Het Nieuwsblad – 3 februari 2023 (Guy Van Vliet)
Recensie. ‘Perpetuum mobile’ van Jef Hoogmartens: De smeltende klok van de humor ****
© Betty Matthysen
Bijna tien jaar na de VTM-serie ‘Amateurs’, verrast scenarist en regisseur Jef Hoogmartens met een indrukwekkende voorstelling over een professioneel gezelschap.‘Perpetuum mobile’ is hilarisch én onthutsend, met de vinger aan de pols van een snel veranderende maatschappij.
Guy Van Vliet
Vijf jaar na het opdoeken van Vlaanderens populairste cabaretgezelschap, komen de leden samen voor een reünie, nu hun vroegere collega Quinten (William Boeva) overleden is. Niet voor de hand liggend want Tom (Bert Verbeke) won net de Zomerhit en is al voor de derde keer verkozen tot presentator van het jaar. Lien (Tine Embrechts) speelt op tv. Uiteraard niet in een telenovelle maar in een échte serie, haast ze zich te zeggen. Johan (Peter Thyssen), ooit het boegbeeld van het gezelschap, lijkt nu een zweefkees die zich vastgebeten heeft in de Japanse cultuur. Als het trio elkaar opnieuw ontmoet, is het ongemak tastbaar. De bagage uit het verleden hangt als een schaduw boven hun hoofd.
Warm bad
De veranderende tijdgeest speelt al evenzeer parten. Bij de opening van de voorstelling excuseert Tom zich bij voorbaat bij het publiek voor eventuele onbedoeld kwetsende humor, die stante pede uit de voorstelling verwijderd zal worden mocht er een opmerking komen. Het illustreert de smeltende klok op hun affiche: de fundamenten van de humor worden onderuitgehaald. “Humor moet zijn als een warm bad en niet als een mes”, klinkt het nieuwe credo. Maar in het verleden zijn er behoorlijk wat messen in de rug van de personages terechtgekomen en dat maakt de reünie moeilijk.
De voorstelling schuift telkens vijf jaar terug in de tijd, zodat het publiek geleidelijk aan de weet komt welke wonden zijn geslagen. Bij elk stapje krijgt elk personage een extra laagje. Succesvolle Tom was eigenlijk een vleesgeworden Knuffelrock-cd. De ‘chop choy-therapie’ van Johan is een gevolg van zijn misstappen uit het verleden. Bij de start van de #MeToo-beweging kon de gladde aal niet langer wegglibberen. Nochtans zag hij zelf geen graten in zijn omgang met vrouwen. “Het is niet erg als je naast de pot pist, zolang je de bril maar afkuist.” En als bij de veroveringen al eens iemand was die helemaal geen zin had, dan ben je volgens Johan nog geen verkrachter: “Een keer op vakantie gaan in Spanje maakt je nog geen Spanjaard.”
Dubbel petje
Perpetuum mobile is zo beweeglijk en energiek als van een voorstelling met deze naam verwacht kan worden. Het is tegelijk een smeuïge komedie en een psychologisch drama. Het ene moment smakelijk lachen met de rake humor, even later voelt wat zich op het podium afspeelt heel ongemakkelijk aan. Tine Embrechts, Bert Verbeke, William Boeva en Peter Thyssen, die wellicht zijn sterkste rol ooit speelt, kruipen onder de huid met hun vertolkingen. Tijdens het hele stuk komen ze amper in elkaars buurt, met een onderhuidse spanning tot gevolg. Een puike keuze van Jef Hoogmartens. Net als bij Amateurs schreef hij het scenario, maar deze keer is hij ook regisseur. Een gevaarlijk dubbel petje, maar hier lukte het de regisseur om zijn verhaal in de juiste sfeer naar het podium te vertalen. Na afloop blijf je onvermijdelijk doorpraten en discussiëren want Perpetuum mobile is zo sterk dat het in navolging van Amateurs de overstap naar televisie verdient. Uiteraard niet als telenovelle, maar als échte serie
‘Perpetuum mobile’Van: Jef HoogmartensNog tot en met 31 maart te zien in VlaanderenTickets en info: garifuna.be
