Exportbarometer 2015: exporttrends bij Vlaamse lmo's

Met dank aan:

Flanders Investment & Trade presenteert de derde editie van de EXPORTbarometer, deze keer in samenwerking met Agoria, essenscia, Fevia, UNIZO en Voka. In juni 2015 hielden we een grootschalige enquête bij Vlaamse exporterende bedrijven, waarvan er 506 de volledige vragenlijst hebben ingevuld. We polsten naar het huidige exportklimaat, het vertrouwen in het wereldwijde economische klimaat en de toekomstverwachtingen. Dankzij de EXPORTbarometer weten we onder meer welke markten Vlaamse exporteurs interessant en veelbelovend vinden.

EEN GOED BEELD VAN HET EXPORTGEDRAG VAN DE MICRO- EN KLEINE ONDERNEMINGEN De meerderheid van de deelnemers aan de EXPORTbarometer heeft maximaal tien medewerkers, de zogeheten microondernemingen. Daarna volgt de groep van 11 tot 50 werknemers.

Meer dan 80% van de ondervraagde bedrijven telt minder dan 50 medewerkers. Deze enquête geeft bijgevolg een goed beeld van het exportgedrag van de micro- en kleine ondernemingen.

Hoewel iets meer grote ondernemingen hebben deelgenomen dan vorig jaar, blijft hun aandeel nog vrij klein.

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

HET VERTROUWEN IN HET WERELDWIJDE ECONOMISCHE KLIMAAT BLIJFT STIJGEN Het gemiddelde vertrouwen van de bedrijven in het economische klimaat staat dit jaar op 6,3. Verleden jaar gaf de EXPORTbarometer 5,9 aan. Dit jaar merken we de sterkste stijging sinds de start van de EXPORTbarometer.

51,6% van de respondenten noteert in 2014 een stijging van het exportcijfer ten opzichte van het jaar voordien. Ter vergelijking: in 2013 was dat 48,5%, in 2012 slechts 43,4%.

Bijna 13% van de bedrijven noteert een opmerkelijke groei met meer dan 50% tegenover 2013.

De overgrote meerderheid exporteert zijn goederen of diensten naar de buurlanden. Nederland wordt – als belangrijkste exportbestemming – bijgehaald door Duitsland en Frankrijk. Buiten de EU dalen Rusland en Noorwegen in belang en bevestigt de VS als belangrijkste exportbestemming.

De meeste firma’s geven aan dat ze hun goederen of diensten rechtstreeks aan de klant verkopen. Daarnaast werkt 44% 3

in een aantal landen met een distributeur, 32% met een agent en 14% via retail.

Iets meer dan de helft van de bedrijven ervaart het vinden van een geschikte lokale partner als belangrijkste knelpunt bij het genereren van meer omzet in het buitenland.

VLAAMSE BEDRIJVEN VERWACHTEN EXPORTSTIJGING DOOR NIEUWE KLANTEN IN BESTAANDE MARKTEN

lijk minder exporteurs dan vorig jaar een exportdaling. Maar in vergelijking met vorig jaar denken minder bedrijven dat hun export zal stijgen in de verre exportgebieden. Behalve in Afrika en OceaniĂŤ, waar zowat evenveel bedrijven als vorig jaar een omzetstijging zien.

Binnen de goederensector stijgt de belangstelling voor het Nabije- en Midden-Oosten als toekomstige exportregio.

Opvallend is dat deze belangstelling zich nu ook binnen de dienstensector manifesteert.

Net als vorig jaar verwachten de Vlaamse exporteurs eerder een omzetstijging te realiseren door het vinden van nieuwe klanten in bestaande markten.

VLAAMSE EXPORTEURS ZIJN MEER OPTIMISTISCH VOOR DE EXPORT De bedrijven blijven vooral aanwezig binnen Europa. Meer dan de helft van de respondenten verwacht een omzetstijging in de buurlanden in de nabije toekomst, slechts 7% ziet er zijn export dalen.

Die trend zet zich ook door binnen Europa. In heel Europa, zowel inclusief als exclusief de EU-28, verwachten opmerke4

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

Huidig economisch klimaat VERTROUWEN IN HET HUIDIGE WERELDWIJDE ECONOMISCHE KLIMAAT STIJGT NOG STEEDS De deelnemende bedrijven drukten hun vertrouwen in het wereldwijde economische klimaat uit op een schaal van 1 tot 10, waarbij 1 het minste vertrouwen aangeeft en 10 het meeste.

4

Het gemiddelde vertrouwen van de bedrijven in het economische klimaat staat dit jaar op 6,3. Dat is flink beter dan vorig jaar, toen de EXPORTbarometer op 5,9 stond. Het jaar daarvoor stond de EXPORTbarometer op 5,6.

Figuur 1: vertrouwen in het wereldwijde economische klimaat

2014 2013 2012 Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

5

6 7

3 2

8

1

9

0

10

5,6

5,9

6,3 5

MEER DAN DE HELFT VAN DE VLAAMSE EXPORTERENDE KMO’S ZAG ZIJN EXPORT STIJGEN IN 2014

… BIJNA 13% ZELFS MET MEER DAN 50% 1 op de 5 bedrijven geeft aan dat zijn export met meer dan 30% is gestegen ten opzichte van 2013. Meer dan 10% noteert een opmerkelijke exportgroei van 50% of meer.

Figuur 2: evolutie exportcijfer ten opzichte van 2013 en 2012

Figuur 3: stijging exportcijfer ten opzichte van 2013 en 2012

2014 2013 2012

2014 2013 2012 4,3% 4,4% 2,9%

0% - 1,99%

12,1% 11,5% 9,9%

2% - 4,99%

22,7% 21,2% 20,2%

5% - 9,99% 13,9% 20,9% 23,7%

Daling

7,1% 9,7% 9,5%

30% - 49,99%

12,8% 11,2% 12,5%

Meer dan 50% 0

6

5,7% 14,0% 12,5%

20% - 29,99% 51,6% 48,5% 43,4%

Stijging

12,4% 9,7% 11,0%

15% - 19,99%

34,4% 30,6% 32,9%

Gelijk

23,1% 18,4% 21,6%

10% - 14,99%

10

20

30

40

50

60

0

5

10

15

20

25

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

Iets meer dan twee derde van de ondernemingen die een lager exportcijfer hebben opgetekend, zag een daling tussen 1 en 20%, net als de vorige jaren. Het aantal bedrijven dat zijn exportcijfer met meer dan 50% zag dalen ten opzichte van het jaar voordien vermindert verder.

Figuur 4: daling exportcijfer ten opzichte van 2013 en 2012 2014 2013 2012 6,6% 2,9% 2,7%

0% - 1,99%

14,5% 10,1% 12,2%

2% - 4,99%

13,2% 23,0% 20,3%

5% - 9,99%

18,4% 18,0% 21,6%

10% - 14,99%

15,8% 11,5% 8,1%

15% - 19,99%

11,8% 15,1% 10,1%

20% - 29,99%

10,5% 8,6% 9,5%

30% - 49,99%

9,2% 10,8% 15,5%

Meer dan 50% 0

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

5

10

15

20

25

7

MEER EXPORTSTIJGING IN HET MIDDEN-OOSTEN EN AZIË, EXPORTSTIJGING BINNEN EUROPA BLIJFT STABIEL Net als in de vorige editie zag ongeveer 40% van de bedrijven die uitvoeren naar Europa hun export stijgen ten opzichte van 2013.

Van de bedrijven die naar het Midden-Oosten exporteren tekenen 52% een stijging op, ten opzichte van 47,2% in de vorige editie. Van de bedrijven die naar Azië exporteren rapporteren 56% een stijging op van zijn export ten opzichte van 2013 (52,3% vorig jaar).

Zowel binnen de buurlanden als binnen Europa zien de bedrijven hun export duidelijk minder dalen dan vorig jaar.

Dezelfde trend zien we ook binnen de VS en Canada en binnen Zuid- en Centraal-Amerika.

Figuur 5: Exportevolutie per regio ten opzichte van 2013

Buurlanden (Nederland, Duitsland, Luxemburg, Frankrijk)

17,7

Binnen EU28, exclusief de buurlanden

14,1

23,2

43,1 38,1

39,2 42,6

19,9

43,3 37,1

Binnen Europa, exclusief EU28

14,9 22,9

42,8 35,1

42,3

Noord-Afrika

20,9 22,9

38,5 45,8

40,7

Afrika

13,5 18,4

45,2 33,0

41,4

16,1

19,3

31,5 33,5

52,5

Azië

15,6 19,5

28,0 28,2

56,5

VS en Canada

14,8 20,7

37,0 32,3

48,2

Zuid- en Centraal-Amerika

10,4 15,2

46,9 32,6

42,7

17,9

41,8 23,4

40,3

Nabije- en Midden-Oosten

Oceanië

0

20,3

20

40

60

80

38,7 42,9 42,1 31,3 48,6 47,2 52,3 47,1 52,2 56,3

100

120

Stijgen Gelijk blijven Dalen

8

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

BINNEN DE EU WORDT NEDERLAND ALS BELANGRIJKSTE EXPORTBESTEMMING BIJGEHAALD DOOR FRANKRIJK. TEN OPZICHTE VAN VORIG JAAR STIJGT OOK HET BELANG VAN DUITSLAND STERK

Nederland 28,9%

Frankrijk 26,9%

Duitsland 20,6%

VK 9,3%

Italië 2,6%

Polen 1,7%

Spanje 1,3%

Tsjechië 1,1%

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

Exportbestemmingen

BUITEN DE EU DALEN RUSLAND EN NOORWEGEN IN BELANG EN BEVESTIGT DE VS ALS BELANGRIJKSTE EXPORTBESTEMMING

VS 18,0%

Zwitserland 9,5%

China 7,4%

Japan 4,6%

Rusland 4,4%

Turkije 3,8%

VAE 3,8%

Australië 3,5% 9

Exportmotieven OMZETSTIJGING BLIJFT BELANGRIJKSTE MOTIEF OM TE EXPORTEREN

Figuur 6: exportmotieven

2014 2013

Realisatie van extra volume/omzet/marge die binnen de Belgische markt niet of moeilijk haalbaar is Het grootste groeipotentieel voor de toekomst ligt in het buitenland Minder afhankelijk worden van de economische situatie in één land

70,3% 69,2% 55,8% 51,6% 42,9% 46,4% 40,3% 42,1%

Geld verdienen Minder afhankelijk worden van verkoopresultaten in één land of één sector

34,4% 37,5% 31,0% 36,3%

Internationale ervaring maakt het bedrijf sterker Het internationale karakter vergroot het imago van ons bedrijf Door het internationale karakter stijgt het vertrouwen in ons bedrijf Aanvraag ontvangen uit het buitenland

29,7% 31,3% 29,5% 30,6% 28,2% 29,4% 25,0% 24,8%

Verzadiging van de binnenlandse markt 0 10

10

20

30

40

50

60

70

80

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

Distributiekanalen DE VLAAMSE KMO VERKOOPT RECHTSTREEKS AAN ZIJN BUITENLANDSE KLANT

Figuur 7: distributiekanalen 2014 2013

68,8% 67,7%

Rechtstreekse verkoop aan de eindklant 44,3% 40,3%

Via een distributeur

31,8% 28,9%

Via een agent 14,5% 13,9%

Via retail 0

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

10

20

30

40

50

60

70

80

11

NET ZOALS IN 2014 DIENT DE WEBSITE VOORNAMELIJK VOOR MARKETINGDOELEINDEN Bij ruim de helft van de Vlaamse exporterende bedrijven wordt de website enkel voor marketingdoeleinden gebruikt. 7,9% van de bedrijven verkoopt zijn producten of diensten via zijn webshop.

Figuur 8: belang website 2014 2013

Onze website dient enkel voor marketingdoeleinden, er kunnen geen orders geplaatst worden

55,4% 54,7% 41,7% 40,9%

E-commerce speelt geen rol in onze exportactiviteiten Buitenlandse klanten of partners kunnen orders plaatsen via een portaal in de website

10,7% 9,2%

Internationale verkoop van producten of diensten via onze webshop

7,2% 7,9% 0

12

10

20

30

40

50

60

Knelpunten bij het exporteren HET VINDEN VAN EEN GOEDE LOKALE PARTNER EN BETALINGSRISICO’S BLIJVEN DE BELANGRIJKSTE KNELPUNTEN OM TE EXPORTEREN

Figuur 9: top 10 knelpunten bij het exporteren 2014 2013 50,7% 53,2%

Vinden van een goede lokale partner 31,9% 36,5%

Betalingsrisico’s

29,8% 27,3%

Wet- en regelgeving die de overheid oplegt 19,0% 17,5%

Loonkost

18,2% 17,6%

Invoerbelemmeringen

17,9% 21,0%

Gebrek aan marktkennis

17,5% 19,2%

Afstand, logistieke problemen Oneerlijke concurrentie vanuit andere landen

16,9% 16,3%

Aansturing en opvolging van lokale partner

16,7% 16,7% 14,0% 13,9%

Moeilijk om geschikte eindklanten te vinden 0

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

10

20

30

40

50

60

13

Toekomstverwachtingen BIJNA DRIE KWART VERWACHT EEN STIJGING VAN HUN OMZET IN DE NABIJE TOEKOMST

Figuur 10: evolutie omzet in nabije toekomst

TWEE DERDE VAN DE VLAAMSE BEDRIJVEN DENKT DAT HET BELANG VAN DE EXPORT IN HUN OMZET ZAL TOENEMEN

Figuur 11: toekomstverwachting aandeel van de export in de omzet

6,7%

4,8%

20,4% 28,7% 72,9%

Stijging 14

Gelijk

66,5%

Daling

Stijging

Gelijk

Daling EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

VLAAMSE BEDRIJVEN VERWACHTEN EXPORTSTIJGING DOOR NIEUWE KLANTEN IN BESTAANDE MARKTEN

Figuur 12: top 10 redenen exportstijging in nabije toekomst 63,9% 67,5% 48,6%

Omzet van nieuwe klanten in bestaande exportmarkten

56,3% 53,6% 63,3%

Omzet vanuit nieuwe exportmarkten

51,3% 49,9% 50,4%

Meer omzet van bestaande klanten

48,7% 51,5% 52,6%

Verhoogde verkoopinspanningen

34,9% 30,9% 34,4%

Verbreding van het productassortiment

32,0% 33,0% 29,7%

Samenwerking met een lokale partner

25,5% 24,8% 30,2%

Verbeterde producten of diensten

19,4% 18,5% 22,4%

Positieve PR rond uw bedrijf Euro/dollar-verhouding

17,3% 3,0% 1,8%

Gunstige economische situatie op exportmarkten

15,3% 14,3% 17,7% 0

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

10

20

30

40

50

60

70

80

2014 2013 2012 15

Figuur 13: top 10 redenen exportdaling 2014 2013 2012

32,0% 68,1% 68,1%

Gevolgen van de economische crisis

24,0% 44,7% 40,4%

Toename concurrentie

24,0% 10,6% 12,8%

Minder verkoop door toegenomen prijs te wijten aan stijgende grondstofprijzen

24,0% 34,0% 38,3%

Minder verkoop door toegenomen prijs te wijten aan stijgende loonkosten

20,0% 8,5% 12,8%

Ongunstige euro/dollar-verhouding

20,0% 38,3% 27,7%

Daling van de orders van bestaande klanten in bestaande markten

16,0% 12,8% 12,8%

Minder verkoop door toegenomen prijs te wijten aan stijgende energiekosten

16,0% 23,4% 23,4%

Achteruitgang van het aantal nieuwe klanten in bestaande markten

16,0% 4,3% 12,8%

Stopzetting eigen activiteiten/verkoopinspanningen in een exportland

12,0% 12,8% 4,3%

Zwakke verkoopresultaten te wijten aan eigen zwakke marketing/verkoopprestaties 0

16

10

20

30

40

50

60

70

80

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

VLAAMSE EXPORTEURS BLIJVEN OPTIMISTISCH VOOR DE BUURLANDEN EN VOOR DE VERRE EXPORT ZIJN HET NABIJE-EN MIDDEN-OOSTEN EN AZIË IN TREK De bedrijven blijven vooral aanwezig binnen Europa.

In de buurlanden verwacht meer dan de helft van de Vlaamse exporteurs een omzetstijging in de nabije toekomst, net als verleden jaar. We merken dat Vlaamse bedrijven optimistisch zijn voor het Nabije- en Midden-Oosten en voor Azië.

Bijna 31% van de Vlaamse exporteurs zien hun omzet stijgen in het Nabije- en Midden-Oosten, tegenover 24,3% vorig jaar. 33% van de Vlaamse exporteurs verwacht een omzetstijging in Azië, ten opzichte van 29% in onze vorige editie.

Figuur 14: toekomstverwachting export per regio (in procent) °°°Buurlanden °°Binnen EU28 °Binnen Europa *Noord-Afrika Rest van Afrika **Nabije- en Midden-Oosten Rest van Azië VS en Canada

* Maghreblanden: Marokko, Algerije, Tunesië, Mauritanië, Libië ** Bahrein, Egypte, Irak, Iran, Israël, Jemen, Jordanië, Koeweit, Libanon, Oman, Palestina, Qatar, Saoedi-Arabië, Syrië, Turkije, VAE ° Exclusief EU28 (o.a. Zwitserland, Noorwegen, Rusland) °° Exclusief de buurlanden °°° Nederland, Duitsland, Luxemburg, Frankrijk

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

Zuid- en Centraal-Amerika Oceanië Dalen

7,4

32,9

4,9

34,3

4,1

34,9

52,1

7,6

43,1

17,7

34,1

26,9

4,5

19,5

3,7

18,3

3,1

19,1

30,6

47,2

3,5

16,4

32,6

47,6

4,3

17,5

29,2

48,9

3,3

20,3

3,1

21,8

Gelijk blijven

17,5

2014 2013 2012

58,5

19,1

58,9

18,7

57,7

9,2

65,9

Stijgen

Geen export voorzien

17

Exportevolutie binnen de EU DUITSLAND WINT STERK AAN BELANG VOOR ZOWEL GOEDEREN ALS DIENSTEN Exporteurs uit de goederen- en dienstensector geven dezelfde 3 exportmarkten op als belangrijkste voor hun exportgroei waarbij Duitsland sterk aan belang wint. De evolutie van de top 3: Nederland daalt van 24,2% naar 20%, Duitsland stijgt van 22,8% naar 27,2% en Frankrijk zakt lichtjes van 22,4% naar 22%.

Figuur 15: top 10 landen met grootste exportgroei binnen EU 2014 2013

27,2% 22,8%

Duitsland Frankrijk Nederland Verenigd Koninkrijk Polen Italië Spanje Finland Roemenië Ierland

22,0% 22,5% 20,0% 24,2% 10,9% 9,5% 3,0% 2,9% 2,8% 3,4% 2,4% 1,5% 1,5% 0,9% 1,3% 1,7% 1,1% 0,3% 0

18

5

10

15

20

25

30

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

GOEDERENEXPORTEURS: DUITSLAND NEEMT DE KOPPOSITIE OVER VAN FRANKRIJK

DIENSTENEXPORTEURS: DIENSTENBEDRIJVEN HECHTEN MEER EN MEER BELANG AAN DUITSLAND EN FRANKRIJK TEN KOSTE VAN NEDERLAND

Figuur 16: top 10 landen met grootste exportgroei (goederen) binnen EU

Figuur 17: top 10 landen met grootste exportgroei (diensten) binnen EU

2014 2013

2014 2013

28,1% 24,6%

Duitsland Frankrijk Nederland Verenigd Koninkrijk Polen Italië Spanje Roemenië Finland Ierland

23,2% 25,0%

9,8% 8,1%

Verenigd Koninkrijk

3,3% 3,0%

3,3% 3,4%

Italië

2,7% 3,2%

2,7% 2,1%

Roemenië

2,5% 1,3%

2,2% 3%

Polen

1,4% 1,7%

2,2% 1,7%

Finland

1,4% 0,6%

2,2% 2,1%

Luxemburg

1,1% 0,2%

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

19,6% 15,4%

Frankrijk

11,2% 9,2%

5

22,8% 18,4%

Duitsland

18,6% 22,0%

0

25% 29,9%

Nederland

1,6% 2,1%

Spanje 10

15

20

25

30

0

5

10

15

20

25

30

19

Exportevolutie buiten de EU DE VLAAMSE EXPORTEURS VERWACHTEN BUITEN DE EU DE GROOTSTE EXPORT GROEI IN DE VS. ZWITSERLAND VALT – IN TEGENSTELLING TOT VORIG JAAR – STERK TERUG QUA AANTREKKELIJKHEID

Figuur 18: top 10 landen met grootste exportgroei buiten EU 2014 2013 18% 19,0%

VS 9,3% 9,9%

China

7,7% 10,5%

Zwitserland

5,1% 4,2%

VAE

4,2% 3,4%

Japan

4,0% 6,3%

Rusland

3,7% 3,4%

Turkije

3,5% 1,0%

Canada

3,0% 2,4%

Noorwegen

2,8% 3,4%

Brazilië 0

20

5

10

15

20

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

GOEDERENEXPORTEURS: RUSLAND DAALT STERK CANADA KOMT DE TOP 10 BINNEN OP DE ZESDE PLAATS

Figuur 19: top 10 landen met grootste exportgroei (goederen) buiten EU 2014 2013

13,7% 16,6%

VS

21,2% 22,5% 9,5% 10,8% 6,7% 7,5%

Zwitserland

5,1% 4,8%

VAE

2013

China

8,3% 12,3%

5,6% 4,7%

VAE

4,5% 4,3%

Japan

Figuur 20: top 10 landen met grootste exportgroei (diensten) buiten EU 2014 VS

10,1% 9,6%

China Zwitserland

DIENSTENEXPORTEURS: JAPAN DUIKT OP IN DE TOP 5

5,0% 1,4%

Japan

3,9% 3,3%

3,9% 1,0%

Rusland

Turkije

3,9% 4,0%

Zuid-Afrika

Rusland

3,9% 7,3%

Brazilië

3,4% 5,2%

Noorwegen

3,6% 2,0%

Canada

3,4% 0,5%

Australië

3,6% 3,0%

India

3,4% 2,4%

Canada

0

5

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

10

15

20

3,4% 2,8%

0

5

10

15

20

25

21

Nieuwe exportbestemmingen MEER DAN 70% VAN DE VLAAMSE EXPORTEURS VERWACHT NAAR NIEUWE LANDEN TE EXPORTEREN 72,4% van de Vlaamse ondernemingen hoopt in de nabije toekomst naar landen te exporteren die ze op dit ogenblik nog niet bewerken. Vorig jaar was dat nog 68,5%. In de editie van 2013 was dit 74,1%.

We kunnen dus stellen dat – ondanks de terugval vorig jaar – dit jaar opnieuw heel wat bedrijven de komende 3 jaar naar nieuwe landen wensen te exporteren.

Van deze bedrijven geeft 70,7% aan in de komende 3 jaar naar 2 tot 5 nieuwe landen te exporteren. 16,3% ziet 6 tot 10 nieuwe exportbestemmingen zitten en 7,3% hoopt zelfs in meer dan 10 nieuwe landen aanwezig te zijn.

Figuur 21: export naar nieuwe landen

72,4%

Ja 22

25,91% 31,5%

27,6%

2014

Neen

2013 68,5% 74,09%

Ja

Neen EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

VLAAMSE BEDRIJVEN KIJKEN IN EERSTE INSTANTIE NAAR DE BUURLANDEN ALS NIEUWE EXPORTBESTEMMING. HET NABIJE- EN MIDDEN-OOSTEN WINT AAN POPULARITEIT

Figuur 22: markten waar men verwacht actief te worden 2014 2013 37,0% 44,4%

°°Binnen EU28

35,9% 29,9%

**Nabije- en Midden-Oosten

35,1% 37,1%

Azië

26,1% 29,2%

°Binnen Europa * Maghreblanden: Marokko, Algerije, Tunesië, Mauritanië, Libië ** Bahrein, Egypte, Irak, Iran, Israël, Jemen, Jordanië, Koeweit, Libanon, Oman, Palestina, Qatar, Saoedi-Arabië, Syrië, Turkije, VAE ° Exclusief EU28 (o.a. Zwitserland, Noorwegen, Rusland) °° Exclusief de buurlanden °°° Nederland, Duitsland, Luxemburg, Frankrijk

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

23,9% 28,4%

°°°Buurlanden VS en Canada Zuid- en Centraal-Amerika Afrika Noord-Afrika

22,0% 22,5% 20,9% 19,4% 17,9% 20,5% 15,5% 14,7% 6,8% 6,9%

Oceanië 0

10

20

30

40

50

23

BINNEN DE GOEDERENSECTOR STIJGT DE BELANGSTELLING VOOR HET NABIJE- EN MIDDEN-OOSTEN ALS TOEKOMSTIGE EXPORTREGIO

Figuur 23: exportbestemmingen (goederensector)

2014 2013 37,0% 45,6%

°°Binnen EU28

35,9% 31,6% 35,1% 37,2%

**Nabije- en Midden-Oosten Azië * Maghreblanden: Marokko, Algerije, Tunesië, Mauritanië, Libië ** Bahrein, Egypte, Irak, Iran, Israël, Jemen, Jordanië, Koeweit, Libanon, Oman, Palestina, Qatar, Saoedi-Arabië, Syrië, Turkije, VAE ° Exclusief EU28 (o.a. Zwitserland, Noorwegen, Rusland) °° Exclusief de buurlanden °°° Nederland, Duitsland, Luxemburg, Frankrijk 24

26,1% 31,0%

°Binnen Europa

23,9% 26,5%

°°°Buurlanden VS en Canada Zuid- en Centraal-Amerika Afrika

22,0% 22,0% 20,9% 18,0% 17,9% 18,9% 15,5% 14,9%

*Noord-Afrika Oceanië

6,8% 6,8% 0

10

20

30

40

50

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

OPVALLEND IS DAT DEZE BELANGSTELLING VOOR HET NABIJE- EN MIDDEN-OOSTEN ZICH NU OOK BINNEN DE DIENSTENSECTOR MANIFESTEERT

Figuur 24: exportbestemmingen (dienstensector)

2014 2013 37,7% 42,7%

°°Binnen EU28

35,7% 30,8%

**Nabije- en Midden-Oosten

34,4% 33,5%

°°°Buurlanden * Maghreblanden: Marokko, Algerije, Tunesië, Mauritanië, Libië ** Bahrein, Egypte, Irak, Iran, Israël, Jemen, Jordanië, Koeweit, Libanon, Oman, Palestina, Qatar, Saoedi-Arabië, Syrië, Turkije, VAE ° Exclusief EU28 (o.a. Zwitserland, Noorwegen, Rusland) °° Exclusief de buurlanden °°° Nederland, Duitsland, Luxemburg, Frankrijk

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

34,4% 36,2%

Azië VS en Canada

26% 24,9% 24,7% 24,9%

°Binnen Europa Afrika Zuid- en Centraal-Amerika

22,1% 25,4% 20,8% 22,7% 18,2% 16,2%

*Noord-Afrika Oceanië

8,4% 7,6% 0

10

20

30

40

50

25

BINNEN EU28 ITALIË SPRINGT VAN DE VIERDE NAAR DE TWEEDE PLAATS

EUROPA DUITSLAND HERWINT ZIJN POSITIE VAN TWEE JAAR GELEDEN

Figuur 25: nieuwe exportlanden (buurlanden)

Figuur 26: nieuwe landen binnen de EU28, behalve de buurlanden, waarnaar in de nabije toekomst (0-3 jaar) wellicht wordt uitgevoerd 2014 2013 2012

67,1% 56,7% 64,4%

Duitsland

62,5% 61,4% 58,5%

Frankrijk

51,1% 51,2% 44,4%

Nederland

39,8% 37,0% 36,3%

Luxemburg 0

26

2014 2013 2012

10

20

30

40

50

60

70

80

42,7% 39,2% 40,3%

VK

30,2% 25,6% 26,1%

Italië Polen

27,2% 22,6% 21,6%

Denemarken

27,2% 22,6% 27,3% 0

10

20

30

40

50

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

NIEUWE LANDEN BINNEN EUROPA, MAAR BUITEN DE EU28 NOORWEGEN NEEMT DE BELANGRIJKSTE POSITIE IN TERWIJL INTERESSE IN RUSLAND STERK DAALT

Figuur 27: nieuwe landen binnen Europa, maar buiten de EU28, waarnaar in de nabije toekomst (0-3 jaar) wellicht wordt uitgevoerd

2014 2013 2012

58,3% 40,0% 30,7%

Noorwegen

50,0% 52,3% 43,8%

Zwitserland 33,3% 40,8% 53,6%

Rusland 16,7% 19,2% 20,9%

Oekraïne

11,5% 12,3% 18,3%

Servië 0

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

10

20

30

40

50

60

27

AFRIKA NIEUWE NOORD-AFRIKAANSE EXPORTLANDEN: LIBIË GAAT STERK ACHTERUIT REST VAN AFRIKA: SENEGAL EN GHANA DUIKEN OP IN DE TOP 5

Figuur 28: nieuwe Noord-Afrikaanse exportlanden

Figuur 29: nieuwe Afrikaanse landen (zonder Maghreblanden)

2014 2013 2012

66,7% 72,7% 72,1%

Marokko

52,6% 54,6% 52,9%

Algerije

Libië

28

10

20

27,3% 28,3% 24,1% 24,2% 16,3% 15,2%

Ghana

7,0% 10,6% 11,8% 0

27,3% 21,7% 17,7%

Nigeria

15,8% 30,3% 26,5%

Mauritanië

40,9% 40,2% 44,3%

Zuid-Afrika Ivoorkust

50,9% 53,0% 52,9%

Tunesië

2014 2013 2012

21,2% 19,6% 21,5%

Senegal 30

40

50

60

70

80

0

10

20

30

40

50

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

AZIË NABIJE- EN MIDDEN-OOSTEN: DE TOP 3 BEVESTIGT. QATAR STIJGT IN POPULARITEIT

AZIË (EXCLUSIEF NABIJE- EN MIDDEN-OOSTEN) CHINA BLIJFT OP KOP, ZUID-KOREA DUIKT DE TOP 5 BINNEN OP EEN GEDEELDE DERDE PLAATS

Figuur 30: nieuwe exportlanden (Nabije- en Midden-Oosten)

Figuur 31: nieuwe exportlanden (Azië) 2014 2013 2012

2014 2013 2012

53,0% 56,7% 55,3%

VAE

46,2% 40,3% 51,5%

Saudi-Arabië

41,7% 33,6% 36,4%

Qatar 22,7% 23,9% 40,2%

Turkije Egypte 10

20

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

30

31,8% 29,7% 32,4%

India Japan

27,1% 30,9% 30,1%

Zuid-Korea

27,1% 23,0% 20,8% 25,6% 26,7% 21,4%

Vietnam

20,5% 18,7% 21,2% 0

47,3% 46,1% 42,2%

China

40

50

60

0

10

20

30

40

50

29

NOORD-AMERIKA DE VS BLIJFT POPULAIR

Figuur 32: nieuwe exportlanden (VS & Canada) 2014 2013 2012

87,7% 90,9% 82,0%

VS

51,9% 52,5% 64,8%

Canada

0

30

20

40

60

80

100

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

ZUID- EN CENTRAAL-AMERIKA DE TOP 5 WIJZIGT NIET, MAAR BRAZILIË VERLIEST TERREIN. MEXICO BEVESTIGT ZIJN STERKE STIJGING VAN VORIG JAAR

Figuur 33: nieuwe exportlanden (Zuid- en Centraal-Amerika) 2014 2013 2012 58,4% 67,8% 72,4%

Brazilië

37,7% 40,2% 26,0%

Mexico

35,1% 34,5% 33,3%

Chili

31,2% 31,0% 38,2%

Argentinië

22,1% 25,3% 15,5%

Colombië 0

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

10

20

30

40

50

60

70

80

31

OCEANIË: NIEUW-ZEELAND HERWINT ZIJN BELANG VAN TWEE JAAR GELEDEN

Figuur 34: nieuwe exportlanden (Oceanië) 2014 2013 2012 87,5% 96,7% 75,6%

Australië

66,7% 46,7% 68,3%

Nieuw-Zeeland 8,3% 10% 4,9%

Nieuw-Caledonië

4,2% 0% 0%

Fiji

4,2% 0% 2,4%

Papoea-Nieuw-Guinea 0

32

20

40

60

80

100

EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

Profiel deelnemers EXPORTbarometer

Figuur 35: respons naar aantal personeelsleden

VOORNAMELIJK MICRO-ONDERNEMINGEN De meerderheid van de deelnemers aan de EXPORTbarometer 2015 heeft maximaal tien medewerkers, de zogeheten microondernemingen. Daarna volgt de groep van 11 tot 50 werknemers. Meer dan 80% van de ondervraagde bedrijven telt minder dan 50 medewerkers. Deze enquĂŞte geeft bijgevolg een goed beeld van het exportgedrag van de micro- en kleine ondernemingen.

5,2%

4,7%

7,7%

28,3%

54,1%

Micro (1 - 10 personeelsleden) Klein (11 - 50 personeelsleden) Middelgroot (51-100 personeelsleden) Middelgroot (101-250 personeelsleden) Groot (251 en meer personeelsleden)

Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

33

SECTORVERDELING Van de Vlaamse bedrijven die deelnamen aan de EXPORTbarometer levert 56,9% uitsluitend goederen, 22,8% uitsluitend diensten en 20,3% levert zowel goederen als diensten.

Figuur 36a: respons volgens goederensector

Figuur 36b: respons volgens dienstensector

1 Voeding, drank, tabak

17,0%

1 Consultancy, technische analyse

18,9%

2 Machinebouw en uitrustingsgoederen

8,4%

2 Handel en herstelling

15,1%

3 Metaalnijverheid

6,7%

3 ICT

14,0%

4 Textiel en confectie

6,5%

4 Logistiek, transport

9,1%

5 Meubels, design en interieur

6,5%

5 Onderzoek en ontwikkeling

5,3%

6 Landbouw, bosbouw, visserij en dieren

5,9%

6 Marktonderzoek, wetenschappelijke en technische activiteiten

4,5%

7 Gezondheid en farmacie

5,7%

7 Uitgeverijen, audiovisuele media

3,4%

8 Chemie en petroleumraffinage

4,6%

8 Gezondheidszorg

3,0%

9 Bouw

4,2%

9 Administratieve en ondersteunende dienstverlening

2,3%

10 Automotive, fietsen en ander transportmaterieel 34

3,4%

10 Telecommunicatie

1,5% EXPORTbarometer Vlaanderen 2015

MEER DAN 50% DRAAIT EEN BEDRIJFSOMZET TOT 2,5 MILJOEN EURO Dat resultaat bevestigt opnieuw het profiel van de deelnemers, namelijk de kleinere kmo. Net als de voorbije jaren heeft meer dan de helft van de deelnemers een omzet tussen 0,5 miljoen en 2,5 miljoen euro. Bedrijven met een omzet van meer dan 50 miljoen euro zijn nauwelijks vertegenwoordigd.

Meer dan de helft van de ondernemingen heeft meer dan 10 jaar exportervaring.

44,5% realiseert ruim de helft van zijn omzet in het buitenland, 28,7% van de respondenten haalt zelfs meer dan 75% van zijn omzetcijfer uit export.

Figuur 37: respons volgens omzetklasse

5,6%

2,4%

12,0% 28,6% 13,2%

13,4%

24,9%

Minder dan €0.5 miljoen

€0.5 - €2.5 miljoen €2.5 - €5 miljoen €5 - €10 miljoen €10 - €50 miljoen €50 - €250 miljoen Meer dan €250 miljoen Exporttrends bij Vlaamse kmo’s

35

twitter.com/FlandersTrade