Cuisine Mundial Kookboek by vzw 'de Rand'

10 jaar cuisine mundial

De wereldkeuken in het Nederlands

10 jaar cuisine mundial

De wereldkeuken in het Nederlands

Nu met nog meer recepten!

VOORWOORD

10 jaar Cuisine Mundial: wat een feest!

Cuisine Mundial is elke editie lekker eten, kennismaken met gerechten uit andere landen en gezellige conversaties tussen Nederlandstaligen en mensen die Nederlands willen oefenen. Het concept is al jaren een succes. Mensen brengen een gerecht uit hun land mee naar het evenement en iedereen kan proeven. Koken en eten zijn het ideale thema voor informele contacten tussen de bezoekers.

5 jaar Cuisine Mundial hebben we gevierd met een eerste kookboek. Voor deze feesteditie maakten we een update van dat kookboek, met recepten uit bijna 30 verschillende landen. Wie Nederlands wil oefenen, kan zich deze keer ook amuseren met een memory- en een dobbelspel, gesprekskaartenénextra speltips. Ook leerkrachten Nederlands in het volwassenenonderwijs en begeleiders van conversatiegroepen kunnen met de extra speltips werken.

Zonder het hele team van GC de Kam, het team taalpromotie van vzw ‘de Rand’ en de Gezinsbond bestaat Cuisine Mundial niet. Wij waarderen ook de medewerking van Crescendo CVO en de conversatiegroep Nederlands van de Kam. Met zijn allen vinden we elke keer kandidaten om hun gerecht te maken en te presenteren, en het evenement is altijd opnieuw een hit.

Creëer thuis je eigen Cuisine Mundial met onze recepten. Eet smakelijk!

Anne Decuypere Karen Stals centrumverantwoordelijke GC de Kam stafmedewerker taalpromotie vzw ‘de Rand’ november 2024

INHOUD

Soepen

Hoofdgerechten

Ingrediënten

INGREDIËNTEN

Ingrediënten

Aardappel

Amaretti

Artisjok Amandel Appel

Aardappel

Ingrediënten

Aardappelzetmeel

Aardappel

Artisjok

Artisjok Amandel

Artisjok

Azijn

Augurk

Banaan (groene)

Ansjovis Bakpoeder

Aubergine

Amandel

Artisjok

Augurk

Artisjok

Artisjok Aubergine

Appel

Banaan (groene)

Biet (rode) Bietenzuur

Boekweitmeel

Ansjovis Bakpoeder Bicarbonaat Bietenzuur

Bladerdeeg

Bonitovlokken (gedroogde) (katsuobushi)

Ansjovis Azijn

(rode)

Artisjok

Augurk

Artisjok

Azijn

Augurk Basilicum

Biet (rode)

Banaan (groene) Biet (rode)

Biet (rode)

Bonitovlokken (gedroogde) (katsuobushi)

Boekweitmeel (katsuobushi)

Bonitovlokken (gedroogde) (katsuobushi)

Boekweitmeel Bonitovlokken (gedroogde) (katsuobushi) Bouillon Bouillonblokje

Bouillon

Boekweitmeel

(gedroogde) (katsuobushi)

Bouillon Bouillonblokje

Bouillonblokje

(gedroogde) (katsuobushi)

Mundial

Bonitovlokken (gedroogde) (katsuobushi)

Boekweitmeel

Bonitovlokken (gedroogde) (katsuobushi)

Bouillon

Bouillonblokje

Cacaopoeder

Cayennepeper

Cacaopoeder

Chilipeper (gele)

Chocolade (geraspte)

Brood (een sneetje)

Bouillonblokje

Bulgur

4Cuisine Mundial

Cayennepeper

Champignons

Chilipoeder

Chilipoeder (geraspte)

Chilipeper (gele) Citroen

Dessertrijst

Chocolade

Chilipeper (gele)

Chocoladeschilfers

Chilipeper (gele)

Citroenschil Citroensap

Chocolade (geraspte)

Chocolade Citroenschil

Chocolade (geraspte)

Chilipoeder

Citroen

Chilipoeder

Chocoladeschilfers

Ei (eieren)

(eieren)

Dessertrijst Eigeel (dooier)

Gember (op siroop) Gemberpoeder Crackers Dadels Dille Doperwten

Elleboogmacaroni Espresso

Ei (eieren) Dessertrijst

Elleboogmacaroni Eiwit Espresso

Gember (op siroop) Gehakt Gemberpoeder

Elleboogmacaroni

Kaas (Parmezaanse)

Kambier (donker)

Dessertrijst

Eiwit

Ei (eieren)

Elleboogmacaroni Eiwit

Elleboogmacaroni

Gember (op siroop) Gehakt

Gember (op siroop)

Griesmeel

Kaas

Kaneel

Kaas (geraspte)

Kardemompoeder

Kip

Ketchup

Kikkererwt

Ketchup

Kikkererwt Kaneel

ipfilet Kippendij

ipfilet

Kikkererwt

Kip

ipfilet

Knakworst

Kleefrijst

Kippendij

Kleefrijst (Knof)look (teentje)

Knakworst

Kokoslikeur

Kippendij (Knof)look

Koekjes (‘lange vingers’)

Kokoslikeur

Kippendij (Knof)look

Kokoslikeur

Kokoslikeur (Knof)look (teentje)

Kokosnoot (geraspte)

Kokoslikeur

Kokosmelk

Kokosolie

Kokosmelk

Kokoslikeur

Kokosnoot (geraspte)

Kokosolie (geraspte)

Komkommer

Kokosolie

Komijn

Kool

Komkommer

Laurierblad

Kool Laurierblad

Laurierblad

Komijnzaadjes Ketchup

Komijnzaadjes

Korianderpoeder

Komijnzaadjes

Kokosolie

Komijnzaadjes Kurkuma

Komkommer

Korianderpoeder

Komkommer

Natriumbicarbonaat (baksoda)

(zwarte)

Olijf (zwarte)

(zwarte)

Paddenstoel (gedroogde)

(gedroogde)

Oregano (marjolein) Paprika Okonomisaus

Olijf (zwarte) Olie Olijfolie

Olijfolie

Paddenstoel (gedroogde)

Paprikapoeder

Parelsuiker

Paprikapoeder

Parelsuiker

Pasta

Paprikapoeder

Pecannoot

Parelsuiker

Pecannoot

Parelsuiker

Pasta

Peper

Pecannoot

Peper (rode)

Peper

Peper (rode)

Pecannoot

Peper (rode)

Peper

Peperkoekkruiden

Peper

Peterselie

Peperkoekkruiden

Peterselie

Peperkorrels

Petit-beurrekoekjes

Peperkorrels

Peterselie

Petit-beurrekoekjes

Petit-beurrekoekjes Pompoen

Pompoen

Poedersuiker

Pompoen

Petit-beurrekoekjes

Rietsuiker

Rietsuiker Room

Rijst

Roggebloem

Poedersuiker

Radijs Rietsuiker

Roggebloem

Peperkorrels

Paneermeel Peper

Peper (rode) Pasta

Peperkorrels

Peper (rode)

Petit-beurrekoekjes Radijs

Peterselie

Poedersuiker

Petit-beurrekoekjes Pompoen

Puntpaprika

Poedersuiker Radijs

Radijs Prei Rietsuiker

Roggebloem

Roomkaas Room (zure)

Rietsuiker

Roggebloem Rijst Room

Room

Room (zure)

Rozijn

Roomkaas

Rozijn

Rundergehakt Rum Scampi

8Cuisine Mundial

Scampi

Sinaasappelschil (gekonﬁjt)

Selder

Rundvlees

Sla

Sinaasappelsap

Selder

Slagroom

Sojascheuten (taugé)

Soepkruiden (Poolse)

Speltmeel

Specerijen

Spek

Spuitwater

Spinazie

Sperziebonen

Soepkruiden (Poolse)

Selder

Sjalot

Selder

Sojasaus

Sla

Sojascheuten

Soepkruiden (Poolse)

Sla

Selder

Soepkruiden (Poolse)

Specerijen

Spinazie

Soepkruiden (Poolse)

Specerijen

Sojasaus

Spinazie

Spek (gerookt)

Suiker

Spinazie

Specerijen

Suiker

Spitskool

Suiker

Spinazie

Tomaat

Suiker

Spek (gerookt)

Slagroom

Sojasaus

Sla

Sojasaus

Sojascheuten

Sojascheuten (taugé)

Speculaas

Sojasaus

Spek (gerookt)

Spitskool

Sojascheuten

Sojascheuten (gerookt)

Spitskool

Speltmeel

Suiker (bruine)

Spitskool

Spek (gerookt)

Suiker (bruine)

Spuitwater

Spitskool

Suiker (bruine)

Tomaat (gepelde)

Suiker (bruine)

Spek (gerookt)

Slagroom

Specerijen

Spek

Specerijen

Sojascheuten (taugé)

Specerijen

Suiker

Spitskool

Sojasaus

Speltmeel

Soepkruiden (Poolse) Sojascheuten (taugé)

Spitskool Spuitwater

Suiker

Speltmeel Spuitwater

Ingrediënten

Spek (gerookt)

Speltmeel

Spek (gerookt)

Stokbrood

Spitskool

Tarwemeel

Spitskool

Suiker (bruine)

Suiker (bruine) Suiker

Ingrediënten

Spuitwater

Speltmeel

Spitskool Spinazie Spuitwater

Suiker (bruine)

Ingrediënten

Vanillesuiker

Varkensvlees

Walnoot

Wafel (Poolse)

Wittekool

Worcestersaus

Wortel

Volkorenbloem

Varkensvlees

Volkorenbloem

Volkorenbloem Witloof

Wafel (Poolse)

Witloof

Wijn

Witloof

(reepjes)

Witte wijn

Witloof Wittekool

Witte wijn

Wortel (geraspte) Wortel (reepjes)

Worcestersaus

Wortel (geraspte)

Wortel (geraspte) Wortel

Wortel (geraspte)

Yufka

Zonnebloemolie

Zuurkool

Zonnebloemolie

Zout

Zuurkool

Mundial (Poolse)

Mundial

MATERIAAL / TERMINOLOGIE

Materiaal /

Materiaal / terminologie

terminologie

Materiaal / terminologie

(de) aardappelstamper

(de) aluminiumfolie

(de) aardappelstamper

(het) aanrecht au bain-marie

(de) aardappelstamper (het)

(de)

Materiaal / terminologie

(de) aluminiumfolie

aardappelstamper (het) (ronde) bakblik

terminologie (de) bakplaat

(de) aluminiumfolie bakblik

(de) aardappelstamper

(de) aluminiumfolie

(het) bakblik

Materiaal / terminologie (het)

(het) bakblik

(de) aardappelstamper (het) (ronde) bakblik

aluminiumfolie (het) (ronde) bakblik

aluminiumfolie (het) (ronde) bakblik blik

(het) bakpapier

(de) aardappelstamper

(het) bakblik

(het) bakpapier

(de) aluminiumfolie

(het)

(de)

(de) aluminiumfolie

(de) berg (de) bakvorm

(de) bakvorm

(de) bakplaat

(het) bakblik

(het) bakpapier (het) bakblik (de) bakplaat

(het) bakpapier

(het) bakblik

(de) aardappelstamper (het) (ronde) bakblik

(de) aluminiumfolie (de) aardappelstamper (het) (ronde) bakblik

(de) bakvorm

(de) bakplaat

(de) berg

(het) bakblik

(de) berg

(de) berg (de) bakvorm

(het) deksel (het) bakpapier (de)

(het) blik

(de) bakvorm

(het) bakpapier

(de) bodem

(het) blik

(de) bodem

(de) bal – (het) balletje (de) blender

(de) bakvorm

(de) bodem

(het) blik

(de) berg

(het) bord

(het) bakblik (de) bakplaat

(de) bakplaat

(het) blik

(de) bakvorm (het) blik

(het) bord (de) borstel

(de) breinaald

(de) bodem

(de) berg

(de) bakvorm (het) blik

(het) bord (de) bodem (de) borstel

(de) breinaald

(de) bodem

(de) breinaald

(het) bord

(de) deegrol

(de)

(de) borstel

(de) deegrol

(het) keukenpapier – (de) keukenrol

(het) deksel

(de) breinaald

(de) cirkel

(de) breinaald

(het) bord

(het) bord (de) bodem (de) borstel

(het) deksel

(het) bot

(het) deksel

(de) bodem (de) borstel

(de) deegrol (de) breinaald (het) deksel

(het) keukenpapier – (de) keukenrol (de) garde

(de) garde

(de) breinaald

(de) deegrol

(het) keukenpapier (de) garde

(het) keukenpapier

(de) deegrol

(de) garde

(de) kom

(de) deegrol

(het) keukenpapier – (de) keukenrol (de) garde (de) kom

(de) breinaald (het) deksel

(de) kookpot

(de) garde

(de) kookpot

(het) deksel

(het) kruis

(het) keukenpapier – (de) keukenrol

(het)

keukenpapier

(de) kookpot (de)

(het) bakpapier

(de) driehoek

(de) berg

(de) frituurpan

(de) bodem

(het) bakpapier

(de) bakvorm

(de) bakplaat

(het) bakpapier

(de) bakvorm

(het) bord

(de) berg

(het) bakblik (de) bakplaat

(het) bord

(de) bodem

(de) deegrol

(de) koelkast

(het) keukenpapier – (de) keukenrol

(de) breinaald

(de) duif

(de) berg

(het) blik

(de) bodem

(de) berg

(de) bakvorm (het) blik

(de) deegrol

(de) folie

(het) bord

(de) breinaald

(de) borstel

(het) bord

(de) garde

(het) bord

(de) bodem (de) breinaald

(de) bodem (de) borstel

(het) keukenpapier – (de) keukenrol

(de) borstel

(het) glas

(de) deegrol

(de) keukenmachine (de) hoek

(de) deegrol

(het) deksel

(de) breinaald (het) deksel

(de) deegrol

(de) breinaald (het) deksel

(het) keukenpapier – (de) keukenrol (de) garde

(het) kruis

(het) keukenpapier (de) garde

(de) kookpot (de)

Materiaal / terminologie

(het) keukenpapier – (de) keukenrol

(de) garde (de) kom

(de) kom

(de) garde (de) kom

Materiaal / terminologie

(het) mes

(de) kookpot

(het) kruis

(de) kookpot (de)

Materiaal / terminologie

(de) (houten) lepel

Materiaal / terminologie

(de) (oven)schotel (de) mixer

(de) lepel (de) (oven)schotel

(het) mes (de)

(de) pan (de) rasp

(de) pollepel

(de) pan

(de) passe-vite

(de) pollepel

/ terminologie

(het) mes

(de) (oven)schotel

(het) mes (de) lepel (de) (oven)schotel

(het) mes (de) lepel (de)

(de) lepel

(de) lepel (de)

(het) mes

(de) pan

(de) (oven)schotel

(de) pollepel

(het) mes

(de) rijstkoker

(de) (oven)schotel

(de) rasp

(de) pan

(de) rasp

(de) pollepel (de) pan (de) rasp

(het) mes (de) lepel (de) (oven)schotel

(de) pollepel (de) rasp

(de) pollepel

(het) mes

(de) pan

(de) lepel (de)

(de) rijstkoker (het of de) rooster

(de) pan (de) rasp

(de) rol – (het) rolletje

(het of de) rooster

(de) rijstkoker

(de) pollepel

(de) rechthoek (het of de) rooster

(de) pollepel (de) pan

(de) rechthoek

(de) rechthoek (de) (de) schaal

(de) rijstkoker (de) rechthoek (het

(de) rijstkoker

(de) rechthoek (het

(de) schuimspaan

(het of de) rooster

(de) sauspan

(de) rijstkoker

(de) schuimspaan (de) snijplank

(het of de) rooster

(de) schuimspaan (de) schaal (de) snijplank

(de) rijstkoker

(de) snijplank

(de) rechthoek (het of de) rooster

(de) snijplank

(de) schuimspaan

(de) steel

(de) schuimspaan (de) schaal

(de) spatel

(de) schuimspaan (de) schaal

(de) schaal

(de)

(de) rijstkoker (de) rechthoek (het

(het) vierkant

(het) stokje

(het) vierkant

(de) steel

(het) vergiet

(de) spatel

(het) vierkant

(de) zesteur

(het) vergiet

(de) vork

(de) zesteur

(het) vierkant

(de) zeef

(de) zesteur

(de) zeef

(de) zesteur

(de) vorm

(het) stokje

(de) spatel

(de) schaal

(de) steel

(het) stokje

(de) snijplank

(de) schuimspaan

(het) stokje

(de) spatel

(de) spatel (het) stokje

(de) steel

(de) schaal (de) snijplank

(de) steel

(de) schuimspaan

(de) vork

(de) spatel

(de) vork

(de) steel

(de) spatel

(de) stoofpot

(het) vierkant (de) vork

(het) stokje

(het) vergiet 12

(de) zeef

(de) vork

(het) vergiet

(de) vleesmolen

(de) zesteur

(het) vierkant

(de) spatel 12

(de) vork

(de) zeef (het) vergiet

(de) zeef

(de) zesteur

WOORDENLIJST

aanbakken: licht bakken in hete olie of boter

aandrukken: met je vingers vastduwen

(het) aanrecht: een soort werktafel in de keuken, waar ook de kraan zit en waar je bijvoorbeeld groenten kunt snijden

afdekken: een handdoek of een deksel over iets leggen

afgieten: het water weg laten lopen

afkoelen: koud laten worden

afwerken: helemaal tot het einde maken

bakken: iets heet laten worden in olie of in de oven totdat je het kunt eten

bedekken: over iets leggen om het te verstoppen (zodat je het niet meer ziet)

besmeren: met een mes, borstel of keukenrol boter, mosterd ... over iets verdelen bestrijken: een vloeibare stof over iets verdelen

bestrooien: op verschillende plaatsen laten neerkomen

(het) bijgerecht: het deel van de maaltijd dat je naast de andere schotels serveert bitter: iets dat bitter is, heeft een sterke smaak die niet zout, zoet of zuur is

blancheren: een paar minuten laten koken of stomen bol: rond en dik

(het) bosje: een aantal dingen (peterselie, lente-uitjes …) die samengebonden zijn

(het) bot: een hard deel van je lichaam, synoniem van de knook of het been breken: in 2 of meer stukken verdelen (het) broodkruim: de zachte binnenkant van het brood

(het) deeg: een mengsel van meel en water. Je kan er brood of koek mee maken. dompelen: iets even in een vloeistof (bijvoorbeeld water of olie) doen en het er weer uit halen

dopen: kort in een vloeistof doen drijven: op water liggen

drogen: zorgen dat iets droog wordt (droog = als er geen water meer in zit)

(de) droogkamer: een kamer waarin het eten droog (= zonder water) wordt

ﬁjnhakken: in heel kleine stukjes snijden

ﬁjnsnijden: met een mes in heel kleine stukken verdelen

frituren: iets bakken door het helemaal in hete olie te doen gaar: als het eten lang genoeg gekookt of gebakken is garen: gaar laten worden, op het vuur laten staan tot het eten lang genoeg gekookt of gebakken is (de) gelei:fruitsap dat een beetje harder is geworden gezouten: in een zoutoplossing gedaan gieten: in een stroom uit een beker, emmer … laten komen

gladstrijken: glad of effen maken met een lepel of met je hand glanzen: een zacht licht weergeven (de) graat: het harde deel van een vis hakken: in heel kleine stukjes snijden (de) handvol: zo veel als in je hand kan heet: heel warm (de) helft: 50 %

herhalen: nog een keer doen

invetten: vet smeren over iets (de) kelder: het deel van het gebouw onder de grond (de) kern: het deel dat binnen in iets zit

(het) klokhuis: het binnenste deel van appels of peren (de) klonter: een kleine hoeveelheid van iets dat aan elkaar zit omdat je het in vloeistof gedaan hebt / een kleine bol deeg

kloppen: de room stijf maken, meestal met een mixer / door elkaar doen met een garde kneden: met je vingers de vorm van iets veranderen knippen: met een schaar in stukken verdelen

(de) koekenpan: een platte, open pan (de) koelruimte: een ruimte om eten koud te bewaren koken: warmer laten worden dan 100 °C

(het) kuiltje: een gat, een opening in iets wat dicht was (het) kwart: ¼

(de) laag: een hoeveelheid van iets dat ergens op, tussen of onder zit

lauw: tussen warm en koud (de) luchtvochtigheid: de hoeveelheid waterdamp in de lucht

malen: klein en fijn maken

mals: zacht in de mond (de) mand: een voorwerp waarin je dingen mee kunt dragen

mengen: door elkaar doen zodat het 1 geheel wordt (de) naad: de plaats waar de 2 stukken deeg aan elkaar vastzitten omdraaien: in een andere positie plaatsen, bijvoorbeeld met de onderkant boven ondersteboven: met de onderkant bovenaan ondertussen: in dezelfde tijd, terwijl je iets anders doet ongezoet: zonder suiker

ophangen: iets vastmaken zodat het niet valt oplossen: laten verdwijnen in water of een andere vloeistof oprollen: een lang rond voorwerp van iets maken

opwarmen: opnieuw warm maken

pellen: de harde buitenkant van iets halen persen: hard op iets drukken en duwen (de) pink: de kleinste vinger (de) pit: het harde deel in het midden van fruit of groenten (het) plakje: een dun stukje van iets dat je kan eten plakken: zorgen dat iets niet gemakkelijk los kan komen / vast blijven zitten plantaardig: van planten gemaakt pletten: platdrukken prikken: met een scherpe punt steken proeven: iets in je mond stoppen om te checken hoe het smaakt pureren: de groenten fijnstampen of fijnmalen tot een puree quenelle: een ovale vorm die je maakt van deeg, vlees of vis (de) rand: het buitenste deel

raspen: kleine stukjes van iets maken met een rasp rijzen: omhoogkomen doordat er meer lucht in komt

roeren: met de lepel in iets draaien om het te mengen rollen: platmaken door er met een deegrol over te gaan / een rond voorwerp van iets maken

roosteren: op het vuur of in de oven warm maken (het) sap: de vloeistof die uit een vrucht komt

sauteren: vlees snel bruin bakken op het vuur

scheiden: apart zetten wat 1 geheel was / in delen of groepen verdelen (het) schijfje:een plat en rond ding (de) schil: de buitenste laag van fruit of groente

schillen: de buitenste laag van iets (bijvoorbeeld een aardappel) af halen

schudden: goed heen en weer bewegen (het) schuim: een massa van luchtbelletjes die bij het koken naar boven komt

schoonmaken: zorgen dat iets niet meer vuil is

smelten: vloeibaar laten worden

smeren: met je vingers of bijvoorbeeld een borsteltje of een mes een zachte massa over iets verdelen

snijden: met een mes in stukken verdelen

spoelen: met veel water schoonmaken

stijf: iets wat stijf is, kun je niet gemakkelijk buigen / als het eiwit stijf is, beweegt het bijna niet meer

stoven: langzaam gaar laten worden

strak: zodat je het bijna niet meer kan bewegen

strooien: op verschillende plaatsen laten neerkomen

sudderen: heel langzaam (in vet) gaar worden (de) theedoek: een kleine handdoek voor in de keuken

toevoegen: bij iets doen

uitlekken: het water of de olie eruit laten lopen

uitrollen: openrollen, het plat maken door erover te rollen met een deegrol

uitsteken: verwijderen, wegnemen uit iets anders

vast: stevig, niet vloeibaar (het) vel: een dunne laag van iets / de buitenste laag van het lichaam

verdampen: gas worden verdelen: in stukken delen verdubbelen: 2 x zo groot worden verkruimelen: van 1 geheel kleine stukken maken (de) verpakking: het materiaal (papier, plastic …) waarin iets zit versieren: mooi maken

verwarmen: warm maken verwijderen: weghalen

(het) vet: een stof die tussen het vlees van dieren zit en die hen dik maakt

vloeibaar: het heeft geen vaste vorm en is nat (het) voorgerecht: het 1e deel van de maaltijd voorverwarmen: vooraf warm maken

vouwen: iets dubbelslaan en de delen ervan tegen elkaar drukken vullen: vol maken

(de) vulling: ingrediënten die je in het deeg, de kip, de paprika ... doet wassen: met water schoonmaken

wegen: x aantal kilo’s hebben weken: iets in water doen om het zacht te laten worden

wikkelen: iets om iets anders heen draaien (de) zaadlijst: het deel van de groente waar de zaden (= de harde deeltjes van de plant waar nieuwe planten uit groeien) zitten

zacht: als het van vorm verandert als je erop drukt

zeven: door een zeef laten gaan. De grotere stukjes blijven in de zeef liggen en de kleine stukjes vallen door de zeef.

(de) zoetstof: een stof om eten zoeter te maken

RECEPTEN

Leer je Nederlands? Staan er in de recepten woorden die je niet begrijpt?

Kijk bij de ingrediënten (bladzijde 5 tot en met bladzijde 13), in de woordenlijst (bladzijde 17 tot en met bladzijde 21) of bij het materiaal / de terminologie (bladzijde 14 tot en met bladzijde 16).

De recepten zijn voor 4 personen. Als het recept voor meer personen is, lees je dat bij de ingrediënten.

KLEINE GERECHTEN / BIJGERECHTEN

APPELMOES

Appelmoes is lekker bij zwarte en witte pensen. Een ander woord voor zwarte pens is bloedworst. Een lekker aperitiefhapje is een schijfje witte en een schijfje zwarte kerstpens.

Een kerstpens is een zwarte of witte pens met blauwe of witte rozijnen die je eerst weekt in rum. Als hoofdgerecht kan je een halve witte en een halve zwarte pens serveren, met appelmoes erbij.

Ingrediënten:recept:

•8 appelen (boskoop of jonagold)

•een klontje boter

•een beetje griessuiker

•een beetje water

•eventueel een beetje kaneel

1. Schil de appelen en haal het klokhuis eruit.

2. Snijd ze in stukken van 2 à 3 centimeter.

3. Smelt de boter in een kookpot. Laat de boter zeker niet bruin worden. Stoof de appelen eerst aan. Dan blijft de smaak er goed in zitten.

4. Voeg een bodem water toe.

5. Eet je graag kaneel? Doe er dan een beetje kaneel bij.

6. Doe een deksel op de pot. Laat 10 à 15 minuten zeer zacht koken. Zet het vuur heel zacht. Zo blijft de stoom in de pot en kan de appelmoes niet verbranden. Is de appelmoes te zuur? Voeg eventueel wat suiker toe.

7. Plet alles met een aardappelstamper als je graag gladde appelmoes wil. Heb je liever appelmoes met stukjes appel? Dan moet je de appelmoes niet pletten.

26CUISINE MUNDIAL

AREPA PAISA

Arepa paisa is een typisch Colombiaans gerecht. Het is perfect als ontbijt of snack.

Ingrediënten:recept:

•200 g maïsmeel

•0,1 liter water

•zout

•boter, margarine of bakolie

1. Meng het maismeel, water en zout in een kom. Je moet een homogeen deeg krijgen: nat maar nog vast. Voeg water of bloem toe als het nodig is.

2. Maak je handen nat met water. Zo blijft het deeg niet plakken. Rol het deeg tot balletjes zo groot als een golfbal. Maak ze plat. Je moet schijfjes van +/- 1 centimeter dik krijgen.

3. Doe de boter, margarine of bakolie in een pan. Bak de arepa’s 3 à 4 minuten op middelhoge temperatuur. Draai de arepa’s een paar keer om. Ze moeten goudbruin worden.

4. Serveer de arepa’s warm. Doe er boter of margarine en zout op. Smakelijk!

extra tips:

•Combineer de arepa’s met witte kaas. Dat is nog authentieker.

•Drink een warme drank bij de arepa’s.

BAGUETTE SURPRISE

In België noemen ze een stokbrood vaak een ‘Frans brood’. In dit recept vul je het brood met verschillende ingrediënten. Zo krijg je een ‘verrassingsbroodje’.

Ingrediënten:recept:

•400 g roomkaas (Philadelphia of St Moret)

•200 g boter

•4 eieren

•400 g ham

•20 augurken

•250 g geraspte kaas (Gruyère)

•2 stokbroden

1. Laat water koken in een kookpot. Leg de eieren in de kookpot. Laat 8 à 9 minuten koken.

2. Verwarm de oven voor op 180 °C.

3. Haal de eieren uit de kookpot. Laat afkoelen. Pel de eieren en snijd ze in kleine stukken.

4. Snijd de boter in kleine stukken. Snijd de augurken in kleine stukken.

5. Meng alle ingrediënten.

6. Snijd de stokbroden in de lengte in 2. Haal het broodkruim eruit. Vul de stokbroden met de mix van ingrediënten.

7. Wikkel de stokbroden in aluminiumfolie. Leg ze 20 minuten in de oven.

8. Haal de stokbroden uit de oven. Laat 30 minuten afkoelen. Leg de stokbroden in de koelkast (frigo) tot de dag erna.

9. Verwijder de aluminiumfolie. Snijd de stokbroden met een elektrisch mes in schijfjes.

BENDERYKY

Benderyky is een Oekraïens gerecht: zoute gevulde pannenkoeken die je in driehoeken vouwt.

Ingrediënten:recept:

•900 ml melk

•400 g bloem

•4 eieren

•3 eetlepels zonnebloemolie voor het deeg & 50 ml om te bakken

•zout

•peper

•500 g gehakt

•200 g uien

•1 bosje dille

1. Meng 2 eieren en voeg een beetje melk toe.

2. Zeef de bloem. Doe de bloem bij de eieren. Meng goed, tot er geen klonters meer zijn.

3. Voeg de rest van de melk toe. Voeg de olie toe. Voeg een beetje zout toe. Roer en laat het deeg nu rusten.

4. Bak na 15-20 minuten pannenkoeken van het deeg.

5. Maak de vulling. Doe het gehakt 2 x door de vleesmolen.

6. Snijd de uien in heel kleine stukken of doe ze door de vleesmolen. Hak de dille ﬁjn. Doe de uien en dille bij het gehakt.

7. Voeg peper en zout toe.

8. Leg de pannenkoeken op elkaar. Snijd ze in 2.

9. Leg 1 eetlepel gehakt op de hoek van de pannenkoek. Vouw de pannenkoek tot een driehoek.

10. Meng 2 eieren met een beetje water en een beetje zout. Dompel elke driehoek in de eieren.

11. Bak de driehoeken 5 minuten op een zacht vuur, aan elke kant.

extra tips:

•Je kan ook gebakken champignons of kaas gebruiken voor de vulling.

•Gebruik je een zoete vulling? Voeg dan minder zout toe.

CAUSA

De aardappel komt uit Peru. Causa komt misschien van de Inca’s. In het Quechua (een indianentaal van Zuid-Amerika) is het woord voor aardappel ‘kausaq’. Het betekent ‘levensonderhoud’ (= wat je nodig hebt om te kunnen leven).

Ingrediënten:recept:

(voor 6 personen)

•1 kg aardappelen

•het sap van 2 limoenen

•gele chilipeper (gemalen)

•1 blik tonijn

•1 rode ui (ﬁjngesneden)

•mayonaise

•zout en peper

1. Kook de aardappelen. Plet ze tot puree.

2. Voeg peper, zout, limoensap en gele peper toe.

3. Meng in een kom de tonijn, de mayonaise en de ﬁjngesneden ui.

4. Neem een bord. Leg ½ van de aardappelpuree op het bord. Leg er de tonijnmix op. Leg daar nog ½ van de aardappelpuree op.

5. Bewaar het gerecht in de frigo tot je het serveert.

GÖZLEME

Ervaren koks maken zelf deeg en rollen er dunne vellen van. Wij gebruiken yufka (voorgebakken deeg).

Ingrediënten:recept:

(voor 10 gözleme)

•10 yufka

•300 g + 50 g Turkse ‘lor’ (kaas)

•1 bosje peterselie

•2 gekookte aardappelen

•2 lente-uitjes

•200 g spinazie

•2 uien

•250 g rundergehakt

•paprikapoeder

•olijfolie

•zout en zwarte peper

•Turkse rode peper

1. Er zijn 4 verschillende vullingen.

2. Kook de aardappelen tot ze zacht zijn.

3. Snijd de groenten, de peterselie, de spinazie, de lenteuitjes en de uien.

4. Maak de kaasvulling. Mix 300 g Turkse kaas met de peterselie. Voeg zout en zwarte peper toe.

5. Maak de vulling met rundergehakt. Bak ½ van de ui in een beetje olijfolie. Voeg het rundergehakt, zout, paprikapoeder en zwarte peper toe.

6. Maak de aardappelvulling. Meng de gekookte aardappelen met de lente-uitjes, zout en Turkse rode peper.

7. Maak de spinazievulling. Bak ½ van de ui in een pan. Voeg de spinazie toe als de ui zacht is. Voeg 50 g Turkse kaas, zout en paprikapoeder toe.

8. Haal de yufka (het deeg) uit de verpakking.

9. Doe de vulling op 1 helft van de yufka.

10. Vouw het deeg dicht en smeer een beetje olie op de bovenkant.

11. Verwarm een pan en doe er een beetje olie in.

12. Bak de gözleme in de pan. De gözleme moet goudbruin en een beetje bol worden.

13. Draai de gözleme om.

IBERISCHE HAM

Iberische ham komt van de achterpoot van het Iberisch varken. Het is ham van heel hoge kwaliteit.

Ingrediënten:recept:

•1 achterpoot van een Iberisch varken

•zout

•water

1. Maak de varkenspoot schoon. Verwijder een deel van het vet.

2. Bedek de poot met zout bij een temperatuur tussen 0 en 5 °C.

3. Weegt de poot 6 kilo? Dan moet je de poot 6 dagen met zout bedekken. Weegt de poot 8 kilo? Dan moet je hem 8 dagen met zout bedekken.

4. Was de poot daarna met lauw water.

5. Hang de poot 60 dagen op in een koelruimte met een temperatuur tussen 0 en 6 °C.

6. Daarna gaat de poot naar de droogkamer. Hang de poot 6 à 9 maanden op – op kamertemperatuur in een geventileerde ruimte.

7. Daarna gaat de poot naar een kelder met een temperatuur tussen 10 en 20 °C en een luchtvochtigheid tussen 60 en 80 %. Deze fase duurt tussen de 6 en de 18 maanden.

KEFTA

Varianten van kefta vind je in de Balkan, in Turkije, Noord-Afrika, het Midden-Oosten en India. Het Perzische woord kufta betekent ‘hakken’ of ‘gehakt’.

Ingrediënten:recept:

•500 g lams- of rundergehakt

•1 ui

•1 eetlepel korianderpoeder

•eventueel een beetje komijn

•3 eetlepels gehakte peterselie

•zout en peper

•olijfolie

•paprikapoeder

1. Doe het gehakt in een kom. Rasp de ui. Leg de ui op het gehakt.

2. Voeg korianderpoeder, peterselie, zout en peper en eventueel een beetje komijn toe. Meng alles goed door elkaar.

3. Neem +/- 2 eetlepels gehakt. Kneed het gehakt rond een houten (saté)stokje en druk het een beetje plat. Doe dit telkens opnieuw tot het gehakt op is.

4. Bestrijk het gehakt met olie en strooi er paprikapoeder over.

5. Zet de kefta +/- 15 minuten in de oven (200 °C).

40CUISINE MUNDIAL

KEFTA MET GROENTEN

Kefta komt van het Perzische woord kufta. Dat betekent ‘hakken’ of ‘gehakt’.

Ingrediënten:recept:

•500 g kefta (gehakt met kruiden)

•4 tomaten

•2 middelgrote uien

•1 bouillonblokje

•5 wortelen

•5 aardappels

•500 g doperwten of 500 g sperziebonen

•peterselie

•1 eetlepel olijfolie

1. Hak de uien ﬁjn. Bak de uien in de olijfolie.

2. Hak de tomaten ﬁjn.

3. Kook de tomaten met de uien en het bouillonblokje op een laag vuur.

4. Maak kleine balletjes van het gehakt.

5. Voeg de gehaktballen toe aan de tomaten en de uien.

6. Schil de wortelen en aardappels. Snijd ze in stukken.

7. Voeg de wortelen en aardappels toe aan de gehaktballen. Roer en laat op een zacht vuur verder koken.

8. Voeg de doperwten of de sperziebonen en de peterselie toe. Roer en laat zacht verder koken.

42CUISINE MUNDIAL

KIBBEH

Kibbeh is een populair gerecht in Libanon. Ook in andere landen in het Midden-Oosten kan je het eten. Je kan kibbeh serveren met sla, een yoghurtdressing en bijvoorbeeld een pitabroodje.

Ingrediënten:recept:

•250 g bulgur

•100 g griesmeel

•200 g gehakt

•2 grote uien

•50 g amandelen, in stukjes

•specerijen

•zout

•water

•olie

1. Doe de bulgur en het griesmeel in een beetje water. Voeg het zout toe.

2. Zet deze mix aan de kant.

3. Snijd de uien. Doe ze met een beetje olie in een pan.

4. Voeg de specerijen, zout en gehakt toe. Laat het vlees goed bakken.

5. Voeg de amandelen toe.

6. De bulgurmix is nu zoals deeg. Maak kleine ballen. Vul ze met de vleesmix.

7. Bak de kibbeh in olie.

44CUISINE MUNDIAL

KLUSKI ŚLĄSKIE

Deze dumplings zijn een traditioneel Pools product. Je eet ze bij vleesgerechten of kool.

Ingrediënten:recept:

•+/- 500 g aardappelen

•aardappelzetmeel

•zout

•boter, margarine of bakolie

1. Schil de aardappelen. Snijd ze in gelijke stukken.

2. Kook de aardappelen in +/- 20 minuten gaar.

3. Giet ze af en pureer ze. Laat de puree afkoelen.

4. Doe de aardappelpuree in een kom. Neem in het midden ¼ van de puree en zet dit deel apart. Doe genoeg aardappelzetmeel bij de grote portie puree, evenveel als de puree die je weggenomen hebt.

5. Voeg het ei, zout en ¼ puree toe. Meng alle ingrediënten tot een glad deeg. Bestrooi met extra aardappelmeel als dat nodig is. Maak een bal van het deeg.

6. Neem een stukje deeg zo groot als een walnoot. Maak er een balletje van. Maak met je vinger of de steel van een houten lepel een kuiltje in het midden van het balletje. Je hebt nu een dumpling.

7. Leg de dumplings even apart.

8. Kook water in een grote kookpot. Kookt het water? Zet het vuur een beetje lager. Kook ½ van de dumplings 10 à 12 minuten. Roer af en toe.

9. Haal de dumplings met een schuimspaan uit het water. Kook opnieuw ½ van de dumplings en haal ze uit het water.

extra tip:

•Serveer de dumplings bij stoofvlees of met een lekkere roomsaus.

KÖFTE

Köfte is in de Turkse keuken een heel populair gerecht met gehaktballen.

Ingrediënten:recept:

•500 g kalfsgehakt

•1 ui

•1 ei

•3 eetlepels gehakte peterselie

•zout

•kruiden (paprikapoeder, peper, komijn …)

•gehaktbalmix van Knorr, paneermeel of oud brood

•3 aardappelen

•tomatensaus

1. Verwarm de oven voor op 200 °C.

2. Rasp de ui.

3. Doe alle ingrediënten in een kom.

4. Meng en kneed goed. Rol gehaktballetjes.

5. Leg de gehaktballetjes op een bakplaat.

6. Schil de aardappelen. Snijd ze in stukjes.

7. Leg de aardappelstukjes bij de gehaktballetjes op de bakplaat.

8. Voeg de tomatensaus en kruiden toe.

9. Zet de köfte 20 à 30 minuten in de oven.

MERCIMEK KÖFTESI

Mercimek köftesi is een Turks vegetarisch hapje of voorgerecht. Je eet de balletjes koud.

Ingrediënten:recept:

•1 kopje (+/- 100 g) rode linzen

•1,5 kopje (+/- 150 g) bulgur

•1 grote ui

•1 bosje peterselie

•2-3 eetlepels olie

•1 bosje lente-uien

•2 eetlepels tomatenpuree

•3 glazen water

•zout

•komijn

•chilipoeder

•zwarte peper

•citroensap

•sla of rucola

1. Was de linzen. Doe ze in een kookpot en voeg 3 glazen water toe.

2. Kook de linzen tot ze zacht zijn.

3. Giet de linzen af.

4. Voeg de bulgur toe aan de linzen. Laat 30 minuten in de kookpot staan, met het deksel erop.

5. Snijd de ui in kleine stukken. Bak de ui in een aparte pan.

6. Voeg de tomatenpuree toe. Bak nog 1-2 minuten en neem de pan van het vuur.

7. Voeg de linzen-bulgurmix toe. Laat afkoelen. Kneed alles goed.

8. Voeg het zout, citroensap en de kruiden toe. Meng goed.

9. Hak de peterselie ﬁjn. Snijd de lente-uien in kleine stukken. Voeg de peterselie en de lente-uien toe en meng alles goed door elkaar.

10. Vorm balletjes zo groot als een ei.

11. Serveer de balletjes op sla of rucola.

50CUISINE MUNDIAL

PASTÉIS DE BACALHAU

Stokvis is gedroogde vis. Stokvis wordt meestal gemaakt van kabeljauw.

Serveer de pastéis als voorgerecht met een salade. Je kan de pastéis ook als hapje serveren.

Ingrediënten:recept:

•600 g kabeljauw of stokvis (gedroogd en gezouten)

•800 g aardappelen

•3 à 4 eieren

•1 grote ui (ﬁjngesneden)

•2 teentjes knoﬂook (ﬁjngesneden)

•1 dl olijfolie

•verse peterselie (ﬁjngesneden)

•zwarte peper

•nootmuskaat

•zonnebloemolie of frituurolie

•zout

1. Schil de aardappelen. Snijd ze in grote stukken. Kook de aardappelen +/- 20 minuten. Voeg een beetje zout toe.

2. Kook in een andere kookpot de stokvis. Haal de vis na +/10 minuten uit het water. Laat de vis afkoelen.

3. Verwijder de graten en het vel van de vis. Haal de vis uit elkaar tot je kleine stukken hebt.

4. Doe olijfolie in een pan. Bak de ui en de knoﬂook aan.

5. Voeg de stokvis toe. Laat +/- 5 minuten verder stoven.

6. Maak puree van de aardappelen.

7. Voeg de stokvis, de peterselie, zwarte peper en nootmuskaat toe. Meng alles goed.

8. Voeg de eieren 1 voor 1 toe. Meng elke keer goed.

9. Heb je een vaste massa na 3 eieren? Je hebt geen 4e ei nodig.

10. Neem 2 eetlepels en haal ze even door een beetje olijfolie. Maak quenelles.

11. Frituur de quenelles in zonnebloemolie of in de frituurpan.

extra tips:

•Laat de stokvis 1 nacht weken in koud water.

•Zet de quenelles +/- 15 minuten in de koelkast voor je ze frituurt.

•Serveer de pastéis koud of warm.

PATACONES

Serveer patacones als bijgerecht of als snack die je tussen de maaltijden in eet. Je kan patacones ook als hapje serveren, met guacamole, een saus van tomaat en ui of salsa.

•water

•knoﬂook (geperst)

•zout

•groene bananen (1 per persoon)

•olie

Ingrediënten:recept: COLOMBIA

1. Vul een bakje of een bord met water, de geperste knoﬂook en zout. Kies zelf hoeveel knoﬂook en zout je lekker vindt.

2. Snijd de groene bananen in stukken van +/- 10 centimeter.

3. Frituur de bananen in de olie. Bak ze tot ze donkerder geel zijn. Haal ze uit de olie.

4. Plet de gebakken bananen tussen 2 snijplanken of met speciaal keukengereedschap.

5. Dompel de platte bananen in het water met de knoﬂook en het zout.

6. Frituur de bananen na 1 minuut een 2e keer, tot ze nog donkerder zijn.

7. Laat de bananen uitlekken op keukenpapier.

PIEROGI MET VLEESVULLING

Poolse dumplings of pierogi zijn een populair gerecht met Kerstmis. Je serveert ze bijvoorbeeld met zure room.

Ingrediënten

voor het deeg:

(voor 70 kleine dumplings):

•500 g tarwemeel (type 500)

•250 ml heet water

•+/- 4 eetlepels plantaardige olie (50 ml)

•+/- 0,5 theelepel zout

•suiker

•melk

Ingrediënten

voor de vleesvulling :

(voor 70 kleine dumplings):

•800 g rund- of varkensvlees

•+/- 2 grote uien (maximum 400 g)

•look

•wortelen

•+/- 4 eetlepels plantaardige olie

•1 theelepel zout

•0,5 theelepel peper

•kruiden (tijm, marjolein, selderijzout, peterselie

…)

recept:

Maak eerst het deeg:

1. Doe het tarwemeel in een kom.

2. Voeg de olie, het zout, de suiker en de melk toe.

3. Giet het hete water erover.

4. Meng met je handen tot je deeg hebt.

5. Het deeg moet zacht zijn en mag niet plakken.

6. Laat +/- 10 minuten afkoelen.

7. Rol het deeg uit in dunne vellen.

Maak de vulling:

1. Snijd het vlees in kleine stukken.

2. Voeg zout en peper toe en meng goed.

3. Bak de uien, look en wortelen in de olie. Voeg het vlees toe en laat even meebakken.

Maak nu de dumplings:

1. Steek cirkels van 2,5 centimeter uit het deeg.

2. Leg vulling op de helft van elke cirkel deeg.

3. Vouw de andere helft over de vulling.

4. Vouw de randen toe.

5. Kook de dumplings 10 minuten in water met een beetje zout.

56CUISINE MUNDIAL

PIEROGI MET ZUURKOOLVULLING

Serveer de pierogi eventueel bij rodebietensoep (barszczyk).

Ingrediënten

voor het deeg:

(voor 6-8 personen)

•3,5 glazen bloem

•2 eigelen + 1 à 2 eigelen om de pierogi te bestrijken

•2 eetlepels olijfolie

•2 eetlepels ongezouten roomboter

•1 theelepel zout

•1 theelepel suiker

•250 ml halfvolle melk

•40 g verse gist

Ingrediënten

voor de zuurkool-

vulling:

•1 kg zuurkool

•4 laurierblaadjes

•1 à 2 uien, ﬁjngesneden

•3 à 4 eetlepels olijfolie

•6 à 8 gedroogde paddenstoelen of 1 bakje champignons

•zout en peper

•eventueel een beetje komijn

recept:

Maak eerst het deeg:

1. Meng de gist met de suiker in lauwe melk. Laat even staan.

2. Zeef de bloem in een kom. Laat de boter smelten. Voeg het zout, 2 eigelen, olijfolie en de gesmolten boter toe. Voeg daarna de gist toe.

3. Gebruik een keukenmachine om alles te mengen of meng alles goed met de hand. Het deeg moet elastisch zijn.

4. Dek het deeg af. Het deeg moet verdubbelen in volume. Dat duurt +/- 1 uur.

Maak de zuurkoolvulling:

1. Giet warm water over de gedroogde paddenstoelen.

2. Bak de zuurkool in een kookpot met olijfolie op een zacht vuur.

3. Voeg de laurierblaadjes, zout, peper en eventueel een beetje komijn toe.

4. Snijd de uien en de paddenstoelen ﬁjn.

5. Doe een eetlepel olijfolie in een pan. Bak de uien en de paddenstoelen 10 minuten op een zacht vuur.

6. Doe er zout en peper bij.

7. Doe alles bij de warme zuurkool.

Maak nu de pierogi:

1. Verwarm de oven op 200 °C.

2. Rol het deeg uit. Snijd cirkels met een diameter van +/- 10 centimeter uit het deeg.

3. Verdeel de zuurkoolvulling met een theelepel over de cirkels.

4. Plooi de cirkels dubbel. Duw de randen goed aan elkaar met een vork.

5. Bestrijk de bovenkant met eigeel. Doe er eventueel een beetje komijn over.

6. Laat de pierogi 15 minuten staan.

7. Bak ze daarna 15 minuten in de oven, op 200 °C.

RIJST MET NOTEN

Dit is een populair bijgerecht in het Midden-Oosten. In elk land gebruiken ze hun eigen specerijen en recepten. Wij maken de Egyptische versie.

Ingrediënten:recept:

•1 kop (190 g) basmatirijst

•2 eetlepels bruine suiker

•boter

•1,5 kop (240 ml) water

•1 theelepel zout

•1 theelepel kaneel

•amandelen

•2 theelepels rozijnen + extra rozijnen

1. Doe de suiker in een kookpot. Zet de kookpot op een laag vuur en roer met een houten lepel.

2. Voeg de boter toe en daarna de rijst en 2 theelepels rozijnen. Roer goed. Bedek de rijst met kokend water.

3. Voeg kaneel en zout toe. Laat koken tot het waterniveau laag is.

4. Laat een beetje afkoelen.

5. Leg de amandelen 5 minuten in kokend water. Schil ze en snijd ze in 2.

6. Rooster de amandelen in een pan met boter. Voeg de rest van de rozijnen toe.

7. Leg de amandelen en rozijnen op de rijst en serveer.

SINT-MAARTENCROISSANTS

In Poznan vieren ze op 11 november het feest van Sint-Maarten. Die dag worden daar

+/- 1,25 miljoen croissants verkocht. Het is een traditioneel recept.

Ingrediënten

voor het deeg:

•240 ml warme melk + 1 eetlepel voor de afwerking

•1 eetlepel droge gist

•1 ei + 1 extra ei voor de afwerking

•0,5 theelepel vanille-extract

•437,5 g tarwebloem

•3 eetlepels suiker

•een beetje zout

•225 g zachte boter

•gehakte noten of amandelen

Ingrediënten

voor het glazuur:

•115 g poedersuiker

•heet water

•1 eetlepel citroensap of 1 eetlepel sinaasappelsap

Ingrediënten

voor de vulling:

•300 g witte maanzaadjes

•100 g marsepein

•85 g poedersuiker

•100 g walnoten

•100 g geroosterde amandelen

•2 eetlepels gekonﬁjte sinaasappelschil

•2 eetlepels dikke room

•3 verkruimelde koekjes

recept:

Maak eerst het deeg:

1. Voeg de droge gist toe aan de melk. Roer en laat de gist oplossen.

2. Voeg 1 ei en het vanille-extract toe. Meng.

3. Meng de bloem, de suiker en het zout in een kom. Voeg 2 eetlepels zachte boter toe.

4. Meng de droge ingrediënten onder de boter. Voeg de gistmix toe en meng met een lepel.

5. Kneed het deeg tot een gladde massa. Doe er folie over. Zet het deeg 1 uur in de koelkast.

6. Smelt de rest van de boter.

7. Haal het deeg uit de koelkast. Rol het uit tot een rechthoek.

8. Bestrijk het deeg met de gesmolten boter. Laat aan elke kant 0,5 centimeter vrij.

9. Vouw het deeg in 3. Vouw het 2/3 naar het midden. Vouw dan de 3e laag over de andere 2. Plak de randen op elkaar. Rol ze uit. Bestrijk ze met boter en vouw alles weer in 3.

10. Zet het deeg 45 minuten in de koelkast.

11. Herhaal het uitrollen, bestrijken en vouwen 3 x. Laat het deeg elke keer 30 minuten afkoelen in de koelkast.

12. Zet het deeg daarna een nacht in de koelkast, of minimaal 5 uur.

Maak de croissants:

1. Haal het deeg uit de koelkast. Verdeel het in 2. Rol het uit in 2 rechthoeken. Knip 6 driehoeken uit elke rechthoek.

2. Verdeel het maanzaad over de driehoeken. Rol ze vanaf de lange kant naar de bovenkant van de driehoek. Je hebt nu croissants.

3. Klop 1 ei los met 1 eetlepel melk. Bestrijk de croissants hiermee.

4. Verwarm de oven tot 180 °C. Bak de croissants 20 minuten. De croissants moeten goudbruin worden.

Maak het glazuur:

1. Maak nu het glazuur. Meng met een mixer de poedersuiker, het water en het citroen- of sinaasappelsap. Voeg indien nodig minder of meer water toe.

2. Giet het glazuur over de croissants. De croissants moeten nog warm zijn.

3. Bestrooi de croissants met gehakte noten of amandelen.

Maak de vulling en werk af:

1. Giet kokend water over de witte maanzaadjes en de walnoten. Wacht 15 minuten en giet ze af.

2. Mix ze 2 x met de amandelen in een keukenmachine.

3. Meng de marsepein met een mixer met de poedersuiker. Voeg het maanzaad toe. Bestrooi met de verkruimelde koekjes en de gekonﬁjte sinaasappelschil. Roer met een lepel en voeg langzaam de room toe.

4. De vulling moet zacht zijn, maar niet vloeibaar.

5. Vul de croissants met de vulling.

SKLANDRAUSIS

Sklandrausis is een oud gerecht uit Letland. ‘Rausis’ betekent ‘een broodje zonder gist gebakken’. Het broodje heeft de vorm van een mandje.

Ingrediënten

voor het deeg:

recept:

(voor 22 à 26 sklandrausi) Maak eerst het deeg:

1. Kook het water. Voeg boter en zout toe aan het water.

•350 à 400 ml water

•1 kg roggebloem (biowinkel)

•100 g tarwebloem

•120 g boter

•een beetje zout

Ingrediënten

voor de vulling :

(voor 22 à 26 sklandrausi)

•1,2 à 1,5 kg aardappelen

•3,2 à 3,5 kg wortelen

•150 à 180 g boter

•600 à 800 g zure room

•300 à 500 g suiker

•4 eieren

•eventueel een beetje komijn of een beetje kaneel

2. Mix er de roggebloem onder en maak een stevig en elastisch deeg.

3. Rol het deeg uit (2 à 3 mm dik). Maak ronde schijven met een diameter van 8 à 14 cm.

4. Zet de randen van de schijven naar omhoog en vorm een mandje.

5. Leg de mandjes op een bakplaat.

Maak de vulling:

1. Kook de aardappelen en de wortelen.

2. Rasp de aardappelen en maak er puree van. Voeg zure room, eieren en gesmolten boter toe.

3. Mix de wortelen tot je een puree hebt. Voeg suiker, 2 eieren, zure room en een beetje tarwebloem toe.

Maak nu de mandjes:

1. Verwarm de oven op 220 °C.

2. Neem een mandje en doe er eerst aardappelpuree en daarna wortelpuree in. Herhaal dit met de andere mandjes.

3. Bak de mandjes op 220 à 250 °C. Het deeg moet droog worden.

4. Als de sklandrausis (= het gevulde mandje) klaar is, haal je hem uit de oven. Laat hem afkoelen.

5. Doe er een beetje zure room over. Bestrooi met suiker, kaneel of komijn.

6. Eet de sklandrausis koud. Drink er een kop thee of een glas melk bij.

TABOULEH

Tabouleh is een salade uit de Libanese en Syrische keuken. Je eet het als voorgerecht of als bijgerecht.

Ingrediënten:recept:

•3 bosjes verse peterselie

•3 grote tomaten

•4 lepels bulgur

•½ bos munt

•2 grote uien

•citroensap

•zout

•een beetje water

•olijfolie

1. Hak de peterselie heel ﬁjn.

2. Hak de munt.

3. Snijd de uien en de tomaten in stukjes.

4. Maak de bulgur klaar. Volg de instructies op de verpakking.

5. Pers een citroen en houd het sap apart.

6. Meng alle ingrediënten samen. Doe de olijfolie en het zout erbij.

66CUISINE MUNDIAL

TORTILLA

Je kan Spaanse tortilla koud of warm eten, als voorgerecht, bij een salade, op een baguette met tomaat, of in blokjes of puntjes als tapa.

Ingrediënten:recept:

(voor 6 personen)

•6 à 7 middelgrote, geschilde aardappelen

•1 witte ui

•6 grote eieren

•500 à 750 ml olijfolie (om te bakken)

•zout

1. Snijd de geschilde aardappelen in de lengte doormidden. Leg ze met de platte kant naar beneden. Snijd ze in dunne schijfjes van 3 mm. Als je de schijfjes dikker snijdt, duurt het langer voor de aardappelen gaar zijn. Als je ze dunner snijdt, plakken de schijfjes aan elkaar.

2. Snijd de ui in blokjes van 6 mm.

3. Doe de ui met de aardappelen en een beetje zout in een kom. Verwarm de olijfolie in een antiaanbakpan. De olie is warm genoeg als een stukje aardappel of brood direct begint te sissen. Doe er dan de ui en de aardappelen bij. Gebruik zo veel olie dat de aardappelen bijna onder staan. Laat niets aanbakken en zet eventueel het vuur iets lager. Als je de aardappelen snel bruin ziet kleuren, staat je vuur te hoog. Laat bakken tot de aardappelen in 2 breken als je er met een spatel tegen duwt.

4. Haal de aardappelen en de uien met een schuimspaan uit de pan. Leg ze in een vergiet en laat de olie uitlekken op een bord onder het vergiet. Je kan de olie nog een keer gebruiken, voor je Spaanse omelet.

5. Breek de eieren in een grote kom. Klop ze met een vork of garde los. Giet de aardappelen en de uien bij de eieren. Roer ze om met een grote lepel.

6. Neem een antiaanbakpan van 24 cm diameter. Giet er 1 à 2 eetlepels olijfolie in en verwarm op een middelhoog vuur. Laat de olie niet verbranden. Roer nog een keer in het aardappelmengsel en giet het in de warme pan. Zorg ervoor dat alles gelijkmatig verdeeld is. Laat bakken tot het ei aan de rand van de pan gekookt is en nog vloeibaar in het midden. Til voorzichtig 1 kant van de omelet op. Kijk of het ei al een beetje bruin is. Als de omelet onderaan bruin is, kan je ze draaien.

7. Werk boven een zuiver werkvlak. Als de omelet valt, kan je ze nog ‘redden’ van het werkvlak. Plaats een groot bord (30 cm diameter) ondersteboven op de pan. Houd met 1 hand de steel van de pan vast. Druk met de andere hand het bord stevig tegen de pan en draai de pan snel ondersteboven. De omelet valt in je bord. Als je niet snel genoeg bent, druipt het vloeibare ei uit de pan.

8. Zet de pan op het vuur. Doe er genoeg olie in om de bodem te bedekken. Verwarm +/- 30 seconden. Schuif de omelet van het bord terug in de pan. Gebruik een spatel om de omelet mooi op de bodem van de pan te plaatsen.

9. Laat de omelet 3 à 4 minuten verder bakken. Zet het vuur uit. Laat de tortilla een paar minuten rusten in de pan.

spanje

TZATZIKI

Tzatziki is een traditioneel Grieks bijgerecht.

Ingrediënten:recept:

•500 g Griekse volle yoghurt

•½ komkommer

•3-4 teentjes knoﬂook

•2 eetlepels rodewijnazijn

•4-5 eetlepels olijfolie

•peper en zout

1. Schil de komkommer en rasp de komkommer boven een vergiet. Je mag eventueel een beetje schil laten zitten. Voeg een beetje zout toe en laat goed uitlekken.

2. Doe de knoﬂook in een blender en voeg de rodewijnazijn, peper en zout toe. Je krijgt een soort van ‘pasta’. Voeg de yoghurt en 4-5 eetlepels olijfolie toe. Meng alles met de hand.

3. Voeg daarna de komkommer toe.

4. Roer alles goed door elkaar. Laat de tzatziki enkele uren of een hele nacht in de koelkast staan. Zo wordt hij lekker!

5. Serveer met Griekse pitabroodjes, grissini of vers brood.

SOEPEN

72CUISINE MUNDIAL

AARDAPPELSOEP MET MIERIKSWORTEL

In de Duitse keuken gebruiken ze vaker mierikswortel. In sommige regio’s gebruiken ze het bij vlees of worst in plaats van mosterd.

Ingrediënten voor

+/- 1,5 liter soep:

(Voor 6 personen)

•600 g aardappelen

•50 g boter

•700 ml groentebouillon

•200 g room

•2 eetlepels geraspte mierikswortel

•zout en peper

recept:

1. Kook de aardappelen in zout water.

2. Doe de schil van de aardappelen en druk ze door een zeef.

3. Smelt de boter in een pan.

4. Doe de aardappelpuree, groentebouillon en room erbij.

5. Laat de soep 5 à 10 minuten op het vuur staan. Laat het deksel op de pot.

6. Roer de mierikswortel door de soep. Kruid met peper en zout.

AUGURKENSOEP

Dit is een traditionele Poolse soep.

Ingrediënten:recept:

(voor 6 personen)

•400 g varkensvlees

•1 pot zure augurken

•3 aardappelen

•2 wortelen

•2 eetlepels Poolse soepkruiden

•1,5 liter water

•1,5 eetlepels dikke zure room (15-18 %)

•peper en zout

1. Snijd het vlees, de aardappelen en de wortelen in blokjes.

2. Doe het water in een grote kookpot. Voeg de soepkruiden en het vlees toe. Kook tot het vlees zacht is.

3. Voeg de aardappelen en de wortelen toe. Kook tot de groenten zacht zijn.

4. Rasp de zure augurken. Voeg ze toe aan de soep. Kook nog 15 minuten.

5. Voeg de zure room, peper en zout toe.

BARSZCZYK (RODEBIETENSOEP)

Barszczyk is een specialiteit uit de Poolse keuken.

Ingrediënten:recept:

(Voor 6-8 personen)

•350 g soepgroenten (wortel, prei, selder, peterselie, ui)

•100 g gerookt spek

•2 liter bouillon

•250 g ongekookte rode bieten

•1 laurierblad

•zout en peper

•10 g gedroogde paddenstoelen

•0,5 liter bietenzuur

•1 teentje knoﬂook

•1 theelepel suiker

•citroensap of azijn

1. Maak de groenten schoon en snijd ze ﬁjn.

2. Snijd de rode bieten in plakjes.

3. Kook de groenten, de paddenstoelen en het spek in +/2 liter bouillon.

4. Voeg de plakjes rode biet, de peper en het laurierblad toe.

5. Laat +/- 0,5 uur op het vuur staan. Je krijgt zo een bouillon.

6. Giet deze bouillon door een zeef.

7. Voeg het bietenzuur toe aan de gezeefde bouillon.

8. Verwarm de soep tot ze bijna kookt. Laat de soep niet helemaal koken, want dan verdwijnt de kleur.

9. Voeg zout, peper, suiker, een geperst teentje knoﬂook en citroensap of azijn toe.

BORSJTSJ

Borsjtsj wordt veel gegeten in Slavische landen, bijvoorbeeld Oekraïne, Polen, Rusland en Wit-Rusland.

Ingrediënten

voor de bouillon:

(voor 6-8 personen)

•2 liter water

•400 à 500 g rundvlees met been

Ingrediënten

om te stoven:

•50 g reuzel

•2 kleine rode bieten

•1 middelgrote wortel

•3 middelgrote uien

•4 à 5 eetlepels plantaardige olie

•1 theelepel azijn

•1 theelepel suiker

•2 eetlepels tomatenpuree

Ingrediënten

voor de borsjtsj:

•300 g witte kool

•4 middelgrote aardappelen

•zout en peper

•1 à 2 gedroogde laurierblaadjes

•dille

•1 teentje knoﬂook

•zure room

recept:

1. Kook de bouillon. Doe het water in een kookpot. Doe het vlees erbij en laat alles 1,5 à 2 uur sudderen. Verwijder het schuim voor het kookt.

2. Was en schil de bieten, wortel en uien. Rasp de bieten en de wortel. Snijd de uien en de reuzel in kleine blokjes. Snijd de aardappelen in blokjes. Snijd de knoﬂook heel ﬁjn. Snijd de wittekool in kleine stukken.

3. Doe olie in een pan. Zet het vuur middelhoog. Bak de reuzel 1 à 2 minuten. Voeg de uien toe en bak 5 minuten. Voeg de wortel toe en bak 5 minuten. Voeg de bieten toe en laat alles stoven.

4. Voeg azijn en suiker toe. Roer 5 minuten en voeg de tomatenpuree toe. Dat maakt de borsjtsj roder. Kook nog 5 à 10 minuten op een middelhoog vuur.

5. Heeft de bouillon gekookt? Haal het vlees uit de bouillon. Voeg dan de aardappelblokjes toe.

6. Haal het vlees van het bot. Snijd het in blokjes. Doe het vlees bij de aardappelen in de bouillon.

7. Voeg peper en zout en de gestoofde groenten toe. Roer.

8. Voeg de knoﬂook en de wittekool toe. Kook nog 10 minuten. De borsjtsj is nu klaar.

9. Je kan de borsjtsj nu eten, of je kan de soep laten staan tot de volgende dag. Dan smaakt ze nog beter!

10. Voeg zure room en dille toe. Serveer de borsjtsj met roggebrood en knoﬂook.

80CUISINE MUNDIAL

BÜNDNER GERSTENSUPPE

Deze gerstsoep is lekker na het skiën. Maar ook op andere momenten is deze soep heel lekker.

Ingrediënten:

(voor 6 personen)

•1 ui (ﬁjngesneden)

•boter

•300 g spek (Bündnerﬂeisch) of gerookte ham (in kleine blokjes gesneden)

•100 g ham (in blokjes)

•½ prei (ﬁjngesneden)

•1 stengel selderij (ﬁjngesneden)

•1 à 2 wortelen (ﬁjngesneden)

•2 aardappelen (geschild en in kleine blokjes gesneden)

•150 g gerst

•2 eetlepels bloem

•1,5 liter groentebouillon

•2 dl room

•zout en peper

•2 eetlepels peterselie (ﬁjngesneden)

extra tip:

recept:

1. Stoof de uien in boter.

2. Bak het spek en de ham even mee.

3. Voeg de groenten (prei, selderij, wortelen, aardappelen) toe.

4. Voeg de gerst en de bloem toe en laat even meestoven.

5. Voeg de bouillon toe. Roer en laat koken.

6. Zet het vuur lager. Laat +/- 1 uur koken en roer soms even door de soep.

7. Voeg de room, peper en zout toe.

8. Voeg de peterselie toe.

9. Serveer in een voorverwarmde kom.

•De soep is nog beter als je ze opnieuw opwarmt. Je kan eventueel water toevoegen.

KIPPENSOEP

In de Filipijnse keuken vind je multiculturele combinaties van ingrediënten en gerechten.

Ingrediënten:recept:

(voor 6 personen)

•300 g kipﬁlet

•50 g kool, in plakjes gesneden

•3 stengels bleekselder, in stukken gesneden

•1 middelgrote gele ui, in kleine stukken gesneden

•3 stukjes knakworst

•1 wortel, in kleine stukken gesneden

•3 dl ongezoete gecondenseerde melk

•210 à 280 g elleboogjesmacaroni

•2 kofﬁelepels

ﬁjngesneden knoﬂook

•1 kippenbouillonblokje

•1,5 à 2 liter water

•3 eetlepels frituurolie

•zout en peper

1. Doe het water in een middelgrote kookpot. Voeg de kipﬁlets toe.

2. Doe het deksel op de pot en laat 15 à 18 minuten koken. Doe er nog een beetje water bij als dat nodig is.

3. Haal de kipﬁlets uit het water. Laat ze afkoelen en snijd ze in stukken. Laat het water en de kipﬁlets even staan.

4. Doe de olie in een grote kookpot en zet hem op het vuur. Voeg de knoﬂook, de ui, de bleekselder en de wortel toe. Laat 2 à 3 minuten stoven.

5. Voeg de kip toe. Roer en laat 1 minuut koken.

6. Voeg de knakworst toe. Roer snel en voeg het water van de kipﬁlets toe. Laat het koken.

7. Voeg het bouillonblokje toe. Roer. Doe een deksel op de kookpot en kook 3 à 5 minuten.

8. Voeg de macaroni toe en laat nog 10 minuten koken.

9. Voeg nu de kool toe. Roer en laat 3 à 5 minuten koken. Voeg een beetje water toe als dat nodig is.

10. Voeg de gecondenseerde melk toe. Roer en laat nog eens 3 minuten koken.

11. Voeg zout en peper toe.

SJTSJI

Sjtsji is een soort soep van wittekool en wintergroenten. Het gerecht is populair in OostEuropa en Rusland.

Ingrediënten:

recept:

(voor een kookpot van 8 liter)(Stap 1 & 3-6 moet je op hetzelfde moment doen)

•300 à 400 g varkensﬁlet

•500 g rundvlees

•2 grote aardappels

•1 kleine wittekool

•1 grote wortel

•1 middelgrote ui

•1 eetlepel Vegetaof Maggi-mix voor groenten

•1 theelepel Italiaanse kruiden

•2 à 3 eetlepels bloem

•water

•5 à 6 laurierblaadjes

•+/- 3 eetlepels zout

•zure room

1. Doe het water in de kookpot. Voeg het vlees toe en laat +/- 2 uur koken. Het vlees moet gemakkelijk van het bot komen.

2. Snijd na 1 uur het vlees in kleine stukken.

3. Snijd de wortel en de ui in kleine stukken. Doe ze in de pan en bak ze +/- 10 minuten. Roer continu.

4. Voeg de Vegeta- of Maggi-mix voor groenten en de Italiaanse kruiden toe. Roer en laat nog 5 minuten bakken.

5.Voeg 1/3 van een glas water toe. Voeg daarna de bloem toe. Roer en laat nog 1 à 2 minuten bakken, tot de groentemix dikker wordt.

6. Haal de pan van het vuur.

7. Snijd de wittekool in stukken van 2 à 4 centimeter. Voeg de wittekool toe aan de pot met het vlees. Laat de wittekool 20 à 30 minuten meekoken.

8. Voeg de wortel en ui uit de pan toe aan de kookpot met het vlees.

9. Laat de sjtsji nog 20 à 30 minuten koken.

10. Snijd de aardappels in stukken van 1 centimeter. Voeg ze toe aan de sjtsji.

11. Voeg de laurierblaadjes toe en laat nog 15 minuten koken. Voeg zout toe en roer.

12. Haal de kookpot van het vuur. Voeg de zure room toe en serveer de sjtsji.

extra tip:

•Laat de sjtsji een paar uur staan voor je hem eet. Je kan de sjtsji ook een dag vooraf maken. Kook de sjtsji altijd goed als je hem opnieuw opwarmt.

TOMATENSOEP MET BALLETJES

Tomatensoep met balletjes is een echte klassieker in de Belgische keuken. Het is ook voor veel kinderen een favoriet gerecht.

Ingrediënten:recept:

(voor 6 personen)

•1,5 kilo gepelde tomaten uit blik

•1 blikje tomatenpuree

•3 aardappelen

•3 uien

•een halve selder

•1 stengel prei

•3 wortelen

•boter

•zout

•peper

•1 bouillonblokje

•750 g gemengd gehakt

•1,5 liter water

1. Snijd alle groenten in grote stukken.

2. Bak de uien aan in een beetje boter.

3. Voeg de rest van de groenten, de gepelde tomaten en de tomatenpuree toe.

4. Voeg na een paar minuten het water toe.

5. Laat koken en voeg het bouillonblokje, peper en zout toe.

6. Laat de soep +/- 1 uur op een zacht vuur koken.

7. Maak balletjes van het gehakt.

8. Mix de soep.

9. Voeg de balletjes toe en laat nog een paar minuten koken.

WITLOOFSOEP

We noemen witloof soms het Belgische ‘witte goud’. Het bekendste gerecht met witloof is witloof met hesp en kaassaus, in de oven klaargemaakt.

Ingrediënten:recept:

(voor 6 personen)

•2 uien

•het wit van 2 preistengels

•1 kg witloof

•1,5 liter kokend water

•1 kippenbouillonblokje

•1 klontje boter

•zout en peper

•muskaatnoot

•gemalen kaas

•eventueel een beetje room

1. Snijd de uien ﬁjn.

2. Smelt een klontje boter in een kookpot. Stoof de uien +/- 3 minuten.

3. Snijd het witloof in de lengte door. Snijd het dikke stuk onderaan af. Zo haal je het bittere deel eruit. Snijd het witloof ﬁjn.

4. Snijd de prei ﬁjn. Voeg de prei en het witloof toe aan de uien. Stoof het witloof niet te lang.

5. Doe het kokend water bij de groenten en voeg een bouillonblokje toe. Voeg peper, zout en muskaatnoot toe.

6. Laat de soep zonder deksel +/- 30 minuten koken.

7. Mix de soep glad en voeg eventueel een beetje room toe. Serveer de soep met gemalen kaas.

HOOFDGERECHTEN

BACALHAU À ZÉ DO PIPO À LA MARIA

Bacalhau (kabeljauw) à Zé do Pipo is een typisch Portugees gerecht. De naam van het gerecht komt van José Valentim, of ‘Zé do Pipo’. Hij was de eigenaar van een traditioneel restaurant in Porto. Het recept voor dit gerecht komt van hem.

Ingrediënten:recept:

•600 à 800 g gedroogde kabeljauwﬁlets (lees de tip)

•2 pakjes Maggiaardappelpuree voor de ovenschotel (Albert Heijn)

•eventueel 50 g boter

•2 grote uien

•2 teentjes knoﬂook

•4 eetlepels olijfolie

•6 eetlepels mayonaise

•zwarte olijven zonder pit

•pickles of augurken

•peper

•nootmuskaat

•water

extra tip:

•Gedroogde kabeljauwﬁlets koop je in Portugese, Marokkaanse of Italiaanse delicatessenzaken.

1. Leg de kabeljauwﬁlets 1 dag in koud water.

2. Proef de volgende dag het water. Is het water niet zo zout? Dan is het goed. Is het water nog zout? Laat de kabeljauwﬁlets dan langer in vers water staan. Dit proces kan 24 uur duren.

3. Kook de kabeljauw +/- 30 minuten in voldoende water.

4. Is de kabeljauw gaar? Verwijder het vel en de graten. Verdeel de vis in kleine stukken.

5. Zet de oven op 200 °C.

6. Pel de uien en knoflook. Snijd de uien in halve maantjes. Hak de knoflook fijn.

7. Bak de uien en knoﬂook met olijfolie aan in een pan.

8. Voeg de kabeljauw toe. Voeg peper en nootmuskaat toe.

9. Leg de kabeljauw in een ovenschotel.

10. Maak de aardappelpuree. Volg de instructies op de verpakking. Voeg eventueel 50 g boter, peper en nootmuskaat toe. Zout is niet nodig. De kabeljauw is al zout genoeg.

11. Leg de aardappelpuree rond de kabeljauw in de ovenschotel.

12. Snijd de augurken of pickles in kleine stukken.

13. Verdeel de mayonaise over de kabeljauw. Doe daarna hetzelfde met de augurken of pickles.

14. Verdeel nu de olijven over de puree.

15. Bak 20 à 30 minuten in de oven, tot de bovenkant goudbruin is.

BIGOS

In Polen vind je bigos overal op de menukaart. Je kan het gerecht ook in Litouwen, WitRusland en Oekraïne eten.

Ingrediënten:recept:

•250 g zuurkool

•250 g wittekool

•20 g gedroogde paddenstoelen

•250 g varkensvlees

•150 g worst

•20 g boter

•1 ui

•3 lepels tomatenpuree

•3 à 4 laurierblaadjes

•3 à 4 jamaicapeperbolletjes

•1 kofﬁelepel peper

•1 kofﬁelepel marjolein

•zout

•250 ml water

1. Doe de zuurkool en de wittekool in een kookpot. Voeg de gedroogde paddenstoelen en water toe.

2. Smelt de boter in een pan. Bak het varkensvlees en de worst.

3. Snijd de ui ﬁjn.

4. Voeg de gebakken ui toe aan de kool.

5. Doe ook de andere ingrediënten in de kookpot.

6. Laat alles 2 à 3 uur stoven.

BOHEEMSE GOULASH

De goulash is ontstaan in Hongarije. De 1e keer dat een recept voor goulash in een boek stond, was in Praag (Tsjechië), in 1819.

Ingrediënten:recept:

•1 kg uien

•1 kg rundvlees (in blokjes)

•+/- 250 g reuzel (varkensvet)

•zoet paprikapoeder of paprikapasta

•zout of 1 blokje runderbouillon

•water

1. Hak de uien ﬁjn. Bak de uien in de reuzel.

2. Zet het vuur hoog. Voeg het vlees toe. Bak het aan.

3. Voeg het paprikapoeder of de paprikapasta toe.

4. Meng alles goed.

5. Voeg water toe. Het water moet tot juist boven het vlees komen.

6. Zet het vuur lager.

7. Laat minimaal 3 uur op een zacht vuur verder koken. Voeg nog een beetje water toe als dat nodig is. Meng elke 10-15 minuten.

8. Voeg na +/- 1,5 uur het zout of het bouillonblokje toe.

9. Voeg op het einde nog een beetje zout toe als dat nodig is.

10. Laat de goulash een nacht staan. Dan smaakt hij nog beter!

extra tip:

•Drink een glas Tsjechisch bier bij de goulash.

CAMARÃO NA MORANGA

(SCAMPI MET POMPOEN)

Dit is een typisch gerecht van de Braziliaanse kust. Traditioneel serveren ze het gerecht in een pompoen, maar je kan ook een mooie kom of kookpot gebruiken.

Ingrediënten:

recept:

1. Verwarm de oven voor op 180 °C.

•2,5 of 3 kg pompoen (middelgroot)

•1 kg scampi (gepeld) + eventueel 3-5 extra scampi (niet gepeld)

•3 tomaten

•1 grote ui

•2 teentjes look

•2 eetlepels olijfolie (of maïsolie of zonnebloemolie)

•200 ml room

•250 g roomkaas (bijvoorbeeld Philadelphia) + eventueel 150 g extra

•peper en zout

•2 liter water

•1 eetlepel gehakte peterselie (voor 8-10 personen)

extra tips:

•Je kan kip in plaats van scampi gebruiken.

•Je kan kruidenkaas (bv. Boursin) in plaats van roomkaas gebruiken (eventueel een beetje minder).

•Je kan diverse soorten pompoen gebruiken voor dit recept.

2. Was de pompoen. Snijd een ‘deksel’ van +/- 5 centimeter van de pompoen. Haal de pitten uit de pompoen. Doe de pompoen in aluminiumfolie. Steek de pompoen in de oven tot hij gaar is (+/- 45 minuten).

3. Was de tomaten. Laat het water koken in een kookpot. Snijd met een mes een kruis in de bovenkant van de tomaten. Leg de tomaten 20 seconden in het water. Haal de tomaten uit het water en leg ze direct in koud water. Pel de tomaten. Haal de pitten eruit en snijd ze in kleine stukken.

4. Snijd de uien en de look ﬁjn.

5. Doe 1 eetlepel olijfolie in een pan. Bak de scampi tot ze gaar zijn. Neem de scampi uit de pan en leg ze in een kom.

6. Stoof in dezelfde pan eerst de look. Voeg de uien toe. Voeg een beetje olijfolie toe als het nodig is. Voeg de tomaten toe. Laat ze op een laag vuur stoven. Voeg peper en zout toe.

7. Voeg de scampi en de room toe. Laat licht verder koken en voeg de roomkaas toe. Roer tot je een homogene saus hebt. Voeg de gehakte peterselie toe.

8. Neem de pompoen uit de oven. Als je wil, kan je extra roomkaas aan de binnenkant van de pompoen smeren. Doe de saus in de pompoen.

9. Als je wil, kan je nog extra scampi’s bakken. Leg ze op de pompoen met de saus.

10. Serveer met rijst en een groene salade.

11. Hoe serveer je de camarão? Neem met een lepel een beetje pompoen van de binnenkant en serveer met de saus met scampi.

100CUISINE MUNDIAL

COTTAGE PIE

Cottage pie is een Britse ovenschotel. Het was een gerecht voor arme mensen (cottagebewoners). Het is ideaal om restjes te gebruiken. Je kan het gerecht in veel Engelse en Ierse pubs bestellen.

Ingrediënten:recept:

•1 eetlepel olijfolie

•1 ﬁjngesneden ui

•2 teentjes look

•450 ml vleesbouillon

•500 g rundsgehakt

•2 eetlepels worcestersaus

•1 wortel

•1 eetlepel bloem

•125 g champignons

•1 kg aardappelen

•melk

•boter

•kruiden

•zout en peper

•water

1. Schil de wortel. Snijd ze in blokjes.

2. Snijd de champignons in stukken.

3. Verwarm een pan en bak de ui +/- 10 minuten op een middelhoog vuur.

4. Voeg het gehakt toe. Maak het los met een houten lepel. Laat het gehakt bruin worden.

5. Roer de bloem door het gehakt. Voeg daarna de bouillon, worcestersaus, wortel en champignons toe. Voeg kruiden, peper en zout toe.

6. Laat koken. Doe een deksel op de pan en laat de pan 15 minuten op een zacht vuur staan.

7. Kook de aardappelen in een grote kookpot met water. Laat 20 à 25 minuten koken. Giet af en doe de aardappelen terug in de kookpot. Pureer met melk en boter.

8. Verwarm de oven voor op 200 °C. Doe het gehakt met de groenten in een ovenschotel van 1,7 liter. Maak daarop een laag met aardappelpuree. Bak 20 à 25 minuten in de oven. De bovenste laag mag goudbruin worden.

extra tip:

•Serveer met groene groenten.

MUNDIAL

FETTUCCINI A LA HUANCAINA

Fettuccini a la huancaina is de Peruaanse versie van de Italiaanse fettuccini alfredo.

Ingrediënten:recept:

•2 teentjes knoﬂook

•1 ﬁjngesneden rode ui

•4 gele chilipepers (gemalen)

•verse koeienkaas

•melk

•minicrackers (natuur)

•boter

•400 g fettuccini (pasta)

•peterselie

•4 stukken dunne lende (rundvlees) (optioneel)

•Parmezaanse kaas (optioneel)

1. Snijd de pepers in lange stukken. Verwijder de zaadlijsten.

2. Snijd de ui en knoﬂook.

3. Bak de pepers, ui en knoﬂook een paar minuten aan op een laag vuur. Haal de pan van het vuur.

4. Doe deze ingrediënten met de verse koeienkaas, melk en crackers in een blender. Mix. De saus mag niet te nat of te vast zijn.

5. Kook de fettuccini al dente. Bak de pasta in hete boter.

6. Voeg de saus, een beetje melk en verse koeienkaas toe.

7. Serveer de pasta met peterselie.

extra tip:

•Serveer het gerecht eventueel met 4 stukken rundvlees en Parmezaanse kaas.

GOLABKI

Gołąbki betekent in het Pools kleine of jonge duiven (vogels). Het zijn een soort rolletjes met een vulling en daarrond koolbladeren. Elke familie heeft haar eigen recept.

Ingrediënten:

(voor +/- 14 exemplaren)

•700 g varkensgehakt

•100 g rijst

•2 uien

•1 wittekool of savooikool

•1,5 l bouillon

•600 g tomatenpuree of passata

•1 eetlepel bloem

•zout en peper

•1 theelepel oregano

•0,5 theelepel paprikapoeder

•0,5 theelepel tijm

•optioneel: 4 eetlepels dikke room 18 %

recept:

1. Doe het vlees in een grote kom.

2. Kook de rijst. Laat de rijst afkoelen. Voeg de rijst toe aan het vlees.

3. Pel en rasp de uien. Voeg de uien toe aan het vlees en de rijst. Voeg ¼ theelepel peper en 0,5 theelepel zout toe.

4. Meng goed. Kneed met je vingers en maak aparte rolletjes van het vlees.

5. Laat water koken in een grote kookpot.

6. Snijd de kern uit de kool. Doe de kool in de kookpot met water. Leg de ‘snijkant’ naar beneden.

7. Laat +/- 10 minuten koken op een laag vuur. Draai de koolrolletjes om. Laat nog +/- 5 minuten koken.

8. Haal de kool uit het water. Snijd voorzichtig de harde of dikke stukken van de kool.

9. Leg het vlees in de koolbladeren.

10. Maak mooie ‘pakjes’ van het vlees en de kool. Leg de kool aan 1 kant over het vlees. Vouw dan de zijkanten naar binnen. Rol nu de rest van de kool zo strak mogelijk op. Je moet niet alle kool gebruiken.

11. Leg kool zonder vlees op de bodem van een grote en brede kookpot.

12. Leg de rolletjes van vlees en kool erop. Leg de ‘open’ kant naar beneden.

13. Kook in een andere kookpot de bouillon. Giet de bouillon over de koolrolletjes.

14. Doe het deksel op de pot. Laat 45-60 minuten koken tot de kool zacht is. Roer niet!

15. Meng de tomatenpuree en de bloem met een paar eetlepels koud water. Laat het water uit de kookpot uitlekken in een andere kookpot. Voeg de tomatenpuree en bloem toe.

extra tip:

•Serveer de golabki met brood of gekookte aardappelen.

polen

16. Zet de kookpot op het vuur. Voeg zout, peper, oregano, tijm en paprikapoeder toe. Laat +/- 10 minuten koken, zonder deksel.

17. Wil je graag room toevoegen? Voeg dan eerst een eetlepel saus toe aan de room. Daarna voeg je de room toe aan de rest van de saus.

18. Giet de saus bij de koolrolletjes. Laat nog een paar minuten op een laag vuur koken. Schud af en toe met de kookpot.

KOSHARI

Koshari is een klassieker uit de Egyptische keuken. Je kunt het gerecht op bijna elke straathoek kopen.

Ingrediënten:

•200 g bruine linzen, gespoeld

•80 g pasta

•200 g rijst

•1 blik kikkererwten, uitgelekt

•+/- 1,5 kg uien, gepeld en in ringen gesneden

•125 ml olijfolie

•1 theelepel komijn

•zout en peper

Ingrediënten

voor de tomatensaus:

•2 eetlepels olijfolie

•100 g ui, in stukjes

•4 teentjes look, in stukjes

•1 blik gepelde tomaten

•2 theelepels azijn

•½ theelepel komijn

•½ theelepel cayennepeper

•zout en peper

recept:

1. Laat 500 ml water koken en voeg de rijst toe. Zet het vuur lager. Doe een deksel op de kookpot en laat koken tot de rijst gaar is (40 à 50 minuten). Haal de rijst van het vuur. Zet de rijst aan de kant.

2. Kook ondertussen de linzen. Breng 1 liter water aan de kook. Voeg de linzen toe. Kook tot de linzen zacht zijn (25 à 30 minuten). Laat uitlekken. Zet de linzen aan de kant.

3. Breng 1 liter water aan de kook. Voeg de pasta toe. Roer tot het water opnieuw kookt. Lees de instructies op de verpakking en laat de pasta het juiste aantal minuten koken. Laat uitlekken. Zet de pasta aan de kant.

4. Bak de uien aan. Je kan de uien zo lang aanbakken als je wil. Wil je het op de traditionele manier doen? Laat de uien dan karamelliseren. Zet een pan met de olijfolie op een hoog vuur. Voeg de uien en een beetje zout toe. Zet het vuur lager. Doe een stuk aluminiumfolie over de pan. Roer de eerste 30 minuten af en toe. Na 45 minuten worden de uien bruin. Na 1 uur zijn de uien zacht. Check de uien regelmatig! Na 1 uur worden de uien nog veel sneller bruin. Na maximaal 1 uur en 45 minuten zijn de uien klaar.

5. Maak ondertussen de saus. Zet een pan met de olijfolie op een middelhoog vuur. Voeg de uien en de look toe. Sauteer tot de uien zacht zijn.

6. Voeg de tomaten toe en zet het vuur lager. Doe een deksel op de pan. Laat de saus 20 minuten zacht koken. Roer af en toe.

7. Voeg de komijn, cayennepeper, azijn en zout en peper toe. Zet de saus aan de kant tot de koshari klaar is.

8. Haal de uien van het vuur. Laat ze uitlekken boven een kom. Leg de uien op keukenpapier. Gooi de olie niet weg.

9. Doe de olie van de uien in een pan op een middelhoog vuur. Voeg de rijst, pasta, linzen en kikkererwten toe. Kruid met komijn, zout en peper.

10. Voeg de uien toe. Meng goed. Proef en laat warm worden.

11. Serveer de koshari met de saus.

LUIKSE BALLETJES

Luikse stroop of siroop is een belangrijk ingrediënt van deze Luikse balletjes. Luikse siroop wordt gemaakt van appelen, peren, pruimen, abrikozen en dadels. Je hebt meer dan 4 kilo fruit nodig voor 1 kilo siroop.

Ingrediënten

voor de balletjes:

•1 kg gemengd gehakt

•2 sjalotten

•ﬁjngesneden peterselie

•4 sneetjes brood (in melk geweekt)

•2 eieren

•boter

Ingrediënten

voor de saus:

•3 à 4 uien

•tijm

•laurier

•4 eetlepels bruine suiker

•2 eetlepels Luikse siroop of stroop

•een beetje azijn

•1 liter kippenbouillon

•1 handvol rozijnen

•peper en zout

recept:

1. Snijd de sjalot ﬁjn.

2. Meng het gehakt met de sjalotten, peterselie, het brood en de eieren.

3. Rol balletjes.

4. Smelt genoeg boter in een pan. Bak de balletjes tot ze bruin worden.

5. Neem de balletjes uit de pan.

6. Snijd de uien in grote stukken. Bak de ui in de pan.

7. Voeg azijn, tijm, laurier, bruine suiker, Luikse siroop, kippenbouillon, peper, zout en de rozijnen toe.

8. Laat alles even sudderen.

9. Doe de balletjes terug in de pan. Laat nog even koken.

extra tip:

•Serveer de Luikse balletjes met frieten of puree.

110CUISINE MUNDIAL

MOUSSAKA

De Griekse versie bestaat uit lagen aubergine, aardappel, gehakt en bechamelsaus.

Ingrediënten

voor de moussaka:

•500 g rundergehakt

•2 aubergines

•3 aardappelen

•1 ui

•1 teentje knoﬂook

•50 g tomatenpuree

•peterselie

•zout en peper

•olijfolie

Ingrediënten voor

de bechamelsaus:

•8 eetlepels bloem

•500 ml melk

•2 eetlepels boter

•1 ei

griekenland

recept:

1. Schil de aardappelen en snijd ze in schijfjes van 1 cm.

2. Snijd de aubergines in schijven van 1 cm. Je moet ze niet schillen.

3. Doe olijfolie in een pan. Bak de aubergines langs 2 kanten. Doe er peper en zout op. Haal ze van het vuur.

4. Snijd de ui en het teentje knoﬂook ﬁjn. Bak ze in olijfolie.

5. Voeg het gehakt toe en laat even verder bakken.

6. Voeg peper, zout en peterselie toe.

7. Voeg ook de tomatenpuree toe. Roer alles goed door elkaar en laat de pan op een zacht vuur staan.

8. Maak nu de bechamelsaus. Smelt de boter in een pan. Voeg de bloem toe. Meng goed tot een roux. Voeg de melk toe. Laat koken tot je een gladde saus hebt. Voeg peper en zout toe. Klop het ei en voeg het toe.

9. Doe een beetje olijfolie in een ovenschotel. Leg de aardappelen op de bodem van de schotel. Voeg een beetje peper toe.

10. Leg een laag aubergines op de aardappelen.

11. Leg het gehakt over de aubergines en giet de bechamelsaus erover.

12. Bak de moussaka 1 uur op 200 °C.

112CUISINE MUNDIAL

OKONOMIYAKI

Okonomiyaki is een soort mix tussen een pannenkoek en een omelet. De naam heeft 2 delen: ‘okonomi’ en ‘yaki’. Dat betekent ‘gebakken/gegrild zoals je wilt’. Je kan okonomiyaki dus vullen met ingrediënten die je zelf lekker vindt. Deze versie is van Hiroshima, met yakisobanoedels en buikspek. Je kan ook andere versies maken, bijvoorbeeld met zeevruchten en zonder noedels.

Ingrediënten:

•100 g bloem

•160 ml water

•5 ml mirin (zoete Japanse rijstazijn)

•bonitopoeder

•300 g spitskool

•60 g sojascheuten

•tenkasu (gefrituurd tempuradeeg) of gebakken uitjes

•20 g lente-ui

•4 sneden buikspek

•100 g yakisobanoedels (gekookt)

•okonomisaus of zelfgemaakte okonomiyakisaus

•1 ei

•mayonaise

•peterselie (gehakt)

•bonitovlokken (katsuobushi)

recept:

1. Zet een tefalpan op het vuur.

2. Doe de bloem, het water en de mirin in een kom. Roer met een garde tot je een glad deeg hebt.

3. Giet een pollepel deeg in de warme tefalpan. Roer het een beetje uit elkaar tot je een dunne ‘pannenkoek’ hebt.

4.Strooi er een beetje bonitopoeder over. Leg de spitskool en de sojascheuten erop. Strooi een beetje tenkasu of gebakken uitjes en de lente-ui over de sojascheuten. Leg de sneden buikspek erop.

5. Giet een pollepel deeg over al deze lagen en draai je ‘pannenkoek’ om. Laat de pannenkoek opnieuw bakken. Haal de pannenkoek uit de pan.

6. Giet een beetje olie in dezelfde pan. Leg er de gekookte noedels op en druk ze een beetje plat. Giet er okonomisaus over en meng de saus met de noedels.

7. Leg de pannenkoek op de noedels. Druk de pannenkoek een beetje plat.

8. Verwarm ondertussen een andere pan op het vuur. Breek een ei in deze pan en roer het een beetje door elkaar.

9. Leg de pannenkoek op het ei en draai de pannenkoek daarna om.

10. Giet er royaal okonomisaus over en strijk de saus met een borsteltje door elkaar.

11. Giet er een beetje mayonaise over.

12. Strooi er de gehakte peterselie en bonitovlokken over.

13. Laat nog even doorbakken en serveer.

extra tips:

• Je kan kant-en-klare noedels kopen. Kook ze voor je de okonomiyaki maakt.

• Je kan zelf okonomiyakisaus maken. Meng 30 ml worcestersaus, 15 ml ketchup, 5 ml sojasaus, 5 ml honing, 5 ml oestersaus en 5 ml mirin in een kommetje. Giet alles in een pan en laat 5 minuten koken op een middelmatig vuur. Blijf 5 minuten roeren.

japan

PLOV MET KIP

‘Plov’ is een rijstgerecht (pilav) uit Oezbekistan. Deze versie is met kip, maar je kan bijvoorbeeld ook lamsvlees gebruiken.

Ingrediënten:

(voor +/- 6 personen)

•500 g basmatirijst

•800 g kippendijen zonder het bot

•80 ml arachideolie

•zout en peper

•2 grote uien (+/- 300 g), in ringen en dan in 4 gesneden

•250 ml water

•400 g wortelen, geschild en in reepjes gesneden

•1 eetlepel korianderpoeder

•1 theelepel komijnpoeder

•1 theelepel komijnzaadjes

•een beetje chilipoeder

•een kleine eetlepel kurkuma

•lente-ui

•1 bol knoﬂook

recept:

1. Spoel de rijst 7 à 8 x. Zet de rijst apart (zonder water).

2. Verwarm de oven voor op 150 °C.

3. Haal de teentjes uit de bol knoﬂook en leg ze op aluminiumfolie. Je moet ze niet pellen. Doe een beetje olie bij de knoﬂook. Vouw de aluminiumfolie dicht. Leg dit pakket 1 uur in de oven.

4. Haal het pakket uit de oven en haal de knoﬂook uit de schil.

5. Doe olie in een pan en bak de kip bruin. Voeg zout, peper en de ui toe. Laat alles 10 minuten bakken.

6. Voeg het water en nog een beetje zout toe. Je moet zeker niet bang zijn om zout toe te voegen. Voeg ook de specerijen (koriander, komijn, chili, kurkuma) toe. Roer tot je een platte laag hebt.

7. Kook in een aparte kookpot water.

8. Leg de wortel op de platte laag van de kip en de specerijen. Roer niet!

9. Laat alles met een deksel op de pan 5 minuten op het vuur staan.

10. Leg de rijst op de wortelen. Roer ook nu niet! Je mag de rijst wel een beetje aandrukken.

11. Voeg kokend water toe, tot het 1 cm boven de rijst komt. Laat alles zonder deksel verder koken, tot het water juist onder de rijst komt. Zet het vuur nu laag.

12. Maak voorzichtig een kleine berg van de rijst. Maak met de steel van een pollepel gaten tot op de bodem van de pan. Zo blijft er geen water op de bodem.

13. Zet het vuur op de laagste stand. Doe het deksel terug op de pan en laat nog 10 à 15 minuten staan.

14. Zet het vuur uit. Laat de rijst nog 10 minuten staan, met het deksel op de pan.

15. Meng alles door elkaar.

16. Serveer met de knoﬂook en de lente-ui.

RAKOTT KRUMPLI

Rakott krumpli is een Hongaars gerecht van aardappelen, zure room, worstjes en eieren.

Ingrediënten:recept:

•2 kg aardappelen

•7 eieren (gekookt)

•1 droge worst (gyulai)

•8 (knak)worstjes (je kan eventueel ook spek gebruiken)

•400 g geraspte kaas

•500 g zure room

•Hongaarse kruidenmix (paprika, peper, zout, knoﬂook …)

•olie

•zout

Het is een ovenschotel met laagjes van de ingrediënten. hongarije

1. Was de aardappelen. Kook ze in water en voeg een beetje zout toe.

2. Laat de aardappelen afkoelen. Schil de aardappelen. Snijd ze in schijfjes.

3. Kook de eieren 8 à 9 minuten. Pel de eieren. Snijd ze in stukken.

4. Snijd de droge worst en de andere worstjes (of het spek).

5. Vet een grote ovenschaal in met olie.

6. Leg de aardappelen op de bodem van de schaal. Strooi er de kruidenmix over.

7. Leg de droge worst, de andere worstjes en de eieren op de aardappelen.

8. Leg er dan weer een laag aardappelen op en strooi er weer een beetje kruidenmix over.

9. Bestrijk alles met de zure room. Voeg de geraspte kaas toe.

10. Bak de ‘rakott krumpli’ in de oven op 180 °C.

SALADE NIÇOISE

De salade niçoise is genoemd naar de Franse stad Nice. Het enige echte recept bestaat niet: er zijn veel varianten.

Ingrediënten:recept:

(voor 6 personen)

•11 tomaten

•2 komkommers

•6 eieren

•3 takken witte selder

•2 groene paprika’s

•1 krop sla

•1 grote ui

•5 blikken tonijn in eigen nat

•1 blik ansjovis

•1 bos radijzen

•1 blik zwarte olijven zonder pit

•1 blik artisjokken

•1 bos basilicum

•olijfolie

•rode azijn of 1 citroen

•zout en peper

1. Kook de eieren en leg ze in koud water. Pel de eieren.

2. Snijd de uien, de paprika’s, de komkommers en de selder in stukken.

3. Snijd de radijzen in schijfjes.

4. Laat de tonijn uitlekken en snijd hem daarna in stukken.

5. Snijd de tomaten in kwartjes.

6. Snijd de artisjokken in 2.

7. Snijd de gekookte eieren in kwartjes.

8. Laat ook de ansjovis uitlekken.

9. Meng alle ingrediënten met de sla.

10. Snijd de basilicum.

11. Voeg de olijven en de basilicum toe aan de andere ingrediënten.

12. Voeg zout en peper toe.

13. Meng de olijfolie en de azijn of het sap van de citroen door de salade.

14. Zet de salade 1 uur in de koelkast voor je ze serveert.

120CUISINE MUNDIAL

SPETSOFAI

Ingrediënten:recept:

•450 à 500 g loukaniko (Griekse boerenworst) – of een andere pikante worst

•3 eetlepels Griekse olijfolie (extra vergine)

•1 rode paprika

•1 gele paprika

•1 groene paprika

•1 rode puntpaprika

•0,5 à 1 theelepel boukovo (gemalen pepers)

•1 eetlepel tomatenpuree

•100 ml rode wijn

•1 blik tomatenblokjes

•2 theelepels rigani (oregano)

•1 eetlepel Griekse honing

•zout en peper

•1 klein glas water

•eventueel laurierblaadjes

Spetsofai is een klassiek Grieks gerecht. Elk deel van Griekenland heeft zijn eigen variatie op het recept. griekenland

1. Snijd de worst in plakjes.

2. Snijd alle paprika’s in grote stukken.

3. Bak eerst de worst in de olijfolie in een grote pan. Haal de worst uit de pan. Laat de olie in de pan.

4. Bak de paprika’s 15 à 20 minuten in dezelfde pan. Voeg de worst toe.

5. Voeg de tomatenpuree toe. Laat alles nog even bakken.

6. Voeg nu de rode wijn toe. Laat de wijn even verdampen.

7. Voeg de tomatenblokjes toe. Voeg ook de honing, zout, peper en boukovo toe.

8. Roer goed. Doe het deksel op de pan.

9. Voeg het water toe. Laat nog 15 à 20 minuten op het vuur staan. Roer een paar keer.

extra tip:

•Je kan de spetsofai serveren met een beetje feta en Griekse rijst, brood of kritharakipasta.

122CUISINE MUNDIAL

STOEMP MET PREI EN SPEK

Stoemp is een Belgisch gerecht van gepureerde aardappelen en andere groenten. Je kan ook room, spek, ui of sjalot en kruiden toevoegen.

Ingrediënten:recept:

•150 g aardappelen per persoon

•600 g gezouten spek

•1/4 liter kippenbouillon

•1 bos prei

•boter

•1/4 liter room

•zout en peper

•nootmuskaat

•bieslook

1. Kook de aardappelen. Giet ze af en pureer ze.

2. Snijd het spek in grote stukken.

3. Doe de spekblokjes met de bouillon in een pan en zet de pan op het vuur.

4. Snijd de prei ﬁjn. Doe boter in een pan en stoof de prei.

5. Voeg de boter uit de pan van het spek toe als de prei nog niet helemaal gaar is.

6. Pureer de groenten met een passe-vite. Voeg de boter uit de pan met de prei toe. Kruid met peper, zout en nootmuskaat.

7. Meng alles met de aardappelpuree.

8. Hak de bieslook ﬁjn. Strooi de bieslook over de stoemp.

STOOFVLEES MET DONKER KAMBIER

Stoofvlees is vlees dat je lang op het vuur laat staan. Zo wordt het mals. Wij maken

stoofvlees met Kambier, maar je kan het ook met ander bier maken.

Ingrediënten:recept:

•1 kg mager rundvlees (in stukken gesneden)

•2 uien

•1 ﬂesje donker Kambier

•3 dl water

•1 bruine boterham

•dijonmosterd

•1 laurierblaadje

•peper

•zout

•boter

1. Besmeer de boterham met de mosterd.

2. Pel de ui. Snijd de ui in stukken. Bak de ui in een beetje boter in een grote stoofpot.

3. Smelt boter in een braadpan. Bak het vlees kort op een hoog vuur. Voeg peper en zout toe.

4. Voeg het vlees toe aan de uien in de stoofpot.

5. Kook het Kambier in een braadpan. Giet het bier bij het vlees.

6. Leg de boterham met de mosterd naar beneden op het vlees.

7. Voeg het laurierblaadje en warm water toe.

8. Laat alles minimaal 2 uur op een zacht vuur stoven.

9. Roer af en toe.

extra tips:

•Je kan het stoofvlees 1 dag vooraf maken.

•Stoofvlees is lekker met frieten en vers gesneden witloof met mayonaise.

126CUISINE MUNDIAL

WATERZOOI

Waterzooi is een typisch gerecht uit Gent. Je kan waterzooi maken met kip of met vis. Je kan het serveren als een soort soep, met brood.

Ingrediënten:recept:

•1 kip van +/- 900 g

•2 middelgrote

laurierbladeren

•½ glas witte wijn

•het wit van 3 stengels prei

• 3 stengels selder (zonder de blaadjes)

•6 wortelen

•peper en zout

•½ liter room

•aluminiumfolie

•maïzena

•(gehakte) peterselie

1. Snijd de groenten (prei, selder, wortel) in dunne lange staafjes, van +/- ½ cm op 5 à 6 cm.

2. Vul de kip met de laurierbladeren en kruid met peper en zout.

3. Leg de kip in een kookpot. Leg de groenten op de kip en kruid met peper en zout.

4. Giet de witte wijn over de kip en de groenten.

5. Leg aluminiumfolie over de kookpot en doe daar het deksel op.

6. Zet op een middelmatig vuur. Kookt het? Zet het vuur dan lager. Laat 45 minuten stoven. Check in de helft van de kooktijd of er nog genoeg vloeistof in de kookpot zit. Er mag ook niet te veel vloeistof in zitten!

7. Haal de kip uit de kookpot. Houd de kip warm.

8. Giet de room in de kookpot. Laat een paar minuten koken. Los een beetje maïzena op in water. Giet het bij de room en roer.

9. Snijd de kip in stukken. Giet de roomsaus over de kip. Strooi er een beetje gehakte peterselie over.

10. Serveer met kleine gekookte aardappelen.

WITLOOF OF PREI IN DE OVEN

Witloof met hesp en kaas in de oven is een echte Belgische klassieker. Witloof was in 2020 de 4e meest gegeten groente in België.

Ingrediënten:recept:

•8 witloofstronkjes of 8 preistengels

•1 dl water

•8 plakjes gekookte ham

•25 + 50 g boter

•zout en peper

•nootmuskaat

•60 g bloem

•6 dl melk

•eventueel een beetje citroensap

• 150 + 50 g geraspte kaas

1. Verwarm de oven voor op 180 °C.

2. Verwijder het harde stuk van de witloof. Snijd dikke stukken witloof in 2.

3. Kook je met prei in plaats van witloof? Gebruik alleen het witte deel van de prei.

4. Bak de witloof in de boter. Voeg peper en zout toe.

5. Voeg het water toe. Laat 10 à 15 minuten op een zacht vuur garen. Doe het deksel op de pan.

6. Laat de witloof uitlekken.

7. Doe een plakje ham rond elk witloofstronkje.

8. Leg de witloofstronkjes met ham in een ovenschotel.

9. Maak de kaassaus. Smelt de boter. De boter mag niet bruin worden.

10. Voeg de bloem toe. Roer goed met een garde.

11. Voeg de koude melk toe. Blijf roeren tot je een mooie saus hebt.

12. Voeg dan 150 g geraspte kaas toe. Roer en voeg peper, zout, nootmuskaat en eventueel een beetje citroensap toe.

13. Giet de kaassaus over de witloofstronkjes.

14. Strooi 50 g geraspte kaas over de witloof.

15. Bak 20 minuten in de oven.

16. Serveer met aardappelpuree.

DESSERTEN / ZOET

Biko is een soort van rijstcake.

Ingrediënten:recept:

•380 g kleefrijst (‘malagkit’)

•360 ml water

•360 g bruine suiker

•960 ml kokosmelk

•½ kofﬁelepel zout

1. Doe de rijst en het water in een rijstkoker. Kook tot de rijst klaar is. Laat de rijst niet helemaal gaar worden.

2. Meng de kokosmelk, de bruine suiker en het zout in een kookpot. Kook op een laag vuur tot je een dikkere massa krijgt. Roer constant.

3. Voeg de rijst toe en meng goed. Laat koken tot alle vloeistof verdampt is. Je hebt nu ‘biko’ gemaakt.

4. Doe de biko in een schotel en strijk alles glad.

BONET

Bonet is een typisch Italiaans dessert uit Piemonte.

Ingrediënten:recept:

•100 g amaretti (koekjes)

•50 g cacaopoeder (ongezoet = zonder suiker)

•3 eieren

•500 ml melk

•100 g suiker + 100 g suiker voor de karamel

•1 kopje kofﬁe (ristretto)

1. Verwarm de oven voor op 180 °C.

2. Verkruimel de amaretti. Houd een paar amaretti apart.

3. Klop de eieren met de suiker.

4. Voeg cacaopoeder, melk (op kamertemperatuur), de verkruimelde amaretti en kofﬁe toe.

5. Maak de karamel. Smelt 100 g suiker in een kleine kookpot. Roer niet!

6. Giet de karamel in een bakblik.

7. Giet hier de mix van de andere ingrediënten over.

8. Verwarm de bonet au bain-marie: Zet het bakblik in een grotere vorm. Doe kokend water in de vorm, tot 2/3 van het bakblik.

9. Zet 45 à 50 minuten in de oven, op 180 °C. De bonet is gaar als hij los komt van het bakblik.

10. Laat afkoelen tot kamertemperatuur. Zet de bonet 1 uur in de koelkast.

11. Haal de bonet uit het bakblik: Leg een bord op het bakblik en draai het bakblik om.

12. Versier de bonet met amaretti.

BRUSSELSE WAFELS

Je eet de Brusselse wafel warm, met poedersuiker of met slagroom.

Ingrediënten:recept:

(voor +/- 40 wafels)

•2 pakjes gist

•1,5 liter water

•0,5 liter melk

•1 kg bakboter

•12 eigelen

•het wit van 12 eieren

•1,5 kg bloem

•1 pakje vanillesuiker

1. Los de gist op in 1 liter lauw water.

2. Voeg de melk en het pakje vanillesuiker toe.

3. Voeg de eigelen toe. Voeg daarna de bloem toe.

4. Smelt de boter en roer er 0,5 liter koud water door.

5. Klop het eiwit stijf en voeg het toe.

6. Laat het deeg +/- 30 minuten rijzen.

7. Bak de wafels.

138CUISINE MUNDIAL

GALARETKA

Galaretka is een soort gelei (jelly). Je maakt het van fruitsap en gelatine.

Ingrediënten:recept:

•500 ml fruitsap of smoothie

•10 g gelatine

•water

•eventueel suiker of een andere zoetstof

1. Voeg een beetje koud water toe aan de gelatine. Laat de gelatine +/- 10 minuten staan.

2. Verwarm het fruitsap.

3. Voeg eventueel een beetje suiker toe. Let op: misschien is het fruitsap zoet genoeg. Dan is dit niet nodig.

4. Haal het fruitsap van het vuur. Voeg de gelatine toe.

5. Roer goed om alle ingrediënten te mengen. Je krijgt nu een soort van gelei.

6. Giet de gelei in een vorm, glazen of kopjes.

7. Is de gelei afgekoeld? Zet de gelei dan in de koelkast.

8. Eet de galaretka als het dessert hard is geworden.

GEMBERCAKE MET CITROENGLAZUUR

Zoete Britse gerechten zijn erg populair. Ook deze gembercake is typisch Brits.

Ingrediënten:

•150 g zelfrijzende volkorenbloem (of 150 g volkorenbloem + 2 kofﬁelepels bakpoeder)

•1,5 kofﬁelepel bakpoeder (ook als je volkorenbloem + 2 kofﬁelepels bakpoeder gebruikt)

•3 kofﬁelepels gemberpoeder

•150 g zachte boter

•150 g ﬁjne suiker

•3 eieren

•100 g grof gesneden gemberbolletjes in suikersiroop

Ingrediënten voor

het citroenglazuur:

•100 g poedersuiker

•1 à 2 eetlepels versgeperst citroensap

•citroenschil

recept:

1. Verwarm de oven op 170 °C. Neem een bakblik (450 g). Leg bakpapier op de bodem en tegen de korte zijden van het bakblik. Besmeer de lange zijden van het bakblik met boter.

2. Maak het deeg. Zeef de bloem, het bakpoeder en het gemberpoeder in een keukenmachine, mixer of kom.

3. Voeg de boter, suiker en eieren toe.

4. Meng alles tot het licht, dik en glanzend is.

5. Roer er de gesneden gemberbolletjes door.

6. Schep het deeg in het bakblik. Strijk de bovenkant glad.

7. Bak 1 uur à 1 uur en 10 minuten of tot de cake een beetje omhoog gekomen is en een beetje los komt van de zijkanten.

8. Laat een paar minuten afkoelen in het bakblik. Draai de cake dan om op een rooster en laat verder afkoelen.

9. Maak nu het citroenglazuur. Zeef de poedersuiker in een kom. Voeg langzaam citroensap toe. Je moet deze mix gebruiken om de cake te besmeren. De mix moet dus stijf zijn.

10. Besmeer de cake met het citroenglazuur.

11. Snijd met een zesteur de schil van een citroen. Leg de citroenschil op het citroenglazuur.

KANELBULLAR

Kanelbullar zijn opgerolde Zweedse broodjes met een boter-kaneelvulling.

Ingrediënten

recept:

(voor +/- 25 kanelbullar)

•175 g ongezouten boter, in stukken

•500 ml melk

•50 g verse gist of 4,5 kofﬁelepels droge gist

•110 g ﬁjne suiker

•1 kofﬁelepel zout

•1 eetlepel kardemompoeder

•900 g bloem

•1 ei

•parelsuiker, om over de broodjes te strooien

Ingrediënten

voor de vulling:

•125 g ongezouten boter, in stukken

•110 g ﬁjne suiker

•1,5 eetlepel kaneelpoeder

voor het deeg: zweden

Maak eerst het deeg:

1. Smelt de boter.

2. Voeg de melk toe. Meng alles. Laat deze mix afkoelen tot 37 °C.

3. Verkruimel de gist in een grote kom. Voeg de mix van boter en melk toe en roer tot de gist opgelost is. Voeg de suiker toe en roer.

4. Voeg langzaam de bloem, het kardemompoeder en het zout toe. Roer tot het deeg glad is.

5. Leg een theedoek over de kom. Laat de kom 40 minuten staan, of tot het volume van het deeg 2 x zo groot is.

Maak de vulling:

1. Laat de boter zacht worden.

2. Meng de boter, de suiker en het kaneelpoeder in een kom tot je een massa hebt die je kan smeren.

Maak nu de kanelbullar:

1. Strooi een beetje bloem over de tafel of het aanrecht.

2. Leg het deeg op de bloem en kneed het.

3. Rol het deeg met de deegrol tot een rechthoek van 3 mm dik.

4. Smeer de vulling gelijkmatig over de bovenkant.

5. Rol het deeg voorzichtig op, langs de lange zijde.

6. Snijd 24 schijven uit de rol.

7. Leg de schijven in papieren cupcakevormpjes, op een rooster.

8. Leg een theedoek over de vormpjes en laat ze 30 minuten staan.

9. Verwarm de oven op 225 °C.

10. Klop het ei los. Bestrijk er de schijven mee.

11. Strooi parelsuiker over de schijven.

12. Bak de schijven 10 minuten of tot ze mooi goudbruin zijn.

KERSTSTRONK MET KOKOS EN CHOCOLADE

Kerststronk is een traditioneel dessert voor de periode rond Kerstmis. Als je het gebak serveert, ziet het eruit zoals een houtblok.

recept: Ingrediënten voor de biscuit:

•4 eieren

•125 g bloem

•½ zakje gist

•80 g suiker

•1 zakje vanillesuiker

•100 g boter (gesmolten)

•75 g geraspte kokosnoot

• 3 kofﬁelepels kokoslikeur (bv. Malibu)

Ingrediënten voor de chocoladevulling:

•1 eigeel

•40 g suiker

•1 zakje vanillesuiker

•100 g boter

•50 g chocolade

Ingrediënten

voor het glazuur:

•300 g mascarpone

•50 g poedersuiker

•1,5 cl vanille-extract

•100 g geraspte kokosnoot

Ingrediënten

voor de versiering:

•chocoladeschilfers

•poedersuiker

Maak eerst de biscuit:

1. Verwarm de oven voor op 230 °C.

2. Scheid het eigeel van het eiwit. Klop het eiwit.

3. Meng het eigeel met de suiker en de vanillesuiker tot een luchtige mix.

4. Voeg de bloem toe aan deze mix.

5. Voeg voorzichtig het opgeklopte eiwit bij de mix.

6. Voeg de gesmolten boter en de geraspte kokos toe.

7. Giet alles op een bakplaat. Leg er bakpapier op.

8. Laat 8 minuten bakken op 230 °C.

9. Als het deeg klaar is, leg je het op een natte doek. Rol het op. Laat afkoelen.

Maak de chocoladevulling:

1. Klop het eigeel, de suiker en de vanillesuiker au bain-marie tot een luchtige mix.

2. Voeg stukjes zachte boter en gesmolten chocolade toe. Meng met een garde tot een dikke mix.

3. Neem de mix van het vuur. Laat hem op kamertemperatuur opstijven.

Maak nu het glazuur:

1. Meng de mascarpone met de poedersuiker.

2. Voeg het vanille-extract en de geraspte kokosnoot toe.

3. Laat alles 30 minuten staan op een koude plaats.

Maak nu de kerststronk:

1. Rol de biscuit open. Druppel er een beetje kokoslikeur over.

2. Bestrijk de biscuit met de chocoladevulling. Rol de biscuit op.

3. Bestrijk de opgerolde biscuit met het mascarponeglazuur.

4. Trek met een vork strepen in het glazuur.

5. Versier met de chocoladeschilfers.

6. Zet de kerststronk minimaal 3 uur in de frigo.

146CUISINE MUNDIAL

MELKTERT

Melktert is een dessert uit Zuid-Afrika. Een melktert heeft een zoete taartbodem en een

vulling van melk, bloem, suiker en eieren.

Ingrediënten

voor het deeg:

•270 g bloem

•170 g boter (op kamertemperatuur)

•100 g suiker

•1 ei

•een beetje zout

Ingrediënten

voor de vulling:

•1 liter volle melk

•75 g boter

•2 eetlepels (10 ml) vanille-extract

•50 g suiker

•3 eetlepels bloem

•3 eetlepels maïzena

•3 eieren

•een beetje zout

•1 theelepel kaneelpoeder

recept:

Maak eerst het deeg:

1. Meng de boter met de suiker. Voeg het ei toe en meng het erdoor. Voeg daarna ook de bloem en een beetje zout toe. Kneed alles glad.

2. Verwarm de oven voor op 180 °C.

3. Vet de bakvorm in met boter.

4. Strooi bloem over het aanrecht en de deegrol. Rol het deeg uit, maar niet te dun.

5. Leg het deeg in de bakvorm. Heb je te veel deeg voor de bakvorm? Snijd de rest van het deeg weg.

6. Bak het deeg 10 minuten. Laat het daarna afkoelen.

Maak nu de vulling:

7. Doe de eieren, de suiker, de bloem en 2 eetlepels maïzena met een groot deel van de melk in een kom. Klop de ingrediënten.

8. Verwarm de rest van de melk met de boter in een pan. Laat ze niet koken!

9. Giet een beetje van de warme melk over de ingrediënten in de kom. Roer tot het glad is.

10. Giet deze mix terug in de pan met de melk. Roer glad.

11. Voeg een beetje zout en vanille-extract toe.

12. Kook alles op een zacht vuur. Roer voldoende.

13. Na een paar minuten wordt de vulling dikker. Wacht tot de vulling dik genoeg is.

14. Giet de vulling over het deeg in de bakvorm. Laat een beetje afkoelen. Zet het dan in de koelkast.

15. Strooi een beetje kaneelpoeder over de melktert en serveer.

Zuid-Afrika

MELKTERT (GEBAKKEN)

Melktert is een dessert uit Zuid-Afrika. Een melktert heeft een zoete taartbodem en een vulling van melk, bloem, suiker en eieren.

Ingrediënten:recept:

•1 rol (400 g) bladerdeeg

•1 kaneelstokje of 2-3 gedroogde naartjieschillen (naartjie = een citrusvrucht)

•500 ml warme melk

•5 eetlepels suiker

•een beetje zout

•5 eetlepels ‘cakebloem’

(140 g ‘cakebloem’ = 125 g bloem + 15 g maïzena)

•1 eetlepel boter

•2 eieren, losgeklopt

•kaneelpoeder of kaneelsuiker

1. Leg het bladerdeeg in een ronde bakvorm. Druk goed aan. Is de rand van het deeg niet mooi recht? Snijd de extra stukken deeg af.

2. Prik met een vork een paar gaten in het deeg.

3. Zet de bakvorm met het deeg in de ijskast.

4. Verwarm de oven voor op 220 °C.

5. Doe het kaneelstokje en de melk in een sauspan. Laat koken.

6. Haal de sauspan van het vuur. Verwijder het kaneelstokje.

7. Mix de suiker, het zout en de cakebloem.

8. Voeg langzaam een beetje warme melk toe. Roer goed. Voeg deze mix bij de rest van de warme melk.

9. Zet de sauspan terug op het vuur. Laat koken tot het dik wordt. Roer af en toe.

10. Haal de sauspan van het vuur. Roer de boter door deze mix van bloem en melk. Laat een beetje afkoelen.

11. Voeg de losgeklopte eieren toe. De vulling is nu klaar.

12. Neem de bakvorm met deeg uit de ijskast. Giet de vulling op het deeg.

13. Strooi het kaneelpoeder over de taart.

14. Bak 10 minuten in de oven.

15. Zet de oven nu op 180 °C. Laat de taart nog 20-25 minuten bakken.

PANNENKOEKEN

Je kan de pannenkoeken ook oprollen of plooien. Je kan zoete of hartige pannenkoeken maken. Je kan ze warm of koud eten.

Ingrediënten:recept:

(voor +/- 12 dunne pannenkoeken)

•125 g tarwemeel

•¼ liter melk

•1 of 2 eieren

• 1 zakje vanillesuiker (10 g)

•eventueel een beetje citroensap als je zoete pannenkoeken maakt

Optioneel:

•bruine suiker

•jam

•suiker

1. Meng alle ingrediënten door elkaar.

2. Bak de pannenkoeken in een koekenpan.

3. Doe bruine suiker, jam of gewone suiker op je pannenkoek.

PETIT-BEURRETAART

Petit-beurretaart is een simpel dessert. De meeste kinderen vinden dit heel lekker!

Ingrediënten:recept:

•1 à 2 kopjes espresso

•petit-beurrekoekjes

•1 pakje echte boter (op kamertemperatuur)

•poedersuiker (1 g boter = 1 g poedersuiker)

•geraspte chocolade of hagelslag

1. Zet een kopje sterke espresso. Doe de kofﬁe in een brede schotel. Zo koelt die sneller af.

2. Neem een kom. Doe de boter erin, met de poedersuiker. Meng voorzichtig. Doe er enkele druppels kofﬁe-extract in. Dit is de ‘boterroom’.

3. Maak telkens een laag koekjes, een laag boterroom etc. Leg 1 koekje in de kofﬁe (tel 1 seconde). Draai het om (tel opnieuw 1 seconde) en leg het op de serveerschotel. Doe dit ook met de andere koekjes, tot de bodem van de schotel bedekt is met 1 laag koekjes.

4. Smeer er een laag boterroom op.

5. Doe dit altijd opnieuw (een laag koekjes die je eerst in de kofﬁe legt, een laag boterroom, een laag koekjes, een laag boterroom etc.).

6. Smeer de rest van de boterroom op de bovenkant en de zijkanten van de taart.

7. Versier de bovenkant van de petit-beurretaart. Trek met een vork schuine, evenwijdige lijnen in de boterroom. Doe er de geraspte chocolade of de hagelslag op. Laat de boterroom opstijven in de ijskast.

POOLSE WAFELS

Dit is een Pools dessert met lagen dunne wafeltjes en een zoete vulling.

Ingrediënten:recept:

(voor +/- 20 wafels)

•250 ml melk

•250 g boter

•250 g suiker

•3 kofﬁelepels cacaopoeder

•500 g melkpoeder

•1 pak speciale wafels

1. Verwarm de melk in een kookpot. Los de suiker, het cacaopoeder en de boter op in de melk.

2. Laat afkoelen.

3. Voeg het melkpoeder toe aan de koude massa. Meng voorzichtig, zodat je geen klonters krijgt.

4. Smeer deze massa op een wafel. Druk op een volgende wafel en doe dit altijd opnieuw tot de ingrediënten op zijn.

POTICA

Potica is een traditionele Sloveense ‘notenrol’.

Ingrediënten

voor het deeg:

•500 g bloem

•250 ml warme melk

•1 blokje (42 g) bakkersgist

•80 g suiker

•1 zakje vanillesuiker

•100 g zachte boter

•3 eidooiers

•3 eetlepels rum

•een beetje zout

Ingrediënten

voor de vulling:

•500 g gemalen walnoten

•150 g suiker

•1 zakje vanillesuiker

•200 ml slagroom

•3 eieren

•rum

•citroenzeste

recept:

1. Los de gist op in de warme melk. Voeg een eetlepel bloem en een theelepel suiker toe.

2. Laat deze mix 10 à 20 minuten op een warme plaats staan. Hij moet verdubbelen in volume.

3. Mix de eidooiers, suiker, rum, zout en boter tot de suiker opgelost is.

4. Zeef de bloem en zet de bloem een paar minuten in een lauwe oven.

5. Voeg de mix van melk en gist en de mix met de eidooiers toe. Meng tot het deeg los komt van de lepel. Je mag het deeg ook met een elektrische mixer mengen.

6. Strooi een beetje bloem op een bord of plank. Kneed hierop het deeg tot het glad en elastisch is.

7. Maak een bal van het deeg. Laat het deeg 1 à 2 uur op een warme plaats staan. Het moet verdubbelen in volume.

8. Maak de vulling van de potica terwijl het deeg op de warme plaats staat.

9. Laat de slagroom koken. Zet het vuur uit en doe de walnoten in de slagroom.

10. Klop het eiwit van 3 eieren stijf.

11. Meng de slagroom en de walnoten met de suiker, rum, eidooiers en citroenzeste.

12. Meng er ook het opgeklopte eiwit door.

13. Vet een bakblik in met boter of gebruik bakpapier.

14. Leg een theedoek of keukenhanddoek open. Strooi er een beetje bloem over.

15. Rol het deeg plat op de theedoek. Het deeg moet zo dik als een pink worden, in een vierkant.

16. Verdeel de vulling over het deeg. Rol eerst 2/3 van het deeg met de hand op en het laatste deel (1/3) met de theedoek.

17. Leg deze ‘potica’ voorzichtig in het bakblik. De naad moet aan de onderkant zitten.

18. Prik 1 x met een satéstokje in de potica. Zo krijg je het kooldioxide tussen de lagen deeg weg.

19. Laat de potica 1,5 à 2 uur op een warme plaats staan. De potica moet verdubbelen in volume. Verwarm de oven op 175 °C.

Om te serveren:

•poedersuiker

20. Bak de potica in 1 uur gaar en bruin. Leg bakpapier over de bovenkant.

21. Haal het bakblik uit de oven. Laat het even afkoelen. Draai dan de potica om op een bord.

22. Leg een theedoek of iets anders over de potica en laat hem verder afkoelen.

23. Doe er poedersuiker over en serveer.

QUESILLO

Quesillo is een dessert uit Venezuela.

Ingrediënten:recept:

•4 eieren

•1 blikje gecondenseerde melk

•400 ml melk

•8 eetlepels suiker

1. Verwarm de oven voor op 180 °C.

2. Maak eerst de karamel.

3. Doe de suiker in een ronde metalen vorm.

4. Verwarm de suiker tot die vloeibaar wordt. De suiker moet de kleur van karamel krijgen.

5. Mix de eieren, de gecondenseerde melk en de melk 1 minuut in een blender.

6. Giet deze mix over de karamel.

7. Verwarm de quesillo 40 minuten au bain-marie in de oven.

RIJSTPAP

Rijstpap is 1 van de populairste desserts in de wereld. In India eten ze rijstpap met kardemom, saffraan en andere kruiden. In Marokko voegen ze vaak oranjebloesemwater en kaneel toe. Bij ons is vanille het geheime ingrediënt. Rijstpap is al oud. Op het schilderij ‘De Boerenbruiloft’ van Pieter Breughel uit 1568 kan je al rijstpap zien.

Ingrediënten:recept:

(voor 6 personen)

•1 liter volle (verse) melk

•125 g dessertrijst

•75 g suiker

•1 vanillestokje

•bruine suiker

1. Doe alle ingrediënten in een kookpot. Blijf roeren en breng aan de kook.

2. Laat op een zacht vuur garen (+/- 40 minuten).

3. Serveer met de bruine suiker.

STICKY TOFFEE PUDDING

Een typisch Britse sticky toffee pudding heeft 2 essentiële componenten: biscuit en karamelsaus. Je kan het dessert met vanille-ijs serveren.

Ingrediënten

voor de cake:

•25 g dadels (zonder pit)

•1 theelepel natriumbicarbonaat (baksoda)

•85 g boter

•170 g suiker

•room

•2 grote eieren

•170 g zelfrijzende bloem

•¼ theelepel speculaaskruiden

•¼ theelepel kaneel

•2 eetlepels Ovomaltine

•2 eetlepels yoghurt

•200 ml water

Ingrediënten

voor de toffeesaus:

•115 g boter

•115 g bruine suiker of moscovade

•140 ml slagroom

Groot-Brittannië

recept:

1. Verwarm de oven tot 180 °C. Doe de dadels en het natriumbicarbonaat in een kom. Kook het water en voeg het toe.

2. Laat 2 à 3 minuten staan tot de dadels zacht zijn. Laat de dadels uitlekken.

3. Pureer de dadels in een kom of keukenmachine.

4. Voeg in een kom de room toe aan de boter en de suiker. Voeg de eieren, bloem, speculaaskruiden, kaneel en Ovomaltine toe.

5. Meng goed. Roer de yoghurt en dadels erdoor.

6. Vet een ovenschotel in. Giet de dadelmix in de ovenschotel.

7. Bak +/- 35 minuten in de oven.

8. Maak nu de karamelsaus (toffeesaus). Doe de boter, suiker en room in een pan. Zet de pan op een laag vuur. Wacht tot de suiker gesmolten is en de saus dikker en bruiner wordt.

9. Snijd de cake in stukken en serveer met de saus.

TIRAMISU

Tiramisu is een Italiaans dessert. De naam betekent ‘trek mij omhoog’ ofwel ‘maak mij blij’.

Ingrediënten:recept:

•4 verse eieren

•50 g suiker

•500 g mascarpone

•30 ‘lange vingers’ (lange koekjes) of 300 g speculaas

•1,5 kop sterke kofﬁe (afgekoeld)

•4,5 eetlepels cacaopoeder

•eventueel een beetje marsala, amaretto of Baileys

1. Scheid de dooier van het eiwit. Er mag geen dooier bij het eiwit komen! Mix de dooiers een paar minuten met ½ van de suiker.

2. Meng er de mascarpone onder.

3. Maak de mixer en de kom schoon. Klop het eiwit stijf.

4. Meng de rest van de suiker met het stijfgeklopte eiwit. Meng alles met de mascarpone.

5. Voeg een beetje marsalawijn, amaretto of Baileys toe als je dat lekker vindt.

6. Doe de kofﬁe in een kommetje of een diep bord.

7. Doop ½ van de lange vingers een paar seconden in de kofﬁe. Verdeel ze over de bodem van een schaal. Leg de gesuikerde kant naar beneden.

8. Giet +/- ½ van de mascarponemix erover.

9. Doop de rest van de lange vingers in de kofﬁe. Verdeel ze over de schaal.

10. Giet de rest van de mascarponemix erover.

11. Strooi er een beetje cacaopoeder over. Houd er een zeefje onder. Zet de tiramisu in de koelkast.

12. Laat de tiramisu een paar uur of een nacht in de koelkast staan. Serveer.

WORTELCAKE

Wortelen zijn zoet. Je kan ze dus perfect gebruiken in taarten of cakes.

Ingrediënten:

•250 ml zonnebloemolie

•225 g muscovadosuiker of rietsuiker

•3 grote eieren

•225 g zelfrijzende bloem

•een snuifje zout

•½ theelepel gemengde peperkoekkruiden

•½ theelepel nootmuskaat

•1 theelepel kaneel

•250 g grof geraspte wortelen

Ingrediënten voor

het suikerglazuur:

•50 g boter, op kamertemperatuur

•225 g roomkaas (bijvoorbeeld St Moret of Philadelphia)

•25 g poedersuiker

•½ theelepel vanilleextract

•8 pecannoten, in stukjes gehakt

Groot-Brittannië

recept:

1. Besmeer 2 bakvormen van 18 cm doorsnede met boter.

2. Mix de zonnebloemolie en de suiker. Voeg 1 voor 1 de eieren toe.

3. Zeef de bloem. Roer de bloem, het zout en de kruiden met een grote lepel onder het mengsel van de olie, de suiker en de eieren.

4. Voeg de geraspte wortelen toe en meng alles goed.

5. Giet het deeg in de bakvorm. Laat de cake 30 à 40 minuten goudgeel bakken op 180 °C. Prik met een breinaald of een metalen pen in het midden van de cake. Is je naald schoon en droog? De cake is gaar!

6. Laat de cake 10 minuten afkoelen in de bakvorm. Haal na 10 minuten de cake uit de vorm. Laat de cake nog verder afkoelen op een rooster.

7. Maak het suikerglazuur. Klop de boter en de roomkaas in een kom. Het mengsel moet licht en luchtig zijn. Zeef de poedersuiker. Voeg de poedersuiker en het vanilleextract toe. Meng alles goed tot je een gladde massa hebt.

8. Verdeel 1/3 van het glazuur over 1 cake. Leg de andere cake er voorzichtig bovenop. Verdeel de rest van het glazuur over de bovenkant. Verdeel de pecannoten erover.

Colofon

Redactie

Anne Decuypere, Karen Stals & alle cursisten en vrijwilligers die een recept indienden

COLOFON

Eindredactie

Redactie

Anne Decuypere & Karen Stals

Colofon

Werkgroep Cuisine Mundial

Colofon

Anne Decuypere, Karen Stals & alle cursisten en vrijwilligers die een recept indienden

Eindredactie

Colofon

Daisy Cleymans, Maggy Coenaerts, Anne Decuypere, Leen Dewandeleer, Jan Pollaris, Karen Stals, Margareth Tatumi, Carine Vanhoorebeeck & Nadia Verstraeten

Redactie

Anne Decuypere & Karen Stals

Anne Decuypere, Karen Stals & alle cursisten en vrijwilligers die een recept indienden

Werkgroep 5 jaar Cuisine Mundial (recepten 2015-2019)

Redactie

Eindredactie

Pol Viaene & GC de Kam

Daisy Cleymans, Maggy Coenaerts, Anne Decuypere, Leen Dewandeleer, Jan Pollaris, Karen Stals,

Overige foto’s blz. 99-102

Anne Decuypere & Karen Stals

Anne Decuypere, Karen Stals & alle cursisten en vrijwilligers die een recept indienden

Druk & lay-out

Eindredactie

Albe De Coker

Anne Decuypere & Karen Stals

Margareth Tatumi, Carine Vanhoorebeeck & Nadia Verstraeten

Werkgroep Cuisine Mundial

Anne Decuypere & Karen Stals

Pol Viaene & GC de Kam

Cover: Shutterstock

Woordenlijst

Werkgroep Cuisine Mundial

Daisy Cleymans, Maggy Coenaerts, Anne Decuypere, Leen Dewandeleer, Jan Pollaris, Karen Margareth Tatumi, Carine Vanhoorebeeck & Nadia Verstraeten

Werkgroep Cuisine Mundial

Daisy Cleymans, Maggy Coenaerts, Anne Decuypere, Leen Dewandeleer, Jan Pollaris, Margareth Tatumi, Carine Vanhoorebeeck & Nadia Verstraeten

Werkgroep Cuisine Mundial

Overige foto’s blz. 169-175

Daisy Cleymans, Maggy Coenaerts, Anne Decuypere, Leen Dewandeleer, Jan Pollaris, Karen Stals, Margareth Tatumi, Carine Vanhoorebeeck & Nadia Verstraeten

• Schoenaerts, Peter en Van Loo, Helga, Thematische woordenschat Nederlands voor anderstaligen, Antwerpen/Amsterdam, Intertaal

Druk & lay-out

Pol Viaene & GC de Kam Overige foto’s blz. 99-102

Pol Viaene & GC de Kam

Overige foto’s blz. 99-102

Albe De Coker – editie 2024

• Verburg, Marja en Stumpel, Ruud [et al.], Van Dale Pocketwoordenboek Nederlands als tweede taal, Utrecht/Antwerpen, Van Dale Lexicografie

•Karen Stals

Druk & lay-out

Pol Viaene & GC de Kam

Woordenlijst

Overige foto’s blz. 99-102

Albe De Coker

Cuisine Mundial is een initiatief van GC de Kam, Gezinsbond, Davidsfonds, Femma en CVO Crescendo.

•Schoenaerts, Peter en Van Loo, Helga, Thematische woordenschat Nederlands voor anderstaligen, Antwerpen/Amsterdam, Intertaal

Druk & lay-out

Albe De Coker

Woordenlijst

•Verburg, Marja en Stumpel, Ruud [et al.], Van Dale Pocketwoordenboek Nederlands als tweede taal, Utrecht/Antwerpen, Van Dale Lexicograﬁe

•Karen Stals

Woordenlijst

• Schoenaerts, Peter en Van Loo, Helga, Thematische woordenschat Nederlands voor anderstaligen, Antwerpen/Amsterdam, Intertaal

• Verburg, Marja en Stumpel, Ruud [et al.], Van Dale Pocketwoordenboek Nederlands als taal, Utrecht/Antwerpen, Van Dale Lexicografie

•Karen Stals

• Verburg, Marja en Stumpel, Ruud [et al.], Van Dale Pocketwoordenboek Nederlands taal, Utrecht/Antwerpen, Van Dale Lexicografie •Karen Stals

• Schoenaerts, Peter en Van Loo, Helga, Thematische woordenschat Nederlands voor anderstaligen, Antwerpen/Amsterdam, Intertaal

Cuisine Mundial is een initiatief van GC de Kam, Gezinsbond, Davidsfonds, Femma en Crescendo CVO.

• Verburg, Marja en Stumpel, Ruud [et al.], Van Dale Pocketwoordenboek Nederlands als tweede taal, Utrecht/Antwerpen, Van Dale Lexicografie

Met dank aan

•Karen Stals

Cuisine Mundial is een initiatief van GC de Kam, Gezinsbond, Davidsfonds, Femma Crescendo.

Cuisine Mundial is een initiatief van GC de Kam, Gezinsbond, Davidsfonds, Femma en CVO Crescendo.

Met dank aan

Foto aanrecht: user 32212 op Pixabay

Foto aardappel: Christos Giakkas op Pixabay

Foto aardappelpuree, kool, selder, bord & deegrol: Pixabay

Foto aardappelstamper: Donovan Govan

Foto aardappelzetmeel: Hans op Pixabay

Foto aluminiumfolie: MonikaP op Pixabay

Foto amandel, citroensap, geraspte kaas, komkommer, kurkuma & olijfolie: Steve Buissinne op Pixabay

Foto amaretti: Tinette (Wikimedia Commons)

Foto ansjovis: Pasi Mämmelä op Pixabay

Foto appel: Marco Roosink op Pixabay

Foto arepa paisa: Hugo Londono op Pixabay

Foto artisjok, basilicum, chocolade & kikkererwt: Jacqueline Macou op Pixabay

Foto au bain-marie, bodem, bot, cayennepeper, cirkel, dessertrijst, verse gist, hagelslag, hoek, korianderpoeder, peperkoekkruiden, kruiden, rijstkoker & stoofvlees: Wikimedia Commons

Foto aubergine: Republica op Pixabay

Foto augurk: zand op Pixabay

Foto azijn & bicarbonaat: Evita Ochel op Pixabay

Foto bacalhau à Zé do Pipo à la Maria: Javier Lastras (Wikimedia)

Foto bakpapier: Teemu Korhonen

Foto bakpoeder: Terabyte

Foto bakvorm: David Benbennick op Wikimedia Commons

Foto (Luikse) balletjes: tortic84 op Pixabay

Foto benderyky: Sarym Sakov via iStock

Foto berg: David Mark op Pixabay

Foto bier: Gerhard Gellinger op Pixabay

Foto bieslook: Johannes Auer op Pixabay

Foto bietenzuur, melk, peperkorrels, tarwemeel & wortelen: congerdesign op Pixabay

Foto biko: Debbie Tingzon op ﬂickr

Foto bladerdeeg: JaBB op ﬂickr

Foto blender: Yao Charlen op Pixabay

Foto blik: maxpixel.net

Foto bloem, rietsuiker, specerijen, suiker & zout: Bruno Glätsch op Pixabay

Foto boekweitmeel, reuzel & speltmeel: Rasbak

Foto bonet: mc81 op iStock

Foto bonitovlokken: Margareth Tatumi

Foto borstel: Pexels

Foto boter: Aline Ponce op Pixabay

Foto bouillon: solucionindividual op Pixabay

Foto bouillonblokje: Alicja op Pixabay

Foto (sneetje) brood: vikili op Pixabay

Foto bruine suiker: ckjeziorny op Pixabay

Foto bulgur: Johann Jaritz

Foto cacaopoeder: thecakeschool op Pixabay

Foto champignons: Laila op Pixabay

Foto chilipoeder, rundergehakt, ui, vleesmolen & water: PublicDomainPictures op Pixabay

Foto chocoladeschilfers: Igor Tomasic op Pixabay

Foto citroen, limoen & tomaat: Robert-Owen-Wahl op Pixabay

Foto citroenschil, komijnzaadjes & laurierblad: Ajale op Pixabay

Foto citroenzeste: Nathan op Unsplash

Foto cottage pie: Candice Eisner op ﬂickr

Foto dadels: vesiraja op Pixabay

Foto dille: Eszter Miller op Pixabay

Foto doperwten: ha11ok op Pixabay

Foto driehoek: iconﬁnder.com

Foto duif: Jay Patel op Pixabay

Foto eieren: StockSnap op Pixabay

Foto eigeel: isfara op Pixabay

Foto eiwit & vorm: Douglas D Perkins

Foto elleboogmacaroni: Mustafa Shehadeh op Pixabay

Foto fettuccini a la huancaina: MiguelAlanCS (Wikimedia)

Foto folie: Ilmari Karonen (Wikimedia)

Foto frituurpan: joho345 (Wikimedia)

Foto galaretka: Azaret76 op Pixabay

Foto garde: InspiredImages op Pixabay

Foto gebakken ui: Midori

Foto gecondenseerde melk: The Ujulala op Pixabay

Foto gedroogde paddenstoel: Waldrebell op Pixabay

Foto gehakt & ketchup: Alexas_Fotos op Pixabay

Foto gelatine: Danielle dk (Wikipedia)

Foto gele chilipeper: JackieLou DL op Pixabay

Foto gemberpoeder: siala op Pixabay

Foto gepelde tomaat: Crepessuzette op Pixabay

Foto geraspte chocolade: Jürgen Brandes op Pixabay

Foto geraspte kokosnoot: Vijaya Narasimha op Pixabay

Foto geraspte wortel: Krzysztof Jaracz op Pixabay

Foto gerookt spek: Morana T op Pixabay

Foto gerst: iKlick op Pixabay

Foto (Bündner) Gerstensuppe: Benreis (Wikimedia Commons)

Foto glas: maja7777 op Pixabay

Foto golabki: pelican (Wikimedia)

Foto (Boheemse) goulash: RitaE op Pixabay

Foto griesmeel: aking1000 op Pixabay

Foto groene banaan: PIRO4D op Pixabay

Foto gyulai: Hu Totya (Wikimedia)

Foto ham: Anna op Pixabay

Foto havervlokken: Kai Stachowiak PublicDomainPictures

Foto honing: Monfocus op Pixabay

Foto houten lepel: moritz320 op Pixabay

Foto jam: Michal Jarmoluk op Pixabay

Foto jamaicapeper: Gerard Cohen

Foto (Parmezaanse) kaas: Ralf op Pixabay

Foto (verse) kaas: Esther Merbt op Pixabay

Foto kabeljauw: BlackRiv op Pixabay

Foto kaneel: Jennifer Birgl op Pixabay

Foto kardemompoeder & roggebloem: veganbaking.net op flickr

Foto keukenmachine: Warren Layton op flickr

Foto kibbeh: Ron Dollete op flickr

Foto kip, noedels, sojascheuten, spitskool, spuitwater, stokje, tomatenblokjes & zonnebloemolie: Pxhere

Foto kipfilet: Manfred Richter op Pixabay

Foto kippendij: gran op Wikimedia Commons

Foto kleefrijst: Takeway op Wikimedia Commons

Foto kluski śląskie: Pickpik

Foto knakworst: Charles Deluvio op Unsplash

Foto knoflook: Isabella Mendes op Pexels

Foto knoflookteentje: Markéta Machová op Pixabay

Foto koekjes (‘lange vingers’): Lucio Alfonsi op Pixabay

Foto koelkast: Thor Deichmann op Pixabay

Foto kofﬁe: Karoline Grabowska op Pixabay

Foto kokoslikeur: Rosa Hashimoto op Pexels

Foto kokosmelk & pecannoot: Lisa Redfern op Pixabay

Foto kokosolie: Phu Thinh Co op Wikimedia Commons

Foto kom: Erica Tan op Unsplash

Foto komijn en uiringen: Needpix.com

Foto kookpot, lepel, pan & vork: Walter Bichler op Pixabay

Foto kopje: Sharon Ang op Pixabay

Foto koshari: watashiwani op ﬂickr

Foto kruis, bal & rolletje: OpenClipart-Vectors op Pixabay

Foto lente-ui: Anna Armbrust op Pixabay

Foto likeur: luxstorm op Pixabay

Foto linzen: Sandra Vélez op Pixabay

Foto lor: Hevesli

Foto loukaniko: Brenda Benoît Dudley op ﬂickr

Foto maan: Clker-Free-Vector-Images op Pixabay

Foto maanzaad: Billjones94 (Wikimedia)

Foto maismeel: Elivelton Nogueira op Pixabay

Foto maïzena: Kalaya

Foto marjolein/oregano: ariesa66 op Pixabay

Foto marsepein: Vikiçizer (Wikimedia)

Foto mascarpone: Gianni Crestani op Pixabay

Foto mayonaise: jules (Wikimedia Commons)

Foto melkpoeder: ProjectManhattan

Foto mercimek köftesi: Ahzaryamed (Wikimedia Commons)

Foto mes: nickfrom op Pixabay

Foto mierikswortel: ﬂickr

Foto mixer: Ron Porter op Pixabay

Foto mosterd: fuji01 op Pixabay

Foto moussaka & zure room: jules op ﬂickr

Foto munt: PommeGrenade op Pixabay

Foto natriumbicarbonaat: Azzaryiatul Amar op Pixabay

Foto nootmuskaat: scym op Pixabay

Foto oestersaus: Gossipguy

Foto okonomisaus: Marcel Montes

Foto olie: Marina Pershina op Pixabay

Foto paneermeel: Tiia Monto (Wikimedia)

Foto pannenkoeken: tatyanaui op Pixabay

Foto paprika: Thomas Breher op Pixabay

Foto paprikapoeder & wortelreepjes: Devanath op Pixabay

Foto passe-vite: Johnny Chicago (Wikimedia)

Foto pasta: Patricia Gosalbez op Pixabay

Foto pastéis de bacalhau: Európa Pont op flickr

Foto patacones: medea_material op flickr

Foto peper: wnk1029 op Pixabay

Foto peterselie: Beverly Buckley op Pixabay

Foto petit-beurre: inra.dist op flickr

Foto pierogi: skyradar op Pixabay

Foto poedersuiker & room: stux op Pixabay

Foto pompoen: Ulrike Leone op Pixabay

Foto potica: emma.kate op flickr

Foto puntpaprika: günter op Pixabay

Foto augurkensoep & Poolse soepkruiden: Marta Nieroda

Foto prei: S. Hermann & F. Richter op Pixabay

Foto radijs: tookapic op Pixabay

Foto rakott krumpli: zolakoma (Wikimedia)

Foto rasp: Finmiki op Pixabay

Foto rechthoek: Tim op Pixabay

Foto rijst: Monsterkoi op Pixabay

Foto rijstpap: TLink op Pixabay

Foto rode biet: Photo Mix op Pixabay

Foto rode peper: Gábor Adonyi op Pixabay

Foto roomkaas: Brian Boucheron

Foto rozijn: Håkan Stigson op Pixabay

Foto rum: Joshua Willson op Pixabay

Foto rundvlees: PDPhotos op Pixabay

Foto salade niçoise: Katrin Gilger op flickr

Foto sauspan: Francis Ray op Pixabay

Foto scampi: Nicole Klesy op Pixabay

Foto sinaasappelsap: Bruno Germany op Pixabay

Foto sinaasappelschil (gekonﬁjt): David Adam Kess (Wikimedia)

Foto sjalot: beauty_by_nature op Pixabay

Foto sla: Pezibear op Pixabay

Foto slagroom: HomeMaker op Pixabay

Foto snijplank: Rommel Diaz op Pixabay

Foto sojasaus: Andreas Theis op Pixabay

Foto spatel, crackers & tijm: WikimediaImages

Foto speculaas: Laurent Bailliet op Pixabay

Foto spek: Carlotta Silvestrini op Pixabay

Foto sperziebonen: young_amyc op Pixabay

Foto spinazie & keukenpapier/keukenrol: Mabel Amber op Pixabay

Foto sticky toffee pudding: Ruth Hartnup (Wikimedia Commons)

Foto stokbrood: Kerstin Riemer op Pixabay

Foto stoofpot: Foto-Rabe op Pixabay

Foto tenkasu: Nihonjoe

Foto tomatenpuree & deksel: Lynn Greyling PublicDomainPictures

Foto tomatensaus: Jörg Husemann op Pixabay

Foto tonijn: Taken op Pixabay

Foto tortilla: Bella RaKo op Pixabay

Foto (rode) ui: Marco Costanzi op Pixabay

Foto vanille-extract: Bill Holsinger-Robinson op ﬂickr

Foto vanillestokje: Edith Huber op Pixabay

Foto vanillesuiker: gate74 op Pixabay

Foto varkensvlees: Lebensmittelfotos op Pixabay

Foto vergiet: Hustvedt

Foto vierkant: Mary Pahlke op Pixabay

Foto volkorenbloem: Margaret Hoogstrate

Foto walnoot: maxmann op Pixabay

Foto waterzooi: belgianchocolate op ﬂickr

Foto wijn: Vinotecarium op Pixabay

Foto witloof: Piotr Eliasz op Pixabay

Foto wittekool: Bernd Marczak from Berlin op Pixabay

Foto witte ui: Brett Hondow op Pixabay

Foto worcestersaus: Ocdp

Foto worst: Hans Braxmeier op Pixabay

Foto yoghurt: Profet77 op Pixabay

Foto yufka: Walaa op Wikimedia Commons

Foto zeef: Andreas Lischka op Pixabay

Foto zesteur: Reinhard Kraasch op Wikimedia Commons

Foto zuurkool: Stephen G Pearson op flickr

Foto zwarte olijf: hyeonju88 op Pixabay