder alle omstandigheden.’ Waterman ‘Ik ben nog steeds de waterman van het eiland, maar loop minder met de schop rond. BRON lees ik nog steeds graag. Even op de bank met een papieren tijdschrift over ons bedrijf en collega’s lezen. Tijdens mijn werk, tegenwoordig als procesoperator, zit ik al meer dan genoeg achter het beeldscherm.’
Onuitputtelijke bron van verhalen BRON is en blijft een blad dat valt of staat met verhalen voor en door medewerkers. Om die verhalen te vinden, kent het blad sinds de start een redactieraad waarin collega’s uit alle geledingen van Vitens zijn vertegenwoordigd. Zij zijn de ogen en oren van de redactie en bepalen met elkaar de inhoud. Gelukkig is er elke twee maanden zoveel te vertellen dat het soms zelfs lastig is om keuzes te maken uit de aangedragen onderwerpen.
Laat van je horen Heb je een bijzonder verhaal of project dat voor iedereen interessant is? Of ken je een collega die speciale aandacht verdient? Stuur een mail naar BRON@vitens.nl of benader een lid van de redactieraad. Laat van je horen, we zijn benieuwd! De redactieraad wordt gevormd door de volgende collega’s: Winning & Zuivering: Gerda van der Wal Ontwerp & Aanleg: Anneloes Blom Netbeheer & Levering: Christina Bose Klant & Facturatie: Niels Holling Asset Management: Lennart Pompe
HR: Sandra Aarnink ICT: Petra Pothof-Feukkink Laboratorium: Tea de Vries Communicatie: Nienke de la Beij, Christien de Kanter
Waterdragers
IN DE SPOTLLIG GHTS Waterdragers is sinds de start van BRON de best gewaardeerde rubriek van het blad. Het idee is eenvoudig: een Vitenser zet een collega in het zonnetje. Voor de eerste editie was het Mariska de Vries die door Astrid Vulperhorst werd aangedragen. Acht jaar later werkt Mariska nog altijd bij Vitens. ‘Best moe was ik toen de fotografe met een auto vol ballonnen kwam aanrijden. Ik had net acht nieuwjaarsbijeenkomsten achter de rug die ik als Projectleider bij het Bedrijfsbureau Inkoop, Logistiek en Facilitaire Zaken had georganiseerd. Maar we hadden veel lol. In de kou vlogen bij de eerste windvlaag de ballonnen alle kanten op. Snel wat paperclips gehaald en ze stuk voor stuk in de grond geprikt. Een beetje improviseren hoort erbij.’ Feestelijke foto ‘Hoewel ik meestal in het zwart gekleed ging, mocht ik van de fotografe per se geen zwart dragen. Het moest een feestelijk beeld worden, inclusief serpentines. Ik vond het leuk dat Astrid de moeite had genomen me aan te dragen, het is een mooie waardering voor wat je doet. En nog steeds vind ik het een leuke rubriek waarin je ook steeds vaker een persoonlijke kant of talent van een collega terugziet.’ Persoonlijke verhalen ‘In de afgelopen jaren ben ik vaker voor BRON geïnterviewd over projecten van Facilitair Management. Ik ben geen fan van lange teksten, maar ik merk dat de verleiding groot is heel veel te vertellen als je zelf het woord krijgt. Het zou goed zijn als de inhoud van het blad de snelheid erin houdt. En dat verhalen vooral vanuit de persoonlijke beleving van collega’s verteld blijven worden, ook als het over beleid gaat.’
12 ZAKELIJK WATER
Meer dan 100.000 ton aardappelen. Zoveel piepers rollen er ieder jaar over de transportband bij Quik’s Quality Potatoes in Hedel. En straks nog veel meer, dankzij de nieuwe wateraansluiting voor de fabrieksuitbreiding. Al sinds 1932 handelt de familie Quik in aardappelen. Opa Hendrik Quik is begonnen met aardappelen venten in Den Bosch. Gewoon met een handkar langs de deuren, zoals dat in die tijd ging. Bestellingen voor kruideniers volgden, later ook supermarkten. Toen in de jaren negentig de markt voor onbewerkte PETER QUIK (LINKS) EN MICHEL CENTEN
aardappelen afnam, zette het familiebedrijf de stap naar bewerkte aardappelen: een fabriek werd gebouwd, een productielijn gestart. Peter Quik, directeur van Quik’s: ‘Voor ons was dat een nieuw vak, aardappelrecepten bedenken en testen met afnemers. Partjes, schijfjes, frietjes. Voorkoken, stomen, bakken. En controleren op kleur, smaak, bereiding en houdbaarheid. Al met al een fl inke investering.’ Onmisbaar element Deze verandering bleek een goede zet. Vandaag behoort het bedrijf tot één van Nederlands grootste aardappelleveranciers en levert het onder meer aan supermarkten, horeca en verzorgingstehuizen. Naast bewerkte aardappelproducten verkoopt Quik’s ook nog altijd onbewerkte aardappelen, van roseval- tot truffelaardappel. In steeds kleinere verpakkingen, want de 5-kilo-zak raakt uit de mode. Een onmisbaar element in de aardappelfabriek is water. Zonder water rolt er geen aardappelpartje naar buiten. Peter: ‘Water is van levensbelang voor ons bedrijf. We gebruiken water voor het wassen, schillen, stomen, snijden, koken, spoelen en transporteren van de
aardappelen. En voor het reinigen. Zonder water staat echt alles stil. Bovendien zijn de hygiëne-eisen voor onze producten hoog en dit staat of valt met goede waterkwaliteit.’ Zuinig met water Duurzaam en efficiënt omgaan met water kenmerkt het bedrijf. Peter: ‘Wij willen water, maar ook energie en grondstoffen, in het productieproces zoveel mogelijk benutten. Hier gaan we behoorlijk ver in. We zuiveren het afvalwater uit het productieproces en halen er zetmeel uit. Bij het zuiveren van het vervuilde water komt methaangas vrij. Dit gebruiken we voor het verwarmen van de stoomketel. Stoom
vangen we vervolgens op in een warmtewisselaar, waarmee we kunnen drogen en water verwarmen. De grondresten in het waswater laten we bezinken en dat gaat naar akkers in de omgeving. De aardappelen verwerken we voor 100 procent: snijresten worden aardappelpuree en schilletjes gaan in veevoer.’ Oplossing gevonden De aardappelen smaken naar meer en Quik’s gaat uitbreiden. Een gloednieuwe opslag- en kantoorruimte is al gereed en naast de huidige fabriek komt binnenkort een fabrieksuitbreiding. De capaciteit van de bestaande wateraansluiting was voor deze plannen niet voldoende. Michel Centen, Relatiemanager Zakelijke Markt Vitens: ‘De oude, 15 kuub-aansluiting verzwaren ging niet. Op deze hoofdleiding liep de waterdruk bij hoog verbruik soms al terug. Het was even zoeken, maar via een andere hoofdleiding aan de achterkant van het terrein hebben we een aansluiting voor 30 kuub kunnen realiseren.’ ‘En daar zijn we erg blij mee’, besluit Peter. ‘We kunnen nu groeien en onze ambities verder waarmaken. Een mooie uitdaging, ondersteund met water.’
14 VITENS IN BEELD
KOELE COLLEGA’S In 2012 moest Vitens een recordaantal van meer dan 1.800 bevroren watermeters vervangen. Sindsdien daalde dit aantal gestaag. In 2017 waren het er nog slechts 30. Oorzaak voor deze daling zijn betere voorzorgsmaatregelen en vooral de zachte winters van de laatste jaren. Toch kan het zomaar ineens heel koud worden. En dat hebben we eind februari en begin maart geweten. De telefoon stond weer roodgloeiend, onze social media werden overstelpt met vragen van klanten. Op maandagmorgen 26 februari bijvoorbeeld belden drie keer zoveel klanten als normaal over problemen. Gelukkig waren we wel voorbereid op de vrieskou. We hadden extra monteurs aangetrokken voor (nood)reparaties en de Klantenservice was meer bemand. Op het steunpunt in De Meern laat Carlie Verhoef (Senior Monteur, links op de foto) een kapotte watermeter zien aan enkele dik ingepakte collega’s. Bakkie koffie in de vroege ochtend en dan snel weer op pad om klanten in nood te helpen en ervoor te zorgen dat iedereen tóch gewoon water kreeg.
16 WERKORDERMANAGEMENT
De wereld van
WOM
Optimalisatie van de planning bij N&L
WIM LACHENAL (OPERATIONEEL PLANNER) EN CHRISTINA BOSE (KEYUSER BINNENDIENST LEVEREN)
Het strak plannen van werkzaamheden is een vak apart. Het gaat om de optimale inzet van monteurs, maar ook om klanten, die zo min mogelijk overlast van het werk willen. Onlangs is het werkordermanagementsysteem (WOM) verbeterd. De Achterhoek kreeg de primeur.
B
Bij het plannen van de honderden klussen per week zijn binnen Vitens 18 netcoördinatoren, 12 planners en 180 monteurs betrokken. Voorheen was dat vooral een handmatig proces, vertelt Karin Offenberg die als Business Change Manager zorgt voor de implementatie van het nieuwe systeem: ‘Het nieuwe werkordermanagementsysteem ondersteunt de planners beter. Het neemt een deel van het handmatige werk over door orders, daar waar het kan, automatisch te plannen. Het systeem zet de mogelijkheden op een rij en deelt werkzaamheden en monteurs beter in. Zo krijg je een efficiëntere planning en slimmere rijroutes. Ook de werkvoorbereiding is nu beter geborgd. De checklist in het systeem voorkomt dat werk wordt ingepland waarvoor bijvoorbeeld het bodemonderzoek of de vergunningsaanvraag nog niet is afgerond.’ Wat verandert er precies? In zekere zin kun je het een nieuwe manier van werken noemen. Karin: ‘Voor monteurs wijzigt er niet zo veel, maar een verandering is wel dat ze vaak pas twee dagen van tevoren weten op welke klus ze zijn ingedeeld, wat voor sommigen wel even wennen is. Daarnaast hopen we dat de slimmere rijroutes in de praktijk ook gaan zorgen voor minder reistijd voor de monteurs. Voor de planners is het echt een nieuwe manier van werken. Het systeem is dwingender en bepaalt grotendeels zelf hoe het werk wordt verdeeld over de monteurs. Het betekent dat we meer dan vroeger moeten doen wat is afgesproken. Tot nu toe kon een team nog wel eens een eigen invulling geven aan de planning. Dat kan niet meer.’ Vitensbelang Het afgelopen jaar is hard gewerkt in een scrum-team om aan alle eisen en wensen voor het nieuwe systeem tegemoet te komen. Ellen Rothuizen heeft als Product Owner in die periode voortdurend de verbinding gelegd tussen het bouwteam en de gebruikers: ‘Doordat we in periodes van drie weken onderdelen van het nieuwe systeem hebben gebouwd, was er een voortdurende toetsing mogelijk. Dat heeft geresulteerd
in een systeem dat sterk op de eisen van de gebruikers is ontworpen. De essentie is dat alle planningsactiviteiten, inclusief de werkvoorbereiding, nu in één overzichtelijk systeem zitten. Voorheen werd een planning handmatig in Excel ingevoerd. Dat kost meer tijd, biedt minder overzicht en is gevoeliger voor fouten.’ Het betekent wel dat de vrijheid van handelen voor de planners minder is. Ellen: ‘Ja, aan de ene kant is niet iedereen al gewend en dat zal best even lastig zijn. Aan de andere kant is het ook fijn dat het systeem veel ondersteuning biedt. Daarbij: het systeem stuurt op efficiëntie en dus op het Vitensbelang.’ Los van de veranderingen voor de betrokkenen bij de werkindeling, biedt WOM II ook winst voor de klant. Karin: ‘We gaan met tijdsblokken van een paar uur werken, in plaats van blokken van een dagdeel. Het is niet meer van deze tijd de klant te verplichten een halve dag thuis te wachten op de komst van de monteur. Met WOM II kunnen we ook aan die klantwens tegemoet komen.
18 WERKORDERMANAGEMENT
Uitrol in de achterhoek WOM II wordt gefaseerd geïmplementeerd. In de Achterhoek draait het inmiddels. Daar zijn 2 netcoördinatoren, 2 planners en 22 monteurs aan de slag met WOM II. De feedback is belangrijk om de puntjes op de i te kunnen zetten. Drie collega’s over hun eerste ervaringen. Hugo Heideman
Wim Lachenal
Erwin ten Dolle
Netcoördinator
Operationeel Planner
Monteur
‘Een netcoördinator doet eigenlijk al het voorbereidende werk voordat een klus kan worden ingepland. Ik onderhoud de contacten met gemeenten, waterschappen en provincies. Ik bestel materiaal en doe graafmeldingen. Een belangrijke verbetering in het nieuwe systeem is dat we nu exact kunnen zien welke werkvoorbereiding per opdracht vereist is. En ik kan in één oogopslag zien wat de status van een klus is en op welke termijn die moet worden uitgevoerd. Ik werk nu 26 jaar bij Vitens, waarvan de laatste twee jaar als netcoördinator. Er veranderen voortdurend aspecten in de voorbereiding, en het aanvragen van vergunningen is altijd een intensief traject. De nieuwe checklist voor al het voorbereidende werk blijkt dan een erg handig hulpmiddel.’
‘Wij zijn nog een beetje zoekende. In de operationele planning is het lastig om goed in het systeem te komen. Begrijp me niet verkeerd: het systeem is goed, maar in de praktijk moet het nog goed landen. Ik krijg dagelijks meldingen van storingen binnen, zeker nu we net na de vorstperiode met veel lekkagemeldingen te maken hebben. Die moet ik in kort tijdsbestek zien te plaatsen. De eerste paar dagen werkte de automatische planning nog niet optimaal. In de dagsituatie stuitten we op wat problemen, waardoor we nog goed de vinger aan de pols moesten houden. Dus toch ook nog handmatig werk, zou je kunnen zeggen. Maar de potentie van het systeem is groot, dus als de kinderziektes zijn opgelost, zal dat er zeker uit komen.’
‘Ik vond het zelf altijd wel prettig om een dag of drie, vier vooruit te kunnen kijken in de agenda. Om te zien welk werk er voor mij op stapel stond. Dat kan nu niet meer, je kunt nu maximaal twee dagen vooruit zien op welk werk je wordt ingezet. Maar dat went snel. Voor zover ik nu kan beoordelen verloopt de overgang naar WOM II redelijk goed. In het begin is het soms lastig om alle noodzakelijke informatie in het systeem in te voeren, zoals bijvoorbeeld de mate waarin een storing acuut was of niet. Het doel is meer overzicht en straks minder reisbewegingen. Dat is winst, lijkt me.’
VASTGOED 19
Een tweede leven De watertorens van Vitens zijn iconen van onze geschiedenis. Ze zijn vaak niet weg te denken uit de omgeving. Toch hebben veel van deze herkenbare torens geen functie meer. Aan de afdeling Vastgoed de taak om dit industrieel erfgoed van Vitens duurzaam te verkopen.
D
Op dit moment staan er ruim 30 objecten op de lijst voor toekomstige verkoop, herbestemming of sloop: watertorens, oude productiebedrijven, maar ook bedrijfswoningen en reinwaterkelders. Deze objecten worden niet meer bedrijfsmatig ingezet en krijgen hopelijk een tweede leven. Evert van Harn, Specialist Vastgoed & Rentmeester, Facilitair Management: ‘Het is onze maatschappelijke plicht om deze locaties zorgvuldig over te dragen.’ Geen probleem maar kans De watertorens en oude productiebedrijven zijn gewild. Dat was eerst wel anders. Jarenlang werden deze objecten door Vitens gezien als een
probleem. Sinds 2014 werkt Vitens Vastgoed volgens een nieuwe aanpak en beschouwt het de locaties vooral als een kans. En dat heeft gewerkt, er is veel interesse. Vooronderzoek Voor deze nieuwe aanpak deed Vitens in samenwerking met Rijksuniversiteit Groningen een onderzoek. Een van de conclusies: weet wat je verkoopt en doe goed vooronderzoek. Controleer of de grond vervuild is en wat de mogelijke kosten zijn, bijvoorbeeld voor saneren. Evert: ‘Sindsdien doen we bij iedere verkoop vooronderzoek. We brengen alle risico’s en kansen van de locatie in kaart.’ Uit het onderzoek bleek ook het belang van overleg vooraf met de gemeente. Wat mag wel en niet van de desbetreffende gemeente? Evert: ‘Daarom stemmen we nu voor de verkoop de gewenste herbestemming met de gemeente af en vragen we of de gemeente wil meewerken aan een intentieverklaring. Zo vergroten we de kansen en voorkomen we veel narigheid na afloop.’ Passen in omgeving De watertorens en productiebedrijven hebben een rijke historie en zijn echte cultuurdragers van de omgeving. Daarom wil Vitens deze objecten goed achterlaten. De objecten gaan dan ook niet zomaar van de hand. Een nieuwe eigenaar moet een heldere visie neerleggen om in aanmerking te komen voor de koop.
Liefst met een meerwaarde voor de omgeving. Evert: ‘De verkoop gaat niet automatisch naar de hoogste bieder. Het plan moet passen in de omgeving, liefst met een maatschappelijke functie, en een duurzaam, innovatief en professioneel karakter hebben.’ Geen appeltje-eitje Vitens Vastgoed beoordeelt alle voorstellen die binnenkomen in overleg met de gemeente. Met een doordacht puntensysteem wordt alles goed afgewogen. Een zorgvuldig proces, waarbij echt alles moet kloppen. Evert: ‘De methode werkt, we boeken de laatste jaren mooie verkoopresultaten. Maar het is hard werken, absoluut geen appeltjeeitje. En ook een beetje geluk hebben en de juiste mensen treffen.’ Nieuw in verkoop Zo krijgt de Utrechtse watertoren aan de Predikherenkerkhof twee woonappartementen, bovenin een restaurant en beneden een bierbrouwerij. In de watertoren in Enschede komt een ingenieursbedrijf met vergaderzalen en een restaurant. Evert: ‘Zulke combinaties zien we vaker. Voor kopers is het namelijk een uitdaging om een goed verdienmodel te maken. Binnenkort pronken op de lijst de watertoren Lippenhuizen en watertoren Franeker, plus een Halleboerderij in Wijlhuizen. Ik ben nu al benieuwd naar de belangstellenden en hun plannen.’
20 WINNINGEN
Nieuwe winningen, nieuwe reserves
OP ZOEK NAAR GRONDWATER De ondergrond is rijk aan grondwater. Maar door de stijgende vraag naar drinkwater en de groeiende bedreiging voor de kwaliteit van het grondwater, neemt de druk op de reserves toe. Op meerdere manieren probeert Vitens de balans tussen vraag en aanbod in stand te houden.
H
Het is een zonneklare strategie van Vitens ten aanzien van grondwater: schoon houden wat schoon is. Maar door klimaatverandering, verzilting, ondergrondse en bovengrondse activiteiten is dat geen eenvoudige opgave. Te meer omdat de vraag naar drinkwater stevig groeit. Als Vitens de capaciteit niet uitbreidt (zie kader), is er in 2040 een jaartekort van 24 miljoen kuub. ‘Het is een lastig speelveld’, verklaart Doeke Schippers, Manager Winning & Zuivering. ‘Groei in de vraag is normaal iets dat bedrijven geweldig vinden. Bij ons betekent dat: alle hens aan dek om duurzame oplossingen te bedenken.’ Hergebruik en bewustwording Gelukkig heeft Vitens diverse ijzers in het vuur om aan de groeiende behoefte te voldoen, aldus Doeke: ‘In het productieproces kunnen we efficiencywinst halen. Nu gebruiken we ongeveer vijf procent van het grondwater als spoelwater. Op een totaal van 350 miljoen kuub is dat een forse plens. Op enkele locaties hergebruiken we spoelwater al, in Wierden hebben we daarvoor een innovatieve membraaninstallatie getest.’
ZO ZIET EEN (EERDERGEHOUDEN) POMPPROEF ERUIT
Een ander spoor is de verhoging van de capaciteit. Doeke: ‘Voor twee winningen hebben we vergunningen om tweeënhalf miljoen kuub meer per jaar uit de grond halen. Ook elders zijn uitbreidingsmogelijkheden. Maar hierbij moeten we wel altijd goed letten op de impact op de omgeving.’ Een traject waar Vitens minder grip op heeft, is het watergebruik. Doeke: ‘Voor bedrijven is de prijs van water geen issue. Toch zouden we graag zien dat ze er efficiënter mee omgaan of proceswater gaan hergebruiken. We onderzoeken of we voor bepaalde bedrijfsprocessen water in een andere kwaliteit kunnen aanbieden. Voor de consumentenmarkt geldt een vergelijkbaar traject: we willen scherper inzetten op het nut van zuinigheid. Als we kunnen bereiken dat de behoefte aan drinkwater minder sterk groeit dan nu wordt verwacht, dan hoeven we minder maatschappelijk geld te besteden om aan de vraag te voldoen.’ Nieuwe winning en zuivering Waar dat maatschappelijke geld wel geïnvesteerd gaat worden, is in Luxwoude waar Vitens een nieuwe locatie voor winning en zuivering wil realiseren. Onder meer door de groei van bedrijventerrein IBF Heerenveen is de vraag naar water stevig gegroeid. Alles opgeteld moet Vitens de komende decennia tien à elf miljoen kuub méér in Friesland produceren dan nu. Dat is een grote opgave, die lang niet opgevangen kan worden door capaciteitsvergroting bij bestaande winningen. Er moet een nieuwe winning komen, vertelt Omgevingsmanager Feike Bonnema: ‘Ons Technologiecentrum heeft bekeken waar we op een duurzame manier zoet water kunnen winnen. Dat, afgezet tegen de bestaande drinkwaterinfrastructuur, leverde een zoekgebied van circa 8.000 hectare op tussen Gorredijk en Heerenveen. Vervolgens zijn we met onder meer gemeenten, provincie, het waterschap, Staatsbosbeheer en LTO Nederland in overleg gegaan om te inventariseren of dit zoekgebied akkoord was.’
Ontwikkeling drinkwaterproductie Vitens (in miljoenen kuub) Netto 2017: 2020: 2024: 2028: 2032: 2036: 2040:
360,0 369,8 373,5 376,2 378,3 380,3 382,4
Verplichte capaciteit * -----406,8 410,8 413,8 416,2 418,4 420,7
* Vitens moet 10% bovenop de netto levering kunnen leveren. Daar moet ofwel de capaciteit klaar voor zijn ofwel snel voor geïnvesteerd kunnen worden. Formeel moet hier bovenop nog 10% niet-operationele reserve geleverd kunnen worden (afgedekt door nog niet ontwikkelde winvergunningen). HET BOS IN DE ACHTERGROND IS DE LOCATIE VOOR HET POTENTIËLE WINGEBIED IN HET FRIESE LUXWOUDE
Realisatie van een nieuw productiebedrijf in Luxwoude in 10 stappen Bureau-onderzoek (0,5 tot 1 jaar) 1. Locatie-onderzoek resulterend in zoekgebied van 8.000 hectare 2. Inzoomen aan de hand van grondwatermodel tot 2.500 hectare 3. Verkleining zoekgebied tot 23 hectare dankzij Staatsbosbeheer Veldonderzoek (0,5 jaar) 4. Pompproef in Luxwoude en besluitvorming (zomer 2018) 5. Oprichting ‘begeleidingscommissie’ (o.m. voor onafhankelijk milieu-onderzoek) Aanvraag vergunningen (3 à 5 jaar) Aanvraag winvergunning (onderbouwd door Milieu Effect Rapportage), wijziging bestemmingsplan buitengebied, aanpassing Provinciale Milieuverordening in verband met grondwaterbescherming. 7. Overige aanvragen, zoals omgevingsvergunning, bouwvergunning, lozingsvergunning
6.
Realisatie winning- en productiebedrijf (3 à 5 jaar) 8. Ontwerp van de locatie (zodra er zicht is op een winvergunning) 9. Start bouw 10. Locatie Luxwoude operationeel (8 à 15 jaar na de eerste bureaustudie)
Omdat 8.000 hectare te groot is, is met een grondwatermodel dat onder meer kijkt naar de effecten op de omgeving en het risico op verzilting, het zoekgebied teruggebracht naar 2.500 hectare. Nog steeds een omvangrijk gebied, maar qua pompproeven te doen. Toen kwam er ineens een buitenkansje die veel tijdwinst oplevert, aldus Feike: ‘Staatsbosbeheer bezit een perceel van 23 hectare, midden in het zoekgebied, en verleent medewerking om daar een pompproef te houden om de potentie te analyseren. Als de proef slaagt, kunnen we het waterwingebied opzetten, zo zijn we overeengekomen. Dan komt er een productiebedrijf met een capaciteit van 6,5 miljoen kuub per jaar.’ Of Feike (zelf 60 jaar) de ingebruikneming nog als actief medewerker meemaakt is de vraag. Dat zou wel mooi zijn, want zijn ervaring met dit soort new business-trajecten is van onschatbare waarde: ‘Normaal kost het opzetten van een nieuw productiebedrijf tien à vijftien jaar. Hier verwacht ik meer snelheid, omdat de noodzaak groot is en de stakeholders het belang ervan inzien. Maar je weet nooit wat voor bezwaarprocedures er komen.’ Veerkracht en dynamiek Los van alle externe partijen die betrokken zijn bij het opschroeven van de productie, is ook intern vrijwel elke afdeling erbij betrokken: het Technologiecentrum, Asset Management, Winning & Zuivering, Omgevingsmanagement en Communicatie. Volgens Doeke toont hier de organisatie zich op z’n best: ‘Het vereist veerkracht om met de veranderingen in onze werkomgeving om te gaan. Die hebben we. De dynamiek, de wil om innovatieve oplossingen te bedenken, is groot. Dankzij onze veerkracht kunnen we van problemen kansen maken.’
22 SAMEN STERKER
WKI historisch laag Dankzij het samenspel van verschillende afdelingen is de waterkwaliteitsindex de laatste jaren verlaagd. Asset Management stuurt strategisch aan op waterkwaliteit, het Laboratorium analyseert de monsters en Winning & Zuivering zorgt voor aanpassingen en optimalisering.
Ooit gehoord van de WKI? Dat staat voor waterkwaliteitsindex. ‘Eigenlijk een heleboel cijfers bij elkaar, die samen het resultaat zijn van met z’n allen werken aan waterkwaliteit’, vertelt Robin van Loo, Teammanager Bedrijfsbureau Winning & Zuivering. Martine Bos-Juckers, Senior Adviseur Waterkwaliteit, Laboratorium,
vult aan: ‘De WKI is een score van de waterkwaliteit op het moment dat het water een productiebedrijf verlaat. Het is verdeeld in vier groepen: acute gezondheidskundige, niet-acute gezondheidskundige, bedrijfstechnische en klantgerichte parametergroep. Als een stof niet voorkomt is de score 0, evenveel als de wettelijke norm dan is de score 1, en meer dan de wettelijke norm
Robin van Loo
Martine Bos-Juckers
Johan Driessen
Teammanager Bedrijfsbureau Winning & Zuivering
Senior Adviseur Waterkwaliteit Laboratorium
Teammanager Technologiecentrum Asset Management
dan boven 1. Het is dus een gemiddelde van 4 groepscores, waarbij de acute gezondheidskundige parametergroep het zwaarst weegt.’ Martine vervolgt: ‘Als we in het lab bij het meetprogramma iets constateren, geven we dit direct door naar Winning & Zuivering. Ondanks dat we een groot bedrijf zijn, hebben we korte lijnen. De daling is positief, al gaat het om kleine cijfers achter de komma. In 2015 was de WKI 0,0189, in 2017 0,0168. Zo’n daling zegt past iets als je kijkt naar de parameters die er achter zitten.’ Zo is bijvoorbeeld bij productiebedrijf Doorn het probleem met mangaan en troebeling verholpen. In Leersum was het gehalte waterstofcarbonaat te laag. In Deventer is er een lichte overschrijding van chloride, waardoor het water net te zout is. Johan Driessen, Teammanager Technologiecentrum, Asset Management: ‘Deze en andere problemen hebben we kunnen wegzetten door aanpassingen in de zuivering of het doen van investeringen in zuiveringsinstallaties en puttenvelden. Met sensoren in zuiveringsinstallaties en met vernieuwde rekenmodellen kunnen we tegenwoordig scherper aansturen op waterkwaliteit, waardoor we minder overschrijdingen hebben. Ook hebben we net een nieuw beleid goedgekeurd, waarin nog ontbrekende parameters zijn opgenomen.’ Robin concludeert: ‘Dat is het mooie van waterkwaliteit, het is een dynamisch proces en staat nooit stil.’
KORT Wat betekent de Visie Water Maken 2025 concreet voor een medewerker? Een lastige en grote vraag. Om dit wat meer behapbaar te maken ging de afdeling Winning & Zuivering met vier eerste deelvragen aan de slag: op welke manier kunnen we de storingsdienst inrichten? Wat is een goede taakverdeling tussen procescontroller en procesanalist? Hoe gaan we straks de rol van locatieverantwoordelijke invullen? En hoe borgen we kennis(overdracht)? ‘Deze moeilijke vragen bekijken we in participatiegroepen’, vertelt Joukje Keuning, Business Change Manager, Winning & Zuivering. ‘Zo’n 45 mensen, bijna een kwart van de afdeling, doen hieraan mee. Daar ben ik enorm trots op. Stuk voor stuk enthousiaste deelnemers, met goede ideeën die we in pilots testen. Het is mooi om dit samen op te pakken. Zo benutten we de kennis en kunde in onze afdeling. Bovendien, met deze aanpak wordt de visie meer en meer gedragen door medewerkers. En dat is belangrijk, want voor het slagen van technologische innovaties zijn sociale innovaties cruciaal. Bijzonder is ook dat ik tegelijkertijd bij mensen persoonlijke ontwikkeling zie. Zo zijn er collega’s vergadervoorzitter geworden of ze hebben een presentatie gehouden, terwijl ze dit echt reuzespannend vinden. Zij durven dus mee te denken én te werken aan nieuwe competenties. Ook zij mogen trots zijn.’ Wil jij ook jouw Vitens-trots delen? Laat het ons weten via BRON@vitens.nl
en verder
HULP GEZOCHT Ben jij op 14 april ook van de partij op Watermakers?
WATER UIT LOKALE BRON Nieuwe campagne gaat binnenkort van start
DE DAG VAN... RAYMOND Over slimme oplossingen en een broodje dashboard
24 KORT
HELP JIJ BIJ WATERMAKERS? Kraanwater Warriors Ook dit jaar is er weer een aantal collega’s enthousiast gemaakt om mee te doen aan de Roparun, de estafetteloop op 19-21 mei van meer dan 500 kilometer tussen Parijs en Rotterdam. Het is fantastisch om samen met collega’s in het kader van ‘Sterk in je werk’ zo’n uitdagende sportieve prestatie neer te zetten. En om in teamverband geld op te halen voor het goede doel: palliatieve zorg voor mensen met kanker. Dit jaar doet Vitens mee met het team ‘Kraanwater Warriors’ (team 85). Het team bestaat uit ongeveer 25 collega’s van verschillende afdelingen. Met verschillende acties binnen en buiten Vitens willen ze zoveel mogelijk geld binnenhalen. Wil je hieraan bijdragen of meer informatie, stuur dan een bericht naar Nynke van der Veer via roparun@vitens.nl.
Na de succesvolle WaterMakers vorig jaar bij productiebedrijf Van Heek is het nu de beurt aan Noardburgum. Op zaterdag 14 april openen wij de deuren van dit bijzondere productiebedrijf in Friesland, dat eind vorig jaar in recordtempo is vernieuwd. De zuiveringscapaciteit is flink uitgebreid en er is een zonnepanelenpark aangelegd. WaterMakers biedt onze klanten de mooie kans om te zien welke wereld er schuilgaat achter hun eigen kraanwater. Om deze Open Dag goed te laten verlopen hebben diverse collega’s zich aangemeld als vrijwilliger. En jij bent ook van harte welkom op 14 april van 10u. tot 16u. in Noardburgum. Met WaterMakers biedt Vitens namelijk
iedereen de gelegenheid het drinkwaterproductiebedrijf te bekijken. Zo krijg je onder andere een uitgebreide rondleiding, is er een waterproeverij: proef jij het verschil tussen flessenwater en het Noardburgums water?, kun je de slimme waterput bekijken en leer je door middel van VR-brillen en de interactieve gametafel meer over hoe water ‘gemaakt’ wordt. Bijzonder is dat bezoekers het water in de installaties daadwerkelijk kunnen zien, dit is iets wat op veel andere drinkwaterproductiebedrijven niet het geval is. Een leuke en leerzame dag, waarvoor je je nu als vrijwilliger kunt aanmelden via www.vitens.nl/watermakers. Veel plezier!
Blije Voedselbank Wat doe je met honderden kunststof kratten die je niet meer nodig hebt? Die schenk je aan de Voedselbank. Vitens kocht de kratten ooit voor het verwisselen van 1,6 miljoen watermeters. Nu dat project is afgerond, krijgen ze een tweede leven bij de Voedselbank in Limburg. Gerard Bijeman, Teammanager Logistiek en Materieel, vond het zonde om de kratten zomaar weg te gooien. Daarom stuurde hij een mail naar Voedselbank Nederland of die er iets mee zouden willen. De Limburgse vestiging bleek de kratten goed te kunnen gebruiken en nam ze dankbaar in ontvangst.
Vogels tellen Elke eerste zaterdag van de maand tussen 9 en 10 uur – weer of geen weer – tellen leden van de Natuurwerkgroep Bunschoten de vogels die zich bevinden op het terrein van Vitens bij de Westdijk in Bunschoten. Met verrekijker en telescoop wordt gekeken naar de vogels, die rondom de plasjes en op het Eemmeer vertoeven en over de tellers heen trekken. Het begon op 7 juli 2001 met een score van 24 soorten vogels. Inmiddels is er alweer ruim 200 keer geteld! Genoeg reden voor terreinbeheerders George Schrijvershof en Jan Hop om de tellers te trakteren en te bedanken voor hun inspanningen. Het waterwingebied Eempolder ligt buitendijks bij het Eemmeer. Het gebied ligt in een voormalig graslandpoldertje. Tegenwoordig is het ingericht als moerasgebied; een waar vogelparadijs. In totaal zijn er maar liefst 149 soorten geteld door de jaren heen, waaronder bijzondere eenlingen als de kwak en visarend.
Eerste stap naar klantvriendelijker aansluiten De afgelopen jaren is de hoeveelheid aanvragen bij Vitens voor huisaansluitingen explosief gestegen. Om alle aanvragen goed en snel te verwerken heeft Team Aansluitingen van O&A en ICT hard gewerkt aan een digitaal en klantvriendelijk aansluitproces. De eerste belangrijke stap is nu gezet met de koppeling van ons systeem aan
het Digitaal Samenwerking Platform (DSP) van mijnaansluiting.nl. Dit is het nieuwe landelijke platform voor informatie-uitwisseling tussen klanten, netbeheerders en aannemers. Op 21 maart is het systeem officieel in gebruik genomen met de eerste aannemer. De komende maanden wordt het nieuwe aansluitproces verder uitgerold.
PRACHTIGE PRIJS Live is live! Op dinsdag 6 maart droegen de bouwers van ons slimme leidingnet Friesland Live het stokje over aan de gebruikers ervan, nu nog voornamelijk collega’s van CWV. Friesland Live is de eerste stap in het strategisch programma Infra2020 en onze Visie Water Maken waarin sensoren, big data, slimme ICT en Vitensers er samen voor zorgen dat we 100% controle krijgen over onze watervoorziening. Met als doel onze klanten zo goed en snel mogelijk van dienst te zijn en te informeren over hun water.
Procestechnoloog Abel Heinsbroek heeft begin dit jaar de Gijs Oskamprijs 2018 in de wacht gesleept. Hij kreeg de prijs uitgereikt tijdens de 70e Vakantiecursus, het nieuwjaarscongres van de watersector op de TU Delft. Vanwege het hoge niveau van de genomineerde inzendingen dit jaar besloot de jury de drie andere genomineerden allen een tweede prijs toe te kennen. De Gijs Oskamprijs, gesponsord door Evers + Manders Subsidieadviseurs, is een tweejaarlijkse prijs, voor de eerste keer uitgereikt in 2000. Deze
aanmoedigingsprijs moet jonge en/of aankomende academici die zijn afgestudeerd in de Stedelijke Watercyclus een extra stimulans geven. Abel heeft de prijs ontvangen voor zijn onderzoek naar het voorkomen van membraan-scaling door het innovatief doseren van kalkmelkcolloïden. De jury heeft Abel gewaardeerd om zijn originaliteit en kwaliteit van het onderzoek. Sinds zijn cum laude afstuderen in 2016 is Abel een drijvende kracht bij de ontwikkeling en implementatie van het SLIMM-project bij Vitens.
26 KORT
Integer werken
WE WANT STATIEGELD Het klinkt zo logisch: zwerfafval terugdringen door statiegeld te heffen op blikjes en alle plastic flessen. Vitens sloot zich natuurlijk aan bij de Statiegeldalliantie die de regering oproept het statiegeldsysteem uit te breiden. Zelf doen we ons best om onze leefomgeving en daarmee onze bronnen schoon te houden. Het is geweldig om te zien dat zoveel andere partijen hiervan ook de noodzaak zien. In een poll op onze Facebook-pagina gaf 95% van de bijna 5.000 stemmers aan dat statiegeld op plastic flessen zo snel mogelijk moet worden ingevoerd. Duidelijk dus, hoewel de allerbeste manier om zwerfafval te voorkomen natuurlijk het drinken van kraanwater blijft.
Op maandag 19 maart bespraken Directie, eerstelijnsmanagers en Teammanagers met elkaar het onderwerp ‘Integriteit op het Werk’. Aan de
hand van een spel discussieerden zij over allerlei dilemma's die je tijdens je werk kunt tegenkomen. Iedereen komt wel eens in een situatie waarin het niet altijd even makkelijk is om de juiste keuzes te blijven maken. Alleen door veel met elkaar hierover in gesprek te zijn, blijf je alert. Die gesprekken worden niet alleen door het management gevoerd; we gaan er allemaal mee aan de slag. Binnenkort hoor je er meer over.
DAK VAN HET JAAR Vrijdag 23 maart veroverde de bijzondere houten dakconstructie van ons productiebedrijf Van Heek de prijs voor Dak van het Jaar 2017 in de categorie ‘Hellende daken’. Vorig jaar werd Van Heek in het Montferlandse bos nabij Zeddam geopend. Vanwege de veiligheid huist de zuiveringsinstallatie in een betonnen gebouw. Om het bouwwerk meer aan te laten sluiten op de groene omgeving is in het ontwerp veel aandacht besteed aan een duurzaam en natuurlijk uiterlijk.
Nieuwe campagne van start De meeste Vitensers weten heel goed uit welke bron hun eigen kraanwater komt. Veel van onze klanten weten dat echter nog niet. En dat willen we graag veranderen. Vanuit onze strategie ‘Samen in beweging voor mens en leefomgeving’ vinden we het belangrijk dat onze klanten zich steeds meer bewust zijn van het feit dat hun kraanwater direct uit eigen
omgeving komt. En dat zij zelf kunnen helpen bij het beschermen van onze bronnen. Op dinsdag 10 april starten we hiervoor dan ook met onze campagne ‘Water uit Lokale Bron’. Op donderdag 12 april opent wereldreiziger Floortje Dessing in Utrecht de eerste Vitens Waterwinkel, boordevol interessante waterverhalen en de mogelijkheid om
jouw lokale bron te ontdekken en proeven. Deze Waterwinkel reist in 2018 en 2019 ook nog door naar Zwolle, Leeuwarden en Arnhem. We gaan de komende maanden nog veel meer doen om al onze 100 bronnen bij onze klanten onder de aandacht te brengen. Hoe jij hieraan kunt bijdragen, lees je op de speciale campagnepagina op intranet.
DE DAG VAN…
RAYMOND KLEIN GUNNEWIEK Senior Monteur, Netbeheer & Levering
Slimme oplossingen
En het kan allemaal nog efficiënter, met betere software en meer slimme oplossingen. Samen met twee collega’s werk ik bijvoorbeeld aan een proef met de ‘aanzegkaart’, een kaartje dat de klant in de bus krijgt bij het afsluiten van water, bijvoorbeeld tijdens een reparatie. We testen nu met het sturen van een mailtje. De eerste resultaten zijn positief, dus het project krijgt zeker vervolg..
6.30 UUR De wekker gaat. Eerst de hond uitlaten. Intussen zijn onze drie jongens van 15, 14 en 12 jaar ook op en kunnen we samen ontbijten en brood smeren voor de rest van de dag.
7.30 UUR Op naar de eerste klus. Ik werk in de regio Achterhoek, van Doetinchem tot Arnhem. Mijn werk is nooit hetzelfde. Vaak ‘klantenwerk’, kleine reparaties bij de klant thuis, maar soms ook grote reparaties van een hoofdleiding. Vandaag heel wat anders: bij een magazijn van een meubelgigant repareer ik een lekkage in de toevoerleiding van een sprinklerinstallatie, samen met mijn collega. Het mooie van mijn werk is dat ik mensen blij maak. Ze zijn blij als ik kom en blij als ik ga. Want dan is meestal het probleem opgelost.
Groepsapp
Sinds 1998 ben ik in vaste dienst bij Vitens. In al die jaren is er veel veranderd. De digitalisering vind ik een goede ontwikkeling en kan me niet snel genoeg gaan. We hoeven geen bonnen meer te schrijven. En als ik materiaal nodig heb, vraag ik via de groepsapp welke monteur in de buurt er wat bij zich heeft. Dat scheelt weer een stuk rijden.
12.00 UUR Broodje dashboard, tussen alle klussen door. Mijn bus is ook mijn kantine.
Ondernemingsraad
Onlangs heb ik me kandidaat gesteld voor de OR. Ik denk dat de binnendienst en buitendienst elkaar nog beter kunnen leren kennen. En daar wil ik me voor inzetten. Een nieuwe tak van sport, dus als ik word gekozen heb ik een mooie uitdaging.
17.00 UUR We eten thuis altijd vroeg, vanwege het sporten van onze kinderen en het werk van mijn vrouw. Mijn taak: afruimen en de vaatwasser vullen. Om 20.00 uur doen we vaak samen nog een bakkie, met voor de jongste een glaasje ranja. Bij het tweede kopje hoort uiteraard ook een tweede koekje.
Landrover
’s Avonds knutsel ik graag aan mijn oldtimer, een oude landrover. Mijn jongens helpen graag mee. Al moet ik zeggen dat ik meer aan hun brommer sleutel dan zij aan mijn oldtimer.
MET WIE WIL JIJ EEN DAGJE MEEKIJKEN IN DE VOLGENDE BRON? MAIL NAAR BRON@VITENS.NL.
28 WATERDRAGERS
Stille motor in herriebak
‘Rien is een jonge, enthousiaste Teammanager. Met onder zijn hoede een groep monteurs, inclusief Senior Monteurs. Zo’n functie op zo’n jonge Hester Latenstein Van Voorst (Manager leeftijd – Rien is 26 jaar – en dan Netbeheer & Levering) ook nog eens op een hele natuurlijke zet Rien Helderman manier, dat vind ik mooi. Na zijn trai(Teammanager neeship bij Vitens heeft Rien meegeBuitendienst Netbeheer & Levering) lopen met een Teammanager en in het zonnetje. vervolgens besloten dat dat ook zijn ambitie was, Teammanager worden.
Dit heeft hij met een enorme gedrevenheid opgepakt en gaat hem zeer goed af. Hij kan goed luisteren naar zijn team. Een junior met overwicht, dat zie je niet vaak. Zijn jonge, frisse blik is ook een verrijking voor de groep van managers. Hij brengt een nieuwe manier van aanpakken met zich mee. Rien werkt gestructureerd en geordend, en kan goed analytisch denken. Hij is behoedzaam en loopt
niet gauw te koop met zijn kwaliteiten. Echt een verborgen pareltje. Rien zou best wel eens wat vaker mogen laten zien waar hij goed in is. Wat leuk is, Rien kan ook heel verrassend uit de hoek komen. Neem nou zijn hobby, autocross. Dat zou je in eerste instantie toch echt niet bij hem verwachten. Een stille motor in een herriebak.’