1
EMEVİ CAMİSİNDE CUMA (ASLINDA HALİFELİK) NAMAZI KILACAKTIK, ŞİMDİ AKŞAM SABAH CENAZE NAMAZI KILIYORUZ Prof. Dr. Ali Demirsoy
Halep özellikle Şam İslam tarihinde çok önemli yere sahip şehirlerdir. Hz. Muhammed’den sonra çekişmeli ve sürtüşmeli de olsa dört halife devri yaşandı. Ancak Müslümanlığın geniş coğrafyalara kök salması ve siyasileşmesi Şam’da Muaviye’nin kendini halife ilan etmesiyle başlar. Bütün kökten dinlerde görülen yapılanma ve davranış Müslümanlığa Emeviler döneminde girdi. Cihadın ve mal edinmenin kutsandığı; dinin her yönüyle siyasete alet edildiği bir dönem başladı. Bu dünya görüşü, özellikle Sünni idarelerde günümüze kadar yönetimlerde bütün unsurları ile şu ya da bu şekilde devam etti. Bu tip idarelerde yönetimin akıldışı uygulamalarına da siyasi destek bulunabilmesi için halkın yönlendirilmesi ve aklının çelinmesi gerekirdi. Ancak bunun mescit denen küçük mekânlarda yapamazlardı. Bu nedenle kalabalık halkın görkemli mekânlarda toplanıp, hitabetle, hutbeyle ve bilinen ve bilinmeyen birçok yöntemle güdülmesi gerekiyordu. Böylece görkemli ve etkileyici görünüşe sahip cami yapımı başladı. Aslında bu gütme işini daha önce Hıristiyanlar bulmuş ve çok etkileyici kilise ve katedraller yaparak kendi mensuplarını yüzyıllar boyunca koyun gibi gütmüşlerdi. Onlarca Haçlı Seferi sözüm ona bu mabetlerde başlatılmıştı. Avrupa’yı canından bezdiren ne varsa buralarda tezgâhlanmıştı. Sonunda önce Suriye’de, daha sonra Mısır ve Endülüs’te ve sonunda Osmanlı’da görkemli cami yapımı başlamıştı. İslamiyet’in çıktığı topraklarda ise bu dönemlerde mescit ve birkaç basit cami vardı. Çünkü buralarda henüz kan alınacak damar oluşmamıştı. Dini isyanların ve kalkışmaların birçoğu bu camilerde başlatılıyordu. Halkın güdümlenmesi hep buralarda yapıldı, yapılıyor. Avrupa farkına varıp frene bastığı için kilise yapımı sınırlandı. Bugün neredeyse 100 milyon nüfuslu zengin Almanya’da 6.000 küsur kilise varken; 80