www.edebiyatogretmeni.net DİLLE GERÇEKLEŞTİRİLEN SANAT ETKİNLİKLERİ
Anlatmaya bağlı türler
Hikaye – Roman – Halk hikayesi- Masal- Destan 1. 2.
Coşku ifade eden türler
Göstermeye bağlı türler
Tiyatro – Köy seyirlik oyunları Karagöz- Meddah- Ortaoyunu
Şiir- Mensur şiir
Yukarıdaki şemayı uygun şekilde tamamlayınız.(15 p) Aşağıdaki şekle göre zihniyet, sanatçı, sanat eseri, gelenek ve toplum arasındaki ilişkiyi yorumlayınız.( 10p)
ZİHNİYET
SANATÇI
SANAT ESERİ
GELENEK
TOPLUM
Cevap: Sanatçının içinde yaşadığı toplum, dönemin zihniyeti ve bağlı olduğu edebi gelenek sanatçı üzerinde etkilidir. Sanatçı bunlardan aldığı etkileri eserine yansıtır. Yani sanat eseri yazarın yaşadığı toplumdan, dönemden ve bağlı olduğu edebi gelenekten izler taşır. 3. “Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir bahçede bir beyaz kelebeğin, Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin.” “Sanat” şiirinden alınan parçanın yazıldığı dönemi göz önünde bulundurarak sanat metinlerinin yazıldığı dönemin zihniyetiyle ilişkisini belirtiniz.(10 p) Cevap: Bu şiir cumhuriyetin ilan edildiği yıllarda yazılmıştır. Cumhuriyetin ilan edildiği yıllarda öze yönelme hareketleri yoğunluk kazanmıştır. Dilde ve edebiyatta da bu hareket etkili olmuştur.
4.
Bilimsel metinlerin iletileri ile sanatsal metinlerin iletilerin farkını yazınız.( 10p) Cevap: Sanatsal metinlerde estetik bir amaç vardır. Okuyanın haz alması için söz sanatları sıkça kullanılırken, öğretici metinlerde sade anlatım sergilenir. öğretici metinlerde amaç bilgi vermektir. “Vaktiyle ormanın birinde, canavar mı canavar bir aslan varmış. Çok kan döker, canını yakmadık tek bir hayvan bile bırakmazmış. O yaşadığı sürece, hiçbir hayvan rahat yüzü görmemiş. Bütün hayvanlar ondan nefret eder, ölümünü beklermiş. Bu zalim aslan sonunda yaşlanmış. Gücü kuvveti kalmamış. Ağzındaki dişler de dökülünce herkesin maskarası olmuş. Hiçbir hayvan ona yardım etmiyor ve onunla konuşmuyormuş. Hayvanlar bir gün oturup karar almışlar;”Gelin hep beraber, bize bunca kötülük eden bu zalim aslanı iyice bir dövelim. Yaptıklarının cezasını, az da olsa görmüş olsun böylece.” Sonunda bütün hayvanlar aslana saldırmış. İyice bir dövmüşler onu. Birisi boynuz vuruyor, diğeri çifte atıyor, bir başkası ısırıyormuş. Böylece; yaman bir öç almışlar aslandan.”
5.
Yukarıdaki parçanın türü nedir? Nedenlerini yazınız.( 10p ) Cevap: Fabl. Çünkü kahramanları hayvanlardır. Teşhis ve intak sanatlarından yararlanılmıştır. Sonunda bir ders çıkarılmaktadır.
6.
Yukarıdaki parçada geçen isimleri bulunuz. Bulduğunuz isimlerden türemiş olanları belirtiniz.(15p) Cevap: orman- aslan- var- kan- canının- hayvan- rahat- yüzü- ölümünü- gücü -kuvveti-dişler…. ölüm- Türemiş isim kötülük- Türemiş isim