Demir kucukaydin - Dergi girisimi belgeleri by Demir Kücükaydin

Demir Küçükaydın Dergi Girişimi Belgeleri (2004 -2005) 1

Yayınları

Dergi Girişimi Belgeleri (2004-2005) Demir Küçükaydın Birinci Sürüm Ağustos 2013

Dijital Yayınlar İndir – Oku – Okut - Çoğalt – Dağıt

Bu kitap Köxüz sitesinin dijital yayınıdır. Kar amacı olmadan, okumak ve okutmak için, indirmek, dijital olarak basmak ve dağıtmak serbesttir. Alıntılarda kaynak gösterilmesi dilenir.

Yayınları

Dergi Girişimi ÇALIŞMALARININ belgeleri (2004 Ortası ile 2005 başı Arası) Sunuş ...................................................................................................................................... 8 Steinkimen Toplantısı............................................................................................................. 9 23. 08. 2004 - Steinkimen Toplantısına Davet Mektubu ................................................... 9 1) Türkiye’de Ortadoğu ve Türkiye’ye yönelik, devrimci ve demokratik bir programı savunan bir politik dergi projesi. .................................................................................. 10 2)Avrupa’da Sosyalist Hedeflere Yönelik Bir Teorik, Politik ve Örgütsel Girişim .... 14 3) Sosyalizm ve Tarihsel Maddecilikle İlgili Site ve Dergi Projesi ............................. 17 24. 08. 2004 – Toplantıya Davet’e Ek Bilgi .................................................................... 18 24. 08. 2004 - Açılım’ın Gerçek Hikayesinin Belgeleri’ni Sunuş ................................... 19 09. 10. 2004 - 3-5 Eylül 2004 Steinkimen Toplantısı Raporu ......................................... 19 Hazırlık: ........................................................................................................................ 20 Toplantı: ....................................................................................................................... 21 Sonuç: ........................................................................................................................... 24 Steinkimen Sonrası Gelişmeler ............................................................................................ 24 09. 09. 2004 – Yazarlık veya Dergi Girişimciliği Önerilenlerle Yazışmalar ................... 24 Pınar Selek İle Yazışmalar: .......................................................................................... 25 Pınar Seleğe mektup: ................................................................................................ 25 Pınar Seleğin Cevabı: ............................................................................................... 25 Pınar Seleğin Cevabına Cevap: ................................................................................ 26 Pınar Seleğe Ekstra Mektup: .................................................................................... 26 Pınar Seleğe ilişkin not:........................................................................................... 29 Haluk Gerger ile Yazışmalar ........................................................................................ 30 Haluk Gerger’e Mektup ........................................................................................... 30 Gerger’in Cevabı: ..................................................................................................... 31 Gerger’in Mektubuna Cevap: ................................................................................... 33 Gerger’in İkinci Cevabı: ........................................................................................... 36 Nail Satılgan İle Yazışmalar ........................................................................................ 36 Satılgan’a İlk Mektup: .............................................................................................. 36

Nail Satılgan’ın Cevabı: ........................................................................................... 40 Nail satılgan’a İkinci Mektup:.................................................................................. 41 Ragıp Zarakolu’na Yazılan Mektuplar ......................................................................... 42 Zarakolu’na Önceden Yazılmış Bir mektup: ........................................................... 42 Zarakolu’na Birinci mektup: .................................................................................... 43 Zarakolu’na İkinci Mektup: ..................................................................................... 44 12. 09. 2004 - Kiraz Biçici Hakkında Bilgi...................................................................... 45 KİRAZ BİÇİCİ: Umutsuzluğu Coşkuya Çevirmek ................................................. 45 KİRAZ BİÇİCİ: 1 Eylül ve Gerçek Dostlar ............................................................. 47 KİRAZ BİÇİCİ: Daha Çok Hayal Kırıklığına Uğrayacaksınız! .............................. 50 KİRAZ BİÇİCİ: Zina Tartışması ve gösterdikleri ................................................... 52 12. 09. 2004 - Kiraz Biçici’yle Mektuplaşmalar .............................................................. 54 12. 09. 2004 - Kiraz Biçici’ye mektup ......................................................................... 54 16. 09. 2004 - Kiraz Biçici’nin Cevabı ........................................................................ 55 16. 09. 2004 – Kiraz Biçici’ye Cevap .......................................................................... 56 19. 09. 2004 – Gelişmeler Hakkında Rapor ..................................................................... 57 14. 10. 2004 – Ragıp zarakolu’nun Cevabı ...................................................................... 58 14. 10. 2004 – Pınar seleğe belgelerin Yollanışı .............................................................. 58 15. 10. 2004 – Ankara Toplantısı Raporu ........................................................................ 59 PINAR VE AHMETLERLE GÖRÜŞMELERİN BAŞLAMASI........................................ 60 18. 10. 2004 - Pınar seleğin Cevabı ................................................................................. 60 25. 10. 2004 - Ahmet’in mektubu .................................................................................... 60 25. 10. 2004 – Ahmet’in Mektubuna Cevap .................................................................... 60 28. 10. 2004 - Ahmet ve Pınar’a Tohlantı Öncesi Acil Mektup ...................................... 61 29. 10. 2004 - Ahmet’in Mektubu .................................................................................... 66 29. 10. 2004 - Ahmet’e Cevap ......................................................................................... 66 29. 10. 2004 – Orhan’ın Pınar ve Ahmatle toplantı Hakkında Notları ............................ 67 01. 11. 2004 – Pınar Seleğe Gazete Konusunda Mektup ................................................. 69 02. 11. 2004 – Ahmet’in Toplantı Değerlendirmesi ........................................................ 74 02. 11. 2004 – Selek’ten Mektup ..................................................................................... 77 02. 11. 2004 – Ahmet’e Mektup ...................................................................................... 78 02. 11. 2994 – Selma’ya Mektup ..................................................................................... 79 Ülkede Özgür Gündem’e Destek İçin Yazışmalar ............................................................... 81 05. 11. 2004 – Pınar’a Mektup ......................................................................................... 81 05. 11. 2004 – Latife’ye Mektup ...................................................................................... 82 05. 11. 2004 – Emre Taki’ye Mektup .............................................................................. 82

05. 11. 2004 – Armağan Karal’a Mektup......................................................................... 83 05. 11. 2004 – Ulus Irkad’a Mektup ................................................................................ 85 07. 11. 2004 – Pınar Seleğe Aktarılan Cevaplar .............................................................. 87 Latife’nin Cevabı .......................................................................................................... 87 Armağan Karal’ın cevabı ............................................................................................. 87 07. 11. 2004 – Pınar Seleğe Danışma............................................................................... 87 GEC KALMIS OZUR .................................................................................................. 88 08. 11. 2004 – Pınar’a Obdusmanlık Konusunda Öneri .................................................. 89 08. 11. 2004 – Dergi Destekleyicilerine Rapor ................................................................ 90 Ek: Pinar Selegin bu gunku yazisindan karsilastigi gucluklerle ilgili olabilecek bir bolum:........................................................................................................................... 92 08. 11. 2004 – Ulus Irkad’ın Cevabı ................................................................................ 92 08. 11. 2004 - Pınar Seleğin Cevabı ................................................................................. 93 08. 11. 2004 – Pınar Seleğe Mektup ................................................................................ 94 08. 11. 2004 – Pınar’ın Cevabı ......................................................................................... 95 08. 11. 2004 – Pınar’a İnternet Sayfasıyla İlgili Öneri .................................................... 95 Eleştiri ve Gerilim ................................................................................................................ 96 10. 11. 2004 – Pınar ve Ahmet’in Yaklaşımlarına Eleştiri .............................................. 96 11. 11. 2004 - Pınar, Ahmet ve Dergi Projesindeki Arkadaşlara (devam – 2) ............... 110 11. 11. 2004 – Salı - Hamburg Toplantısı Raporu ......................................................... 115 11. 11. 2004 - Ahmet ve Pınar’a Özel mektup ............................................................... 117 12. 11. 2004 – Pınar’a Gazetenin İnternet Sayfası Hakkında Öneri .............................. 120 14. 11. 2004 – Polemik Yapmak .................................................................................... 123 Polemik Yapmak Ya da Unutulmuş Bir Politik Kültürün İzlerinin Ardında ............. 123 21. 11. 2004 – Ahmet’in Mektubu ................................................................................. 129 21. 11. 2004 – Ahmet’e Mektup .................................................................................... 133 24. 11. 2004 – Orhan’ın İstanbul’daki Toplantı Raporu ................................................ 134 27. 11. 2004 - Hamburg Toplantı Sonuçları.................................................................. 136 Gazete’de Sansür ................................................................................................................ 139 15. 11. 2004 – Pınar’a Sansür’ü Haber Veren Mektup .................................................. 139 Ülkede Özgür Gündem Gazetesi Redaksiyonuna, ..................................................... 139 16. 11. 2004 - Gazeteyle Yazışmalar ve Bunlar hakkında Deniz’e Mektup .................. 145 Gazetenin Görevlisinden Mektup............................................................................... 147 Gazete Görevlisine Mektup ........................................................................................ 148 Gazete Görevlisinden Cevap ...................................................................................... 149 Gazete Görevlisine Cevap .......................................................................................... 150 İki Yayın İçin İşbirliği Çerçevesinde Çalışmalar ............................................................... 151

27. 11. 2004 - Yazı Kuruluna Önerilen İsimler Hakkında Bilgi .................................... 151 Sefik Beyaz: ............................................................................................................... 151 Necdet Ipekyuz:.......................................................................................................... 152 Bu da Oral Çalışlar'ın bir haberi:............................................................................ 155 Remziye Arslan .......................................................................................................... 156 28. 11. 2004 – 23 Kasım Toplartısı Notları Dolayısıyla Bazı Sorular ........................... 156 Deniz’in Yazısı:.......................................................................................................... 162 Orhan’ın Yazısı: ......................................................................................................... 163 Dergi Projesindekiler Arasında Tartışmalar ....................................................................... 165 29. 11. 2004 – Cem’in Eleştirileri .................................................................................. 165 30. 11. 2004 – Cem’in Görüşleri Hakkında ................................................................... 167 30. 11. 2004 – Cem’in Cevabı........................................................................................ 169 01. 12. 2004 – Demir’in Cem’e Cevabı ......................................................................... 170 02. 12. 2004 – Tolga’nın Eleştirileri .............................................................................. 176 02. 12. 2004 – Tolga’nın Eleştirileri’ne Cevap .............................................................. 176 04. 12. 2004 - Deniz’in Cevabı ...................................................................................... 182 03. 12. 2004 - Orhan Gün’ün Cevabı ............................................................................. 183 04. 12. 2004 – Tartışmalar Üzerine Demir’in Yolladığı Metinler ................................. 186 SOSYAL ANLAMLI ASKERCİL TAKTİK ELEMANLARI ................................. 187 OBJEKTİF STRATEJİ - SÜBJEKTİF TAKTİK................................................... 187 TAKTİK BİÇİMLERİ............................................................................................ 188 TAARRUZ ............................................................................................................. 189 TAKTİK GÜZEL SANATINDA : YARATICI HÜRLÜK ve KİŞİLİKLİ BİLİM ................................................................................................................................ 191 KLASİK ANLAMIYLA STRATEJİ VE TAKTİK NEDİR? .................................... 198 STRATEJİ NEDİR? ............................................................................................... 198 STRATEJİ GÜDÜMÜ NEDİR? ............................................................................ 199 STRATEJİ GÜDÜMÜ NASIL KULLANILIR? ................................................... 201 STRATEJİ İLE TAKTİĞİN : (İLİŞKİ - ÇELİŞKİ) LERİ ..................................... 203 STRATEJİ İÇİNDE TAKTİK NEDİR? ................................................................ 205 TAKTİK İÇİNDE TAKTİK NEDİR? .................................................................... 207 SOSYAL TAKTİKTE DÖVÜŞ VE ÖRGÜTÜN PAROLA VE BİÇİMLERİ NEDİR? .................................................................................................................. 209 TAKTİK GÜDÜMÜ NEDİR? ............................................................................... 212 M. D. D. Zortlamasının Doğuşu ................................................................................ 215 AYRIM I. ............................................................................................................... 215

05-12-2004 - Yön Gibi Bir Dergi ............................................................................... 220 YÖN ....................................................................................................................... 221 Çalışmaların ve Girişimlerin Son Durumu ......................................................................... 230 10. 01. 2005 – Bir Durum Değerlendirmesi ................................................................... 230 19. 01. 2005 – Hamburg Toplantısı Raporu ................................................................... 238 İnternette Yayına Başlama Konusu: ........................................................................... 238 Sempozyum Konusu: ................................................................................................. 239 Kitap Konusu: ............................................................................................................ 239 Erkan’ın mektubu: ...................................................................................................... 240 Hüseyin Kiy’ın yazısı: ................................................................................................ 241 Sempozyum Konusunda Yazışmalar.................................................................................. 242 15. 11. 2004 – Gerger’e Mektup .................................................................................... 243 15. 11. 2004 – Tanıl Bora’ya Mektup ............................................................................ 244 15. 11. 2004 – Ragıp Zarakolu’na Mektup .................................................................... 244 15. 11. 2004 – Ertuğrul Kürkçü’ye Mektup ................................................................... 245 15. 11. 2004 – Aydın Çubukçu’ya Mektup .................................................................... 245 15. 11. 2004 - Nail Satılgan’a Mektup ........................................................................... 246 15. 11. 2004 – Haluk Gerger’in Cevapları ..................................................................... 247 15. 11. 2004 – Ertuğrul Kürkçü’nün Cevabı .................................................................. 247 22. 11. 2004 – Tanıl Bora’nın Cevabı ............................................................................ 247 27. 11. 2004 – Tüm katılacaklara Bildirilen Sempozyum’a İlişkin Kesin Bilgiler ........ 248 27. 11. 2004 – Haluk Gerger’in Onayı ve Konusu......................................................... 250 02. 12. 2004 - Nail Satılgan’ın Cevabı ........................................................................... 251 07. 122004 – Nali Satılgan’a Cevap............................................................................... 252 12. 12. 2204 – Ragıp Zarakolu’nun Onayı ..................................................................... 253 15. 12. 2004 – Recep Maraşlı’nın Son Cevabı ............................................................... 253 15. 12. 2004 – Maraşlı’ya Cevap ................................................................................... 254

Sunuş Daha önce Dergi girişimindeki ilk dönemin belgelerini “Açılımın Gerçek Hikayesinin Belgeleri” başlığı altında derlemiştim. Bu sefer de, 2004 Yaz aylarında başlayan yeniden girişimin 2005 yılı başına kadar olan döneminin belgelerini bir araya topladım. Bu derlemeyi yapmak için bu kadar zaman ve enerji harcamamın nedeni şu: Birincisi, şöyle geçmişte yapılanları yeniden bir gözden geçirmek, genel gidiş hakkında kuş bakışı bir fikir sahibi olmak. Bir diğeri ise, dergi çalışmalarına ilerde yeni katılacakların aynı yollardan bir daha geçip, Amerika’yı yeniden ve yeniden keşfetme durumunda olmamaları için onlara yaşananların derli toplu belgelerini sunmak. Bu aynı zamanda bu girişimin amaçlarının ve yöntemlerinin daha iyi kavranmasını da sağlar elbette. Bundan sonra en azından birisi böyle belgeleri derleyip altı ayda bir veya önemli dönüm noktalarında onları derli toplu sunsa çok iyi olur. Demir Küçükaydın 21 Ocak 2005 Cuma

Steinkimen Toplantısı 23. 08. 2004 - Steinkimen Toplantısına Davet Mektubu Bazı Yayın Projeleri İçin Bir Hafta Sonu Toplantısına Davet Değerli Arkadaşlar, Bir çok arkadaşın bildiği gibi, Steinkimen yakınlarında bir yerde, Orhan Çalışır arkadaşın sağladığı, daha önceden genellikle Köxüz için değerlendirilen, bir hafta sonu semineri yapma olanağı bulunmaktadır. Bu olanak, Köxüz’ün yayınına son verişinden beri, genellikle bir araya gelmek ve şehirden uzak bir hafta sonu geçirmek için kullanılıyordu. Bu arada benim de içlerinde yer aldığım bazı teorik ve politik yayın girişimleri vardı. Bu girişimlerde yer alanlar olarak biz de bazı toplantılar yapma gereğini duyuyorduk. Bu durumda, bu toplantı olanağını, söz konusu politik ve teorik yayın girişimleri için değerlendirmenin yerinde olacağı düşüncesiyle, 3-4-5 Eylül 2004 tarihine gelen hafta sonu semineri olanağına, bu girişimlerle ilgili toplantılar yapmak üzere talip olduk ve talebimiz kabul edildi. Şimdi, aşağı yukarı iki hafta sonra, 3-4-5 Eylül 2004 tarihinde, aşağıda açıklayacağım projelerle ilgili olarak, Steinkimen’de hafta sonu toplantıları yapılacaktır. Eğer projelere ilgi duyuyor ve yaklaşımlara katılıyorsanız, toplantılara katılmanızı dileriz. Ve tabii katılmak isterseniz, gidiş ve kalma sorunlarının rasyonel çözümü için önceden bildirmenizi dileriz. Bunun için, Orhan Çalışır’a, Demir Küçükaydın’a, Hamburgerler veya Koxuz mail gruplarına birer mail yollamanız yeter. Ayrıca elbet Küçkaydın veya Çalışır’a telefonla da bildirebilirsiniz. Adres ve numaralar söyle: Orhan Çalışır: Mail: calisir@gmx. net Tel: 0173 – 21 58 222 Demir Küçükaydın: Mail: demir@demirden-kapilar. net Tel: 0172 – 45 83 160 Hamburgerler Mail Grubu: hamburgerler@yahoogroups. com Köxüz Mail Grubu: köxüz@yahoogroups. com

Projeler: Önce projelerle ilgili kısa bir açıklama. Birbirinden bağımsız olarak, ama birbirleriyle içten bağıntılı üç proje bulunmaktadır. Yani biçimsel olarak, projeler birbirinden bağımsızdır ve birinde yer alanın diğerlerinde de yer alması gibi bir zorunluluk yoktur. Ama yapılmak istenenlerin içeriği göz önüne alındığında, projeler aynı zamanda birbirlerini tamamlayıcı bir karaktere de sahiptir. Şunu da belirtmeye ayrıca gerek yok ki, görüşmelerde bu projeler değiştirilebilir, yeni projeler eklenebilir veya birleştirilebilir. Bu üç proje kisaca şunlar: 1) Türkiye’de Ortadoğu ve Türkiye’ye yönelik, devrimci ve demokratik bir programı savunan bir politik dergi projesi. 2) Avrupa’da Avrupalılığa yani ulusların ve ulusçuluğun kendisine karşı mücadeleyi merkeze alıp, kapitalizm karşısında başka bir uygarlığı savunmaya ve böyle bir programı geliştirmeye yönelik, hem teorik hem de politik karakterli bir yayın projesi. Bunun bugün özellikle Almanya’daki bazı girişimlerle ilişkilendirilmesi işbirliği. 3) İnternet’te Türkçe’de Tarihsel Maddeciliğin, yani Marksizmin ve sosyalist hareketin temel metinlerinin toplandığı; yeni metinlerin sunulduğu, bir başvuru ve arşiv işlevi görecek bir site ve eğer mümkünse, Tarihsel Maddecilik ve Sosyalizmin Sorunlarını tartışmak üzere ilk elde internette ve ilerde basılı olmayı hedefleyen bir teorik yayın projesi. Aşağıda bu üç projeyle ilgili olarak, bundan önce yapılanlar ve içeriklerine ilişkin açıklamalar bulunmaktadır. . 1) Türkiye’de Ortadoğu ve Türkiye’ye yönelik, devrimci ve demokratik bir programı savunan bir politik dergi projesi.

Bu dergi projesinin geçmişine ilişkin kısa bilgi: Bundan bir yıl kadar önce, Türkiye’de, Türk sosyalistlerini, özellikle Kürtlerin uğradığı baskı karşısında milliyetçi bir tavır içinde olmakla eleştiren ve kendileri de yine Türkiye Sosyalist hareketinin içinden bazı arkadaşlar ve İnsan Hakları alanındaki çalışmalarıyla tanınan Eren Keskin bir araya gelerek, Türkiye’de Türk solunun izlediğinden farklı bir tavır izleyecek; Türkiye’deki bürokratik oligarşiye karşı devrimci demokrat bir çizgiyi savunacak ve aynı zamanda, İkinci Cumhuriyetçilere de kapalı olmayacak; Kürtlerin ve diğer ezilen dil, etni ve inançta olanların taleplerine daha angaje; Türk sosyalistlerinin milliyetçiliğini hedef tahtasına oturtacak bir dergi çıkarmaya karar veriyorlar. Gerçi daha sonra daha net ortaya çıktığı gibi, girişimcilerin bir kısmı, daha ziyade Türk solunun milliyetçiliğine karşı mücadeleyi öne çıkaran teorik bir dergi; diğer bir kısmı da politik karakterde ve daha ziyade demokratik mücadeleyi öne çıkaran bir dergi

düşünüyordu. Ama bu bir sorun oluşturmuyor ve bu iki beklentinin uzlaşabileceği bir biçimi kimse de dışlamıyordu. Bu girişim içinde bulunanlar görüşlerimi gerek gazetelerdeki yazılardan gerek internet üzerinden bildiklerinden, daha ilk başından beni de bu girişimden haberdar ettiler ve hem derginin girişimcileri arasında yer almamı ve hem de yazmamı istediler ve ben de bu davete olumlu cevap verdim. Ayrıca yine Türkiye’de yaşayan ve yazılarımı izleyen benzer görüş ve yaklaşımları olan ve mailler aracılığıyla tanıdığım bir iki arkadaşı da bu girişime önerdim ve onlar da bu girişimde yer aldılar. Bu girişimden bağımsız olarak, ben de daha önceden, Türkiye ile bağlarım sınırlı olduğundan ve verili olanaklar içinde bir başlangıç yapmak ve buradan hareketle Türkiye’de bir dergiyi hedeflemek üzere, internetde hem teorik, hem de politik karakterli yayınların hazırlıkları içindeydim ve bu çerçevede, Demokratik-Cumhuriyet, Tarihsel Maddecilik, Kürdistanlı Sosyalist gibi adresleri ve domainleri almış sınırlı olanaklarla bazı deneme ve yoklamalara başlamıştım. Türkiye’de bir dergi çıkarma girişimi olunca ve buna davet edilince, bu girişimlerimi dondurdum ve ilerde belki Türkiye’de çıkacak bu dergi veya başka girişimler için işe yarayabilir diye rolantiye aldım. Türkiye’de çıkacak dergi girişimine katıldığımda, bir çok konunun belirsiz olduğunu, yukarıda ifade ettiğim gibi, derginin işlevleri bakımından oldukça farklı yaklaşımlar (teorik veya politik bir dergi) bulunduğunu gördüm ve hem teorik olarak sağlam bir baz sağlamak hem de politik olarak hedefleri netleştirmek amacıyla, dergi için bir çıkış bildirisi taslağı yazdım. Bu taslağın son biçimi “Ortadoğu İçin Demokrasi Manifestosu” adıyla ilişikte yer alıyor. Ayrıca İnternette şu adreste de bulunabilir: ( http://www. uzaklar. net/html/ortadogu_icin_demokrasi_manife. html ) Bu taslağı yazarken özellikle, stil ve içerik olarak Marks-Engels’in Komünist Manifesto adıyla ünlenen metnine dayandım ve kurguyu o metnin hem benimsenmesi, hem de eleştirisi ve aşılması; ama aynı zamanda bunu demokratik görevlerle kendini sınırlamış bir politik derginin çağrısı biçiminde yazdım. Bu biçim ile hem devrimci ve sosyalist gelenekle bağlar korunuyor, hem de bu gelenekle aktüel politik görevler arasındaki kopmaz ilişki de fiilen gösterilmiş oluyordu. Yazarken özellikle çıkaranların bileşimini göz önüne alındı ve dergide yer alması istenen kesimleri de itmeyecek formülasyonlar yapılmaya çalışıldı. Düşüncem, bu metnin dergi için kendisine baş vurulacak yazarlara aşağı yukarı şöyle bir mektupla iletilmesiydi: “Böyle programatik hedefleri olan bir dergi çıkarmayı düşünüyoruz, bu çağrıda dile getirilen yaklaşımları benimsiyorsanız hem dergi girişiminde yer almaya hem de bu çıkış çağrısını imzalamaya çağırıyoruz. Elbette uslup ve ayrıntı düzeyinde değişiklikler de yapılabilir.

Ama eğer çağrıda dile getirilen görüşleri benimsemiyorsanız, fakat çağrıda dile gelen anlayışla ortaklaşa bir şeyler yapılabileceğini de reddetmiyorsanız; yani bu anlayışta bir dergide yazmak sizin için bir sorun oluşturmuyorsa sizi aramızda bir yazar olarak görmek isteriz. ” Böylece çağrı metninin niteliği devrimci ve demokratik karakterde olduğundan dergi girişimcileri ve imzacılar ister istemez en azından bu nitelikleri taşıyanlardan ve böyle bir politik programı benimseyenlerden; derginin yazar kadrosu ise daha geniş; devrimci demokrasiyle bir arada görünmekten korkmayan liberaller ve ikinci cumhuriyetçilere kadar daha geniş bir kesimden oluşabilecekti. Böyle bir çerçeveyle, Türkiye’deki entelijansiyanın en iyileri böyle bir dergi içinde bir araya gelebilir ve bu bir zamanların Yön dergisinin yapabildiği gibi toplumda bir yeni rüzgar estirebilir; dergi ortaya koyduğu konularla ve yaklaşımıyla gündemi belirleyebilir, paradigma değişikliklerine yol açabilirdi. Ne var ki, girişimcilerin bir kısmı bu çağrı metninde dile gelen anlayışı benimsemedi. Çünkü son duruşmada onların bizzat kendileri de, çağrı metninin kendisiyle mücadeleye çağırdığı; etniye, dile, soya dayanan mlliyetçilik anlayışındaydılar. Metnin tam da yeni, devrimci ve ufuk açıcı yanının, bizzat girişimcilerin bir kısmının anlayışlarıyla uyuşmadığı ortaya çıktı. Bu “bir kısım”, aslında esas olarak iki kişiden oluşmakla birlikte, fiiliyatta bu iki kişi, derginin çıkabilmesi için en önemli ki kişiydi. Biri gerek ismiyle, gerek maddi katkısıyla Eren Keskin’di. Diğeri de derginin pratik işlerini üstlenen Oğuz isimli, Sosyalist Demokrasi Partisi’nden bir arkadaştı. Diğer arkadaşlar metni coşkuyla karşılıyorlardı ama ne isimleri, ne maddi olanakları ne de pratik işleri yapabilme durumları vardı. Ne var ki, metnin kabul edilmemesi doğrudan ve açık bir teorik itirazlar biçiminde olmadı. Çağrı metninde dile gelen anlayışı benimsemeyenler bunu açık bir teorik mücadele biçiminde değil, fiilen işleri durdurarak veya engelleyerek yapma durumunda kaldılar. Bu durumda fiilen dergi girişimcileri arasında iki farklı eğilimin var olduğu ortaya çıkıyordu. Bir yanda ulusu dil, din, etni, tarih vs. ile tanımlamayı reddederek, devrimci ve demokratik bir ulusçuluğa dönerek hem Kürtler ve diğer uluslar üzerindeki baskıya son verme ve hem de ancak bu yaklaşımla ABD’nin Ortadoğu projesine karşı bir alternatif geliştirilebileceğini düşünenler. Ve bu bağlamda, esas vuruş yönünü, 1848 devrimlerinden sonra dünyaya yayılan gerici milliyetçiliğe yöneltenler bulunuyordu ve bu anlayış çağrı metninde ifadesini buluyordu. Diğer yanda, bu gerici milliyetçiliği karşıya almadan, gerici milliyetçiliğin anlayışı içinde, yani ulusları dile, dine, soya, tarihe göre tanımlayan anlayış içinde ezilen ulusların hareketine destek çıkmakla sınırlayanlar bulunuyordu. O zaman da bu arkadaşlara, ayrı yaklaşımlar veri olduğuna göre, isterlerse iki ayrı eğilim

olarak dergiyi yarı yarıya paylaşarak çıkarabileceğimiz söylendi. Tabii başka alternatifler de vardı. Dergiyi eğilimlerden biri istediği gibi çıkarır, diğeri dışardan yazı yazabilirdi en azından bir süre, yarı yolda bırakmamış olmak için. (Bu dönemdeki tartışmalar ilişikte ek bir dosya olarak bilgi ve belge olarak yer alacak. “Açılımın Gerçek Hikayesinin Belgeleri”) Bu önerilere de uzun süre cevap verilmedi ve hiç biri kabul edilmedi. Kanımızca bunun nedeni şuydu: Dergiyi yarı yarıya ortaklaşa çıkardığımız takdirde, Çağrı’nın gerek teorik ve politik niteliğiyle; gerek edebi gücüyle dergiye damgasını vurması kaçınılmaz olduğundan, Çağrı’nın çizgisini benimsemeyenlerin benzer bir teorik ve entelektüel güçle çıkmaları pek mümkün olmadığından, biçimsel olarak her şey eşit olmasına rağmen dergiye çağrıda dile gelen anlayış damgasını vurmuş olacaktı. Bu nedenle iki eğilim olarak ortaklaşa bir dergi teklifine de gelinmiyor ama bu açıktan ifade de edilmiyordu. Böylece aylar geçti. Bu zaman içinde Çağrı’da dile gelen anlayışı benimseyen girişimciler olarak, “madem böyle, biz bu çağrıda dile gelen yaklaşım temelinde bir yayın çıkaramaz mıyız?” düşüncesiyle oynamaya başladık. Çağrı metni gerçekten çok beğeniliyor, ilgi görüyor ve ufuk açıcı oluyordu. ABD’nin Büyük Ortadoğu Projesi’ne karşı biricik alternetif bir proje olduğu görülüyordu. Türk solunun milliyetçiliği yetmiyormuş gibi şimdi Kürdistan’da da müthiş bir savrulma yaşanıyordu. Her şeyin başı olan Teorik bir açılım ve sağlam bir politik program ortaya koyulmuştu fakat gerisinde müthiş zorlanılıyordu. Ne meşhur ve itibarı olan isimler, ne maddi kaynaklar yoktu. Bunları nasıl sağlayabileceğimiz üzerine düşünmeye başladık. İnternet sayfasında bir yayınla başlamak; hem kitap basacak hem de dergiye yardımcı olacak bir yayınevi kurmak; veya bundan bağımsız olarak 5000 € kadar bularak, (ki bunun ilk üç sayıyı finansa edebileceği hesaplanıyor) dergiyi çıkarmaya başlamak ve onun bu ilk güç ile kendini sürdürmeyi sağlamak gibi, bir çok yönde yoklamalar yapmaya başladık. Avrupa’da da bazı arkadaşlara Türkiye’de bir dergi girişimi olduğundan söz etmiş ve kısmen oradaki gelişmeleri aktarmıştım. O zaman da bazı arkadaşlar böyle bir girişimi destekleyeceklerini belirtmişlerdi. Hatta yaz başında toplanıp neler yapılabilir diye görüşelim diyorduk. Ancak aksamalar, araya yaz aylarının girmesi; Türkiye’deki ilk girişime hala bir nokta konmamış olması; Beşikçi Eleştirisi’nin yayınlanması yollarının araştırılması ve yayınlandığı takdirde bunun maddi ve manevi yeni olanaklar sunabileceği ve bu yöndeki girişimlerin sonucunun beklenmesi gibi bir çok nedenle yaz boyunca bir şey yapılamadı. Şimdi artık bunların hepsi aşağı yukarı sonuçlanmış oluyor. Beşikçi Eleştirisi’ni bastırmak mümkün olmuyor. Dolayısıyla kısa vadede oradan bir gelir ve manevi destek beklenemez. Türkiye’deki derginin ilk girişimcilerin ortaklaşa bir dergiye hiçbir şekilde yaklaşmadıkları ve değişen bir şey olmadığı netlik kazandı ve fiilen ilk dergi girişimi noktalanmış oldu. İşte şimdi, bu dergi projesine, ilk girişimde, Çağrı metninde dile gelen programı benimseyenler olarak yeniden girişiyoruz. Elbette, Çağrı metninde dile gerilen programatik yaklaşımı benimsemek, bu derginin

girişimcileri içinde yer almanın asgari koşuludur. Elbette programatik yaklaşım benimsenmekle birlikte, şu veya bu nokta eksik; şu veya bu ifade yanlış ya da belirsiz görülebilir. Bunlar biçimsel sorunlardır. Sorunun özü: ulusun dile, dine, soya, tarihe, etniye göre tanımlanmasının reddedilmesi; devletin bürokratik ve baskıcı bir cihaz olarak tasfiyesi; gerçek iktidarın özgür olarak seçilmiş temsilcilerin elinde bulunmasıdır. Bu elbette, verili durumda, her ikisi de kendini dile, etniye, soya, tarihe göre tanımlayan ulusçuluklar karşısında, politik olarak ezilen ulusun hareketini desteklemeyi dışlamadığı gibi; bu savunulan en demokratik ulusçuluğun bile bu günkü dünyada bir çözüm olmaktan uzak olduğu ve dünya çapındaki apartheit sistemine hizmet ettiğini söylemeyi ve bizzat Orta Doğu için adeta bir minima asgari program gibi savunulan bu demokratik ulusçuluğa karşı programatik ve teorik olarak mücadeleyi de dışlamamaktadır. Eğer, “Çağrı Metni” de denilen, “Ortadoğu İçin Demokrasi Manifestosu”nda dile getirilen programatik ve politik hedefleri benimsiyorsanız, bu hedefler için aynı hedefleri benimseyen başka insanlarla bir araya gelip bir şeyler yapmak, iş ve güç birliği olanaklarını görüşmek istiyorsanız, 3-4-5 Eylül 2004 tarihinde Bremen Oldenburg arasında Steinkimen’deki toplantıya davetlisiniz demektir. 2)Avrupa’da Sosyalist Hedeflere Yönelik Bir Teorik, Politik ve Örgütsel Girişim

Yukarıda anlatılan girişim, Orta Doğu ve Türkiye’de acil sorunlardan hareketle politik mücadeleye bir müdahale, bir giriş çabası olarak da tanımlanabilir: onun esas yönü devrimci demokrasi ve buna denk düşen bir ulusçuluktur. Ne var ki, bu çerçevede kalmak, devrimci demokrat olmaktan başka bir anlama gelmez. Ve son duruşmada ideal bir kapitalizmin koşullarını sağlamak anlamına gelir. Burjuva uygarlığını sorgulamaz bu program soyut olarak, ortaya çıkaracağı dinamikler bir yana bırakılıp kendi başına ele alındığında. Ama dünyanın sorunları çok daha derindir ve aslında burjuva uygarlığını sorgulayan bir program ve hareketi gerektirmektedir: yani ulusun ve hangi biçimde olursa olsun, ulusçuluğun kendisini; burjuva uygarlığının bu var oluş biçimini; onun ardındaki rasyonalizmi; özel, politik ayrımını sorgulayan bir program gerektirmektedir. Bu hem insanlığın bu günkü temel sorunlarına bir çözüm getirir, hem de, o Demokrasi Manifestosu’nda dile getirilen sorunları, geçer ayak, bir yan ürün olarak çözüverir. Zaten sorun bunu yapabilecek olan ileri ve zengin ülkeler işçilerinin bunu istememesi; geri ve zengin ülkeler arasındaki farkın derinliği nedeniyle bunun onların maddi konumlarında bir gerileme anlamına geleceği; buna karşılık, geri ülke işçilerinin ise istese bile bunu yapabilecek durumda olmamasıdır. Komünist Manifesto daha ilk satırlarında, var olan ulusal devletler ile üretici güçlerin gelişmesi arasınadaki çelişkiye basarak ortaya çıkmış; enternasyonalizm bu çelişkinin varlığından hareketle kendi gerekililiğini ortaya koymuştur. Bu başlangıç noktası yanlış değildi, bu gün 150 yıl önce ilk yazıldığından bin kat daha doğrudur da. Ama arada geçen 150 yılın mücadelesi, bunun gerekli ama yetersiz olduğunu;

bunun kapitalizme karşı belki, soyut düzeyde; ekonomi politik düzeyde bir karşı alternatif olduğunu ama; burjuva uygarlığının var oluş biçimi karşısında, bir başka sosyalist uygarlık projesi oluşturma bakımından yetersiz olduğunu; burjuva uygarlığının sınırları dışına çıkamadığını da göstermiştir. Bugün dünyada sosyalist ve işçi hareketinin çökmüşlüğü, aynı zamanda tam da bu zaaftan kaynaklanmaktadır. Bu eksikliğin kaynağında ise, Marksizm’in ulus teorisinin bulunmaması bulunmaktadır. Bir ulus teorisi olmadığı için, Marksizm ve İşçi hareketi; burjuva uygarlığının bu temel var oluş biçimine ve üst yapısına karşı bir program geliştirememiştir. Bir çok Marksist, Marksizmin bur ulus teorisi bulunmadığını söylemiştir. Keza bir çok Marksist sosyalizmin artık aynı zamanda bir uygarlık projesini programlaştırması gerektiğini söylemiş ve bu eksiğe de dikkat çekmiştir. Ama bunlar hep ayrı bağlamlarda ifade edilmiştir ve bu ikisinin bir ve aynı şeyin iki ayrı görünüşü olduğu hemen hiç anlaşılmamıştır. Örneğin, Michael Löwy gibi değerli bir Marksist, bir çok yazısında bir uygarlık projesine olan ihtiyaçtan söz eder, ama bunu genellikle Ekoloji gibi bağlamlarda dile getirir. Keza bir ulus teorisi olmadığını da söyler ama onu bütünüyle ulusçuluğun ulus anlayışı çerçevesinde ifade eder. Bunların bir ve aynı şey olduklarını göremez. Biz de yıllardır bu sorunlarla yüzleşip bir çözüm arayışı içindeydik. Ve gerek Türkçenin sapalığı ve taşralılığı; gerek artık dünyada neredeyse yaratıcı ve canlı bir Marksistler arası tartışma ortamının bulunmaması nedeniyle adeta bu çabalarımızı her türlü tartışma ve diyalog olanağından yoksun olarak sürdürüyorduk. Arada geçen zamanda hiç de küçümsenmeyecek önemli ilerlemeler de sağlamıştık. Örneğin, Ulusçuluğun bu günkü dünyada, fiilen ırk ayrımcısı bir sistemin aracı olması; buna bağlı olarak dünya işçilerinin bölünmüşlüğü ve bizzat bu bölünmüşlüğün bu ırk ayrımcısı sistemi sorgulamayı en azından batı işçileri ve entelijansiyesı için adeta olanaksız kılması; keza ulusal olanla politik olanın bağını koparmanın enternasyonalizmden daha ileri bir anlamı olduğu; enternasyonalizmin ulusçuluğu yeniden yarattığı gibi, sonuçlarda ifadesini bulan bir çok özgün adımlar da atmıştık. Keza ayrı bir uygarlık projesinin gerekliliği ve bununla ulus konusunun ilişkisini de görmüş bulunuyorduk. Ne var ki, bunlar bir tek kavramsal sistem içinde birleşmiş değillerdi. Bu arada özellikle Öcalan’ın kaçırılışından sonra, Kürt hareketine destek vermeye ve Türkiye’ye yönelik çabalar da, esas olarak Orta Doğu İçin Demokrasi Manifestosu’nda ifadesini bulan, özellikle Marksizmin unutulmuş Demokratik Cumhuriyet parolasıyla, bunun unutuluşu ve sosyalist hareketin gerici ulusçuluğa teslim oluş arasındaki ilişkiyi açığa çıkarmak gibi katkılara yol açtıysa da, ona ayırdığımız enerji ve zamanla Tarihsel Maddeciliğin temel ve derin kavramlarına ilişkin geliştirme arayışlarımızı dolayısıyla ayrı bir uygarlık programına ilişkin çabalarımızı belli ölçüde aksattı ve geciktirdi. İsmail Beşikçi’nin Alevilerle ve din ile ilgili bir yazısının eleştirisi, ki bu eleştiriyi de yine onun gerici milliyetçiliği destekleyişi ile din konusundaki tavırları arasındaki bağı göstermek için yapmaya başlamıştık, tekrar Tarihsel Maddeciliğin temel sorunlarına, özellikle din ve ulus teorilerine yoğunlaşmamıza yol açtı ve tam bu noktada, Marksizm’in bir din teorisi olmadığı; bir üstyapılar teorisi olmadığı; tam da bu nedenle bir ulus teorisinin olmadığı;

burjuva dünya görüşünün ve ideolojisinin tam da bu noktadan Marksizm’i esir aldığı; tam da bu nedenle programsızlığa düşüldüğünü gördük. Böylece din, ulus ve üstyapılar teorisinin bir ve aynı teori olması gerektiğini; dolayısıyla farklı bir üstyapı aynı zamanda farklı bir uygarlık anlamına geleceğinden, bunun bir uygarlık programı sorununu çözeceğini de açığa çıkardık. Böylece, sosyalist ve işçi hareketinin hem burjuva uygarlığının etkilerinden ve ideolojisinin kontrolünden çıkmasının; bağımsız bir program ve strateji geliştirmesinin teorik koşulları sağlanmış olmaktadır. Bundan sonra yapılması gereken sadece bunun ayrıntılı olarak farklı durumlarda tekrar tekrar gösterilmesidir. En önemli keşif şöyle özetlenebilir. Din bir üstyapı kurumu; inanç değildir; tümüyle üstyapıdır. Dini bir üstyapı kurumu ve inanç olarak ele almanın kendisi, burjuva ideolojisinin dini tanımlayış biçimidir; böylece kapitalizm öncesinin üstyapısı politik alanın dışına sürülmektedir. Buradan rasyonalizmin de bir din olduğu; bunun bir görünümü olan ulusçuluğu da bir dinin bir görünümü olduğu ortaya çıkmaktadır. Marksizm, dini tam da burjuvazi gibi bir inanç, bir üstyapı kurumu olarak alarak, kendini burjuva uygarlığının ufkuna hapsetmekte ve burjuva dünyasının kavramlarıyla düşünmeye başlamaktadır. Dini tam da bir inanç olarak kavradığı için, yani burjuvazinin dininin, rasyonalizmin kavramlarıyla; nasyonalizmin kavramlarıyla düşündüğü için; bir ulus teorisi geliştirememektedir ve tam da bu nedenle sosyalistler ve işçi hareketi burjuvazinin dininin en büyük yayıcıları olarak ortaya çıkmaktadırlar. Böylece Frankfurt Okulu’ndan Kıvılcımlı’ya Yapısalcılardan Post Modernistlere kadar bütün sosyolojik ve felsefi çabaların sınırlılığı ve somut tarihsel anlamı da ortaya çıkmaktadır. Bütün bunlar aslında burjuva uygarlığının bu din ve rasyonalizm kavramına yönelmiş ama onun temeline yönelememiş eleştiriler olarak ortaya çıkmaktadır. Yani dinin bir üstyapı kurumu; bir inanç değil, bütünüyle üstyapı olduğu; dolayısıyla rasyonalizmin ve ulusçuluğun da; yani özel ve politik ayrımının da bir din olduğu ortaya çıkınca; sosyalizmin üstyapısı, ya da “dini” ne olacak sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu sorunun cevabı da özel, politik ve ekonomik ayrımının ortadan kalkması olarak ortaya çıkmaktadır. Ulusu özel bir sorun olarak ortaya koymak, geçiş dönemine yani “proletarya diktatörlüğü” denen döneme; devletin, dolayısıyla özel ve politik ayrımının kalkması da sınıfsız topluma ve sosyalist bir uygarlığa karşılık düşmektedir. Böylece ilk komünün üstyapısındaki birliğe tekrar ulaşılmaktadır. Dinin tüm üstyapı olması ve ulusçuluğun da bu anlamda din olmasının sonuçları; Marks’ın teorisindeki proletarya diktatörlüğü (geçiş dönemi); sosyalizm (sınıfsız toplum) ve komünizm (işbölümsüz bolluk toplumu) kavramlarıyla da harika bir uyum içinde bulunmaktadır. Böylece: çok kaba bir şemalaştırmayla. Demokratik Devrim = Demokratik cumhuriyet = Kapitalizm = Dil, din etniyi ulusun tanımından atmak. Sosyalist Devrim = Proletarya diktatörlüğü ya da Sosyalist Demokrasi = Politik olanla nasıl tanımlanırsa tanımlansın ulusal olan arasındaki ilişkiyi koparmak = ulusal devletlerin ilgası

(Ama henüz politik olan var. Yani devlet var. Ulusal olanı özel olmaya zorlayan bir diktatörlük olarak var. Proletarya diktatörlüğü: ulusal olanı özel olarak kalmaya zorlamaktır. ) Sosyalizm ya da Komünizmin Alt Aşaması = Devlet yok olmakta, dolayısıyla devlet yok olunca politik yok olduğundan, politik özel ayrımı kalkmakta. Böylece sosyalist uygarlığın programı, özel, politik, ekonomik ayrımlarını ortadan kaldırmak olarak tanımlanabilir. Böylece kapitalist dünyanın tüm üstyapısını sorgulamanın sonsuz geniş olanakları açılmaktadır. Böyle bir teori, program ile işçi hareketinin ve sosyalizmin burjuvaziye karşı tekrar saldırı inisiyatifini; ideolojik inisiyatifi ve üstünlüğü ele alması olanaklı hale gelmektedir. Bu uzun gibi görünen kısa açıklamayı yapmak zorundaydık: çünkü yapılması gereken, bu program temelinde teorik, politik ve örgütsel çabalar için adım atmaktır. Burada kısa olarak açıklanan ve Beşikçi Eleştirisi’nde nispeten daha geniş olarak ele alınan bu yöntem ve programı benimseyenler varsa, bu arkadaşlarla da, ilk elde Almanya’da bu alanda neler yapılabileceği ikinci bir toplantının konusudur. 3) Sosyalizm ve Tarihsel Maddecilikle İlgili Site ve Dergi Projesi

İnternette bir çok kişinin kollaktif ürünü olan bir çok proje gerçekleştirilmektedir. Örneğin Linux sistemi bunlardan biri. Bir çok edebi ve bilimsel eserin belli sitelerde toplanması, temel kaynak kitapların dijitalize edilip herkesin emrine sunulması gibi projeler bulunmaktadır. Bu yönde İngilizce ve Almanca’da epeyce güzel örnekler bulunmaktadır. Örneğin sosyalist ve Marksist klasikler arşivleri gibi. Türkçe’de de yeni yeni bazı siteler oluşuyor. Epeydir Kurtuluş Cephesi adlı sitede, Marksist klasiklerin çoğu bulunabilmekte. Biz Kıvılcımlı sitesinde Kıvılcımlı’nın eserlerini sunuyoruz. Birisi Türk Solu adlı bir site açmış bulunuyor ve orada Türk soluyla ilgili tüm bilgiler, orijinal metinler yavaş yavaş toplanıyor. Biz bir ara bunları Tarihsel Maddecilik adlı bir sitede toplamaya çalıştık ama fizik ve teknik sınırlarımıza tosladığımızdan gerisini getiremedik. Keza Uzaklar adlı bir sitede bir arkadaş genellikle ilginç aktüel teorik metinleri toplayarak okuyuculara sunuyor. Bir süre önce Uzaklar sitesinin yöneticisi olan arkadaşla bir telefon konuşmamız oldu. Bu arkadaş Ortadoğu İçin Demokrasi Manifestosu’nu kendi sitesine de koymuştu ve orada 400 kişinin bu yazıya giriş yaptığını, kendisinin de metni beğendiğini anlatmıştı. Ben de o metinde dile gelen görüşler bağlamında bir dergi girişimi olduğu, bunun için Eylül başında bir toplantı yapacağımızı belirtmiştim ve arkadaş ilgi gösterdi. Bu konuşma bağlamında, Tarihsel Maddecilik sitesini işletemediğimi. Biraz üzerine düşüldüğünde, sürekli aktüalize edildiğinde günde 400 kadar ziyaretçi geldiğini vs. anlatmış ve Uzaklar ile Tarihsel Maddeciliği birleştirerek daha zengin ve canlı bir site kurma üzerine düşünülebileceğinden konuştuk.

Hatta bu vesileyle, başlangıçta dijital olarak sosyalizmin sorunlarını tartışacak; bir teorik dergi bile çıkarılabileceğini konuştuk. Böyle bir site ve dergi konusuna ilgi duyanlar varsa onlarla da bu konuda bir toplantı yapmak düşünülüyor. Ayrıca yine şu sıralar Erdem arkadaş Yeni kısıtlamalara karşı işçi hareketinin içindeki direniş ve haberlerle ilgili bir site kurmuş bulunuyor. Bu yaklaşan toplumsal mücadelelerde çok önemli bir işlev görebilir. Bu site için neler yapılabileceği de bir ayrı toplantı konusu olabilir. Son olarak Köxüz arşivi’ni yine Erdem büyük ölçüde yeniden düzenliyor. Bununla ilgili konuşulacak şeyler ve yapılacak işler ve öneriler olabilir. Bu konu da ayrı bir görüşme konusu olabilir. Hemen görüleceği gibi, bütün bunlar birbirinden ayrı projeler ama aynı zamanda birbirleriyle yakından bağlantılı ve birbirlerinin eksikliklerini tamamlayan projeler. İşte isten bu projelerin hepsine, birine veya ikisine ilgi duyuyorsanız, veya benzeri başka bir projeniz varsa 3-4-5 Eylül tarihleri arasında Steinkimen’e gelmenizi ve tanıdıklarınıza, ilgi duyacaklara bu metni ve girişimleri duyurmanızı dileriz. 23. 08. 2004 demir 24. 08. 2004 – Toplantıya Davet’e Ek Bilgi Merhaba, Dun yolladigim mektupta sozu gecen "Orta Dogu Icin Demokrasi Manifestosu"nu ilisikte yolluyorum. Cikarilmasi dusunulen derginin Burada dile getirilen programi savunmasi dusunulmektedir. Ayrica dunku mektupta sozu gecen bazi site ve yazilarin adresi de soyledir: Ismail Besikci Elestirisi: Besikci'de Kafa Karisikligi: Tersinden Kemalizm veya Alevilik, Din, Ulus, Politika ve Bilim Uzerine http://www. demirden-kapilar. net/kitaplar/besikci. doc Uzaklar Sitesi: http://www. uzaklar. net Bati Trakya Atilim: http://www. batitrakya-atilim. com/ Erdem'in Sendikalar icin Hazirladigi Site:

http://www. firaz. org/ Koxuz Sitesi: http://www. koxuz. net Ayrica toplantiya katilmak isteyenlere, Acilim dergisi cercevesinde yapilmis butun girisim ve tartismalarin toplu dosyasi da yollanacaktir. Bu cagrilari ve girisimleri cevrenizde ilgi duyacaginizi dusundugunuz kisilere iletmenizi de dileriz. Selam ve Saygilar Demir Kucukaydin 24. 08. 2004 24. 08. 2004 - Açılım’ın Gerçek Hikayesinin Belgeleri’ni Sunuş Sunuş Açılım dergisinin çıkmayacağı kesinleşti ve buna bağlı olarak girişimcilerin bir kısmı, Açılım için yazılmış manifesto temelinde ayrı bir dergi çıkarma niyetiyle yeni bir girişim başlatmış bulunuyorlar. Açılım’ı çıkartma girişimi çerçevesinde bir çok tartışmalar ve yazışmalar oldu. Bunların tamamı açılım-haberleşme adlı mail grubu aracılığıyla tüm grişimcilere ulaştı. Bu nedenle bu tartışmalar, aylara yayılmış bir toplantılar serisinin bir protokolü olarak da görülebilir. Bu protokol a incelenip ders çıkarmak için çok zengin bir malzeme de sunmaktadır. Simdi yeni bir girişime başarken, şu eski deneyi bir daha gözden geçirelim ve yenisinde aynı türden yanlışlara olanak vermeyelim düşüncesiyle, bu bir yıllık deneyi gözden geçirirken, bir yan ürün olarak, bütün önemli metinleri bir tek dosya halinde toparladık. Açılım girişiminde yer alan arkadaşlara, girişime son noktayı koyurken, üzerinde tekrar düşünecek bir kaynak olarak bu toplu dosyayı sunuyoruz. En azından bütün tartışmaları ve gelişmeleri; hasılı her şeyi, derli toplu ellerinin altında bulundurabilirler. Bu girişimin bir anısı olarak saklayabilirler. Yeni girişimde yer alacaklara da, girişimin tarihi ve öncesi hakkında daha doğrudan ve net bilgiye sahip olmaları için; benzer hatalardan kaçınabilmeleri için sunulacaktır. 24 Ağustos 2004 Salı Demir Küçükaydın 09. 10. 2004 - 3-5 Eylül 2004 Steinkimen Toplantısı Raporu Stenikimen’de yaptığımız hafta sonu toplantısında bir protokol tutmadık. Bunun yerine hafızama dayanarak hatırladıklarımı ve izlenimlerimi kısaca özetlemeye çalışacağım.

Hazırlık:

Aslında Avrupa’da dergi projesini destekleyebilecekler ile böyle bir toplantıyı yazdan önce yapmayı planlıyorduk ve yazın çoğulun festivallerin olanaklarından yararlanmak ve böylece bazı maddi imkanları yaratabilmek için öyle yapılması da gerekirdi. Ne var ki, uzunca bir süre kesin bir cevabın beklenmesi, o cevap gelmeden bir harekete geçmenin yakışık almayacağı ve yanlış anlaşılabilme olasılığı nedeniyle böyle bir toplantı çağrısı için pek acele etmedim. Bu arada derginin çıkmayacağı kesinleştikten sonra, yazın pek kimseler de burada olmadığından en uygun zaman olarak sonbahar başı ortaya çıktı. Daha önceden böyle bir hafta sonu toplantısı yapma yeri olanağının varlığı da tam denk düştü. Toplantıya dokuz kişi katıldı. Çok ilginç ve olumsuz bir gösterge olarak hiç kadın yoktu. Kadınlar gelecek vaadeden şeyleri içgüdüsel olarak olarak sezerler. En azından bu girişimin böyle bir izlenim uyandırmadığı sonucu çıkarılabilir. Toplantıya katılım olabilecekten de azdı. Bunda henüz yaz sonu olmasının etkisi kısmen varsa da; esas belirleyici nedenin, Kürtler arasında şu sıra Özellikle Avrupa’da ama daha da özellikle Hamburg’ta, Barzani ve Talabani çizgisine doğru gerçekleşen muazzam kayış olduğu kanısındayım. Burası neredeyse Avrupa’daki Barzani ve Talabanicilerin merkezi durumunda. Örneğin PKK’ya yakın duran ve onun kitle örgütlerinde çalışan, beni her zaman öne çıkmaya iten hatta Troçkist bile olduklarını söyleyen iki genç Kürt arkadaş gelmedi. Bu gelmeyiş gerçi bir sürpriz değildi, selam veriş tarzlarındaki değişmelerden falan bu hisseduluyordu. Son zamanlarda sosyalistlere karşı öyle bir rüzgar esmekte ki, buna dayanmak çok güç olup, insanlar ister istemez öne çıkmış bazı kişilerden uzak durmayı yeğliyor. Çünkü insanların bir sürü kişisel ilişkileri de bulunmakta, böyle bir tavır aniden kişisel ilişkilerin dünyasında tecrit olmayı getirir. İnsanların en bilinçlileri bile böyle tecritleri kolay kolay göze alamaz. Hele böyle bir gericilik döneminde, fazla bir teorik birikimi ve politik tecrübesi olmayan insanların, ilişkilerini politik duruşlarına göre belirlemelerini beklemek fazla iyimserlik olur; genellikle kişisel ilişkiler politik duruşların belirlenmesinde daha etkileyici olmakttadır. Şu an ise Kürtler arasında yaygın olan ve hızla güçlenen devrimici demokratik ve sosyalist fikirlere artan bir düşmanlık. Tabii bunu ifade etmek için de Türk sosyalistleri en uygun hedef işlevi görmektedir. Ben de Kürt organlarında yazan ve PKK’nın çizgisini destekleyen son birkaç Türk sosyalistinden biri olduğumdan durum tahmin edilebilir. Hasılı bütün bu nedenlerle çok daha başka bir ideolojik iklimde böyle bir çağrıya ilgi duyabilecek kişiler büyük ölçüde uzak durdu. Keza bazı işleri ve olanaksızlıklar nedeniyle katılamayanların önceliklerinin belirlenmesinde de bu ideolojik atmosferin bir etkisi olmadığı söylenemez. Ancak bunun olumlu bir yanı da, kendiliğinden bir seleksiyon sağlamasıdır. Bu dibe vurmuşluk koşullarında bile bir angajmana girmiş olmak çok önemlidir. Katılanların 5’i Hamburg’tan, ikisi Bremen’den, ikisi Düsseldorf cıvarından.

İki Kürt, bir Batı Trakyalı Türk (“Müslüman” – bunun anlmı aşağıda var!) ve gerisi Türk. Ancak, aslında çoğu Türk veya Kürt asıllı Alman vatandaşı. Katılanların hemen hepsi de ücretli, iş gücünü satarak yaşayan insanlar. Toplantıya beklenenden az katılım ve kadın olmaması belli bir moral bozukluğu yaratmadı değil. Toplantı:

Cuma Akşamı Düsseldorf’tan katılan iki arkadaş, ucuz tren tarifesiyle ancak Cumartesi ögleyin gelebileceklerinden Cuma akşamı toplantı yapılmadı ama gelmiş olan yedi kişiyle sohbet biçiminde bir hazırlık toplantısı yapıldı sayılabilir. Bu konuşmalar özellikle bir arkadaşın (Erkan), Kürtler arasında bu yükselen eğilim tarafından yapılan eleştirileri, bu bağlamda da onların “Kürtlerden Newrozu kurtarmak” gibi ifadeleri eleştirilerini aktarması üzerine, özellikle bu konuda yoğunlaştı. Bu da aslında benim kanımca, o muazzam kayışın yarattığı basıncın bizzat toplantıya da yansımasıydı. Bazı arkadaşlar orada söylenenin doğru olduğunu ama bunun kullanıldığını söylüyorlardı ve bu nedenle öyle ifadelerin çıkarılabileceği fikrini ifade ediyorlardı. Ben de,aksine kalmasının iyi olacağını, söylenenin yanlış olmadığını; herkesi kazanmak diye bir şeyin söz konusu olamayacağı; ayrıca bu günkü durumda ne dersek diyelim, ağzımızla kuş tutsak bile kimseye yaranamayacağımızı; bildiride bütün dil ve etniler arasında ir denge gözetilmeye çalşıldığını vs. ifade ediyordum. Tabii bu konuşmalar daha ziyade iki farklı tez gibi değil de bir düşünce alışverişi biçimindeydi. Ancak tartışmanın esas tonunu veren, Bremen’den gelen Kürt bir arkadaşın (Hüseyin), bu gibi içeriğe ilişkin konularda geri adım atılmaması, bu milliyetçiliğe karşı iyi durulması; Kürt ezilenlerinin böyle sağlam duruşlara ihtiyacı olduğu; ama aydınları falan ürkütmmek için örneğin “manifesto” yerine “bildiri” gibi kelimeler kullanılabileceği; geniş bir katılım sağlamak için biçimsel değişikliklere hazır olunması gerektiği üzerine vurgu yapması oldu. Cumartesi: Cumartesi günü öğleye doğru arkadaşlar geldikten ve yemek yendikten sonra esas tüm katılımlı toplantıya geçildi. Önce herkesin kendini tanıtması ve bu toplantıya niçin geldiği ve ne gibi beklentileri olduğunu anlatması noktasında anlaşıldı. Bunun şu bakımdan da önemi vardı, çünkü toplantı sadece dergi projesiyle ilgili değildi ve İnternet üzerinde yapılabilecek, dergi projesinden bağımsız başka konular da vardı ve bazı katılımcılar sırf bunun için gelmiş olabilirlerdi. Burada tek tek tam hatırlamıyorum ama bu ilk tur sonunda, ortaya çıkan: bir kaç kişi hariç katılımcıların çoğunun biraz gözlemek ve bakalım buradan ne çıkar diye beklemek tavrı içinde olduğuydu. Burada da yine aynı Kürt arkadaşın (Hüseyin), böyle bir dergi gereklidir, bunu desteklemek

gerekir tarzındaki açık tutumu belirleyici oldu. Ayrıca Batı Trakyalı arkadaşın, hepimizin yabancısı olduğu bu konuda anlattıkları (Örneğin Yunan devletinin de tıpkı Türk devletinin Kürtlerin adını anmamak için Azınlık Dili demesi gibi Türkçe yayına Müslümanca demesi. Yunan komünistlerinin bile bunu sorgulamaması. Kendisinin Müslüman değil ateist olduğunu onlara bile kabul ettirememesi vs. ) gerici ulusçuluğun evrensel ve her yerde mücadele edilmesi gereken karakterini gözlere batırdı toplantının atmosferi tamamen değişti. Ondan sonra fiilen, dergi için neler yapılabileceği; nasıl bir dergi olabileceği konusu tartışıldı. Bundan sonra o ilk başlardaki moral bozukluğu ve çekingenlik kayboldu. Angaje bir ruh hali oluştu. (En azından benim gözlemim böyledir, yanılıyor olabilirim. Zaten hafızama dayanarak ve kendi öznel değerlendirmelerini katmaktan da çekinmeyerek yazıyorum bu raporu. ) Bundan sonra kimlere mürecaat edildiğini, bu mektupları ve bunlara gelmiş cevapları okudum. Sadece Pınar Selek’ten teklifi ilginç bulduğu, şimdi zamanı olmadığı ama en kısa zamanda okuyup cevaplayacağı tarzında gelen mektup ile Nail Satılgan’dan gelen cevaplar okundu. (Bu mektuplaşmaları ayrıca yollayacağımdan burada tekrar aktarmıyorum. Toplantı olduğu sıra Haluk Gerger’den henüz cevap gelmemişti. ) Dergiye ilişkin olarak açık olunmakla birlikte farklı tasavvurlar olduğu da ortaya çıktı. Örneğin, Cem arkadaş, derginin ikinci cumhuriyetçilere bile açık olması konusunda kuşkularını ve onların damga vurması olasılığına karşı çekincelerini belirtti. Ayrıca yine Cem arkadaş, meşhur kalemlerden ziyade, dar ama istikrarlı bir teorik derginin daha iyi olableceği konusundaki tercihini belirtti. Eğer imkan olmaz da Türkiye’de kağıda basılı bir dergi çıkaramazsak, geçici olarak İnternette bir dergi çıkarmanın denenebileceği tarzındaki görüşlere Orhan arkadaşın, şöyle ele gelen bir kağıda olmadıkça, sanal uzayda yapılacak şeylere ilgi duymadığına ilişkin itirazlarını da bu arada belirtmek gerekir. Bundan sonra güçlü bir yazar kadrosuna ulaşabilmek için, nasıl aşama aşama gitmek gerektiği; ama esas önemli olanın ilk başta bir iki tanınmış isim olduğu; Türkiye’de dergiye kimlerin angaje olduğu gibi konular görüşüldü. Daha sonra da Avrupa’da neler yapabileceğimiz noktası özellikle para bulma konusunda yoğunlaştı. Erdem arkadaş, kendi daha önceki deneylrine ve bağlantılara dayanarak ilk elde iki konser düzenlenebileceği, toplantıdaki insanlar destek olursa epey bir katılım sağlanabilip belli bir gelir elde edilebileceğini açıkladı. Sonra da bunun üzerine braz konuşuldu. Akşam olunca toplantıya son verip mısır çalmaya gittik. Akşam da çaldığımız mısırları ateşte kızartıp yedik. Ama hayvan yiyeceği mısırı imişler çok lezzetsizdiler. Öyle görünüşüne bakıp da kimsenin ağzının suyu akmasın. Toplantıya katılanların ve mısırların resimleri şu adreste görülebilir: http://www. gecmisten-gelecege. net/resimler/resimler. htm Pazar:

Bazar günü sabah, son bir kez bağlamak üzere herkesin bu projeyi destekleyip desteklemediği soruldu. Herkes desteklediğini ifade etti. Bu arada Hüseyin arkadaş, toplantıya katılanların kendilerini “Dergi Girişimi” değil, Zaten ortada bir girişim olduğundan, “Dergiyi Destekleme Girişimi” demesinin daha doğru olacağını söyledi. Böylece kendimizi dergiyi destekleme girişimi olarak tanımladık. İlk elde de para sağlamak için iki konser düzenlemeyi kararlaştırdık. Ayrıca dergiyi destekleyenler arasında haberleşmelerin düzenli yürümesi için bir mail grubu kurmak. Keza Paltalk adlı program aracılığıyla sesli konferans olanakları gibi konular da görüşüldü. Bundan sonra ben bir de, İnternette bir teorik dergi çıkarılabilceceği, bunun tamamlayıcı yönü üzerinde durdum ama ortada somut bir şey olmadığından bir sonuç çıkmadı. * Bundan sonra bir de, biz internette aktif olanlar ve bu işten biraz anlayanlar neler yapabiliriz diye kendi aramızda toplandık. Burada yabancıları için şu bilgileri vereyim. Dört kişi İnternette belli bir faaliyet yapıyordu ve zaten İnternet aracılığyla kontak oluşmuştu. Bir arkadaşın (Süreyya) Batı Trakya Atılım diye bir sitesi var. Batı trakya Türkyeri ile ilgili, orada sosyalizmi savunan bir site. http://www. batitrakya-atilim. com Bir arkadaşın (Cem) Uzaklar diye bir sitesi var. Marksizm ve Sosyalizm için bir referans ve kaynak site olma amacıyla kurulmuş bir site. http://www. uzaklar. net (Bu arada bir bilgi. Bu arkadaş sitesine Demokrasi İçin Ortadoğu Manifestosu’nu) koşymuş. O zaman stesinin bulunduğu server her hangi bir yazıya tkaç kere giriş yapıldığını da syyormuş. Manifesto’ya o sürede 400 giriş olmuş. Sonra server değiştiğinden durumu bilmiyordu. ) Erdem arkadaş ise bir çok siteyi yönetiyor. En son Köxüz sitesini yaptı. Hamburg Kültür Sanat Merkezi diye bir sitesi var. http://www. hksm. org/ Konserler de bu Hamburg Kültür Sanat Merkezi tarafından düzenlenecek. Hatta belki konserlerin gelirinin dergi ile ilişkisini gizlemek gerekecek. Ayrıca Erdem Arkadaş büyük bir fabrika’da İşyeri temsilcisi ve Sendika’da aktif. Almanya’da son zamanlarda muazzam kısıtlamalar var. Bu kısıtlamalar çerçevesinde aşağıdan bir hareketlenme var. (Genellikle eski radikal soldan gelenlerin içinde yer alıp başını çektiği. ) Bu çerçevede de bu hareketin aracı olabilecek bir sayfa düzenliyor. http://www. firaz. org/ Bundan sonra biz aramızda, güçleri ve bilgileri birleştirerek neler yapabileceğimizi, birbirmizi nasıl destekleyebileceğimizi konuştuk. Tecrübe alışverişi yaptık. Ucuz ve yeni teknikleri destekleyen serverlerin neler olabileceğinden konuştuk. Ayrıca kontağı sürdürme kararı aldık.

Sonuç:

Benim kanımca toplantı başlangıçtakinin ve katılımın azlığının aksine çok başarılı geçti ve son derece olumlu sonuçlandı. Burada en azından kararlı bir destekleme girişimi kurmuş bulunuyoruz ve ilk elde de para sağlamak için iki konser düzenlemeyi hedefliyoruz. Ayırca “internet farelerinin” iş birliğinden de ilerde hiç küçümsenmeyen sonuçler elde edileceğini düşünüyorum. Şimdi Türkiye’de ilk elde en azından izstanbul ve Ankarada da birer destekleme girişimi kurmaya girilse hiç fena olmaz. Keza Türkiye’de veya başka yerde İnternetten anlayan arkadaşlar da bizimle bilgi değiş tokuşuna ve iş birliğine girse hiç fena olmaz. Evet, öznel ve haffızaya dayanan bu rapor burada bitiyor. Unutulan, yanlış veya eksik hatırlanan noktalar varsa katılanların düzeltmesini dilerim. Esas olarak havayı yansıtmayı hedefledim. Tabii kendi algıladığım biçimiyle. Grubu kurdum ama hala herkesin adresi görülmüyor bu nedenle doğrudan adreslere de yolluyorum. Kendiniz de şu adrese bir boş e-mail yollayarak gruba girebilirsiniz: Dergi-girisimi@yahoogroups. com 09 Eylül 2004 Perşembe

Steinkimen Sonrası Gelişmeler 09. 09. 2004 – Yazarlık veya Dergi Girişimciliği Önerilenlerle Yazışmalar Çıkarılacak dergiyi girişimcileri arasında kamuoyunun tanıdığı tutarlı bir devrimci ve demokrat bir çizgiyi izlemiş kişilerin bulunması son derece önemli. Bu konu daha önce çeşitli defalar konuşulmuştu. Bu bağlamda ilk elde dört kişiye mektup yazdım: Pınar Selek, Haluk Gerger, Ragıp Zarakolu ve Nail Satılgan. Özetle şimdiye kadarki durum şu: Ragıp’tan henüz bir cevap gelmedi. Haluk Gerger, çıkaranlar arasında yer alamayacağını ama yazacağını belirtti. Pınar Selek, çağrıyı okumak için zamanı olmadığını, ilk fırsatta okuyup cevap vereceğini ve projeyi ilginç bulduğunu belirtti. Nail Satılgan, Yazı yazamayacağını bildirdi ama bir defa daha düşünmesi için bir mektup daha yazıldı. Aşağıda bu yazışmaların tamamını aktarıyorum.

Pınar Selek İle Yazışmalar:

Pınar Seleğe mektup: “Değerli Selek, İlişikte size “Ortadoğu İçin Demokrasi Manifestosu” başlıklı bir metin yolluyorum. Sizden ilk dileğim, biraz zamanınıza kıyıp bu metni okumanız. Buna bağlı olarak size şu soruları yöneltmek istiyorum. Bu metinde ifade edilen programatik yaklaşımla, Türkiye’de peryodik olarak çıkacak (onbeş günlük veya haftalık) bir derginin girişimcileri arasında olmak ister misiniz? Eğer metinde ifade edilen yaklaşım size böyle bir konumda katkıda bulunmak için uzak ise, bu yaklaşımda çıkan bir dergiye yazar olarak, yazılarınızla katkıda bulunur muydunuz? Bu Manifesto’da ifade edilen yaklaşımlara dayanan politik bir dergi için bir girişim başlatmayı düşünüyorum. Fakat benim en büyük zorluğum Türkiye’ye gelememem. Türkiye’de yaşayan ve benzer yaklaşımlar içinde olan insanlarla iş birliği içinde böyle bir girişimin bir başarı şansı olabilir. Bu bağlamda birlikte yola çıkılabileceğini düşündüğüm aklıma ilk gelen kişilerden birisiniz. Bu nedenle sizi rahatsız ediyorum. Sizinle daha önce kısaca iki kere yazışmıştık. Böyle bir teklifte bulunduğuma göre kim olduğum hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak isteyebilirsiniz. Bu konuda gerekli bilgiyi, sayfamdaki biyografi bölümünden elde edilebilirsiniz. Ayrıca orada görüşlerim hakkında daha derli toplu bilgiler edinmek mümkündür. Sayfanın adresi şöyle: http://www. comlink. de/demir/ Ayrıca isterseniz bu dergi girişimine ilişkin olarak şimdiye kadar yapılanlar hakkında da bilgi verebilirim. Bu girişimde birlikte olma dileğiyle. Selam ve sevgilerimle Demir Küçükaydın

Not: Hangi adresinizin gecerli oldugunu bilmedigimden, bu maili bende olan iki adresinize de yoluyorum. ”

Pınar Seleğin Cevabı: “merhaba, su siralar yogun bir toplanti ortamindayim.

sanirim 15 gun surer. yemek yemege, hatta su icmeye bile zor vakit buluyoruz. ama soz, soluk alabildigm an okuyacagim ve hemen cevap yazacaginim. teklifiniz ilgmi cekti ama hele bir metni okuyayim ve tartislim ondan sonra karar veririm. kendinize iyi bakin. selamlar. . pinar “

Pınar Seleğin Cevabına Cevap: “Merhaba, Mektubunuz icin cok tesekkur ederim. Cevabinizi bekleyecegim. Selamlar Demir”

Pınar Seleğe Ekstra Mektup: „Merhabalar Degerli Selek, Ozgur Politika'da bugun "Arzuhalcilik Degil Devrimcilik" baslikli yazinizi okuyunca, yillardir ayni konuda defalarca yazdigimu ve kimseden en kucuk bir yanit, bir yanki alamadigimi hatirladim. Ve yaziniz benzer sonuclara bagimsizca ulasmanin bir ornegi olarak beni sevindirdi. Ne derler? "Aklin yolu birdir. " En azindan yankisiz kalmamainiz icin, benzeri seyleri dusunup soyleyen baska birilerinin de varligini bilmeniz icin bu konuda yazilmis eski bir yazimdan bir bolumu yolluyorum. Vaktiniz yok, okuyamazsiniz ama yine de yolluyorum. Selamlar demir

“Parti Konusunda Üzerinde Düşünülmesi Gereken Bazı Sorular Devrimci Marksist gelenek içinde devrimci bir işçi partisinin ne zaman nasıl kurulması gerektiği konusunda pek dikkati çekmemiş iki değişik gelenek vardır aslında. Bu geleneklerden birincisi esas ifadesini Marx ve Rosa Luxemburg'da bulur. Buna göre, devrimci bir işçi partisi mücadelenin yükselişine dayanmalı; yükselen bir hareketin ifadesi olmalıdır. Bir yükselişin olmadığı bir dönemde bu tür örgütleri kurmaya ya da yaşatmaya çalışmak sonuçta gelecek yükselişin sorunlarını kavramaktan uzak küçük sektler üretmeye yarar. Marx'ın pratik tavrı da hep bu yönde olmuştur. 1848 devrimi öncesinde ve yükselişi sırasında Komünistler Birliği'ni kurmuşlar, mücadele etmişlerdir. Ancak devrimin yenilgisinden sonra, kısa bir süre toparlanma denemelerinde bulunmuşlarsa da, bir süre sonra kendilerine harhangi bir dernekte bile çalışmayı yasaklamışlar; faaliyetlerine son vermişlerdir. Yıllarca enerjilerini küçük bir sektin problemlerine harcamaktansa, gelecek bir yükseliş için teorik hazırlığa ayırmışlardır. Ne zaman ki işçi hareketi yeniden yükseliş belirtileri göstermeye başlamış, bu

yükselişle birlikte Birinci Enternasyonal'in kuruluşuna girişmişlerdir. Bu örgüt yükselen bir işçi hareketine dayanmış ve onun ifadesi olmuştur. Ancak 1871 Paris Komünü yenilgisinden sonra, hareketin tekrar gerilemesi ve Enternasyonal'in de ister istemez tekrar sektlerin mücadele alanı olması eğiliminin belirmesiyle birlikte bu örgütü kapatmakta hiç de tereddüt etmemişlerdir. Marx ve Engels için örgüt kutsal, dokunulmaz bir tabu değil, bir araçtır. Diğer gelenek en önde gelen savunucu ve uygulayıcılarını Lenin ve Troçki'de (özellikle 1920'lerden sonraki Troçki'de) bulur. Bu anlayışa göre, bir gerileme dönemi dahi olsa, küçük bir çekirdeği; bir organizmayı yaşatmak; gelecek yükselişi hazırlıklı karşılayabilmek için zorunludur. Özellikle Troçki, Ekim Devrimi'nin başarısı ve Rosa'ların başarısızlığını böyle açıklar. Kendisi de daha sonra Dördüncü Enternayonal'i, Lenin'den edindiği bu derse göre, hiç bir devrimci kitle hareketi yükselişinin olmadığı koşullarda; "çağın gece yarısı"nda aynı nedenle örgütlemiş ve onun bu çabası karşısında, örneğin İsaac Deutscher Marx'ın pozisyonuna benzer bir tavrı savunarak bu örgütün kurulmasına karşı çıkmıştır. Tarih hangi tavrın daha doğru olduğuna henüz bir cevap vermiş değildir. Elbet her iki tavrın da kendine göre avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Aslında Lenin'in örgüt anlayışının yanlış yorumlarla tabulaştırılması bu alanda yapılabilecek çok verimli araştırmaların yolunu tıkamış, tartışmaları engellemiştir de. Örneğin Lenin'in partisinin başarısı ne ölçüde, önceden, ne pahasına olursa olsun bir çekirdek olmasıyla açıklanabilir? Bu konuda Troçki'nin yorumu ne ölçüde doğrudur? Aslında 1907'den sonraki yıllarda fiilen örgüt yoktur da; örgütün canlanışı işçi hareketinin yükselişine rastlar. Bu işin bir yanı. Bir de bu güne kadar gözlerden kaçan diğer yanı var: aslında RSDİP'nin gerçek yaşamı ve başarısı Marx'ın tavrını doğrular niteliktedir. Ondokuzuncu Yüzyıl'ın sonlarından itibaren, dalga dalga yükselen, zaman zaman yenilgilerle kısa süreli gerilemelere uğrasa da sürekli bir yükseliş eğilimi gösteren bir işçi hareketi vardır Rusya'da. RSDİP de bu yükselişin ifadesidir. Yükselen bu işçi hareketi olmasaydı, Lenin'in en yaratıcı teori ve taktikleri, tıpkı 1907-12 arasında olduğu gibi küçük grupların çatışmaları içinde yiter gider, hiç de devrime falan yol açmazdı. Keza, 1917 yılında, uzun hazırlık döneminde yetiştirilmiş elemanların, yükselişe en az ayak uydurabilenler olmaları gerçeği de gözden uzak tutulmamalıdır. Yükselen bir yığın ve işçi hareketine dayanmadan, sırf devrimci teorik pozisyonlarla uzun gerileme dönemlerinde bir örgütü ilerideki bir kabarış için hazır tutmaya çalışmanın nasıl tüketici bir iş olduğunu; ve ne ölçüde yığınların mücadelesini yükselttiğini ya da yükseltmediğini en iyi Dördüncü Enternasyonal'in tarihinde görmek mümkündür. Sonuç hiç de parlak değildir. Acaba bir örgüt olmasaydı, sonuç bugün daha mı kötü olurdu? Buna hemen bir cevap vermek kolay değildir. Kaldı ki, Dördüncü Enternasyonal'in dayandığı Bolşevik gelenek hala 1968'lerin dünyasının sorunlarına bile bir program sunabilen bir düzeye sahipti; henüz olaylarca aşılmamıştı. Bu nedenle de 1968'lerin dünyasının devrimci kabarışından etkilenebilmiş ve bu kabarışı etkileyebilmişti. Türkiye ve Avrupa'da Birlik Tartışmaları'nın yürütülmesi sırasında hemen herkes Lenin/Troçki yaklaşımıyla Birlik ve Parti sorununa yaklaşmış, kimse bu yaklaşımı sorgulamayı aklından bile

geçirmemiştir. Örneğin hiç kimse yükselen bir işçi ve kitle hareketinin olup olmadığı; varsa, bunun ne türde örgütsel ve politik ihtiyaçları olduğu gibi bir analizden yola çıkarak bir parti gerekip gerekmediği sorununu tartışmamıştır. Herkes için bir aksiyom durumundadır yükselme olsa da olmasa da bir partiyi el altında bulundurmak. Bu varsayımı da tartışmak gerekiyor; hem de bu günün dünyasına 1968'lerde Troçkist geleneğin sunduğu kadar olsun bir program ve sistemli teori sunamadığımız gerçeğiyle birlikte. "Sosyalistlerin Birliği" Kimin İçin Gerekli? Nesnel bir hareketin incelenmesiyle ne tür bir örgütlenmeye ihtiyaç olabileceği türünden bir problemin olmaması sadece "örgüt her koşulda olmalıdır" anlayışıyla da açıklanamaz, çünkü çok önemli bir bölüm örgütlerin dışındadır da. Burada sorunun insani ve psikolojik bir boyutu da vardır. Aslında binlerce sosyalistin, devrimin ya da kitlelerin ihtiyaçları açısından değil, sadece kendi açılarından bir örgüte ihtiyaçları vardır. Bir mücadeleye verilmiş yıllar; yapacak başka bir şeyi olmama; siyaset dışında başka bir şeyden anlamama; hayata anlam verecek bir çabaya duyulan ihtiyaç vs. . Bütün bu nedenlerle herkesin bir örgütlenmeye ihtiyacı var. Hatta yüzlerce militan bir örgüt aparatı olmadığı takdirde şu dünyada yaşama şansı bile olmayan bir insan durumundadır. Bu insanlar elbette yaşamlarının kaynağı olan bu yapıları ve anlayışları dişleriyle, tırnaklarıyla savunacaklardır. Bütün bunlar insanca ve anlaşılabilir ihtiyaçlardır. Ama bizler sosyalist isek ne kendimizi ne de yığınları kandırmamamız gerekir. Aslında yığınların, yükselen bir hareketin veya devrimin ihtiyacı olup olmadığı için değil, -çünkü bu konuyu bilimsel bir şüpheyle tartışmış değiliz-, kendi ihtiyacımız için bir örgüt, birlik veya parti kurmak istediğimizin bilincinde olmalıyız. Bu aşırı bir yargı gibi görülebilir, ancak birlik istemlerinin gerekçeleri dikkatlice okunursa, şecaat arzeden merdi kıpti gibi, birliğin tam bu nedenle istendiği görülebilir. Bu durumun kavranamamış olması "Birlik Tartışmaları"nda garip sonuçlar yaratmış durumda. Bir parti yükselen bir hareketin ifadesi olabilir. O takdirde programatik saflıktan ziyade, hareketin canlılığı ve dinamizmine bakılır; onun içinde saf tutulur. 1960'ların TİP'i böyleydi ve örneğin Dr. H. Kıvılcımlı ona karşı böyle bir tavır içindeydi. Ya da bir parti. bir program temelinde kurulabılır. Bu takdirde de inançlar ya da ideolojiler değil, somut hedefler ve talepler birleştirici unsur oluştururlar. Bunun dışında modern toplumda toplumu değiştirecek bir güç oluşturmanın yolu yoktur. Halbuki birlik ya da legal parti tartışmalarında ne kitle hareketinden söz eden var ne de somut hedefler ve programdan. Hatta legal partiyi savununlar, program olmasa bile olabileceğini söylüyorlar. Peki bu partinin ya da birliklerin ayırıcı kriteri ne olacaktır? "Sosyalist olmak", "kendine sosyalist demek". Bunlar ise inanca, ideolojiye dayanan tanımlamalardır. İnsanları ideoloji ya da inançlarına göre birleştirmenin gereksiz ve olanaksız olduğu hala anlaşılmış değil demek. Sorunun böyle konulmuş olması, birliğin sosyalistlerin bir ihtiyacına vevap verdiğini gösterir;

insanca bir ihtiyaca. Ama bunun için parti kurmaya kendini ve başkalarını aldatmaya ne gerek var. Sosyalistler derneği gibi bir şey de kurulabilir; parti namıyla yapılabilecek her şeyi yapabilir ve belki kamu oyunda sözünün ağırlığı olan bir birlik olabilir.

"Birlik mi Rekompozisyon mu?" adli kitaptan http://www. comlink. de/demir/kitaplar/birrekom. htm”

Pınar Seleğe ilişkin not: 1) Pınar seleğe yollanan ekstra mektubun yazılmasına yol açan yazısı şudur: „PINAR SELEK: Arzuhalcilik Değil Devrimcilik Geçenlerde Güncel Hukuk dergisinde Medeni Hukukun Türkiye'deki sayılı hocalarından İsmet Sungurbey'in bir röportajını okudum. İnsan ve hayvan hakları mücadelesinden de iyi tanıdığım ve çok saygı duyduğum Sungurbey bu röportajda hukukçuları ikiye ayırıyor: Lafzi hukukçuluk ve amaçsal hukukçuluk. Amaçsal hukukçuluk, yasaların amacını, bunları ortaya çıkaran sosyal ihtiyaçları, temel alır ve yasaların hukuka uygunluğunu çeşitli unsurları gözönüne alarak sürekli sorgular. Kanun metnine dayansa bile kanun sınırlarını aşarak, kanuna esneklik vererek, konuluş amacına ve hukuka uygunluğuna göre yorumlar. Lafzi hukukçuluk ise kendini varolan yasalarla sınırlı tutar ve yaşamın bu yasalara göre akıp akmadığını kontrol eder, yargılar, savunur. Lafzi hukukçuluğun "arzuhalcilik"ten başka bir şey olmadığını söyleyen Sungurbey: "Mahkemelerin önünde daktilo ile yazanlar vardır ya aynı onun gibi. Kanunun derinliğine, amacına inmiyorlar, metinle yetiniyorlar" diyor ve bu durumu hukukçuların felsefe ve sosyolojiden kopuşuna bağlıyor. Felsefe, sosyolojiden kopan hukukçu da olamaz. Evet, Sungurbey haklı. Onlara arzuhalci demek en iyisi. Arzuhalcilik yapan lafzi hukukçular aslında hukukçu değil, yasacı oluyorlar ve bu yasaların hukuka uygun olup olmadığını, toplumsal ihtiyacı karşılayıp karşılamadığını sorgulamıyorlar. Aynı şey devrimcilik için de geçerli. Devrimcilerin genelde özgürlükçü değil devletçi olduğuna inanıyorum ben. Tıpkı lafzi hukukçuların yasanın amacını göz ardı etmeleri gibi sistem karşıtı olduğunu savunanlar da, yaptıkları çalışmanın, kurdukları örgütün amacından yani özgürlükten kopuyorlar, varolan örgütü tek amaç haline getirerek ve değişmez kılarak devrimci değil bürokrat oluyorlar. Lafzi hukukçuların adaletçi değil tüccar olmaları gibi bürokrat devrimciler de demokratlık yerine çetecileşiyorlar. Kendine devrimci diyen herkesin arzuhalci ve bürokrat özellikleriyle hesaplaşması lazım. Çünkü bu özellikler bir statüko yaratıyor. Ve egemen sistemin kendini yenilemek için muazzam çabaladığı, "yeniden yapılanma" söyleminin devlet odaklı birçok örgütte çok yaygınlaştığı günlerde gerçek devrimcilere çok ihtiyaç var.

Marx'ın hayatını, o dönemin mücadele tarihini okuyanlar bilir. Marx ve Engels illegal komünist bir örgütlenmeye öncülük ederler, arkadaşlarının büyük fedakarlığıyla bu örgüt kendini gizlilik içinde var etmeyi, işletmeyi, kurumsallaştırmayı başarır. Bu arada Avrupa'da devrimler çağı yaşanmaktadır. Sınıflar, toplumsal gruplar, devlet hareketlidir. Eşitlik, özgürlük ve demokrasi isteyenler açısından bu fırtınalı dönemde "somut koşulların somut tahlili" hiç duraklamadan yapılmalıdır. O dönem önemli bir gazetenin başyazarı olan Marx, bir gün arkadaşlarını karşısına alır, bir geçiş dönemi içinde bulunduklarını, ideolojik ve legal demokratik mücadeleye ihtiyaç olduğu gibi çeşitli politik nedenler belirterek komünist örgütlenmenin illegal yapısının dağıtılması, kadroların gazete vb. alanlarda yer alması, illegaliteye, örgütün ayakta tutulmasına harcanan enerjinin ideolojik demokratik mücadeleye verilmesi gerektiğini söyler. Tabii ortama bir yas havası çöker. Varolan komünist örgütlenme için yaşayan, kendini hücrelere adayan Marx'ın can arkadaşları, uzun zaman onun söylediklerini anlayamazlar. Çünkü onlar ideolojiye değil, örgüte katılmışlardır. Devrimci değil, bürokrattırlar. Eksik yoldaştırlar. Ama Marx'a duydukları saygı ve sevgi nedeniyle ciddi bir muhalefet oluşmaz. Deniyor ki bu öneriyi getiren Marx olmasaydı kesinlikle linç edilirdi. Marx linç edilmedi ama pratikte boşa çıkarıldı. Marx ve Engels'in devrimci bir ruhla geliştirdiği komünist mücadele onların ölümünden sonra tutuculaştı, hatta gericileşti. Tarihin tekerrürden ibaret olmaması için devrimcilerin çoğalması gerek. . . ” 2) Pınar Seleğin katıldığı toplantıların ne olduğu Abdullah Öcalan’ın görüşme notlarından anlaşılıyor “(Gazetede yeniden yapılanma çalışmaları sürüyor. Belirttiğiniz çerçevede Pınar yürütüyor. Ama süreç biraz sancılı gelişiyor. ) Pınar gelişebilir. Selamlarımı söyleyin. Uzlaşmacı davransın. Başarılar diliyorum. “

Ülkede Özgür Gündem’in yeniden örgütlenmesi. Yeniden Yapılanma denen bu sürecte karşılaşılan sorunlar hakkında Seleğin yukarıdaki yazısı bazı ip uçları veriyor: Haluk Gerger ile Yazışmalar

Haluk Gerger’e Mektup “Sayın Gerger , İlişikte size “Ortadoğu İçin Demokrasi Manifestosu” başlıklı bir metin yolluyorum. Sizden ilk dileğim, biraz zamanınıza kıyıp bu metni okumanız. Buna bağlı olarak size şu soruları yöneltmek istiyorum. Bu metinde ifade edilen programatik yaklaşımla, Türkiye’de peryodik olarak çıkacak (onbeş

günlük veya haftalık) bir derginin girişimcileri arasında olmak ister misiniz? Eğer metinde ifade edilen yaklaşım size böyle bir konumda katkıda bulunmak için uzak ise, bu yaklaşımda çıkan bir dergiye yazar olarak, yazılarınızla katkıda bulunur muydunuz? Bu Manifesto’da ifade edilen yaklaşımlara dayanan politik bir dergi için bir girişim başlatmayı düşünüyorum. Fakat benim en büyük zorluğum Türkiye’ye gelememem. Türkiye’de yaşayan ve benzer yaklaşımlar içinde olan insanlarla iş birliği içinde böyle bir girişimin bir başarı şansı olabilir. Bu bağlamda birlikte yola çıkılabileceğini düşündüğüm aklıma ilk gelen kişilerden birisiniz. Bu nedenle sizi rahatsız ediyorum. Ayrıca isterseniz bu dergi girişimine ilişkin olarak şimdiye kadar yapılanlar hakkında da bilgi verebilirim. Bu girişimde birlikte olma dileğiyle. Selam ve sevgilerimle Demir Küçükaydın Not: Bu mektubu aldığınızda aldığınıza dair bir cevap yollamanız mümkün mü? Daha önce de yolladım: Sanırım elinize geçmedi”

Gerger’in Cevabı: “Demir selamlar. Tamamiyle olmasa bile pek çok konuda sana katılıyorum. 1. Milliyetçiliğin insanlık açısından en yıkıcı inanç, öldürücü bir virüs olduğundan kuşku duymuyorum. Yurtseverlikten milliyetçiliğe geçiş konusundaki tahrihsel sürece ilişkin tahlilerinde haklısın. 2. Özellikle Türk halkı açısından militarist şovenizme karşı kararlı ve toplumsal tecriti bile göze alan bir mücadelenin kaçınılamaz bir koşul olduğuna inanıyorum. Türk halkının kafası özgürleşmeden, milliyetçilik virüsü ile karartılmış bilinci temizlenmeden oradan insani bir kıpırdanış berklenemez, bu körinançla donmuş dinamizmi yeniden kazanılamaz. 3. Devlet ve özellikle de Türkiye özgülündeki silahlı bürokrasi konularında da sana katılıyorum. 4. Kürt milliyetçiliği ile (yani ezilen ulus milliyetçiliği ile) ezen ulus milliyetçiliği arasındaki farkların gözden kaçırılmaması gerektiğini düşünüyorum. Sovyetler BIrliği'nin çöküsü sonrası gibi, PKK'nin yenilgisi de bir pandora kutusunu açtı. Şimdi Kürt milliyetçiliğinin bazı guruplarda gelmiş olduğu noktayı görünce ürküyorum ama yine de araya bir farklılık koymalı. Söylediklerinin, hele bir "Türk" olarak yazdıklarının, senin de farkında olduğun gibi yarattığı tepkileri, haksız ama kaçınılmaz buluyor, senin de yaptığın gibi anlayışla karşılamaya calışıyorum. Ama şimdi bir derdi projesi olunca iş değişiyor, kişisel bir 31

haksızlıktan çıkıp politik platformlar arası çatışmaya dönüşmesi eğilimini taşımaya başlıyor. Yani böyle bir girişimin daha başta asıl umut bağladığı kesimlerde büyük tepki doğurabileceğini, diyalog imkanlarını dahi kapatacak bir "komplo" olarak algılanması büyük ihtimal. İşin bu boyutunu düşünmen gerek; bu artık sadece stoik bir sabırla karşılacak bir olgu olmaktan çıkıp politik/ideolojik bir form kazanıyor, boyutları, dolayısıyla da olası sonuçları çok genişliyor. Bilirsin Lenin basın organlarının bizatihi kendilerini birer örgütlenme süreci olarak görür. Yani dergi özünde bir "örgütlenme" çabasının simgesi, hatta doğrudan kendisi olarak algılanabilecek ve Kürtlerde infial bile yaratabilecek. 5. Önerdiklerinin milliyetçiliğe karşı radikal bir ideolojik mücadelenin ötesinde şeyler olduğu kuşkusuz ve bu haliyle de bir siyasal/ideolojik akım olarak ele alınmalı. Doğası gereği (bir öznel tercih ya da dizayn nedeniyle olmasa bile) Kürtleri ve sosyalistleri hedef tahtasına oturtuyor görünmesi ya da onlarca öyle algılanma olasılığı ya da aynı sonucu vermek üzere oradaki özlem ve yerleşik değer yargılarını ilk eleştiri hedefleri arasına alması, işleri çok güçleştireceğe benzer. Korkarım ki, bu durum, zamanla, hedeflerin sapmasına bile yol açabilir, bir bakıma "kaş yapayım derken göz çıkarma" gibi bir sonuçla karşılaşılabilir. 6. Tabii itirazım olan noktalara değinmiyorum, çok da önemli olduğunu sanmıyorum. Dünyada, özellikle Türkiye'de ve hiç kuşkusuz sosyalist sol içinde milliyetçiliğe karşı mücadele etmenin zorunluluğu herşeyin üzerinde. Buna Türkiye'deki milli güvenlik yapılanmasını da eklemek gerekir tabii. Bunlar stratejik önemde. 6. Bir dergi, implikasyonları ne derece geniş olursa olsun, elbette sadece Orta Doğu ve milliyetçilikm üzerinde inşa edilemez. Yani, akademik çevrelerdeki, kendi terminolojisi, teknik yazar kadrosu ve uzman okurolan dar uzmanlık dergileri gibi olamayacağına göre, üzerinde yükseleceği bir politik/ideolojik temel ve hatta "kitle" olacaktır. Bu acaba onu çoca gördüğümüz türden bir "örgüt ya da çevre dergisi" yapar mı? Bunun böyle olmaması ya da algılanmaması için birşeyler düşünmelisin. 7. Ben burada sıralamaya gerek olmayan pek çok nedenden dolayı derginin girişimcileri arasında olamam. Ama yazmamak için hiç bir neden de görmüyorum. Ana yöneliş konuları benim bilgi alanıma girmese de, elbette yazarım. Bu konularda dar ve bağnaz düşünmem, "destek veriyorsun" gibi tepkileri dikkate almam. Bu nedenle de, Maoist olmama karşın Maoist dergilerde, Troçkist olmadığım halde Troçkist dergilerde, (genel kanının aksine) kendimi Stalinist kabul etmemekle birlikte Stalinist dergilerde yazdım. Çok geniş mezhepli değilim, pek çok yere asla yazmam da, o ayrı. Ama bu düzenin temellerine yönelmiş çevreleri dost kabul ediyorum. Senin dediğin gibi, bunlardan bazıları nesnel olarak cehennemin yollarını döşüyopr olsalar da. Burada da "suç"u paylaşıyor, toplumsal mücadeleden temiz kalmak uğruna kaçmıyorum. Neyse, uzun lafın kısası, senin çıkaracğın bir dergide yazarım. Sana kolay gelsin. Belki bir karşılaşmamızda daha uzun konuşur tartışırız. Selam ve sevgilerimle. . . .

Haluk Gerger”

Gerger’in Mektubuna Cevap: “Merhaba Sayin Gerger, Oncelikle ayrintili ve uzun cevabiniz icin cok tesekkur ederim. Tabii dergide yazmayi kabul etmenizin bizleri ne kadar sevindirdigini ve bunun nasil buyuk bir destek oldugunu anlatabilmem mumkun degildir. Sizin isminiz muhakkak ki baskalarinin da yazma taleplerimize olumlu cevaplar vermelerini etkilecektir. Cunku sizinle ayni sayfalarda yazabilmek bir cok kisi icin bir onurdur. Mektubunuzda belirttiginiz kaygilarin hapsine katiliyorum. Ozellikle belirttiginiz, ezilen ulsun algilayisi acisindan ortaya cikabilecek komplikasyon cok onemli. Bu nedenle de Bildiri genel olarak Orta Dogu’ya yonelik olmakla birlikte, dergi ozel olarak, Turkler arasinda ve Turkler icinden o bildiride ifade edilen programa bir katkiyi hedefleyip, diger etni, dil ve kulturden olanlar arasindaki gerici milliyetcilikle degil, ozellikle Turklerin icindeki gerici milliyetcilikle ve genel olarak milliyetcilikle mucadeleyi esas alacak ve bu tarzda bir ornek yoluyla baskalarini da kendi iclerinde benzer davranmaya dolayli olarak cagiracaktir. Tabii Cagri ya da „Manifesto“ baslikli metin daha ziyade Orta Dogu’ya yonelik olarak yazildigindan bu yan derginin ozgul islevine iliskin olarak ozellikle vurgulanmamistir. Ancak Turkiye’de cikacak bir derginin esas vurus yonunun Turkler icindeki milliyetcilik olmasi gerektigi yazinin ruhunda bulunmaktadir. Boyle bir vurus yonunun, ozellikle Kurtler gibi ezilen uluslar acisindan sozunu ettiginiz mahzurlari giderecegi ve Kurtler icinde, etniye, dile dayanan bir milliyetcilige karsi devrimci ve demokratik karakterde bir milliyetciligi savununlarin veya genel olarak milliyetcilige karsi olanlarin pozisyonunu guclendirecegi aciktir. Turk solundan gelebilecek kasitli veya kasitsiz yanlis anlamalar ve bunlarin sonucunda da hedeflerden sapma tehlikesi de bir gercektir. Ama tehlikesiz ne var ki? Yemek yerken bile insan bogazina bir sey kacip oleblir. (Yilda 300. 000 kisi boyle oluyormus dunyada. ) Bu nasil yemek yemekten vaz gecmemizi gerektirmiyorsa, bu riskleri goze almak gerekiyor. Ama elbette bogazimiza bir sey kacmamasi icin sakin yemek; iyi cignemek ve yanimizda bir bardak su bulundurmak gibi tedbirlerle bu riski minimuma indirebiliriz. Zaten siz ve sizin gibilerin varligi bu gibi tehlikelere karsi en onemli guvencelerden biridir. Derginin bir orgut ve cevre dergisi olmamasi icin elimizden geleni yapmaya calisacagiz. Bunun icin toplumun cok farkli kesimlerindeki tum demokratik karakterdeki talepleri dile getiren muhalifleri bir araya getirmeye calisacaktir. Dergi sadece devrimci demokratlara veya sosyalistlere degil; simdiye kadar liberallerin ideolojik ve maddi baskisi altinda kalip demokratik yone fazla vurgu yapamamislara bile sola bir acilis imkani sunmaya calisacaktir. Onlar bizimle bir arada gorunmekten korkmuyorlarsa, bizlerin onlarin varligindan korkmamiz icin bir neden yoktur. Elbette bunun gerceklestirilmesinin tasarlandigi kadar kolay olmadigi ortadadir. En basit

seyleri bile defalarca tekrarlamak; yanlis anlama ve on yargilari yikmak icin bikmaksizin cabalamak gerekmektedir. Benzer bir deneyi bir kac yil once Kivilcimli Sempozyumu’nu hazirlarken yasamistim. Herkes sempozyumun bir „doktorcular“ ayini olacagini saniyor ve herkesin bu yonde korku ve on yargilari bulunuyordu. Ama sonunda, cogu gereksiz ve anlamsiz gibi gorulebilecek en kucuk bir ayrintiya bile dikkat eden uzun ve israrli cabalar soncunda, bu on yargilar yikildi; korkular giderildi ve gercekten bilimsel; benzeri hemen hic yapilmamis cok guzel; kimsenin katildigi icin pisman olmadigi; aksine katilmayanlarin boyle guzel bir olanagi kacirdiklari icin hayiflandigi guzel bir toplanti gerceklestirildi. Bu dergi projesine de benzer sekilde ayni dikkat ve hassasiyetlerle yaklasilacagindan emin olabilirsiniz. Siz her ne kadar cikaranlar arasina katilmiyor ve kendinizi bir yazar olmakla sinirliyorsaniz da (Sakin bunu bir serzenis olarak anlamayin. Bunu anliyor ve sadece yazmaniza bile cok buyuk deger biciyoruz), sizin elestiri ve onerilerinizi bekledigimizi ve onlari tipki cikaranlardan ve sorumlulugunu ustlenenlerden birinin elestiri ve onerileri gibi ele alacagimizi bilmenizi isteriz. Derginin hazirliklari, bu gune kadar kat ettigi yol vs. hakkinda daha yakindan bilgilenmek isterseniz her turlu belgeyi ve gelismeyi size de aktarabilirim. Isterseniz dogrudan yuzyuze de konusmayi isterim sahsen. Gecenlerde bir arkadastan bu aralar Almanya’ya geleceginize dair bir sey duydum. Eger bu haber dogruysa ve zamaniniz uygunsa bir sekilde daha ayrintili konusabiliriz de. Ya ben oralara gelebilirim, ya da sizi buralara davet edebiliriz. Hatta zamaniniz uygunsa ve imkan bulabilirsek ornegin Hamburg’ta bir konferans vermenizin de yolunu arayabiliriz. Belki bunlar icin cok gec kalinmistir bilmiyorum. Ama programiniz hakkinda biraz ayrintili bilgi verirseniz ve uygunsaniz hem gorusme hem de sizin bu vesileyle Hamburg’ta bir konferans vermeniz saglanabilir. * Dergi projesine iliskin olarak bu yazdiklarimdan sonra baska bir konuya gecmek isitiyorum. Sizin de belirttiginiz gibi milliyetcilik korkunc bir virus. Bu dergi ve cagri esas olarak bu milliyetcilik virusuyle degil; bunun gerici bicimiyle mucadeleyi hedefliyor. Ama milliyetciligin kendisiyle mucadele diye de cok ciddi bir teorik ve politik gorev de ortada durmakta. Tabii bu gorevin en kritik sorunu milletin ve milliyetciligin ne oldugu. Bir cok Marksistin de belirttigi gibi, Marksizmin bir ulus ve ulusculuk teorisi bulunmamaktadir. Bu teorik sorun Marksizmin bu gunku gerileyisi ve bir perspektif sunamayisiyla yakindan iliskilidir. Asagi yukari 1980’lerin ortalarindan beri, ulus uluscuuk, din, yeni bir uygarligin programlastirilmasi gibi sorunlar kafami buyuk olcude mesgul ediyordu. Bu baglamda epey teorik ilerlemeler de kaydetmistim ama bunlarin her biri farkli alanlarda birer ilerleme olup, birbiriyle baglari acikca ortaya koyulmus degldi ve tabiri vaiz ise bir “birlesik alanlar

kurami” biciminde ortak bir kavram sistemi icinde birlestirilememisti. Tam da bu dergi projesinin cagrisini yazdigim siralarda sayin Ismail Besikci’nin Aleviler uzerine bir yazisinin elestirisini yazmaya baslamistim. Ne var ki elestiri giderek dallanip budaklandi ve Besikci’nin elestirisi olmaktan cikip Marksist ulus, din teorileri uzerine bir incelemeye donustu. Bu donusum esnasinda sanirim cok onemli bazi buluslar yapip; din, ulus, baska bir uygarligin programlastirilmasi gibi sorunlarin bir ve ayni sorun oldugunu gorup bunlari (tabiri caiz ise bir tek “birlesik alanlar kurami” icinde) birlestirmek yonunde onemli bir adim attim. En azindan boyle oldugunu dusunuyoum. Sorunun ozu cok kabaca soyle: din bir inanc ya da deoloj degil; tumuyle ustyapidir. Dini bir inanc ya da ideoolji olarak almak; burjuva rasyonalizminin veya nasynalizmin, dini politika disina atmasinin bir aracidir ve bir ideolojidir; sosyolojik degil ideolojik bir onermedir; burjuvazinin dininin bir kabuludur. Dine inanc veya ideoloji olarak yaklasildiginda, ne kapitalizm oncesi toplumlarin yapisi ve ustyapisi anlasilabilir ne de burjuva toplumunun o dinleri inanc veya ideoloji olarak ele alisinin kendisinin (yani rasyonalizmin ve nasyonalizmin) bir din oldugu; yani modern burjuva toplumunun tum ustyapsinin orgutlendigi, tipki tanri gibi bir ilke oldugu anlasilabilir. Marksizm Dini, icinden ciktigi ve icinde kalinti olarak kalmis burjuva dusunceinin ve aydinlanmanin bir kalintisi olarak bir ideoloji olarak aldigindan bir din teorisi olmamis ve dinin ne oldugunu anlamadigini; dolayisiyla bir din teorisi olmadigini anlayamamis; bunu anlayamadigi icin modern toplumun dini olan rasyonalizm ve nasyonalizmin bir din oldugunu gorememis; dolayisiyla bir ustyapilar teorisi olmamis; dolayisiyla burjuva toplumunun bu dinine karsi baska bir ustyapiyi programlastiramamistir. Bu nedenle Marsizm dine karsi mucadeleyi, (ornegin Lenin’in militan maddecilik uzerine yazisinda oldugu gibi) aslinda burjuva toplumunun dini acisindan, dinin elestirisi olarak anlamistir. Halbuki, dine karsi mucadele, her seyden once modern toplumun dinine; dinin bir inanc olarak tanimlanmasina ve politik olanin ulusal olanla tanimlanmasina karsi mucadele olmak zorundadir; yani ulusal olana ve ulusculuga karsi mucadele olmak zorundadir. Dinin elestirisi gercekte o zaman baslar. Elbet bu yeni yaklasimin boyle iki kisa paragrafta aciklanmasi mumkun degildir, uzerine bir cok genis kitap yayinlanmasi gerekmektedir. Ama Besikci Elestirsi’nde en azindan Marksizme yabanci olmayan birinin anlayabilecegi ve bir fikir sahibi olabilecegi kadari olsun ele alindi. Simdi dergi konusundan tammen ayri ve bagimsiz olarak sizden bir dilegim olacak. Lutfen eger bir vaktiniz olursa, Besikci Elestirisi’nin ozellikle Sosyolojik Elestiri bolumunu okumanizi oneriyorum. Bu okumanizin sonuclarina gore baska bir onerim olacak. Gercekten milliyetcilige karsi bir mucadele, burjuva uygarliginin ufku icinde yapilamaz; burjuva uygarligini, dolayisiyla nasyonalizmi ve rasyonalizmi (politigin ulusal olana gore tanimlanmasi; kapitalizm oncesi ustyapisini duznleyen dinin inanc olarak tanimlanmasi; aracsal akil) hedef almayan bir

ideolojik mucadele olanaksizdir. Dolayisiyla ortada, devrimci ve demokratik hedeflere yonelik bir politik mucadelenin yani sira (ki o politik dergi projesi bu cercevede tanimlanabilir) sosyalist hedeflere yonelik (bu gun bu hedeflere yonelik bir poltik mucadelenin kosullari pek bulunmadigindan) teorik-ideolojik mucadele gorevini one koyan bir teorik yayin da gerekmktedir. Bu olmadgi takdirde, o politik derginin bir ayagi topal kalacaktir. (Ve tersinden oyle somut bir politik program ve araci olmayan bir teorik cab da ayni sekilde topal kalmaya mahkumdur. ) Bu dusuncelerle, eger imkan bulur da okursaniz, okumanizin sonclarina gore, size su sorum olacak: Burjuva uygarliginin temellerine karsi ideolojik mucadeleyi ve onun teorik aciklamasini esas gorev olarak one koyacak bir torik dergi fikrine ne dersiniz. Eger rezervler varsa, boyle bir dergide Marksizmin teorik sorunlari uzerine yazar misiniz? Gordugunuz gibi, bana selam veren borclu cikiyor elini veren kolunu kurtaramiyor. Biliyorum sizden cok sey istiyorum ama ortada boyle seyler soylenebilecek ve istenebilecek insanlar oyle az ki, var olana asiri yuklenmek kacinilmaz oluyor. (Size ilisikte her ihtimale karsi Besikci Elestirisi’ni yolluyorum. Yaziyi ince elemeden yazdigimdan bir cok tekrarlar ve imle hatalari var. Henuz duzeltmeye de vaktim olmadi. Bunun icin kusura bakmayin. ) Selam ve sevgilerimle Demir kucukaydin”

Gerger’in İkinci Cevabı: “Mektubun için teşekkürler ediyorum. Yarından başlayarak ay sonuna kadar Ankara dışında olacağım (genel olarak Türkiye'de). Bu arada ay ortasında Almanya'ya geleceğim ama bir geceye katılıp hemen geri döneceğim. Ekimden itibaren de yolum yine sık sık oralara düşecek. Sana sonra ayrıntılı yazarım ve bir görüşme imkanı yaratmaya çalışırız. Beşikçi eleştirsini yüzeysel bir bçimde okumuştum. Hatta Ceylan Yayınlarında da senin bastırmayı düşündüğünü iletmiştim ama onlardan bir ses çıkmadı. İlk fırsatta yeniden okurum. Ama her bakımdan özellikle "yeni" yani "kışkırtıcı" bir teorik dergi tabii ki iyidir. Şu sıralar esas olarak umutsuzlukten kaynaklanan ölü toprağının yarattığı umursamazlık ve donmuşluk durumu kolay aşılamaz belki ama en azından bir uyarıcı rolü oynayabilir bu tür çabalar. Neyse, sonra üzerinde daha ayrıntılı dururuz. Sevgilerimle. . . . Haluk Gerger” Nail Satılgan İle Yazışmalar

Satılgan’a İlk Mektup:

“Merhaba Sevgili Nail, Gecenlerde Orhan’dan selamlarini aldim. Cok tesekkur ederim. Aslinda sana uzun zamandir yazmak istiyrdum ama Orhan’in getirdiği selamlar vesile oldu. Benim yazilarimi pek okumadiğini, Kurt sorunu ve PKK karsisindaki tavrimi beğenmediğini biliyorum. (Ben okumadiğin icin tavrimi anlamadiğin ve anlamadiğin icin beğenmediğini dusunuyorum). Bu mektubu sana yollamamin nedeni, senin dikkatini bazi yazilara cekmek, okumana vesile olmak. Belki duymussundur ben bir sure once “Besikci’de Kafa Karisikliği: Tersinden Kemalizm – Alevilik, Din Ulus, Politika ve Bilim Uzerine” oldukca kalin bir kitap yazdim. Adinin uyandirdiği izlenimin aksine, bu kitap Besikci ile bir polemikten ziyadeTarihsel Maddeciliğin temel sorunlarini ele alan bir kitaptir. Bu kitapta, Marksist, Din, Ulus ve Ustyapilar teorilerini yeniden formule ediyorum ve bu yeni formule edilmis bicimin, Marks-Engels’in temellerini attiği teori ile daha buyuk ic tutarlilik icinde olduğunu gosteriyorum ya da en azindan iddiam budur. Kikapta bu temel onemdeki yeniliğin yani sira, irili ufakli bir yiğin daha yeni ve orijinal, Marksizme yeni ufuklar acan gorus de bulunmaktadir. Aslinda bu kitap Maraksistler icin bir teorik calisma planidir. Orada sadece esaslar ifade edilmektedir. Bunlarin her biri icin ayrca kitaplar da yazmak gerekir. Tekrar yazmak yeniden zaman alacağindan, baska birine yazdiğim bir mektupta bu kitaba ilisikin dediklerimi aktararak, kitabin mahiyetine dikkatini cekmek istiyorum. Soyle yazmisim: “Aslinda ben Besikci’nin goruslerinin kisa bir elestirisini dusunmustum. Ama yazmaya baslayinca, konu Besikci Elestirisi olmaktan cikip, Marksizme ve burjuva uygarliğinin temellerine; din, ulus teorilerinin formulasyonuna; bunlarin tek bir teorik kavram sistemi icinde toparlanmasina; Marksizm icindeki burjuva dusuncesinin kalintilarina ve bunlardan arinmasina, bunlarin elestirisine doğru gelisti. Ortaya Tarihsel Maddeciliğin ve sosyalist hareketin temel sorunlarini epey ayrintili bicimde tartisan bir kitap cikti. Daha da uzayabilirdi ama sonunda kisa kesmek zorunda kaldim. Bu bakimdan “Besikci Elestrisi” adi, kitabin iceriğini tam yansitmiyor hatta yaniltici oluyor. Besikci’nin gorusleri sadece konularin ele alinmasi icin bir vesile islevi goruyor. Yoksa, adi ve cektiği acilar bir yana birakilirsa, Besikci’nin uzerinde durmayi gerektirecek ozgun bir yani yok. Zaten elestiriyi okuyan hemen bunu gorebilir. Aslinda kitapta, ilerde her biri ayrica birer kitap olarak ele alinmasi gereken onlarca yeni fikir bulunuyor. Bundan sonraki omrumde, bu kitapta coğu kez gecer ayak dikkati cekilmis veya konu dağilmasin, dusuncenin akisi bozulmasin diye ayrintili gerekcelendirilmemis gorusleri ayrintili olarak aciklamayi denesem bile omrum yetmez. Belki iddiali bir gorus olarak gorebilirsin ama, kanimca Marks-Engels’in temellerini attiği Tarihsel Maddeciliği, arada gecen bir bucuk asrin deney ve birikimleriyle yeniden insa ediyor.

Ve de orada yapilan kesfin ozu su. Dini Inanc olarak ele almak; dolayisiyla ozel, politik ayrimi yapmak ve inanci da ozel alanina koymak burjuvazinin dinidir. Marksizm de dini boyle ele aldiği icin tam da bu noktada burjuva dusuncesi onun icinde yer etti. Ama bu onun organik bir bileseni değil, bir kor bağirsak gibi gecmisten bir kalintidir. Bu nedenle Marks-Engels ve sonrakiler, Dinin “bir ustyapi kurumu” değil, tumuyle ustyapi olduğunu gormedi. Gormediği icin ulusun ne olduğunu anlayamadi. Ve bu catlaklardan sonunda ulusculuk tarafindan teslim alindi. Bir ustyapilar, ulus ve din teorisini olmamasi ayni madalyonun farkli yuzlerdir. Bu teoriler olmadiği icin, baska bir uygarlik da programlastirilamamis, program sadece ekonomi ve politik alanla sinirli kalmistir. Bu teorik birliği sağlamak, ayni zamanda bir cok Marksist’in dkkati cektiği, baska bir uyugarliği programlastirmak sorununa da bir cozum sunmaktadir. Kitap, biraz Tarihsel Maddeciliğin ilk kez formule edildiği Alman Ideoloji’sine benzemektedir. Onda da yeni teori bir polemiğin satirlari arasinda ifade edilmistir. Burada da Besikci’nin Ulus ve din konusundaki goruslerinin elestirisi bicimi icinde. Tabii bunlar fazla iddiali ifadeler. Kolaylikla megoloman olarak tanimlanmaya da yol acabilir. Ama kanimca yanlis değiller. Kitabin bu gunku gibi, isci hareketenin dibe vurduğu, dolayisiyla teoriye ilginin olmadiği; genelleme yeteneğinin yitirildiği bir dunyada hemen anlasilacağini pek beklememek gerekiyor. Onun asil etkisi uzun vadede hissedilecektir. Aslinda Kitap, Marksistler icin bir teorik calisma planidir. ” Senden ilk dileğim, biraz zamanina kiyip, hakkimda orada burada, coğu kez en yakin bildiklerince soylendiğini duyduğum asağilici ve kucumseyici ifadelere fazla değer vermeyip, bu kitabi okumandir. Maalesef butun girisimlerine rağmen kitap olarak bastiramadim ve bastiramiyorum. Ama sana ilisikte dosya olarak yolluyorum. Bazi mail sirketleri buyuk dosyalari sinirldiğindan. Soz konusu okumani istediğim metinleri ayri maillerle yollayacağim. Okumani ve goruslerini bildirmeni dilerim. * Ama bu kadar ucuz kurtulacağini sanma. Ikinci bir dileğim daha var. Onun icin de yine ayni mektuptan bir aktarma yapayim: “Ama bir kitap daha var. Aslinda bunlar birbirini tamamliyor. Yukarida Besikci elestirisi biraz Alman Ideolojisi’ne benziyor dedim. Biliyorsun, bir de, Alman Ideolojisinde, teorik ve metodolojik olarak ifade edilen Tarihsel Maddeciliğin, tarihe ve politikaya bir uygulamasi olan Komunist Manifesto var. Paralelliğe bağli kalirsak, bir de yayinlanmayi bekleyen, yazdiğim “Komunist Manifesto” da var. Besikci Elestirsinde yeniden insa edilen Tarihsbel Maddeciliğin, hem arada gecen zamanda birikmis verilerle, hem de metodolojik yeniliklerle tarihe ve politikaya uygulanmasi olarak,

yani bu gun icin yazilmis bir Komunist Manifesto olarak, kabul edilebilecek iki metin var. Ve aslinda bu metinleri tam da boyle bir bakisla yazdim. Bu iki metinden biri, Geleceği ve Gecmisi Kurtarmak basliğini tasiyor. Milleniyum’da Lettre Intarnational’in actiği “Geleceği Gecmisten, Gecmisi Gelecekten Kurtarmak” baslikli bir deneme yarismasina gonderilecek bir bicimde yazildi. Bir de “Orta Doğu Demokratik Manifestosu” baslikli, aslinda cikarilmasi dusunulen Acilim adli bir derginin cikis bildirgesi olarak yazilmis, ama dergi cikamayinca boyle bir baslik verilmis bir metin. Bunlar birbirini tamamlayan biri genel olarak dunya, diğeri ozel olarak orta doğuya yonelik iki metin. Bunlara iyi ve ozlu bier onsoz yazilabilir ve orta boy bir kitapcik olabilirler. Edebi bakimdan da oldukca iyi ve sarsici metinler ve cok ilgi goruyorlar. ” Senden ikinci dileğim, bu iki metni de okumandir. Gelelim bu iki dileğe bağli olan ucuncu dileğime ve soruma: Ben cok uzun suredir, Turkiye’de bir politik dergi icin girisimler icinde bulunuyorum. Ancak Turkiye’ye gidemediğimden, bunu dolayli olarak yapma zorunda kaliyorum ve bu da bir suru ek zorluklarin ortaya cikmasina neden oluyor. Her neyse, isin ucunu birakmis değilim ve uğrasmaya devam ediyorum. Cikarilmasi dusunulen derginin politik programi ve cercevesi, Orta Doğu Icin Demokrasi Manifestosu baslikli metindir. Zaten bu metin bir derginin cikis bildirisi olarak yazilmisti. Simdi sorularim sunlar. Ama bu sorulara; yukarida ifade ettiğim yazilari okuduktan sonra cevap vermeni dilerim. 1) Orta Doğu Icin Demokrasi Manifestosu’nda ifade edilen politik programi savunacak, bir derginin girisimcileri ve yazarlari arasinda yer alir misin? 2) Girisimcileri arasinda yer almak istemediğin takdirde. Boyle bir programi savunacak bir Dergide, bağimsiz bir yazar olarak olarak yer alir misin? Yani ayni gorusleri ve programi paylasmamakla birlikte birlikte is yapmayi ve bir arada olmayi da reddetmeyen bir tutum. Senden bu sorulara acele etmeden, dediğim metinleri okuduktan sonra cevap vermeni diliyorum. Biraz fazla ve damdan duser gibi oldu ama kusura bakma. Sağlik ve Esenlikler dilerim Selam ve Sevgilerimle Demir Not: Girisimlerim hakkinda daha somut bir bilgi edinmen icin, burada bir toplanti icin yapilmis bir cağriyi da ayrica ek olarak yolluyorum. Ayrica bir dileğim daha var. Bu mailimi aldiğinda. Mailini aldim diye kisa bir cevap yazar misin.

26 Ağustos 2004 Persembe”

Nail Satılgan’ın Cevabı: Sevgili Demir, Okuma önerilerine uyacağım. Bunun bir zaman kaybı olmayacağından, önemli bazı şeyler öğreneceğimden, önemli bazı konular üzerinde düşünme fırsatı bulacağımdan da eminim. Ama bu okumalar sonunda hidayete ermem doğrusu mucize olur. Çünkü ben, senin yazıp çizdiklerinden senin varsaydığın ya da Orhan'ın sana verdiği izlenim kadar habersiz değilim. Ben, senin önerdiğin metinleri ekranda göz ucuyla değil de kâğıt üstünde, bazı yerlerin altını çizerek okuyuncaya dek bir iki noktayı açıklığa kavuşturmamıza izin ver. Birincisi: Benim senin tavrın konusundaki yaklaşımım için *beğenmeme* tabirini kullanıyorsun. Bu, benim seçeceğim en son kelime olurdu. Ben senin birikimine, tahlil yeteneğine her zaman -- yani otuz beş yıldan beri -- değer verdim. Şu anki sorun olsa olsa bir perspektif farklılığıdır. Sen de, ben de bir zamanlar MDD'ci, yani *demokratik cumhuriyetçi* idik. Sonra -- senin evrimini tam olarak izlemiş olmasam da -- *sürekli devrim* perspektifini benimsedik. Bu benim açımdan *demokratik cumhuriyet*i de, ulus ve Kürt sorununu da içerip aşan bir perspektiftir. Senin bugünkü pozisyonunu benimsemediğim, bu benimsemeyişin, özellikle senin entelektüel ve politik geçmişin hesaba katıldığında bir *anla(ya)mama*yı da içerdiği açık. Ancak kanımca bu senin yazdıklarını yeterince okumamış olmaktan çok, bir sosyo-psikolojik muammayı çözememiş olmamla ilgili. Gene de bana önerdiklerini satır satır okuyacağım. Bunu, çeyrek yüzyılı çoktan aşmış dostluğumuzun bana yüklediği bir görev olarak görüyorum. İkincisi: Diyorsun ki: Senden ilk dilegim, biraz zamanina kiyip, hakkimda orada burada, cogu kez en yakin bildiklerince soylendigini duydugum asagilici ve kucumseyici ifadelere fazla deger vermeyip, bu kitabi okumandir. Bu ibarede herhâlde bir kalem sürçmesi var. Çünkü kader bizi, senin benim *en yakın bildiklerim*i sağlıklı bir şekilde tahmin etmeni mümkün kılacak koşullardan ne yazık ki yoksun bıraktı. Sen oradasın, ben burada. Ve resmen *kırk yılda bir* görüşüyoruz. Gene de şu kadarını söyleyeyim ki siyaseten kendime *en yakın bildiklerim* benim yanımda asla seni aşağılayıcı ya da küçümseyici ifadeler kullanmadılar. Bu kişiler ile senin aklındakiler örtüşebilir de, örtüşmeyebilir de. Her hâlükârda aralarında, senin hiç tanımadıkların da mutlaka vardır. Bir hayıflanma, bir anlam verememe tavrı şüphesiz olmuştur -- ama aşağılama ve küçümseme asla. Üçüncüsü: Okuyacağım. Fakat sana ayrıntılı bir eleştiriyle karşılık vermeyecek olursam bunu anlayışsızlığıma ver, saygısızlığıma değil. Çünkü sen de bilirsin ki ayrıntılı bir eleştiri (olumlu ya da olumsuz) perspektiflerde tam bir uyuşmayı olmasa bile makul bir mutabakatı gerektirir. Bu asgarî mutabakat eksikse eleştiri değil, ret söz konusudur. Ret hâlinde ayrıntılı eleştiri ise ancak mecburiyetten olur (söz gelimi bir savcı iddianamesi karşısında ya da düşman kampla bir polemik gerekli olduğunda), dostlar arasında değil.

Dördüncüsü: Ben hiçbir zaman eski deyimle *velut* bir yazar olmadım. Hatta kendimi bir yazar olarak hiç görmedim. Kendimi mesleği öğretmenlik olduğu ve sosyalist hareketin bazen içinde, çoğunlukla ve özellikle son zamanlarda kenarında yer aldığı için bazı alanlardaki teorik sorunlara ilgi duymuş birisi olarak görürüm. Dahası, Marksist ekonomi politikten farklı olarak, Marksist bir açıdan olsun ya da olmasın kültür ve üst yapı sorunlarına hep uzak ve yabancı kaldım. Bu benim bir eksikliğim. Dolayısıyla mutasavver dergiyle ilgili önerine kendimi uygun bulmadığımı şimdiden (yani yazılarını okumadan) söylememde sanırım sakınca yoktur. Eminim, bunu dostane olmayan bir tutum olarak yorumlamayacaksındır. Seni hasretle kucaklarım.

Nail satılgan’a İkinci Mektup: “Sevgili Nail, Sıcak cevabın için çok teşekkür ederim. Söylediğin güzel ve moral verici sözler için de. Elbet ben de “hideyte ermeni” istemiyorum. Bir anlaşılamama ya da yanlış anlaşılma durumu olduğunu düşünüyorum. Zaten bu nedenle sana böyle bir mektup yazma ihtiyacı hessettim. Örneğin benim Sürekli Devrim’i terketmem diye bir sey söz konusu değil. Sadece onu daha geniş bir çerçevede değerlendiriyorum. O hakkımda söylenen sözlerle ilgili olarak elbette seni kastetmedim. Senin öyle sözler etmediğini biliyorum. Ama gerek Troçkist (ki çoğuyla tanışmış da değilim) ve “eski doktorcu” diyebileceğmiz çevrelerden insanların, hakkımda öyle şeyler söylediğini ve beni genellikle öyle sıfatlarla andığını çok farklı kaynaklardan defalarca duyunca, “hakkımda böyle şeyler duyuyor olabilirsin, sen onlara kulak verme, ben bildiğin Demir’im” anlamında yazmıştım. (Belki biraz da o söyleyenlere hayal kırıklığımın ve krıgınlığımın dışa vurumu olsa gerek. ) Sana yönelik en küçük bir ima yoktu. Elbette senden ayrıntılı bir eleştiri, hatta bir eleştiri bile beklemiyorum (keşke olsa, benim için çok yararlı olurdu). Zaten pratik bir öneri bağlamında, sadece yanlış bir anlaşılma olmadan cevaplaman için o yazıları okumanı dilemiştim. Son söylediklerine gelince, kendine haksızlık ediyorsun. Bence çok iyi bir yazarsın, velut olmak gerekmiyor. Ben bir çok kereler senin yazılarını okuduğumu biliyorum. Bence, o zayıf olduğunu söylediğin konularda, nicelerinden bin kat daha iyi yazabilirsin ama, en azından kendi alanın olduğunu belirttiğin ekonomik konularda da yazabilirdin. Ayrıca tahmin edersin ki, sana soruyu sorduğum bağlamda, yazıyor olmaktan öte, yazar ya da çıkaranlar listesinde senin adının bulunması başlı başına politik bir eylemdir. Cevabını yazarlık bağlamnıda değil, politik bağlamda düşünmen gerekiyor. Zaten tam bu nedenle o yazıları okumanı diliyorum. Olumsuz cevabını elbette dostane olmayan bir tutum olarak görmüyorum. Ama yazıları okuduktan sonra, yine de fikrini değiştirebileceğin umudunu çok zayıf da olsa korumak istiyorum. Selam ve sevgilermle

Demir (Sevgili Nail, şu sürekli devrim ve demokratik cumhuriyet konularında uzun bir yazı yazacağım ilk fırsatta. Aslında yazmıştım ve yazarken muhatap olarak kafamda büyük ölçüde sen de vardın. Epey uzun olan bu yazının başlığı “Demokratik cumhuriyet nedir? Sosyalistler tarafından savunulabilir mi?” idi. Kanımca olabilecek bütün itirazlara cevaplar orada vardı ve bu konudaki kendi düşünsel evrimim çerçevesinde anlatılıyordu. Yazıyı TKP’li biriyle polemik biçiminde yazmıştım: Ama kızım sana söylüyorum gelinim sen anla babında, sas olarak Troçkistlere yönelik bir yazıydı. Hani sen de benim şu demokratik cumhuriyet konusundaki tavrımı anla(ya)mamaktan söz ediyorsun ya, bu yazıda onu anlatmaya da çalışıyordum. Tabii hiç okunmadı ve bir tek Troçkist zahmet edip beni bu yanlış görüşlerimden kurtarmaya teşebbüs etmedi. Yazı, hem bu konuda benim düşünsel evrimimi, hem de Demokratik Cumhuriyet ve Sürekli Devrim’in birbirine karşı değil, birbirini tamamlayan şeyler olduğunu anlatan ve yazarken kafamda seninle konuştuğum bir yazıdır. Eğer ilgini çekerse, üç uzun bölüm halinde bir kitap oluşturacak boyutlardaki bu yazıyı şu adreste bulabilirsin. http://www. comlink. de/demir/konular/programatik/index. htm İstersen dosya olarak da yollayabilirim. )” Ek not: Söz konusu yazıları ayrıca yolladım. Ve aldığına dair cevap aldım. Ragıp Zarakolu’na Yazılan Mektuplar

Zarakolu’na Önceden Yazılmış Bir mektup: Selam Sevgili Ragip, Ben de senin adresini arayip duruyordum. Onceki mailinin adresini kaybetmistim. Aslinda Epey is cikardim ama sana sozunu ettigim alanda olmadi. 1) Eren Keskin ve bazi arkadaslarin bir dergi girisimi olmustu. Senin de destekledigini soyledikleri. Adi: Acilim. Ona Komunist Manifesto'ya nazire bir cikis bildirisi yazmistim. Komunost Manifesto boyutlarinda kucuk bir kitapcik olacak bir seydi. Edebi bakimdan da fena degildi. Yazarken senin de dergiyi cikaranlar arasinda oldugunu duydugumdan, hep "Buna Ragip ne der diye yazdigim" senin de benimseyecegini dusundugum bir metindi. Ama Eren ve daha bazi cikarmak isteyenlere sanirim biraz fazla geldi. Karsi bir sey de soylemediklerinden galiba projeden bile vaz gectiler sanirsam. Ama bu da benim alti ayima mal oldu diyebilirim. Ikna calismasi, cevaplari beklemek falan. Ciddi radikal demokratik bir ruzgar estirecek bir dergi dusunulmustu. Yazik oldu kanimca. Simdi senin mailini alinca o metnin sana iletilmedigini fark ettim. Ilisikte yolluyorum. Madem dergi cikmayacak, "Orta Dogu Icin Bir Demokratik Manifesto" veya baska bir baslikla, bir de onsoz yazilarak kitap olarak yayinlanabilir belki. Eger vaktin olur da metne

bir goz atip fikrini soylersen sevinirim. Boyle bir metni basacvak yayinevi cikar mi cikarsa kimi onerirsin? 2) Ismail Besikci'nin Aleviler ve Alevilik uzerine bir yazisini temel alarak onun Elestirisi biciminde, Alevilik, Islam. Din, Ulus teorilerini ele aldigim ve su an 130 sayfayi asmis ve bir o kadar daha surecek bir metin var. Aslinda Tarihsel Maddeciligi bir bakima yeniden insa ediyor ulus, din ve ustyapilar teorisi alaninda. O acilim icin dusunulmus cikis bildirisinin teorik arka plani sayilabilir. Bu ayin sonuna kadar bitirecegimi saniyorum. En az 200 DIN A 4 sayfasi tutacak gibi gorunuyor. Bunu yayinlatmak istiyorum. Buyucek bir dosya oldugunda bunu simdilik ilisikte yollamiyorum. Eger istersen yazdigim kismini yollarim. Bir fikrini soylersen sevinirim. 3) Bir de benim "Gelecegi ve Gecmisi Kurtarmak" adli Lettre Enternasyonal'in milleniyum dolayisiyla "Gelecegi Gecmisten, Gecmisi Gelecekten Kurtarmak" konulu deneme yarismasi bahanesiyle yazdigim, bir tur, "21 yuzyil icin bir manifesto denemesi" denebilecek bir metnim var. Bunu yayinlamak istiyorum. Sana bu metni de yolluyorum. Eger bir goz atar da yayinlanmaya deger mi bir fikrini soylersen cok sevinirim. 3) Sanirim Eren'ler devam etmeyecegine gore, Su Orta dogu icin Manifesto'da dile getirilen gorusler temelinde veya onlara yakin bir dergi cikarilmaz mi? Boyle dedigin gibi kampanyalari da baslatacak. Boyle bir yayin girisimi olsa ne dersin? Ve kimleri onerirsin? Buralara gelirsen baska muzikler seni bekliyor. Selam ve sevgilerimle (Ragıp’a bu mektubun Ulaşmamış olduğu düşünülerek tekrar şu yazıldı)

Zarakolu’na Birinci mektup: “Merhaba Sevgili Dostum, Bir yıl kadar önce Eren Keskin’lerin de içinde bulunduğu bir haftalık dergi projesi başlamıştı. Ben de bu projenin içindeydim ve arkadaşlar senin de olduğunu söylüyorlardı. Ne var ki, derginin hazırlık çalışmaları sırasında, derginin çıkış bildirisi olarak hazırlanan metin Eren ve başka bazı arkadaşlar tarafından benimsenmedi. Böyle olsa bile, iki farklı eğilim olarak birlikte çıkarma önerisi de karşılıksız kaldı ve fiilen o girişim bitti. Ancak o girişimin içinden bizler, bu çıkış bildirisinde dile getirilen bir program ve politika anlayışının çok yol açıcı olduğunu düşünüyoruz ve bu bu çerçevede bir peryodik dergi çıkarmak istiyoruz. Sen o derginin hazırlığı çerçevesindeki tartışmaların biraz dışında kaldın bildiğim kadarıyla. Ama biz o zaman seni derginin ön önemli (Eren ile birlikte) iki girişimci ve simasinden biri olduğunu düşünüyorduk. Şimdi gerçi Eren yok ama biz hala seni böyle görüyoruz. İlişikte o zamanlar derginin çıkış bildirisi taslağı olarak yazılmış, ama sonra “Ortadoğu

Demokrasi Manifestosu” olarak da İnternette yayılmış bu metni yolluyorum. Senden ilk dileğim, biraz zamanına kıyıp bu metni okuman. Buna bağlı olarak şu soruyu yöneltmek istiyorum. Bu metinde ifade edilen programatik yaklaşımla, Türkiye’de peryodik olarak çıkacak (onbeş günlük veya haftalık) bir derginin girişimcileri arasında olmak ister misin? Eğer metinde ifade edilen yaklaşım sana böyle bir konumda katkıda bulunmak için uzak ise, bu yaklaşımda çıkan bir dergiye yazar olarak, yazılarınla katkıda bulunur muydun? Bu Manifesto’da ifade edilen yaklaşımlara dayanan politik bir dergi için bir girişim başlatmayı düşünüyorum. Fakat benim en büyük zorluğum Türkiye’ye gelememem. Türkiye’de yaşayan ve benzer yaklaşımlar içinde olan insanlarla iş birliği içinde böyle bir girişimin bir başarı şansı olabilir. Bu bağlamda birlikte yola çıkılabileceğini düşündüğüm aklıma ilk gelen kişilerden birisin. Bu girişimde birlikte olma dileğiyle. Selam ve sevgilerimle Demir Küçükaydın”

Zarakolu’na İkinci Mektup: (Bu mektup da Birincinin eline geçmediği var sayılarak yazıldı) “Sevgili Dostum Ragıp, İlişikte “Ortadoğu İçin Demokrasi Manifestosu” başlıklı bir metin yolluyorum. Senden ilk dileğim, biraz zamanına kıyıp bu metni okuman. Buna bağlı olarak şu soruları yöneltmek istiyorum. Bu metinde ifade edilen programatik yaklaşımla, Türkiye’de peryodik olarak çıkacak (onbeş günlük veya haftalık) bir derginin girişimcileri arasında olmak ister misin? Eğer metinde ifade edilen yaklaşım sana böyle bir konumda katkıda bulunmak için uzak ise, bu yaklaşımda çıkan bir dergiye yazar olarak, yazılarınla katkıda bulunur muydun? Bu Manifesto’da ifade edilen yaklaşımlara dayanan politik bir dergi için bir girişim başlatmayı düşünüyorum. Fakat benim en büyük zorluğum Türkiye’ye gelememem. Türkiye’de yaşayan ve benzer yaklaşımlar içinde olan insanlarla iş birliği içinde böyle bir girişimin bir başarı şansı olabilir. Bu bağlamda birlikte yola çıkılabileceğini düşündüğüm aklıma ilk gelen kişilerden birisin. Bu nedenle seni rahatsız ediyorum.

Ayrıca istersen bu dergi girişimine ilişkin olarak şimdiye kadar yapılanlar hakkında da bilgi verebilirim. Bu girişimde birlikte olma dileğiyle. Selam ve sevgilerimle Demir Küçükaydın Not: Bu mektubu aldığınıa dair bir cevap yollaman mümkün mü? Daha önce de yolladım: Sanırım elinize geçmedi. ” Şu ana kadar bu mektuplardan hiç birine cevap gelmedi. Belki e-mail adresi çalışmıyordur. Belirtmeye gerek yok ku, bu mektuplar sadece dergi girişiminde bulunanların okuması içindir ve zaten bu girişim çerçevesinde yazılmışlardır. 09 Eylül 2004 Perşembe Demir Küçükaydın 12. 09. 2004 - Kiraz Biçici Hakkında Bilgi Merhaba, Kiraz Bicici'nin gorusleri hakkinda daha iyi bir fikir sahibi olunabilmesi icin her ihtimale karsi bir kac yazisini yolluyorum. Kendisi ayni zamanda IHD Istanbul yoneticisi. demir

KİRAZ BİÇİCİ: Umutsuzluğu Coşkuya Çevirmek Geçen hafta üçüncüsü yayınlanan tartışmada, solu yeniden yapılandırmaya yönelik hamleleri kast ederek "göre egemen sınıfların etkileme ve manipule etme çabalarına karşı bağışıklık kazanabilmesinin güvencesi 'sol'u da mücadeleyi de emekçi sınıflar merkezli olarak yeniden tarif etmekten geçiyor" demiştik. Ve birçok deneyimden bahsetmiştik. Peki nedir bu deneyimler ve bizlere neyi gösteriyor. İlk olarak 1950'lerin deneyimi diye işaret ettiğimiz Menderes'in Demokrat Parti deneyimi. 'Yeter söz milletin' sloganıyla sahneye çıkan bu hareket kısa sürede 'milli şef'ten bunalan halk yığınlarının umudu olmuş ve iktidara gelmişti. Yine 1960'larda yaşanan TİP deneyimi önemli. TİP, sömürüye ve baskılara karşı yeni bir düzen arayışında olan halk kitlelerinin özlemlerinin karşılığı olabildiği oranda boyunu çok aşan bir siyasal etkiye sahip olmuştu. Hemen arkasından 'Karaoğlan Ecevit'le CHP dönemi gelmiştir. Bu hareket aynı zamanda TİP'in önünü kesmek ve TİP'e ve yine 12 Mart darbesinin etkisinden hızla sıyrılarak 70'lerin ikinci yarısında yükselişe geçen halkçı-sosyalist hareketlere yönelen kitleleri yeniden

kazanmak gibi bir hedefi de gözetmiştir. Ecevit'in 'ortanın solundayız' çıkışıyla bir anlamda start almış ve 'Toprak işleyenin su kullananın', 'Baskının ve sömürünün olmadığı hakça bir düzen' gibi sloganlarla öne çıkmıştı. Ecevit'in adını dağlara taşlara kazınmasıyla anılan bu dönem 'sol'un tarihinin en kitlesel çıkışını yaşadığı bir dönemdi. Yine 1990'larda RP deneyimi yaşanmıştır. Önce 12 Eylül cuntası tarafından ezilen halk hareketi henüz daha belini doğrulturken SSCB'nin 1990-91'de gelen yıkımıyla karşılaşmıştı. Yıkılan neydi tartışması bir yana, halkların algısında yıkılan sosyalizm olmuştu. Önemli ve tahrip edici olan da buydu. Bu boşluk İslamcı akımlar tarafından dolduruldu. RP bunun Türkiye'deki karşılığıydı. Ancak mesele sadece bir boşluk doldurma meselesi olmadı. 'Adil düzen' sloganıyla kitlelerin karşısına çıkan RP, sola ait değerler, sloganlar ve örgütlenme modelleriyle 'düzen dışı ve değişimden yana' bir görüntü vererek boşluğu bir dönem için doldurmayı başardı. Şimdide birçok özgünlüğüyle birlikte AKP var. 28 Şubat müdahalesinin bir başarısı olarak RP'ye nazaran çok daha törpülenmiş ve sisteme entegre olmuş olan bugünkü hareket, sonuçta alternatifinin yetersizliğinden de güç alarak, 20 yıllık partilerden bunalan ve değişim isteyen kitlelerin sandıktaki adresi oldu. ... Yukarıda verdiğim örnekler kendi içinde tümüyle homojen örnekler değil. Kimi sol kimi sağ partilere ait. Üstelik tümüyle yaşandığı tarihsel-toplumsal koşullarla birlikte kavranabilir. Burada benim yapmaya çalıştığım bugün açısından anlamlı olacak dersleri yapabildiğim kadar buradan süzebilmek. Ê Öncelikle birçok 'aydın'ın 'adam olmazlar' diye fetvalar vererek ortalıkta dolandığı halk kitlelerinin yeri gelince nasıl bir siyasal enerji ortaya koydukları iyi irdelenmelidir. Üstelik bu enerji kısa süreler içerisinde ortaya çıkmış ve köklü sonuçlar doğurmuştur. Şaşırtıcı da değildir. Ve sadece Türkiye'ye ve bugüne özgü değildir. Marx'ın 1848 devrimleriyle sonuçlanan o dönemin Fransa'sının toplumsal özelliklerini tarif ederken yaptığı "Yörelerine ve ulusallıklarına göre birbirinden ayrılmış ve bölünmüş olan ve yalnızca ortak acı çekme duygularıyla birbirlerine bağlanan, azgelişmiş, coşku ile umutsuzluk arasında bocalayan yığınlar" vurgusuna dikkat edilmelidir. Özellikle 'coşku ve umutsuzluk arasında bocalayan yığınlar' vurgusu bence çok önemli. Böyle gelmiş böyle gideri düstur edinmiş, bırakalım siyaseti ve mücadeleyi, sosyal yaşamla ve gündelik hayatın bir çok yönüyle dahi ilişkisini kesmiş, kendi halinde ve umutsuzluk

içerisinde debelenerek ayakta kalmaya çalışan yığınlar. . . İşte bugünün ve hatta öncesi bir yana son 50 yılın Türkiye'si. Bugünkü görüntünün geçici olabileceği, yığınların umutsuzluktan hızla çıkarak coşkuyla siyaset sahnesine çıkabildikleri bence andığımız deneyimlerin ve Türkiye Siyasal Tarihinin en önemli derslerinden birisidir. Yeter ki gereği yapılsın. Üstelik görülüyor ki halkın bu özlemlerine yanıt verildiği ölçüde sağlanan bu güven ve güç sandığa da yansıyor. Ancak dikkat ederseniz yansıyor diyorum ve özellikle vurguluyorum. Yoksa salt sandıkları referans alan bir tartışma neden sonuç ilişkisini de ister istemez tersten kuruyor. Sandıkların toplumsal yaşamda ve mücadelede verili olan durumun bir yansıması olduğu gözlerden kaçıyor. Böyle olunca da örneğin seçim ittifakları sorunu bu ittifakın bileşeni olan parti sayısı merkezli olarak tartışılıyor. '3 Kasım'da üç partili ittifak yüzde 6. 2 aldı, eğer bu sayı 6-7 olursa alınan oyda buna göre artar' anlamında akıl yürütmelere tanık olundu. Sonuç ortada. Aksine ancak yaşamın her alanına nüfuz eden, kitlelerin özlemlerine ve taleplerine yanıt verebilecek iddia ve çapta olduğunu her günkü mücadelede kanıtlayan bir hareket ve blok sandıkta da istediği sonucu alabilir. Yoksa yangından mal kaçırır gibi seçimlere birkaç hafta kala ortaya çıkan, toplumsal muhalefete dair görevlerini yerine getiremeyen, hatta halk açısından tartışmaya açık nice şahsiyetlere gereğinden fazla misyon yükleyen İttifaklar ve Güçbirlikleri halkı ikna edemez. Etmedi de zaten. Böyle olunca bileşimi açısından en azından mücadeleci güçlere daha fazla güven veren EmekBarış-Demokrasi Bloku çok daha fazla partiyi kapsayan Güçbirliği'nden daha etkili olabildi ve daha çok oy aldı. Bundan böyle bu iki seçimden den doğru sonuç çıkartarak artık işimize bakmalıyız. Yeni olanı, bugünden hep birlikte inşa etmeliyiz. kirazbicici@mynet. com

KİRAZ BİÇİCİ: 1 Eylül ve Gerçek Dostlar Eylül ayına bir hafta kaldı. İzinler bitiyor işyerleri hareketleniyor, okulların açılması telaşı başlıyor, meclis tatilden çıkıyor ve halk karşıtı uygulamalarına kaldığı yerden devam etmeye

hazırlanıyor. . . . derken yaz aylarında belirli ölçülerde kaçınılmaz bir durgunluk yaşayan toplumsal yaşam yeniden canlanıyor. Bu kaçınılmaz olarak toplumsal muhalefeti ve bu muhalefetin öznelerini de etkileyecek. Sadece yaz aylarıyla açıklanamayacak da olsa bu rehavetten etkilenmemezlik edemeyen toplumsal muhalefet için özellikle 1 Eylül Dünya Barış Günü önemli bir tarih. Hareketin tüm özneleri bu günlerden başlayarak hareketleniyorlar. Elbette Barış gündeminin Türkiye'de dünyanın bir çok ülkesine göre daha canlı bir düzeyde ele alınması gerçeğinin de bunda önemli bir payı var. Bu canlılığın ise Kürt sorunundan ve bu eksende gelişen Kürt özgürlük mücadelesinden bağımsız olmadığı biliniyor. ABD Emperyalizmi'nin başta Ortadoğu olmak üzere tüm dünyaya dayattığı saldırganlık ve bu sürecin sıcak çatışmaları ve savaşları da içererek gelişmesi, meseleyi büsbütün önemli hale getirdi. Öyle ki, Türkiye toplumunun Kürt ulusal uyanışı vesilesiyle zaten yakıcı olarak tartışmak zorunda olduğu Barış sorunu bu yönüyle 'İç işlerimiz' olmaktan çıkarak bölgesel ve dünya çapında yaşanan gelişmelere bağlandı. Aslında Kürt sorunu başında itibaren uluslararası bir sorundu. Bu biliniyor. Ancak 11 Eylül sonrasının gelişmeleri sorunun bu yönünü büsbütün öne çıkardı. Dünya Barış gününe doğru yaşanan tartışmalara baktığım zaman bu dönemin önemli kimi özgünlüklere sahip olacağını düşünüyorum. Özellikle Kürt özgürlük hareketinin son dönemde giderek yoğunlaştırılan bir kuşatma ve tecrit yaşıyor olması gerçeği bu sürece farklı anlamlar yükleyecek. Hatırlanacağı gibi Barış talebi başta sol versiyonları olmak üzere liberallerle Kürt hareketi arasında bir mutabakatın ekseni olabiliyordu. Bu talep Kürt sorunu karşısında geleneksel bir inkarcılıkta ısrar eden ordu merkezli odaklar karşısında AB'ci bir eksene sığdırılmak istense de bir ortak muhalefetin ifadesi oluyordu. Barış talebi kimi içeriğini nasıl doldurduğunda bağımsız olarak mesela ÖDP'yle HADEP arasında bir döneme yayılan bir yakınlaşmanın harcı olmuştu. Bu işbirliği veya en azında anlayışla karşılama tutumu salt ÖDP ve benzeri hareketlerle sınırlı olmadı. En azından dilkültür ve bireysel haklar alanında Kürt realitesinin kabul edilmesi talebi, soldan sağa geniş bir liberal eksenin Kürt demokrasi hareketiyle istikrarsız ve kaypak bir temelde de olsa yan yana durabildiği konular olmuştur. Kürt demokrasi hareketinin de bu işbirliğine haklı olarak gereken önemi verdiği biliniyor. Ayrıca yine bu işbirliği veya yakınlaşma, her ne kadar bazen abartılı boyutlarda stratejik anlamlar yüklenilse de, Kürt demokrasi hareketine kimi kazanımlar da getirmiştir. Bu inkar edilemez. Ancak son dönemde yaşananlar, liberal cephenin de Kürt demokrasi

hareketiyle arasına bir mesafe koymaya ve özgürlük hareketinin sözcülerinin haklı olarak 'Kürt'e iradesizlik dayatılıyor' sözleriyle tanımladığı kuşatmanın bir bileşeni olmaya yöneldiklerine işaret ediyor. Bu noktada HPG tarafından ateşkesin çift taraflı hale getirilmesi çağrısıyla birlikte sona erdirilen ateşkes süreci bir dönüm noktası olmuştur. Ağzını açan 'Kürt sorununda atılan muazzam adımlardan' bahsederek Kürt demokrasi hareketini hedefe koymaya başlamıştır. Kürt halkıyla KONGRA-GEL ve Abdullah Öcalan arasında ayrılıklar ve çatlaklar yaratma, böylesi çatlaklara yatırım yapma, hem devletin hem de liberallerin ortak tutumuna dönüşmüştür. Özellikle sol-liberaller cephesinde artık devlete dönüp de "Sen niye 6 yıldır sorunu köklü olarak çözecek adımlar atmıyorsun, ateşkesi çift taraflı hale getirmiyorsun, neden kimi kırıntılarla Kürtlerle adeta dalga geçiyorsun" denilmemektedir. Ê Aksine aynı kurum ve kişiler iş Kürtleri ve Kürt demokrasi hareketini suçlamaya gelince pek bir atak davranmaktadırlar. Onlara göre "Kürt sorunu uyum yasalarıyla çözülmüştür ve bundan ötesi bozgunculuktur". Aynı söylemleri "Bakın işte gereken adımlar atıldı ama halen uslanmıyorlar, bunların derdi üzüm yemek değil bağcıyı dövmek" mealinde açıklamalar yapan Genelkurmay yetkilililerinin ağzından duyuyor olmamız da elbette ilginç ve öğreticidir. Bu noktada bağımsız ve solcu gazete olma iddiasıyla geçtiğimiz aylarda yayına başlayan bir günlük gazetenin tavrını ibretle takip ediyorum. Yer yer gazetecilik kaygısını da bir yana bırakarak sayfalarını Kürt özgürlük hareketine dönük saldırılara bonkörce açmaktadır. Daha önceki gün Osman Öcalan'ı ve onun çıkışını allayıp pullayıp birinci sayfadan yayınladı. Kendi okur kitlesine daha cazip geleceği hesabıyla olsa gerek Osman Öcalan'ın çıkışını 'birey özgürlüğüne' ve 'demokrasiye' yönelik despotça kısıtlamalara yönelik bir başkaldırı olarak lanse etmeye çabalıyorlardı. Tabi ki bunu tarafsız gazetecilik adına yapıyorlar. Ê Ancak her ne hikmetse Osman Öcalan'ın bu çıkışının Talabani-ABD güdümlü bir çıkış olduğu ve Beyaz Saray'ın önde gelen şahinlerinden Condolezza Rice'in de bu durumu 'PKK'ye karşı silahlı olmayan yöntemlerle mücadele ediyoruz' sözleriyle kabul ettiğine pek değinmiyorlar. Hiç kuşkunuz olmasın ki 1 Eylül Barış günü de şiddet yanlısı olarak marjinalize etmek istedikleri özgürlük hareketine barış adına yapılacak teslimiyet çağrılarından geçilmeyecektir. Bizlerin mücadelesiyle bugünkü anlamını kazanan bir günü bize karşı kullanmaya çabalayacaklar. Elbette Kürt özgürlük hareketi ve Kürt halkı da bu süreçte dostunu ve

düşmanını bir kez daha görmektedir ve herhalde bundan sonraki yürüyüşünde bu gerçeği dikkate alacaktır. kirazbicici@mynet. com

KİRAZ BİÇİCİ: Daha Çok Hayal Kırıklığına Uğrayacaksınız! Tek bir yerden komuta edildiği bariz olan bir kampanyayla Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir ve İlçe Belediye Başkanları linç edilmek isteniyor. Baydemir'in ve diğer ilçe belediye başkanlarının Sait Özgün'ün ailesine resmi plakalı araçlarla taziye ziyaretinde bulunmasını hedefe koyuyorlar. Neymiş efendim 'teröristin' evi nasıl ziyaret edilirmiş. Amatör kamera diye yutturmaya çalıştıkları görüntüleri öne sürüyorlar. Oysa kameranın polis kamerası olduğu ortada. Muhtemelen başkanlar da kameraya alındıklarının farkında, zaten çekimin yapıldığı açıdan fark etmemek zor. Ancak gizli gizli ziyaret edildi havası verecekler ya ondan olsa gerek, böylece yapılanın kamuoyunda gayrı meşru bir tavır olarak algılanmasının daha kolay olacağı varsayılıyor. Polisin ardından devreye medya girdi. 'Şok görüntüler' anonslarıyla gizli bir suçu açığa çıkarmış edasıyla başladılar yaygaraya. Gazeteciliğin birinci kuralı tarafların görüşlerine başvurmaktır. Oysa ziyaretin ardından Baydemir'den görüş alan yok. 'Siz nereye gittiniz, niye gittiniz, şöyle eleştiriler var ne diyorsunuz?' diyen yok. Kamuoyu başkanların görüşlerini ancak kendi yaptıkları açıklamanın ardından duyabildi. O da yarım yamalak. İşin bir diğer yönü öldürülen gencin atılı suçu işleyip işlemediği de henüz kesin değil. Savcılık soruşturması sonuçlandı mı? Hayır. Her şey iddiadan ibaret. Kimin iddiası? O genci öldürenlerin, Diyarbakır'ın bir bölümünü her türlü insan hakkını ayaklar altına alarak ablukaya alanların iddiası. Yıllardan bu yana benzer onlarca iddianın nasıl da boşa çıktığını unutmadık. Kaldı ki doğru olsa ne olacak.

Özgürlük tutkusuyla yaşayan Kürt halkına ve gençliğine tüm diğer ifade olanaklarını kapatanların çatışmaların yeniden tırmanması karşısında konuşmaya ne hakkı var? Gerine gerine açıkladıkları basın ahlak ilkelerini çiğneye çiğneye paçavraya çevirdiler. Ancak ne gam. Kendi yüreklerini, onurlarını, haysiyetlerini yıllar önce postalların altında çiğnetenler basın ilkelerini çiğnetmiş çok mu? Bir de utanmadan ömrünü insanlık uğruna mücadeleye adamış Osman Baydemir'e ve arkadaşlarına insanlık dersi veriyorlar. Demokrasi düşmanları demokrasi, insanlık düşmanları insanlık dersi veriyor. Kürt düşmanlığı dışında fazlaca bir sermayesi olmayanlar da çıkmış Kürtlere akıl veriyorlar. Bu pişkinlik artık bir kültür haline geldi. Ağababaları Bush'tan öğreniyorlar herhalde. Neymiş efendim 'Osman Baydemir hayal kırıklığı yaratmış! Oysa ilk günlerde kendisinin uygun bir muhatap olacağına dair umutları varmış. Son açıklamaları kendisinin militan kimliğinin kanıtı olmuş. . . ' Sabah gazetesinin başyazarı Erdal Şafak söylüyor bunları. Taha Akyol ve benzerleri de aynı telden çalıyorlar. İlginç olan, Erdal beyi en çok Baydemir'in "Olduğumuzdan farklı gösterilmemiz çabası içerisine girilmesi, Türkiye'nin kavuşması gereken huzur ve güven ortamına katkı sunmayacaktır" sözleri rahatsız etmiş. Anlaşılan Osman Baydemir'in mesajı yerine gitmiş. 9 Haziran'da Zana'ların bırakılmasıyla start alan bölme, birbirine düşürme, işbirlikçileştirme ve devrimci olanları da yok etme operasyonunun tutmayacağı zaten son günlerde gerek Zana'ların aldıkları tavır, gerekse de Kürt özgürlük hareketi tarafından yapılan açıklama ve geliştirilen tutumlarla ortaya çıkmaya başlamıştı. Osman Baydemir de bu son hamle karşısında bu gerçeği bir kez daha hatırlatmış oldu. Ne bekliyorlardı ki bunlar? Belki kendileri yalamakla meşgul oldukları postallardan kafalarını kaldırıp görememiş olabilirler, ancak yargısız infazların ve kayıpların artık rutine bindiği yıllar boyunca İHD'mizin Diyarbakır Şube Başkanlığı gibi zor ama bir o kadar da onurlu bir görevi layıkıyla yerine getirmiş bir insandan bu tokat gibi cevaptan başka ne beklenebilirdi ki. Hırçınlıkları ve saldırganlıkları biraz da bundan. Baksanıza kendilerine dayanak olarak kala kala Kani Yılmaz ve Osman Öcalan'lar kaldı. Tepe tepe kullansınlar.

Onları daha çok hayal kırıklığına uğratmak boynumuzun borcu olsun. kirazbicici@mynet. com

KİRAZ BİÇİCİ: Zina Tartışması ve gösterdikleri AB'ye uyum gerekçesiyle değiştirilen Türk Ceza Kanunu (TCK), kadın sorununu toplumun gündemine yeniden taşıdı. Bir kez daha alışıldık oyunu tekrarlayan AKP, toplumun geniş kesimlerinin olumlu beklentilerle desteklediği değişiklik çalışmalarını kendi uğursuz emellerine ulaşabilmenin dayanağı haline getirmeye çalışıyor. Tarihin tozlu raflarına kalkması gereken, çağdışı bir suç olan zinayı ceza kanunda düzenlemek istiyor. İlginç olan çağdaşlığı kimselere bırakmayan CHP'nin de "kadın ve erkeğe eşit ceza" şartıyla buna destek vermesi. Oysa Anayasa Mahkemesi 8 yıl önce zinayı suç olmaktan çıkarmış, sadece bir boşanma sebebi saymıştı. Ê AKP'ye her konuda destek çıkan holding basının kalemşörleri zina düzenlemesine karşı çıkıyorlar. Ancak karşı çıkışları genelde böyle bir düzenlemeyle AB'den tarih almanın zorlaşacağı gerekçesiyle sınırlı kalıyor. Elbette farklı sesler de var. Oysaki zina ya da TCK tasarısında kadını ilgilendiren diğer maddeler, Türkiye'de kadının konumuna ve pratikte yasaların nasıl işlediğine bakılmadan değerlendirilemez. Zina tartışması için "ülkenin gündemi bu değil, TCK tasarısının daha önemli ve anti demokratik maddelerinin tartışılmasını önlüyor" şeklinde serzenişler de var. Gerçekten de 'zina' tartışması bir yönüyle tartışmaları saptırmanın bir dayanağı olarak değerlendirilmek istenebilir. Ancak sorun bundan ibaret değil. Üstelik salt böylesi bir yaklaşım kadına yönelen bu gerici saldırının vehametinin görülmesini engelleyebilir. Bence önemli olan zina tartışmasının AKP ve siyasal islamcıların, daha da önemlisi egemen kültürün kadına bakışının bir kez daha görülmesi için önemli bir vesile olması. İktidar başarısını önemli ölçüde kadın kollarında canla başla çalışan kadınlara borçlu olan AKP böylece onlara ne kadar değer verdiğini (!) bir kez daha kanıtladı. AKP, zina düzenlemesini 'Anadolu kadının talebi bu' diye savunuyor. Anadolu kadının kim olduğu ise muğlak. Oysa 50'den fazla kadın örgütünün oluşturduğu TCK Kadın Platformunun görüşleri dikkate bile alınmıyor, görüşme taleplerine yanıt verilmiyor. Demek ki bu örgütler ve üyeleri Anadolu kadınını temsil etmiyor(!) Anlaşılan örgütlü kadın Anadolu kadını olmuyor. AKP'nin ve siyasal islamcıların akıl hocalarından Zaman Gazetesi yazarı Ali Bulaç ise zinanın suç olarak kabulünü haklı çıkarmak için akıl almaz bir iddiada bulunuyor. Bulaç'a göre gecekondularda yaşayan yoksul ailelerden üçte ikisinde ailenin geçimini üstlenen kadınların ne iş yaptığını merak etmeyen kocaları, sivil fuhuşa onay veriyor(!) Bir kalem 52

darbesiyle yoksul kadınların üçte ikisine fahişe damgası vurmaktan çekinmeyen zihniyet AKP'ye alkış tutuyor. Bulaç, hızını alamayıp namus cinayetlerinin eleştirilmesini de gereksiz buluyor. Ülkemizde yoksulların %70'ini kadın ve çocuklar oluşturuyor. İşsizliğin, yoksulluğun yarattığı toplumsal çözülmenin sonuçlarından biri olan fuhuşu bahane eden AKP, TCK tasarısında fuhuştan sermaye edinen, kadın ve çocukları zorla, hileyle fuhuşa iten insan tacirleri içinse sadece 4 ila 6 yıl arasında hapis cezası öngörüyor. Sayın Bulaç'ın bu duruma hiç değinmemesi tam da bu ne perhiz bu ne lahana turşusu dedirtecek bir durum olmuyor mu? Ülkemizde yoksulların %70'ini kadın ve çocuklar oluşturuyor. Namus cinayetlerinde onlarca kadın öldürülüyor, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da artan kadın intiharlarının, intihar süsü verilmiş namus cinayetleri olabileceğine dair bulgular artıyor. Zinadan yargılanan Anadolu kadınının sayısı, aynı suçtan yargılanan erkeklerin sayısının 8 katı. Evli bir erkeğin başka bir kadınla birlikteliğini "erkeğin elinin kiri", kadının birlikteliğini ise cinayet sebebi sayan bir toplumsal ahlak anlayışında zinanın suç sayılması, kadınların sokak ortasında polisin gözü önünde doğranması vakalarını artırır. İmam önde mahalleli arkada yapılan gece baskınlarını yeniden toplumsal yaşamımıza sokar. En önemlisi de sokakta bir erkekle konuşan kadına malum damganın vurulması olağan hale gelir. Evli bir erkeğin başka bir kadınla birlikteliğini "erkeğin elinin kiri", kadının birlikteliğini ise cinayet sebebi sayan bir toplumsal ahlak anlayışı her yerde kendisini hissettiriyor. TCK tasarısının kadını kıskaca alan maddeleri bununla da bitmiyor. Namus cinayetlerinde kadının öldürülmesi halinde "haksız tahrik" maddesini işleterek erkeğin 2. 5 sene hapisle kurtulmasını sağlıyor. Ancak namus cinayetlerinde öldürülen erkek ise bunu "nitelikli adam öldürme" yani planlı adam öldürme kapsamına sokuyor ve daha ağır bir ceza veriyor. Bekaret kontrolü, müstehcenlik kavramı, cinsel ayrımcılık gibi konularda da TCK tasarısında aynı çağdışı anlayış sergileniyor. Tasarı 'genital muayene' adıyla düzenlediği bekaret kontrolünün savcı ve hakim izniyle yapılabileceğini belirtiyor. Türkiye'de bir baba ya da okul yönetimi kızının muayeneye göndermek için savcıdan izin istediğinde buna kaç savcı karşı çıkacaktır? Başka bir madde de 'reşit olmayanla cinsel ilişki' başlığıyla 15 ila 18 yaşındaki gençlerin kendi rızalarıyla cinsel ilişkiye girmelerini de cezalandırıyor. Eğer gençlerden biri diğerinden 3 yaş büyükse olay kamu davası haline geliyor ve savcılık re'sen (kendiliğinden) harekete geçiyor. Tasarı, kadının namusunu kadından başka herkese emanet ediyor. Adalet Bakanı Cemil Çiçek'in gözü aydın. 14 yıl önce gazeteleri süsleyen "Flört etmek fahişeliktir" yargısı böylece yasal dayanağa kavuşuyor. Bu durumda yıllar önce parkta öpüştükleri için gençlerin kafasına silah dayayan bekçilerin yeniden önü açılmış oluyor. Yoksullukla boğuşan, çocuklarına daha iyi bir gelecek sağlayabilmek için çabalayan kadınlarımız öldürülme korkusuyla boğuşmak zorunda bırakılıyor. Peki, çocuğunu okutma mücadelesinde kayıt parası engeline takılan Anadolu kadının sesi neden AKP'ye ulaşmıyor? Açlıktan çocuğu ölen annenin feryadı neden meclis koridorlarında yankılanmıyor? Çünkü

işlerine gelmiyor. Sonuç olarak TCK tasarısı sadece zina değil, diğer maddeleriyle de "evde kadının yeri ahırdaki öküzden sonra gelir" anlayışının fanatik yansıması olarak karşımıza çıkıyor. AKP ve CHP'nin tasarıyı üzerinde uzlaşarak meclise gönderdiklerini düşünürsek kadına bakışın basit bir şeriatçı yaklaşım sorunu olmadığını anlayabiliriz. Mesele daha köklüdür. Dolayısıyla çözümü de köklü olmak zorundadır. Bu da ancak kadına hakettiği değeri verecek bir toplumsal düzeninin kurulması için mücadele etmekle mümkün olur. kirazbicici@mynet. com

12. 09. 2004 - Kiraz Biçici’yle Mektuplaşmalar 12. 09. 2004 - Kiraz Biçici’ye mektup

Merhaba Degerli Kiraz Bicici,

Gerci sizinle tanismiyoruz ama sizin calismalarinizi cok takdir ediyor ve ayrica yazilarinizi elimden geldigince izlemeye calisiyorum.

Belki tesadufen siz de benim adimi gormussunuzdur. Cunku ayni gazetenin sayfalarinda yaziyoruz.

Size bir onerim olacak. Biz bir grup arakadas bir suredir radikal ve devrimci demokratik toplumsal muhalefetin toplanabilecegi, butun entelektuel ve siyasi gucunu birlestirebilecegi bir dergi cikarma girisimi icindeyiz. Bu girisim cercevesinde ilk elde, dusundugumuz derginin cizgisinin garantisi olacak ve onun yazar kadrosunun cekirdegini olusturacak kisilere yoneliyoruz.

Bu baglamda elbet siz ilk akla gelen isimlerden birisiniz.

Biliyorum isiniz coktur ve cok bir zamaniniz yoktur ama yine de sizden bir dilegim olacak.

Size ilisikte, bu dusunulen derginin izleyecegi siyasi hedefler ve cizginin komprime bir ifadesi olan Orta Dogu Icin Demokrasi Manifestosu adli bir metin yolluyorum.

Sizden dilegim biraz zaman ayirip ve zahmet edip bu metni okumanizdir.

Buna bagli olarak su sorulara cevabinizi bekliyorum.

1) Bu metinde ifade edilen hedefleri ve anlayislari savunacak bir derginin cikaranlari ve girisimcileri arasinda yer alir misiniz? (Elbette soz konusu metinde ayrinti duzeyinde bir cok somut elestiri olabilir. Ama esas yonelisi kastedilmektedir burada. )

2) Eger bu metinde ifade edilen gorusler, icinde veya girisimcileri arasinda yer alacak olcude sizin konumlariniza denk dusmuyorsa, boyle bir dergiye yazi yazar misiniz? Yani bu gorusleri savunanlarla ayni derginin sayfalarinda yer alir misiniz?

En kisa zamanda olumlu cevabinizi alabilmek dilegiyle.

Size calismalarinizda basarilar dilerim.

Selam, saygi ve sevgilerimle 16. 09. 2004 - Kiraz Biçici’nin Cevabı

Merhaba Demir bey, öncelikle teklifiniz beni onore etti. Sanıyorum anımsamıyorsunuz, ama Medya TV'de bir programa birlikte çıkmıştık. (Irak saldırısı öncesindeydi. Bandı bende bulunuyor. )Dolayısıyla kısmen de olsa tanışmış sayılırız. Manifesto'nun metnini henüz indirdim. Ýlk fırsatta okuyup düşüncelerimi size ileteceğim. Ancak sizin de takdir edeceğiniz gibi ciddi anlamda zaman problemi yaşıyorum. Yine de en azından derginin kimi sayılarına (konu başlıklarına) göre katkıda bulunmaya çalışırım. En azından bunu söyleyebilmek için manifestoyu okumama gerek olmadığını düşünüyorum, çünkü ben de elimden geldiği ölçüde yazılarınızı takip ediyorum. Temel yaklaşımlar konusunda (kimi farklılıklara rağmen) aramızda uçurumlar yok, üstelik gidişata yönelik kaygılar noktasındaysa önemli bir ortaklık var. Bunun en azından yazı yazarak katkı sunmam noktasında yeterli bir asgari temel olarak yeterli olduğunu düşünüyorum. Ötesi için de dediğim gibi bir süre sonra yanıt verebilirim. Ancak bu yanıtın salt Manifestoya dair fikirlerim tarafından belirlenmeyeceğini şimdiden söylemeliyim. Çünkü henüz kamuoyuna açıklanacak noktaya gelmemiş olan bir girişim (proje kavramını çok sevmiyorum) hazırlığı içerisindeyim. Bu uzun süreden beri aklımda nadasa bıraktığım bir fikirdi. Seçim dönemi ve ertesinde yüzyüze geldiğim tablo artık harekete geçmenin kaçınılmazlığın gösterdi.

Bu girişim ,belki de bundan sonraki yaşamımın temel mesaisini oluşturacak. Böyle olunca diğer tüm etkinliklerim ve çalışmalarım (buna ÝHD dahil) büyük oranda bu girişimin akıbetine bağlı olacak. Bu girişimin temel çerçevesini de 'Manifestoya' ilişkin yanıtımın yanı sıra size ileteceğim. Görüşleriniz ve önerileriniz benim için önemli. Şimdiden teşekkür ediyorum. 16. 09. 2004 – Kiraz Biçici’ye Cevap

Merhabalar Sayin Bicici, Aslinda hatiliyorum ama ben hem emin degildim, cunku hafizam oldukca zayiftir, hem de sizin beni hatirlamayacaginizi dusunuyordum. Hatta sizinle daha fazla konusmayi istemistim ama hem zaman yoklugu hem de benim cekingenligimden olmamisti. Dergiye en azindan imkaniniz oldugunda yazmayi kabul etmeniz bizler icin hem buyuk bir onur hem de baha bicilmez bir destek. Aslinda bu dergi projesi bir yildir var. Ne yazik ki Ozgurluk hareketini bolen ve bugun cok tehlikeli bir boyut almis bulunan gelismeler, bu dergi projesinin ilk baslaticilari arasinda bulunan bazi girisimcileri de etkiledigi icin bir engelleme ve bu nedenle epey bir gecikme oldu. Yoksa simdi aldiginiz teklifi bu yilin ilk aylarinda almaniz gerekirdi. (Eger isterseniz bu bir yillik donem boyunca karsilasilan sorunlari ozetleyen ve yansitan tartismalari ve bunlarin protokolllerini de iletebilirim. ) Aslinda bir yandan radikal ve devrimci bir demokratik cizgi izleyecek ama ayni zamanda demokrasi mucadelesi safinda kucuk de olsa bir katkida bulunabilecek hic kimseyi dislamayacak ve bu alandaki entelektuel birikimi toplamaya calisacak bir dergi amacliyoruz. Ancak hem bu bu hedefe ulasmak , hem de oyle bir radikal ve tutarli bir demokrasi cizgisini surdurebilmek icin, oncelikle sizin gibi hem tutarli bir tavri surduren hem de kamu oyu tarafindan taninan; belli bir prestiji ve agirligi olan insanlarin, yazarlar hatta mumkunse cikaranlar arasinda bulunmasi olaganustu onem tasimaktadir. Bu nedenle cevabiniz ve adinizin yazarlar arasinda bulunmasi hem buyuk bir destek hem de tutarli bir demokrasi cizgisi icin garantidir. Sozunu ettiginiz girisim hakkinda bir bilgim olmamakla birlikte, benzer kaygi ve sorunlar benzer amaclara yonelik girisimlere yonelmeyi getirdigine gore, bu dergi girisiminin sizin ne oldugunuzu bilmedigim girisiminizle benzer kaygi ve hedeflerden kaynaklanabilecegi ve birbirlerini destekleyip tamamlayabvileceklerini dusunuyorum. Girisiminiz hakkinda anlatacaklarinizi merakla bekliyorum. Manifesto metni mutlak olarak anlasilmamali. Eni sonu bir solukta yazilmis bir metindir bir cok eksikikler ve belirsizlikler bulunabilir. Ama bu gibi bicimsel eksik ve belirizlikleri onemsemeyip, esasini goz onune almanizi dilerim. Temel fikrini yaralamayan her turlu degisiklige acik bir metinidr. Aslinda cikarilmasi dusunulan ve bu yilin basinda cikmis olmasi gereken derginin cagri taslagi olarak yazilmisti. Bu anlamda hala bir Taslakdir soz konusu metin. Her turlu oneriye aciktir.

Bu vesileyle, boyle bir dergide yazar olarak kendisine muracaat edilmesini istediginiz onerebileceginiz isimler var mi? Elbette adim adim oldukca genis bir yazar kadrosuna teklif goturmeyi planliyouz. Ama oncelikle, maalesef sayilari cok az olan, sizin gibi isimlerden basladik. Ve dolayisiyla sizi onereceginiz isimler varsa bunlara da oncelikle yonelmek isteriz. Dergi girisimiyle ilgili gelismeler oldukca size bildirecegim. Simdilik ilk cevap sayin Haluk Gerger'den gelen Dergide yazacagini bildiren olumlu cevap oldu. Haberlesme dilegiyle. Calismalarinizda basarilar. Demir Kücükaydin 19. 09. 2004 – Gelişmeler Hakkında Rapor Merhaba arkadaslar, Bu ara gerceklesen gelismeleri kisaca aktarayim. 1) Sayin Kiraz Bicici dergide memnuniyetle yazacagini bidirdi. Kendisiyle olan yazismalar asagida bulunuyor. 2) Ragip Zarakolu'ndan henuz bir cevap cikmadi. 3) Pinar Selek zaten biraz zaman istemisti, henuz bekliyoruz. 4) Bu arada Cem ve Erdem, hem derginin internet versiyonu icin hem diger projeler icin bir teknik ve bilgi anlamindda epey yol kat etmisler. Bunun sonuclarini yakinda goruruz. 5) Hamburg'ta dusunulen para toplamak icin Konser konusunda on yoklamalar yapiliyor. Cesitli fikirler gelistiriliyor. 6) Ankara'daki arkadaslar da kendi aralarinda bir toplanti yapmayi kararlastirmislar. 7) Istanbulda'ki arakadaslar kendi aralarinda kontak kurmaya calisiyor. 8) Yeni yazarlara bas vurmadan once Pinar Selek ve Ragip'in cevaplarini bekliyorum. Ama su ana kadar gelen Sayin Haluk Gerger ve Kiraz Bicici'nin yanitlari oldukca cesaretlendirici. 9) Bagli oldugum serverden ayrildim. Acilim domainini alacagim. Sanirim Oguz ve Eren'in artik bir dergi projesi bulunmuyor. Bu nedenle Acilim adini kullanmamizin umarim bir mahzuru yoktur. Ama bence yine de kendilerine sormak gerekir. "Acilim adini kullanabilir miyiz?" diye. Bu konuda Oguz'u sanirim en iyi taniyan Tayfun ona bunu sorabilir mi? 10) Ben internetteki okuyucularima bas vurdugum takdirde dergi projesini destekleyecek yeni kisi ve olanaklar cikabilecegini dusunuyorum. Ama bunun icin en azindan belli bir doyurucu yazar kadrosuna ulasmayi bekleyip beklememek gerektigi konusunda kararsizim,. Bu konuda sizlerin gorusu nedir? 11) Herkes kafasindaki, yazarlik onerilmesi gereken veya onerilebilecek isimleri bildirse iyi olur. 12) Dergi girisimini destekleyen arkadaslara bir Stutgart'tan bir de Istanbul'dan iki arkadas

katildi. Aklima gelenler simdilik bu kadar. selamlar demir 14. 10. 2004 – Ragıp zarakolu’nun Cevabı Merhaba, Uzun sure Cevap cikmayinca sonunda telefonla Ragip'i aradim. Ragip uzun suredir maillerine bakamiyormus onun icin yolladigimiz maillerden haberi yokmus dolayisiyla da bir cevap verememis. Sozlu olarak biraz anlattim ve elbette seve seve yazacagini soyledi. Su ana kadar Kiraz Bicici, Haluk Gerger, Ragip Zarakolu yazacaklarini bildirdi. Pinar Selek mesgul oldugunu bildirmis ve cevap icin biraz zaman istemisti. Nail Satilgan ise genel olarak yazamayacagindan soz etmisti. Ama tekrar gozden gecirmesini istemistik. Pinar Selek'ten bir kac gun icinde yine cevap gelmez ise. Onu da telefonla arayacagim. Boylece ilk elde cekirdek denecek yazarlara yapilan teklifler sonuclanmis olacak. Sonuclar simdilik cok cesaret ve umut verici kanimca. Simdi bunlara da dayanarak ikinci ve daha genis bir cember icindeki yazarlara basvuruya gecebiliriz. Bunun icin hangi isimleri onerirsiniz? Ilk cekirdekte en azindan sosyalist vedevrimci demokratik bir pozisyona sahip olmayi gozetmistik. Ikinci cemberde, tam anlamiyla boyle bir pozisyona sahip olmasa bile, duruslari boyle bir pozisyonu guclendiren ve/veya devrimci demokrasiyla bir arada bulunmaktan gocunmayanlari hedef almak gerekiyor. * Carsamba aksami Hamburg'taki dergi projesini destekleme girisimindeki arkadaslarla bende toplanacagiz. Hamburg'takilere tekrar duyurulur. selamlar demir 14. 10. 2004 – Pınar seleğe belgelerin Yollanışı Merhaba Sayin Selek,

Size ilisikte o cikarilmasi dusunulmus ama olmamis derginin tartisma metinlerini yolluyorum. Tabii bir ic tartisma cercevesinde oldugu unutulmamali. Ama nasil bir dergi dusunuldugu konusunda daha somut bir gorus olusturmaniza yardimci olabilir. Bu yazismalarda siz kaza ve sonrasindaki hastaliginiz nedeniyle, durumunuz uygun olmadigi dusunuldugu icin pek soz konusu olmadiniz. Yoksa hepimizin kafasinda, yazilarinizdan izledigimiz kadariyla ilk ismi anilacak kisiydiniz. Hangi adresinizi esas olarak kullandiginizi bilmedigim icin ikisine de yolluyorum. Selam ve saygilar * 15. 10. 2004 – Ankara Toplantısı Raporu

09. 10. 2004 Tarihli Ankara Toplantısı Hafta sonu Ankara’da dergi girişimcilerinden 4 kişi(Tayfun, Ýlker, Deniz, Orhan) dergi girişiminde gelinen süreç ve bundan sonraki adımları konuşmak amacıyla bir araya geldik. Toplantıda ele alınan konular maddi imkanlar, ulaşılabilecek yazarlar ve çağrı metni ile Demir’in kitabının basım imkanları oldu. Alınan kararlar ve belirlenen öneriler kısaca şöyle. 

Deniz’in kasım başına kadar toplayacağı 1000 dolar ile Ertan ve Ýlker’in yeni kurmuş oldukları yayınevinden(Araf) maddi geliri tümüyle dergiye kalacak olan Demir’in kitabı Beşikçi Eleştirisi’ni Kasım ayının ilk on günü içerisinde matbaaya verilecek. Bunun için Ertan şu günden itibaren kitabı yayına hazırlamak için uğraşacak ve kitabın yayın sorumlusu olacak. Demir’den de kitabını tekrar gözden geçirmesi, ekleyecekleri ve düzeltecekleri var ise bunları önümüzdeki on beş gün içersinde tamamlanması isteniyor.



Derginin yazarları arasında olmasını istediğimiz yazarların bir listesini çıkarmak ve bu yazarlara bundan sonraki süreçte Dergi Girişimi veya Dergiyi Destekleme Girişimi olarak çağrıda bulunmak, gönderilecek mektupların altında bu imzaları kullanmak. (Burada, Demir’in ilk elden ve kendi ismiyle ulaşmasının daha sağlıklı olacağı durumlarda, Dergi Girişimi veya Dergi Destekleme Girişimi adına Demir Küçükaydın imzası da kullanılabilir. ) *ÝHD, Amargi ve Sendikal örgütlenmelerle hem bugüne kadar temasa geçtiğimiz ve bu örgütlerde çalışma yürüten yazarlar aracılığıyla hem de kurumsal olarak görüşüp dergi sayfalarından bir kısmını bu örgütlenmelere ayırma fikri ortak bir öneri olarak gelişti. Tüm arkadaşların değerlendirmeleri bekleniyor.



Derginin ilk sayısının çıkış tarihi üzerine bir netlik sağlayıp, yazarlara da bunu bildirerek ulaşmanın meselenin ciddiyetinin ve netliğinin vurgulanması açısından sağlıklı olacağı yönünde görüşü belirtildi. 1 Aralık’ın da uygun bir tarih olduğu belirtildi.



Derginin çıkması için bir yazı işler sorumlusu gerekmekte. Bu konuda yasal engeli olmayan bir arkadaşın gönüllü olması bekleniyor. (anlaşılan iş çöp çekmeye ve kısa çöpü çekenin bu sorumluluğu üstlenmesiyle sonuçlanacağa benziyor)

PINAR VE AHMETLERLE GÖRÜŞMELERİN BAŞLAMASI 18. 10. 2004 - Pınar seleğin Cevabı merhaba, size cok kisa zamanda yanit vermek istiyordum ama yogunluk biraz daha uzadi. azalacak. yakinda biraz daha rahatlayacagim. ancak bu arada yazismalarin surmesi icin birlikte calistigim, benzer bir dergi projesini birlikte olusturdugum ahmet ile tartistim. o ortak dusuncelerimiz dogrultusunda sizinle iletisim kuracak. biz zaten benzer bir dergi icin bir taslak olusturuyorduk. isabet oldu. o size bizim ortak goruslerimizi iletecektir. ben de en kisa zamanda bu sohbete katilacagim. selamlar. . pinar 25. 10. 2004 - Ahmet’in mektubu Merhaba, Ben Ahmet. Pınar size bahsetmiş olmalı. Dergiye ilişkin gönderdiğiniz belgeleri bana verdi. Şu an gönderdiklerinizi okuyorum. Ayrıca bu perşembe sizin arkadaşlarla dergi hakkında görüşeceğiz. Daha önce gönderdiğiniz bildiriyi Pınar bulamadı. Bana ve Pınara tekrar gönderirseniz sevinirim. Dergi hakkındaki tartışma ve düşüncelerinize ilişkin size kısa sürede daha ayrıntılı görüşlerimizi içeren bir yazı gönderip onun üzerinden tartışma düşüncesindeyiz. Birlikte çalışma dileğiyle 25. 10. 2004 – Ahmet’in Mektubuna Cevap Merhaba, Evet sayin Selek sizin baglantiya gececeginizden soz etmisti. Ben de simdiye kadar ses cikmayinca, acaba geldi de ben mi gozden kacirdim diye korkuyordum. Cunku her gun yuzlerce spam ve virus geliyor. Onlarin icinden gercek mailleri ayirirken bazan gozden kaciyorlar veya filitrelere takilabiliyorlar. Neyse oyle bir durum olmadigina sevindim. Ilisikte istediginiz metni tekrar yolluyorum. Umarim kastettiginiz metin budur. Ayni metni sayin Selege de yollayacagim. Aslinda o sizin aldiginiz belgeleri okumak gercekten can sikici olabilir. Ama elbette nereden nereye gelindigi ve simdiye kadar ne gibi sorunlarla karsilasildigi, ne gibi bir sey dusunuldugu uzerine daha somut bir fikir edinmeyi saglar ve derli toplu bir kaynak olarak ayni yollari yeniden gecmeyi gereksiz kilabilir. Onemli olan simdi yolladigim, derginin piolitikasinin dayanacagi bu cagri ya da manifestodur. Bu manifestoyu yolladiklarimiza su soruyu yoneltiyoruz: 1) Ilisikte yollanan metinde ifade edilen programatik cizgiyi savunacak boyle bir derginin

cikaricilari arasinda yer almak, hak ve gorev ve sorumluluklari paylasmak ister misiniz? 2) Eger bu ifade edilen cizgi ile tam uyusmuyorsaniz veya uyussaniz bile sorumluluk alma istememeniz halinde, bu cizgiyi savunacak bir dergide bagimsiz bir yazar olarak yazi yazar misiniz? Veya diger bir ifadeyle bu cizgiyle birlikte bir is yapar misiniz? Bu Turkiye'nin sarkli ortaminda pek alisilmis bir stil degildir. Ama kasitli olarak boyle davraniyoruz ki, insanlar secimlerini dogrudan dogruya politik kaygilarla ve metinde ifade edilen politik cizgiyi goz onune alarak yapsinlar. Su ana kadar bu cizgiye en yakin oldugunu dusundugumuz dort kisiye bu metni yollayip bu sorulari yonelttik. Haluk gerger, Ragip zarakolu, Kiraz Bicici, Pinar Selek. Bu kisilerin simdiye kadar izledikleri cizgiyi goz onune alarak boyle bir onceligi gozettik ve bu kisilerin olumlu cevap vermesi, derginin ifade ettigi cizginin surdurulebilmesi ve derginin icinde bu cizginin kaybolmamasi icin bir garanti anlami tasimaktadir. Bu dort kisiden ucu, derhal cevap verdi ve Ragip zarakoluve Kiraz Bicici okumaya bile gerek gormeden seve seve yazacaklarini ilk firsatta da okuyacaklarini soylediler. Haluk Gerger de ayni sekilde yazacagini ifade eden bir cevap verdi. Aslinda bir bucuk aydir sadece sayin Selegin cevabini bekliyorduk. Eger sayin Selek'ten daha once bir cevap alabilmis olsaydik. Simdi, ifade edilen cizgiye daha az yakin ama onunla bir arada bulunmaktan da gocunmayacagini dusundugumuz yazarlara bas vurmus olacaktik. Ama her serrin bir hayri vardir derler. Belki bu gecikme ortaklasa ve daha guclu bir kadroyla, gecikmeyi da telafi edebilecek bir hizla dergi cikisina vesile olabilir. Yukarida Selege de ayrica yollayacagimi yazmistim. En iyisi bu size yazdigim cevabi aynen Sayin Selege de yollamak. Boylece size olan cevabim hakkinda kendisinin de dogrudan bilgi sahibi olmasini saglamak. Ekte de Sayin selegin kaybettigi ve yeniden yollayacagim metin bulunuyor zaten. Boylece bir seferde iki isi de yapmis olurum. Umarim biraz boyle kolayina kactigim icin yanlis bir sey yapmis olmam. Birlikte calisma dilegiyle. Selam ve sevgilerimle Dergi Cikarma girisimi adina Demir Kücükaydin 28. 10. 2004 - Ahmet ve Pınar’a Tohlantı Öncesi Acil Mektup Merhaba Değerli Selek ve Ahmet, Umarım bu mektubu size yazmakta gecikmemişimdir. Bu gün oradaki arkadaşlarla görüşeceksiniz. Bu görüşmenin daha verimli olabilmesi için bir ön hazırlık olarak bu mektubu yolluyorum. Eğer görüşmeden önce okumuş olursanız görüşmelerin daha seri yapılmasına, olabilecek yanlış anlaşılmaların asgariye inmesine yardımcı olabilir. Farklı geleneklerden gelen, farklı tecrübeler yaşamış, farklı arka planları olan insanlar

arasındaki ilişkide başlangıçta sık sık belli yanlış anlamalar oluşur. Kavramlar çoğu kez özgül, o arka planla ve yaşanan deneyle şekillenmiş anlamlara sahip olur ve bu da nelerin dendiği ve kastedildiğini anlamayı güçleştirip yanlış anlamalara, bu da ister istemez güç ve enerji ve zaman kaybına yol açar. Bu nedenle en azından bu “sürtünme”lerden oluşucuk güç ve zaman kaybını asgariye indirmek amacıyla bazı kavramları açmanın yararlı olabileceğini düşündüm. Bu maili yazmamın bir nedeni de işinizi kolaylaştırmak. Size dergi projesinin önceki bölümünün tartışma belgelerini yollamıştım. Ama bir grubun iç tartışmalarını okumak sıkıcı olduğu gibi ilişkiler ve kimlikler tam bilinmiyorsa anlaşılmaz ve yorucu da olabilir. Bu nedenle, o iç tartışma metinlerini okumamış olabilirsiniz veya okudunuzsa bile tam ne dendiği ve nelerin tartışıldığı anlaşılmamış olabilir. Bu mektupla o tartışma metinlerinin özünü, orada belgeler halinde sunulan tecrübenin sonuçlarını komprime bir şekilde aktarmaya çalışacağım. Diğer yandan Ahmet mektubunda, derginin esas programatik belgesi olan bildiriyi yeniden istiyordu ve kaybolduğunu bildiriyordu. Hemen yolladım gerçi ama bu uzun metni okuyacak zamanın yine bulunamamış olması kaygısını taşıyorum. Çünkü esas amaçlar o metinde ifade ediliyor. O anlaşılmadan nasıl bir dergi düşünüldüğü, dolayısıyla ne ölçüde ve nasıl birlikte bir şeyler yapabileceğimiz tam olarak anlaşılamaz. O metin ve arka planı hakkında da bir şeyler yazmanın da yararlı olabileceğini düşündüm. Ama esas önemlisi şu: Ben sayın Seleğin yazılarını çok uzun zamandır dikkatle izliyorum. Ne gibi sorunlara kafa yorduğunu anlamaya çalışıyorum. Edindiğim izlemimim odur ki, benzer problematikler, benzer yaklaşımlar, yaşanan tecrübelerden çıkarılmış benzer sonuçlar tahmin edilemeyecek kadar çoktur. Ancak bu ortaklığın, farklı arka planların yarattığı farklı kavramların kullanılışı nedeniyle görülememesi olasılığı bulunmaktadır. Bunu minimuma indirmede yararlı olabileceği düşüncesiyle de bu mektubu yazıyorum. En iyisi bir örnekle başylayayım. Sayın Selek son birkaç yazısında, İdeoloji ve teorik mücadelenin gerektiği gibi konularda yoğunlaştı. Bunun öneminden sözetti ve kolları sıvamak gerektiğine dair çağrı yaptı. Bizzat bu teori ve ideolojiye verilen önem bile, teorinin ve ideolojinin iyice boşlandığı bu günün atmosferinde müthiş bir ortaklık demektir. Ancak, kısa telefon görüşmemizde, ben teorik yayından kastedilenin, şu içinde bulunduğumuz dergi projesi gibi aslında politik yanı ağır olan bir politik organ olduğu izlenimi edindim. Yani “Teorik” deniyordu ama teorik denerek kastedilen aslında politik denen gibi bir şeydi. Ya da tersinden biz politik derken, sayın Seleğin İdeolojik dediği gibi bir şey kastediyorduk. Tabii yanlış olabilir ama belli belirsiz de olsa böyle bir izlenim edindim. Şu an çıkarmaya çalıştığımız dergi projesi, teorik değil politik bir organ. Yazılarda ifade edilen ise, ideolojik mücadele ağırlıklı bir organ olsa gerek. Eğer öyle ise, birbirinden farklı alanlara yöneliktir projeler. Sakın yanlış anlaşılmasın, ideolojik mücadelenin gereksizliği veya böyle bir organ çıkarma

gerekmediği gibi bir görüşüm yok. Aksine, çok önemli. Ama neler dendiğinini, neler kastedildiğinin tam olarak anlaşılmasına yönelik bu dediklerim. Yoksa, kastedilenler farklı, gerçekten biri teorik, biri politik bir organsa bile yine de bu iki farklı organ için de birlikte çalışılabilir ve güçler birleştirilebilir. Sayın Selek ile kısa telefon görüşmemizde, ben nasıl bir dergi çıkarmayı düşündüğümüzden kısaca söz edince, benzer bir dergi düşünüldüğü izlenimi edindim. Ama eğer öyle ise, girişimde bulunduğunuz dergi, teorik dergi olarak tanımlamanıza rağmen daha ziyade politik ağırlıklı bir dergi olacak demektir. Bu beni politik ve teorik sözcüklerindn farklı şeyleri kastetmiş olabileceğimiz düşüncesine götürdü ve oradan da zaten bu mektubu yazma düşüncesine vardım. Eğer önceki dergi projesinin belgeleri okunduysa orada şu görülür. O dergi projesinin başında da bir dergi çıkarılması düşünülüyor ama, kime yoneleceği, nasıl bir dergi olacağı konusunda çok farklı yaklaşımlar bulunuyordu. Bir kısmı politik bir dergi düşünürken, bir kısmı sosyalistlre yönelik ideolojik mücadeleye ağırlık veren bir dergi düşünüyor. Ama bu farklı beklentiler netliğe kavuşmadığından, insanlar bunun bilincinde değil. Sonra giderek bu farklılık netleşiyor ve derginin politik bir dergi olması noktasına varılıyor. Aslında zaten bileşim de böyle, o zamanlar çıkarma girişiminde bulunanlardan bazılarının bir teorik ve ideolojik dergide yer alması düşünülemez bile. Sanırım benzer bir durum söz konusu olabilir. Politik mi teorik bir bir organ düşünüldüğü netleşmemiş olabilir. Peki sonra niye politik bir dergide yoğunlaşıldı? Bu teorik mücadeleye önem verilmediğinden mi? Hayır. Bütünüyle koşullarla ilgili. Terik bir dergi ister istemez, sosyalistlere ve devrimci demokratlara yönelik olur. O ise ister istemez onların gettosuna kapanmak demektir. Bu gün ise ihtiyaç olan şey, bu gettonun dışına çıkmak. Bu gettonun duvarlarını parçalamak. Bu ise ancak dışından parçalanabilir. Bu da ancak politik bir organ aracılığıyla başarılabilir. Ama politik bir organın bunu başarabilmesi için, çok kaliteli, entelektüel birikimi toplamış bir dergi olması gerekir. Yani hem politik olarak tutarlı devrimci demokratik denebilecek, ki o çağrı bildirisi bunun ifadesidir, çizgiyi izlemeli; hem de Türkiye’nin bütün ciddi entelektüel birikimini toplamalı. Çok kaliteli bir dergi olmalı. Ancak böylece Türkiye’de bütün solcu ve aydınların, içindekilere katılmasa bile, düşünsel ya da entelektüel gündemi izleyebilmek için kendini okumak zorunda hissedeceği bir dergi olabilir. Tam bilmiyorum ama, duyduklarımdan çıkardığım kadarıyla, Radikal 2 politik içeriğiyle değil ama işleviyle böyle bir şey her halde. Çok farklı eğilimlerden aydın ve sosyalistlern kendilerini alıp izlemek zorunda hissettikleri bir yayın olsa gerek. Bu “Yön gibi bir dergi” sözleriyle ifade edildi. Belki devrimci bir Radikal 2 de denebilir. Bilmiyorum. Ben gençliğimde Yön okuyordum ve biliyorum ama onu duymamış veya duysa bile örneğin Doğan Avcıoğlu gibi cuntacıların bir dergisi olarak duymuş bir insanın ne dediğimi anlaması zordur.

“Yön gibi” derken onun politik çizgisini kastetmiyorum. Türkiye’nin entelektüel ve politik hayatındaki işlevini kastediyorum. Yön Doğan Avcıoğlu’nun damgasını taşıyordu. Ama bunun yanı sıra o derginin bir daha başka hiçbir organda görülememiş bazı özellikleri vardı. Kürtçülerden curntacılara, eski komünistlerden kimi islamcılara kadar harkesin yazdığı bir dergiydi. Böyle bir dergiyi kimse okumazlak edemiyordu. Bunun yanı sıra derginin her sayısı adeta bir sansasyon oluyrdu ortaya attığı konuyla. Amerikan üsleri, Barış gönüllüleri, Nazım Hikmaet’in şiirleri vs. . Bu gün bizler için son derece sıradan olan konular, o zaman ilk kez bu dergi tarafından tartışmaya açılmış, her sayısı bir tabuyu parçalamıştı. Yön gibi bir dergi derken bunu kastediyorum. Bizim çıkaracağımız dergi de Türkiye’nin entelektüel birikiminin en önemli bölümünü kapsamalı, her sayısı bir sansasyon olmalı, tepkileri toplamalı, saldırıların hedefi olmalı ama kendini tartıştırmalı ve gündemi belirlemeli. Çok farklı akımlar yer almalı ama kendi çizgisi olmalı. Tabii Yön’le kıyaslanmayacak kadar kötü ve dezavantajlı koşullarda işe başlıyoruz. Esas sorun zaten bu verili durumda öyle bir derginin nasıl çıkarılabileceğinde toplanıyor. Nasıl bir yol, yöntm ve stratejiyle o güçleri bir araya toplayabiliriz? (Burada şöyle bir sorun çıkıyor ortaya. 1960’ların Türkiyesinde, nerdeyse her aydın kendine sosyalist diyordu. Bunların büyük bir çoğunmluğu TİP’in üyelik kartını taşıyordu. Bu gün ise, aydınların ve az çok bir entelektüel birikimi ifade edenlerin büyük bir bölümü, bırakalım sosyalizmi bir yana, devrimci demlokrasiye bile uzak, liberal ve reformist denebilecek bir çizgide. Geri kalan kendini sosyalist olarak tanımlayan kesim ise, tam anlamıyla doğmatik, bu günün dünyasının sorunlarına gözlerini kapayan bir konumda. Bu bilmece nasıl çözülecek? Bu dezavantajlar nasil avantaja dönüştürülecek? Asıl pratik olarak konuşulsaı gerkecekler bunlar. . Her neyse bu öyle geçer ayak bir değinmeydi. ) Tabii bütün bunlar yapılsa, yani Türkiye’nin bütün ciddi soldaki entelektüel birikimi toplansa, devrimci demokratik çizgiyi izleyen, her sayası tartışma yaratan, gündemi belirleyen bir dergi çıkarılsa bile, bütün bunlar hala bir teorik organa olan gerekliliği ortadan kaldırmaz. Tabii sosyalizm diye bir amacı olan için. Bütün o devrimci demokrasi çizgisi dediğimiz şey, en ideal biçiminde gerçekleştiğinde bile kapitalizmi ortadan kaldırmaz. İdeal bir kapitalizme olanak sağlar. Bir sosyalist bunu temel görevi yapamaz. Öte yandan bir ideolojik mücadele olmadığı takdirde, o devrimci demokrasi çizgisinin varlığını sürdürmesi de olanaksızdır. Bu nedenle bir bakıma, politik dergide savunulan politik çizgiyi de eleştiren ona da karşı olan, bir soyalist teorik organ da gerekmektedir. Şimdilik bütün güç ve enerjinin politik organda yoğunlaştırılmış olması, teorik mücadelenin önemsenmediği anlamına gelmiyor. Bu sadece taktik bir öncelik sorunudur. Kaldı ki, dergi girişimi aslında teorik ve ideolojik bir çabayla birlikte gitmektedir. Bir dergi biçiminde olmamakla birlikte, kitap biçiminde.

Beşikçi Eleştirisi dediğimiz, “Beşikçi’de Kafa Karışıklığı: Tersinden Kemalizm – Alevilik, Din, Ulus, Bilim ve Pollitika Üzerine” diye uzun bir kitap yazdık. O kitap bir bakıma teorik bir organın yapması gerekenleri yapmakta, teorik bir oranın ele alacağı konuların çoğunun bir bilançosunu çıkarmaktadır ve derginin bildirisinin teorik arka planını oluşturmaktadır. (Bu nedenle, bu metni de ilişikte yolluyorum. Böylece, gerçekten bir ideolojik mücadele organı kastediliyorsa eğer, bundaki iş birliği olanakları hakkında da daha somut bir fikir sahibi olunabilir. Bu aynı zamanda, derginin çıkış bildirisinin daha iyi anlaşılmasını da kolaylaştırır. Ayrıca bu metnin, yani Beşikçi Eleştirisi’nin, içinden bir bölümü, teorik bakımdan en önemli olduğunu düşündüğüm bölümü, ayrı bir kitap olarak “Tarihsel maddeci (Marksist) Din, Ulus ve Üstyapılar Teorisi” başlığı altında düzenledim. Bunu da ayrıca yolluyorum. Bu arada şunu belirteyim ki, gerek Beşikçi Eleştirisi’ni gerek bu Marksist Din, Ulus ve Üstyapılar Teorisinin yeniden inşasını, zaten sayın Seleğe bir sosyolog olarak yollayacak, dikkatini çekecek ve eleştirilerini isteyecektim. Bu vesileyle bu işi de aradan çıkarmış oluyorum. Kendisinin kafa yorduğu izlenimi edindiğim bir çok konunun, özellikle yeni sosyal hareketler, kadın hareketi vs. bağlamındaki sorunlar, Beşikçi Eleştirisinde tarntışıldığını ve konu edildiğini göreceğini düşünüyorum. ) Bu bakımdan varsayalım ki kavram karışıklığı yok ve teorik organ denirken gerçekten teorik organ kastediliyor olsun. Yani ortada farklı alanlara hitap eden iki farklı proje olsa bile, bu bir işbirliği için engel değildir. Çünkü bir teorik organın gerekliliği ve bunun boşlanmaması gerektiği çok açıktır. Bunun için de pek ala işbirliği yapılabilir. Aynı şekilde, politik organda da yazarlar veya çıkaranlar arasında yer alınabilir. Böylece biribirini tamamlayan iki farklı proje için işbirliği yapılmış olur. Böyle gidersek, teorik mi politik mi gibi bir tartışmaya hapsolmaktan da kurtulabiliriz. O zaman, izlenecek politik çizginin içeriğinde ne kadar anlaşabileceğimiz gibi bir konuda yoğunlaşabiliriz. Ben güçleri birleştirdiğimiz takdirde, bu iki işi de yapabilecek bir gücü sağlayabileceğimizi düşünüyorum şahsen. Ayrıca şunu belirteyim. Eğer bir kavram kargaşası varsa ve teorik dnirken gerçekten politik kastedilmişse ve politik bir organda anlaşılıyorsa bile, bu yine de bizlerin, teorik bir organ konusunu da gündeme almamız gereğini ortadan kaldırmaz. Teorik ve ideolojik br çaba olmadığı takdirde, tek ayaklı kalmaya mahkum olur bütün çabalar. Neyse fazla uzatmayayım. Şimdilik bu kadar. Selam ve saygılar Demir 28 Ekim 2004 Perşembe

29. 10. 2004 - Ahmet’in Mektubu

Merhaba, İşin doğrusu nasıl hitap etmem gerektiğini kestiremediğimden merhabayla başlıyorum ve merhabanın güzel bir hitap olduğuna inanıyorum. Dün mektubunu aldım. Ama çok kötüydü ve okunmuyordu. Neyseki Özgür gelirken getirmişti ve çabucak okuma fırsatını edindim. Pınarda okudu. Daha önce gönderdiğin dergi hakkındaki tartışmalar ve manifestoyu da genel hatlarıyla okumaya çalışıp nasıl bir dergi düşündüğünüzü,neden çıkmadığını anlamaya çalıştım. Özgür ve Orhanla birebir görüşüp tartışmamız,sizin yazılarınızla birleşince neler düşündüğünüzü anlamak açısından gerçektenden de yararlı oldu. Bazı kavramlara yüklenilen anlamlar ve yöntem konularındaki bazı farklılıklara rağmen genel hatlarıyla birbirine yakın düşüncelerde olduğumuzu görmek inan hem bizleri sevindirdi,heyecanlandırdı ve hem de ortak iş yapma açısından umutlandırdı. Sizin de belirttiğiniz gibi farklı ortamlardan gelen insanların birararaya gelmesinin çok zor olduğu koşullarda birlikte çalışmak elbetteki çok önemli. Ve bu coğrafyanın böylesi birlikteliklere muazzam ihtaycı var. Deniz dünkü tartışmalarımızı sana özetleyeceğini belirtmişti. Umarım göndermiştir. Dünkü toplantıda şöyle bir karar çıktı. Bizler,yani Pınarla birlikte dergiyi çıkarmayı düşündüğümüz arkadaşlarla nasıl bir dergi düşündüğümüzü içeren bir metni kısa süre içinde sizlere ulaştırdıktan sonra bir hafta içinde daha geniş katılımlı bir toplantı düzenleyip temel hususları netleştirmeye çalışacağız. Sizlerin dergi konusunda 2 yıla yakın bir çalışması var,bizlerin ise 3-4 aylık. Sizlerin çok hızlı bizlerin ise biraz ağır davranmasının altında bir de bu neden var. Ayrıca daha işin başında birbirine karşı açık ve dürüst olmak bakımından daha hassas olma kaygımızı da anlayışla karşılayacağını umuyorum. Görüşmek üzere. Ahmet 29. 10. 2004 - Ahmet’e Cevap Merhaba Ahmet, Dedigin gibi Merhaba her zaman cok iyi bir baslangictir. Ben de kime nasil hitap edecegimi bilemedigimde merhabayla baslarim. Hem belli bir mesafe koyar hem bir yakinlasma dilegi sinyali verir. Hasili Merhaba konusunda da ayni dusunuyoruz. :) Bana istedigin gibi hitap edebilirsin. Oyle problemlerim yoktur. Sadece ben baskalarini rahatsiz etmekten cekindigimden mesafeli davranirim, bu da bazan yanlis anlamlara yol acar ve mesafe koydugum sanilir. Neyse bunlar onemli degil. Once sunu belirteyim. Ben bu mektuplari hep birinci sahisla falan yaziyorum ama aslinda butun bunlari dergi cikarma girisimi adina yapiyorum ve aldigim ve yolladigim her mektubu bu girisim icindekilere iletiyorum. Benim yaptigim biraz sekreterlik gibi bir is yani. 66

Kollektif bir kimlik adina yapiyorum bunu. Zaten biliyorsundur da. Bir de ben ifade etmis olayim. Yani o merhaban aslinda bu dergi isine girmis olanlarin hepsine. Ben de heyecanla gorusme nasil gecti diye merak icindeydim. Sonunda dayanamayip Deniz'e SMS ile sordum. Onun da verdigi kisa cevap sizinki gibi cok olumlu oldugu biciminde oldu. Ne kadar sevindim bilemezsiniz. Ama Herseyin oyle kotuye gittigi bir dunyada yasiyoruz ki, dogrusu sevinmeye bile korkuyorum. Sanki sevinc duysam isler ters gidermis gibi geliyor. Anlayacaginiz batil inancli bir ateist olduk bu arada galiba. Biliyorsun bu dergi girisimi icinde olanlar. Turkiye ve Avrupa'da cok farkli sehirlere yayilmis durumdalar. Dolayisiyla haberlesmeyi Dergi girisimi adiyla kurdugumuz bir mail grubu araciligiyla yapiyoruz. Herkes her turlu gelismeyi oraya yazior ve girisim icindeki herkes boylece her turlu gelismeden haberdar olup katkisini veya gorusunu yine herkese iletiyor. Simdi ornegin sizin bu mektubunuz ve benim size bu cevabim da aynen bu gruba da yollaniyor. O sozkonusu belgeler de boyle bir mekanizma ile olusmustu zaten. Simdi senden bir dilegim olacak. Tabii zamanin varsa ve gerekliligine inaniyorsuan yapmani dileyecegim. Dun aksamki konusmalarinizi Deniz her halde bizlere aktaracak: Ama bunlari bir de ornegin senin bakis acindan aktarmani dilerim. Yani arkadaslarina muhtemelen orada kousmalar hakinda anlatcaklarinin, yorumlarinin bir benzerini de bize yollamani dilerim. Boylece farkli bakis acilarindan verilerle daha net bir kavrayis olusabilir. Ayni sey tersinden de yapilabilir. Gorusen arkadaslar de kendi gorusme yorumlarini size aktarabilirler ornegin. Boyle bir seye ne dersin? Dedigim gibi gerekli gorursen ve zamanin varsa. Bizlerin buna ozellikle su nedenle ihtiyaci var: Bizler birbirimize mekan olarak cok uzagiz, birbirimizi hemen hemen hic gormuyoruz. Tek haberlesme aracimiz yazi ve mailler. Mesela Ben daha Turkiye'de bu dergi isinde bulunanlardan hic birinin yuzunu bile bilmiyorum. Bir ikisinin sesini duydum sadece. Sizler muhtemelen sik sik bir araya gelebiliyorsunuzdur. Bu durumun yarattigi eksikligi bir olcude olsun gidermek bakimindan boyle bir dilekte bulunuyorum. Tabii bunun bir yan urunu de olur insanlar daha dogrudan bir fikir edinmis olur. Simdilik bu kadar. Herkese Selam ve sevgiler Tekrar okuyamama problemi olmamasi icin bu sefer temel harflerle yazdim. Umarim bir sorun olmaz. Demir Kücükaydin demir@gmx. li 29. 10. 2004 – Orhan’ın Pınar ve Ahmatle toplantı Hakkında Notları

Pınar Selek ve Ahmet'le Görüşmeye Dair Notlar Geçtiğimiz Perşembe günü Pınar Selek ve Ahmet'le bir birkaç gün önce belirlenen toplantıyı gerçekleştirdik. Toplantıya bizim girişimimizden Deniz ve Orhan katıldı.

Bilindiği gibi Demir Küçükaydın toplantıdan önce Pınar'a ve Ahmet' yanlış anlamalara neden olmamak ve tartışmayı daha sağlıklı bir zeminde yürütmek amacıyla bir mektup göndermişti. Demir'in mektubu Pınar'la daha önce yaptığı telefon görüşmesinde derginin içeriğinin teorik mi yoksa politik mi olacağına yönelik aslında kavramların farklı kullanılışı ve farklı algılanışından kaynaklanan bir, görünürde farklı duruşu aydınlığa kavuşturmak amacıyla yazılmıştı. Dolayısıyla bu, görüşmenin en önemli bölümünü oluşturdu. Görüşme önce bizim daha sonrada Pınar'ların dergi girişiminin nasıl ve neden başlatıldığının anlatımıyla başladı ve önemli üç ana noktada düğümlendi. Bunlardan birincisi; Pınarların teorik, bizimse politik diye ifade ettiğimizin aslında aynı şeyi ifade ediyor olduğunu anladık. Bu tartışmada netlik kazanmamızı sağlayan önemli nokta, derginin kime ve nasıl sesleneceğine ilişkin söylenenlerin ortak bir yaklaşıma sahip olduğu idi. Kullanılan bu iki kavramında aynı hedefi ifade ettiğini anlamamızı sağlayan açıklama, güncel siyasal gelişmelere ve konulara dair bakış açılarının, kültürel, felsefi edebi yazıların yer alacağı gerek yazar kadrosuyla gerekse içerik olarak zengin bir yayın hedefinin belirtilmesi oldu. Bu noktada en önemli faklı yaklaşım bizim periyodu daha sık, Pınar ve arkadaşlarının ise daha uzun bir yayın tasarlıyor oluşlarıydı. Bu faklılık, yayının onlar açısından güncelliği sorunundan ziyade daha ağır ama emin adımlarla ilerleme isteğinden kaynaklanıyor. Pınarların bu konuda önerisi derginin iki aylık bir periyotla yola çıkması ve periyodun belirli bir süre sonra daraltılması gerektiği oldu. İkincisi; bilindiği üzere Pınar bir süredir Gündem gazetesinin yeniden yapılandırılmasında görev aldı ve çalışmalarını yoğun olarak orada yürütüyor. Pınar gazetenin yeniden yapılandırma çalışmalarının yapısal ve teorik olarak tamamlandığını ve şimdi bunun uygulama aşamasında olduğunu belirtti. Gazetenin yeni yapısını burada biz ayrıntılı olarak veremeyeceğiz doğal olarak. Bunu belki Pınar bir yazısıyla bizlere anlatabilir. Ama genel olarak gazetenin bundan sonra çok kimlikli, çok kültürlü ve daha zengin bir içerikte, Pınar'ın deyişiyle "bütün iktidar odaklarına mesafeli, bütün toplumsal muhalefet odaklarıyla olabildiğince birlikte ve yanyana" gibi bir yayın politikasıyla çıkacağı, ve bizlerinde istersek güncel acil politik gelişmelere gazete aracılığıyla müdahale edebileceğimizi, gazetede seve seve bize yer ayırabileceklerini belirtti. Bizim bu konuyu değerlendirmemizin önemli olduğunu düşünüyorum. Üçüncü önemli nokta ise, Çağrı Metni'ne ilişkin konuşulanlar oldu. Pınar öncelikle bir dergi için bu kadar uzun bir çağrı metnine gerek olmadığı, birkaç sayfalık bir metinle bunun daha rahat ifade edilebileceği; aynı zamanda geniş çerçeveli bir derginin böyle bir programatik metinle çıkmasının yanlış olacağını, bu metnin dergide program tartışması olarak veya kişilerin imzasıyla bir program önerisi olarak yayınlanmasının daha mantıklı olacağını belitti. Pınar ve Ahmet kendi çalışmalarına ve bizim dergi çalışmamıza ilişkin görüşlerini yazılı

olarak iletecekler. O zaman fikirler hakkında daha net ve daha sağlıklı bir şekilde bilgilenebileceğiz. Fakat bizler için şu an ortada olan, bu üç başlığı da kendi aramızda tartışmamız gerektiği. . 29. 10. 2004 Orhan 01. 11. 2004 – Pınar Seleğe Gazete Konusunda Mektup Değerli Selek, Deniz’le İnternette biraz “chat”laşarak edindiğim bilgilere dayanarak bu mektubu aslında size hemen Cuma veya Cumartesi günü yazmak istiyordum ama, bitirmem gereken bazı yazılar nedeniyle hemen yazamadım. Ben de korkunç bir zaman sıkıntısı yaşıyorum ve fiziksel olarak sınırlarımı aşırı zorluyorum. Yükleri biraz olsun hafifletmek ve yazmaya daha çok zaman ayırabilmek için yaptığım her girişim sırtıma bir sürü yeni iş almaktan başka bir sonuç vermiyor. En küçük bir ayrıntıyla bile ilgilenmek gerekiyor. Neyse, sızlanmanın yeri ve zamanı değil. Ortak bir dergi çıkarma olanakları üzerine görüşme ve değerlendirmeler devam ederken bunun yanı sıra Deniz’in aktardığı bazı isteklerinize bağlı olarak yazıyorum bu mektubu. Ben yaklaşımlarımızın, ortaklaşa bir dergi çıkarma noktasından daha ileri bir iş ve güç birliğine olanak sağladığı ve bunu gerektirdiği kanısındaydım. Ve görüşmelerden aktarılan izlenimler de bu kanımı pekiştirdi. Dergiyi, daha geniş bir iş birliğinin parçası olarak ele almanın, o alanda karşılaşılabilecek güçlükleri aşmada da yardımcı olabileceğini düşünüyorum. Potansiyellerimiz, çok farklı alanlarda birbirini desteklemeyi ve bu farklı alanlarda yapılan işlerin de birbirini desteklemesini ve tamamlamasını mümkün kılmaktadır. Bu girizgahtan sonra, Deniz’in bir “chat”ın imkan verdiği ölçüde anlattıklarından çıkardığım kadarıyla şu istekleriniz olmuş: 1) Ülkede Özgür Gündem gazetesine daha çok yazarak daha büyük bir katkıda bulunmak. 2) Örneğin Kıbrıslılar gibi başka çevre ve yazarların gazeteye katkıda bulunmasına aracılık ya da yardımcılık 3) Avrupa’daki göçmenlerle ilgili yazılar veya yazarlar konusunda yardım veya destek. Deniz ayrıca bu gün içinde bulunduğunuz güçlüklerden ve karşı karşıya kaldığınız engellemelerden de biraz bahsetti. Bu konuda zaten önceden bazı duyumlarım da olmuştu. Bu üç konuyla ilgili olarak sorunlarımı, önerilerimi anlatayım ve neyi nasıl yapabileceğimiz konusunda önerilerinizi bekleyeyim. Ama bunun için kanımca sizin ilgi alanınızın dışında kaldığını bu nedenle bilmediğinizi sandığım bazı bilgiler vermem gerekiyor. Ben azlında uzunca bir süredir Avrupa’da çıkan Özgür Politika’ya yazmıyorum. Bunu sakın

Kürt hareketine bir mesafe koymak ve ondan desteğini esirgemek gibi algılamayın. Bu günkü koşullarda Özgür Politika’ya yazmanın artık Kürt hareketine bir yarardan çok zarar getirmeye başladığını düşündüğüm için yazmıyorum. Bu ifade siza çok çelişkili gelebilir. Bunu şimdi size tekrar anlatmaktansa, zaman ve güçten kazanmak için böyle davranmak zorunda olduğumu anlayışla karşılayacağınızı düşünerek, aynı konuyu Öcalan’a da anlattığım mektubu ve eklerini size iletiyorum. Bu mektup ve eklerinden Özgür Gündem’e hala niye yazdığımı da anlayacaksınız. O mektuplar ve yazılarda da belirttiğim gibi, aslında ben yazmaya devam ediyorum ve gazetede yazmadığım zamandan daha çok ve daha iyi yazılar yazıyorum. Daha özgürce yazıyorum ve yazılarımı bana sormadan alıp yayınlayabilecekleri yönünde açık çek de vermeme rağmen, hiçbir yazımı alıp yayınlamıyorlar. Özgür Gündem’e gelince. Türkiye’nin durumunun farklı olduğu düşüncesiyle Özgür Gündem’e normal yazılarımı bir dayanışma olarak yollamaya devam ettim. Hatta daha sonra istenirse haftada bir de yazabileceğimi söylemem rağmen, benden böyle bir talepte bulunulmadı. Ayrıca şunu belirteyim, benim Kürt basınındaki yazılarım, tam anlamıyla benim kendi dünya görüşüme ve anlayışıma dayanan yazılar değildir. Bir Türk olarak, egemen ulusun içinden bir insan olarak, bu egemen ulusun duyarsızlığı ve berbat tavrının kefaretini ödemek gibidir biraz yazılarım. Örneğin bir çok eleştirimi yutarım söylemem. Söylemeye kalktığımda da zaten yayınlanmaz. Ama ben artık, esas ağırlığı, kendi gerçek görüşlerime ve programıma vermenin her bakımdan çok daha yararlı olduğu kanısındayım. Özgür Gündem’e hala bir dayanışma olarak yazmam, yarı yolda bırakmış olmamak içindir. Deniz’in anlattığına göre, bu görüşlerinizi Özgür Gündem’in sayfalarında savunabilirsiniz anlamında şeyler söylemişsiniz. Bunu eski biçimiyle yazmaya devam etmek değil de, örneğin çıkarmayı düşündüğümüz derginin sayfalarında savunacağım görüşleri bu gazetenin sayfalarında da savunabileceğim olarak anlıyorum. Bu gerçekten güzel bir olanak. Ne var ki bu konuda kafamdaki bazı kuşkuları ifade edeyim. Birincisi, bu görüşleri ifade ettiğimde, o sayfalarda bunların yayılmasına müsaade edileceğini sanmıyorum. İkincisi, olur da bir şekilde yayınlanırsa, bunlar başka bir politika ve çizginin oturtulmasının basit araçları işlevini görürler ve gerçek anlamları kavranılmadan kalır arada kaybolur giderler. Örneğin bizlerin çıkartacağı bir dergide bu görüşler derginin esas vuruş yönü ve politikasını; yani manşetini, kapağını belirlerken, başka politik bir teorik arka planı ve çizgiyi izleyen bir gazete veya dergide, biraz Almanların “Pazar vaazı” dedikleri türden bir anlam kazanırlar. Yani pratik politikaya ilgisiz genel geçer doğrular gibi bir şey. Örneğin burada Öcalan’ın kitabından burada yapılan her günkü çarşaf çarşaf aktarmalar biraz bu durumdadır.

Kaba tabiriyle “imam ne derse desin cemaat bildiğini okur” deyişinin ifade ettiği sorun. Bu sonuçlar deneylerimden çıkıyor. Örneğin, son aylarda milliyetçiliğin teorik temellerini açıklayan, aynı zamanda Kürt hareketinin karşılaştığı ve “ilkel milliyetçilik” dediği akımla mücadelesi için de güçlü bir teorik silah olabilecek bir kitap yazdım. ( Kitabın Adı: Beşikçi’de kafa karışıklığı: Tersinden kemalizm – Alevilik, Din, Ulus, Politika ve Bilim Üzerine). Keza bunun yanı sıra bir çok makaleler yazıp bunları sayfamda yayınladım. Bu yazıların her zaman bir kopyasını de gerek Özgür Gündem’e Özgür Politika’ya yolladım. Ama bunların hiç birisi alınıp gazetede yayınlanmadı. Ne oradakinde ne buradakinde. Bunun üzerine yüzsüzlüğü ele alıp, ben teklif ettim. “Bakın bunlar önemlidir. Ayrıca sizlerin karşılaştığınız güçlüklerle mücadeleniz için de yararlıdır. Hiçbir şey istemiyorum. Lütfen yayınlayın” dedim. Hiç birini yayınlamadılar. Burada da kalmadım. Bir taktik yaptım. Öcalan’a bir mektup yazdım ve bu kitabı ve bazı makaleleri mektubun eki olarak yolladım. Yani bunlar Öcalan’a bir mektup oldular. İlk mektup Öcalan’ın eline geçti. Okudu veya okumadı ama kendisi meşhur selamını söyledi. Hatta benim kendisinin görüşlerini geliştirebileceğimi falan da söyledi. Bu yankılar görüşme notlarında yayınlandı. Buna rağmen, yani Öcalan’a yollanmış bir mektup olmalarına Öcalan’ın Avukatlara “okudunuz mu?” diye sorarak dolaylı ve herkesin anladığı yoldan okunmasını tavsiye etmesine rağmen yine de yayınlanmadı. Gazetede yazdığım sürece de, gazeteyi çıkaranlar açısından önemli olan söylediklerimin içeriği değildi, politik dengeler içinde gördüğüm işlev anlam taşıyordu. Bu işlev söyle özetlenebilir. Bakın biz de sosyalistler de yazıyor, Amerikancılar da yazıyor. Böylece başka bir politikanın basit bir aracı işlevi görülüyor. Elbette yıllarca, bile bile lades diyerek bunu da kabul ettim. Buna da katlanıyorsun, bir şeylerin kefaretini ödemek, halkların kardeşliği için bir karşı örnek sunmak için. Bu nedenle fazla umutlu olamıyorum. Sizin de benzer bir işlev gördüğünüz sürece orada görülebileceğinizi, belli bir politik ve teorik yaklaşımı ortaya koyduğunuz andan itibaren oyunun bozulacağını düşünüyorum. İnşallah yanılıyorumdur. Bütün bu deney ve çekincelere rağmen size çabalarınızda yardımcı olmak istiyorum. Size o mektupları yollamamın ve yukarıdaki çekinceleri anlatmamın nedeni, çabalarınızda sizi desteklemekten kaçışa bir bahane bulmak değil; karşılaşılacak sorun ve güçlükler hakkında somut bir fikir edinilmesi. Örneğin, daha sık yazmamı istemişsiniz. Pek ala yazabilirim. Sadece onbeş günde bir değil, haftada bir, isterseniz iki kere de yazabilirim. Her yazım bu yazdıklarımın iki üç misli uzunlukta olabilir. Ama ben şimdi hala, büyük ölçüde Kürt hareketini destekleyen bir Türk olarak yazıyor sayılırım ve bir sosyalist olarak yazmıyorum. Ama artık böyle yazmanın gerekli olmadığını, zaman ve güç kaybına yol açtığını düşünüyorum. Sadece bana artık yazma denmediği için,

anlaşmaya sadık kalarak sözümü tutmuş olmak, yarı yolda bırakmış olmamak için Özgür Gündem’e yazmaya devam ediyorum. Gazeteye daha çok katkıda bulunmak artık ancak, Kürt hareketini destekleyen ve bir çok yerde sözünü yutan bir Türk olarak değil de, bir sosyalist olarak mümkün olabilir. Ama o takdirde de her yazım sansüre takılacaktır. Ve bu sansür, sıradan bir teknik elemanın telefonla arayıp, şu kısımların çıkarılması aksi takdirde yazının yayınlanmayacağı biçiminde olacaktır muhtemelen. Yani her hangi bir gazetenin politikasından sorumlu biriyle konuşmam, onu ikna etmeyi denemem, politik ve teorik düzeyde tartışmam bile mümkün olmaz. Bürokratik bir aygıtın dehlizlerinin girişinde takılır kalırım. Şimdiye kadar başıma bu geldi. Bunun artık böyle olmayacağını söylemişsiniz. Keşke. En iyisi bunun böyle olup olmayacağını görelim. Size son derece somut bir öneri getireceğim. Eğer aklınıza yatarsa öneriyi hayata geçirmeyi deneyelim. Bu aynı zamanda, somut bir duruma ilişkin olarak benim somut politik tavrımdır. Bu gün sizin Vatan gazetesinde yaptığınız söyleşiyi okudum. Orada Demokratik Toplum Hareketi’ne hepimizin katkıda bulunmasını öneriyorsunuz. Sorunların Avrupa bağlamında tartışılmasından duyduğunuz rahatsızlığı dile getiriyorsunuz. Hasılı kendime çok yakın hissettiğim, sevinçle okuduğum şeyler söylüyorsunuz. Haklısınız. Hepimiz bu girişimin diğerler gibi kakırdamaması, yeni bir soluk olması için katkıda bulunmalıyız. İşte benim önerim bu katkı bağlamında, bu katkının nasıl yapılabileceğine dair somut bir öneri. Örneğin, şu çıkarmayı düşühdüğümüz derginin çağrı bildirisi olarak düşünülen, Orta Doğu İçin Demokrasi Manifestosu’nu, ben bu kurulacak partinin programı olarak önermek istiyorum. Metin zaten Programatik bir metindir. Edebi bakımdan da fena sayılmaz. Böyle bir metnin sadece Türkiye’yi değil Orta Doğuyu bile değiştirmeyi düşünen bir Partinin programı olarak bütün Türkiye’de daha kuruluş aşamasında tartışılması yepyeni ufuklar açar ve hedeflerin hem neler olması gerektiğini netleştirir hem de onların daha iyi kavranmasını sağlar. Aynı hedeflerde anlaşmışlık da inisiyatifi geliştirir, en iyi haberleşmeden daha iyi bir eşgüdüm ve koordinasyon sağlar. Kimileri kimin ne olacağını tartışır ve tartışmayı bu düzeylere çekmişken, biz isimler üzerinde değil, program üzerinde bir tartışma başlatmış oluruz. Bu hem partinin amacının daha iyi kavranmasını sağlar, hem de ayrılıklar varsa bunların gerçek içeriğinin ortaya çıkmasını. Ayrıca böyle bir program etrafında bir tartışma bir teorik eğitim de sağlar. Bu aynı zamanda gerçekten demokratik biçimde, program ve prensipler etrafında yepyeni bir parti oluşumunun da örneğin olur. Yani bu tartışma eyleminin kendisi aynı zamanda hem bir politik mesaj hem de apayrı bir örgütlenme biçiminin örneği olur. Diyelim ki, ben yeni kurulacak partiye bu metni program olarak öneren açık bir mektup yazayım ve gazete olarak bunu size de ileteyim. Sizi de gazete olarak bu tartışmayı açmaya ve desteklemeye çağırayım.

Siz de gazete olarak, yeni kurulacak hareketin, daha kuruluşunda diğer partilerden farklı bir kuruluş prosesinden geçmesi ve daha bilinçli bir program oluşturma çabasına yol vermek için bir açıklamayla bu programın tamamını, bir tartışma zemini olarak yayınlıyorsunuz ve bir tartışma başlatıyorsunuz. Aslında böyle bir şey harika olur. Bu programın kabul edilip edilmemesinin bile önemi yoktur. Bunun yapılabilmesinin kendisi başlı başına bir önemli bir teorik, politik ve örgütsel eylem olurdu. Kaldı ki, eldeki metin, dünyada eşi bulunmayan bir teorik arka plana; yaratıcı ve eleştirel Marksist geleneğin çok özel bir sentezine dayanan, son derece ufuk açıcı, geliştirici bir metindir. Hatta bu metnin böyle bir partinin programı olarak tartışılması, aydınlar ile Kürt hareketi arasındaki soğukluğa da son verir Bunu yapabilir misiniz? İşte ben en iyi katkıyı böyle yapabileceğimizi düşünüyorum. Bunu yapabilirseniz bir taşta onlarca kuş vurmuş olursunuz. Kürt hareketi tecritten kurtulur. Gazeteye bir dinamizm gelir vs. Böyle yan ürünleri de olur. Bir başka öneri. Benim yıllardır bir çok kere yazlarımda işlediğim bir konu var. Kürt burjuvazisinin etkisini sınırlamanın yolu, idari baskılar olmaz, dayanılan toplumsal temelin değiştirilmesi gerekmektedir. Ama bu zor bir süreçtir ve bu yolda kadınların çok önemli bir işlevi de vardır. Bu kurulacak partinin merkez yönetim organının tamamının, bölge ve aşağıdaki organların en az yarısının kadınlardan olması. Bu konudaki ayrıntılı yazılarımı Öcalan’a mektubun ekleri olarak yollamıştım Size de yollayacağım. Bu yönde bir tartışma başlatabilir misiniz? Bu yöndeki öneri ve tartışmaları gündemle sokabilir miyiz? Eğer buna gücünüz yeterse, gerçekten müthiş bir iş yapılmış olur. Bunları denemeye ne dersiniz? Ayrıntıda, teknikte düzeltmeler yapılabilir elbette. Ama tartışmaları kişiler düzeyinden programatik düzeye, dayanılacak sosyal temeller ve bunların somut örgütsel biçimleri alanına çekmek, bizzat bu tartışmanın kendisi başlı başına muazzam bir politik eylem olacaktır. Biraz uzadı ve ağrılarım başladığından devam edemeyeceğim. Yani Kıbrıslılar, başka yazarlar ve göçmenler gibi konulara giremeyeceğim. Sadece o konularda da yardımcı olmaya çalışacağımı söyleyeyim. Şimdilik burada kesiyorum. Önemli olanları yazdım ve ilişikte yollayacağım. Bu dediklerime ve önerilerime cevabınızı bekliyorum. Lütfen ilişikte yolladığım ekleri okuyun. Onları okursanız ne demek istediğimi daha iyi anlarsınız. En kısa zamanda cevabınızı bekliyorum. Gereğinde , yazmanız veya yazılı cevap vermeniz zor oluyorsa, sizi isterseniz telefonla da arayabilirim. Gündüz aramak çok masraflı oluyor. Gece arayabileceğim bir numara olursa, öyle de arayabilirim. Selam ve saygılar

Demir Küçükaydın 02. 11. 2004 – Ahmet’in Toplantı Değerlendirmesi Merhaba, Nasıl bir dergi düşündüğünüze dair son mektup ve Deniz ile Orhanla yaptığımız son toplantı bizleri biraz daha netleştirdi. En azından sizlerin nasıl bir dergi düşündüğünüzü anlamaya olanak sundu. Sizin de belirtmiş olduğunuz gibi farklı yaşam tecrübelerinden geldiğimizden kavramlara yüklenilen anlamlar konusunda farklılıklar ilk etapta doğal karşılanmalı. Yine temel esaslar üzerinde belli bir birliktelik sağlanabiliyorsa yöntem farklılıkları fazla öne çıkarılmamalı. Bu açıdan yaklaşıldığında sizin teorik ve politik düşüncelerinizle bizlerinki arasında yakınlıklar olduğu,bu ortak yanların birlikte bir çalışmayla daha da güçlendirilmesi gerektiği adar,politik amaçlarımız açısından da ortak bir dergi çıkarmanın önemli olduğu görüşündeyiz. Sizin A. Öcalan’ın yeni dönem çizgisine yaklaşımınız, ve Onun sizin hakkında belirttiği görüşler bizler için önemli olmakta. Bu yeni dönem çizgisinin gerek Kürt hareketi içinde ve gerekse Türkiyeli sosyalistler açısından gerektiği karşılığı bulamıyor olması temel sorunların başında geliyor ve sizin bu yönlü çabanız yeni bir yaklaşımı ifade ediyor. Birlikte bir dergi düşüncesini bu açıdan da önemsiyoruz. Henüz sizin gerek Manifestonuzu,gerekse de Beşikçi Eleştirisini okuyamadık. Fakat gerek geçmiş yazılarınızdan gerekse de gönderdiğiniz yazılardan genel hatlarıyla teorik formülasyonlarınız hakkında kimi farklılıklarımız olsa de yakın olduğumuzu belirtmek isteriz. Bu konuda yazılarınız hakkındaki görüşlerimizi ileriki aşamada sizlerle de tartışırız. Sizinle birlikte çalışmak istememizin altında yatan en temel neden bu. Yine yazılarınızdan çıkarabildiğimiz kadarıyla politik düşünceleriniz karşısında da birlikte hareket etmenin gerekliliğini düşünüyoruz. Bu konuda bazı yöntemsel farklılıklarımız olsa da bu birlikte çalışmanın önünde ciddi bir engel gibi görünmüyor. Bu yöntem farklılıklarını,bizlerin nasıl bir dergi düşündüğünü genel hatlarıyla özetlerken kısaca ortaya koymaya çalışacağız. Bizim Dut Ağacı Kültür Kooparatifi olarak dergi düşüncemiz yaklaşık 3 ay kadar önce oluştu ve 4-5 arkadaşla belli bir tartışmadan sonra pratik olarak işe başlarken sizlerin önerisiyle yeni bir boyut kazandı. Biz en genel açıdan bu derginin hedefini “Yeni Düşünceyi Yeni İnsanlara Aktarma ve Yeni Dönem Siyasetinin Yeni Dönem Kadrolarını Açığa Çıkararak bir araya Getirme” olarak belirledik. Bundan da anlaşıldığı gibi dergi ne salt teorik bir dergi olacak ne de sadece politik bir organ işlevini görecek. Bir türlü politikleşmeyen Türkiye Sosyalist hareketi ile,ideolojiden kopmuş pragmatik Kürt ilkel milliyetçiliğine karşı ideolojik mücadele yürüttüğü gibi,politik olarak da en geniş entelektüel birikimi bir araya getirdiği oranda bu amacında başarıya ulaşabilecek bir dergi olarak tasarladık. Bu hedef zorlu ve meşaketli bir çalışmayı gerektirir. Derginin politik yönü onun güncel

politikaya müdahale etmesi,yön vermesi ve buna uygun kısa periyotlarla çıkmasında değil,(reel politikaya ilişkin de işlev oynayabilir,ama amacı bu aşamada sadece bu olmamalı) yukarıda belirttiğimiz genel çerçeveye yüklediğimiz anlamda aranmalıdır. (Yöntem farklılığı dediğimiz husus budur. Düşündüğünüz derginin yeni bir siyasi hareketi örgütlemek için kısa periyotlarla çıkmasını bu nedenle koşullar açısından şimdilik gerçekçi görmüyoruz. . ) Sizin Yön Dergisi örneğinize tamamen katılıyoruz. Dergi tam anlamıyla bir platform rolü oynamalı. Türkiye’nin hatta giderek Ortadoğunun önemli demokratik sosyalist entelektüel gücünü bünyesinde toplamayı,örgütlemeyi hedeflemeli. Böylesine geniş bir yelpazeyi bünyesinde toplayan ve bu kesimlere hitap eden dergi kendi içinde de ideolojik mücadele yürüttüğü gibi,politik olarak bir araya gelmenin yollarını zorlamalı ve açığa çıkarmayı hedeflemelidir. Özellikle derginin başarısında bu husus önemli. Türkiyedeki ulusalcı,ekonomist ve doğmatik sola karşı ideolojik mücadele yürütürken, sosyalist kadrolara ve kitlelere ulaşmayı,Kürt ilkel milliyetçiliğine karşı mücadelede de Kürt demokrat ve yurtsever kesimleri kazanmayı hedeflemelidir. Diğer bir husus ise dergi çıkarken yayınlanmasını düşündüğünüz manifestoya ilişkindir. İçeriğine dair kimi belirtilecek hususlarla birlikte paylaşabileceğimiz düşünceleri ifade ediyor. Ama böyle bir manifestonun dergi manifestosu olarak yayınlanmasının doğru olmayacağını düşünüyoruz. Zaten sizin açılım tartışmalarından sürecin sonlanmasında temel ayrılığın yazdığınız manifestonun dergide yayınlanıp yayınlanmaması olduğu anlaşılıyor. Yanlış anlaşılmasın. Bizler yazının ruhuna ve dergide yayınlanmasına karşı değiliz. Sadece daha ilk çıkma aşamasında böylesine radikal düşünce etrafında geniş insanların bir araya gelmesinin mümkün olmayacağını,bunun süreç içerisinde gerçekleşebilecek bir yaklaşım olarak benimsenmesinin daha doğru olacağına inanıyoruz. Bu arada manifesto ve diğer çalışmalarınızın isminizle derginin konularına göre dergide yayınlanabilir. Çıkacak dergi ilk etapta 2 ayda bir çıkmalı,6ay ile l yıl içinde aylık olarak çıkmayı hedeflemeli. Bu süre içinde Ortadoğunun tanınmış kimi sosyalist ve demokrat aydınların yazılarının alınması amaçlanmalı ve dergi giderek Türkçe,Kürtçe,Arapça,Farsça olarak basımı sağlanarak bu alanlara ulaştırılması da hedeflenmelidir. Bu yönüyle düşünüldüğünde de ilk etapta kısa periyotlarla çıkmasından öte belirttiğimiz sürede çıkmasının daha doğru olacağını düşünüyoruz. Dergi dosyalar biçiminde çıkmalı,her sayısı bir konuya ağırlık vermelidir. Örneğin ilk sayıda sürece ve derginin amacına da uygun olarak Demokrasi konusu düşünüldüğünde 2. Cumhuriyetçisinden,liberaline,sosyalistinden,feministine kadar çok değişik çevreden hem teorik hem de politik içerikli yazılar istenebilir. Derginin yayın kurulunda sizin daha önce ilişkiye geçtiğiniz ünlü isimlerin yer alması bir gereklilik olmamalı. Yayın kurulu çok fazla geniş olmamakla birlikte değişik çevrelerin temsiliyetine önem vermesi daha doğru gibi görünüyor. Ünlü isimlerden her sayıda mutlaka birkaçının yazılarına yer verilmeli,bunlar aracılığıyla da geniş kesimlere ulaşma

hedeflenmelidir. Sizin yazışmalarınızdan anlayabildiğimiz kadarıyla İnternet üzerinden de yayın yapma düşünceniz ve hazırlığınız olmuş. Bunun da son derece önemli olduğunu düşünüyoruz. Birçok açıdan yararlı olacaktır. Dergide yayınlarının yayınlanmasına olanak bulamayan birçok insanın yazıları burada yayınlanabileceği gibi,yeni kadroların açığa çıkmasında da önemli bir işlev oynayacaktır. Deniz ve Orhanlarla önümüzdeki günlerde yapacağımız toplantıda bu konular üzerinde daha ayrıntılı tartışma olanağı bulacağız. Sizin bu konudaki görüşleriniz elbetteki önemli. Uzun süreden beri bu konuda yoğunlaşmanız ve hazırlığınız da olmuş. Belirttiğimiz gibi bizimkisi 3 aylık bir sürecin ve tartışmaların ürünü. Nasıl bir dergi düşündüğümüzü en genel hatlarıyla belirttik. Bunları önümüzdeki günlerde daha ayrıntılı tartışmak da gerekir. Açılımla düşündüklerinizle bizim düşündüklerimiz arasında farklılıklar kadar büyük benzerliklerin olduğuna inanıyoruz. Birlikte hareket etmeye başlayarak farklılıklarımızı süreç içinde aşma hepimizin tarihsel sorumluluğu. Bu nedenle ortak çalışmayı adeta bir zorunluluk olarak gördüğümüzü bir kez daha belirtmek isteriz. Selamlar. Ahmet 02. 11. 2004 Ahmet’in Ek Mektubu Merhaba Demir, Son mektubunu,nasıl bir dergi düşündüğümüze dair yazıyı sana gönderdikten sonra okuyabilme fırsatını buldum. Gerçi o yazıda görüşmeye ilişkin izlenimlerimizi de alabilirsiniz,ama yine de ben,sizin sorduğunuz soruya daha açık cevap yazayım dedim. Yoğun pratiğin içinden gelen biri olarak,yine İstanbulun yaşam ve çalışma tarzına alışamayan biri olarak üstelik bilgisayar ortamını da çok fazla bilmeyen biri olarak yazışmaları istenilen çabuklukta yapamamamı umarım anlayışla karşılarsın. Sizlerin kendi aranızdaki ilişkinizi çok iyi bilmesem de,hem daha önceki dergiye dair yazışmalarınızda,hem de Deniz ve Orhanla bir kez de olsa yaptığımız sohbette belli bir izlenimim oluştu. Dergiye dair tartışmalarımızı henüz sizlerinki kadar internet üzerinden paylaşma olanağımız olmasa da birlikte hareket ettiğimiz arkadaşlarla gelişmeler hakkında konuşup,değerlendirmelerimiz oluyor. Çıkarmayı düşündüğümüz dergi için şimdilik çok dar arkadaş yapısıyla birlikte hareket ediyoruz. Pınarla birlikte birkaç arkadaşımız daha var ve tüm gelişmeleri paylaşıyoruz. Aslında senin dergi için yaptığının benzerini burada ben yapmaya çalışıyorum. Şu anda dergi girişimi olarak sınırlı sayıda arkadaş olsa da,bu çalışmada yer alabilecek ilişkide olduğumuz muaazam bir çevre ve potansiyel var. Çok değişik çevreleri ve arkadaşları 76

bu çalışmaya katma düşüncemiz,ilişkimiz ve olanağımız var. Ve geldiğimiz aşama da tam bu noktayı ifade ediyor. Anlayacağın önümüzdeki günlerde dergi için birçok çevreyle ilişkiye geçmeye başlayacağız. Eğer birlikte hareket edeceksek -ki,umuyorum böye olur- bu konuda ortaklaşarak birlikte bir planlama çıkarmamız gerekecek. Şimdi öğrenmek istediğin hususa geleyim. Görüşmeden sonra görüşmeyi arkadaşlara sözlü aktardığım için metne geçmedim. Özet olarak,gerek seninle ve gerekse görüştüğümüz iki arkadaşla da ve daha genel anlamda sizin çevreyle çok fazla ortak noktalarımız olduğunu tesbit ettik. Sadece ortak yanlarımızın değil,aynı zamanda amaçlarımızda da büyük yakınlıklar olduğu ve birlikte çok rahat çalışabileceğimiz izlenimini edindik. Sizler hakkında bu yönlü izlenimlerimiz sadece bize gönderdiğiniz notlardan ya da Denizlerle yaptığımız toplantıdan kaynaklanmıyor elbet. Bundan önce gönderdiğim yazıda da belirtmeye çalışmıştım,arayışlarımızdaki büyük benzerlik bizleri birbirine yakınlıştırıyor ve bu noktada birlikte hareket etmeyi adeta tarihsel bir zorunluluk haline getiriyor. Sizin A. Öcalan'a yazdığınız mektubta belirttiğiniz "sizi en iyi anlayan bir iki kişiden biriyim,beni en iyi anlayacak bir iki kişiden biri de sizsiniz" kadar iddialı olmasa da A. Öcalan'ın yapmaya çalıştıklarına büyük anlam veren,Onu anlamaya çalışan ve belli oranda da anlayan insanlar olarak,günümüzde yeni dönem çizgisinin gerek Türkiyli Devrimcileri açısından gerekse de Kürt Hareketi açısından gerekli karşılığı bulamıyor olması dergi için temel çıkış noktamızı oluşturuyor ve sizin gerek teorik açılımınız gerekse de politik duruş ve hedeflerinizle büyük oranda buluşuyor. Deniz ve Orhanın da dergiye yüklemiş oldukları anlamda bu hususları görmek,önceliklerimizin büyük benzerlikler taşıdığını tesbit etmek inan bizleri de sevindirdi. Eğer dergi gerçekten de Ortadoğulu sosyalist ve demokrat entellektüellerin birararay geldiği bir platform durumuna gelebilirse bu sevincimiz elbette çok daha anlamlı olacak. Dergi için şimdiden böyle düşünmek belki çok hayalci görülebilir,ama inan şu anda devrimcilerin en fazla muhtaç olduğu şey de bu. Yani artık kimse hayal etmiyor,kimse büyük düşünmüyor,herkes güncelin içinde adeta boğulmuş durumda. Bunun hayali bile inan beni büyük heyecanlandırıyor ve gerçekten de bunu başarabilecek durumdayız. Yeterki,kimi ayrıntıları,yöntemdeki farklılıkları,esasa dair olanın önüne koymadan farklı yaşam tecrübelerinden oluşmuş bir ortak çalışma kültürünü çalışmalarımızda egemen kılabilelim,güçlerimizi birleştirmeyi başarabilelim. Birlikte ortak bir çalışmaya dönüşecek olan bu buluşmanın,coğrafyamız açısından çok daha güçlü birlikteliklere ve işlere önayak olmasını diliyorum. Selam ve sevgilerimi iletiyorum. Ahmet 02. 11. 2004 – Selek’ten Mektup merhaba, - benim yeni parti calismasiyla dogrudan iliskim var. hatip beyle surekli gorusuyoruz. sizin program onerinizi dogrudan gonderebiliriz. gazeteyi aracilik etmek onlarin tartisma gundemine katki sunma isini daha dolayli hale getirecektir. ben sizden gelen yazilari hatip bey'e iletirim. ayrica tartisma gundemine girmesi icin zorlarim.

- gazetede ise sirayla bazi seyler yapmamiz lazim. su asamada bu parti kendini nasil orgutlemeli meselesi gundemde. sonra program gelecek. ayrica cok uzun yazilar yerine, birbirini tamamalayan kisa yazilar olmali. okuyucu uzun yazilarla karsilasmak istemiyor. siz yazilarinizda bu konuyu gundeme alabilirsiniz. ya da forum sayfasini degerlendirebilirsiniz. zaten biz gazete olarak bir siyasi taraf gibi degil ama bir demokratik kontrol mekanizmalari olarak siyaseti denetlemek, yonlendirmek istiyoruz. bunu yapmaya karar verdik ve calismaya basladik. ozellikle esbaskanlik, demokratik orgutlenme modeli, parti-devlet iliskisi, taban demokrasisi, program, demokratik siyaset, Türkiyelilik, cok kimliklilik vb konularinda perspektif olusturup sayfalarda yer vermeye calisiyoruz. buna iliskin temaslarimiz oluyor. - bir kurt dostu olarak degil, bir sosyalist olarak yazmanizi istiyoruz. - sansur olmaz. zaten ben yayin cizgisinde ortaklastigimizi dusunuyorum. tabii bazi hassasiyetler var. degerlere hakaret vb. bunu size yazmamin bir anlami yok. ama bizim kararlasmamiz boyle. bir de ismail besikciye iliskin yazdiklarinizin icerigini oldugu gibi ifade edebilirsiniz. arkadaslar yazdiklariniz degil, besikci konusunda cekinceli davranmis olabilirler. halk icinde bir sempatisi var ve ne durumda oldugu pek bilinmiyor. bilmiyorum, konusmadim ama kirilmalarin cok yogun oldugu bir ortamda onun durumunun kaldirilamayacagini dusunmus olabilirler. - haftada bir yaziyorsunuz degil mi? ama yazilar makale biciminde olacagi icin kisa olmasi gerek. halkin en fazla elestirisi yazilarin uzunlugu. makale formati da 3500 vurus olmali. kisa yazmak zor is biliyorum. haftada bir bunu yaparsaniz seviniriz. bunun disinda uzun yazilari forum sayfasinda degerlendiririz. - biz cok kimlikli bir gazete karari aldik. dolayisiyla gazetede cok farkli goruslere yer verilecek. biz bu goruslerin tartisma platformu olmak istiyoruz. - deniz'lerle iyi anlastik. sanirim bu is buyuyecek. . sevgiler. . pinar 02. 11. 2004 – Ahmet’e Mektup Merhaba Ahmet, Mektuplarini aldim ve arkadaslara ilettim. En kisa zamanda cevaplamaya calisiriz. Ancak bir noktayi sormak istiyorum: "Henüz sizin gerek Manifestonuzu,gerekse de Beşikçi Eleştirisini okuyamadık. " diye yaziyorsun. Ben arkadaslarla gorustugunuzde, manifesto'yu okuyarak gorusmeye gittiginizi saniyordum. Gercekten okumadiniz mi yoksa bu bir kalem surcmesi mi? Lutfen aydinlatir misin? Selamlar demir

02. 11. 2994 – Selma’ya Mektup Merhaba Selma, Söz verdiğim mektubu yazmakta böyle geciktiğim için kusura bakma. Haftalık yazı, yeni kitapların hasırlanması ve de yeni dergi projesiyle ilgili bütün yazışmalar da sırtımda olduğundan böyle bir gecikme oldu. Başından başlayayım. Dergi ile ilgili ilk girişim bitince yeniden işe başlar ve yeni haberleşmeyi yürütmek için mail grubu kurarken bir gün internette Tayfun ile karşılaştık ve ben ona Ankara’dan hangi arkadaşların yeni girişimde olacağını sordum. O diğer İlker ve Ertan’ın yanı sıra senin adını da söyledi. Ben de “tamam ama Selma galiba dergiye biraz mesafeli ve sanırım çağrı metnine belli eleştirileri vardı, belki benimsemiyordur. Ortada bir emri vaki gibi durum olmaması için, sen kendisine bir sorar mısın, bu çağrı metninde ifade edilen politikayı savunacak bir derginin çıkaranları arasında olmak ister mi? Eğer evet derse yapayım, emri vaki gibi bir durum olmasın” anlamında bir şeyler söyledim. Ama Tayfun ile hemen hemen hiç haberleşme olanağı olmadığından, (hem çok meşgul ham da posta kutusu sürekli dolu olduğundan bütün mailler geri geliyor ve gelişmelerden hiç haberi yok ve şu ana kadarki yazışmaları okuyamadı bildiğim kadarıyla. ) hala cevap bekliyordum. Sonunda seninle karşılaşmadan birkaç gün önce, aylar sonra tesadüfen yine karşılaştık Tayfun’la. Ben o hafta sonu yapılan toplantıya kimlerin katıldığını falan sordum. Kısaca anlattı ve anlatırken, sana haber verilmenin unutulduğunu ve çok ayıp ettiklerini, yanlış yaptıklarını söyledi. Ben de bunun zımnen senin derginin platformunu benimsediğin ve çalışmalarına katılacağın anlamına geldiğini düşündüm tabii doğul olarak. Ve sana sorduklarını ama bana seni üye yapmamı söylemeyi unuttuklarını veya zaten bir görüşme olmadığından buna imkan olmadığını düşündüm. Ve tesadüfen bir iki gün sonra seninle karşılaşınca, bu ön bilgi ve düşünceyle, senin de dergi projesinde olduğun düşünerek, ve arada durumun açıklığa kavuşturulduğunu düşünerek, sana “Bir yenilik var mi” diye sordum. Ve sen “Tayfun’dan öğrenebilirsin” deyince, ifadenden bir şeylerin tam doğru gitmediğini düşündüm ve hemen Dergi projesinde olup olmadığını, doğrudan sana sordum. Sen de yazmayı tercih edeceğini, Tayfunların seni projenin içinde görmediklerini yazınca. Ortada senin politik bir tercihinden ziyade, kendini dışlanmış gibi hissetiğin ve bu nedenle çıkaranlar içinde yer almadığını düşündüm. Bu düşüncelerle sana yazıyorum. Arka planı bu. Tayfun ve diğer arkadaşların ihmalleri nasıl açıklanabilir bilmiyorum. Her zaman olduğu gibi, kadınların hesaba katılmaması, adı gibi kendilerinin de yok sayılması olabilir. Maalesef erkekler olarak böyle şeyleri ne kadar kendimizi değiştirmeye çalışsak da yapmaya devam ediyoruz. Binlerce yılın yarattığı alışkanlık ve şartlanmışlıklardan sıyrılmak kolay olmuyor. Bir neden bu olabilir. Bir diğer neden, sizlerin uzun bir geçmiş ve örgütsel pratik içinde birbirinize çok yakın olmanız ve bu nedenle, terzinin kendi söküğünü dikememesi veya mumun dibine ışık verememesi gibi, en yakında olanların unutulması da olabilir.

Bilmiyorum. Bunların ve başka şeylerin hepsinin bir kombinasyonu da olabilir. Ben ne söylesem spekülasyon olur. Nedeni ne olursa olsun, ben kendi adıma özür diliyorum. Belki doğrudan sana mektup yazıp sorsam daha iyi olurdu. Ama sizlerin bir arada ve aynı örgüt ve gelenek içinde daha iyi ilişkileriniz olduğunu düşünerek böyle bir şey yapmak aklıma gelmedi. Ben şimdi sana resmen, şimdiye kadar herkese yaptığımız gibi soruyorum: 1) Orta Doğu İçin Demokrasi Manifestosu adlı metinde (Açılım İçin Çağrı) savunulan programı savunacak bir derginin çıkaranları arasında yer almak ister misin? 2) Eğer bu programı kendine tam denk bulmuyorsan, böyle bir dergide bağımsız bir yazar olarak yazı yazar mısın? Bu soruyu bu biçimiyle herkese soruyoruz. Birinciye evet diyen arkadaşlar, görev ve sorumluluk alıyorlar. İkinciye evet diyenler ise, bağımsız bir yazar olarak dergide bulunuyorlar ve onun politikasını savunmak zorunda değiller. Şimdi cevabını verirken, şimdiye kadar orada arkadaşların ihmali gibi olayları bir yana bırakarak, olmamış varsayarak, bütünüyle politik olarak, derginin dayanacağı programı göz önüne alarak cevap ver lütfen. Eğer cevabın birinciye evet ise, şu andan itibaren, eşit haklı bir girişimci olarak çıkaranlar içinde yer alabilirsin ve herkesin bunu isteyeceğini düşünüyorum. Ama eğer, programatik, politik veya ideolojik çekincelerin varsa, en azından ikinciye evet demeni, dergiye yazı yazmanı dilerim: Biliyorsun hiçbir sansür bulunmayacaktır. Biz de zaten böyle yazma teklifinde bulunurken, en azından belli bir yakınlığın olduğu kişileri göz önüne alıyoruz. Ayrıca bu kararını verirken, şu bilgileri de göz önüne almanı dilerim. Şimdiye kadar, öncelikle devrimci demokratik pozisyonları savunan, Kürtlerin mücadelesine destek olmuş, sosyalist eğilimli kişilere öncelik tanıyıp önce onlara yukarıdaki soruları sorduk. Bunlar dört kişiydi. Haluk Gerger, Kiraz Biçici, Ragıp Zarakolu, Pınar Selek. Pınar Selek hariç hepsi cevap verdi ve okumaya bile gerek görmeden yazarız elbette dediler. Pınar Selek ise işlerinin çokluğundan hemen cevap veremedi ama onların da bir dergi projesi varmış, birlikte çıkarmanın yollarını arayalım deyip bu yönde görüşmelere başladık. Yani ya birlikte çıkarcağız ya da muhtemelen en azından yazacaktır. Şimdilik görünen durum bu. Pınar Seleğin cevabını almadan daha az tutarlı ama yine de derginin savunacağı platforma pek uzak düşmeyeceğini düşündüğümüz kişilere henüz gitmedik. Bu bir zaman kaybı olduysa da eğer bir işbirliği ile sonuçlanırsa, kayba değecektir. Olumlu cevabını bekliyorum Selam ve saygılar Demir 02 Kasım 2004 Salı

Ülkede Özgür Gündem’e Destek İçin Yazışmalar 05. 11. 2004 – Pınar’a Mektup Selam Pinar, Karisikliga yol acmamasi icin ikinci tekil sahsa geciyorum. Umarim laubalilik olarak degerlendirmezsin. Sana bir deneme olarak farkli konu ve alanlarda yazilar yollayacagim. Bakalim hosuna gidecek mi ve gazeteyi zenginlestirir mi? En azindan belki inspirasyon verir. Bunlar daha once yazdigim yazili basinda cikmamis ama benim internette yayinladigim yazilar.

1) Doga bilimleri alaninda bir yazi yolluyorum. Yazinin adi: Fizikte Bunalim. Ben doga bilimcisi degilim ama bir sekilde gelismeleri izlerim. Bir deneme olarak bu yazi gazetenin ekinde veya doga bilimleri adi altinda bir bolum acilip kullanilabilir. Benim adimla yayinlanmasi da sart degil. Baska isimle daha cok yazar varmis gibi gorulebilir. Bu da gercekten daha cok yazar katilmasina yardimci olabilir. (Duymussunuzdur, Alman isglinde direnise baslayan iki kisi gittikleri koylerden cok kalabalik sayida insan icin ekmek isterler ve onlarin cok kalabalik oldugu dusunulunce katilmalar olur ve gercekten cok kalabalik olurlar. ) İlginizi cekerse ara sira boyle doga bilimlerindeki gelismelerle ilgili yazilar yollayabilirm. 2) Hani Avrupa'nin cesitli sehirlerinden mektuplar falan demistim ya. Almanya icin bir baslangic olarak kullanilabilecek bir yazi yolluyorum. Adi: Almanlarin En Iyisi Olarak Marks Almanyanin ve Alman solunun atmosferini yansitmasi bakimindan kullanilabilir. Ayni zamanda milliyetcilige karsi bir ideolojik mucadeledir. (Ayrica Avrupa'nin cesitli ulkelerinden tanidiklarima en azindan haftada bir bulunduklari ulke ve sehirlerden mektuplar yazmalari icin yazacagim. ) 3) Bilmiyorum hikaye gibi seyler yayinliyor musunuz? Ben size "Bir Casus Hikayesi" diye bir hikaye yolluyorum. Aslinda insanlar veya portreler diye boyle on onbes kadar kisiyi anlatmayi dusunmustum. Eger boyle yayinlayacaginiz bir yer varsa. Ben size boyle on onbes kadar hikaye yollarim ara sira yazip. Diyelim iki haftada veya ayda bir. Sonra derleyip kitap yapariz. ) 4) Gazetede Cyberspace ne alemde? Yani bu gun cyberspace'nin kendisi bir ayri ulke gibi gorulmeli. Bu alanda yazacak birileri olmali boyle bir sey var mi? Keza bu baglamda bilgisayar ve politika ilginc bir konu olabilir. Bu konuda yazariniz var mi?

Arayayim mi birilerini? Ben bir defasinda bir deneme ve baslangic olarak boyle bir yazi yazmistim. Bir fikir vermesi icin yolluyorum. Isterseniz kullanabilirisniz. Adi: Sanal Uzay'da Ozel Savas. Yani kullanmasaniz bile belki gazeteyi zenginlestirmek bakimindan inspirasyon verebilir. Bu yazilari ayri mailler olarak ekte yoluyorum. Bir bakin bakalim. Bunlar hemen oyle aklima geliverenler. 05. 11. 2004 – Latife’ye Mektup Biliyorsun dergi projesinde Pinar Selek ile de temasa gecmistik. Bir yandan dergiye iliskin temaslar devam ederken, Pinar Selek bu arada su an basinda bulundugu Turkiye'de cikan Ulkede Ozgur Gundem gazetesini kokten degistirmek ve genis cevrelere ve ilgi alanlarina acma cabalarindan soz etti ve katkimizi istedi. Kendisi gazeteyi gerek kulturel, gerek ilgi alanlari gerek gorusler bakimindan cok cesitli kilmak istiyor. Ben de kendisine ornegin Avrupa'nin cesitli sehirlerinden, o ulkedeki kulturel, entelektuel ve sosyal hayati anlatan mektup veya haber gibi haftalik yazilara ne diyecegini sordum. Heyecanla karsiladi ve tam da boyle seyler dusundugunu soyledi. Simdi bu baglamda sana yaziyorum. Mesela haftada bir Stockholm veya Isvec Mektubu diye bir yazi gecebilirsin. O hafta Isvec'i mesgul etmis konulari veya onemli gordugun bir konuyu veya o ulkenin atmosferini anlatacak ilginc gordugun seyleri anlatabilirsin. Isvecte yasayan bir "insider"in bakis acisi her zaman ilginc bulunabilir. Sen ayrica bir feminist olarak da yazabilirsin ve yazmalisin tabii. Kurtlerde henuz hala gencligini yasayan bir kadin hareketi var ve ozellikle bu konuda yazacaklarini bir sunger gibi cekecek okuyucular bulacagini dusunuyorum. Ben Pinar'a yardimci olalim, basariya ulasmasi icin elimizden geleni yapalim derim. Kabul edip yazmani dilerim. Boyle isler bizler icin de iyi. Biraz paslarimizdan kurtuluruz. Ne dersin? Ayrica senin tavsiye veya aracilik edecegin kimse var mi? Bu mektubun bir kopyasini Pinar'a da yolluyorum. Boylece gereginde dogrudan da iliski kurabilirisiniz. Selamlar Demir Kücükaydın 05. 11. 2004 – Emre Taki’ye Mektup Merhaba Ali,

Biliyorsun dergi projesinde Pinar Selek ile de temasa gecmistik. Bir yandan dergiye iliskin

temaslar devam ederken, Pinar Selek bu arada su an basinda bulundugu Turkiye'de cikan Ulkede Ozgur Gundem gazetesini kokten degistirmek ve genis cevrelere ve ilgi alanlarina acma cabalarindan soz etti ve katkimizi istedi. Kendisi gazeteyi gerek kulturel, gerek ilgi alanlari gerek gorusler bakimindan cok cesitli kilmak istiyor. Ben de kendisine ornegin Avrupa'nin cesitli sehirlerinden, o ulkedeki kulturel, entelektuel ve sosyal hayati anlatan mektup veya haber gibi haftalik yazilara ne diyecegini sordum. Heyecanla karsiladi ve tam da boyle seyler dusundugunu soyledi. Simdi bu baglamda sana yaziyorum. Sen Fransa'daki politik ve kulturel gelismeleri iyi izliyorsun. Oradaki entelektuel hayat hakkinda dogrudan bilgin var. Mesela haftada bir Fransa veya Paris Mektubu diye bir yazi gecebilirsin. O hafta Fransa'yi mesgul etmis konulari veya onemli gordugun bir konuyu veya o ulkenin atmosferini anlatacak ilginc gordugun seyleri anlatabilirsin. Fransa'da yasayan bir "insider"in bakis acisi her zaman ilginc bulunabilir. Ben Pinar'a yardimci olalim, basariya ulasmasi icin elimizden geleni yapalim derim. Kabul edip yazmani dilerim. Boyle isler bizler icin de iyi. Biraz paslarimizdan kurtuluruz. Ne dersin? Ayrica senin tavsiye veya aracilik edecegin kimse var mi? Bu mektubun bir kopyasini Pinar'a da yolluyorum. Boylece gereginde dogrudan da iliski kurabilirisiniz. Selamlar 05. 11. 2004 â&#x20AC;&#x201C; ArmaÄ&#x;an Karalâ&#x20AC;&#x2122;a Mektup Merhaba Degerli Armagan, Hatirlarsin, bir yil kadar oldu sanirim, sana bir dergi projesiyle ilgili olarak muracaat edecegimi senin yazip yazmayacagini ve baskalarini onerip onermeyecegini sormustum. Sen de olumlu cevap vermistin. Ama sonra benden ses cikmadi. Cunku o dergi projesi bir cok gucluk ve engellemeyle karsilasti ve sonunda yeniden basladik. Simdi yeniden basladik. Simdi soyle yapiyoruz. Dergini siyasi hedeflerini, programini ve stratejisini aciklayan "Orta dogu demokrasi Manifestosu" adli metni iletiyoruz ve o kisiye su sorulari soruyoruz: Ilisikteki metinde ifade edilen hedefleri ve stratejiyi benimsiyor muzunuz? 1) Eger benimsiyorsaniz, bu hedefleri savunacak bir derginin cikaranlari arasinda yer amak ister misiniz? 2) Eger benimsemiyorsaniz ya da kendi goruslerinize yabanci buluyorsaniz, bu gorusleri savunacak bir dergide bagimsiz bir yazar olarak yazi yazar misiniz?

Simdi sana da ayni metni yolluyor ve ayni sorulari soruyorum. Boylece isin formel kismini tamamliyorum. Bu vesileyle sunu belirteyim. Dusunulen dergi en az iki hafatada bir cikacak, devrimci demokrasiyle bir arada gurunmekten cekinmeyecek butun plotik ve entelektuel birikimi sayfalarinda toplamaya calisacak. Yani Turkiyede sol ve aydinim diyenin almazlik edemeyecegi bir dergi. Kendi cizgisi ve programi da olacak anma ayni zamanda kendisinden olmayanlara da yer verecek. Yeter ki kaliteli olsun. Su ana kadar, oncelikle osyalist, Kurtlerin mucadelesine yakin durmus ve devrimci demokratik diye tanimlanabilecek kisilere oncelikle muracaat ediyoruz. Boyle kisiler de fazla degil aslinda. ilk elde, Haluk Gerger, Ragip Zarakolu, Kiraz Bicici ve Pinar Selege muracaat ettik. Ilk ucu okumaya bile gerek gormeden yazacagini soyledi. Pinar Selegin zamani olmadigi icin uzun sure cevap veremedi. Sonunda baglanti kurduk. Yakinliklar oldugunu gorduk Benzer bir proje icindeymisler ve gorusmelere basladik. Yani belki Pinar Selek de cikaranlar icinde yer alacak. Ben en azindan yazmayi reddetmeyecegini saniyorum. Yani bolyece, en azindan Turkiye'de son yillarda Kurt sorunu karsisinda imtihani en basariyle vermis insanlar yazar kadrosunun cekirdegini olusturacak. Seni de cikaranlar ve cikaranlar arasinda olmasa bile yazarlar arasinda gormek isteriz. Bunun yani sira sunu soracagim. Kibris veya baska yerden, bu manifestoda ifade edilen politik hedeflere yakin oldugunu dusundugun ve bizlere muracaat etmemiz icin onerecegin veya eger cikaranlar arasinda yer alirsan senin bizler adina kendilerine basvuracagim baska isimler var mi? Ben Kibrislilardan sadece seni ve Ulus Irkad'i boyle bir teklifte bulunabilecek kadar taniyorum sayilir. Bu nedenle sadece ikinize bu teklifte bulunabiliyorum. Simdi bu birinci konuydu. * Gelelim ikinci konuya. Bir de bundan bagimsiz ikinci bir konu daha var. Bu tamamen dergi projesinden bagimsiz ayri bir konu. Sadece ayni mailin icinde yer aliyor. Pinar Selek su ara Turkyie'de Ulkede Ozgur Gundem gazetesini cikariyor. Selek bu arada, dergi vesilesyle kurdugumuz kontak sonunda, su an basinda bulundugu Turkiye'de cikan Ulkede Ozgur Gundem gazetesini kokten degistirmek ve genis cevrelere ve ilgi alanlarina acma cabalarindan soz etti ve katkimizi istedi. Kendisi gazeteyi gerek kulturel, gerek ilgi alanlari gerek gorusler bakimindan cok cesitli kilmak istiyor. Bu baglamda konusurken ben de Kibris'ta sizlerden bahsettim. Sizlerin katkida

bulunabileceginizi. Bir sormak gerektigini soyledim. Pinar, Kibris meselesinin Turkiye'de hap baska kaynak ve kanallardan duyuldugunu, sizlerin yazmasinin cok onemli oldugunu soyledi. Bu ayrica Kibrisin siosyalist ve demokratlarinin sesini Turkiye ve kurdistandaki insanlara duyurmak icin de onemli bir olanak oldugunu dusunuyorum. Ben Pinar'a yardimci olalim, basariya ulasmasi icin elimizden geleni yapalim derim. Kabul edip yazmani dilerim. Ayrica senin tavsiye veya aracilik edecegin kimse var mi? Bu mektubun bir kopyasini Pinar'a da yolluyorum. Boylece gereginde dogrudan da iliski kurabilirisiniz Her konuda olumlu cevaplarini ve onerilerini bekliyorum. 05. 11. 2004 â&#x20AC;&#x201C; Ulus Irkadâ&#x20AC;&#x2122;a Mektup Merhaba Degerli Ulus Orta Dogu Demokrasi Manifestosu'nu ciddiyetle ele alip elestiren bir tek sen vardin. O zaman sana hic cevap yazamadim. Bir yandan Besikci elstirisi diger yandan diger isler. Aslinda sana dogrudan o yazinin yazilmasina vesile olan dergi projesiyle ilgili olarak bas vurmak istiyordum ve hep ha bugun isler oturur ha yarin diye hic bir sey yazamadim. Bu bakimdan kendimi sana karsi mahcup ve borclu hissettigimi bilmeni isterim. Ama o dergi girisimi olmadi. Sonra tekrar basladik. Bu sefer, o manifestoyu yeni derginin politik cizgisi olarak belirledik. Bu temelde hareket ettik. Bu cercevede, o metni yolladiklarimiza su sorulari soruyoruz: Ilisikteki metinde ifade edilen hedefleri ve stratejiyi benimsiyor muzunuz? 1) Eger benimsiyorsaniz, bu hedefleri savunacak bir derginin cikaranlari arasinda yer amak ister misiniz? 2) Eger benimsemiyorsaniz ya da kendi goruslerinize yabanci buluyorsaniz, bu gorusleri savunacak bir dergide bagimsiz bir yazar olarak yazi yazar misiniz? Simdi sana da ayni metni yolluyor ve ayni sorulari soruyorum. Boylece isin formel kismini tamamliyorum. Bu vesileyle sunu belirteyim. Dusunulen dergi en az iki hafatada bir cikacak, devrimci demokrasiyle bir arada gurunmekten cekinmeyecek butun politik ve entelektuel birikimi sayfalarinda toplamaya calisacak. Yani Turkiyede sol ve aydinim diyenin almazlik edemeyecegi bir dergi. Kendi cizgisi ve programi da olacak ama ayni zamanda kendisinden olmayanlara da yer verecek. Yeter ki kaliteli olsun. Su ana kadar, oncelikle sosyalist, Kurtlerin mucadelesine yakin durmus ve devrimci demokratik diye tanimlanabilecek kisilere muracaat ediyoruz.

Boyle kisiler de fazla degil aslinda. ilk elde, Haluk Gerger, Ragip Zarakolu, Kiraz Bicici ve Pinar Selege muracaat ettik. Ilk ucu okumaya bile gerek gormeden yazacagini soyledi. Pinar Selegin zamani olmadigi icin uzun sure cevap veremedi. Sonunda baglanti kurduk. Yakinliklar oldugunu gorduk Benzer bir proje icindeymisler ve gorusmelere basladik. Yani belki Pinar Selek de cikaranlar icinde yer alacak. Ben en azindan yazmayi reddetmeyecegini saniyorum. Yani bolyece, en azindan Turkiye'de son yillarda Kurt sorunu karsisinda imtihani en basariyle vermis insanlar yazar kadrosunun cekirdegini olusturacak. Seni de cikaranlar ve cikaranlar arasinda olmasa bile yazarlar arasinda gormek isteriz. Bunun yani sira sunu soracagim. Kibris veya baska yerden, bu manifestoda ifade edilen politik hedeflere yakin oldugunu dusundugun ve bizlere muracaat etmemiz icin onerecegin veya eger cikaranlar arasinda yer alirsan senin bizler adina kendilerine basvuracagim baska isimler var mi? Ben Kibrislilardan sadece seni ve Armagan'i boyle bir teklifte bulunabilecek kadar taniyorum sayilir. Bu nedenle sadece ikinize bu teklifte bulunabiliyorum. Simdi bu birinci konuydu. * Gelelim ikinci konuya. Bir de bundan bagimsiz ikinci bir konu daha var. Bu tamamen dergi projesinden bagimsiz ayri bir konu. Sadece ayni mailin icinde yer aliyor. Pinar Selek su ara Turkyie'de Ulkede Ozgur Gundem gazetesini cikariyor. Selek bu arada, dergi vesilesyle kurdugumuz kontak sonunda, su an basinda bulundugu Turkiye'de cikan Ulkede Ozgur Gundem gazetesini kokten degistirmek ve genis cevrelere ve ilgi alanlarina acma cabalarindan soz etti ve katkimizi istedi. Kendisi gazeteyi gerek kulturel, gerek ilgi alanlari gerek gorusler bakimindan cok cesitli kilmak istiyor. Bu baglamda konusurken ben de Kibris'ta sizlerden bahsettim. Sizlerin katkida bulunabileceginizi. Bir sormak gerektigini soyledim. Pinar, Kibris meselesinin Turkiye'de hap baska kaynak ve kanallardan duyuldugunu, sizlerin yazmasinin cok onemli oldugunu soyledi. Bunun ayrica Kibrisin sosyalist ve demokratlarinin sesini Turkiye ve kurdistandaki insanlara duyurmak icin de onemli bir olanak oldugunu dusunuyorum. Ben Pinar'a yardimci olalim, basariya ulasmasi icin elimizden geleni yapalim derim. Kabul edip yazmani dilerim. Ayrica senin tavsiye veya aracilik edecegin kimse var mi?

Bu mektubun bir kopyasini Pinar'a da yolluyorum. Boylece gereginde dogrudan da iliski kurabilirisiniz Her konuda olumlu cevaplarini ve onerilerini bekliyorum. Selam ve Sevgiler 07. 11. 2004 – Pınar Seleğe Aktarılan Cevaplar Latife’nin Cevabı

Merhaba Demir! Hassas yerimden yakaladin beni! Bilirsin ben hep mecbur olmadikca yazmadim. Sürekli yazma aliskanligim yok. Edinme cabam ve motivasyonum da yok! O yüzden angajmanlara girmekten kaciniyorum hep! Pinar'in projesini tabi ki, desteklemek gerekir. Bir düsüneyim. Her hafta degil ama 15 günde bir yazmak belki daha gercekci. Biraz zaman ver. Altindan kalkamiyacagim islere girmek istemem. Paslardan kurtulmak o kadar kolay degil! Selamlar. Latife Armağan Karal’ın cevabı

Sevgili Demir, Yogun is temposu nedeniyle komputorun basina henuz yeni oturdum ve mailini de simdi gordum. Inceleyip sana en kisa surede yanit verecegim. Aslinda yanitim hazirdir, benim sorunum zamanla. Soz verip de yerine getirememe gibi bir duruma dusersem cok uzulurum. Yoksa sizinle her turlu isbirligine hazirim. Dedigim gibi, en kisa surede yazdiklarin uzerinde dusunup sana yeniden detayli bilgi verecegim. 07. 11. 2004 – Pınar Seleğe Danışma Merhaba Degerli Pinar, Size bir sey soracagim. Ben Gundem'i hic gormedigim icin, kimlerin yazdigini da bilmiyorum. Eskiden Internetten bunu izleyebiliyordum bir olcude ama cok uzun suredir internetteki sayfa da kayboldugundan hic bir fikir edinme sansim yok. Bu nedenle rahatsiz ediyorum. Ben az cok mailler araciligila tanistigim iki kibrisli'ya (Armagan Karal ve Ulus Irkad) gazeteyle ilgili yazdim ve Armagan Karal'dan prensip olarak olumlu cevap da geldi bildiginiz gibi. Aslinda bir Kibrisli daha var ve Kurtzlere ve mucadelelrine de cok yakin bir durusu var. Adi: Ahmet Karaman (Sakin Ahmet Kahraman'la karistirmayin). Bu kisi Internetteki Diyarbaki Grubuna yazilar yaziyor. Oradan taniyorum. Bu kisinin benim yazilarimi yakinen izledigi ve kendisine yakin buldugunu dusunuyorum. Ancak kendisiyle simdiye kadar bir tanisikligimiz ve yazismamiz olmadi. Bu kisi belki de simdi Gundem'de zaten yaziyor olabilir. Boyle bir durumda tekrar ayni gazetede yazmayi talep eder durumda kalabilirim. Bilmiyorum ve kontrol etme olanagim yok. Bu nedenle size

soruyorum. Ahmet Karaman Gunden'de yaziyor mu? Yazmiyorsa ona da onermeyi dusunuyorum. O ayrica bir Kibris'li olarak Kurtlerin sorunlarina da oldukca yakin birisi. Kendisi hakkinda daha dogrudan izlenim edinebilmeniz icin, bir yazisini asagiya koyuyorum. Ayrica siz ne dersiniz? Ahmet Karaman'a da teklif edeyim mi? Asagida bir fikir edinmeniz icin Ahmet karaman'in son yazisi: -------------------------------------------------------------GEC KALMIS OZUR

1955 veya 1956 yiliydi. . Tarihini tam olarak hatirlamiyorum. Aklimda kalan kis ayi olduguydu. . Bir gece vaktiydi ve disarida yagmur yagiyordu. Tek goz evimizin bir kosesindeki ocagin onunde oturmus isiniyorduk. . Babam o donemlerde issiz birakildiktan sonra bircok Kibrisâ&#x20AC;&#x2122;li Turk gibi Rumlara karsi Ingiliz askeri olmaya zorlananlardi ve o aksam nobetteydi. . Evde annem ben ve benden kucuk iki kiz kardesim vardi. . Ben sekiz veya dokuz yaslarinda olmaliydim. . Birden yaklasik duz ulasimla uc yuz metre kadar ilerde bulunan Kilise canlari calmaya basladi. . Annem birden oldugu yerden firlayarak bizi alel acele giydirmeye basladi. Biz benden kucuk kardeslerimle bir sey anlamamistik ama,iyi birseyler olmadigini anliyorduk. . Ocaktaki atesi uzerine su dokerek sonduren annemiz, yanina birde battaniye alarak once bizi disari cikardi. Ardindan gazyagi lambasini ufleyerek sondurup kapiyi cekti. . Disarida hatiri sayilir soguk ve yagmur vardi. Can sesleri simdi daha yakindan duyuluyor arada bir arasina insan sesleri karisiyordu. . Annem dayadigi merdivenle bizleri yukari dama cikardi,ardindan merdiveni de dama cekti. . Uzerimize battaniye cekti ve iyicene de tembih etti: -Ne olursa olsun hic ses etmeyin. Rumlar sonra bizi oldurur. Soguk ve yagmur iliklerimize isliyordu ve titriyorduk. Ama titrememiz soguk ve yagmurdan cok olumdendi. . . Derken evimizin dis kapisinin calinmasini isittik. Korkudan daha bir sindik. . Sonra birisi seslendi: Seslenen az ilerdeki komsumuz Aleksi ile karisi Marulla idi. . Anneme ismiyle cagiriyorlardi. . Annem damdan cevap verdi ve ardindan dama cektigi merdiveni dayayarak bizi asagi indirdi. . O zamanlar oyle elektrik falan olmayan yollarin karanliginda yuruye yuruye Aleksi dayinin yardimiyla de onlarin evlerine geldik. .

Marulla teyze bize bir yerlerden bulup kuru elbiseler verdi,sonra yanan ocaginin basina gectik. . Elimize verilen fincanlardan cay icip icimizi isitma sonrasinda ocak onune serilen yataklara yatip uyuya kaldik. . Disarida can sesleri hala vardi ve arada silahlar da atiliyordu. . *** Ertesi sabah evimize gittik. Evin kapisi acilmis ve icerisindeki esyalar etrafa sacilmisti. . Evde kalsaydik belki de bugun yasamda olmayabilirdik. . Marulla teyze ile Aleksi dayi bugun yasamda yok. . Annemiz de yok. Ama hayatta kalmayi sagladiklari biz variz. *** Yillar sonra yasamda olmasaniz da tesekkurler Aleksi amca,Marulla teyze. . Size yasam borcluyum da bagislayin beni. . Evinizde baskalari oturuyor bugun evlat ve torunlariniz yerine. . Ve diriler yetmedi,olulerden de intikam aliyor birileri. . Yasadigimiz bu sehirde kalip da harap edilen mezarlikta mezarlarinizi bulamadigim icin size gec de olsa bir sevgi cicegi koymadan aciz durumdayim. . Bunun acisi ve caresizligi yakiyor icimi. . . Oluler duymaz derler ama ola ki siz baska olu olmada duyarsaniz!. . . Ben ayipkar ve insanliga ters dusenler adina da ozur de diliyorum sizden. . . Bagislayiniz. . Bagislayiniz. . . Bagislayiniz. . . . . Sevgi ve saygilarimla: Ahmet Karaman. . . 08. 11. 2004 – Pınar’a Obdusmanlık Konusunda Öneri Merhaba Degerli Pinar, Az once Internette gazeteleri okurken, Taha Kivanc'in asagiya aktardigim yazisi uzerine aklima geldi. Nicin ulkede Ozgur Gundem'in bir "Obdusman"i olmasin? Hatta mumkunse bir degil de bir kac tane. Yani daha spesifik bilgi gerektiren, ornegin Kulturel konularla ilgili ayri "obdusman" lar da olabilir. Soyle bier sey dusunulemez mi? Ornegin, Ragip Duran, Ulkede Ozgur Gundem'e obdusman

olsa. Bu harika olur. Hem boyle bir formulle, Ragip Duran ornegiyle, tekrar is birligi ve onun gazetede yazmasi icin bir yol acilmis olabilir. Ondan hic sozunu sakinmadan elestirmesi istenir. Belki ustume vazife degil ama. . . Ne dersiniz? aklima geldi ileteyim dedim. 08. 11. 2004 â&#x20AC;&#x201C; Dergi Destekleyicilerine Rapor Dergi Projesindeki Gelismeler, Pinar Selek ile simdiye kadar iki gorusme yapildi. Birincisinin kisa bir ozetini Orhan yapip yollamisti. Birinci ve ikinci gorusmenin daha genis bir ozetini de Deniz yazacakti ama su ana kadar yazip yollayamadi. Bunun uzerine ben dolayli bilgilere dayanarak biraz bilgilendirmede bulunayim dedim. Biliniyor birinci konusma sonucunda oldukca yakin oldugu gorulmus ama dergi konseptlerinin farkliligi da belli bir netlik kazanmisti. Pinar ve Arkadaslarinin projesi, belli bir politik program ve hedefi ortaya koymaya yonelik degildi, bunu arastirmaya yonelikti. Buna bagli olarak da bir iki ayda bir cikarilmasi dusunulmektedir. Biz ise en az onbes gunluk dusunuyoruz ve Ortadogu Demokrasi Manifestosunda ifade edilen politik programi savunacagimizi ifade ediyoruz. Boyle bir programin yani sira cok farkli goruslere yer vermek sorun degil. Pinar Selek gorusmelerde hala bu manifestoyu okuma firsati bulamamisti. Arkadaslar sadece Ahmet'in okudugu ve ona anlatmis oldugunu tahmin ediyorlardi. Ama sonradan Ahmet de okumadigini kendi yazisinda ifade ettigine gore, politik cizgi bilinmiyordu. Bu baglamda ikinci gorusmede arkadaslar Manifesto'da ifadesini bulan gorusleri ve cesitli teorik yaklasimlari anlatiyorlar. Selek coguna katildigini, hatta simdiye kadar bizlere niye rastlamadigini soruyor ve cok iyi bir rezonans olusuyor. Keza teorik sorunlarda da Bir uygarlik sorunu, yeni sosyal hareketler, milliyetcilik gibi konularda arkadaslarin soylediklerini duydukcacok heyecanlaniyor. Gorusmede Selek ayrica Ulkede Ozgur gundem gazetesinde yapmayi dusundugu degisikliklerden soz ediyor ve destek istiyor. Ciddi bicimde engellemelerle karsilastigini, kendisinin basarisiz olmasi icin calisildigini soyluyor. (Bu gunku yazisi da sanirim bu konuyla ilgiliydi. Bu ilgili oldugunu sandigim bolumu asagiya aktaracagim. ) Arkadaslara daha sik goruselim diyor. Bunun uzerine, Deniz ve Orhan'la gorusmemizde, bir yandan dergi konusunda gorusmeler surerken, Pinar Selege, Gazetede yardimci olmaya guc vermek gerektigini, bunun hem is birligi icinde daha iyi bir tanimayi da saglayacini dusunduk. Ornegin Orhan disaridan destek olarak gazeteye roportajlar yapiyor, bu baglamda, Solda bilinen kisilerle Yeni Parti kurulusuna iliskin roportajlar yapmaya basladi.

Sunu da belirteyim: Ikinci gorusmeye Ahmet gelemiyor. Pinar Selek yalniz geliyor. (Bu arada sunu belirtelim ki, Gazete su an borc icinde ve elektrikleri falan kesiliyor. Selek 20. 000 civarinda satildigini ama 100. 000 kisi tarafindan okundugunun dusunulebilecegini soyledi. ) Bu gorusmeden sonra gazeteyi desteklemek konusunun gorusmek uzere Pinar Selek ile bir telefon gorusmesi yaptim. Kendisi haftada bir yazmami istedi. Sonra cok farkli ilgi alanlari, farkli kultur ve siyasi gorusleri iceren bir gazete hedefledigini soyledi. Bu anlamda ornegin Avrupa'nin cesitli ulkelerinden , cesitli azinliklardan veya cok farkli konularda yazilar gerektigi uzerine konustuk ve ben tanidigim veya iliskili olduklarima yazip yardimci olmalarini isteyecegimi soyledim. Gerek farkli konular, gerek farkli ulkeler baglaminda yazabilecegini dusundugum yedi sekiz kisiye mektuplar yazdim. Simdiye kadar gelen cevaplar cok iyi ve olumlu. Bu mektuplari ve cevaplari aynen Pinar Selege de ilettik ki kendisi direk baglanti kursun. Yani ozetle bir yandan dergi girisimiyle ilgili olarak gorusmeler suruyor ve bu gorusmelerde Pinar Selege, politik cizginin icerigi ve boyle bir derginin gerekliligi anlatilmaya calisiliyor. Bagimsiz bir politik hat ve durus olmadan her seyin suya yazi yazmak gibi olacagi anlatiliyor. (Ki bu sorunlari anladigini arkadaslar belirtti. ) Diger yandan, hemen hemen hepsi bizzat dergi girisiminde olan veya Dergi'ye yazmayi kabul etmis kisiler ayni zamanda Selegin Gunluk Gazete icinde basarili olabilmesi icin destek olmaya calisiyorlar. Bir bakima fiili bir isbirligi durumu var. Ve Gunluk gazete icin bu yazilar bir anlamda dergi icin de alistirma gibi olur. Gelismeler asagi yukari boyle. Dergi projesi icinde olanlardan Latife Fegan (Isvec), Ali Emre (Fransa), Sureyya (Bati Trakya Turk Azinligi ve Yunanistan) konusunda yazmaya calisacaklarini; Cem de Ara sira Internet dunyasinda haberler yazabilecegini belirtti. Tabii fazla sik olmamak kaydiyla hepsi. Cunku herkes calisiyor ve zaman sorunu var. Ayrica Bu vesileyle hem Dergi baglaminda Kibris'tan dergiyi destekleyecegini dusunduklerimize muracaat ettik hem de onlara da Gunluk Gazeteye Kibrisla ilgili yazilar yazmalarini onerdik. (Armagan Karal ve Ulus Irkad'a). Armagan Karal hemen cevap verdi. (Mektup ve cevap asagida). Ulus Irkad'tan henuz cevap gelmedi. Bu arada Deniz bir miktar bagis buldu ve Dergi hazirliklari surerken, bu parayla Besikci Elestirisi basilacak. Ayrica Gelecek Gecmis ve Manifastio'yu da bir arada basmayi dusunuyoruz. Bunlarin hem dergi icin belli bir destekleyici saglayacagi hem de satildiklari takdirde epey bir para geliri sagalayacagini umuyoruz. Bu gun Besikci elestirisi'nin matbaaya verilmis olmasi gerekiyordu. Bizim Hamburg'ta para bulmak icin bir sey yapma projemizde bir gelisme yok. Yarin tekrar bu konuyu gorusecegiz. Simdilik bu kadar. Deniz daha ayrintili bilgiyi verene kadar bununla idare edilebilir. Birat evvel Deniz bir mesajla , Isinde buyuk bir aksama oldugu icin yazamadigini yazacagini

bildirdi. Selma arkadas, Dergi'ye yazacagini, destekleyecegini, ama simdilik ozel nedenlerle cikaranlar arasinda yer almayacagini bildirdi. Selam ve Saygilar Demir Kücükaydın demir@gmx. li http://www. comlnik. de/demir/ Ek: Pinar Selegin bu gunku yazisindan karsilastigi gucluklerle ilgili olabilecek bir bolum:

"Dünyanın en zor işlerinden biri çeteciliğe dayanan bir siyasal yapılanma içinde sosyal siyaseti geliştirmeye çalışmaktır. Çeteler kendiliğinden ortaya çıkmamıştır. Çeteciler çeşitli ihtiyaçlar sonucu kullanılmış piyonlardır. Bu piyonları ortadan kaldırmak, saf dışı etmek ya da çeşitli biçimlerde cezalandırmak çözüm değildir. Hafiyecilikle, kriminal araştırmacılıkla, tek tek olayların içinde boğulmakla da kendimize yol açamayız. İşimiz çok zor, çünkü egemen siyasal anlayış bizi de kendi tarzına çekiyor. Her türlü siyasal oluşumu çeteleştiriyor. Başka türlü bir patikanın kazılmasını, toplumun kendi potansiyelini açığa çıkarmasını ve farklı bir siyasal geleneğin yaratmasını kesinlikle engelliyor. Bu nedenle en çok demokratik siyaset çabasına saldırıyor, Muhalif olanı daraltmaya, bilinen klasik yöntemler içinde sıkışmaya mahkum ediyor. şimdiye kadar hep böyle yaptığı için komitacılık sol içinde bile aşılamadı. Çetevari hiçbir oluşum, amacı ve gerekçesi ne olursa olsun toplumsal özgürlük arayışına güç katamaz, tersine zarar verir. Belki kısa vadede, belli engelleri ortadan kaldırmak, acil sorunları çözmek için yararlıymış gibi görünebilir. Ama komploya dayanan hiçbir çözüm toplumsal ve siyasal düzeyin gelişimine katkıda bulunamaz. . Bize düşen, varolan geleneksel siyaset kültürün sorgulamak, bu tarzın toplumsal dönüşümün önündeki en büyük engel olduğunu çözümlemek, dolayısıyla her türlü komploculuğu, çeteciliği, kapalılığı, militarizmi, bastırmacılığa, dışlamaya, inkara ve şiddete dayalı siyaset yapma biçimini aşmaktır. Çete kurmak kolay, çeteciliği iliklerimizden, hücrelerimizden, düğüm düğüm olmuş ruhumuzdan çekip atmak zor. " 08. 11. 2004 – Ulus Irkad’ın Cevabı Sevgili Yoldaş Demir,

Mailinizi aldım ama oldukça yoğunum. Yazılarıma ara vermek istemiyorum ama bunun yanında Doğu Akdeniz Üniversitesinde Doktoraya başladım. Belki yanlış anlaşılacağım ama benim amacım daha bilimsel araştırmalar yapmak ve yazılar yazmak. Bu yüzden beni motive edici buldum(Bu arada tüm dersler Ýngilizce). Tabi daha önceleri pek doktora yapmama izin verilmiyordu. Bu sene suni demokrasi ortamı biraz faydalı oldu(Tabi ki kişisel olarak, toplumca daha karanlıklarda yüzmekteyiz). Özgür Gündemde ve diğer yayın organlarında

memnuniyetle yazmayı kabul ediyorum ama şu anda Yaniçağ(Türkiye'deki faşist Yeniçağ değil, Kıbrıs'taki) ve Birgün'de(Bazen gazetede, devamlı olarak da da web sitesinde) de yazılarım çıkmakta. Onları aksatmıyorum. Vakit bulduğum zaman ve kendileri benden ne istiyorsa onu yapmak istiyorum. Makale mi isteniyor yoksa araştırma yazıları mı? Onu bana kesin belirtin. Yayınlanmış makale de isteniyorsa onları da gönderebilirim ama tabi ki Birgün'de çıkanları değil. Onlar kendi web sitelerinde ve gazetelerinde çıkan makalelerimin başka yerde yayımlanmasını istemiyorlar. Sizlere oradaki makalelerin dışında yazacağım. Tabi ki bu aralık seyrek olabilir, tatil dönemlerinde ise sıklaştırabilirim. Tekrar sorayım: Makale mi yoksa araştırma yazısı mı isteniyor? Lütfen bana bildirir misiniz? Özgür Gündem'i çıkaran Selek soyadlı hanım arkadaş mı? Hani bir on-onbeş sene önce iftiradan(Güya bombalama) ceza yiyip suçsuz yere ceza çeken hanım arkadaş mı? Ona yardımcı olmak beni memnun edecektir. Onun yargılanması sırasında ben ve ailem de çok üzüntü çekmiştik. Daha sonra ben de benzer iftirayla kareşim Hamza'nın bir politik kasetinden dolayı mahkemelerde sürünmüştüm. Tabi herşey senaryo idi. Pederin ölümünde bu davanın da büyük bir katkısı oldu.

Evet sizlere yazmaya hazırım. Tüm yoldaşça selamlarımla.

Not: Demir Yoldaş, okuyabildiğim makalelerini okuyorum çok fazla yoğun ve fazla olanlarını ise bilgisayara kaydediyorum ve vakit geldiğinde okuyorum. Senin yazılarından oldukça faydalandım hatta dediğin gibi buradaki basında birkaç defa alıntı da yaptım. Sana çok teşekkür ederim dostum. Hikmet Kıvılcımlı konusuna ben de çok önem veriyorum hatırlıyorsan sana onu 1971 yılında Baf sahilinde Kıbrıslırum polisler tarafından tevkif edildiği sırada tanıdığımı yazmıştım. O zamanlar 14 yaşındaydım. 12 Mart faşizminden kaçıyordu. Onunla böyle değerli bir karşılaşmam oldu ama sadece uzaktan oldu bu karşılaşma. Onun sadece "Devrim Zortlaması" adlı kitabı bende var. Eserlerini daha da fazla okumak isterdim. Herhalde sayende makalelerini ve uzun yazılarını okuyacağım.

Ulus Irkad 08. 11. 2004 - Pınar Seleğin Cevabı merhaba, obdusman olabilir. . danisman olarak mi? ragip duran'la daha yeni bir araya geldik. arada bir yazmayi kabul etti. bu arada gazetede calisanlarin mesleki egitimi icin birseyler yapabilecegini soyledi. birlikte bir program

cikaracagiz. ama oldukca yogun. anladigim kadariyla yerinde durmuyor. bu nedenle ondan ne kadar verim aliriz, onumuzdeki gunlerde gorecegiz. . dergiye iliskin: persembe gunu toplanti yapacagiz. ortak metnin cercevesini, yayin kuruluna iliskin listeyi ve teknik hazirliklari konusacagiz. bir ortadogu dergisi olmasi icin cok dilli olmali. su asamada kurtce-turkce yapabiliriz. arapca da olabilse cok iyi olur. onerilerini persembeye kadar gonderirsen cok sevinirim. bu arada yazilarini arkadaslara ilettim. duzenliyorlar. . kendine cok iyi bak. bize kolay gelsin. . pinar 08. 11. 2004 â&#x20AC;&#x201C; PÄąnar SeleÄ&#x;e Mektup Merhaba Pinar, Sana bir suru mail yolladim. Konustugumuz uzere bir cok yazara tekllifte bulundum. Hemen hepsinden olumlu cevaplar geldi. Bu cevaplari da ilettim. Ne dusunuyorsun: onlar bazi cevaplar istiyorlar. Bu konularda bir sey demiyorsun. Acaba eline gecmediler mi? * Ragip Duran'la ilgili dedigim oyle idari bir sey degil. Obdusman benim bildigim, yazdigi gazeteyi ele alip didik didik edip okuyucu adina onu elestiriyor. Ornegin Duran'in arada sirada yazacagi yazi obdusman olarak olabilir. Yani hic bir sinirlama olmadan, bir okur temsilcisi olarak, gazeteyi her hafta icigina cicigina elestirmesi ve bu yazinin oldugu gibi yayinlanmasi. Kesinlikle sozunu hic sakinmasi gerekmedigi belirtilmeli. O zaman arada bir degil daha sik ve hevesle yazacagina inaniyorum. O zaman gazete aslinda Turkiyenin en iyi medya elestirmenlerinden birini herkesin gozu onunde kendini denetlemek ve elestirmek uzere uzere gorevlendirmis olur. Bunun kendisi bile bir mesajdir. Ve aydinlarin tekrar ilgi gostermesinin yolunu acabilir. * Ben gazete icin size yardima yogunlastigimdan su ara dergiyle ilgili isleri epey bosladim. Benim de sizden bir dilegim var. Lutfen dergi icin yazilmis manifestioyu okuyun. iceriksel bir konuyu baskasina havale etmeyin. O manifesto yepyeni bir yaklasim getiriyor ve bambaska bir teorik arka plani var. bu arka plan ise, Besikci Elestirisi denen kitapta. Firsat bulur bulmaz, hatta yaratarak bunu da okumanizi dilerim. Insanin kendi kitabi hakkinda boyle konusmasi gariptir ama oradaki gorusler alisilmis seyler degil. Bunlarin ne oldugu hakkinda bir fikriniz olursa ben cok daha iyi anlayacaginizi dusunuyorum. (. . . )

08. 11. 2004 – Pınar’ın Cevabı merhaba,

ben manifestoya goz attim. okumadim diyemem ama ayrintili bir okuma da yapamadim. okudugum kadariyla cok onemli buldum. fakat tartismak istedigim cesitli noktalar var. ayrica gelistirilmesi, derinlestirilmesi gerekiyor. bir programin daha cok seyi icine almasi gerekiyor. bu tartismalari dergide yazili olarak yapariz. (…) ayrica derginin bir siyasal hareket gibi bir manifestoyla degil, bir bildirgeyle yola cikmasi gerektigini dusunuyorum. sonu noktayla biten cumleler acilimi zorlar. ortak sorgulamalarimizi, ortak ihtiyaclarimizi ve tabii ortak dusunsel zeminimizi belirten bir bildirge yeterlidir bence. manifesto dergi icindeki tartismalarla olgunlasir. bu arada ben deniz'lerle ortak tartismalar yurutecegim. dergi calismasinin yaninda daha farkli bir ortaklasma zemini bulduk birbirimizde. sanirim guzel seyler olacak. ama bu derginin bir siyasi hareketin yayin organi gibi cikmamasi lazim. bu dergiden farkli programlar da cikabilir. program tartismalari burada acik yurutulecegi icin bu olabilir. ama ayrica deniz, orhan, ben. . . dergiyle birlikte ayri bir tartisma baslatabiliriz. tekrar soyluyorum. burada bir cok dergi cikiyor. net tanimlanmis siyasal hareketlerin dergileri oldugu icin kimse yazmiyor. bir iki yaziyor, sonra devam etmiyor. bizim boyle yapmamamiz lazim. farkliliklarimizla ve ortakliklarimizin bilinciyle yanyana durup buradaki teorik-politik-programsal kesmekese, karmasaya son vermek istedigimizi, tartismalarimizi bu platformda bu niyetle surdurecegimizi belirtmemiz daha cok ilgi ceker. ve daha cok sonuc alir. . kurtce ceviri imkani yaratabiliriz biz burada. bence olmasi gerekir. dil bir ayrinti degil bence. nasil baslarsak oyle devam ederiz. persembe bir araya gelecegiz. senin cevabini bekliyorum. sevgiyle. . pinar 08. 11. 2004 – Pınar’a İnternet Sayfasıyla İlgili Öneri Selam Pinar,

Ben dun Sureyya ve Cem ile konusmustum. Ve gazetenin bu internet yayini sorununu cozebilecegimizi, en azindan boyle kucuk de olsa bir basarinin morali yukseltecegini soylemistim. Kafalarina yatmisti. Size yuk olmadan yapalim. En azindan gecici bir cozum saglayalim demistim. Bir serverde sinirsiz trafikli bir yer topu topu 50 veya 60 Euro olur. Biz bunu karsilayabiliriz. Size yuk olmaz. Biz baska bir serverde yer tuteriz. Buna gazetenin sablonunu koyariz. Orada her gun arkadaslar yebi sayiyi doldurabilirler. Veya biz burada doldururuz. Cem bu isleri biliyor epey.

Ama bunlari teknik olarak acikliga kavusturmak gerekir. Hangi domain alinacak vs. Ben de simdi size uzunca bir mektup yaziyordum. Aslinda bilgisayar aracilgiyla Messenger ile konusarak bu komunikasyon isini ucuza hizlandirabilirdik. Yazmak cok zamana mal olabiliyor. Teknik ve ayrintili seyleri de konusmak gerekebiliyor. Bunu dusunun lutfen. Lenin'in oyle dedigini bilmiyordum

Eleştiri ve Gerilim 10. 11. 2004 – Pınar ve Ahmet’in Yaklaşımlarına Eleştiri Pınar, Ahmet ve Dergi Projesindeki Arkadaşlara. Pınar ve Ahmet ile ilk, Ahmet gelemediği için sadece Pınar ile ikinci görüşmeyi yapan Orhan ve Deniz, özellikle ikinci görüşme hakkında henüz bir şey yazamadıklarından belki doğrudan bir bilgi bulunmuyor ama ben bildiğim kadarını dün aktarmıştım. Ayrıca Ahmet ve Pınar’ın görüşlerini de iletmiştim. (Bunları tekrar toplu bir maille yollayacağım. ) Bu bakımdan görüşlerin az çok bilindiğini varsayarak tartışmaya girebiliriz diye düşünüyorum. Pınar ve Ahmet de Deniz ve Orhan’la Perşembe günü tekrar görüşecekler. Bu nedenle Pınar görüşlerimizi bilmek istiyor ve şöyle yazıyordu: „dergiye iliskin: persembe gunu toplanti yapacagiz. ortak metnin cercevesini, yayin kuruluna iliskin listeyi ve teknik hazirliklari konusacagiz. bir ortadogu dergisi olmasi icin cok dilli olmali. su asamada kurtce-turkce yapabiliriz. arapca da olabilse cok iyi olur. onerilerini persembeye kadar gonderirsen cok sevinirim. “ Pınar’ın bu ifadesinden, nasıl bir dergi çıkarılması gerektiğinde anlaşıldığı işin teknik kısımlarının görüşmesine kaldığı gibi bir anlam çıkıyor. Ben şahsen, Deniz ve Orhan’ın aktardıklarından böyle bir izlenim edinmemiştim. Yani daha henüz karşılıkla bir tanışma, ne dendiğini ve ne istendiğini anlama döneminde olunduğunu düşünüyordum. Öyle görülüyor ki, konuşmaların yorumlanışı biraz farklı. Ya da bizler henüz tam doğru bilgilenmedik. Her ne olursa olsun, ben henüz böyle bir duruma gelmediğimizi, çok önemli yaklaşım farkları bulunduğunu, bu farkları açıkça ortaya koymanın ve tartışmaları öyle sürdürmenin daha doğru olacağını düşünüyorum. Öte yandan bu tartışmanın, sadece dergi projesinde olan arkadaşların arasında değil, bizzat Ahmet ve Pınar ve eğer varsa aynı projede var olan başkalarıyla bir arada toplu halde yapmamızın daha doğru olacağını düşünerek, burada ifade ettiğim şahsi görüşlerimi hem dergi projesindekilere hem de Pınar ve Ahmet’e ileteceğim. Böylece en azından tartışmayı ortaklaşa ve doğrudan yürütmüş oluruz. Önce farklılıkların neler olduğunu koymaya çalışalım. Bunlar bilinirse, yanlış anlamalar ve

ilkeler üzerine tartışma biter, pratik işbirliği olanaklarını aramak kolaylaşır. Birinci olarak şunu belirleyelim. Dergi dediğimiz şey, bir araçtır: belli amaçları gerçekleştirmek için bir araç: dergi çıkarmanın veya ortaklaşa dergi çıkarmanın kendisi başlı başına bir amaç olamaz. O halde ortaklaşa bir dergi çıkarma olanakları ve gereği olup olmadığını anlamamız için, amaçlarımızı netleştirmemiz gerekiyor. Bunlarda bir ortaklık varsa, nasıl bir aracın, dolayısıyla da derginin bu amaçlara en iyi hizmet edebileceğini tartışabiliriz. Ya da amaçların farklılığına rağmen verili bir durumda, böyle bir aracı ortaklaşa oluşturmak ve kullanmak her iki tarafın çıkarına da olabilir. Bütün bunları anlayabilmek için ayrılıkları ve ortaklıkları netleştirmek gerekiyor. Bence gerek Pınar, gerek Ahmet (belki görüşmelerde Deniz ve Orhan da) sorunu bir sistem içinde koymuyorlar ve en büyük yanlışı burada yapıyorlar. Tipik bir örnek vereyim: Örneğin şöyle yazıyor Pınar: “burada bir cok dergi cikiyor. net tanimlanmis siyasal hareketlerin dergileri oldugu icin kimse yazmiyor. bir iki yaziyor, sonra devam etmiyor. bizim boyle yapmamamiz lazim. farkliliklarimizla ve ortakliklarimizin bilinciyle yanyana durup buradaki teorik-politikprogramsal kesmekese, karmasaya son vermek istedigimizi, tartismalarimizi bu platformda bu niyetle surdurecegimizi belirtmemiz daha cok ilgi ceker. ve daha cok sonuc alir. ” Burada çok doğru ve güzel sözler çok yanlış gizli varsayımların ifadesi oluyor. Kısaca bunu göstermeyi deneyeyim. Burada doğrudan ifade edilmemekle birlikte birinci gizli varsayım şudur ve çıkarsamaya bu gizli varsayım yön vermektedir: “Net tanımlanmış” bir programı olan dergilere “kimse yazmaz”. Bunlar düzenli olarak çıkarılamaz. Bir diğer varsayım da: net tanımlanmış bir çizgisi olan dergilerde farklı görüşler yer almıyor veya almaz, alamaz. Ve böyle olduğu için de çekicilikleri olmaz dolayısıyla sürekli çıkamazlar ve bir süre sonra çıkamaz olurlar. Böylece daire kapanmakta ikinci gizli varsayım birinci varsayımın, birinci varsayım da ikinci varsayımın kanıtı olmaktadır. Bence bu iki gizli varsayım da yanlıştır ve öyle yanlıştırlar ki, kendi üstüne kapanan bir daire olduklarından, yanlışlığının görülmesini de engellemektedirler. “Her şey tecrübelerden çıkar ve hiçbir şey tecrübelerden çıkmaz. ” Yani tecrübeler bir tür ham maddedir, onları işlemek gerekir. Onları ise ancak kavramsal araçlarla işleyebiliriz. Muhakkak ki, Pınar’ın varsayımları da, yaşadığı tecrübelere dayanıyor. Gerçekten de ilk bakışta bu sonuçları çıkarmamak çok zordur tecrübelere bakarak. Ama biz görünen değil görünmeyen, daha derin ve doğru ilişkilerin peşinde olmalıyız. “Eğer öz ve görünüm aynı olsaydı, bütün bilim gereksiz bir şey olurdu. ” Şimdi toplumsal mücadeleler tarihinin derslerinden gerçekten bu sonuç çıkar mı, Pınar’ın

çıkarsamalarının temelini oluşturan gizli varsayımlar gerçekten doğru çıkarılmış sonuçlara mı dayanmaktadır, biraz buna bakalım. Bence o dergiler, net tanımlanmış programları olduğu için değil, o net tanımlanmış programların kendisinde yeni olan, yeni bir ufuk açan bir şey olmadığı için başarısız olmaktadırlar. Yani sosyalistlerin artık söyleyecek bir sözü bulunmamaktadır. İdeolojik üstünlüklerini ve programlarını yitirmiş bulunuyorlar. Şu an programları yok, insanlara söyleyecekleri ufuk açıcı bir şey yok. Bu nedenle entelektüel bir canlılık gösteremiyorlar, dolayısıyla onları kimsenin okumak içinden gelmiyor. Ama bu sadece Türkiye’ye has bir olay da değil. Durum bütün dünyada böyle. Bu da aslında ortada çok derin bir sorun olduğunu göstermektedir. Ve vardır da. İşçi sınıfının tarihsel görevini yapamaz durumda olması, dağınıklığı, burjuva uygarlığı ve ideolojisinin muazzam zaferi, bütün dünyada işçi ve sosyalist hareketi programsız bırakmıştır. Bu nedenle, tam da artık bir programı olmadığı için, o “dergilerin başarısızlığının nedeni gibi görülen net tanımlanmış “programlar”, tam da programsızlığın bir ifadesi oldukları için o dergiler başarısız olmaktadır. Yani gerçek derine inan ilişkiyi göz önüne aldığımızda, sosyalist ve işçi hareketinin dolayısıyla da o dergiler tam da net tanımlanmış bir programı olmadığı için başarısızdırlar ve okunmamaktadırlar. O net bir programla çıkmanın başarısızlığa yol açtığı biçimindeki görünüm, çok derin başka bir özün, işçi ve sosyalist hareketin net bir programla çıkacak durumda olmamasının kendi zıddı biçimindeki görünümüdür. Ama bu bile tam doğru bir sonuç değildir. Başarı fikirlerin derinden yayılması olarak değil de sürekli ve çok satan bir dergi olarak anlaşılırsa. Bir çıkarsama hatası taşır. Burasını da netleştirmek gerekir. 1970’lerin Türkiye’sinde her dergi, belli bir siyasi hareketin organı olarak, net açık bir programla, ki o zamanlar bu programlara “bildirge” denirdi. Bir dünya durumu tahlili yapar, bütün soruların cevaplarını sunarlardı. Hem de bunu çoğu kez çok özel bir jargon haline gelmiş bir politik dille yaparlardı. Öyle çok seslilik gibi bir dertleri de yoktu, aksine, farklı sesler bir an önce kesilir ve atılırdı. Buna rağmen bu gün kimsenin bir satırını bile okuyamayacağı, aslında o zamanlar da pek okunmayan bu net tanımlanmış programlara rağmen, (ve de tek sesliliği bir erdem gibi görmelerine rağmen) bu dergiler on binlerce yoksul insanı, öğrencileri, işçileri örgütlüyorlar on binlerce satıyorlardı. Örneğin bir Halkın Kurtuluşu yüz binlerden fazla satıyordu. Dev Yol’unki birkaç yüz binlerdeydi. Ve emin olun, Dev Yol’un dergisi bu günkü Birgün’den, Halkın Kurtuluşu bu günkü Evrensel’den daha kötü, daha tek sesli ve daha ilkeldi. ve bütün bunlar bir de elden satılıyordu. Bu günkü gibi dağıtım şirketleri aracılığıyla değil. O halde çıkarsamada, başarıyı düzenli çıkma ve çok satma ile ilgili olarak anlarsak, bu anlamda başarı ile, derginin programlı çıkması ve tek sesliliği, hatta programının bir ufuk açıp açmadığı arasında doğrudan bir ilişki kurulamaz. Bu dergiler zerrece ufuk açmıyorlardı. Tek sesliydiler ve net tanımlanmış, kapalı uçlu bir programları vardı ve buna rağmen başarılı

oluyorlardı. Demek ki başarıyı ve etkiyi, sürekliliği belirleyen derginin çok ya da tek sesliliği; net bir programı olup olmaması değil, toplumsal mücadelelerin içinde bulunduğu fazdır. Yükselen bir fazda, en berbat fikirler, en saçma programlar, en tek sesli dergiler bile muhalefetin ve özlemlerin bir ifadesi olarak bambaşka anlamlar kazanıp geniş bir etki ve süreklilik sağlayabilirler. Son on yirmi yılın deneylerine bakılarak yapılacak bir programlı ve tek sesli dergilerin başarısız olacağı, etki ve süreklilik sağlayamayacağı önermesi; iki on yıl öncesindeki diğer iki on yılda, tersi doğru olan önermeler olarak ortaya çıkar. O zaman da, yani altmışların ve yetmişlerin dünyasında da, başarılı bir dergi olmanın koşulunun net görüşleri olmak ve çok sesliliğe pek bir prim vermemek olduğu sonucuna ulaşmak gerekmektedir. Bu birbiriyle çelişen görüşlerden hangisine hangisi doğrudur? Hiç birisi aslında. Bunlar sadece görünümlerdir. Çok daha derindeki toplumsal süreçlerin görünümleridir ve acele genellemeler çok yanıltıcı olurlar. Bu deneylerden çıkarılacak sonuçlar şunlar olabilir. Bir derginin başarısı, tek ya da çok sesliliğe; tek bir programı olmaya ya da programsız çıkmaya; yeni fikirler ortaya atmaya bağlı değildir. Bunu belirleyen, toplumsal mücadelenin nasıl bir fazda olduğudur. Yükselen bir fazda pek ala en aptalca programlara dayanan en tek sesli dergiler bile başarılı; gerileyen bir fazda, en yeni dahiyane fikir ve programları sunan dergiler bile başarısız olabilir. Yepyeni, sarsıcı, ufuk açıcı görüşler getiren dergilerin bile başarısını belirleyen görüşlerinin içeriği değil, var olan toplumsal koşullardır. Tarihin, sonradan en devrimci fikirlerin ilk kez yer aldığı dergiler ya da yayınlar olarak tanımladığı dergiler, zamanlarında, tarihsel ve toplumsal ortam bu devrimci fikirlerin yayılmasına uygun koşullar oluşturmuyorsa, son derece başarısız olmuşlardır. Örneğin, Marks - Engels’in çıkarmayı denedikleri ve tarih ve toplum alanında devrim yapıcı görüşlerin ifade edildiği Fransız Alman Yıllıkları, böyle bir başarısızlığın tipik örneği olarak zikredilebilir. 1967’da Kıvılcımlı’nın çıkardığı Sosyalist gazetesi, bu gün bile hala taze ve ufuk açıcı bir içeriğine ve Türkiye’de o dönem yükselen bir mücadele bulunmasına rağmen yedi sayı zor çıkabilmiştir. Ya da kendi tecrübemden bir örnek. Bizlerin 1990’larıın ortasında çıkarmayı denediğimiz, Sosyalizmin Sorunları dergisi, son derece çok sesli, bir çok yeni fikrin ilk defa ortaya koyulduğu bir dergi olmasına rağmen, toplumsal mücadele gerek dünya çapında gerek Türkiye’de öylesine dibe vurmuştur ki, bir üçüncü sayısını çıkaramaz. Ama biz biraz görüngülerin derinine gidince, bu günkü bir net programı olmaktan dolayı başarısız gibi görünmenin, aslında bir programsızlığın, perspektifsizliğin kendi zıttı biçiminde görünmesi olduğunu görebiliriz. Yani, Seleğin gizli önermesine kanıt gibi gösterdiği olgu, aslında o gizli varsayımın tam da zıddının doğrulanmasıdır: dergilerin başarısızlığının nedeni, işçi ve sosyalist hareketin net bir programın, dolayısıyla o dergilerin net bir programı olmaması olarak kabul edilebilir.

* Şimdi ikinci gizli varsayıma gelelim. Net bir programı olan dergiler tek sesli olur ya da oluyor varsayımına. Bu önerme de doğru değildir. Tipik örnek Yön örneğidir. (Bu örneği verdim ve hatta Ahmet da benimsedi ama sanırım yanlış anlaşılıyor ve ne olduğu bilinmiyor. Yön gazetesi, net tanımlanmış hedeflerin olan, “Yön Bildirgesi” ile çıkmıştı. Burada tamamen siyasi ve toplumsal hedefler tanımlanıyordu. Yani adı”Bildirge” olmakla birlikte, bizim “Manifesto” dediğimiz şeye benzemektedir. Kaldı ki, “Manifesto” adı problem olursa ona “Bildirge” de denebilir. Bu önemli değil. Bir adlandırma sorunu önemli olan onunla ne kastedildiğidir. ) Yön gazetesi siyasi hedeflerini çok açık koymuştu hatta sadece onları değil, bu hedeflere nasıl ulaşacağını da açıkça koyuyor ve bunun propagandasını yapıyordu. Ve önerdiği yol da, o zamanın terminolojisiyle “Zinde Güçler”in duruma el koymasıydı. Yani askeri darbe, 27 Mayıs’ın ikinci bir baskısı. Zaten bunu yapmaya da çalıştı. 21 Mayıs Talat Aydemir darbe girişiminin programı Yön dergisinin programıydı ve öylesine iç içeydiler ki, Yön dergisinin hiçbir zaman yayınlanmamış Talat Aydemir’in resmini kapağına koymuş sayısı matbaada bekliyordu darbe teşebbüsünün yapıldığı gece. Ama bu Yön dergisinde, Mihri Belli gibi komünistler de, Kürtçüler de, İslamcı sosyalistler de, Yön’ü tepedenci olarak suçlayan, aşağıdancı TİP’liler de, yazıyordu. Yani Türkiye’de bütün kaliteli aydınlarının hepsi o derginin sayfalarında bulunabiliyordu. Demek ki, belli bir politik çizgiye dayanmak ile çeşitli görüşlerin yer alması arasında bir zorunlu ilişki yoktur. Hatta durum tam tersinedir, gerçekten çok sesliliği, farklı görüşlere yer vermeyi, ufuk açıcı ve net bir programı olduğuna inananlar isteyip sağlayabilir. Böylece görüşlerinin çok farklı ilgi alanları ve toplum kesimlerine yayılacağını düşünürler. Görüşlerinin gerçekten yeni güçlü olduğuna inananlar, başka görüşlerle bir arada görünmekten çekinmez ve bunu teşvik ederler. Çünkü bu onların gücünün daha iyi görülmesini ve anlaşılmasının sağlayacaktır. Ama görüşlerdeki güç ve yenilik aynı zamanda net bir program demektir. Açın toplumsal mücadeleler tarihini bakın, nerede çok seslilik varsa ve teşvik edilmişse, onu yapanlar hep net bir programı olan ve onun ufuk açıcı olduğuna güvenenlerdir. Yön dergisini çıkaran Doğan Avcıoğlu da, o dönemin Türkiye’sindeki en önde gelen düşünürlerden biriydi, diğerleri karşısında gücünü bildiği için, en uzak görüşlere bile dergisinin sayfalarında yer veriyor bu sayede kendi görüşlerinin tüm entelijansiya arasında, en uzak toplum kesimleri arasında yayılmasını sağlıyordu. Ama aynı Doğan Avcıoğlu, kendisinden daha güçlü bir teorik birikimi ifade eden, Kıvılcımlı’ya da pek vermiyor, onu susuşa getiriyordu. Çünkü Kıvılcımlı’nın programı ve görüşleri onunkinden de güçlüydü. Bu nedenle Kıvılcımlı da, taşrada çıkan kimsenin okumadığı Çaltı gibi dergiler aracıyla fikirlerini yaymaya çalışıyordu. Yani Türkiye’nin yetiştirdiği en büyük düşünürün ve devrimcinin Yön sayfalarında yer bulamaması, çok sesliliğin aslında fikre güven ve o fikirlerin gücüyle ilgili

100

olduğunu ve bunun da sınırları bulunduğunu gösterir. Entelektüel ve teorik gücünüz var ise, çok seslilik programınızı yayabilmeniz için şarttır, gerçekten çok sesliliği ancak net bir görüşü olan, dolayısıyla entelektüel ve teorik olarak diğerlerinden üstün olduğuna inananlar isteyebilir. Daha üstün görüşler ortaya çıktığında, çok sesliliğin sınırları ortaya çıkar. Çünkü o zaman çok seslilik, savunulan programın zayıflığının ortaya çıkmasına hizmet edebilir. Yön deneyi de bunu kanıtlar. 1960’ların Türkiye’sinde iki program ve iki büyük teori vardır. Biri Kıvılcımlı, biri Doğan Avcıoğlu’dur. Kıvılcımlı’nın onlarca kitabı, Doğan Avcıoğlu’nun Türkiye’nin Düzeni kitabı. Bu gün aradan 30 yıl sonra, örneğin Kıvılcımlı’nın Tarih Devrim Sosyalizm’i her zamankinden daha taze ve ufuk açıcı olmasına; Doğan Avcıoğlu’nun Türkiye’nin Düzeni’ni bu gün kimsenin okumayacağına ve orada ufuk açıcı bir şey bulamayacağına rağmen, 1960’lar Türkiye’sinde esas etkili olan Doğan Avcıoğlu olmuştur. Kıvılcımlı bir Sosyalist’i yedi sayı çıkaramamıştır. Doğan Avcıoğlu’nun Yön’ünün çok seslilğinin sınırı da yine Kıvılcımlı’da kalmıştır. Ayrıca bu bize başka bir sosyolojik yasanın ip ucunu da sunar. Sadece yaratıcı fikirlerin etkisi bakımından yükseliş fazı olmak da bir şey ifade etmemektedir. O yükseliş fazının içinde bulunduğu aşamalar da önemlidir. Altmışların başında Yön ve TİP etkiliyken, Kıvılcımlı zerrece yankı bulamazken, ancak Dev Genç’in eylemlerinin yükselişinden ama özellikle 15-16 Haziran olaylarından sonra işçi hareketinin yükseldiği dönemde Kıvılcımlı’nın fikir ve görüşleri hızla etki sağlamaya başlar, buna karşılık diğerleri hızla gerilme fazına girerler. Yani yükselen hareketin de gelişmiş bir teoriyi kapacak frekansa ermesi, belli aşamaları geçmiş olması gerekmektedir. Tıpkı bir radyo yayını ve alıcı gibi. , Siz yayın yapabilirsiniz ama alıcılar henüz veya artık o frekansı kapacak durumda olmayabilirler. Bütün bunlar bu yayınların içeriğinin yanlış olduğunu göstermez. Konuyu dağıtmayalım. Bütün bunlar şunu gösteriyor: ufuk açıcı bir teori ve politika demek aynı zamanda net bir program demektir. Net bir program, gücünü en iyi diğer görüşlerle kıyaslama içinde gösterip, karşı tarafı etkileyip onlardan insan kazanacağından, çok seslilik ile, net bir program çelişmek bir yana, ancak net bir programı olanların olduğu yerde çok seslilik olabilir. Kendimden örnek vereyim. Girin benim sayfama bakın. Benim sayfamda, Yazılar ve Yankıları diye bir forum vardır. Orada yazılarıma gelmiş en ağır eleştiriden en ağır küfüre kadar her şeyi yayınlarım. Ne yazılı basında ne “cyberspace”de bir benzeri daha yoktur. Çünkü fikirlerimin gücüne güvenirim. Öte yandan, son beş altı yılda, Türkiye’de belki de en çok yazan yazarlardan biri olmama, en çok farklı konularda, bir sürü tartışma yaratacak ve yaratması gereken görüşü koymama, yazılarım teorik içeriği ve entelektüel kalitesiyle pek de kötü olmamsına rağmen, Birikim’den tutun başka dergilere kadar, en entelektüel ve çok sesli geçinenlere kadar hiç biri yazılarıma yer vermez, onlar yokmuş gibi yapar. Hatta bu öyledir ki, Kıvılcımlı gibi, benim “ihtisas alanım” kabul edilebilecek konularda bile benden yazı istemezler. Yazılı basına baktığınızda yokumdur. Ama gidin görüşün o dergilerle, bütün hepsi, çok seslilikten yana olduklarını

101

söyleyeceklerdir. Bir başka örnek. Bilim ve Gelecek diye bir dergi çıkıyor. Çok farklı çevreleri içinde bulunduracağını söylüyor. Geçenlerde “Doğu Ütopyaları” diye bir sayı hazırladılar ve nasıl olduysa benden bir yazı istediler. Her halde birisi onlara benim Avrupa Merkezcilik gibi konularda bazı sözler ettiğimi söylemiş olsa gerek. Hemen yazıp yolladım. Ama yolladığım yazı aynı zamanda derginin doğucu, yani Avrupa Merkezciliğe karşı sayı çıkarırken, “Doğu Ütopyaları” kavramıyla nasıl Avrupa merkezcilik yaptığını gösteriyordu. Bunu namus belasına yayınladılar ve bir daha da yazı falan istemediler. Benim yazılarımı yayınladıkları an, fikir ve duruşlarının, söylediklerinin tam zıttı oldukları ortaya çıkmaktaydı. Yani görüşlerin içeriğinden gelen gücü, buna olan inanç insanı çok sesliliğe zorlar o görüşlerini yaymak için. Ama tam da aynı nedenle başka görüşler o çok sesliliğe, davete gelmeyeceklerdir. Çünkü onlar da görüşlerinin güçsüzlüğünü gizlemelidirler ki etkilerini sürdürebilsinler. Sonuç, çok seslilik ile net bir programa sahip olmak çelişmez, askine bunun ön koşuludur. Hem mantıken böyledir hem de toplumsal mücadeleler tarihi böyle olduğunu göstermektedir. Ama sadece bu kadar değil, bir gerçeklik olarak değil ama bir slogan olarak çok seslilik aslında bir zayıflığı ve tek sesliliği gizlemenin aracı olur daima. Toplumsal mücadeleler bunu da göstermektedir. Ama çok seslilik bir parola olarak, aslında başka görüşleri, gerçekten çok sesliliği dışlamanın bir aracıdır. Hangi dergi ya da parti çok seslilikten söz ederse, ardına bakıldığında o sloganların aslında bir görüşü gizlemeye hizmet ettiği görülür. Gerçekten çok sesliliği isteyecek ve uygulayacak olanlar için, çok seslilik bir parola olmaz, kendi net programlarını koyarlar ve gerçekten farklı görüşlere yer verirler fiilen; ama gerçekte kendi görüşsüzlüklerini veya görüşlerinin zayıflığını gizlemek isteyenler çok seslilik parolasını kullanırlar ve fiiliyatta, belli görüşleri dışlamanın aracı işlevi görür çok seslilik parolası. Her zaman böyle olmuştur. Her çok seslilikten söz eden, o çok sesliliğin sınırlarını da çizer kimi ilkelerle Ama o ilkeler belirtildiğinde, o dile getirilen ilkeler öyledir ki, her türlü yoruma açık hiçbir gerçek bir çok sesliliğe yer vermeyen ilkeler olarak ortaya çıkarlar. Bu ifade çok mu soyut görünüyor? Biraz somutlayalım. Biliniyor şu ÖDP, tam da çok seslilik parolalarıyla çıktı. Ama ne oldu? Aslında bütünüyle Oğuzhan ve Dev-Yolun manüplasyonlarının aracıydı bütün o çok seslilik sloganları. Bir dip not olarak b konuda bir fikir vermesi için konuyla ilgili bir yazımı koyuyorum1.

ÖDP Deneyinin Bir Dersi

"Henüz öldüğünü anlamadı!. . " Afrika'da avcılar, vurulan bir av hayvanının, kısa da olsa bir süre daha koşmaya devam etmesini böyle açıklarlarmış. ÖDP de öldü, ama henüz öldüğünü anlamadığı için öldükten sonra koşmaya devam eden bir gazal gibi daha bir süre ölmemişçesine hareket edecek.

102

Özgürlük ve Dayanışma Partisi, daha önce "Katharsise Dönüş" başlıklı yazıda belirtildiği gibi bir bölünmenin eşiğine gelmiş bulunuyor. Bundan sonra isim olarak ÖDP hangi tarafta kalırsa kalsın, o ÖDP'nin eski ÖDP ile isim ve hukuki varlık ötesinde başka ortak bir yanı bulunmayacak; başka bir parti olacaktır. ÖDP deneyinden ezilenlerin hafızasına ne gibi dersler kalabilir? Bu derslerin neler olduğu üzerine kafa yormak için, ÖDP'nin öldüğünü anlamasını beklemek gerekmiyor her halde. ÖDP deneyinden çıkarılabilecek en büyük ders, her halde, geçmişin deneyleri özümlenip, hazmedilmeden onların aşılamayacağı; geçmiş deneyleri hor gören; sözüm ona "yepyeni" başlangıçlar olma iddialarının, o hor görülen ve bir kaç klişe sözcükle geçilen geçmişten bile daha gerilere gidip, o hor görülen geçmişi çarpan problemler tarafından çarpılacağıdır. Gericilik dönemlerinin ve devrimci yükseliş dönemlerinin geçmiş deneyler karşısındaki tavırları, onların nitelikleriyle sanki bir çelişki içindeymiş gibi görünürler. Yüzeysel bir bakış açısından, devrimci dönemler toplumun köklü değişiklikler yaşadığı dönem olduğu için, devrimci dönemlerin geçmişle pek meşgul olmayacağı; buna karşılık gericilik dönemlerinin geçmişe daha büyük bir değer verdikleri, onunla daha haşır neşir oldukları düşünülebilir. Ama gerçek bunun tam tersidir. Hatta aksine bir toplum ne kadar köklü ve derin bir devrimci yükseliş döneminde bulunuyorsa, geçmişle ilişki o ölçüde yoğun ve o ölçüde uzak bir geçmişe yöneliktir. Çünkü ne kadar temel sorunlara yöneliniyorsa, onların kökleri o kadar derinlerdedir. Büyük devrimcilerde daima güçlü bir tarih ve gelenek bilinci olur. Örneğin Türkiye'nin altmışlı yıllarına devrimci bir yükseliş ve radikalleşme damgasını vurur, ama aynı zamanda bu dönem, gerek toplumun, gerek işçi ve halk hareketlerinin tarihinin en çok tartışıldığı dönemlerdir. Buna karşılık ÖDP'nin de kurulup var olduğu doksanlı yıllarda, tam tersine bir eğilim egemendir. ÖDP bu genel eğilime karşı duracak yerde bu eğilimin ifadesi oldu. Daha kurulurken, geçmiş karşısında, onu hor gören, ciddiye almayan bir tavır takındı. "Parti gibi olmayan bir parti"; "geleceğin ilişkilerini şimdiden yaratmak" gibi onlarca bayağı klişe ortalığı kapladı ve kimse bunlara karşı bir ses çıkarmadı. Halbuki toplumsal mücadelelerin tarihi, defalarca bu parlak klişelerin hiç de yeni olmadığını kanıtlamıştır. "Geleceğin ilişkilerini şimdiden yaratmak" mı? Bu anlayışın ardında, ortaçağda egemen olan, bir çocuğun ya da ana karnındaki bir ceninin büyük bir insanın küçük bir kopyası olduğu metodolojik yanlışı olduğu; hatta bu nedenle ortaçağ ressamlarının çocukları boyca küçük büyük insanlar gibi resmettikleri defalarca yazılmıştır. Gelecek toplum tasavvurlarının aslında gelecek toplumla hiç bir ilişkisinin olmadığı, sadece o tasavvurları yapanların toplumlarını ve o toplumun tasavvurlarını yansıttığı; rönesans ressamlarının İsa ve Meryem tasvirlerinin İsa, Meryem ve onların dünyasını değil, o ressamların dünyasını ve tasavvurlarını yansıttığını; ÖDP'lilerin de geleceğin toplumsal ilişkilerini diye tasavvur ettikleri ve yaratmak istediklerinin, geleceğin değil, yirminci yüzyılda Türkiye'de şehir orta sınıflarının dünyasını yansıtmaktan ve yeniden üretmekten başka bir şey olmadığı o hor görülen geçmişle biraz haşır neşir olanlar için büyük bir sır değildir. Toplumsal mücadeleler tarihi, defalarca 1968'in komünlerinden, on dokuzuncu yüzyılda Avrupa'dan Amerika'ya giden devrimci göçmenlerin orada çok daha elverişli koşullarda kurdukları ideal toplum denemelerinin, istisnasız hepsinin "geleceğin ilişkilerini şimdiden" yaratmadığını; "bu günün ilişkilerini"

103

Ama daha da somut bir örnek vereyim. Hem de bizzat Pınar Selek’ten. O ilkelerin ifade edildiğinde nasıl gerçek bir çok sesliliği yok ettiklerine somut bir örnek. Değerli Selek şu an Ülkede Özgür Gündemi, çok sesli yapmaya çalışıyor. Ama bu çok sesliliğin sınırlarını bir ilke haline getirdiğinde bakın ilke nasıl nereye çekilse oraya giden Türkiye’nin kanunları gibi, güç dengelerine göre, idamdan beraata kadar sonuç çıkabilecek bir durumda oluyor. Değerli Selek, örneğin Ülkede Özgür Gündem’de yazmamı istediği ve nasıl bir gazete istediğini anlattığı mektubunda şöyle yazıyor. Seleğin bu sınırı ifade ettiği bölümü aynen aktarıyorum: „sansur olmaz. zaten ben yayin cizgisinde ortaklastigimizi dusunuyorum. tabii bazi hassasiyetler var. degerlere hakaret vb. bunu size yazmamin bir anlami yok. ama bizim kararlasmamiz“ Burada kritik sözcükler, yani sınırlar: “Değerlere hakaret”dir. Ne demek bu? Bir kere, T. C. ’nin kanunları gibi, örneğin “kamu güvenliğini tehdit eden” gibi nereye çekilirse oraya gelebilecek bir ifade. Ama hiç birimiz gökte yaşamıyoruz. Somut düşünürsek, bu ifadeden herkesin anladığı şudur: PKK ve Öcalan. Yani PKK ve Öcalan’a hakaret olmaz. Ama “hakaret” nedir? Pek ala en küçük bir eleştiri de hakaret olarak anlaşılır. Ve PKK ve Öcalan söz konusu olduğunda, bu tam da bu anlamda, her türlü eleştiriyi kapsayacak biçimde anlaşılıp uygulanır. Bu da kimse için bir sır değildir.

yaşayan bir fosil gibi geleceğe taşıdıklarını göstermiştir. Quakerler gibi dini topluluklar bunun kanıtıdır. . "Parti gibi olmayan bir parti mi?" Çok gerilere gitmeye gerek yoktu, Alman Yeşiller hareketi, hem de çok daha elverişli koşullarda; çok daha modern toplumsal ilişkiler içinde ve çok daha derinliğine bir teorik temelle bunu denemişti. Ve o Yeşiller şimdi, bakanlık koltuklarında Alman kapitalizmini yeşile boyayarak, Kosva'da NATO bombardımanları örgütlüyorlar. "Çoğulculuk" dendi, o hor görülen Bolşevikler, burjuva tarihçisi Carr'ın bile teslim ettiği gibi tarihin gördüğü en demokratik partiydi. Bu gizli partide tüm fikirler yayın organlarında tartışılıyor; gizli kongrelerin tutanakları yayınlanıyor; fikirler etrafında fraksiyonlar, platformlar kuruluyordu. Ve onların "çoğulculuk" gibi bir iddiaları da yoktu, "ilkel sosyalist" toplumların sosyalizmi bilmeden yaşamaları gibi onu yaşıyorlardı. Çoğulculuk iddialı ÖDP ise, bu prensip savaşına dayanan gerçek çoğulculuğun kenarından bile geçemedi. ÖDP'den hiç bir teorik tartışma ve polemik kalmadı, olmadı böyle bir şey. Tarih kendisini hor görenlerle böyle alay eder. Geçmişi aşmak, onu özümlemeden mümkün olmaz. Doğada bile, ontojenes ve filojenesin gösterdiği gibi, insan, ana karnında; canlıların ve insanlığın milyonlarca yılda yaşadığı evrimi yeniden yaşadıktan; o tarihi özümledikten sonra insan olabilir. Toplumda da böyledir. ÖDP deneyinden çıkarılacak en önemli derslerden biri bu olsa gerek. 27 Ocak 2001 Cumartesi

104

Ama ben somut bir örnek vereyim. Hem de tam bu ifadeyle sansür edilen bir yazımı ve sansür edilen bölümü aktarayım. Bir süre önce (3003 ağustos ayı), Özgür Politika için, “Kadek’te Örgütsel Dönüşüm Projesi Üzerine Düşünceler” başlığı ile bir yazı yazmıştım. Yazıyı yazmamın nedeni de, herkesin Kadek’teki ödgütsel dönüşümün sornları üzerine demokratik bir tartışmaya çağrılmasıydı. Yazının son bölümünde şöyle diyordum. „Bir hastalığı tedavi etmek için onun nedenini bilmek gerekir. KADEK’in kanımızca son derece doğru olan program ve stratejisine, ondan nesnel olarak çıkarlı, gerek Kürt gerek Türk modern yoksul kesimleri ve aydınları kazanamamasının nedeni, örgütsel çalışma ve işleyişe ilişkin uygulamalar değildir. Elbet bunların da bir etkisi vardır ama bu örgütsel işleyiş ve çalışma biçimlerinin kendileri bizzat bir sonuçtur. Onların nedeninin ne olduğu araştırılırsa şu görülür: PKK’nın destekçisi kitle ile PKK’nın programını gerçekleştirebilecek nesnel hedef kitle arasında bir gerilim ve uyuşmazlık vardır. Var olan kitleyi harekete geçiren, bağlılığını sürdürmesini sağlayan kültürel kotlar ve siyasi ilgiler; nesnel hedef kitleyi, yani şehirlerin modern kitlesini çekmez; onu kazanabilecekler ise, var olanın kaybına yol açar. O halde sorun şudur: bir yandan var olan şimdiye kadar bu hareketi sırtlamış ve hala götüren ama daha ileriye götürmekte sınırları ortaya çıkan kitleyi yitirmeden, küstürmeden son yıllarda zaten önemli ölçüde değişmiş, şehirli modern ve yoksul kitle ve aydınların desteği ve aktif katılımı nasıl sağlanabilir? (Bunun örgütsel ifadesi de şöyle olur: var olan üye ve militan bileşimi ve yapısı yitirilmeden nasıl yeni ve modern bir üye ve militan bileşimine geçilebilir?) Kanımızca sorunu örgütsel tedbire indirgeyen çözüm önerisi, zorluğun kendisiyle yüzleşmiyor. Sosyolojik bir sorunu, tüzük ya da çalışma tarzı değişikliği gibi idari tedbirlerle çözülebilecek bir sorun gibi ele alıyor. Bu zorluğa daha somut bir örnek verelim. Çünkü genel ifadeleri insanlar genellikle anlamıyorlar. Yukarıdaki değişimlerin ifade edildiği bildirinin sonunda şu cümleler var: “Özgürlük Hareketi, devrim niteliğindeki bu çıkışla, demokratik uygarlığı yaratmada Kürt halkını tamamen bunun öncü gücüne dönüştürmede kendisine güvenini bir kez daha ortaya koymuştur. Başkan APO'dan alınan güçle bu devrimi başarmanın kesin karalılığı içerisindedir. ” Şimdi bu sözler bir KADEK destekçisine, bir KADEK’liye muhtemelen heyecan verir. Ama bu sözler, daha iyisi olmadığı için, KADEK’e yakın duran, bırakalım batılı veya Türk’leri bir yana, bir çok modern Kürt genç işçisini ve aydınını bile, “başkan APO’dan alınan güçle” gibi bir ifadeyle kendini ifade eden bu hareketten uzak durmaya zorlar. APO’nun önemsiz olduğundan değil, sadece böyle ifade edildiği için. Bir iman bildirimi gibi tekrarlandığı için, o “Leninist” denen ve terkedileceği söylenen örgütsel gelenekleri ve politik kültürü hatırlattığı için. Gücün gerçekten Apo’dan alınıp alınmaması değildir sorun, bunun ifade edilmesi ve ediliş tarzıdır. RSDİP de gücünü Lenin’den alıyordu, ama onun bütün yayınları taransa böyle bir politik kültürü yansıtan bir tek cümlecik bile bulunamaz. Ve zaten, değişim

105

hedeflerini ifade eden bildirinin sonundaki bu ifade bile, o değişimin, dayanılan toplumsal yapıya ilişkin bir değişimi başaramayacağını, dolayısıyla hedeflenen örgütsel işleyişe ilişkin değişimin de yüzeyde kalacağını gösterir. Tam da o terk edilmek istenen ve kanımızca yanlış olarak “Leninist Örgüt” denen tarzdır bu. Lenin’in üyesi ve önderi bulunduğu Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nde Lenin için kimse ve hiçbir organ böyle bir söz etmezdi ve edemezdi. Ve o parti, bizzat Rus Devrimi tarihini yazan burjuva tarihçisi Carr’ın bile teslim etmek zorunda olduğu gibi, dünya tarihinin gelmiş geçmiş en demokratik partisiydi. Böyle olmasının nedeni de, onun Rusya’nın geriliği ile tezat içinde bütün Rus entelijansiyasının ve genç işçi sınıfının en ilerilerini bağrında toplamış olmasıydı. Sorun bu güne kadar KADEK’i sırtlamış ve hala götüren yoksul ve fedakar ama bugün artık onun gelişmesine engel olan kitlenin desteğini yitirmeden, Türkiye ve Kürdistan’ın en ileri aydınlarının ve işçilerinin desteğini nasıl kazanabileceğidir. Sorunu doğru koymak çözümün yarısıdır. “ İşte bu satırlar nedeniyle bana telefon edildi ve bu şekliyle yayınlanamayacağı, değerlere saldırı olduğu, bu bölümlerin çıkarılması istendi. Sebep çok açıktı. Öcalan’la ilgili sözler, değerlere saldırı olarak algılanıyordu. Halbuki, dikkatli bir okuyucu orada Öcalan’ın bile değil, onun öyle dokunulmaz kılınmasının eleştirildiğini ve bunun istenen hedefin gerçekleşmesinin önünde bir engel oluşturacağı söylenmektedir. Yani bu somut örnekte, “değerlere hakaret” ilkesi, aslında sorunları ve çözümleri tartışmanın, farklı görüşleri dile getirmenin en büyük engelidir. Ve emin olun Özgür Politika’yı çıkaran arkadaşlarla konuşun, hepsi çok seslilikten yana olduklarını, Türk sosyalisti Ayçicek ve Amerikancı Haydar Işık’a ayna gazetenin sayfalarında yer verdiklerini ve ama “değerlere hakaret” de ettirmeyeceklerini söyleyeceklerdir. “Değerlere hakaret” somut olarak böyle bir şeydir. Son derece yuvarlak bir ifade olarak, aslında belli sorun , konu ve kişilerin eleştiri dışında tutulmasının aracıdır fiili uygulamada. Bu her zaman böyledir ve böyle olur. Ama bir de mantıki olarak bu sözü analiz edelim. Bu mantıki olarak da yanlıştır. Elbette hakaret, sadece değerler, yani belli görüşler, kişiler veya örgütler için değil, herkes için kabul edilmez bir şey olmalıdır. Yani “kimseye hakaret edilemez” bir ilke olabilir. Burada da hakaretin ne olduğu gibi bir sorun vardır. Pek ala bir eleştiri de hakaret olarak görülür. Bunun bir tek ölçütü vardır. Kişilere ilişkin aşağılayıcı, her kültür çevresine göre farklı anlamları da olabilecek, belirlenmiş sıfat ve ifadeler olmadığı sürece, hiçbir eleştiri hakaret olarak görülmez. Şeytan Ayetleri” hakaret midir yoksa bir olgunun aktarılması mıdır? Yukarıdaki ilkeye göre, zaten o ilkeyi de uygulayanlar Müslümanlar olacaklarından hakaret olarak kalır. Halbuki biz böyle bir hakaret kavramını kabul edemeyiz. Biz onu son derece somut bir hakarete indirgemeliyizdir ki, hakaret eleştiriyi sınırlamanın aracı olmasın.

106

Peki Değerler nedir? Değerler aslında belli görüş ve fikirleri ve kişileri ifade etmektedir “Değerlere hakaret” ifadesinde. Bir Marksist, bir devrimci için ise, gerçek anlamda bir tek değer olur: Hiçbir değerin eleştiri dışı olmadığı. Yani gerçekten çeşitliliğin ilkesi şöyle bir şey olabilir: Kimseye hakaret edilmemesi, (ve bu hakaret sözcüğünün somut hakaret olarak anlaşılması böylece eleştirinin hakaret diyerek sınırlandırılmasının engellenmesi); ama hiçbir değerin de eleştiri dışı olmaması. Yani, hakaretin aslında fiilen eleştiri anlamında kullanıldığı ve uygulandığı göz önüne alınırsa, doğru parolanın: “değerlere “hakaret” özgürlüğü” olması gerekir. Çünkü, kimsenin hakarete uğramaması ilke olduğundan ve pratikte “hakaret” hep eleştiriyi sınırlamak için kullanıldığından, ben olsaydım şahsen biraz düşündürücü olmak için, gazetenin gerçekten çok sesli olacağını vurgulamak için, “değerlere hakaret özgürlüğünü savunacaktır bizim gazetemiz” falan derdim. “Değerlere hakaret ettirmeyeceğiz” demezdim. Hakaret ister değer olsun ister olmasın, hiç kimse ve hiçbir şey için kabul edilemez bir şey olduğuna göre, niçin özel olarak değerler ile sınırlanır ki? Açık ki burada murat edilen başka bir şeydir. Bu gerçek anlamıyla, değerli Seleğin Ülkede Özgür Gündem’de yapmaya çalıştığı çok sesliliğin aslında, çok seslilikle ilgisinin olmadığı çok açıktır; PKK ya da Öcalan ve onun çizgisi eleştirilmemek koşuluyla çok seslilik serbesttir demektir bu somutta. Bunu herkes de böyle anlamaktadır aslında. Ama bu niye açıkça böyle koyulmaz da, değerlere hakaret olmamak kaydıyla çok seslilik denir. Bu açıktır ki, belli bir politika savunulacaktır, çok seslilik bu politikanın, kendisini tartışma konusu yapmadan daha geniş bir etki kurmasının aracı olacaktır. Hasılı, aslında değerli Pınar, tam da karşı çıktığı şeyi yapmakta. , hem çok seslilikten söz etmekte, ama aslında bu çok seslilik belli bir politik çizginin eleştiri dışı bırakılmasına dayandığından, belli bir politikanın kendisini gizlemesinin arcı olmaktadır. Yani başta söylediğimin doğruluğunun somut bir örneğini ne yazık ki, bize bizzat Pınar Selek sunmaktadır. Yani “Çok seslilik” parolalarının aslında başka şeyleri gizlemenin aracı olduğunun somut bir kanıtı. Bunda şaşırılacak bir şey de yoktur. Bütün savaşların barış için; savaş bakanlıklarının savunma bakanlığı olduğu bir dünyada bunun da başka türlü olması beklenemez. Ama bir sosyalistin görevi de o güzel sözlerin ardında hangi gücün, politikanın savunulduğunu bilmek ve bunu anlatmaktır. Örneğin, Pınar’ı gazeteyi istediği gibi yapabilmesi için destekliyoruz. Ama bu tıpkı barış adıyla yapılın bir savaşta olanın savaş olduğunu, yapılanın barışla ilgisi olmadığını bilerek, ama savaşı haklı bir savaş ise eğer, haklı bir savaş olarak desteklemektir. Bu politik, bir destektir. Ama bu desteği verirken kendimizi orada savaş olmadığına inandırmamız istenemeyeceği gibi; ortada gerçek bir çok seslilik olacağına da inanmamız istenemez. Zatin yukarıdaki analiz bunun böyle olduğunu da göstermektedir. Bir gazetenin esas çizgisini ve politikasını, onun manşeti, baş yazısı, ve haberlerin seçiliş ve öne çıkarılışı belirler. Diğerleri hepsi, en kaliteli fikirler bile bu politikanın araçları işlevi görürler. Bu durumda, çok seslilik aslında, belli bir politikanın aracıdır. Seleğin yaptığı da

107

budur. Yani Selek, çıkarılması düşünülen dergide savunduğunun tam tersini fiilen Ülkede Özgür Gündem’de yapmaktadır. Ülkede Özgür Gündem’in belli bir net programı ve çizgisi vardır. Manşeti, yorumu, haberleriyle buna yöneliktir. Ve bu “net tanımlanmış” programı olan gazeteyi “Çok sesli” yapmaya çalışmaktadır. Ama daha da kötüsü bu çok seslilik, gazeteye damgasını vuran teori ve politikayı, programı “değerlere hakaret” edilmez diyerek eleştiri dışı tutmaktadır. Maalesef yapılanların nesnel durumu budur. Peki biz ne diyoruz. Biz somut bir politikamız olduğunu gizlemiyoruz. Bunu kabil ediyorsan gel diyoruz: ama kabul etmiyorsan da, bizlerin çıkardığı bir dergide yazmak senin için problem oluşturmuyorsa, gel bağımsız olarak yaz diyoruz. Bu “bağımsız” bize karşı, bizi eleştiren şeyler de yazabilirsin demektir. Yani senin bize “küfretme hakkını” garanti ediyoruz demektir. Ve bütün bunları yaparken, hiç de öyle çok seslilik gibi güzel sloganların ardına gizlenmiyoruz. Derdimizin programımızı ve görüşlerimizi yaymak olduğunu söylüyoruz. Buna karşılık Selek Önerisinde hep çok seslilikten, bir progdramın darlaştırıcı olduğundan söz ediyor ama sözleri analiz edip ortaya çıkan gerçek anlamlara ve pratiğe baktığımızda, fiilen eleştirilmesi yasak bir politikanın çok seslilik diye ambalajlanmasını görüyoruz. Şimdi bunlardan gerçekte hangisi daha çok selsidir? Ve hangisi ezilen insanların gözünü daha çok açar? Çok seslilikten çok söz etmeden fiilen öyle olan mı? Yoksa böyle diyerek fiilen öyle olmayan mı? Şimdi gerçek durum bu iken; o güzel sloganların gerçek durum ve anlamları bu iken; tarihsel deney ortada iken; en azından değerli Selek ve Ahmet, bu çok seslilik meselesine en azından kuşkuyla yaklaşmak gerektiğini düşünmelidirler kanımca. , Çok sesliliğin çok seslilik olacağına dair ne tarihsel deney örneği vardır ne de politik pratikleri, ve bu pratiğin dayandığı mantık bunun bir kanıtını oluşturmaktadır. Öte yandan hiç böyle “çok seslilik” üzerine parlak sözler etmememize rağmen bizlerin pratiği gerçek bir çok sesliliğin örekleriyle doludur. Mantıken da böyledir. Biz değerlere “küfretme” özgürlüğünü savunuyoruz ve uyguluyoruz. Örneğin Açın, beşikçi Eleştirisi denen kitapta, Marks; Engels, Lenin, Kıvılcımlı, Troçki, hepsine “küfrediyoruz”. Yani bizim sözlerimizle aslında eleştirirken hiç gözünün yaşına bakmıyoruz. Gerçekten de bu Marksist klasiklerin Din ve Ulus Teorileri alanında eleştirel geliştirimi, bir çok Marksist tarafından küfür olarak kavranmaktadır. Çıkaracağımız dergi d aynıen böle olacaktır. Hiçbir tabu falan tanımayacaktır. Zaten o Manifesto denen metin, fiilen Lenin’lerin, Marks ve Engels’lerin de bir eleştirisidir programatik bir metin biçiminde bir anlamda. Yani fiilen kutsal bir değer tanımadığını kanıtlamaktadır. Şimdi böyle bir durum veri iken, Pınar ve Ahmet, çok seslilik sözlerinin veya belli bir politik programla çıkmanın yanlış olduğuna dair söylediklerinin şahsen beni ikna etmesini nasıl bekleyebilir ki? En azından bunları hiç de ikna edici bulamayacağımı ve kuşkuyla karşılayacağımı anlayışla karşılaması gerekir. Bütün bunları sadece çelişkileri göstermek için belirtiyorum.

108

Sadece o güzel sözlerin büyüsüne kapılmamak gerektiğini göze batırmak yazdım bu satırları. Aslında daha esas söylenmesi gerekenlere, yani politik programın içeriğine giremedik bile. Ama işte tam da demek istediğim bu. Bu kavram sistemi, asıl tartışma konusunu, gündemden düşürmenin, tartışma konusu olmaktan çıkarmanın aracı olur somutta. Yani çok renkli mi yoksa programlı mı diye tartışıldığında, programın kendisi tartışılmaz olmaktadır. Yani Orta doğu ve Türkiye ve Dünya için önerdiğimiz programın doğru olup olmadığını tartışamıyoruz ve sizi bu programa kazanma şansımız olmuyor. Çünkü siz bu programı sonra tartışırız, programlı çıkmak yanlıştır diyorsunuz. Ama bu önerme yukarıda gösterildiği gibi tamamen yanlış. Nesnel olarak yapılan ise, devrimci bir programı tartışma dışı bırakmak ve gerici programların egemenliğine hizmet etmek oluyor. Yani nasıl ideolojisizlik mümkün değilse, ideolojiler dışı gibi lafların kendisi bir ideolojiyse ve bunu gizliyorsa; programsızlık da mümkün değildir ve fiiliyatta başka bir programa hizmet eder. Yani programımız tartışılmayınca onun anlaşılması mümkün olmaz. Ve böyle bir tartışmanın aslında, bizim programımızı dışlamak ve gerici programların egemenliğine hizmet etme anlamına geldiği görülemez. Yani yazının başında değindiğim çember ortaya çıkar, bu koyuşun kendisi, kendisinin yanlışlığının görülmesini engeller. * Devam edeceğim ama, buraya kadar yazdıklarımın hazmedilmesi için öncelikle bu kadarını yolluyorum. Yazdıkça devamını da yollayacağım. Yarın akşam da oturulup konuşulacak. En azından bir parça ip ucu ileteyim kafamdaki soralar ilişkin dedim. Değerli Pınar ve Ahmet’ten bir dileğim var. Eleştiriyi sert ve ağır bulabilirsiniz. Ama fikir mücadelesinde acımasız olmalıyız, kişisel ilişkilerde ve somut işlerde esnek ve uzlaşmacı olmamız gerektiği gibi. Türkiye’de işler tam tersinedir. Günlük ilişkilerde, taktik iş birliklerinde uzlaşmaz, fikirler söz konusu olduğunda belirsizlikler ve yuvarlak kavramlar ile uzlaşmalar içindedirler insanlar. Bu bakımdan bu alışılmış bir stil de değildir bu. İlk bakışta biraz itici ve yaralayıcı gelebilir. Ama şunu unutmayın, bu eleştiriler kişisel olarak sizlere ve pratik olarak işbirliğine verilen değerin ölçüsü olarak alınmalıdır. Sizleri ikna etme, kazanma çabasıdır. Anlayacağınızı umuyorum. Böylece bambaşka bir politik kültürü de iyi kötü geliştirmeye başlarız diye düşünüyorum. Selam ve saygılar Demir

109

10 Kasım 2004 Çarşamba 11. 11. 2004 - Pınar, Ahmet ve Dergi Projesindeki Arkadaşlara (devam – 2) Dün yolladığım kısımda, özellikle çok seslilik ve belli bir programla çıkma üzerine adeta tartışılmaz doğrular ve ilkeler gibi söylenenleri ele alıp bunların gerek tarihsel deney gerek mantıksal olarak pek doğru olmadığını, dolayısıyla bu ilkeler öne sürülerek programatik bir tartışmayı daha baştan reddetmenin yanlışlığını göstermeye çalıştım. Bu noktada yoğunlaşmak gerekiyordu çünkü o önermeler, programı tartışmanın yolunu kesiyordu bir ilke ve tarihsel ders olarak koyulduklarında. Şimdi tartışmayı daha baştan bloke eden ve tarihsel tecrübenin yanlış değerlendirmesine dayanan bu varsayımları bertaraf ettikten sonra nihayet biraz daha somut olarak tartışabiliriz. Dün eleştirilen kısımda ilke olarak koyulması eleştirilmişti. Ama Pınar’ın metni dikkatlice okunup analiz edildiğinde, önceki paragrafta, ilke olarak değil taktik olarak bir programla çıkmanın akıllıca olmadığı anlamına gelecek şeyler de söylüyor. Örneğin: “farkliliklarimizla ve ortakliklarimizin bilinciyle yanyana durup buradaki teorikpolitik-programsal kesmekese, karmasaya son vermek istedigimizi, tartismalarimizi bu platformda bu niyetle surdurecegimizi belirtmemiz daha cok ilgi ceker. ve daha cok sonuc alir. . “ Örneğin bu söylenenler, daha ziyade, bir manifestoyla çıkmanın pek ilgi çekmeyeceği, sonuç almayacağı olarak anlaşılabilir. Bu tarz bir koyuş, bir programın olup olmamasını değil, bir program olsa bile, böyle bir programla ortaya çıkmanın, pek akıllıca olmayacağı, ilgi çekmeyeceği ve sonuç almayacağı anlamına gelebiliyor. Ama sorun böyle ele alındığında, artık ilke değil bir taktik tartışılıyor demektir. Taktik olarak tartışabilmek için ise Programatik ve stratejik olarak anlaşmış olmak gerekir. Yani, Diyelim ki, Ahmet ve Pınar da metni iyice okudu. Eleştirilerini söylediler, hepimiz uygun bulduk ve bir metinde anlaştık veya eleştirecek bir şey bulamadılar söylenenleri benimsediklerini ifade ettiler. Ama buna rağmen şöyle bir şey diyebilirler: “Bu hepimizin kabul ettiği ve yayılmasını istediği programı yaymak için, programı baştan koymak akıllıca bir çıkış olmaz. Biz bir program tartışması başlatırız; sonra o tartışmanın içinde programımızı tartışırız. Bu çok daha akıllıca olabilir. ” Sorun böyle koyulduğunda, ayrılık noktası ilkede değil, aynı amaca yönelik olarak nasıl bir taktik izlenmesi gerektiğindedir. Pınar’ın yazısı zaman zaman, yer yer bu anlama da gelmeye yatkındır. Muhtemelen Manifesto’yu pek de uzak görmediği için biraz böyle olacağı yönünde bir kabul var gibi. Elbette böyle bir tartışma da gerekli olabilir ve yapılabilir. Ama bunu tartışabilmemiz için, gerçekten aynı programda anlaşıp anlaşmadığımızı anlamamız gerekir. Ne var ki, programla çıkmak kategorik olarak reddedilerek, bunun yolu daha baştan

110

tıkanılmaktadır. Böylece bir diyalog olanağı ortada kalmamaktadır. Daha da kötüsü, tek taraflı bir diyalog olmaktadır. Örneğin, Programla çıkmamanın kendisi de bir tür programdır, ben oturdum bunu dün on sayfada eleştirdim. Yani Ahmet ve Pınar’ın programını eleştirdim Ve onları görüşlerime kazanmaya çalıştım. Ama kendileri şu ana kadar, Manifestoyu ele alıp bir cümlesini eleştirmiş değiller. Bu korkunç bir adaletsizlik değil mi? İşin ilginci, Manifesto, son 150 yılın sosyal mücadeleler tarihinin ve teorik kazanımlarının sistemli derslerine dayanıyor. Ama Pınar ve Ahmet’in Programsız çıkma programı, son yirmi yılın derslerinden bile çıkarılamayacak, dün yolladığım metinde görüleceği gibi, hiç bir tarihsel ya da mantıki sağlamlığı olmayan, ciddi bir eleştiriye dayanamayan ve hemen çöken bir görüş olmasına rağmen, 150 yılın sonuçlarının tartışılmasının önüne geçiyor ve onun engeli oluyor. Dolayısıyla onların gerçekten 150 yılın deneyleri olup olmadığını bile anlamak olanaksızlaşıyor, çünkü baştan bu tartışma sonraya atılıyor. Gündemden düşürülüyor. Örneğin ne Ahmet ne de Pınar, manifesto denen Programı, benim Programla çıkmama Programını eleştirdiğim ciddiyetle ele alıp eleştirmiş değiller. Ciddiye alarak okumamışlar bile. Pınar yüzeysel okuduğunu, Ahmet hiç okumadıklarını söylüyordu. Peki biz nasıl diyalog kurup neyi nasıl tartışacağımızı konuşacağız? Bu bize zerrece değer vermezlik değil mi? Biraz değer verilse, öyle hemen kestirilip atılmaz: “Programlı çıkmak yanlıştır tek sesliliğe yol açar” diye. “Bu insanlar da otuz kırk yıldır politika içindeler, bunlar da programlı çıktıklarına göre bunların da bir bildiği vardır” diye düşünülse bile davranışın böyle olmaması gerekir. Maalesef bizim hayat ve siyasi mücadele deneyimize karşı, bizleri uğraşıp ikna etmeye değer görmeme biçiminde arogant bir davranış söz konusu. Farkı şöyle anlatayım. Belki sizler için yepyeni bir şey gibi görünen dünkü yazımda eleştirdiğim varsayımlarınız ya da çıkardığınız dersler, benim için onlarca defa karşılaştığım yüzeysel ve harcıalem yargıların yeni bir versiyonu. Buna rağmen, üşenmiyorum, çünkü sizlere değer veriyorum, oturuyorum on sayfada bu dersler ve varsayımları ıcığına cıcığına ele alıp yanlışlığını, yüzeyselliğini göstermeye çalışıyorum. Ama bunun simetrik karşılığı en küçük ölçüde bile yok. Halbuki sizin görüşlerinizi etkilemek için gösterilen çabanın onda birini manifestonun içeriğinin yanlışlığını göstermek için çaba göstermiş olsanız, belki Manifesto’yu savunmak için bir dergi çıkarma gereğini bizzat siz söyleyeceksiniz. * Manifestoyla çıkmak yanlıştır denildiğinde, Manifesto tartışılmaz oluyor ve gündemden düşüyor. Yok Manifesto tartışılsa, bu sefer Manifestoyla çıkmanın yanlışlığı ilkesi fiilen çiğnenmiş oluyor. Yani ortada birbirinin varoluşunu reddeden iki yaklaşım var. Birinin var

111

olduğu yerde diğeri olmaz. Eğer Beşikçi Eleştirisi okunsaydı, bunun diktatörlük anlamı çok iyi görülebilirdi. Örneğin, modern burjuva toplumu, din bir inançtır der ve onu özele atar. Ama kendisinin bir inanç olmadığını düşünen bir din için bu bir diktatörlüktür. Ama dinin bir inanç olmadığını düşünen bir sistem de , dini inanç olarak ele alan sistem için bir diktatörlüktür. Biri varsa diğeri olamaz. Şimdi dergi konusunda iki yaklaşımın ilişkisi aynen böyle. Programın tartışılmasına girilmesi, fiilen programlı bir çıkışı yanlış bulan üzerinde bir diktatörlük gibi olur; ama program tartışmasını sonraya atan da, programı tartışmayı öne koymak isteyen üzerinde bir diktatörlük gibi olacaktır. Yani ayrılık noktası çok önemli değilmiş gibi görünmesine rağmen, dergi konusuna yaklaşımlar, birbirinin var oluşunu dışlamakta, birbiri üzerinde diktatörlük anlamına gelmektedir. Şu anki verili durumda böyle. Yani ortada son derece ciddi bir durum var. Bu uzlaşmazlığı çözmek için bir takım öneriler getirmeyi deneyeceğim. Birinci önerim şudur. Programlı bir derginin çıkmasının yanlışlığı gibi bir ilke koymaktan vaz geçilirse, programlı çıkma taktik bir sorun olarak anlaşılırsa şöyle bir yol izleyebiliriz. (Ki bunun mümkün olduğunu düşünüyorum. O ilke gibi formülasyonun öyle ince ve sistemli bir düşünüşten ziyade, bir çok yakınlıklar olduğu düşüncesiyle, fazla ince eleyip sık dokunmadan ifade edildiğini düşünüyorum. ) Manifesto ile çıkıp çıkmadan önce, Manifesto‘da ifade edilen programla ne kadar uyuştuğumuzu tartışırız. Böylece gerçekten ortak bir programımız olup olmadığını,varsa bu ortaklıkların ne ölçüde olduğunu tartışırız. Diyelim ki böyle bir tartışma sonunda ortak bir anlayışa ulaştık ve onu metne de döktük. Bundan sonra, bu anlayışı, bu programı bir bildirge, bir manifesto ile ifade ederek çıkmak mı, yoksa bunu açıkça ortaya koymadan, örneğin orta doğu için program ne olmalıdır çerçevesi bağlamında bir tartışma içinde bu manifestoyu savunmak daha etkili ve akıllıca olur tartışmasına geçeriz. Yani Pınar ve Ahmet, bir manifestoyla çıkıp çıkmamayı bir taktik sorun olarak koyarlarsa , öncelikle programı tartışabiliriz. Birinci yol bu. Ala bu yolda pek ala şu da olabilir. Tartışma içinde, çok farklı program anlayışları olduğunu görebiliriz. O takdirde de olanaklar tükenmez. O farklı anlayışlarla ne gibi noktalarda iş yapabileceğimizi tartışırız. İkinci Önerim şudur. Ama arkadaşlar diyebilirler ki, sizin bu öneriniz, bir dergi çıkmadan bizi fiilen bir program tartışmasına çekiyor, biz ise bunu şimdi değil bir dergide yapmak istiyoruz. O zaman iki farklı dergi konsepti var demektir. Bir programı olmayan bir program tartışması içinde program oluşturmayı hedef almış bir dergi; ve bir programı olan ve bu programı yayarak bir politik akım ve hareket yaratmayı hedefleyen bir dergi. 112

O zaman da iki farklı dergi çıkar. Ama bu, bu iki farklı dergide bir işbirliği ve güç birliği yapılmayacağı anlamına gelmez. Aksine, bu çıkmazdan çıkışın bir yolunu sunar. Yani Pek ala biz Manifesto temelinde dergi çıkaranlar olarak, örneğin nasıl şimdi Pınar’ın Ülkede Özgür Gündem’i canlandırma çabalarını destekliyor, elimizden geleni yapıyor ama bu arada dergi için de uğraşıyorsak aynı şekilde Pınar ve Ahmetlerin bir program tartışması yapmak isteyen dergilerin de destekleriz, ona da yazarız ve bu destek, hiç de öyle baştan savma ve yasak savma gibi bir destek olmaz, ama bunun yanı sıra kendi programımızı savunacağımız kendi konseptimize uygun dergimizi de çıkarırız. Ve Pınar, Ahmet ve arkadaşları da, bizim programımızı benimser veya benimsemezler ama, en azından bizlerin çıkardığı bir dergide bağımsız yazar olarak yazarlar. Kendi görüşlerini savunurlar. Böylece iş biriliği, ortak bir dergi çıkarmakla sınırlanmaz, çok daha geniş bir işbirliği olarak ele alınarak, uzlaşmaz duruma bir uzlaşma yolu bulunabilir. Kısaca Formüle edersek, biz Özgür Gündem ve Dergi Projelerinin başarısı için katkı sunarız, ama aynı zamanda kendi dergimizi de çıkarırız ve Pınar, Ahmet ve arkadaşları da bizim dergimize en azından yazar olarak katkıda bulunurlar. Ama aslında bunun daha ileri bir versiyonu da mümkündür ve daha iyi ve ideal bir çözümdür. Şöyle. Benim izlenimim odur ki, manifesto üzerine biraz ciddi olarak tartışılsa, Pınar ve Ahmet, onu benimsememek için bir neden bulamayacaklardır. Belki biçimsel bazı itirazlar yöneltip, düzeltmeler önereceklerdir ki, bunlar sorun değildir. Böyle bir durumda, iki dergiyi de ortaklaşa, ya da eğer istenmezsek, bizim projeyi ortaklaşa çıkarabiliriz, kendi projelerini istedikleri gibi çıkarırlar dışardan destek sunarız. Yani Pınar ve Ahmet (ve varsa başkaları), manifestoyla (düzeltilmiş biçimiyle diyelim) çıkacak derginin çıkaranları ve sorumluları arasında yer alırlar, dışardan bir yazar olarak değil. Ama bunun yanı sıra, bu gün kafalarında olan dergi gibi bir dergi de çıkarırlar, biz de bu dergiye isterlerse dışardan, ister ortaklaşa çıkarmada yardım ederiz. Böylece hem dergiler birbirini tamamlar; hem uzlaşmazlık çözülmüş ve zayıflık güçlüğe dönüştürülmüş olur, hem de hangi türde derginin (programlı mı programsız mı) daha doğru olduğunu sosyal pratikle sınamış oluruz. Aslında böyle bir biçim en ideali görünmektedir. Ahmet’in yazdıklarında, çıkarılacak derginin iki ayda bir ya da ayda bir olması; araştırmaya yönelik olduğundan, meşhur kalemlerden ziyade, genç yazarlara önem vermesi gibi noktalardan söz ediliyordu. Gerçekten de araştırmaya, tartışmaya yönelik bir derginin böyle olması daha iyidir. Böyle bir derginin bir politik hareket yaratmak gibi bir işlevi yoktur, onun işlevi programa ulaşmaktır denebilir. Dolayısıyla gerek yazarları gerek peryoduyla böyle olması akla uygundur.

113

Ama manifesto temelindeki dergi, politik bir programı savunmaya ve politik bir hareket ve mümkünse ilerde bir örgüt yaratmaya yöneliktir. Dolayısıyla en azından on beş günde bir ve mümkün olur olmaz haftada bir çıkmalıdır. Toplumun en geniş kesimlerine ulaşabilmek, entelektüel tartışma ortamına girebilmek, gündemi belirleyebilmek veya gündeme geçebilmek için, toplumun en iyi yazar, muhalif ve entelektüellerini sayfalarında toplamak gibi bir çaba içinde olması da normaldir. Doğrusu da budur. Ve bu iki dergi birbirine güç katar. Aslında bunların biri teorik biri politik bir dergidir. Birbirilerini tamamlarlar. Ve bizler ilkesel ayrılık gibi önümüzde duranı, fiili bir iş bölümü ve birbirini desteklemeyle aşabiliriz. Zayıflığı güce çevirebiliriz. Bence en ideal çözüm budur. Ortaklaşa iki dergi çıkarmamız. Eğer iş birliği içinde olmazsak, tek tek bu projeleri gerçekleştirebiliriz ama pek istendiği gibi olmayacaktır bunlar. Ama ben güçlerimizi birleştirdiğimiz takdirde, bu iki işi, hatta fazlasını yapabilecek bir güce erişeceğimizi, her iki projenin de son derece başarılı olarak gerçekleştirilebileceğini düşünüyorum. Bizlerin teorik birikimi, tartışma organına bir başka soluk verir. Bizler de bu gün unutulmuş bir Marksist mirasın aktarıcıları sayılırız. Eski mücadeleler ve yeni kuşaklar arasında bir bağlantı kayışı işlevi görebiliriz. Diğer yandan genç kuşakların o dergi sayfalarında yazacaklarından çok şey öğrenebiliriz. Buna karşılık, örneğin bir Pınar Seleğin bile, politik derginin çıkaranları arasında yer alması, yazarlara yollanacak davet mektuplarında isminin olması, Türkiye’nin en iyi, en tutarlı yazarlarını derginin yazarları arasına katmaya müthiş bir kolaylık verir; derginin adının duyulmasını, okunmasını muazzam etkiler. O zaman, gerçekten bir politik hareket yaratma olanağı doğacaktır. * Bence bu en ideal çözümdür. Eğer kabul edilirse, bu çözüme yönelik olarak, Pınar ve Ahmet’e ve diğer arkadaşlara, çalışmaları hızlandırmak için önereceğim şudur. Pınar manifestoyla ilgili olarak söyle yazıyordu: „ben manifestoya goz attim. okumadim diyemem ama ayrintili bir okuma da yapamadim. okudugum kadariyla cok onemli buldum. fakat tartismak istedigim cesitli noktalar var. ayrica gelistirilmesi, derinlestirilmesi gerekiyor. bir programin daha cok seyi icine almasi gerekiyor. Bu dediklerinden bazı eleştirileri olduğu ortaya çıkıyor. Bunları en kısa zamanda yazarsa, tartışırız içeriksel veya biçimsel değişiklikler yapabiliriz. (Ben şahsen dikkatli okuyup,eleştiri ve öneri yapmaya kalktığında ekleyecek pek bir şey bulamayacağını düşünüyorum. Sadece sonlarında baş bölümündeki akıcılık kayboluyor. Ortada tekrarlar var. Üslup düzeyinde düzeltmeler gerekiyor. Bunları inkar eden yok ama maalesef hiçbir zaman bu tartışma noktasına da gelemedik. Bunu sadece bir dip not olarak belirtiyorum. ) Keza bir başka uzlaşma noktası daha da düşünülebilir. Örneğin Pınar ve diğer arkadaşların da

114

benimsediği bir metin ortaya çıktı ama yine de derginin ilk sayısında manifestoyu, derginin adıyla değil, imzalarımızla yayınlayıp, böyle bir politik hedefi savunacağımızı ama bunları savunmayıp bunları savunanlarla bir arada bulunmaktan gocunmayanların da dergi sayfalarında yer alacağını söyleriz. Böylece, Pınar ve Ahmet’in ilke düzeyinde koyulduğunda yanlış ama taktik ve pedagojik ve de diplomatik olarak haklı yönleri olan kaygılarını, (ki böyle kaygılar bizde de vardı ama sorun hiçbir zaman bu noktaya gelemediği için ortaya koyup tartışamadık) da gidermiş oluruz. Böylece tek seslilik izlenimi korkuları da izale edilmiş olur. Keza, eğer sınırlayıcı olacaksa, hatta “Manifesto” sözcüğü ürkütücü ise, metne “Bildirge” de diyebiliriz. Zaten bu konuda daha önce Hüseyin öneride bulunmuş ve kimse de itiraz etmemişti. Aynı şekilde, diğer dergi için, (isterseniz ona tartışma dergisi ya da teorik dergi diyelim, çünkü daha çok öyle bir karakteri var. ) Pınar ve Ahmet veya ortaklaşa bir bildirge taslağı hazırlansın. Ona da tartışalım ve böylece onun da hazırlıklarına başlayalım. Tabii bütün bunları yaparken, acil olarak da Ülkede Özgür Gündem’de Pınar’ın konseptinin bütün engellemelere rağmen başarısı için, elimizden geleni ardımıza koymayalım. Benim önerilerim bunlar. Ben böyle bir işbirliği içinde, ayrılıkları iş bölümü; zayıflıkları güç haline getireceğimize ve gerçekten iyi işler yapabileceğimize inanıyorum. Selamlar ve sevgiler Demir 11 Kasım 2004 Perşembe 11. 11. 2004 – Salı - Hamburg Toplantısı Raporu Salı akşamı (09. 11. 2004) Hamburg Dergi Projesini Destekleme Girişimi olarak toplandık. Yer: Mahmut’un evi Toplantıya Sadık, Erkan, Demir, Mahmut, Ufuk ve Yavuz katıldı. Demir önce gelişmeler hakkında, özellikle Pınar ve Ahmet’le görüşmeler, ilişkilerin durumu, Kitap yayınının durumu hakkında bilgi verdi. Bundan sonra şimdiye kadar toplantıların hemen sadece dergi için para sağlama konusuyla sınırlı olduğu, daha geniş politik olarak düşünüp neler yapılacağı üzerine; öyle tartışmanın daha iyi olacağı konuşuldu ve genel kabul gördü. Daha önce düşünülen gece yapma gibi projelerle şimdilik hiç bir gelir sağlanamayacağı, dolayısıyla harcanan enerji ve emeğe deymeyeceğinde anlaşıldı. Politik olarak bir şeyler yaparak o bağlamda belki yeni katkılar sağlanabileceği, böyle şeyler üzerine düşünmek gereği konuşuldu. Bunu üzerine Hamburg’ta Ocak 10’u ile 24’ü veya Ocak Ortası ile Şubat sonu arasında,

115

örneğin “ABD’nin Büyük Ortadoğ Projesi’ne (BOP)karşı, halkların ve işçilerin projesi ne olmalıdır” gibi bir başlık altında bir sempozyum yapılabileceği. Bu vesileyle derginin bildirgesindeki görüşlerinin de böylece diğer görüşlerin yanında kendini ifade etme olanağı bulabileceği, ek olarak dergiye yazabilecek bazı yazarlarla direk bir ilişki kurulabileceği; bir tartışma ortamı yaratılabileceği konuşuldu ve genel bir kabul gördü. Böylece orada kitap falan satarak (örneğin bu arada Beşikçi Eleştirisi çıkarsa) ek bir gelir de elde edilebileceğinde anlaştık. Projeyi somutlama bağlamında, Pınar Selek’i konuşmacı olarak davet etmek konusu üzerinde durduk. Ve ilk olarak kendisine sorma kararı aldık. (Sorduk ama maalesef mısır Çarşısı davası dolayısıyla Yurt dışına çıkamadığını söyledi. ) sonra Haluk Gerger, Ragıp Zarakolu, Tanıl Bora, Nail Satılgan gibi isimler üzerinde durduk ve farklı görüşlerden konuşmacıların (örneğin İslamcılardan vs. ) çağrılması gereğinde de anlaştık. Yavuz arkadaş, en az bir konuşmacının yol masrafının karşılanacağının kesin, ikinci konuşmacının da büyük bir ihtimalle olabileceğini söyledi. (Bu vesileyle arkadaşlar önerecekleri isimler varsa seviniriz: biz burada Türkiye’nin ortamından çok uzağız. Belki bilmediğimiz ve bu konularda ilginç konuşmalar yapacak isimler vardır. ) Dergiye gelir olarak,Yavuz PDS’ten bir miktar yardım alabileceğimizi söyledi. Yine Yavuz, Modrow ve başka bazı PDS’lilerin (PDS Doğu Almanya’nın esi partisi. Şimdi muhalif sosyalist söylemli bir sosyal demokrat parti hüviyetinde. Şu an tek muhalefet partisi denebilir. İçinde elbette çoğunluk kendini Marksist olarak tanımlıyor. Modrow da DDR’in son başbakanı. ) dergide yazması sağlanabilirse belki daha fazla katkı olabileceğini söyledi. Farklı görüşler yer alacağından hiç bir sorun oluşturmadığı, elbette nların da yazabileceğinde anlaşıldı. Buna bağlı olarak, bir görüşme ayarlanması, Çağrı metninin Almanca’ya çevirisi gibi problemler üzerinde duruldu. Maalesef çevirecek kimse bulunamadı. Bağışları toplamak üzere bir banka hesabı açmaya karar verdik. Pınar ve Ahmet’in dile getirdikleri, tartışma için dergi çıksın, bir bildire olmasın görüşü rağbet görmedi. Bunun yıllardır denenmiş bir yol olduğu ve herkesin her zaman çok renklilikten bahsettiği sonunda hep aynı şeyler olduğu söylendi ve bildiriyle çıkması konusundaki hareket noktasının değiştirilmesi için bir neden olmadığını fikri genel kabul gördü. Dergi için düşünülen “Açılım” adında şimdi sosyal demokratların bir dergi çıkardığı ve başka bir isim düşünmek gerektiği konuşuldu. Bu bağlamda ilginç ve güzel öneriler geldi. Yavuz. Ermenice bir isim verelim. Diğer dillerde de karşılıklarını altına yazarız dedi. Savunduğumuz program, tüm dillerin eşitliği, ulusun tanımından dile, etniyi vs. dışlamak olduğundan, özellikle çok ezilmiş bir halkın ve dilin, hem de provakatif olacak bir dilin ve sözün araştırılması genel kabul gördü. Genel eğilim Ermenice bir isim. İsim düşünürken

116

bunu gözetmek ve şimdiden isim önerilerini iletmek iyi olur. Ülkede Özgür Gündem için Almanya’dan mektuplar tarzında yazı yazacak isim üzerinde duruldu. Yavuz. Yazabileceğini ama önce bir Pınar’a nasıl bir şey istediklerini sorması gerektiğini söyledi. Pınar’ın mail adresi kendisine verildi. Bir hafta sonra salı akşamı toplanmak üzere toplantıya son verildi. Demir 11 Kasım 2004 Perşembe 11. 11. 2004 - Ahmet ve Pınar’a Özel mektup Sevgili Pınar ve Ahmet, Tahmin ediyorum ki kırgınsınız. Çünkü çıt çıkmıyor. Bir duvar örülmüş gibi sanki. Pişmiş aşa su katar durumda gibi göründüğümü biliyorum. Ama tek anlatmak istediğim aşın henüz pişmediği, pişmesi için daha çok ısıtmak gerektiği idi. Ne var ki böyle anlaşılmayacağını da biliyorum. Büyük bir olasılıkla yazdıklarımı kendinize, kişiliğinize bir saldırı olarak aldınız. Ben de kendimle sürekli tartışıyorum, acaba yanlış mı yaptım, aklımdan geçenleri yazmasa mıydım diye. Uyumaya çalışıyorum uyuyamıyorum. Onun için şimdi oturdum bu mektubu size özel olarak, bir içten dertleşme mektubu olarak yazıyorum. Maalesef yüz yüze gelip konuşma olanağımız yok. Bu nedenle başvurabileceğim başka bir araç ta yok. * Öncelikle şunu iyi bilmenizi ve davranışımı kendi mantığı içinde değerlendirmenizi dilerim. Benim mantığım açısından, karşımdakinin iyi niyeti, inancı veridir. Yani o eleştiriler kimsenin inancı veya iyi niyetini sorgulamamakta ve tartışmamaktadır. Eleştirilen düşünce ve davranışlar verili durumda sizim davranışlarınız olabilir. Ama onlar sizden bağımsız, kişiliğiniz ve inançlarınızdan, samimiyetinizden soyutlanmış olarak, sadece belli düşünce ve davranışlar oldukları için eleştirilmektedir. Aksine, eğer sizlerin inancına, iyi niyetine, samimiyetine dair en küçük bir kuşkum olsa, öyle bir eleştiri yazmazdım. Size ters gelebilir ama, ben yakınlarıma, dostlarıma, sevdiklerime karşı gaddar, düşmanlarıma, yakın ve dost görmediklerime karşı daha anlayışlı ve toleranslı olurum. En çok da kendime karşı gaddarımdır. Bu Türkiye’de pek alışılmış bir stil değildir. İnsanlar sevdiklerinin ve dostlarının hataları karşısında daha anlayışlı, karşı ve düşman olduklarına karşı çok daha acımasızdırlar. Böyle

117

bir kültür ortamı içinde, bunun tam tersi davranış kotlarının nasıl yanlış anlaşılacağını ve ters tepkilere yol açacağını bilirim. Ama hayat tecrübem bana şunu da göstermiştir. Başlangıçta yanlış anlamaya bağlı kırılmalar, üzülmeler olsa da uzun vadede bunlar giderildiğinde, çok daha sağlam dostluk ve ilişkiler gelişir. Şarklı insanlar, yani binlerce yıllık sınıflı toplumların, medeniyetlerin çürüttüğü insanlar, hep ayrılıkların, sorunların üzerini örterler. Sonra bunlar birikir birikir ve öylesine patlar ki, her türlü uygar ilişkinin asgari koşulu bile yok olur. Bu eleştirilerimi, sorunları böyle ifade etmemi, böyle pişmiş aşa su katar durumda olmamı, bir süre sonra daha iyi anlayacağınızı, o zaman şimdi böyle yapmamın gerçek ve sağlam bir dostluğun ve işbirliğinin temelini attığını göreceğinize inanıyorum. Düşünün şöyle bir. Yazdıklarımın hepsi, sizin yazdıklarınızı okuduğumda aklımdan geçenlerdi. Diyelim ki bunları yazmadım. Kafamdan geçenleri bastırdım. İfade etmedim. Siz de bunları bilmediğiniz için, düşündüklerim hakkında yanlış kanılar beslemeye devam edecektiniz. Bu doğru bir davranış olur muydu? Aksine ilişkiler daha baştan zehirlenir, ama bu zehir belki ilk bakışta görülmez, derinden derine birikimini yapar sonda da patlardı ve her şeyi öldürürdü. Yani bana kafamdan geçenleri söylediğim için kızmamanız gerekir. Ama diyebilirsiniz ki, niye bunlar kafandan geçiyor? Ama geçiyor ne yapayım ki. Benim hayat deneylerim de hep bana güzel sözlerden kuşkulanmayı öğretmiş. Sadece hayat deneylerim de değil, bilip öğrendiğim kadarıyla sosyal mücadelelerin deneyleri de. Sizler nasıl kendi hayat deneylerinizden, örneğin programsız bir derginin ancak çok sesliliğe yol açabileceği sonucunu çıkarmışsanız benimki de tersini çıkarmış. Ne yapayım. Yapabileceğimiz tek şey bu sonuçları eleştirel bir gözle ele almak, tartışmak olabilir. Ama benim yaptığım da tamı tamına bu değil mi? Bunun karşısında, hayır Demir yanılıyorsun, zikrettiğin tecrübeler de, başka tecrübeler de; şu şu nedenle aksini kanıtlamaktadır denebilir. Ama bu denmiyor. Ama bunun denmemesi beni ne kadar yaralıyor biliyor musunuz. İkna edilmeye ve eleştirilmeye bile değer bulunmamak ne kadar yaralayıcıdır bilir misiniz. , benim sizleri eleştirmek ve ikna etmek için gösterdiğim çabanın onda birini beni ikna etmek için göstermiyor kimse. Bu yönde hiçbir çabanız olmadı. Sadece görüşlerinizi bildirdiniz o kadar. Lütfen bana deyin ki, Demir arkadaş, sen şu olgulardan şu sonucu çıkarıyorsun ama şurada şu yanlışı yapıyorsun. Hiç böyle bir şey söylediniz mi şu ana kadar? Çıt çıkmıyor. Emin olun küfretseniz, hakaret etseniz daha çok sevinir kendimi daha insan yerine koyulmuş hissederim. Eleştirilmenin ne kadar değerli bir şey olduğunu bir bilseniz. Benim hayatım boyunca en eksikliğini hissettiğim şey, dil getirdiğim görüşlerin hiçbir zaman eleştirilmesidir, esas derdim onların hep yok sayılması olmuştur.

118

Bir de bu açıdan bakın lütfen. En iyi dostluklar, başlangıçta en sert tartışma ve kavgaların sonunda oluşur. Çünkü bu tartışma ve kavgalar kişilikler üzerine değil, anlayışlar, fikirler üzerine olunca, bir süre sonra gerçek bir güvenin temelleri oluşur. En azından bende, sizlerin iyi niyeti, inançları ve samimiyeti hakkında en küçük bir kuşku olmadığından, eleştirim bütünüyle anlayışlara. Fikirlere, prensiplere yönelik olduğundan temel koşulun olduğunu ve bir süre sonra gerçek ve sağlam bir dostluğun gelişeceğini düşünüyorum. * Belirtmek istediğim bir nokta daha var. Ben bu eleştirileri kendi adıma yazdım ve sizlerle birlikte dergi projesini destekeyenlere ilettim. Bu projede ben, diğer kişilerden biriyim. Diğerlerini önemli bir kısmını zaten Pınar’a illettim gazete yazıları bağlamında, kimler olduğu biliniyor. Yani bunlar sadece benim görüşlerimdir. Ben bu görüşlere sizi ve diğer dergi destekleyicilerini kazanmaya çalışıyorum. Ve bunun açıkça olması için, şöyle bir yol izlemedim. Yani önce dergi projesindekilerle tartışıp sonra çıkacak sonuca göre size bildirme gibi bir yola girmedim. Sizlerin görüşlerinizi tüm dergi projesindekilere doğrudan aktarıp onları kendi yaklaşımınıza kazanmanın yolunu açtım. Ama muhtemele siz benim yazdıklarımı Dergi projesindekilerin görüşü gibi algılıyorsunuzdur. Böyle bir durum yok. Ve emin olun, dergi projesinde bulunan insanlar da böyle benim dediklerimi kabul eden insanlar değiller. Yani yapmanız gereken, yazarak dergi projesindeki diğer insanları kendi yaklaşımınıza kazanmak olmalıdır. Ama dikkat edin bunu bile yapmıyorsunuz. Benim dediklerimi sanki dergi projesindekilerin görüşü gibi algılıyorsunuz. Bu zımnen o insanlarda, onların kendi görüşleri olmadığı, ben ne dersem onun geçerli olduğu gibi bir düşünceye yol açmaz mı? Bunu ihmal etmeyin, size yönelttiğim eleştirilerdeki görüşlerimin yanlışlığını düşünüyorsanız, dergi projesindeki diğer insanlara göstermeye çalışın ve onları kendi önerdiğiniz biçime kazanmaya çalışın. Belki dergi projesindekiler çoğu sizin dediğinize doğru bulup onda yer alır. Niye bunu denemiyorsunuz veya şimdiye kadar denemediniz? * Bilmiyorum kaş yapayım derken şimdi göz mü çıkarıyorum. Bu akşam görüşme vardı. Neler konuştunuz? Nasıl oldu? Bilmiyorum ve çok merak ediyorum. Ama tekrar şunu söyleyeyim. Pratik işbirliği her zaman geçerlidir. Gerek günlük gazetede, gerek eğer ayrı, düşündüğünüz gibi bir dergi çıkarmak isterseniz, ister içenden, ister dışardan, ve hiçbir karşılık beklemeden, her türlü desteği vermeye hazır olduğumu unutmamanızı dilerim.

119

Sevgilerimle Demir 11 Kasım 2004 Perşembe 12. 11. 2004 – Pınar’a Gazetenin İnternet Sayfası Hakkında Öneri Merhaba Degerli Pinar, Iki gun boyunca dergi ile ilgili yazmak zorunda kaldigimdan gazete ile ilgili olarak bir sey yapamadim. Ama bu arada daha neler yapilabilir diye arastirmadim da degil. Gazetenin internet nushasinin aylardir yapilamiyor olmasi gercekten akil alir gibi degil. Aklima bunun kasitli bir ihmal vey engelleme olabilecegi bile gelmiyor degil. Cunku buralarda oyle seyler oluyor. Kurt ozgurluk hareketi icindeki sinif mucadelesi cogu kez boyle bicimlerde yuruyor. Cunku ortadaki son derece basit, kucuk bir emekle ve masrafla cozulecek bir sorun. Bu gun en iyi serverde bol alanli ve buyuk trafik boyutlu bir internet sitesi kiralamak bile 50 Euro'ya yapilabilir. Bu arada acaba Ulkede Ozur Gundem isimleri internette kapilmis mi diye kontrol ettim. www. ulkedeozgurgundem. org / com / net isimleri serbet degil. Simdiki durumda var olan serverle problem oldugu, ondan dolayi sayfa olmadigi soylendigine gore, var olan serverle bu isimleri yeniden serbest biraktirip veya problemin giderilmesini beklemek cok zaman kaybina yol acar. Zaten bunlar simdiye kadar yapilmadigi veya yapilamadigina gore bundan sonra yapilabilecegini dusunmek icin bir neden de yok. Bunun uzerine soyle bir cozum dusundum. Gazetenin adini aralarina tire cekilmis olarak kontrol ettim serbest mi diye? yani www. ulkede-ozgur-gundem. org / net / com olarak. Hayretle bunlarin hepsinin serbest oldugunu gordum. aslinda her hangi bir sayfa alirken, boyle farkli kombinasyonlarin hepsini kapatmak gerekir ki baskalari alip onu kullanmasinlar. Bunlarin serbest birakilmis olmasi (bana kalirsa tireli bicim daha da kullanislidir, yani daha iyisi serbest birakilmistir) bile ciddi bir ihmal kanimca. Boylece ortaya soyle bir olanak cikti. Ben burada arkadaslarla da konusmus. Gazetenin maddi durumunun cok kotu oldugunu ve en azindan internet sayfasinin masrafini bizlerin karsilayabilecegini, bunun bizler icin cok bir yuk olmayacagini soylemis arkadaslar da sorun degil demisti. (dort bes kisi ayda onar euro verse her turlu ihtiyaci karsilayacak bir site yeri kiralanabilir. ) Yani ben istesem su an on dakikada bu uc adresi (www. ulkede-ozgur-gundem. org / net / com) kiralayabilir, hesabi benim adresime yollamalarini isteyebilirim ve bir kac saat icinde server problemi bu isimlerle cozulmus olabilir. Biz buradan onun masraflarini karsilariz. Simdi derhal boyle yapip ilgili verileri size iletebilirim. Sizin orada bu internet sayfasini yapan arkadasiniz gerekli sayfa bicimini servere yukler ve en gec yarina internet sayfasi da

120

yayina baslayabilir. Eger bu isleri yapan bir arkadas orada varsa tabii. Belki bu isleri yapacak bir arkadasiniz da olmayabilecegini dusunerek burada Cem'e sormustum. O biraz bu islerden anliyordu. Dogrusu zamani yok. Ama hic bir olanak yoksa yardim ederim diyor. Hasili durum bu. Yani su an internet sayfasi sorunu kolaylikla hallolabilir. Ben hemen domainleri kapatirim. Size derhal e-mail ile gerekli bilgileri iletirim. Gazeteye maddi bir kulfet olmaz. Biz buradan masrafini oderiz. Sizde eleman varsa, (ki gazetenin boyle bir elemani oldugunu saniyorum,) sayfayi doldurur. Ozgur Politika ve diger sitelere sayfanin su adreste acildigi soylenir. Cesitli yollarla yeni adres duyurulur. Arama motorlarina kaydettilir vs. . Ama orada bu islere bakacak eleman yoksa. Biz buradaki arkadaslarla bunu yapmanin yollarini bulabiliriz belki. En azindan en bilgisiz insanin bile gazeteninn icerigini yukleyebilecegi sekilde bir sayfa hazirlayabiliriz. (Bu php denen teknikle mumkun) Ama bunun icin gazetenin semasini falan bilmek gerekir. Bu konda bilgi verilmeli. Ve hazirlanmasi Cem'in zamansizligi nedeniyle epey zaman alir. Bu sayfa bir kere sablon olarak hazirlaninca. gazetede bi islerden anlamayan biri bile kolayca her gun yazilari yukleyebilir. Ozetle olanaklar ve durum boyle.

Haberinizi bekliyorum Selam ve Saygilar Demir Kücükaydın 13. 11. 2004 – Ahmet’in Mektubu Merhaba, Son yazdığın mektuplarına,eleştirilerine cevap yazmamış olmak,salt kırgınlıktan değil,bunlara derli toplu bir cevap yazma istememizden kaynaklanıyor. Kısa sürede yazacağımı düşünüyorum. Hassasiyet ve yaklaşımlarını anlamaya çalışarak,farklılıklardan öte ortak yanları öne çıkarmanın halen de geçerli yaklaşımımız olduğunu, belirtmekle birlikte, yanlış bulduğumuz ve haketmediğimizi düşündüğümüz kimi eleştirilerine elbette cevap vermek gerekecek. Üstelik yazdığın o kadar şeye 2-3 gün içinde cevap yetiştirmenin zorluğunu da anlayışla karşılaman gerek. Selamlar. Ahmet 13. 11. 2004 – Ahmet’e Cevap Merhaba Ahmet,

121

Kirginligi ve soguklugu uslubuna yansisa da cevabin icin cok tesekkur ederim. Cevabin benim icin cok ferahlatici oldu. Iki gundur uzuntu ve sikintidan uyuyamiyordum. Emin olun ayni sekilde ben de ortak is yapma olanaklarini ele almayi esas olarak goruyorum. Butun pratigimin bu yonde oldugundan umarim kusku duymuyorsunuzdur. Ama iste tam da bu nedenle, birinci mektupta ayri gorunen noktalara vurgu yapmam ve cubugu ote tarafa bukmem gerektigini dusundum. Birincinin ardindan yazdigim ikinci mektupta ise vurgum tam tersine, tam da ortak calisma olanaklari uzerine onerilerde yogunlasmisti. Ama muhtemelen birinci mektubun yarattigi olumsuz hava bunlarin uzerini ortmus olabilir. Senden ve Pinar'dan bir dilegim var. O yaptigim elestirileri, kendinizin elestirisi olarak degil de, bambaska biri tarafindan soylenmis goruslerin elestirisi gibi okuyun ve tartismanin disindan birisi gibi, soyut saf haliyle gorusler olarak; farkli iki gorusun tartismasi gibi okuyarak degerlendirin. O zaman aslinda onlarin size karsi hic bir yaninin olmadigini, butunuyle toplumsal mucadelenin dersleri uzerine bir tartisma oldugunu goreceksiniz. Talihsizlik sizin ifade ettiginiz goruslerin elestirisi biciminde ifade edilmesindedir. Ben onlar sizin gorusleriniz oldugu icin degil, sizden bagimsiz olarak gorus olarak degelendirdim ve oyle elestirdim. Onlar sadece siz ifade ettiginiz icin sizin elestiriniz gibi gorunmekte. Lutfen bunu anlayin. Bu ikisi cok farkli seylerdir. Acin ornegin ODP uzerine Yazilarimi, acin Kurucesme Sureciyle ilgili olarak yazdigim Birlik mi Rekompozisyon mu gibi kitaplarimi. Ayni gorusleri orada da elestirdigimi gorursunuz. Yani onlar bile bunun sizlerle ilgili olmadigini gosterir. Eger Besikci Elestirisi'ni tesadufen okudunuz ise, Besikci'yi farkli soyutlama duzeylerinde de boyle elestirdigim ama elestirdigimin Besikci degil, onun da ifade ettigi fikirler oldugunu gorursunuz. Kendisine saygim sevgim buyuktur insan olarak. Tam da boyle oldugu icin oyle elestirmekteyimdir. Bir de olayin farkli politik kulturlerle ilgili yanini unutmayin. Ben altmislarin insanlarin birbirleriyle en sert bicimde tartisip birbirlerinin goruslerini en acimasiz bicimde elestirip sonra beraberce oturup yemek yedikleri, beraberce mucadele ettikleri bir gelenekten geliyorum. Bunun aliskanliklari bende cok gucludur. Bu Klasik Marksist gelenek bu gun unutulmustur ve politik iliskilerde pek gorulmemektedir. Gocmenler her zaman biraz yasayan fosillerdir. Beni de yasayan bir fosil olarak gorun. O zaman belki stilime karsi daha anlayisli olabilirsiniz. Ve insan anladigina kizamaz. Eger kaba davrandigimi, haksiz davrandigimi, sizin kisiliginize karsi bir davranis icinde bulundugumu dusunuyorsaniz lutfen bunu soyleyin. Ozur dilemekten cekinmem. Kesinlikle boyle bir imam ya da amacim yoktur. Eger istemeden boyle bir sey yaptigim gosterilirse de ozur dilemeyi bilirim. Elbette onca seye iki uc gun icinde cevap vermek zaman alir. Benim uzuntum hic bir sey duyamamaktandi. Simdi duydum cok sevincliyim. 122

Deniz'den biraz da olsa, simdi senin de mektubunda belirttigin gibi, birlikte is yapmayi reddetmediginizi duymustum. Bunu senin de belirtmis olman beni cok ferahlatti. Sevgili Ahmet ve Pinar. Kizmanizi anliyorum. Ama iste boyle boyle birbirimizi taniyacagiz. Belki biraz birbirimizin kafasini gozunu yaracagiz. Benim bakis acimdan da elestirilmeye bile deger gorulmemek cok yaralayiciydi. Savundugum gorusleri, benim sizi elestirdigimden on kat daha agir elestirseydiniz emin olun daha az yaralanirdim. Elbette siz de boyle yaptiginizin farkinda degildiniz. Eger birbirimizin iyi niyetinden kuskulanmiyorsak ve ortak politik amaclarimiz varsa bunlar asilir. Ve bunlarin, tipki hastaliktan korunmak icin asi olmak, bagisiklik kazanmak gibi oldugunu da dusunup, olumlu yanlarini da gorebiliriz. Ahmet, sen bir yandan, benim elestirimi hazirlarken, onunla paralel olarak, hep birlikte somut isbirligi onerileri uzerine yazisamaz miyiz? Cunku onceliklerin farkliligi ve bunlarin birbiriyle uyusmadigi veri olarak ortaya cikti. Boyle olunca artik, birinci mektuptaki tartismanin anlami yok. Artik yapilmasi gereken bir prensip tartismasi degil, somut isbirligi olanaklari, pratik taktik sorunlardir. Ben ikinci mektupta bazi oneriler yapmistim. Iki dergi cikaralim boylece farkli yaklasimlari bir isolumu ve is birligine cevirebiliriz diyordum cesitli versiyonlariyla. Deniz'le zor ve kisitli konusmamizdan anladigim kadariyla bunun gibi bir noktalarda anlasilmis galiba. Bunlari isterseniz biraz daha ayrintili somutlayalim mi? Ya da en azindan bunun somut bicimleri uzerine bir beyin jimnastigi. Zaten ikinci mektup biraz boyleydi. Ne dersiniz? Selam ve sevgiler 14. 11. 2004 – Polemik Yapmak Degerli Pinar ve Ahmet, Bu yaziyi icinden geldigim politik kulturu biraz olsun anlatabilmek icin. Ve birbirimizi daha iyi anlayabilmemize belki bir yarari olabilir diye yazdim. Tabii bu sorunun bu gunku politik olusum ve girisimlerle bagi iliskisine de sonuna dogru kisaca deginmeye calistim. Selam ve sevgiler demir Polemik Yapmak Ya da Unutulmuş Bir Politik Kültürün İzlerinin Ardında

Sosyalizmin, yani eşitlikçi ve dayanışmacı bir toplum idealinin insanlığın ufkundan kayboluşu, sadece onun siyasi ve toplumsal bir proje olarak kaybolması anlamına gelmemektedir; bu, o projeyi yaratan siyasi kültürün yok oluşuna da denk düşmektedir. Bu yok oluşu, onun somut bir görünümünde izlemek ilginç olabilir. Şimdilerde her hangi bir tartışmada hemen şöyle sözler işitildiğini görüyoruz: “Lütfen polemik yapmayalım”; “Tartışma kültürümüz yok, hemen polemiğe çeviriyoruz tartışmayı”;

123

“Arkadaşlar lütfen polemiklerden kaçınalım. ” Bu sözlerde ifadesini bulan ve hiç kimsenin yanlışlığını bile aklına getirmediği nasıl bir politik kültürdür? Bu kültür ile sosyalizm ideali bir arada bulunabilir mi? Yukarıda bir kaç örneği aktarılan cümlelerde “polemik” sözcüğü, o yaratıcı, diyalektik, fikirler mücadelesi; karşı tarafın argümanlarını, çıkarsamalarını; olgulara ilişkin aktarımlarını; mantık yanlışlarını didik didik ederek doğruyu bulmanın bir metodu anlamına gelmekten çıkmış, adeta dedikodu, kişisellik gibi bir anlam kazanmış bulmaktadır. Bu anlam kaymasının nesnel tarihsel anlamına geçmeden önce bu tür sözlerin içeriksel yanlışlığını görelim. Bu “polemik yapmayalım” diyenlerin bilmediği veya unuttuğu çok basit bir olgu vardır. Marksizm’in bütün eserleri polemik eserlerdir. Denebilir ki, Marksizm polemik formu içinde doğmuş; polemik formu içinde gelişmiştir. Ve polemiklerin yok oluşuyla da Marksizm’in gelişimi durmuş ve çürüme başlamıştır. Polemikleri ortadan kaldırdığınızda geride Marksizm diye bir şey kalmaz, Kutsal Aile’den Alman İdeolojisi’ne Tarihsel Maddecilik ya da namı diğer Marksizm; polemikler içinde gözlerini dünyaya açmıştır. Felsefenin Sefaleti’nden, Anti Duhring’e, Marksizm’in hemen hemen bütün klasikleri birer polemiktir. Das Kapital bile, dip notlarında ve Artı Değer Teorileri’nde kendinden önceki bütün burjuva ekonomi politiğine karşı bir polemiği sürdürür. Lenin, Rosa Luxemburg ve çağdaşları da farklı değildir. Polemik, bir benzeri bir daha dünya tarihine gelmemiş Rus ve Doğu Avrupa devrimcileri kuşağının başlıca siyasi ve ideolojik mücadele biçimidir. Lenin’in bütün eserleri kelimenin en doğrudan anlamında polemiktirler. Bu Marksizm’in yükseliş çağının devrimcileri için, polemikler, yokluğu bile düşünülemeyecek ve yok olmadığı sürece de varlığı akla bile gelmeyecek, tıpkı hava gibi su gibi, siyasi ve ideolojik mücadelenin olmazsa olmaz koşullarıdırlar. Ama nasıl bazı bakteriler için oksijen ve temiz hava öldürücü bir etki yaparsa, bu günün dünyasının sosyalistleri için polemik içinde soluk alınamayacak bir ortam gibi görülür. O zamanın Marksistleri, sosyalistlerinin tartışmalarında, karşıdakinin iyi niyetinden, inancından kimsenin kuşkusu olmazdı. En ağır kişisel hakaret gibi görünen (Oportunist; Revizyonist, Batak) sıfatlar bile, hiç bir kişisel anlam taşımaz, bütünüyle o kişilerin görüşlerine ilişkin siyasi ve ideolojik bir anlama sahip olurlardı. Söyleyen de anlayan da bunu böyle anlardı. O nedenle kişisel düzeyde bir küsmece darılmaca olmazdı. Siyasi olarak bir tartışmada, fikirlerini tutkuyla savunmuş insanlar, bu tartışmaların ateşi içinde birbirlerinin savundukları çizgiler ve fikirler için en ağır ve provakatif ifadeleri kullanmış insanlar, aynı zamanda aynı örgütün saflarında burjuvaziye ve gericiliğe karşı savaşırlar, insan olarak birbirlerine saygıda zerrece kusur etmezler; dostlukları sürer giderdi. Artık yedi kat toprağın altına gömülmüş ve unutulmuş bu politik kültürün izlerini Lenin’de sürelim.

124

Bilinir, Lenin’in “Bir Adım İleri İki Adım Geri” eseri, Rus Sosyal demokrat İşçi Partisi’nin meşhur İkinci Kongre’sini analiz eder ve bunu kelimenin gerçek anlamıyla polemikler biçiminde yapar. İşte bu eserinin dip notlarından birinde Lenin şöyle yazmaktadır, en ağır gibi görünen sıfatların kişisel değil, siyasi bir anlamları olduğu üzerine. Batak sözünü kastederek: “Bugün partimizde bu sözü işitince dehşete kapılan ve yoldaşça olmayan tartışma yöntemleri kullanılıyor feryadını basan kişiler var. Resmiyet anlayışının yanlış anlaşılmasından ileri gelen garip bir duyarlılık!. . Bir iç savaşımla karşı karşıya bulunan, hemen hemen hiç bir siyasal parti yoktur ki, o partide, kararsız öğeler, çekişen taraflar arasında bir o yana, bir bu yana yalpalayan öğeler bu sözlerle nitelenmemiş olsun. İç savaşımlarını gerçekten belli sınırlar içinde tutmayı bilen Almanlar bile versumpft [batağa gömülmüş -ç. ] sözcüğünden gocunmamışlar, dehşete kapılmamışlar ve gülünç, resmi bir erdemlilik oyunu oynamamışlardır. ” (http://www. kurtuluscephesi. com/lenin/biradim. html ) Lenin’in dip notundan da anlaşıldığı gibi, Rusya’nın doğulu ve köylü yapısı, Rus devrimcilerinin politik kültüründe de etkisini gösteriyormuş ki, Lenin, şimdi bizim burada ele aldığımız soruna, bu dip notta o zamanın Rusya’sında değiniyor. Ama o zaman ile bu zaman arasındaki temel fark; Rus devrimcilerinin ortamında, Lenin’in bir dip notla dikkati çekmekle yetindiği politik kültür istisnai bir karakter taşırken, bu günün dünyasında, tam tersine, Lenin’lerin Kültürü, istisna bile değil, unutulmuş ve yok olmuş, toprağın altından, derinliklerinden arkeolojik kazılarla çıkarılması gereken bir politik kültürdür. Lenin başka bir dip notta, bu iki farklı kültürün nasıl iki ayrı dünya iki ayrı dil olduğunu çok daha çarpıcı bir örnek ve sözlerle şöyle ifade ediyor: “(…). "Kongremizdeki hava ne kadar da bunaltıcı" diye yakınıyordu o yoldaş. "Bu kırıcı savaş, bu herkesin birbirine karşı giriştiği kışkırtma, bu birbirini ısıran tartışma, bu yoldaşça olmayan davranış!. . " Ben bu sözlere "kongremiz çok görkemli" karşılığını verdim. "Özgür ve açık bir savaşım. Fikirler ifade edildi. Görüş farklılıkları ortaya kondu. Gruplar biçimlendi. Eller kaldırıldı. Bir karar alındı. Bir aşama geçildi. İleri! Benim için aslolan budur! Bu, yaşam demektir! Bu, sizin, sorun çözümlendiği için değil, ancak yoruldukları için susan aydınlarırıızın sonu gelmez, usandırıcı laf gevelemelerine benzemez. . . " "Merkez"ci yoldaş bana şaşkınlık içinde baktı ve omuzlarını silkti. İki ayrı dil konuşuyorduk. ” ( http://www. kurtuluscephesi. com/lenin/biradim. html ) Ama bu politik kültür, Rus devriminin tecrit olması, bürokrasinin ve köylülüğün politik kültürünün politika ve program gibi sosyalist politik kültüre de egemen olması; devrim bulutlarının giderek köylü ve doğu ülkelerine doğru kaymasıyla birlikte bunun giderek bütün dünyaya yayılması ve yeni kuşakların da artık bunu sosyalist politik kültürün ayrılmaz ve organik bir parçası gibi görmesiyle giderek unutulmuştur.

125

Bu kültür sadece, burjuva kültüründen gelen; henüz eski kültür unutulmadığı zamanlarda onu tanımış ve sürdürmüş kuşaklar aracılığıyla, zayıf bir damar olarak bile olsa, bir dip akıntısı olarak bile olsa derinden derine varlığını sürdürmüş ve 68’in kuşaklarına bir şekilde kendisini aktarmıştı. Bunu Türkiye örneğinde görelim. 1960’ların Türkiye’sinde, Yön ve TİP çevreleri, eski kuşak komünistlere karşı bir küçümseme ve horgörü tavrı içindedirler. Bu bağlamda, “Eski Tüfekler”in özellikle 1930’lardaki polemiklerini şimdinin polemik anlayışına benzer bir anlayışla hor görmeleri karşısında Kıvılcımlı, 1967’de Sosyalist gazetesinde o eski geleneği savunur ve onun unutulan yanına dikkati çeker: “TİP ve YÖN gibi yeni güçler yanında ESKİ Sosyalistlerin «Kaç Tümeni var?» demeyelim. Eski adsız birikimin mirasyediliğine düşeriz. Fincancı katırlarını ürkütme bahanesi de çağını yitirdi. Nitekim şimdi başka bahane uyduruluyor: Eskilerin kırgınlıkları ile yeni kuşakların kulak tozları, hatta ödleri patlatılmak isteniyor. Aşağısı sakal, yukarısı bıyık diye tükürülmediğinden cüretlenilmesin. Hikmet Kıvılcımlı: Nazım Hikmet'e ve Kerim Sadi'ye ağır saldırmış. . . Kerim Sadi: Hikmet'e ve Nazım'a verip veriştirmedik şey bırakmamış. . Nazım, daha «şairane» sözü gümüş sayıp, davranış altınlarıyla onlara taş çıkartmış. . Bu, madalyanın bilinen bir yüzüdür. Kimsenin bilmediği, bilenlerinse, yeni kuşaklardan sakladıkları madalyanın inanılmaz öbür yüzü vardır: O «üç silahşörler» Eski Sosyalist, birbirlerinin yaraladıkları ölçüde sevmeyi öğrenmişlerdir. Teoride ve pratikte birbirlerinin yanlışlarını yalın kılınç delik deşik etmekte gözlerini kırpmıyan bu üç insan, ilk buluşmalarında, çocuksu şen kahkahalarla kucaklaşmaktan bir gün geri kalmamışlardır. Özellikle Eski Sosyalistler bu bakımdan, Yeni Sosyalistler arası bağlılıklarda maya rolünü oynayabilirler. Yeni kuşaklara, kişisel deve kinleri ve sülâle kan dâvaları yerine bu eski sosyalist kardeşlik mayası aktarılabilir” Kıvılcımlı gibi eski komünistler bizlere bu unutulmuş politik kültürü hem davranışlarıyla, hem de yazılarıyla bir çok kere aktarmaya çalıştılar. Bu bağlamda, bir başka örnek. “İşveren Sosyalizmi İşçi Sosyalizmi” başlıklı makalesini şu satırlarla bitirir: “Savaş denildi mi, sırf çelebice sözcükler kendiliğinden suya düşer. Güraş için birinci şart elense etmektir. Güreş yenmek için yapılır. Elense edenler, birbirlerinin sırtlarını yere getirmeyeceklerse, ne zahmet ederler? Danışıklı dövüşün en kalp akça sayıldığı yer sosyal savaş alanıdır. Sosyal ve politik dövüş, horoz dövüşü değildir. Sırtı yere getirmek, karşılıklı ACI GÜÇ kullanmaya dayanır. Yalnız kabadayılıkta değil, politikada dahi, yenmek yenilmek olağan şeydir. Görünüşte güreşenler kişilerdir. Gerçekte kişilerin yenişleri, her zaman, her yerde: prensiplerin, düşüncelerin, metotların, davranışların yenilip yenişleri olur ve hep öyle olmalıdır. İnsan, kuralına uygun kavgadan, hele birbirinden korkmamalı, ölse hiç kaçmamalıdır. Korku hiçbir “sadre şifa” vermez. Kaçış: kimseyi kurtarmaz. Tarihte nice uluslar: en kanlı boğazlaşmalar sonucu kaynaşıp derleşmişlerdir. Modern milletlerin hepsi o kaynaşmalardan

126

doğmuşlardır. Modern sosyal ve politik savaş, neden başka türlü olsun? Topluluklar için doğru olan bu kural, kişiler için de doğrudur. Hele savaş, sosyalizm gibi modern çağın en kaçınılmaz ortak prensipli eğilimler arasında olursa, büsbütün verimlileşir. Karşılaşılan her tez, antiteziyle anlam kazanır. Çarpışma ne denli yaman olursa, SENTEZ o denli güçlü olur. Başka türlüsü: Tezsiz, antitezsiz karşılaşmalardan doğacak SENTEZ, kuruntu ötesinde ne görülmüş, ne işitilmiştir. “Ülkü ve Prensip savaşında, kimsenin kaşına, gözüne bakılamaz. Alınmaca darılmaca yoktur ve olmamalıdır. En çok düşkün olunulan “KİŞİLİKLİLİK” ve kişi olgunluğu yalnız kıyasıya savaşılarak edinilir ve geliştirilir. ” 1960’ların devrimcileri, hem genellikle şehirli ve modern tabakalardan geldikleri; okullarda kısmen de olsa burjuva kültürünün eğitimini aldıkları; öte yandan hem modern İşçi sınıfının hareketinin yükseliş dönemiyle birlikte bir radikalleşme ve politikleşme yaşadıkları; hem de dünyadaki 68’lerin otantik Marksizm’e dönen rüzgarlarından esinlendikleri için, hem Kıvılcımlı gibilerin aktarmaya çalıştıkları hem de büyük bir açlıkla okudukları Marksist klasiklerde solunan bu politik kültürü almaya daha yatkındılar. Ve bir ölçüde de olsun alabildiler. Ama yetmişlerde, daha küçük burjuva tabakaların radikalleşmesi ve politikleşmesiyle hareketin yaygınlaşmasının çakışması, zaten yüzeyde çok ince bir katman içinde ve derine işlememiş bu politik kültürün bütün izlerini neredeyse silip süpürdü. Hele Türkiye’nin batısında tüm radikalleşmenin durduğu, en gerici şovenizmin başını alıp gittiği, radikalleşmenin neredeyse sadece Kürdistan’ın aşiret ilişkilerinden gelen yoksul gençlerine dayandığı doksanlarda, kenarda köşede kalmış son izler de yok oldu. Bir bakıma, sosyalizmin dünya çapında yaşadığı maceranın bir minyatürü Türkiye ölçülerinde yaşandı. Marksizm, Batı Avrupa’daki Burjuva gelişiminin ve devrimlerinin çocuğu olarak doğmuştur. Ancak, tarih, üretici güçlerin en geliştiği, dolayısıyla kültürel ve sınıfsal olarak sosyalizme en hazır ve uygun olan ülkelerde devrimlere yol açmadı. Yani sosyalizm dünyaya Marks’ın umduğu gibi normal bir doğumla gelmedi, tabiri caiz ise, ters geldi, ayakları önde; veya Troçki’nin deyişiyle, “tarihin yumağı tersinden çözülmeye başladı. ” Tıpkı ters gelen bir bebeğin eğer düzelmezse hem kendisinin hem de ananın ölümüne yol açması gibi, sosyalizm de insanlıkla yok olmayla karış karşıya geldi. Çocuk öldü. İnsanlık can çekişiyor. İnsanlık bir daha sosyalizme hamile kalabilecek mi? Yoksa artık çok mu geç, menapoza mı girdi? Bilmiyoruz. Bilemeyiz de. Ama bu arada bir atom savaşı veya bir ekolojik felaketle yok olmazsa, bir daha hamile kalabileceğini düşünmek için bir çok neden var. En başta kapitalizmin her anki işleyişi nesnel olarak böyle bir programı daha fazla gerektiriyor ve yine nesnel olarak böyle bir öznenin var oluşunu sağlıyor. Tam da ilk kapitalizme geçen ülkelerin dünyanın geri ülkelerini sömürgeleştirmesi nedeniyle, sosyalizme hazır olan ülkelerin işçileri bu sömürgelerden elde edilenlerle sistemle uzlaşmaya çekildi ve tam da bu nedenle, sömürgelerde direniş savaşları gelişti. Ama bu savaşlar, tarihsel

127

ve objektif olarak, burjuva demokratik karakterli görevleri çözmek amacıyla ortaya çıkmalarına rağmen, tam da burjuvazilerin korkaklığı ve Ekim Devrimi’nin prestijiyle, kendilerini sosyalist olarak tanımladılar. Ama onlar nesnel olarak sosyalist değildi ve olamazdı. Bunun ne sınıfsal, ne ideolojik ne de ekonomik koşulları vardı. Dolayısıyla sosyalizmin zaferden zafere koşması gibi görünen ve yetmişlere kadar olan dönem, aslında, köylülüğün egemen olduğu ülkelerdeki burjuva demokratik karakterli devrimlerden başka bir şey değillerdi. Ama bunlar burjuva sınıfı olmadığı ve korkak olduğundan burjuvazi dışında ve karşısında kaldığı için burjuvasız; Stalinizmin bürokratik ideolojisini sosyalizm diye kabullendiklerinden de demokrasisiz, burjuva demokratik devrimlerdi. Böylece sosyalizm yayılır gibi görünüyordu ama yayılan artık ne programı ne de politik kültüryle sosyalizm olmadığı gibi; aslında doğuşundan bile daha geri toplumsal yapılar, kültürel ortamlar arasında yayılıyordu. Bu yeni program ve politik kültürün gücü tam da yaygınlığından geliyordu. Böylece sosyalizmin doğuşunda egemen olan, daha sonra, Rusya’nın geriliği ile tam tezat içindeki, burjuva kültürünü özümlemiş aydınlara ve son derece konsantre işçi hareketine dayanan devrimcilerinde zirvesine ve sonuna dayanan program ve politik kültür, fiilen bütün dünyada yok oluyordu. 1960’lar sonrası Türkiye’nin durumu biraz bu dünya çapındaki gidişin, zaman içinde sıkıştırılmış, minyatür bir tekrarı gibidir. 1960’lar bir bakıma, Marksizm’in dünyadaki doğuş ve yükseliş yıllarına (1848-1917) karşılık düşer. Ama devrim bulutlarının dünyada doğuya yani köylülüğe doğru kayması ve bu kayış sonucu ortaya çıkan ulusal hareketlerin kendilerini sosyalist olarak tanımlamaları gibi, Türkiye’de de radikalleşme önce Türkiye’nin taşrasına, sonra da Kürdistan’a doğru kayar. Dünyadaki kayışın ortaya çıkardığı programatik ve politik kültüre ilişkin değişimin benzeri Türkiye’de de yaşanır. 1960’ların aslında devrimci demokratik özlemlerin ve programın ifadesinden başka bir şey olmayan sosyalizm giderek ortadan kaybolur, nesnel olarak sonuçlarıyla devrimci ve demokratik karakterde, ama programatik olarak dile etniye dayanan bir milliyetçilik yükselir. Buna paralel olarak, sol veya sosyalist politik kültürde, 60’ların politik kültürünün bütün izleri silinir. Ama dünyada da Türkiye’de de Kapitalizm hükmünü icra etmektedir. Artık ikisinde de insanların büyük bölümü köylerde değil, şehirlerde, megapollerde, metropollerde yaşamaktadır. Bu korkunç sömürü ve baskı altındakilerin memnuniyetsizlikleri, ister uzak Asya’nın, Pasifik kıyılarının köle gibi çalıştırılan proleterleri olsun; İster Türkiye’nin batısındaki işletmelerde boğaz tokluğuna çalışan Kürtler veya Diyarbakır’ın yoksulları olsun, akacak bir damar bulacaktır ve bunlar artık köylü değildirler. Eski politik kültürün bu sınıfların memnuniyetsizliklerini ifade ederken hiç bir temel bulamayacağı, onların ihtiyacı olan politik kültürü, bu gün unutulmuş ve toprağın altına gömülmüş kültürde bulacağı çok açıktır. Ama bu sadece politik kültür olarak değil, programatik olarak da böyledir. Dünün dile, etniye, kavme hatta dine göre tanımlamış uluslarını yaratmakla sonuçlanan programı, bu günün dünyasında hiçbir çözüm sunamaz. Kendisi global işgücü pazarında

128

bütün ulusal sınır engellerine rağmen oradan oraya akımını sürdüren dünyanın proleterleri, harekete geçtiklerinde bayraklarına tüm ulusal sınırların ilgasından başka bir şey yazamazlar. Benzer şekilde, dünyadaki en büyük Kürt şehri olan İstanbul’un Kürtçe konuşan işçileri, bayraklarına, ulusu Kürtlüğe veya Kürtçe’ye göre tanımlamış bir ulus devletten ise, ulusun tanımından her türlü etniyi, dili, dışlayan ve tüm dillere eşitlik tanıyan bir programı bayraklarına yazmaya daha eğilimli olacaklardır. Ve gerek dünyada gerek Türkiye ve Kürdistan’da bu programları bayraklarına koyacak olanlar, ihtiyaçları olan politik kültürün geleneğini, Marks’ların, Lenin’lerin, Kıvılcımlı’ların, 68’lerin politik kültüründe bulacaklardır. Bizlere düşen görev, bu geleneği unutulmaktan kurtarmak ve yeni gelecek olanlara aktarmaktır. Bu da somut bir biçim olarak, polemiklerin geri dönüşünde ve polemiğin tekrar eski, diyalektik ve fikirlere dayanan anlamını kazanışında kendini gösterecektir. Köylülüğe ve doğuya kaşyış fiilen polemiği yok etmiş, onu kişiselleştirmiş ve kişisellik anlamı vermişti. Şimdi tekrar şehirlere doğu dönüş, ona eski unutulmuş anlamını tekrar kazandıracak ve polemikler de gerçekten öyle olacaktır. 14 Kasım 2004 Pazar

21. 11. 2004 – Ahmet’in Mektubu Merhaba Demir, Bazı hususlar netleştikten sonra bu yazıyı yazmam belki biraz gereksiz görülebilir,ama karşılıklı birbirini daha iyi anlama ve açık olma adına yazmanın daha doğru olacağını düşündüm. Salı günü yapacağımız toplantıda derginin çıkarken yayınlayacağı bildirge ile birlikte yayın kurulu vb. teknik sorunları konuşup kararlaştırmayı planladık. Haberinizin olması gerekiyor. Aslında bu yazı sadece eleştirilerine karşılık vermek için yazılmış bir yazı olmanın ötesinde, nasıl bir dergi düşündüğümüz konusunda daha net bilgi sunma ve böylelikle daha sağlıklı görüş ve önerilerini alma ihtiyacından kaynaklanıyor. Senin de belirttiğin gibi karşılıklı tartışamıyor olmanın birçok avantajı bulunuyor ve çoğu kez insanların birbirini anlamalarını bayağı zorlaştırıyor. Ve yine keşke zaman olsaydı da sizin gibi ayrıntılı yazıp tartışabilseydik. Ya da söylediğin gibi polemik yapabilseydik. Bizler, senin öyle belirttiğin gibi, ne eleştiriler karşısında ezilip büzülecek,ne de polemik yapmaktan kaçacak insanlar değiliz. Bu çalışmada birlikte olduğumuz arkadaşların bir çoğunun 20-30 yıla varan siyasi mücadelelerinde nerdeyse nasırlaşmamış bir yerleri kalmadı. Senin kadar eski olmasalar da 60 kuşağının devamcıları olarak 70 li ve 80 li yılların devrimci geleneğinden gelen insanlar. Pınarın durumu zaten biliniyor. Onun için ayrıca yazmama gerek yok. Bu nedenle senin kimi 129

eleştirilerine anlam veremememizin nedeni,eleştirilerinin acımasız oluşu değil. Yine, uzunca ikna etmeye çalıştığın gibi kişiliklerimize yapılmış bir saldırı olarak algılamış olmamızdan da kaynaklanmıyor. İşin özü bizleri,yapmaya çalıştıklarımızı anlama yönünde ciddi bir çaba göstermeden ve daha da kötüsü sanki sizin uzun süreden beri çıkarmayı planladığınız dergi çalışmasını sabote edecek insanlarmışız gibi yargılamandan kaynaklanıyor. En azından ben böyle düşünüyorum. Sizin açılım için gösterdiğiniz büyük çabayı görmemek mümkün değil. Yapmış olduğunuz uzun tartışmalardan bu çok net görülüyor. Yine sizin açılımla hedeflediğiniz amaca değer vermemekte nankörlük olur. Bu konulardaki hassasiyetiniz de elbette anlaşılırdır. Fakat anlam veremediğimiz,hatta açık söylemek gerekirse beklemediğimizden biraz da kırıldığımız husus,nasıl ki senin en büyük hassasiyetin ve biraz da eleştirilerine yansıyan tepkin yazılarını anlamadığımız,değerini bilmediğimiz ve bu konuda gereken çabayı göstermediğimiz yönündeki görüşlerinse ,bizim dergi ve kimi düşüncelerimize karşı senin de aynı biçimde hareket etmenden ileri geliyor. Oysaki senin gönderdiğin bir çok yazıyı okumuş,seni ve nasıl bir dergi düşündüğünüzü gerçekten de anlamaya çalışmıştık. Henüz tam olarak düşündüğümüz iki farklı dergi konusunda istenilen düzeyde bir tartışma yürütmemişken,ayrı iki dergimi,ortak bir dergimi çıkarmak gerektiğini tam netleştirmemişken geçen haftaki toplantıda teknik vb. konuların tartışılacak olması haklı olarak seni kaygılandırmış,bu konuda alıngan yapmış olabilir. Sözü geçen mektubundaki eleştirilerin bu duygularla yazıldığından objektif gerçekliği ifade etmediği gibi,diyaloğ eksikliğinden kaynaklı senin haklı kaygılarının bu yönlü objektif olmayan eleştiriler yapmanın gerekçesi de olamaz. Sizin proğramlı bir dergi çıkarmanıza karşı olmadığımız gibi Türkiyede devrimci demokrat bir hareketin ve giderek örgütün böylesi bir dergi etrafında oluşturulması görüşünü sonuna kadar savunur, elimizden geldiği kadar destek olmaya da çalışırız. Sizin de çok haklı olarak bir yazınızda belirttiğiniz gibi, Kürt haraketinin bugün karşılaştığı en büyük sorunsalların başında, Abdullah Öcalan’ın Demokratik Cumhuriyet düşüncesini Türkiyede savunacak,bu yönde politika yapacak Devrimci Demokrat bir sol hareketin olmayışı,Onu Kürt ilkel milliyetçilerinin saldırıları karşısında yalnız bırakmakta,projenin pratikleşmesi önünde ciddi bir engel oluşturmaktadır. Bundan dolayıdır ki, bir görüşmede Abdullah Öcalan da sizin bu yönlü yoğunlaşmanıza değinmiş,hatta oluşturmayı düşündüğünüz örgütün Kürdistan seksiyonunun da olabileceği yönünde bir görüş ifade etmişti. Özcesi sizin devrimci bir hareket ya da örgüt yaratma yönündeki çabalarınız,doğmatik sol ya da ilkel milleyetçilikle mücadele etmek isteyen duyarlı tüm kesimler tarafından büyük bir heyecanla karşılanacağı gibi,destek de görür. Sizlerle benzer siyasal amaçlarımız var derken bunu kastetmiştim aslında. Ne varki bizlerin ileride bir hareket ya da örgüt kurma gibi bir düşüncesi,amacı bulunmuyor. Sizinle tek ortak bir dergi çıkarmada anlaşamamızın temel nedenlerin başında bu geliyor. Birçok ortaklıkların yanında bu farklılık ister istemez araçlar ve yöntemler konusunda diğer

130

farklılıkların da oluşmasına neden oluyor. Dergiye yüklemiş olduğumuz anlamdaki farklılıklar,onun içeriğini ve tarzını da belirliyor. Bu da son derece doğal. Çıkaracağımız derginin sizin hazırladığınız manifestoyla çıkmasının doğru olmayacağını belirtmemizin temelinde bu yatıyor. Yoksa bazı eleştirilerimize rağmen,eğer bizlerin de bir hareket ve giderek örgüt kurma düşüncesi olsaydı, çok rahatlıkla dergi manifestosu,hatta örgüt proğramı olarak altına imza atabilirdik. Ve böyle proğramlı bir dergide sizlerle birlikte hareket ederdik. Bizlerin mevcut gerçeklikleri,konumları böyle bir örgütün oluşması süreçlerine birebir katılmaya uygun düşmüyor. Yoksa gereklililiğine inanmadığımızdan, ya da bu konuda sizlerle hareket etmek istemiyor olmamızdan dolayı da değil. Sadece konumlarımızdan ve bu nedenle önceliklekimizden kaynaklı bir durum. Sizinle yazışmaya,ortak bir dergi için tartışmaya başladığımız günden beri bu düşüncedeyiz. Burda Özgür ve Orhanla yaptığımız toplantılarda,yine sizinle yazışmalarımızda bu kadar açık düşüncelerimizi belirtmemiş olsak da benzer şeyler söyledik yazdık. Sadece bizim çıkarmayı düşündüğümüz derginin ilk başta bir proğramla,manifestoyla çıkmasının doğru olmayacağını,bunun daraltacağını söyledik. Bunu söylerken,sizleri amacınızdan vazgeçirmeye çalışmadık. Son yaptığımız toplantıda da Özgür iki dergi düşüncesini önerirken de son derece doğal karşıladık ve bu biçimiyle da ortaklaşabileceğimizi belirttik. Yapmaya çalıştıklarınız ve çıkarmaya çalıştığınız dergi konusundaki yaklaşımımızın benzerini sizden de beklerdik. Derginin ilk etapta proğramlı çıkmaması gerektiğini belirtirken elbetteki bu düşünceye katılmayabilir,hatta eleştirebilirdin. Zaten eleştirilerini de belirtmiştin. Fakat verdiğin tüm örneklerden sanki tüm dergiler ilk çıkarken mutlaka bir manifestoyla çıkması gerekiyormuş gibi kendi önceliğini genelleştirmen ve giderek mutlaklaştırmanın yanlışlığı kadar,bunu yapmaya çalışırken çok özensizce okuduğun belli olan yazdıklarımızdan kimi cümleler alıp aslında yüklemek istediğin anlamları yükleyerek ağır eliştirilerde bulunmanı anlamakta zorlandık. Çıkacak dergi süreç içinde proğram tartışmasına girsin ve oluştursun dememizi “nesnel olarak yapılan ise,devrimci bir proğramı tartışma dışı bırakmak ve gerici proğramların egemenliğine hizmet etmek oluyor” biçiminde çok ağır değerlendiriyorsun. Bir kez hazırladığın manifestoyu dergi adına değil de kendi adına ya da Denizlerin belirttiği gibi imzalamak isteyenlerle yayınlayabileceğini belirtmiştik. Yine dergilerin amaç olmadığını yazıyor,mutlaka proğramla çıkması gerektiğini belirtiyorsun. Yani bir derginin amaçmı-araçmı oluşunu sadece ilk çıkışta proğramla çıkıp çıkmamasına bağlıyorsun. Pınarın mevcut durumu,çalışmaları yine yazdıklarımızdan bizlerin bir dergi çıkarmayı tek başına amaç olarak görmeyecek insanlar olduğumuzu bilmen,anlaman gerekirdi. Yine çok seslilikten bahsederken,programsızlığı,ilkesizliği savunan oportünist bir dergi düşünmediğimizi anlamanı beklerdik.

131

Sizin eleştirilerinize rağmen Abdullah Öcalanın Demokratik Cumhuriyet Tezleriyle sizinki birçok bakımdan benzerlikler taşıyor ve siyasal bir iradeye dönüşmesi halinde önemli gelişmelere yolaçak devrimci düşünceleri ifade ediyor. Bugün temel sorun, Halkların Kardeşliği yaklaşımının dönemin,şartların dayattığı bir siyasal taktik sorun olarak mı, yoksa daimi kardeşliğin sağlandığı,tarihsel bir kırılma olarak yaşanacağıdır. Günümüzde şartlar buna hazırdır. Teori,tarih,siyaset bu şartların gerisindedir. Dergiyle amaçladıklarımızın başında mevcut şartlara uyumlu düşünce ve zihniyeti yayma geliyor. Esasen bu konuda 1970’lerde Deniz’lerin,Mahir’lerin iyi niyetinden,samimiyetinden kuşku duyulamaz. Ama bu iyi niyet ve samimiyet köklü bir felsefi,tarihsel zihniyetle beslenmediğinden kalıcı olup,sonuca ulaşamadı. Günümüzde gerek Abdullah Öcalanın ve gerekse sizlerin bu niyetin devamı için felsefi,tarihsel ve pratik arayışları bu nedenle son derece önemli olmaktadır. Tüm farklılıklarımıza rağmen Pınarla birlikte sizlerle ortak bir dergi çıkarmanın böylesine bir anlamı var. % %Ama ilk planda,tüm bir yanlış tarihsel zihniyet,günlük yaşamda önümüze halkların,aydınların sosyal psikolojisi olarak çıkmaktadır. Bu sosyal psikoloji,Türk halkına,diğer halklara güvensizlik olarak zerk,yani enjekte edilmektedir. Kürt halkına ise ayrı devlet olarak sunulmak istenmektedir. Halklar bu zayıf noktadan manipüle edilmeye çalışılmaktadır. Bu sosyal psikolojinin gerisinde çarpıtılmış bir tarih,karanlıkta bırakılan bir tarih ve bunun üzerinde şekillenen bir teori ve edebiyat yatıyor. Bu nedenle dergi,siyasal konjoktürü görmezden gelmeyen,ama tüm çabasını da bu yanlış tarih,teori ve edebiyat anlayışını aşarak bir varoluş çizgisi oluşturmalıdır. Mevcut siyasal konjoktürü aşamaz ise ,konjoktürü oluşturan,yön vermeye çalışan planlamalar içinde irade sahibi olamayan bir öğe olur. Belki bir güç oluşturur,ama irade olamaz. Dergi,salt politik işlevli bir dergi olmasın derken temel neden ve kaygımız buydu. Salt politik bir yaklaşımla bu nedenlerin ve kaygıların aşılamayacağını düşündüğümüzdendi. Öte yandan,Kürt halkının politize olmuş durumu dikkate alındığında salt felsefi-teorik bir dergiyle de yetinilmeyeceği açıktır. Bu nedenle çıkaracağımız derginin teorik ve politik olması gerektiğini savunduk. Son bir nokta,Pınarla tartıştığımızdan onun adına da yazıyorum. Yazdığı bir yazıdan bir cümle alarak onun üzerine sayfalarca yazmış olman da açık söylemek gerekirse bizi rahatsız etti. Pınarın değerlere hakaret etmemek kaydıyla eleştiri yapılabilir demesine fazla içerlenmişsin. Tabi insan isterse hakaret sözünü senin yorumladığın gibi de yorumlayabilir. Orda yaşadığın sorun,sözcüğe böyle bir anlam yüklemene de yol açmış olabilir. Yine insan yeri geldiğinde eleştiriyle hakareti ve küfrü de bir sayabilir. Ama Pınarın hakaretten kast ettiği kelimenin gerçek anlamda karşılığı olan hakaretti. Örneğin gazetede veya dergide Abdullah Öcalanın teslim olduğu,devletle işbirliği içinde olduğu yönünde bir düşünceyi yayınlamayı elbette bekleyemezsiniz. Kastedilen bu ve benzeri küfürler,hakaretlerdir. Bu kastedilmiş olmasına rağmen,senin hakeretle,küfrü,eleştiriyi bir sayıp bunun üzerine sayfalarca yazmana doğrusu anlam vermede zorlandık.

132

Belki bu yaşananlar karşılıklı birbirimizi daha iyi tanımaya ve anlamaya vesile oldu. Ve yine ilk başta yaşanan bu tatsız durum,daha büyük sıkıntıların yaşanmasının önüne geçtiği gibi,ortak çalışma koşullarını da olgunlaştırdı. En azından ben böyle yaklaşıyorum. Özenle yazmaya çalıştım. Haddimi ve kastımı aştımsa şimdiden özür dilerim. Selam ve sevgilerimi iletiyorum. Ahmet 21. 11. 2004 – Ahmet’e Mektup Merhaba Ahmet, Mektubu hemen dergi projesinde yer alan arkadaslarin bulundugu gruba yolladim. Bizlerin arasinda belki bir bilgilenme kopuklugu var. Cunku daginik durumdayiz tek haberlesme aracimiz internet ve bu aralar Deniz cok calismak zorundaydi fazla bir bilgi veremedi. Bu nedenle zaman kazanmak icin dogrudan sana yaziyorum. Tabii bir sureti de dergi projesindekilere. Sali gunu yapacaginiz toplantida bildirge ve teknik sorunlari goruseceginizi soyluyorsun. Ikinci mektupta (Kolay anlasilmasi icin diyorum. Cunku tepkinize ve uzulmenize yol acan ilk mektuptan az sonra bir de ikinci mektup yollamistim. Onda daha somut ve pratik konulara yoneliyordum. ) farkli versiyonlariyla iki dergi onermistim. O oneri baglaminda, isterseniz disindan isterseniz ortaklasa cikarici olarak (tabii bildirgede ifade edilecek amaclarin benimsendigini var sayilir ortaklasa cikarmak icin), sizin projenize katilabilecegimizi soylemistim. Simdi bildirgesi ve teknik sorunlari gorusulecek dergiye elbette destek sunacagiz. Bu elde bir. Ve bu destegin oyle bastan savma bir destek olmayacagini en ezindan simdi Ozgur Gundem icin yapilan ve yapilmaya calisilanlardan anlayabilirsiniz. Bildigim kadariyla Deniz de "ayri dergi cikarma girisimimiz baki kalmak uzere" bu sizin projenize katilmadan soz etmis. Benzer sekilde ikinci mektupta onerdigim iki dergi projesi de oyle. Yani bu arada biz de basindan beri bulunan dergi projesine devam ediyoruz. Ve tabii bu projeye katilmanizi da istiyoruz. Yine ayni sekilde, eger Manifesto'da ifade edilen hedeflere katiliniyorsa, ortak cikarmak icin, yok eger tam bir katilim yoksa, en azindan bagimsiz yazar olarak ve baska bazi pratik desteklerle. Bu konuda hic bir sey goremedim mektubunuzda. Bu konuyu gorustunuz mu aranizda. Ne diyorsunuz? Biraz bilgi verir misiniz? Bunu boyle acele ve direk istemememin nedeni su. Biz de burada (Hamburg'tan girisimciler olarak Hamburg'ta)dergi projesiyle ilgili olarak Sali Gunu toplanacagiz. En azindan ne deniyor bilgimiz olsun diye. Ve Sali toplantisinda, eger siz de bu konuyu gorusmediyseniz, sizin de ona biraz bu konuda gorus olusturmus veya dusunmus olarak gitmeniz icin. Sunu belirteyim en azindan Pinar Selegin, hic olmazsa bir yazar olarak katilmasina cok deger veriyoruz. Tabii aslinda Manifesto'da belirtilen amaclarin benimsenmesi ve aktif bir katilim arzulanmaktadir (Metnin gozden gecirilerek itiraz olabilecek yerlerin gorusulmesi elbette veridir. )Bu nedenle, aylardir butun girisimlerimizi adeta durdurduk ve cevap bekliyoruz.

133

Bu nedenle, Ozellikle Pinar Selege ve sizlere (Kusura bakmayin sizler hakkinda hic bir bilgim olmadigi icin boyle yaziyorum, yanlis anlamayin. Siz sizler hakkinda bir seyler bildigimi saniyorsunuz mektubunuzdan cikardigim kadariyla. Ama gercekten hic bir sey bilmiyorum. Verdiginiz kisa bilgiler beni sasirtti. Ornegin ben sizleri gercekten cok genc, otuz yas sinirinin altinda insanlar saniyordum. Siz ise 20 - 30 yillik siyasi tecrubelerden soz ediyorsunuz)tekrar su soruyu yoneltmek istiyorum. 1)Manifesto'da ifadesini bulan programi benimsiyor musunuz? Eger benimsiyorsaniz bu derginin cikaranlari arasinda yer almak ister misiniz? 2) Eger benimsemiyorsaniz veya aktif olarak cikaranlar arasinda yer almak istemiyorsaniz, bu dergiye bagimsiz bir yazar olarak yazar misiniz? Bize bu konuda bir cevap verirseniz cok seviniriz. Ayrica yazacagim da ama tekrar belirteyim. Ben sayin Pinar Selegi yillardir hayranlikla izleyen biriyim. Onun ozellikl Turkiye'nin o curuyen ortamindaki tavrina ve sonraki angajmanlarina deger bicilemeyecegini dusunuyorum. Orada Sadece onermelerin bizlerin kasit ve istemleri disinda kendi mantiklari oldugunu gostermeye calismistim. (Ikinci mektupta bunu farkli bir soyutlama duzeyiyle ilgili bir sorun oldugu cok acik gorulur aslinda. ) Bunun kendisiyle ve onun tarafindan ifade edilmesiyle ilgisi yoktur. Yani kendisine karsi en kucuk bir ima bile dusunulemez. Bu nedenle tekrar acik olarak bunu belirteyim. Butun bu aciklamalar yeterli gorulmuyorsa, herkesin icinde simdi kendisini kirdigim icin ozur dilerim. Belki cok daha ozenli olmam gerekiyordu. Biliyorum bazi kirginliklar kirilan bir bardak gibidir. Ne kadar yapistirilsa da eski halina gelmezler. Buna ragmen tekrar belirteyim, bu kirginligin giderilmesi icin elimden geleni yapmaya hazirim. Ama en azindan haberlesme zorluklariyla dolu kisa is birligi doneminde, boyle bir kastimin olmayacaginin anlasildigini dusunuyorum. Sevgi ve saygilarla Demir 24. 11. 2004 – Orhan’ın İstanbul’daki Toplantı Raporu Salı-İstanbul Toplantısı Salı günü İstanbul’da, ortak dergi projesinde, çağrı bildirgesi, yayın kurulu ve teknik konuların konuşuldu toplantıya dair notlar: Toplantı, Ahmet, Deniz, Orhan ve Ramazan(Urfa’dan)’ın katılımıyla gerçekleştirildi. Pınar iş yoğunluğu nedeniyle katılamadı. Toplantıdan önce Ahmet, Pınar ve Ramazan bir toplantı alıp ortak önerilerini belirlemişlerdi. Dolayısıyla Pınar’ın görüş ve önerileri de toplantıda iletildi. Toplantının birinci gündemi; Bildirge Ahmet, Pınar ve Ramazan’ın bildirgeye dair ortak önerisi, ‘manifesto’nun girişindeki Orta

134

Doğu ve milliyetçilik değerlendirmesiyle başlayabileceği, bildirgenin odağına ‘Ortada Doğu’nun bir felakete sürüklendiği ve bunun temelini din, dil, etni ve soya göre tanımlanmış ulusçuluk anlayışının oluşturduğu’ nun konulması ve dergiyi çıkaranların bu anlayışı dışladığı vurgusunun konulması oldu. Genel olarak ortaya konulan, bildirgede bizler sorunu ortaya koyalım ve sorunun çözümünün tartışmasını, cevapları açımlandırma işini derginin içeriğine bırakalım yaklaşımıydı. Pınar bu doğrultuda bir taslağı kaleme alabileceğini belirtmiş. Toplantıda da bir taslak üzerinden tartışmanın daha sağlıklı olacağı belirtildi ve Pınar’ın taslağı hazırlamasına karar verildi. Bu doğrultuda Ramazan ve Ahmet’le ‘manifesto’ üzerine de konuşuldu. Ramazan ‘manifesto’yu yeni okuduğunu ve ‘bu haliyle ortaya koyduğumuzda şerh koyacağını, ama bunu karşı olduğu için değil, bilmediği, içerisindeki bir çok konuda(örn. Çin alfabesi meselesi) araştırmadığı ve tartışma gereği duyduğu için şerh koyacağını, kendisinin bu konuda ikna edilmeye ihtiyaç duyduğunu belirtti. Ahmet’te programla bir probleminin olmadığı hatta bu programın Öcalan’ın da ortaya koyduğu program olduğu ve zaten böyle bir program üzerinden çalışma yürüttüklerini belirtti. Daha sonra Ahmet ve Ramazan’a bu, birlikte çıkarılacak derginin dışında bizlerin projesinde, manifestoyla çıkarılacak dergide kendilerini nasıl konumlandıracakları soruldu. Ahmet, dergiye diğer yazacaklarını sadece yazmakla da kalmayacaklarını teknik vs. konularda da ellerinden gelen yardımı yapacaklarını, manifestoyla bir farklı duruşlarının da olmadığını fakat, politik bir hareket, hatta bir örgüt yaratmak amacıyla çıkarılacak bir dergide kendi bulundukları konum ve bağlayıcılıklar nedeniyle çıkarıcılar arasında yer alamayacaklarını belirtti. İkinci Gündem; Yayın Kurulu ve Teknik Meseleler Ahmet, Pınar ve Ramazan’ın görüşmelerinde belirledikleri ve toplantıda sundukları öneriler; *Derginin ilk sayısı Mart ayında çıksın. *Dergi ilk aşamada iki dilde çıkarılsın; Kürtçe ve Türkçe. *Derginin periyodu ilk aşamada 2 ay olarak belirlensin ve 6 ayın sonunda imkanlara göre aylık periyoda düşürülmenin imkanları aransın. *25 veya 26 Aralık’ta ilk yayın kurulu toplantısı gerçekleştirsin. Kayın Kuruluna İsim Önerileri: Ragıp Zarakolu Remziye Aslan(Daha önce çıkarılan Bilim Siyaset dergisi çıkarıcılarından. Ankara’dan. Öğretmen) Demir Küçükaydın Deniz Can

135

Orhan Gün Şefik Beyaz(Kürt Enstitüsü Başkanı-Politik Çizgisi daha çok Avrupa Birliği yönünde. ) İbrahim Arslan(Güney Kürdistan_iş için orada bulunuyor. Orada politik faaliyeti yok_ Bilim Siyaset Dergisi’nden) -Derginin ırak ayağını, temsilciliğini oluşturabilir önerisiyleNecdet İpekyüz(kendisiyle henüz konuşulmamış. Fakat cevabının olumlu olacağı düşünüyor. Eski Diyarbakır Tabip Odası Başkanı(emekli) Sosyal Demokrat bir yanı var. Kabul etmemesi durumunda Diyarbakır’dan başka bir aydının önerilebileceği belirtildi. Pınar Selek Ahmet Ramazan Teknik açıdan hukuki işleri Pınar, çeviri komisyonu çalışmalarını Ahmet üzerine aldı. Web sayfası, mizanpaj gibi teknik işleri de bizlerin halletmesi istendi. 25 veya 26’sında gerçekleştirilecek yayın kurulu toplantısına kadar, derginin en az 6 aylık büro, matbaa vs. masraflarını karşılayabilecek kadar maddi imkanın şimdiden seferber edilmesi gerektiği belirtildi. İsim önerisi olarak Pınar “Sentez” i belirlemiş. Bunun hem Kürtçe hem de Türkçe’de kullanımının aynı olduğu ve hem bu açıdan hem de anlamı itibariyle iyi bir isim olduğu belirtildi. Derginin ilk üç sayısına dosya konusu önerileri sırasıyla; demokrasi, milliyetçilik ve devlet. Özetle notlarımdan derlediğim ve aklımda kalanlar bunlar. Orhan Öneri veya bizim için bir zorunluluk: Pınarlarla bir dahaki toplantı öncesi Ankara’daki arkadaşlarında katılımıyla İstanbul’da bu önerileri ve bizim genel itibariyle projelerimizi konuşmak ve kararlaştırmak amacıyla bir toplantı almamız gerekmekte. 27. 11. 2004 - Hamburg Toplantı Sonuçları Hamburg Sali Toplantisi Sonuclari Bir suredir Hamburg'taki sali toplantisi hakkimda bir bilgi veremedim. Ama zaten girisimlerin cevaplari icin bekleme soz konusuydu. Bu bakimdan pek de bilgi verecek bir durum yoktu. Bundan bir kac hafta once, gece falan yaparak para kazanamayacagimizi gorunce en azindan politik bazi faaliyetlere girismek gerektigi uzerinde anlasmistik. Bunun uzerine olabildigince az masrafli sempozyum gibi bir sey icin yoklamalar yaptik. Yoklamalar ve cevaplar sonucunda su noktaya varildi. "Amerika'nin Buyuk Ortadogu Planina Karsi Halklarin ve Isci Sinifinin Plani Ne Olmalidir?" seklinde ozetlenebilecek; sosyalistler ve isciler arasinda bir strateji tartismasi acmaya yonelik

136

bir konu belirlendi. Toplantinin bu konuda sunulacak bildiriler ve tartismalar biciminde olmasi benimsendi. Yoklamalara gore, bir sol orgutun, PDS, destegiyle, Turkiye'den bir kisinin yol parasi karsilanabiliyordu. Bu nedenle kendi toplayacagimiz bagislarla da bir iki kisiyi finanse edebilecegimizi dusunerek en az iki kisinin Turkiye'dan katilmasini hedefledik. Ilk elde Pinar Selek, Halik Gerger, Ertugrul Kurkcu ve Ragip Zarakolu'na, tek tek, boyle bir toplantiya katilip katilmayacaklarini; eger katilacaklarsa uygun tarihlerin kendileri icin neler oldugunu sorduk. Hepsinden olumlu cevap geldi. Sadece Pinar Selek, devam eden bir mahkemesi nedeniyle disari cikamadigini soyledi. Bunun uzerine en az bu uc kisinin katilmasini kararlastirdik. Katilimcileri daha da zenginlestirmeyi sonra ortaya cikabilecek yeni olanaklarin durumuna biraktik. Bu arada, ASTA araciligi ile Universite'de yer ayarlanacagi belirlendi. Boylece toplanti parasi yeri sorun olmaktan cikiyor. Ayrica Toplantiyi koruma altina almasi icin iki Profesorle gorusuldu ve onlarin da katilacagi ek bir toplanti belirlendi. Buna gore son durum sudur: 25 -26 - 27 Subat 2005 tarihlerinde bu toplantilar yapilacak. 25 Cuma gunu aksami. Iki dilli olarak (Turkce ve Almanca) konusu AB, ABD ve Ortadogu olan bir Acik oturum Yapilacak. Buna Ertugrul + Ragip + Gerger + Demir + Norman Peach (Uluslararasi hukuk Profesoru) + Tobias Pfl端ge (Avrupa Parlamentosu Milletvekili) katilacak 26-27 Cumartesi ve Pazar gunu, sadece Turkce Olarak: "Amerika'nin Buyuk Ortadogu Planina Karsi Halklarin ve Isci Sinifinin Plani Ne Olmalidir?" Basligi ile bir sempozyum. Katilanlar Simdilik: Haluk Gerger, Ertugrul Kurkcu, Ragip Zarakolu, Demir Kucukaydin. Almanya'da Recep Marasli'ya soruilacak. Ilerde Para Bulunursa Turkiye'den Faik Bulut'a da sorulacak. Hamburg'ta toplanti ile ilgili durum bu. Kitap basimi. Derginin cikmasi icin para lazim. Bu nedenle aradaki hazirlik doneminde en azindan kitap basilarak bir gelir yaratma ve ayni zamanda dergi icin bir teorik ve politik temel saglamak icin kitap basimi yolu dusunulmus. Deniz'in buldugu 1000 ve cebiden koydugu 300 dolar ile bu ise girisilmisti. Ankara'daki arkadaslar bir yayinevi kurmustu. Bununla Besikci Elestirisi yayinlaniyor. Bir veya iki haftaya kitap cikacak. 1000 adet basiliyor. bunun 500'u dagitimciya veriecek. Onun parasi gec donuyor. Geri kalan 500 elden satilacak. Kitap 350 sayfa kadar olacakmis.

137

Bu 500'un satisi eger gerektigi gibi yapilabilirse aslinda ilk uc sayiyi finanse icin gerekli 5000 Euro'yu bulabilir. Tabii 10 Euro'dan satilma kosuluyla ve hepsinin satilmasi kosuluyla. Ama kitap en azindan Avrupa'da 10 Eurodan satilabilir. Turkiye'de gelir durumu nedeniyle daha dusuk fiyat dusunulse de. Bu bakimdan kim ne kadar satabilir ve istiyor bildirilirse iyi olur. Bunun yani sira, bir miktar daha para bulup, Gelecegi ve Gecmisi Kurtarmak Ile Ortadogu Demokrasi Manifestosu'nu Yirmibirinci Yuzyil icin Manifesto basligi altinda bir onsozle, ikinci bir kitap olarak basmaya girisilecek. Bu da ayni sekilde ek bir gelir yaratir ve Dergin icin simdiden onu savunacak kisiler saglayabilir. Ayrica bu yayinevi'nin para getirme amacina yonelik olarak baska yayinlar da yapmasi soz konusu. Bu baglamda, ozellikle Populer bilim kitaplarinin Turkiye'de iyi bir satis saglayabilecegi dusunuldu. Ozellikle nefis bir anlatimi olan ve ilerlemenin duz evrim anlayisini doga bilimleriyle parcalayan Paleontolg Stephan jay Gould'un kitaplarinin yayinlanabilecegi dusunuldu. Bunun icin cevirecek arkadaslar araniyor. Dergi destekleyicisi iki arkadas bu kitaplari simdi gozden geciriyor. Yapabileceklerine karar verirlerse ve zamanlari varsa cevirecekler. Ayrica Yine Michael Lowy'nin Kurtulus ve Mesihci Gorus isimli kitabini da yayinevinden cikarilmanin yolu aranacak. Butun bu para getirmeye yonelik kitaplar da aslinda Derginin manifestosunda ifadesini bulen anlayisin felsefi temelleriyle ilgilidir ve bu anlamda Turkiye'nin entelektuel ortamini buna hazirlarlar. Ozetle klasik evrimci anlayisla ve ilerlemeci tarih anlayisiyla bir kopusmayi, Gould, doga bilimlerinde; Lowy ise Dusunce tarihinda ele almakta. Bu konuda zaten Turkiye'de yayinlanan Lowy'nin Dunyayi Degistirmek Uzerine adli kitabi var. Yayin konusu boyle. Selamlar. Oneriler ve katkilar bekleniyor. Bu dergiyi destekleyenler grubuna bir cok katilimci olmakla birlikte cok az kisiden ses geliyor. Gecenlerde Toga'nin Yazisi cok ilgincti ve umut vadeden bir sesti. Herkes bir ses verse olmaz mi? En azindan kac kitap satabileceginiz veya ceviri oneriniz vs. . Turkiye'de yapilan toplanti ise cok verimli olmus. Iki dergide ve karsilikli destekte anlasilmis durumda. Yani biri simdilik iki ayda bir cikacak ve adi Sentez olan teorik dergi. Bunun bildirgesini simdi Pinar Selek yazacak. uzerine tartisacagiz. Ozellikle yeni kurulacak partiye ve ozgurluk hareketine teorik bir acilim saglamaya yonelik. Bir de bizim Manifesto temelinde cikacak dergi. En azinda 15 gunde bir ve ilk firsatta haftalik, politik dergi. Ilk elde Turkiye'de Turkler arasinda, Turk ulusculuguna karsi devrimci demokratik bir

138

programi savunan bir akim, bir hareket olusturmaya yonelik, ve bunu bu ornek araciligiyla butun uluslar arasinda yapmayi hedefleyen dergi. Gorusmelerin ayrintisi Orhan'in aktardigi protokolde var. Bu arada, Ortadogu Icin Demokrasi Manifestosu'nun Yunancaya cevirisi baslamis. Almanca, Ingilizce veya Fransizcaya cevirecek insan araniyor. Keza Arapca, Kurtce, Farsca, ibranice vs. . Derginin adinin Ermenice olmasini dusunmustuk. Henuz bir oneri gelmedi. selam ve sevgiler

Gazete’de Sansür 15. 11. 2004 – Pınar’a Sansür’ü Haber Veren Mektup Merhaba Degerli Pinar, Haberiniz oldugunu sanmiyorum ama yazimin basligi tam tersi anlama gelecek sekilde degistirilmis ve sansur uygulanmis bulunuyor. Bununla ilgili olarak asagida ve ekte de bir ornegi bulunan bir mektup yazdim. Ama bu mektubu yollamadim. Once size iletiyorum. Sizin onerinize gore davranacagim. Ne yapmami onerirsiniz? Asgidaki mektubu yollayayim mi? Kamu oyuna da aciklayayim mi? Yoksa unutayim mi? Yoksa sizin de onereceginiz degisikliklerle mi yollayayim? Onerinizi bekleyecegim. Selam ve saygilarimla Ülkede Özgür Gündem Gazetesi Redaksiyonuna,

Sayın Ülkede Özgür Gündem Gazetesi Redaksiyonu, İki hafta kadar önce sayın Pınar Selek, bundan sonra artık iki haftada bir değil de haftada bir yazmamı istedi. Ben de aslında bir çok çekincelerin bulunmasına rağmen (örneğin bir sosyalist olarak yazarsam onlara sansür uygulanacağı gibi), özellikle yeni bir parti kurma çalışmalarının bulunduğu bu aşamada, haftalık yazılarla olsun bu tartışmalara girerek fiilen onun olmayı amaçladığı gibi sadece Kürtlerin partisi olarak kavranmamasına dolayısıyla hedefine ulaşmasına küçük de olsa bir katkım olabilir diye düşünerek teklifi kabul ettim ve geçen hafta Pazartesi günü akşamı yazımı yazıp yolladım. Yazılarım bildiğim kadarıyla Çarşamba günü yayınlandığından (Çünkü benden en geç Salı öğleye kadar iletmem istenmişti çok önceleri) Çarşamba günü tesadüfen telefon etmiş bir gazete okuyucusuna yazımı okudun mu diye sorduğunda, gazetede yazım olmadığını söyledi. Üzerine düşünmeyi bile gerekli görmedim. Her zaman olduğu gibi bir organizasyonsuzluk, koordinasyonsuzluktur. Sayfayı düzenleyen haftalık yazmaya başladığımı bilmiyor olabilir

139

veya belki bu uygulama gelecek haftadan itibaren başlayacaktır diye düşündüm. Ancak, yanılmıyorsam Cuma günü, gazetede yazımın yayınlandığını ama (gazetede yazımı okuyan okuyucu aynı zamanda benim yazılarımı internet üzerinden okuduğundan, orijinal başlığını biliyordu) başlığının değiştirilmiş olduğundan söz etti ve sonundaki “gerici” sözcüğünün olmadığını söyledi. Ancak o arada bağlantı koptuğu ve sonradan tekrar bağlantı kuramadığımdan, bunun sadece o sözün mü yoksa, “Niçin gerici bir taleptir” tarzındaki yan cümleciğin mi eksildiği olduğun anlayamadım. Ancak bunun önemi yok. İster sadece “gerici” sözü çıkarılmış ve başlık “Kürtlerin ve Türklerin Kurucu Olduğu Bir Cumhuriyet Niçin Bir Taleptir?” şeklinde olsun; ister son cümlecik çıkarılmış “Kürtlerin ve Türklerin Kurucu Olduğu Bir Cumhuriyet” şeklinde olsun, eğer o arkadaşın bana söylediği yalan değilse, yazımın başlığı değiştirilmiş bulunmaktadır. İlk bakışta bir cümlenin veya bir yan cümleciğin değişmesi pek önemli gibi görülmeyebilir veya bu öyle görülmek istenmeyebilir. Ancak bunu çözümlediğimizde bunun son derece vahim sonuçları olduğu görülmektedir. Hem de bir çok farklı düzeylerde. Şimdi öncelikle kısaca bunları ele almak istiyorum. Gazetede yayın gününden başlayalım. Birincisi, bırakalım devrimciliği veya demokratlığı bir yana, en sıradan bir burjuva basanında bile, en sıradan insani ilişkide bile, bir insandan şu gün yayınlanmak üzere bir yazı istenmişse ve o yazı o gün örneğin her hangi bir teknik nedenle yayınlanmamışsa, o insana bir haber verilir, kusura bakmayın, şu şu nedenlerle yazınızı bu gün yayınlayamadık falan gibi bir şeyler söylenir. Bu her sıradan uygar insanın yapması gereken bir davranıştır. Bu insanlara ve onların emeğine verilen bir değerin ifadesidir. Düşünün ki bu bile yapılmıyor. Belki denebilir ki, bundan sonra Çarşamba günleri değil, Cuma günleri yazınız yayınlanacaktır onun için özel olarak telefon edilip haber verilmemiştir. Ama bu daha da kötüdür. Bu aynı zamanda bundan sonra yazılarımı haftanın başka günleri yazmam demektir ki, yaşamımı buna göre düzenlememi gerektirir. Böyle bir durumda, bunun yapılabilmesi için, aksine böyle bir değişikliği sadece bildirmek değil, mümkün olduğunca önce bildirmek ve böyle bir düzenlemenin kendisine uyup uymadığını o kişiye sormak gerekir. Bütün bunlar yapılmıyor. Hiçbir açıklama, bilgilendirme hiçbir şey yok. Tesadüfen o günlerde Türkiye ile haberleşmem olmasa, hiçbir şeyi bilmem bile söz konusu değil. Hayvanlara bile insanlar daha saygılı davranırlar. Anlaşılan bizlere bir hayvan kadar bile değer verilmiyor. Zaten bir değer verilmesini de beklemiyoruz. Ona da eyvallah. Eğer başlıktaki değişiklik olmasaydı, şimdiye kadar onlarca kere olduğu gibi, bunu da görmezden gelir; anlamamış gibi yapar, aptallığa vurur geçiştirirdik. Başlıktaki değişiklik olmasaydı bu satırları yazma gereğini bile duymazdım. (Kim bilir belki daha önce de yazılarımda benzer değişiklikler yapılmıştır. Bilmiyorum. Çünkü ben gazeteyi sadece internetten izleyebiliyordum ve çok uzun zamandır internetten de izlemek mümkün olmuyor. )

140

Ama başlıktaki değişiklik sorunun sadece bir ihmal, koordinasyonsuzluk ve hatta kabalıkla açıklanabilmekten uzak olduğunu, ortada kasıtlı bir durum olduğunu göstermektedir. Birincisi, bir yazarın yazısını her hangi bir nedenle değiştirmek için, bırakalım demokratlığı, ilericiliği ya da bilmem hangi güzel ve olumlu nitelemeleri bir yana, en sıradan, hiçbir iddiası olmayan insanlar bile, o yazara sorar izin isterler. Ama bizim gazetemiz. Yazarların yazılarını istediği gibi kesip biçmekte, onlar haber verme gereği bile duymamaktadır. Bu nasıl bir anlayıştır ne denir söyleyecek söz bulamıyorum. Ama burada muhtemelen her zaman olduğu gibi, muhtemelen şöyle bir itiraz yapılacaktır. “Heval kusura bakmayın, sayfayı yapan arkadaşın gözünden kaçmış, kasıtlı bir şey yoktur. Henüz tecrübesizdir. Lütfen öyle büyütmeyin. ” Tamı tamına böyle olması gerekmiyor. Olayı önemsizleştiren, tesadüflere, acemiliklere bağlayan bir açıklamayla geçiştirme. İlk zamanlar bunların gerçekten öyle olduğuna da inanıyordum. Arada geçen zamandaki tecrübelerim bana hiçbir şeyin tesadüfi olmadığını; o güdük fiiller (unutmalar, iş sürçmeleri. , acemilikler) gibi görülenlerin aslında politik ve ideolojik tavırların ifadesi olduğunu çoktan öğretti. Bu bakımdan böyle masallara karnım tok. Önce şunu belirteyim. Yazımın başlığından, ister bir kelime ister bir cümlecik çıkarılmış olsun, sonuç değişmemekte, yazının başlığının bütün anlamı ters yüz edilmiş olmaktadır. Çünkü ben yazımın başlığına; son derece bilinçli ve kasıtlı olarak “Niçin Gerici Bir taleptir” ifadesini koydum. Kişi olarak uzun başlıkları pek sevmememe rağmen. Çünkü yazının mesajını başlıkta net bir şekilde ifade etmediğim takdirde ne dediğimin anlaşılmayacağını veya görmezden gelineceğini bildiğim için, provakatif olmak; yeni parti kuruluş çalışmalarında bir tartışma başlatmak, insanları düşündürmek için kasıtlı olarak böyle formüle ettim. Ben de 40 yıldır aktif politika içinde olan bir insanım ve neyin niçin ne zaman nasıl yapılacağı hakkında bir fikrim vardır. Bir gazete sayfa düzenleyicisinin veya redaktörünün onları “düzeltmeye” kalkmasına ihtiyacım yoktur. Ve yazımı tırpanlayan kişi ya da kurul, onu tam da bu en can alıcı noktasında hadım etmektedir. Bu açıkça siyasi ve ideolojik bir tavırdır. Bunun tesadüfle, ihmalle, tecrübesizlikle falan ilgisi yoktur. (Ve muhtemelen, delilim olmadığı için kanıtlayamam ama yazının yayınlanmasının iki gün gecikmesi de teknik ya da başka bir nedenle değil, tamı tamına yazının başlığının değişmene yol açan nedenle ilgilidir. ) Hepimiz siyasi insanlarız. Hepimizin inandığı ya da doğru kabul ettiği görüşler inançlar var. Bunların farklı olduğu da kimsenin meçhulü olmasa gerekir. Açıkça şu söylenebilir. “Kusura bakmayın bu yazı bu biçimiyle gazetemizin politikasına uymamaktadır. Bunu böyle yayınlamayız. Şöyle bir değişiklik öneriyoruz. Ne dersiniz?” O zaman da yazar kendine göre öneriyi kabul edip etmeyeceğine , yazıp yazmayacağına kendisi karar verir. Ama bu yapılmıyor. Sanki ortada hiçbir şey yokmuş gibi davranılıyor. Haber bile verilmiyor.

141

Ama bu haber vermeme bile, olayı sanki hiçbir siyasi veya ideolojik anlamı olmayan, tesadüfi bir olay gibi, önemsiz gibi göstermenin bir aracı aslında. Yani doğrudan ve açıktan bir siyasi veya ideolojik itiraz yapılmayarak ama fiilen yazının başlığı, sanki tesadüfen, önemsiz bir kelime değişikliği ile yayınlanmış gibi gösterilerek belli bir anlayış sansür edilmekte ve bastırılmaktadır. Eğer bu değişiklikten, sayın Pınar Seleğin haberi vardı ve onun bilgisiyle yapıldıysa, buna yaparak, hem verdiği sözü tutmamış olmaktadır hem de bunu benden gizlemiş demektir. Bu durumda, söyleyecek söz bulamam. Ama sayın Seleğin bu değişikliği bildiğini bile sanmıyorum ve onun hiçbir zaman böyle davranmayacağına inanıyorum. Eğer sandığım gibiyse, bu ister sayfa düzencisi, ister sayfa sorumlusu, ister redaksiyon tarafından yapılmış olsun, bu tür gizli engellemelerin adı, benim bildiğim kadarıyla sabotajdır. Sadece benim yazıma karşı değil, benim yazımda yansıyan politik program ve çizgiye, yani aynı zamanda büyük ölçüde, Abdullah Öcalan’ın da savunduğu çizgiye karşı sabotajdır. Hiçbir rastlantısal yanı yoktur. Farklı bir program ve anlayışın, açık bir siyasi mücadeleye girmeden, kendisini, gizlice engellemelerle dayatmasıdır. Şimdi bunu kanıtlayacağım. Birincisi, yazının başlığında, görmediğim için hala bilmiyorum. Hangi türden değişiklik yapılmış olursa olsun, yapılan değişiklik, bütün anlamı ve mesajı ters yüz etmektedir. Örneğin, eğer birinci ihtimal ise, yani sadece “gerici” sözü yoksa, başlık şöyledir: “Kürtlerin ve Türklerin Kurucu Olduğu Bir Cumhuriyet Niçin Bir Taleptir?” bu başlık sanki talebin gericiliği veya ilericiliği değil de, “Kürtlerin ve Türklerin kurucu Olduğu Bir Cumhuriyet’in talep olup olmadığı tartışılıyor anlamı çıkmaktadır. Bu da fiilen, şu ana kadar Türkiye’de kimse benzerini söylemediğinden, yazıda Türklerin ve Kürtlerin Kurucu Olduğu bir Cumhuriyet’in savunulduğu ve buna talep değildir diyenleri karşı bunun bir talep olduğu gibi bir anlama gelmektedir. Yani talep olup olmadığını tartışan bir başlık gibi formülasyon ise eğer bu fiilen bu talebin savunulduğu anlamına gelmektedir. Yok eğer tüm cümlecik düşmüş ise, “Kürtlerin ve Türklerin Kurucu Olduğu Bir Cumhuriyet” biçimindeyse, daha da kötüdür. Karşı olduğu sloganı savunur bir yazı başlığı olarak anlaşılır. Ortada taammüden işlenmiş ama kolayca bir kaza süsü verilebilecek tarzda zekice planlanmış bir cinayet bulunmaktadır. Burada öldürülen bir insan değil bir duruş bir politik anlayış, bir programdır. Ama sadece bu kadar değil. Burada öldürülen sadece benim savunduğum program da değildir. Bunun bile affedilir bir durumu yoktur. Ama ortadaki durum çok daha vahimdir. Benim bir çok konuda farklı görüşlerim olduğu bilinmektedir, bu öldürülen de öyle bir görüş olsaydı, hadi bu bir derece anlaşılabilirdi. Ama burada, Gazetenin ya da onun eğilimlerini yansıttığı siyasi hareketin resmen savunduğunu iddia ettiği görüşlere karşı bir sabotaj ya da cinayet söz

142

konusudur. Bunu önce biçimsel sonra da içeriksel olarak kanıtlayayım. Herkesin bildiği sırdır ki, bu gazete Öcalan’ın görüşlerine paralel görüşleri savunmakta, en azından okuyucuları ondan bunu beklemektedir. Herkesin bildiği gibi, ben Öcalan’a mektuplar yazdım. Bu mektuplarla birlikte, Ortadoğu Demokrasi Manifestosu diye bir metni de ilettim. Öcalan bu mektupları okudu. Hatta Avukatlarına, “Küçükaydın’ın yazılarını okudunuz mu diye sorarak” onları kendi üslubuyla okunmak için tavsiye etti (ve bu ifade tavsiye olmaktan çıkarılmak için, tıpkı bu başlık hikayesinde olduğu gibi, Öcalan’ın Orijinal Görüşme Notlarındaki “Okudunuz mu” ifadesi, tavsiye anlamından çıkarılarak “Okudum” olarak değiştirildi gazetede yayınlanan versiyonda. Orada da bir cinayet vardı ve bu sabotajla aynı nedenle yapılmıştı. ) Bu yazının başlığı, o Öcalan’ın okunmasını, tavsiye ettiği metinlerdeki görüşleri savunmaktadır. Yani Öcalan’ın en azından tavsiye ettiği bir görüştür cinayete kurban giden. Biçimsel olarak sadece bu kadar değil. Biliniyor. Öcalan, o mektupları okuyunca, “benim görüşlerimi radyo ve televizyonda vs. savunabilir, geliştirebilir” diyerek adeta bir açık çek verdi. Yani benim yazılarımdaki görüşler, kendi görüşlerinin savunusu ve geliştirilmesi olarak kabul edilmektedir Öcalan tarafından. Ve böyle anlaşılması istenmektedir. Bu cinayet işleyen, muhtemelen, cinayetini, Öcalan’ın görüşlerini tartışılmaz kılma adına işlemiş olsa gerektir. Çünkü yüzeysel bir bakışla, benim Öcalan’ın “Türklerin ve Kürtlerin kurucu Olduğu Cumhuriyet” sözüne karşı olduğum bu nedenle de Öcalan’a karşı görüşlere gazete sayfalarında hiç olmazsa yazı başlığı olarak yer vermemek için, küçük bir hileye baş vurulmuş gibi kavranılmış ya da böyle yapılmıştır ya da böyle temellendirilmiştir muhtemelen. Ancak bu doğru değildir. Eğer gerçekten içten gelen, demokratik bir cumhuriyet olarak savunulsa, pek ala, Öcalan’ın bize ilişkin bütün o söyledikleri, yazıya dokunmamanın bir gerekçesi ya da bahanesi olarak da iyi bir sığınak sunar. Niçin bu tercih edilmemektedir de, tam tersi tercih edilmektedir. Çünkü, ulusun tanımından dilin, dinin, kavmin, soyun çıkarılması benimsenmemektedir. Yani Öcalan’ın “İlkel milliyetçilik” dediğine yakınlık duyulmaktadır. Ama bu açıkça ifade edilmemekte, sanki yazımın başlığı değiştirilerek ve bana haber verilmeyerek, küçük hilelerle Öcalan savunuluyormuş gibi yapılarak, aslında Öcalan’ın savunduğu demokratik milliyetçilik anlayışı sabote edilmektedir. Buraya kadar söylediklerim biçimsel yanıdır. Elbette ben Öcalan’ın yazılarım hakkında söylediklerini gerekçe göstererek onların benimsenmesi veya kabul edilmesini istemiyorum. Bunu zaten yazdığım mektupta da açıkça belirtmiştim. Bu da bilinmektedir. Böyle şeylere ihtiyacım yoktur. Bunları burada belirtmemin nedeni, yazının başlığını değiştirenin muhtemelen Öcalan’a laf söyletmemek adına böyle bir şey yaptığı bahanesini elinden almak, Öcalan’ı savunma

143

postunun ardına gizlenişin ardındaki sınıfsal eğilimi ve programatik farklılığı göstermektir. Gelelim içeriksel kanıta. Eğer gerçekten Demokratik Cumhuriyet, gerçekten ulusun tanımından dile, etniyi vs. dışlamak kabul edilmiş olsa, benim yazımın itirazsız koyulması gerekir. İlk bakışta benim yazımın Öcalan’ın söyledikleriyle çeliştiği bile düşünülebilir. Ancak durum öyle değildir. Fikirlerin özü kavrandığında, Öcalan’ın zaman zaman söylediği “Türklerin ve Kürtlein kurucu olduğu” cumhuriyet gibi sözler, kısmen bir kavramsal netlik olmamasından kaynaklandığı gibi, aynı zamanda burada Öcalan, bu sözleriyle Ulusun Kürtlere ve Türklere göre, yani bir yerine iki etniye ve dile göre tanımlanmasını değil; Kürtlerin ve Türklerin dile ve etniye göre tanımlanmayacak, ulusun kurucuları olmasını kastetmektedir. Yani Kürtler ve Türkler burada, ulusun tanımında dayanılacak etni, dil, ya da “ulusları” değil; kuracakları ulusu kendilerine göre tanımlamayacak Toplumsal güçleri ifade etmektedir. Ancak, bir “ilkel milliyetçi” “Kürtlerin ve Türklerin kurucu” olmasını, ulusun tanımı olarak görür ve anlar. İşte benim yazımda yaptığım da tam da bu görüşün ve anlayışın üzerine gitmekti. Tam da üzerine gittiğim için, yazım kaza süsü verilmiş ve sözde Öcalan’ı savunan bir cinayete kurban gitti. Öcalan’ın son görüşme notlarında bu çok açıktır. Öcalan kendini sürekli geliştirmeye çalışan ve düşünen bir insan olarak, son görüşme notlarında bu noktayı daha da açık olarak koymaktadır. Örneğin şöyle diyor: “Biz demokratik bütünlüğü geliştiriyoruz. Devletin üst kimliği içinde bütün kültürler kendilerini ifade eder; demokratik bütünlük içinde her kültür kendini özgürce ifade eder diyoruz. Devletin üst kimliği vatandaşlık bağını ifade eder. Avrupa ulusu da bir üst kimliktir. 25 devlet Avrupa Anayasasına imza attılar. Avrupa ulusu kavramı ilan edildi. Avrupalılık bir üst kimliktir. Bu Avrupa’da nasıl oluyorsa, Türkiye’de de olabilir. Türkiye’deki farklı milletler Türkiye ulusu içinde yer alır. Her millet kendi dilini özgürce kullanır, yayınını yapar, eğitimini yapar, kültürünü özgürce geliştirir. Bir formül öneriyorum. Bundan sonra önerim şu: Üç kimlikli hareket edilecek. Birincisi Avrupa ulusu, ikincisi Türkiye ulusu, üçüncüsü her etnik kimliğin kendi kavimsel özelliğidir. Örneğin Avrupa ulusundanım, Türkiye ulusundanım, aynı zamanda Kürd’üm, Türk’üm, Çerkez’im. Böyle devam eder” Çok açık ki, Türkiye’yi coğrafi bir kavram olarak ele almakta, resmi dili teknik bir sorun olarak almakta, bunun ötesinde tamı tamına bizim yazımızda önerdiğimiz biçimde, tüm dillerin eşitliğinden söz etmektedir. Ulusu etnilerin toplamı olarak tanımlamamaktadır. Avrupa ve Türkiye’yi politik olarak tanımlarken, “etnik kimliğin kavimsel özelliği”nden söz etmekte, etniyi politik alanın dışına atmaktadır. Bu tamı tamına bizim dediğimize denk düşmektedir. Yani yazımın başlığını değiştirip sansür edenler, fiilen özünde Öcalan’ın yaklaşımını sansür etmektedirler.

144

Bunları belirtmemin nedeni Öcalan’ın ardına gizlenmek değildir. Sadece yazıyı sansür edenlerin Öcalan’ın ardına gizlenmelerini engellemek için belirttim. Öcalan savunur ya da savunmaz: benim görüşlerim bellidir. Bunları Orta doğu için Demokrasi manifestosu adlı metinde yazdım. Bana bu gazetede yazmam teklif edildiyse bu görüşlerim bilinerek, bunları savunacağım bilinerek teklif edilmiş demektir. O halde, görüşlerime karşı böyle gizlice yapılmış sansürleri kabul etmem mümkün değildir. Ve kamu oyu önünde açıkça bir özeleştirisi yapılmadıkça, ve en iyisi bu mektubum açıkça yayınlanmadıkça, yazmaya devam etmemin söz konusu politik çizgiyi ve davranışları gösterenleri güçlendireceği ve cesaretlendireceği için gazetenize yazmayacağımı bildiririm. Saygılarımla Demir Küçükaydın 15 Kasım 2004 Pazartesi 16. 11. 2004 - Gazeteyle Yazışmalar ve Bunlar hakkında Deniz’e Mektup Merhaba deniz, Sana eveli hafta, gecen hafa icin 21 yuzyil icin manifestoleri hazirlayacagim sozu vermistim ama bildigin gibi Pinar ve Ahmet'i once ifade ettikleri goruslerden dolayi elestirmek, sonra yanlis anlamamalari ve kendi kisiliklerine bir seldiri olarak dusunmemeleri icin ekstra yazilar yazmak icap etti. Bu nedenle o alanda bir ilerleme olmadi. Ne var ki, simdiye kadar en kucuk bir yumusama yok anladigim kadariyla. Ozellikle Pinar sanirim cok kisisel aldi ve kirildi. Ne kadar uzgunum bilemezsin. Uyku uyuyamaz oldum. Ne yapacagimi bilemiyorum. Kendisine ne kadar deger verdigimi tahmin bile edemez. Ama elden ne gelir. Yapabilecegim her seyi yaptim simdilik. Belki uzun vadede bunlarin bir etkisi olabilir ya da uzun vadede belli bir isbirligi icinde tanidikca ortada bir yanlis anlama oldugunu kavrayabilir. Ama bu da benim elimde olan bir sey degildi. Hani nasil romancilar kahramanlarinin kendisinden bagimsizn hareket ettiklerini soylerlerse ben de oyle yazarim. Kisiler benim icin hic onemsizdir. Onermelerin kendi ic mantiklariyla nerelere gittigine bakar onlarin pesine takilirim. Ben kendim sonuclari etkileyemem. Cikacak sonucu o mantik belirler: tipki bir matematik problemin cozumu gibi calisir kafam. Ve tipki matematikte en sacma gibi gorunen sonuclar uzun vadede dogru olarak gorulurse, o mantigin sonuclari da oyle olur hep. Ama insanlar oyle kisiliker uzerine dusunur ki benim insanlardan soyutlanmis olarak dusuncelerin pesinde gittigimi anlamayip kendilerine, kisiliklerine soylenmis gibi anlarlar. Aslinda birazcik dikkatli okusular kendileriyle ilgili bir sey olmadigini gorebilirler ama olmaz bu hic bir zaman. Okuyanlarin cogu ornegin Besikci elestirisini ona karsi bir saldiri gibi anliyor.

Butun bunlari anlatabilmek icin once mektup yazdim. Aman yanlis bir anlama olmasin diye, gazetenin internet sorunu konusunda yazdim. Pinar en kucuk bir ceva bile yazmadi. Sonra

145

oturdum, bu politik kultur farklarini anlatan Polemik Yapmak'i yazdim. En son olarak da Yazinin basliginin degistirilmesiyle ilgili yazdiklarimi kendisine ilettim. Yani kendisini suclamadigimi, iyi niyetinden en kucuk bir kuskum olmadigini iyice vurgulamak icin. Buna pek ala, ortada bir yanlislik olmus, yollama da diyebilecek iken, sayfa sorumlusuna havale etmis. Ben ona yollayyim mi diye sormustum. Yolla diyebilirdi. Veya yollama. Yani soruya cevap vermeden, kendisi yolluyor. Bu ayni zamanda kesin olarak muhatap kabul etmedigi gibi bir anlama geliyor her halde. Yani benim karsimda bir duvar var ve artik yapabilecegim hic bir sey kalmadi. Burjuva ceza sisteminde bile kasit yoksa cezada indirim olur, temyiz vardir, iyi halden erken tahliye vardir. Neyse. Ama asil can sikici olan su. Tam da sikayet ettigim duruma dusurdu. Yani muhatap olarak, teknik bir sorumluyu gorevlendirdi. Sorunu gazetenin politikasina iliskin bir sorun olarak almadi. Gazetenin sorumlusu olarak, boyle bir durumda, kisisel her seyi bir yana birakip, sirf bu soruna iliskin politik olarak muhatap almasi gerekirdi. Ben olsaydim boyle bir durumda, kisisel olarak ne kadar kirgin olursam olayim, politik olarak olaya yaklasir politik olarak sorunu gorusurdum. Aslinda basligin icerigi tersine cevirdigi kabul edilmiyor gelen cevapta. Sinifsal egilimin gecerli oldugunu aslinda yargilarimin yanilmadigini gosteriyor bu. cunku o degisiklikte icerigin tersine cevrildigini gormemek bakis acisiyla ilgilidir. Normal olarak bu durumda yazmazdim artik. Ama sirf Pinar'i yari yolda birakmis olmamak icin, yanlis anlasilmamasi icin devam etmek durumunda kaldim. Eger Pinar, bunu gazetedeki engellemelere karsi kullanmak icin boyle yaptiysa bir sey diyemem ve oyle isa arada bizi harcamasi deger diyebilirim. Ama sanmiyorum. Yani gazetenin boyle bir politikasi yok, olan teknik bir sorun derdim en azindan. Kendisinin bunu dememesi cok kotu bir gelisme. Insallah eger olursa diger dergilerdeki iliskide de boyle olmaz. Bu Bizleri politik bir partner degil, teknik duzeyde is birligi yapilan insanlar olarak gordugu anlamina geliyor. Her neyse. Arkadaslara bir seyler anlatmak cok emek ve zaman alacak gibi gorunuyor. Hele bizlerden bir seyler alabilecekleri ve almalari gerektigi yonunde bir kavrayis ve egilimleri yoksa cok zor olacak, belki de olmayacak. Yine de esas zorluk senin sirtinda. Iliskiyi sirdurmek, isbirligi ve bolumu olanaklarini olusturmak, onyargilari yikmak falan sanirim hepsi senin kuracagin iliskiye bagli. Yarin gorusecegini dusnerek, bir arka plan bilgin olmasi icin, aslinda sana bu gun gelen cevabi ve benim cevabimi aktarmak icin bu maile baslamistim ama bir dertlesmeye, ic dokmeye dondu. Neyse. Yarin aksam da bizim burada toplanti var. Sanirim subat ortasi civarinda bir sempozyum gibi bir sey duzenleyecegiz: Haluk Gerger, Ertugrul, Ragip simdiden prensip

146

olarak evet dediler. Beni merakta birakma. Gorusmenizden sonra gorusme atmosferine iliskin kisa da olsa bir sms cek lutfan. Asagida Gazetenin sayfa sorumlusunun mektubu ve benim ona cevabim. selam ve sevgiler Demir ----------------------------Gazetenin Görevlisinden Mektup

Merhaba. . . Bu yazıyı, Forum sayfalarına baktığım için yazıyorum. Köşe yazınıza ilişkin eleştirilerinizi aldık. . . Yeni bir düzenleme yapılıyor. Yazarlarla mümkün mertebe yeni düzenleme konusunda netleştikten sonra bir genel bilgilendirme yapıyoruz. Cuma günleri gazetede yer alacak şekilde yazmanız konusunda bir kararımız vardı. Ancak diğer yazılarla da ortaklaştıktan sonra toplu bilgilindirme yapmak istiyorduk. Biz bilgilendirmek üzere iken sizin eleştirinizi aldık. Dolayısıyla yazının çıkacak gün ve periyodu konusunda bir bilgilendirme eksikliği olduğu doğru. Bu konudaki eleştirinizi kabul ediyoruz. Ancak başlığınıza ilişkin sansür tanımını kabul etmemiz mümkün değildir. Çünkü başlığınıza karşı bir duruşumuz yok. Öyle olsaydı bu konuda sizinle bir görüşme yapılacağı konusunda sizi temin ederiz. Böyle bir güvenin de olması gerektiğini düşünüyorum. . . Aksi halde sıkıntılı bir durum olur tabi ki. . . Eksiklikler hariç. . . Başlık konusuna gelince. . . Köşe başlığı en fazla dört kelime ve iki satır olarak formüle edilmiştir. . . Dolayısıyla bütün köşe yazarları için uygulanan bir işlem dışında ekstra bir uygulamaya gidilmemiştir. Başlık çok uzun olduğundan böyle bir yönteme başvurulduğunu vurgulamak isterim. Ancak sizin başlığınızı kendimize uygun bir başlık olarak yeniden düzenlenmedik. . . "Türkler ve Kürtlerin kurduğu cumhuriyet nasıl bir gerici bir taleptir?" başlığı şu şekilde kısaltıldı: "Türkler ve Kürtlerin kurucu olduğu cumhuriyet. . . " Bunu yeterli bulmayabilirsiniz. . . Buna bir itirazımız yok. Ama bizim yerimizde olsanız siz de eminimin aynı şeyi yapardınız. Ancak bunun bir "sansür" ve "cinayet" olarak nitelendirilmesi, ağır bir itham olur. . . Böyle

147

bir ağır ithamı kabul edemeyiz. . . Daha da önemlisi farklı noktalara çekilmesi dehşet verici. . . Ayrıca hemen böyle bir ön yargıya girişilmesi de bizi oldukça üzmüştür. . . Prensip olarak da şimdiye hiçbir yazarımızın yazılarını sansüre uğratmadık. . . Bunu bir eksiklik olarak değerlendirebilirsiniz. . . Buna bir diyeceğim yok. . . Ayrıca bir yazarımızı zorda bırakma ya da onu sıkıntıya sokma gibi bir düşüncemizin olmadığı konusunda sizi temin etmek isteriz. Ayrıca yazarlarımızla ilişkimiz sadece bir köşe yazısıyla sınırlı değildir. Umarım ikna edici olmuşumdur. . . Selamlar, saygılar. . . Hüseyin Deniz -----------------------Gazete Görevlisine Mektup

Sayin Husayin Deniz, Cevabinizi aldim tesekkur ederim. Siz madem ki oyle bir durum yok diyorsunuz, bunu kabul ediyorum. Benim icin bir insan ne demisse o gecerlidir, aksi surekli tekrar edinceye kadar. Ancak akil yurutmem de benim deneylerimden kaynaklaniyor. 1) Bana simdiye kadar basliklar iki satir dort kelime olur diye kimse bir sey soylemedi. 2) Simdiye kadar bir cok kereler sanki teknik bir aksaklikmis ya da ihmal ya da acemilikmis gibi yapilarak yazilarimin en kritik yerleri kim vurduya gitti. Nedense hap de boyle kritik durum ve yerlerde oldu bu unutkanliklar, acemilikler vs. . 3) Yazinin basliginin anlami yazinin tamamen zittidir kisaltilmis versiyonda. Kisaltirken en azindan anlam kaymasi yapmamak gerekir. Sorun degisikligin yeteli bulunup bulunmamasi degil, tam zit anlama gelecek sekilde yapilmasidir. Tabii sorulmadan ve gerekcesini soylemeden. 4) Ve nihayet buralarda gordugum ve duydugum bir suru olayda, boyle seylerin cok sik yapildigini biliyorum. Butun bunlar bir araya gelince siz ne dusunursunuz? Madem yok diyorsunuz? Sozunuzu kabul ediyorum ve yanlis dusundugumu, bir suru rastlantinin bir araya gelerek benim yanlis bir cikarsama yapmama yol actigini var sayiyorum. Ortada bir ceset var elbette ama bunun sizin dediginiz gibi bir kasit olmadan, yanlis anlamalar ve rastlantilar hasili kaza sonucu oldugunu kabul edip taammut aramiyorum. Ama ortada bir ceset olmadigi seklindeki degerlendirmenize katilmiyorum. Bir yazinin

148

basligi iceriginin tam zitti anlama gelecek sekilde degisince bunu ifade icin baska bir kelime bulunamaz. Siz ise anladigim kadariyla sadece cikarsamalarimi degil, degisikligin icerigin tam ziddi anlamina geldigini kabul etmiyorsunuz ve dolayisiyla ortada bir ceset oldugunu asiri bir yargi olarak goruyorsunuz. Ben de bu yarginizi benimsemiyorum. Benim acimdan, ortada bir ceset, yani tam zit anlama gelecek bir baslik vardir. Ama bu cesetin nasil ortaya ciktigi konusunda sizin dediginizin dogru oldugunu ve ortada bir cinayet degil kaza oldugunu sizin sozunuze dayanarak kabul ediyorum. Onceki mektubumdaki cikarsamalarimin, yazarkenki verili bilgiler cercevesinde en kucuk bir asiri degerlendirme icerdigini de dusunmuyorum. Siz de ayni bilgiler ve onceki tecrubelerden cikarilmis ayni sonuclar cercevesinde ayni sonucu cikarirdiniz. Neyse. Bu konuyu kapanmis kabul ediyorum. Dedigim gibi izahlarinizin dogru oldugunu kabul ediyorum. Simdi, cuma gunleri mi yazacagim? Bu konuyu biraz acikliga kavusturursaniz sevinirim. Ayrica sundan emin olun. Ben de kimseyi zor durumda birakmak istemiyorum. Aslinda oyle dayatmaci degilimdir. Bana soylendiginde, cogu kez en aklima yatmayan degisiklik onerilerine bile evet demekten cekinmem. Bu gune kadar hic bir degisiklik onerisini de geri cevirmedim. Hatta cogu zaman soylenmeden yapildiginda bile gormezden anlamazdan geldigim cok olmustur. Ama ozellikle son zamanlarda buralarda yasadiklarim bana boyle dusunmem gerektigini ogretti. Ben de bunu anlayisla karsilayacaginizi umuyorum. Selam ve saygilarimla -------------------------------Gazete Görevlisinden Cevap

Merhaba. . . yanıtınızı aldım. . . Bu konuda bir önyargı olmadığına ikna olmanıza doğrusu çok sevindim. . . Çünkü yanlış anlaşılmak kadar zor birşey olduğunu düşünmüyorum. Bir problem olursa ilk olarak sizlerle paylaşacağımızı da bilmenizi isteriz. Bunları belirttikten sonra. . . Yazınız cuma günleri çıkacak şekilde yani perşembe günü elimizde olursa seviniriz. Şimdilik bunları söylemek isterim. Ayrıca göndermiş olduğunuz gerek size ait gerek başka dostlara ait yazıları da

149

değerlendirmeye aldık, aralıklarla yayılayacağız. Bilgilerinize. . . Selamlar, saygılar Hüseyin Deniz ----------------------------------------Gazete Görevlisine Cevap

Merhaba Sayin Deniz, Yazilari persembe gunu ogleye kadar en gec yollarim. Baslik icin gercekten iki satir dort kelime seklinde bir kural var mi? Varsa ona gore baslik secerim. Yolladigim o ekstra yazilari oyle illaki yayinlansin diye degil, gazeteye farkli konu basliklari falan acilirsa, bir fikir versin ve icabinda ise yararsa kullanilabilsin diye yollamistim. Yani diyelim internet veya bilgisayar ile ilgili bir sayfa veya bolum koyarsaniz boyle yazilar olabilir ve icabinda belki ben de ara sira boyle seyler yazabilirim diye. Ben daha gazeteyi bu gune kadar kagit uzerinde gormedigimden nasil bir sey oldugunu bile bilmiyorum. Bu nedenle boyle onerilerim sacma da olabilir. Onu da bilmiyorum. Merak ettigim bir sey daha var. Yazdigim yazilara iliskin okuyucudan hic tepki geliyor mu? Geliyorsa bunlar nelerdir bilmiyorum. Boyle yankilarin, hele benim gibi uzaktan kapali goze atis yapar durumda yazi yazan bir insan icin ne kadar degerli oldugunu bilemezsiniz. Eger varsa bu tur yankilari iletmek dusunulmez mi? Bilmiyorum nasil calisiyorsunuz ama en azindan gazeteyi gorebilmek icin, onu Adobe Akrobat dosyasi olarak internette bir yere koyamaz misiniz? En azindan indirip nasil bir sey oldugunu goruruz. Bir de merak ettigim su: Gazetenin okuyucu profili nedir? Bu konuda da hic bir fikrim yok. Yazilarim musluman mahallesinde salyangoz satan seyler olabilir

150

İki Yayın İçin İşbirliği Çerçevesinde Çalışmalar 27. 11. 2004 - Yazı Kuruluna Önerilen İsimler Hakkında Bilgi Merhaba, Bir kismimiz cok uzun yillardir Turkiye disinda oldugumundan Turkiye'de kim kimdir konusunda cok az sey biliyor. (En azindan ben bu durumdayim. ) "Sentez" dergisi Yayin Kurulu icin dusunulen arkadaslarla ilgili olarak hic bir sey bilmiyoruz. Bu nedenle cehaletimizi biraz azaltmak icin olsun biraz internette arastirma yaptim. Arkadaslarla ilgili bazi bilgilere rastladim. Fazla bir sey yok belki ama yine de hic yoktan iyidir. Maalesef Ibrahim Arslan ile ilgili fazla bir şey bulamadım. Selamlar demir Sefik Beyaz:

Aday olduğu yer: Bitlis Mesleği: İstanbul Kürt Enstitüsü Eski Başkanı

Bir haberden bir bölüm: "Güneşin doğuşunda festival sona erdi Şerif Karataş 3. Doğubayazıt Kültür Sanat ve Turizm Festivali önceki gün sona erdi. “Güneşin doğuşunda sanat” sloganı ile başlaşan festivalin üçüncüsü de geride bırakıldı. Önceki gün festival kapsamında ‘Ehmedê Xani ve Klasik Kürt Edebiyatı’ konulu panel düzenlendi. Filozof Xani Kutlu Aktaş Salonu’nda düzenlenen panele, İstanbul Kürt Enstitüsü Başkanı Şefik Beyaz, İstanbul Kürt Enstitüsü Üyeleri Mülazım Özcan ve Kerem Soylu konuşmacı olarak katıldı. Şefik Beyaz, Ehmedi Xani’nin bir filozof olduğunu belirterek, “Xani üzerinde inceleme

151

yapanlar iyi biliyorlar ki, Xani kitaplarında demokratik devlet modelini işliyor. Bu Xani’yi diğer filozoflardan ayıran en büyük özelliğidir” dedi. Mülazım Özcan da, Kürtlerin tarihi hakkında bilgi vererek, “Günümüze ulaşan belgelerde Kürtler 3 bin yıldır kendi özdiliyle yaşıyorlar. Kürtler yazılı fazla olamasa da bugüne kadar konuştukları dille edebiyatlarını sürdürdüler” dedi. Kerem Soylu ise, edebiyatın önemine vurgu yaparak, “Edebiyat bir halkın devrimci yaşamıdır. Eğer bir halkın edebiyatı güçlü değilse, bu dünyada yaşayamaz. Bunun için herkesin kendi diline sahip çıkması gerekir” şeklinde konuştu. "

* Necdet Ipekyuz:

Diyarbakır TO Başkanı Dr. Necdet İpekyüz"

DİYARBAKIR ve çevresinde, son dönemde yoğun olarak gündeme gelen, bazı kadınlara rızaları olmaksızın tüp ligasyonu uygulaması yapıldığı yolunda genel medyada yer alan bazı haberler yayınlanmıştı. Bu haberler üzerine bir araştırma yürüten Diyarbakır Tabip Odası YK Genel Sekreteri Dr. İlhan Diken başkanlığında oluşturulan bir kurul araştırma yaptı ve araştırma sonucuna hazırladığı raporu; oda başkanı Dr. Necdet İpekyüz ilgili kuruluşlara ve medyaya iletti. Raporda öncelikle Diyarbakır Tabip Odası'nın bu konudaki, duyarlılığı ifade edilerek ve bunun tüm çevrelerce bilinmesi gerektiği vurgulanıyor.

Tüp ligasyonu nedir? Tıbbi olarak "Tüp ligasyonu" olarak ifade edilen uygulama, kadınlarda yumurtalıkları rahime bağlayan halk arasında "tüp" denilen tubaların bağlanarak anne yumurtasının rahime düşmesi önleniyor ve bunun sonucunda da annenin doğurganlığı kalıcı olarak sonlandırılmış oluyor. Cerrahi yolla yapılan bu aile planlaması yönteminde kural olarak geriye dönüş çok mümkün olamıyor. Diyarbakır Tabip Odası'nın raporunda tüp ligasyonu dahil olmak üzere tüm aile planlaması yöntemlerinin; hap, kondom, rahim içi araç (spiral), aylık enjeksiyon gibi yöntemlerin konu hakkında güvenilir ve ustalaşmış danışmanlarca, kişi bilinçlendirilerek uygulanabileceği kaydediliyor. Uygulamalarda, kişinin kendi düşüncesini oluşturabilmesine, yönlendirici olmadan ve özendirmeden yardımcı olunmasının doğru tutum olduğu da raporda özellikle kaydediliyor. Nasıl oldu? Raporda söz konusu olayın Adıyaman Milad Gazetesi'nde yer alan "Vali Yardımcısı Mestan YAMAN' ın görev yaptığı Batman ve Adıyaman illerindeki tüp ligasyon uygulamaları ve "Tüp ligasyonu yaptırmayana yeşil kart vermem" şeklindeki tehditlerin olduğu yolundaki

152

haberler üzerine ortaya çıktığı ve ayrıca odaya çeşitli hekimlerin bu yönde bilgi ulaştırdığı belirtiliyor. Raporda, bölgede içinde aile planlaması danışmanlığı vasıflarına haiz olmadığı anlaşılan kişilerden oluşan ve Sağlık Müdürlüğü tarafından görevlendirilmeyen bir ekibin çeşitli köylere giderek, iş, para, bazı olanaklardan yararlanma gibi vaatlerle yani "özendirme" yöntemleri kullanılarak bazı kişileri ikna etmeye çalıştıklarının anlaşıldığı kaydediliyor. Odanın raporunda bu durumun; "Bu anlamıyla köy köy gezerek, tüp ligasyonu konusunda okur-yazar bile olmayan köylüyü ikna turlarının gerçekleştirilmesi konusuna açıklık getirilmelidir. Gönüllülüğün temel alınması gerektiği bu tür hassas konularda çağdaş, bilimsel ve etiğe uygun yaklaşımlar sergilenmelidir. Bunun adresi de sağlık müdürlükleri olmalıdır. Bu anlamıyla OHAL Bölge Valiliği gezici ekibi ve sorumluları devreden çıkmalıdır. Çünkü bu durum, sağlık yöneticilerinin uzmanlık alanına müdahaledir" biçiminde ifade ediliyor. Duyumlar üzerine geliştirilen araştırma sırasında İl Sağlık Müdürlüğü, Sağlıktan Sorumlu Vali Yardımcılığı ve İl Valiliği tarafından yapılan çeşitli yazışmaların ve bu arada da tüp ligasyon yönteminin etkin tanıtımı ve uygulanması yönünde talimatların söz konusu olduğunun öğrenildiği de raporda ifade ediliyor. Uygulama Raporda yer alan bilgiler arasında bu yöntemle ilgili olarak resmi kuruluşların verileri de yer alıyor. Buna göre; bölgede aile planlaması çalışmalarının sunulduğu 52. 198 kişiden bugüne kadar tüp ligasyonu yönetiminin uygulandığı kişi sayısının toplam olarak 820 olduğu, bunların AÇSAP Tüp Ligasyonu Merkezinde, Diyarbakır SSK Hastanesi, Doğumevi ve Üniversite Hastanesinde gerçekleştirildiği kaydediliyor. Aynı çerçevede verilen aile planlaması çalışmalarında sunulan bu kişilerin 19. 586'sına hap, 18. 604'üne kondom, 6. 186'üne rahim içi araç, 6. 721'ine aylık enjeksiyon ve 11'inin de eşlerine vazektomi uygulanması yapıldığı anlaşılıyor. Resmi verilere göre 3 çocuktan daha az çocuğu olanlara "tüp ligasyonu" yapılmadığı ve 30-40 yaş arasındaki 5 ve daha fazla çocuklu kadınlarda bu yöntemin kullanıldığı kaydediliyor. Söz konusu tüm uygulamalarla ilgili olarak uygulamayı yapanların bilgisine başvurulduğu ve Odanın aldığı bilgilere göre, uygulamaların eşlerin imzasıyla ve bireyin rızasıyla gerçekleştirildiği, uygulamaları yapan kadın doğum uzmanlarının da bütün hastalarla tek tek görüştüğü, yöntemin ayrıntılı olarak anlatıldığı, Türkçe bilmeyen hastaların Kürtçe bilgilendirildiği, herhangi bir özendirme yoluna başvurulmadığı, geri dönüşümün pahalı ve çok zor olduğu konusunda da şahısların uyarıldığının beyan edildiğinin anlaşıldığı belirtiliyor. Hukuksal boyut Diyarbakır Tabip Odası raporunda odanın aile planlamasına karşı olmadığı ve herkesin bakabileceği ve sağlıklı büyütebileceği sayıda çocuk sahibi olmasının savunulduğu vurgulandıktan sonra aile planlaması uygulamalarına, son derece hassas yaklaşılması, eksiklik ve yanlışlıkların üzerine gidilmesi gerektiği ortaya konulduktan sonra konunun hukuksal boyutu da ele alınıyor. Buna göre hukuksal olarak "Herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller

153

dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz, rızası olmadan, bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz" diyen Anayasa'nın 17. Maddesi hükmü geçerli olduğundan kimseye rızası dışında bir tıbbi girişimde bulunulumayacağı kaydediliyor. Diğer yandan halen ülkemizde geçerli olan 2827 sayılı yasaya göre de gönüllü tüp ligasyonu yapılacağı zaman eşin yazılı onayının alınmak zorunda olduğu ve bu işlemin, tıbbi sakınca olmaması koşuluyla ve reşit kişinin isteği üzerine yapıldığı belirtiliyor. Bu noktada ayrıca tıp etiği açısından da bir değerlendirme yapılarak; gerekli bilgilendirme sonrası, herhangi bir yöntemi seçip seçmeme özgürlüğünün, sadece bireye ait olduğu da özellikle vurgulanıyor. Bu bağlamda bu tür işlemler için "Baskıcı ve özendirici" uygulamaların yeri olamayacağı, özel bir neden söz konusu değilse bu yöntemin diğer aile planlaması yöntemlerinden üstün olmadığı ve çok gerekli olduğunda en son yapılması gereken bir uygulama olduğu kaydediliyor. Başvuru yok Odanın bu saptamalardan sonra uygulamanın yaygın olduğu konusunda alınan duyumlar üzerine, tabip odası olarak hemen, Şanlıurfa, Mardin-Şırnak ve Türk Tabipleri Birliği ile bağlantı kurulduğu, ve yapılan araştırmalarda ne batıda ne de adı geçen illerde anlamlı bir tüp ligasyon çalışmasına rastlanmadığı raporda yer alıyor. Konunun kamuoyuna yansımasından sonra İnsan Hakları Derneği (İHD) yöneticileriyle bağlantı kurulduğu onlara yansıyan herhangi bir şikayet başvurusu olup olmadığı sorulduğu, ancak herhangi bir başvurunun olmadığının öğrenildiği kaydediliyor. Bu konuda İHD ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası'nın yaptığı araştırmalarda da benzer sonucun saptandığı gidilen köylerde yapılan görüşmelerde, bu yöntemin uygulandığı kişilerde eşlerin onayının olduğunun da anlaşıldığı ifade ediliyor. "Hekimler suçlanmamalı" Diğer yandan raporda gönüllü olarak ve kişisel rızayla yapılan uygulamalar için çeşitli kurumların kamuoyuna "zorla kısırlaştırma" adını koyarak açıklama yapmalarının büyük bir çelişki olduğu, zorla kısırlaştırmada bireyin ya da eşinin rızasının alınmasının szö konusu olamayacağı ortaya konuluyor. Dolayısıyla konuyu, zorla kısırlaştırma şeklinde ele almanın, ön yargılı ve subjektif yaklaşımlar olduğu, uygulamayı yapanların hekimler olması nedeniyle resmi ya da sivil hiç bir gücün hekimleri zan altında bırakmaya haklarının bulunmadığı ifade ediliyor. Böyle bir iddianın her şeyden önce, Diyarbakır Tabip Odasının Onur Kurulu ve Meslek Örgütümüz T. T. B. tarafından değerlendirilip gereğinin yapılacağının bilinmesi gerektiği de ifade ediliyor. Raporun sonunda "Bugün bölgemizde gebeliği boyunca, doğum öncesi herhangi bir tıbbi bakım almamış annelerin oranı %61'dir. Doğumların %54'ü evde gerçekleşiyor. Aile planlaması yöntemi kullanmayan kadın oranımız %58'dir. Doğan her bin bebeğimizden 62'si, her bin çocuğumuzun da 76'sı ölüyorsa ve yine anne ölümlerinin bölgemizdeki yüksekliğinin bilincinde olarak, aile planlaması uygulamalarının doğru temellerde ele alınmasını talep ediyoruz" denildikten sonra tüm bu nedenlerle gerek resmi makamlarca, gerekse kendini duyarlı ve sorumlu hisseden sivil toplum örgütlerince, böylesi hassas konularda ve toplum sağlığını direkt olarak ilgilendiren meselelerde sorunun bizzat muhatabı ve adresi olan Diyarbakır Tabip Odasının görüşlerine, işbirliğine ve diyaloguna başvurulmasının yerinde

154

olacağı kaydediliyor ve bazı önerilerde bulunuluyor.

Bu da Oral Çalışlar'ın bir haberi: SIFIR NOKTASI-ORAL ÇALIŞLAR Diyarbakır'dan Solda Yeni Oluşum Diyarbakır'da HADEP dışındaki solcuların yeni oluşum konusunda girişimleri olduğunu yazmıştım. Bugün köşemi üç Diyarbakırlı sosyal demokrata açıyorum. Faruk İpekyüz, Bismil-Batman arasında 5500 nüfuslu Salat beldesinin CHP'li belediye başkanı. Bölgenin CHP'li tek belediye başkanı. Şeyhmus Dağhan , 18 Nisan 1999 seçimlerine kadar eski Diyarbakır CHP İl Başkanı'ydı. Doktor Necdet İpekyüz ise eski Diyarbakır Tabipler Odası Başkanı ve halen aynı odanın genel sekreteri. Onlarla, solun geleceği ve solda yeni oluşum üzerine konuştuk. Diyarbakır'ın sevilen ve etkili bu üç politikacısı, CHP'nin birlik ihtiyacına cevap vermediği gibi, izlediği siyasetlerle umut olmaktan çıktığı inancında. Bu nedenle, yeni oluşum konusunda istekli olduklarını belirttiler. Faruk İpekyüz şunları belirtti: ''Diyarbakır Güneydoğu'nun kalbi. CHP'nin bu yöreye ilişkin politikalarını başından bu yana yetersiz buluyoruz. Bölge sorunlarına duyarlı, solun evrensel değerlerine sahip bir yeni oluşum burada ilgiyle bekleniyor. Eski CHP'liler, sol politikaya gönül vermiş insanlar, sivil kitle örgütleri merakla atılacak yeni adımları izliyorlar. Bölgede şiddet sona erdi, ama sorunlar orta yerde duruyor. Şimdi burada solun zamanı. Sosyal-demokratlar bölgeye ilgi göstermeli ve yeni bir siyaset anlayışıyla harekete geçilmeli. Türkiye'nin batısıyla, kuzeyiyle, güneyiyle ve doğusuyla birleşmeyi amaçlayan, özgürlükçü, demokratik, katılımcı bir sol, bölgeye büyük yararlar sağlar. Bu nedenle yeni oluşumu heyecanla izliyoruz. '' Eski CHP İl Başkanı Şeyhmus Dağhan'ın görüşleri ise şöyle: ''Bu oluşum eski CHP'lilerle sınırlı olmamalı ve bir küskünler partisi özelliği taşımamalı. CHP'nin eski yapılanmasından da farklı özellikler taşımalı. CHP, eskiden belli kişilere dayanıyordu ve geleneksel siyaset tarzıyla burada örgütleniyordu. Yeni parti kişilere değil, tabana dayanmalı, aşağıdan yukarıya doğru örgütlenmeli ve bölge sorunları duyarlı davranmalı. Örneğin Güneydoğu'dan baktığımızda CHP'nin bu bölgeye ilişkin hiçbir somut programı olmadığını görüyoruz. Bu nedenle CHP bölgede hızla eridi ve hiçbir etkinliği kalmadı. Dikkat ederseniz bölgedeki önemli olayların hiçbirinde CHP yönetimini göremedik. Gaffar Okkan öldürüldüğünde CHP burada yoktu. Nevruz'da CHP yönetiminden kimse yoktu. Her iki önemli olayda da CHP, parti meclisi düzeyinde temsil edilebilirdi. Bölgede CHP Parti Meclisi üyeleri var, onlar gelebilirlerdi. Bu bölgeyi yok sayarak Türkiye politikası yapılamaz. Bu nedenle CHP yönetimine burada güven kalmadı. '' Dağhan, ''Solun evrensel değerlerini CHP'nin önemsemediği gibi bir duygu içindeyiz. Yaşadığımız her kritik olayda, CHP'nin bir tepki göstermesini, demokrasiye sahip çıkmasını bekliyoruz ve her seferinde hayal kırıklığına uğruyoruz. Yeni oluşum, kendisini milliyetçi ve devletçi sınırlamalara mahkûm etmemeli. Solun, dünyanın her yanında geçerli olan değerlere yönelmesini bekliyoruz. Bu yönde gelişmesi için bizler de katkı sunmaya hazırız. '' Doktor Necdet İpekyüz de benzer duygular içinde: ''Eskiden bölgeye CHP heyetleri gelirler, raporlar 155

yazarlardı. Bu raporlar önemli tespitler içerirdi. O dönem şiddet dönemiydi. Şimdi yeni bir durumla karşı karşıyayız. Şiddet bitti, ancak bundan sonrası için yeni saptamalar yapılmalı, yeni programlar ortaya çıkarılmalı. Bölge bu yeni dönemde yeni ilgi bekliyor. Bunu en iyi, çağdaş değerlere sahip yeni bir sol parti yapabilir. Bölge halkı, bölgedeki sivil toplum örgütleri bu oluşumu heyecanla, merakla bekliyorlar. Meclis'te bir sol partinin olmamasının ne büyük olumsuzluklar yarattığını yaşayarak gördük. Burada yeni oluşumu bekliyoruz. ''

Diyarbakır'dan görünen manzara bu. Diyarbakır solu bekliyor, yeni oluşumu bekliyor. Solun bütün renkleriyle temsil edileceği, çoksesli, demokratik, özgürlükçü bir partiyi bekliyor. Bakalım neler olacak, göreceğiz. * Remziye Arslan

Bilim ve Siyaset yayinda ANKARA Bilim ve Siyaset Dergisi yayin hayatina katilisini bir kokteylle kutladi. Dergi yazarlarindan Remziye Arslan, onurlu bir yalnizligi tercih ettiklerine vurgu yapti. Bilim ve Siyaset Dergisi, onceki aksam yapilan kokteylle tanitildi. Derginin Ankara'daki yonetim yerinde yapilan acilisa cok sayida davetli katildi. Dergi yazarlarindan Remziye Arslan yaptigi konusmada, dergiyi cikarmaktaki amaclarinin bilim ve siyaset alaninda yeni bir soluk yaratmak oldugunu soyledi. Arslan, "Onurlu bir yalnizligi tercih ettigimizin farkindayiz" dedi. Acilisa, HADEP PM Uyesi Ali Riza Yurtsever, HADEP Ankara Il Baskani Veli Aydogan ile HADEP Il yoneticileri, EMEP Genel Baskan Yardimcisi Haydar Kaya, Yeni Gundem Ankara Buro Temsilcisi Yurdusev Ozsokmenler, yazarlar ile cok sayida sendikaci katildi. Uc aylik inceleme, arastirma ve kultur dergisi Bilim ve Siyaset'in ilk sayisinda "Yerinden edilme" dosyasi ele alinarak, farkli boyutlariyla degerlendiriliyor. Yayin Kurulu'nda Ceto Ozel, Eyyup Demir, Handan Caglayan, Ibrahim Aslan ve Zeri Inanc'in bulundugu derginin ilk sayisinda; Ragip Zarakolu, Ahmet Pelda, Mehmet Tiryaki, Sibel Ozbudun, Yuksel Akkaya, Atilla Gokturk, Belma Tokuroglu, Ufuk Degirmen, Salih Arslan, Bulent Peker, Mehmet Yilmaz ve Mihri Belli'nin degerlendirme ve incelemeleri yer aliyor.

28. 11. 2004 – 23 Kasım Toplartısı Notları Dolayısıyla Bazı Sorular

23 Kasım Salı günü gerçekleşen toplantıyla ilgili olarak gerek Orhan’ın protokolünden gerek Deniz’in kısa eklemesinden sonra, protokol üzerine yoğunlaşıp ayrıntılı olarak düşününce

156

kafama bazı soru işaretleri takıldı. “Şeytan ayrıntıda gizlenir” derler. Bu soru işaretleri de ayrıntı gibi görünüyor ama bu soru işaretlerini paylaşalım ve bilelim ki bir netlik kazandıralım. Bu nedenle aşağıdaki yazıyı yazıyorum. Toplantının önemli belirlemeleri şunlar: İlk Yayın Kurulu Toplantısının 25 veya 26 Aralıkta yapılması planlanıyor. Yayın Kurulu için bazı isimler önerilmiş bulunuyor. Pınar Selek bir Bildirge metni hazırlayacak. Bu gün ayın 28’i. Yani aşağı yukarı tam bir ay var. Bunları alt alta yazıp da yarıntılı düşününce, belirli olmayan bir çok nokta bulunduğu görülüyor. Bunları biraz netleştirsek iyi olur. Birincisi, Yayın Kurulu ile kastedilen Yazı Kurulu (Redaksiyon) mu? İkincisi, eğer kastedilen Yazı Kurulu (Redaksiyon) ise bir Yayın Kurulu’na, bir Yayın Kurulu ise bir Yazı Kurulu’na ihtiyaç var. Bu Yayın ve Yazı kurullarının bileşimi hangi ölçülere ve özelliklere göre belirlenecek? Sanırım bütün bu konular oldukça belirsiz. Bu hassasiyetim belki yanlış yorumlanabilir ama ilerde sorun çıkmaması için şimdiden netleştirmenin yararlı olacağını düşünüyorum. Bunu biraz açıklayayım. Birincisi, diyelim ki, Yayın Kurulu ile kastedilen Yazı Kurulu’dur. Ama Yazı Kurulu’nun, kendi mantığı gereği, derginin çıkış bildirgesindeki amaçları ya da ilkeleri benimsemiş insanlardan olması gerekir. Halbuki şu an ortada, böyle bir metin yok. Bu metnin Deniz’in belirttiği gibi kısa zamanda hazırlanıp gönderilmesi halinde bile, şöyle bir sorun ortaya çıkar: Pınar’ın hazırladığı metnin tartışılması, varsa değişikliklerin yapılması veya kişilerin bu metne katılıp katılmadığının anlaşılması gerekir. Ancak bundan sonra ortaya çıkan metni benimseyenler, hangi ilke ve kriterlere göre nasıl bir yayın kurulu hazırlayacaklarına karar verebilirler. Yanlış anlaşılmasın. Bir ön yargım falan yok. Deniz’in yazdıklarından çıkana göre de muhtemelen benimsenmeyecek bir metin gelmeyecektir ortaya. Ama bunu bilmediğimiz için, prosedürün en olumsuz sonuçlar hesaplanarak belirlenmesi gerekir. Bu nedenle şöyle bir durum var sayıyorum. Diyelim ki Pınar’ın hazırladığı metin beğenilmedi ve bir takım değişiklik önerileri yapıldı. Bu değişiklik önerileri tartışılır, benimsenir veya benimsenmez. Bütün bunlarda sonuçlar değişik olarak ortaya çıkar. Ama burada şöyle iki sorun ortaya çıkar. Bir ay içinde böyle bir prosedür tamamlanabilir mi?

157

Bunu bilemeyiz. Olur ki, metin herkesçe hemen benimsenebilir. Bu takdirde zaman sorunu otomatikman çözülmüş olabilir. Ama bunun garantisi yoktur. Bu nedenle en olumsuzu düşünelim. Diyelim ki ciddi itirazlar oldu, bunlar üzerine tartışıldı. Tartışma sonucunda uzlaşma olabileceği ortaya çıkarsa, zaman yetmez. Yok uzlaşma olamayacağı ortaya çıkarsa, o takdirde 25-26 Aralık’ta yapılacak Yazı Kurulu toplantısına metin benimsemeyenlerin katılmasının bir anlamı olmaz. Çünkü mantığı gereği Yazı Kurulu’nun o metni benimseyenlerden olması gerekir. Yani, şu fark açıktır. Çıkarılacak dergiyi yazı ve pratik olarak desteklemek ayrı, onun yazı kurulunda yer almak ayrıdır. Yazı Kurulu’nda yer almak, onun izleyeceği politikada sorumluluk almak demektir, ki bu da ancak onun bildirgesinde ifade edilmiş amaç ve ilkeleri benimseyenler için söz konusu olabilir. “Manifestolu dergi” çevresinin (nasıl ifade edeceğimi bilmediğimden kolay anlaşılsın diye böyle diyorum) “Sentez”i yazı ile ve pratik olarak (örneğin internet sayfası hazırlamak vs. ) desteklemesi ayrı bir sorundur. (Bu zaten elde bir. Bu konuda açık çek var zaten. ) Ama onun redaksiyonunda yer alması ayrı bir sorundur. Bu ancak Pınar’ın hazırlayacağı metinden ve belki bu metin üzerine belli bir tartışmadan sonra netlik kazanacaktır. Bu durumda, henüz redaksiyonda yer alınıp alınmayacağı belli olmadan, bir sonraki redaksiyon toplantısını sanki sonuç katılım olarak çıkmış gibi belirlemek kanımca yanlıştır. Böyle düşününce kesin bir tarih belirlemek de yanlış olarak ortaya çıkıyor zaten. Çünkü eğer bildirge taslağı üzerine bir tartışma olursa bunun bu tarihe kadar biteceğinin bir garantisi de yoktur. Bu nedenle, ayın 26’sındaki toplantıyı, kelimenin gerçek anlamında Yayın Kurulu (Yazı Kurulu değil) toplantısı olarak anlamak ve tanımlamak gerekir. Yani derginin yayınına ilişkin tüm sorunların görüşüldüğü bir organ. Elbette, fiilen bu dergi girişimini yazı ve başka olanaklarla destekleyeceğimiz için Yayın Kurulunda yer almalıyız veya alabiliriz. Tabii istenildiği takdirde. Yani Yayın Kurulu fiilen iki derginin girişimcilerinden oluşur. Ama pratik olarak bütün bu girişimcilerin bir araya gelmesi mümkün olmadığından, bunların görevlendireceği kişiler bir yayın kurulu gibi çalışır. Yani aslında şimdiye kadar yapılan toplantılar biraz böyledir. Oraya katılan, katılmayanların temsilcisi olarak katılmaktadır. Bence Yayın Kurulu’nu her iki derginin girişimcileri olarak tanımlamak doğru olacaktır. Toplantıya katılanlar ise, bu girişimcilerin temsilcileri olarak katılmış olmaktadırlar. Derginin yazı Kurulu’nu ise şimdiden belirlemek olanaksızdır. Bunu ancak Pınar’ın hazırlayacağı bildirge taslağından sonra, onun sonuçlarına göre belirlemek mümkündür. Bunun da şu olasılıkları vardır: 1) Pınar’ın taslağı aynen benimsenir. O zaman politik dergi girişimcilerinin görevlendirdiği kişiler derginin yazı kurulunda yer alır. Bu takdirde belki 26-27 aralık tarihindeki Yayın Kurulu toplantısında Yazı Kurulu görüşülebilir.

158

2) Pınar’ın taslağı tam benimsenmeyebilir itirazlar ve tartışmalar olabilir ama sonradan bir ortak metinde anlaşılabilir. Bu takdirde 26-27 Aralık toplantısı sadece bir Yayın Kurulu toplantısı olur. Yazı Kurulu’nu açık bırakır. Sadece farklı opsiyonlara göre yapısının nasıl oluşturulacağı belirlenebilir. Örneğin Her iki çevreden üç bağımsız üç gibi. 3) Pınar’ın hazırladığı metinde anlaşma olmaz. Bu takdirde, onda anlaşanlar bir Yazı Kurulu oluştururlar. Anlaşamayanlar dışardan desteklerler. (Ne var ki, bu anlaşma olamaması çok başka yerden olabilir. Özellikle “Yayın Kurulu”na önerilen isimlerin görüşlerini biraz araştırınca böyle bir olasılık ortaya çıkıyor. Pınar’ın metnini belki bizler kolaylıkla benimseyebiliriz de, benimseyeceği düşünülerek önerilenler benimsemeyebilir. Çünkü eğer gerçekten de Pınar taslağını, esas olarak Manifesto’da dile getirilen anlayışı bazı eklemelerle özetleyecek ama bunu bağlayıcı değil sadece tartışmaya açıcı bir platform olarak koyacaksa, esas itirazlar Yayın Kurulu’na önerilen diğer arkadaşlardan gelebilir. İnternette bulduğum bilgilerdeki kısa alıntılar gerçi çok yetersizdir ve yanlış bir izlenim yaratmış olabilir. Ama orada dile getirilen görüşler ile Pınar’ın hazırlayacağı metin arasında çok ciddi farklılıklar ortaya çıkabilir. ) Bu vesileyle, ortak bir metinde anlaştığımızı var sayarak. Oluşacak Yazı Kurulu’nun yapısı üzerine üzerinde tartışılıp olgunlaştırılmak üzere bir öneride bulunmak istiyorum. Bu iki girişimin ortak çabası olduğuna göre, bu girişimler Yazı Kurulu için görevlendirdikleri elemanları kendileri belirlemeleri gerekir. Yazı Kurulundaki elemanların, Yayın Kurulunda toplantısına katılanlar gibi ille de pratik olarak buluşabilen insanlardan olması gerekmez. İnternet aracılığıyla virtüel olarak bu toplantılar yapılabilir. Gelen her yazı önerisi, redaksiyona iletilir. Herkes okur. Fikrini söyler. Ve gereğinde bir oylamayla sonuç belirlenebilir. Ama Yazı Kurulu elemanlarında, Yayın Kurulu’ndan çok daha farklı özellikler aranmalıdır. Orası teorinin, politikanın alanıdır. En azından politik dergi çevresi olarak bizlerin, Sentez’in ve çıkaracağımız derginin Yazı Kuruluna katılmakla görevlendireceğimiz insanlarda daha seçmeci kriterlere yer vermemiz gerekir. Tabii farklı çevrelerin farklı kriterleri olabilir. Ama en azından bizlerin kriterleri hakkında da birkaç söz etmek isterim. “Hazmedilmeyen bir fikriyat temsil edilemez” diye bir söz vardır. En azından haftalık politik dergi hedefleyen ve manifestoyu program olarak benimseyen çevreden, dergilerin Yazı Kurulu’na girecek kişilerin “Manifesto”da ifade edilen “fikriyatı” çok iyi hazmetmiş olmaları gerekir. Dergi projesinde yer almak ve onu desteklemek için manifesto denen metinde ifade edilen programı benimsemek yeterli olabilir. Ama bir Yazı Kurulu üyeliği söz konusu olduğunda, o son derece basit gibi görünen programatik metnin arkasındaki teorik ön kabulleri iyi kavramış olmak gerekir. Bu olmadan zaten hazmedilemez ve dolayısıyla temsil edilemez. Örneğin, Klasik Marksist miras, (Marks, Engels, Lenin, Troçki, Luxemburg, Mandel gibilerin

159

klasik mirası) + Kıvılcımlı + Frankfurt okulu ve “Batı Marksizmi” (Benjamin, Adorno, Marcuse, Gramsci, Luckas, Lefewbre vs. ) + yeni soyal hareketelerin teorik katkıları (Feminizm, Ekoloji, Barış, Siyah vs. hareketleri) + seksenlerin sonrasının ulusçuluk teorileri (Gellner, Anderson, Hobsbawm vs. ) ve bunlardan bizim çıkardığımız teorik ve metodolojik genellemeler bu metnin teorik arka planını oluşturmaktadır. Bu teorik arka planı asgari ölçüde bilmeyen ve hazmetmemiş bir insan bir yazı kurulunda onu temsil edemez. Bu ölçüler içinde baktığımızda, örneğin “Yayın Kurulu”na önerilen Orhan arkadaş, eğer Yayın Kurulu’ndan kastedilen Yazı Kurulu ise, bence Yazı Kurulu’na girebilecek birikim ve hazırlıktan yoksundur kişisel kanımca. (Elbette yanılıyor olabilirim. Kendisini en fazla bir iki yazısından ve biraz da chatlaşmalardarn tanıyorum. ) Diyelim ki bir jet uçağı aldınız ve yolcu taşıyacaksınız. Bunun için elbette oldukça çok uçuş tecrübesi olan, çok iyi bir eğitimden geçmiş bir pilot ararsınız. Hemen hiç uçuş tecrübesi olmayan; iyi bir eğitimden geçmemiş, pervaneli uçak eğitimi almış bir pilotu böyle bir işe almazsınız veya almak istiyorsanız onun önce onun çok uzun bir eğitim devresi ve stajdan geçmesi gerekir. Aksi takdirde yüzlerce insanın hayatını çok yüksek oranda riske sokmuş olursunuz. (Elbette derdiniz yolcu taşımak değil, ikiz kulelere dalış yapmaksa, o kadar eğitim de yeter. Ama bizim niyetimiz yolcu taşımak) Şimdi Orhan Arkadaşın yazılarına baktığımda şunu görüyorum. Orhan’ın bu güne kadar ciddi bir teorik ve politik yazısını, bu konularda hassasiyetini görmedim. Aslında onun her hangi bir yazısı yok. Sadece bazı Röportajlar var. Bunlar ise, her hangi bir gazetecinin yaptığı ve yapabileceği ropörtajlar. Hatta bana kalırsa, Yeni parti ile ilgili olarak yaptığı ropörtajlar da karma karışık. Ama nispeten Orhan’ın durumunu gösteren başka bir yazı var. Deniz’in yayınladığı “Arafat ve Öcalan” başlıklı yazıya karşı yazdığı ve Ülkede Özgür Gündem’de yayınlanmış bir yazı var. Bu yazıyı okuyunca Orhan’ın bu teorik arka planı ve derginin anlayışını tutarlı olarak hazmetmiş ve temsil ediyor olması bir yana, fiilen ciddi biçimde karşı olduğu görülür. Deniz’in aktardığı yazıyı ve Orhan’ın ona eleştirisini aşağıya aktaracağım. (Yazı aslında benim eski bir yazımdı. Deniz, sanırım Pınar’ın kendisinden Arafat ile ilgili bir yazı istemesi üzerin, bu araz aşırı yoğun olduğundan yetiştiremeyeceğini ve bana yazımdan yararlanıp yararlanamayacağımı sordu. Ben de isterse kendi imzasıyla bile yayınlayabileceğini söyledim. Önemli olan ne dendiğidir kimin dediği değildir dedim. O da benim yazıyı alıp kendi adıyla yayınladı. Tıpkı Bir zamanlar Marks-Engels’in birbirlerinin ismiyle yazı yayınlamaları gibi. ) Orhan’ın temel düşüncesi eleştirisinin şu son paragrafında ifadesini bulmaktadır: “Evet çok doğru şeyler söylüyor olabilirsiniz. Tespitleriniz, çıkarsamalarınız ve ortaya koyduğunuz hedef doğru olabilir. Fakat bu doğru, bildiğiniz üzere tek başına pek bir şey ifade etmiyor. Önemli olan, doğruyu doğru kılan, doğruyu doğrulayan, hayat yani politika içerisinde nasıl, ne zaman ve ne şekilde ifade edildiği değil midir biraz da. . . ” Orhan’ın burada ifade ettiği, tipik İkinci Enternasyonal anlayışıdır. Orhan’ın temel yanlışı,

160

program ve stratejiyi politikaya, taktiklere feda etmesidir ki, fiilen real politikerlikle sonuçlanır. İkinci enternasyonal partilerinin hepsi de, doğruların birer Pazar vaazı anlamı kazanmasından başka bir şey yapmamışlardı. İlk bakışta Orhan’ın pratik hayatın taktik esnekliği ile ilkeleri savunma ilişkisi konusunda doğru şeyler söylediği sanılabilir. Ama unuttuğu şudur ki, “Gerçeklik somut” tur. Arafat öldüğünde bütün dünyanın burjuvaları onu övgü kuyruğuna girdi. Aksine tam da böyle bir dönemde, onun aslında hiç de bu övgülere layık olmadığı, ya da tam da böyle olduğu için burjuvazi tarafından böylesine övüldüğü gösterilmelidir. Arafat, ırkçı İsrail rejiminin Filistinlileri bir bantustan’a kapatmasını ve kendisinin bu bantustan’ın şefi olmasını kabul etmiş biridir. Onun tek itiraz ettiği, Kudüs’ün en azından bir kısmının bu Bantustan toprakları içinde olup olmamasıydı. Aksine tam da bunlar anlatılarak, uzun vadede ezilen insanların bilincinde bir uyanma sağlanabilir. Hele küçük bir propaganda grubu veya yazısı için tamamen böyledir bu. Orhan’ın yaklaşımı esas alınırsa, her zaman her durumda ileri sürdüğü gibi bahaneler bulunarak daima o doğruların söylenmesi sonsuza kadar ertelenebilir. Orhan’ın yaklaşımında aslında doğruların hiçbir pratik anlamı kalmamaktadır. Ama işin kötüsü tam da söylediğini kendisi yapmaktadır. Bir şeyin hangi koşullarda nasıl ve neden ifade edildiğinin de en azından o ifade edilen şey kadar önemli olabileceği gibi bir genel doğruyu, kendisi böyle bir yazı için bu koşullarda kullanarak, onu bir yanlışın aracı haline getirmektedir. Orhan’ın yazısında teori, en can alıcı pratik değil, bir yerlerde kenarlarda duran, pratik icabı eğer pratik gerektiriyorsa alınıp biraz kullanılabilecek bir şey olarak anlaşılmaktadır. Şimdi gerek içerikçe, (Yani bizler bu gün her durumda, Arafat gibilerin anlayışına karşı kendi programımızı vurgulamayı hedeflemeliyken. Bunu yapmayarak ve yapmaya karşı çıkarak) hem de biçimce (Bu karşı çıkışı bir ilke düzeyine yükselterek) fiilen çıkacak derginin programını kavramadığı görülen ve onu bir Pazar vaazına dönüştüren, henüz daha çok pişmesi gereken Orhan’ın Derginin Yazı kurulunda olması, onu harcamak, kendini geliştirmesini ve yanlışlarını görmesini engellemekle sonuçlanır. Ama Orhan, Yayın Kurulu’nda, yani Derginin yayınlanmasına ilişkin tüm işlerin organize edildiği bir kurulda olabilir. En azından şimdiye kadar edindiğimiz izlenim odur ki, kendisi muhakkak ki yetenekli ve girişken bir kimsedir. Bu pratik işlerin kotarılmasında muhakkak ki çok yararlı olabilir. Örneğin, Toplantı protokollerini, gayet iyi bir şekilde tutup hemen yolluyor. Bu basit gibi görünen işi pek çok insanın başaramaz mesela. Ya da hemen, bir sürü insanla görüşüp söyleşiler yaptı. İçeriği ayrı konu, kimlerin seçildiği de ama en azından böyle bir girişim yeteneği üzerine ölü toprağı atılmış sosyalistler arasında pek bulunmamaktadır. Ne derler? “Taş yerinde ağırdır”. Elbette işler ve işleri yapacak kişiler söz konusu olduğunda, o işler ve kişilerin bilgi, tecrübe ve yetenekleri arasında bir denklik aranması dolayısıyla kişiler üzerine konuşulması kaçınılmazdır. İnşallah Orhan böyle, kendisini bir örnek olarak almamı kendisine karşı kişisel bir tutum olarak almaz.

161

Bu bakımdan, ben Orhan’ın yazı kurulunda yer almasının doğru bir seçim olacağını düşünmüyorum. Ayrıca şunu belirtmek gerekir ki, Arkadaşlar bu öneriyi yaparken muhtemelen sadece Deniz, Orhan ve Beni tanıdıkları için böyle bir öneride bulundular. Ancak bu dergiyi çıkarma girişiminde yer alanların sayısı yirmi civarındadır. Teorik bakımdan konuyu çok daha iyi özümlemiş, daha iyi bir teorik hazırlığı ve birikimi, politik mücadele deneyi olan, pek ala Yazı Kurulu’nda yer alabilecek başka arkadaşlar bulunmaktadır. Eğer Bildirge metninde anlaşılırsa, belirlenen sayı veya oranlara göre, politik dergi çıkarma girişiminden, kimlerin yazı kurulunda yer alacaklarını bu çevre kendisi belirlemelidir. Ve belirlemede de yukarıda kısaca değinilen ölçütleri göze almalıdır. Sanırım bu aralarda gerek yazılı olarak gerek haftalık görüşmelerde bunları da netliğe kavuşturmamız yararlı olur. Belki herkes böyle biraz yoğunlaşarak düşünse daha başka netleştirilmesi gereken noktalar da bulunabilir. 28 Kasım 2004 Pazar Ekler: Deniz’in Yazısı:

Arafat ve Öcalan Arafat, 1950'lerin ve altmışların başlarının, sömürgeciliğe karşı ulusal kurtuluş ve bağımsızlık hareketleri döneminin çocuğudur. Filistin hareketinin bütün önderleri gibi, Arap Milliyetçiliği akımından gelir. Kökenlerindeki milliyetçi doku her zaman belirli bir ağırlığa ve dolayısıyla da ufuk darlığına neden olmuştur Öcalan ise, 68'in çocuğudur. Filistin hareketinin önderlerinin önünde, örneğin İsrail devletine karşı mücadele eden, ve bu mücadeleleri sonunda, "yaşasın Arap ve Yahudi halklarının kardeşliği" son sözleriyle idama giden, Yahudi Deniz Gezmişler olmadı hiç bir zaman, Ama Öcalan'ın ve PKK'nin ideolojik şekillenmesinde Mahirler, Deniz'ler tayin edici bir öneme sahip oldular. Böylece daha başından itibaren köklü bir farklılık oluştu. Filistin ve Kürt hareketi arasında. Kürt hareketi, daha baştan kendisini ezen ulusların ezilenlerini de kazanma, onları düşman görmeme anlayışıyla şekillenirken, Filistin hareketinin, en ilerici dönemlerinde bile Yahudi ezilenlerini kazanma ve düşman görmeme pratik hiç bir anlamı olmayan pazar vaazlarından başka bir anlam taşımıyordu. Filistin hareketinde hiç bir zaman, Yahudileri de kurtarmak gibi bir problem olmadı, Kürt hareketinde ise ezenini de kurtarmak her zaman temel bir yönelişti. Filistin hareketinde hiç bir zaman, İsrailde bir devrim için Filistinlilerin safında çarpışan Yahudiler olmadı, ama PKK içinde yüzlerce, Türkiye'de devrim için Kürtlerin safında çarpışanlar, hatta yöneticiler oldu. Ama daha da önemlisi ise, onların farklı sınıfsal eğilim ve çıkarların ifadesi olmalarıdır. Arafat, her bakımdan burjuva bir önderdir. Arap ve Filistin burjuvazisinin eğilimlerini yansıtır. Batı başkentlerinde onun Filistin'li radikallere karşı daha baştan açıkça veya el altından desteklenmesi; Arap ülkelerinin mali yardımları, Filistin

162

burjuvazisinin ifadesi olmasıyla ilgilidir. Buna karşılık Öcalan ve PKK, kelimenin tam anlamıyla Kürt yoksullarının, pleblerin eğilimlerini yansıtmışlar ve bunun ifadesi olmuşlardır. Temeldeki bu ideolojik ve sınıfsal farklılıklar, her ikisi de haklı ve ezilen ulusa ait iki hareketin farklı programlar ve stratejiler ve mücadele biçimlerine yönelmesi sonucunu verdi. Birincisi, Milliyetçilik anlayışı bakımından, Kürt hareketi gerek kökenindeki ideolojinin olanakları gerek sınıfsal temelinin uygunluğu nedeniyle, dil, etni ve kültüre dayanan bir milliyetçilikten, hukuki tanıma dayanan bir milliyetçiliğe kolayca geçebildi. Filistin hareketi ise, aksine Araplıkla sınırlı bir milliyetçiliğin sınırlarını aşamadığı gibi, başlangıçtaki, Hıristiyan Arapların ağırlığında da yansıyan laik karakterini bile yitirdi. Böylece Arap ve Filistin milliyetçiliği dine dayanan İsrail milliyetçiliğinin aynadaki aksine dönüştü. Kürt hareketi de, Filistin hareketi de olağanüstü büyük güçlerle karşı karşıyadır. Tek başlarına bu güçleri yenmeye güçleri yetmez. Bu çıkmazdan kurtulmak için ideolojik ve sınıfsal temellerine uygun olarak farklı yönelişler geliştirdiler. Filistin hareketi, programatik düzeyde değişiklikler yapıp stratejik bir yenilenmeye gitmedi. Örneğin, Arap ve Yahudilerin birlikte yaşadığı, laik ve demokratik bir Filistin, hatta Ortadoğu federasyonu gibi bir strateji ile çok daha geniş bir cephe kurmayı hiç denemedi. Ne ideolojik ne de sınıfsal temelleri böyle bir yönelişe olanak sağlamadı. Bu gün, diyelim ki Filistinlilerin, madem ben yaşamıyorum, sen de yaşama diyen eylemleri İsrail'e geri adım attırsa ve küçücük Filistin devleti kurulsa bile, bu devlet, İsrail için ucuz iş gücü sağlayan bir Bantustan'dan farklı olmayacaktır. Ortaya bir Apartheit rejimi çıkacaktır. Ne Araplar ne de Yahudiler için bir refah ve demokrasi getirmeyecek, her iki tarafta da gericiliği güçlendirecek, gelir farklarını derinleştirecektir. Filistinlilerin, Arapların hiç bir Yahudi'nin ruhunda titreşimler yaratabilecek bir programı yoktur. Ama Kürt hareketinin programı, eğer bilinse, Türkiye'deki insanların yüzde yetmişinin de; Iraklıların da, Suriyelilerin de, Farsların da ruhunda titreşimler yaratacak bir programdır. Arafat ile Öcalan'ın farkı, bu iki stratejinin farkıdır. Bu iki farklı stratejinin ardında ise, farklı ideolojiler ve sınıfsal eğilimler vardır. Orhan’ın Yazısı:

'Arafat ve Öcalan'a dair Geçtiğimiz günlerde Deniz Can imzasıyla yayınlanan "Arafat ve Öcalan"başlıklı yazıyı üstünkörü geçmemenin gerekliliği ortada. Zira, bir kere başlık gayet "ağır". Bırakın yazmayı okumadan önce bile insanın durup bir düşünesi geliyor. Uzatmadan konuya gelirsek; yazı üzerinde iki noktada durmak gerekiyor; ifade ettiği, ön plana çıkardıkları ve ifade etmediği ama bugün güncel anlamda ön planda olan şeyler Filistin kurtuluş mücadelesiyle, Kürdistan'ın kurtuluş mücadelesini karşılıklı olarak değerlendirdiğimizde gerçekten de Deniz Can'ın ön plana çıkardığı, birinin(Kürdistan Kurtuluş Hareketinin) kendi ezeninin ezilenini de kazanma mücadelesi verdiği diğerinin ise

163

böyle bir somut adımının olmayışı önemli ve bir o kadar da doğru bir tespittir. Fakat bugün, özellikle bugün "Arafat ve Öcalan" başlıklı bir yazıda bu iki lideri değerlendirdiğinizde, ki bunu iki liderin şahsında hareketlerin kendisini değerlendirme amaçlı yapıyorsanız da, öncelikle değinmeniz ortaya koymanız gereken noktalar vardır. Ve bu tamamen politiktir. Arafat Ramallah'taki karargahında yaklaşık üç yıldır İsrail devleti tarafından tecrit altındaydı ve bu tecrit onun yaşamına mal oldu. Öcalan'da yaklaşık altı yıldır Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından İmralı cezaevinde tecrit altındadır. Bu iki tecrit, meseleye bütünlüklü baktığımızda(Öcalan'ın Türkiye'ye ABD tarafından teslim edildiğini de göz önüne alırsak) gerek politik gerekse simgesel anlamda bir hayli önemlidir. Her iki kurtuluş hareketi de Ortadoğu'dan tüm dünyanın ilgisini ve sempatisini çekmiş, kazanmış hareketlerdir ve önderlikleri politik açıdan taşıdıkları misyona bakıldığında birbirine çok benzemektedir. Bu açıdan son üç yıldır da aynı kaderi paylaşmışlardır. Bu noktadaki tek fark Öcalan h‰l‰ ayaktadır ve kendisine ve hareketine yönelik tüm tecride rağmen halkının kurtuluş mücadelesine katkıda bulunabilmek için çabalamaktadır. Arafat'ın ise tecrit altında yürüttüğü tüm çabaları geçtiğimiz günlerde son bulmuştur. Arafat şehit olmuştur. Arafat'ın ölümü ardından bir çok şey söylendi. Özellikle de ayrıntılarda gizli şeytan meraklıları, gözü paradan başka bir şeyi görmeyen, dolayısıyla da hayata buradan bakan, elitist kara çalma uzmanları sarıldı kalemlerine. Mine G. Kırıkkanat bunların başında gelenlerdendi. Deniz Can'ın yazısında belirttiği ‘Arafat'ın Filistin burjuvazisinin çıkarlarının ifadesi' olmasından dolayı edindiği mali yardımlar, Mine G. Kırıkkanatın'da bir hayli ilgisini çekmiş, bu paraların nerelere gittiğini sorgular olmuştu. Bu konuyu kara çalma(tabii bu emin olabilirsiniz ki Paris'in güzide 'cafe'lerinde bir hayli rahat yapılacak bir iş) çabalarının merkezine almış, "Filistin'in Makus Tarihi" üzerine kendisine vazife olduğu üzre yazakoyulmuştu. Hak vermeli ki bu da onun tecrit(Paris) altındaki hayatında sarf ettiği çabalarının bir parçasıdır. Şimdi aynanın bu tarafından bakıldığında, Deniz Can'ın temel olarak koyduğu şeyin doğru ve önemli olduğunu tekrar belirterek, meseleyi "Arafat ve Öcalan" arasındaki farklarla ele almak zorunluluk muydu, böyle bir zamanda diye bir soru gelebiliyor akla? Kürdistan kurtuluş mücadelesinin gerek politik gerekse programatik olarak kendi ezeninin ezilenini kazanma çabasında olduğunu bir çok yoldan, örneklerle anlatabiliriz. Ama tecrit altında geçirdiği ağır yıllar sonucu, halkının "gitme ihtiyar" diyerek sahiplendiği bir liderle, yine tecrit altında ve halkının sahiplendiği bir lider arasındaki farklarla anlatmak çok mu doğru acaba? Bir çoklarının yaptığı gibi Arafat'ın eksikliklerini ve yanlışlıklarını vurgulamak yerine(bunları zaten biliyor ve ortaya koyuyoruz) Arafat ve Öcalan'ın içerisinde bulundukları durumun çarpıcılığı ve ortaklıkları üzerinde durmak politik olarak çok daha doğru bir yaklaşım olmaz mıydı? Evet çok doğru şeyler söylüyor olabilirsiniz. Tespitleriniz, çıkarsamalarınız ve ortaya koyduğunuz hedef doğru olabilir. Fakat bu doğru, bildiğiniz üzere tek başına pek bir şey ifade etmiyor. Önemli olan, doğruyu doğru kılan, doğruyu doğrulayan, hayat yani politika içerisinde nasıl, ne zaman ve ne şekilde ifade edildiği değil midir biraz da. . .

164

Dergi Projesindekiler Arasında Tartışmalar 29. 11. 2004 – Cem’in Eleştirileri Degerli Dergi Girisimcileri Özellikle neden iki dergi ? sorusu benim acimdan netlesmedigi icin ve zaman zaman sertlesen tartisma atmosferini daha iyi anlayabilmek icin ,gruba gelen yazilari topluca yeniden okudum . Görebildigim kadariyla manifesto zemininde bir örgütsel hareket yaratmak ve cikarilacak dergiyi bu amacla degerlendirmekle dergiyi daha cok varolan ideolojik hegemonyaya karsi baslangicta yalnizca bir soluk alma , entellektüel bir biraraya gelis alani olarak gören iki anlayis sözkonusu. Bu iki anlayis arasinda önemli farklar görülmüs olsa gerek ki su anda iki dergi projesi tartisiliyor. Herseyden önce böyle bir karari cok erken buldugumu belirtmek isterim. Dogrusu karsilikli yazilarda öne sürülen ayrim noktalari iki ayri dergi cikmalidir önerisini destekleyen derinlikte görünmüyor. Ahmet ,Pinar ,Ramazan ve diger arkadaslar manifestonun kendisine ilkesel bir elestiri yöneltmedikleri gibi "bildirgenin altina imza atmak için henüz zamana ihtiyaçlari oldugunu, tartismak istediklerini (Deniz Can 27. 11. 2004)" belirtiyorlar. Keza kendi önerdikleri dergi formatinda manifestonun imzalayanlar adina yayinlanabilecegini de belirtiyorlar. Yani manifestonun söyledikleriyle temelli bir celiski sözkonusu degil. Öyleyse geriye yalnizca örgütlü bir hareket yaratmak sorunu kaliyor. Bu konuda arkadaslar konumlari geregi su anda politik bir hareket yaratmayi hedefleyen bir platformun içine giremeyeceklerini vurguluyorlar( Deniz Can 27. 11. 2004) manifestoyla bir farkli duruslarinin da olmadigini fakat, politik bir hareket, hatta bir örgüt yaratmak amaciyla çikarilacak bir dergide kendi bulunduklari konum ve baglayiciliklar nedeniyle çikaricilar arasinda yer alamayacaklarini belirtiyorlar. ( Orhan, Ayni Toplanti raporu) "Yoksa bazi elestirilerimize ragmen,eger bizlerin de bir hareket ve giderek örgüt kurma düsüncesi olsaydi, çok rahatlikla dergi manifestosu,hatta örgüt programi olarak altina imza atabilirdik. Ve böyle programli bir dergide sizlerle birlikte hareket ederdik. Bizlerin mevcut gerçeklikleri,konumlari böyle bir örgütün olusmasi süreçlerine birebir katilmaya uygun düsmüyor. Yoksa gereklililigine inanmadigimizdan, ya da bu konuda sizlerle hareket etmek istemiyor olmamizdan dolayi da degil. Sadece konumlarimizdan ve bu nedenle önceliklekimizden kaynakli bir durum. " Ahmet 21. 11. 2004

165

aciklamalarini yapiyorlar. Bu durumda örgütlü bir hareket olusmasina yine bir ilkesel karsi cikis yok , yalnizca kisisel konumlara ve önceliklere dayanan tutumlar sözkonusu. Yani örnegin söyle denilmiyor. Örgüt yaratmayi hedeflemek bugünün kosullari icerisinde yanlis sonuclara yol acar , bir hata olur . Tersine Ahmet arkadas "sizin devrimci bir hareket ya da örgüt yaratma yönündeki çabalariniz,dogmatik sol ya da ilkel milleyetçilikle mücadele etmek isteyen duyarli tüm kesimler tarafindan büyük bir heyecanla karsilanacagi gibi,destek de görür. Sizlerle benzer siyasal amaçlarimiz var derken bunu kastetmistim aslinda. " Ahmet 21. 11. 2004 diyor. Geriye benim icin soru isareti olan araclar ve yöntemler konusunda ki potansiyel farkliliklar kaliyor. Ahmet arkadas amaclardaki farkliliklari önemli görerek bu durumun yol acacagi sorunlari iki dergi projesiyle asmaya onay vermis oluyor. Ne varki bizlerin ileride bir hareket ya da örgüt kurma gibi bir düsüncesi,amaci bulunmuyor. Sizinle tek ortak bir dergi çikarmada anlasamamizin temel nedenlerin basinda bu geliyor. Birçok ortakliklarin yaninda bu farklilik ister istemez araçlar ve yöntemler konusunda diger farkliliklarin da olusmasina neden oluyor. Dergiye yüklemis oldugumuz anlamdaki farkliliklar,onun içerigini ve tarzini da belirliyor. Bu da son derece dogal. ( Ahmet 21. 11. 2004) Diger taraftan manifesto zemininde bir örgütsel hareket yaratmak ve cikarilacak dergiyi bu amacla degerlendirmekle de benim cok ciddi sorunlarim var. Herseyden önce arkadaslarla yüzyüze yapmis oldugumuz tek bulusmada böyle bir gündemi ben acmaya calismistim. Ancak o zaman böyle bir tartisma icin cok erken oldugu söylenmisti. Yapilan aciklamalar örgüt ve ona harcanacak enerjinin bosa gidebilecegi noktalara kadar tasinmis. Hatta Marxist gelenek icinde Marx-Engels-Rosa Luxemburg tarafindan temsil edilen "örgütsüz" devrimciligin de mümkün oldugu , Trotskiy ve Lenin in hep örgütlü kaldiklari ve örgüt icin enerji harcadiklari ama örnegin 4. Enternasyonal icin o kadar enerji harcamanin dogru bulunmayabilecegi v. b söylenmisti. Orada yapilan tartismalarda manifesto ile devrimci bir örgüt yaratma arasinda özellikle bir bag kurulmamisti. Öncelikle manifestonun düsüncelerini yayginlastirmak ,bu konuda bir kamuoyu olusturmak en önemli görev olarak koyuluyordu. Oysa simdi bu bag özellikle kurulmus gibi davraniliyor , hatta bu baga dayali olarak iki dergi önerileri yapilabiliyor. Ilk olarak nasil ve hangi tartismalarin sonucunda yildirim hiziyla bu noktalara varildigi benim icin tamamen belirsizdir. Ikinci olarak ben örgüt yaratma sorununu önemli ve ciddi bir is olarak görüyorum . Yapilmasi gereken son derece önemli tartismalar kolayina atlanamaz. En azindan bir Yön referansi örnegin bir derginin icerigi icin cagrisimlar yapabilir ama devrimci bir hareket yaratma acisindan hicbir degeri yoktur. Bir dergi cevresinden örgüt olusturma bile bana cok mensevik cagrisimlar yapabiliyor. Bu konuyu fazla derinlestirmeden , "Biz bir örgüt yaratmak istiyoruz "vurgusunu hakedilmis bir vurgu olarak görmedigimi ve bunun üzerine yaratilan ayrimi gercekci bulmadigimi

166

belirtmek istiyorum. Örgüt bana göre henüz yalnizca bir arzu , varsayimdir. Bir varsayimi ayrim noktasina tasimak gereksiz bir polemik haline dönüstürmek ,iki dergi formülüne tahvil etmek dogru degildir. Bana göre simdilik tek ,ortak bir dergi cikarilabilir. Aradaki vurgu farkliliklari henüz olgunlasmadigi icin bu süreci birlikte deneyimlemeye herkesin ihtiyaci var. Sevgiyle Cem 30. 11. 2004 – Cem’in Görüşleri Hakkında Selam Cem, Nihayet sesler gelmeye basladi. Bu cok sevindirici. 1) Bu derginin orgut kurma gibi dogrudan bir amaci yok. Manifesto'da boyle bir amac belirlenmis degil. Elbette ilerde etki saglar bir gorus bir yaklasim etrafinda bir hareket olursa o zaman bu hareket icindeki insanlar bir orgut kurma geregini dusunurlerse o ayri bir sey. Keske boyle sorunlarla karsilasilabilecek hale gelinse. Simdiye kadar bizden hic kimse bir orgutten bahsetmedi. Ayrica su ana kadar yazmayi kabul eden yazarlarin hic biri de manifestoya imza atarim demis degil. Bundan sonra muracaat edeceklerimizden de boyle bir sey beklenemez. Yani yazarlari sadece bagimsiz yazarlar olan boyle bir dergiyle nasil orgut kurulur ki? 2) Bu orgut icin ciktigi fikri Ahmet ve Ramazan arkadaslarin yorumu. Yani derginin bir orgut icin cikacagi. Ama bu onlarin geldigi gelenek ve anlayisla baglantili. Onlara oldukca yabancidir orgute yonelik olmayan bir yayin. Bu nedenle bizlerin belli bir programatik metinle cikmasini oyle anliyorlar. Konuyu anlamak icin, Ocalan'la gorusme notlarini hatirlaman gerekiyor. Arkadaslar da zaten onlara dayanarak bizimle is birligine giriyorlar. Ocalana sirt sita verelim falan demistim. Ocalan bunu hemen orgut kurma olarak anlamis ve parti kurmadan falan bahsetmisti. Hatta boyle dusundugumu sanarak, Kurdistanda bile orgutlenme izni verdi. Arkadaslar da bunu aynen soyledi zaten. (Aslinda konunun kokleri ta 79'a kadar gidiyor sanirim. Ocalan o baglamda boyle bir sey soyledi galiba. Hala o zamanlardaki gibi oldugumuzu dusunuyor olabilir. O tarihlerde biz Ihtiyat Kuvvet'i yayinlamistik. Butun Kitaplari PKK alip okutuyordu. Kitapta Kivilcimli, kurdistan'da ayri parti kurmaktan soz ediyordu. Biz bu yayinla PKK'nin eline cok guclu bir silah vermistik. En saygin Komunist Kurdistan somurgedir diyor ve kurdistan seksiyonu ayri orgutlenmelidir diyordu. Bunlar PKK'nin da savundugu seylerdi ve Turk solu bunlar raddediyordu. (Ki o zamanlar henuz PKK olarak degil Apocular olarak bilinirdi daha ziyade. ) biz de Kurdistandaki ve almanyadaki arkadaslara kendi partilerini kurmalarini soylemistik. Ista bu donemde Apocular o zaman bize Biz sizi Turkiye'de Siz e bizi Kurdistan'da orgut

167

olarak taniyin diye bir teklif getirmislerdi. Biz ayni teori ve programa sahip olsaydik olurdu ama ayni degiliz, biz kendi goruslerimizde kurdistanda kurulacak bir partiyla ayni dunya partisinin esit seksiyonu olacagimizi soylemistik. Sanirim ocalan bunlari hatirlayarak boyle orgutsel duzeyde yorumlari sirt sirta verelim imgesini. )

Simdi iki dergi projesi bir bakima tam da o zamanki durum gibi. Nasil o zaman Ihtiyat Kuvvet Turk solunun isini bitirdiyse simdi de bizlerin cikracagi dergi ve arkadaslarin cikaracagi dergiye verecegi destek o zamanin ihtiyat kuvveti gibi bir islev gorebilir. Bu da bir rastlanti degil. Ayni gelenekler devam ediyor. 3) Kanimca arkadaslarin soylediklerini de yanlis anlamissin. Onlarin dedigi su: Biz orgutluyuz. Bizim orgutumuz var bu nedenle yayinin cikaricilari arasinda yer alamayiz diyorlar. Yani biz genis anlamda, bir dergi cikarmak bile bir orguttur. Eskiden zaten orgut ya da parti kelimesi bir hareket ánlaminda kullanilirdi. Bu anlamda bile ele alindiginda arkadaslar biz baska bir disipline bagliyiz diyorlar. Aslina cok acik ve durustce davraniyorlar. (Bunu soylemeden de fiilen oyle davranabilirlerdi ele gecirme ve kontrol altina alma gibi, Turk solunda olan turden dertleri olsaydi). Bunu anlamak gerekir. Arkadaslarin satir aralarini cok iyi okumak gerekiyor. Karsimizda politik dusunen, esnek, is yapmaya yonelik ciddi insanlar var. Ifade gerektigi kadar acik aslinda: "kendi bulunduklarý konum ve baðlayýcýlýklar nedeniyle çýkarýcýlar arasýnda yer alamayacaklarýný" 4) Dolayisiyla Arkadaslarin projesi olan dergi ozellikle Kurt ozgurluk hareketine yonelik ve ozellikle de yeni kurulack partinin icinde "ilkel milliyetcilige" karsi mucadeleyi, bir teorik gelisim saglamayi amacliyor. (Bunu dogrudan ve acikca belirtemiyor tabii arkadaslar anlasilir nedenlerle. ) Bu nedenkle iki ayda bir ilerde ayda bir cikacak dergi dusunuyorlar. Simdi soyle dusun. 1)Ozellikle Kurt Ozgurluk Hareketine Yonelik 2)Teorik konularla sinirli (Demokrasi, Devlet gibi konular) 3)Iki ayda bir veya ayda bir cikacak bir dergi. 4)Turkiye entelijansiyasini sayfalarinda toplayip guclu bir yazar kadrosuyla cikmaktansa genc ve bilinmeyen yazarlara tartisma olanagi acmaya calisacak. 5)Belli bir politik programa dayanmayacak. Arkadaslarin dergi projesi bu. Peki Bizimki ne? 1) Turkiye'nin Modern, sehirli, aydin ve iscilerine yonelik 2) Politik agirlikli, sosyalistlerin agirligi olsa bile kendisini devrimci demokratik bir politik cizgiyle sinirlayacak. 3) Iki haftada veya haftada bir cikacak. 168

4) Entelijansiyanin devrimci demokrasiyle bir arada olmaktan korkmayacak en genis kesimlerini sayfalarinda toplayacak. Cunku cizgisini yaymak icin en farkli toplum kesimlarina ulasmayi hedefliyor. 5) Manifestodaki programi savunacagini acikca belirtiyor. Bu ikisi hedefleri ve yapilariyla ve icerikleriyle cok farkli. Yani sirt sirta vermeyi tam da yapiyoruz. Bu ikisi birbirini destekler ve guclendirir. Bizim derginin toplumda etkisinin artmasi Kurt hareketinin tek ayakliliktan kurtulmasi,ve ilkel milliyetcilere karsi gucununve pozisyonunun yukselmasi anlamina gelir. Arkadaslarin dergisinin etkisinin armasi da Kurtler arasinda ilkel illiyetciligin gerilemesi demektir ki bu da bizlerin konumunu guclendirir. Zaten arkadaslar da politik dusunen insanlar olarak dedigimizi hemen anladilar ve sundugu olanaklari gorduler. Hasili kaygin hakli ama bu arkadaslarin yorumlariyla ilgili. Bizlerden cikan bir sey yok. Boyle orgüt kuracagimiza dair bir tek sozcuk yok. Ne konusmalarda, ne yazdiklarimizda ne de manifesto metninde. Ama orgutu genis olarak anlarsan, su an dergi projesi icin guc ve olanaklarimizi bir araya getirmemiz ve ortaklasa tartismamiz bile bir orguttur. Selam ve sevgiler demir 30. 11. 2004 – Cem’in Cevabı Hocam Selam , Bütün karsilikli yazismalarda ve görüsmelerde Ahmet arkadaslar üstüne basa basa "örgüt" konusunu temel ayrim noktasi olarak vurguluyorlar . Ahmetin yazdigi 21 Kasim li iletide birkere daha bu yaklasim acikca belirtilmis : Ne varki bizlerin ileride bir hareket ya da örgüt kurma gibi bir düsüncesi,amaci bulunmuyor. Sizinle tek ortak bir dergi çikarmada anlasamamizin temel nedenlerin basinda bu geliyor. Birçok ortakliklarin yaninda bu farklilik ister istemez araçlar ve yöntemler konusunda diger farkliliklarin da olusmasina neden oluyor. Dergiye yüklemis oldugumuz anlamdaki farkliliklar,onun içerigini ve tarzini da belirliyor. Bu da son derece dogal. ( Ahmet 21. 11. 2004) Gerek siz gerek ülkedeki görüsmelere katilan arkadaslar bu duruma karsi "bizim en azindan simdilik böyle bir kararlastirmamiz yok " demiyorsunuz. Bu tutumu ilk elden göstermeniz gerekirken göstermiyor ve bana satir aralarini dogru okumaktan sözediyorsunuz. Satir aralarinda sizin varsaydiginiz gibi, arkadaslarin bütün projeleri Kürt siyasal hareketi icin tanimlanmis olsun. Öyleyse bu mutlaka ifade edilmelidir. Üstelik simdiye kadar yapildigi gibi "arapca " degil "türkce" . Eger arkadaslar "kisisel

169

konumlari öncelikleri "derken tümüyle Kürt Siyasal hareketinin konumundan ve önceliklerinden sözediyorlarsa "sizin örgüt projeniz" derken aslinda "biz cunku örgütlüyüz " demek istiyorlarsa bunu elbette aciklamalilar . Neden bu bir giz perdesine büründürülsün ki? Arkadaslar bizi yanlis anliyor ve bize ait olmayan bir örgüt projesiyle iliskilendiriyorlar . Hatta bunun en temel ayrim noktasini olusturdugunu söylüyorlar. Biz bu yanlis anlamanin aslinda onlarin bizlerle farkli kaygilari tasidiklarini ifade etmek icin kullandiklari bir iliskilendirme oldugunu anlayarak ses cikarmiyoruz . Böylece biz olmadigimiz bir sey olarak "oluyoruz" Burada biz tuhaflastik . Ikinci asamada arkadaslar kisisel konumlari ve önceliklerinden sözederek tuhaflasiyorlar , cünkü size göre bu sekilde Kürt Siyasal hareketinin konumundan ve önceliklerinden sözetmis oluyorlar. Ama sonucta anlasilan bir ortak nokta da var . Iki dergi projesinden sözediyorum. Tam da farkliliklara uygun düsen bir ortaklasma gibi görünüyor. Ama acaba öyle mi? Sizi ve görüsmeye katilan diger arkadaslari (Deniz, Orhan, Tolga?) elestiriyorum , sonucta yürütülen diplomatik degil siyasi bir iliskidir. Bu denli dügümlenmesi , satir aralarinin ,acik satirlardan daha agir bir yogunluk kazanmasinda bu iliski tarzini "kabul etmenizin " cok ciddi bir payi olmali. Iliski bu sekliyle mistisize edilmis oluyor ve ileride bunun doguracagi sakincalar gercekten cok fazladir. Bu yüzden öncelikle sizin ve görüsmeye katilan arkadaslarimizin Ahmet arkadaslarla yapilacak ilk toplantiya bu yanlis degerlendirmeleri kaldirma anlamini vermesini diliyorum. Sevgi ve saygiyla Cem 01. 12. 2004 – Demir’in Cem’e Cevabı Sevgili Cem, Birincisi, bence Ahmet'in eski yazidklarini degil, esas olarak son gorusmelerin protokolunu ele alarak degerlendir. Senin ddedigin itirazlar sanirim olaylarca asilmis bir sorunu tartisiyor. Yani tartisma firsati bile olmadan gelismelerce asilmis, dolayisiyla gundemden dusmus. Ikincisi, bir programla cikip cikmama uzerine tartismalar ve bu baglamda yazdigim yazilar, aslinda bu orgut meselesi gibi gorunen sorunun tartismasiydi. Aslinda orada, arkadaslari sorunu boyle, orgut sorunu gibi koymaya iten daha derindeki nedenler irdeleniyordu. Dolayisiyla Orgut konusu gibi gorunenin, esasina iliskin olarak soyleniyordu. oyle hic bir sey soylememe, acik olmama gibi bir durum yok. Gorunusle (orgut) ugrasma degil onun ozune (Program) yonelme vardi. Ve bu cikmazi asmayi sagladi ve bir netice aldi. Son gorusmede pozisyonlar 180 derece degisti. Sanirim bu degismeye yeterince dikkat etmiyorsun. Baslangicta sorun soyle goruluyordu. Biz bir program ve stratejik metinle cikiyorduk, arkadaslar ise, boyle bir program ve strateji tartismasi yapmak icin dergi cikarmak gerektigini savunuyorlardi. Dolayisiyla bu pozisyon icinde, bizim konumumuz bir orgut kurmak gibi algilaniyordu onlarca. (Ama buna pek ala bir hareket kurmak, akim yaratmak da denebilir.

170

Diyelim ki arkadaslarin gelenegi onlari orgut yerine hareket sozcugunu kullandiran bir gelenek olsaydi, arkadaslarin cikarsamalari yine degismeyecekti. ama o zaman sen ornegin orgut sozcugunun sende yarattigi allerjiyi hic bir sekilde gostermeyecektin. yani burada sorunu yaratan orgut kurup kurmamaiz hakkindaki yanilgi degildi. Orgut bir gorunumdu. Bu gorunum hareket veya akim da olabilirdi. Cikarsamlar degismezdi. ) Ama bu gorunum aldaticiydi. Zaten o degerlere kufretme gibi baglamlarda yazilanlar, tam da boyle gibi gorunen sorunun oyle olmadigini aciklamaya yonelikti. Yani senin suclamanin aksine, en azindan ben kendi adima bir durus sergiledim. Ama orgut sozcugu uzerinden degil, cunku o meselenin asli degildi, gorunumuydu, bu gorunumu yaratan ozden bir elestiriydi benimki. Ama bir yandan bu yapilirken, diger yandan, pratik is birligi olanaklari uzerinde duruldu. Baslangictaki yanlis anlamalar gidip de arkadaslar bu yaklasimi anlayinca, onlar da ayni sekilde davrandilar. O zaman arkadaslarin orgutsuz ve oprogramsiz gibi bir dergi cikarmalari; bir programla cikmamiz dolayisiyla orgutu hedefledigimiz bicimindeki yaniltici durum asildi. O zaman siz orgut kuracaksiniz ondan biz orada olamayiz argumani kullanilmaz oldu. Biz orgutuz, siz de baska bir hareket icin cikiyorsunuz. Biz bu nedenle onda yer alamayiz ama bu bizim mucadelemize bir el uzatmadir dendi. Yani dedigin orgut sorunu coktan aslimis bulunuoyr. Yani o ilk mektuplarda soylenen siz orgut kurmak istiyorsunuz, biz oyle degiliz argumani bu gun tam tersine donmus bulunuyor. Ve bunun uzeinden neredeyse iki hafta gecti. Baslangicta tartisma dergisi ya da programsiz dergi ilkesel duzeyde koyuluyordu. Simdi, taktik ve pedagojik bir arac olarak ele aliniyor. Yani arkadaslar "mis gibi yaparak" bir seyleri anlatmayi deneyecekler. Bunun da dusunulebilecek bir sey oldugunu ben de zaten ikinci mektupta soylmistim. Cunku Pinar'in mektubunda her iki yaklasim da bir arada bulunuyordu. Belli bir belirsizlik ve celiski vardi. Belki bu celiski hala vardir da, sadece pratik gelismeler nedeniyle silinmis gibi gorunuyordur. Yani bir yanda cizgisiz cikmayi bir ilke gibi koyma ve diger yanda cizgisi olup da insanlari ve yeni gucleri tartismaya cekebilmek icin cizgiziz gibi yapip tartisma. Ama bu celiski artik bizi ilgilendirmez. Bu arkadaslarin kendi ozel celiskisidir. Tipki bir papazin ayni zamanda Komunist partisi uyesi olmasi gibi. Bu bir celiskidir der Lenin ama, orgutsel gorevlerini yapiyorsa, bu celiskisi bizi ilgilendirmez. Bu onun kendi ozel celiskisidir. iliskilerin ve is birliginin bir konusu degil, baska bir duzeyin, ideolojik mucadelenin konusudur. Ucuncusu: her solenen oyle cok yanlis anlasiliyor ki, bunlari duzeltmeye kalkmak ne gerekli ne de mumkundur. Bu nedenle ben sahsen, benim goruslerim falan ozetlendiginde veya elestirildiginde cogu kez yanlis anlasilarak yapilmasina ragmen sesimi cikarmam. Yoksa basa cikmak mumkun degildir. Ornegin surada aynen boyle bir sey yapiyorum. Dorduncusu: Sen de bu dergini cikaranlarinan birisin. Hepimizin ayni hakki ve gorevleri var. Hic kimsenin ozel bir yetkisi ve imtiyazi yok. Ben cok onde gorunuyorsam bu yaptiklarimi kimsa yapmadigi ve benim sirtima kaldigi icindir. Senin boyle bir durum dikkatini cekince hemen soylemen gerekir. Olabilir ki birileri dikkat etmemistir.

171

Besincisi: Su cok acik ki hepimizin farkli tarihleri var. Bu da bizlerin farkli hassasiyetleri olmasini getiriyor. Ornegin su orgut meselesini ele alalim. Ben bu konuda o kadar cok yazdim ki, artik gina gelmis durumda. Kaldi ki adim zaten orgut dusmanina ciktigindan bu konudsa bir sey aciklama geregini duymuyorum bile. Diger yandan Hamburg'ta bulunan arkadaslar icinde bu boyle. Bu konu tartisilmasin gerek gorulmeyen bir lapalis hakikati. Karsinizdaki sizin yillar oncesinde biraktiginiz bir sorunu surekli tekrarliyorsa, siz ise bundan bikmissaniz, hic ses cikarmamaniz boyle bir bikkinliktan da kaynaklanabilir. yani haburglular ve benim icin boyle bir durum da var. Benim acimdan bir de yakin tarihi var. Isin ilginci, bu gorusmelerden kisa bir sure once sayin Selek bir yazi yazmisti. Basligi "Arzuhalcilik Degil Devrimcilik". Bu yazi vesilesiyle kendisine aynen su mektubu yazarak bir yazi ilettim. Asagida bu mektup ve yazi var: " Merhabalar Degerli Selek, Ozgur Politika'da bugun "Arzuhalcilik Degil Devrimcilik" baslikli yazinizi okuyunca, yillardir ayni konuda defalarca yazdigimi ve kimseden en kucuk bir yanit, bir yanki alamadigimi hatirladim. Ve yaziniz benzer sonuclara bagimsizca ulasmanin bir ornegi olarak beni sevindirdi. Ne derler? "Aklin yolu birdir. " En azindan yankisiz kalmamainiz icin, benzeri seyleri dusunup soyleyen baska birilerinin de varligini bilmeniz icin bu konuda yazilmis eski bir yazimdan bir bolumu yolluyorum. Vaktiniz yok, okuyamazsiniz ama yine de yolluyorum. Selamlar demir Parti Konusunda Üzerinde Düşünülmesi Gereken Bazı Sorular Devrimci Marksist gelenek içinde devrimci bir işçi partisinin ne zaman nasıl kurulması gerektiği konusunda pek dikkati çekmemiş iki değişik gelenek vardır aslında. Bu geleneklerden birincisi esas ifadesini Marx ve Rosa Luxemburg'da bulur. Buna göre, devrimci bir işçi partisi mücadelenin yükselişine dayanmalı; yükselen bir hareketin ifadesi olmalıdır. Bir yükselişin olmadığı bir dönemde bu tür örgütleri kurmaya ya da yaşatmaya çalışmak sonuçta gelecek yükselişin sorunlarını kavramaktan uzak küçük sektler üretmeye yarar. Marx'ın pratik tavrı da hep bu yönde olmuştur. 1848 devrimi öncesinde ve yükselişi sırasında Komünistler Birliği'ni kurmuşlar, mücadele etmişlerdir. Ancak devrimin yenilgisinden sonra, kısa bir süre toparlanma denemelerinde bulunmuşlarsa da, bir süre sonra kendilerine harhangi bir dernekte bile çalışmayı yasaklamışlar; faaliyetlerine son vermişlerdir. Yıllarca enerjilerini küçük bir sektin problemlerine harcamaktansa, gelecek bir yükseliş için teorik hazırlığa ayırmışlardır. Ne zaman ki işçi hareketi yeniden yükseliş belirtileri göstermeye başlamış, bu yükselişle birlikte Birinci Enternasyonal'in kuruluşuna girişmişlerdir. Bu örgüt yükselen bir işçi hareketine dayanmış ve onun ifadesi olmuştur. Ancak 1871 Paris Komünü yenilgisinden sonra, hareketin tekrar gerilemesi ve Enternasyonal'in de ister istemez tekrar sektlerin mücadele alanı olması eğiliminin belirmesiyle birlikte bu örgütü kapatmakta hiç de 172

tereddüt etmemişlerdir. Marx ve Engels için örgüt kutsal, dokunulmaz bir tabu değil, bir araçtır. Diğer gelenek en önde gelen savunucu ve uygulayıcılarını Lenin ve Troçki'de (özellikle 1920'lerden sonraki Troçki'de) bulur. Bu anlayışa göre, bir gerileme dönemi dahi olsa, küçük bir çekirdeği; bir organizmayı yaşatmak; gelecek yükselişi hazırlıklı karşılayabilmek için zorunludur. Özellikle Troçki, Ekim Devrimi'nin başarısı ve Rosa'ların başarısızlığını böyle açıklar. Kendisi de daha sonra Dördüncü Enternayonal'i, Lenin'den edindiği bu derse göre, hiç bir devrimci kitle hareketi yükselişinin olmadığı koşullarda; "çağın gece yarısı"nda aynı nedenle örgütlemiş ve onun bu çabası karşısında, örneğin İsaac Deutscher Marx'ın pozisyonuna benzer bir tavrı savunarak bu örgütün kurulmasına karşı çıkmıştır. Tarih hangi tavrın daha doğru olduğuna henüz bir cevap vermiş değildir. Elbet her iki tavrın da kendine göre avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Aslında Lenin'in örgüt anlayışının yanlış yorumlarla tabulaştırılması bu alanda yapılabilecek çok verimli araştırmaların yolunu tıkamış, tartışmaları engellemiştir de. Örneğin Lenin'in partisinin başarısı ne ölçüde, önceden, ne pahasına olursa olsun bir çekirdek olmasıyla açıklanabilir? Bu konuda Troçki'nin yorumu ne ölçüde doğrudur? Aslında 1907'den sonraki yıllarda fiilen örgüt yoktur da; örgütün canlanışı işçi hareketinin yükselişine rastlar. Bu işin bir yanı. Bir de bu güne kadar gözlerden kaçan diğer yanı var: aslında RSDİP'nin gerçek yaşamı ve başarısı Marx'ın tavrını doğrular niteliktedir. Ondokuzuncu Yüzyıl'ın sonlarından itibaren, dalga dalga yükselen, zaman zaman yenilgilerle kısa süreli gerilemelere uğrasa da sürekli bir yükseliş eğilimi gösteren bir işçi hareketi vardır Rusya'da. RSDİP de bu yükselişin ifadesidir. Yükselen bu işçi hareketi olmasaydı, Lenin'in en yaratıcı teori ve taktikleri, tıpkı 1907-12 arasında olduğu gibi küçük grupların çatışmaları içinde yiter gider, hiç de devrime falan yol açmazdı. Keza, 1917 yılında, uzun hazırlık döneminde yetiştirilmiş elemanların, yükselişe en az ayak uydurabilenler olmaları gerçeği de gözden uzak tutulmamalıdır. Yükselen bir yığın ve işçi hareketine dayanmadan, sırf devrimci teorik pozisyonlarla uzun gerileme dönemlerinde bir örgütü ilerideki bir kabarış için hazır tutmaya çalışmanın nasıl tüketici bir iş olduğunu; ve ne ölçüde yığınların mücadelesini yükselttiğini ya da yükseltmediğini en iyi Dördüncü Enternasyonal'in tarihinde görmek mümkündür. Sonuç hiç de parlak değildir. Acaba bir örgüt olmasaydı, sonuç bugün daha mı kötü olurdu? Buna hemen bir cevap vermek kolay değildir. Kaldı ki, Dördüncü Enternasyonal'in dayandığı Bolşevik gelenek hala 1968'lerin dünyasının sorunlarına bile bir program sunabilen bir düzeye sahipti; henüz olaylarca aşılmamıştı. Bu nedenle de 1968'lerin dünyasının devrimci kabarışından etkilenebilmiş ve bu kabarışı etkileyebilmişti. Türkiye ve Avrupa'da Birlik Tartışmaları'nın yürütülmesi sırasında hemen herkes Lenin/Troçki yaklaşımıyla Birlik ve Parti sorununa yaklaşmış, kimse bu yaklaşımı sorgulamayı aklından bile geçirmemiştir. Örneğin hiç kimse yükselen bir işçi ve kitle hareketinin olup olmadığı; varsa, bunun ne türde örgütsel ve politik ihtiyaçları olduğu gibi bir analizden yola çıkarak bir parti gerekip gerekmediği sorununu tartışmamıştır. Herkes için bir aksiyom durumundadır yükselme olsa da olmasa da bir partiyi el altında bulundurmak. Bu varsayımı da tartışmak gerekiyor; hem

173

de bu günün dünyasına 1968'lerde Troçkist geleneğin sunduğu kadar olsun bir program ve sistemli teori sunamadığımız gerçeğiyle birlikte. "Sosyalistlerin Birliği" Kimin İçin Gerekli? Nesnel bir hareketin incelenmesiyle ne tür bir örgütlenmeye ihtiyaç olabileceği türünden bir problemin olmaması sadece "örgüt her koşulda olmalıdır" anlayışıyla da açıklanamaz, çünkü çok önemli bir bölüm örgütlerin dışındadır da. Burada sorunun insani ve psikolojik bir boyutu da vardır. Aslında binlerce sosyalistin, devrimin ya da kitlelerin ihtiyaçları açısından değil, sadece kendi açılarından bir örgüte ihtiyaçları vardır. Bir mücadeleye verilmiş yıllar; yapacak başka bir şeyi olmama; siyaset dışında başka bir şeyden anlamama; hayata anlam verecek bir çabaya duyulan ihtiyaç vs. . Bütün bu nedenlerle herkesin bir örgütlenmeye ihtiyacı var. Hatta yüzlerce militan bir örgüt aparatı olmadığı takdirde şu dünyada yaşama şansı bile olmayan bir insan durumundadır. Bu insanlar elbette yaşamlarının kaynağı olan bu yapıları ve anlayışları dişleriyle, tırnaklarıyla savunacaklardır. Bütün bunlar insanca ve anlaşılabilir ihtiyaçlardır. Ama bizler sosyalist isek ne kendimizi ne de yığınları kandırmamamız gerekir. Aslında yığınların, yükselen bir hareketin veya devrimin ihtiyacı olup olmadığı için değil, çünkü bu konuyu bilimsel bir şüpheyle tartışmış değiliz-, kendi ihtiyacımız için bir örgüt, birlik veya parti kurmak istediğimizin bilincinde olmalıyız. Bu aşırı bir yargı gibi görülebilir, ancak birlik istemlerinin gerekçeleri dikkatlice okunursa, şecaat arzeden merdi kıpti gibi, birliğin tam bu nedenle istendiği görülebilir. Bu durumun kavranamamış olması "Birlik Tartışmaları"nda garip sonuçlar yaratmış durumda. Bir parti yükselen bir hareketin ifadesi olabilir. O takdirde programatik saflıktan ziyade, hareketin canlılığı ve dinamizmine bakılır; onun içinde saf tutulur. 1960'ların TİP'i böyleydi ve örneğin Dr. H. Kıvılcımlı ona karşı böyle bir tavır içindeydi. Ya da bir parti. bir program temelinde kurulabılır. Bu takdirde de inançlar ya da ideolojiler değil, somut hedefler ve talepler birleştirici unsur oluştururlar. Bunun dışında modern toplumda toplumu değiştirecek bir güç oluşturmanın yolu yoktur. Halbuki birlik ya da legal parti tartışmalarında ne kitle hareketinden söz eden var ne de somut hedefler ve programdan. Hatta legal partiyi savununlar, program olmasa bile olabileceğini söylüyorlar. Peki bu partinin ya da birliklerin ayırıcı kriteri ne olacaktır? "Sosyalist olmak", "kendine sosyalist demek". Bunlar ise inanca, ideolojiye dayanan tanımlamalardır. İnsanları ideoloji ya da inançlarına göre birleştirmenin gereksiz ve olanaksız olduğu hala anlaşılmış değil demek. Sorunun böyle konulmuş olması, birliğin sosyalistlerin bir ihtiyacına vevap verdiğini gösterir; insanca bir ihtiyaca. Ama bunun için parti kurmaya kendini ve başkalarını aldatmaya ne gerek var. Sosyalistler derneği gibi bir şey de kurulabilir; parti namıyla yapılabilecek her şeyi yapabilir ve belki kamu oyunda sözünün ağırlığı olan bir birlik olabilir. "Birlik mi Rekompozisyon mu?" adli kitaptan http://www. comlink. de/demir/kitaplar/birrekom. htm"

174

Hemen anlasilacagi gibi, bu yazida devrimci bir kitle hareketi olmadan, o hareketin bir yukselisinin ifadesi olmadan bir parti kurmaya kalkmanin nasil yanlis oldugu aciklaniyor. Yani arkadaslar, en azindan yolladigim bu yazi vesilesiyle bile boyle dusunmedigimizi biliyor olsalar gerektir. Yani yakin tarihte de bu konuda cok acik bir yazimi yollamisim. Simdi boyle bir uzak ve yakin tarih olunca, hele Ahmet'in Orgut diyerek ifade ettiklerinin aslinda baska bir sorunun yansimasi oldugunu dusunmus ve onun uzerine oturup ozdeki sorun uzerine sayfalar dolusu yazi yazmissam, keza orgut yerine hareket kavramini kullansa de degisen bir sey olmayacagi acik olduguna gore, Orgut sozu kullanildi diye bir tepki gostermemem cok mantikli olmaz mi? Muzakereleri yuruten arkadaslar icin de ayni seyler gecerlidir. Kaldi ki bir konusmanin akisi icinde daima baska noktalar agirlik kazanabilir ve hedefe gidiste ayrintilarda bogulmamak icin es gecilir veya kendiliginden bilincsizce gecilir. Kaldi ki ortadaki ilk defa karsilasan insanlarin topu topu bir kac kere birer ikiser saatlik gorusmeleridir. Eger gercekten arkadaslarin bizlerle, buyuk harflerle bir orgut kurma amacindan dolayi bir is birligine girmemeleri gibi bir sorun olsaydi. Orgut kuracagimiz yanilgisi gercekten bir seyleri onunde engel olsaydi, dedigin hakli olabilirdi. Ama boyle bir durum yoktu ve olmadi. O baska bir sorunun gorunumuydu. Bu cok acik, orgut yerine hareket veya akim dense de sonuc degismeyordu. (Kaldi ki sol literaturde hareket veya akimlara da orgut dendigi olur. Engels Chartist Hareketten Parti, ilk modern isci partisi diye soz eder. ) Demek ki sorun orgut degildi. Keza sonradan tam tersi bir durum ortaya cikti. Gercek duruma uygun. Arkadaslarin orgut diye bir derdinin olmamasinin, (ve bizim de orgut icin ciktigimizi dusunmelerinin) nedeni onlarin orgutlu olmalariydi. Butun bu yanlis anlamalari yaratan ne? Su paradoks. Bizim dogrudan orgut diye bir amacimiz yok ve bir orgut degiliz. Ama net bir programi savunacak, net bir stratejiyi savunacak bir dergiyle cikmak istiyoruz. Arkadaslarin ise bir Orgutu var ama program tartismasi yapmak icin cikiyor. Biz orgut degiliz politik bir dergi cikarmak istiyoruz. Arkadaslar orgut ama teorik bir dergi cikarmak istiyor. (Politik gazetesi var cunku) Gercekten ortada garip bir durum var. Alisilmis kliselere sigmiyor. Normal olarak bir orgutu olanlarin bir programla cikmalari, olmayanlarin nasil bir program diye tartismak icin programsiz cikmalarini gerektirir sag duyu. Ama burada durum tersi. Orgutu olan program tartismasi yapmak icin cikiyor. Orgutu olmayan ve onune dogrudan orgut diye bir gorev koymamis olan ise Program ve stratejiyle cikiyor. Bu garip durum arkadaslarin, bizlerin bir orgut kurmak icin ciktigimiz turden bir cikarsama yapmalarina yol aciyordu. Burada bizde bir celiski yok. Arkadaslarin bir celiskisi var. Ama bu onlarin kendi sorunudur. Is birligi baglaminda bizi ilgilendirmez. Ama bunu bir ilke duzeyine getirir, teorik ve ideolojik baglamda savunurlarsa o zaman teorik bir tartisma yapilir. Ve bunu yapiyoruz da zaten. Pinar'in yazisinin elestirisi tami tamina buydu. (Pinar'in elestirilmis olmasi diger yazilarin elestirecek seyi olmadigindan degil. Oralarda cok daha fazla vardi. Yuzlece sayfalik kitaplar yazabilirdim. Orada sadece bu celiskinin ozu en can alici noktasindan gosterilmeye calisildi. cunku celiski tam da o uzun uzun ele alinan degerlerle ilgili

175

formulasyonda yogunlasmisti. Ve en nihayet Altincisi ve sonuncusu: Gerek senin dun yazdigin mektup, gerek benim cevabim, hasili burada tartishilhan her seyin bir nushasi da epeydir otomatik olarak Pinar ve Ahmet'e gidiyor. Yani tam bir aciklik var. (Ramazan'in adresi olmadigindan yollayamiyorum. Ama onlarin ona ilettigini var sayiyorum. ) Yani arkadaslar bizlerin neyi, nasil tartistigimiz, gorusler vs. hakkinda dogrudan bir bilgiye en otantik bicimlerinde sahip oluyorlar. Dolayisiyla simdiye kadar bu konu acikliga kavusmamis olarak kabul edilse bile, gerek senin mudahalen ve benim de sana dun verdigim cevap ve de simdi bu mail ile konu acik olarak anlasilmis olmaktadir. Tabii butun bu yollananlar okunuyorsa. selam ve sevgiler demir 02. 12. 2004 – Tolga’nın Eleştirileri Merhabalar, İlk olarak Cem'in eleştirilerine katılıyorum. Fakat ben bu toplantıların hiç birine çağrılmadığımı ve doğal olarak da katılmadığımı belirtmek isterim. Sonuçta Ahmet'in anlattığı "örgüt"lü hareketlerin neye göre ve nasıl bir tarzla hareket ettiklerine pek de yabancı değilim. Bu nedenle garipsemedim ama bunun farkında olduğumun da bilinmesini isterim. Dergi girişimciliğinin hukuku da süreç içerisinde etkileşimlere bağlı olarak kendini belli edecek. Yanlış anlaşılma da olmasın. Arkadaşların beni çağırmamalarını sorun da yapmıyorum; tam tersi "diplomatik" işlerle meşgul olmak zorunda kalmamak çok memnun bile edebiliyor. Cem'in eleştirilerine gelirsek. . İstanbul'da yapılan toplantılarda (toplantı notları ve yazılan maillerden) sanki açık olmayan ve bireyler arasında bir türlü netlikle belirlenemeyen durumlar sahiden mevcut. Bunun en önemli sebebi internet haricinde yurtdışında bulunan dergi girişimcileriyle iletişimin sağlıklı kurulamamış olması olabilir belki. Tüm kafalarda "milliyetçiliğin her türden haline karşı olmak" sözkonusu ama bunun haricindeki noktalarda tartışmalar yürü(ye)mediğinden bir bulanıklık söz konusu gibi. "Birşeylere karşı olmak" üzerinden işlerin yürümesi epey zor olabiliyor. Bu nedenle dergi üzerinde ileride pratikte yapılabilecek ciddi tartışmaların bu bulanıklığı gidermesini umut etmekteyim. Sağlıcakla kalın, tolga 02. 12. 2004 – Tolga’nın Eleştirileri’ne Cevap Merhaba Sevgili Tolga, Mektubunu okudum. “Cem’in eleştirilerine katılıyorum” dediğine göre, Cem’in itiraz ve eleştirilerine verdiğim

176

uzun ve ayrıntılı cevaplar seni ikna edici bulmadığın anlaşılıyor. Böyle deyince en azından bunları biraz daha ayrıntılı açıklamanı beklerdim. Hangi eleştiriye verilen hangi cevabı hangi nedenle yeterli bulmadığını açıklamanı beklerdim. Ben en küçük bir gelişmeyi, en önemsiz gibi görünen bir ifadeyi en büyük hassasiyetle ele alıp hep bir açıklık sağlamaya ve bunu herkese duyurmaya aşırı bir özen gösteriyorum. Bu nedenle yazacağım kitapları yazamıyorum, yazıları aksatıyorum. Yazdığım yazıların kalitesini düşürüyorum. Bunun birazı kadar olsun dikkat ve hassasiyeti beklemek de hakkımdır sanırım. “Şu itirazlara verilen şu cevaplar şu nedenle yanlış veya tatmin edici değildir” diye bilmek isterim. Öte yandan burada ilk defa somut bir iş için bir araya gelen birbirini tanımayan, birbirinden habersiz insanlarız. Çok farklı geçmişlerimiz, hassasiyetlerimiz var vs. Böyle bir gruba yazılan bir yazıda, hele üsluba çok dikkat etmek gerekir. Bir ıslak ormanda olduğunuzu düşünün. Siz küçük bir ateş yakmak, bu ateşi büyütmek için korunaklar yapmaya, oradan buradan kuru odan parçaları bulmaya çalışıyorsunuz. Ama rüzgar ve yağmur sürekli yaktığınız ateşi söndürüyor. Yapmaya çalıştığımız iş biraz böyledir bu günkü dünyada. Her davranışımızın o ateşi yükseltmesini de gözetmeliyiz. Bunun için çok hassas olmak gerekir. Bir memnuniyetsizlik var ise, bunu açıkça dolaylı ifadelerin ardına saklanmadan, hiç biriktirmeden ifade etmek gerekir. Ama aynı zamanda bunu, insanların şevklerini arttıracak bir tarzda yapmaya özen de göstermeli kanımca. Bu özeni göremediğimi en azından hissetmediğimi belirtmeliyim. Gelelim eleştirilerine. Sondan başlayarak cevap vereyim. Çünkü en önemli konuların hiç anlaşılmadığını görüyorum. Mektubunda aynen şöyle diyorsun: “Tüm kafalarda "milliyetçiliğin her türden haline karşı olmak" sözkonusu ama bunun haricindeki noktalarda tartışmalar yürü(ye)mediğinden bir bulanıklık söz konusu gibi. "Birşeylere karşı olmak" üzerinden işlerin yürümesi epey zor olabiliyor. Bu nedenle dergi üzerinde ileride pratikte yapılabilecek ciddi tartışmaların bu bulanıklığı gidermesini umut etmekteyim. ” Kanımca bu yazdığın satırlar bu deri projesini hiç anlamadığını gösteriyor. Tam da bu nedenle “bulanıklık”tan söz ediyorsun. Bu dergiyi çıkarmak için bir araya gelenler, dergi projesinde birlikte iş yapmak için, hiçbir yerde hiçbir zaman “milliyetçiliğin her türlüsüne karşı olmak” gibi bir ilke beyan etmediler. Bu yönde en küçük bir ima dahi bulunamaz. Bu dergi projesi tam aksine, Alman tipi de denen, ulusu dil, din, etni, ırk, kültür, ortak yaşantı birliği; kader birliği gibi “ilkel milliyetçilik” ya da “Gerici milliyetçilik” karşısında, Ortadoğu için, aydınlanmanın ideallerine bir dönüş ve devrimci demokratik bir milliyetçiliği, yani bütün

177

bunların ulusun tanımından dışlanmasını ve ulusun bütünüyle insan hakları temelinde; bürokratik ve baskıcı olmayan bir devlet cihazı temelinde bir demokratik cumhuriyeti savunmakta. ABD’nin Büyük Ortadoğu Planı’na karşı Orta Doğu İçin böyle bir Demokratik Cumhuriyet’i savunmakta ve böyle bir planın ancak tüm orta doğudaki ezilenleri ve halkları birleştirebileceğini söylemektedir. Yani bu dergi projesine katılmak için gerici milliyetçiliğe karşı devrimci ve demokratik bir milliyetçiliği savunmak yeterlidir. “Milliyetçiliğin her türlüsüne karşı olmak” diye bir koşul yoktur. Sadece Manifesto’da, Orta doğu için bir çözüm olan bu devrimci demokratik milliyetçiliğin, dünya çapındaki problemler açısından aslında gerici olduğu belirtilmektedir. Ama bu dünya çapındaki durumla ilgilidir ve zaten. Sosyalist olarak böyle devrimci ve demokratik bir orta doğu uğruna mücadelenin, hem bu mücadelenin kendisinin kitlelerin bilincinde yol açacağı değişiklik nedeniyle (motorsiklet Günlüğü hatırlansın); hem de başarıya ulaştığında, dünyanın aort damlarında bir devrimci demokrasiye emperyalist ülkelerin hiçbir zaman izin vermeyecekleri ve bunun da onu ister istemez, kapitalizmle yüzleşip, tüm sınırları ortadan kaldırma, yani ulusal sınırları darma duman edecek bir programa yönelmesine yol açacağı için, yani bir “sürekli devrim” olanağını ve perspektifini yeniden canlandıracağı böyle bir programın savunulabileceğini söylüyoruz. Yani eğer gerçekten niyeti her türlü milliyetçiliğe karşı olan bir sosyalist iseniz, bu demokratik milliyetçiliği savunarak bu günün orta doğusunda, liberallerin ya da bürokratik kastların kuyruğunda politika yapar duruma düşmekten kurtulursunuz diyoruz ve kitlelerin mücadelesine önderlik ederseniz onun gerek kendi deneyleri gerek karşılaşacağı durum sonucunda her türlü ulusa ve ulusçuluğa karşı bir mücadeleye dönüşmesine yol açabilirsiniz diyoruz. Olan budur. Şimdi bu böylesine açık iken ve biz bu grupta dergi çevresi olarak tartışıyorken, “milliyetçiliğin her türlüsüne karşı olmak temelinde” bir araya geldiğimizden söz etmek, şimdiye kadar yapılan ve yazılanlardan hiçbir şey anlamamış olmak demektir. Pratik olarak, bu dergi projesinde yer alan herkes sosyalist olabilir. Herkes, “milliyetçiliğin her türlüsüne karşı” da olabilir. Ayrıca bu görüşlerini burada da savunabilir. Ama burada bizi bir araya getiren, milliyetçiliğin her türlüsüne karşı olmak değil. Gerici milliyetçiliğe karşı bir devrimci ve demokratik milliyetçiliği savunmaktır. En amiyane tabiriyle budur. Bu nedenle bu dergi girişimi için müracaat ettiğimiz herkese ve sana da, “bu manifestoda ifade edilen programı savunur musunuz” diye sorduk ve soruyoruz. Size de tam böyle soruldu. Ve siz de öyle katıldınız. Ama öyle görülüyor ki, bu konuyu ve Manifesto’yu tam anlamamışsınız. Yani bir yanlış anlama temelinde katılmış olduğunuz anlamı çıkıyor bu yazdıklarınızdan. Böyle olmayabilir ama yazdıklarınız bu anlama geliyor. Ayrıca şunu belirteyim. Dergi girişiminde olup da, sosyalist olmayan veya milliyetçiliğin her

178

türlüsüne karşı olmak gibi bir sorunu bulunmayan insanlar var. Onlar, bu Manifesto’da ifade edilen programı benimsedikleri için bu dergiyi destekliyorlar. Manifestoyu desteklemek ise “her türlü milliyetçiliğe karşı olmayı” gerektirmiyor. Ayrıca bu durum zaten, Örgüt mü kuruyoruz korkusunun anlamsızlığını da gösterir. Sosyalist olarak işi gücü bırakıp, devrimci demokratik bir program temelinde örgüt mü kuracağız? Birileri böyle bir amacı benimsese bile benim böyle bir amacım olmaz şahsen. Ve bunlar son derece açıktır yazılan yazılarda. Ama anlamadığınız sadece bu değil, başka bir sorunu daha anlamamışsınız. Ben en az yazılarımda yüzlerce kere, ilkeler temelinde birlik oluşturulamayacağını; modern toplumda birliğin ancak somut işler ve programlar temelinde olabileceğini; insanların ancak böyle bir araya gelebileceğini yazmışımdır. Bu nedenle Manifesto, “ilkel milliyetçiliğe karşı devrimci demokratik bir milliyetçilikte birleşenler” gibi bir ilke koymuyor; bunu somut teklif ve proje olarak ifade ediyor. Yani “ulusun tanımından dili, dini, etniyi vs. , çıkarmak; bürokratik cihazı parçalamak” vs. tarzında, somut bir program olarak ifade ediyor. Ayrıntısı metinde var. Daha da açıklamak için, eğer sizin “Her türlü milliyetçiliğe karşı olmak” ile kastettiğinizi ele alırsak. Bu bir ilkedir ve ilkeler temelinde birlik olmaz. Birlik ancak örneğin “ulusal olanla politik olanın her türlü ilişkisinin koparılması ve ulusal olana ait her şeyin özel bir inanç sorunu olarak görülmesi” gibi somut bir teklif veya talep biçiminde ifade edilirse bir birlik oluşturulabilir. Yani siz sadece bu dergide bir araya gelenlerin programını anlamış değilsiniz; dergi projesinin dayandığı, modern toplumda en basit birliklerin bile ilkeler değil, ancak somut hedefler ve programlar temelinde olabileceği dersini de anlamamış bulunuyorsunuz. Tabii bunları anlamadığınız için, bir araya gelişin, “bir şeylere karşı olmak” tarzında olduğu türünden sözler edebiliyorsunuz. Lütfen. Manifesto, tam aksine, somut bir programdır. Bir şeylere karşı olmak temelinde değil, somut bir yapılacak işler temelinde bir programdır. Bu yargınız da baştan aşağı yanlıştır. Olabilir. İnsanlar bazı şeyleri yanlış anlayabilir. Ama bunun suçlasa ben değilim. Son derece açık olarak her zaman şu soruyu soruyorum: “Bu manifestoyu okuyun, bu temelde çıkacak bir dergiyi destekler misiniz?” Eğer kişi destekliyorum demiş ama manifestoyu okumamış veya okmuş da anlamamış ise bunu bilemem. Bunun sorumlusu ben değilimdir. Yazdıklarınızdan sizin manifestoyu okuduysanız bile anlamadığınız ortaya çıkıyor. Yani siz hangi amaçlar için bu dergi projesinde bulunduğunuzun farkında değilsiniz. Yazdıklarınızdan çıkan anlam budur. Ortada bir yanlış anlama var demektir. O halde tekrar, hem size hem de olası başka yanlış anlamalara karşı bu dergi projesinde bulunan bütün insanlara tekrar soruyorum. “Manifesto’da dile getirilen programı ve 179

stratejiyi savunacak bir dergi projesine katılmak onda görev almak ister misiniz?” Bu temel olmadan her hangi bir tartışmayı yürütmek, bir iş bölümü ve birliği yapmak mümkün olmaz. * Ama madem girdik tekrar bir noktaya değineyim. Diyorsunuz ki: “Sonuçta Ahmet'in anlattığı "örgüt"lü hareketlerin neye göre ve nasıl bir tarzla hareket ettiklerine pek de yabancı değilim. Bu nedenle garipsemedim ama bunun farkında olduğumun da bilinmesini isterim” Belki yanlış anlamış olabilirim ama bu hiç de hoş bir ifade değil. En azından özensiz. Sanki ortada gizli bir şey varmış gibi, “bak onun farkındayım” tarzında bir şeyler. İfadelerde çok hassas olmak gerekir. Hele bu dergi projesinde olmayan, eşit bir partner olarak iş birliği yapılanlara karşı daha da hassas olmak gerekir. Ahmet ve diğer arkadaşlar böyle bir imayı hak edecek biçimde davranmadılar. Çok açık davrandılar ve onların bu yanını takdir etmek gerekiyor. Böyle de davranmayabilirlerdi. Böyle bir açıklama yapma zorunlulukları yoktu. Ve somut bir hedef için iş birliği yapıldığında iş birliğinin konusu dışında insanların örgütsel ilişkileri vs. kimseyi ilgilendirmez. Ama arkadaşlar hiçbir mecburiyetleri olmadığı halde, bizim açıklığımızı görünce, kendileri de son derece açık davrandılar. Bu takdir edilecek yerde, aman “örgüt mü”, durumun “farkındayım” tarzında yorum ve tepkiler ne yaptığımızın ve yapılanın hiç anlaşılmadığını gösteriyor. Arkadaşların bir örgüt olup olmaması bizi ilgilendirmez. Biz arkadaşlarla somut hedefler temelinde bir araya geliyoruz. Diyoruz ki “şöyle şöyle bir dergi çıkaracağız, ne dersiniz. ” Diyorlar ki, “katılamayız dışardan destekleriz”. Onlar diyor ki, “biz de şöyle şöyle bir dergi çıkaracağız. Siz ne dersiniz?”. Biz diyoruz ki, “dışardan destekleriz. katılmak için hele bir bildirgesine bakalım. ” İlişki temeli budur. Arkadaşların bir örgütlü yapı olup olmadıkları bizi ilgilendirmez. Bizi somut iş ve hedeflerimiz ilgilendirir. Ama arkadaşlar, fazladan kendi durumlarını açıklamışlarsa, onların bize güvendiğini ve bizlerin güvenini kazanmak için de karşı bir jest yaptıklarını gösterir. Olayları doğru değerlendirmek gerekiyor. Bu davranışların bir tek anlamı vardır ve budur. * Elbette başlangıçta böyle bir durum yoktu. Biz Pınar Selek’in derginin yazar veya çıkarıcıları arasında yer alması için onun cevabını bekliyorduk. Gerçekten de Pınar Selek, bu gün Türkiye’de, politik duruşu ile derginin programını benimsemeye en yatkın kişidir. Bu kişinin derginin çıkarıcıları arasında olması için beklemeye değerdi. 180

Ama bu arada, Pınar’ın da bir dergi projesi olduğunu bir yazısında gördük. Sonra konuşmada, niye bunları birleştirmeyi denemeyelim dedik. O projenin de bizim gibi farklı geleneklerden insanların ve genellikle çok genç insanların bir toplanması olduğunu sanıyorduk. En azından ben böyle sanıyordum. Sonra tartıştık hatta biraz kafa göz yardık ve gördük ki, konseptler çok farklı ama, bu iki farklı konsept aslında birbirini de destekler. Karşılıklı olarak birbirimizi desteklersek her iki projenin de daha başarılı olduğunu düşündük. Olay budur. Bunun neresi yanlış. Bu konuda bir itiraz göremedim şimdiye kadar. Buna şöyle bir itiraz olabilir örneğin. “İki projeyi kaldıramayız. Gücümüz yetmez. ” Veya “önce birini oturtalım sonra birini” denebilir Veya “iki ayrı dergi anlamsız, bir tane çıkaralım” denebilir. Bunlar dense anlarım. Ama bunlar yok. Sorun diye söylenen örgüt konusu sorun değil. Çünkü a) Bizler hiçbir şekilde bir örgüt kuracağız demedik. (başkalarının böyle düşünmesi bizi ilgilendirmez) b) Somut bir proje için bir araya geldiklerimizin bir örgüt olup olmadıkları da bizi ilgilendirmez ve onlarla ilişkimizi belirlemez. Biz somut iş temelinde anlaştığımız noktalara bakarız. Yani ortada sorun gibi getirilenler bir sorun değil, başka bir sonunun görünümüdür muhtemelen. Belli ki başka bir sorun var. Ama bu sorunu doğrudan çıkarmak gerekir. Cerahat varsa patlatmalı ve akıtmalı. Bu nedenle, Tolga ve Cem’e ve de herkese tekrar soruyorum. Esas bir başka memnuniyetsizlik var belli ki. Bu nedir? Bunu biraz daha düşünüp ortaya çıkarmayı, doğrudan ifade etmeyi deneyin. Şöyle bir şey mi? Örneğin örgütlü olduğunu bildiğimiz insanlarla iş birliği yapmamız somut bir projeye bağlı olarak bazı riskler mi içeriyor? “Bu örgütlü yapılar güvenilmez. Bir de çok güçlü bir örgüt, en iyisi uzak duralım” mı denmek isteniyor. Bu yönde kaygılarınız mı var? Ya da, “bu dergi projesi diye girdik ulan tezgaha mı geliyoruz. Bu arada parti falan mı kuracaklar” diye bir korkunuz mu var? Ya da kendinizin ihmal edildiğini mi düşünüyorsunuz? Tabii bu sorular herkes için geçerli. Lütfen bir sorun varsa açıkça ortaya koyalım. Her şeyi hiç bir kaygı duymadan konuşabilmeliyiz.

181

Selam ve sevgiler Demir 04. 12. 2004 - Deniz’in Cevabı Tolga telefonda konuşmamızı gördüğüm kadarıyla oldukça yanlış değerlendirmişsin. Kısıtlı bir sürede söylenmiş bir cümleden bu sonuçları çıkarman oldukça ilginç. Karşı tarafın tavrında senin şahsına yönelik hiçbir itiraz olmadı, olamazda, ne ahmet ne pınar dergi girişiminde ben, orhan ve demir dışında kimseyi tanımıyorlar. Ayrıca tanısalar ve itiraz etselerde bu itirazların bizim açımızdan kabul edilir bir tarafı olamazdı. Hiç kimsenin politik bir faaliyette bir kimsenin "şahsına" yönelik itiraz yapma hakkı yoktur. Pınar ve Ahmetin sana karşı hassasiyetlerini olduğunu düşünmen için kafanda nasıl bir gerekçe yarattığını inan anlayabilmiş değilim. Yanlızca ilk görüşmeler tarafların dertlerini birbirine iletme toplantılarıydı ve 3 kere gerçekleştirdi, toplantı ayrıntılarını gruba iletmeye çalıştık. Bu açıdan arkadaşlar bir hassasiyetten öte sınırlı sayıda insanla bunu gerçekleştirmenin şu an yeterli olacağını ilettiler. Aksi halde doğrudan temsilin kurallarının uygulanması durumunda tüm dergi girişimcilerinin bu toplantılara katılımı gerekirdi. Bu temsiliyet ilişkisine bir itirazın varsa bu toplantıdan haberin olduğun anda bunu yapabilirdin. Farkında olmadığın bir hiyerarşi, emir komuta zinciri gibi yakıştırmaları haketmek için gerçekten nasıl bir davranış içinde olduk, bunu yazını okuduğumdan beri düşünüyorum. Birincisi farkında olmamak karşı tarafı komploculukla suçlamaktır. Yani "acaba tezgaha mı geliyoruz yine" sorusu sanırım kafanda uzun süredir var. Bu yüzden ben kişisel olarak dergi girişimini temsil etme noktasında şahsen pınar ve ahmetle yapılacak görüşmelerden kişisel olarak çekiliyorum. Zaten aralık ayı içinde yapılacak toplantı tüm girişimcileri kapsayan bir toplantı. Bu girişimin altında bir komplo, bir tezgah olsaydı, (benim bildiğim kadarıyla hiyerarşik bir örgütde yazışmalar internet ortamında tüm "örgüt" üyelerinin bilgisine ve kullanımına sunulmaz)herşey tüm ayrıntısı ile grupta ifade edilmezdi. İkincisi benim yazdıklarımın demirin yazdıklarına çok benzemesi yada aynı olması, (hatta daha önce de belirtildi gazetede demirin yazısı benim imzam ile yayınlandı)senin açından ciddi korkulara neden olmuş. Peki diyelimki ben hiçbir konuda yazı yazamayacak ancak orhanın deyimiyle kes yapıştır metoduyla yazılar oluşturacak bir kişiyim. Bunun da benim özgürlüğüm olduğunu düşünürüm. Kimseye korku yaşatmamak için büyük bir yaratıcılık içine girmem gibi zorunluluğum olduğunu inan hiç düşünmüyorum. Ezilenlerin harekete geçmek için çok büyük fikirler üretmesi gerektiğini hiçbir zaman düşünmedim. Canı yanan bir kişi nasıl yerden kaldırım taşını söküp egemeninin kafasına atarsa, pekala oluşmuş bir düşünce de benim için o taş işlevini görebilir. Bunu kullanmak için hiç gocunmam. Yazı yazarken burda kimsenin para, şan, şöhret peşinde koşmadığını sanırım biliyoruz, tersine bir yazının altına imza atmanın, kendi idam fermanızın altına imza atmakla aynı olduğu bir coğrafyada, olanaksızlıklardan, zamansızlıktan ama yazının ulaşması gereken yere ulaşmasınında zorunlu olduğu bir durumda içeriğine sonuna kadar katıldığım bir yazının altına imza atmaktan hiç gocunmadım. Bunun bu faliyete yada kişilere ne gibi zararları olacağını ise ben kestiremiyorum. En fazlasından yapabileceğim katkıların çok sınırlı bir

182

kısmını yapabildiğim için hergün her an kendi kendime hayıflanıyorum. Bunun sebeplerine burda girmeyeceğim. Bunun sebeplerini burda ortaya koymam başta belirttiğim yaratıcı olmama, fikir üretmeme özgürlüğümün inkarı anlamına gelir. Son olarak dergi manifestosunun kabul edilip edilmemesi, daha da ötesinde anlaşılıp anlaşılmadığı meselesine gelelim. Bu dergi projesine başlarken girişimcilere bu manifestoyu onaylayıp onaylamadıkları soruldu. Onunda ötesinde bu gişimde herkes biliyor bu manifestonun altına imza atmayanlarla ayrışıldı, mücadeleler yaşandı. Bu süreç içinde hala birçok kişi ile birlikte yürüyor olmamız, bana girişimin içindeki arkadaşların hepsinin manifestoyu anladıkları ve benimsedikleri izlenimimi yarattı. Ama gerek orhanın arafat ve öcalan yazısına karşı yazdığı yazı, gerek tolganın son yazdıkları bu manifestonun duruşuyla ciddi çelişki içeriyor. Orhanın yazısı gerici milliyeçilere açıktan prim verirken, tolganın tutumu ise bu girişimi "her türden milliyetçiliğe karşı olmak" la sınırlıyor. Manifestonun kapısını açık bıraktığı hatta bugün bu programı savunacak en önemli güç olarak tanımladığı devrimci demokrat Kürt milliyetçilerini görmezden geliyor. Kanımca komplo teorilerinden çok tekrar tartışmamız gereken asıl meseleler bunlar. 03. 12. 2004 - Orhan Gün’ün Cevabı Az Pişmişliğime Veriniz Lütfen Birkaç günlüğüne şehir dışına gittiğim için yazışmaları zamanında takip edemedim. Ancak şimdi cevap yazabiliyorum. Üzerinde durulacak iki konu var. Birincisi Demir’in ortaya sürdüğü Yazı Kurulu-Yayın Kurulu meselesi, diğeri de Cem’in eleştirdiği ve Tolga’nın da bu eleştirilere katıldığını belirttiği, ‘neden iki ayrı dergi’ meselesi. İkincisinden başlayalım. Pınarlarla ilk görüşmeye başladığımızda, onların teorik bizim politik diye ifade ettiğimiz iki ayrı dergi girişimi mevcuttu. Bu iki girişimi ortaklaştırmak amacıyla ilk önce bu ifadeleniş üzerinde durduk, onların istediği teorik dergiyle bizim istediğimiz politik dergi ayrı mı yoksa aynı şeylerimi ifade ediyor diye. Zira bizim genel olarak anladığımız ‘teorik dergi’yi ifade etmedikleri belliydi. Görüşmeler neticesinde onların istediğinin, bakış açısı sunacak, güncel konuların dışında dosya konularını da ele alacak ilk erimde uzun periyotlu bir dergiydi. Zira onlar da politik dergi dendiğinde klasik anlamda örgütlerin ajitasyon ve propaganda amaçlık kullandıkları slogan dergilerini anlamaktaydı. Fakat bizim de ifade ettiğimiz, güncele müdahale edebilen, bakış açılarının, fikirlerin, somut politikaların ve belirli bir politik hattın savunulduğu bir dergiydi. Sonuç itibariyle bu iki anlayışı ortaklaştırmak için uğraştık ve nihayetinde bu ortaklaşma ‘manifesto ve bizim politik bir hareket, hatta uzun erimde bir örgüt yaratma hedefiyle çıkıyor oluşumuz’ noktasında tıkandı. Manifesto konusunda, manifestoyu tam anlamıyla okumadıklarını, fakat zaten düşündükleri derginin bir manifestoyla çıkmasının gerekmediğini, hatta dışardan bakıldığında bir örgütmüşüz imajı vereceği için böyle olamaması gerektiği, sadece sorunları belirtip, bunlara çözüm arayacak bir dergi olduğumuzu belirtip çıkmamızın daha doğru olacağını belirtiyorlardı. Manifesto tartışmasını

183

çıkaracağımız dergide yapalım, hatta manifesto sizlerin imzasıyla dergide yayınlansın diyorlardı. Daha sonraki görüşmelerde manifestoya genel olarak bir itirazlarının olmadığını, hatta önderliklerinin çizdiği programla uyuştuğunu dolayısıyla zaten böyle bir program çerçevesinde faaliyet yürüttüklerini belirtiyorlardı(özellikle Ahmet). Manifestoyla birilikte çıkamamalarının sebebini, ‘bizlerin politik bir hareket ve uzun vadede belki bir örgüt yaratma hedefiyle bir dergi çıkarıyor oluşumuz’ olarak koyuyorlardı kendi verili durumlarını belirterek. Şimdi bizlerin böyle bir hedefimizin olduğu kanısına onların nasıl ulaştıklarına gelelim. Onlar bu kanıya kendi sezgileriyle ulaşmış değillerdir. Yanlış hatırlamıyorsam onlarla ikinci görüşmemiz öncesi Demir farklılıkları şimdiden olabildiğince net ortaya koymamız gerektiğini, bu noktada da bizlerin manifestoyu onlarla tartışmak istediğimizi, bizim politik bir hareket yaratma hedefiyle bir dergi çıkardığımızın belirtilmesi gerektiğini vs. söylüyordu. Gerçekleştirilen görüşmede de Deniz bunları belirterek şu ifadeyi; ‘bizlerin politik bir hareket, hatta uzun vadede bir örgüt yaratma hedefiyle hareket ediyor oluşumuzu’ özellikle belirtti. Bu noktada bu örgütün onların anladığı veya bilindik klasik 10 kişinin bir araya gelerek oluşturdukları örgüt olmadığı da özellikle vurgulandı. Ama bugünde çıkan sonuca bakıldığında ‘ne çare’ denebilir. Fakat tüm bu gelişmelerden sonra, iki ayrı dergi projesinin şekillenmesi ardından baktığımızda böylesinin çok daha hayırlı olduğunu söylemek mümkün. Zira şimdi onlarla çıkaracağımız derginin politik, yani bizlerin politikalarımızı, politik hedeflerimizi savunabileceğimiz bir dergi formatında olmayacağını görüyoruz. Daha çok bu politikaların arka planının savunulabileceği, çok daha genel anlamda bakış açılarının sunulduğu genel bir teorik demeyelim ama fikir dergisi olacağı ortaya çıktı. Dolayısıyla iki ayrı dergi olması şimdilik en hayırlısı. Birinci konuya gelirsek; Öncelikle Pınarların önerdiği Yayın Kurulu’nun gerçek anlamda, Demirin tariflendirdiği yayın kurulu olduğunu düşünüyorum Zira ben bunu böyle anladım. Eğer böyle olmasaydı muhtemelen bu isimler önerilmezdi, zira onların önerdiği bir çok isim derginin daha fazla kesime ulaşmasını sağlayacak (örn. Güney Kürdistan’dan bir kişi öneriliyor ve bu kişinin oradaki temsilci olabileceği ve derginin oradaki dağıtımını sağlayabileceği belirtiliyor. ) kişiler. Hatta notlar dikkatli okunduğunda görülecektir ki gerçekleştirilecek toplantıya kadar, tüm maddi imkanların seferber edilmesi ve netleştirilmesi gerektiği belirtiliyor. Bir Yazı Kurulu toplantısında bu, gündem oluşturamaz herhalde. Bu açıdan tariflendirme de bir problem yok, fakat belki önerilen isimlerde eksiklik veya bir problem olabilir. Diğer yandan Demir bu tartışma vesilesiyle oluşturulması gerekli olan Yazı Kurulu için kimi önerilerde bulunmuş; “Bu iki girişimin ortak çabası olduğuna göre, bu girişimler Yazı Kurulu için görevlendirdikleri elemanları kendileri belirlemeleri gerekir. ”

184

Bu konuya, benim kendimi oluşturulması bugüne kadar ya da Demir’in yazısına kadar, konuşulmamış olan yazı kurulu için kendimi önermediğimi, dışardan gelebilecek bir öneriyi de geri çevireceğimi belirterek başlayayım. Yani Demir boş yere kaygılanıyor. Böyle bir konu ne koşuldu ne de ben böyle bir şeyi düşünüyorum. Zira yeteri kadar pişmemiş biri olabilirim belki ama ‘ne idiğünü bilen’ bir bireyim. Diğer yandan oluşturulacak bir Yazı Kurulu’nun birilerinin görevlendirdiği elemanlarla değil insanların kendilerini veya başkalarını önermesiyle ve ortak girişimdeki bireylerin bunu tartışıp onaylamasıyla oluşturulması gerekir. Aksi halde burada gerçekleşecek olan belki bir örgütün değil ama birilerini süzgecinden birilerinin geçirilmesi olacaktır. Ve o süzgeçten geçmenin kriterleri sadece kapladığınız hacimle değil, süzgece giriş şeklinizle de ilintili olabilir. Zira böyle bir süzgecin göreceli ebatları da sunulmuş durumda. Bu konuda belirtilmesi gerekli diğer bir nokta ise oluşturulacak Yazı Kurulunda bir temsiliyet ilişkisinin olamayacağıdır, en azından ‘manifestolu dergi girişimi’nde olan bizler için. Bu girişimden kendisini Yazı Kurulunda temsil etmek isteyen, orada daha yararlı olabileceğini düşünen herkes orada olmak için ‘mücadele etmeye’, yani kendisini önermeye hakkı vardır. Hiç kimse bunun önünü ‘bizim açımızdan orada olacak insanların şunları, şunları hazmetmiş(hatmetmiş olarak da okuyabiliriz) olması gerekir’ diyerek tıkayamaz, böyle bir kıstas koyamaz. Çünkü elbette yanılıyor olabilirsiniz ve oluşturduğunuz ne herhangi bir örgütün Yazı Kuruludur ne de tek veya iki pilotun yönetimindeki bir jet uçağı. Diğer konuya ‘hazmetme’ konusuna gelirsek, benim açımdan baştan belirtilmesi gereken bir nokta var. Madem bir şeyleri yeterince hazmetmediğim, bazı konularda yeterince pişmediğim, pişirilmemiş olduğum düşünülüyor ‘manifestolu dergi girişiminde’ bulunmamın da benim açımdan ciddi bir çelişki olduğu da düşünülüyordur. Zira ben değil karşısında olduğum yeterince hazmetmediğim hiçbir çalışmanın hiçbir aşamasında yer almam. En fazla izlerim. Ne yeteneklerimi, ne de enerjimi, zamanımı onun hizmetine sunmam. Tabi bunun böyle olduğunu düşünüyor değilim. Ortaya konulan her şeye noktası, virgülü, imlası vurgusuna katılmıyor oluşum, ya da yazılmış şeyleri alıp kes yapıştır yöntemiyle yeni yazılar türetmiyor oluşum, ya da bugüne kadar Demir’in benim herhangi bir hassasiyetimi veya yazımı görmemiş oluşu, ya da bir yazı yazmamış oluşum onu yeterince hazmetmediğim, kavramadığım anlamına gelmez. Zira meseleye böyle yaklaşırsak sanırım bu dergi girişiminde bu meseleyi hazmetmiş insan sayısı pek bir çoğulluk ifade etmez. Ama şu durumda da ‘manifestolu dergi girişimi’nde eğer birilerinin hazmını zorlaştıracaksam, ya da sadece pratik işlere enerjisini ve yeteneğini harcayan değerli bir arkadaş olarak görüleceksem belirtilsin ki, kendi konumumu belirleyeyim. ‘Örneğin’, “Klasik Marksist miras, (Marks, Engels, Lenin, Troçki, Luxemburg, Mandel gibilerin klasik mirası) + Kıvılcımlı + Frankfurt okulu ve “Batı Marksizmi” (Benjamin, Adorno, Marcuse, Gramsci, Luckas, Lefewbre vs. ) + yeni soyal hareketelerin teorik katkıları (Feminizm, Ekoloji, Barış, Siyah vs. hareketleri) + seksenlerin sonrasının ulusçuluk teorileri (Gellner, Anderson, Hobsbawm vs. ) ve bunlardan bizim çıkardığımız teorik ve metodolojik genellemeler bu metnin teorik arka planını oluşturmaktadır. Bu teorik arka planı asgari

185

ölçüde bilmeyen ve hazmetmemiş bir insan bir yazı kurulunda onu temsil edemez. ” deniyor. Burada öncelikle vurgulanması gereken cümle içerisindeki ‘biz’ manifestoyu hazırlayan birilerini ifade etmiyor. Demir’in kendisini, yani ‘ben’i ifade ediyor ve Demir dolaylı olarak, (hatta onun sık sık yaptığı gibi yapıp doğrudan şöyle ifade edebiliriz) hatta aslında ‘benim teorik arka planımı edinmemiş, yani Marksist, Leninist, Kıvılcımcı, Troçkist olmamış, bu süreçlerin teorilerini benim gibi edinmemiş, Frankfurt okulu, Batı Marksizmi, yeni sosyal hareketler, ve seksen sonrası ulusçuluk teorileri gibi konularda benim belirlediğim asgari ölçülerde birikime sahip olmayan hiç kimse bu manifestoyu yeterince hazmetmemiştir. Ama ben nedense bu manifestoya ilişkin ‘atılabilecek en geri adım’ türünde nitelendirmeler hatırlıyorum. Kulağıma çalınıyor bir yerlerden. Bu teorik arka planın asgari ölçüde hazmının kıstasları ve sınırları nedir acaba. Demir’in de yaptığı gibi cümleyi gidebileceği yerlere çekersek eğer, örneğin bu teorik arka planın asgari ölçüde(sınırlarını herkes kendi tarihine göre belirleyebilir) hazmedilmemesi bir insanın Marksist olmadığı anlamına gelebilir. Zira yeterince ‘pişmemiş, olgunlaşmamış’sanız değil Marksist olmamakla, gerici olmakla bile kolayca ithaf edilebilirsiniz. Zira Demir’in metninde benim için ifade ettiği budur; “hazmetmiş ve temsil ediyor olması bir yana, fiilen ciddi biçimde karşı olduğu görülür. ” Zira bu programa karşı olan herkes gerici olarak ithaf edilmemişler miydi? Ama, elbet yanılıyor olabilirsiniz. Kim bilir. Sevgilerle ve saygılarla Orhan Gün 04. 12. 2004 – Tartışmalar Üzerine Demir’in Yolladığı Metinler Merhaba Arkadaslar, Nihayet bir tartisma basladi. Bu bazi izleyenleri tedirgin edebilir ama aslinda bunlar saglik isaretidir. Ilk defa insanlar "bize niye sorulmadi, ben niye davet edilmdeim?", anlamina gelen itirazlar yapiyorlar. Simdiye kadar kimse boye bir itiraz bir yana hic bir konuda ses cikarmiyordu. Bu artik yavas yavas degi projesine sozden de ote fiilen sahip cikilmaya baslandigini gosteriyor. Bu son derece olumlu bir gelismedir kanimca. Bu vesileyle birbirimizin dilini daha iyi anlamamiz bakimindan, ozellikle benim gibi artik yasli kusaktan olanlarin meramini anlamak bakimindan yararli olacagini dusundugu, bazi metinleri iletmek istiyorum. Bunlarin okunmasi hem eski deneylerin bilinmesini ve hazmini kolaylastirir hem de yanlis anlamalari daha aza indirmeye hizmet eder. Ornegin, bu dergi projesi baglaminda herkese, "su program ve stratejiyi benimsiyor musun?" diyerek cagriyi sunuyoruz. Ama ben bunu derken ornegin asagida Kivilcimli'dan aktardigim satirlari goz onuna alarak bu laflari kullaniyorum. Program ve stratejinin cok basit gibi gorunmekle birlikte aslinda o basitligin ardinda muazzam bir teorik birikim olmasi gerektiginin bilindigini var sayiyorum ornegin.

186

Ama bu ifadeye muhatap olabilmis bir kims bundan sadece basit bir metnin kastedildigini dusunebilir. Boylece cok farkli anlayislar ortaya cikabiliyor. Okunursa yararli olacagini saniyorum. Burada hem personel hem de strateji soz konusu ediliyor ornegin. Demir SOSYAL ANLAMLI ASKERCİL TAKTİK ELEMANLARI

Son yılların önde giden Devrimcileri, hep ve yalnız "Strateji" üzerinde tartıştılar. Bu eğilim işin kolayına kaçmaktı. Aslında birkaç cümle veya sayfa ile özetlenebilecek ve doğrusu, yanlışı epey uzun süre sonra ortaya çıkabilecek olan Strateji kesiminde söylenenleri olaylar hemen yalanlıyamazdı. Taktikse onun zıddı idi. Söylenir söylenmez uygulanması gerekirdi, uygulanır uygulanmaz, olaylarla çarpılıverirdi. Onun için bütün "Stratej"lerimiz (Sevkükeyşçilerimiz) en bilgincil titizlikle günün, her günün kaçınılmaz görevleriyle ilgili Taktiğe yan çiziyorlardı. Bu nankör görevin hiç değilse üzerinde en az durulan, ama günün en yakıcı konusuyla ilgili bulunan birkaç problemini azıcık ayrıntılarıyla ele almak gerekti. O yakıcı ve yanıcı problemlerden biri, görebildiğimiz kadarıyla: Taktiğin biçimleri, momentleri ile onlarla insanın, özellikle şef insanın ilişkileri çevresinde toplanıyor. Bir sürü eğilim, örneğin "Disiplin", yahut "Demir disiplin", Kömür disiplin gibi genç ruhları trans (vecd) halinde donduran terminoloji" lerle ortalığı kasıp kavuruyorlar. Problemi en alfabetik biçimiyle koymazsak anlatamıyacağız. Onun için, bir başka devrimcinin klâsikleşmiş koyuşuna uymaktan daha yararlı yol bulamadık. Sosyal Savaşa bakarak son derece basit ve mekanik olan askercil Taktikten yararlandık. Askerlik güzel sanatında bile vazgeçilmez sayılan elemanların, Devrimcil artistlerce ibret kaynağı olacağını düşündük.

OBJEKTİF STRATEJİ - SÜBJEKTİF TAKTİK Strateji plânı uzun etütlerle Savaş dışında, Taktik davranış sıcak ateş içinde yapılır. Strateji: Tez (dost) - Antitez. (düşman) objektifliği statükosuna dayanır. Taktik : Sentez (zafer) uğruna her an değişen sübjektif dinamizme dayanır. Kaynak: Alman Genelkurmayının "Truppenführung" adlı Talimatname maddeleridir. Strateji, eski deyimiyle Sevkükeyş (orduların yönetilişi) büyük önem ve öncelik taşımakla birlikte, ana çizileriyle daha çok objektif savaş şartlarının düzenlenmesidir. Daha doğrusu Ordu varsa, ve savaşa tam hazırlanmış ise, o varlığa ve hazırlığa göre sevk edilir (cepheye gönderilir). Taktik, asıl cephede yapılan somut Savaşın, ve cephe gerisinde yapılan uzun hazırlıkların yönetilişidir. Objektif olarak varolan orduların, cephe gerisinde manevralarla hazırlanması, Strateji içinde Taktik'tir; cephede doğrudan doğruya sıcak savaş ateşi içinde yönetilmesi Taktik içinde Taktik'tir. Strateji ne denli önceden az çok belirli ortamda belirli plânla güdülen objektif ve bir kerteye

187

dek soyut sayılabilirse; Taktik en az o denli önceden hiç kestirilemiyecek, her zaman ve her yerde sık sık parola ve biçim değiştirecek, oldukça sübjektif ve son kerteye dek somut savaş güdümüdür. Bir ülkenin belirli ekonomik, sosyal, politik ve ilh. gibi coğrafyacil ve tarihcil şartları ortamında verili olanakları objektif olarak ne iseler, o ülke ordularının genel Strateji plânı o şartlara göre azçok soyut olarak peşin peşin çizilebilir. Bu bakımdan Strateji kalın çizili bir kanevaya benzer. O kaneva içine gerekli savaş parola ve biçimlerinin çiçeklerini, peyzajını özellikle işlemek, ateş hattına gerçekten veya taslak olarak girmiş güçlerin sübjektif düşünce ve davranışlarına bağlıdır. Strateji, bir merkezde tepeleşmiş bir avuç azlık Genelkurmay organınca yuvarlak ve kaba çizileriyle plânlanır. Bu bakımdan Strateji plânları uzun Tarih, Coğraf ya, Ekonomi, Politika, Kültür ve ilh. etütlerinin son derece derinliğine araştırılıp incelenmesine dayanmakla birlikte, uzaktan bakanlar için : "Bunda bilemiyecek ne var?" dedirtecek kadar kolayca çiziştirilivermiş gibi görünür. Ama Strateji bir edbiyatçı esinlemesi, "Sehl'i mümteni" (ulaşılamaz kolaylık) değildir. Onun için, her önüne gelen görünüşe aldanıp, masa başına oturdu mu, dört beş çizgiyle en anıtsal Stratejiyi döktürüveririm sanır. Ve döktürür de. Rastladı ise, ne âlâ. Tutmadı mı, en güçlü orduları kaz gibi avlatır. Taktik'in öyle harita ve masa başında uyduruluvericek yanı hiç yoktur. Taktiğin yeri ateşin içidir. Orada her güç, kendisinin ve karşısındakinin (düşmanın) bütün olanaklarını bir anda sezip kavrıyarak, yıldırım kararlarla en etken davranışı başarmak zorundadır. Çünkü o ân içinde ya dost güçler, ya düşman güçler, ya yakacak, yahut yanacaktır. İşin akademik eleştiriye, uzun tartışmalara tahammülü yoktur. Onun için her Ordu'da: iyi Strateji ustaları gibi, iyi Taktik uzmanları ayrılabilr. Diyalektik düşünce ve davranış için böyle mutlak "uzmanlık" ayrılıklarına gerek yoksa da; skolastik veya metafizik düşünce ve davranış metotlu derebeği yahut burjuva savaş ilgilileri arasında böyle bir "işbölümü" yapmak ve geliştirmek kaçınılmaz olmuştur. Proletarya Politikasında öyle skolâstik "Stratej"lerin, yahut metafizik "Taktisyen" uzmanların üreyip kendi dallarında asılı kalmaları gerekmemelidir. Çünkü Strateji diyalektiğin Tez ile Antitez'lerinin doğru konulması ise, Taktik diyalektiğin Sentez'ine varılmasıdır. Tez (dost) Antitez (düşman) güçlerinin Stratejik - objektif gerçekliği ve statükoları ne olursa olsun, Savaşın zafere ulaşması Sentezini gerçekleştirecek olan Taktik tutumlardan zerrece ayrılması en büyük yanılgıları getirir. Aşağıdaki açıklamalarda, bile bile hep : Alman Genelkurmayının "Truppenführung" (Askercil Birliklerin Güdümü) adlı talimatnamesinden yararlanılır. Parantez içindeki rakamlar, o Talimatname metninin oldukları gibi çevrilen madde numaralarıdır.

TAKTİK BİÇİMLERİ Sınıflar dövüşünün Askercil Savaştan öğreneceği çok şey vardır. Sosyal Devrime Harp, Siyasi mücadeleye (Muharebe), Ekonomik mücadeleye (Müsademe) denilebilir. Her üç alanda Taktik : aslında Taarruz (saldırı) ile Ricat (gerileme) biçiminde özetlenir. Müdafaa (savunma) ya taarruz, yahut ricat için bi geçit davranış olur. Hepsi de sınıflar çelişkisinin

188

"yamanca yorumu" sayılır. Askercil aksiyon üç ölçüde çarpışma tanımlar: 1 - Harp (la guerre : savaş) : bunun eylemi Straieji ile belirlenir. Devrim gibidir. 2 - Muharebe (La battlle : savaşma) : önemli ordularla bir yerde yapılır. 3 - Dövüş (Le combat : müsademe) : önemsiz birliklerle birçok yerlerde yapılır. Son iki ölçüde çatışma baştanbaşa : Taktik konusuna girer. Muharebe : Siyasî mücadeleye, Dövüş : Ekonomik mücadelelere benzetilebilir. Asker dilinde bunların hepsine : "Hasımla karşılaşma sonucu çıkan silâhlarla şiddetli izah (yamanca yorum)" (38. ) denir. Sosyal dilde "izah" yahut "yorum"un anlamı ile Harp Muharebe - Dövüş ölçüleri üzerinde durmıyalım. Yalnız, hangi anlam ve ölçüde olursa olsun, Savaşma ve Dövüşlerin ne denli oynak ve kıvrak nasıl her an çelişkili olduğunu ve çelişkilerin durmaksızın birbirine geçtiğini daha basitçe kavramak için, askercil Taktik alanda kaç türlü çatışma biçimi bulunduğunu özetlemek ilginç ve öğretici olacaktır. Savaş Taktiğinde başlıca dövüş biçimleri : 1 - Taarruz (L'attaque : saldırı) 2 - Tâkip (la poursuite : kovalama) 3 - Müdafaa (la défensive : savunma: Verteidigung) a) Statik müdafaa (la défensive statique) b) Geciktirici aksiyon (l'action retardataire) c) Dövüşün kapuşması (la rupture du combat) 4 - Ricat (la retraite : gerileme). Bu 7 türlü Taktiğe yakından bakarsak, hepsini birden iki zıt biçim döğüşe indirgeyebiliriz : 1. Taarruz (Saldırı) : hemen her zaman Tâkip'le (kavalama ile) taçlanır. Tâkip, Taarruzun sonucudur. Müdafaa (Savunma) : genel biçim ve özel üç biçimi ile bir geçit dövüşü taktiğidir. Alınan sonuca göre: ya taarruz, yahut Ricat ile sonuçlanır. 2. Ricat (Gerileme) : Müdafaa biçimlerinden hiçbirisi, Taarruza kapı açamayınca gereken dövüş biçimidir. "Taarruzdan Müdafaaya geçiş ele geçmiş yerleri koruyarak yahut, gerekirse düşmandan uzaklaşarak yapılır. Kuvvetlerin mevzilenmeleri değiştirilir ve hazır güçler çekilir. " (44).

TAARRUZ Taarruz (Saldırı: sayıya pek bakmadan var güç ve enerji ile zafer için yapılır. Takip (Kovuşturma) aralıksız, duralaksız, kesin sonucu az kayıpla alır. Taarruzun biçim ve yordamları (Cepheden - Kuşatıcı - Yan - Sınırlı ve ilh. ) olur.

189

TAARRUZ (Saldırı) : - "Düşmana karşı, onu yere sermek amacı ile açılan Taarruz, düşmana aksiyonun kanununu dikte eder. " (39). Belli doğrultuda: Hareket - Ateş - Vuruş, saldırıdır. Bu tanımlamaya göre Taarruz : düşmanı toptan yok etmek için yapılır. o nedenle : "Taaruzda bir başarısızlık olanağı, Taarruzu yerine getirme enerjisini önliyeceğinden sınırlandırmaya hiçbir zaman götürmemelidir. " Taarruz, var gücile, her ne olursa olsun, olanca enerjiyle yürütülür. Ancak : "Özel durumlarda- Taarruzun hedefi sınırlandırılabilir. " "Baskın basanındır" diyen atasözünün anlamı şudur : "Taarruzda sayı üstünlüğü her zaman başarının gerekli şartı değildir. " "Taarruz sırasında Şefin ve Erbirliğinin üstünlüğü en iyi değerlendirilmiş bulunur. " (39) Böylece, dövüşün son amacı Taarruzdur. Zafer onunla sağlanır. Tâkip (Kovalama, Kovuşturma) : "Zaferin meyvalarını toplamak için yapılır. " "Daha önceki dövüşler sırasında düşmanın yok edilişi elde edilememişse, Tâkip onu gerçekleştirmeye bakar. " Tâkip nasıl olur? "Yalnız ardı arası kesilmez, hasma duralama olanağı vermez bir Kovalama : karar için yeni bir dövüşmeden doğacak yeni kayıpları ekonomize (tasarruf) eder. " (40). Taarruzun : Alından (cepheden), Kuşatıcı, Yan, Sınırlı hedef li vb. biçimleri ve yordamları vardır. SAVUNMA Savunma (Müdâfaa) güç yetersizse, düşmanı dilenen yere çekmek ve sonunda Taarruza geçmek için yapılır. 1) Statik Savunma : en iyi tutunulacak yerde düşman taarruzunu kırar; 2) Geciktirici Savunma (Direnç): Kesin savaşa girmeksizin, düşmana çok, kendine az kayıp verdirir. SAVUNMA. - 1) "Kendi güç yetersizliği başka alternatif bırakmadığı zaman"; 2) "Hasma dövüşülecek yeri dayatmak" için; 3) "Başka nedenlerle, savunma daha yararlı görünürse. " Savunmaya girişilir. Savunma "Hasmı bekler". Bu bekleyiş elleri kolları kavuşturup kadere boyun eğmek değildir. Tam tersine : 1) "Komuta, savunmayı zaman içinde sınırlandırabilir. " 2) "Zafer ancak müdafaa bir taarruzla sona ererse kesin olur. " Savunma : Hasmı ve Yeri iyi kollayıp bütün Ateş gücünü kullanmakla olur. Başlıca iki türlü Müdafaa vardır : Statik Savunma : "Düşmanın taarruzunu kırmak için yapılır. Bu amaçla taarruz belirli bir yerde ve son haddine dek en iyi tutunulabilecek yerde kabul edilir. " Geciktirici Savunma (veya Direnç : Widerstand) : "Düşmanı geciktirmiye çalışır. Düşmana alabildiğince ağır kayıplar verdirerek, savunucu ciddî bir dövüşe kendini kaptırmıyarak, o amaçla, hasmın saldırısından ve yer bırakmaktan vaktinde kaçınmalıdır. "(41). "Gecktirici

190

direnç", Müdafaaya yeterli güç bulunmadı mı, yapılır. o sıra kumanda merkezîleştirilir. (475). RİCAT Ricat (gerileme) : 1) Kopuşma (ruptür) : çoğu belli yere, dövüşerek çekilme, yeni dövüşten sakınılarak çekilmedir. 2) Tam Ricat : yeni dövüşlerden ve zayiattan sakınarak çekilmedir. RİCAT (GERİLEME). - İki derecede uygulanır. Birinci derecesi : Dövüşün Kopuşması, İkinci derecesi : doğrudan doğruya Ricat'tır. Dövüşün Kopuşması (ruptür) : Bir savunma biçimi sayılır. Gerçekte : gerilemenin belirli bir biçimidir. Dövüşün Kopuşması, "Dövüşü şimdi bulunduğu mevzide sona erdirmeye veya fâsılalandırmıya çalışır. Maksat, daha elverişli şartlar içinde, başka bir yakın mevzide savâşı sürdürmektir. Bu son hâlde, çoğu kez, dövüşerek o mevziye geri çekilinir. " (42). Ricat (Gerileme) : "43. Erbirliklerini yeni dövüşlerden sıyrıltmak için yapılır. Bu amaçla mücadele fâsılalandırılmalı ve erbirliklerinin geri çekilmeleri sağlanmalıdır. " Her iki davranışta gerilemedir. Ruptür : savaşarak belli mevzilere çekilmedir; Ricat: dövüşü keserek belirsiz yere doğru çekilmedir. Görüyoruz: Taktik en şaşırtıcı kıvraklıkta zekâ, deney, enerji ister. "At, kim farkına varacak?" denemez. Yanılgı dakikasında insanı çarpar. Stratejlerimizin Taktiğe sokulmayışları ondan olsa gerektir.

TAKTİK GÜZEL SANATINDA : YARATICI HÜRLÜK ve KİŞİLİKLİ BİLİM Savaşın güdümü demek olan Taktik güzel sanatında : (Hürriyet + Yaratıcılık + Bilim + Kişilik) bilinci her birim ve tek erdem beklenir. Askercil Savaşın yerine Politik Mücadeleyi önerince, Strateji, plânı yanında Taktik düşünce ve davranışların ne büyük anlam ve önem kazandığı kendiliğinden anlaşılır. Çünkü Strateji, Orduda bir avuç Genelkurmay'ın bilgi - görgü - anlayış ve enerjisine kalmış bir plân iken; Taktik, Ordunun ayrı ayrı her tamcüzünün her biriminin, en büyük liderinden en küçük erine dek her kişinin bilgi - görgü - anlayış ve enerjisini son kerteye dek en rasyonel (akılcıl) biçimde kullanmasını buyurur, Taktiğin, ne denli bilim, görü, anlayış ve enerji istediğini belirtmek için en basit bir askercil elkitabına biraz toptan bakmak yeter. Adı geçen Alman Ordu Direksiyon Şefliğinin 17 Ekim 1933 günlü emriyle yayınlanmış Truppenführung (H. Du. 300) : Silâhlı kuvvetlerin güdümü eseri, 1938 yılı Fransızca tercümesinin ikinci baskısını yapmıştır. Böylesine evrenselce önemsenmiş bir Güdüm'ün Girişi şöyle başlar : "1. Savaşın güdümü bir güzel sanattır; hür ve doğurucu bir eylemdir ve bilimcil tabanlar üzerine yaslanır. Kişiliğin en tam gelişimini pek çok ister. " Lütfen dikkat edelim. Prusya [Yunker (Ağa) - Banker- Asker] tutuçuluğunun en azgın askercil (militarist) başı, Savaşın güdümünde, buyuru: "körü körüne itaat" prensibinden önce bilime dayanan "hür + doğurucu (bereketli)" güzelsanat sayıyor. Ve "Kişiliğin en tam 191

gelişimini" birinci madde yapıyor. Demek: ister askercil, ister sosyal olsun savaşı yapan insan ise, orada Taktiğin özü ne aşiret veya tarikat müritliği yahut "Hasan Sabbâh" müritliği, ne de "gözlerimi kaparım, vazifemi yaparım" diyen "beyinsiz işgüzarlık"tır. Burjuva militarizminde "Körükörüne itaat" kimler içindir? Biliyoruz. Savaşı güdenler için değil, savaşta güdülenler içindir. "Güdülenler" . deyince, ordu hiyerarşisinde bunun anlamını bilmiyen yoktur. Öyleyken, güdücü kadronun her basamağında, "Şıh hazretlerinin kerametine" gözü kapalı boyun eğen kullar değil: önce bilimini ve bilincini temel yapmış, son derece kişiliği gelişkin, hür ve doğurucu savaş artistleri isteniyor. Böyle olmazsa, yapılacak en "dahiyâne" Strateji plânları, uygulanması havada kalmış yuvarlak ukalâlıklardan öteye geçemezler. KİŞİLİK : STATİK - DİNAMİK KARAKTER Kişiliğin statik karakteri : ruh ve beden direncidir. Kişiliğin dinamik karakteri : kararlı, aktif girişim, inceleme ve yararlanma yaratıcılığıdır. Kişilik sayının ve tekniğin eksiğini karşılar. Her iki karakter kıvrak (beden-irade) eğitimiyle edinilir. Kişilik, Savaş Taktiği açısından başlıca 2 noktada toplanır: l - Karakter direnci : kişiliğin aşınmazlığını sağlar. Buna Statik karakter diyebiliriz. 2 - İnsan değeri : kişiliğin yaratıcılığını sağlar. Buna Dinamik karakter diyebiliriz. Modern Ordular gibi Modern Partiler de bir avuç tarikat müritlerinin tekkesi değildir: en az 10-100 binlerin örgütleridir. Ve bir genel kurala uyar: Savaşçıların sayıları ne denli kalabalık ise, küçük birliklerin, hele tek tek savaşçıların kişilikleri, sonuç almada o denli büyük önem taşır. 1. STATİK KARAKTER. - Askercil savaş için şöyle özetlenir ve nedenlenir : "5. Savaş, her tek kişinin moral (ruh) ve fizik (beden) direnci güçlerini en çetin sınava uğratır. Onun için, savaş zamanı, karakter niteliklerinin zekadan çok değeri olur. Barış zamanı hiç göze çarpmadan nice kişi vardır ki, savaş alanında kabartıyla kendini gösterir. " Bu nedenle, elbet hem zekasını, hem beden ve ruh dayancını üstün tutan kişilik istenir. Ama, en küçük ateş sınavında bin bir ikircilik ve pısırıklık geçirip, kaçamaklı tatlısu kurnazlığı yapan kişidense, moral ve beden gücünü yitirmiyen aşınmaz karakter dirençli kişilik önerilir. Kimi "Parlak zekâ"ların, dayanıksızlıkları, savaş alanında büsbütün tavsatıcı olur. 2. DİNAMİK KARAKTER. - Gerek askercil, gerek sivil, siyasî savaş insanlar için, insanlarla ve insanlar tarafından yürütülür. o nedenle, modern mücadelelerde, teknik üstünlük tek başına yeterli sayılmaz. O tekniği değerlendirecek olan güç canlı, zeki ve yaratıcı olan insandır. "10. Tekniğe rağmen insanın değeri kesinkes olur; dağınık düzenli kavgalarda insanın önemi artar. " "Savaş alanının boşluğu: aktif (feâl), inisiyativi (girişim gücü) olan, her durumu inceliyen ve kararlıca, cessurca işleyip ürünlendiren, başarının her tek kişiye bağlı olduğu kanısı ile dopdolu bulunan bir savaşçı ister. " Dinamik karakter, herşeyin tek insanda başladığına inanmış : 1 - Eylemci (Feâl), 2 - Girişimci (Teşebbüs kaabiliyetli);

192

3 - Uyanık (durumu her an inceliyen) ; 4 - Etken (netice almada kararlı ve cessur). . olmaktır. Dinamik karakterin edinilmesi anadan doğma olmaz; eğitimle gelişir. Askerler için olduğu gibi Devrim erleri için de dinamik karakterin edinilmesi, kütüphane fâreliği, yahut muhallebici çelebilikle sağlanamaz. 1 - "Beden terbiyeleri, idmanlar alışkanlığı": Beden- tenbelliği, ruh tenbelliğidir. 2 - "Kendi kendine karşı sert davranış": Tatlı canına kıyamıyan, savaşçı olamaz. 3 - "İrâde gücü": Kendisine, ve keyfine gücü yetmiyenin. , düşmanına da gücü yetemez. 4 - "Kendine güvenç ve cüret": Kendine güvenen atılganlık, frensizlik değil, iradeli yiğitliktir. Devrim taktiğine girişen her sosyalist: 1 ve 2 nci maddeyle bedenini, 3 ve 4 üncü maddeyle ruhunu güçlendirirse, o zaman gerçekten devrimci, "en acıklı durumların üstesinden gelen insan" olur. O zaman, değer üstünlüğü sayıca azlığın eksiğini tamamlar. "Bir değer üstünlüğü, savaşmada, bir sayıca aşağı oluşu telafi eder. Dövüşte değerlilik ne denli çoksa Savaş o denli enerji ve kıvraklıkla güdülür. " (11) TAKTİK ÇELİŞKİLERİ VAKTİNDE YAKALAYIP KULLANMAK Taktik en som diyalektik çelişkilerin dönüştüğü alandır. En önemsiz belirti, ansızın en kesin karar ister. Çabuk durum yargılayışıyla en esaslı olanı yakalamak gerekir. Ciddi nedensiz karardan dönmemek kadar, yanılgı olunca yeni karar almayı da bilmelidir. Savaşın güdümü: savaş aksiyonu (eylemi) içinde taktikleşir. Aksiyon gibi Taktik te hiç durmaksızın değişen ve çelişen ilişkiler kompleksidir. Her ân değişen biçimleri vaktinde sezip, ölçmek ve kullanmak Taktiğin birinci şartıdır. "2. Savaş aksiyonu boyuna evrim geçirir. Yeni muharebe araçları, ona daima tekrar yenilenen biçimler verir. O biçimlerin ortaya,çıkışları zamanında önceden görülmeli, etkileri elifi elifine tahmin ve takdir edilmeli ve çarçabuk kullanılmalıdır. " "44. Dövüşün iniş çıkışları, çoğu kez bir döğüş biçiminden ötekine geçişi gerektirir. " Bununla birlikte, karşımızdaki de insanoğludur, edeceğini gizler. Onun için en ufak sezintiden en büyük sonuçlar hesaba katılmalıdır. Gene de Taktik sürtüşmesiz ve yanılgısız olunmaz. "3. Savaş durumları sonsuz bir çeşitlilik gösterir. Bu durumlar çoğu kez ve ansızın değişiverirler ve ancak seyrek olarak öncileyinden (a priori) önceden görülebilirler. çoğu kez hiç ağırlığı olmıyan faktörler belirlendirici bir etki yaparlar. Hasmın bağımsız iradesi dost iradeye karşı çıkar. Sürtüşmeler ve yanılgılar hergünkü olaylardır. " O yüzden kimi kuralları ezberleyip tekerlemek softalığının hiç sökmiyeceği alan Taktik alanıdır. Bu alanda hiç unutulmıyacak şey: çevre şartlarını gözden kaçırmamak ve en karışık durumda en basit eylemi mantıkla ve emniyetle uygulamaktır. " 4. Savaş güdümünün öğretimi tüzükler (Tâlimatnameler) içine tümüyle sokulamaz. Tüzüklerin verdiği prensipler, çevre şartlarına adapte edilmelidirler. " "Mantıklıca güdülen basit bir eylem; amaca en emince vardıracaktır. "

193

En az yanılmak için tek yol önyargı ile davranmamak, Karşı güçlerin prensip ve metotlarını öğrenmektir. "33. Hasmın harekâtı güdüş prensiplerini ve dövüş metodlarını tanzmak kararın alınışını etkiliyebilir ve dövüşün güdümünü kolaylaştırabilir; bu güdüm önceden edinilmiş fikirle yapılmamalıdır. " "Genel kural, durumun kararsızlığıdır. " (36). Böylesine değişken, oynak olan Taktik alanda "karar" yok mudur? Vardır. Durum çoğu kez kararsız da olsa, yoklama üzerine karara varılır. "37. . . . Karar bütün güçlerle, net bir hedef gütmelidir. . . Bir yol karar alındı mı, pek ciddî sebepler bulunmadıkça, karardan uzaklaşılmamalı; caymamalıdır. Bununla birlikte, Savaşın in çıkları sırasında, kararda inatçılaşmak bir yanlış haline gelebilir. Yeni bir kararı gerektiren çevre şartlarını ve ânı ölçüp biçmek, harekâtı gütmenin güzel sanatını teşkil eder. " "59. Her karardan önce bir "Durumun yargılanması" (Beurteilung der Lage) yapılır. Bu yargılama ve tartma çabuk bir zihin işi, basit ve mantıkçıl gözden geçirişler ister, ve bunların hepsi esaslı olan şeyle sınırlandırılmak gerekir. " ŞEFLİK TOPLULUĞU ve KARAKTERİ Şeflik : "Şefler topluluğu" içinde sağlam (Bilgi + Deney + Moral + İrade + Yiğitlik) eğitmenliğidir. Taktik "durum muhasebesinde" ve yoklayış misyonlarından sonra kararı kim alacaktır? "Şef Kişilikleri". Dikkat edelim : askercil savaş kadar matematik de oldukça mekanik kurallı ve herşeyi tepedeki tek kişi sivriliğinde toplıyan bir alanda bile "Şef" kavramı tekşef değil, "Şef Kişilikleri" diye bir kollekt (şefler topluluğu) konulur : "6. Orduların olduğu gibi silâhlı. birliklerin (trup) de güdümü yetenekli şefler kişiliklerini gerektirir" denir. Askerlikte "şef" doğrudan doğruya Politikada "Militan"ın karşılığı olan "Subay"dır. "7. . Subay, bütün alanlarda bir şef ve bir eğiticidir. " Herşeyin "körükörüne itaat"e dayandırıldığı askerlikte bile "şef"liğin ne anlam taşıdığını, en militarist, en şoven Prusya Ağalarının Taktik prensipleri sırasında, izlemek, herhalde kimi hotzotçu "sosyalist şefler" için öğretici olur. Askercil şeflik şartlarını dağınık maddelerinden bir araya toparlarsak iki bölüme ayırabiliriz : 1 - Şef'in kendi kaliteleri, 2 - Emrindeki insanlarla ilişkileri. ŞEFLİK KALİTELERİ. - kısaca şöyle sıralanır: 1 - "Yüksek bilgili" olmak. 2 - Derin tecrübeli olmak. 3 - Moral değer taşımak. 4 - Nefsine hâkimlik (ne yaptığını bilirlik) : Düşman önünde serinkanlılık ve kararlılık. 5 - Büyük yiğitlilik : cür'etlilik. Ancak, askerlikte bile bu meziyetler tek yanlı sayılır. Eğer şef asıl insanlarla olan ilişkilerinde gerekli karakterlerinde samimî değilse: sâdece patavatsız bir atak, hattâ yarım manyak durumuna çarçabuk düşebilir.

194

İNSAN İLİŞKİLERİNDE ÖRNEK ve YOLDAŞ OLMA UYANIKLIĞI Şef : insan tanır ve dürüst olursa sürükleyici rolü iki şarta bağlanır : 1- Örnek (serinkanlı, kararlı, cüretli) olmak, 2 - Yoldaşlık : iyi kötü şartları paylaşıp yüreğe girmek. İNSANLARLA İLİŞKİLER. - Şefin insanlarla ilişkilerinde birinci kerterde karekteri iki ana noktada derlenir : 1 - İnsanları tanımak; 2 - İnsanlara dürüst (hakgüder : doğru) davranmak,. . Yâni, insanı tanımak, onun zaaflarıyla oynamak için değil, kuvvetlerini ;geliştirmek için olur. Şefin insanlarla bütün öteki ilişkileri aşağı yukarı bu iki ana kaynaktan çıkar. İnsanı tanımak ve anlamak ile Dürüst davranmanın uygulamada pratikçe gerçekleşmesi iki yönde işlenerek karşılıkla güven yaratmalıdır. Karşılıklı güvencin iki yolu vardır : A. ÖRNEK olmak birinci yoldur : "Subayın ve Şef katlarında yeralmış askerlerin kişicil tavırları ve emsâl oluşları, birlik ( trup) üzerinde kesin bir etkinlik taşır. Düşman karşısanda serinkanlılık, kararlılak ve cür'et eseri ve belgesi veren şef, birlik insanlarını kendisiyle birlikte sürükler. " Ancak, bu meziyette, işaret ettiğimiz gibi, şefin kendi yönünde aranacak kaliteler arasına girer. B. YOLDAŞ olmak ikinci ama, en az örnek olmak kadar önemli şeflik karakteridir. Bunu, Alman militarizmi bile o kısa sert gösterişli (Spartiate! ) konuşmasında anlata anlata bitiremez : "Ama, der, şef dediğin, astlarının kalblerine giden yolu da bulmalıdır ve astlarının duygularını ve düşüncelerini anlayışla karşılayarak güvençlerini kazanmalıdır; öyleki, bu yönde harcayacağı yürekten ilgi ve titizlik hiçbir zaman uykuya dalmamalıdır. " (8) "12. Şefler, birlik insanlarıyla bir arada yaşamalı ve tehlikeleri, yoksunlukları, şenlikleri, acıları onlarla. paylaşmalıdır. Ancak ve yalnız bu yoldan şefler kendi yargılamaları ve takdirleriyle, birlik insanlarının dövüşkenlik değerleri ve ihtiyaçları üzerinde bir kanıya varırlar. "İnsan yalnız kendi kendisinden sorumlu olmaz, fakat arkadaşlarından da sorumludur. Kim daha güçlü yapıda ise, kim daha becerikli, kabiliyetli ise, o toy ve zayıf olanları öğretip gütmelidir. " "İşte böyle temel esaslardandır ki, şefle insan arasında olduğu gibi, birliğin insanları arasında da bir o denli önem taşıyan hakiki yoldaşlık duygusu doğar. " Burjuva Ordusunda ve Savaş gibi kıran kırana ateş çizgisinde bile karşılıklı güvenç'in şartı bu, olunca, Politika, hem de Proletarya politikası alanında alaturka ağalık, paşalık, beylik, efendilik, padişahlık taslamaların nelere varacağı kendiliğinden anlaşılabilir. KUMANDA ÜSTÜNLÜĞÜ : TEMKİNLİ SORUMLULUK GÜVENİDİR Komuta üstünlüğünde önceden-duru görüş bağımsız-sağlam karar, enerjik-azimli yapış temkinliliği; objektif durumu hesaba katan sorumluluğu üzerine alma girişimi ile atbaşı bir yürümelidir. Ne temkin : pozdur, ne Sorumluluk : kendi başınalıktır. Güvenç yaratış 195

üstünlügün özüdür. Savaş "zafer" için yapılır. Zafer : (Kumandanın üstünlüğü + Erin dövüşken değeri) ile sağlanır. "Zafer için emniyetli taban : Komutan'ın üstünlüğü ile birlik insanların dövüşken değeridir. " (11) Komuta üstünlüğü ne demektir? Herşeyden önce "yetenekli (compétente) şef kişilikleri" demektir. Şefin kişilikli ve yetenekli olduğu nereden anlaşılır? Bizim gibi derebeği artığı geri ülkelerde: poz ve çalım en yaygın "kişilik" ve "yetenek" sayılır. Gerçekte poz ve çalım, kişiliğin ve yeteneğin aldatıcı paravanası bile süreklice olamaz. Komuta üstünlüğünü sağlıyacak kişilik ve yetenek, bir sıra: Görüş - Karar - Yapış içinde gösterilen Temkinlilik ve Sorumlulukla belli olur. 1) Görüş'te üstünlük : 1) Duru görenin; 2) Önceden görenindir. 2) Karar'da üstünlük : 1) Bağımsızca karar verenin 2) Sıkıca sağlam karar verenindir. 3) Yapış'ta (icra'da, yürürlüğe geçirişte) üstünlük : 1) Enerji gösterenin; 2) Azimlilik gösterenindir Askercil olsun, Sosyal olsun : savaşın kendisi bilinen kıvraklıkta, kimi düşer, kimi kalkar. Görüşte, Kararda, Yapışta yeteneğin başlıca şartı ikidir : 1 - Temkinliliği bırakmamak, 2 - Sorumluluktan korkmamaktır. Savaşın gidişi ve şansı ne olursa olsun, Temkinli oluş, aslında sorumdan korkmamaktır. Onun için, görüşü, Kararı, Yapışı doğru ve sağlam olan Komuta hiç temkinini bozmaksızın her türlü sorumluluğu gözünü kırpmadan üzerine alır. Sorumluluk deyince ne anlaşılır? Objektif durumu ve ilişkileri hiçe sayarak aklına eseni paşa keyfi için yapıverme patavatsızlığı değildir. "9. Her şef, her türlü durumlarda, kendisine düşen sorumluluğu üzerine almaktan korkmaksızın, her şeyi tüm kendi kişiliği ile ödemelidir. Şefin en asil kalitesi sorumluluklar duygusudur. " "Bununla birlikte, genel durumu hesaba katmaksızın, kendi başına otoritesi ile bir takım kararlar almak, yahut emirlere harfi harfine uymamak ve itaatin yerine ayrıcalı kurumluluğu geçirmek anlamında sorumluluk taslamıya kalkışılamaz. Bağımsızlık, hoşuna gideni gelişigüzel yapmıya çevrilmemelidir. Tersine, büyük başarıların tabanı sarihçe belirli sınırlar

196

içinde kalan girişim gücü (inisiyativ) dir. " DÖĞÜŞKENLİK DEĞERİ Dövüşkenlik değeri, savaş örgütünûn köşetaşı disiplin : Karşılıklı güven temeline dayanır. Disiplin uzun eğitim ve öğretimle hazırlanır; yersiz güç israfından sakınarak korunur, vakit geçirmeyen bütün gücüyle aksiyonla beslenir. Döğüşkenlik Değeri ne demektir? İlk bakışta, dövüşkenlik değeri denildi mi göz önüne 'bir tek şey gelir : Disiplin. Yalnız Disiplin nedir? İşte savaş düzenleri içinde en iyi anlaşılması gereken şey, disiplinin ne olduğudur. "Disiplin, ordunun kubbesini tutan köşetaşıdır. Disiplin kesinkes korunması herkes için hayırlı bir şey olur. " (13). Bunca önemi olan disiplin neye dayanır? Bütün mesele oradadır. Disiplinin neye dayandığı sorulunca iki şey akla gelir : 1 - Disiplin temeli nedir? 2 - Disiplin nasıl korunur? I. DİSİPLİNIN TEMELİ. - Çok basitçe bir tek şeye dayanır : Karşılıklı Güven! "Güçlükler ve tehlike içinde disiplinin en emniyetli tabanı karşılıklı güvendir. " (7). Karşılıklı güvencin ne olduğunu ve nasıl kurulduğunu "Şef lik ve Karşılıklı Güvenç" konusunda ayrıntılarıyla gördük. O konuyu her disiplin sözünü ağzına alanın bir daha ve bir daha gözden geçirmesi gerekir. II. DİSİPLİNİ KORUMA. - deyince başlıca 3 elemanı içine alır : A - Disiplini kurmak (Hazırlık) B - Disiplini aşındırmamak (Ekonomi) C - Disiplini geliştirmek (Aksiyon). . Disiplin karşılıklı güvenç temeli üzerinde doğmak için yukarıki üç biçime göre kurulmalı, aşındırılmamalı, geliştirilmelidir. A. Disiplini Kurmak. - Uzun hazırlık çalışmalarıyla başarılır. "13. Bir savaş birliği, uzun bir eğitim ve öğretim yoluyla değil de sırf yüzeyde kalan (üstünkörü) (sathice) birleştirilmiş ise, vahim ânlarda, ve beklenmedik hâdiselerin baskını altında kolayca ayağını yerden keser. Onun için, savaş başlar başlamaz, birlikte moral ahengin (manevî derli topluluğun) ve disiplinin düzeltilip korunmasına olduğu gibi öğretime de kesin önem verilmesi gerekir. "Her şef, disiplin gevşekliğini, kaytarmaları, plaçkaları, panikleri ve başka her türlü etkileri bütün ve hattâ en enerjik araçlarla ara vermeksizin şiddetlice cezalandırmak zorundadır. " B. Disiplini Aşındırmamak. - Kurulu disiplini olmıyacak, değmez, vakitsiz işlemlerle yokuşa vurdurmak boşuna harcar ve aşındırır. "14. Birliğin gücü kesin ânlarda yapalıcak büyük çabalar için sapasağlam muhafaza edilmelidir. " "Dövüş içinde güçlerin harcanışı güdülen amaçla orantılı bulunmalıdır. Gerçekleşemiyecek şeyleri ısrarla istemek, komutaya karşı olan güvence ve birliğin iyi mâneviyatına zarar verir. "

197

C. Disiplinin Gelişmesi. - Hareketle olur, eylemle beslenir. Durmak, herşey için olduğu gibi, Disiplin için de ölümdür. Aksiyon, insanların tümünü, güçlerinin her çeşidiyle, bütün verimleri ve sürükleyicilikleriyle akın ettirmektedir. "15. En genç askerden beri, bütün basamaklarda, her türlü beden, ruh, zekâ güçlerinin kendiliğinden harekete geçmesi ısrarla istenmelidir. Her yanı tutarlı bir Aksiyonda birliğin veriminin tüm kapasitesini değerlendirmenin, ve tehlikeli saatlerde bile yiğitliklerini muhafaza edecek, kararlılık güçlerini koruyacak, ve cessurca eylemler içine, daha zayıf arkadaşlarını da sürükliyecek insanlar elde etmenin tek yolu ve çaresi budur. " "Böylece, azimli ve kararlı Aksiyon savaş zamanı ilk aranacak şeydir. En yüksek şeften en genç ere dek her kişi, her zaman şuna inanmış olmalıdır: Aksiyonsuzluk ve zaman yitirimi, araçları seçmede yapılacak yanlışlardan daha vahim ve ağır yanılgıları teşkil eder. " KLASİK ANLAMIYLA STRATEJİ VE TAKTİK NEDİR?

"Kautsky, tipik bir küçükburjuva filisten (zındık) politikası güdüyor : BİR SLOGANIN İLÂN EDİLMESİ, işin içinde bir şey değiştirir sanıyor. Ve yığınlara da o saçma düşünceyi aşılıyor. V. İ. U. Lenin, "Dönek Kautsky" "Strateji" ve "Taktik" sözcükleri askercil savaş terimleridir. Zamanla, insanoğlunun her alandaki davranışlarında kullanılır, hattâ kötüye - kullanılır bir acemi edebiyat gösterisi oldu. Biz burada özellikle sosyal mücadele alanında herkesin basitçe bilmesi gereken KLASİK anlamıyla strateji ve taktik deyimlerini özetliyelim. Askercil savaşta olsun, sosyal güreşte olsun gerek stratejinin, gerekse taktiğin bir kendileri vardır, bir de güdümleri. Hepsi üzerinde, hiç kimsenin tartışamıyacağı ana elemanları durultarak gözden geçirmeye çalışalım.

STRATEJİ NEDİR? STRATEJİ denince bellibaşlı iki şey akla gelir : 1) Özgücün "BAŞLICA VURUŞUNUN - YÖNÜNÜ BELİRLENDİRMEK", 2) "DOLAYISİYLE DE BİR AŞAMA SIRASINDA VURUCU GÜÇLERE YERLERİNİ ALDIRIŞI (disposition'u) DÜZENLEMEKTİR. " Daha bu tanımlama yapılırken, stratejinin şu iki ana elemanı ortaya çıkar : 1 - YÖN, 2 GÜÇLER. Sonra bu iki ana eleman içindeki özel ayrı bölümler göz önüne getirilir. Stratejide YÖN'e daha duruca VURUŞ YÖNÜ denilir. Vuruş yönünde iki karakter açıklanır : a) Genel olarak VURUŞ AMACI, b) Özel olarak BAŞLICA VURUŞ. Stratejinin GÜÇLER ana elemanı da "GÜÇLERİN YERALIŞI" adı ile anılır. Güçlerin yeralışını anlamak için iki küme şey açıklanır : a) Güçlerin kendileri : 1 - ÖZ GÜÇLER, 2 - YEDEK GÜÇLER belirtilir.

198

b) GÜÇLERİN YERALIŞI: Özellikle özgüçlerin yedek güçlerle ve birbirleriyle karşılıklı ilişkileri, etki tepkileri belirtilir. Demek, ister askercil savaş alanında olsun, ister sosyal mücadele alanında olsun, ilkin stratejiden söz edildi mi, onun yukarıda özetlenen bütün ana elemanları ile, o elemanlara karşılık düşen bütün bölümleri hep birden, duru ve düzenlice yerleştirilip plânlaştırılmalıdır. Böyle bir düzen ve plân iyi ve doğru işlenmedikçe stratejiden konu açmak edebiyat yapmak olur. Edebiyata en az dayanıklı olan sosyal mücadele yanı, strateji ve taktik yanıdır. Çünkü bu yan, bir aşırı duygusalın kuruntu dünyasında yakıştırılmış ve seslere, sözlere çevrilmiş uydurmalar değildir. Gerçek güçlerin kıyasıya karşılaşmasıdır. Askercil strateji gibi sosyal strateji için de gerek VURUŞ YÖNÜ, gerekse GÜÇLERİN YERALIŞI "her aşamada değişir". Ama "verili bir aşama boyunca aynı kalır. " (. . . )

STRATEJİ GÜDÜMÜ NEDİR? Kendiliğinden anlaşılacağı gibi, bir toplumda ne sosyal yönler, ne sosyal güçler, şu veya bu kişinin, yahut partinin icadı yahut kuruntusu ile doğmaz. Tam tersine bütün kişileri ve partileri o sosyal yönelişler ve güçler ister istemez alıp sürükler. Bütün mesele o akışla sürüklenen insanın bir saman çöpü gibi mi yuvarlanacağı, yoksa bilinçle akışa mı uyacağı konusunda toplanır. Yoksa 9 ayını dolduran çocuğun doğumu nasıl önlenemezse, tarihte Antika Tarihcil Devrimler (medeniyetlerin yıkılışları) nasıl önlenememişse, tıpkı öyle modern tarihte derebeğilik ve kapitalist devrimlerinin doğuşları da önlenememiştir. Sosyal devrim eğer gerçeklik ise, ondan şu veya bu kişileri, hattâ partileri sorumlu, hele suçlu saymıya kalkışmak: bilim dışı ve boşuna saçma bir gaddarlıktır. Sosyal olayları bilinçle gütmek neye yarar? Bu olayları daha insancıl ölçülere sokmaya ve Marx'ın deyimiyle "Doğum sancılarını ılımlaştırmıya" (Kapital, Önsöz) yarar. Tersine, sosyal olayların bilincini kazımak, doğum sancılarını ve kanamalarını arttırmak olmuştur. Fransa'da "ULU İHTİLÂL" denilen devrimin yeryüzündeki en şiddetli devrim oluşu, Fransız müstebitliğinin devrime İngiltere'dekinden yüz yıl sonralara dek engel olabileceklerini ummalarından ileri gelmiştir. Rus ihtilâlinin dehşeti de ancak Çar istibdadının dehşeti ile ölçülebilecek çaptadır. Millet severlik devrim bilinçliliğidir. Sosyal olayları bilinçle gütmek, tabiat bilimlerinde olduğu gibi, sosyal güçlerin KANUNLARINA uyularak yapılır. Yukarıki klâsik sosyal aşamalarda bir hakikat göze batıyor: her üç aşamada da ÖZGÜÇ, hep aynı İŞÇİ SINIFI olmuştur. 20. yüzyıl ölçüsünde bu ana olayın önemi açıktır. Yalnız her aşamada değişer güçler, hep: YEDEK GÜÇLER olmuştur. Onun için: "Stratejinin güdümü demek : verili bir aşama sırasında devrimin esaslı amacına ulaşması için bütün yedeklerden akılcıl ( rasyonel) olarak yararlanmak demektir. " Bu gerçekliği askercil strateji daha basit deyimlerile göze çarptırır. İki karşıt ordunun ÖZ güçleri her zaman ne ise odur ve az çok hazırlığına göre bütünüyle güdülür. İki özgüç

199

karşılaşırken en çok dikkat edilen şey: dost ve düşman YEDEK güçlerin durumlarıdır. Yedek güçler hesaba katılmadıkça ve ayarlanmadıkça, hiç bir özgüçün alın yazısı kestirilemez. Sosyal yedek güçler klâsik sosyal bilimde iki gruba bölünür: 1 - DİREKT (Dolaysız) Yedek Güçler, 2 - ENDİREKT (Dolaylı) Yedek Güçler. Bu iki ana grup ta, ayrıca, her ülke için : a) İÇ Yedek Güçler, b) DIŞ Yedek Güçler olmak üzere ikişere bölünürler. Bu bölümleri göze çarptırmak için alt alta dizelim. DOLAYSIZ (DİREKT) YEDEK GÜÇLER a) İÇ YEDEK GÜLER : Köylülük ile ahalinin ara tabakaları. b) DIŞ YEDEK GÜÇLER : - Komşu ülkeler işçi sınıfları, - Sömürge ve boyunduruklanmış ülkelerin devrimci hareketleri, - İşçi sınifı iktidarı. DIŞ dolaysız yedek güçlerden yararlanılırken, özgücün "üstünlüğünü bütünüyle korumakla birlikte karşı güçleri tecrit etmek ve karşı güçlerle mütareke yapmak için, bu yedeklerin bir bölüğünden vaz geçilebilir. " DOLAYLI (ENDİREKT) YEDEK GÜÇLER a) İÇ YEDEK GÜÇLER : Proleter olmıyan yerli sınıflar arasındaki zıtlıklar ve ihtilâflar. İç yedek güçler "Karşıt güçleri zayıflatmak için, yahut kendi yedeklerini kuvvetlendirmek için kullanılabilir. " b) DIŞ YEDEK GÜÇLER : Karşıt burjuva devletleri arasındaki zıtlıklar ve savaşlar. Dış yedek güçler de "Taarruzu başarmak için, yahut ricatı örtmek için kullanılabilir. " Dolaysız iç yedek güçlerin önemi kendiliğinden bellidir. Onlar sağlanıp akıllıca kullanılmadı mı, tek başına özgücün başarısı tehlikeye düşer. Dolaylı yedek güçlerin önemi "Her zaman dupduru gözükmese bile" zamanında bu güçlerin "BAŞLICA" rolü oynadıkları gözden ırak tutulamaz. Birinci Emperyalist Evren Savaşı 1914'ten 1918'e dek bütün dehşeti ile hüküm sürmeseydi : 1917 yılı Rusyasında önce demokratik devrim, ardından sosyalist devrim bunalımları; gene 1919 Türkiye'sinde Birinci Millî Kurtuluş Savaşı bunalımları o denli hızla güç patlak verirdi. Aynı emperyalist savaş : Rusya'ya ve Türkiye'ye komşu ülkelerin (Bulgaristan, Macaristan,

200

Avusturya, Almanya hattâ Fransa, İngiltere ve Amerika'ya dek) işçi sınıfi hareketlerini, sömürge ve ezilen ulusların devrimci ayaklanışlarını (Çin ve Hint'ten Fas'a dek halk direnişlerini) alevlendirmek yoluyla, gerek emperyalist İtilâf devletleri (Amerika, İngiltere, Fransa grubu), gerek İttifak devletleri (Almanya grubu) içinde ve aralarındaki zıtlıkları kışkırtmasaydı, ne Rusya'da sosyalizm iktidarı, ne Türkiye'de demokratik cumhuriyet iktidarı, kolay kolay sağlanamazdı. Demek, emperyalizm çağında, bir ülkenin sosyal ve politik stratejisi, her zamankinden çok bir BÜTÜN dünya meselesidir. Bütün dünya içinde bir ülkenin ÖZGÜCÜ (İşçi Sınıfı) değerlendirilir. Bu değerlendirmede: gerek dolaysız yedek güçler, gerek dolaylı yedek güçler, hep birden göz önünde tutularak düşünülüp davranılır. Bunlardan. biri atlanıldı mı, strateji güdümü beklenmedik aksama ve güdüklüklere uğrıyabilir. Her türlü aksamaları önlemenin tek yolu: her ülkenin öz ve yedek güçlerini en karakteristik orijinaliteleri ile toptan ele almaktır.

STRATEJİ GÜDÜMÜ NASIL KULLANILIR? Stratejinin güdümü deyince onun içinde başlıca dört MOMENT bulunur : 1) "En kesin anda", 2) "Hasmın en yaralanabilir yanına", 3) "Güçlerin en irisini", 4) "Yığınak yapmaktır" Strateji güdümünün ana kuralları olan bu dört momentin anlamları üzerinde azıcık duralım. I - "EN KESİN ÂN" hangisidir? Buna "Kesin vuruş ânını seçmek" denir. Strateji düşünce ve davranışının en son taçlanışı "KESİN MOMENTİ" yakalamaktır. Diyalektik ustalığı gelir durada toplanır. Kesin mament, nerede, nasıl anlaşılır? "TOPLUMDA" "BUNALIMIN EN KESKİN UÇ KERTESİNE VARMIŞ" olmasından anlaşılır. Bunalımın son kertesine geldiği nereden belli olur? Konu toplum olduğuna göre, sosyal sınıfların ve tabakların düşünce ve davranışlarında bunalışın, -söz yerinde ise,- "neyrengi noktasına" gelmiş bulunmasından belli olur. Bunalımın "neyrengi noktasına" gelişini gösteren düşünce ve davranışlar nelerdir? Toplumda karşılıklı etki ve tepki içinde bulunan sosyal GÜÇLER'in belirtileridir. Bu belirtiler başlıca üç sosyal güç bakımından araştırılır : a) ÖZGÜÇ bakımından bunalım momenti, b) YEDEK GÜÇLER bakımından bunalım momenti, c) KARŞIT GÜÇLER bakımından bunalım momenti. Bunlara kısaca değinelim :

201

a) ÖZGÜÇ alanında bunalım, en başta izlenecek momenttir. Modern toplumda özgücün bunalımı son kerteye geldi demek, şu demektir : "Proleterya (İşçi Sınıfı) nın tümü birden burjuvaziye karşı en keskin devrimci davranışları istemiye başlar. " Ancak, bu isteyiş tek başına yeterli değildir. Özgücün isteyişi içinde : "ÖNCÜ" nün, yani proletarya partisinin, onu tutan ilericilerin ve asıl özgüç proletaryanın eğilimteri vardır. Bununla birlikte ne öncü ve ilericilerin ve ne de işçi sınıfının eğilim ve isteği millî ölçüde BUNALIM için yeterli olamaz. "Yalnız başına öncü ile yenmek, olagan şey değildir". Özgücün: işçi sınıfinın yalnız kendisinin "Sonuna dek savaşmıya hazır oluşundan" emin bulunması yetmez. Özgüç "Yedeklerinin dayanağından" da "EMİN" (garantili) bulunmalıdır. b) YEDEK GÜÇLER alanında bunalım, ikinci olarak izlenecek bunalımdır. Yedek güçlerin sosyal bunalımı özgüce dayanak oluşlarından anlaşılır. Bu durum köylülerin, esnafların, aydınların ve öteki iç ve dış yedek sosyal güçlerin işçi sınıfını destekleyişi ile kendini gösterir. Yedek güçlerin özgüce dayanak olacakları ne zaman ve nasıl belli olur? "Bütün mütereddit ve kararsız ara elemanlar, yani küçükburjuva demokrasisi yeterince maskesini düşürmüş ve pratikte iflâs etmiş" olduğu zamanda ve yerde kendini gösterir. Ancak, yedek sosyal güçlerin bunalımı da, büyük sosyal bunalımın "KESİN ÂNINA" gelmiş bulunmasını sağlamıya yetmez. Halk yığınları, alt sosyal sınıf, tabaka ve zümreler her zaman sömürüden ve baskıdan illâllah deyip yaka silkerler ve bunalım içine düşerler. Alt sınıf ve tabakalar içinde beliren bunalım, egemen üst sınıf, zümre ve tabakaları da kaplamalıdır. Halkın bıkmadığı, "istemezük! " demediği ân yoktur. Özgüçle yedek güçlerin sümürüye "istemezük!" demesi yetseydi, toplumun bunalımdan hiç kurtulamaması gerekirdi. Toplum bunalımı, millî bunalımdır. Millet ve toplum ölçüsünde bunalım için bir üçüncü şart daha gerekir. c) KARŞIT GÜÇLER alanında bunalım şarttır. Karşıt güçler de, kendi yanlarından "EDEMEZÜK" demelidirler. Bu nereden sezilir? Şuradan : "Karşıt olan bütün sınıflar kendi aralarında yeterince yırtınırlar ve karşılıklı mücadeleyle zayıflarlar. " Bu üç şart bir araya gelince, stratejinin KESİN ÂNI gelmiştir. II - "HASMIN EN YARALANABİLİR YANI" neresidir: Bunalımı taçlandıran üçüncü şart, karşıt güçlerin en yaralanabilir yanlarını da içinde saklar. Karşıt güçlerin en yaralanabilir yanları : "En gaafil avlandıkları" yerleridir, "Karşıt güçlerin dağınık bulundukları andan yararlanmıya çalışmalı"dır, denir. Bu faktör, kendiliğinden belireceği gibi, her çağa ve yere göre (zamanla ve mekânla) olağanüstü değişken olur. Hiç bir ön formülle doğmatikleştirilemez. Kesin an seçildi ve karşıt güçlerin en yaralanabilir yanları kavrandı mı, stratejinin üçüncü ve dördüncü faktörleri dinamizmini bulur.

202

III - KESİN SONUÇ ALACAK GÜÇLERİN EN İRİSİNİ; IV - KESİN SONUÇ ALINACAK YERE YIĞMAK. Bu son iki şartın dinamizmi öylesine birleşik ve kaynaşıktır ki, onları birbirinden ayırmak anlamsızlaştırmak olur. Güçler belirli yere yığılmazlar ise "EN İRİ" olamazlar. Belirli yerde ve ânda güçlerin en irisi toplanmamışsa "YIĞINAK" yapılmamış bulunur. "Kesin yere, kesin ânda düşmanınkine çok üstün güçleri toplandırmalı : yoksa, daha iyi hazırlıklı olan ve daha iyi teşkilâtlı bulunan karşıt güç devrimci gücü yokeder. " Yunan'ın "En gaafil" avlandığı Afyon cephesine Millî Kurtuluş Ordusunun "En irisi" yığılmasaydı, 30 Ağustos zaferi güç elde edilirdi.

STRATEJİ İLE TAKTİĞİN : (İLİŞKİ - ÇELİŞKİ) LERİ Buraya gelinceye dek, stratejinin en klâsik ve şaşmaz GENEL KURAL'ını özetledik. Bu kurallar kavranılır kavranılmaz, STRATEJİNİN DİYALEKTİĞİ birinci plâna çıkar. Stratejinin diyalektiği, birbirini etki-tepki altında tutan iki anlam taşır : 1- Diyalektik gidişin (BİRİKİM - ATLAYIŞ) yahut (EVRİM - DEVRİM) konularına göre stratejinin uygulanışı; 2 - Her iki zıt (Çelişkili) konakta, stratejinin başarısına en elverişli TAKTİĞİN yakalanıp kullanılışı. Böylelikle, strateji ile taktik soyut lâfazanlık olmaktan çıkar, canlı ve gerçekte yaşanan DİYALEKTİK İLİŞKİ - ÇELİŞKİ içinde gelişir. Buna STRATEJİ İÇİNDE TAKTİK adı verilebilir. Bu açıdan, stratejinin ana gidişi dışında kalmış bir taktik düşünülemiyeceği ve taktik adını alamıycağı gibi, taktik momentleri som ve objektif olarak hesaba katmıyan bir strateji de düşünülemez ve strateji adını alamaz. Bu gereği, daha anlaşılır ve basit olan ASKERCİL olaylar daha iyi aydınlatabilir. Askerlikte bir HARP (Savaş) vardır : 1914 - 1918 Birinci Emperyalist Harbi, 1939 -1945 İkinci Emperyalist Savaşı gibi. . . Bir de, o savaşlar içinde yürütülmüş MUHAREBELER (Savaşımlar) vardır: Çanakkale muharebesi, Kanal muharebesi, Kafkas, Galiçya, Balkanlar, Alman - Rus, İtalyan - Avusturya, Alman - Fransız ve ilh. Savaşımları gibi. . . Kabataslak benzetme yapılırsa denilebilir ki, strateji: kesin sonuca ulaşan savaşın, harbin güdümüdür; taktik: kesin sonuç getirmiyen kısa süreli savaşımın, muharebenin güdümüdür. "Stretejinin amacı, harbi kazanmak ise, taktiğin de üzerine aldığı hedefler vardır. Taktik, falan veya filân muharebeyi kazanmıya çalışmaktır; falan veya filân kampanyayı sonuna vardırmaktır. Verili bir devrimin çıkış veya iniş dönemi sırasında duruma uygun falan veya filân müdahale taktiktir. Taktik, stratejinin bir parçasıdır ve bir parçası olarak stratejiye uyar. " Daha bu söylenirken, strateji ile taktiğin Cüz' - Küll (Kesinti - Tüm) olarak ilişkili ve çelişkili bulundukları kendiliğinden anlaşılır. Her iki şey hem birbirinden ayrılamazlar, hem ikisi birden aynı önemle ele alınırlar. En sonra harbi kazanalım da bütün muharebeleri

203

kaybedelim, denilemez. Bir tüm savaşı kazanabilmek, belirli savaşları (Muharebeleri) kazanmakla olur. Hiç bir esaslı muharebe kazanılmaksızın, bir harbin kazanıldığı hemen hemen hiç görülmemiştir. Kazanılmışsa, bu, savaş dışı kontenjanların ağır basmalarından başka nedene bağlanamaz: Savaş güdümünün doğruluğuna değil, kör tesadüflere bağlanabilir. İkinci Emperyalist Evren Savaşında Alman Naziliği bir sürü Avrupa, Afrika savaşımları kazandılar. Strateji bakımından bu zaferler "Pirüs zaferleri" oldu. Almanların, bindikleri dalı kesmelerine döndü. Bütün dünya yedek güçlerini kendilerine karşıt duruma soktular: Gene de, en sonra Stalingrad muharebesini yitirmedikçe, yenilgileri başlamadı. Türkiye'nin Millî Kurtuluş Savaşında: Emperyalist Yunan Ordusu boyuna ilerlerken bir sürü muharebeler kazandı. Ama Türk Ordusu, I. ve II. İnönü, Sakarya, Dumlupınar muharebelerini kazanmamış olsaydı, HARBİ kesin zafere ulaştıramazdı. Demek, taktikle stratejiyi ne birbirinden ayırmak, ne birbiriyle karıştırmak, BİLİM ve BİLİNÇ getirmez. Strateji plânının gerçekleşmesinde taktiğin oynadığı büyük rol değerlendirilmedikçe, strateji boş bir çuvala döndürülür. Stratejiyi lâkırdı olmaktarı çıkarıp : kemiği, eti, organları ve tümüyle canlı gerçekliğine kavuşturan düşünce ve davranışlar, uzun, sabırlı, gösterişsiz, hattâ çoğu kez çok NANKÖR bir sıra TAKTİK'ler olur. Onun için, hangi strateji aşamasında bulunulduğunu bilmek kadar, o aşamanın ne türlü bir TAKTİK basamağında yaşandığını düşünüp, ona göre davranmak ta önemlidir. Çünkü, strateji, bugün artık kimse için "sır" olmaması gereken, GENEL karakter taşıyan bir TEORİK PLÂN'dır. O plânı uygulayacak tutumlar, yerine ve zamanına uygun taktiklerdir. Strateji bütünlüğü: parça parça ve çoğu zıt olan taktik basamakların bir araya gelmesi ile doğar. Kabaca benzetirsek: Strateji bir MERDİVEN'dir, taktik onun BASAMAKLARI'dır. Merdiven durumunu yaratmıyan basamaklar (Stratejisiz taktikler) düşünmek nasıl ham kuruntu ise, yâni SAÇMALAMAK ise, tıpkı öyle, basamaksız bir merdiven (Taktiksiz streteji) düşünmiye ve uygulamıya kalkışmak ta gülünç ve saçma bir anlamsızlık, ukalâlık olur. Artık "bugün" değil, 42 yıldan beri (yâni değme "Stratej"lerin annelerinden henüz doğdukları günden beri) sosyal strateji, yıllar yılıdır (düşünülmek şöyle dursun) uygulanaduran aşırıca belli bir genel plândır. Türkiye'de bile "ASGARİ PROGRAM" Mütareke yıllarından beri programlaşmıştır. Bu plândan haberi olmıyanlara, kimi "Lâpalis'in Hakikatleri"ni görültülüce hatırlatmak bir sıra "ASGARÎ" şartları yerine getirmek zorundadır. : a) STRATEJİ BÜTÜNLÜĞÜ yokedilmemeli, "Asgarî Program" savunulurken, "ÂZAMÎ" Program yasakçılığına kalkışmamalı. Minimal program da, maksimal pragram da bilim ve bilinç dışı bırakılamaz. b) STRATEJİNİN ÖZ PROBLEMİ yitirilmemelidir. Hele "Devrim Stratejisi" söz konusu ise, "İKTİDAR" öz problemi dışında, soyut strateji pozları takınmak, toyca kolay olduğu kertede, (birisinin dediği gibi) tehlikeli perende atan "CANBAZLIKLARA" "dönüşe"bilir.

204

c) STRATEJİ TAKTİKLE çorba edilmemelidir. Düpedüz "TAKTİK" meseleler ele alınıp tartışılırken büyük "STRATEJİ" yapıldığını sanmak, teoride ve pratikte ANARŞİ'yi bilim ve bilinç yerine geçirmek, kafa kargaşalığını "kafasız işgüzarlık" mertebesine çıkarmak olur. Bu şartları yerine getirmek tercüme düşünüşle olmaz. Bilimcil Sosyalizmde "TURİZM"e en az elverişli alan strateji ve taktik ülkesidir. Strateji ile taktiğin, içiçe ve karşılıklı etki - tepki halinde, hem ayni - hem gayri bir tek PROSE olarak kavranılması, bize taktiğin önemi kadar karakteristiğini de belirtir. Sosyal gidiş içinde başlıca iki türlü TAKTİK ayırt edilebilir : a) Strateji içinde taktik; b) Taktik içinde taktik. Taktiğin SOM karakteri ancak bu iki açıdan incelenirse kavranabilir.

STRATEJİ İÇİNDE TAKTİK NEDİR? Strateji içinde taktik : belirli bir strateji aşaması içindeki MOMENT'lere (Diyalektik ânlara) göre, iki zıt karakter taşır. Yukarıda dokunduk. Strateji aşaması: ya EVRİM - BİRİKİM basamağında olur; yahut DEVRİM - ATLAYIŞ basamağında olur. Strateji aşamasının evrim konağı ile devrim konağı içinde güdülecek taktikler: karşı karşıya gelen güçlerin belirli dengesine göre, birbirinin zıddı yönler gösterir. Genellikle üç türlü yöneliş taktiği, yahut taktik yönelişi göze çarpar. 1. TAARRUZ (Saldırı), 2. RİCAT (Gerileme), 3. MÜDAFAA (Savunma). . . Aslına bakılırsa, taarruz da, ricat ta birer müdafaa (savunma) biçimidir. Kimi olur, saldırı: savunmanın en iyi biçimi olur; kimi ise gerileme. . . Onun için, genel olarak savunmanın iki zıt bi- çimli esas taktiği gözönünde tutulur. Taarruz yahut ricat, İkisi arası taktikler, bu iki davranışın genel çizgilerinden yararlanabilir. A - TAARRUZ TAKTİĞİ : Gerek evrim gerekse devrim konaklarında taarruz taktiği kullanılabilir. Bu kullanımda temelli ilişki: karşılıklı güçlerin orantısına bağlıdır. Kesin ânda karşıt güçlerin en YARALANABİLİR yanına yığılmış bulunan devrimci güçler "DÜŞMANINKİNDEN ÇOK ÜSTÜN" iseler, güdülen taktik : hiç gözünü kırpmadan, var güçle, tutulan yönde bütün engelleri hiçe sayarak TAARRUZU gerçekleştirmektir. Bu strateji içinde taarruz taktiği düşünce ve davranışına en yakın örnek, Mustafa Kemal'in Dumlupınar Taarruzu ile, "Kemalist" devrimlerdir. İ. İ. Paşa, haklı alarak biri askercil ötekisi sosyal alan o iki taktiği aynı paralelde koyarak şöyle der : "Durum, bir askerî hareket zamanında, kumandanlar arasında bir tedbir yüzünden vukua gelen ihtilâftan çok farklı değildir: Meselâ büyük taarruz tedbirleri, hazırlıkları sırasında olduğu gibi. . . Bu tedbirlerin nasıl tatbik edilmesi lâzımgeldiği esaslı bir plân icabıdır. Bütün kuvvetleri bir tarafa topladık. Her tarafı zaif bıraktık. " (İnönü'nün Hatıraları, Ulus, 3 Nisan 1969).

205

"Dumlupınar Taarruzu" ile "Şapka İnkılâbı" taarruzu aynı taktikle, devrimci taarruz taktiği ile yürütüldü. Kesin vuruş ânı iyi seçildiği düşmanın "en yaralanabilir gaafil yanına" daha üstün güçlerin "en irisi" yığıldığı için, başarı kazanıldı. Strateji plânı içinde taarruz taktiğine göre güçlerin güdümü başlıca iki unutulmaz prensibe dayanır : 1- Pek saldırı, 2 - Başarı morali. . . 1- PEK SALDIRI : Taarruza kalkıncaya dek, düşmanı gaafil avlamak için, gerekli yığınağı yapmak için hiç bir tedbiri unutmıyacaksın. Ama, bir yol taarruza karar verdin mi: saldırıda gözü kara olacaksın. Ne harp, ne devrim çocuk oyuncağı değildir. Şakaya gelmez. "Sakın devrimle oynamamalı, ama devrime başlandı mı, onu sonuna dek götürmek gerektiği düşüncesi kafaya iyice yerleştirilmelidir. " "Bir yol tutulan yönü, bütün engellere rağmen değiştirmeksizin gütmelidir. " "Devrim bir yol başladı mı, âzamî gürbüzlükle davranmalı ve her ne pahasına olursa olsun, taarruza geçmelidir. Müdafaa devrimin ölümüdür. " 2 - BAŞARI MORALİ : Strateji amacına birden varılmıyabilir. Ancak, zaferin de devrimin de gelişimi insan işidir. İnsan ise, yalnız "Moral: Mâneviyat" gücü ile işliyen bir makinadır. Moral gücün ve inancın besisi BAŞARI'dır. Boyuna başarılar geliştirerek moral üstünlüğü koruyacaksın. Kesin sonuç yönünde, her ân bir başarı elde edilirse inancın dayanağı moral güçlenir. "Her gün, hattâ bir tek şehir söz konusu ise denilebilir ki, her saat, pek büyük olmasa bile, bir sıra başarılar kazanılmalıdır. Ve her ne pahasına olursa olsun 'MORAL ÜSTÜNLÜĞÜ' korunmalıdır. " Emperyalizme ve gericiliğe karşı çıkmış Mustafa Kemal Devrimlerinin, sözde savunulması için "MÜDAFAAYA" geçirilmesi, devrimlerin önce küllendirilmesini, sonra yozlaştırılmasını, en sonunda da, (Emperyalist ve gerici karşı - taarruzları önünde) kendi kendilerini inkâr etmesini getirmiştir. B - RİCAT TAKTİĞİ : Karşıt güçler ağır basacak büyüklükte ise, sırf "Kabadayılık" uğruna "TAARRUZA" geçip erimek, ne askercil ne sivil taktik ustalığı sayılamaz. Gerek evrim, gerekse devrim konağında : "DÜŞMAN GÜÇLER ÇOK ÜSTÜN" iseler, "MANEVRA" harekâtı, askercil deyimiyle "OYALAMA TAKTİĞİ" güdülür. "Düşmanın gücü üstün ise, muharebeyi kabullenmek zararlı ise ve güçleri düzeltme bakımından gerileme: öncüyü ezilmekten sakındırmanın ve yedekleri korumanın tek aracı ise, yedeklerle birlikte manevra yapmak" tutulacak biricik yoldur. Demek ricat da gelişi güzel olmaz. Bir amaç ve araçla yapılır. Ricat taktiğinin başlıca amaç şartları şunlardır : 1) Öncü ve Özgücü ezdirmemek; 2) Yedek güçleri muhafaza etmek. Ricat taktiğinin başlıca araç şartları şunlardır : 1) Zaman kazanmak;

206

2) Düşmanı dağıtmak; 3) Taarruz güçlerini derlemek. . . Ve ilh. . . O zaman, gerçi karşıt güçlere görünür epey ayrıcalıklar, yerler bağışlanmış olur. Ama, bu ricat, amaç ve araç şartlarına uygunca yapılmış ise o bağışlar: "BİZİ GÜÇLENDİREN BİR İMTİYAZ" olurlar. Strateji içinde ricat taktiği düşünce ve davranışına en yakın ve başarılı örnek, Mustafa Kemal'in emperyalizm ve feodalizm karşısında tuttuğu: ünlü "HATTI MÜDAFAA YOK, SATHI MÜDAFAA VAR" prensibi ve sloganıdır. Anadolu'da derebeği, tefeci - bezirgân ayaklanışları ile Yunan taarruzu günleri: I. ve II İnönü savunmaları birer başarı sayıldıkları halde, "Üstün Yunan güçleri" ve ihtiyatları tehlikeye düşüren eşraf âyan saltanatçılığı önünde : Türk ordusu ve Ankara hükûmeti yer yer ricat etmeyi bildi. Düşmanı dağıtmak, yedek güçleri muhafaza etmek gerekliydi. Sakarya savaşında, Yunan ordusu, başarı kazanamayınca ricat zorunda kaldı. Türkler gene, teması yitirmemekle birlikte, taarruza geçmediler. Zaman kazanmak, kesin saldırı için derlenmek gerekiyordu. Anadolu ihtilâli de, öyle strateji içinde uzunca ricat taktiklerinden sonra kesin saldırılarını yapabildi. Millî birliği sağlıyacak olan Anadolu ordular birliğini korumak üzere, Mustafa Kemal "Yâver'i Hass'ı Hazret'i Şehriyârî"liğini kullandı. Sivas Kongresine dek, komprador ittihatçıların "AMERİKAN MANDASI" teklifleri tartışıldı. Birinci Millet Meclisi kurulduktan sonra bile "MAKAAM'I MUALLAY'I HİLÂFET"i kurtarmak taktiği güdüldü. Zafer kazanılır kazanılmaz, ne saltanat kaldı, ne hilâfet, "MANDA" bir daha - hiç değilse -, ağıza alınmadı. Savaşta olduğu gibi barışda da ricat : bozgun (Özgücün ezilmesine, yedek güçlerin dağılmasına, kopmasına) varmadıkça gerileme, taarruzu hazırlamak için hız alma olur. Gerçek askerlik ve devrim bilimi : Taarruz sanatı gibi, ricat sanatını da bilimle ve bilinçle uygulamak sanatıdır. Onun için : "Devrimci sınıf, hem taarruz sanatını, hem ricat sanatını bilmeksizin yenmenin olanaksız bulunduğunu anlamıya başlamıştır. "

TAKTİK İÇİNDE TAKTİK NEDİR? Başlıbaşına taktik olarak taktik nedir? Askercil veya sosyal güçlerin, İLERLEYİŞ (Taarruz) yahut GERİLEYİŞ (Ricat) konaklarında tutacakları SAVUNMA yollarıdır. "Taktik, orantılıca kısa bir Med'ler (Denizin kabarmaları) veya Cezir'ler (Denizin çekilmeleri), yükseliş veya çöküş sırasında özgücün yönetimini ( Sevk ve idaresini), davranış çizgisini (Hattı hareketini) belirlendirmekten ibarettir. " Bu davranış, her defasında olağanüstü KIVRAK ve ESNEK olur. En ufak ezberciliğe ve softalığa hiç gelmiyen yer, tekrar edelim: Taktik alanıdır. Strateji olarak strateji, belirli aşaması içinde (Dondurulmamak şartiyle) ne denli DEĞİŞMEZ kalırsa, taktik olarak taktik en az o denli DEĞİŞKEN olur.

207

Bu değişiklik nasıl yürür? Her zaman her diyalektik değişiklik gibi, söz yerinde ise, vaktinde TERSİNE DÖNÜŞ, çoğu ZIDDINA ATLAYIŞ biçiminde yürür. Çünkü, herşey gibi, karşılaşan askercil veya sosyal güçlerin arasındaki DENGE sık sık değişir. Hele bu denge tersine döner dönmez, taktik yöneliş ve yönetim hemen tepesi taklak olur. O yüzden beyin zarlarının kalınlaşmamış olması gerekir. Yoksa, her taktik dönemeçte şaşırılır kalınır. Elde DİSİPLİN'den başka tutamak bulunmaz. Askerlikte ve şaşkınlıkların paniğe varmaması için: "KÖRÜ KÖRÜNE İTAAT" prensibinden daha iyisi bulunamamıştır. Sosyal harekette hödüklükleri ve disiplinsizlikleri önlemenin yolu DİYALEKTİK BİLİM VE BİLİNÇ haddesinden geçer. Sosyal taktiğin klâsik tanımlanması şöyle özetlenir : "Taktik çizgiyi güderken, eski parolar ve mücadele ve teşkilât biçimleri yerine yenilerini geçirerek o biçimleri birbirleriyle kaynaştırır ve ilh. . . Taktiğin konusu : Sosyal mücadele ve örgüt biçimleridir; o biçimleri duruma göre birbirinin yerine geçirmek veya birleştirmektir. " Demek, ister askerçil olsun, ister sosyal olsun TAKTİK denildi mi, onda birbirinden çıkan ve birbirini bütünliyen iki ana eleman yatar : 1 - MÜCADELE (Döğüş, Güreş, Kavga), 2 - TEŞKİLÂT (Organizasyon, Örgüt). Ne mücadele teşkilâttan ve ne de teşkilât mücadeleden ayrılamaz. Mücadele RUH ise, teşkilât BEDEN'dir. Mücadelesiz teşkilât : Ruhsuz bedense, Teşkilâtsız mücadele bedensiz ruh kuruntusuna döner. Mücadele ile teşkilâtı birlikte koyup yürütmiyen girişim, kurusıkı yaygara koparmaktır. Gerek mücadelenin ve gerekse teşkilâtın da ayrıca ikişer özü vardır : 1- PAROLA (Şiâr, Slogan), 2 - BİÇİM (Şekil, Form). Parola : Dövüşün ve örgütün ayırt edici bayrağıdır. Biçim : dövüşün ve örgütün billurlaşmasıdır. Mücadele ve teşkilât ancak parola bayraklaşması ve biçim billurlaşması ile tecelli eder, dışarlaşır, elle tutulur. Bu elemanları hep birden deyimlendirirsek, taktik denildiği zaman şu dört şey birbiriyle en sıkı bağlı olarak gözümüz önüne sıralanır : 1- Dövüşün Parolası, 2 - Dövüşün Biçimi, 3 - Örgütün Parolası, 4 - Örgütün Biçimi.

208

Herşeyden önce bu dört şeyi aynı zamanda ve hep birden karşılıklı etki - tepki, ilişki çelişkileri ile ele almıyan bir düşünce va davranış TAKTİK adını alamaz. Ad takmak kolaydır: dil kemiksiz, kaydırılır. Ancak, bilimcil anlamda bir TAKTİK ancak DÖVÜŞÜN ve ÖRGÜTÜN PAROLASI ve BİÇİMİ doğruca konulduğu yerde ve sağlam konulabildiği ölçüde var olabilir. Hemen analım. O dört başlı eleman bütününü herhangi bir kitapta yazıldığı gibi ezberleyip tekerlemek: ne taktik yapmak, ne taktisyenlik olur. Gerçekten taktik, her özel askercil veya sosyal durumda şu üç yönde uzun, derin ve geniş olmakla kalmayıp, alabildiğine dinamik işin uyanıkça ve zekice başarılmasını ister : I - DURUMA EN UYGUN dövüş ve örgüt parola ve biçimleri bulunmalıdır. II - ORTAYA ATILMIŞ DAHA ÖNCEKİ dövüş ve örgüt parolaları ile biçimleri varsa, onlardan hiç birisini atlamaksızın, onların yerine hangilerinin geçeceği belirtilmelidir. III - ESKİ VE YENİ durumları ve uygun dövüş ve örgüt parolaları ile biçimlerini, birbirleriyle ilişkileri ve çelişkileri bakımından eleştiricil anlamda düzenlemek gerekir. Bu nedenlerle, kendiliğinden anlaşılacağı gibi, strateji gibi taktik te, ne Tanrı buyruğu olarak gökten hazırca zenbille iner, ne herhangi bir dâhinin ansızın, daha önceki çabalar dışında tulûat buluşu ile doğar. Her 4 alanda yapılınış, yapılacak ulusal ve uluslararası bütün denemeleri her 3 türlü çabalarla sentetize etmeği ister. Bu işin ne denli sabırla, alçak gönüllüce EMEK birikimi ve mutlak ORİJİNAL savaşlar sonucu gerçekleşebileceği ortadadır. Her alanda dünyanın ve her ülkenin KARAKTERİSTİK ORİJİNALİTESİ hep birden iyi kavranır ve doğru işlenirse, yerine getirilecek görev TAKTİK adını alabilir. Bunu yapamıyanın, ikide bir "Strateji" ve "Taktik" gibi ısmarlama lâkırdıları ağzına sakız etmesi, boşuna gevezelik yapması olur. Doğu'da böyleleri çoktur ve hattâ, daha kötüsü, pek te "geçer akçadır". Eskiler "ŞÂİR'İ MÂDERZAD" (Anadan doğma şâir) olur sanırlardı. Onun için, pek doğru dürüst şâir çıkmamıştır. "ANADAN DOĞMA STRATEJ", "ANADAN DOĞMA TAKTİSYEN" yoktur. Kıyasıya teori çabasının kıyasıya pratik çabası ile gelişmesinden doğru strateji ve doğru taktik yetişir. Ve bir yol da yetişti mi, donup kalmaz, alabildiğine geliştirilmeyi bekler.

SOSYAL TAKTİKTE DÖVÜŞ VE ÖRGÜTÜN PAROLA VE BİÇİMLERİ NEDİR? Değdik. Her stratejik "merdiven" in içinde belirli taktik "basamaklar" için gerekli dövüş ve örgütler gibi, o dövüş ve örgütler için de uygun parolalar ve biçimler ayrı ayrı olur. Bütün o elemanların son örneklerini iki başlık altında derliyebiliriz : 1- Taktik Dövüş, 2 - Taktik Örgütlenme. TAKTİK DÖVÜŞ : Taktik mücadelenin parolaları ve biçimleri, başlıca üç sosyal alanda yoğunlaşır : 1) İŞ YERİNDE MÜCADELE : Binbir çeşidi ile sözleşmeler, propagandalar, grevler ve ilh. . . biçimlerine girer. Her dövüş biçiminin o ân için kendisine en uygun parolaları fışkırır.

209

Ekonomik grevin biçimi ve parolası başkadır; politik grevin, veya kısmî yahut genel grevin parolası ve biçimi başkadır. 2) ÜLKEDE MÜCADELE : Toplantılar, konferanslar, açık, kapalı oturumlar, seminerler, yürüyüşler, gösteriler, işgaller ve ilh. . . hep kendi özel BİÇİM'leri ve özel parolaları ile yapılırlar. Emperyalizm çağında hiç bir ülke ötekilerden başka yıldızda değildir. Bunun Birleşmiş Milletler'den bölge anlaşmalarına, başka sürüyle uluslararası kurum ve kurullara dek yaygın ve etkin mücadele alanları kimseyi çekimser bırakamaz. Her ülkede semtler ne ise, dünyada ülkeler o hale gelmiştir. Ülke dövüşleri her zaman ancak bütün semtlerin ve bütün dünyanın dövüşleri içinde anlam kazanır ve değerlendirilirse, gerçek taktikten söz edilebilir. Dünyanın, bir ülkenin, bir semtin sosyal güreşlerinde dövüş biçimleri ve parolaları ölçü ölçüdür. Her sosyal sınıfın, zümrenin, tabakanın, hattâ her yaş, cins ve her dil, din ve ilh. . . karakterli yurttaşların ve insanların, yurt ve dünya mücadeleleri özel biçimlere bürünüp, özel parolalarla yürütülür. Bu üç alandan ne biri ne ötekisi yalnız başına yeterli mücadele sayılamaz. Ancak her üç dövüş birden karşılıklı etki ve tepkileri ile değerlendirilir ve gerçekleştirilirse, sosyal hareketin TAKTİK MÜCADELE'sinden veya mücadele taktiğinden söz edilebilir. TAKTİK ÖRGÜTLENME : Taktik mücadele gibi taktik örgütlenme de, kendi özel parolaları ve biçimleri ile, başlıca üç türlü olabilir. 1 - EKONOMİK-KÜLTÜREL LEGAL ÖRGÜTLER. Sendikalar, kooperatifler, sigortalar, yardımlaşma sandıkları, eğitim kurumları, araştırma dernekleri ve ilh. . . dır. Hepsinin biçimleri ve parolaları ayrı gerekler ve gerekçelerle belirlendirilir. Bunlar daha çok sosyal sınıf ölçülerine göre ayarlanırlar. 2 - LEGAL YIĞIN ÖRGÜTLERİ : İşçi mümessilleri, köylü heyetleri, grev komiteleri, mücadele örgütleri, güç birlikleri ve ilh. . . GENİŞLİĞİNE insan topluluklarını kendi özel biçimleri ve parolaları içinde örgütlerler. 3 - SİYASİ ÖRGÜTLER : Tümüyle bir ülke ve dünya ölçüsünde amaçları ve araçları bulunan, üyeleri DARLIĞINA örgütlenmiş iyice SEÇKİN bulunan siyasî kulüpler, siyasî dernekler ve her tür siyasî partiler ve ilh. . . lardır. Bunların biçimleri ve parolaları elbet ekonomik, kültürel ve yığıncıl örgütlerdekinden başka olur. Toplum gidişi içinde, zaman zaman kimi eski, kimi yeni olan bütün o mücadle ve teşkilât biçimleri ile parolaları, üst üste yığılıp, insanların önüne çuvalla boşaltılmak için doğmamışlar, yapılmamışlardır. En kaotik (Mahşercil) görünen dövüşler ve örgütler bile, bir sosyal eğilimin determinizmi altında belirlenirler. Her çağda ve her aşamada, sosyal sınıf, zümre ve tabakaların ilişki çelişkilerine göre biçimlenirler ve parolalanırlar. O mücadele ve teşkilâtlara canıyla başıyla katılmış ülkücü, zeki insanlar o sınıf ve yığın eğilimlerini keşif ve icat ederek, ayıklayıp örgütliyerek bilimleştirirler ve bilinçleştirirler. Yığın eğiliminin gereklerine adapte ederler.

210

Anadolu Millî Kurtuluş Savaşı başlarken, tâ İnönü savaşlarına gelininciye dek: gerek millet, gerekse ordu yığınları DAĞINIK ve BEZGİN idi. Emperyalizmin ve derebeği saltanatının öne sürdüğü saldırgan ve zâlim güçleri ise en modern parolalar ve biçimlerle, dişlerine tırnaklarına dek silâhlı idi. Böyle bir düşmana karşı, hemen aynı çapta bir DÜZENLİ ORDU ile çıkılamazdı. Ordu yerine, gerek ordunun, gerekse milletin önce dağınıklığını ve bezginliğini, yılgınlığını giderecek en olağan dövüş ve örgüt biçimleri ve parolaları bulmalıydı. O bozgun ve yenilgi ortamının dövüş ve örgüt biçimleri ile parolaları ise, uzun boylu aranmıyacak kadar ortada idi. Önce teker teker kişicil, sonra semt semt bölgecil İSYANCIKLAR ve DÖVÜŞÇÜKLER sanki kendiliğinden parolalarını, örgüt biçimlerini yaratmışlardı. Bu halkın en uyanık, en atılgan ve en yiğit öncülerinin girişmiş bulundukları "KUVAYIMİLLİYECİLİK" savaşı idi. Kurtuluş Savaşının bu birinci taktik konağı, bütün dünyada GERİLLA (Çete Harbi) denilen taktikle başlamıştı. İlk kuvayımilliyecileri, muazzam emperyalist ve derebeği saltanatı güçleri önünde savaşır görenler, önce küçümsemişler, sonra alay konusu etmişler, en sonunda Anadolu savaşçılarını hergün: "Dâgîler, Bâgıyler" (Dağlılar, Eşkiyalar) diye millet ve dünya önünde çamurlamıya çalışmışlardır. Oysa İLK KUVAYIMİLLİYECİLİK taktiği, tipik bir RİCAT taktiği idi. Geriliyerek savunmakla zaman kazanıldı. Düşman dağınıklığa uğratıldı. Stratejik güçler, cephedeki yerli yerlerine konulup, yığınların morali sağlandı. Çete savaşı milletin ve ordunun yığınını ve moralini stratejik amaçlara belirli biçimler ve parolalarla yönetince, KUVAYIMİLLİYECİLİK'in ikinci taktik konağı geldi. Çeteciliğin yerine DÜZENLİ ORDU dövüşü ve örgütü için gerekli biçimler ve parolalar geçirildi. Bu ikinci taktik konağında da, gene sırasında ricat sırasında saldırı yapan, temeli SAVUNMA olan taktik biçimleri ve parolaları önerildi. I. ve II. İnönü savaşımları savunmada ricatı unutmadı; Sakarya Savaşımı savunmada taarruzu geliştirdi. Bütün bu taktik düşünce ve davranışları, en sonra KESİN sonuçlu Dumlupınar taarruzunu hazırlayıp gerçekleştirmiye yaradılar. Askercil taktiğin ayrıntılı uygulamalarına paralel sosyal taktik uygulamaları da vardır. Çarlık Rusyasında, göze çarpan taktik konaklar ve uygulamaları şöyle klâsikleştirilmiştir :

Taktik konağı Mücadele biçimleri konağı ve parolaları Teşkilât biçimleri ve parolaları TAARRUZ ( 1903 - 1905) 1- Bölgecil grevler, politik grevler. genel siyasî grev. 1- Fabrika komiteleri, devrimci köylü heyetleri, grev komiteleri. 2 - Dumaya (Çar Meclisine) boykot. 2 - İşçi - köylü Sovyetleri, az-çok açık Sosyal Demokrat Rus İşçi Partisi RİCAT

211

(1907 - 1912) 1- Ekonomik grevler yahut, hattâ, tam sükün 1- Legal örgütler : egitim dernekleri, kooperatifler, sigorta sandıkları ve ilh. gibi. 2 - Duma'ya katılma. Parlemento müdahaleleri. 2 - En az hedef teşkil eden Sosyal Demokrat İşçi Partisi.

TAKTİK GÜDÜMÜ NEDİR? Buraya dek bütün belirttiklerimiz : Strateji ile taktiğin boyuna diyalektik karşılıklı etki - tepki ilişkisi ve çelişkisi içinde bulunduklarını gösterdi. Stratejik aşamalar da aynı kurala uyarlar. Belirli bir aşama için amaç: STRATEJİK ZAFER'dir, yâni kesin başarıdır. TAKTİK ise, zaferi hazırlama ve en iyi sonuçlandırma aracıdır : "Verili bir durumda, stratejik zaferi hazırlamak için gereken azamî sonuçlar elde etmek üzere bütün mücadele ve teşkilât biçimlerini akılcıl (rasyonel) olarak kullanmaktır. " Bütün bunlar, tekrar edelim, belirli bir tek aşama için doğrudurlar. Ancak hayat hiç bir zaman "TEK" aşama değildir. Bir aşama bitince, o aşamanın strateji amacı, ondan sonra kaçınılmaz olarak gelen yeni aşamanın ARAÇ'ı olur. Çünkü, yeni aşamanın stratejisi amaçlaşmıştır: eski strateji yeni aşamada artık taktikleşmiştir. Strateji ile taktiğin böyle karşılıklı olarak birbirlerini İNKÂR edişleri, sonra İNKÂRLARIN İNKÂRINA varışları, sosyal gidişi yönetir. Her belirli aşama içinde bütün taktik amaçlar ve araçlar da, zaman zaman aynı diyalektik olumluluk ve alumsuzluk MOMENT'lerinden geçerler : TAKTİK ARAÇLAR : "Bütün Dövüş ve Örgüt Parolaları ve Biçimleri"dir. O araçların hepsi birden, gelişigüzel mi kullanılacaklar? O zaman, toplum mahşer yerine döner, bütün düşünce ve davranışlar saçmalamıya varırdı. Çünkü, ne yapıldığı ve yapılacağı bilinmez, yahut bir yapılanla ötekisi bozulurdu. Onun için, her taktik momentin de kendine has bir amacı bulunur ve o amaca göre taktik yönetim güdülür. TAKTİK AMAÇ : her belirli momentte "MAKSİMAL SONUÇ" verecek araçları hem SEÇMEYİ ve hem de en RASYONELCE KULLANMAYI bilmekle elde edilir. En "AKILCIL" olan, yâni en "AZAMİ SONUÇLAR ELDE EDEN" taktik amaca nasıl varılır? Başka deyimle, taktik araçlar nasıl ve neye göre seçilip ayarlanır ve güdülür? Başlıca şu iki objektif ve somut gerçekliğe göre : 1 - Sosyal Durum, 2 - Yığın Düzeyi. I - SOSYAL DURUM : İnsanlık 20. yüzyıldan beri kapitalizmin emperyalizm konağına, yâni : KESİN BUNALIMLAR ve DEVRİMLER çağına girmiş bulunuyor. Bunda hiç kimsenin kuşkusu olamaz. En unutulmuş yeryüzü bölgelerinde hergün patlak veren altüstlükleri kim unutabilir? Ancak, bu çağda dahi, görüldüğü gibi: bir düziye, hergün, her saat başı bir "DEVRİM" yoktur. En giderilemez "BUNALIMLAR" en sinsi biçimleriyle bile, bir sıra kabarmalar, orantıcıl yatışmalar, med'ler, cezir'ler ile gelişirler. Yalnız "Deliler için hergün düğün bayram" vardır. Her gerçek prose gibi, sosyal bunalımlar ve devrimler gidişi de : kimi

212

çıkarak, kimi inerek, şimdi yükselerek, sonra alçalarak gelişir. Her zaman: bir uzunca EVRİM'in ardından, büsbütün kısaca bir DEVRİM hecmeleri birbirini kovalar. Ayrıca, yeryüzü bir makastan çıkma ülkeler mozayiği de değildir. Hele kapitalizm, ülkeler arasındaki EŞİTSİZCE GELİŞİM ayırtlarını son kerteye dek abartmış bir düzendir. Kapitalizmin "Tesviye" ettiği dünyada, her ülke : hem öteki ülkelerle BİTİŞİK KAPLARDAKİ AKICI gibi bağlı, karşılık etki - tepkili, hem kendi BAŞLIBAŞINA'lığının MUSLUKLARI ve AMORTİSÖRLERİ ile apayrı, - moda deyimi ile -, "bağımsız" durumdadır. Bu diyalektiği kavramayıp ta, o çelişik durumlardan yalnız biriyle ambele olmak skolâstiğin batağına saplanmak olur. Zaman gelir, bir ülkede : Toplum hiç beklenmedik ânda bir DEVRİM çıkışı gösterir. Bu azçok kısa süren çıkışın ardından, daha uzun bir iniş başlar. "AKILCIL" taktik odur ki : Toplumun bu objektif (nesnecil) gerçekliğini tam vaktinde yakalayıp, ona göre en uygun gelecek mücadele ve teşkilât parolaları ile biçimlerini kavramayı ve uygulamayı bilir. Buna toplumun OBJEKTİF durumuna uygun TAKTİK denir. Birinci TAKTİK ÂN SEÇİM budur. Toplum gidişini bir zincire benzeten büyük sosyal güdücüler, her aşama merdiveni içinde tutulacak basamağı seçmiye : "ZİNCİRİ SÜRÜKLİYECEK HALKAYI YAKALAMAK" derler. "Verili ânda proseler zinciri içinde yakalanabilecek halka bulunmalı : o halka ele geçince bütün zincir çekilerek stratejik zafer şartları hazırlanmalıdır. " "Sosyalistim, demek yetmez : verili her ân için, zincirin yakalanacak ve asılıp çekilince bütün zinciri kuvvetle tutmıya yarıyacak ve ondan sonraki halkayı çekmiye elverecek halkasını bulmalıdır. " II - YIĞIN DÜZEYİ : Zinciri sürükliyen halkayı bulmak, yalnız objektif toplum durumu ile bitmez. Bu, 1969 yılları Türkiyesinde toplum durumunu görüp kavramış bir ÖNCÜ ÖRGÜT'ün bulunması da yetmez. Bu da 1920 yıllarında Mustafa Kemal'in "Türkiye Komünist Partisi"ni kurmuş olmasına benziyebilir. Öyle bir örgüt gerçekten kurulmuş olsaydı bile Türkiye'de emperyalizmi ve derebeği saltanatını devirmek elden güç gelirdi. "YALNIZ ÖNCÜ İLE YENMEK OLAĞAN DEĞİLDİR. " Kapitalizmin eşitsizlikçi gelişimi yüzünden, modern tarihte, öyle objektif durumlar vardır ki, arada toplum ve bütün ülkeler, en keskin bunalım ve devrim içine girmiş bulunur. Ama, tarih "Durum"ların kendiliğindenliği ile, yahut "Öncü" örgütlerin sırf dilemesi ve yapması ile değil : İNSAN YIĞIN'ları ile yürür. Eğer, ortaya çıkmış bunalımı ve devrimi azçok kendi kanunları ile güdüp insanlık için en yararlı sonuca vardıracak bir "YIĞIN" ortada yoksa, bir şey yapılamaz. Antika tarihin bütün "TARİHÇİL DEVRİMLER"i buna tanık olmuş örneklerdir. Tüm dünya bunalımı ne olursa olsun, öncü ne derse desin, devrimi "AZAMÎ SONUÇLARINA" vardıracak olan yığınlar, henüz o tarihçil görevlerine uygun bir düşünce ve davranış düzeyine varamamışsalar, bu gerçekliği kavramamak gaflet olur. O zaman, ortaya atılacak en "İLERİ", en "DEVRİMCİ" dövüş ve örgüt parolalarına ve biçimlerine, - asıl tarih yapıcısı olan- yığınlar, gerekli ilgiyi ve eğilimi, katılımı gösteremezler. "YIĞINLAR

213

DEVRİM CEPHESİNE GİDİP" uygun yerlerini alamazlar. En parlak stratejik ve taktik sloganlar havada kalır. Böyle bir tutum, hiç ordusu bulunmıyan bir genelkurmayla dünyayı fethetmiye kalkışmak gibidir. Yığının tutmıyacağı parolaları ve biçimleri ortaya atmak, orduya hiç anlamadığı dille, bilmediği, yapamıyacağı kumandaları vermiye benzer. Böyle durumlarda, en iyi dilekli "Strateji" veya "Taktik" iddiaları ve gösterileri : Strateji ve taktikten başka birşey olacaktır. Çünkü, sırf kumandanı ve kurmayı ordudan, öncüyü yığından koparıp ayırmaya yarıyacaktır. Tek sözle, devrimciliği ve devrimi, gericiliğe kurban edecektir. Taktiğin başlıca bilimcil rolu : "Yığınları devrim cephesine götürüp uygunca üleştirmiye elverişli kılacak ve hareketin durumuna en uygun gelecek mücadele ve teşkilât biçimlerini birinci plâna çıkarmaktır. " Bu rolü başarmıya yarıyan taktiğe "TAKTİK" denir. Buna yığının SOMUT durumuna uygun TAKTİK denir. İkinci TAKTİK ÂN SEÇİMİ budur. Birinci SOSYAL DURUM halkasını yakalamak ne denli OBJEKTİF şartsa, bu ikinci YIĞIN DÜZEYİ halkasını yakalamakta en az o denli SUBJEKTİF şartlarla ilişkilidir. "Yığını böyle kollarımızı kavuşturup beklemeli" mi? O zaman, bu dünyadan el etek çekme tutumuna düşülür. Buna sosyalizm değil, FATALİZM adı verilir. Diyalektiğin en kesin işlediği yer, Sosyal Durum - Yığın Düzeyi önünde ÖNCÜ YIĞIN ilişkileri alanıdır. Taktiğin gerçek rolünü başarması ne zaman olur? Yığınlar : "BU BÖYLE GİDEMEZ!" dedikleri zaman. Yığınlar, "bunun böyle gidemiyeceğini" ne zaman kavrarlar? "DEVRİMCİ PAROLANIN DOĞRULUĞUNU" kavradıkları zaman. Yığınlar, devrimci parolanın doğruluğunu ne zaman kavrarlar?. . İşte burada, gerçek taktiğin özü ile karşı karşıya gelinmiştir. Dünyanın her yerinde yığınların ezelî sözü : "LÂFA KARNIMIZ TOK!" demek olur. Yedi bin yıldır, sınıflı toplumun her egemen tecellisi, insan yığınlarını en son duruşmada hayal kırıklığına uğratmış, aldatmıştır. O yüzden yığınlar, lâfla, sırf propaganda ile, tahrikâtla, kitapla, yazıyla, söylevle bir taktiğin ne doğruluğunu, ne iğriliğini kolay kolay kavrıyamazlar. "Çöreğin tadı, ancak dişe vurmakla tadılır. " Öyleyse, nasıl taktik güdülecek? İki şey, aynı zamanda hiç unutulmıyarak. 1 - PROPAGANDA - AJİTASYON - TEŞKİLÂT : yapılmalı mı? Bu canlı insanın soluk alıp almamasını sormıya benzer. Toplum yaşıyorsa, hepsi yapılacak. En korkunç yasaklar bile propagandanın, ajitasyonun ve örgütlenmelerin hiç birisini hiç bir zaman durduramamıştır. Bak ta görme, dinle de işitme, yola çık ta yürüme kime, nasıl denilebilir? Denilse, kim dinler? Bir ülkede sosyal konuların propaganda, tahrikât ve örgüt dışı ilân edilmesi, tabiatın kanunlarına aykırı olunabileceğini sanmaktan başka anlam taşıyamaz. Ama, yalnız başına propaganda, ajitasyon ve örgüt, hem hiç bir zaman yığınların bütününü gereği denli etkiliyemez, hem etkilese bile, candan inanmıya, hele canla başla davranmıya götüremez. Bütün o düşünce ve davranışlardan sonra ne gerekir? Yığınlara kendi dışlarından

214

yansıtılacak işlemlerin, eylemlerin yerine, kendi içlerinden gelme ve sanki kendiliklerindenmişçe yaptıkları işlemler, eylemler gerekir. 2 - OLAYLARI YIĞINLARIN GİDİŞİNE VURUŞU : Yığınlar, bir taktiğin doğruluğunu kendi yaşayışı ve davranışı ile deneyip sınamakla kavrar ve benimser. "Cemaat ne derse desin. Hoca bildiğini okur" ata sözünde : Cemaat YIĞINLAR ise, sözü tersine çevirmek gerekir : Propaganda, ajitasyon, örgüt ne derse desin "YIĞIN BİLDİĞİNİ OKUR". Yığının bildiği ise, tarih boyunca denediğidir, sınadığıdır. Cumhuriyet, Türkiye'de 40 yıldır "Lâiklik" propaganda, tahrikât ve teşkilâtı yapar. Köylümüz. Osmanlı dirlik düzeni çağında müslüman kurallarının kendisine bedava toprak dağıttığını, atalarının denemesiyle gelenekleştirdiği için, geride, şeriat yanlı olarak kalmıştır. İyi taktik, yalnız doğru taktik değildir : yığınların o doğruluğu sınamalarını da sağlamayı ve o açıdan değerlendirmeyi bilen taktiktir. Bu iş, yığınların pratik davranışları dışında, hele yığınların dışında hiç başarılamaz. Kürsülerde, salonlarda, meydanlarda, hattâ dağda bayırda nutuk atmalara, yığın bıyık altından güler, geçer. Gözüyle görmeli, eliyle tutmalı, dişiyle, tırnağıyla sınamalıdır. Onun için : "Bir musibet; bin nasihatten yeğdir" denmiş. Tek sözle, strateji gibi taktik te YIĞINLARA MAL EDİLİRSE anlam taşır. * M. D. D. Zortlamasının Doğuşu

İnsanlığın her Pratiği gibi her Teorisi de: Geçmiş-Gelecek kuşaklar arasında kaçınılmaz ilişkiçelişki'lerle gelişir. Geçmişle ilişkiler açıkça veya gizlice koparılırsa, çelişkiler ürkekçe veya ikiyüzlüce atlanırsa gelişim durur Bu kural herşey gibi Sosyalizm için de doğrudur. Toplumun veya Kendi kendisinin gerçekliklerini, bir öğrenci içtenliği ve alçakgönülllüğü ile etüt etmiyen sosyal akım, istediği denli sansasyonel (duygu çatlatıcı) olsun, tarihcil gelişim pratiği içinde köksüz davranışlardan, Teorik bilinç aydınlığı yönünde tutarsız düşüncelerden başını alamaz. Bu Bölümün üç Ayrımında, İkinci Emperyalist Evren Savaşından sonra çizisine giren Yeni ve Enyeni Sosyalizmlerimizin, -sırf Eski- Sosyalizmin aşıladığı S. S. lik (Sapık Softalık) hastalığı yüzünden,- nasıl (görünüşte Tarihcil bağ ararken bile) Eneski - Sosyalizmin Teorik kazançlarına kaygısızlık ve saygısızlık yaparak, en can alıcı noktalarda yanılgılara sahneye çıktığı eleştirildi.

AYRIM I. Zortlamaya Giriş Öğrenimin yaşı, başı olmaz. İslâmlık: "Minelmehd ilel lâhd" ("Beşikten mezara dek" öğren), demiş. . . Allah bizi: "herşeyi biliyorum, bundan böyle hiçbir şey öğrenemem, " eğilimli tıkanıklıktan ve ölüm körlüğünden korusun. Allah bizi, yaşarken hiçbirşey öğrenemezliğin mezarına gömdürmesin.

215

"GİRİŞ" in konusu: Marksizm yeniden icat edilmez, ama daima geliştirilir, prensibidir. A - Dünya'da hayatın dinamizmini temsil eden yeni Kuşaklar, durmuş, yanılmış eski Kuşağı yıkmak için yıkmazlar. Yıkılan sakat ve bayağı eğilimler, derinliğine Teorik araştırmalarla doldurulur. B - Türkiye'de çelişik başlıca 4 Sosyalist kuşak sayılabilir: Eneski Sosyalistler (1920 -1925) (Ş. H. Değmer - H. Kıvılcımlı); Eski Sosyalistler (1925 -1945) (N. H. Ran - R. F. Baraner);Yeni Sosyalistler (1945 -1960) (M. Belli - M. A. Aybar); Enyeni Sosyalistler (1960 sonrası) (V. Erdoğdu - D. Perinçek). C - Dünya'da: eski yanılan kuşağın değerlendirilmesi sonunda yeni ve daha yüksek teorik sentez yaratılır. Türkiye'de: eskinin ölümlülüğü örtbas edilip üzerine oturulduktan sonra, Teori hiçbir yüksek senteze vardırılmaz. D - Eleştiri yanlışı okşamak değil, yatağanla kökünden kazımaktır. Yoksa dokunulmaz adam Führer'liğe, basit oportünizm Sosyal Faşizme karabilir. E - Bugünkü Sosyalizmimiz Eski Fraksiyon=Provokasyon'ların yerine Yuvar (Mahfil) ilkelliğini geçirdi. TİP ABA'cıları Kuyrukçudur. Ama, azınlıkların Anarko - Bundizmi yanında, Enyeni'lerin Menşevizm ve Yeni'lerin Otzovizm (Hotzotçuluk, Ultimatomculuk) eğilimleri bellidir. DÜNYADA SOSYALİST KUŞAKLAR "Seni doğrucu başı mı koydular ?" denecek. Ve bir MDD'cinin dediği gibi, "İşimize gelmiyen gerçekliği", neden "elimizin tersiyle itele"miyelim ? Şunun için ki, gerçeklikler, (bir İngiliz atasözünden bir ustanın aldığı deyimle): "Olaylar inatçadırlar. " En beklenmedik yerde karşımıza dikiliverirler ve bizi, - içtenliğimize, iyi dileğimize, hattâ devrimci sağduyumuza bakmaksızın, bozu bozuverirler. Olayların bir de Bilimi vardır, Teori adını alır. Lenin'in "Devrimci teorisiz Devrimci hareket olamaz" sözünü hemen her eline kalem, diline söz tutan Türkiyeli günde kaç öğün tekrarlamıyor ? Ancak o söz hiç bir zaman ölü ve soyut formül değildir. Her defasında uygulanmak için canlı somut ekleriyle belirtilir. "Ezilen sınıfın kurtarıcı hareketi, devrimci teorisiz, olanaksız kalır" denilince, hemen hatırlatılır: "Bu teori icat edilemez!" "Devrimci Teori, tüm Evren ülkelerinin devrimci deneylerinden, devrimci düşünmesinden sonuç olarak çıkar. . . Ona Marksizm denir. " (Lenin: "Bir Fransız Sosyalistinin Namuslu Sesi", 1915) Onun için Marksizm'in term ve tanımlamaları gelişigüzel değiştirilemez. Doğruculukta ısrarımızın anlamı budur. Yalnız, Teori: bir term ve tanımlama küpü değildir. Marksizm her gün gelişen bilimdir. "İnsan gücü yettiğince bu Teorinin elaborasyonuna (işlenmesine) ve uygulanmasına katılmadıkça, günümüzde Plehanof, Kautsky ve Ortaklarının teoriyi uğrattıkları sakatlamayla mücadele etmedikçe SOSYALİST OLUNAMAZ, Sosyal Demokrat olunamaz. " (Lenin: II. Enternasyonal'in Krahı, 1915) Kautsky: II nci Sosyalist Enternasyonal'in Lideri, Plehanaf: Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Lideri. Her ikisi de Bilimcil Sosyalizmin klâsikleri sırasına girmiş. . . Onlara karşı Lenin çıktı. Niçin ? "Teoriyi uğrattıkları sakatlama ile mücadele" için. Ne zaman ? 1893'ten 1915 yılına dek: tam 22 yıl aynı ikinci. Enternasyonal ve R. S. D. İ. P. içinde

216

çalıştıktan sonra. Her iki örgütte de çeyrek yüzyıl Kautsky ve Plehanof "Öğretmen", Lenin "Öğrenci" sayılarak çalıştı. Nasıl çalıştığını mı merak ediyoruz ? Bir saniye bile "Beyinsizlik işgüzarlık" yapmadı. Attığı her pratik adımı bir teorik yorumla geliştirdi. En sıkı örgüt disiplini içinde, en önde başıyle ve gövdesiyle dövüştü. Dövüşürken yalnız kendi ülkesi için değil, dünya işçi sınıfı hareketi ve sosyalizmi için, görülmedik çığırlar açtı. Gerçek baş Lenin'di. Ama 22 hattâ 25 yıl Lenin Örgüt geleneğini sayarak, "Öğrenci" durumunu korudu. Kautsky ile Plehanof hâlâ örgüt'ün "Öğretmen"i, "baş"ı göründüler: Lenin, o biri dünya örgütünün, ötekisi ülke örgütünün başı alan iki adama karşı yüzde yüz kopuşarak çıktığı gün: ardında, iki yıl sonra yeryüzünün altıda birinde iktidara geçecek en güçlü Partisi ve ömür boyu yazdığı otuz (sonra kırk) cilt emeğinin tam yirmi cildi dağ gibi sıralanmıştı. Ve bu sıra dağların tepesinde bir de hiç yanılmadan benimsenip değerlendirilmiş 1905 Devrimi şahikalaşıyordu. Ve eser, Marksizm'in bayağılaştırılmış kimi formüllerini tekerlemek değil. Daha ilk adımı, kendi ülkesinin en yakıcı problemi, Rus köyü içine girer. "Köy Yaşantısında Yeni Ekonomi Hareketleri" (1893) ile başlar. Hemen "Halk Dostları (Drujya Naroda) Nedir ve Sosyal Demokratlarla Nasıl Dövüşürler ?" ve "Narodnicestva'nın Ekonomik Özü ve Onun G. Struve'nin Kitabında Eleştirisi" (1894) eserlerinde köyle ilgili Küçükburjuva ve Burjuva Sosyalizmlerini elekten geçirir. "Fabrika İşçilerine Para Cezası", "Gimnaz Ekonomisi", "F. Engels", "Bakanlarımız ve Düşünür", "Sosyal - Demokrat Parti Programı", "İşçi Sınıfı Kurtuluşu Savaş Birliği" (1895 - 96); "Buğday Meselesi", "Kapitalist Ekonomi Romantizmi", "Yeni Fabrika Kanunu" (1897); "Mirasımız", "Bizim Fabrika İstatistiklerimiz" (1897 - 98); "Yazımları". "Köy Ekonomisinde Kapitalizm", "Rus Sosyal Demokrasisinin Sorunları", "Partimizin Programı", ve ilh. (1899) ve bu arada muazzam "Rusya'da Kapitalizmin Gelişimi" eseri . . . Bütün bu yazılar, çızıktırına değil, içinde yaşanılan toplumun derin etütleridir. Ancak o temelli bilimcil Sosyalist etütlerden sonradır ki: bir yanda "Marksist doktrin" ve "Devrim", "İşçi Partisi ve Din" gibi genel konularla yanyana, bir daha "Halk Dostları Kimlerdir ?", "Rus Sosyal - Demokrat problemleri", ve nihayet "Ne Yapmalı?", "İki Taktik" ortaya çıkar. İşte bütün o her adımında, kendi Toplumunun ekonomik, sosyal, politik, kültürel orijinal karakterlerini, sıkı Marksizm derinleştirmesiyle atbaşı birlikte giderek inceliyen bu adam o büyük doğruyu kavramıştır : "Devrimci düşüncesiz, Devrimci davranış olamaz" demekle kalmamıştır; o prensibi uygulamıştır. Ama o adam kimdir? Henüz adı bile her gün değişir. 1917 Patlamasaydı, kişi olarak belki adını işiten pek bulunmıyacaktı. Bir çağ açtığı gün de işitilen adı Lenin, takma idi. Bir de bizim "Üstâd"ları düşünün. Hemen hepsi: Sosyalizmin "yedek parçaları" halinde dışarıdan ansızın harekete "ithâl" edilmişlerdir. "Montaj sanayiimiz"; gibi kafalarında yabancı makineli, yabancı hammaddeli uyduruk bir "Montaj Sosyalizmi" taşırlar. Hiç zahmetsiz, rakı bulamayınca kahve köpürdeterek yıldırım ünlü, yanılmaz "Lider" sayılmazlarsa hastalanırlar. Çünkü öyle nankör emekle beklemiye tahammülleri yoktur. Ancak, "Üstâd"lıkları yeni bir şey değildir. Elli yılın kuşakları içinde neleri görülmedi ? TÜRKİYE'DE SOSYALİST KUŞAKLAR 217

Bizim anabildiğimiz kadarıyla, Türkiye'de başlıca dört konak, yahut Kuşak, yahut Aşama Sosyalistler oldu. Bunları zaman aşımları açısından şöyle adlandırabiliriz: 1. Eneski Sosyalistler: Bunlardan adı kalanlar Dr. Şefik Hüsnü Değmer ile Dr. Hikmet Kıvılcımlı oldu. 2. Eski Sosyalistler: Bunlardan gene adı kalanlar Şâir Nâzım Hikmet Ran ile rahmetli Reşat Fuat Baraner oldu. Burada, bilmiyenler için birkaç küçük açıklama yapalım. a) Sosyalizm ve Sosyalist deyince sırf ve yalnız Bilimcil Sosyalizmi anlıyoruz. Marksizm dışındaki akımların Sosyalizmleri ne olursa olsun, Türkiye Sosyalizmi Tarihinde bugüne dek sürekli olabilenleri yoktur. b) Sosyalizm ve Sosyalist deyince şu veya bu kitapta, yahut Kütüphanede, yahut okulda sosyalizm "tetebbü" etmiş olmak aklımıza gelmiyor, ve öyle sosyalizm ve sosyalist te olamaz ve olunamaz. Sosyalist: belirli bir ülkenin, belirli savaş'ının tümü için de teoriyi ve pratiği yaşamış insan demektir. "Biz de falan zamanda, filân köşecikten sosyalizm yapmamış mıydık ?" diye sohranacak olan kimi ahbapçavuşların bu bakımdan gönülleri kırılmasın. Kendilerini Antika meraklılarına bırakıyoruz. c) Sosyalizm ve Sosyalist dediğimiz şeyi (b) bendiyle açık seçik koyunca, kimi kafaları karıştıran "Anakronizm"ler (zaman çelişkileri) aydınlığa kavuşabilir. Netekim, Eneski Sosyalistlerle Eski Sosyalistlerin kimileri arasında (baş farkı bir yana) hiç hir yaş farkı görmiyenler, bu iki kuşağ'ı birbirine karıştırmakta çok "duygucıl"dırlar. Ne çâre ki, olaylar böyledir. Savaşa beş on yıl önce katılanla sonra katılan er, eğer erse, hiçbir düzeyde aynı kertede "kıdemli" sayılmaz. Ve Türkiye'nin Sosyalizm olayları ile geleneğinde öyle kesin bir hiyerarşi (basamaklar zinciri) kuruludur. Kimse onu, hiç bir düşünce ve davranışı ile değiştirememiştir. Türkiye Sosyalizminin Sosyalistleri: kendi aralarında (her kuşağın kendi içinde ve öteki kuşakla arasında) bu hiyerarşiyi, (hiç değilse bilenler önünde), bozmak cesaretini gösterememişlerdir. Yaş ve baş farkları ne olursa olsun Eneski Sosyalistler Eneski Sosyalist olarak kalmışlardır, Eski Sosyalistler de Eski Sosyalist. . d) Sosyalizm ve Sosyalist dediklerimizle, daha tanımlarken belirttiğimiz gibi: "adı kalanlar"ı göz;önünde tuttuk. Bir de "adı kalmıyanlar" var. Bunlar iki zıt kutupda toplanırlar. Bir bölüğü adı ağıza alınamıyacak kertede yüreksiz ve alçak çıktıkları için Allah bizden onların ne adlarını, ne sanlarını sormasın. Şeytan hesaplarını görsün. Ama bir de her kuşağın "adsız" yiğitleri vardır. Onlar ne savaşta, ne savaş sonrasında hiç kimseden hiç bir şey; ne ad, ne ün, ne şeref, ne baht istememişlerdir. Kendi çaplarında, kanlarının son damlasına dek son kurşunlarını doğruca, namusluca atmışlar, çoğu hayatın sillesiyle vurulup "ölmüşlerdir". Burada, günümüze dek kesintisiz süre; gelmiş savaşın somut elemanlarına senbol olmuş bir iki adı ancak anabildiğimiz için, geçmiş kuşakların adsız yiğitlerine yalnız saygı, sevgi ve yoldaşlık bağlarımızı bir yol daha sunmakla özür dileriz. Bu açıklama üzerine samut sayı ile yıl rakamı da verebiliriz: Eneski Sosyalistler: Savaşa 1920 - 1925 yılları arasında katılanlardır. Eski Sosyalistler: Savaşa 1925'ten sonra, İkinci Emperyalist Evren Savaşına dek katılanlardır.

218

Bu ayrıma göre genel olarak Eneski ve Eski Sosyalistler Birinci Emperyalist Evren Savaşı sonucu Bilimcil Sosyalizm Savaşına giren kuşaklardır. Eneski Sosyalistlerin "kıdem"leri kısa süre gibi görünür. Ancak o kısa beş yıl, Dünya ve Türkiye Tarihinin en büyük Devrilişler ve Devrimler günleri olduğu için, kendinden sonra gelen uzun süreye orantılanırsa, ölçülemiyecek kertede yoğun ve yaman zenginlikte mücadele ve örgüt biçimleri ve parolaları ile yüklüdür. Üstelik hareketin kuruculuğunu ve bütün korkunç yükünü Eneskiler omuzlarına aldıkları için, Sosyalizm biliminde ve hiyerarşisinde özel yerlerini tutmuşlardır. Bu oluşta ne takmalığın, ne iğretiliğin, ne yakıştırmalığın, ne kulluğun zerresi aranamaz. Herkes bıçağı hakkına yaşamıştır. Eneski Sosyalizmin matrisi, Dünyada: Emperyalizmin ilk yıkılışı ve Sosyalizmin altıda bir yeryüzünde güc ile kuruluşu; Türkiye'de: Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışı ve Cumhuriyet'in kuruluşu ile damgalıdır. Eneski Sosyalizmin gücü bu damgayı taşımaktan gelir. Hiyerarşisi o nedenle tartışılmamıştır. O kadar ki, bir bakıma Eski Sosyalistlerin Eneski Sosyalizm sınırında savaşa katılan Nâzım Hikmet Ran bile, hiç değilse "Şâir" olduğu sürece (çünkü bizde edebiyatçılar ün aldıkça başka şey de kesilirler), bu sürece, Eneski Sosyalizmin hiyerarşisine karşı, - kimi gülünçlüğe dek varan, - aşırı bir duygululuk "prejüjesi" (önyargısı) sayılacak eğilimlerini gösterileştirirdi. 3. Yeni Sosyalistler: Bunlardan Türkiye'de yaşayıp duyulan arasında Mihri Belli ile Mehmet Ali Aybar'lar anılabilir. 4. Enyeni Sosyalistler: bunlardan en "serbest güreşen"lerden Vahap Erdoğdu ile Doğu Perinçek'ler anılabilir. Yeniler ve Enyeniler o denli çoklar ki, içlerinden ancak birkaç senbol ad alabildik. Elbet, Eneski ve Eski Sosyalistler için yapılmış "birkaç küçük açıklama" sırasında bütün söylenenler, Yeni ve Enyeni Sosyalistler için de, hem fazlasıyla yürürlükte sayılır. Yeni ve Enyeni Sosyalistlerin, dünya açısından ortak yanları, hepsinin de II. nci Emperyalist Evren Savaşı sırasında yahut sonra, Sosyalizm Savaşına katılmış olmalarıdır. Fakat Türkiye açısından aralarında çok kesin bir uçurum açılır: 27 Mayıs. . . Yeni Sosyalistler 27 Mayıs öncelerinde, II. Emperyalist Savaşı biterken dövüşe, (tabiî herkes kendi çapında) katılmaşlardır. Enyeni Sosyalistler, 27 Mayıs sonralarında, (gene tabiî herkes kendi çapında), Savaşa katılmışlardır. DÜNYA'DA ve TÜRKİYE'DE ÇELİŞKİLERİN SONUÇLARI Türkiye'de Bilimcil Sosyalizmin elli yıllık Tarihçesine toptan kuşbakışı göz atınca ne görüyoruz ? Düz mantığa (yâni: Skolastik ve Metafizik düşünce yollarına) epey aykırı gelecek şaşmaz bir genel kanun buluyoruz. Ardarda yetişmiş. Sosyalist Kuşaklar arasında: her sonradan gelen kuşak, kendisinden önce gelmiş bulunan kuşağa karşı, bıyık altında saklıyamadığı bir "Antitez" yaratma sevdasına kapılmıştır. Her önceki Kuşağın Tez'ine karşı, sonraki Kuşağın Antitez yaratması, diyalektik canlılığın kaçınılmaz sonucudur. Olacaktır. Olmuştur. Her ülkenin yetişmiş, yetişecek kuşakları arasında bu diyalektiğin benzerleri gelişir. Yalnız bu oluş sırf eski teze yeni antitez çıkarmış

219

olmak gibi eski bir çelişki basamağında kalmaz. Mutlak daha yüksek bir Sentez uğruna gelişir. Plehanof'un Marksizmi eleştirilirken iki şart yerine getirilmiştir: 1 - Plehanof Kuşağının Kurucu Marksizm'e tahrif ve işkence yapması önlenmiştir. En eski kuşağın (Marks - Engels'in) getirdiği bütün kazançlar birer birer ve bütünü ile ele alınarak değerlendirilmiş, hemen ondan sonraki kuşağın (Kautsky - Plehanof'ların) "antitez" yaratacağız diye giriştikleri düzeltmeci, gözden geçirici, uyuşturucu ve ilh. fâre tırtıklaması Oportünizm'leri çürütülmüştür. 2 - Olduğu gibi ele alınan eneski doktrin, papağanca ezberlenerek toptan ve perakende satışa çıkarılmakla kalınmamıştır. Marks - Engels çağındakilerden bambaşka olan yeni şartların doğrulukla nasıl, eneski doktrine sâdık kalınarak işlendiği hem teorice, hem pratikçe, hem (gizli kapaklı değil) apaçıkça ortaya konmuştur. Yâni, örneğin Leninizm denen yeni Senteze varılmıştır. Dünya çapında Sosyalist metot, Sosyalist ahlâk budur. Kuşaklar, normal savaşçılar olarak, dengelerini böyle kurarlar, görevlerini böyle yerine getirirler. Türkiye'ye gelince, iş anormalleşir. Çünkü, Türkiye, yığını bakımından, Bâbil artığı Tefeci Bezirgân Antikalığının batağında soğulcanlanmış küçükburjuva ortamıdır. Bu dejenere düzende geniş yenidenüretim yapan kapitalizmin serbest rekabet kuran gibi otomatikçe olsun gelişime elverişli bir ilişki bile mumla aranır. Günü gününe kıt kömür geçindiren basit dar yeniden üretimli Küçükburjuva ortamımız, ister istemez sosyalist kuşaklar içine de uğursuzluğunu çöktürmüştür. Her kuşak, yaratıcı çaba gösterecek yerde, ya teoride ya pratikte beliren eksiğini ve yanlışını, kendinden önceki kuşağın değerine ve kazancına en azından susuş kumkuması kesilip örtmiye çabaladı. Küçük dükkâncı rekabeti içinde öldürücü düşünce ve davranışlarla mirasını örtbas etmiye çalıştı, çalışıyor. Bunu niçin yapıyor ? Aklmca sivrilmek, "eşsiz örneksiz" geçinmek ve tarihte her şeyin kendisiyle başladığını ispatlamak için! Bütün bu amaçların sonucu ise: çevresindeki üç beş müridi esrarkeşleştirmiye, üç beş provokatörün daha yılanca hareketi zehirlemesine yarıyor. Hareketi birbirinden kopuk, ilkel çetecilik yolundan, her gün "bir adım ileri, iki adım geri" giymiye zorluyor. Yanılgı, o küçükburjuva yapıntılarını ve pozlarını bir kahramanlık sanan kişi'lerin herkesten önce kendi kendilerini aldatmalarıyla kalsa, pek bir şey denemez. Yahut, "ilâ cehennem'üz zümera!" (Cehenneme dek yolu var) denir. Ancak Sosyalizmin trajedisi sürüp gidiyor ve memleket gibi, halkımız ve İşçi Sınıfımız da bir yol daha hayal kırıklığına, umutsuzluğa, kötümserliğe düşürülüyor. Kuşaklararası, aşamalararası eleştirinin iki şartı yokediliyor: 1 - Eneski Kurucu Kuşağın mirasını, korumak şöyle dursun, en sinsice alçaklıkla kökünden kazıyıp yok etmek hırsı tarikatlaşıyor. 2 - O pis Küçükburjuva lonca düşünce ve davranış soysuzlaşmasından, en ufak bir teorik ve pratik sentez doğmuyor

05-12-2004 - Yön Gibi Bir Dergi

Zaman zaman "Yon" gibi bir dergi diyoruz. Bunun da biraz daha somut olarak goz onune

220

getirilebilmesi icin Ergun Aydinoglunun kitabindan Yon ile ilgili bolum bir olcude yardimci olabilir. )

YÖN YÖN Türkiye'nin modern tarihinde, entelijansiyanın temel ideolojik eğilimlerini dile getirmiş ve bu sayede gelecekteki ideolojik dalgalanmaları haber vermiş ya da onları belirlemiş bir dergi. Bu anlamda benzerleri arasında 1930'ların Kadro'su, 1950'lerin Forum'u, 1980'lerin Yeni Gündem'i ilk akla gelenlerden. Ancak bu dergilere nazaran YÖN'ü daha da orijinal kılan şöylesi bir özellik mevcut. YÖN, Türkiye'de entelijansiyanın en geniş kesimleriyle politikaya -daha doğrusu radikal politikaya- yöneldiği bir dönemin olgusu. O nedenle ülkenin genel politik atmosferini olduğu gibi, tüm kesimleriyle solu da etkilemiş bir yayın organı. Bu özelliği nedeniyle YÖN, Türkiye'nin o dönemdeki radikal politikasında, farklı düzeylerde iki değişik rolü üstlenir. Birincisi bu dergi, Türk solunda 1960'lı yıllarda hayli egemen olan bir özgün siyasal çizginin ifadesidir. On yıl boyunca Türkiye'de küçük burjuva radikalizmi, yukarıdan devrim özlemleri, büyük sosyal dönüşümlerin yolunu açmak üzere darbe hayalleri denildiğinde, akla 1961-67'nin YÖN'ü ve bu anlamda onun devamı sayılabilecek olan 196971'in DEVRİM'i gelir. Ama önde gelen yazar kadrosunun aynılığına rağmen bu iki dergiyi, aynı zincirin halkaları olarak kabul etmek son derece yanıltıcı olabilir. Bu herşeyden önce, YÖN'ün layıkıyla anlaşılmasını güçleştirir. Elbet YÖN, 27 Mayıs'ın hemen ertesinde boyvermiş, Türkiye'ye özgü bir küçük burjuva radikalizminin ifadesidir. Bu anlamda bu çizginin, 12 Mart 1971 darbesi ile yokoluşuna kadar yaşayacağı bağımsız bir evrimi mevcuttur. YÖN, bu hareketin evriminde önemli bir mevzi ve araçdır. Ama 1960'ların ve hele de ilk yıllarının YÖN'ü, sadece bu değildir. Bundan da öte bu dergi, 27 Mayıs'ın ürünü bir siyasal-sosyal fermantasyon ortamı anlamına da gelir. Ve YÖN'ün tarihsel önemi, özellikle bu noktada kendisini gösterir. Onun, bir derginin sahip olabileceğinden ötelere giden bu işlevinin kaynağını, dönemin şöylesi bir özelliğinde yakalamak mümkün. 27 Mayıs sonrasının Türk solu, ne entelijansiyanın ve alt sınıfların siyasal birikimi ne de ülkenin siyasal geleneği ile bağdaşmayacak kimi karakteristikler arzeder. Bugün geçmişe bakıldığında bunların, ülkenin sosyo-ekonomik gelişme seviyesi itibariyle değilse de, mevcut siyasal gelenek itibariyle, adeta biraz fazlaca modern ya da ileri oldukları söylenebilir. Bu eşitsizlikte, 27 Mayıs siyasal devriminin verdiği ivme tartışmasız olsa gerek. Zaten bir süre sonra bu erken olarak da nitelenebilecek fenomenler, ilk başlardaki saf evrensel niteliklerden, melez ve antika-modern karması niteliklere doğru hızlı bir evrim geçirirler. Bu ilginç gelişimi hem YÖN'ün hem de TİPin ilk yıllarında izlemek mümkündür. Bunu daha iyi kavrayabilmek içinse, bu derginin özellikle ilk dönemlerindeki kolleksiyonlarına, ilk manifestosuna ve onun imzacılarına bakmak gerekli olabilir.

1960'ların Siyasal Fermantasyon Ortamının Elemanı Olarak YÖN YÖN'cüler, "büyük yürüyüş"lerine kalkıştıklarında son derece iyimser ve iddialıdırlar. Bir bakıma bunun da bir ifadesi olarak, yayınlarına bir manifestoyla başlarlar. Kolaylıkla

221

anlaşılır ki bu manifesto, uzun çalışma ya da tartışmaların sonucu ortaya çıkmış bir metin değildir. Ama -büyük bir ihtimalle Doğan Avcıoğlu'nun çalakalem yazdığı- bu bildiri, o dönem aydınlarının dünyaya bakışlarının ve onu değiştirme yordamlarının anlaşılması açısından büyük bir zenginliği ifade eder. Bildirinin altındaki imzacı listesi ise, bir bakıma tüm 1960'lar Türk solunun sosyal kompozisyonunu anlatır. İlk bakışta içeriği itibariyle bildiriye "kemalist devrimcilik"in egemen olduğu söylenebilir. Ne var ki tek başına böylesi bir yargı, bildirinin siyasal anlamı üzerine herşeyi söylemez. Şu nedenle ki 1960'lar Türkiye'sinde Kemalist mirasın ikili bir karakteri mevcuttur. Kemalizm bir yanıyla, zafere ulaşmış bir burjuva devrimciliğini temsil eder. Bu anlamda, Türkiye'nin modern tarihinde kendini ispatlamış ve gelenek oluşturmuş tek devrimciliktir. Bu özelliğiyle, kollektif hafızada rakipsiz bir biçimde yer eder. Dolayısıyle de, farklı sosyal hareketlerin henüz sadece embriyon halinde bulundukları bir dönemde, dünyayı değiştirme özlemi duyan kadrolar için bu mirasın bir referans noktası olması kaçınılmazdır. Ama diğer yanda kemalizmin, bizzat zafere ulaşmışlığından gelen bir başka özelliği da vardır. Bu açıdan kemalizm, bir -burjuva- devletin kuruluşu ve korunması anlamına da gelir. O nedenle onun mirasına -hemen aynı ölçüde samimiyetle- bizatihi statükoyu korumak için de sahip çıkılabilir. İşte bu ikili karakterinin gücüdür ki onu, 27 Mayıs ertesindeki siyasal oluşmalarda, henüz ayrışmamış eğilimlerin bir buluşma ortamı haline getirir. Düzenin onarıcıları gibi, yeni bir düzeni özleyenler de, aynı anda ona referans verirler. Ama şurası da açık ki, bu tarihsel burjuva devrimciliğiyle daha güçlü bir rezonansa girenler, statükocular değil devrimcilerdir. Bunların ifade ettiği siyasal eğilimi, 27 Mayıs'ın hemen ardından filizlenmiş tipik bir aydın ya da küçük burjuva radikalizmi olarak nitelemek mümkün. YÖN bildirisinde kendisini açıkça hissettiren kimi karakteristikler, bu gözlemin kanıtları olarak sıralanabilir: Sosyo-ekonomik dönüşümlere duyulan samimi özlem; "yukarıdan devrimcilik"e bağlılığı ifade eden bir elitizm anlayışı; devlet ve sınıf olgularından habersizlik, modern sınıf mücadelesinin keskinleşme belirtilerinden duyulan telaş; demagojik olmaktan çok, ütopik olarak nitelenebilecek bir "sınıfsız toplum yaratma özlemi" vb. gibi. Bu açıdan denebilir ki, yaklaşık 1971'e dek "tepeden inmeci" ya da "cuntacı" diye anılacak olan akım, YÖN bildirisi ile ilk siyasal belgesini yayınlamış gibidir. Ayrıca bildirinin ilk 164 imzacısının mesleklerine bakıldığında, bu politik yönelişle onu üstlenenlerin sosyal kökenleri arasında mükemmel bir uyum olduğu da söylenebilir. Bunların ezici çoğunluğunu aydınlar teşkil eder. yHikmet Kıvılcımlı, bu özelliği şöyle tanımlar: "İmza atanlara bakınca, YÖN'ün bir kapıkulu atmosferi içinde doğduğu ve bir kapıkulu dergisi olacağı anlaşılıyordu. "(_ ) Kuşkusuz bütün bu söylenenler, YÖN'de mevcut diğer eğilimlerin varlığını unutturamaz. Mevcudiyetleri her ne kadar çıkış manifestosuna yansımasa da, diğer iki siyasal eğilimi dikkate almadan, bu derginin Türk solu açısından ifade ettiği tarihselliği anlamak olanaksızdır. Bunlardan birincisi, özellikle 1950'lerin Forum dergisinde olgunlaşmış bir reformcu çizgidir. Aslında YÖN'ün hemen tüm önder kadrosu bu dergi ortamında yetişir. Ama bunların yeni siyasal ortamda reformcu programlarını geliştirmeye kalkışanları, sadece küçük bir azınlığı teşkil eder. Esas çoğunluk, 27 Mayıs'ın etkisiyle hızla radikalleşecektir.

222

Bu çizginin manifestoya yansıyan izleri nisbeten siliktir. Derginin ancak ilk yıldaki sayılarının incelenmesiyledir ki, bu reformcu eğilimin batı modeli bir sosyal demokrasiyi adeta bir birlik platformu olarak sunmaya gayret ettiği görülebilir. Aynı dönemde radikallerse, son derece muğlak bir sosyalizm anlayışına sahiptirler. Ama bu noktada belirtmek gerek ki, bu iki eğilim arasında bu sıralarda, sadece ideolojik düzeyde etkileşimler değil, kadro akışkanlıkları da son derece güçlüdür. Örneğin YÖN dergisinin Talat Aydemir'i kapak yapmış, ama darbe teşebbüsününü yenilgisi üzerine imha edilmiş sayısından bahsedilir. Aynı YÖN, hemen aynı tarihlerde Avrupa sosyal demokrat partilerinin deneylerinin tanıtılması işini de üstlenmiş durumdadır. Gerçi bir kaç yıl sonrasının gösterdiği gibi, sosyal demokrat eğilimin YÖN ortamındaki geleceği o kerte parlak değildir. Ama buna rağmen Manifesto'nun ilk imzacıları arasında önde gelen yerin, "kemalist radikaller" kadar, sosyal demokrat reformcular tarafından da alındığını belirtmek gerek. (_) YÖN'ün incelenmesinde unutulmaması gereken üçüncü eğilimse, daha sonra işçi sınıfına ve marksizme yönelecek olanlar tarafından oluşturulur. Bu unsurlar, büyük bir ihtimalle hazırlığına katılmadıkları manifestoya gönderdikleri imzalarla, gelecek yıllardaki aktifliklerini adeta haber verirler. Bir bakıma bu kadrolar, YÖN'ün çıkışını izleyen bir iki yıl içindeki siyasal evrimlerinin göstereceği üzere, aslında manifesto'da söylenenlerden başka şeyler murad etmektedir. İlk bakışta hemen farkedilebileceği üzere bu imza sahipleri, gelecek yılların TİP ve MDD hareketlerinin ön saflarında yer alacaklardır. (_) Görüldüğü gibi YÖN, herhangi bir dergiden çok daha başka şeylere aday gibi gözükmektedir. Onu daha ilk sayısından itibaren, içinde "merkez" den en "aşırı sol"a dek tüm Türk solunun yer aldığı bir fermantasyon ortamı olarak nitelemek bu açıdan yanlış olmaz. Ama bu aşamada YÖN'ün ifade ettiği zenginlik, sadece politik ve ideolojik düzeyde de değildir. YÖN bildirisinin imzacı listeleri, 1960'larda yaşanacak politik hareketlenmelerin sosyal dokusu hakkında da sembolik, fakat hayli anlamlı göstergeler sunar. Bildirinin bini aşkın imzacısının sosyolojik bir sınıflandırılması, herhangi bir"bürokrat" (ya da "kapıkulu") listesinden başka bir şeyle karşı karşıya olunduğunu da hissettirir. "Gazeteci"den "emekli hava generali"ne, "mühendis"e, "oksijen kaynakçısı"na ya da "sendikacı"ya, "kaymakam"dan "üniversite öğretim üyesi"ne, oradan "hava teğmeni"ne, "kunduracı"ya, "makina ustası", "memur", "balıkçı", "öğretmen" ve "öğrenci"ye kadar uzanan bu liste, gelmekte olan dönemin politiksosyal niteliğinin bir ön habercisi gibidir. Bu basit imzacı listesinin ifade ettiği sosyal dokuyu, TİP ve MDD'de, daha sonra da, çevrelerindeki nebülözlerle birlikte Dev-Genç ve gerilla hareketinde bulmak kabil olacaktır. Yeni Sosyal Konular ve YÖN YÖN'ün ilk yıllarında ifade ettiği -dönemine göre- ileri ve modern karakteristikler bahsinde, bu derginin yer verdiği kimi konuların da özel bir yeri olsa gerek. Denebilir ki YÖN, Türkiye'de ilk defa işçi sınıfı, sosyal demokrasi, Kürt sorunu ve kadın sorunu gibi konuları bu yoğunlukta işleme şerefine sahiptir. Oysa bu konuların herbiri, bir süre sonra bir ayrışma süreci yaşayacak olan Türk solunun gelecekteki yeni gündemine büyük gecikmelerle girecektir.

223

Örneğin TİP'in kuruluşuna ve bu partinin solun yegane partisi olmasına rağmen, Türk solu için işçi sınıfı konusu daima bir konfüzyon kaynağı olagelir. Bu karmaşanın bugünlere dek sürdüğü bile söylenebilir. Sosyal demokrasiye gelince bu konu, CHP'nin 1960'lardaki "ortanın solu" hareketi için bile hayli yenidir. Bu uluslararası birikimin dikkate alınması için, 1974 sonrasını beklemek gerekecektir. Yine Kürt sorunu, ancak 1960'ların sonlarında tekrardan tartışma konusu olur. Bir diğer özgül konu olan kadın sorunu içinse, çok daha uzun bir süre beklenecektir. YÖN' ün ilk sayılarında yer vermeyi ihmal etmediği bu konunun Türk solunun bütününce ciddiye alınması, neredeyse ancak bir çeyrek yüzyıl sonra, 1980'lerin sonlarında gerçekleşir. Bütün bu konularda, YÖN dergisinin öncü karakteri herhalde tartışmasız olsa gerek. Bu biraz fazla iddialı gibi gözükecek yargıları doğrulamak için, o tarihlerin YÖN dergisinin şahitliğine başvurulabilir. YÖN'ün çıkış bildirisi, işçi sınıfı konusunda sessizdir. Bu metinde sözkonusu "özne"ler "millet kaderine hakim olabilecek duruma gelmiş bulunanlar", "Türk halkı" "kütleler, "nüfus" vb. gibi terimlerle ifade edilir. . Bu çeşitlilikte, bir nesne anlamında bile işçi sınıfından söz edilmez. (_) Ama bir süre sonra, dergi bu konuda daha farklı bir yaklaşım içine girer. YÖN sayfalarında işçi hareketi ile ilgili kavram ve sorunlar önemli bir yer almaya başlar. Kuşkusuz bu değişimde, işçi hareketindeki canlanmanın etkisi vardır. TİP'in bir grup sendikacı tarafından kuruluşu, YÖN'ün çıkışından yaklaşık on ay önce gerçekleşmiştir. Derginin çıkmaya başladığı günlerde ise, Türk-İş başkanı Seyfi Demirsoy önderliğinde bir grup sendikacının Sosyal Güvenlik Partisi projesi tartışılmaktadır. Yüzbinin üzerinde işçinin katıldığı büyük Saraçhane mitingi, yine aynı günlere raslar. Bu ortamda YÖN'cüler de, bir "Çalışanlar Partisi" projesi üzerinde kafa yormaktadırlar. Kimilerine bu girişim, canlanmaya başlayan işçi hareketini kontrol altına almayı hedefleyen bir "devletçi taktiği" gibi gözükebilir. Elbette sorunun böylesi bir veçhesi de olabilir. Ama sadece bu değerlendirmeyle yetinmek yüzeyde kalmak olur. Gerçekte böylesi bir yönelişte bir diğer faktör de, radikal çözümler özleyen YÖN'cülerin araçlar konusundaki arayışlarıdır. YÖN'cüler Çalışanlar Partisinin dayanacağı sosyal temelden konuşurken -biraz gönülsüzce de olsa- işçi kitlelerine öncelik tanırlar. Parti programını tartışırkense, "çalışanlar demokrasisi" gibi formülasyonlarda bulunurlar. (_) Daha da ötesi, kurulacak parti için seçilen isim bile anlamlıdır: "Çalışanlar Partisi"! Unutmamak gerekir, Doğan Avcıoğlu bu tarihten dokuz yıl sonra -1971'de- yeniden bir parti kuruluşu çağrısı yaptığında, önerdiği isim "Devrim Partisi"dir. Bu isimdeki radikallik yanıltıcı olabilir. Çünkü aslında sözkonusu olan, basbayağı bir "hükümet darbesi" partisidir. Üstelik Avcıoğlu, 1971'de bu partinin sosyal hareketlerle ilişkisini formüle ederken, 1962'de olabildiği ölçüde net -daha doğrusu rahatolamayacaktır. Çünkü 1962'nin Avcıoğlu'su, henüz eğilimleri ayrışmamış bir sol ortamda konuşmaktadır. O nedenle bu dönemin YÖN kurmaylarına, herhangi bir radikal politik ve örgütsel projede işçi sınıfına gereken yeri vermek, son derece doğal gözükür. İlk dönemin YÖN'ünde sosyal demokrasinin tanıtılması da, benzer bir rahatlığın ifadesidir. Türkiye aydınına "kurtuluş yolu"nu göstermeye kalkışan YÖN'cüler, o sıralarda sadece tek bir gelişme yolunun ve buna ait politik ve örgütsel biçimlerin propagandasıyla içlerine kapanmış 224

değildirler. Bir yanda "üçüncü dünya"ya ait deneylerin heyecanlı tanıtması yapılırken, diğer tarafta Batı Avrupa sosyal demokrasisinin dökümanları, sosyalist enternasyonele bağlı partilerden haberler, iktidardaki sosyalist ya da işçi partilerinin deneyleri de yoğun bir şekilde okuyucuya iletilir. YÖN gibi politik amaçlı bir dergide, sosyal demokrat deneylerin aktarılmasını, sadece "gazetecilik görevi"yle açıklamak mümkün olmasa gerek. Ayrıca bu dönemlerde pek çok YÖN yazarı, kendilerini açıkça sosyal demokrasiyle özdeşleştirmekten de çekinmezler. Bu eğilim, özellikle Sosyalist Kültür Derneğinin kuruluşunun ardından daha da güçlenir. Bu derneğin, batı tipi bir sosyal demokrasinin savunuculuğunü üstlenen kimi konferansçıları, YÖN'ün de yazarları konumundadır. (_) İlk sayılar arasında yer alan "sosyalizm özel sayısı"nda, Doğan Avcıoğlu, Şevket Süreyya Aydemir ve İlhan Selçuk un "üçüncü yol"cu değerlendirmelerinin yanısıra, Abdi İpekçi nin "Fabianizm ve Islahatçı Sosyalizm" başlıklı yazısı da vardır. Uluslararası sosyalizm deneyleriyse Cemal Abdülnasır, Pietro Nenni, Ernest Bevan ve Mendes France'dan aktarılır. "Tarım sosyalizmi"ne ilişkin olarak verilen örnek İsrail'dendir. (_) Ama belirtmekte yarar var ki, bu çeşitlilikte düşünce zenginliğinin ya da çoğulculuğun nerede bittiğini, eklektizmin nerede başladığını tesbit de o denli kolay değildir. Ne var ki bu karmaşaya rağmen bu dönemin YÖN dergisinde, üçüncü dünyacı kalkınma yolunun ya da bunun vasıtası olarak düşünülen askeri darbeciliğin, yegane politik seçenekler olarak düşünülmediği rahatlıkla söylenebilir. Bu netlik yokluğunun nedenleri yine aynı sorunda düğümlenir: YÖN kurmayları için, kendi yordamlarınca sorular netleşmiş de olsa, öznelere ve araçlara ilişkin olarak getirilen cevaplar henüz o denli belirgin değildir. YÖN'ün Kürt sorunundaki tutumuna gelince, bu özgün konuda önceleri, hakim sınıflara akıl veren bir üslup ve niyet kolaylıkla gözlenebilir. Ama öte yanda, 1920'lerden beri tabu edilmiş bir alanda, derginin konuşma cesaretine sahip olduğunu da kabul etmek gerek. Kemalizmden bu denli etkilenmiş olmasına rağmen, YÖN'cülerin bu tutumları radikaldir. Takibeden on yıllarda nice "ilerici" Türk aydınında -hatta bizzat eski YÖN'cülerde- böylesi bir yaklaşımı gözlemek mümkün olmaz. Ama elbet YÖN liderlerinin bu alandaki radikalliklerinin limitleri vardır. Konunun patlayıcılığı gereği, onlar da bir süre sonra bu konuda hızla tutuculaşırlar. (_) Bu bahiste son olarak, YÖN'ün iki konuda daha temsil ettiği yenilikçi tutumu sergilemekte yarar var. Bunlardan biri, derginin kadın sorununa verdiği göreceli önemdir. 27 Mayıs öncesinin en "çağdaş" iddialı yayınlarında bile yer almayan bu konuda, YÖN'ün ilk sayılarında pek çok değinme yer alır. Buralarda, daha sonraları ancak 1980'lerde anlaşılmaya ve tartışılmaya başlanacak kitapların tanıtılması yapılır. Daha doğrusu bu yazılarda, bir süre sonra "devrimci mücadele" içinde, tabiri caizse "güme gidecek" konuların özgüllüğü hatırlatılır. (_) Kuşkusuz bir süre sonra bu konudaki yazıların arkası gelmez. Ancak bu yarım değinmelerle bile YÖN, kadın sorununu ilk defa ele alan bir sol dergi sıfatıyle öncü niteliğini bir kere daha hatırlatır. Diğer nokta ise derginin gerçekten demokratik karakteridir. YÖN, çok daha sonraları

225

"demokrat olamamış bir devrimci"(_) olarak tanıtılan Doğan Avcıoğlu'nun damgasını taşımış olmasına rağmen, Türk solunun 1960'lardaki en -belki de tek- demokratik atmosferli dergisidir. Yeni kuşakların, onun bu niteliğinden ne ölçüde bir şeyler öğrenebildiği elbet ayrı konu. Ama görmek gerek ki YÖN, yaklaşık beş yıllık yayın hayatı boyunca çok sesliliğin, toleransın ve seviyeli tartışmanın küçümsenmeyecek bir örneğini vermiştir. Bu şekliyle onun sadece 1960'ların değil, 1980'lere kadarki dönemin bu açıdan en olumlu dergisi olduğu söylenebilir. Elbet 1960'ların ilk yıllarında, diğer tarihsel işlevlerinin yanısıra yenilikçi ve modern karakteriyle öne çıkan olgu sadece YÖN değildir. Ondan daha önce ortaya çıkan TİP de, bu açılardan ilginç bir örnektir ve kuruluş süreci ayrıca ele alınmaya değer. 05. 12. 2004 – Cem’in Mektubu – Tartışmanın Kulvarı Merhaba Hocam Herseyden önce konuyu bir üslup , ayri tarihler , ve yanlis anlamalar baglaminda tartismayi kesinlikle dogru bulmadigimi belirtmek isterim. Su ayri tarihler konusunda en önemli hassasiyetim : Kendi öznel tarihimi bu ve benzeri tartismalarda "bir hassasiyet " haline cevirmemeye dikkat etmektir. Ayni tutumu herkesten de bekliyorum . Örnegin sizin ve Hamburg daki diger arkadaslarin "lapalis" hakikatleri benim görüslerimi ifade etmemde bir ölcü olusturmuyorlar, sizin de benim "hakikatlerimle" ilgilenmemenizi , neyi dogru buluyorsaniz hangi bicimde ifade etmenin görüslerinizi duygularinizi en iyi yansitacagina inaniyorsaniz öyle ifade etmenizi tercih ederim . Kirilmaca yok. Acik tartisma yürütüyoruz. Hassasiyetlerin ,ayri tarihlerin icinden hic cikilamayacak cangilina girmektense dogrularin soguk zemininde ilerlemeyi tercih etmeliyiz. Üstelik bu hassasiyetler bir kez ölcü olmaya basladiginda cogunlukla da yanlis sonuclara insani götürür . Tipki su örgüt alerjisi meselesinde sizin düstügünüz durum gibi… Belki baskalariyla daha önceki zamanlarda yürüttügünüz tartismalarinizin tortulari aramizda ki tartismalara siziyor? Eminim bircok örgüt fobisi tasiyanlarla benim gibi siz de ugrasmak zorunda kalmissinizdir. Sizinle ilk karsilasmamizda bu konuyu ben acmistim, hatta o ilk karsilasmamizda örgütlülük lehine bir tutumumda olmustu. O zaman örgüt ün Allahin ayeti olmadigini da siz savunmustunuz. E o karsilasmadan bir örgüt fobisi cikmazdi. Tersine örnegin örgüt fetisizmi icin daha yerinde bir örnek olurdu. Ne de Ahmet arkadaslarin bizle ayrimlarini " bir hareket hatta örgüt " hedefleyen sizler olarak aciklamalari karsisinda koydugum tutumlar size böyle bir fobiyi cagristirirdi. Eger bir örgüt fobisinden sözedilecekse Ahmet arkadaslarla iliskilendirilebilirdi. (Elbette onlarin böyle bir fobisi yok) Ben Ahmet arkadaslarin bizi manifesto daki programi hedefleyen bir örgüt kurmakla tanimlayip bunu da aramizda ki en önemli fark olarak aciklamalari karsisinda yapilmasi gerekeni yaptim. Hepsi bu.

226

Siz bunun üzerine neredeyse olasi herseyi söylediniz . Örgüt fobisi bir yana , yanlis anladigimi söylemeniz , ayri tarihler …. “Her söylenen cok yanlis anlasiliyor „diyorsunuz . Genel olarak bu tartismada da siz benim yanlis anladigim üzerine tutumunuzu kurdunuz…. Bir kez her söylenenin yanlis anlasildigini düsünmeye basladiginizda ; kacinilmaz bir döngü hükmünü konusturmaya basliyor . Bir sonraki adimda „neden yanlis anliyor?`“ diye sorup yanlis anlamanin tarihsel dayanaklarini aramaya basliyorsunuz , böylece „yanlis anlama „ bir de tarihsel boyut kazaniyor . O eski kapi ,gicirtiyla acildiginda ilk önce kliseler ortaliga dökülmeye baslar . „örgüt alerjisi „ tam da bu cinsten bir klisedir. Yöntemsel seciminiz varsayimlarinizi asla yikmayacak bir dogrultuda tek yönlü gelisiyor . Oysa varsayimlarinizi yikabilme ihtimaline acik düsünmeliydiniz. Siz benim yanlis anladigimdan sözediyorsunuz . Ben sürecin yanlislarindan. Size diyorum ki arkadaslarda bizim örgüt kurmayi hedefledigimiz kanisi olusmus . Bunu düzeltmek göreviniz oldugu halde bunu yapmiyorsunuz. Sonradan Orhan’in mektubundan dolayi bu kaninin sizden kaynaklandigini ögreniyoruz . Oysa bana yazdiginiz cevaplarda bu kaninin bizden kaynaklanmadigini israrla belirtiyordunuz? Evet herseyi gruba yaziyorsunuz , bu tutumun kendisi tek basina yeterli degildir . Herseyi sormuyorsunuz ama ve isin nirengi noktasi da bu . Örnegin iki dergi projesini önermeden önce bizim de görüslerimizi sormaliydiniz . Böyle bir sey yok. Bir gün bilgisayarimizi aciyoruz ve iki dergi önerildigini olumlu bulundugunu ögreniyoruz. Neden bu öneri yapilmis diye bütün yazilari yeniden okuyoruz . Arkadaslarin „siz bir örgüt yaratmak istiyorsunuz ,bu bütün araclari ve metodlari farklilastiriyor“ yönündeki degerlendirmelerine neredeyse her yazida rastliyoruz. Demek ki diyoruz bu yanlis kavrayisa dayali olarak iki dergi önerildi ve kabul edildi. Ondan sonra siz bana benim de kurucu üye odugumdan haklarimdan falan bahsediyorsunuz. Fakat bu haklari kullanacak gibi yaptigim –henüz tam anlamiyla kullanmadim- ilk anda –bir dakka diyorsunuz sen manifestoyu onayliyor musun? Bu iliski bicimini siz dayatiyorsunuz hem de görüslerinizin arkasina ordular dizerek . Ben tam tersini size sormaliyim . Dergi girisimi sizin icin ne ifade ediyor. Esit hakli üyeler olmak nedir ? Bir öneri bir karar önce hangi asamalardan gecmelidir. Örnegin sizin bize danisma geregi duymadan iki dergi önerisini yapmaniz dogru mudur ? Degerli Hocam Bütün bu tartismalari bir kulvarda tutmak zorunludur. Bir is yapacagiz . egemenlerin gündüz düslerini karartan ama ezilenlere simsicak bir ekmek gibi gelecek bir is. Belki de bu dergi , bizim „en degerli emegimiz „olacak. Mutlaka bu dergiyi cikarmak , mutlaka iyi cikarmak bizim en önemli „hassasiyetimiz“ olmali. Tartismalarimizin icinde durmasi gereken kulvar bence bu. Sunu en bastan söylemek istiyorum , dergi bizim de okulumuz olacaktir. Onun icin örnegin sizin yaptiginiz gibi manifestonun kapisina okuma listeleri yigmak ve o kapidan gecmek icin

227

yüzlerce kitaplik setler örmek bana fazlasiyla modernist ve akilci bir tutum olarak görünüyor. Bu o kitaplari okumak gerekmiyor anlaminda anlasilmasin ama bence manifestonun ruhuna uygun olan , insanligin kadim tarihsel güclerini mücadele alanina cagiran , sezgiye , hatirlamaya , duyguya , kardeslige , arkadasliga , bagliliga politik rol alanlari acan bir yaklasim olurdu. Bir cogumuz söylediginiz kitaplari okumadi , ben de okumadim . Ama manifestoyu –siz bazen sadece bir belge diyorsunuz- okudugumda -hatta tam olarak söyleyebilirim o Kürtlerle ilgili Newrozun tarihsel anlamini okurken- bir simsek –Benjaminin simsegi-cakti ve sanki her yer aydinlandi. Sonra yeniden karardi ve ben her sey aydinlikken gördüklerimi unutmamaya cabaliyorum. Manifesto aliskanliklarimiza karsi da yazildigi icin , örnegin o alisildik okumalar bizi mutlaka manifestoyla bulusturmaz. Kitaplarla da baska türlü bir iliski , icinde sezgilerin ,hatirlamalarin, simseklerin … oldugu bir iliski gerekir. Bu yüzden ben 150 kitabi hazmetmis bir manifesto savunucusu yerine 150 insana manifestoyu anlatmaya cabalamis onlari manifestonun tarafi olmaya ikna etmenin kirik dökük deneyimlerini kusanmis bir arkadasi tercih ederim. Bence bu arkadas tartismasiz manifestonun politik olarak asil sahiplerinden biridir. Yüzlerce yapilan hata da aslinda bizim yaptigimiz gercek dövüslerden gögsümüze takilan madalyalarimiz dir. Tartismalarin icinde bir iki noktaya deginerek bitirmek istiyorum. Orhan ve Deniz arkadaslar birlikte bu görüsmeleri yürüterek cok önemli bir isi gerceklestirdiler. Bence bu paha bicilemez degerde önemli bir ataklik di. O görüsmeler soyut bir projeyi gercek bir proje haline cevirdikleri icin cok önemlidir . Orhan ve Deniz bize pratigin kapisini actilar. Bu acidan citayi daha da yükselterek hepimizin önüne daha cok emek ve ilgi gösterme görevini koymus oldular. Bu acidan Deniz arkadasin kendi “ görüsmelere katilmama kararini“ yeniden gözden gecirmesini rica ediyorum . Sevgili Deniz bu kararinin pratik karsiligi sadece senin degil hepimizin yüzyüze görüsmelerden cekilmesi anlamini tasir. Bu ise senin de kabul edebilecegin gibi “günah” tir . Incilde ki bir söz “ kiz ama günaha girme !” diyor. Orhanin ve herhalde benim de elestirilerime duydugun kizginlik seni böyle bir karara zorladiysa lütfen yeniden düsün . Elestirilerimiz hangi dozda olursa olsun sana karsi bir güvensizlik imasi zerrece yoktur. Orhan arkadasin Demir Hoca tarafindan elestirilmesine gelince ben bu elestirinin „manifestoya karsidir „ noktasina kadar derinlestirilmesini dogru bulmuyorum . Ama Arafat yazisinda „politik olarak gericilige taviz verildigi“ bence de dogrudur. Buna ragmen sözkonusu yazida Orhan denizin yazisinin aslinda dogru tespitleri oldugunu defalarca belirtmis. O yüzden manifestoya karsidir bence yerinde bir yaklasim degil . Bir sorun oldugu belli ama bu Orhan acisindan cözülmeyecek bir sorun degildir diye

228

d端s端n端yorum. Selam ve sevgiyle,

229

Çalışmaların ve Girişimlerin Son Durumu 10. 01. 2005 – Bir Durum Değerlendirmesi Dergi Projesinde Son Durum Yeni bir Yıl itibariyle Bir Durum Değerlendirmesi Değerli Arkadaşlar, Dikkat edildiyse bir süredir bir şey yazmıyorum. Bunun nedeni şu: Bir süre önce, Hamburg’ta dergi projesini destekleyen arkadaşlar olarak toplandığımızda, sürekli her şeye müdahale etmemin insanları çekingenliğe ittiği, diğer arkadaşların nasıl olsa yapılıyor diyerekten inisiyatif göstermesini engellediği yolunda eleştiriler olmuştu. Bu haklı ve doğru olabileceğini düşündüğüm eleştirileri de göz önüne alarak, diğer katılımcı arkadaşların gelişmeleri kendilerinin doğrudan gruba aktarmalarına ve çeşitli konuları tartışmalarına yol açmak için bir süredir yazmadım. Ama görülen o ki, yazmazsam kimsenin hiçbir şey hakkında yazacağı yok. Birkaç kişi hariç, hiç kimsenin hiçbir konuda yaratıcı bir girişimcilik gösterdiği görülmüyor. Örneğin hiç kimse şimdiye kadar her hangi bir gelişme hakkında grubu aydınlatmış değil. Telefonla bir görüşme olmuşsa veya internette bir chatlaşma olmuşsa ne ala. Bu dergi ve onun dayandığı program kimseye dayatılmadı. Herkese, “bakın şöyle hedefleri olan bir dergi çıkarmak istiyoruz, Ortadoğu için bunların belli bir geçici çözüm getireceğini düşünüyoruz. Benimsiyorsanız katılır mısınız?” dendi. Yanı katılım tamamen gönüllü olmasına rağmen, aktif olarak katılımı bir yana bırakalım, yaratıcı bir inisiyatif gösterme birkaç arkadaş haricinde hiç kimsede görülmüyor. Bir şey yapılacaksa hep biraz iteklemek gerekiyor. Açık ki dergiyi destekleyen arkadaşlar arasında angajman düzeyi çok düşük. Şu ana kadar katılımcıların ezici bir çoğunluğu, tamamen pasif izleyiciler durumunda. Örneğin en basitinden, gruba yazılı olarak bir soru sormak, grubu dergi çalışmalarıyla ilgili bir haber veya bir gelişmeden haberdar etmek bile insanları nasıl moral olarak etkiler, “demek kafa yoran gayret gösteren birileri var” diyerekten canlandırır. Örneğin böyle en küçük bir davranış bile görülmüş değil. Unutmayın insan moral makinesidir. Gruba yollanan mesajlar ve bunların kimler tarafından yollandığına ilişkin oranları gösteren bir istatistik, durumun fecaatini çok daha iyi gösterirdi her halde. Bu dergi çıkarmak için insanların güç, bilgi, imkanlarını birleştirdiği bir girişim. Maalesef şu ana kadar bu tanıma uygun davranan insanların sayısı çok az. Hasılı yıl sonu bilançosu olarak durum hiç iç açıca değildir. Aktif katılım, yaratıcı inisiyatif göz önüne alındığında durum berbattır. Eğer arkadaşları içinde bu çalışmayı bir yük olarak görenler varsa, doğruluğundan ve yapılması gerektiğinden emin olmayanlar varsa, kendini bu çalışmalar içinde bulamayanlar varsa, lütfen kendilerine eziyet etmesinler ve bu girişimdeki başka insanları da yanıltmasınlar. Hasılı gereğinde az olsun öz olsun ama en azından kaç kişiyiz; olanaklarımız ve gücümüz nedir daha doğru ve somut bir bilgimiz olur ve ona göre planlarımızı daha gerçekçi olarak yapabiliriz.

230

* Bu kısa eleştiriden sonra çalışmaların durumuna geçelim. İlk başta Kürt sorununda en azından sağlam bir tavır göstermiş,sosyalist ve en azından devrimci demokrat olduğunu düşündüğümüz kişilerden bir yazar çekirdeği oluşturmaya çalıştık. Bu alanda ilk elde hiç de kötü sayılmayacak bir sonuç aldık sayılır. Haluk Gerger, Ragıp Zarakolu, Kiraz Biçici, Pınar Selek gibi isimler dergide yazma çağrımıza olumlu cevaplar verdiler. Bundan sonra, Pınar Selek ve Ahmet’in Arkadaşları ile görüşmelerin sonuçlanması, işbirliğinin sınırlarının netleşmesi gibi gelişmeleri beklerken, Eğer bir işbirliği olur da Pınar Seleğin angajmanı ortaya çıkarsa, daha güçlü olarak yazma davetinde bulunulabileceği düşüncesiyle, daha geniş bir çevreden yazar adaylarına baş vurmayı rolantiye aldık. Sadece isim araştırmaları yapıp önerileri beklemeye başladık. (Maalesef gruba şimdiye kadar hiçbir öneri gelmedi neredeyse) Ama bu arada, en azından nispeten derginin savunacağı program ve stratejiye pek de uzak olmayan en azından onun sayfalarında yazmayı reddetmeyecek daha yakından ilişkili ve o kadar tanınmış olmayan kişilere müracaat ettik. , Bu bağlamda örneğin, Özcan Özen, Ulus Irkad, Armağan Karal gibi arkadaşlar destekleyeceklerini veya yazacaklarını belirttiler. Şu ana kadar kendisine müracaat ettiğimiz ve ret cevabı aldığımız tek kişi, Nail Satılgan’dır. Her ne kadar cevabı son derece nazik ve biçimsel ise de, bu cevabı ret olarak anlamak gerekiyor. Bizim önerimize politik konularda yazı yazamayacağını söyleyen Nail, Ertuğrul Kürkçü’lerin çıkardığı Siyasi Gazete adlı derginin kasım 2004 tarihli sayısında “Avrupa Soluyla Bütünleşmek İçin, Avrupa Vizesine İhtiyacımız Yok” diye bir yazı yazmıştır pek ala. Bundan başka, doğrudan dergi için değil, Burada yapacağımız sempozyum ile ilgili olarak katılımcı olarak müracaat ettiklerimizden Tanıl Bora sağlığı nedeniyle (ki gerçekten hastaydı), Recep Maraşlı da işlerinin çokluğu nedeniyle (Muhtemelen politikti gerçek neden) reddetti, biçimsel olarak henüz dergi ile ilgili bir şey olmamakla birlikte belli bir ihtiyat payıyla dergi ile ilgili bir teklif için de bir gösterge olarak ele alınabilir bu retler. Bir de Ayşe Düzkan’a da başka bir vesileyle ilgili bir haberleşme vesilesiyle dergi projesinden söz edildi ve metin yollandı. Çok uzun saatli bir işte çalıştığını, doğrudan bir projeye katılmasının zor olduğunu ama metni mutlaka okuyacağını belirtti. Şu ana kadar bir cevap gelmiş değil. Bu arada, Pınar Seleğin angaje olması veya aktif olarak katılamasa bile en azından formel olarak çıkaran veya yazanlar arasında desteğini ifade etmesi durumunda, ilk elde şu isimlere müracaatı düşünüyorduk: Suat Parlar, Gülnur Savran, Orhan Koçak, Ulus Baker, Muammer Ketencoğlu, Selim ve Gaye Yılmaz. Yine bu çerçevede, Özellikle ezilen ulus, din ve azınlıklardan yazarlar tespit etmeyi hedeflemiştik. (Bu vesileyle, yukarıdaki isimleri önümüzdeki aşamada dergi projesinde müracaat edilecek

231

isimler olarak öneriyorum. Ayrıca başka isim önerileri de elbette gerekiyor. Herkes fikrini ve önerilerini söylerse iyi olur. ) Ne var ki, bu müracaatları ağırdan almamızın bir nedeni de, aslında hala Türkiye’de ayda bir olsun çıkacak böyle politik bir dergiyi çıkaracak, ne maddi olanağımızın, ne de bir kadronun bulunmamasıdır. Bu arada, tabii şöyle bir gelişme de olmuştu. Pınar Selek, gazeteyi yenilemek istediğini, kendisine karşı engellemeler yapıldığını belirtmiş ve destek istemişti. Özellikle çeşitli ülkelerden haberler yazacak yazarlar istemişti. Bu çerçevede ben haftada bir yazmayı ve ekstradan da yazılar yazmayı sırf Pınar’ı desteklemiş olmak için, kabullendim ve dergiyi destekleyen arkadaşlardan bildiklerimi önerdim. Latife Fegan (İsveç), Armağan Karal ve Ulus Irkad (Kıbrıs), Ali Emre (Fransa), Süreyya (Yunanistan – Batı Trakya Tür Azınlığı), Cem (Cyberspace), Yavuz (Almanya). Ayrıca Pınar ile doğrudan kontağı olan Deniz ve Orhan da gazeteye yazarak destek olmaya çalışıyorlardı. Hem bu arkadaşlara durumu anlatan bir mail yolladım hem de Pınar’a bu arkadaşlar hakkında kısa bilgiler verip ve onların adreslerini ilettim ve doğrudan ilişkiye geçmelerini sağladım. Ne var ki, bu arkadaşların önemli bir kısmıyla hiç ilgiye geçilmedi, kendilerine hiç müracaat bile edilmedi. Bir kaçına müracaat edildi ve yazması istendi ama tümüyle bürokratik bir biçimde oldu bu. Arkadaşlar yazılarının yayınlanıp yayınlanmadığından bile haberden edilmiyor ve bunu internet sayfası çalışmadığından öğrenmeleri de mümkün olmuyordu. Örneğin Ali Emre arkadaşın çok iyi iki yazısı, ki bunları ben gruba da yolladım, muhtemelen yayınlanmış değil. Ama bundan dolayı kendisine en küçük bir açıklama yapılmış bile değil. Ben de Motorsiklet Günlüğünden başka konulara kadar bir çok ekstra yazı yadım destek için, bunların hiç biri yayınlanmadı sanırsam ve hiçbir açıklama da yapılmadı. Hasılı, Ülkede Özgür gündem ve Onun sorumlusu olan Pınar Selek, maalesef sunulan desteği almış değil. Belki ihtiyacı yoktu. Ama en azından bunun için ilgili kişilere ve bizlere bir açıklama yapma gereği bile duymuş değil. Bu vesileyle, Ülkede Özgür Gündem ve Pınar Seleğin durumuna ilişkin olarak dışardan izlenimlere dayanarak biraz daha ayrıntılı bilgi vermeyi deneyeyim. Birincisi, gazetede her halde tam bir organizasyonsuzluk ve anarşi hakim. Kimsenin hiçbir şeyden haberi yok ve tam bir bürokratik yapı egemen. Bunları nereden biliyorsun denebilir. Çok basit ayrıntılardan. Eğer Pınar Selek başarılı olsaydı, bu sadece gazetenin politikasında değil, işleyişinde de görülmesi gerekirdi. Birkaç örnekle anlatayım. Örneğin haftalardır gazetenin internet sayfası yapılmıyor. Ki bu en sıradan ve basit bir iştir. Yapıldığı sıralar da, önce eski sayfa sistemi görülüyordu. Sonra başka bir sayfa biçimi ortaya çıktı. Sonra o kayboldu tekrar eski sayfa sistemi görüldü ve hala aynı sayfa duruyor. Haftalardır aktüalize bile edilmedi. Bir başka örnek. Ben her hafta orada kimsenin kimseden haberi olmadığını tahmin ettiğim için, o zaman kadar bana gazetenden verilmiş bütün adreslere mail ile yazımı yolluyorum.

232

Ayrıca Gazetenin sorumlusu Pınar seleğin Üç adresine de yolluyorum. Bununla da yetinmiyorum. Her ihtimale karşı sayfama da asıyorum ki, olur olmaz bir yerde telefon eder de yazınız gelmedi derlerse ve ben de yazıyı yollayacak bir yerde ve durumda değilsem “şu adresten indirebilirsiniz” diyeyim. (Bunun bile farkına varmıyorlar. ) Bütün bunlara rağmen, son hafta hariç hemen her hafta, genellikle son Salı günü bana telefoın ediliyor, hatta bazen öğleden sonra son anda geliyor bu telefon, “yazınız gelmedi” deniyor. Ben de iki gün önce, bende bulunan bütün adreslere yolladığımı, almış olmaları gerektiğini söylüyorum ve adresleri okuyorum. Genellikle “o arkadaş şurada, bu arkadaşın yeri değişti” falan deniyor. (Organizasyonsuzluğun çapını düşünün) Sonra şu adrese yollayın deniyor. Tamam yollarım ama bana sağlam bir adres verin diyorum. Sayfanın sorumlusu veya telefon eden kendi kişisel adresini veriyor. (Çünkü genellikle hotmail. Veya bedava adres veren bir yer. Bir gazetenin görevlilerinin adresi böyle olmaması gerekir. Sayfanın veya gazetenin adresi olması gerekir. ) Böyle bir adres için de genellikle, söylenen de şu oluyor: “Sekreter arkadaş sizi arayıp bildirir”. Yani bu kadar basit bir iş bile sekretere havale ediliyor. Peki o havale edilen sekreter arıyor mu? Ne gezer. Ertesi hafta yine aynı hikaye. Peki gazetenin politikasında bir değişme var mı? Yok. Gerçi Biz gazeteyi göremiyoruz, İnternet yayını olmadığından ama, Türkiye’den insanlara sorduğumuzda, kimse en küçük bir değişimin izini bile görmüyor. Anlaşılan o ki, Pınar Selek, ne organizasyonda ne de politikada en küçük bir iyileşme sağlayabilmiş değil. Sağlaması da mümkün görülmüyor. Çünkü, edindiğim izlenim odur ki, önemli ve önemsizleri ayıramıyor ve yakalanacak ana halkayı görmüyor. Bu nedenle, boğazına kadar teknik ve idari işlere batmış bulunuyor. Bundan birkaç ay önce heyecanla buluşmalara gelen Pınar yok artık, sadece başını kaşıyacak zamanı olmadığını söyleyen bir insan var ve hiçbir görüşmeye de gelmiyor. Bir parça önemli ve önemsizi ayırabilse, sadece sözle bile desteğini ifade etseydi ve bizler dergiyi çıkarabilseydik, şu an konumunun ve savunmayı düşündüğü politikanın nasıl güçlü bir pozisyonda olacağını tahmin bile edememektedir. Muhtemelen gücünü ve enerjisini yanlış yerde yanlış işlere kullanmaktadır. Bu vesileyle bu eleştiriyi kendisine de ilettiğimi belirteyim. Yılbaşı vesilesiyle bir tebrik yollamıştım. Bu haberleşme politik ve derginin durumuyla da yakından ilgili olduğu için kısaca özetleyeyim. Kendisine yazdığım yılbaşı kutlamasına gerçekten sıcak bir cevap verdi. Orada kendi durumuyla ilgili olarak ne kadar yoğun bir tempoyla çalıştığını şu söylerle ifade ediyordu: “yeni yila cok yogun bir tempoyla giriyorum. su icmeye bile zor vakit yaratarak. umarim cok surmez. mucadele daha surecek. su anda onemli bir is yaptigimi biliyorum. eger bir sonuc alirsa etki alani da genis olacak. bu nedenle dergi calismalarina kendimi pek katamiyorum. arkadaslar hazirlik yaparlarsa iki uc ay sonra daha iyi katilabilirim. ” Bu sözler, Pınar’ın konuya ne kadar uzak olduğunu göstermektedir. Kendisinden en azından söz düzeyinde destek istendiğinin farkında bile değildir. Elbette şu an kendisinden aktif bir

233

katılım istenmemektedir. Hatta bu nedenle gazetede kendisine destek olmaya çalışılmıştır. Yani bizlerin kendisinin gazetedeki başarısı için gösterdiği ve maalesef değerlendiremediği çabanın yüzde birini bile dergi projesinin gelişmesi için göstermemektedir. Çok bir şey yapmaması gerektiğinin bile farkında değildir. Bunu bir defa daha olsun tekrar anlatabilmek için ben de kendisine tekrar bir maille eleştiri olarak şunları yazdım: „Ama bu vesileyle bir kac sey soylemek istiyorum. Bu uzaktan bir izlenim ve yaniliyor olabilirim tabii. . . Bana gucunu yerinde harcamiyormusun gibi geliyor. Politika belirleyici olman gerekirken ve konumun buyken teknik ve idari isler arasinda kayboldugun izlenimi var bende. Tas yerinde agirdir. Eger bir parca genis dusunsen, bu iki dergi girisiminin bir an once baslamasinin, senin oradaki cabalarin icin hayati onemde oldugunu gorursun. Dunyaya sadece iliskide bulundugun yerden bakma, bir de yuksek bir tepeye cikip oradan bak bu savasin genel gidisine. Lutfen bulundugun duruma biraz disardan bakmayi dene. Bu dergiler isi, uc bes ay sonrasina birakilacak is degil. Senin kucuk de olsa katkilarin gerekiyor. Korkunc bir savrulma var ve Turkiye'de ozgurluk hareketinin bir partneri cikmaz ise bu gidisi oradaki cabalariniz durdurmaz. Turkiye'de boyle bir partneri cikarabilecek tek politik ve teorik yaklasim da bizlerde var. Bizler ise olanaksizliktan hic bir turlu cikis yapamiyoruz. Olaya bir de bu yonden bak lutfen. Bir kac ay sonra her sey cok gec olabilir. Lutfen su dergi calismalarina destege biraz daha fazla oncelik ver. Emin ol, sonuc alirsa etkili olacagini soyledigin, su anda verdigin mucadelenin basarisina buyuk katkisi olur. Dusun butun bunlar olurken Turkiye'de epey bir entelektuel ve teorik kapasiyteyi sayfalrinda toplamis bir dergi su an cikiyor olsa ve bu dergide cok daha rahatca yapilacak tahlil ve elestiriler ne kadar etkili olurdu. bulundugun konum ne kadar guclu olurdu? Elbette somut olarak ne yaptigini bilmiyorum. Ama tahmin ettigim kadariyla bunu gorebiliyorum. En azindan cesitli yazarlara senin adini da cikaranlar arasinda belirterek muracaat etmek isterim ornegin. O zaman kabul orani yukselir. Ben dar kadrolar disinda taninmam ve adim fazla sivri ve provakatiftir. Insanlari korkutabilir cekingenlik yaratabilir. Derginin devrimci demokrasiyle bir arada bulunmaktan cekinmeyecek teorik ve entelektuel kapasitenin onemli bir kesimi tolayabilmesi icin bu cekingenlik duvarlarinin yikilmasi gerekir. Bunda senin

234

varligin buyuk onem tasir. Bunlar sanin fazla zamanina mal olmaz ama ayiracagin kucuk emek ve zamaninin bizlerin cabalarinda cok uratken sonuclar vermesini saglar. Bunlari bile konusma olanagimiz olmadi. Senin fazla zamanini almayacak sekilde su dergi calismalarini bizim hizlandirmamizi salayabilirsin. Senden cevap bekledigimiz icin her seyi durdurduk adeta. “ Maalesef bu maile de en küçük bir cevap bile gelmedi. Bu vesileyle Gazete ve Pınar’ın durumuyla ilgili olarak bazı gözlemlerimi ve yorumlarımı daha aktarayım. Çünkü bunlar derginin geleceğini nasıl planlayacağımızla da ilgili. Öcalan’ın bu gün gönderdiğim görüşme notlarındaki satırlara dikkati çekmek istiyorum. Her ne kadar açıkça belirtilmiyorsa da söz konusu olan Pınar Selek. Aynen aktarıyorum. “(Gazetedeki bir arkadaşın mesajı var. Kendine güvendiğiniz ve bu göreve onu önerdiğiniz için teşekkür ediyor. İlk geldiği zaman yukardan bir yönetim anlayışı ile gelmediğini, alttan demokratik bir yapılanmayı oluşturmaya çalıştığını, bunun zor ama doğru bir yöntem olduğunu belirtiyor. Böyle bir süreçte doğrudan değil ama dolaylı engellerle karşılaştığını, maddi ve kişisel bazı problemlerin önüne geldiğini, ama bunu aşmaya çalıştığını, bu alanın halkın demokrasi anlayışı için önemli olduğunu belirtiyor. Önceki haftalarda uzlaşın demiştiniz. Uzlaşma zeminine gelmeyen bazı değerlerle uzlaşmayacağını ve güveniniz ve dayanışmanızla çalışmalarda başarılı olacağını belirtiyor. )” Bu sözler Avukatların aktardığı biçimiyle Pınar’ın mesajı oluyor. Öcalan’ın bunun üzerine dedikleri ise şunlar: “Değerli arkadaş, kendinizi az çok tanıyorum. Barış için çabanızı biliyorum. Babanızın, dedenizin soylu davranışlarını biliyorum. Bu görevi entelektüel kapasitenizi göz önüne alarak, kişiliğinizin barışçı yönünü de düşünerek, sizin reyinizi de almadan böyle bir öneride bulundum. Barışın ihtiyacı var, halkın ihtiyacı var. Kapasitenizin de olduğunu biliyorum, engeller olmasa normal demezdim. Çok çeşitli kesimlerle uzlaşmalarınızın olabileceğine inanıyorum. Cezaevinde çıkan arkadaşlarla, özellikle bayan arkadaşlarla ilişkiler olabilir. Yayın kurulunu genişletebilirsiniz. Çizgi için birkaç şey söyleyebilirim. İşleyeceğiniz şey devlet-ulus ile demokratik ulus kavramını işlersiniz. Bir de demokratik konfederalizm kavramını işlersiniz. Yine milliyetçiliği, milliyetçiliğin tarihi, milliyetçiliğin ve dinin Ortadoğu’da kullanılma şeklini ve kadın özgürlüğünü işlersiniz. Demokratik konfederasyonlaşmayı kitlelere taşırırsınız. AB süreci ile birlikte geniş kapsamlı yeni bir gazetenin derinliğine gelişeceğine inanıyorum. Başarılar diliyorum. Güvenliklerine toplu olarak dikkat etsinler. İlerde bazı siyasi görevler alabilir, söz konusu olabilir. Behice Boran’ın partileşme şeyi vardı. İlerde böyle şeyler olabilir. Demokratik Toplum Hareketine Türk birçok arkadaş katılmalı. Kendisine hem politika hem yayın alanında başarılar diliyorum. Siz avukatlarım gözlemlersiniz, dönem dönem bana aktarırsınız. Engel çıkaranlara müdahale edersiniz. Arkadaşlar da kendisine maddi ve manevi destek sunsunlar. ” Bu masajlaşmada, Selek, bir politikacı gibi değil, yöneticisinden destek ve izin isteyen bir

235

idareci gibi mesaj yolluyor. Somut politik hiçbir şey bulunmamaktadır Seleğin mesajında. Öcalan ise, Pınar Seleğe daha başından, ilk önerisinde bile bir politik mesaj veriyordu ve onun politik bir işlev yüklenmesini istiyordu. Kendisine ikinci Behice Boran olmayı öneriyordu. Yani Pınar Seleği önererek Türk Halkına mesaj vermiş olmak istiyordu. Bir Türk, Sosyalist ve Feministine Kürt hareketinin önünde yer vererek var olan tecridi kırmak istiyordu. Pınar Selek ise bunu kavramadı veya kavradıysa da gerekeni yapamadı. Öcalan, Pınar Selek’ten politik bir kişilik olmasını istiyordu; bir gazetenin teknik ve idari işlerine gömülmeyi değil. Bu mesaj aslında aynı zamanda Pınar Seleğin başarısızlığının kendi itirafıdır. Eğer gerçekten başarılı olsaydı, böyle bir mesaja gerek duymazdı. Bu son dönemde yazdığı yazılarda da görülmektedir. Son haftalarda yazdığı yazıların politik bir niteliği bulunmaktadır. Genellikle duygulara yönelik yazılar yazmaktadır. Bir fikir edinmek için tesadüfen bizim de aynı konularda yazdığımız yazılarla karşılaştırılabilir. (Motorsiklet Günlüğü filmi ve Bozkurt Nuhoğlu’nun Çakıcı avukatlığı ile ilgili yazılar. Tesadüfen aynı konularda yazmış bulunduk. Pınar Selek, politik hiçbir şey söylememektedir bu yazılarda. Duygu çatlatmaktadır. Ayrıca bu yazıları da gazeteye yolladık belki yayınlarlar diye ekstra yazı olarak. Yayınlanmadı. ) Dikkat edin, Öcalan, cevabında yine Pınar Seleğe, Politik bir muhatap olarak mesaj yolluyor. Eşit bir konuma koyarak bunu yapıyor. Adeta onu elinden tutarak kaldırmaya çalışıyor. Bütün bu gelişmeleri göz önüne alırsak söyle çok kötü bir olasılık ortaya çıkıyor. Yarın öbür gün, diyelim ki Pınar Seleğin ortaklaşa dergi çıkarmak için daha bol vakti olduğunda, onun morali bozulmuş, kendine güvenini yitirmiş, enerjisi tükenmiş bir durumda olmasıdır. Onun için bu kötü olasılığa hazır olarak planlarımızı yapalım. Şöyle bir benzetme yapalım. Sovyetlerin bürokratik olduğunu söylüyorduk, sosyalizmin bu olmadığını biz söylüyorduk. Ama duvarın altında bizler kalmıştık. Şimdi Kürt hareketindeki bu savrulmanın altında, yaptığımız bütün uyarılara rağmen kalan da yine bizler olabiliriz. Çoğu ya taraf değiştirir ya da demoralize olup çekilir, onun bütün yükü bizim sırtımıza kalır. Şu an hala o kadar vahim değilmiş gibi görünüyor durum ama çöküşten önce Doğu Avrupa da öyle görünüyordu. Her şey çok hızlı gelişebilir. Zaten Öcalan da durumun farkında, örgütünün kendisine karşı olduğunu söyleyip duruyor. Osmanların gidişi ilk dalgaydı. Öcalan’ın müdahalesi durumu bir ölçüde toparlamıştı. Ama şimdi ikinci bir dalga var. Yani hareketin içinde aslında Barzani ve Osmanların çizgisi güçlü ve giderek egemen hale geliyor. Bunun karşısında ise daha baştan başarısızlığa mahkum, dogmatik solun çizgisi var. Yani paraleli İrfan Cüre, Ayçiçek, Emek Partisi, SDP gibilerin. Ve bu çizgi de hızla sağ çizgi tarafından tasfiye oluyor. Ama onların günahı da bizim hesabımıza yazılıyor. İkinci dalganın en ilginç göstergelerinden biri, şu meşhur bildiri idiyse, ki bu bildiriyi PKK destekledi, yani Nezan Kendalların, Ümit Fıratarın yazdığı bildiriyi destekleyen ve onda

236

kendini bulabilen bir PKK var ortada artık. Bir diğeri de geçen hafta İrfan Cüre’ye gazetede yazma denmesi. Onun için Fehmi Erbaş ve Kıral’a da yazdırılmamasıdır. Yani Kürtler arasında söylenen Türk Solunun gazeteyi ele geçirdiği sloganı tutmuş ve onları yatıştırmak için tasfiye edilmiş bulunuyor. , Bu arkadaşların yazılarının kalitesi ayrı sorun. Ama onların yazmasının politik bir duruşa ilişkin politik anlamı vardı. Bu çizgi değişikliği anlamına gelmektedir. Şimdi, “basınımızın başında Pınar gibi bir Türk ne arıyor” sloganları da daha güçlü duyulacaktır yakında ve biraz zaman farkıyla Pınar da çekilecek veya gazete fiilen desteksizlikten kapanacaktır. Ben bunu buralarda zaten yeterince güçlü duyuyorum. Pınar’ın gerçekten politik bir işlev görmesi için, o gazetenin başından ayrılması ve bizlerle bağımsız bir dergiye güç vermesi gerekir. O zaman gerçek politik bir ağırlığı olur. O zaman gericileri silahsızlandırabilir. Ben gazetede yazmadım ama şimdi PKK düşmanları bile saygı duyuyorlar. Ama İrfan’lar Ayçiçek’lere kimse ne saygı duyuyor ne bir faydaları var. Kendilerine defalarca ortadaki oyunun çok açık olduğunu, artık yazmamalarını, bunun artık zarar verdiğini, ama benim yaptığım gibi başka yerde yazarak “İstiyorsanız siz alın yayınlayın” demelerini önerdim. Kabul etmediler. Şimdi ise işin kötüsü, İrfan’a yapıldığı gibi, onur kırıcı bir biçimde, “gazetenin tirajını düşürüyorsunuz” diyerek çıkartılmaları söz konusu oluyor. Bence Pınar Seleğin yapacağı en akıllıca iş tıpkı benim yaptığım gibi yapmaktır. Kürt hareketini desteklemek için gazeteden ayrılmak. Savaşta bazen gerilemeyi ve sağlam bir mevziye çekilmeyi bilmek gerekir. Sakarya Savaşı öncesinde Türk Ordu birlikleri ta Ankara yakınlarına kadar çekilmişti. Hem de hiç savaşsız. Sonra o gerilişinden aldığı hızla ilerleyebilmişti. * Bu arada Ahmet’ler de, yapacakları acil işler ve görevler nedeniyle dergi projesini iki ay ertelemeyi önerdiler. Bu acil işler muhtemelen bu savrulmayla ilgili olsa gerektir. İki ay sonra, bu günden daha iyi olunacağının hiçbir izi ve garantisi bulunmamaktadır. Bu arkadaşlar dergi projesinin ve savunduğumuz çizginin önemini ve değerini takdir etmekte ve bu ertelemenin yanlış anlaşılmamasını üstüne basarak belirtmektedirler. Ama iki ay sonra dünyanın bu günkü dünya olacağının ve o zaman da sonraki iki ay için başka daha acil sorunların öne çıkmayacağının hiçbir garantisi yoktur. Düşünün ki arkadaşlar destekleyeceğimiz dergi için bir bildirge taslağı bile sunamadılar. Bu durumda bu gelişmeleri göz önüne alarak, ne yer, teknik imkanlar gibi (çünkü iki dergi çıkacağından öbür derginin yer vs. olanaklarından yararlanabilirdik) ne de manevi destek gibi (örneğin Pınar Seleğin adının desteği) olanaklar olmadan bu dergiyi çıkarmak zorunda olacağımız, hazırlıkları buna göre yapmamız gerektiğini, hiçbir şeye bel bağlamamız gerektiğini bilelim. Dileriz bu kötümser beklentiler yanlış çıksın. O zaman her şey hoş geldi sefa geldi. Ama bizler hesaplarımızı bu en kötü olasılığa göre yapmalıyız. Yani bizler Ahmetler ve Pınarlardan hiçbir destek gelmeyecekmiş gibi plan yapmalıyız somut olarak.

237

Durumu böyle koyunca, teknik ve maddi olarak korkunç güçsüz olduğumuz, kısa vadede bir dergi çıkarabilmek için bir mucize gerçekleşmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır. Bu mucizeyi belki bir internet yayını ve kitap yayını sağlayabilir. Bu konudaki gelişmelere ve önerilere de sonra devam edelim. Bu kadarını bir yandan da tartışmayı açmak için hemen iletiyorum. Demir Küçükaydın 10 Ocak 2005 Pazartesi 19. 01. 2005 – Hamburg Toplantısı Raporu Dergi Projesindeki Arkadaşlara Dün akşam (18. 01. 2005) Hamburg’ta dergi Projesini destekleyen grup olarak haftalık olağan toplantımızı yaptık. Toplantıya Erkan, Sadık, Erdem, Gürsel, Mahmut, Kemal veDemir katıldı. Ufuk hasta Yavuz işi çıktığından gelemedi. Sonuçlar şunlar: İnternette Yayına Başlama Konusu:

En geç bir hafta içinde İnternette www. akintiya-karsi. org ardresinde internet yayınına başlayacağız. Birkaç gün içinde Erdem toplantıda yapılan öneriye göre bir sayfa açıp önerilere sunacak. Şöyle bir sayfa önerdik. Asgari olarak şunlar bulunsun dedik. Sitenin adı: Akıntıya Karşı Sol tarafta ve üstte menü bulunacak. Menüde, Yazarlar, Konular, Forum, Arşiv, Linkler, Kontak bulunacak. (Önerisi olan varsa yazmalı) Sağ tarafta yazarlar ve yazılarının kısa ilk paragrafları olacak. Ortada ise en son yazılmış yazıdan daha önce yazılmışa doğru otomatik olarak sıralanan yazılar. Şu an haber gibi bir şey yapamayacağımızdan, orta kısımda yazılardan bölümler olacak. Oradan yazının kendisine kolayca geçilecek. Yazılara okuyucuların yorum ve eleştiri yapması mümkün olacak. Yazarların yazılarına toplu olarak bakılabilecek. (Arşiv) Yazıyı okuyan sayısı ve diğer istatistikler de olacak. Site içi arama fonksiyonu olacak. Yazıları otomatik olarak isteyene yollayacak bir dağıtıcı olacak.

238

Şimdilik acil olarak belirlediğimiz özellikler bunlar oldu. Nasıl bir şeyin düşünüldüğünü anlamak için şu sitelere bakılabilir: http://www. pertek. net/ Bu sitede kullanılan programla yapılacak. Sağ taraftaki sütunda yazarların listesinin olduğunu düşünün. Bu sağ sütunun nasıl bir şey olacağını tasavvur etmek için de http://www. birgun. net/ adresine bakılabilir. Eğer arkadaşlar içinde daha güzel ve iyi örnek alınabilecek ve bizim ihtiyaçlarımıza ve siteyi yapan arkadaşın bilgisine uygun bir site varsa önersin. En azından siteyi yapan arkadaşa fikir verebilir. Bu durumda arkadaşların en geç bir hafta içinde birer yazı yollamaları gerekiyor. Ayrıca mümkün ise ve o kişi için bir sorun oluşturmuyorsa, bir resim ve yazı yazacağı köşe ya da sütun için bir isim gerekiyor. Atıyorum, örneğin Hamburg Mektubu, Pencere, Bakış vs. gibi bir isim. Sayfayı peryodik değil ama her yeni haber veya yazı geldiğinde aktüalize edebiliriz. Ama istenirse bu peryodik de olabilir. Bu konu aklımıza gelmedi ve konuşmadık. Sempozyum Konusu:

Kemal yaptığı afiş taslaklarını gösterdi. Beğenildi. Yavuz gelmediğinden, PDS’in afişi belirlenemedi. Afiş’in de bir kopyasını ayrıca Dergi Destekleyicilerine yollayuyoruz. Eleştiri ve önerileri bu arada almak için. Erkan, Cuma akşamı toplantısını PDS’in yapacağını açıklayan mektubu yazıp yollamış. Aşağıda ek olarak bu mektubu bulabilirsiniz. İsim değiştirilerek ekteki metin Kürkçü ve Gerger’e de yollanmış. Haluk Gerger Cuma akşamı gelmek istediğini bildirdi. Bu durumda Haluk Gerger’i davet etmeyi planlayan PDS’in cuma akşamı afişine hangi isim yazılacağı belirsizleştiğinden ve afişlerin birlikte basılması gerekebileceğinden bir sonraki hafta Yavuz’un gelişine kadar Afiş basımı ertelendi. Afişleri az yer tutsun diye komprime ederek yolluyorum. Kitap Konusu:

Berlin’deki matbaacı, ay sonuna 250 tane teslim edebileceğini söyledi. Bu 250 ve sonra alınacak diğer kitapların satışlarıyla Sempozyum’a geleceklerin yol masrafları karşılanacak. Bu arada kimse nerede hangi kitapçı var kendisi kaç tane ister diye bir tek cevap bile vermiş değil. Özetle Bunlar konuşuldu. Kemal’in afiş taslaklarını ayrıca bir mailin Eki olarak yollayacağım çok yer kaplamasın diye.

239

Bu arada Hüseyin Kığ arkadaşın bir yazısını da iletiyorum. Ekler: Erkan’ın mektubu:

Degerli Zarakolu Önce kendimi tanitayim: Ben Hamburg-Sempozyum gurubundan Erkan Kurukavak. Demir Kücükaydinìn islerinin yogunlugundan dolayi sizlerle iliski kurma görevi bana verildi. Sizlerle tanisacagima da simdiden seviniyorum. Demir Kücükaydinìn daha önceki bir Mailìnde sizlere, bazi zorunluluklar ve olanaklar karsisinda, programda (Hamburg-Sempozyum) kücük bir genisleme yapildigindan bahsetmistik. Orada, maddi sebeplerden de dolayi Hamburg Üniversitesi`nin yabanci ögrenciler temsilciliginin desteginden ve Sempozyumun bazi profösörler tarafindan „korunmasi“, „desteklenmesi“ veya „himaye“ edilmesi gerekliliginden bahsetmistik. Toplantinin genislemesi ise, Cuma aksami yapilmasi öngörülen „ABD, Avrupa ve Ortadogu“ baslikli, iki dilde yapilacak toplanti olarak sizlere bildirilmisti. Burada malesef bir degisiklige gidilmek zorunda kalinildi. Yalniz bu degisikligi izah etmeden önce, daha önceki Mail`de yer almamis bir düzeltme yapmam gerekiyor: Demokratik Sosyalizm Partisi de (PDS) bu Sempozyumu destekliyor ve Cuma günkü bölümün örgütlenmesinde biraz daha fazla insiyatif gösteriyor. Cuma günkü Sempozyum konusuna konusmacilarin tespit edilmesiyle ilgili daha cok caba harciyorlar. Biz de bunu ortak is icerisinde görev paylasimi olarak degerlendiriyoruz. Sizleri ilgilendiren yaniyla, degisiklik su: Demokratik Sosyalizm Partisi`nden arkadaslarin, Cuma günkü Toplantiya konusmaci olarak katilacaklarin sayisini cok bulup (7-8 konusmaci) bu sayiyi dörte indirmek istemeleri… Toplantinin iki dilli yapilacagi gözönünde bulunduruldugunda, bu elestirinin hakli oldugunu biz de savunuyoruz. Her konusmanin tercüme edildigi düsünüldügünde, konusmaci basina verilecek sürenin olaganüstü kisa tutulmasi gerekiyordu ki, bu, konunun agirligi da göz önünde bulunduruldugunda, cok saglikli olmayacakti. Bundan dolayi, bizim Türkiyeden davet ettigimiz konuklarimizdan sadece bir tanesinin Cuma günkü toplantiya konusmaci olarak katilmasi istendi. Bizlerde sizlerin arasinda bir secim yapmak zorunda kalmamak icin, bunun insiyatifini tamamen Demokratik Sosyalizm Partisi`ne verdik. Bu arkadaslar önümüzdeki günlerde sizinle iliski kuracaklardir. Hem Cuma günkü „ABD, Arupa ve Ortadogu“ konulu toplantinin hem de „ABD`nin Büyük Ortadogu Planina karsi Isci sinifinin ve Orta Dogu Halklarinin Plani ve Stretejisi ne olmalidir?“ konulu toplantinin gerceklesmesinde baska bir degisiklik söz konusu degildir. Sadece, bana veya Demirè, gelis ve dönüs tarihinizi bildirmeniz gerekiyor ki burdan ucak biletlerinizi zamaninda ayarliyabilelim. Sevgi dolu selamlar Erkan Kurukavak

240

Not: Bu Mail Zarakolu, Kürkcü ve Gerger´e ayni bicimde gönderilmistir. Hüseyin Kiy’ın yazısı:

“ANISINA BAĞLI OLMAK” NE DEMEK? Kemal Pir’e Diyarbakır hapishanesinde bir General soruyor. ‘’Sen yüce Türk ırkının kanını taşıyorsun, başka bir ırk için, Kürtler için Türk devletine karşı nasıl savaşırsın, hain?’’ Kemal Pir’in cevabı şu oluyor: ‘’Ben insanım, insanlar üzerindeki zulme karşı mücadele ediyorum. Tüm insanların dört kan gurubu var, yoksa Türklerin özel bir kan gurubumu var!?’’ Sorular 1. Kemal Pir Türk Ulusundan değilmiydi? 2. Ve Türk Devleti, ulusunun çıkarları için Kürdistanı baskı altında tutup sömürmüyormuydu? 3. Kemal Pir bir hain miydi? 4. Peki ‘’Kemal Pir’i anlamak, anısına bağlı olmak’’ ın anlamı nedir? Cevaplar 1. Kemal Pir belki önceleri kendini Türk Ulusundan sayıyordu, ama sonradan ulusçuluk afyonunun farkına varıp, ulusun ve ulusçuluğun Burjuvazi tarafından, kendi düzenini kurmak ve korumak, sömürüyü devam etirmek için uydurulduğunu gördü, ulus ve ulusçuluğu red etti. Özgür insan olmayı tercih etti. 2. Ulus-Devletin, Türk Devletinin Kürdistanı baskı altında tutup sömürmesinin Türk eğemen sınıflarının yararına olduğunu, ama eğemen sınıfın bu yararını saklamak için milliyetçiliği emekçi halk kesimleri arasında yaydığını gördü. Bu baskı ve sömürünün aynı zamanda Türkiye emekçi halkını da, eğemen sınıfların baskısı ve sömürüsü altında tutmanın bir aracı olduğunu gördü. Ve gördü ki tüm dünyanın sömürücüleri kardeş ve birliktir. Buna karşı tüm Sömürülüp ezilenlerin de kardeş ve birlik olmalarının gerektiğini gördü. Ve tüm ezilen ve sömürülenlerin birliği için mücadele etti. 3. Türk ulus-devletçilerine ve Türk milliyetçilerine göre Kemal Pir Haindi. Her renkten Kürt ulusçular için de Kürtlerin içine sızmış bir Ajandı. Çünkü netice itibariyle tüm ulus-devletçi ve milliyetçiler, bu sömürü düzeninde, ortak çıkarlar ve değerler

241

etrafında birleşmişlerdi(r)! O ezilen ve sömürülenler nezdinde ise bir kahraman idi. 4. Kemal Pir, ulus-devletin, ırkçılığın, milliyetçiliğin, sömürücü eğemen sınıfların sömürülerini devam etmek için, taktıkları maskeler olduğunu ve bu maskeler yırtılmadıkça, sömürülenler üzerindeki baskı ve zulmün kalkmayacağını gördü. Bu maskeleri yırtıp, sömürücü yüzlerini kitlelere göstermek için mücadele etti. Peki ‘’anısına bağlı olmak’’ nasıl olamalı? 1. Kemal Pir Ulus-Devletçi değildi. Anısına bağlı olmak: Ulus-Devletçi olmamaktır! 2. Kemal Pir Milliyetçi değildi. Anısına bağlı olmak: Milliyetçi olmamaktır! 3. Kemal Pir sömürgeci değil her türlü sömürüye karşı mücadele edendi. Anısına bağlı olmak: Sömürü ve sömürgeciliğe karşı mücadele etmektir! 4. Kemal Pir devlet-sınır tanımaz sömürülen ve baskı altında olan herkesin baskı ve sömürüye karşı birleşmesini istedi. Anısına bağlı olmak: Ezilenlerin birliginden yana olmaktır. Hüseyin Kiy

13.01.2005

Sempozyum Konusunda Yazışmalar 09. 11. 2004 - Pınar’a Mektup Bir soru? Turkiye disina cikabiliyor musun? Bunu sormamin nedeni su: Hamburg'ta bir sempozyum gibi bir sey duzenlemek istiyoruz. Dergi projesindeki arkadaslarla. Ortadogu'da Amerikan Planlarina karsi halklarin veya isci sinifinin plani ne olmalidir gibi bir baglamda. Amacimiz bir politik tartisma ortami yaratmak ve senin konusmaci olarak katilmani saglamak. Hem de boylece burada dergi projesindeki arkadaslar olarak seninle daha yakindan tanismak ve konusmak. Yol parasini falan buradan karsilayacagiz. Mesela 10-24 Aralik arsinda bir hafta sonu olabilir. Veya ocak ortasi ve subat sonu arasinda bir hafta sonu olabilir. Sen ve Ragip Zarakolu, Haluk Gerger, Tanil Bora vs. gibi kisiler arasindan baska bir iki konusmaciyi da davet etmeyi dusunuyoruz. Ama bu ayrintilari belirlenmis degiliz ve beraberce belirleyebiliriz. Oncelikle ogrenmek istedigimiz senin yurt disina cikip cikamadigin ve prensip olarak boyle bir sempozyuma katilip katilmayacagin.

242

Bana bununla ilgili olarak en kisa zamanda cevap verir misin? * Dergi Projesiyle ilgili goruslerimi yaziyorum. Yarin aksama tamamlayacagini saniyorum. * Avrupa ulkelerinden ve sehirlerinden yazilar ve yazarla konusunda Almanya hakkinda yazabilecegini dusundugum Yavuz diye bir arkadas var burada. Alman politikasinda aktif. PDS uyesi. Kurt. Ona yazip yazamayacagini sordum. Prensip olarak hayir demedi ama bir sana sormak istedigini soyledi nasil bir sey istedigini falan ogrenmek icin. Bu nedenle Mail adresini istedi. Ona verecegim. O da sana yazacak. Haberin olsun. Diger ulkelerden Isvec ve Fransa'dan Latife ve Ali olumlu cevap vermislerdi ve senin onlara yazman gerekiyordu. Boylece Almanya, Fransa, Isvec, Yunanistan, Kibris tamam sayilir. Simdi Amerika, Kanada, Ingiltere, Italya, Avstralya, Avusturya gibi ulkeleri arastiriyorum. Orta dogu ulkelerini de unutmamali aslinda. Selam ve Sevgiler 15. 11. 2004 â&#x20AC;&#x201C; Gergerâ&#x20AC;&#x2122;e Mektup Merhaba Degerli Gerger, 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da konusmacilarin katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. )

243

Selam ve Saygilar Demir Kücükaydın 15. 11. 2004 – Tanıl Bora’ya Mektup Merhaba Degerli Tanil, Oncelikle gecmis olsun. Rahatsiz oldugunuzu, hasatahanede yattiginizi ve ameliyat oldugunuzu duydum. Bir sure once size bir mail yollamis onda bir kitaptan soz etmis ve bir onsoz yazip yazamayacaginizi, ayrica bir dergi projesinden soz etmis dergiye yazip yazmayacaginizi sormustum. Cevap cikmayinca meraklanmis ve biraz arastirinca ameliyat oldugunuzu duymustum. Bu seferki mektup baska bir konuyla ilgili. 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. ) Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir. Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacaginiz ve sizin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore belirleyecegiz. Elbette yol masraflariniz ve burada kalisiniz bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabinizi bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selam ve Saygilar Demir Kücükaydın 15. 11. 2004 – Ragıp Zarakolu’na Mektup Merhaba Ragip, 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. )

244

Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir. Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacagin ve senin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore belirleyecegiz. Elbette yol masraflariniz ve burada kalisiniz bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabini bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selam ve Saygilar Demir Kücükaydın 15. 11. 2004 – Ertuğrul Kürkçü’ye Mektup Merhaba Ertugrul, 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. ) Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir. Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacagin ve senin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore belirleyecegiz. Elbette yol masraflari ve burada kalisin bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabini bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selamlar Demir Kücükaydın 15. 11. 2004 – Aydın Çubukçu’ya Mektup Merhaba Aydin , 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda,

245

Hamburg'ta, ozellikle Turkiye'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. ) Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir.

Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacagin ve senin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore belirleyecegiz. Elbette yol masraflari ve burada kalisin bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabini bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selamlar Demir Kücükaydın 15. 11. 2004 - Nail Satılgan’a Mektup Merhaba Sevgili Nail, Goruyorsun benden kurtulmak kolay degil. Sakiz gibi yapisiyorum. Yine sana baska bir oneriyle geliyorum. Bu arada galiba senden Cicek pasajinda bir dogum gununde karsilastigin bir hamburglu bayanla yolladigin selami aldim. O yollayanin adini hatirlayamadi ama anlattiklarindan senin oldugunu dusundum. Neyse konuya geleyim. 2004'un 10-24 Aralik arasi veya 2005'in Ocak ortasi Subat sonu arasinda bir hafta sonunda, Hamburg'ta, ozellikle Turkyie'den davet edilmis bir kac konusmacinin da katilimiyla, "ABD'nin Buyuk Ortadogu Projesi'ne Karsi Halklarin ve Iscilerin Projesi Ne Olmalidir?" seklinde tanimlanabilecek bir sempozyum duzenlemeyi dusunuyoruz. (Ismi kesin bir sekilde formule etmedik, Bunu belirlerken katilimcilarin da fikrini almak istiyoruz. ) Bundan amacimiz hem buralarda bir tartisma ortami yatarmak; hem bu sorunu, uzerinde ciddi olarak tartisilmasi gereken bir sorun olarak gundeme koymaktir. Oncelikle ogrenmek istedigimiz, bu tarihler arasinda yapilacak, bir hafta sonu surecek sempozyuma konusmaci olarak katilip katilmayacagin ve senin icin uygun olan hafta sonu veya sonlarinin hangileri oldugudur. Tam tarihi ve katilimcilari ister istemez oncelikle bu sorulara gelecek cevaplara gore

246

belirleyecegiz. Elbette yol masraflari ve burada kalisin bizler tarafindan karsilanacaktir. En kisa zamanda cevabini bekliyoruz. Sempozyumu hazirlama girisimi adina Selam ve Saygilar Demir Kücükaydın

15. 11. 2004 – Haluk Gerger’in Cevapları Sevgili Demir merhaba. Davetin için teşekkür ederim. 22-24 Aralık 2004 ile 2005 Şubat sonu benim için mümkün. Ocak ortası içinse ancak somut bir tarih belirlenince yanıt verebilirim ama ilk ve ikinci haftası uygun görünüyor. Kolay gelsin. Selamlar, sevgiler. . . Haluk Gerger * Demir selamlar. Sana yanlış bilgi göndermişim düzeltiyorum. Aralık 26'sında Paris'te olmam gerekiyor. Bu durumda Aralığın sadece 24 Cuma-25. C. tesi benim için mümkün, böylece 26'sında Paris'te olabilirim. Kusura bakma bu yanlışlık için. Ocak ve Şubat bilgileri geçerli. Sevgiler. . . Haluk Gerger 15. 11. 2004 – Ertuğrul Kürkçü’nün Cevabı Sevgili Demir, prensip olarak memnuniyetle katılırım. Sadece bayram sonrası programımının ne olacağını öngörebilmem için çarşamba perşembe gününü beklemem gerekiyor. . buna göre sana bir tarih bildiririm sevgiler. Ertuğrul 22. 11. 2004 – Tanıl Bora’nın Cevabı Merhabalar, İlginize ve davetinize çok tesekkür ederim. Fakat ben -biraz bu ameliyatýn da zorunlulugu eseri, ama zaten genel olarak- "ikamet ya resullulah" prensibini benimsemis birisiyim, Ankara disina bile pek az çikabiliyorum. Ýnanilmaz bir is yüküyle bogusuyorum, bu da ancak böyle olabiliyor. O nedenle beni mazur görmenizi dileyecegim. Çok selam ve saygiyla Tanıl

247

27. 11. 2004 – Tüm katılacaklara Bildirilen Sempozyum’a İlişkin Kesin Bilgiler Daha önceki mektuplarda sözünü ettiğim Sempozyum için gerekli bilgileri yolluyorum. Gerek yer bulma ve hazırlıkları tamamlama gibi kendi olanaklarımızı; gerek konuşmacı olarak düşündüklerimizin uygun zamanlarını göz önüne aldığımızda, gerek organizatörlere gerek katılımcılara en uygun tarihin 25–26–27 Şubat 2005 tarihleri olduğunu gördük ve bu tarihi tespit ettik. Bu tarih sizin mektuplarınızda bildirdiklerinize de uyuyor. Ancak bu arada küçük bir değişiklik yapmak zorunda kaldık, size ilk müracaatımızda sadece iki gün sürecek bir sempozyumdan söz etmiştik. Ancak bu arada hem bazı zorunluluklar hem bazı olanaklar, bizi programda küçük bir genişleme yapmaya zorladı. Zorunluluk şu. Biz maddi bir gücümüz olmadığı için bu sempozyumu Üniversite’nin bazı olanaklarını kullanarak yapmak zorundaydık. Bu bağlamda toplantı salonu olanakları için Hamburg Üniversitesi’nin Yabancı Öğrenciler Temsilciliğinin desteğine ihtiyacımız vardı. Onlar bu desteği sağladılar. Ama aynı zamanda bu gibi organizasyonların bazı Profesörler tarafından “korunması”, “desteklenmesi” veya “himaye edilmesi” gerekiyor. Biz ise Sempozyumu, dil bariyerleri nedeniyle sadece Türkçe’de yapmayı kararlaştırmıştık. Daha önceki denemelerden, çok gelişmiş teknik olanaklar (simultan tercümanlar, kulaklıklar vs. ) olmadığı takdirde bu gibi toplantıların çok dilli olmasının anlaşmayı güçleştirdiği ve çok yorucu olduğu sonucuna ulaşmıştık. Bu bakımdan Türkçe, gerek konuşmacıların gerek dinleyicilerin ortak dili olarak en optimum dildi. Bu sempozyuma Almanca konuşan bir konuşmacının katılması bir çok teknik zorluğa yol açıp toplantının akıcılığının kaybolmasına yol açardı. Ama öte yandan karşımızda en azından bir Alman profesörün “himaye”sini sağlama zorunluluğu vardı. Bu bağlamda hem bu desteği sağlamak, hem de aynı zamanda, toplantı en azından Almanları da konuya çekmek ve konuşmacıların Almanlara da görüşlerini aktarma olanaklarını yaratmak; hem de esas organizasyonda akıcılığın bozulmamasını sağlamak için, 25 Şubat Cuma akşamına iki Alman’ın da katılacağı bir açık oturum ekledik. Açık oturuma da sonraki sempozyumun konusuyla bağlantı içinde ve ona aynı zamanda bir hazırlık oluşturan bir konu seçtik. Ve bu açık oturumu iki dilli yapmaya karar verdik. Cuma akşamı yapılacak Açık Oturum’un konusu: “ABD, Avrupa ve Ortadoğu”. Böylece bir bakıma bu başlık altında konuşmacılar Orta Doğu’yu aynı zamanda dünya dengeleri bağlamında ele alıp oradaki durumu analiz edebileceklerdir. Açık oturuma, sempozyumdaki konuşmacılardan başka Alman olarak şu kişiler katılacak: 1) Norman Peach (Uluslararasi Hukuk Profesörü) 2) Tobias Pflüge (Avrupa Parlamentosu Milletvekili) * Esas toplantıya gelince. 26 ve 27 Şubat tarihlerinde yapılacak olan esas toplantının konusu: 248

“ABD’nin Büyük Ortadoğu Planına Karşı İşçi Sınıfının ve Halkların Planı ve Stratejisi Ne olmalıdır?” Amaç ezilen halklar ve sınıflar açısından Orta Doğu için bir program ve strateji tartışmasını başlatmaktır. Türkiye’den Toplantıya katılması için müracaat ettiklerimiz ve katılabileceğini bildirip bize uygun zamanlarını bildirenler: Haluk Gerger, Ertuğrul Kürkçü ve Ragıp Zarakolu Ayrıca Hamburg’tan Demir Küçükaydın. Elbette katılımcıların daha farklı eğilimleri ifade edebilecek konuşmacıları da içermesini isteriz ama Türkiye’den üç kişiyle sınırlamamız tamamen maddi ve teknik sınırlar nedeniyledir. Toplantının hazırlanmasında PDS sadece bir kişinin yol parasını üstleneceğini söyledi. Bizler ise toplayacağımız bağışlarla ancak daha iki kişiyi finanse edebiliriz. Bu nedenle Türkiye’den ancak üç kişiyi davet edebiliyoruz. Eğer arada yeni bir olanak yaratabilirsek, daha zengin bir konuşmacı bileşimi için elbette girişimlerde bulunacağız. Elbette Avrupa’da yaşayan ve bize ek bir fazla külfet oluşturmayacak konuşmacılar üzerinde de duruyoruz. Özellikle Recep Maraşlı ilk düşündüğümüz isimler arasında bulunuyor. Ancak bu yönde bir girişimde bulunmadan önce Türkiye’den gelecek üç konuşmacının gereklerini öne aldık. * Toplantının akışı: Toplantının başlığında ifade edilen konuda farklı tezlerin derli toplu ve sistematik bir sunuluşu ve bunlar üzerine eleştiri ve tartışmalar; en sonda konuşmacıların eleştiri ve tartışmaların sonuçlarına göre tekrar görüşlerini özetlemesi şeklindedir. Bu nedenle şimdilik kesin zaman sınırları belirlemiş değiliz. Bu konuşmacıların sayısına ve sizlerin önerilerine göre şekillenecektir. Ancak biz burada sadece bazı hatırlatmaları yapalım. Cumartesi günü, insanların çoğu öğleden sonra saat ikiye kadar alışveriş gibi işlerle geçirdiği veya işte olduğu için, Toplantının Cumartesi günü en erken saat ikide başlaması. Bu aynı zamanda, bir önceki gün akşam toplantıya katılan konuşmacıların dinlenmesi için de gereklidir. İlk turda her konuşmacının görüşlerini derli toplu ifade edebilmesi için, yarım saat ile 45 dakika arasında bir süre belirlenmesi. Eğer yarım saatte anlaşılırsa her iki konuşmacıda bir; eğer 45 dakikada anlaşılırsa her konuşmacıdan sonra kısa bir ara (15 dakika) verilmesi. Böylece muhtemelen ilk gün tezlerin anlatılması biçiminde geçecektir. İkinci güne tartışmalar ve sonuçlar kısmı kalmaktadır.

249

Tabii bu arada şunu belirtelim. Bu sempozyuma sunulan tezleri ve imkan olursa tartışmaları da ayrıca bir kitap olarak basmayı düşünüyoruz. Bu bakımdan, konuşmacılar, toplantıda savunacakları görüşleri önceden yazılı olarak bir metin halinde sunarlarsa (ki orada bulunanlara çoğaltıp iletme olanakları da belki bulunabilir. Bunu henüz araştırmadık. ) bu yayın işi de kolaylıkla yapılabilir. Tabii böyle bir ön hazırlık ayrıca tartışmaların daha sistemli ve verimli olmasını da sağlayacaktır. * Bu vesileyle katılımcıların geceleme, yeme gibi sorunlarına ilişkin de bazı netleştirmeler yapmak gerekiyor. Elbette fiilen katılımcılar sosyalist inançta insanlar oldukları için bunları söylemek anlamsızdır ama, aynı zamanda bir organizasyonu yapanlar ve onun davetlileri arasındaki biçimsel ilişki bakımından aşağıdaki açıklamalar da gereklidir. Birincisi, Sempozyuma katılanlara, katıldıkları zaman ve emekleri için her hangi bir para vermemiz mümkün değildir. Yani ortadaki gönüllü katkıya dayanan bir organizasyondur. Ama biz katılımcıların yol paralarını ve sempozyum için Hamburg’ta kaldıkları sürece yeme içme barınma gibi sorunlarını üstleniyoruz. Davetlilere otelde yer sağlamamız maddi nedenlerle mümkün değil. Dolayısıyla katılımcıları evlerde misafir edeceğiz. Onlara bir otelin asgari koşullarını sağlamayı garanti ediyoruz. Bağımsız bir oda, temiz bir yatak, internet bağlantısı, duş, banyo, mutfak. Ayrıca Hamburg içinde bir yerden bir yere gitme vs. . Bu zaman, biçim ve koşullar altında en kısa zamanda katılacağınıza dair olumlu cevabınızı almak umuduyla. Selam ve saygılarımla Sempozyum Hazırlama Girişimi Adına Demir Küçükaydın 27. 11. 2004 – Haluk Gerger’in Onayı ve Konusu Sevgili Demir merhaba. Sempozyumla ilgili tarihi not ettim, benim katılımımı kesinleştirebilirsiniz. "Kautsky'den Gramsci'ye Büyük Ortadoğu Projesi" gibi bir konuda sunum yapabilirim. Bu, bir giriş, analiz çerçevesi olabilir ve tartışmaya imkan tanıyan, tartışmayı kışkırtan bir işlev görebilir. "Ne yapılması sorununa önce "nedir, ne yapılıyor" sorularına yanıt vermek gereklidir herhalde, bu açıdan da yararlı olabilir. Esas olarak, ABD'ni Ortadoğu'ya yönelten nedenler üzerinde durup, ardından da, BOP'un bir yenilgi itirafı ve farklı hegemonya yöntemi olduğu tezinden hareketle bir çerçeve sunmak konuşmamın özünü oluşturacaktır.

250

Yazılı bir metin hazırlarım ama bu epeyi zaman alır ve hatta en son günlere ancak yetişebilir. Uygunsa, benimle ilgili konuyu burada halletmiş olduk. Size kolay gelsin. Teşekkürler, selamlar ve sevgiler. . . . Haluk Gerger 29. 11. 2004 - Recep Maraşlı’ya Mektup Merhaba Sevgili Recep, (Aşağıda ayrıntılarını okuyacağın bir sempozyum ve Açık Oturum planı var. Senin de bu toplantılara bir konuşmacı olarak katılmanı diliyoruz. İşten ve zamandan kazanç için, doğrudan sana yazılmamış bir biçimde olan bu metni kullanmamı anlayışla karşılayacağını umuyorum. Kafanda gerekli değişiklikleri yaparak kendine yazılmış bir mektup gibi okumanı dilerim. Cevabını bekliyorum. Selam ve sevgiler demir) 01. 12. 2004 – Recep Maraşlı’nın Cevabı Sevgili Demir, Mailini almıştım. Bir iki gündür, ailece katılıp katılamayacağımı (programlama bakımından) tartışıyorduk. Nuran tam gün çalışıyor, civan da okula gidiyor. Ayrıca Artin Akyüz arkadaş Mart ayında gerçekleşmek üzere soykırım konulu panellere katılmam için geçen ay öneri yapmıştı. Sanırım birkaç değişik yerde yapılacak. Ben de katılacağımı kendisine belirtmiştim. Dolayısıyla birkaç yere gitme ve izin ayarlama gibi sorunlarımız olacak. Aslında katılmayı isterim ama Durum bu açıdan net değil. Dolayısıyla konuşmacı olarak katılmayı vaadedip programınızı aksatmak istemem. Benim katılmayacağım üzerine programınızı yapın. Ama büyük ihtimalle en azından sempozyumun C. tesi Pazar günkü bölümüne izleyici olarak katılmaya çalışacağım. (Sanırım böyle bir imkan vardır) Zaten orada kalabileceğim arkadaşlar da var. İçten selam ve sevgilerimi iletiyor, çalışmalarınızda başarılar diliyorum. Recep 02. 12. 2004 - Nail Satılgan’ın Cevabı Sevgili Demir, Kasım başından beri bilgisayarımı doğru dürüst kullanmadım; elektronik postama ise hiç bakamadım. (. . . ) Dolayısıyla aralık ayı içinde herhangi bir tarih benim açımdan imkânsız. Ocak sonu-şubat

251

başı için de ancak beş-on gün sonra cevap verebilirim. Gelgelelim sözünü ettiğin başlıkla ilgili tereddütlerim var. Bir kere, ben uluslararası ilişkiler uzmanı değilim. Elbet andığın konuda bazı fikirlerim var; ama bunlar orijinal ya da ilginç olmaktan uzak, sağda solda binlerce kişinin dile getirmiş olduğu şeyler. İkincisi, bu sıradan fikirler (söz gelimi bölgesel bir sosyalist federasyon), senin muhtemelen çok etkili olduğun düzenleme kuruluna fazlasıyla ters ve ilkel gelebilir. Gene de bu tereddütleri bir ret olarak algılama: Seninle ve cana yakın arkadaşlarınla aynı ortamı solumak benim için büyük sevinç olur. İki düzeltme: *Sakız gibi yapışma* hiç uygun bir deyim değil. Gönderdiğin her şey benim için her zaman sevindirici, çok kez de öğretici oluyor. Ne yazık ki henüz, senin asıl önemli bulduğun *teorik katkılar* bahsinde sana yaklaşmış değilim; ama şu kadarını söyleyeyim ki Orhan Müs. ve Bozkurt Nuhoğlu portrelerin nefisti. (. . . ) Nail Satlıgan 07. 122004 – Nali Satılgan’a Cevap Merhaba Sevgili Nail, Hemen cevap veremedigim icin kusura bakma, hem dergi hazirliklari, hem gazeteye yazilar falan derken hic zamanim olmadi. Tabii bu arada senden ses cikmayinca ve bizim de bazi seyleri kesinlestirmemiz gerektigi icin zaten artik sempozyumun tarihi ve konusmacilari belirlenmis oluyor. Asagida sana bu konuyla ilgili olarak sempozyum hazirlayicilarina ve katilimcilarina yolladigim bir bilgilendirmeyi iletiyorum. Aslinda ben yine de eger maddi imkan olsa senin de katilmani isterim. Ama maalesef artik maddi imkan yok. Ama bu arada olur da bir imkan cikarsa ve subat sonu da sana uygun duserse diyerekten bu opsiyonu acik birakmaktan yanayim. (. . . ) Demir 12. 12. 2004 – Recep Maraşlı’ya İkinci Mektup Sevgili Recep, Sempozyumun esas kismi olan Cumartesi ve Pazar gunku toplantilara izleyici olarak katilabilecegini yaziyorsun. Ama bence madem izleyici olarak ktilabileceksin lutfen konusmaci olarak da katil. Cuma gunku kisima katilip katilmamak onemli degil, asil toplantilar cumartesi ve pazar olanlar. Senin katilmani gercekten cok istiyoruz. Ozellikle Kurt hareketinin icinden bir kisinin varligi cok onemlidir. Soz verip de yerine getirememis olmak gibi bir duruma dusmemek icin, bir sorumluluk

252

duygusuyla katilma konusunda kesin bir sey soylemekten cekinmeni de anliyoruz ve takdir ediyoruz. Ama buna ragmen biz yine de seni katilimcilar arasinda belirtmekte israrliyiz. Eger olur da bir aksilik olur ve katilamaz isen sorumlulugu biz aliriz. Ve senin de baska baglamlarda dolayli olarak dikkati cektigin gibi, "ABD'nin Buyuk Ortadu Projesi'ne Karsi Isci Sinifinin ve Halklarin Plani ve Stratejisi Ne olmalidir?” gibi bir soruyu belli klise sloganlari tekrarlamadan tartisacak pek bir kimse de yok. Sempozyumun bilinen kliseleri tekrarlamaktan ote bir sesli dusunme olanagi ve ortami yaratmaya yonelik oldugunu bilmeni isterim. * Bu arada Haluk Grger, Ertugrul Kukcu katilacaklarini kesin olarak belirtti. Ragip ta oyledir ama henuz kendine ulasip kesin olarak teyid ettirmek kismet olmadi. Ayrica Haluk Gerger, konusunu da soyle belirledi: "Kautsky'den Gramsci'ye Büyük Ortadoğu Projesi" gibi bir konuda sunum yapabilirim. Bu, bir giriş, analiz çerçevesi olabilir ve tartışmaya imkan tanıyan, tartışmayı kışkırtan bir işlev görebilir. "Ne yapılması" sorununa önce "nedir, ne yapılıyor" sorularına yanıt vermek gereklidir herhalde, bu açıdan da yararlı olabilir. Esas olarak, ABD'ni Ortadoğu'ya yönelten nedenler üzerinde durup, ardından da, BOP'un bir yenilgi itirafı ve farklı hegemonya yöntemi olduğu tezinden hareketle bir çerçeve sunmak konuşmamın özünü oluşturacaktır. " * Mart aynindaki Soykirim konulu panellere ben de katilacagim zaten. Gecenlerde gorustum ve katilacagimi soyledim. Selam ve Sevgiler Demir Kücükaydın 12. 12. 2204 – Ragıp Zarakolu’nun Onayı La Haye'den selamlar Demir. Belirttigin tarihler benim icin uygun. kolay gelsin. carsamba gunu geri donuyorum. ragip 15. 12. 2004 – Recep Maraşlı’nın Son Cevabı Sevgili Demir, Tekrar affınızı dileyerek, Sempozyuma konuşmacı olarak katılım konusunda beni dışta

253

tutmanızı istiyorum. Daha önce de belirttiğim gibi hafta sonu bölümüne gelmek için çabalıyacağım. Bu hususta Verdiğiniz önem için çok teşekkür ediyorum. 4-5 Mart tarihlerindeki panellere ise katılacağım. İçten selam, sevgi ve başarı dileklerimle. Recep Maraşlı 15. 12. 2004 – Maraşlı’ya Cevap Merhaba Sevgili Recep, Madem uygun gormuyorsun. Mesele yok. En azindan orada olman bile onemlidir. Cevabin icin tesekkurler Selam ve sevgilerimle Demir

254