Educatie voor Duurzame Ontwikkeling Systeemdenken in de klaspraktijk
30/04/2014
Ecocampus LNE
1
Wereldburgerschap en duurzame ontwikkeling • Van kleuter tot hoger onderwijs • Aanbod gericht op leerlingen, schoolteams, studenten en docenten • EDO op klas – en schoolniveau – Klasniveau: workshops, lesmateriaal, didactiek, leerkrachtstijl enz. – Schoolniveau: beleidsvoerend vermogen, ontwikkeling van visie en pedagogisch project
• Visieteksten: Voorbij de Kleuren en Wereldwijs Onderwijs 30/04/2014
Ecocampus LNE
2
Inspiratie uit netwerking Een leraar is een groep (een educatief medewerker ook)
30/04/2014
Ecocampus LNE
3
Duurzame ontwikkeling (DO)
3 Cirkels – 4 P’s
• People • Planet • Profit/Prosperity/Pro duction •
Participation/Politics
30/04/2014
Ecocampus LNE
4
Planet: Uitdagingen in het transitieproces van de 21° eeuw Over shoot day
Klimaatoorlogen
Uit workshops Low Impact Lama en Groen Goud
30/04/2014
Ecocampus LNE
5
Participation
Uit workshop En … Actie 30/04/2014
Ecocampus LNE
6
Piramide van de macht
Uit workshop Danke Blanke Danke en En ‌ Actie (spiegelbeeld Senegal) 30/04/2014
Ecocampus LNE
7
Netwerk(spel) van de macht
Uit workshop En … Actie 30/04/2014
Ecocampus LNE
8
Profit: Hoe herverdelen? Kapitalisme – Gemengde economie – Staatsgeleide economie
Economie moet zorgen voor: Maatschappelijke en persoonlijke behoeften
Armoede
Welvaart
POLITIEK Basisvoorzieningen: •Gezondheidszorg •Onderwijs •Vrede •Infrastructuur •wetten 30/04/2014
Ecocampus LNE
9
People: over kwetsbare mensen en hun rechten Armoede is meer dan een geldkwestie
Uit workshop Danke Blanke Danke 30/04/2014
Ecocampus LNE
10
Oefening Voedselketen De lange keten van soja tot het drinken van warme chocolademelk.
Uit workshop Aan Tafel
30/04/2014
Ecocampus LNE
11
Zandlopermodel
Uit workshop Aan Tafel: verdieping, op zoek naar verbanden 30/04/2014
Ecocampus LNE
12
Oefening op P-P-P (op schoolniveau) Welke appelsap kies je voor jouw schoolfeest?
• • • •
Biologisch: € 2 Lokaal: € 2 Fair Trade: € 1,85 Supermarktmerk: € 0,85 Uit workshop samenwerking Voedselwijzer
30/04/2014
Ecocampus LNE
13
Systeemdenken Syndroomanalyse
Uit samenwerking met HUB – Katrien De Maegd
30/04/2014
Ecocampus LNE
14
Methoden systeemdenken in de klas • Het thema wordt geanalyseerd vanuit de 9 sferen. • Allesomvattend model: dwingt lln om bij alle mogelijke aspecten stil te staan • Meerdere juiste antwoorden • Kan zowel individueel als in groep beantwoord worden. Groepswerk > doorschuif > stimulans! • Mogelijk tekst of film te analyseren (zie vbn.) 30/04/2014
Ecocampus LNE
15
Methoden systeemdenken in de klas • OEFENING: Metro-artikel 12 september 2013 “Een derde van alle voedsel wordt verspild”
30/04/2014
Ecocampus LNE
16
ROME Elk jaar belandt wereldwijd 1,3 miljard ton voedsel in de vuilnisbak, of maar liefst een derde van wat wordt geproduceerd. Volgens een rapport van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) betekent die verspilling een economisch verlies van 750 miljard dollar per jaar. “We kunnen niet toestaan dat een derde van alle voedsel dat we produceren verspild wordt, wanneer elke dag 870 miljoen mensen honger hebben�, licht Jose Graziano da Silva toe, directeur-generaal van de FAO. Uit het rapport van de VN-organisatie blijkt dat in ontwikkelingslanden voedsel vooral wordt verkwist door slechte oogsttechnieken. In ontwikkelde landen wordt met de vinger gewezen naar nonchalante, weinig bewuste consumenten. Behalve een economisch verlies van 750 miljard dollar per jaar, brengt voedselverspilling ook veel schade toe aan het milieu. Voor de productie van levensmiddelen die niet worden verbruikt, is jaarlijks 250 kubieke kilometer water nodig. Dat komt volgens het rapport overeen met wat jaarlijks driemaal door de Russische Wolga stroomt de langste waterloop van Europa. Bovendien wordt daarbij jaarlijks een hoeveelheid broeikasgas de atmosfeer ingestuurd die ongeveer gelijk is aan het effect van 3,3 miljard ton C02. Ook neemt de biodiversiteit af, omdat er voor landbouw steeds meer grond nodig is. ///www.fao.org (METRO, 12/09/2013)
30/04/2014
Ecocampus LNE
17
Syndroomanalyse ‘verspilling’ Biosfeer: Afname biodiversiteit
Atmosfeer – lucht: 3,3 miljard ton CO2 aan broeikasgassen
Pedosfeer - bodem: Steeds meer grondverbruik
Bevolking: Lijdt honger Weinig bewuste consumenten in het noorden
Economie: Kost de economie 750 miljard dollar
Hydrosfeer – water: 250 km3 water of wat jaarlijks driemaal door de Wolga stroomt.
Psycho-sociale sfeer: Weinig bewuste consumenten Honger lijden
Maatschappelijke organisatie: FAO: Farm and Agriculture Organisation van UN
Techniek en Wetenschap: Slechte oogsttechnieken in het zuiden
30/04/2014
Ecocampus LNE
18
Methoden systeemdenken in de klas • Extra oefeningen: – Syndroomanalyse film “Palmproductie in Indonesië”; vier korte delen die samen één geheel vormen: http://www.youtube.com/watch?v=viKrPUaq8So – Syndroomanalyse “Monopolie over zaden”: http://www.mo.be/opinie/vandana-shiva-diversiteithet-antwoord – Syndroomanalyse film “voedselverspilling”: http://www.mo.be/video/het-afvalschandaal-van-dewereldvoedselproductie 30/04/2014
Ecocampus LNE
19
Syndroomanalyse film ‘verspilling’ Biosfeer – milieu: Verlies aan biodiversiteit
Atmosfeer – lucht: Verbranding creëert broeikasgassen
Pedosfeer – Bodem: Massa’s bomen gehakt voor verspild voedsel
Bevolking: Iedereen eet dus iedereen is erbij betrokken
Economie: Tristram wil de grote bedrijven confronteren
Hydrosfeer – water: Massa’s water verspild voor voedsel
Psycho-sociale sfeer: Mensen zijn verontwaardigd en gaan in verzet: ‘Freeganism’ (1)
Maatschappelijke: organisatie Organisatie van verzet
Techniek en wetenschap: Wetenschappelijk onderzoek ontbreekt, dus hij gaat zelf op onderzoek
[1]
Type of lifestyle that encourages minimal consumption and dependence on the capitalist economy. Freegans practiceliberal salvage and reuse of products, bartering and creation of products by hand. Read more: http://www.businessdictionary.com/definition/freeganism.html#ixzz2fibK4LEd
30/04/2014
Ecocampus LNE
20