HRANT DİNK’İN BASINDA HEDEF HALİNE GETİRİLEN BİR SİYASİ FİGÜRE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ 1 KEMAL GÖKTAŞ 1. BASININ KAMUOYU OLUŞTURMASI Hrant Dink’in
öldürülmesine
giden
süreci,
kamuoyu
oluşturma
mekanizmalarında yaratılan ‘Hrant Dink’ algısından kopararak anlatmak mümkün değil. Hrant Dink’in hedef haline gelen bir siyasal figüre dönüştürülmesi2, kamuoyu oluşturma mekanizmalarının en etkilisi olan medyanın yarattığı bir süreçti. Medyanın, bilgi edinme ve kanaat oluşturma sürecinin temel belirleyicisi olarak, kamuoyu algısını oluşturmada neredeyse tekel konumuna geldiği tezi, gerek siyaset biliminin temel kavramları arasında olan ‘kamusal alan ve kamuoyu’na ilişkin tartışmalarda,
gerekse
iletişim
kuramlarına
ilişkin
tartışmalarda
sıkça
dile
getirilmektedir. Medyanın adeta tanrısal bir güçle donatıldığı yaygın bir kabul haline gelmiştir. Öyle ki neredeyse bütün iyiliklerin ve kötülüklerin kaynağı medyada aranır olmuştur. Medyanın her şeye hakim, toplumu biçimlendiren çok önemli bir güç olduğu, toplumsal hayatın tamamına nüfuz eden bir ileti bombardımanı yarattığı, siyasal, sosyal, toplumsal, kültürel algıları biçimlendirdiği yönündeki iddialar, iletişim araştırmaları içinde yoğun olarak tartışılan konular arasındadır. Sermaye yapıları güçlü, devasa birer kapitalist işletme haline gelen medya kuruluşlarının oynadığı rol, Althusser’in, devletin ideolojik aygıtları olarak gösterdiği araçlar arasında medyayı artık en ön sıraya getirmiş gibi görünmektedir. Siyasal erkin toplumun çıkarlarına göre işlemesini amaçlayan rasyonel tartışmaların yürütüldüğü ve kamuoyunun oluşturulduğu özgür bir kamusal alanın, tarihin bir döneminde varlık kazandığı fikri şu savı ileri sürer: Kapitalizmin erken 1
Bu sunum, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Ana Bilim Dalı bünyesinde hazırladığım “Basının Kamuoyu Oluşturması, Örnek Olay: Hrant Dink’in Hedef Haline Gelen Bir Siyasi Figürü Dönüştürülmesi” (Danışman: Doç. Dr. Bedriye Poyraz) başlıklı tezin kısaltılmış biçimidir. Metin, aynı zamanda “Hrant Dink Cinayeti: Medya, Yargı, Devlet” isimli kitabımın da (Güncel Yayınları, Nisan 2009, İstanbul) ilk bölümünde yer almaktadır. 2 Hrant Dink, çağının tanığı olan bir gazeteci olmanın çok ötesinde, Türk–Ermeni ilişkileri başta olmak üzere, ülke ve dünya meselelerine ilişkin etkili tavrını ortaya koyan bir siyasal figürdü. Bu bakımdan “Hrant Dink’in hedef haline gelen bir siyasal figüre dönüştürülmesi” ifadesi, Dink’i değil, bir süreci tanımlamaktadır.
1