OLATZ URIBE ETA ANDER SEGARRA
Gazteak eta euskara Gazteak eta euskara gaur egun
Euskaraz bizi nahi dut
Euskara eta gazteen azalpena Zer gertatzen da gazteen hizkuntza euskara bada, eta orain erabiltzen diren teknologiekin ia guztia gazteleraz edo ingeleseraz badago? Behartzen badiegu euskaraz hitz egitera, nola komunikatuko dira sare sozialetan? Euskara Euskal herriko hizkuntza bat da, hizkuntza isolatua da. Euskaraz hitz egiten dutenei, euskaldun deritze. Gazteak asko aldatu dira. Hasieran euskara asko egiten zuten, lagunekin, etxean, ikastolan, familiarekin, herrian... Baina orain aldatu egin da. Gaur egun, gazte batzuk, euskara asko egiten dute, baina beste batzuk, ez dute ia-ia euskararik egiten. Batez ere ikastetxera doazenak.
Gazteen euskara
1
2
3
ETXEAN ETA FAMILIA
LAGUNEKIN
SARE SOZIALAK
Etxean eta familiarekin ez da beti euskaraz egiten. Adibidez, amak eta aitak ez badakite euskara, umeak ez dira euskaraz mintzatzen, eta ama eta
Lagunekin, gehienetan erderaz egiten da. Ikastolan eta ikastola kanpoan. Lehen Hezkuntzara eta Haur Hezkuntzara doazen ikasleek euskara gehiago egiten dute.
Adibidez, Wathsapp erabiltzerakoan ez dute euskaraz egiten, gehienetan. Sare sozialetan ere ez, gainera sare sozial gehienak ezin dira euskaraz ipini.
aita biak euskara
badakite, euskara gehiago egiten da.
Jende asko euskaraz bizi nahi du. Etxeetan eta ikastolan euskarari bultza egiten dutelako.
Sare sozialak
Gero eta jende gehiago, sare sozialak ditu eta sare sozial gehienak ezin dira euskaraz jarri.
*LSX]NHUD ANDER SEGARRA ETA OLATZ URIBE 1.D 24 27
EUSKARA ETA EUSKALKIAK
EUSKALKIAK GIPUZKERA
EXTRA EUSKARAREN GAUZA ARRAROAK ETA BIDEOA
GIPU+EUSKERA:
GIPUZKERA
Euskara eta euskalkiak Munduko 6.000 hizkuntzatik Euskara horretariko bat da. Euskal Herrian hitz egiten da. Euskara ez dago 10.000.000 hiztun dituzten hizkuntzen artean. Euskalkiak euskararen dialektoak dira. Bost euskalki bereizten dira: bizkaiera, gipuzkera, nafarrera, nafarlapurtera eta zuberoarra. Baina euskalki batzuk zailak direnez ulertzeko 1968an Euskara Batua sortu zen eta batzuek euskalki bat moduan bereizten dute. Bi mapa egin dituzte. Lehenengo mapa Luis-Luciano Bonapartek egin zuen 1863an, eta 40 urte baino gehiago iraundu zuen. Bigarren mapa Koldo Zuazuok egin du gaur egun. Berak urte gutxiago iraundu zuen kontuan hartuta orain internet dagoela eta. Bost euskalki bereizten dira: bizkaiera, gipuzkera, nafarrera, nafar- lapurtera eta zuberoarra. Euskara Batua sortu zen eta batzuek euskalki bat moduan bereizten dute.
Azpieuskalkiak aldaerak dira, hau da, euskalki batean modu desberdinak daude hitz egiteko. Gipuzkoako Eibarreko batek eta Azpeitiko beste batek ez dute gipuzkera berdin hitz egiten. Azpieuskalkiak eta hizkerak antzekoak dira baina geografikoki hizkerak eremu txikiagoa hartu ohi du. Euskalkiak bereizteko, ezaugarri fonologikoak, sintaktikoak eta morfologikoak erabiltzen dira. Adibidez: - Fonologikoak: Gipuzkoan *j-ren ahoskera beti da <j> tankerakoa (eta ez Mendebal gehieneko <y>) - Sintaktikoak: Gipuzkeraz dauden galderetan, intonazioaz, oso indartsua da. - Morfologikoak: (Gipuzkoan) alternantzia: a/e (burua > burue). Hiato markatua, kontsonante bat tartekatuz, bokalak batu, palatalizazioa.