Met onder meer
Effectief begrijpend leesonderwijs 5
Erasmus+ 7
Alle leerlingen taalvaardig 9
Leren schrijven 13
Case studiereizen: Finland 15
De glijbaanpoetser 17
Praten over oorlog in de klas 19
Traditiegetrouw markeert 5 oktober op de Dag van de Leerkracht ons Nationaal Onderwijs Congres met groot enthousiasme in de agenda. Na maanden van toewijding en voorbereiding, hadden we opnieuw een inspirerend en veelzijdig congresprogramma voor jullie klaarliggen. Maar dan, op 28 juni, bereikte ons het bericht dat de gezamenlijke onderwijsbonden opriepen tot een nationale onderwijsstaking op 5 oktober. Het was een lastige beslissing, maar we moesten het congres annuleren.
Het Nationaal Onderwijs Congres is al jarenlang een favoriet onderwijs evenement waar onderwijsprofessionals zich lieten inspireren door talloze workshops, boeiende lezingen en het bruisende inspiratieplein. Inspiratie is altijd de kern van ons congres geweest, en dit jaar is geen uitzondering!
In samenwerking met onze gewaardeerde partners hebben we dit uitgebreide congresmagazine samengesteld. Hierin vind je inspirerende artikelen over het verbeteren van basisvaardigheden, de kracht van tekenen, persoonlijk leiderschap bij kleuters, begrijpend lezen en onvergetelijke studiereizen. Kortom, laat je leiden naar meesterschap door dit overvolle congresmagazine.
Blijf geïnspireerd, blijf groeien, en blijf deel uitmaken van de onderwijsrevolutie. Welkom bij het Nationaal Onderwijs Congres, waar vakmanschap echt meesterschap wordt!
COLOFON
Vormgeving Mettina Buitenhuis, de Rolf groep
Redactie Sander de Wilde, Dyonne Bèatse en Danny Verhoef, Het Nationaal Onderwijs Congres
Ontwerp beelden HNOC Studio Fraaj
Contact events@derolfgroep.nl
Namens onze onderwijsadviseurs en de organisatie van het congres.Nicole Verdonk en Jeannette Bregman vlogen eind augustus naar Lissabon om deel te nemen aan de jaarlijkse EECERA conferentie. Samen met een grote groep internationale wetenschappers, beleidsmakers en andere professionals uit de praktijk bogen zij zich vier dagen lang over de ontwikkeling en begeleiding van het jonge kind. Het was hun eerste bezoek aan deze jaarlijkse conferentie. Het enthousiasme is groot: dit smaakt naar méér!
De onderwijsadviseurs kwamen terug met een schat aan inzichten en ideeën waarmee ze Nederlandse scholen nóg beter kunnen ondersteunen bij de ontwikkeling van jonge kinderen. Nicole: “We hebben zoveel inspiratie opgedaan! Onze opdrachtgevers kunnen hier beslist veel aan hebben.”
Nieuwe researchresultaten over actuele onderwerpen
Een belangrijke reden om deel te nemen aan het congres, is dat er in Nederland én daarbuiten heel veel onderzoek wordt gedaan naar onderwijs aan het jonge kind. Er is hierover gedegen, wetenschappelijk onderbouwde kennis beschikbaar. Nicole: “Toch zie je steeds dezelfde onderwerpen rondgaan. Het lijkt wel alsof we elkaar voortdurend napraten, terwijl er zoveel nieuwe inzichten zijn met betrekking tot early childhood education. Wij wilden graag ontdekken welke nieuwe researchresultaten voor kinderen van 0 tot en met 8 jaar voorhanden zijn.” Jeannette vult aan: “En dat is veel. Wat betekent bijvoorbeeld ‘belonging’ voor een kind? Het is wetenschappelijk aangetoond dat jonge kinderen enorm goed gedijen bij een gevoel van belonging, dus zich gezien en erkend weten binnen de groep en binnen de school. We leggen op deze leeftijd de basis voor het verdere leven, het is echt onwijs belangrijk om op de hoogte te zijn van dit soort nieuwe inzichten en deze toe te passen in je werk!”
Opbrengstgericht denken staat ontwikkeling in de weg Een echte eyeopener voor Nicole is een onderzoek dat aantoont dat elke investering in jonge kinderen zich zes keer terugverdient in hun latere schoolcarrière. Nicole: Ik wist wel dat in de meeste Europese landen meer aandacht is voor de ontwikkeling van jonge kinderen dan in Nederland. Dat begint al op de PABO, waar onderwerpen rond het jonge kind maar een klein deel uitmaken van het curriculum. Maar dat die geringe belangstelling zo’n grote invloed heeft op het latere leren, had ik niet verwacht. Reden genoeg om extra aandacht te besteden aan de educatieve waarde van spelen en goede spelbegeleiding en -interactie. Veel leerkrachten zijn zich hier onvoldoende
interactie? Geven we nu wel of geen instructie, en hoe doen we dat dan? Spel is een beetje een ondergeschoven kind. Als reden horen we vaak dat de resultaten van spel niet te meten zijn en dat er daarom geen verantwoording over kan worden afgelegd. Heel jammer, want dat opbrengstgerichte denken staat de ontwikkeling van jonge kinderen in de weg. En dat terwijl er zoveel wetenschappelijke gefundeerde kennis is over het belang van spel en interactie! Wij kunnen leerkrachten nu nog beter helpen om spel gericht in te zetten en zo de kwaliteit van hun pedagogisch en didactisch handelen te vergroten. We doen dat op basis van inzichten die voortkomen uit nieuwe onderzoeken, zoals die zijn gepresenteerd op de EECERA conferentie.”
Kinderen tot ontwikkeling brengen, daar gaat het om Jeannette en Nicole zijn ervan overtuigd dat leerkrachten weer meer van hun vak gaan houden als ze met nieuwe inzichten aan de slag gaan. Een veelgehoorde term in Lissabon was ‘schoolification’, oftewel ‘het verschoolsen’ van het onderwijs. “Dat is nu precies waardoor het vaak misgaat,” menen de onderwijsadviseurs. Jeannette: “Je moet je als leerkracht te veel bezighouden met afvinken, monitoren en rapporteren en komt niet toe aan de reden waarom je voor dit vak hebt gekozen: kinderen tot ontwikkeling brengen. Leerlingen van 6 en 7 jaar oud zijn qua brein nog jonge kinderen, maar ze worden in groep 3 als schoolkinderen behandeld. Gelukkig wordt dit probleem onderkend en zijn programmamakers al bezig met een benadering die meer recht doet aan de ontwikkeling van deze leeftijdsgroep.” Wat daarbij centraal kan staan is ‘verwondering’, wat ook een conferentie-thema was. “Een heel mooi, licht onderwerp, legt Nicole vol enthousiasme uit, “wat dieper gaat dan nieuwsgierigheid en verbazing. Verwondering is wat een kind van binnenuit motiveert. Belangrijk om daar in ons onderwijs gebruik van te maken. Wanneer je als leerkracht op die manier, dus met verwondering, naar de kinderen in je klas te kijkt, weet je weer waarom dit zo’n prachtig beroep is.”
Talentenkompas streeft ernaar kinderen te inspireren om hun eigen unieke talenten te ontdekken en te ontwikkelen. Deze innovatieve aanpak is specifiek ontworpen voor leerlingen in groep 7 en 8 van het primair onderwijs. Onze overtuiging is dat ieder kind in staat is om te schitteren en dat elk talent waardevol is.
De naam Talentenkompas verwijst naar twee cruciale aspecten in de ontwikkeling van een kind: talenten en het kompas. Deze twee fundamenten vormen het hart van onze methodiek, die gericht is op het begeleiden van leerlingen op hun pad naar volwassenheid.
Talenten zijn de sleutel tot zelfbewustzijn en motivatie voor persoonlijke groei. Het begrijpen en waarderen van je eigen talenten draagt bij aan het gevoel van eigenwaarde en motiveert leerlingen om te leren en zich te ontwikkelen.
Kernwaarden die het verschil maken Talentenkompas is gebaseerd op drie belangrijke kernwaarden. Allereerst biedt het inzicht in een breed leerpotentieel. De focus ligt niet alleen op schoolse vaardigheden, maar voornamelijk op hoe een leerling zich voelt, denkt en waarin hij of zij geïnteresseerd is. Altijd met een positieve insteek, er is geen goed of fout. Tot slot geeft Talentenkompas de leerling een stem, door te weten wat interesses, voorkeuren en talenten zijn.
De basis van Talentenkompas bestaat uit het Talenteneiland. Het eiland is opgebouwd uit themagebieden, die elk op hun beurt bestaan uit verschillende talentgebieden. Deze talentgebieden weerspiegelen de dagelijkse leefwereld van het kind, waardoor het concept direct aansluit bij hun belevingswereld.
Wat het Talenteneiland echter écht bijzonder maakt is de manier waarop het inzicht biedt in de vermogens en voorkeuren van een kind.
Elke provincie op het Talenteneiland heeft grensprovincies, wat de onderlinge samenhang van de talentgebieden benadrukt. Het is belangrijk om te begrijpen dat vermogens en voorkeuren in één talentgebied van invloed kunnen zijn op aangrenzende talentgebieden. Dit betekent dat het begrijpen van het Talenteneiland een holistische kijk biedt op de ontwikkeling van een kind.
Eenvoudig aan de slag
Het implementeren van Talentenkompas is toegankelijk en eenvoudig. Het begint met het selecteren van professionals die zich willen verdiepen in de methode. Planning en effectieve communicatie spelen hierbij een sleutelrol. Je kan op verschillende manieren aan de slag met Talentenkompas in de klas.
Inzicht in talenten, voorkeuren en uitdagingen van de leerling, krijg je door de Talentmeting af te nemen. Dit zijn door Cotan beoordeelde vragenlijsten die inzicht geven in persoonlijkheid, interesses, sociaal-emotioneel functioneren en intellectuele capaciteiten. De output hiervan is het ‘Persoonlijk Talenteneiland’.
Voor elk gebied op het Talenteneiland zijn er activiteiten kaarten. Dit ter stimulering van talentontwikkeling én een positief pedagogisch klasklimaat. De activiteiten variëren in duur. (de activiteitenkaarten zijn ook los van de talentmeting in te zetten)
Mocht je vervolgens de inzichten nog meer willen verdiepen en exploreren hebben we daar ook nog verschillende lesmiddelen voor.
Meer weten? Kijk op www.talentenkompas.nl of neem contact op met info@talentenkompas.nl
speels:
- Jaarkringthema’s
- Vlot in te passen in je eigen thema’s
muzisch:
- 100 liedjes per niveau
- Met ondersteunende video’s
Ontdek het digitale materiaal op Kabas, onze digitale toolbox: www.kabas.be
DOELGERiCHT:
- Vanaf groep 1
- Meerdere ontwikkelingsniveaus
- Op maat van van elk kind
- Doordachte opbouw van grove naar fijne motoriek
- Brede kijk op ontwikkeling
Bekijk voorbeeldpagina’s of vraag een inzagepakket via krullenbol.diekeure.be
krullenbol.diekeure.be
door Evelien Hoekstra
Een kwart van de jongeren dreigt functioneel ongeletterd van school te gaan. Dat heeft verschillende oorzaken. Eén daarvan is dat er de afgelopen jaren in veel methodes te weinig aandacht was voor verdiepend tekstbegrip. In deze whitepaper legt onderwijsadviseur en Taal-leesspecialist Evelien Hoekstra uit wat het belang is van goed, begrijpend leesonderwijs en hoe dit naar een hoger niveau kan worden getild.
Huidige stand van zaken: lage leesvaardigheid
Begrijpend lezen staat op dit moment volop in de belangstelling. Dat is hard nodig, want uit diverse onderzoeken blijkt dat het tekstbegrip van Nederlandse leerlingen, met name van jongeren rond de vijftien jaar, veel te laag is. Het probleem zit ‘m niet alleen in technisch en begrijpend lezen, maar ook in de leesmotivatie. Jongeren kiezen liever voor online teksten, die vaak kort en eenvoudig zijn, dan voor ‘echte’ boeken. Deze verandering in de manier van lezen staat een dieper tekstbegrip in de weg. En juist dit diepere begrip is nodig voor het vergroten van de woordenschat, het verhogen van leesmotivatie en concentratie, en uiteindelijk voor de ontwikkeling van het kritisch denkvermogen.
Begrijpend lezen: een onmisbare vaardigheid
Om goed te kunnen functioneren in de samenleving, is begrijpend lezen een onmisbare vaardigheid. Hierdoor leren kinderen informatie te analyseren en te evalueren, onderscheid te maken tussen feiten en meningen en conclusies te trekken op basis van bewijs. Ook voor alledaagse zaken is het nodig dat kinderen in staat zijn om geschreven of gesproken informatie te begrijpen. Denk bijvoorbeeld aan instructies voor het koken van een maaltijd, de regels van een spel of een handleiding voor het gebruiken van een apparaat.
Het belang van goed onderwijs in begrijpend lezen is dus groot. Scholen zoeken naar oplossingen om de opbrengst van hun leesonderwijs te vergroten en kijken dan al snel naar methodes voor begrijpend lezen. Maar bij begrijpend lezen gaat het om het ontwikkelen van kennis, houding en vaardigheden. Dat kan met én zonder methode.
Wat houdt begrijpend lezen in?
Begrijpend lezen is het vermogen om geschreven en gesproken teksten te begrijpen en de informatie die erin staat te verwerken en te gebruiken. Door veel te lezen, doen kinderen kennis op over taal, zichzelf, de ander en de wereld om hen heen. Vaak denken we bij begrijpend lezen aan de hogere groepen in het basisonderwijs, maar de basis wordt al eerder gelegd, bij het voorlezen van kleuters. Begrijpend lezen begint met begrijpend luisteren.
Tekstbegrip
Tegenwoordig wordt steeds vaker gesproken over tekstbegrip in plaats van begrijpend lezen. De term begrijpend lezen suggereert dat het gaat om een generieke vaardigheid, een vaardigheid die je overal kunt toepassen als je hem eenmaal beheerst. Zo werkt het echter niet met het begrijpen van teksten. De ene tekst snap je moeiteloos, voor de andere moet je echt je best doen. Begrip van een tekst wordt namelijk beïnvloed door verschillende factoren, zoals je woordenschat en je kennis van het onderwerp van de tekst. Tekstbegrip houdt niet alleen in dat je woorden kunt lezen en begrijpen, maar ook dat je snapt wat die woorden betekenen in de context van de zin en de algehele boodschap van de tekst. Dit vereist een combinatie van vaardigheden zoals het begrijpen van de betekenis van woorden, het identificeren van belangrijke details en het leggen van verbanden tussen de verschillende onderdelen van de tekst.
Wat is verdiepend lezen?
Er komt steeds meer aandacht voor verdiepend lezen, een leesstrategie waarbij de lezer zich richt op het begrijpen en interpreteren van de betekenis en de nuances van de tekst. Dit gaat verder dan ‘gewoon’ lezen, waarbij de nadruk ligt op het snel identificeren van de hoofdgedachte of feitelijke informatie.
Dieper tekstbegrip
Bij verdiepend lezen gaat het erom dat de lezer de inhoud van de tekst begrijpt, kritisch nadenkt over wat er staat en de betekenis van de tekst in een bredere context plaatst. Als lezer begrijp je niet alleen de letterlijke betekenis van de tekst, maar ook wat de implicaties van de tekst zijn en hoe deze in verband staan met andere kennis en ervaringen. Er worden dan ook vaak vragen gesteld over de inhoud van de tekst en van de leerling wordt verwacht dat hij of zijn zich een eigen mening over de tekst vormt en deze weet te onderbouwen. Een mooi voorbeeld van verdiepend lezen is Close Reading.
Wat betekent Close Reading?
Close Reading is een aanpak voor begrijpend en verdiepend lezen waarbij de inhoud van de tekst centraal staat. Leerlingen komen tot een dieper begrip van een tekst door deze nauwkeurig en gedetailleerd te bestuderen, er informatie uit te halen, verbanden te leggen tussen verschillende stukjes informatie en kritisch na te denken over wat er geschreven staat. Close Reading kun je, met of zonder leesmethode, toepassen op allerlei teksten.
Integreren met andere vakken
Close Reading leent zich zeer goed voor de integratie van begrijpend lezen met de rest van het onderwijs, bijvoorbeeld de zaakvakken. Deze aanpak biedt een uitstekende, opbouwende leerlijn waarmee je de leerdoelen kunt behalen. Close Reading vraagt wel extra inzet van leerkrachtvaardigheden en kost veel voorbereidingstijd, zeker in het begin. Dat lukt niet voor iedereen. Daarom kiezen veel scholen vaak voor een methode voor begrijpend lezen.
methode
Een methode begrijpend lezen geeft houvast doordat de aanpak goed is beschreven en het lesmateriaal wordt meegeleverd. Een andere reden om voor een methode te kiezen, is dat de school er dan zeker van is dat het leesonderwijs aansluit bij de doelen die overheid stelt aan begrijpend lezen. Er verschijnen steeds meer methodes die technisch en begrijpend lezen integreren. Welke methode het beste past bij een school hangt sterk af van de visie van het team op het leesonderwijs.
Samen kiezen en implementeren
Het is aan te raden om je als school goed te laten begeleiden bij het kiezen van een nieuwe taal- en leesmethode. Is de keuze voor een leesmethode eenmaal gemaakt, dan is het van belang dat leerkrachten in teamverband werken aan de implementatie van de nieuwe methode. Op deze manier zorg je dat de methode zo effectief mogelijk wordt ingezet en creëer je een doorgaande lijn in het onderwijs.
De 7 pijlers voor begrijpend lezen:
1. Opbouwen van kennis
2. Goed ontwikkelde woordenschat
3. Tekststructuur & strategisch lezen
4. Discussiëren bij studerend lezen
5. Lees- en schrijfonderwijs combineren
6. Motiverende leesomgeving
7. Monitoren en differentiëren
Begrijpend lezen, met of zonder methode?
Wat de school ook kiest, begrijpend lezen met óf zonder methode, het is belangrijk dat je weet wat begrijpend lezen is en dat je de basis kent van de modellen. Want elke leerkracht moet een effectieve instructie voor begrijpend lezen kunnen geven en de zeven pijlers voor het onderwijs in begrijpend lezen kennen en toepassen.
Methode uitbreiden of aanvullen
Sommige scholen ervaren dat de aandacht voor begrijpend lezen in een geïntegreerde methode niet voldoende is voor hun leerlingenpopulatie. Toch wil je als leerkracht dat alle leerlingen genoeg aanbod krijgen voor begrijpend lezen. Het komt er dan op aan om de gekozen methode optimaal in te zetten, eventueel met behulp van uitbreidingen of additionele materialen.
Begrijpend lezen verbeteren?
Heb je hulp nodig bij het vak begrijpend lezen? Door de juiste kennis, houding en vaardigheden te ontwikkelen, help je je leerlingen om betere resultaten te behalen. Vanuit de Rolf groep verzorgen onderwijsadviseur Evelien Hoekstra en haar collega’s trainingen en begeleidingstrajecten voor schoolteams en academies op stichtingsniveau.
Of het nu gaat om een keuzetraject voor een methode (inclusief het selecteren van uitbreidingen en additionele materialen), het implementeren van een methode of juist het ontwerpen van begrijpend leesonderwijs zónder methode, zoals bijvoorbeeld Close Reading: zij beschikken over de juiste deskundigheid en helpen graag!
door Evelien Hoekstra email evelien.hoekstra@derolfgroep.nl telefoon 06-29496233
Ben jij klaar voor een opwindend avontuur dat niet alleen jou, maar ook jouw organisatie ten goede zal komen? Maak kennis met Erasmus+ - een subsidieprogramma dat deuren opent naar persoonlijke groei en internationale ervaringen. Of je nu werkzaam bent in het onderwijs, als pedagogisch medewerker of in een kinderopvangorganisatie, Erasmus+ biedt kansen voor iedereen. In dit artikel nemen we je mee op ontdekkingsreis door het Erasmus+ subsidieprogramma en geven we antwoord op veel gestelde vragen.
Wat is Erasmus+?
Erasmus+ is een stimulerend subsidieprogramma van de Europese Unie dat gericht is op persoonlijke en professionele ontwikkeling door middel van mobiliteit naar het buitenland. Het programma biedt fantastische kansen voor organisaties om hun personeel de mogelijkheid te geven zich te ontplooien en waardevolle ervaringen op te doen. Het doel is niet alleen om individuen te laten reizen, maar vooral om organisaties te verrijken met nieuwe inzichten en kennis. Erasmus+ omvat een breed scala aan mobiliteitsprojecten en de mogelijkheden zijn eindeloos!
Een solo-avontuur?
Als je droomt van een avontuurlijke reis naar het buitenland, gefinancierd door Erasmus+, moeten we je teleurstellen. Het programma richt zich niet op individuen die alleen willen reizen. In plaats daarvan wordt de subsidie aangevraagd door organisaties, zoals
scholen en kinderopvangorganisaties, om hun personeel in staat te stellen zich te ontwikkelen door middel van internationale mobiliteit. Dit betekent echter niet dat individuele kansen volledig uitgesloten zijn. Soms kunnen experts worden ingevlogen of kunnen individuen als experts elders naartoe worden gestuurd binnen een bredere context van een organisatie.
Het Aanvraagproces bij Erasmus+
Het aanvragen van subsidie bij Erasmus+ mag dan wel spannend klinken, maar het proces is gestroomlijnd en toegankelijk voor alle geïnteresseerde organisaties. Als je overweegt een aanvraag in te dienen, dan kun je terecht op de website van Erasmus+. Hier vind je gedetailleerde informatie over de stappen die je moet ondernemen, inclusief de benodigde documenten en deadlines. Het is raadzaam om de website grondig te verkennen om ervoor te zorgen dat jouw aanvraag soepel verloopt.
Hoeveel subsidie kan ik ontvangen?
Het bedrag aan subsidie dat je kunt ontvangen is afhankelijk van verschillende factoren. Het budget speelt hierbij een rol, evenals het aantal leerlingen of deelnemers dat betrokken is bij het mobiliteitsproject. Het type aanvraag dat je indient en de duur van de activiteit zijn ook van invloed op het subsidiebedrag. Alle exacte details en bedragen zijn te vinden in de “The Erasmus+ Programme Guide” die beschikbaar is op de Erasmus+ website. Neem de tijd om dit goed door te nemen en inzicht te krijgen in de financiële mogelijkheden.
Erasmus+ biedt een inspirerende reis naar persoonlijke en professionele groei voor organisaties en hun medewerkers. Hoewel individuele avonturen niet de focus zijn, zijn de mogelijkheden voor organisaties eindeloos. Het aanvraagproces is goed gestructureerd en de website van Erasmus+ is de sleutel tot succesvolle aanvragen. Zorg ervoor dat je de programmagids zorgvuldig leest om een duidelijk beeld te krijgen van de subsidiemogelijkheden. Dus, als jouw organisatie droomt van een avontuurlijke reis naar ontwikkeling en ontplooiing, wacht dan niet langer en ontdek de mogelijkheden van Erasmus+!
Laat je inspireren over studiereizen
Ben jij je aan het oriënteren op een studiereis of wil je weten of een studiereis een oplossing kan bieden voor jouw onderwijsuitdaging? Wil je weten welke subsidiemogelijkheden er zijn voor studiereizen en hoe je deze aanvraagt? Vraag dan de gratis Inspiratiegids studiereizen aan. Hierin vind je allerlei informatie over studiereizen in het onderwijs.
Kinderen (meer) in beweging krijgen en het reduceren van schermtijd; het zijn twee onderwerpen die regelmatig in het nieuws komen. Gelukkig zijn leerkrachten steeds creatiever in het bedenken van innovatieve vormen van leren. Kaartjes printen, lamineren en vervolgens een leuke spelvorm bedenken waardoor de leerlingen ook nog wat beweging krijgen.
Wat is Picoo
Picoo is een controller en spelcomputer in één, speciaal ontwikkeld om kinderen samen (buiten) te laten bewegen. Zonder scherm! Dankzij de combinatie van technologie en avontuurlijke (leer)spellen, hebben kinderen het gevoel dat ze aan het gamen zijn.
Met coole lichten, geluid en zelfs trillen wordt samen spelen en bewegen nog leuker voor de kinderen. En dankzij de verschillende educatieve spellen wordt er ook nog wat geleerd!
Bewegend leren met Picoo Picoo is een ideale toevoeging op het onderwijs:
• voor actief samen spelen in de pauzes met avontuurlijke spellen als Zombierun en Bliksemsnel
Koppel je eigen lesstof met Picoo
Bij een aantal educatieve spellen van Picoo - zoals Dubbelop, Triade en Linieloop - bepaal je zelf de inhoud. Hierdoor oefenen leerlingen de relevante lesstof van dat moment op een interactieve manier, terwijl ze volop in beweging zijn!
Geen tijd om zelf spellen voor te bereiden? Geen probleem: er is ook een aantal kant-en-klare quizzen beschikbaar op de website van Picoo. Zo kun je eindeloos variëren met bewegend leren!
Ervaar het zelf
Met Picoo, dé interactieve spelcomputer voor buiten, kan dat nu een stuk eenvoudiger! Koppel je eigen lesstof met een aantal educatieve spellen en Picoo doet de rest. Met Picoo vorm je inactieve leermomenten om tot bewegend leermomenten!
• tijdens beweging in teamverband tijdens de gymles met de teamspellen Water en Vuur en Vorstvrij
• als energizer tussen de lessen
• als vorm van bewegend leren met educatieve spellen als Tafelspeurtocht, Dubbelop en Triade
Wil jij op jouw school ook aan de slag met een innovatieve vorm van bewegend leren? Ga naar www.picoo.com/huur/, en huur eenvoudig een Picoo set om te kijken of het iets voor je is. Selecteer bij je reservering ‘inclusief rekenspellen’ en ontvang gratis een aantal educatieve Picoo spellen om te proberen. Bewegend leren was nog nooit zo leuk!
Ontdek in deze video wat andere leerkrachten over hun ervaringen met Picoo delen:
Alle leerlingen taalvaardig maken is een pittige opdracht. Het positieve nieuws is dat we heel goed weten hoe het anders en beter kan. Onderzoek biedt hiervoor duidelijke handvatten. Sleutelwoorden hierin zijn samenhang, kennisrijk en actief leren.
Als leraar hoef je niet zelf het wiel uit te vinden. Er ligt een schat aan bevindingen uit onderzoek over effectief taalonderwijs. Een mooi overzicht biedt de studie De zeven pijlers van onderwijs in begrijpend lezen (2022). En in de Kwaliteitswaaier Effectief Leesonderwijs staat alles overzichtelijk samengevat. Ook de nieuwe kerndoelen voor het leergebied Nederlands die SLO dit najaar presenteert, zijn gebaseerd op deze inzichten uit onderzoek. Motto van die kerndoelen is ‘iedereen taalvaardig’.
Taal in samenhang
Hoe maak je jouw leerlingen op een effectieve manier taalvaardig? Een eerste sleutel is samenhang. Door alle taaldomeinen, van spelling tot en met schrijven, geïntegreerd aan te bieden, leren leerlingen meer. De taaldomeinen versterken en voeden elkaar namelijk. De woorden die leerlingen nodig hebben om een tekst te kunnen begrijpen, kunnen ze ook benutten in eigen schrijfproducten of in een spreekbeurt of klassendiscussie.
Kennis voorop
Hoe vaker ze woorden zien, horen en gebruiken, hoe dieper woordbeeld en betekenis zich nestelen in hun hoofd. Mede daarom is kennisrijk
taalonderwijs, een tweede sleutel, belangrijk. Hierbij verbind je gedurende langere tijd taalactiviteiten aan een thema, bijvoorbeeld uit de zaakvakken. Al lezend, schrijvend en sprekend verdiepen leerlingen hun kennis over dit thema.
Bovendien ervaren leerlingen zo dat taal altijd een doel heeft. Je leest geen tekst om vragen uit het lesboek te beantwoorden, maar omdat die tekst interessante informatie bevat die je wil doorgronden.
Actief beoefenen
Een derde sleutel tot effectief taalonderwijs is om leerlingen zoveel mogelijk actief aan de slag te laten gaan met teksten en taal. Samen praten over teksten en er, samen of alleen, over te schrijven zorgt voor dieper tekst- en taalbegrip. Dat laatste is essentieel. Het internationale peilingsonderzoek PISA maakte duidelijk dat Nederlandse leerlingen weliswaar teksten kunnen lezen, maar moeite hebben met diep tekstbegrip. Ze vinden het lastig om kritisch te lezen en om informatie uit een tekst te verbinden met wat ze al weten en denken over een onderwerp.
Heldere visie
Niet zozeer een sleutel, maar wel een voorwaarde is een heldere, schoolbrede visie op hoe je werkt aan het taalvaardig maken van álle leerlingen. Daarbij hoort ook het zorgvuldig kiezen van een taalmethode aansluitend op die visie.
Voor wie liever niet zelf het wiel uitvindt, is Nieuw Nederlands Junior een beproefde methode die gebaseerd is op de sleutels voor effectief taalonderwijs. Met deze methode kun je werken aan integraal en betekenisvol taalonderwijs. Ze bevat rijke en gevarieerde teksten die goed te verbinden zijn aan de zaakvakken. De opdrachten stimuleren dat leerlingen, alleen of samen, actief aan de slag gaan met teksten en taal. En dat blijkt aan te slaan bij leerlingen, weet Ernst Meijer, directeur van de Toermalijn, een basisschool die de methode gebruikt: ‘We zien heel veel motivatie bij de leerlingen. Ik hoor regelmatig van ze: “Ik vind het heel erg moeilijk, maar ik leer zo veel!”’
Wat hebben leerkrachten nodig om les te geven zoals zij willen? Vanuit deze vraag ontwikkelt uitgever ThiemeMeulenhoff lesmethodes. Én helpt zij hen om die methodes te gebruiken. “De leerkracht blijft altijd in de lead.”
De methodes
“Natuurlijk”, zegt Joris de Kok, portfoliomanager bij ThiemeMeulenhoff. “We zijn heel trots op onze methodes. Of het nu gaat om Pit voor taal of Alles telt Q voor rekenen. Maar we weten ook dat leerkrachten belangrijker zijn dan leermiddelen. Hún vakmanschap bepaalt de kwaliteit van onderwijs.” Methodes zijn hulpmiddelen, stelt Joris. En die kunnen goed van pas komen. “Als oud-leerkracht weet ik hoeveel didactische en pedagogische skills je nodig hebt in de klas. En hoe verantwoordelijk je je voelt voor leerlingen. Je wilt dat zij zich goed ontwikkelen, dus stem je je lessen voortdurend af op hun niveau en belevingswereld. Het is fijn als een methode jouw complexe vak wat makkelijker maakt. Door je te helpen je lessen vorm te geven en elke leerling het juiste onderwijs te bieden.”
“Als je een methode hebt gekozen, weet je vaak nog niet hoe je die het best kunt inzetten op je school. Daar geven we graag advies over en
training voor. Want we vinden het jammer als je niet alles uit Pit of Alles telt Q haalt.” Aan het woord is Lucy van der Weg, trainer bij ThiemeMeulenhoff. De oud-leerkracht en -schooldirectrice benadrukt wat de eerste stap is in deze ondersteuning. “Luisteren naar dé experts: de leerkrachten. Zij vertellen ons hoe ze willen lesgeven. Wij helpen ze vervolgens om onze methode daar optimaal voor in te zetten. Maar de leerkracht blijft altijd in de lead.” ThiemeMeulenhoff beantwoordt zoveel mogelijk vragen van leerkrachten, zegt Lucy. “Zelfs al voordat ze één van onze methodes hebben gekozen. Daarvoor gaan onze methodespecialisten naar scholen toe. Samen met leerkrachten analyseren ze dan in hoeverre Pit of Alles telt Q past bij de leerlingen, leerkrachten en manier van lesgeven.” Zelf is Lucy jarenlang zo’n specialist geweest. “Heel soms blijkt dat onze methode niet past bij de school. Dan raden we de methode eerlijk af.”
Hoe ThiemeMeulenhoff leerkrachten helpt om Pit of Alles telt Q te implementeren? “Dat kan in verschillende vormen”, zegt Joris. “Zo geven we webinars en bieden we e-learnings aan. Die zijn gratis. Want betaling voor webinars en e-learnings is voor sommige leerkrachten een drempel. En als ‘partner in de klas’ willen we álle leerkrachten in staat stellen om fijn te werken met onze methodes. Om ze antwoord te geven op vragen als: hoe kun je ermee differentiëren, kennishiaten wegwerken of kennis beoordelen?
In de webinars en e-learningfilmpjes doen specialisten voor hoe de methode werkt. De e-learning bevat daarnaast tekst en beeld. “Zo sluiten we aan bij verschillende leervoorkeuren”, zegt Lucy. “Daarnaast zijn er trainers als ikzelf die voor trainingen naar scholen gaan. Hiervoor vragen we wel een
“We zorgen dat leerkrachten alles uit onze methodes kunnen halen”
vergoeding, want we maken elke training op maat.” Vaak gaat het om drie sessies [zie kader], soms aangevuld met telefoon- of videobelgesprekken. “Waar nodig zetten we voor onze antwoorden ook deskundigen in uit ons netwerk.” Lucy merkt dat veel leerkrachten heel enthousiast met de methodes beginnen. “Pit en Alles telt Q hebben veel te bieden. En leerkrachten willen dit direct allemaal gebruiken. Maar dat kan niet: daarvoor hebben de methodes te veel mogelijkheden.” Haar advies? “Begin bij de basis en neem de tijd om je eigen manier van werken met de methode te ontwikkelen. Samen met je team, door ervaringen uit te wisselen. Gun jezelf en je leerlingen de tijd. Het kan een halfjaar duren, is de ervaring, maar dan heb je de basis te pakken. En kun je je verdiepen in de andere mogelijkheden van de methode, om je onderwijs nog verder te verrijken.”
Training voor implementatie … bestaat vaak uit drie sessies:
1. Starttraining. Leerkrachten en leerlingen gaan de methode voor het eerst gebruiken. Welke materialen kunnen ze gebruiken? Hoe beginnen ze? Hoe zien de lessen eruit? En welke afspraken moeten er met het hele team gemaakt worden? Dat soort vragen komen in deze training aan bod.
2. Masterclass op maat. Leerkrachten en leerlingen zijn nu een paar maanden bezig met de methode. Wat zijn hun ervaringen? Waar zijn ze tegenaan gelopen? Wat vinden ze lastig of missen ze? Wat lukt goed? Hoe zijn de resultaten? Hoe gaat het met de afspraken die gemaakt zijn? En moeten die bijgesteld worden?
3. Masterclass verdieping. Leerkrachten zijn nóg enkele maanden verder. Hoe zijn de resultaten nu? Hoe bevalt de methode? Hoe kan de methode hun onderwijs verder verdiepen (zoals bij Pit op het gebied van woordenschat, leerlijnen en projecten)? Wat willen en kunnen ze volgend jaar met de methodes doen?
Leren schrijven blijft leuk met het juiste schrijfmateriaal
Leren schrijven is superleuk! Toch heeft ruim 30% van de basisschoolleerlingen problemen met schrijven. Risico’s als pijn, vermoeidheidsklachten en demotivatie liggen dan op de loer. Hoe zorg je dat schrijven leuk blijft, en dat de kinderen vooruitgaan in hun handschriftontwikkeling? Door op het juiste moment het juiste schrijfmateriaal aan te bieden!
Hoe en wanneer kies je het juiste schrijfmateriaal? De opvatting over wat het juiste schrijfmateriaal is en wanneer je dit aanbiedt, kan per school verschillen. Sommige scholen blijven tot in groep 4 met een potlood schrijven, waar andere scholen al over zijn gegaan op de vulpen. Maar is dat eigenlijk wel slim, alle kinderen over één kam scheren?
Uitgangspunt moet de ontwikkeling van het kind zijn. Er bestaan zoveel verschillende, goede schrijfmaterialen dat het niet raadzaam is om de hele klas op hetzelfde moment hetzelfde schrijfmateriaal te geven. Kijk naar het individuele kind en wat het nodig heeft. Misschien duurt het wel langer voordat een kind toe is aan een pen, en blijft het langer met een potlood schrijven. Andere kinderen zijn misschien al eerder toe aan een volgend schrijfmateriaal. En onthoud: dé ideale pen bestaat niet. De ideale pen is de pen waar het kind uiteindelijk lekker mee schrijft!
Welke schrijfmaterialen zijn er?
Welke schrijfmaterialen zijn er, en wat zijn de verschillen?
Ook belangrijk: wat zijn de voordelen per schrijfmateriaal?
Als je dit op een rijtje hebt, is het makkelijker om het juiste materiaal voor jouw kinderen te kiezen. Hieronder beschrijven we de meest voorkomende schrijfmaterialen.
Schrijfpotlood
In groep 3 wordt er meestal begonnen met het schrijfpotlood. Het potlood is een uitstekend uitgangspunt voor het leren schrijven. Potloden zijn in verschillende diktes, hardheden en vormen (rond tot drie- en zeskantig) verkrijgbaar, dus voor iedere schrijffase en iedere hand is er een geschikt exemplaar. Zachtere potloden (2B, 3B) zijn geschikt voor het schrijven van grotere letters en patronen, en hardere potloden (HB) zijn fijn bij het schrijven van kleinere letters. Bij kinderen die moeite hebben met de juiste pengreep, schuif je makkelijk een Streto om het potlood. Een tip: met de hand slijpen is beter voor het potlood en tegelijkertijd oefent het kind daarmee zijn motoriek!
+ Geen stress: foutjes zijn snel uitgewist met een gum + Verschillende varianten, voor ieder wat wils + Punt breekt niet zo snel
Vulpotlood
Dit is een potlood in het jasje van een pen. Er zijn vulpotloden met een dikke en een dunnere punt. Het is bij vulpotloden met een dunnere punt belangrijk dat het kind de pendruk al kan reguleren, zodat de punt niet steeds breekt.
+ Geen stress: foutjes zijn snel uitgewist met een gum
+ Verschillende varianten, voor ieder wat wils
+ Helpt bij dosering van de pendruk
Fineliner
De fineliner vormt, net zoals het vulpotlood, een mooie overgang van potlood naar vulpen. De punt is wat gevoeliger, dus het is belangrijk dat het kind niet te hard drukt. Als de fineliner niet gebruikt wordt, moet de dop erop om te voorkomen dat de punt uitdroogt.
+ Schrijft lekker licht
+ Laagdrempelig wennen aan schrijven met inkt
+ De punt is precies aan te voelen
Vulpen
Bij het schrijven met een vulpen plaats je de punt met een bepaalde druk en onder een bepaalde hoek op het papier om de inkt te laten vloeien. Dit gaat het beste als het kind de vulpen tussen ontspannen vingers vasthoudt.
Een gevorderde pengreep is dus aan te raden bij het leren schrijven met een vulpen. Een aandachtspunt: linkshandige kinderen moeten hun hand dusdanig meebewegen dat ze de inkt niet uitsmeren.
+ Schrijft lekker licht
+ Mooi resultaat, ‘echte’ inkt
+ Makkelijk na te vullen
Rollerpen
Bij een rollerpen zijn de voordelen van een vulpen en een rollerball samengebracht in één pen. De soepelheid waarmee de rollerballpunt over het papier glijdt zorgt voor moeiteloos schrijven. Daarnaast is de inktstroom zo ingesteld dat het uitvegen van de inkt verhinderd wordt. Dat levert een schoon schrift op – ook bij linkshandigen. Elke navulling heeft weer een nieuwe schrijfpunt, dus mocht er een punt kapot gedrukt worden, dan is deze door middel van het plaatsen van een nieuwe vulling weer vervangen.
+ Schrijft lekker licht
+ Geen vlekken en vegen
+ Makkelijk na te vullen
Balpen
Een balpen doet niet meer zoveel voor de ontwikkeling van de fijne motoriek, de pengreep en het handschrift. Daarom wordt er meestal pas in de bovenbouwgroepen met een balpen geschreven, als een goede schrijfbasis aanwezig is. Kinderen in de bovenbouw worden vaak meer losgelaten als het om schrijfmateriaal gaat. Ze hebben inmiddels ervaren wat werkt voor hen, en dat is ook de bedoeling!
+ Makkelijk verkrijgbaar
+ Voordelig in aanschaf
+ Makkelijk mee te nemen
+ Probeer het zelf, vraag een proefpakket aan!
Schrijfmaterialenpakket aanvragen
Wil jij verschillende schrijfmaterialen uitproberen?
Vraag het proefpakket met zorgvuldig geselecteerd schrijfmaterialen aan, om aan al je schrijfbehoeften te voldoen. Voor slechts €5,ontvang je een proefpakket ter waarde van €49,bij jou op de mat!
Jaime Teiwes is leerkracht groep 3/4 en rekencoördinator op IKC NoordRijk, één van de zestien basisscholen van Stichting Innoord in Amsterdam. Met twee collega’s van groep 7 vatte zij het plan op om een onderwijsreis naar Finland te maken. Reden? Ze wilden weleens zien wat er zo bijzonder is aan het Finse onderwijssysteem, waarover ze al zóveel hadden gelezen. En natuurlijk ook ideeën opdoen voor hun eigen lessen.
Investeren in het jonge kind komt het onderwijsrendement ten goede Jaime deed de universitaire PABO en is erg onderzoekend ingesteld. Literatuurstudie vindt ze heel belangrijk. “Maar de praktijk is nóg belangrijker”, benadrukt ze. “Mijn focus ligt vooral op het jonge kind en op het rekenonderwijs. In
Helsinki wilde ik ontdekken hoe het onderwijs aan jonge kinderen anders en beter kan. Tijdens een sessie vooraf met de Rolf groep, die deze reizen organiseert, bleek dat dit uitgebreid aan de orde zou komen in Finland. Achteraf kan ik zeggen dat dit helemaal is waargemaakt.” Het eerste bezoek, aan een openbare Finse school voor kinderen van 7 tot 16 jaar, werd afgesloten met een presentatie van counselor of education Leo Pakhin. Jaime: “Wij vonden het natuurlijk bijzonder dat er zoveel tijd voor ons werd vrij gemaakt. Dit geeft wel aan hoeveel belang de Finnen hechten aan educatie. In zijn presentatie legde de adviseur uit hoe investeringen in het jonge kind het rendement van het latere onderwijs ten goede komen.” De positieve uitwerking daarvan had Jaime die ochtend al op de openbare school
gezien en werd ook bevestigd tijdens de twee volgende bezoeken: aan een internationale school en een pre school voor kinderen van 4 tot 7 jaar.
Klein curriculum en kleine groepen Wat Jaime het meest opviel was de rust die op alle drie de scholen heerste. “Ze werken op de pre school met kleine groepen van ongeveer 7 kinderen per leerkracht. Daardoor is orde houden geen issue en doen alle kinderen enthousiast en geconcentreerd mee. Bij de hogere groepen is altijd wel een onderwijsassistent aanwezig. Je ziet echt het plezier waarmee de leerlingen werken aan bijvoorbeeld een plantjesof recyclingproject. Daar komt ook bij dat de scholen opvallend goed uitgerust zijn. Alleen al de huishoeken die ik zag zijn niet te vergelijken met die van ons: heel ruim opgezet en voorzien van werkelijk prachtig speelen leermateriaal. Dat gun ik mijn leerlingen ook graag.”
Leerbehoefte kind staat centraal Een van de pijlers van het Finse onderwijssucces is dat er gewerkt wordt vanuit de interesses van het individuele kind. “Dat pakt voor het rekenonderwijs heel goed uit. In overleg met het kind wordt bepaald wat het gaat leren en dat gebeurt dan via coöperatieve werkvormen: kinderen van verschillende niveaus zitten bij elkaar en helpen elkaar. Dat werkt enorm stimulerend. Ik werkte zelf ook al met coöperatieve werkvormen, maar zet dat nu vaker en bewuster in. En naar Fins voorbeeld: rekening houdend met de leerbehoeften van de individuele kinderen.”
Finse leerkrachten hebben een betere positie
Dat de Finnen het onderwijs echt serieus nemen, merkte Jaime aan alles. “De leerkrachten zijn hoger opgeleid en hebben gewoon een veel betere positie dan bij ons. Er zijn minder lesuren, kleinere groepen en als leerkracht heb je veel meer autonomie. Wij hebben te maken met een dwingend curriculum, veel controle en een groot lerarentekort, waardoor stagiairs soms helemaal alleen voor de klas staan als er iemand ziek is. Dat is in Finland allemaal ondenkbaar. Sterker nog: scholen hebben zelfs een verpleegkundige rondlopen. Ik ben blij dat het innovatiefonds van Innoord deze reis mogelijk heeft gemaakt, waardoor mijn collega’s en ik met eigen ogen hebben kunnen zien dat het echt veel beter kan dan wat wij gewend zijn. We hebben voor onze collega’s op school al een presentatie gehouden. Voor het bestuur van Innoord hopen we dit na de vakantie te mogen doen.”
Over de reis
De Rolf groep organiseert al jaren inspiratievolle studiereizen voor professionals in de kinderopvang en het onderwijs. Wil jij ook zo’n inspirerende studiereis naar Finland maken? Samen met een onderwijsadviseur en je reisgenoten ontdek je jouw persoonlijke leerdoelen en hoe je die vorm geeft in jouw klas.
• Tijdens een verdiepingssessie met de onderwijsadviseur ga je aan de slag met jouw persoonlijk leerdoel en maak je de vertaalslag naar jouw dagelijkse praktijk.
• Via een lezing krijg je inzicht in hoe het Finse onderwijs is georganiseerd en wat de achtergrond van deze benadering is.
• Je bezoekt diverse scholen en/of voorscholen, ziet leerlingen en leerkrachten in actie en gaat het gesprek aan.
• Natuurlijk proef je ook van de Finse keuken en maak je uitgebreid kennis met Helsinki.
• Naast begeleiding van een onderwijsadviseur is er ook een terugkomdag. Zo zorgen we ervoor dat je reis veel impact heeft.
Kortom, de ultieme manier om in aanraking te komen met interessante, Finse praktijkvoorbeelden, te leren van deskundigen én van je reisgenoten. Neem voor meer informatie contact op met ons eventteam via: events@derolfgroep.nl
Op een Leader in Me-school leren kinderen om persoonlijk leiderschap te ontwikkelen. Dit doen ze door te oefenen met 7 gewoonten die je helpen om te ontdekken wie je bent en wie je wil zijn om op die manier het beste uit jezelf te halen. Dit proces begint al wanneer je start in groep 1. Er wordt een stevige basis gelegd door les te geven in hoe je eigenaar kunt zijn over je eigen leren en gedrag. Oefenruimte om dit in de praktijk te brengen is daaraan onlosmakelijk verbonden. In de kleutergroep van juf Maaike wordt daarom, net als op andere Leader in Me-scholen, gewerkt met leiderschapsrollen. Samen met leerlingen worden rollen bedacht waarin leerlingen leren verantwoordelijkheid te nemen, om zo een bijdrage te leveren aan het reilen en zeilen in de groep.
even samen met jullie nadenken. Wat heb je allemaal nodig voor deze rol? Je krijgt een halve minuut denktijd’
De groep is gewend aan deze routine van denktijd; de timer op het digibord wordt gezet en alle kinderen denken zichtbaar diep na. De timer piept.
‘En Saar, wat heb je bedacht?’ vraagt Maaike. Saar vertelt dat ze een doek nodig heeft. En Anne oppert zo’n ding om de ramen te zemen. ‘Je bedoelt een trekker’, zegt Pim. ‘Heel goed’, vult juf Maaike aan, ‘een trekker of raamwisser’ ‘En wanneer zijn we tevreden bij deze leiderschapsrol?’ vraagt juf Maaike. ‘Als je er zelf aan denkt’, zegt Joep, ‘en dat jij het niet hoeft te vragen’. ‘Dat zou fijn zijn inderdaad’, beaamt Maaike. ‘En als je zelf de spullen pakt en ook zelf weer opruimt’, vult Amir aan. ‘En wanneer de glijbaan goed droog is natuurlijk’, zegt Jip lachend. Maaike checkt bij Saar of deze zelfbedachte succescriteria voor haar haalbare kaart zijn. Saar knikt vol zelfvertrouwen. ‘We hebben nog geen naam bedacht’, zegt Anne. ‘Ik weet het’, roept Thijs enthousiast, ‘je bent de glijbaanpoetser!’ De kleuters schateren het uit.
zich voor om morgenvroeg bij het inloopmoment de ouders van Saar meteen even uit te nodigen voor de themamiddag over de 7 gewoonten. Opvoeden doe je immers samen!
Leerlijn leiderschapsrollen
Op Leader in Me-scholen zie je leerlingen genieten en groeien in zelfbedachte leiderschapsrollen. In een betekenisvolle context leren leerlingen om initiatief te nemen en verantwoordelijkheid te dragen.
De leerlijn Leiderschapsrollen, die bijdraagt aan de ontwikkeling en verdieping in leren en gedrag, is onderverdeeld in individuele rollen, groepsrollen en schoolbrede rollen. In al deze rollen is volop ruimte om te oefenen met bijvoorbeeld executieve functies en zelfsturing.
Een nieuwe leiderschapsrol
voor Saar
Saar is een jonge kleuter die sinds 2 maanden in de groep zit. Ze heeft de schoolcultuur waarin ruimte is voor persoonlijk leiderschap al goed aangevoeld. Op een ochtend komt ze bij juf Maaike en vertelt dat de glijbaan altijd nat is als ze gaan buitenspelen. Ze wil graag de glijbaan droogmaken. In de kring bespreekt Maaike het voorstel van Saar. ‘Saar kwam net naar me toe met een heel goed idee, ze wil de glijbaan droog maken als we buiten gaan spelen’ Thijs roept; ‘juf, dat is een nieuwe rol!’ ‘Precies Thijs, een nieuwe leiderschapsrol’, zegt juf Maaike. ‘Ik wil
De volgende ochtend loopt Saar vol trots met een doek en wisser het plein op, helemaal uit zichzelf. Een aantal kleuters loopt nieuwsgierig achter haar aan. Ook juf Maaike loopt even later langs de glijbaan. Ze ziet Saar staan met een natte doek bij een droge glijbaan. ‘Goed hoor Saar! Maar waar laat je die natte doek?’ vraagt Maaike. ‘In de wasmand’, zegt Jip, ‘bij het hok naast de wc’. Samen met Jip loopt Saar naar het washok en na een kort overlegje pakken ze alvast meteen een droge doek voor morgen. Aan het eind van de ochtend staan alle ouders bij het hek. Saar loopt naar haar moeder en gooit haar rugzak op de grond. Moeder bukt snel en pakt de rugzak van Saar op. Juf Maaike observeert het tafereeltje en neemt
Door het Leader in me-concept leren kinderen om effectief hun eigen gedrag te sturen zodat ze in staat zijn keuzes te maken en te handelen als er onverwachte dingen gebeuren. Aan de hand van succescriteria worden de rollen formatief geëvalueerd met een plus/delta; waar ben je trots op, wat ging goed (plus) en waar is nog ruimte voor groei en ontwikkeling (delta)? Leerlingen ontwikkelen zo een proactieve houding waarin ze al vroeg leren zorg te dragen voor en met elkaar; school dient als een proeftuin voor de maatschappij.
Kennismaken met de 7 gewoonten? Scan de QR-code, laat je inspireren op onze website CPS.nl/lim en vraag de gratis inspiratiesessie van 60 minuten aan over Leader in Me bij jou op school.
Vijf kinderen uit de groep van juf Yasemin zijn aan het spelen met een babybadje gevuld met water. Yasemin heeft allerlei attributen klaargezet, zoals een emmertje, een aantal bekers en bakjes, een zeef, een gieter, een plastic watermolen, en een soort hijskraantje waarmee je water omhoog kunt takelen waarna het in een gootje terechtkomt. Kerem en Anita hebben de grootste lol omdat ze ontdekt hebben dat het water dat Anita in de watermolen gooit terechtkomt in de bekers en bakjes die Kerem eronder zet. Maar hij moet snel zijn, want de bakjes en bekers zijn maar klein. Yasemin kijkt goed naar wat de kinderen doen en op een gegeven moment gaat zij erbij zitten. Ze imiteert het spel van de kinderen en benoemt daarbij wat ze doet. Zo voegt zij op een natuurlijke manier taal toe: woorden als groter en kleiner, vullen, overstromen.
Spel legt in de vroege levensjaren een stevige basis voor het ontwikkelen van verschillende vaardigheden zoals:
• taal gebruiken en communiceren met anderen
• denken en doordenken
• met andere kinderen samenspelen en samen leren
• emoties herkennen, erkennen en reguleren
• op onderzoek uitgaan
Volwassenen kunnen jonge kinderen helpen om hun vaardigheden te ontwikkelen door hen zo veel mogelijk te stimuleren en ondersteunen.
Het spelende kind
Spel is een levensbehoefte voor kinderen. Spelen is daarom een bezigheid die je niet serieus genoeg kan nemen! Door spel leert een kind de wereld om zich heen kennen en begrijpen. In spel is een kind altijd bezig zijn grenzen te verleggen.
In spel liggen alle mogelijke vormen van ontwikkeling in geconcentreerde vorm besloten. Spel, speels leren en op spel gebaseerde activiteiten sluiten goed aan bij de ontwikkelingsfase van jonge kinderen en bieden een duidelijke context voor dingen die ze van nature doen. Het spel is gericht op onderzoeken, ontdekken en het opdoen van ervaringen.
Nieuwsgierigheid en interesse zijn de voornaamste drijfveren van kinderen. Spel is niet alleen bedoeld om te leren doelbewust gedrag te vertonen. Door spel ontwikkelen kinderen creativiteit en verbeelding, ze leren denken buiten de geijkte kaders.
‘Play is the highest form of research’, zei Albert Einstein al. In spel leren kinderen te anticiperen op wat er zou kunnen gebeuren; er ontstaan scenario’s in hun hoofd. Ook leidt het tot vergevorderde vormen van samenwerking: flexibele inpassing van spelideeën, samen tot een oplossing komen als er een probleem ontstaat, et cetera.
Doorlopende leerlijnen en doelbewust handelen Goede begeleiding van jonge kinderen vereist op de eerste plaats een duidelijke visie. Daarnaast vraagt het zicht op wat we van kinderen in bepaalde fasen van hun ontwikkeling kunnen en mogen verwachten. Denk hierbij aan breinontwikkeling, spel, rekenen, taal, zelfsturing en executieve functies en hoe je daar als volwassene aan kunt bijdragen aan de hand van interactievaardigheden, groepsmanagement en thematisch werken.
Samen maken we ambities waar
CPS weet door veel ervaring wat wel en niet werkt in het onderwijs aan jonge kinderen. Onze ervaring zetten we graag in om ook jouw ambities op dat vlak waar te maken. Door advies, scholing en begeleiding op maat kunnen we veel waarde toevoegen in relatief korte tijd.
Scan de QR-code of kijk op CPS.nl/jongekind wat we voor jouw school of kinderopvang kunnen betekenen.
Praten over oorlog in de klas
Door de recente ontwikkelingen in Oekraïne voelt oorlog voor leerlingen heel dichtbij. Het is niet langer een abstract begrip: oorlog is iets wat nu in beeld en geluid de belevingswereld van leerlingen binnenkomt.
Danielle van der Meer, projectleider Educatie bij de Anne Frank Stichting, merkt een opleving van interesse in de Tweede Wereldoorlog bij leerlingen in groep 7 en 8. ‘Hoe kan zoiets gebeuren, hoe komt er een einde aan oorlog? En bovenal: waarom doen mensen zoiets? Als leerkracht klinken deze vragen je vast bekend in de oren. Kinderen willen het begrijpen.’ Kennis over de Tweede Wereldoorlog, een concreet voorbeeld uit het verleden, kan leerlingen hierbij helpen. Maar hoe bespreek je dit ingewikkelde thema in de klas?
Een persoonlijk perspectief Danielle geeft tips voor lesgeven over dit thema. ‘Verken de Tweede Wereldoorlog vanuit het perspectief van een kind, hierdoor kunnen kinderen de geschiedenis makkelijker eigen maken.’ De nieuwe editie van de Anne Frank Krant staat daarom in het teken van Annes dagboek en andere oorlogsdagboeken van kinderen. ‘Vanuit een oorlogsdagboek wordt duidelijk wat voor invloed grote gebeurtenissen hebben op het leven
van een persoon. Neem bijvoorbeeld D-Day, een van de onderwerpen van de nieuwe Krant. Soms herkennen kinderen de beelden wel, van het enorme aantal soldaten dat aan land komt. Maar dit beeld staat ver van ze af, het is zo groots dat ze zich er moeilijk iets bij voor kunnen stellen. De krant zoomt verder in en behandelt het dagboek van een kind dat huis en haard moet verlaten als zijn woonplaats geëvacueerd wordt. De gevolgen van zo’n grote operatie worden op deze manier heel invoelbaar.’ De Krant bevat daarnaast een interview met Dieuwertje Blok. Zij vertelt over het dagboek van haar moeder, die net als Anne als jong meisje moest onderduiken.
Anne Frank en de Tweede Wereldoorlog
‘Het is ontzettend leuk om de kinderen met het lespakket te zien werken.
‘Ze zijn muisstil en hebben echt interesse in het leven van Anne.’
Je kunt een speld horen vallen.’ Dat komt volgens de leerkracht doordat de leerlingen zich identificeren met Anne. ‘Niet qua oorlogservaring natuurlijk, en gelukkig maar, maar wel qua leeftijd en ook wel qua interesses. De verliefdheid op Peter, bijvoorbeeld. En de droom om beroemd te worden. Het geheime
leven achter de boekenkast is een mysterieus gegeven en spannend bovendien.’ Juf Els Bol van basisschool Heeckeren in Goor zit al geruime tijd in het onderwijs en geeft les over de Tweede Wereldoorlog door het verhaal over Anne Frank te vertellen. Haar school bestelt hiervoor de Anne Frank Krant jaarlijks. Els laat de leerlingen zelfstandig met de kranten werken. Daarna gaat ze klassikaal aan de slag met de bijbehorende extras.
‘Ik kijk er ieder jaar weer naar uit om met het pakket aan de slag te gaan’
Lesgeven over de Tweede Wereldoorlog zorgt voor inspirerende gesprekken in de klas. Wel kan het een zwaar thema zijn voor kinderen. ‘Het raakt leerlingen. We horen dat kinderen soms echt even de tijd nodig hebben om te reflecteren op wat zij gehoord en gelezen hebben’, vertelt Danielle. Dit principe is ook meegenomen in het samenstellen van de Anne Frank Krant van 2024. De Krant komt met een extra: ‘Het laatste oorlogsjaar’. Zes mappen vol informatie en bronnen waar leerlingen samen een tijdlijn van maken. Het is voor kinderen
bovendien belangrijk dat er met een hoopvolle boodschap wordt afgesloten. Danielle: ‘Dat is eigenlijk de gouden tip.
Het thema oorlogsdagboeken biedt leerlingen perspectief: het is belangrijk dat verhalen uit de oorlog worden opgeschreven. Het is een manier waarop kinderen iets kunnen bijdragen’.
De Krant bevat naast historische dagboeken ook hedendaagse oorlogsdagboeken: zowel in geschreven vorm als getekend, in een vlog of sociale media post. ‘We willen ook de kinderen die nu in oorlog leven een stem geven, net als Anne die haar verhaal schreef in de hoop dat haar stem gehoord zou worden’.
De Anne Frank Krant verschijnt jaarlijks voor kinderen in de groepen 7 en 8. Het is een lespakket over het korte leven van Anne Frank, de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging. De Krant bestaat uit zestien pagina’s verhalende teksten en historische beelden. Het wordt op meer dan de helft van de Nederlandse basisscholen gebruikt in lessen over Anne en de Tweede Wereldoorlog. Je bestelt de nieuwe Anne Frank Krant vanaf 5 oktober op www.annefrankkrant.nl
Waarom tekenen in het onderwijs werkt
Vind je ook niet dat films van vroeger traag en saai aandoen?
Onze spanningsboog is tegenwoordig korter dan ooit. We zijn gewend geraakt aan snelle, visuele communicatie. Een filmpje van 30 seconden duurt al ‘lang’. In de tijd waarin we leven verkiezen we een korte boodschap boven de lange.
En dat versterken: dat doen ze! De cognitieve wetenschap toont aan dat informatie die je aanbiedt in woord én beeld, veel beter blijft plakken. Het lesgeven met tekeningen zorgt voor een bijzonder leereffect: DUAL CODING.
Beeld wint van tekst en inspiratie van informatie
In het onderwijs van nu is visuele communicatie meer dan ooit belangrijk. Om de aandacht vast te houden, om complexe informatie eenvoudig en snel uit te leggen en om de cognitieve belasting te beperken. Daarom is het handig dat leraren beschikken over visuele lesmethoden en zelf ook heel snel tot een visuele uitleg of instructie kunnen komen. Hoe fijn zou het zijn als je even een stift ter hand kunt nemen en met een paar simpele lijnen kunt laten zien wat je bedoelt?
Tekenen is een eenvoudige tool. Je hebt alleen een stift nodig en een ondergrond. Vervolgens kun je woord en beeld combineren, zodat ze elkaar versterken.
Allan Paivio baseerde zijn dual coding theorie op decennia lang onderzoek. Ons werkgeheugen verwerkt verbale en non-verbale (visuele) informatie afzonderlijk. Op het moment dat deze soorten informatie gelijktijdig worden aangeboden gebruikt een leerling twee geheugensporen. De informatie wordt daarom dieper verwerkt. Wat betekent dat de leerling een groter leereffect ervaart.
De combinatie van woord en beeld Dankzij de combinatie van woord en beeld:
• Gebruikt een leerling meer werkgeheugen
• Komt er meer informatie in het langetermijngeheugen
• Is kennis makkelijker op te halen van het langetermijngeheugen naar het werkgeheugen
Bovendien zorgen tekeningen ervoor dat je:
De aandacht richt op belangrijke elementen
Complexte informatie toegankelijk en begrijpelijk maakt
Verbanden (tussen onderwerpen) zichtbaar maakt
Kortom: Leerlingen kunnen sneller, makkelijker en dieper leren, als zij hun brein optimaal kunnen gebruiken. Het gebruik van taal en woorden zonder beeld, zorgt ervoor dat veel informatie niet wordt opgenomen. Zonde van jouw les!
Om maximaal profijt te hebben van jouw les, is het voor de leerlingen belangrijk dat jij als leraar aandacht hebt voor visuele ondersteuning in je lessen.
Waarom tekeningen in plaats van bijvoorbeeld foto’s?
Een foto is af. Daardoor hoeven leerlingen zich nauwelijks in te spannen om te begrijpen wat ze zien. Hierdoor verliezen ze snel hun aandacht. Tekeningen laten meer aan de verbeelding over, waardoor leerlingen hun denkkracht zullen inzetten om te begrijpen wat ze zien.
Gratis whitepaper ‘De kracht van tekeningen in het onderwijs” ontvangen?
De whitepaper “de kracht van tekeningen in het onderwijs” van edding staat boordevol tips over visueel onderwijs. Wil jij die ook ontvangen? Stuur dan een berichtje met het onderwerp “onderwijs whitepaper” naar onderwijs@edding.com Dan stuurt edding je met alle liefde dit leerzame boekje toe!
Het is belangrijk dat kinderen een eigen leesbaar handschrift ontwikkelen wanneer ze leren schrijven. Bij de kleuters is er nog veel aandacht voor de ontwikkeling van de motoriek en schrijfbewegingen. Vanaf groep 3 verschuift de focus naar een goede ziten schrijfhouding, de juiste pengreep en het schrijven van échte letters, woorden en zinnen.
Om leesbaar te kunnen schrijven is het belangrijk dat een kind het potlood of de pen op de juiste manier vasthoudt. Zonder de juiste schrijftechniek kunnen kinderen zo slordig gaan schrijven dat het haast onleesbaar wordt. Wanneer kinderen leren schrijven is het ook belangrijk dat ze er plezier in hebben en dat de inspanningen ook resultaat opleveren. Het is daarbij ook belangrijk dat de puntdikte van het schrijfgerei is afgestemd op de grootte van de letters zodat het zorgt voor nauwkeurigheid en leesbaarheid van de teksten.
Schneider heeft voor het leren schrijven een aantal goede basispennen in haar assortiment.
De Base Ball is een rollerball met ergonomisch gevormde greep en ideaal voor starters. De grip is met rubber bekleed voor elasticiteit en om wegglijden te voorkomen, terwijl de grote greepzones drukpunten voorkomen. De uitwisbare koningsblauwe inkt droogt snel en is veegvast. De dop past aan beide uiteinden van de pen. De rollerball is geschikt voor links- en rechtshandigen.
De Slider Edge is een balpen met Viscoglide® technology dat zorgt voor een gemakkelijk, soepel schrijvend schrift. De pen heeft sneldrogende inkt en is veegvast en vlekvrij, zelfs in combinatie met een tekstmarker. De pen heeft een grote, rubberen driekantige houder dat zorgt voor ontspannen schrijven zonder vermoeidheid. De dop past aan beide uiteinden van de pen. De Slider Edge is CO2 neutraal geproduceerd.
Schrijfwaren voor iedereen. Deze basisgedachte is sinds de start van Schneider ruim 80 jaar geleden nog steeds helzelfde. Als familiebedrijf is Schneider zich bewust van de verantwoordelijkheid die zij hebben t.o.v. de samenleving. Productontwikkeling en productie vinden plaats in Duitsland. Duurzaamheid in product en productie is een centraal onderdeel van de merkessentie van Schneider: pennen van gerecycled materiaal, navulbaar, van biobased kunststof en klimaatneutrale productie. Hierdoor is Schneider als eerste producent in de schrijfwarenbranche al meer dan 20 jaar EMAS-gecertificeerd. De lange levensduur van de Schneider schrijfwaren, die onder meer gegarandeerd wordt door een hoogwaardige afwerking en een langdurige schrijfprestatie, is de
Kunnen mensen in een tijdperk dat gedomineerd wordt door pc’s en internet nog steeds enthousiast zijn over potloden?
Ja, dat kunnen ze: Kort, lang, rond, vierkant, glad, met geintegreerde gum - er komt geen einde aan de aantrekkelijke innovaties.
Van boom tot potlood
Faber-Castell is pionier op het gebied van milieuvriendelijke industriële productiemethoden en het veiligstellen van een houtbron voor de lange termijn. In Brazilië gebruikt het bedrijf snelgroeiend zachthout uit beheerde bossen en onderhoudt het zijn eigen boomkwekerijen. Er worden voortdurend jonge boompjes geplant om elke gekapte
bomenrij te vervangen: een duurzame ecologische cyclus. Ongeveer 300.000 jonge bomen van het type Pinus caribaea worden elk jaar geplant en grootgebracht op een totale oppervlakte van ongeveer 10.000 hectare (100 km²), duizenden kilometers verwijderd van de bedreigde regenwouden van het Amazonegebied. Na 20 tot 23 jaar zijn ze groot genoeg om geoogst te worden als milieuvriendelijke grondstof voor zwartlood- en kleurpotloden. Faber-Castell was de eerste fabrikant die de milieuvriendelijke laktechnologie op waterbasis introduceerde, die wordt gebruikt voor bijna alle potloden die in de hoofdfabriek in Stein worden geproduceerd. Het enige potlood in zijn soort ter wereld: de Grip 2001.
De Faber-Castell Grip 2001 is een grafietpotlood met geintegreerde gum in hardheid HB. De puntjes op het potlood zijn een gepatenteerde Soft-Grip zone en voorkomt dat vingers wegglijden. De ergonomische driehoekige vorm van het potlood is makkelijk vast te pakken en zorgt voor schrijven zonder vermoeidheid. De coating van het oppervlak op het potlood is gemaakt van milieuvriendelijke verf op waterbasis. Het lood in het potlood is volledig verlijmd aan het hout, waardoor het potlood bijzonder breukvast is en het lood niet snel breekt wanneer het potlood valt en het geeft een beter slijpresultaat. De gum op het potlood is PVC-vrij.
Het Grip potlood is ideaal om te leren schrijven en wordt vaak aanbevolen door leraren. Daarom is dit het best verkochte potlood om te leren schrijven!
Wil jij ook wezenlijke impact? Het onderwijs is dé plek waar het verschil gemaakt kan worden voor de toekomst!
Kinderen en jongeren zijn met de toename van beeldschermen gewend aan snelle visuele informatie. De wereld versnelt, informatieverwerking veranderd. Hoe houd je de aandacht van een leerling vast in deze tijd? Om (ingewikkelde) boodschappen over te brengen is een nieuwe manier van communicatie nodig, visuele communicatie!
Het leuke is, iedereen kan tekenen! In een dag kun jij leren om het tekenen ter ondersteuning van jouw communicatie in te zetten! Teken je boodschap heeft een kant en klare beeldenbieb speciaal voor het onderwijs ontwikkelt. Daarin staan bij 101 termen uit het onderwijs meer dan 500 beelden die jij als leerkracht kunt gebruiken. Bovendien biedt Teken je boodschap workshops en trainingen die jou in een dag leren om het tekenen nog gemakkelijker en flexibeler in jouw klas of gesprek toe te passen.
Vijf redenen om te tekenen in het onderwijs.
1. Een tekening biedt structuur
Een tekening kan werken als een kapstok. Zo kan een tekening structuur bieden aan bijvoorbeeld de opbouw van de les, maar ook aan de inhoud van een bepaald thema. Onderzoek heeft bovendien aangetoond dat niet alleen datgene wát er getekend wordt, maar ook dat wáár het getekend wordt in het geheugen wordt opgeslagen.
2. Tekenen maakt de les helder en ‘to the point’
In een tekening is weinig ruimte voor overmatige informatie. Alleen de essentie van wat de docent wil overbrengen of van wat de leerling heeft opgepikt, komt in beeld. Een selectie tussen hoofd en bijzaken wordt in een oogopslag helder.
3. Tekenen geeft overzicht
Een plaatje kan door de overgrote meerderheid van de mensen in het geheugen worden opgeroepen. Leerlingen onthouden op die manier gemakkelijker het overzicht van het geheel.
4. Informatie beklijft beter
Wanneer informatie op verschillende manieren wordt aangeboden (zoals bijvoorbeeld verbaal en auditief) worden zowel de linker- als de rechterhersenhelft geactiveerd. Wanneer een leerling zelf nieuwe informatie omzet in een beeld, koppelt hij nieuwe informatie aan bekende beelden. Die koppeling van nieuw aan bekend, werkt als een brug naar het lange termijn geheugen.
5. Tekenen prikkelt het brein
Een leraar die tekent trekt de aandacht, leerlingen worden nieuwsgierig en raken actief betrokken. Leerlingen die actief met de stof aan de slag zijn hebben minder kans om afgeleid te raken. Bovendien is het tekenen een speelse verfrissende manier van bezig zijn met anders soms saaie stof. Droge stof gaat leven, krijgt kleur en er ontstaat direct een beeld.
Geïnspireerd?! Zin om de impact van jouw lessen en gesprekken te optimaliseren?! We zouden het superleuk vinden om jou of jouw team binnenkort live te zien in een van onze trainingen! Voor meer informatie scan de QR-code of ga naar: www.tekenjeboodschap.nl
