14 minute read
“Een passie voor Groenten & Bloemen”
Jacqueline Van den Heuvel
“Het verenigingsleven zit in mijn bloed”
Van vrijdagavond 13 tot en met zondag 15 september maakt het stadscentrum plaats voor Groenten & Bloemen, het jaarlijkse evenement waar Hoogstraten terecht fier op is. De eerste editie ervan kreeg 25 jaar geleden zijn beslag. Velen kennen Jacqueline Van den Heuvel als één van de drijvende krachten achter deze openluchttenoonstelling. Het zilveren jubileum leek ons een goede aanleiding voor een gesprek met Jacqueline over wat haar grootste hobby is geworden, maar ook over haar liefde voor het verenigingsleven. Zo bleek dat de meisjeschiro van Meerle voor altijd een plekje in haar hart heeft, destijds richtte ze die mee op. En er was nog veel meer te vertellen…
Mjeelse Pier
Ik ben geboren in Berchem bij Antwerpen. Mijn ouders, Mil Van den Heuvel en Maria Laurijssen waren beiden van Meerle afkomstig. Ze trouwden in 1947, net na de oorlog was het niet zo gemakkelijk om in hun geboortestreek werk te vinden. Daarom trokken ze naar Brussel waar ze bij de familie Dupret gingen werken, ons ma als kokkin en onze pa als klusjesman, chauffeur en bij gelegenheid als butler.
Ze woonden daar in een zolderkamertje. Toen ons ma zwanger was van mij konden ze daar niet blijven en trokken ze naar Berchem om er een kruidenierszaak uit te baten in een huurwinkel. Later verhuisden ze naar een andere kruidenierswinkel in Borgerhout. Omdat ik als kind in ’t stad last had van astma verbleef ik dikwijls bij mijn grootouders Laurijssen in Meerle en ging daar dan ook naar school. Tijdens de vakanties logeerde ik bij tante Martha en nonkel Jac op de “Baalhei”.
Toen ik 10 jaar oud was, keerden pa en ma, ondertussen met 3 kinderen, terug naar Meerle om er de kruidenierswinkel van mijn grootouders Van den Heuvel over te nemen. Ik kon het vijfde en zesde studiejaar nog afwerken in de lagere school van Meerle. Zo word ik meestal beschouwd als een “Mjeelse pier” en eigenlijk voel ik dat zelf ook zo aan.
Kleine revolutie
Daarna volgden 6 jaar humaniora in het Spijker in Hoogstraten, waarvan 4 jaar op internaat onder leiding van zuster Elisabeth. Ik heb veel van haar geleerd, al rebelleerde ik natuurlijk wel eens tegen haar strenge aanpak. Op ’t Spijker werd ik lid van de VKSJ en leidster bij de Roodkapjes. Ik was ook bij de turngroep en speelde in de volley- en basketploeg van de school. Allerlei nevenactiviteiten dus om aan het studeren te ontsnappen, maar ook mijn eerste ervaringen met het verenigingsleven.
Ik was ook bij de BJB, de voorloper vande KLJ, waar ik vooral de sportactiviteiten en cultuuravonden plezant vond. Op zo’n cultuurfeest gaf ik eens een voordracht over “De evrouwcipatie van de man” oftewel de emancipatie van de man, een thema dat me altijd heeft geboeid. In 1968 studeerde ik af in de periode van de befaamde studentenprotesten, die ook doorsijpelden naar ’t Spijker. Voor ons was dat toch een kleine revolutie. Tijdens mijn laatste jaar waren we er in geslaagd om de oprichting van een leerlingenraad en aanstelling van een klasverantwoordelijke te verkrijgen. Dat was toen een belangrijke stap om leerlingen wat inspraak te geven in het schoolleven.
Meisjeschiro
Na mijn middelbaar vond ik niet zo gemakkelijk een job, tot ik een tip kreeg om te solliciteren bij de Regie der Posterijen en daar werd ik tijdelijk aangenomen. Toevallig kwam er wat later een examen voor ‘opsteller aan de Staat’. Ik was geslaagd en kon blijven werken in het postkantoor op de Groenplaats in Antwerpen. Snel volgde een vaste benoeming waarna ik mocht beginnen als opsteller bij de gewestelijke directie, ook in Antwerpen.
Ondertussen werd ik een koppel met Louis Van Bavel, later mijn echtgenoot, die ook afkomstig was van Meerle. Hij werkte in de bouw in Hoogstraten als timmerman. In zijn vrije tijd was hij groepsleider van de jongenschiro van Meerle. Er waren al langer plannen om te starten met een meisjeschiro. Zodra ik gestopt was met studeren, kwam pastoor Van Dijck bij ons thuis vragen of ik de meisjeschiro mee wilde opstarten als leidster en daar ben ik op ingegaan. Gelukkig waren mijn ouders akkoord. Zij stonden volledig achter de werking van de jongenschiro, waar al twee van mijn broers lid van waren.
We begonnen met zes enthousiaste leidsters en wilden eerst zien hoe het er bij andere Chirogroepen aan toe ging. We zijn in de leer gegaan bij de Chiromeisjes van Sint Lenaarts en Rijkevorsel. Eind 1969 startte ons avontuur echt. Mère Elia oftewel zuster Ursula Vinkx werd onze proost - de titel ‘volwassen begeleidster’ bestond toen nog niet - en ik werd groepsleidster.
Chirogevoel
Dit werd voor mij een heel belangrijke periode in mijn leven, omdat ik daar vaardigheden heb geleerd die ik voor de rest van mijn leven mee zou dragen: basisvorming, verantwoordelijkheidszin, inzet en een breed sociaal gevoel.
Alles verliep eigenlijk vlot en volgens de regels van de grote chirobeweging. Na een proefkamp van enkele dagen in 1970 mochten we een jaar later ons eerste groot bivak organiseren. Met 105 meisjes gingen we 10 dagen op kamp in Herselt. Onvergetelijk! En dat chirogevoel is altijd gebleven.
Toen we tijdens de feestelijke viering van 50 jaar Chiro Sint Lutgart in Meerle met de toenmalige eerste leidingsploeg meevierden, waren we allemaal een beetje trots dat we samen voor een stevige basis hadden gezorgd, waarop vele generaties leidsters hebben verder gebouwd.
Voor de kost
In 1972 trouwden Louis en ik en moesten we allebei stoppen als chiroleider en -leidster. We huurden een appartement in de Markwijk in Minderhout, toen de eerste sociale verkavelingswijk in het Hoogstraatse. We voelden er ons onmiddellijk thuis en kochten het voorlaatste nog beschikbare stuk bouwgrond. Zo’n jaar later konden we verhuizen naar onze nieuwe woning, waar ik nu nog altijd graag woon.
Het was in die jaren gebruikelijk dat de man voor de kost zorgde en dus was het aanvankelijk de bedoeling dat ik maar een paar jaar in Antwerpen zou gaan werken, tot we er financieel wat beter voor zouden staan. Maar die paar jaar is uitgelopen tot aan mijn pensioen. Na tien jaar in de bouw is Louis ook bij de Post gaan werken in de onderhoudsdienst. We hebben nadien samen 30 jaar naar Antwerpen gependeld met de auto.
Enkele jaren na onze trouw is Louis bestuurslid geworden van de KWB. Hij had ook dat ‘verenigingsbloed’ in zich. Zelf was ik toen ik nog in Meerle woonde, enkele jaren bij de toneelbond. Daar speelden we ‘grote stukken’ en bonte avonden. In Minderhout heb ik nadien mee ‘sketches’ gespeeld bij de Vrouwengilde en amateurtoneel met KAV en KWB, met telkens een volle zaal.
Bezige bij
Nu ben ik nog KWB-lid en help met plezier bij de Kapellekensloop, de Kapellekenswandeling en de fiets-4-daagse, meestal bij de inschrijvingen of de drankbonnenverkoop. Jaren geleden begonnen we met de KWB quiz. Ik was betrokken bij het opstellen van de quiz en zit nu nog in de jury. Ik ga nog altijd graag met het KWB-team ergens quizzen. Bij het ‘feestcomité’, een tijdelijke parochiale vereniging, organiseerde ik de dorpsquiz mee, evenals de meiboomfeesten.
Enkele jaren nadat we getrouwd waren, zijn Louis en ik lid geworden van de Sint Jorisgilde in Minderhout. We hadden een florerende dansgroep en werden in die tijd regelmatig gevraagd voor optredens. We hadden ook uitwisselingen met folkloristische dansgroepen uit Zweden, Oostenrijk en Frankrijk. Dat waren interessante en fijne ervaringen met blijvende herinneringen. Onlangs kreeg ik een ereteken voor 50 jaar lidmaatschap van de gilde.
Ik zal wel een bezige bij zijn, zeker…? Want sinds een aantal jaren ben ik bestuurslid van FERM en lid van Okra in Minderhout. In Hoogstraten doe ik af en toe kerkwacht in de Sint Katharinakerk.
In januari 2017 is Louis gestorven, na een slepende ziekte van 3,5 jaar. Mijn enige zus Chris was 6 weken vroeger overleden, ook kanker. Dat waren zware tijden. Louis en ons Chris waren mijn maatjes, mijn vertrouwenspersonen. Ik mis hen allebei heel erg. Gelukkig woont onze zoon Dries ook in Minderhout met zijn partner Lief en hun zoon Mathise, mijn dierbare kleinzoon…
Etienne en Louis
Hoogstraten in Groenten & Bloemen is mijn grootste hobby geworden, een echt passie. Ik kende Annie Vlaminckx van bij de gilde en zij was toenmalig bestuurslid van de VVV Hoogstraten. Ze introduceerde me in 2000 bij de VVV, waar zij zich inzette voor Groenten & Bloemen. Zo raakte ik vanaf 2001 betrokken bij de organisatie ervan. Ik was daar dus niet van bij het echte begin bij betrokken.
Etienne Van Nyen, overleden op 24 april 2024 en Louis Geerts namen toen het initiatief, samen met het stadsbestuur en Guy Rigouts, voorzitter van de VVV, om heel het gebeuren vooral door en met mensen van de fusie Hoogstraten te organiseren. Een aantal jaren waren er medewerkers vanuit elk deeldorp.
Etienne was de ontwerper en bloemenkunstenaar. Louis bekommerde zich meer om de technische kant, maar kende ook veel van bloemen en planten. Hij wist waar wij sommige bruikbare planten konden vinden en vond de mooiste plaatsen om stukken op te stellen. Etienne en
Louis werkten nauw samen en werden goede vrienden. Het was aangenaam werken met hen en met Magd, de vrouw van Etienne die altijd erg betrokken was.
Bloemschikken heb ik nooit echt gedaan, want ik ben daar niet zo handig in. Tijdens de eerste edities zorgden we voor koffie en koekjes, stilaan groeide dat uit tot een echte catering. Linda en Tin van de Dienst Toerisme bezorgden mij de namen van de vrijwilligers van de twee eerste jaren. Ik was administratief werk gewoon en ben dan begonnen met de gegevens van alle medewerkers te noteren. Dat was nodig voor de verzekering en zo konden we ook de vrijwilligers persoonlijk aanschrijven.
Kerngroep
Na 12 jaar stopte Etienne als ontwerper. Tom De Houwer werd dan aangetrokken als ontwerper en sindsdien is hij de creatieve coördinator, ook bij de 25ste editie dit jaar. De laatste jaren heeft Tom een internationaal ontwerpersteam samengesteld met zijn Masterclass-studenten. Zo krijgen deze de kans om mee te werken aan een grote tentoonstelling met veel bezoekers.
In 2020 werd Ann Leemans door het stadsbestuur voor enkele jaren aangesteld als projectcoördinator. Ann heeft wat meer structuur gebracht in Groenten & Bloemen. Ook digitaal heeft ze goed werk geleverd. Ik mocht nauw samenwerken met haar en heb heel wat opgestoken op organisatorisch, digitaal en sociaal vlak. Alweer een fijne samenwerking die ik koester…
Sinds vorig jaar is Dieth Leys projectcoordinator. Dieth werkt bij Visit Hoogstraten, de toeristische dienst van de stad. Wij werken als team efficiënt samen en kunnen rekenen op elkaar.
De kerngroep van de VVV die instaat voor de organisatie van Groenten & Bloemen telt verschillende leden. Guy Rigouts is voorzitter van de VVV. Hij stelt zijn ervaring en kennis ten dienste van het evenement, leidt vergaderingen, maakt principiële afspraken, is woordvoerder en zorgt voor de onontbeerlijke sponsoring.
Gust Goetschalckx nam de rol van Louis Geerts grotendeels over, hij verzorgt de technische aspecten (waar hij vroeger al bij betrokken was als werknemer van de stad). Det De Vrij en Chris Lenaerts verzorgen de catering en helpen mee aan het uitwerken van de creaties. En zelf hou ik me vooral bezig met de vrijwilligerswerking, al is dat eigenlijk veel breder.
Overleggen
Er is heel wat overleg en coördinatie nodig voor zulk evenement. We beginnen in februari/maart met een overleg met de VVV-kerngroep. Daarna volgt een vergadering met het stadsbestuur en -medewerkers. We vragen of de hoofdsponsors ons blijven steunen voor de volgende editie - dat zijn Coöperatie Hoogstraten, Impuls Media en VITO. Het stadsbestuur en de stadsdiensten verlenen ons logistieke en financiële ondersteuning. Gelukkig zijn er ook nog veel andere sponsors voor materialen, verlichting en de catering.
Vervolgens is er de startvergadering met afgevaardigden van de stad en de VVV, de projectcoördinator, de ontwerper, verschillende partners zoals de Coöperatie, politie en Unizo. Nadien worden voorbereidingen getroffen voor de catering en praktische afspraken gemaakt met de Coöperatie Hoogstraten.
Tijdens deze werkzaamheden zijn Tom en zijn ontwerpersteam al bezig aan hun designs in overleg met Gust. Zo kunnen de stadsdiensten en VITO voor de vakantieperiode werken aan de frames.
Intussen bezorg ik de vrijwilligers algemene informatie en belangrijke data. Tijdens de eerste vrijwilligersbijeenkomst in augustus geeft Tom De Houwer van elk ontwerp een beschrijving met een tekening, het idee achter het design en de te gebruiken materialen en kleuren. De vrijwilligers luisteren hier aandachtig naar, verdelen zich in groepjes die dan om beurt één of meerdere creaties kiezen die zij samen willen uitwerken onder leiding van de ontwerper.
De werkweek
Wij noemen de week voor Groenten & Bloemen “de werkweek”. Maandag zetten we de frames en de materialen klaar in de coöperatie. Die stelt ons gratis vier koelcellen ter beschikking: een cel als opslagplaats van het groenmateriaal en de bloemen, twee cellen om aan de stukken te werken en de vierde cel wordt ingericht als cafetaria.
Van dinsdag tot donderdag werkt elke groep full time aan de opbouw van hun gekozen stukken. Wij werken vooral overdag, waardoor de gemiddelde leeftijd iets hoger ligt, al zijn er vrijwilligers van 15 tot 90 jaar.
In de cafetaria voorzien we tafels en stoelen, een warmwaterbak voor de vuile handen, handdoeken, een EHBO-stand, afvalcontainers, een buffet, enz. Ik probeer dat zo goed mogelijk te coördineren, nieuwe vrijwilligers op te vangen en de administratie bij te houden.
Van donderdag op vrijdag worden ’s nachts de werkstukken naar het centrum van Hoogstraten gebracht waar ze op vrijdag worden afgewerkt.
Vrijdagavond wordt de tentoonstelling ingewandeld, gevolgd door de officiële opening. Het stadsbestuur biedt aan genodigden en vrijwilligers een receptie aan.
Enthousiasme
Van zaterdag tot en met maandag kan de tentoonstelling dan gratis bezocht worden. Wij vullen folders aan, tellen de bezoekers, houden een oogje in ’t zeil en hopen dat er geen beschadigingen worden aangebracht. Soms moeten we een paar vrijwilligers optrommelen om herstellingen te doen of om water bij te vullen.
Van maandag op dinsdag worden alle tentoongestelde creaties terug naar de coöperatie gereden. Op dinsdag worden de bloemstukken afgebroken, herbruikbare materialen gerecupereerd en de werkplaatsen in de coöperatie en het stadscentrum opgeruimd.
Nadien worden notities bijgewerkt, volgen evaluaties met de VVV-kerngroep, de ontwerper, de stadsdiensten en de partners. Eind november nodigen we de vrijwilligers nog eens uit voor een dankbijeenkomst, een nababbel en een fotoreportage van onze huisfotograaf Fons. En dan nemen we enkele maanden rust om in februari opnieuw vol enthousiasme te beginnen...!
Ik mag terugkijken op een behoorlijk lange staat van dienst. Het was tijd om de fakkel beetje bij beetje door te geven. Martine Verlinden uit Hoogstraten kwam vorig jaar voor ‘t eerst helpen als vrijwilligster. Zij werkt nu met mij samen en vangt een deel van het administratieve werk op. Maar hopelijk kan ik zelf nog een tijd meedraaien, want ik doe dat graag.
Op 24 april 2024 overleed bloemenkunstenaar Etienne Van Nyen. In ons juninummer brachten we een in memoriam ‘Denkend aan Etienne Van Nyen’ op pagina 44.
