‘De Gestapo stond vaak aan onze deur’

De laatste oud-strijder uit Sint-Genesius-Rode is Victor Swalens. In februari vierde hij zijn 103e verjaardag. Tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerde hij te ontsnappen aan de Duitse bezetter. ‘De Gestapo heeft vaak bij ons thuis aan de deur gestaan.’

Het feest van de verdienstelijke Rodenaren begin februari was voor het gemeentebestuur dé gelegenheid om Rodenaar Victor Swalens te eren. Het werd een drukke maand voor de oud-strijder, want achttien februari vierde hij ook zijn 103e verjaardag.

Ondanks zijn gezegende leeftijd verkeert Victor nog in goede gezondheid. Hij is ook nog bijzonder vlot van tong en scherp van geest. ‘Ik ben geboren in de

Nieuwstraat. Vier jaar heb ik school gelopen bij de zusters in De Hoek’, zo begint Victor zijn levensverhaal. ‘De jaren nadien zat ik op de Wauterbos, ’t Blokske zoals wij dat vroeger noemden. Ik herinner me de namen van al mijn leerkrachten nog goed. Om mijn Frans wat bij te spijkeren, ging ik nog twee jaar in Waterloo naar school. Dat was iedere dag te voet door het Waterloos Veld. Ik heb een fijne jeugd gehad. Weet je, wij kinderen waren de koning van de straat. Hele dagen spelen. Maar eerst moesten we ons huiswerk maken. Onze ouders waren streng, maar we kwamen nooit iets tekort.’

Op zijn veertiende moest Victor de schoolbanken verlaten. Hij ging in een schoenenfabriek in het Brusselse aan de slag. ‘Ik verdiende één frank per uur. Zondag kon ik vijftig frank aan mijn mama geven, zo fier dat ik was. Twee jaar later ben ik voor mijn ouders beginnen werken. Zij waren actief in de bouw. Het was hard werk, maar het gaf

Mensen

uit Rode

me voldoening. Tot mijn zestigste deed ik dat. In Sint-Genesius-Rode staan er nog verschillende huizen die ik bouwde, zoals het huis waar ik nu in woon op Hof-ten-Berg.’

Soldaat tijdens WOII

De Tweede Wereldoorlog zette het jonge leven van Victor op zijn kop. Door de dienstplicht werd hij in 1939 soldaat. ‘We hadden geen keuze. Ik was gestationeerd in de kazerne van Schaffen bij Diest. Mijn taak was onder meer om de vliegtuigen te wassen.’

Op 10 mei vielen de Duitsers België binnen. ‘Ik was erbij toen ze het vliegveld bombardeerden. We lagen toen te slapen en geloofden de sergeant eerst niet toen hij ons bruusk wakker maakte. Maar de oorlog was inderdaad begonnen. Alles stond in brand, van de meeste vliegtuigen bleef nog weinig over. We mochten van geluk spreken dat we het overleefden.’

Daarna trok zijn eenheid richting Leuven en nog daarna naar Bevekom. ‘Ik herinner me de zware vernielingen nog goed. Uiteindelijk werden we in Sint-Niklaas op een trein gezet richting Frankrijk. Met als eindhalte Mauguio vlakbij Montpellier. Van de oorlog was daar niets te merken. Omdat er te weinig werk was, mochten we snel weer vertrekken. Maar we moesten zelf thuis geraken. De trein bracht ons tot in Parijs, waar ik een fiets kocht. In augustus 1940 was ik weer thuis. Maar niet veel later zat ik weer in Frankrijk om een vliegveld te bouwen voor de Duitsers. Al werd daar amper gewerkt. We probeerden de boel zoveel mogelijk te saboteren.’

Opgepakt door de Gestapo

In het jaar 1942 zag het er even benard uit voor Victor. ‘Samen met een groep andere jonge mannen moest ik me aanbieden in het gebouw langs de Anspachlaan in Brussel. We moesten alles afgeven en zouden meteen naar Duitsland worden vervoerd. We werden weggeleid door twee Duitsers met een machinegeweer. Maar er was ergens verwarring over. Ik maakte daar gebruik van om te ontsnappen. Gelukkig hadden ze dat niet meteen in de gaten, want die Duitsers schoten zonder te aarzelen. Ik ben de eerste tram opgesprongen en kon ontkomen. De dag nadien, om half vijf ’s morgens, stond de Gestapo al bij mijn moeder aan de deur. Ik had elders de nacht doorgebracht. Gelukkig maar, want het huis werd van onder tot boven doorzocht. Ze hebben daar nog verschillende keren gestaan. Voor mijn ouders was dat geen gemakkelijke periode. Zelf verbleef ik toen vooral in de bossen van Argenteuil. Mijn oom werkte er voor een boomkapbedrijf en ik hielp mee. Ik heb altijd schrik gehad dat de Duisters me zouden vinden. Ik ben ooit tegengehouden door de Feldgendarmerie, maar ze hadden gelukkig niet door wie ik was. Het waren moeilijke jaren. We moesten smokkelen om aan voldoende eten te geraken. Ik ben ook nog in het verzet gegaan. Niet door de wapens op te nemen, wel door hier en daar de bezetter tegen te werken. Als ze in het dorp affiches ophingen, trokken wij die er weer af. Banden van voertuigen platsteken deden we ook. Maar moesten we goed opletten, want er waren mensen die samenwerkten met de vijand.’

De bevrijding

Kort voor Victor 25 jaar werd, was het eindelijk zover. België was bevrijd. De oorlog was voorbij. Een maand later was het opnieuw feest, want Victor trouwde op 14 maart 1945 met zijn vrouw Mariette. ‘Ik had haar al in 1939 leren kennen op een bal, maar het was wachten tot het einde van de oorlog om te trouwen. Ik herinner me nog goed toen we de kerk uitstapten. Het stond er vol dansende en zingende Canadese soldaten. De sfeer was uitgelaten, iedereen was blij dat de oorlog achter de rug was. Het leven kon eindelijk weer zijn gewone gang gaan. Twee jaar later werd onze enige dochter Karine geboren. In de naoorlogse periode heb ik in de omgeving van Malmedy nog vernielde gebouwen mee helpen herstellen.’

De oorlog in Oekraïne doet Victor terugdenken aan vroeger. ‘Als je ziet hoe jonge mannen van dezelfde leeftijd als ik destijds daar sneuvelen, dan besef je dat

Victor Swalens (103) dernier ancien combattant survivant de SintGenesius-Rode er geen lessen geleerd zijn uit het verleden. Het is triestig voor de mensen die daar leven’, zegt Victor. ‘Ik kijk nog iedere dag naar het nieuws en ’s avonds stem ik af op Canvas. Daarnaast volg ik het ook de sportwereld op. Vooral voetbal en koers. Als het goed weer is, ga ik samen met mijn dochter wandelen. Zij en mijn kleinkind zorgen goed voor mij. Eten en slapen, meer moet ik niet doen. (lacht) Ik ben blij dat ik nog thuis kan wonen. In een woonzorgcentrum zie ik me niet aarden. Hier voel ik me vrijer.’

Victor Swalens, 103 ans, peut se considérer comme le seul ancien combattant survivant de Sint-GenesiusRode. Pendant la Seconde Guerre mondiale, il s’est surtout efforcé de ne pas tomber entre les mains des occupants allemands. « La Gestapo se présentait souvent à notre porte ».

La célébration des Rhodiens méritants début février a été l’occasion pour le conseil communal d’honorer le Rhodien Victor Swalens. Le mois a été bien rempli pour le dernier ancien combattant survivant de la commune, car le 18, il a pu fêter son anniversaire.

La Seconde Guerre mondiale a complètement bouleversé la vie de Victor, encore jeune à l’époque. « En 1939, je suis devenu soldat. Il y avait la conscription à l’époque, donc nous n’avions pas vraiment le choix. J’étais stationné à la caserne Schaffen, près de Diest. Mes tâches consistaient, entre autres, à laver les avions. J’étais là quand les Allemands ont bombardé l’aérodrome le 10 mai, le jour de l’invasion de notre pays », raconte Victor Swalens.

Jelle Schepers

verenigingsnieuws donderdag 2 maart

De vriendenkring van Pater Briers

Cultuursmakers Sint-Genesius-Rode

19.00 uur – Bib Beersel

Kennismaking met de Vriendenkring van Pater Briers, halverwege vorige eeuw onderpastoor in Dworp. Begin de jaren 60 vertrok hij als missionaris naar Guatemala. Met deze ontmoeting krijgen alle geïnteresseerden een betere kijk op wat er in Guatemala gebeurt ten voordele van Semillas de Fe oftewel kinderen van de vuilnisbelten. prijs: 8 euro (leden) info: sintgenesiusrode@cultuursmakers.be vrijdag 3 en zaterdag 4 maart

20e Spaghettifestijn

K-Creation

11.30 tot 14.30 uur en 17 tot 22 uur

Ons Parochiehuis info: info@k-creation.be maandag 6 maart

K-Creation geeft shows met puike dansers, doet mee aan tv-programma’s en wedstrijden, organiseert lessen door talentvolle docenten. Dit jaar organiseren ze opnieuw het traditionele Spaghettifestijn in Ons Parochiehuis. Ditmaal zelfs voor de 20e keer!

Voordracht: het scoutsdomein ‘La Fresnaye in Dworp’ door Willy

Debraeckeleer

Mens en Wetenschap

13.30 uur – LDC De Boomgaard

Het rustig, lieflijk en gezond landschap merkten bestuurders en instellingen op toen ze voor hun vormingswerk een gepast domein zochten. Wanneer de Dworpse Graaf en oud-burgemeester Ferdinand Cornet de Grez na WOI een groot deel van zijn beboste eigendommen te koop stelden, bood zich de gelegenheid aan om grote stukken grond aan te kopen. Zo ontstonden in Dworp het Scoutsdomein La Fresnaye, Wolveringem, KAJ domein en Destelheide. De spreker zal vooral vertellen over het scoutsdomein La Fresnaye in Dworp. info: janssens_irma@hotmail.com dinsdag 7 maart

Koninklijke wandelzoektocht in Brussel

Cultuursmakers Sint-Genesius-Rode

12.00 uur – Brussel (Grote Markt) prijs: 3 euro (leden), 5 euro (niet-leden) info: sintgenesiusrode@cultuursmakers.be vrijdag 10 maart, zaterdag 11 maart en zondag 12 maart

Een wandelzoektocht met onderweg een aantal tekst- en fotovragen ‘met extra-aandacht-vragen’ in verband met zaken waaraan we anders gewoon voorbij wandelen. Ongeveer 4 km.

De Lelie brengt Il Campiello

KTV De Noordstar zondag 12 maart

Il Campiello van Carlo Goldoni is het jubileumstuk van de Koninklijke Toneelvereniging De Noordstar-De Lelie. Ze vieren hun 150-jarig bestaan. Rederijkerskamer De Lelie bestaat al 550 jaar, wat sinds 2000 deel uitmaakt van KTV De Noordstar. Het stuk gaat over een pleintje aan de rand van het oude Venetië. Een pleintje zoals wij ze ook bij ons kennen, waar door tijd en generaties heen zich mini samenlevingen vormden. Een pleintje waar een groep mensen met hun gebreken en kwaliteiten samenleven. Goldoni wekte deze mini maatschappij tot leven. Liefde, winstbejag, jaloersheid, achterklap en feesten zijn de ingrediënten van dit sprankelend Italiaans blijspel. Deze ontspannende avond, met het Venetiaans carnaval op de achtergrond zit vol humor, muziek en dans. Alles in ‘couleur locale’ en met toetsen van Comedia d’el Arte. De Noordstar-De Lelie voert de productie op in een grote bezetting. Luc Collin zorgde voor de bewerking en de regie. (BK) Op vrijdag en zaterdag om 20.15 uur, op zondag om 15 uur. - GC de Boesdaalhoeve tickets: 10 euro (vvk), 12 euro (kassa) • info: www.deboesdaalhoeve.be.

Spechtenwandeling in het Zoniënwoud

Natuurpunt Rode

8.00 uur – Parking Kasteel Groenendaal

We gaan in het Zoniënwoud op zoek naar onze spechtenburen en andere bosvogels, onder begeleiding van onze vogelkenners Jens en René. Beschik je over een verrekijker? Breng die dan mee. Aangepast schoeisel in functie van de weersomstandigheden.

Afspraak en samenkomst om 8 uur aan het Kasteel van Groendaal. De gegidste wandeling is gratis voor alle leden en sympathisanten. Voor rolwagens is deze wandeling minder geschikt. info: Philippe Verdegem 0477 38 50 51 of René Marcelis 0474 014 714, www.natuurpunt.be/ afdelingen/natuurpunt-sint-genesius-rode-en-linkebeek zaterdag 18 en zondag 19 maart

Kunsttentoonstelling SAR

(Senior Artist Rode)

SAR (Senior Artist Rode)

11 tot 18 uur - CC Wauterbos info: chrisstockmans@hotmail.com zondag 19 maart

De amateurkunstenaars van de SAR (Senior Artist Rode) stellen hun werken tentoon in het Cultureel Centrum Wauterbos te Sint-Genesius-Rode. De expo is doorlopend te bezoeken van 11u tot 18u. Iedereen is welkom en de inkom is gratis. Onze leden komen maandagnamiddag samen om te ontspannen. Ze tekenen en schilderen, zowel in aquarel, olieverf, acryl of in pastel. Artistieke ondersteuning is voorzien.

Open wandeling: de legende van de Duivelsweg

Streekgidsen Pajottenland & Zennevallei

14 uur – Plattelandscentrum Paddenbroek, Paddenbroekstraat 12, Gooik

In deze wandeling van 7 à 9 kilometer gaat de aandacht naar geschiedenis, heemkunde, kunst, cultuur, maatschappij, legende, folklore, landschap, ecologie, politiek en ‘la petite histoire’. Het einde van de wandeling is rond 17 uur.

Deelnemen kost 1 euro per persoon (verzekering inbegrepen). info: streekgidsen.zwb@telenet.be zondag 16 april

Open wandeling: Margaretha Van York bij de Kartuizers

Streekgidsen Pajottenland & Zennevallei

14.30 uur - Sint-Petrus en Pauluskerk, Kerkstraat, Herne info: streekgidsen.zwb@telenet.be

In deze wandeling van 7 à 9 kilometer gaat de aandacht naar geschiedenis, heemkunde, kunst, cultuur, maatschappij, legende, folklore, landschap, ecologie, politiek en ‘la petite histoire’. Het einde van de wandeling is rond 17 uur.

Deelnemen kost 1 euro per persoon (verzekering inbegrepen).

vrijdag 17, zaterdag 18 en zondag 19 maart

Fototentoonstelling

Club Foto-Raw

Fotoclub Foto-Raw organiseert hun eerste tentoonstelling. De club verenigt gemotiveerde amateurfotografen uit Sint-Genesius-Rode en omgeving. Om elkaar naar een hoger niveau te tillen, komen ze twee keer per maand samen. Dan bespreken ze constructief elkaars werk. Foto-Raw doet ook uitstappen om beelden te maken, fototentoonstellingen en musea te bezoeken. Nu krijgen we de eer om hun werk te zien. Ook benieuwd?

Kom langs op vrijdag 17, zaterdag 18 en zondag 19 maart. Op vrijdagavond is er een feestelijke vernissage vanaf 20 uur met muziek van de Broeksbandbrothers.

De organisatie verloopt in samenwerking met Cultuursmakers Sint-Genesius-Rode, GC de Boesdaalhoeve en de Provincie Vlaams-Brabant. (BK)

Op vrijdag vanaf 20 uur, op zaterdag en zondag van 10 tot 18 uur • GC de Boesdaalhoeve. • info www.foto-raw.be

In 2004 won een Italiaan de Brabantse Pijl

De Brabantse Pijl? Dat was jarenlang dé koers waar iedereen in Rode en omgeving naar uitkeek. De wedstrijd groeide uit tot een semiklassieker. De start en aankomst waren in buurgemeente Alsemberg. Het was dan ook vooral een plaatselijke aangelegenheid. De helling diende vaak als scherprechter, maar in 2004 werd voor het eerst aan het parcours gesleuteld. De foto van Gerald Dichtl dateert uit dat jaar. Voor het eerst werd de start naar Zaventem verlegd. De Alsemberg, de Bruine Put en ook ‘onze’ Lindenberg bleven op het menu staan zodat de lokale supporters nog steeds waar voor hun geld kregen als ze op een van die hellingen een plekje zochten. Toen organisator WSC Rode Sportief merkte dat er in Leuven ook interesse was, werd de start drie jaar later naar de andere kant van de provincie verplaatst.

Zondag 26 Maart

Stadsfestival Brussel

Cultuursmakers Sint-Genesius-Rode

Het stadsfestival draait dit jaar rond art nouveau. Brussel beleefde een revolutie op vlak van architectuur en kunst op het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw. We wekken die periode terug tot leven. Eerst in de voormiddag tijdens een gegidste wandeling langs pareltjes in Schaarbeek. In de namiddag trekken we naar de Kunstberg en het Jubelpark. We sluiten af met een drankje en muziek in het Leopoldspark. info: sintgenesiusrode@cultuursmakers.be

Maar de grote verandering kwam er in 2010. Toen werd beslist om de Brabantse Pijl niet langer op de zondag voor de Ronde van Vlaanderen te organiseren, maar op de woensdag voor de Amstel Gold Race. Volgens de organisatoren was het de ideale opener voor een reeks klassiekers waar hellingen beslissen over winst of verlies. De wedstrijd werd ook opgenomen in de reeks Vlaamse klassiekers, de zogenaamde Flanders Classics. Lokaal werd dat niet gesmaakt.. Sindsdien ligt de aankomst niet meer in Alsemberg, maar in Overijse. De Brabantse Pijl is vandaag dan ook een koers die voorbijvliegt in de streek.

De tijd dat de fans in rijen stonden in Rode en Alsemberg is definitief voorbij. Maar in 2004 was daar nog geen sprake van. De Italiaan Luca Paolini nam toen de maat van Michael Boogerd, die er eerder twee keer won. Met namen als Eddy Merckx, Johan Museeuw en ook Peter Sagan en recenter Mathieu Van der Poel staan er echte wielertoppers op de erelijst. Al rijden zij tegenwoordig niet meer in Alsemberg juichend over de streep. (BK)

INFORMATIE uit de gemeente