Destur Newspaper

‫ئ‬

‫وبوزي‬

‫ژمار‌ه (‪)34‬‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬ ‫(‪ )20‬الپه‌ڕ‌ه‬ ‫نرخ (‪ )1000‬دیناره‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سياسى گشتییه‌‪ ،‬هه‌فتان ‌ه کۆمپانیای سولى تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫״كاتێ بارزانی به‌ده‌نگ هاتبێ گۆڕان بێده‌نگ بووه‌״‬

‫‪‌،‌2010/6/‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‌ن‪‌:‬ئیدری‬ ‫کی‌ئه‌نجومه‬ ‫سه‌رۆ‬ ‫‌ریی‪‌:‬شێر‬ ‫‌ری‌هونه‬ ‫به‌ڕیوه‌به‬ ‫‪et‬‬

‫‪tur.n‬‬

‫‪.des‬‬

‫‌کوردستاندا‬

‫نبوون‬ ‫یۆ‬ ‫״ئۆپۆزیس دوكانی‬ ‫تهنیا نییه״‬ ‫هكردن‬ ‫قس‬ ‫‌هه‌رێمی‬ ‫پۆزیسیۆن‌له‬

‫ه‌دای‌ئۆ‬

‫ر‌رۆڵ‌و‌ئ‬ ‫ه‌‬

‫ردن‌له‌س‬

‫‌‌به‌قسه‌ک‬ ‫‌‪‌،‬تایبه‌ته‬ ‫ه‌ستووره‬ ‫ۆژنامه‌ی‌د‬ ‫ۆی‌ر‬

‫پاشک‬

‫سيون‬

‫چوارشه‌ممه‌‬ ‫س‌عومه‌ر‬ ‫کۆ‌خانزادی‬ ‫‪www‬‬

‫میراوده‌لی‬ ‫که‌مال‌‬

‫سیستمدا‌‬ ‫���ه‌زۆر‌‬ ‫ه‌یاسا‌‬ ‫بكا‪ ‌.‬ل‬ ‫‌‌ب‬ ‫سیی‌ ئ��ازاد‌ ‌الیه‌ن‌ده‌وڵه‌ته‌وهیزب‌ نییه‌‌‬ ‫كات‪ ‌،‬سیا ی‌دارایی‌له پاره‌‌ بۆ‌ ح رمانبه‌ری‌‬ ‫ه‌ك‬ ‫دابینب‬ ‫‌ریتانیا‌‬ ‫‌‬ ‫ی��ان‌ كۆم رێ‪ ‌.‬له‌به‬ ‫باره‌گاو‌ فه‌ بۆ‌ ئه‌و‌‬ ‫‌و‌‬ ‫‌س��ه‌اڵت‌ ی��زب‌‬ ‫رسیارێتیی‌ ده دان‌ ب �ه‌ح � ‌رعین‌و‌ ده‌ك بۆ‌ ڕێكخستن ‌تییه‌كی‌ كه‌م‌ زیاتر‌‬ ‫‌ن��گ‌‬ ‫وه‌ك‌ ‌اڵم‌ یارمه‬ ‫‌‌شه‬ ‫ی��ش‌‬ ‫‪ ‌150000‬ده زیاتریان‌‬ ‫وتنی‌ به‌رپۆپ��ۆزی��س��ی��ۆن� ت‌دابنێ‪‌،‬كه كمبكه‌ن‪‌،‬‬ ‫زب‪ ‌،‬به‬ ‫ه‌‬ ‫‌‌‬ ‫پێیده‌وترێ‌ ڕێك ‌زای‌ ئ� ‌كانی‌ده‌سه‌اڵ ه‌ستوور‌حو كاری‌ حی ه‌‌ هه‌یه‌‌ كه ‌رله‌مان‌ یان‌ ‌مانه‌كان‌‬ ‫حیزبان‬ ‫ف��ه‬ ‫ه‌پێی‌د‬ ‫‌ره‌كیی‌‬ ‫ێكی‌ په‬ ‫ئ��ه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‪‌ ‌،‬ڵگه‌ی‌ حیزبه خۆیانه‌‌ب‬ ‫ئه‌ندام‌ په‌رلهستی‌ ئه‌و‌‬ ‫‌ی‌ سه‬ ‫ه‌مانی‌‬ ‫ئه‌ندام‬ ‫شێوه‬ ‫‌ی‌‬ ‫ه‌مه‌ش‌‬ ‫ی‌و‌‬ ‫‌رل‬ ‫مافی‌‬ ‫كۆمه‬ ‫ی‌‌ ل‬ ‫ه‌و‌ كاته‌‌ ۆزیسیۆنی‌ په سیۆن‌ یان‌ ‌‪ ‌،‬دوای‌ ئه‌وه خۆن‪ ‌.‬مه‌به‌ ه‌وترێ‌‬ ‫ستراتیجیی‌ پ��ارت �كاری‌و‌ئاسۆی‌ تاریكاییدا‌‬ ‫‌‌ ل�ه‌وه‌‬ ‫ده‌‬ ‫پێد‬ ‫‌ی‌ئۆپۆزی‬ ‫ه‬ ‫ئه‌وا‌ ئ یۆن‪ ‌،‬ئۆپ‬ ‫‌وه‬ ‫ی‌و‌ڕوون‬ ‫له‌ناو‌‬ ‫ماندا‌ هه‌ی ندی‌ یاسایی‌ ��ه‌پ��اره‌)ی‌ حیزبی‌‬ ‫‌و‌‬ ‫‪ ‌3/7‬كه‌‌ ئۆپۆزیس زبی‌هه‌ره‌گه‌وره ‌ی‌ په‌رله‌‬ ‫نزیك‌ ده‌بینه ن‌و‌ هاتنه‌‌ دیموكرات‬ ‫(ك��ورت‬ ‫سوێ‬ ‫خ��راوی ردنی‌‬ ‫ستبوو‬ ‫‌‌‬ ‫وور‪‌:‬‬ ‫یارمه‌تیدانی‌ ‌كه‌یان‌‬ ‫هێزه‌‌‬ ‫‌رله‌مانییه‬ ‫ه‌ده‌نی‌ ب �ه‌دا تا‌ هه‌ڵبژا ستی‌ كراوه‌‪ ‌،‬ده‌بێ‌كه‌‌حی ‌و‌ ل �ه‌ده‌ره‌وه ��ان‌پ��ێ��ده‌دا‪ ‌،‬پ��اره‌ش‌ كه ‌به‌سته‌‪‌:‬‬ ‫ده‌س��ت � ڕێبكه‌ین‌ له‌درو ماوه‌یه‌دا‌‬ ‫‌مان‬ ‫م‬ ‫ه‌فه‌رو‌‬ ‫سێ‌ مه‬ ‫سا‌ڕێ��ی‬ ‫‌ركه‌‌ په‬ ‫یسیۆنه‌‌‬ ‫‌‪‌،‬‬ ‫له‌و‌‬ ‫ڵێك‌ به‌‬ ‫س‬ ‫ه‬ ‫ڕێ��ڕه‌وی‌‌ هێشتبووه‌وه‌ هه‌ڵبژاردنی‌ لی ‌و‌ ستراتیجی‌ له‌ناو‌ په‌رله ��ه‌ی‌یا‬ ‫سا‬ ‫��ێ��وازان‬ ‫جۆره‌‌ ئۆپۆز �ی�ه‌وه‌‌ بۆ‌ سیۆن‌ كه‌‌ ئ ‌تی‌ خه‌رجیی‌ ه‌رۆكی‌‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن‪ ‌،‬نیویانه‌‌‬ ‫ناو‌ ئه ۆتاییهاتنی‌‬ ‫‌وكردنی‌‬ ‫‌مه‌تاهیر‬ ‫ۆپۆزی‬ ‫‌و‌ ش‬ ‫یسی‌ س‬ ‫�ان��ی�‬ ‫یارمه‬ ‫ه‌و‌‬ ‫توا‬ ‫خسته‌‌‬ ‫ی‌‌‬ ‫ه‬ ‫ه‌‪ ‌.‬ك‬ ‫نی‪‌:‬وریا‌حه‬ ‫ه‌كانی‌ ب �ه ‌ری‌ ده‌ك��ا‪ ‌.‬ئ �ۆن��ی‌ب�ه‌ری��ت� ��ۆی�ه‌ل‌ ئ ‌جێبگه‌یه‌نن‪ ‌،‬جیی‌ ئۆف‬ ‫ه‌اڵمی‌ پێڕ ه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاراۆپۆزیسیۆنه‌كان‌ بدۆزنه‌وه‌؟‬ ‫ه‌وه‌ی‬ ‫(ل‬ ‫‌ك���ی‌ك�‬ ‫له‌ناوچ‬ ‫ڕێبه‬ ‫سازدا‬ ‫‌ی‌ به چۆ‪ ‌،‬خه‌ر‬ ‫‌‌خۆیان‌‬ ‫ارێزه‌ران‌‬ ‫ئ‬ ‫‌بزانم‌ده‌بێ‌و ‌وه‌‪ ‌:‬ده‌القخكردن‌و‌ شاردن پارتی‌‬ ‫‌زاراوه‌ی���ه‬ ‫ه‌كانی‌‬ ‫پشتیوان»‌ مافی‌ ئه‌وه‬ ‫كردنی‬ ‫ه‌لی‪‌:‬وا‬ ‫تر‌ بده‌مه‬ ‫‌قازانجی‌‬ ‫هاتو‬ ‫كار مال‌میراود‬ ‫ۆپۆزیسیۆن‪‌2006-2 .‬حیزبی‌پ پاوه‌ندی‌‬ ‫دووباره‌‌ سا‌ت رچی‌ ل���ه ۆزیسیۆنی‌ رێ‪ ‌.‬واته‌‌‬ ‫‌ست‌و‌‬ ‫ستبووه‌؟‌ قۆر اردن‌ به‬ ‫ێكی‌‬ ‫هه‌ڵبژ‬ ‫اڵتی‌ خۆیدا‪ ‌،‬حیزبی‪ ‌،‬گه‌ ێوان‌ «ئۆپ شن)‌ پێده‌وت ‌اڵت‌ بگرێته‌‌ ده ه‌‪ ‌،‬ئ‬ ‫كه‌ رسیاره‌‌ به‌پرسیارزیسیۆن‌درو‬ ‫‌ساڵی‌‪ 005‬بوو‪ ‌4 ‌،‬ملیۆن‌ ملیۆن‌و‌‬ ‫سیی‌‬ ‫بگرێته‌و‬ ‫ده‌سه‌‬ ‫راودهلی‬ ‫‌تیی‌‬ ‫له‬ ‫‌سه‬ ‫ۆپۆزی‬ ‫ه‌ن‬ ‫كراته‌كان‌‬ ‫سیا‬ ‫سیۆن‌‬ ‫می‬ ‫ئه‌و‌ پ م‌ساڵه‌دا‌ئۆپۆ ۆزیسیۆنی‌ ‌زایه‌كی‌ ژێر‌ ‌و‌ ڕكه‌به‌رایه كپكراویش‌بێ‪‌،‬ل ئه‌مه‌‌ ئ ‌و‌ ده‌یه‌وێ‌ ده‌رمانبه‌ده‌ست‌ ‌ستووریی‌‬ ‫ئۆپۆزی‬ ‫‌ال‌ دیمو‬ ‫دكتۆر كهمال سیاسیو‬ ‫�رده‌وه‌‪‌.‬‬ ‫كه‌‌‬ ‫هه‌یه‬ ‫‌؟‌ ئۆپ‬ ‫ئایا‌له‌‬ ‫یزبی‌ فه‬ ‫گ��رژی كی‌مات‌و‌‬ ‫تمی‌ ده‬ ‫‌ی‌ فه‬ ‫لیبر‬ ‫‌كاندا‪‌،‬‬ ‫تیی‬ ‫كراتییه‬ ‫‌ر‌ ئا‌ چۆنهجامی‌ هاتنه‌كایه ‌مه‌به‌ستی‌ به‌شێوه‌یه‌ ێتیدا‌ دروس��ت��ك� ‌و‌یه‌كێتیش‌ جێگه‌ی‌ ح وانی‌ له‌سیس اشایه‌تی‌ بێ‌ چ‌ وه‌رگرتووه‌‌و‌ گرتووه‌‪.‬‬ ‫كهسایه ناوداری‬ ‫ه‬ ‫ه‌‌ دیمو‬ ‫سیۆن‌‬ ‫گه رمی‌ له‌ئه‌ن‬ ‫بیری دیارو‬ ‫�ت��ده‌ب��ێ‪ ‌،‬ب ئاڵوگۆڕی‌ پارتی‌و‌ یه‌ك نجی‌دیموكراتییه ‌‌ قازانجی‌ به‌اڵم‌ پشتی ك��ات‌ (چ‌ پ یستمه‌‌ بگۆڕێ‌ نیوێكیان‌وه‌ر یستم‬ ‫ۆپۆزی‬ ‫‌یه‌‌ كه‬ ‫ێكدا كه‬ ‫له‌هه‌موو‌ س پێبوترێ‌ ئ ستوو‌رییه‌‌‬ ‫‌اڵت‌ ده‌‬ ‫‌ن‌له‌قازا‬ ‫ۆزیسیۆنی‌‬ ‫‌و‌ س‬ ‫فه‌ سییدا‌ دروس�كومه‌ت‌ ی��ان‌ شتییانه‌‪‌،‬‬ ‫حیزبه‬ ‫‌‬ ‫ناوێكی‌‬ ‫ڕووناك پێكهوتن‬ ‫حه‌تمه كاتێ‌ ئه‌و‌‬ ‫وكراسی‌ده‌كا‪‌ .‬ی‌ ده‌س��ه ‌و‌ نایه‌وێ‌ ئه ه‌‌ ئۆپ‬ ‫سیا‬ ‫‌ك��ی‌ ئا‬ ‫ستی‌ ح‬ ‫سیزیۆنه‌‌ ده‌ ‌‪ ‌،‬به‌اڵم‌‬ ‫ێستا‌ هه‌ر‌‬ ‫چاو‬ ‫‪،‬‬ ‫یداوه‬ ‫‌و‌‬ ‫‌مپێی‬ ‫)‬ ‫پێوانه‬ ‫كورد‪ ،‬له‬ ‫ی‬ ‫�ه‬ ‫ماریی‬ ‫�‬ ‫وكرات‬ ‫‌ی‬ ‫‌موو‌‬ ‫‌‌ ئۆپۆ‬ ‫گرتنه‌ده‌‬ ‫ساز‬ ‫بڕوخێنێ‪ ‌.‬به ۆزیسیسن)‪:‬‬ ‫ه‌وه‌ی‌دیم ش‌گه‌ر‌به‌ نین‪ ‌،‬كۆ‬ ‫ئ‬ ‫ب�ه‌ش��ێ��وه بژاردنی‌دیم‬ ‫هه‬ ‫ه‌‌ هێمنكاره‌یه ‌مانییه‌‌‬ ‫ه‬ ‫ستوور لهگهڵیدا ی هێزه‬ ‫‌وه‌‪ ‌.‬ئه‌و‌ زیاتر‌له‌كران ‌ی‌گۆڕانی‬ ‫حیزبه‌كانی‌ ل �ه‌م‌ ج��ۆر ه‌ده‌نیی سیۆنه‌‌په‌رله‬ ‫ل‌ئۆپ‬ ‫‌نگێ‬ ‫ی��ان‌‬ ‫س����ه‌اڵت‌ ‌ی‌هه‌ڵ‬ ‫‌‌ م‬ ‫استه‬ ‫یابوونه‌وه‬ ‫تیوان‌(لۆیه‌ یزب‌ ی��ان‌ یاسایی‌و‌‬ ‫هه‌ڵیسه نجی‌‬ ‫ده‌‌ڕێگه‌ی‌پرۆسه ‌و‌ په‌رله‌مانییه ‌زگاكانی‌‬ ‫په‌رله‌مانییه‌جۆره‌‌ئۆپۆزی ڵستكردنی‌‬ ‫ده خنهی توند ئار بهتایبهت‬ ‫ج‬ ‫‌الیه‌ن‌ ح‬ ‫‌و‌ مافی‌‬ ‫دیموكراسی‌ ه‌وه‌‌ له‌قازا ‌ك‌ پش‬ ‫ی‬ ‫ده‬ ‫ت��وور‬ ‫له‬ ‫‌نێو‌‬ ‫سیۆن‌‬ ‫‌‌ئه‌م‬ ‫له‬ ‫و‌«به‌رهه‌‬ ‫ه‌س�‬ ‫‌ن‌ له‬ ‫‌ن��اس��رێ‬ ‫وكراسی‌و‌ له‌م كێتی‌ وه‬ ‫ه‌رله‌مان‌و‌ قازانجی‌‬ ‫ئۆپۆزی‬ ‫ڕه ۆپۆزیسیۆنهكان كات‪ ،‬ئاماژه‬ ‫‪‌ ‌.1‬وه‌‌ ده‬ ‫ك��اری‌ د ه‌‌ عاده‌ته ‌‪ ‌:‬پ‬ ‫دیارهرمییه‌‌هه‌مو‬ ‫یه‌‬ ‫حیزبی‌‬ ‫دیم‬ ‫‌فتاری‌‬ ‫ئ‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت�ه وه‌ك‌‬ ‫فه‌زا‌ سیاسیی حكومه‌ته‌وه شاره‌وانییه‌كان‌و‌ له‌قازانجی‌ ‌‪ ‌.‬بۆیه‌‌ گه‌ر‌ سیت‌ڕه‬ ‫‌و‌ فه‌‬ ‫گۆڕان ده یانتوانیوه‬ ‫�ووری‌‬ ‫‌تیی‌‬ ‫��ی��اس �ی‬ ‫‌نوێنێ‪‌.‬‬ ‫ه‌له‌كه‌ماندایه وكراتیی‌سۆسیال ر‌پێشوازی‌ ده‌س��ت�‬ ‫نوێنه‌رایه پارێزگاكان‌و‌ خۆی‌ ده‬ ‫�اری‌ س‬ ‫گ‬ ‫‌رمت‬ ‫خۆی‌‬ ‫وهدهدات كه نه ۆپۆزیسیۆن‬ ‫ه‌نجومه‌نی‌ سمییه‌كانه‌وه‌‌ ‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌و‌ حیزبێكی‌دیم‌بوایه‌‌نه‌رمتر‌و‌گه دیموكراسی‌ ده‌بێ‪.‬‬ ‫��گ���ه‌ی‌ ك��� سیاسیی‌‬ ‫به‬ ‫��ه‌ڕێ�‬ ‫ئ‬ ‫ه‌‌ ل�ه‌ده‬ ‫پانتایی‌ كبداته‌وه‌‪‌.‬‬ ‫وونی‌‬ ‫كردایه‌‪‌،‬ده‬ ‫ه‌‌ ره‌‬ ‫ه‌باتی‌‬ ‫وهك ئ دۆخهكه‬ ‫‌ی‌‬ ‫‪ ‌.2‬ل� ‌وه‌‌ خ‬ ‫ڕێكخراو ‌شێ‌ ئه‌م‌ فه‌زای ت‪‌،‬هه‌روه‌ها‌ب رنگی‌ ب‬ ‫و‬ ‫‌و‌گۆڕینی‌‬ ‫فراوانبوونه ‌نجامه‌كانی‌ لێ ه‌ستی‌‬ ‫‌ستوورییه‬ ‫‌اڵم‌ ده‬ ‫مامهڵهبكهن ڵێت ههله‬ ‫شدا‌بێ‬ ‫‌دیاره‌‌مه‌ب‬ ‫ێكی‌ گ‬ ‫له‌م‌‬ ‫ده‬ ‫�ر‌ ئه‬ ‫‌توندوتیژی ه‌نێكی‌‬ ‫به و‌نوێنه‌رانه‌ ‌ن��ی‌ مه‌رج‬ ‫بكاو‌ دوورت� ڵێم‪ ‌،‬چونكه‌ اتر‌دروستبوونی‌ ده‌كات‪‌ .‬نا‌بۆ‌كاری‬ ‫الی‬ ‫بگۆڕن‪ ،‬ده ستداوه‪.‬‬ ‫�ات‪ ‌.‬گ��ه‌ر‌سیاسیشی‌‬ ‫‌‌ده‌‬ ‫ده‌زگا‌‌ڵگه‌ی‌ م�ه‌ده یاسییه‌یه‌‪‌.‬‬ ‫سیۆن‪-‬‬ ‫سییه‌ی‌‬ ‫‪‌.3‬په‬ ‫ده‬ ‫ئه‌مه‌‌بۆیه رسیاره‌كه‌‌‌‌زی وپۆزی‬ ‫سیا‬ ‫كۆمه‬ ‫��ران�ه‌‌ ن��اب� ه‌زگای‌‬ ‫ووییهكهشیان له ۆپۆزیسیۆن‬ ‫یاساو‌‬ ‫تان‌له‌پ‬ ‫ی‌ئه‌و‌فه‌زا‌س ه‌و‌ ف��ه‌زا‌ ‌یدابوونی‌‬ ‫هێزێكی‌ ئ ۆپۆزیسیۆن‌ ش��ۆڕش��گ��ێ‬ ‫‌و‌دامود‬ ‫‌ی‌‬ ‫به‌ڕێز‬ ‫زانین‌ ئ‬ ‫رجی‌ په‬ ‫وه‌ك‌‬ ‫‌ی‌ ئ‬ ‫اڵتی‌سیاسی بێ‪ ‌،‬له‌ڕێگه ه‌ده‌نی‌‬ ‫مێژراودهلی دهڵێت ئ تیكی بوون‪،‬‬ ‫بوون ‌‌ ده‌‬ ‫هه‌لومه‌‬ ‫‌و‌كاری‌م‬ ‫‌ئ�ه‌ن��ج�ام��دا‌ گ��ۆڕان �ه‌‪‌ ‌،‬رنج‌ بده‌ن‌ وشه ك‌به‌كارناهێنم‌ ده‌سه‌‬ ‫دژیان‌‬ ‫ئێمهوردستاندا‌‬ ‫كانی تاك‬ ‫می‬ ‫ه‬ ‫‌و‌‬ ‫اماژه‬ ‫���ب���ژاردن‌و‌ل� سۆنخوازی‌ خواز‌ (سه چونكه‌‌وشه‌یه‌ ه‌كه‌ی‌ دڵنیا‌ به‌دڵ‌ نه‌بێ ووری‌و‌یاسایی ه‌دات‪‌.‬‬ ‫رداره‬ ‫‌ك‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫كه‌‌ ل‬ ‫تیژی‪،‬‬ ‫ك‬ ‫��ه‌ڵ‬ ‫گۆڕینیان‌د‬ ‫ۆپۆزی‬ ‫‌‌زانستیی‬ ‫سیۆن‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ی‌ده‌ست‬ ‫ۆپۆزی‬ ‫نهك سترا یانتوانی‬ ‫���رۆس���ه‌ی‌ه� هێزی‌ ئ ‌ی‌پ��رۆس��ه‌ی‌ به‌كارناهێنم‪ ‌،‬پێوانه‬ ‫پ‬ ‫پێناسه‌و‌ ‌كگرتوو‌ –‌و‌ رسی‌ كار ه‌وه‌‌هه‌وڵی‌ ئ�ه‌م�ه‌‌ ئ دیاریكراوی‌‬ ‫دات كه نه‬ ‫ك��اره‌ك��ه‬ ‫وونی‌‬ ‫واته‌‌‬ ‫خۆیانو‬ ‫وهشده‬ ‫دروستب ��ب��وو‪‌،‬ه��ۆ ‌ی‌ عێراقه‌‪‌ ‌.‬وه‌‌ گه‌ر‌له‌ له‌‌ پاڵ‌ یه ی‌خاوه‌ن‌كو ستی‌ ئاسایی ب �ه‌ران��ب �ه‌ر‌‌ستووریی‌‬ ‫امانجه‌‌‬ ‫نێوان‬ ‫بم)‪‌ ‌،‬‬ ‫دروس��ت‬ ‫�ۆ‌ن���اوه‬ ‫تبوونه‌وه‬ ‫ه‌ك‌حیزب اریی‌ خوا‬ ‫ئ‬ ‫‪ ‌.4‬مافی‌ ده‬ ‫نه‌‬ ‫به جیاوازی له دروستبكهن‪.‬‬ ‫ه‌‌ب�‬ ‫ه‌‌و‬ ‫ل��ێ� سیی‌ دروس‬ ‫‌وه‌‌‌ ده‌توانێ‌ سیۆن‌‬ ‫‌‌ به‌شد‬ ‫كۆمه‌ڵێ‌ ‌ڕێگه‌یانه‬ ‫ئۆپۆزی‬ ‫�ه‌‌ل����ه‌ده‌ره‌و دیموكراسیی‌ ئیسالمیدا‌ك هه‌قیانه‬ ‫‌ك‌‬ ‫كه‌‌ له‬ ‫سیا �ه‌رج�ه‌ك�‬ ‫كاری‌‬ ‫یزبهكانی تردا تازه تهنیا‬ ‫‌ستووری‌‬ ‫ه‌ماندا‌‬ ‫نییه‌‪‌.‬‬ ‫وێنی‌‬ ‫‌ن‪.‬‬ ‫‌‪‌،‬‬ ‫خۆی‌ وه فه‌رمی‌‬ ‫ه�ه‌ل��وم� ‌و‌ خۆڕسك‌ �ه‌گ �ۆم��ی‌ خ اڵتی‌ له‌په‌رلۆزیسیۆنبوون‌بكه ه‌مانیی‌ ده ‌رمی‌ هه‌یه كانی‌‬ ‫یزبێكی‌‌‬ ‫ح وتی «هێزی دیاریكردنو‬ ‫دی‪ ‌،‬ل‬ ‫په‌رل‬ ‫ه‌فه‬ ‫�ووه‬ ‫‌سه‌‬ ‫سیاسییه‌ وه‌ك‌ ح‬ ‫ه��ات� ك��ی‌ ك����ور خنكێنرا‪ ‌.‬ده چاری‌ ئۆپ ه‌ر‌ سیستمی‌ ۆپۆزیسیۆن‌ ب ی��ۆن‌‬ ‫‌دیبێنێ‪‌،‬‬ ‫یستی بهئامانج شهقامو‬ ‫گ‬ ‫�ه‌اڵت‌ ئ‬ ‫�ه‌و‌ نا‬ ‫��ۆپ��ۆزی��س � ‌و‌ به‬ ‫خ��ۆڕس � براكوژیدا‌‬ ‫�ه‌زان‬ ‫ماگۆگی‬ ‫ه‌س�‬ ‫تا‌‬ ‫ن��ی‌ئ‬ ‫پێو‬ ‫ه‌رایه‌تی‬ ‫�ه‌ڕی‌‬ ‫پێویستی‬ ‫ردی‌ ب��ه‌ن��اح �وڵ��ك��ردوون‪‌،‬ددا‪ ‌،‬هه‌بێ‌و‌ د ‌و‌م��اف��ه‌ك��ا كانی‌ نوێن‬ ‫روشمو دی‬ ‫ش� یزبی‌ ك���و‬ ‫ق��ب�‬ ‫اس��ێ‬ ‫د‬ ‫ده‌زگا‬ ‫‌ر‬ ‫میدیا نییه‪ .‬پرۆسهی‬ ‫ح‬ ‫‌ڵبژاردنانه‌ی‌ ه‌ده‌ڤه‌ری‌ زه ن‌و‌ ب��ن�� چێوه‌ی‌‬ ‫‌نجامه‌كا‬ ‫هه‬ ‫ل‬ ‫له‌چوار‬ ‫سیپی نوێو‬ ‫ئ �ه‌م‌ بێتی‌ به‌تایبه‌تی‌ ندنی‌ ئه‬ ‫كانی‬ ‫جگه‌‌‬ ‫بهپرهن‬ ‫یزبه‬ ‫شێوا‬ ‫هێناوه‌‪‌.‬‬ ‫توانی‬ ‫��ری‌ ب��ۆ‌ ‌اڵت‌ به‌كار‬ ‫نوێیه كه لهح رهوشته‬ ‫ت��ه‌زوی‬ ‫كتورو‬ ‫ده‌س��ه‬ ‫مانه‌وه‌ی‌‬ ‫سهاڵتو سترا بكاتهوه»‪.‬‬ ‫ده‬ ‫جیای‬

‫دكتۆ‬

‫ی‌‌بۆ‌د‬

‫میراوده‌ل‬

‫ر‌كه‌مال‌‬

‫ه‌ستوور‬

‫تهنانهت‬ ‫پهرلهمان‬ ‫ئهندامی رای خۆی‬ ‫ۆشی نییه‬ ‫خۆی‬ ‫ب بڕێو دهنگی بتوانێ‬ ‫چ‬ ‫دهر‬ ‫رزبكاتهوه‪ .‬جا رسێ كه‬ ‫به پرسیارانه بپ پرسینیو‬ ‫ئهو‬ ‫عوسمان‬ ‫شت‬ ‫سهرده ریان كوژرا‬ ‫لهسه‬

‫دییهكان‬ ‫تهقلی‬

‫ی زیاد ده‌كرێن‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك ئه‌ندام بۆ كۆنگره‌ ‌‬

‫‪03‬‬

‫سێ یه‌كی ئه‌ندامانی كۆنگر ‌ه ده‌یانه‌وێت بگه‌ن ‌ه ده‌سه‌اڵت‬ ‫تا‌یبه‌ت به‌ ده‌ستوور‬ ‫ملمالنێیه‌كی توند له‌نێوان ئه‌ندامانی كۆنگر‌هی‌‬ ‫یه‌كێتیدا هه‌یه‌‪ ،‬سێ له‌سه‌ر یه‌كی ئه‌ندامانی‬ ‫كۆنگر‌ه ده‌یانه‌وێت هه‌رچۆنێك بێت بگه‌نه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪ ،‬به‌پێ ‌ی زانیارییه‌كان ‌ی ده‌ستووریش‬ ‫ژم��اره‌ی�ه‌ك ئه‌ندام ‌ی تر بۆ كۆنگر‌ه زیاد‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه زۆر ‌ی ئه‌ندامان ‌ی كۆنگره‌‬ ‫ترس‌و گومان ‌ی دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیارییان ‌ه ‌ی ده‌ستوور‬ ‫له‌چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌كه‌و‌ه كۆیكردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫تائێستا له‌كۆی‌ ‪ 1600‬ئه‌ندام‪ 244 ،‬كه‌سیان‬ ‫بۆ سه‌ركردایه‌ت ‌ی‌و ‪ 354‬كه‌سیشیان خۆیان‬ ‫بۆ ئه‌نجومه‌ن ‌ی ناوه‌ند پااڵوتووه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ته‌نها ‪ 45‬كه‌س بۆ سه‌ركردایه‌ت ‌ی‌و ‪95‬که‌س‬ ‫بۆ ئه‌نجومه‌ن ‌ی ناوه‌ند ‌ی هه‌ڵده‌بژێرێت‪.‬‬

‫ب��ه‌پ��ێ��ی چ���ه‌ن���د زان��ی��اری��ی��ه‌ك‬ ‫ك �ه‌ده‌س��ت��وور ل �ه‌س �ه‌رچ��اوه‌ی �ه‌ك��ی نێو‬ ‫كۆنگره‌و‌ه ده‌ستیكه‌وتووه‌‪ ،‬رۆژێك پێش‬ ‫ده‌ستپێكردنی كۆنگر‌ه گروپێكی فشار‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن نزیك ‌ه ‌ی ‪ 30‬گه‌نج‌و ئه‌وان ‌ه ‌ی خۆیان‬

‫به‌نوخب ‌ه ده‌زان��ن پێكهاتووه‌‪ ،‬تا فشار‬ ‫بخه‌ن ‌ه سه‌ر ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌ی كه‌ئه‌ندامی‬ ‫كۆنگر‌ه نین‌و هه‌وڵی ئه‌وه‌ده‌ده‌ن به‌شداری‬ ‫له‌ده‌نگداندا بكه‌ن‪.‬‬

‫به‌پێی ئه‌و ناوان ‌ه ‌ی ك ‌ه له‌ژمار‌ه ‌ی دوێنێی‬ ‫كوردستانی نوێ كه‌زمانحاڵی یه‌كێتییه‌‪،‬‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك ‌ه له‌قوباد تاڵه‌بانی‬ ‫نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم له‌ئه‌مریكا خۆی‬ ‫بۆ ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ندی یه‌كێتی پااڵوتووه‌‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌و‌ه شااڵوی كۆسره‌ت ره‌سوڵ خۆی‬ ‫بۆ سه‌ركردایه‌تی پااڵوتووه‌‪ .‬هه‌ریه‌ك ‌ه ل ‌ه د‪.‬‬ ‫فواد مه‌عسوم‌و شانازی ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫خۆیان بۆ ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ند پااڵوتووه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‪ ،‬به‌اڵم ته‌واوی سه‌ركردایه‌تی‌و‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی‌و هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌دیش‬ ‫خۆیان بۆ سه‌ركردایه‌تی پااڵوتووه‌‪.‬‬ ‫دوا ‌ی ده‌ستله‌كاركێشانه‌و‌ه ‌ی نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فاو چونه‌ده‌ره‌و‌ه ‌ی باڵ ‌ی ریفۆرم‪ ،‬ئێستا‬ ‫زیاتر حیزبه‌ك ‌ه ب ‌ه دوو باڵ ناسێنراوه‌‪ ،‬باڵی‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و خه‌تی گشتی‪.‬‬ ‫راپۆرتێكی ورد له‌بار‌ه ‌ی كۆنگره‌و‌ه‬ ‫له‌الپه‌ڕه‌ی ‪‌4‬و ‪5‬دا بخوێنه‌ره‌وه‌‪..‬‬

‫وێستگه‌ی یه‌کێتیی نیشتمانیی کورستان ‪2010/6/1 -1975/6/1‬‬ ‫یه‌کێتی نیشتیمانیی کوردستان‬ ‫له‌ ‪ 1975/6/1‬یه‌کێتی نیشتیمانی کوردستان‬ ‫دروستبووه‌‪.‬‬ ‫له‌ ‪ 1976/6/1‬ده‌ستیکردووه‌ به‌ خه‌باتی‬ ‫چه‌کداریی‪.‬‬

‫تاڵه‌بانی که‌ دامه‌زرێنه‌رو سکرتێری گشتیی‬ ‫یه‌کێتی نیشتمانی کوردستانه‌و تاکه‌ کاندیدی‬ ‫ئه‌و پۆسته‌یه‪‌.‬‬

‫كۆنگره‌ی‌ یه‌ك‪:‬‬

‫كۆنگر‌هی‌ دووه‌م‪:‬‬

‫‪ 720‬كه‌س ئه‌ندامی كۆنگره‌ بوون‪.‬‬ ‫له‌كۆی ‪ 70‬كه‌س كه‌خۆیان پااڵوتبوو‪.‬‬ ‫‪ 21‬كه‌س بۆ سه‌ركردایه‌تی‌ ده‌رچوون‪.‬‬ ‫‪ 10‬كه‌سیان ئه‌ندامی یه‌ده‌گ بوون‪.‬‬ ‫‪ 7‬كه‌س بۆ مه‌كته‌بی سیاسی هه‌ڵبژێردران‪.‬‬

‫‪ 1247‬که‌س ئه‌ندامی كۆنگره‌ بوون‪.‬‬ ‫‪ 37‬ئه‌ندام بۆ سه‌ركردایه‌تی هه‌ڵبژێردران كه‌ ‪10‬‬ ‫كه‌سیان ئه‌ندامی یه‌ده‌گ بوون‪.‬‬ ‫‪ 16‬كه‌س بۆ مه‌كته‌بی سیاسی هه‌ڵبژێردران‬ ‫كه پێنجیان ئه‌ندامی یه‌ده‌گ بوون‪.‬‬

‫كۆنگره‌ی‌ سێیه‌م‪:‬‬

‫پلینیۆم‪:‬‬

‫‪ 1600‬كه‌س ئه‌ندامی كۆنگره‌ن‪.‬‬ ‫‪ 598‬كه‌س بۆ ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ند‌و سه‌ركردایه‌تی‬ ‫خۆیان ده‌پاڵێون‪.‬‬ ‫‪ 45‬كه‌س بۆ سه‌ركردایه‌تی هه‌ڵده‌بژێردرێن‪.‬‬ ‫‪95‬یش بۆ ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ند‪.‬‬

‫پلینیۆمی‬ ‫پلینیۆمی‬ ‫پلینیۆمی‬ ‫پلینیۆمی‬

‫یه‌که‌م‪ :‬ساڵی ‪ 1990‬له‌قاسمه‌ڕه‌ش‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬ساڵی ‪ 1995‬له‌هه‌ولێر‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬ساڵی ‪ 2007‬له‌قه‌اڵچواالن‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ :‬ساڵی ‪ 2009‬له‌سلێمانی‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕه‌‪5‬‬

‫ی سێ‬ ‫یه‌كێتـی‪ ..‬كێشه‌كانی له‌قاسمه‌ڕه‌شه‌وه‌ بۆ كۆنگره‌ ‌‬

‫"كاتێ بارزانی به‌ده‌نگ هاتبێ گۆڕان بێده‌نگ بووه‌"‬

‫د‪ .‬كه‌مال میراوده‌لی‌ بۆ ده‌ستوور‬ ‫تایبه‌ت به‌ده‌ستوور‬

‫دكتۆر كه‌مال میراوده‌لی‌ كه‌سایه‌تی‌‬ ‫سیاسی‌‌و رووناكبیری‌ دیارو ناودار ‌‬ ‫ی‬ ‫كورد ره‌خنه‌ له‌رۆڵی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ��ۆڕان ده‌گ��رێ��ت كه‌ڕه‌خنه‌كانیان‬ ‫ته‌نها ئاراسته‌ی‌ یه‌كێتی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت مه‌سعود بارزانیان خستووه‌ته‌‬ ‫س����ه‌رووی‌ ه��ه‌م��وو ش��ت��ه‌ك��ان��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ركاتێكیش ئه‌و به‌ده‌نگ هاتبێت‬ ‫گۆڕان بێده‌نگ بووه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬كه‌مال میراوده‌لی‌ كه‌ڕكابه‌ری‌‬

‫ب���ارزان���ی‌ ب���وو ل��ه‌ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم له‌ ‪ 7/25‬ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫پار‪ ،‬له‌چاوپێكه‌وتنێكدا كه‌ ده‌ستوور‬ ‫له‌گه‌ڵیدا سازیداوه‌‪ ،‬ره‌خنه‌ی‌ توند‬ ‫ئاراسته‌ی‌ هێزه‌ ئۆپۆزیسیۆنه‌كان‬ ‫به‌تایبه‌ت گ��ۆڕان ده‌ك��ات‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ده‌دات كه‌نه‌یانتوانیوه‌ وه‌ك‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن مامه‌ڵه‌ بكه‌ن‌و دۆخه‌كه‌‬ ‫بگۆڕن‪ ،‬ده‌ڵێت ئۆپۆزیسیۆنبوونی‬ ‫گۆڕان تا ئه‌و كاته‌ بڕی كردووه‌ كه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر یه‌كێتی بووه‌‪ ،‬یان پارتی‬ ‫نه‌گرتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كاتێ پارتی‬ ‫به‌تایبه‌تی بارزانی به‌ده‌نگ هاتبێ‬

‫گۆڕان بێده‌نگ بووه‌‪.‬‬ ‫م��ی��راوده‌ل��ی‌ وت��ی‌ "ب��ه‌و شێو ‌ه‬ ‫زه‌قه‌ تاقیكردنه‌وه‌ی جه‌الل تاڵه‌بانی‬ ‫ب��ۆ ه��ێ��رش‌و ن���اوزڕان���دن له‌كاتی‬ ‫كامپینه‌كه‌ی هه‌ڵبژاردنی عێراقدا‬ ‫له‌الیه‌ن هیزێكه‌وه‌ كه‌ ‪ 25‬ئه‌ندامی‬ ‫ل��ه‌پ��ه‌رل��ه‌م��ان��دا ه��ه‌ی��ه‌ ناشیرین‌و‬ ‫زیانبه‌خش بوو"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ته‌قدیسكردنی سه‌رۆك‬ ‫له‌الیه‌ن هه‌موو رموزه‌كانی گۆڕان‌و‬ ‫بانگه‌شه‌كردن بۆ ری��ف��ۆرم له‌ناو‬ ‫پ��ارت��ی‌و ده‌رخ��س��ت��ن��ی نێچیروان‬ ‫ب��ارزان��ی وه‌ك پاڵه‌وانی ریفۆرم‪،‬‬

‫"ئێران ‪ 5‬كیلۆمه‌تر سنووری‬ ‫هه‌رێمی كوردستانی به‌زاندووه‌"‬ ‫زانیار محه‌مه‌د‬

‫به‌پێی سه‌رچاوه‌كانی هه‌واڵ سوپای‬ ‫ئێران سنووری عێراقیان بڕیوه‌‌و‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كرێت كه‌ئێران چه‌ند‬ ‫كیلۆمه‌ترێك هاتووه‌ت ‌ه ناو خاكی‬ ‫عێراقه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هێزه‌كانی پاراستنی‬ ‫هه‌رێم ئه‌و‌ه ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫ی‬ ‫ی راگرتنی‌ تۆپباران ‌‬ ‫به‌ڕه‌سمی‌ داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوچه‌ سنوورییه‌كانی‌ ئاراسته‌ ‌‬ ‫ی ئێران‬ ‫ئێران كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم هێزه‌كان ‌‬ ‫ێ سێشه‌ممه‌ش به‌رده‌وامبوون‬ ‫تادوێن ‌‬ ‫له‌تۆپباران‌و سه‌رچاوه‌كان ئاماژه‌ ب ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ی سنوور ‌‬ ‫به‌زاندن ‌‬ ‫له‌الیه‌ن سوپای‌ ئێرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولواحید گوانی‌ قایمقام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 3‬رۆژ له‌تۆپباران ‌‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫چۆمان وت ‌‬ ‫ب���ه‌رده‌وام���ی‌ س��وپ��ای‌ ئ��ێ��ران بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچه‌ی‌ چۆمان‌و حاج ‌‬ ‫گونده‌كان ‌‬ ‫ی ‪ 300‬خێزان‬ ‫ئ���ۆم���ه‌ران‪ ،‬ن��زی��ك�� ‌ه ‌‬ ‫ئاواره‌بوون‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ه��اوك��ات ك��ه‌ن��اڵ��ی‌ ئاسمانی ‌‬ ‫ع��ه‌ره‌ب��ی��ی�� ‌ه ئ���ێ���واره‌ی‌ سێشه‌مم ‌ه‬

‫ی خ��ۆی��دا‪،‬‬ ‫ل��ه‌ه��ه‌واڵ��ێ��ك��ی‌ ب��ه‌پ��ه‌ل��ه‌ ‌‬ ‫ی ئ��ێ��ران‪،‬‬ ‫ب�ڵاوی��ك��رده‌و‌ه ك��ه‌س��وپ��ا ‌‬ ‫ی پێنج كیلۆمه‌تر هاتوونه‌ت ‌ه‬ ‫به‌درێژای ‌‬ ‫ناو خاكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫جه‌بار یاوه‌ر وته‌بێژی‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌رێم له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫پاراستن ‌‬ ‫ده‌ستوور ئه‌و هه‌واڵه‌ی‌ ره‌تكرده‌وه‌‌و‬ ‫ی نه‌هاتوونه‌ت ‌ه‬ ‫ی "هیچ هێزێكی‌ ئێران ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ناو خاكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ه��ه‌روه‌ه��ا ئه‌حمه‌د دیسكه‌ر‌ه‬ ‫ی هێزه‌كانی‌ پاسه‌وانی‌ سنوور‬ ‫به‌رپرس ‌‬ ‫له‌لێدوانێكدا به‌ده‌ستووری‌ راگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫ی هێزه‌كان ‌‬ ‫"چه‌ند رۆژێك ‌ه تۆپباران ‌‬ ‫ئێران بۆ ناوچ ‌ه سنوورییه‌كانی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌نین‬ ‫ی "ئاگادار ‌‬ ‫هه‌روه‌ها وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێران هاتبێتن ‌ه ناو خاك ‌‬ ‫هێزه‌كان ‌‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌‌و زانیاریمان له‌و باره‌یه‌و‌ه‬ ‫پێنه‌گه‌یشتووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئ�����ه‌گ�����ه‌ر ‌‬ ‫ل��������ه‌ب��������اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رووب���ه‌ڕووب���وون���ه‌وه‌ی‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ی ئێران‪،‬‬ ‫پاسه‌وانی‌ سنوور‌و سوپا ‌‬ ‫ئ��ه‌ح��م��ه‌د دی��س��ك��ه‌ره‌ وت���ی‌ "ل��ه‌و‬ ‫ی ده‌كات‪،‬‬ ‫ناوچانه‌ی‌ ئێران تۆپباران ‌‬ ‫هیچ بنكه‌یه‌كمان نییه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ب��ه‌اڵم ك��او‌ه مه‌حمود وته‌بێژ ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم به‌ده‌ستوور وت‬ ‫ی‬ ‫ی تۆپباران ‌‬ ‫"به‌ڕه‌سمی‌ داوای‌ ڕاگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوچه‌ سنوورییه‌كانمان له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ئێرانی‌ كردووه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫رۆژی‌ سێشه‌ممه‌ش شاندێك ‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان سه‌ردانی‌ هه‌ندێ‬ ‫له‌و ناوچانه‌یان كرد‪ ،‬كه‌به‌ر تۆپباران‬ ‫كه‌وتوون‪ ،‬قادر حه‌سه‌ن كه‌یه‌كێك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ل��ه‌و پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ت��اران�� ‌هی‌ س��ه‌ردان�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ی ك��ردووه‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫ی تۆپبارانه‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫زۆر گرنك ‌ه راگرتن ‌‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش راپۆرتێك له‌سه‌ر‬ ‫ی ئاواره‌كان‌و تۆپبارانه‌ك ‌ه ئاماد‌ه‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ین‌و بۆ سه‌رۆكایه‌تیی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫به‌رزده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند رۆژێكه‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێران ناوچ ‌ه سنوورییه‌كانی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان ت��ۆپ��ب��اران ده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌كداران ‌‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌بیانووی‌ بوون ‌‬ ‫پژاك له‌و ناوچانه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌ئه‌نجامدا‬ ‫ی چ��ه‌ن��دان‬ ‫ك����وژران‌و ب��ری��ن��دارب��وون�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌یان خێزان ‌‬ ‫كه‌س‌و ئاواره‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچ ‌ه سنوورییه‌كان ‌‬ ‫گوندنیشین ‌‬ ‫لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی قایمقام ‌‬ ‫ی پۆست ‌‬ ‫پارتی‌ داوا ‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه ده‌كات‬ ‫زانا ئه‌حمه‌د له‌هه‌ڵه‌بجه‌‬

‫ب��ه‌گ��وێ��ره‌ی‌ چ��ه‌ن��د زانیارییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ت��ای��ب��ه‌ت ك���ه‌ده‌س���ت ده‌س��ت��وور‬ ‫ك�����ه‌وت�����ووه‪ ‌،‬پ���ارت���ی‌ داوای‌‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ پۆستی‌ قایمقامی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ شه‌هید ده‌كات‌و بریكاری‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆش ته‌ئكید له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ كه‌به‌منزیكانه‌ ده‌ست‬ ‫به‌گۆڕینه‌وه‌ی‌ پۆستی‌ سێ‌ قایمقام‬ ‫ده‌ك��رێ��ت ل��ه‌س��ن��ووری‌ ئ��ی��داره‌ی‌‬ ‫سلێمانی‌‌و هه‌ولێردا‪.‬‬ ‫ج�����ه‌الل ك���ه‌ری���م ب��ری��ك��اری‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ن��اوخ��ۆی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان له‌لێدوانێكی‌‬ ‫تایبه‌تدا به‌ده‌ستووری راگه‌یاند‬ ‫"بڕیاری‌ گواستنه‌وه‌‌و جێگۆڕكێ‬ ‫پێكردنی قایمقامه‌كان دراوه‌و‬ ‫ی��ه‌ك�لاك��راوه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم تائێستا‬ ‫ب���ه‌ف���ه‌رم���ی‌ ه��ی��چ ن��اوچ��ه‌ی��ه‌ك‬

‫دی��اری��ن��ه‌ك��راوه‌ كه‌شوێن گۆڕكێ‌‬ ‫ده‌یانگرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س��ه‌ب��اره‌ت ب��ه‌و زانیارییانه‌ش‬ ‫ی‬ ‫كه‌باس له‌وه‌ده‌كه‌ن پارتی‌ پێداگر ‌‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌ك���ات كه‌یه‌كێك‬ ‫ل��ه‌و ناوچانه‌ی‌ كه‌ قایمقامی‌ تیا‬ ‫وه‌رده‌گ��رێ��ت هه‌ڵه‌بجه‌ بێت‪ ،‬لیوا‬ ‫جه‌الل شێخ كه‌ریم ره‌تیكرده‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫تائێستا به‌فه‌رمی‌ هیچ الیه‌كیان‬ ‫ی‬ ‫شوێنیان دیاری‌ كردبێت كه‌داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫بكه‌ن‌و وتی‌ "له‌كۆبوونه‌وه‌كان ‌‬ ‫داه��ات��وودا جێگاكان دیاریده‌كه‌ن‬ ‫و له‌ئێستادا به‌هه‌ندێك كاره‌و ‌ه‬ ‫س���ه‌رق���اڵ���ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم پ��اش‬ ‫ئ��ه‌وه‌ ب��ه‌زووی��ی‌ ده‌ست‬ ‫ی‬ ‫به‌جێبه‌جێكر د ن ‌‬

‫بڕیاره‌كه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫پێشتر پ��ۆس��ت��ی‌ قایمقام ‌‬ ‫ی‬ ‫ه��ه‌ڵ��ه‌ب��ج��ه‌ی‌ ش��ه‌ه��ی��د ل��ه‌ده‌س��ت��ی‌‬ ‫پارتیدابوو‪ ،‬ب��ه‌اڵم دوای‌ شه‌ڕی‌‬ ‫ناوخۆو له‌تبوونی‌ ئیداره‌‪ ،‬بزووتنه‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‌ ده‌ستیان به‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و پ��ۆس��ت��ه‌داگ��رت‌و‬ ‫ت��اس��اڵ��ی‌ (‪)2006‬‬ ‫ئه‌وان ئه‌و پۆسته‌یان‬ ‫ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��رد‪ ،‬ب��ه‌اڵم‬ ‫پ��اش ئ��ه‌وه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ق��ای��م��ق��ام��ی��ه‌ت��ی‌ ئ��ه‌و‬ ‫ش��اره‌ی‌ له‌بزووتنه‌وه‌‬ ‫وه‌رگرته‌وه‌‪.‬‬

‫مو‌جامه‌له‌ی زیاد بۆ سه‌رۆكی بێ‬ ‫ناوه‌ڕۆكی په‌رله‌مان‪ ،‬هیچ پێویست‬ ‫نه‌بوون"‪.‬‬ ‫ل��ه‌درێ��ژه‌ی‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌دا‬ ‫م���ی���راوده‌ل���ی‌ ده‌ڵ���ێ���ت "ئ����ه‌وه‌ی‬ ‫س��ه‌رك��ردای��ه‌ت��ی ته‌قلیدی گ��ۆڕان‬ ‫باوه‌ڕی پێنه‌بوو و نییه‌ دایه‌لۆگ‌و‬ ‫گ��وێ��گ��رت��ن ل�����ه‌رای دڵ���س���ۆزان‌و‬ ‫گ���ۆڕان���خ���وازان���ی راس��ت��ه‌ق��ی��ن��ه‌و‬ ‫قبوڵكردنی رای جیاوازه‌"‬ ‫درێ�����ژه‌ی چ��اوپ��ێ��ک��ه‌وت��ن��ه‌ک��ه‌‬ ‫له‌پاشکۆی ئۆپۆزیسیۆنی ئه‌م‬ ‫ژماره‌یه‌ی ده‌ستووردا بخوێنه‌ره‌وه‪‌.‬‬

‫د‪ .‬که‌مال میراوده‌لی‬

‫"سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان پابه‌ندنابێت‬ ‫به‌په‌یڕه‌وی ناوخۆوه‌"‬

‫ی پێشوو‬ ‫په‌رله‌مانتارێك‪ :‬تائێستا ئه‌م په‌رله‌مان ‌ه نابینم كاراتربێت له‌و ‌ه ‌‬ ‫زریان جه‌وهه‌ر‬

‫په‌رله‌مانتارێكی لیستی گۆڕان ره‌خن ‌ه ‌ی‬ ‫توند له‌سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫ده‌گرێت به‌و‌ه ‌ی كه‌مته‌رخه‌می ده‌كات له‌زۆر‬ ‫حاڵه‌تدا‪ ،‬ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت كه‌سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مان خ��ودی خ��ۆی پابه‌ندنابێت‬ ‫به‌په‌یڕه‌وی ناوخۆی په‌رله‌مانه‌وه‪ .‬ئاماژه‌‬ ‫ب��ه‌وه‌ش��ده‌دات ب��ه‌و ه��ۆی��ه‌و‌ه ج��ی��اوازی‬ ‫له‌نێوان خولی ئێستاو پێشووی په‌رله‌ماندا‬ ‫نیی ‌ه له‌ڕووی كاراییه‌وه‌‪.‬‬ ‫زانا ره‌ئوف له‌فراکسیۆنی گۆڕان‬ ‫له‌لێدوانێكیدا ب��ه‌ده‌س��ت��ووری وت‬

‫"سه‌رۆكایه‌ت ‌ی په‌رله‌مان خود ‌ی خۆی‌‬ ‫پابه‌ندنابێت ب��ه‌پ��ه‌ی��ڕه‌و ‌ی ناوخۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬بۆ نمون ‌ه له‌ئاگاداركردنه‌و‌هی‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران‪ ،‬كه‌ده‌بێت ‪48‬کاتژمێر‬ ‫پێش كۆبوونه‌وه‌كان بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا نه‌خوێندنه‌و‌هی‌‬ ‫ئه‌و پرسیارو ئه‌و بانگهێشتكردنان ‌هی‌‬ ‫ك ‌ه له‌الیه‌ن په‌رله‌مانتارانه‌و‌ه ده‌نێردرێن‬ ‫بۆ سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‪ ،‬ك��ه‌داوای‌‬ ‫بانگهێشت ‌ی وه‌زیره‌كان ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫زان��ا ره‌ئ��وف ئ��ام��اژ‌ه ‌ی به‌وه‌شدا‬ ‫كه‌تێنه‌گه‌یشتن هه‌ی ‌ه له‌محاسه‌به‌كردنی‌‬ ‫ئ��ه‌ن��ج��وم��ه‌ن�� ‌ی وه‌زی�������ران‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پرسیاركردن ماف ‌ی په‌رله‌مانتاره‌‪ ،‬به‌اڵم‬

‫وه‌ختێك ئ��ه‌و پرسیار‌ه گۆڕانكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك���ات د‌هب��ێ��ت به‌بانگهێشت‪ ،‬وتی‌‬ ‫"ئیتر ماف ‌ی په‌رله‌مانتار نامێن ‌ێ ده‌بێت‬ ‫به‌ماف ‌ی په‌رله‌مان‌و ئ��ه‌و بانگهێشتی‌‬ ‫بكات‪ ،‬چه‌ندینجار ك��ه‌داوا ‌ی وه‌زیرێك‬ ‫یان سه‌رۆك وه‌زیران ده‌كرێت په‌رله‌مان‬ ‫له‌ئاستیدا كه‌مته‌رخه‌مه‌‌و په‌رله‌مان خۆی‌‬ ‫ناكات ‌ه خاوه‌نی‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ت��ار‌ه ئ��ام��اژه‌‬ ‫ب��ه‌وه‌ش��ده‌ك��ات ك��ه‌س��ه‌ره‌ڕای ئ��ه‌و‌هی‌‬ ‫ك��ه‌خ��ۆی ئه‌ندامێكی ئ��ه‌م خول ‌هی‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌‪ ،‬به‌اڵم "تاكو ئێستا نابینم‬ ‫كه‌ئه‌و په‌رله‌مان ‌ه كاراتربێت له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫رابردوو"‪.‬‬

‫له‌دیال ‌ه ‪ 75‬مزگه‌وت‌و‬ ‫حسێنییه‌ داخراون‬ ‫زانیار داقوقی‌‬

‫سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌پۆلیسی‌ دیاله‌وه‌‬ ‫رایگه‌یاند به‌هۆی‌ كاری‌ ته‌قاندنه‌وه‌‌و‬ ‫ه��ه‌ڕه‌ش��ه‌ی‌ ت��ێ��ك��دان��ه‌وه‌ تائێستا‬ ‫ل��ه‌س��ن��ووری‌ پ��ارێ��زگ��ای‌ دی��ال��ه‌ ‪75‬‬ ‫مزگه‌وت‌و حسێنییه‌ داخراون‪.‬‬ ‫غ��ال��ی��ب ع��ه‌ت��ی�� ‌ه ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌‬ ‫راگه‌یاندن ‌ی پۆلیس ‌ی دیال ‌ه له‌لێدوانێكدا‬

‫ی ك��ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وت "ب��ه‌ه��ۆ ‌‬ ‫ب��ه‌ده‌س��ت��وور ‌‬ ‫ت��ه‌ق��ی��ن��ه‌وه‌‌و ه��ه‌روه‌ه��ا ه��ه‌ڕه‌ش�� ‌هی‌‬ ‫ته‌قاندنه‌وه‌وه‌‪ ،‬تائێستا له‌سنووری‌‬ ‫ی دیاله‌‪ 75 ،‬مزگه‌وت‌و حسێنییه‌‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫داخ��راون"‪ .‬هه‌روه‌ها وت ‌ی "ئێستاش‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ن وه‌قف ‌ی سووننه‌‌و شیعه‌وه‌‬ ‫ی ئه‌و مزگه‌وت‌و‬ ‫بودج ‌ه بۆ كردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی داخراون‌و نۆژه‌نكردنه‌و‌هی‌‬ ‫حسێنیان ‌ه ‌‬ ‫ئ����ه‌و م����زگ����ه‌وت‌و ح��س��ێ��ن��ی��ان�� ‌هی‌‬ ‫ته‌قێنراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ته‌رخانكراوه‌"‪.‬‬

‫بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمی‪ 291 :‬پارچ ‌ه‬ ‫ی نازانین‬ ‫زه‌ویمان پێدراو ‌ه‌و شوێنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫هۆگر غه‌ریب له‌هه‌ولێر‬

‫ی‬ ‫ی ش��ه‌ه��ی��دان‌و ك��اروب��ار ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���� ‌‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ی‬ ‫ی به‌سه‌ر شه‌هیدان ‌‬ ‫‪ 291‬پارچه‌ زه‌و ‌‬ ‫ی ئیسالمیی‌ دابه‌شده‌كات‪،‬‬ ‫بزووتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌ركردایه‌تی‌ بزووتنه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ده‌ڵێت تائێستا شوێنه‌كه‌یان بۆ‬ ‫دیاری‌ نه‌كردووین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ��ه‌ح��م��ه‌د وه‌رت�����ی‌ ئ��ه‌ن��دام�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالمی ‌‬ ‫ی بزووتنه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌ت ‌‬

‫ی ده‌س��ت��ووری‌ راگه‌یاند‬ ‫ب��ه‌رۆژن��ام�� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالمی له‌سنوور ‌‬ ‫بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌رس���ێ ش����اره‌ك����ه‌ی‌ ه��ه‌رێ��م�� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 700‬شه‌هید ‌‬ ‫كوردستان نزیكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‌و ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫شه‌هیدانمان تائێستا سوودمه‌ند‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هۆ ‌‬ ‫ی زه‌و ‌‬ ‫نه‌بوون له‌وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫دوو ئیداره‌ییه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه كه‌سوكار ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‬ ‫شه‌هیدانمان ل��ه‌ئ��ی��دار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫مووچه‌یان وه‌رده‌گ��رت‌و له‌سنوور ‌‬ ‫ی سلێمانیش نیشته‌جێبوون‪،‬‬ ‫ئیداره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆی ‌ه ئه‌م ‌ه بوو بووه‌ مایه‌ی‌ دواكه‌وتن ‌‬

‫ی زه‌وی‌‪.‬‬ ‫وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ��ه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی "له‌گه‌ڵ‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تائێستا شوێن ‌‬ ‫ی زه‌و ‌‬ ‫پ��ێ��دان�� ‌‬ ‫زه‌وییه‌كه‌ ل��ه‌الی��ه‌ن شاره‌وانییه‌و‌ه‬ ‫دیارینه‌كراوه‌ كه‌هیوادارین به‌زووترین‬ ‫كات ئه‌و كێشه‌یه‌ش چاره‌سه‌ربكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌پێی‌ بڕیارێكی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی وه‌زیران بڕیاردراو‌ه ك ‌ه‬ ‫ئه‌نجوومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌سه‌ر بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫‪ 291‬پارچه‌ زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالمی ‌‬ ‫شه‌هیدانی‌ بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫دابه‌شبكرێت‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫راپۆرت‬

‫‪2‬‬

‫حیزبه‌كان سوود له‌ناكۆكی نێوان وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی‌و‬ ‫سه‌ندیكاكان وه‌رده‌گرن‬

‫ی گۆڕان‌و یه‌كگرتووی ئیسالمی هاوشانی یه‌كێتی‌و پارتی‪،‬‬ ‫بزووتنه‌و ‌ه ‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت له‌و ناكۆكییه‌وه‌ بچن ‌ه نێو سه‌ندیكاكانه‌وه‌‬ ‫گۆران وه‌هاب‬

‫چ��ه‌ن��د ك��ێ��ش��ه‌‌و ن��اك��ۆك��ی��ی�ه‌ك��ی‬ ‫نێوان سه‌ندیكاكانی كارمه‌ندانی‬ ‫ته‌ندروستی‌و وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی‬ ‫رێگه‌ بۆ ده‌ستتێوه‌ردانی حیزبی‬ ‫خۆشده‌كات‪ ،‬بزووتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمیش هاوشانی‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی هه‌وڵی جێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫خ��ۆی��ان ل �ه‌ن��ێ��و س�ه‌ن��دی��ك��اك��ان��ی‬ ‫ته‌ندروستیدا ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌گ���ه‌ڵ ن��زی��ك��ب��وون��ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنگره‌ی‌ سه‌ندیكای‌ كارمه‌ندان ‌‬ ‫ته‌ندروستی‌‪ ،‬ناكۆكی له‌نێوان‬ ‫ئ���ه‌و س �ه‌ن��دی��ك��ای �ه‌و وه‌زاره‌ت�����ی‬ ‫ت �ه‌ن��دروس��ت��ی��دا دروس��ت��ده‌ب��ێ��ت‪،‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ده‌ستووریش‬ ‫جگه‌ له‌پارتی‌و یه‌كێتی‪ ،‬گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كگرتووی ئیسالمیش كاریان‬ ‫ی‬ ‫ب��ۆ ئ����ه‌وه‌ك����ردووه‌‪ ،‬ل �ه‌ڕێ��گ �ه‌ ‌‬ ‫س��وودوه‌رگ��رت��ن ل�ه‌و ناكۆكییه‌و ‌ه‬ ‫خۆیان بخزێننه‌ نێو سه‌ندیكاكه‌و‬ ‫ل���ه‌ك���ۆن���گ���ره‌دا ده‌س��ت��ب��ه‌س��ه‌ر‬ ‫پۆسته‌كانی سه‌ندیكاكه‌دا بگرن‌و‬ ‫زۆرینه‌ی‌ ده‌نگه‌كان به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬ ‫س��ه‌ن��دی��ك��ای‌ ك��ارم��ه‌ن��دان��ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ ل �ه‌م��اوه‌ی‌ ته‌مه‌نیدا‬ ‫ك��ۆن��گ��ره‌ی �ه‌ك‌و دوو كۆنفرانس‌و‬ ‫پلینۆمێكی‌ ب�ه‌س��ت��ووه‌‪ ،‬ده‌ب��وای�ه‌‬ ‫مانگی‌ یه‌كی‌ ئه‌مساڵ‌ كۆنگره‌یان‬ ‫ببه‌ستایه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراقه‌وه‌ كۆنگره‌یان‬ ‫دواخستووه‌‪.‬‬ ‫ئێستا ئه‌و سه‌ندیكایه‌ سه‌رقاڵی‌‬

‫خ��ۆ ئ��ام��اده‌ك��ردن��ن ب��ۆ به‌ستن ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنگره‌یه‌كی‌ تر‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫نێو سه‌ندیكاكه‌ به‌ده‌ستووری وت‬ ‫"گۆڕان‌و یه‌كگرتوو به‌نیازن پێكه‌وه‌‬ ‫به‌شداری‌ كۆنگره‌ بكه‌ن تازۆرینه‌ی‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ سه‌ندیكا‌و ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫ت��ه‌واوی‌ خۆیان له‌ناو سه‌ندیكادا‬ ‫به‌ده‌ستبێنن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ وتی‌‬ ‫"ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌مێنێته‌وه‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌و الیه‌نه‌كانی‌ تره‌ كه‌ئه‌وانیش‬ ‫ملمالنێیه‌كی‌ زۆریان له‌نێواندا هه‌یه‌‬ ‫تابتوانن ئه‌وانیش ده‌نگ‌و پێگه‌ی‌‬ ‫خۆیان مسۆگه‌ربكه‌ن"‪.‬‬ ‫ب�ه‌پ��ێ�ی‌ وت���ه‌ی‌ س �ه‌رچ��اوه‌ك �ه‌‬ ‫دوای‌ دروستبوونی‌ ئه‌و كێشانه‌ی‌‬ ‫نێو سه‌ندیكا ئێستا حیزبه‌كانیش‬ ‫له‌ڕێی‌ ئه‌و كارمه‌ندانه‌ی‌ الیه‌نگریانن‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ ئ���ه‌وه‌دان ه �ه‌ر حیزبه‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك كارمه‌ند ب �ه‌الی‌ خۆیدا‬ ‫رابكێشێت‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌شی به‌وه‌دا‬ ‫كه‌ئه‌وانه‌شی‌ ماونه‌ته‌وه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫ئ�ه‌وان�ه‌ی‌ له‌ده‌سه‌اڵتی‌ س��ه‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌ندیكادان‌و نزیكن له‌مه‌كته‌بی‌‬ ‫رێ��ك��خ��راوه‌ دی��م��وك��رات��ی��ی�ه‌ك��ان�ی‌‬ ‫ی �ه‌ك��ێ��ت��ی �ه‌وه‌ ب��ه‌ه��ه‌م��ان ش��ێ��وه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت هه‌وڵی‌ خۆیان بده‌ن‌و‬ ‫له‌ئێستاوه‌ ب��ۆ كۆنگره‌ خۆیان‬ ‫ئاماده‌بكه‌ن‪.‬‬ ‫ك��ێ��ش�ه‌ی‌ ن��ێ��وان سه‌ندیكای‬ ‫كارمه‌ندانی ته‌ندروستی‌و وه‌زاره‌تی‬ ‫ته‌ندروستی ل��ه‌وه‌وه‌ س�ه‌رچ��اوه‌ی‬ ‫گ��رت��ووه‌‪ ،‬ك �ه‌وه‌زی��ری ته‌ندروستی‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ل�ه‌پ��ێ��ش��ن��ی��اری‌‬

‫سیستمی‌ ته‌ندروستی‌ له‌كوردستاندا‬ ‫ك����ۆب����وون����ه‌وه‌ی����ه‌ك����ی ل���ه‌گ���ه‌ڵ‬ ‫سه‌ندیكاكانی پزیشكانی‌ گشتی‌‌و‬ ‫ددان‌و ده‌رمانسازاندا ئه‌نجامداوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم بانگهێشتی سه‌ندیكای‬ ‫كارمه‌ندانی ته‌ندروستی نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫ش��ه‌م��اڵ‌ ئ �ه‌ح��م �ه‌د ئ �ه‌ن��دام �ی‌‬ ‫ده‌س���ت���ه‌ی‌ ب����ااڵی‌ س �ه‌ن��دی��ك��ای‌‬ ‫كارمه‌ندانی‌ پیشه‌ی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ك���وردس���ت���ان وت����ی‌ "ك��ێ��ش��ه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌‌و وه‌زاره‌ت ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ ته‌نها‬ ‫نه‌خوێندنه‌وه‌ی‌ ئه‌و شه‌ریحه‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌ناوه‌ندی‌ ته‌ندروستیدا كارده‌كات‬ ‫ك�ه‌زۆرت��ری��ن پێكهاته‌ی‌ ن��اوه‌ن��دی‌‬ ‫ته‌ندروستین‪ ،‬وه‌زی��ر به‌سیستمی‌‬ ‫ن��وێ‌ خ��وێ��ن��دن�ه‌وه‌ی�ه‌ك�ی‌ ت��ری‌ بۆ‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ش���ه‌م���اڵ‌ وت��ی��ش��ی‌ "ب �ه‌پ��ێ��ی‬ ‫هه‌موو ئاماژه‌كان ترسمان له‌وه‌یه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ته‌ندروستی‌ به‌ته‌نها‬ ‫ببێته‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌ دكتۆر‬ ‫به‌ته‌نها‪ ،‬ئێمه‌ش ده‌ڵێین به‌ته‌نها‬ ‫وه‌زاره‌ت��ی‌ ته‌ندروستی هی دكتۆر‬ ‫نییه‌ وه‌زارتی‌ هه‌موومانه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ده‌ستوور باسی‌‬ ‫له‌وه‌شكرد ك �ه‌دوای‌ دروستبوونی‌‬ ‫ئ����ه‌و ك��ێ��ش��ه‌ی��ه‌‪ ،‬س �ه‌ن��دی��ك��ای‌‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستی‌ داوای‌‬ ‫دانیشتنیان ل �ه‌گ �ه‌ڵ‌ س �ه‌رۆك �ی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و وه‌زی��ری‌ ته‌ندروستیدا‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و داوایه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫س �ه‌رۆك �ی‌ ح��ك��وم�ه‌ت‌و وه‌زی���ره‌وه‌‬ ‫ره‌تكراوه‌ته‌وه‌‌و وه‌زیر به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫پزیشكییه‌كانی‌ ناردووه‌ تا له‌گه‌ڵ‌‬ ‫سه‌ندیكادا دانیشتن بكات‪.‬‬

‫ج��ه‌ب��ار م��ح �ه‌م �ه‌د‪ ،‬س �ه‌رۆك � ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ندیكای‌ كارمه‌ندانی‌ پیشه‌ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ ك��وردس��ت��ان ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ده‌كات كه‌وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫به‌ئاراسته‌یه‌ك رۆیشتووه‌ ئه‌وانیش‬ ‫گومانی‌ ئه‌وه‌یان هه‌بوو وه‌زاره‌ت‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ خواسته‌كانی‌ كارمه‌ندانی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ ئیش بكه‌ن‪.‬‬ ‫د‪ .‬تاهیر ه �ه‌ورام �ی‌ وه‌زی��ری‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌ڵێت‬ ‫هیچ شتێكیان به‌رامبه‌ر سه‌ندیكای‌‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستی‌ نه‌كردووه‌‌و‬ ‫وت�ی‌ "ته‌نها ك��ۆب��وون�ه‌وه‌ك ك��راوه‌‬ ‫له‌سه‌ندیكا‪ ،‬باسی‌ هێنانی‌ ده‌رمان‬ ‫كراوه‌و كوالیتی‌ كۆنترۆڵی‌ ده‌رمان‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندی‌ به‌سه‌ندیكاوه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ه����ا وت����ی‌ "ب��اس��م��ان‬ ‫ل���ه‌م���وم���اره‌س���ه‌ی‌ پ��زی��ش��ك��ی �ی‌‬ ‫له‌الیه‌ن دكتۆر‌و عیاده‌ی‌ دكتۆر‌و‬ ‫ه �ه‌ڵ��س��وك �ه‌وت �ی‌ دك��ت��ۆر ل �ه‌گ �ه‌ڵ‌‬ ‫نه‌خۆشدا كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ب �ه‌س �ه‌ن��دی��ك��اوه‌ نییه‌ ت��ا ئ���ه‌وان‬ ‫بانگبكرێن‪ ،‬خۆناكرێت بۆ هه‌موو‬

‫شتێك ئه‌وان بانگ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ب�ه‌پ��ێ�ی‌ ئ���ه‌و زان��ی��اری��ی��ان�ه‌ ‌‬ ‫ده‌س����ت ده‌س���ت���وور ك���ه‌وت���وون‬ ‫دوای‌ ئه‌و كێشانه‌ش حیزبه‌كان‬ ‫به‌ئاسانی توانیویانه‌ ده‌ستبخه‌ن ‌ه‬ ‫نێو س �ه‌ن��دی��ك��اك��ان �ه‌وه‌‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ن��زی��ك��ب��وون��ه‌وه‌ی‌ ئ�ه‌ن��ج��ام��دان��ی‬ ‫كۆنگره‌ش‪ ،‬خۆیان بۆ ده‌ستگرتن‬ ‫ب �ه‌س �ه‌ر س�ه‌ن��دی��ك��اك�ه‌دا ل�ه‌الی�ه‌ن‬ ‫ئه‌ندامانی خۆیانه‌وه‌ ئاماده‌ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و س�ه‌رچ��اوه‌ی�ه‌ی ده‌ستوور‬ ‫وتی‌ "به‌هۆی‌ ئه‌و كێشانه‌وه‌ گۆڕان‬ ‫ده‌ی��ه‌وێ��ت به‌شێك له‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫سه‌ندیكا ب��ۆ خ��ۆی‌ رابكشێت‪،‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا یه‌كگرتووش به‌هه‌مان‬ ‫شێوه‌ كار له‌سه‌ر ئه‌و ناكۆكییانه‌‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئ �ه‌و الیه‌نانه‌‬ ‫له‌ڕێی‌ راگه‌یاندنه‌كانیانه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫هه‌وڵه‌یانداوه‌"‪.‬‬ ‫جه‌بار محه‌مه‌د وتی‌ "سه‌ندیكای‬ ‫ئێمه‌ سه‌ندیكای‌ ك��ارم�ه‌ن��دان�ه‌‪،‬‬ ‫سه‌ندیكای ئه‌حزاب‌و تاقم‌و گروپ‬ ‫نییه‌‪ ،‬كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستیش‬

‫هه‌ر بیروبۆچوون‌و ئایدۆلۆیژیه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێت سه‌ندیكا رێ��گ��رن�ه‌ب��ووه‌‬ ‫لێیان"‪.‬‬ ‫ش�������ه‌م�������اڵ‌ ئ����ه‌ح����م����ه‌د‬ ‫ج �ه‌خ��ت��ل �ه‌وه‌ده‌ك��ات �ه‌وه‌ كه‌ڕاسته‌‬ ‫ئ���ه‌وان ل��ه‌س��ه‌ره‌وه‌ی‌ ده‌س �ه‌اڵت �ی‌‬ ‫سه‌ندیكادان‌و س �ه‌ر به‌حیزبێكی‌‬ ‫دی��اری��ك��راون‪ ،‬ده‌ڵ��ێ��ت له‌وانه‌یه‌‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ حیزبه‌كان بیانه‌وێت‬ ‫ل��ه‌ن��او ئ �ه‌ن��دام��ان �ی‌ س�ه‌ن��دی��ك��ادا‬ ‫كۆده‌نگی‌ بۆخۆیان دروستبكه‌ن‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم ه�ه‌ر الیه‌نگرییه‌كی‌ حیزب‬ ‫له‌ناو سه‌ندیكادا بوونی‌ هه‌بێت‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر نه‌خۆش ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئه‌م كێبڕكی‌‌و راكێش‬ ‫راكێشه‌ی‌ ئه‌م حیزبانه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان هه‌بێت له‌ناوه‌نده‌كاندا‪،‬‬ ‫سه‌ندیكای‌ ئێمه‌ش به‌ده‌رنییه‌ له‌م‬ ‫واقیعه‌ سیاسییه‌ی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫ده‌كرێت ئێمه‌ش فره‌ الیه‌نی‌‌و فره‌‬ ‫حیزبیمان ت��ی��ادا جێبه‌جێبێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ شتێكی‌ واری��ده‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌بێت"‪.‬‬

‫یه‌كڕیزیی لیست ‌ه كوردییه‌كان ته‌قه‌ی‌ تێكه‌وت‬

‫ی ده‌یانه‌وێت بكشێنه‌وه‌‬ ‫سامی شۆڕش‪ :‬رێوشوێنی كشانه‌و ‌ه دیاركراو ‌ه بۆ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫هۆگر غه‌ریب له‌هه‌ولێر‬

‫سێ ق��ه‌واره‌ی نێو ئیئیتیالفی لیست ‌ه‬ ‫كوردستانییه‌كان‪ ،‬هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌ی هه‌ڵوێست‬ ‫وه‌رگرتن ده‌ك �ه‌ن ئه‌گه‌ر له‌ماوه‌یه‌كی‬ ‫نزیكدا ئیئیتیالفه‌ك ‌ه كۆنه‌بێته‌وه‌و‬ ‫بۆ دانووستاندنه‌كانی ب��ه‌ره‌و به‌غدا‬ ‫نه‌كه‌وێته‌ڕی‪ .‬ئه‌ندامێكی نێو لیسته‌كه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت رێوشوێنی كشانه‌و‌ه دیاركراو‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وان ‌ه ‌ی ده‌یانه‌وێت بكشێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ 20‬رۆژ‌ه ئیئیتیالفی لیسته‌‬ ‫كوردستانییه‌كان هیچ كۆبوونه‌وه‌‌و‬ ‫دانووساندنێكی له‌نێو خۆیدا نه‌كردووه‌‌و‬ ‫تائێستاش روون نیی ‌ه چ كاتێك ئه‌و‬ ‫قه‌واران ‌ه ب�ه‌ره‌و به‌غدا به‌ڕێده‌كه‌ون‪،‬‬ ‫لیست ‌ه ئۆپۆزیسیۆنه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ی��ش ك��ه‌ب��ه‌ش��دارن ل�ه‌و‬ ‫ی هه‌ڵوێست‬ ‫ئیئیتیالفه‌دا ه�ه‌ڕه‌ش� ‌ه ‌‬ ‫وه‌رگرتن ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سام ‌ی شۆڕش ئه‌ندام ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران ‌ی عێراق ب�ه‌ده‌س��ت��وور وت‬ ‫كه‌ئه‌وان وه‌ك هاوپه‌یمان ‌ی كوردستان‌و‬ ‫پارت ‌ی پابه‌ندن به‌و په‌یڕه‌و‌ه ناوخۆیی ‌هی‌‬ ‫ك ‌ه له‌الیه‌ن هێزه‌كان ‌ی نێو فراكسیۆنی‌‬ ‫قه‌وار‌ه كوردستانییه‌كه‌و‌ه ئیمزاكراوه‌و‬

‫له‌الیه‌ن سه‌رۆك ‌ی هه‌رێمه‌و‌ه راگه‌یه‌ندرا‪.‬‬ ‫ی ره‌تكرده‌وه‌‬ ‫سام ‌ی شۆڕش ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی نێوان الیه‌نه‌كان ببێت ‌ه مای ‌هی‌‬ ‫كه‌گرژ ‌‬ ‫په‌كخستن ‌ی ئیئتالفه‌كه‌‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫ی هێز‌ه كوردستانییه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر یه‌كڕیز ‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ب�ه‌اڵم وت ‌ی "ئێم ‌ه پابه‌ندی‌‬ ‫ی ئیئتیالفی‌‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫خۆمان به‌په‌یڕه‌و ‌‬ ‫ق�ه‌وار‌ه كوردستانییه‌ك ‌ه ده‌رده‌بڕین‌و‬ ‫ه�ه‌رالی�ه‌ن��ێ��ك��ی��ش ئ��ه‌گ��ه‌ر بیه‌وێت‬

‫بكشێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا رێوشوێن ‌ی كشانه‌وه‌‬ ‫دیاریكراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی تره‌و‌ه سه‌اڵحه‌دین بابه‌كر‬ ‫ئه‌ندام ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی یه‌كگرتووی‌‬ ‫ئیسالمی ‌ی ك��وردس��ت��ان‌و ئه‌ندامی‌‬ ‫ئیئتیالف ‌ی ق��ه‌وار‌ه كوردستانییه‌كه‌‬ ‫ی تێپه‌ڕبوونی‌‬ ‫ی راگه‌یاند دوا ‌‬ ‫به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫زی��ات��ر ل � ‌ه ‪ 20‬رۆژ تائێستا هیچ‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یه‌ك نه‌كراو‌ه بۆ قسه‌كردن‬

‫شۆڕش حاجی‪ :‬چیتر چاوه‌ڕوانیی بارزانی ناکه‌ین‬

‫له‌سه‌ر به‌رێكه‌وتن بۆ به‌غداد‪.‬‬ ‫سه‌اڵحه‌دین بابه‌كر وت ‌ی كه‌ئه‌و‬ ‫ی ئیئتیالف ‌ی ق��ه‌واره‌‬ ‫خه‌مساردیی ‌ه ‌‬ ‫كوردستانییه‌كان نیگه‌ران ‌ی الی‌‬ ‫ه��اوواڵت��ی��ان دروس��ت��ك��ردووه‌‌و وتی‌‬ ‫"سه‌رجه‌م لیست ‌ه براوه‌كان ‌ی تر له‌به‌غداد‬ ‫سه‌رگه‌رم ‌ی دانیشتن‌و دانووسانن‬ ‫بۆ پێكهێنان ‌ی حكومه‌ت ‌ی عێراقی‌‌و‬ ‫ئیئتیالف ‌ی قه‌وار‌ه كوردستانییه‌كانیش‬

‫به‌خه‌مساردی ‌ی دانیشتوو‌ه به‌بێ ئه‌و‌هی‌‬ ‫هیچ جوڵه‌یه‌ك ‌ی هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ی یه‌كگرتووی‬ ‫ئ��ه‌و ب �ه‌رپ��رس � ‌ه ‌‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬وتی "ئه‌گه‌ر هاوپه‌یمانی‌‬ ‫هه‌ڵوێست ‌ی به‌رامبه‌ر چوون ‌ی ئیئتیالفی‌‬ ‫قه‌وار‌ه كوردستانییه‌كان رانه‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫هه‌رسێ الیه‌ن ‌ی ئۆپۆزیسیۆن كۆبوونه‌وه‌‬ ‫ده‌ك���� ‌هن‌و هه‌ڵوێست ‌ی خ��ۆی��ان له‌و‬ ‫باره‌یه‌و‌ه راده‌گه‌یه‌نن"‪.‬‬

‫ل ‌ه ‪ 2010/5/9‬به‌سه‌رپه‌رشتی‌‬ ‫س���ه‌رۆك��� ‌ی ه��ه‌رێ��م�� ‌ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ه��اوپ�ه‌ی��م��ان� ‌ی ئیئتیالف ‌ی ق���ه‌واره‌‬ ‫كوردستانییه‌كان له‌هه‌ولێر پێكهێنرا‬ ‫كه‌هه‌ریه‌ك ‌ه له‌لیست ‌ی (هاوپه‌یمانی‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و گ���ۆڕان‌و یه‌كگرتوو و‬ ‫كۆمه‌ڵ) پێكدێت‌و ئه‌گه‌ر سێ الیه‌نی‌‬ ‫نێو ئیئتیالفه‌ك ‌ه بكشێنه‌و‌ه ئه‌وه‌‬ ‫كۆتای ‌ی به‌و ئیئتیالف ‌ه دێت‪.‬‬ ‫ش�����ۆڕش ح���اج��� ‌ی ك��ان��دی��دی‌‬ ‫ی گۆڕان بۆ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫سه‌ركه‌وتوو ‌‬ ‫نوێنه‌ران ‌ی عێراق وتی "چ��اوه‌ڕوان��ی‬ ‫ی كۆمان‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم بووین بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫بكاته‌وه‌و شانده‌ك ‌ه به‌ڕێبكه‌وێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫چاوه‌ڕێ ‌ی ئ �ه‌وان نابین‌و كۆبوونه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ین‌و ئه‌وانیش بانگهێشتده‌كه‌ین‬ ‫ی گشتی‌‬ ‫دواتر هه‌ڵوێست ‌ی خۆمان بۆ را ‌‬ ‫ده‌خه‌ینه‌ڕوو"‪.‬‬ ‫دك���ت���ۆر م��ه‌ح��م��ود ع��وس��م��ان‬ ‫ك �ه‌س��ای �ه‌ت � ‌ی س��ی��اس��ی‌‌و ئ �ه‌ن��دام �ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی نوێنه‌ران ‌ی عێراق كه‌‬ ‫له‌حه‌وت دانیشتن ‌ی نێو ئیئتالفه‌كه‌‬ ‫به‌شداربووه‌‪ ،‬وت ‌ی "سیاسه‌ت واناكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌و ئیئتیالف ‌ه په‌شیمانبوونه‌ته‌وه‌‬ ‫بابڵێن ئێم ‌ه په‌شیمانبووینه‌ته‌و‌ه بۆ‬ ‫خه‌ڵك ‌ی ئاشكرابكه‌ن"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ژمار‌ه (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫راپۆرت‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕه‪7‬‬

‫ی سه‌ركردایه‌تییه‌ك ناكه‌ین كه‌هه‌مووی‌ گه‌نج بێت‬ ‫مسته‌فا چاوڕه‌ش‪ :‬یه‌كێتی‌ ته‌سلیم ‌‬

‫ی سێ‬ ‫ـــی‪ ..‬كێشه‌كانی له‌قاسمه‌ڕه‌شه‌و ‌ه بۆ كۆنگره‌ ‌‬

‫ی قاسمه‌ڕه‌شه‌و ‌ه سه‌ریهه‌ڵدا تائێستاش ئه‌و كێشان ‌ه چاره‌سه‌رنه‌كراون‬ ‫ی باڵه‌كانه‌و ‌ه له‌كۆنفرانسه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ـــــێتی له‌یه‌كگرتنه‌و ‌ه ‌‬ ‫له‌ملمالنێ له‌نێوان باڵه‌كاندا به‌زه‌قی‬ ‫ده‌بیندران‪.‬‬ ‫كۆنگره‌ك ‌ه به‌هۆی مردنی عومه‌ر‬ ‫ده‌ب��اب��ه‌و‌ه ل�ه‌ن��او هۆڵ ‌ی كۆنگره‌دا‪،‬‬ ‫له‌سلێمانییه‌و‌ه كۆنگره‌ك ‌ه ب��ردرا‬ ‫ب��ۆ ه�ه‌ول��ێ��ر‪ ،‬ئه‌ندامانی كۆنگره‌ی‬ ‫ی ‪720‬‬ ‫یه‌كه‌می یه‌كێتی ل �ه‌ده‌رووب �ه‌ر ‌‬ ‫ی ‪ 70‬كه‌س‬ ‫كه‌سدا ده‌ب��وون‪ ،‬نزیك ‌ه ‌‬ ‫بۆ سه‌ركردایه‌ت ‌ی خۆیان هه‌ڵبژارد‪،‬‬ ‫‪ 21‬كه‌س بۆ سه‌ركردایه‌ت ‌ی ئه‌وكاته‌‬ ‫ده‌ستنیشانكران‪ ،‬له‌و رێژه‌یه‌ش ‪10‬‬ ‫ئه‌ندامیان یه‌ده‌گ بوون‪ .‬به‌بێ ئه‌و‌هی‌‬ ‫هیچ ژنێك له‌نێو سه‌ركردایه‌تیدا‬ ‫ببینرێت‪.‬‬ ‫له‌و كۆنگره‌یه‌دا هه‌ریه‌ك ‌ه له‌جه‌الل‬ ‫تاڵه‌بانی‪ ،‬نه‌وشیروان مسته‌فا‪ ،‬فوئاد‬ ‫مه‌عسوم به‌بێ هه‌ڵبژاردن گه‌یشتنه‌‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی‪ ،‬چونك ‌ه ئ �ه‌وان‬ ‫سه‌رۆك ‌ی س ‌ێ باڵه‌ك ‌ه ب��وون‪ ،‬جه‌الل‬ ‫ی خه‌تی گشتی بوو‪،‬‬ ‫تاڵه‌بانی سكرتێر ‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا سكرتێری كۆمه‌ڵه‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‬ ‫بوو‪ ،‬د‪ .‬فوئادیش سكرتێر ‌‬ ‫ی كۆنگره‌‬ ‫شۆڕشگێران بوو‪ ،‬به‌پێ ‌ی بڕیار ‌‬ ‫ئه‌و س ‌ێ كه‌س ‌ه نه‌خران ‌ه ده‌نگدانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كه‌س‬ ‫ت��اڵ�ه‌ب��ان��ی ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی گشتی‬ ‫مونافس ‌ی نه‌بوو به‌سكرتێر ‌‬ ‫ده‌رچووه‌وه‌‪ ،‬دواتر ‪ 7‬كه‌س له‌مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی له‌الیه‌ن سه‌ركردایه‌تییه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵبژێردران‪ ،‬ده‌نگدان بۆ سه‌ركردایه‌تی‬ ‫ب��ه‌دوو شێو‌ه ب��وو‪ ،‬یه‌كه‌میان ‪1+50‬‬ ‫ده‌ن��گ بێنن‪ ،‬ئ�ه‌گ�ه‌ر ئ��ه‌و كه‌س ‌هی‌‬ ‫نه‌یتوانیای ‌ه ئه‌و رێژه‌ی ‌ه بێنێت ده‌بوایه‌‬ ‫بچوایه‌ت ‌ه قۆناغ ‌ی دوات����ره‌وه‌‪ .‬له‌و‬ ‫كۆنگره‌یه‌دا ته‌نها س ‌ێ كه‌س ‪1+50‬‬ ‫ده‌نگ ‌ی به‌ده‌ستهێنا بۆ سه‌ركردایه‌تی‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌‪ ،‬عومه‌ری‌‬ ‫سه‌ید عه‌لی‌‪ ،‬ع��ارف روش��دی‌‪ ،‬دواتر‬ ‫ی ‪50‬‬ ‫ئه‌رسه‌الن بایزیش به‌هۆی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌نگی هێنابوو‪ ،‬یه‌كێك له‌ده‌نگه‌كانیش‬ ‫كه‌وتبوو‌ه سه‌ر زه‌وی ك ‌ه به‌ئه‌ودرابوو‪،‬‬ ‫ئه‌ویش ده‌رچ���وو‪ ،‬دوات��ر ئ�ه‌و جۆره‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ه كێشه‌‌و ملمالنێی تێكه‌وت‪،‬‬ ‫ب��ۆی� ‌ه ب��ۆ پاراستن ‌ی "یه‌كگرتووی‌‬ ‫یه‌كێتی‌" له‌قۆناغ ‌ی دووه‌مدا به‌هێنانی‌‬ ‫ی ده‌نگ كه‌سه‌كان دان��ران بۆ‬ ‫زۆرین ‌ه ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌‪.‬‬ ‫خ��ه‌ت�� ‌ی گ��ش��ت��ی ل �ه‌ك��ۆن��گ��ر‌هی‌‬ ‫یه‌كه‌مدا زیاتر ئه‌و كه‌سانه‌بوون كه‌‬ ‫ی ره‌ن��ج��ده‌ران‌و‬ ‫ی كۆمه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫یه‌كێت ‌ی شۆڕشگێڕان ب��وون‪ ،‬ئه‌وانه‌‬ ‫زیاتر وه‌ك یه‌كێت ‌ی ناسرابوون‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ی یه‌كه‌مدا ب��ڕی��اردرا ئه‌و‬ ‫له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫رێكخراوان ‌ه نه‌مێنن‌و هه‌موویان له‌ناو‬ ‫یه‌كێتیدا بتوێندرێنه‌وه‌‪ ،‬هه‌ریه‌كێك‬ ‫ل��ه‌و رێ��ك��خ��راوان � ‌ه ل �ه‌ن��او كۆنگر‌هی‌‬ ‫ی ت��وان��ده‌وه‌‌و له‌كۆنگره‌دا‬ ‫یه‌كدا خۆ ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تییه‌كیان هه‌ڵبژارد هه‌ر سێ‌‬ ‫ی تێدابوو كۆمه‌ڵه‌و شۆڕشگێران‌و‬ ‫باڵه‌ك ‌ه ‌‬ ‫خه‌ت ‌ی گشتی‪.‬‬ ‫ئه‌وكات ‌ه یه‌كێت ‌ی وه‌ك رێكخراوێكی‬ ‫فر‌ه مینبه‌ر ناسێندرا‪ ،‬هه‌ریه‌كێك له‌وانه‌‬ ‫ی تایبه‌ت به‌خۆی‌‬ ‫ده‌یتوان ‌ی مینبه‌ر ‌‬ ‫هه‌بێت‌و بۆچوون ‌ی تایبه‌ت ‌ی خۆیش ‌ی له‌و‬ ‫میبنه‌ره‌دا ده‌رببڕێت‪ ،‬به‌اڵم به‌و سێ‌‬ ‫رێكخراو‌ه ته‌نها یه‌ك سه‌ركردایه‌تیان‬ ‫ه�ه‌ب��وو كه‌سه‌ركردایه‌ت ‌ی مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس ‌ی یه‌كێت ‌ی بوو كه‌هه‌ریه‌كه‌یان دوو‬ ‫ی له‌مه‌كته‌ب ‌ی سیاسیدا هه‌بوو‪.‬‬ ‫نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫دوای كۆنگر‌ه دیدی جیاواز كێش ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێتی دروستكرد‬ ‫له‌كۆنگر‌ه ئه‌گه‌رچی كێشه‌كان‬ ‫به‌هۆی رێككه‌وتنی هه‌رسێ باڵه‌كه‌وه‌‬ ‫كه‌متر ب��وون‪ ،‬به‌اڵم دوای كۆنگره‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێك دیدی ‌ی جیاواز په‌یدابوون‪،‬‬ ‫ی به‌ڕێوه‌بردن ‌ی سیاسه‌تی‌‬ ‫له‌سه‌ر شێو‌ه ‌‬ ‫یه‌كێت ‌ی ئ �ه‌وه‌ش له‌نێوان تاڵه‌بانی‌و‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فادا بوو‪.‬‬ ‫ده‌توانرێت ئه‌و جیاوازی بۆچوونه‌ی‬ ‫نێوان ئه‌و دوو سه‌ركرده‌ی ‌ه به‌سه‌ره‌تای‬ ‫په‌یدابوونی كێشه‌‌و ملمالنێیه‌كانی نێوان‬ ‫سه‌ركرده‌كانی یه‌كێتی دوای كۆنگر‌هی‌‬ ‫یه‌كه‌م ئه‌ژماربكرێت‪.‬‬ ‫ی ی �ه‌ك � ‌هم‌و‬ ‫ه���اوك���ات ك��ۆن��گ��ر‌ه ‌‬ ‫كۆنفرانسی قاسمه‌ڕه‌شی یه‌كێتی‪،‬‬ ‫ده‌توانرێت به‌خاڵێك ‌ی وه‌رچ�ه‌رخ��ان‬ ‫ی ك��ێ��ش �ه‌ك��ان‌و دوات���ر‬ ‫ل �ه‌م �ه‌س �ه‌ل � ‌ه ‌‬ ‫گ �ه‌وره‌ت��رب��وون��ی كێشه‌‌و ملمالنێیه‌‬ ‫تونده‌كان ئه‌ژمار بكرێت‪ ،‬ك ‌ه تائێستاش‬ ‫نه‌توانراو‌ه كۆنترۆڵبكرێت‪.‬‬ ‫تائێستاش گ��ه‌وره‌ت��ری��ن ئ�ه‌و‬ ‫ی ك���ه‌رووب���ه‌ڕووی یه‌كێتی‬ ‫ره‌خ��ن��ان� ‌ه ‌‬ ‫ده‌ب��ێ��ت �ه‌و‌ه وه‌ك���و ح��ی��زب‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ی�ه‌‬ ‫ی یه‌ك ‌هم‌و دووه‌میشدا دوو‬ ‫له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی چاره‌سه‌رنه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫كێش ‌ه ‌‬ ‫ك�ه‌ی�ه‌ك��ێ��ك��ی��ان ئ���ه‌وه‌ی��� ‌ه ل���ه‌و دوو‬ ‫كۆنگره‌یه‌شدا یه‌كێتی به‌هۆی ئه‌و‬ ‫ی كه‌تیایی بوو‌ه نه‌یتوانیو‌ه وه‌كو‬ ‫بااڵن ‌ه ‌‬ ‫حیزب مامه‌ڵ ‌ه بكات‪ ،‬خاڵی دووه‌میش‬ ‫ب���ه‌رده‌وام چ��اره‌س�ه‌رك��ردن��ی كێشه‌و‬ ‫ملمالنێیه‌كانی دواخستووه‌‪.‬‬ ‫ی یه‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ل�ه‌دوا كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كیانگرتوو‬ ‫سێ رێكخراو‌ه سیاسیی ‌ه ‌‬ ‫ی �ه‌ك��ێ��ت��ی ل��ێ��پ��ێ��ك��ه��ات‪ ،‬زۆرت���ری���ن‬ ‫المه‌ركه‌زییه‌ت ‌ی تێدابووه‌‌و كه‌مترین‬ ‫مه‌ركه‌زییه‌ت ‌ی سه‌ركردایه‌ت ‌ی تێدابوو‪،‬‬ ‫ی ره‌خساندبوو‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌رفه‌تێك ‌ی وا ‌‬ ‫كه‌كێشه‌كان زیاتر په‌ره‌بسێنێت‪.‬‬ ‫ی دووه‌م كێشه‌كانی‬ ‫كۆنگر‌ه ‌‬ ‫قوڵتركرده‌وه‌‬ ‫ی دووه‌م����ی یه‌كێتی‬ ‫ك��ۆن��گ��ر‌ه ‌‬ ‫له‌سلێمانی به‌سترا‪ ،‬ل ‌ه ‪2001/1/30‬‬ ‫ده‌ستیپێكردو چ��وار رۆژی خایاند‪،‬‬ ‫كۆنگره‌ك ‌ه هه‌ر به‌هه‌ڵبژاردن ‌ی كۆمیته‌‌و‬ ‫كۆنفرانس ‌ی مه‌ڵبه‌نده‌كان ده‌ستپێكرد‪،‬‬ ‫دواتر ئه‌ندامان ‌ی كۆنگر‌ه دیاریكران‪.‬‬ ‫له‌و كۆنگره‌یه‌دا ‪ 1247‬ئه‌ندامی‬ ‫ك��ۆن��گ��ر‌ه ه��ه‌ب��وو‪ 37 ،‬ئ��ه‌ن��دام بۆ‬ ‫سه‌ركردایه‌تی هه‌ڵبژێردران ك ‌ه ‪10‬‬ ‫كه‌سیان ئه‌ندامی یه‌ده‌گ بوون‪16 ،‬‬ ‫كه‌س بۆ مه‌كته‌بی سیاسی كه‌‪5‬یان‬ ‫ئه‌ندامی یه‌ده‌گ بوون‪.‬‬ ‫ی دووه‌میشدا‬ ‫كێشه‌كان له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫زیاتر په‌ره‌یسه‌ند‪ ،‬كێش ‌ه له‌نێوان‬ ‫باڵه‌كاندا هه‌بوو‪ ،‬كه‌زیاتر به‌باڵی خه‌تی‬ ‫گشتی‌و باڵی ن�ه‌وش��ی��روان مسته‌فا‬ ‫ناوده‌برا‪ .‬هه‌روه‌ها كێش ‌ه له‌نێوان جه‌بار‬ ‫فه‌رمان‌و كۆسره‌ت ره‌سوڵدا هه‌بوو‪،‬‬ ‫ك ‌ه به‌كۆسره‌تی‌و جه‌باری ئاماژ‌هی‌‬ ‫پێده‌درا‪.‬‬ ‫ی دووه‌مدا له‌نێوان‬ ‫كێش ‌ه له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫خه‌تی گشتی‌و نه‌وشیروان مسته‌فادا‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬تائێستاش دوو بۆچوون هه‌یه‌‬ ‫له‌نێو س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی ئ �ه‌و حیزبه‌‪،‬‬ ‫بۆچوونێكیان پێیوای ‌ه كه‌كێشه‌كان‬ ‫به‌هۆی ج��ی��اوازی بیركردنه‌وه‌‌و ئه‌و‬ ‫ملمالنێی ف��ك��ری��ی�ه‌و‌ه ه��ه‌ب��وو‌ه كه‌‬ ‫له‌شاخدا له‌نێوان كۆمه‌ڵه‌‌و ئ��ااڵی‌‬ ‫شۆڕش‌و شۆڕشگێڕان‌و خه‌ت ‌ی گشتیدا‬ ‫هه‌بووه‌‪ ،‬كه‌زیاتر جۆرێك له‌ملمالنێی‌‬ ‫سیاس ‌ی پێو‌ه دیاربووه‌‪ ،‬بۆچوونێكی‬ ‫تریش پێیوای ‌ه كێشه‌كانی ئه‌مدوایی ‌هی‌‬ ‫نێوان سه‌ركرده‌كانی یه‌كێتی له‌كێش ‌هی‌‬ ‫سیاسی‌و فكرییه‌و‌ه بووبوو‌ه كێش ‌هی‌‬ ‫شه‌خسی‪.‬‬ ‫ی دووه‌م��دا باڵباڵێن‌و‬ ‫له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ملمالنێیه‌كان س �ه‌خ��ت��رب��وون �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رك���ردای���ه‌ت���ی ئ����ه‌و ح��ی��زب �ه‌ش‬ ‫ی ئه‌وه‌ی لێده‌گیرێت‬ ‫گه‌وره‌ترین ره‌خن ‌ه ‌‬ ‫كه‌به‌رده‌وام ئیشی له‌سه‌ر دواخستن‬ ‫له‌چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان كردووه‌‪.‬‬ ‫ی ی �ه‌ك � ‌هم‌و‬ ‫ب �ه‌ج��ۆرێ��ك ن �ه‌ك��ۆن��گ��ر‌ه ‌‬ ‫ی دووه‌میش‬ ‫نه‌پلینۆمی ‪‌1995‬و كۆنگر‌ه ‌‬

‫یه‌کێتی ده‌یه‌وێت له‌م کۆنگره‌یه‌دا کۆتایی به‌کیشه‌ که‌ڵه‌که‌بووه‌کانی بهێنێت‬

‫نه‌یتوانی كێشه‌كان چاره‌سه‌ربكات‪.‬‬ ‫ی دووه‌م‪،‬‬ ‫ملمالنێیه‌كانی كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ئینشیقاقی خست ‌ه نێو یه‌كێتییه‌وه‌‬ ‫دوای كۆنگره‌ی دووه‌م‪ ،‬دووب��اڵ‬ ‫ی جیا ل�ه‌ن��او حیزبه‌كه‌‬ ‫ب�ه‌ئ��اراس��ت� ‌ه ‌‬ ‫به‌ئاشكراو روون ده‌ركه‌وت‪ ،‬باڵێكیان‬ ‫كه‌باڵی ری��ف��ۆرم ب��وون نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا سه‌رۆكایه‌تی ده‌كرد‪ ،‬باڵه‌ك ‌هی‌‬ ‫تریش به‌خه‌تی گشتی ناسرابوون‪ ،‬دوای‬ ‫ملمالنێیه‌كی توندی نێوان سه‌ركرده‌كانی‬ ‫ئه‌و دوو باڵ ‌ه ته‌نانه‌ت دابه‌زینی ئه‌و‬ ‫ملمالنێی ‌ه بۆ ئاستی رێكخستنه‌كانی‬ ‫خواره‌وه‌‌و ئه‌ندامانی حیزبه‌كه‌‪ ،‬ناكۆكی‬ ‫زۆر‌و زیاتری دروستكرد‪.‬‬ ‫كێشه‌كانی ن��ێ��وان س �ه‌رك��رده‌و‬ ‫باڵه‌كانی یه‌كێتی ل �ه‌دوای كۆنگر‌هی‌‬ ‫دووه‌مدا‪ ،‬گه‌وره‌ترین شكستی به‌و حیزبه‌‬ ‫گه‌یاند‪ ،‬كه‌تووشی گه‌وره‌ترین ئینشقاقی‬ ‫كرد‪ ،‬جگ ‌ه له‌ده‌ستله‌كاركێشانه‌و‌هی‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا جێگری سكرتێری‬ ‫گشتی یه‌كێتی‪ ،‬چوار ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی ئ��ه‌و ح��ی��زب�ه‌ش ده‌ستیان‬ ‫له‌كاركێشایه‌وه‌‪ .‬جگ ‌ه له‌چه‌ند ئه‌ندامێكی‬ ‫س �ه‌رك��ردای �ه‌ت �ی‌و ده‌ی���ان به‌رپرسی‬ ‫حیزبی له‌رێكخستنه‌كان‌و جه‌ماوه‌ری‬ ‫ی به‌باڵی‬ ‫حیزبه‌كه‌ش‪ .‬كه‌دواتر ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ریفۆرم ناسرابوون‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫‪ 7/25‬ساڵی راب��ردوودا بزووتنه‌و‌هی‌‬ ‫گۆڕانیان دروستكرد‪.‬‬ ‫ی دوو‌هم‌و دوای‬ ‫له‌به‌ستنی كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی جار‬ ‫ئ��ه‌وه‌ش سه‌ركرده‌كان زۆرب�� ‌ه ‌‬ ‫ی گه‌ور‌هی‌‬ ‫ئاماژه‌یان به‌وه‌ده‌دا كه‌كێش ‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌وان‌و ملمالنێی نێوانیان به‌هۆی‬ ‫دواخستنی كۆنگره‌كان بووه‌‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫ی كه‌ده‌به‌سترا‬ ‫ئه‌و پلینۆم‌و كۆنگران ‌ه ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر "برینه‌كان" دانه‌ده‌نا‪،‬‬ ‫په‌نج ‌ه ‌‬ ‫كێشه‌كانی كۆده‌كرده‌وه‌‌و هه‌ڵیده‌گرت‪،‬‬ ‫به‌چاره‌سه‌رنه‌كراوی به‌جێیده‌هێشت‪.‬‬ ‫ی یه‌ك ‌هم‌و‬ ‫جیاوازی نێوان كۆنگر‌ه ‌‬ ‫دووه‌م ‪ 9‬ساڵ بووه‌‪ ،‬جیاوازی نێوان‬ ‫ی دوو‌هم‌و سێیه‌میش به‌هه‌مان‬ ‫كۆنگر‌ه ‌‬ ‫شێوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه سه‌ركردایه‌تی حیزبه‌كه‌ش‬ ‫خۆیان چه‌ندین جار ئاماژه‌یان به‌وه‌داوه‌‬ ‫كه‌دواخستنی كۆنگره‌كان هۆكارێكی‬ ‫سه‌ره‌كی كێشه‌كانه‌‪ .‬دواجار دواخستنی‬ ‫كۆنگره‌و چاره‌سه‌رنه‌كردنی كێشه‌كان‬

‫حیزبه‌كه‌ی تووشی ئه‌و بارودۆخ ‌هی‌‬ ‫ئێستا كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆنگر‌ه ‌ی دووه‌م���دا راپۆرتێك‬ ‫هه‌بوو له‌سه‌رئه‌و‌ه ‌ی وه‌ك رێزلێنیانێك‬ ‫بۆ ده‌ست ‌ه ‌ی دامه‌زرێنه‌ران ‌ی یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌سان ‌ه به‌ته‌سكیی ‌ه ده‌ربچن‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫جه‌الل تاڵه‌بانی‌و نه‌وشیروان مسته‌فاو د‪.‬‬ ‫فوئاد مه‌عسوم‌و د‪ .‬كه‌مال فوئاد‌و عادل‬ ‫موراد‪ .‬دوای ئه‌وه‌ش جه‌الل تاڵه‌بانی‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فای به‌جێگر ‌ی خۆی‌‬ ‫دان��ا‪ ،‬دوات��ر كه‌ئه‌و وازی له‌حیزبه‌كه‌‬ ‫هێنا‪ ،‬تاڵه‌بانی كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و د‪.‬‬ ‫به‌هره‌م ‌ی به‌جێگر ‌ی خۆ ‌ی دانا ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌پلینۆمی له‌ساڵ ‌ی ‪2007‬دا‪.‬‬ ‫ی سێیه‌م‪ ،‬یه‌كێتی به‌ره‌و‬ ‫كۆنگر‌ه ‌‬ ‫كوێ؟‬ ‫دوای پلینۆمی ساڵی ‪‌2007‬و دوای‬ ‫ی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪2009/7/25‬دا‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌یه‌كێتی ج��ی��اب��وون�ه‌وه‌‬ ‫ئ��ه‌وان�� ‌ه ‌‬ ‫بزووتنه‌وه‌یه‌كی نوێیان دروستكرد‪،‬‬ ‫یه‌كێتی ل���ه‌دوای هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫پلینۆمێكی تری به‌ست دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی ‪ 7/25‬به‌شكست‬ ‫به‌سه‌ریدا شكایه‌وه‌‪ ،‬له‌پلینۆمه‌كه‌دا‬ ‫دوو ب��ڕی��اری گرنگ‌و چ��اوه‌ڕوان��ك��راو‬ ‫ی یه‌كێتی‬ ‫ده‌ك��ردا یه‌كێكیان كێش ‌ه ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌كانی بزووتنه‌و‌هی‌‬ ‫ی له‌یه‌كێتی جیابوونه‌وه‌‬ ‫گۆڕان‌و ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ه �ه‌ڵ��پ �ه‌س��ارد‪ ،‬ب��ڕی��ارێ��ك��ی تریشان‬ ‫بڕیاردانبوو له‌سه‌ر به‌ستنی كۆنگره‌‬ ‫له‌ساڵیادی ئه‌و حیزبه‌دا‪.‬‬ ‫ك��ۆن��گ��ره‌ی سێیه‌می یه‌كێتی‬ ‫یه‌كه‌م كۆنگره‌ی ئ�ه‌و حیزبه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫به‌بێ نه‌وشیروان مسته‌فا ببه‌سترێت‪،‬‬ ‫سه‌ركرده‌كانی یه‌كێتی راشكاوان ‌ه ده‌ڵێن‬ ‫كۆنگر‌ه ناتوانێت كێش ‌ه كه‌ڵه‌كه‌بووی‬ ‫ده‌یان ساڵی حیزبه‌ك ‌ه له‌و كۆنگره‌یه‌دا‬ ‫چاره‌سه‌ربكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم بێ ئومێد نین‪.‬‬ ‫ل�ه‌ك��ۆن��گ��ر‌ه ‌ی سێیه‌مدا یه‌كێك‬ ‫ل���ه‌ب���ڕی���اره‌ك���ان ئ���ه‌وه‌ی��� ‌ه یه‌كێتی‬ ‫حیزبێكی تۆكمه‌تری لێدروستببێت‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تییه‌ك ‌ه ‌ی‬ ‫زۆرتر ‌ی هه‌بێت به‌سه‌ر ئه‌ندامه‌كانیدا‌و‬ ‫بتوانێت كۆنترۆڵ ‌ی كۆمه‌ڵێك كێشه‌‬ ‫بكات‌و گرفت ‌ه ناوخۆییه‌كانیش رێكبخات‪.‬‬ ‫ی راب�����ردوودا‬ ‫ل����ه‌دوو ك��ۆن��گ��ر‌ه ‌‬

‫ی رێكخراوبوون زاڵبوو به‌سه‌ر‬ ‫دیارد‌ه ‌‬ ‫یه‌كێتیدا‪ ،‬ئێستا یه‌كێتی ده‌یه‌وێت‬ ‫ی به‌حیزبوونی‌‬ ‫به‌ره‌و ئه‌وه‌بچێت دیارد‌ه ‌‬ ‫یه‌كێت ‌ی زا ‌ڵ ب��ێ��ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌گه‌ڵ‬ ‫ه�ه‌م��وو ئ �ه‌و ه�ه‌واڵن�ه‌ش��ی ك���ه‌دراوه‌‪،‬‬ ‫تائێستا باڵباڵێن‌و ملمالنێ له‌نێوان‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌و ئه‌ندامانی حیزبه‌كه‌دا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌كۆنفرانسه‌كانی‬ ‫یه‌كێتیدا ئ �ه‌و‌ه به‌روونی ده‌رك��ه‌وت‪.‬‬ ‫ئێستا زیاتر حیزبه‌ك ‌ه ب ‌ه دوو باڵ‬ ‫ناسێندراوه‌‪ ،‬باڵی كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و‬ ‫خه‌تی گشتی‪ ،‬به‌اڵم سه‌ركردایه‌تی ئه‌و‬ ‫حیزب ‌ه كار بۆ ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن كۆنگره‌كه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتووبێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ك��ۆن��گ��ره‌ی�� ‌ه ده‌ت��وان��ێ��ت‬ ‫به‌گرنگترین‌و كاریگه‌رترین كۆنگر‌هی‌‬ ‫ئه‌و حیزب ‌ه ئاماژ‌ه پێبكرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م كۆنگره‌ی ‌ه شكستبێنێـت‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و‌ه ك��اری��گ �ه‌ر ‌‬ ‫ی ت��اڵ�ه‌ب��ان��ی��ش بۆ‬ ‫ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆككۆمار به‌جێده‌هێڵێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی له‌سه‌ر یه‌كێتیش له‌به‌غداد‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫به‌جێده‌هێڵێت‪ ،‬ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌و‌ه هه‌موو‬ ‫هه‌وڵه‌كان بۆ ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌م كۆنگره‌یه‌‬ ‫تووش ‌ی هیچ كێشه‌یه‌ك نه‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌م كۆنگره‌یه‌ی یه‌كێـتی‌‬ ‫ی�ه‌ك�ه‌م كۆنگر‌ه ‌ی یه‌كێتی ‌ه ل��ه‌دوای‌‬ ‫وه‌رگرتن ‌ی له‌رێكخراو ‌ی سۆسیال ئینته‌ر‬ ‫ناشیونالدا‪ ،‬له‌كۆنگره‌كان ‌ی پێشوودا‪،‬‬ ‫یه‌كێت ‌ی پ�ه‌ی��وه‌ن��د ‌ی ل�ه‌گ�ه‌ڵ ئینته‌ر‬ ‫ناسیونالدا هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ندام نه‌بوو‬ ‫تیایدا‪ ،‬ئه‌م ‌ه یه‌كه‌مجار‌ه كه‌كۆنگره‌یه‌ك‬ ‫ده‌به‌سترێت دوا ‌ی وه‌رگرتن ‌ی یه‌كێـت ‌ی له‌و‬ ‫رێكخراوه‌‪ ،‬یه‌كێت ‌ی ناتوانێت وه‌كو جاران‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت بكات یاخود هه‌ندێك‬ ‫بیروبۆچوون‌و ره‌فتار ‌ی هه‌بێت ك ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫بیروباوه‌ڕ ‌ی سۆسیال ئینته‌رناسیونالدا‬ ‫نه‌گونجێت‪ ،‬ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌و‌ه كاریگه‌ری‌‬ ‫ئه‌و رێكخراو‌ه له‌سه‌ر ئه‌م كۆنگره‌یه‌‬

‫زۆره‌‌و میوانه‌كانیش له‌یه‌كه‌م رۆژدا‬ ‫ئاماده‌بوون‪ .‬كه‌چاودێر ‌ی ئه‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫ئایا یه‌كێت ‌ی توانیویه‌ت ‌ی خۆ ‌ی له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫پێوانه‌كان ‌ی سۆسیال ئینته‌رناسیونالدا‬ ‫بگونجێت یاخود نا‪ ،‬یان توانیویه‌تی‌‬ ‫بناغه‌یه‌ك دابڕێژێت بۆ خۆگونجاندن‬ ‫ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ��ه‌و ب���ی���روب���اوه‌ڕه‌دا‪ ،‬خاڵی‌‬ ‫سێیه‌میش ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌و كۆنگره‌ی ‌ه دوای‌‬ ‫ده‌رچوون ‌ی باڵ ‌ی نه‌وشیروان مسته‌فایه‌‬ ‫له‌ناو یه‌كێتی‌‪ ،‬ئه‌و كێشان ‌ه ‌ی به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌چه‌ند ساڵ ‌ی راب���ردووه‌و‌ه تائه‌مساڵ‌‬ ‫له‌ئارادابوون ره‌نگدانه‌وه‌یان له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫كۆنگره‌ی ‌ه ده‌بێت‪.‬‬ ‫س���ه‌رك���رده‌ك���ان���ی ح��ی��زب �ه‌ك �ه‌‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ن ئێستاش ده‌رف�ه‌ت��ێ��ك هه‌یه‌‬ ‫بۆ چاره‌سه‌كردن ‌ی هه‌ندێك كێشه‌‬ ‫له‌نێوان باڵه‌كان ‌ی یه‌كێتیدا‪ ،‬یان‬ ‫النیكه‌م رێككه‌وتن بكرێت له‌نێوان‬ ‫باڵه‌كان بۆ ئه‌نجامدان ‌ی كۆنگره‌یه‌كی‌‬ ‫سه‌ركه‌وتوو‪ ،‬چونك ‌ه هه‌موو باڵه‌كان‬ ‫هه‌ستبه‌وه‌ده‌كه‌ن ئه‌گه‌ر ئه‌و كۆنگره‌یه‌‬ ‫شكستبهێنێت هه‌موویان شكستدێنن‪.‬‬ ‫ئه‌م كۆنگره‌یه‌ش دوو هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫تێداده‌كرێت یه‌كێكیان بۆ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ئ�ه‌و ‌ی تریان بۆ ئه‌نجومه‌ن ‌ی ناوه‌ند‪،‬‬ ‫كه‌وه‌ك په‌رله‌مان ‌ی حیزب هه‌ڵسوكه‌وت‬ ‫ده‌ك�����ات‪ ،‬ل���ه‌ب���ه‌رئ���ه‌و‌ه ‌ی ژم����ار‌هی‌‬ ‫كاندیده‌كان زۆره‌‪ ،‬كه‌خۆی ل ‌ه ‪ 600‬كه‌س‬ ‫ده‌دات‌و ‪ 1600‬ئه‌ندامی كۆنگره‌ش هه‌یه‌‬ ‫كه‌ده‌كات ‌ه سێیه‌كی ئه‌ندامانی كۆنگره‌‬ ‫خۆیان پااڵوتووه‌‪ .‬ئه‌وان دابه‌شبوون‬ ‫به‌سه‌ر هه‌ردووكیاندا‪ ،‬به‌شێكیان ده‌چنه‌‬ ‫س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی‌‌و به‌شێكیان ده‌چنه‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن‪ ،‬ده‌رفه‌تێك هه‌ی ‌ه بۆئه‌و‌هی‌‬ ‫هه‌موو باڵه‌كان به‌شێك له‌ئه‌ندامانیان‬ ‫بگه‌یه‌نن ‌ه هه‌ردوو دامه‌زراوه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستاش كێبڕكێكان توندن‪.‬‬ ‫* زانیارو گۆران‌و شۆڕش به‌شدارییان‬ ‫له‌نووسینی ئه‌م راپۆرته‌دا کردووه‌‬

‫باڵه‌کانی ناو یه‌کێتی هه‌ست به‌وه‌ده‌که‌ن‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و کۆنگره‌ی ‌ه شکستبهێنێت‪،‬‬ ‫هه‌موویان شکستده‌هێنن‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫راپۆرت‬

‫ی ده‌سه‌اڵتێتی‬ ‫هه‌مووی هه‌ڵپه‌ ‌‬

‫سێ یه‌كی ئه‌ندامانی كۆنگره‌ ده‌یانه‌وێت بگه‌نه‌ ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ده‌نگۆی زیادبوونی ئه‌ندامانی‬ ‫كۆنگره‌ له‌ئارادایه‌‬ ‫گۆران وه‌هاب‬

‫ملمالنێیه‌كی توند له‌نێوان ئه‌ندامانی‬ ‫كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتیدا هه‌یه‌‌و هه‌ر ئه‌ندام‬ ‫كۆنگره‌یه‌ك ده‌یه‌وێت هه‌رچۆنێك‬ ‫بێت بگاته‌ ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ملمالنێییه‌ك ‌ه‬ ‫به‌جۆرێكه‌ ل�ه‌ك��ۆی ‪ 1600‬ئه‌ندام‬ ‫كۆنگره‌‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪ 600‬كه‌س خۆیان‬ ‫پ���ااڵوت���ووه‌‌و ده‌ی��ان��ه‌‌وێ��ت بگه‌ن ‌ه‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌و ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ندی‬ ‫حیزبه‌كه‌‪ .‬ئه‌و رێژه‌یه‌ش ده‌كاته‌ سێ‬ ‫یه‌كی ئه‌ندامانی كۆنگره‌‪.‬‬ ‫هه‌مووان خۆیان ده‌پاڵێون‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌پ��ێ��ی ئ���ه‌و زان��ی��اری��ی��ان �ه‌ ‌‬ ‫ده‌ستوور له‌چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫كۆیكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬تائێستا ‪ 598‬كه‌س‬ ‫خۆیان بۆ ئه‌ندامێتی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ن��اوه‌ن��دی‌ داه��ات��وو ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ پااڵوتووه‌‪ ،‬كه‌ ‪ 244‬كه‌سیان‬ ‫بۆ سه‌ركردایه‌تی‌‌و ‪ 354‬كه‌سیشیان‬ ‫بۆ ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند‪ .‬هه‌روه‌ها ‪1600‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندام به‌شداری له‌سێیه‌مین كۆنگره‌ ‌‬ ‫یه‌كێتیدا ده‌ك��ه‌ن‪ ،‬ب�ه‌اڵم ده‌ستوور‬ ‫له‌چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌كه‌وه‌ زانیاری‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ده‌س��ت��ك�ه‌وت��ووه‌ ك�ه‌رێ��ژه‌ ‌‬ ‫ئه‌ندامانی كۆنگره‌ له‌زیادبووندایه‌و‬ ‫رێژه‌كه‌ به‌رزبووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی حیزبه‌كه‌ ئه‌و‬ ‫رێژه‌یه‌ به‌زۆر ده‌زانن‪ ،‬كه‌خۆیان بۆ‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌و ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ندی‬ ‫حیزبه‌كه‌ پااڵوتووه‌‪ ،‬چونكه‌ ته‌نها‬ ‫‪ 45‬كه‌س بۆ سه‌ركردایه‌تی‌‌و ‪ 95‬بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ندی‌ هه‌ڵده‌بژێرێت‪.‬‬ ‫كۆنه‌كان هه‌وڵی هاتنه‌وه‌ ده‌ده‌ن‌و‬ ‫گه‌نجه‌كانیش هه‌ڵپه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتیانه‌‬ ‫ده‌ستوور زانیویه‌تی كه‌ته‌واوی‬ ‫ئ �ه‌ن��دام��ان��ی م�ه‌ك��ت�ه‌ب��ی سیاسی‌و‬ ‫ئه‌ندامانی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‬ ‫خۆیان بۆ پۆستی سه‌ركردایه‌تی‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ندی پااڵوتووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫گه‌نجان‌و ژنانیش ملمالنێی توندیان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ گه‌یشتن به‌ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫ب �ه‌پ��ێ��ی چ��ه‌ن��د زان��ی��اری��ی �ه‌ك‬ ‫كه‌ده‌ستوور له‌سه‌رچاوه‌یه‌كی نێو‬ ‫كۆنگره‌وه‌ ده‌ستیكه‌وتووه‌‪ ،‬رۆژێك‬ ‫پێش ده‌ستپێكردنی كۆنگره‌ گروپێكی‬ ‫فشار‪ ،‬له‌الیه‌ن نزیكه‌ی‌ ‪ 30‬گه‌نج‌و‬ ‫ئ�ه‌وان�ه‌ی‌ خۆیان به‌نوخبه‌ ده‌زان��ن‬ ‫پێكهاتووه‌‪ ،‬تا فشار بخه‌نه‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ئه‌ندامی كۆنگر‌ه‬ ‫نین‌و هه‌وڵی ئ��ه‌وه‌ده‌ده‌ن به‌شداری‬ ‫له‌ده‌نگداندا بكه‌ن‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ‪ 244‬ئ��ه‌ن��دام��ه‌ی‌ كه‌بۆ‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ داه��ات��ووی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫خۆیان كاندیدكردووه‌ ‪ 38‬ژنی‌ تێدایه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌و ‪ 354‬ئه‌ندامه‌شی‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند خۆیان هه‌ڵبژاردوو‌ه‬ ‫ی‬ ‫‪ 68‬ژنی‌ تێدایه‌‪ ،‬به‌پێی‌ زانیاریه‌كان ‌‬ ‫ده‌س��ت��وور ل��ه‌و ‪ 598‬ك �ه‌س �ه‌ی‌ بۆ‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌‌و ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند‬ ‫خۆیان پااڵوتووه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 15‬كه‌سیان‬ ‫ته‌مه‌نیان له‌خوار ‪ 35‬ساڵه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ��اس��ۆی‌ شێخ ن��وری‌ ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتی‌ كه‌بۆ ئه‌ندامێت ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند خۆی‌ پااڵوتووه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ ب��ه‌وه‌ده‌دات كه‌ له‌وانه‌یه‌ بۆ‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ ژن��ان‌و گه‌یشتنیان بۆ‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌‌و ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند‪،‬‬ ‫له‌كۆنگره‌دا بڕیارێكی‌ نوێی له‌سه‌ر‬ ‫ی "ئ�ه‌گ�ه‌ر ئ �ه‌و بڕیار‌ه‬ ‫ب��درێ��ت‪ ،‬وت � ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ربگیرێت كه‌هه‌موو ئۆرگانه‌كان ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌ ‪%2‬ی‌ ژنبێت‪ ،‬ئ �ه‌وا بۆ‬ ‫ی‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ له‌سه‌ركردایه‌تی‌‌و ئه‌نجومه‌ن ‌‬

‫ناوه‌ندیش له‌‪ %20‬په‌یڕه‌وده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ ب �ه‌ش��دارب��ووی‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یه‌ش كه‌نه‌یویست ناو ‌‬ ‫باڵوبكرێته‌وه‌ به‌ده‌ستووری‌ راگه‌یاند‬ ‫ی ئ���ه‌و ك��ۆب��وون �ه‌وه‌ی � ‌ه‬ ‫ب��ه‌ش��داران�� ‌‬ ‫پێیانوابوو هێنانی‌ ئه‌و ژماره‌ زۆر‌ه‬ ‫بۆ ناو كۆنگره‌ كارێكی‌ باش نییه‌‌و‬ ‫نیه‌تێكی‌ له‌پشته‌ كه‌ئاینده‌ی‌ دیارنییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "باس له‌و ئه‌گه‌رانه‌شكراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌پێده‌چێت له‌ناو كۆنگره‌دا به‌هۆ ‌‬ ‫زۆری‌ ژماره‌ی‌ ئه‌ندامانه‌وه‌ رووبدات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونكه‌ ئه‌و ژماره‌ زۆره‌یی‌ ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی نائاساییه‌"‪.‬‬ ‫كۆنگره‌ حاڵه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫س����االر م��ه‌ح��م��ود ئ��ه‌ن��دام�� ‌‬ ‫كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتی‌ رایگه‌یاند پێویست ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كۆنگره‌ی‌ سێیه‌م ببێته‌ وێستگه‌ ‌‬ ‫به‌خۆداچوونه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئاڵوگۆڕ‬ ‫له‌سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتدا تا چانس‬ ‫به‌گه‌نجان بدرێت له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركرده‌ی‌ تری‌ یه‌كێتیدا‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رن تا ببێته‌ حیزبی‌ ئاینده‌‪.‬‬ ‫س���االر وت��ی‌ "پێویست ‌ه گه‌نج‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌ه �ه‌م��وو ماناكانییه‌وه‌ ح��زور ‌‬ ‫له‌سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتدا هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ نه‌كات‪ ،‬ئه‌وكاته‌ ده‌بێت‬ ‫قسه‌ی‌ تر بكرێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ بوونی‌ گروپی‌ فشاره‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆ رێگرتن له‌ژماریه‌ك له‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫به‌بێ‌ هه‌ڵبژاردن به‌شداری‌ كۆنگره‌یان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ساالر مه‌حمود وتی "ئه‌و‌ه‬ ‫كۆنگره‌ ده‌توانێت ده‌نگی‌ له‌سه‌ربدات‬ ‫ی‬ ‫بۆیان هه‌بێت ی��ان ن��ا‪ ،‬بڕیار ال ‌‬ ‫كۆنگره‌یه‌"‪.‬‬ ‫د‪ .‬ه��ال�� ‌ه س��وه��ه‌ی��ل‪ ،‬ك�ه‌ب��ۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ خۆ ‌‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردووه‌ ئ��ام��اژه‌ ب���ه‌وه‌ده‌دات‬ ‫كه‌ئه‌و كۆنگره‌یه‌ ده‌رفه‌تێكی‌ بۆ‬ ‫گه‌نجان‌و ژنان ره‌خساندووه‌‪ ،‬كه‌وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ئ �ه‌ن��دام��ان �ی‌ پ��ێ��ش��ووی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسی‌‌و س�ه‌رك��ردای�ه‌ت�ی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫خۆیان هه‌ڵبژێرن‌و ده‌نگی‌ پێویست‬ ‫ی‬ ‫بهێنن‪ ،‬ب �ه‌اڵم وت�ی‌ "ده‌رئه‌نجام ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ شته‌كان روونده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ئایا ك��ادی��ران�ی‌ ئ �ه‌و حیزب ‌ه چه‌ند‬ ‫ب��اوه‌ڕی��ان به‌گه‌نج‌و ژن��ه‌‌و چه‌ندیش‬ ‫ب��اوه‌ڕی��ان به‌ئه‌ندامانی‌ پێشووتر‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی رۆژن��ام�ه‌ ‌‬ ‫ده‌ستووریشدا مسته‌فا چ��اوڕه‌ش‬ ‫ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی ئه‌و حیزب ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت "یه‌كێتی ته‌سلیمی گه‌نج‬ ‫ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫قوباد تاڵه‌بانی‌و شااڵوی كۆسره‌ت‬ ‫ره‌سوڵ خۆیان ده‌پاڵێون‬ ‫بۆیه‌كه‌مجار كوڕه‌كانی هه‌ریه‌ك ‌ه‬ ‫له‌جه‌الل تاڵه‌بانی‌و كۆسره‌ت ره‌سوڵ‬ ‫خۆیان بۆ سه‌ركردایه‌تی‌و ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ن���اوه‌ن���دی ی�ه‌ك��ێ��ت��ی پ���ااڵوت���ووه‌‪.‬‬ ‫به‌شێكیش رایانوایه‌ خۆپااڵوتنی‬ ‫ئ �ه‌وان په‌یوه‌ندی به‌و ملمالنێیه‌و‌ه‬ ‫بێت كه‌ له‌سه‌ركردایه‌تی ئه‌و حیزبه‌دا‬ ‫ئاماژه‌ پێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌پێی ئه‌و ناوانه‌ی‌ كه‌ له‌ژماره‌ ‌‬ ‫دوێنێی كوردستانی نوێ كه‌زمانحاڵی‬ ‫یه‌كێتییه‌‪ ،‬باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك ‌ه‬ ‫له‌قوباد تاڵه‌بانی نوێنه‌ری حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم له‌ئه‌مریكا خۆی بۆ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ن���اوه‌ن���دی ی�ه‌ك��ێ��ت��ی پ���ااڵوت���ووه‌‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ش���ااڵوی كۆسره‌ت‬ ‫ره‌س���وڵ خ��ۆی ب��ۆ س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی‬ ‫پااڵوتووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���اس���ۆی ش��ێ��خ ن����وری وت�� ‌‬ ‫"پێموانیه‌ ئه‌و ملمالنێیه‌ به‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بێت كه‌خه‌ڵك باسیده‌كات‪ ،‬كوڕ ‌‬

‫ی‬ ‫مام جه‌الل‌و كاك كۆسره‌ت‌و كوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫منیش هه‌ر ئه‌ندامی‌ یه‌كێتیه‌‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆش هه‌موو ئه‌ندامێك‬ ‫به‌پێی ئه‌و مه‌رجانه‌ی‌ بۆی‌ داده‌نرێت‬ ‫مافی‌ خۆیه‌تی‌ خۆی‌ بۆ هه‌ر پۆستێك‬ ‫هه‌ڵبژێرێت كه‌مه‌رجه‌كانی‌ تیادا‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی تریشه‌وه‌ هه‌ر به‌پێی‬ ‫ئه‌و ناوانه‌ی باڵوكراوه‌ته‌وه‌ د‪ .‬فواد‬ ‫مه‌عسوم‌و شانازی ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ۆ ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن��ی ن��اوه‌ن��د‬ ‫پ��ااڵوت��ووه‌‪ ،‬ن �ه‌ك س�ه‌رك��ردای�ه‌ت��ی‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ت����ه‌واوی س �ه‌رك��ردای �ه‌ت �ی‌و‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی‌و هێرۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌دیش خۆیان بۆ سه‌ركردایه‌تی‬ ‫پااڵوتووه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌ سامان‬ ‫ی‬ ‫گه‌رمیانی سكرتێری‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ندی‌ یه‌كێتی‌ خۆی بۆ ئه‌ندامێت ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ پااڵوتووه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌نێو ناوه‌كاندا ده‌ركه‌وتوو‌ه‬ ‫ف��ازل ك �ه‌ری��م ن��اس��راو به‌مامۆستا‬ ‫ی‬ ‫ج �ه‌ع��ف �ه‌ر ل��ێ��پ��رس��راوی‌ پێشوو ‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ بیروهۆشیاری‌ یه‌كێتی‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ ‪3/7‬ی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ع��ێ��راق��دا به‌لیستێكی‌ سه‌ربه‌خۆ‬ ‫ب���ه‌ش���داری‌ ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی ك���ردو‬ ‫ی‬ ‫دوات���ر له‌لێپرسراوێتی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫بیروهۆشیاری‌ الدرا‪ ،‬بۆ ئه‌ندامێت ‌‬

‫ی‬ ‫س��ه‌رك��ردای��ه‌ت��ی‌ یه‌كێـتی‌ خ��ۆ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور زان��ی��اری ئ�ه‌وه‌ش��ی‬ ‫ده‌ستكه‌وتووه‌ كه‌شۆڕشی‌ كوڕی‬ ‫عه‌لی عه‌سكه‌ری و هه‌ریه‌كه‌ له‌سۆران‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كچ ‌‬ ‫سۆزانی‌ خاڵه‌ شیهاب‌و ڕۆژان ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌هید حه‌مه‌ڕه‌ش‌و سۆرانی‌ كوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌مال تاهیر خۆیان بۆ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ناوه‌ند پااڵوتووه‌‪.‬‬ ‫هاله‌ سوهه‌یل وتی‌ "هه‌موو كه‌س‬ ‫مافی خۆیه‌تی خ��ۆی هه‌ڵبژێرێت‪،‬‬ ‫ب��ڕوان��اك�ه‌م هیچ پشتگیرییه‌ك بۆ‬ ‫ك����وڕان‌و ك��چ��ان��ی س��ه‌رك��رده‌ك��ان‌و‬ ‫شه‌هیدان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫گ����وم����ان ل����ه‌زی����ادب����وون����ی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانی ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ند‬ ‫ده‌كرێت له‌كۆنگره‌دا‬ ‫ی‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌ی‌ به‌شێك له‌وانه‌ ‌‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ۆ ئ�ه‌ن��ج��وم�ه‌ن��ی ن��اوه‌ن��د‬ ‫پااڵوتووه‌ كه‌سانی دی��ارن‪ ،‬گومانی‬ ‫ئه‌وه‌ الی به‌شێك له‌ئه‌ندامانی كۆنگر‌ه‬ ‫دروستبووه‌ كه‌ له‌كۆنگره‌دا ده‌سه‌اڵتی‬ ‫زیاتر بدرێت به‌ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ندی‬ ‫یه‌كێتی‪.‬‬ ‫ئاسۆی‌ شێخ نوری‌‪ ،‬وتی "خۆم‬ ‫بۆ ئه‌ندامی‌ ناوه‌ند هه‌ڵبژاردووه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ئومێدیشمان ئ�ه‌وه‌ی�ه‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ناوه‌ند ده‌سه‌اڵتێكی‌ ده‌س��ت��ووری‌‌و‬

‫یاسایی‌ حیزبی‌ وه‌ه���ای‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫كه‌بتوانێت چ��اودێ��رب��ێ��ت به‌سه‌ر‬ ‫س��ه‌رج��ه‌م ئ��ۆرگ��ان �ه‌ك��ان‌و ه�ه‌م��وو‬ ‫ی تره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كان ‌‬ ‫تاڵه‌بانی تائێستا مونافسی نییه‌‬ ‫مه‌‌ال به‌‌ختیار كارگێڕ‌و وته‌بێژی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی‪ ،‬رۆژێك‬ ‫پێش كۆنگره‌ رایگه‌یاند دیارترین‬ ‫ئ��ه‌‌و كه‌‌سایه‌‌تییانه‌‌ی كه‌‌خۆیان‬ ‫بۆ سه‌‌ركردایه‌‌تی كاندیدكردووه‌‌‪،‬‬ ‫بریتین له‌‌"سه‌‌رۆك جه‌‌الل تاڵه‌‌بانی‪،‬‬ ‫ك��ۆس��ره‌‌ت ره‌‌س���وڵ عه‌‌لی جێگری‬ ‫یه‌‌كه‌‌می سكرتێری گشتی‌و د‪ .‬به‌‌رهه‌‌م‬ ‫ئه‌‌حمه‌‌د ساڵح جێگری دووه‌‌م��ی‬ ‫سكرتێری گشتی) هه‌‌روه‌ها ژماره‌‌یه‌‌ك‬ ‫له‌‌ئه‌‌ندامانی مه‌‌كته‌‌بی سیاسی‪،‬‬ ‫له‌‌وانه‌‌ش (عه‌‌دنان موفتی سه‌‌رۆكی‬ ‫پێشووی په‌‌رله‌‌مانی كوردستان‪،‬‬ ‫ئ��ه‌‌رس��ه‌‌الن بایز جێگری ئێستای‬ ‫س��ه‌‌رۆك��ی په‌‌رله‌‌مانی كوردستان‌و‬ ‫سه‌‌عدی ئه‌‌حمه‌‌د پیره‌‌‌و مه‌‌ال به‌‌ختیار‌و‬ ‫عیماد ئه‌‌حمه‌‌د"‪.‬‬ ‫س��ه‌‌ب��اره‌‌ت به‌‌خۆپااڵوتنیش بۆ‬ ‫پۆستی سكرتێری گشتی حیزب‪،‬‬ ‫مه‌ال به‌ختیار وتی‌ "مام جه‌‌الل له‌‌و‬ ‫پۆسته‌‌دایه‌‌‪ ،‬تائێستا هیچ كه‌‌سێك‬ ‫پۆسته‬ ‫‌‌‬ ‫كاندیدكردنی خۆی بۆ ئه‌‌و‬ ‫رانه‌‌گه‌‌یاندووه‌‌"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫یه‌كێتـــــ‬

‫كێشه‌كانی یه‌كــــــ‬ ‫ده‌ستوور*‬

‫‪ 21‬س����اڵ ل���ه‌م���ه‌وب���ه‌ر ك��ات��ێ��ك‬ ‫له‌كۆنفرانسێكدا‪ ،‬س��ێ ب��اڵ��ی جیا‬ ‫ل�ه‌ق��اس��م�ه‌ڕه‌ش ی�ه‌ك��خ��ران‪ ،‬كه‌زیاتر‬ ‫ئ�ه‌و بااڵن ‌ه له‌شێوه‌ی رێكخراوه‌ییدا‬ ‫ده‌بیندران‪ ،‬به‌بێ به‌ستنی كۆنگره‌‪،‬‬ ‫ی ئێستا كۆنگر‌هی‌‬ ‫ئ �ه‌و یه‌كێتیی ‌ه ‌‬ ‫سێیه‌می ده‌به‌ستێت‪ ،‬رێكخرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌وكاته‌و‌ه تاوه‌كو ئێستا یه‌كێتی‬ ‫ی باڵی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫كێش ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رك���ردای���ه‌ت���ی ئ���ه‌و حیزبه‌‬ ‫له‌چه‌ندین لێدوانیاندا له‌ماوه‌كانی‬ ‫راب����ردوودا‪ ،‬ئاماژه‌یان ب �ه‌و‌ه ده‌ك��رد‬ ‫ی سێیه‌مدا‬ ‫ك �ه‌ده‌ب��ێ��ت ل�ه‌ك��ۆن��گ��ر‌ه ‌‬ ‫كۆتایی به‌باڵه‌كانیان بهێنن‌و كێشه‌‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌بووه‌كانی چه‌ند ساڵه‌یان‬ ‫چاره‌سه‌ربكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌ساڵی ‪ 1989‬كاتێك له‌قاسمه‌ڕه‌ش‬ ‫كۆنفرانسێك گیرا‪ ،‬یه‌كێك له‌هه‌ره‌‬ ‫بڕیار‌ه گرنگه‌كانی ئ�ه‌و كۆنفرانسه‌‬ ‫یه‌كێت ‌ی به‌ڕه‌سم ‌ی له‌س ‌ێ باڵه‌و‌ه بوو‬ ‫ی حیزبی‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫به‌یه‌ك چوارچێو‌ه ‌‬ ‫ی ره‌نجده‌ران ‌ی كوردستان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێت ‌ی شۆڕشگێرانی كوردستان‌و‬ ‫هێڵ ‌ی گشت ‌ی ‌بوون‪ ،‬له‌كۆنفرانسه‌كه‌دا‬ ‫بڕیاردا ئه‌و س ‌ێ باڵ ‌ه نه‌مێنێت‌و ببن‬ ‫به‌یه‌كێت ‌ی نیشتمان ‌ی كوردستان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و بڕیار‌ه بڕیارێكی یاسایی نه‌بوو‬ ‫له‌ڕووی حیزبییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی یه‌كه‌م‪ :‬باڵه‌كان په‌كخران‬ ‫كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌ی یه‌كێت ‌ی كه‌‬ ‫كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی راپه‌رین‪ ،‬له‌كانوون ‌ی دووه‌می‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ساڵ ‌ی ‪ 1992‬به‌سترا‪ ،‬له‌و كۆنگره‌یه‌دا‬ ‫ئسوڵ ‌ی حیزبایه‌ت ‌ی پ��ی��اده‌ده‌ك��را‬ ‫له‌ده‌ستنیشانكردن ‌ی ئه‌ندامان ‌ی كۆنگره‌‪،‬‬ ‫وات ‌ه له‌هه‌موو كۆمیته‌كان ‌ی یه‌كێتیدا‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئه‌نجامدرا به‌رێژه‌یه‌كی‌‬ ‫دی��اری��ك��راو خ�ه‌ڵ��ك ب��ۆ كۆنفرانسی‌‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌كان هه‌ڵبژێردرا له‌وێشه‌وه‌‬ ‫ئه‌ندامان ‌ی كۆنگر‌ه دیاریكران‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وكاته‌شدا هه‌موو ئه‌ندامان ‌ی یه‌كێتی‌‬ ‫پێشبڕكێیان ده‌كرد له‌ئاست ‌ی كۆمیته‌‌و‬ ‫ی ببن به‌ئه‌ندامی‌‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌كاندا بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫كۆنگره‌‪.‬‬ ‫ی یه‌كه‌می یه‌كێتیدا چه‌ند‬ ‫له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫بڕیارێكی گرنگ ده‌ركرا‪ ،‬كه‌دیارترینیان‬ ‫به‌ڕه‌سم ‌ی حیزبه‌ك ‌ه له‌س ‌ێ باڵه‌و‌ه یان‬ ‫له‌سێ "رێكخراوه‌وه‌" كه‌زیاتر وه‌كو‬ ‫كاری رێكخراوی سیاسی كاریان ده‌كرد‪،‬‬ ‫ی حیزبی‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫بوو به‌یه‌ك چوارچێو‌ه ‌‬ ‫ی كه‌یه‌كێتی له‌شاخدا له‌بار‌هی‌‬ ‫كێشه‌ی ‌ه ‌‬ ‫باڵه‌كانییه‌و‌ه هه‌یبوو‪ ،‬له‌كۆنگر‌هی‌‬ ‫ی�ه‌ك�ه‌م��دا ب��اڵ�ه‌ك��ان پ �ه‌ك��خ��ران‌و ئه‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌ی ‌ه یه‌كالبوه‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ی باڵه‌كان‬ ‫هه‌موویان یه‌كیانگرت‪.‬‬ ‫ی دووه‌م��ی ئه‌و كۆنگره‌یه‌‬ ‫بڕیار ‌‬ ‫ی ل �ه‌ب��اره‌و‌ه ك��را خ��ۆی له‌وه‌‬ ‫كه‌قس ‌ه ‌‬ ‫ده‌بینییه‌و‌ه كه‌بارودۆخ ‌ی كوردستان‬ ‫ی به‌ر‌هی‌‬ ‫وابه‌كراوه‌ی ‌ی نه‌مێنێت له‌و‌ه ‌‬ ‫كوردستان ‌ی واڵت به‌ڕێوه‌ببات‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ی كوردستانی‬ ‫رای��ان واب��وو ك �ه‌ب �ه‌ر‌ه ‌‬ ‫ناتوانێت ده‌س �ه‌اڵت��ی شه‌رع ‌ی واڵت‬ ‫به‌ڕێوه‌ببات‪ ،‬بۆی ‌ه بڕیاردرا هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫گشت ‌ی له‌كوردستاندا بكرێت‌و حكوم ‌هت‌و‬ ‫په‌رله‌مان ده‌ستنیشانبكرێت‪.‬‬ ‫ی باڵه‌كان له‌كۆنگره‌ی یه‌كه‌می‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫یه‌كێتیدا‬ ‫له‌كۆنگره‌ی یه‌كه‌می یه‌كێتیدا‪،‬‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫هه‌موو باڵه‌كان به‌شێو‌ه ‌‬ ‫به‌شداریانكرد‪ ،‬چونك ‌ه له‌كۆنفرانسی‌‬ ‫ی لێدرابوو كه‌ببن‬ ‫قاسمه‌ڕه‌شدا بڕیار ‌‬ ‫به‌یه‌كێتی‌‪ ،‬ئ �ه‌و ب��ااڵن� ‌ه به‌عه‌مه‌لی‌‬ ‫نه‌مابوون‪ ،‬به‌اڵم له‌كۆنگره‌دا په‌سه‌ندكرا‪،‬‬ ‫له‌نێو كۆنگره‌كه‌شدا به‌ئاشكرا جۆرێك‬

‫‪7‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫چاوپێکه‌وتن‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕه‪9‬‬

‫قۆناغێکی نوێ‌و ترسناک به‌ڕێوه‌یه‌‬

‫ی گه‌نج بێت"‬ ‫ی سه‌ركردایه‌تییه‌ك ناكه‌ین كه‌هه‌موو ‌‬ ‫ی ته‌سلیم ‌‬ ‫"یه‌كێت ‌‬ ‫مسته‌فا چاوڕه‌ش ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی بۆ ده‌ستوور‬

‫مسته‌فا چاوڕه‌ش ئه‌ندامی‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیشتمان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌‬ ‫ده‌ستووردا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات‬ ‫ی‬ ‫كه‌به‌شێك له‌سه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫خۆیان ناپاڵێونه‌وه‌و ده‌ڵێت ره‌نگ ‌ه‬ ‫هه‌ندێكیشیان ده‌رنه‌چنه‌وه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫پێیه‌ش نزیكه‌ی‌ ‪ 30‬كورسی‌ به‌تاڵ‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬كه‌زۆربه‌یان بۆ گه‌نجان‌و‬ ‫ژنان ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫مسته‌فا چاوڕه‌ش پێیوایه‌ یه‌كێت ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ پێویستی‌ به‌گه‌نج هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێویستی‌ به‌سه‌ركرده‌ی‌ به‌ئه‌زموون‌و‬ ‫شاره‌زاو قاڵبووی‌ خه‌باتی‌ سیاسیی‌‌و‬ ‫ملمالنێ دبلۆماسییه‌كانیش هه‌یه‌‪.‬‬ ‫‪..........................‬‬

‫سازدانی‌‪ :‬گۆران وه‌هاب‬

‫ده‌س�����������ت�����������وور‪ :‬چ�����ۆن‬ ‫ل�ه‌ئ��ام��اده‌ك��اری��ی�ه‌ك��ان ب��ۆ كۆنگر ‌ه‬ ‫ده‌ڕوان������ی������ت؟ رات ل���ه‌س���ه‌ر‬ ‫ئاماده‌كارییه‌كان چییه‌؟‬ ‫مسته‌فا چاوڕه‌ش‪ :‬كۆنگره‌یه‌ك‬ ‫‪ 10‬ساڵ دواكه‌وتبێت هه‌موو شتێك‬ ‫ی‬ ‫به‌دڵی‌ تۆ نابێت‪ ،‬لیژنه‌ی‌ ئاماده‌كار ‌‬ ‫كۆنگره‌ زۆر ماندووبوون‪ ،‬كاری‌ زۆر‬ ‫باشیان كردووه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌شته‌كانیش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ هاتوونه‌ت ‌ه‬ ‫كۆنگره‌ زۆرب��ه‌ی��ان به‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫ه��ات��وون�ه‌ت�ه‌ ك��ۆن��گ��ره‌ له‌كۆمیته‌‌و‬ ‫ك �ه‌رت �ه‌ك��ان �ه‌وه‌ ن��وێ��ن �ه‌ری‌ خۆیان‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌كێشه‌كانمان‬

‫مسته‌فا چاوڕه‌ش‬

‫له‌دوایدا ده‌رنه‌چوون قبوڵی‌ بكه‌ن‬ ‫ب��ه‌ژن‌و ب �ه‌پ��ی��اوه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێم ‌ه‬ ‫زۆر زۆره‌كه‌ی‌ ‪ 45‬بۆ ‪ 50‬یان زیاتر‬ ‫ی‬ ‫یان كه‌مترمان ده‌وێت بۆ ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌‪ ،‬خۆ حیزبی‌ شیوع ‌‬ ‫سینی‌(صین) ره‌نگه‌ هه‌رئه‌وه‌ند ‌ه‬ ‫س �ه‌رك��رده‌ی‌ هه‌بێت‪ ،‬ل��ه‌دوو ملیار‬ ‫كه‌سیدا‪ ،‬له‌م كۆنگره‌یه‌دا ‪ 1700‬بۆ‬ ‫‪ 1800‬كه‌س به‌شداریده‌كات‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫له‌كاتی‌ كۆنگره‌شدا ژماره‌یه‌كیان‬ ‫كه‌ناوه‌كانیان ده‌خوێنرێته‌وه‌ خۆیان‬ ‫بكشێننه‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌گ �ه‌ر ك��ێ ده‌ن��گ‬ ‫ده‌هێنێت پیرۆزی‌ بێت‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ل �ه‌چ �ه‌ن��د وت���ار‌و‬ ‫لێدوانێكدا ژماره‌یه‌ك كادیر‌و به‌رپرسی‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی ره‌خنه‌ ل�ه‌و رێ��ژه‌ زۆره‌ ‌‬ ‫ئه‌ندامانی كۆنگره‌ ده‌گرن‪ ،‬كه‌خۆیان‬

‫ی‬ ‫هك‌و دوودا قڕ ‌ه قڕ هه‌بوو‪ ،‬كێشه‌ ‌‬ ‫له‌كۆنگر ‌هی‌ ی ‌‬ ‫زۆر هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم به‌سه‌ركه‌وتووی ته‌واوبوو‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئێستا ژماره‌مان ئه‌وه‌ند ‌ه‬ ‫ی‬ ‫زۆره‌ ماشه‌اڵ‪ ،‬ره‌نگه‌ زیاد له‌سنوور ‌‬ ‫خۆی‌ بێت‪ ،‬به‌اڵم دیاره‌ كۆبووه‌و ‌ه‬ ‫(ته‌ره‌كوم)ی‌ ئه‌و چه‌ند ساڵه‌ كه‌ ‪10‬‬ ‫ساڵه‌ كۆنگره‌ نه‌گیراوه‌ ئه‌و هه‌موو‬ ‫كادیره‌ پێگه‌یشتووه‌ مافی‌ خۆیه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئ��ه‌وه‌ نیشانه‌ی‌ زیندووییه‌تییه‌‪،‬‬ ‫ك�ه‌ك��ۆن��گ��ره‌ ب��ه‌و ه �ه‌م��وو ك��ادی �ر‌و‬ ‫خه‌ڵكه‌وه‌ ده‌گیرێت زی��اد ل �ه‌‪1600‬‬ ‫ب��ۆ ‪ 1700‬ك �ه‌س ب�ه‌ش��داری��ده‌ك�ه‌ن‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ئاماده‌كارییه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك �ه‌م��وك��وڕی��ش �ی‌ ه�ه‌ب��ێ��ت شتێك ‌‬ ‫سروشتییه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كۆی‌ گشتیشدا‬ ‫كاری‌ باشیانكردووه‌‪ ،‬هیواداریشین‬ ‫كۆنگره‌ سه‌ركه‌وتوو بێت‪.‬‬ ‫ده‌س�����ت�����وور‪ :‬ب��ه‌پ��ێ��ی ئ��ه‌و‬ ‫ی‬ ‫زانیارییانه‌ی‌ هه‌یه‌ ژماره‌ی‌ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫خۆیان بۆ سه‌ركردایه‌تی‌و ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ن���اوه‌ن���د پ����ااڵوت����ووه‌‪ ،‬تائێستا‬ ‫گه‌یشتوونه‌ته‌ ‪ 500‬كه‌س؟ رات له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و رێژه‌یه‌ چۆنه‌ به‌ئه‌رێنی(ئیجابی)‬ ‫یان نه‌رێنی (سلبی‌) ده‌زانیت؟‬ ‫مسته‌فا چ�����اوڕه‌ش‪ :‬پێشتر‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌م به‌وه‌كرد كه‌ئه‌وه‌ نیشانه‌ ‌‬ ‫زیندوویی‌ یه‌كێتییه‌‪ ،‬كه‌ئه‌م هه‌موو‬ ‫كادیره‌ی‌ پێگه‌یاندووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌خۆیدا الیه‌نه‌ سلبییه‌كه‌شی‌ هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫جۆرێكی‌ تێدایه‌‪ ،‬ئێمه‌ كه‌باس ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكراتییه‌ت ده‌ك��ه‌ی��ن‪ ،‬باس ‌‬ ‫ئ �ه‌وه‌ده‌ك �ه‌ی��ن ك�ه‌ه�ه‌م��وو كه‌سێك‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێته‌ ئه‌ندامی‌ كۆنگره‌ ئه‌وه‌ ماف ‌‬ ‫خۆیه‌تی‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ رێگا به‌خه‌ڵك‬ ‫دراوه‌ كێ‌ خۆی‌ هه‌ڵده‌بژێرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫خۆ ئه‌وه‌ هه‌مووی‌ نابێت به‌ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫س �ه‌رك��ردای �ه‌ت �ی‌‪ ،‬ده‌ب��ێ��ت ئ�ه‌وان�ه‌ ‌‬

‫خۆیه‌تی‌‌و خۆی‌ تیای گه‌وره‌ بوو ‌ه‬ ‫هه‌رده‌بێت قبوڵی‌ بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬دوای‌ به‌ستن ‌‬ ‫ی‬ ‫پلینۆم‌و ئ��ی��م��زاك��ردن�ی‌ په‌یمان ‌‬ ‫ئ��اك��ار تائێستاش ب �ه‌ڕوون��ی باس‬ ‫له‌كوتله‌گه‌ری‌و باڵباڵێن ده‌كرێت‬ ‫له‌ناو سه‌ركردایه‌تی ئه‌و حیزبه‌دا‪،‬‬ ‫هه‌ندێك لێدوانی سه‌ركردایه‌تی‌و‬ ‫ت��ه‌ن��ان��ه‌ت م �ه‌ك��ت �ه‌ب��ی سیاسیش‬ ‫ل���ه‌ل���ێ���دوان‌و ق��س �ه‌ك��ان��ی��ان ئ��ه‌و ‌ه‬ ‫ده‌رده‌ك�ه‌وێ��ت‪ ،‬ته‌سه‌ورده‌كه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كوتله‌گه‌رییه‌ كۆنگره‌ بشێوێنێت‪ ،‬یان‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ی كۆنگره‌ی‌ یه‌ك‌و‬ ‫دووی به‌رێت؟‬ ‫ی‬ ‫مسته‌فا چ���اوڕه‌ش‪ :‬كۆنگره‌ ‌‬

‫بۆ سه‌ركردایه‌تی‌و ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ند‬ ‫پ��ااڵوت��ووه‌‪ ،‬هه‌ندێكیان پێیانوای ‌ه‬ ‫كه‌‌سی‌ شایسته‌‌‌و لێوه‌‌شاوه‌‌ له‌‌ناو ئه‌‌و‬ ‫قه‌‌ره‌‌باڵغیه‌‌دا ونده‌بن؟‬ ‫م���س���ت���ه‌ف���ا چ����������اوڕه‌ش‪:‬‬ ‫چونك ‌ه‬ ‫له‌وانه‌یه‌(ئیحتیمال)ه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئ �ه‌وه‌ ره‌نگه‌ كۆمه‌ڵێك خه‌ڵك‬ ‫ده‌رچ���ن ك��ه‌چ��اوه‌ڕوان��ی‌ نه‌كه‌یت‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ هه‌ندێكیش ب �ه‌و وه‌زع��ه‌و ‌ه‬ ‫م��اف�ی‌ ب��خ��ورێ��ت‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو‬ ‫ی �ه‌ك��ت��ری‌ ن��ان��اس��ێ��ت‪ ،‬به‌شێكیان‬ ‫ی‬ ‫له‌شوێنی‌ دووره‌وه‌ هاتوون یه‌كتر ‌‬ ‫ی‬ ‫ناناسن‪ ،‬ره‌نگه‌ كۆمه‌ڵێك كێشه‌ ‌‬ ‫لێببێته‌وه‌ كه‌خه‌ڵكێك ده‌ربچێت‬ ‫ح�ه‌ق�ی‌ خ��ۆی‌ ن�ه‌ب��ێ��ت‪ ،‬خه‌ڵكیش‬ ‫ده‌ربچێت حه‌قی‌ خۆی‌ بێت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ كێشه‌ نابێت‪ ،‬مادام هه‌موومان‬ ‫مه‌به‌ستمانه‌ كۆنگره‌كه‌ یه‌كگرتوو‬ ‫ی‬ ‫و سه‌ركه‌وتووبێت‪ ،‬ب �ه‌ڕووس��وور ‌‬ ‫لێیبێینه‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬به‌شێكی تر ده‌ڵێت‬ ‫ده‌‌ش��ێ��ت ئ��ه‌و زۆری خۆپااڵوتن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫جۆرێك له‌‌هاندانی‌ تیا بێت بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫تائاسانتر ی��اری‌ له‌ناو كۆنگره‌دا‬ ‫بكرێت؟ هه‌ستناكه‌یت ئه‌م قسان ‌ه‬ ‫ره‌نگه‌ كۆنگره‌كه‌ به‌ئاقارێكی تردا‬ ‫به‌رن كه‌جیاوازنه‌بێت له‌كۆنگره‌كانی‬ ‫پێشوو؟‬ ‫مسته‌فا چ����اوڕه‌ش‪ :‬كۆنگر ‌ه‬ ‫به‌هیچ ئاراسته‌یه‌كدا ناڕوات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫خۆمان ئاماده‌بین به‌گیانی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫بوون كاربكه‌ین‪ ،‬له‌كۆنگره‌ی‌ دووه‌مدا‬ ‫‪ 1300‬كه‌س به‌شداری‌ كۆنگره‌یان كرد‬ ‫ئێستاش ‪ 200‬بۆ ‪ 300‬كه‌سی‌ تر زیاتر ‌ه‬ ‫خۆ دنیا ناڕوخێت‪ ،‬رێگه‌ش به‌خه‌ڵك‬

‫هه‌ر كه‌سێك بیه‌وێت گێره‌شێوێنی‌ بكات‬ ‫له‌كۆنگره‌دا ده‌رده‌كرێت‬

‫نادرێت به‌ئاقاری‌ تردا بیبه‌ن‪ ،‬خۆ‬ ‫ئێمه‌ به‌رنامه‌‌و پڕۆگراممان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ هه‌ڵیده‌بژێرین‪،‬‬ ‫كێش ئه‌سپی‌ خ��ۆی‌ ت����اوده‌دات‌و‬ ‫خ��ۆی پێباشتره‌‪ ،‬خێر ع �ه‌ال خێر‬ ‫باده‌ربچێت‪ ،‬بۆچی‌ به‌ئاقاری‌ تردا‬ ‫بڕوات خۆ ئێمه‌ دوژمنی‌ یه‌كترنین‪،‬‬ ‫ئێمه‌ هه‌موومان په‌یڕه‌و پڕۆگراممان‬ ‫یه‌كه‌‪ ،‬به‌و رۆحییه‌ته‌ش كارده‌كه‌ین‬ ‫ك��ه‌ك��ۆن��گ��ره‌ س��ه‌رك��ه‌وت��ووب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫كه‌سێكیش بیه‌وێت گێره‌شێوێن ‌‬ ‫بكات له‌كۆنگره‌دا جێگای‌ نابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬پێتوایه‌ ئ�ه‌وان�ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ل �ه‌ك��ۆن��گ��ره‌دا ده‌رن��اچ��ن‌و تووش ‌‬ ‫دڵشكان ده‌بن وه‌زعه‌كه‌ قبوڵبكه‌ن؟‬ ‫مسته‌فا چاوڕه‌ش‪ :‬هه‌موو كه‌سێك‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌رنه‌چێت له‌هه‌رشتێكدا بێت‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر له‌قوتابخانه‌شدا‬ ‫ب��ێ��ت‌و ل��ه‌ت��اق��ی��ك��ردن��ه‌وه‌ی��ه‌ك��دا‬ ‫ده‌رن����ه‌چ����ێ����ت پ��ێ��ی��ن��اخ��ۆش��ه‌‪،‬‬ ‫له‌كۆنگره‌شدا به‌هه‌مان شێوه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ك�ه‌ده‌ری��ش��ن�ه‌چ��وو ده‌ب��ێ��ت قبوڵ ‌‬ ‫بكات‪ ،‬چونكه‌ چۆن قبوڵیكردوو ‌ه‬ ‫ك��ه‌خ��ۆی‌ ه���ه‌ڵ���ب���ژاردووه‌ ده‌ب��ێ��ت‬ ‫ی‬ ‫ئاواش قبوڵی‌ بكات كه‌هاوڕێیه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رده‌چ���ێ���ت‪ ،‬خ��ۆ دوژم��ن��ه‌ك��ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ده‌رن��اچ��ێ��ت‪،‬‬ ‫پێشوودا كه‌خۆمان ئاماده‌كردبوو‬ ‫بۆ كۆنگره‌ ده‌یان كادیری‌ باشمان‬ ‫هه‌بوو ده‌رنه‌چوون‪ ،‬هه‌شبوو تاز ‌ه‬ ‫هاتبوو ده‌رچ��وو قبوڵیشی‌ كردوو‪،‬‬ ‫وت�ی‌ من كێشه‌م نییه‌‪ ،‬یه‌كێیتم‪،‬‬ ‫یه‌كێتی‌‌و كۆنگره‌م المه‌به‌سته‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ب��راده‌ران�ه‌ی‌ بۆ سه‌ركردایه‌تی‌ یان‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند خۆیان پااڵوتوو ‌ه‬ ‫ده‌بێت ئ�ه‌وه‌ قبوڵ‌ بكه‌ن‪ ،‬رۆژێك‬ ‫عاجز ده‌بێت دوو رۆژ عاجز ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫دوای‌ چ��ی��ده‌ك��ات‪ ،‬یه‌كێتی‌ ماڵ ‌‬

‫ی‬ ‫ج��اران �ی‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئ�ه‌گ�ه‌ر ل���ه‌‪‌ %100‬‬ ‫ك��ێ��ش�ه‌ك��ان��ی��ش چ��اره‌س �ه‌ن �ه‌ك �ه‌ی��ن‬ ‫ل �ه‌‪ %70‬چاره‌سه‌ربكه‌ین زۆرباشه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌مو شتێك ب �ه‌دڵ �ی‌ تۆ‬ ‫نابێت‪ ،‬خه‌ڵكمان لێجیابووه‌ته‌و ‌ه‬ ‫كه‌كۆمه‌ڵێك كادیربوون‪ ،‬خه‌ڵكمان‬ ‫ی‬ ‫لێ شه‌هید بووه‌‪ 20 ،‬بۆ ‪ 25‬ئه‌ندام ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تیمان ك �ه‌م �ه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫ی‬ ‫ئ�ه‌و ‪ 25‬كه‌سه‌ له‌خه‌ڵك‌و گه‌نج ‌‬ ‫تازه‌‌و ژن دێنه‌ پێشه‌وه‌ هه‌وڵبده‌ین‬ ‫به‌هه‌موو الیه‌كمان كه‌موكوڕیمان‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێت چاره‌سه‌ری‌ بكه‌ین‪ ،‬به‌رنامه‌ ‌‬ ‫ب��اش دابنێین بۆ داه��ات��ووم��ان بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا‪،‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌ چۆن ئیشبكات‬

‫ی بوون‬ ‫ئه‌گه‌ر خۆمان ئاماده‌بین به‌گیانی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫كاربكه‌ین‪ ،‬كۆنگر ‌ه به‌هیچ ئاراسته‌یه‌كدا ناڕوات‬ ‫یه‌ك‌و دوو كۆنگره‌ی‌ سه‌ركه‌وتووبوو‪،‬‬ ‫كۆنگره‌یه‌ك بوو له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌موو قڕه‌قڕو كێشه‌یه‌ی‌ تیابوو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌اڵم به‌یه‌كڕیزی‌‌و سه‌ركه‌وتوو ‌‬ ‫ت���ه‌واوب���وو‪ ،‬ل���ه‌م ك��ۆن��گ��ره‌ی�ه‌ش��دا‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ ئه‌گه‌ر كه‌سێك بێت ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ یان به‌شێوه‌یه‌ك بیربكاته‌و ‌ه‬ ‫پێموایه‌ ئه‌وه‌ غه‌در ده‌ك��ات‪ ،‬غه‌در‬ ‫ی‬ ‫له‌خۆی‌‌و له‌یه‌كێتی‌ ده‌كات‪ ،‬كۆنگره‌ ‌‬ ‫سێیه‌میش كۆنگره‌یه‌كی‌ تایبه‌تمه‌ند ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ ئه‌و كێشانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌مانه‌ باسده‌كرێت‪ ،‬چوونه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ب���راده‌ران���ی‌ گ���ۆڕان باسده‌كرێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونكه‌ ئێمه‌ له‌كاتێكدا كۆنگره‌ ‌‬ ‫دووه‌مان به‌ستووه‌ كه‌سه‌دام حسێن‬ ‫له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵت بووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت له‌هه‌موو شته‌كاندا وه‌زع ‌‬ ‫خۆمان بگۆڕین‪ ،‬سااڵنێك سه‌دام‬ ‫له‌سه‌ر ده‌س �ه‌اڵت ب��وو‪ ،‬ئێستا مام‬ ‫جه‌الل له‌شوێنه‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌و ‌ه‬ ‫ده‌بێت له‌م كۆنگره‌یه‌دا هه‌وڵبده‌ین‬ ‫ب��ه‌رن��ام��ه‌ی‌ ب��اش��م��ان ه�ه‌ب��ێ��ت بۆ‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ كۆنگره‌‪.‬‬ ‫ده‌س�����ت�����وور‪ :‬م�������اوه‌ی‌ ‪10‬‬ ‫ی‬ ‫س��اڵ‌ ده‌ب��ێ��ت یه‌كێتی‌ كۆنگره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌به‌ستووه‌‌و له‌م ماوه‌یه‌شدا یه‌كێت ‌‬ ‫دووچ���اری‌ كۆمه‌ڵێك كێشه‌ هات‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت جیابوونه‌وه‌ی‌ به‌شێك‬ ‫ل �ه‌س �ه‌رك��رده‌ك��ان �ی‌‪ ،‬پێتوایه‌ ئه‌م‬ ‫كۆنگره‌یه‌ بتوانێت ئ��ه‌و هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫كێشه‌یه‌ چاره‌سه‌ر‌بكات‌و یه‌كێت ‌‬ ‫بگه‌ڕێنێته‌وه‌ دۆخی‌ رابردووی‌؟‬ ‫مسته‌فا چ����اوڕه‌ش‪ :‬ئێمه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ه �ه‌ر بۆ ئ�ه‌وه‌ك��ارده‌ك�ه‌ی��ن یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���گ���ه‌ڕێ���ت���ه‌وه‌ س����ه‌ر س��ك �ه‌ك �ه‌ ‌‬

‫ه‬ ‫ی خۆیان پااڵوتووه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌‬ ‫به‌هۆی زۆری ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫كه‌سی لێوه‌شاو ‌ه ونبێت‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫ی‬ ‫ی لێببێته‌وه‌ كه‌خه‌ڵكانێك ده‌ربچن حه‌ق ‌‬ ‫كێشه‌ ‌‬ ‫خۆیان نه‌بێت‬

‫مسته‌فا چاوڕه‌ش‪ :‬کۆنگره‌ به‌هیچ ئاراسته‌یه‌کدا ناڕوات‬

‫ی‬ ‫ل��ه‌س��ه‌دا س��ه‌د خ��ۆ ئێمه‌ گوێز ‌‬ ‫ساغنین ج��ارج��ار شتی‌ تریشمان‬ ‫تیاده‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ی�ه‌ك��ێ��ت��ی ‪1600‬‬ ‫ئه‌ندامی كۆنگره‌ی‌ هه‌یه‌‪ 500 ،‬كه‌س‬ ‫خۆیان بۆ سه‌ركردایه‌تی‌و ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ند پااڵوتووه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ئه‌مجاره‌ خۆیان پااڵوتووه‌ خۆیان‬ ‫به‌گه‌نج ده‌زان���ن‪ ،‬رێ��ژه‌ی‌ ژنانیش‬ ‫كه‌منین؟ له‌والشه‌وه‌ ده‌بینین هه‌موو‬ ‫ئه‌ندامه‌ كۆنه‌كانی سه‌ركردایه‌تی‌و‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی هاتوونه‌ته‌وه‌ نێو‬ ‫كۆنگره‌؟ هه‌ستناكه‌یت ملمالنێیه‌كی‬ ‫توند ئه‌مجاره‌ له‌نێوان گه‌نجان‌و‬ ‫به‌ته‌مه‌نه‌كانی نێو حیزبه‌كه‌ ده‌بێت؟‬ ‫مسته‌فا چ����اوڕه‌ش‪ :‬ملمالنێ‬ ‫نییه‌‪ ،‬جارێ‌ پێش هه‌موو شتێك من‬ ‫ی‬ ‫له‌‪11/5‬دا له‌ڕۆژنامه‌ی‌ كوردستان ‌‬ ‫نوێدا بۆچوونی خ��ۆم نوسیووه‌‪،‬‬ ‫كه‌كۆنگره‌مان بۆ كێیه‌ چیبكه‌ین‬ ‫ی‬ ‫ب��اش��ه‌؟‪ ،‬ئێمه‌ ده‌ب��ێ��ت یه‌كێت ‌‬ ‫موتوربه‌ بكه‌ین‪ ،‬ئه‌م گه‌نجه‌ تازان ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی‌ كامڵن‪ ،‬من بۆخۆم‬ ‫ی‬ ‫‪ 20‬ساڵه‌ ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫یه‌كێتم ناڵێم ئێمه‌ بێكه‌موكوڕیبین‪،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم ده‌ب��ێ��ت سه‌ركردایه‌تییه‌ك‬ ‫هه‌ڵبژێرین كه‌به‌گویڕه‌ی‌ رووداوه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬خ��ۆت��ۆ یه‌كێتی‌ ته‌سلیم ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تییه‌ك ناكه‌یت كه‌هه‌موو ‌‬ ‫گه‌نج بێت‌و كه‌سی‌ تری‌ تیانه‌بێت‪،‬‬ ‫خ��ۆ ده‌ب��ێ��ت چ��وارك �ه‌س �ی‌ تیابێت‬ ‫ی‬ ‫ك�ه‌ ل�ه‌م��ێ��ژووی‌ خه‌باتی‌ یه‌كێـت ‌‬ ‫بزانێت‪ ،‬خۆ ده‌بێت سه‌ركردایه‌تیه‌ك‬ ‫هه‌ڵبژێریت كه‌سبه‌ینێ ده‌چێت‬ ‫ی‬ ‫ب��ۆ الی‌ ك��اك مه‌سعود س�ه‌رۆك� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم شه‌خسییه‌ت‌و قوه‌تی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بێت كه‌بناسرێت‪ ،‬بچێت بۆ ال ‌‬ ‫مالكی‌‌و حكومه‌تی‌ ت��ازه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫س �ه‌رك��ردای �ه‌ت��ی��ی �ه‌ك هه‌ڵبژێرین‬ ‫كه‌سه‌ردانی‌ حكومه‌تی‌ تازه‌ بكات‬ ‫كه‌هێشتا پێكنه‌هاتووه‌‪ ،‬النیكه‌م‬ ‫ی‬ ‫ب��ت��وان��ێ��ت ل������ه‌ڕووداو ‌و وه‌زع��� ‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و عێراق به‌باشی‌ بزانێت‌و‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كه‌شی‌ رێ��زی‌ لێبگرێت‪،‬‬ ‫ل�ه‌ب�ه‌رئ�ه‌وه‌ نابێت ئێمه‌ بكه‌وین ‌ه‬ ‫دوای‌ ش��ی��ع��ارات‪ ،‬بۆچوونی‌ خۆم‬ ‫وایه‌ كه‌ژنێك دێته‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬چۆن‬ ‫ژنێكمان ده‌وێ��ت‪ ،‬ژنێكمان ده‌وێت‬ ‫كه‌قاڵبووبێت له‌خه‌باتدا‌و له‌پێناو‬ ‫یه‌كێتیدا ماندووبووبێت‪ ،‬خۆ ئێم ‌ه‬ ‫گه‌نج ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ناهێنین بیكه‌ین‬ ‫ی‬ ‫به‌سه‌ركردایه‌تی‌‪ 500 ،‬كه‌س خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌ ئه‌وانه‌ كادیرن‪ ،‬مانا ‌‬

‫وای �ه‌ یه‌كێتی‌ ده‌وڵ�ه‌م�ه‌ن��ده‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫پێویستی‌ ب���ه‌وه‌ ه �ه‌ی �ه‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫تریشی‌ تیابێت كه‌ له‌مێژوو و قوه‌ت ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ شاره‌زابن‪ ،‬ته‌مه‌ننا ده‌كه‌م‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و گه‌نجانه‌ی‌ دێنه‌ سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫گه‌نجی‌ باشبن‪ ،‬ژنه‌كان ژنی‌ باشبن‪،‬‬ ‫ناڵێم خ��راپ��ن‪ ،‬ب��ه‌اڵم كه‌سێكمان‬ ‫ده‌وێت كه‌ له‌ئاستی‌ پێویستدا بێت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ئه‌گه‌ر گه‌نجێكی‬ ‫ك�ه‌م له‌كۆنگره‌دا ده‌رچ���وون‌و هه‌ر‬ ‫هه‌مان ئه‌و سه‌ركردایه‌تی‌و مه‌كته‌ب‬ ‫سیاسییانه‌ی‌ ئێستا ده‌رچ���وون؟‬ ‫هه‌ستناكه‌یت هیچ گۆڕانكارییه‌ك‬ ‫له‌و حیزبه‌دا نه‌كراوه‌‌و وه‌كو خۆی‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ی‬ ‫مسته‌فا چ���اوڕه‌ش‪ :‬ئ�ه‌وان�ه‌ ‌‬ ‫پێشوو ه �ه‌م��ووی‌ ده‌رن��اچ��ێ��ت�ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ‪ 25‬كه‌سمان كه‌مه‌‪ ،‬هه‌شت‬ ‫نۆ كه‌سی‌ له‌گه‌ڵ‌ گۆڕان رۆیشتووه‌‪،‬‬ ‫خه‌سره‌و شێره‌‪ ،‬شاخه‌وان عه‌باس‌و‬ ‫شه‌وكه‌تی‌ حاجی‌ موشیر شه‌هید‬ ‫ب���وون‪ ،‬خه‌لیل دۆس��ك��ی‌‌و جه‌بار‬ ‫ێ‬ ‫فه‌رمان كۆچی‌ دوایانكردووه‌‪ ،‬جار ‌‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 15‬كه‌س‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سیان چوارێكی‌ تریشمان خۆ ‌‬ ‫هه‌ڵنه‌بژێرێته‌وه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ نه‌خۆش‬ ‫بێت یان حاڵه‌تێكی‌ له‌وشێوانه‌‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر ‪ 35‬كه‌س هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ی‬ ‫‪ 25‬تازه‌ دێته‌ پێشه‌وه‌ ئیتر بۆچ ‌‬ ‫نیگه‌ران ده‌بن‪ ،‬هه‌موومان به‌ده‌ست ‌ه‬ ‫جه‌معی‌ گۆڕانكاری‌ ده‌ك�ه‌ی��ن‪ ،‬خۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گه‌روابێت دنیا ناخوات‪ ،‬ئه‌مه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌ ك�ه‌م�ی‌ ن���ه‌ك���ردووه‌‪ ،‬ئ��ه‌وه‌ ‌‬

‫سه‌ركردایه‌تییه‌ك‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرین‬ ‫شه‌خسییه‌تی هه‌بێت‬ ‫ماویشه‌ سه‌ركردایه‌تییه‌ك ب��وو ‌ه‬ ‫قۆناغه‌ سه‌خته‌كانی‌ تێپه‌ڕاندووه‌‪،‬‬ ‫له‌دژی‌ دیكتاتۆریه‌ت خه‌باتیكردووه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫سه‌دامی‌ روخاندووه‌ به‌سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ئ �ه‌و‪ ،‬ئ �ه‌وه‌ی‌ ئێستا م��اوه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تردا هه‌ماهه‌نگی‌ بكه‌ن‌و كار ‌‬ ‫باشبكه‌ن‪ ،‬م �ه‌رج نییه‌ باكه‌سیان‬ ‫ه �ه‌ڵ��ن �ه‌ب��ژێ��ردرێ��ن ئ���ه‌وه‌ كۆنگر ‌ه‬ ‫ب��ڕی��ارده‌دات‪ ،‬خۆ كاتێك ده‌چیت ‌ه‬ ‫كۆنگره‌وه‌ ش��ه‌رت‌و شروتت نیی ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫بڵێی‌ من بم‪ ،‬خۆ ده‌نگیان نه‌دایت ‌‬ ‫ده‌رناچیت جا با حه‌زكات كۆنگر ‌ه‬ ‫ده‌نگی‌ نه‌داتێ‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬هیچ گره‌نتی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ كه‌هه‌موو ئه‌و ئه‌ندامانه‌ ‌‬ ‫خۆیان پااڵوتووه‌ ئه‌گه‌ر ده‌رنه‌چوون‬ ‫هه‌موویان له‌چوارچێوه‌ی‌ یه‌كێتدا‬ ‫بمێننه‌وه‌؟‬ ‫م��س��ت �ه‌ف��ا چ��������اوڕه‌ش‪ :‬من‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ن���ازان���م‪ ،‬ب����ه‌اڵم ته‌مه‌ننا‬ ‫ده‌ك �ه‌م هه‌موویان مولزه‌مبن‪ ،‬خۆ‬ ‫به‌مه‌رجی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ نه‌هاتوو ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌رن �ه‌چ��وو بچێته‌ده‌ره‌وه‌‌و‬ ‫به‌ردبارانمانكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ده‌رنه‌چوو‬ ‫ده‌چێته‌وه‌ ماڵی‌ خ��ۆی‌‪ ،‬كۆمیته‌‌و‬ ‫ی‬ ‫حیزب‌و فه‌رمانده‌ی‌ خۆی‌‌و ئیشوكار ‌‬ ‫خۆی‌ ده‌كات‪ ،‬با خۆی‌ ئاماده‌بكات‬ ‫بۆ كۆنگره‌یه‌كی‌ تر واجبی‌ هه‌یه‌ خۆ‬ ‫كه‌س له‌م حیزبه‌ی‌ ئێمه‌دا بێ ئیش‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ده‌رنه‌چوو‬ ‫سه‌نگه‌رم لێبگرێ‪ ،‬ئه‌گه‌ر ده‌ریشچوو‬ ‫ی‬ ‫ئ�ه‌وه‌ ك��وڕی‌ چاكه‌‌و سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫بێت له‌دنیا شتی‌ وانییه‌‪.‬‬

‫كۆنگره‌یه‌ك ‪ 10‬ساڵ دواكه‌وتبێت هه‌موو شتێك‬ ‫ی ئێمه‌ نابێت‬ ‫به‌دڵ ‌‬

‫ژمار‌ه (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫سیاسه‌ت‬

‫ی ده‌كات‬ ‫پارتی‌ راوی‌ سلێمان ‌‬

‫‪6‬‬

‫ی‌و گه‌رمیان‌و كه‌ركوك‬ ‫ی ناكه‌وێت له‌سلێمان ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی لق‌و ناوچه‌كان فریا ‌‬ ‫ی به‌رپرس ‌‬ ‫ی ده‌ڵێن گۆڕین ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫چاودێران ‌‬ ‫زانیار محه‌مه‌د‬

‫ی ئه‌و شكست ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ قه‌ره‌بووكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی نوێنه‌رانی‌‬ ‫ع��ێ��راق��دا ب �ه‌س �ه‌ری��دا ه���ات‪ ،‬پارتی‌‬ ‫ده‌ستیكردوو‌ه به‌گۆڕینی به‌رپرسی‌‬ ‫رێكخستنه‌كان ‌ی له‌سلێمانی‌‌و كه‌ركوك‌و‬ ‫گه‌رمیان‪ ،‬به‌اڵم چاودێران ‌ی سیاسی‌‬ ‫ده‌ڵێن ده‌بێت پارت ‌ی به‌رنامه‌ك ‌هی‌‬ ‫بگۆڕێت نه‌ك به‌رپرسه‌كانی‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌نجامدان ‌ی هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ل �ه‌دوا ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی نوێنه‌ران ‌ی عێراق‪ ،‬پارتی‌‬ ‫ت��ووش � ‌ی س �ه‌رس��ام � ‌ی ب���وو‪ ،‬كاتێك‬ ‫ئه‌نجامه‌كان ‌ی ئ��ه‌و ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌‪،‬‬ ‫له‌سلێمانی‌‌و گ�ه‌رم��ی��ان‌و ك�ه‌رك��وك‪،‬‬ ‫ی الیه‌نگران ‌ی پارتی‌‬ ‫ده‌ریخست رێ��ژ‌ه ‌‬ ‫ئێجگار كه‌میكردووه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مان ‌ی عێراقدا‪،‬‬ ‫ی ك��ان��دی��ده‌ك��ان � ‌ی پ��ارت�ی‌‬ ‫ب �ه‌ت��ێ��ك��ڕا ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ی پ��ارێ��زگ��ا ‌‬ ‫ل �ه‌س��ن��وور ‌‬ ‫كه‌گه‌رمیانیش ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬توانییان‬ ‫ی ‪ 60‬ه���ه‌زار ده‌ن��گ‬ ‫ته‌نیا ن��زی��ك� ‌ه ‌‬ ‫ك��ۆب��ك�ه‌ن�ه‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌وه‌ش ب � ‌ه ب���ه‌راورد‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی نوێنه‌رانی‌‬ ‫عێراق له‌ساڵ ‌ی ‪ ،2005‬ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ی الیه‌نگران ‌ی پارت ‌ی له‌پارێزگای‌‬ ‫ژمار‌ه ‌‬ ‫سلێمان ‌ی كه‌میكردووه‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا پارت ‌ی ‪ 90‬هه‌زار ده‌نگی‌‬ ‫هێنابوو‪ .‬ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدا به‌رزترین‬

‫کارێکی زه‌حمه‌ت ‌ه پارتی بتوانێت نفوزی خۆی له‌سلێمانی‌و گه‌رمیان‌و که‌رکوک زیادبکات‬

‫ی ده‌نگده‌ر له‌هه‌رێم ‌ی كوردستاندا‪،‬‬ ‫رێژ‌ه ‌‬ ‫له‌سلێمانییه‌‪.‬‬ ‫پارت ‌ی به‌شێك له‌بڕیاره‌كان ‌ی بۆ‬ ‫گۆڕین ‌ی به‌رپرس ‌ی لق‌و ناوچه‌كانی‌‬ ‫سلێمانی‌‌و گ �ه‌رم��ی��ان‌و كه‌ركوكی‌‬ ‫جێبه‌جێكردووه‌‪ ،‬له‌و گۆڕانكارییانه‌ش‬ ‫گۆڕین ‌ی به‌رپرس ‌ی لقه‌كان ‌ی سلێمانی‌‌و‬ ‫ك��ه‌رك��وك‌و گ �ه‌رم��ی��ان‌و خانه‌قین‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‌و چه‌مچه‌ماڵ ‌ی گرتووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌الم ع��ه‌ب��دوڵ�ڵا ب �ه‌رپ��رس �ی‌‬

‫ی لق ‌ی چ���وار ‌‬ ‫ی‬ ‫ل �ه‌س �ه‌رك��ار الب����راو ‌‬ ‫پارتی‌‪ ،‬له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور‬ ‫رایگه‌یاند سه‌ركردایه‌تی ‌ی حیزبه‌ك ‌هی‌‬ ‫ی گۆڕانكارییه‌كان ‌ی داوه‌‌و وتی‌‬ ‫بڕیار ‌‬ ‫"سه‌ركردایه‌تی ‌ی پارت ‌ی خۆیان چییان‬ ‫پێ باشبێت‪ ،‬ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫سه‌الم عه‌بدوڵاڵ وت ‌ی "بێگومان‬ ‫مه‌به‌ست ‌ی ئ��ه‌و گ��ۆڕان��ك��اری��ان�ه‌ش‪،‬‬ ‫بۆ باشكردن ‌ی دۆخ � ‌ی پارتیی ‌ه له‌و‬ ‫ناوچانه‌دا"‪.‬‬

‫ی‬ ‫چ��اودێ��ران ده‌ڵێن شكسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫پ��ارت �ی‌ ه��ێ��ن��ده‌ی‌ پ �ه‌ی��وه‌ن��دی �ی‌ ب ‌ه‬ ‫به‌رنامه‌‌و په‌یامی‌ ئه‌و حیزبه‌و‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی به‌كادره‌كانییه‌و‌ه‬ ‫هێنده‌ په‌یوه‌ندی ‌‬ ‫ی‬ ‫نییه‌‪ ،‬ب��ۆی� ‌ه ب��ڕوای��ان��وای � ‌ه پارت ‌‬ ‫پ��ێ��وی��س��ت�ی‌ ب���ه‌خ���ۆداچ���وون���ه‌وه‌و‬ ‫ی سیاسه‌ته‌كانیه‌تی‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫گۆڕین ‌‬ ‫به‌رپرسه‌كانی‌‪.‬‬ ‫ك��ام��ه‌ران مه‌نتیك مامۆستای‌‬ ‫زان��س��ت� ‌ه سیاسییه‌كان ل�ه‌زان��ك��ۆی‌‬

‫سه‌اڵحه‌دین‪ ،‬گۆڕانكارییه‌كان ‌ی پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌شكڵی وه‌سفكرد‪ ،‬ده‌ڵێت ئه‌وانه‌‬ ‫ی پارت ‌ی ناكه‌ون‪.‬‬ ‫فریا ‌‬ ‫كامه‌ران مه‌نتیك بۆ ده‌ستوور وتی‌‬ ‫"پارت ‌ی هه‌ستیكردوو‌ه له‌قه‌یرانێكی‌‬ ‫سیاسی ‌ی ناوخۆییدایه‌‌و پێویستی‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬له‌ترس ‌ی ئه‌و‌هی‌‬ ‫به‌گۆڕانكار ‌‬ ‫وه‌ك یه‌كێتی به‌سه‌رنه‌یه‌ت‪ ،‬بیریان‬ ‫له‌و‌ه كردووه‌ته‌و‌ه كۆمه‌ڵێك گۆڕانكاری‌‬ ‫ئه‌نجامبده‌ن"‪.‬‬ ‫مه‌نتیك ده‌ڵێت بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫كێشه‌كان ‌ی ن��او پ��ارت� ‌ی ته‌نیا ئه‌و‬ ‫گۆڕانكاریی ‌ه شكڵیان ‌ه به‌س نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پارت ‌ی پێویست ‌ی به‌گۆڕانكاری ‌ی بنه‌ڕه‌تی‬ ‫(ج��ه‌زری‌) هه‌یه‌‪ ،‬چ له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫رێكخستن‌و ئه‌ندامانی‌‪ ،‬چ له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫فیكر‌و ئایدۆلۆجیا‌و به‌رنامه‌ك ‌هی‌‪.‬‬ ‫ی پێشووی‌‬ ‫جه‌وهه‌ر نامیق سكرتێر ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌ی سیاسی ‌ی پارت ‌ی له‌لێدوانێكدا‬ ‫ی به‌وه‌دا له‌دوای‌‬ ‫بۆ ده‌ستوور ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ‪1975‬و‌ه الیه‌نگران ‌ی پارتی‌‬ ‫نسكۆ ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‌و گ�ه‌رم��ی��ان‬ ‫ل��ه‌ن��اوچ�� ‌ه ‌‬ ‫كه‌میكردووه‌‪ ،‬ده‌ڵێت له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌ی عێراقیش واقیع ‌ی پارت ‌ی له‌و‬ ‫ی ئێستای‌‬ ‫ناوچان ‌ه ده‌ركه‌وت‪ ،‬كه‌ڕێژه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان له‌ساڵ ‌ی ‪ 1992‬كه‌متر بووه‌‪.‬‬ ‫ج���ه‌وه���ه‌ر ن��ام��ی��ق وت��� ‌ی "ئ��ه‌و‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫گۆڕانكاریانه‌ش ره‌ن��گ��دان �ه‌و‌ه ‌‬ ‫شكسته‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مانی‌‬

‫ی تێدا بینییه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫عێراق پارت ‌ی خۆ ‌‬ ‫ی بۆ گۆڕانكاری‌‪ ،‬باوه‌ڕناكه‌م‬ ‫گۆڕانكار ‌‬ ‫ی هه‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هاتوو‬ ‫ئه‌نجام ‌ی جد ‌‬ ‫ی نه‌بێت"‪.‬‬ ‫ی جد ‌‬ ‫به‌رنام ‌ه ‌‬ ‫ع��ه‌دال��ه‌ت ع�ه‌ب��دوڵ�ڵا ن��ووس � ‌هر‌و‬ ‫ڕۆژن����ام����ه‌ن����ووس ڕوون���ی���ك���رده‌وه‌‬ ‫"گۆڕانكارییه‌كان ‌ی پارت ‌ی له‌ناوچ ‌هی‌‬ ‫سلێمانی‌‌و گه‌رمیان‪ ،‬په‌یوه‌ست ‌ه به‌و‌هی‌‬ ‫تاچه‌ند كه‌سان ‌ی شیاو و به‌توانا‬ ‫ل�ه‌و جێگه‌یان ‌ه داده‌ن��رێ��ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی تازه‌و بكه‌ری‌‬ ‫په‌یوه‌ندی ‌ی ب ‌ه به‌رنام ‌ه ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی ‌ی تازه‌و‌ه هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌نوێترین دیمانه‌دا بروسك نوری‌‬ ‫ی تاز‌ه دانراوی‌‬ ‫شاوه‌یس سه‌رپه‌رشتیار ‌‬ ‫ی ئێستا‬ ‫لق ‌ی چوار له‌وه‌اڵم ‌ی پرسیار ‌‬ ‫پارت ‌ی چواره‌مین حیزب ‌ی سلێمانییه‌‌و‬ ‫ئایا ئه‌م ‌ه به‌شكست نازانن‪ ،‬بروسك‬ ‫ی ده‌ڵ��ێ��ت "ب �ه‌ڵ � ‌ێ به‌شكستی‌‬ ‫ن���ور ‌‬ ‫ده‌زانین‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه ده‌مانه‌وێت ببینه‌وه‌‬ ‫به‌حیزب ‌ی یه‌كه‌م‪ ،‬له‌و شكست ‌ه وانه‌مان‬ ‫وه‌رگرتووه‌‌و لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك ‌ی قووڵ‌و‬ ‫مه‌نتیق ‌ی ده‌كه‌ین‌و به‌ره‌و سه‌ركه‌وتن‬ ‫ده‌ڕۆینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ك��ام��ه‌ران مه‌نتیك وتی‌‬ ‫"كارێك ‌ی زه‌حمه‌ته‌‪ ،‬جارێك ‌ی تر پارتی‌‬ ‫ی زیادبكات له‌سلێمانی‌‌و‬ ‫بتوانێت نفوز ‌‬ ‫گه‌رمیان‪ ،‬چونك ‌ه ئێستا پارت ‌ی ته‌نانه‌ت‬ ‫ی خۆیه‌تی‌‬ ‫له‌و ناوچانه‌ش ‌ی ك ‌ه نفوز ‌‬ ‫وه‌ك هه‌ولێر‌و ده��ۆك‪ ،‬له‌قه‌یرانێكی‌‬ ‫ڕاسته‌قینه‌دا ده‌ژی‌"‪.‬‬

‫ی ده‌سته‌بژێر"‬ ‫"ده‌بێت پارته‌ جه‌ماوه‌رییه‌كان ببن به‌پارت ‌‬

‫ی سیاسی‌ بۆ ده‌ستوور‬ ‫ی پسپۆڕی زانست ‌‬ ‫د‪ .‬سه‌باح سوبح ‌‬ ‫سازدانی‌‪ :‬ئارام عه‌لی سه‌عید‬

‫د‪ .‬سه‌باح سوبحی‌‪،‬‬ ‫پسپۆڕی پارته‌ سیاسییه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی یاساو رامیار ‌‬ ‫له‌كۆلێژ ‌‬ ‫ی سه‌اڵحه‌ددین‪،‬‬ ‫ی زانكۆ ‌‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫پێیوای ‌ه بۆ رزگاربوون‬ ‫ی تێی‬ ‫له‌و قه‌یرانان ‌ه ‌‬ ‫كه‌وتوون‪ ،‬باشتره‌ حیزب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كوردستانییه‌كان له‌حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌و‌ه بۆ حیزب ‌‬ ‫ده‌سته‌بژێر بگۆڕدرێن‪.‬‬ ‫سوبحی‌ ده‌ڵێت‬ ‫زیادكردنی‌ فره‌یی له‌ناو‬ ‫ی‬ ‫حیزب‌و په‌یڕه‌وكردن ‌‬ ‫ی رێگه‌ ده‌گرێت‬ ‫دیموكراس ‌‬ ‫له‌جیابوونه‌و‌هی‌ به‌شێك‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ركرده‌و كادره‌كان ‌‬ ‫حیزب‪.‬‬

‫ده‌س����ت����وور‪ :‬ئ���ێ���وه‌ وه‌ك���و‬ ‫پسپۆڕێكی بواری پارت‌و رێكخراوی‌‬ ‫سیاسیی چۆن له‌سیستمی‌ سیاسیی‬ ‫حیزبه‌كانی‌ ئ�ه‌م��ڕۆی كوردستان‬ ‫ده‌ڕوانن؟‬ ‫د‪ .‬س����ه‌ب����اح‪ :‬ل��ه‌ه��ه‌رێ��م��ی‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا سیستمی‌ حیزبی‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای‌ فاكته‌ری‌‬ ‫جۆراوجۆر‪ ،‬وه‌ك رووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و شااڵوه‌ی‌ كه‌ده‌كرا دژ به‌نه‌ته‌وه‌ی‌‬ ‫ك���ورد‪ ،‬ه��ه‌روه‌ه��ا دروستكردنی‌‬ ‫هێزێك دژ به‌تۆتالیتاریزم‌و تاكڕه‌وی‌‬ ‫كه‌مێژووی‌ عێراق ن��اس��راوه‌ به‌م‬ ‫ج��ۆران�ه‌‪ ،‬س �ه‌ره‌ڕای �ی‌ ئ�ه‌و قۆناغه‌‬ ‫مێژوویانه‌ی‌ كه‌میلله‌تی‌ كورد تیادا‬ ‫تێپه‌ڕیوه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و س��ی��س��ت��م �ه‌ ح��ی��زب��ی �ه‌‬ ‫ك���ه‌پ���ه‌ی���ڕه‌وك���راوه‌ ل �ه‌ه �ه‌رێ��م �ی‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ێ��گ��وم��ان ده‌ك��رێ‌‬ ‫ب���ه‌ه���ێ���زی‌ ب��ك��ه‌ی��ن ب��ه‌ڕێ��گ��ای‌‬ ‫رێكخستنیان‪ ،‬به‌یاسای‌ جۆراوجۆر‬ ‫كه‌بتوانرێ‌ له‌ئاكامدا دی���ارده‌ی‌‬ ‫نێگه‌تیڤی‌ كه‌مبكرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫چاالكبكرێته‌وه‌ به‌ڕێگای‌ چاكسازی‌‬ ‫له‌سیستمه‌كه‌و خ���ودی‌ پ��ارت�ه‌‬ ‫سیاسییه‌كان‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬زۆرج����ار حیزبه‌‬ ‫كوردییه‌كان دووچاری كێشه‌وگرفت‬ ‫ده‌بن له‌ناوخۆی خۆیاندا‪ ،‬دواجار‬ ‫ب �ه‌ج��ی��اب��وون �ه‌وه‌ ك��ۆت��ای��ی دێ��ت‪.‬‬ ‫پێتوانییه‌ به‌شی گه‌وره‌ی‌ كێشه‌كان‬ ‫بۆ ئ��ه‌وه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ فۆڕمی‬ ‫كاركردن‌و هه‌یكه‌لی ئیدارییان ده‌بێ‬ ‫گۆڕانكاری تیادا بكرێ؟‬ ‫د‪ .‬سه‌باح‪ :‬پارته‌ سیاسییه‌كان‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ بگه‌نه‌ ئاستی‌ په‌یڕه‌وكردنی‌‬ ‫دیموكراسیه‌ت له‌ناو حیزبه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫ده‌ب���ێ‌ ره‌چ����اوه‌ی‌ خ��اڵ�ی‌ فره‌یی‬

‫سیاسیی‌ ب��ك�ه‌ن ل�ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ح���ی���زب���دا‪ ،‬ئ���ه‌م���ه‌ش ب��ه‌م��ان��ای‌‬ ‫قبووڵكردنی‌ فره‌یی‌ الیه‌نه‌كانه‌ كه‌‬ ‫له‌ناو حیزبه‌كه‌ س�ه‌ره�ه‌ڵ��ده‌دات‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم له‌چوارچێوه‌ی‌ یه‌ك هزری‌‬ ‫س��ه‌ره‌ك��ی��دا ك��ه‌ ه��ه‌م��وو الی�ه‌ن�ه‌‬ ‫ج��ی��اوازه‌ك��ان ب �ه‌ه��ۆی ئ��ه‌م ه��زره‌‬ ‫ی�ه‌ك��ده‌گ��رن ل�ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی‌ یه‌ك‬ ‫حیزبدا‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا شاراوه‌ نییه‌‬ ‫كه‌هه‌ندێك له‌گروپه‌ جیاوازه‌كانی‌‬

‫ده‌ستكه‌وتی‌ تایبه‌تییه‌ وه‌ك پۆست‌و‬ ‫پاره‌و پێگه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪...‬هتد‪.‬‬ ‫س��ێ��ی�ه‌م پ��اڵ��ن �ه‌ری‌ عه‌قڵی‌‪،‬‬ ‫لێره‌شدا په‌یوه‌ندی‌ ئ �ه‌م گروپه‌‬ ‫ده‌گ��ه‌ڕێ��ت��ه‌وه‌ ب��ۆ قه‌ناعه‌تێكی‌‬ ‫تایبه‌تی‌‌و گه‌یشتن به‌ده‌رئه‌نجامێك‬ ‫ك�ه‌ ئ �ه‌و جیابوونه‌وه‌یه‌ شتێكی‌‬ ‫باشه‌و به‌شێكه‌ ل�ه‌ئ��اوات‌و هیوای‌‬ ‫قۆناغێكی‌ نوێی‌ ژیان‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬ت��اچ�ه‌ن��د حیزبه‌‬ ‫كوردییه‌كان هه‌نوكه‌ پێویستیان‬

‫ی نامۆ نیی ‌ه كه‌حیزب ‌ه كوردستانییه‌كان‬ ‫شتێك ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی خۆرئاواییدا بن‪ ،‬به‌اڵم ده‌ب ‌‬ ‫ی مۆدیل ‌‬ ‫له‌ژێر كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگادا بگونجێت‬ ‫ئه‌م مۆدیالن ‌ه له‌گه‌ڵ واقع ‌‬ ‫ناو حیزب ناتوانن كاربكه‌ن له‌ژێر‬ ‫یه‌ك هزری‌ سه‌ره‌كیدا‪ ،‬ناچار حیزبی‌‬ ‫دایك به‌جێده‌هێڵن‌و جیابوونه‌وه‌ی‌‬ ‫خ��ۆی��ان راده‌گ���ه‌ی���ه‌ن���ن‪ ،‬ك��ه‌ ب�ه‌م‬ ‫پ��رۆس�ه‌ی��ش ده‌ڵ��ێ��ن جیابوونه‌وه‌‬ ‫(إنشقاق)‪.‬‬ ‫كه‌فاكته‌ره‌كانی‌ جیابوونه‌وه‌ی‌‬ ‫گروپێك له‌ناو حیزبدا پێكهاتووه‌‪،‬‬ ‫چه‌ند دانه‌یه‌كن به‌گشتی‌‪ ،‬یه‌كه‌م‬ ‫پاڵنه‌ری‌ سۆز‪ ،‬لێره‌دا جیابوونه‌وه‌‬ ‫ئ�ه‌ن��ج��ام��ده‌درێ��ت ل �ه‌س �ه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫هاوسۆزی‌‪ ،‬كه‌حاڵه‌تی‌ بیركردنه‌وه‌و‬ ‫عه‌قالنیه‌ت له‌م بڕیاره‌ هه‌ستیاره‌دا‬ ‫ك�ه‌م��ده‌ب��ێ��ت�ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ ك �ه‌ب �ه‌دوای‌ ئ�ه‌و گروپه‌‬ ‫ده‌كه‌ون كه‌جیابوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫دووه‌م پاڵنه‌ری‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‪،‬‬ ‫لێره‌دا پاڵپشتكیردن له‌و گروپه‌‬ ‫كه‌جیابوونه‌وه‌ی‌ خۆی‌ راگه‌یاندووه‌‪،‬‬ ‫له‌ئاكامی‌ گه‌یشتن به‌ئیمتیازات‌و‬

‫به‌خۆنوێكردنه‌وه‌و ده‌رچوون هه‌یه‌‬ ‫له‌و هه‌یكه‌له‌ ستالینییه‌ی‌ كه‌چه‌ندین‬ ‫ساڵه‌ كاری له‌سه‌ر ده‌كه‌ن؟‬ ‫د‪ .‬سه‌باح‪ :‬له‌راستیدا پارته‌‬ ‫سیاسییه‌كانی‌ جیهان ل���ه‌ڕووی‌‬ ‫درووس��ت��ب��وون‌و ل��ه‌ڕووی‌ ئۆرگانی‌‬ ‫ن��اوخ��ۆی��ی‌ ح��ی��زب ج��ی��اوازی��ی��ان‬ ‫ه���ه‌ی���ه‌‪ ،‬پ���ارت���ه‌ س��ی��اس��ی��ی�ه‌ك��ان‬ ‫له‌ئاكامی‌ كۆكردنه‌وه‌ی‌ بارودۆخی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاسی‌‌و ئابووری‌‌و‬ ‫ه���زری‌ دروس��ت��ده‌ب��ێ��ت‪ ،‬ئ�ه‌م�ه‌ش‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ له‌سه‌ر شێوازی‌‬ ‫ئ��ۆرگ��ان�ی‌ حیزبی‌ ره‌ن��گ��دان �ه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و شێوازه‌ی‌ زیاتر له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان به‌كاردێت‪ ،‬ئیعتمادی‌‬ ‫س��ه‌ره‌ك��ی‌ ل �ه‌س �ه‌ر دوو بنه‌مای‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌ بنه‌مای‌ كۆبوونه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێكهاته‌ سه‌ره‌كییه‌كه‌ی‌ حیزب‬ ‫لێره‌دا له‌سه‌ر بنه‌مای‌ كۆبوونه‌وه‌ی‌‬

‫ئ�ه‌ن��دام��ان�ی‌ ح��ی��زب راوه‌س��ت��اوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م كۆبوونه‌وانه‌ش به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫خوالوخول ئه‌نجامده‌درێت‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ئه‌گه‌ر هیچ بۆنه‌یه‌كی‌ سیاسیش‬ ‫ن��ه‌ب��ێ‌‪ ،‬وه‌ك ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن ی��ان‬ ‫رووداوێكی‌ سیاسی‌ گرنگ‪.‬‬ ‫دووه‌م ژم��اره‌ی‌ ئ�ه‌ن��دام‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ش���ێ���وازه‌ی‌ ك���ه‌زۆرب���ه‌ی‌ حیزبه‌‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ب �ه‌ك��اری��ده‌ه��ێ��ن��ن‪ ،‬ه���ه‌وڵ���دان بۆ‬ ‫ك��ۆك��ردن��ه‌وه‌ی‌ زوورت��ری��ن ژم��اره‌‬ ‫ل��ه‌ئ��ه‌ن��دام ل��ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ی‌ ئ�ه‌و‬ ‫حیزبانه‌ی‌ كه‌ له‌جیهان ناسراون‬ ‫به‌حیزبی‌ جه‌ماوه‌ری‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫حیزبه‌ ده‌سته‌بژێره‌كان كه‌نموونه‌یان‬ ‫نییه‌ له‌كوردستان‪ ،‬كه‌ئه‌وان ئیعتماد‬ ‫ناكه‌ن له‌سه‌ر ئه‌ندامبوون‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫ب �ه‌راك��ێ��ش��ان �ی‌ خ�ه‌ڵ��ك�ی‌ ن����اودارو‬ ‫به‌ناوبانگ‌و ئه‌وانه‌ی‌ كه‌پێگه‌یه‌كی‌‬ ‫گرنگیان هه‌یه‌ له‌ناو كۆمه‌ڵگادا‪.‬‬ ‫پ��ێ��م��وای��ه‌ ئ����ه‌و ش���ێ���وازه‌ی‌‬ ‫زۆرب��ه‌ی‌ حیزبه‌ كوردستانیه‌كان‬ ‫ب���ه‌ك���اری���ده‌ه���ێ���ن���ن‪ ،‬پ��ێ��وی��س��ت�ه‌‬ ‫ب���گ���ۆڕدرێ ل��ه‌ب��ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی‌ ئ �ه‌م‬ ‫قۆناغه‌ كه‌ كوردستانی ئێستای‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬پێویستی‌ ب �ه‌م حیزبانه‌‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌ ك�ه‌ن��وێ��ن�ه‌رای�ه‌ت�ی‌ قۆناغی‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ دیموكراسی‌ ده‌كات‬ ‫(به‌دیموكراسیه‌ت كردن) كه‌عێراق‬ ‫ب��ه‌ش��ێ��وه‌ی��ه‌ك��ی‌ گ��ش��ت �ی‌ پێیدا‬ ‫تێپه‌رده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌ر حیزبیك پێویستی‌ به‌وه‌‬

‫هه‌یه‌ ك �ه‌ده‌رگ��ای �ه‌ك بكاته‌وه‌ بۆ‬ ‫فیكرێكی‌ نوێ‌‪ ،‬بۆ ئ�ه‌وه‌ی‌ حیزب‬ ‫ب�ه‌رده‌وام�ی‌ خۆی‌ زه‌مانه‌ت بكات‬ ‫به‌گۆڕانكارییه‌كانی‌‬ ‫ب �ه‌رام��ب �ه‌ر‬ ‫ئ��ه‌و ژینگه‌یه‌ی‌ كه‌حیزب تێیدا‬ ‫ك���ارده‌ك���ات‪ ،‬ئ���ه‌م پ��رۆس �ه‌ی �ه‌ش‬ ‫پێویستی‌ به‌هه‌ڵسه‌نگاندنێك ده‌بێ‌‬ ‫له‌ناو خ��ودی‌ حیزه‌به‌كه‌داو گشت‬ ‫پێكهاته‌ جیاجیاكان به‌شداری‌ له‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌س����ت����وور‪ :‬پ��ێ��ت��وای �ه‌ ئ �ه‌م‬ ‫هێزانه‌ ده‌ت��وان��ن ب �ه‌و میكانیزمه‌‬ ‫خۆرئاواییه‌ی‌ كه‌حیزبی سیاسیی‬ ‫له‌سه‌ر دروستبووه‌ كاربكه‌ن؟‬ ‫د‪ .‬س����ه‌ب����اح‪ :‬ب��ێ��گ��وم��ان‬ ‫دروستبوونی‌ پارته‌ سیاسییه‌كان‬ ‫داهێنانێكی‌ رۆژئ��اوای��ی �ه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫شتێكی‌ ن��ام��ۆ نییه‌ كه‌حیزب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كوردستانییه‌كان له‌ژێر كاریگه‌ر ‌‬ ‫مۆدیلی‌ خۆرئاواییدا ب��ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێ‌ ئه‌م مۆدیالنه‌ له‌گه‌ڵ واقع ‌‬ ‫ك��ۆم �ه‌ڵ��گ��ادا بگونجێت‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ پێشتریش ئ��ام��اژه‌م��ان‬ ‫پێكرد‪ ،‬كه‌وا له‌ناو پارته‌ سیاسیی ‌ه‬ ‫رۆژئاواییه‌كاندا جیاوازی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ده‌بێ‌ به‌پێی‌ توانا باشترین‬ ‫ش��ێ��واز هه‌ڵبژێرین‪ ،‬ن��ه‌ك وه‌ك‬ ‫ستاندارد‪ ،‬به‌ڵكو وه‌ك شێوازێك‬ ‫ك�ه‌پ��ێ��ش��ت��ر ت��اق��ی��ك��راوه‌ت��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ره‌چ��اوك��ردن�ی‌ هه‌ر‬ ‫ێ‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك له‌داهاتوودا بكر ‌‬ ‫له‌ئاكامی‌ هه‌ر قۆناغێكی‌ داهاتوودا‪.‬‬

‫ه‬ ‫ی حیزب ‌‬ ‫ی زۆربه‌ ‌‬ ‫پێموایه‌ ئه‌و شێوازه‌ ‌‬ ‫كوردستانیه‌كان به‌كاریده‌هێنن‪،‬‬ ‫پێویست ‌ه بگۆڕدرێ‬

‫‪9‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫کوردستانی‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪11‬‬

‫نیلیسا ئه‌لبوومه‌ رۆمانسییه‌که‌ی باڵوده‌کاته‌وه‌‬

‫ی نوێ‌و ترسناك به‌ڕێوه‌یه‌‬ ‫قۆناغێك ‌‬

‫په‌كه‌كه‌ هۆشداریی ده‌داته‌ توركیا‌و عه‌بدوڵاڵ گیولیش به‌هه‌ڕه‌شه‌ وه‌اڵمی‌ ده‌داته‌وه‌‬ ‫ب�ڵ�اوی���ان���ك���ردووه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ��ام��اژ‌ه‬ ‫ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ك���راو‌ه ك����ه‌وه‌ك یه‌كێك‬ ‫ی به‌رگریكردن‬ ‫له‌پێویستیی ‌ه ره‌واكان ‌‬ ‫ی‬ ‫"ده‌م��ان �ه‌وێ��ت ئ���ه‌و‌ه ب �ه‌گ �ه‌ل‌و ڕا ‌‬ ‫ی رابگه‌یه‌نین ك ‌ه له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر‬ ‫گشت ‌‬ ‫ی توركیا بیكات ‌ه‬ ‫هێرشێكدا كه‌سوپا ‌‬ ‫سه‌رمان به‌كاریگه‌رترین‌و به‌رباڵوترین‬ ‫ی ده‌ده‌ی��ن�ه‌وه‌‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫گ��ورز وه‌اڵم � ‌‬ ‫ی خۆمانه‌"‪.‬‬ ‫ماف ‌‬ ‫له‌به‌یاننامه‌كه‌دا هاتوو‌ه كه‌ئه‌و‌ه‬ ‫ی به‌رگریكردن ‌ه له‌خۆمان‬ ‫شێوازێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوورو درێژ ‌‬ ‫ی خه‌بات ‌‬ ‫كه‌سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند ساڵه‌‌و ئاگربه‌ست‌و ئاشت ‌‬ ‫ی برایه‌تیدا‬ ‫یه‌كالیه‌نه‌‌و گه‌ڕان به‌دوا ‌‬ ‫ی ت����ورك‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت��� ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫ی داد‌وگه‌شه‌پێدان ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫ی ل��ێ��ك��ردن‌و‬ ‫ب�ه‌س��ی��اس�ه‌ت�ی‌ ن��ك��وڵ� ‌‬ ‫ی‬ ‫س��ڕی��ن �ه‌وه‌‌و ك��ۆم�ه‌ڵ��ك��وژی‌ وه‌اڵم�� ‌‬ ‫ده‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫ه��ێ��زه‌ك��ان �ی‌ پ��اراس��ت��ن �ی‌ گ�ه‌ل‬ ‫(ه���ه‌پ���ه‌گ���ه‌) ل �ه‌ب �ه‌ی��ان��ن��ام �ه‌ك �ه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ئ��ه‌و‌ه روون��ده‌ك �ه‌ن �ه‌و‌ه كه‌ئه‌نجام ‌‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ی ب �ه‌رده‌وام � ‌‬ ‫ه �ه‌وڵ‌و خه‌بات ‌‬ ‫"ده‌وڵ����ه‌ت ن��اچ��ارب��ووه‌ ب��ه‌ره‌ب��ه‌ر‌ه‬ ‫ی ك��ورد بكات‌و هه‌ر‬ ‫ب��اس له‌كێش ‌ه ‌‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫له‌و چوارچێوه‌یه‌شدا له‌ڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كلتورییه‌و‌ه قۆناغێك ‌‬ ‫كرانه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رامبه‌ر به‌گه‌ل ‌‬ ‫ی له‌كۆمه‌ڵكوژ ‌‬ ‫نوێ ‌‬ ‫كورد ده‌ستپێكردووه‌‪".‬‬ ‫ی‬ ‫په‌كه‌ك ‌ه ئ�ه‌گ�ه‌رچ��ی له‌مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪2009‬ه‌و‌ه ئاگربه‌ست ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫نیسان ‌‬ ‫ی راگه‌یاندووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئاماژ‌ه‬ ‫تاكالیه‌ن ‌ه ‌‬ ‫ب�ه‌وه‌ده‌ك�ه‌ن ك ‌ه له‌وكاته‌و‌ه تاوه‌كو‬ ‫ی كورد‬ ‫ئێستا ‪ 1500‬سیاسه‌تمه‌دار ‌‬ ‫ی زیندانه‌كان‬ ‫به‌بێ هیچ هۆیه‌ك راپێچ ‌‬

‫ی كوردیش‬ ‫كراون‌و زیاتر ل ‌ه ‪ 4000‬منداڵ ‌‬ ‫سزایان به‌سه‌ردا سه‌پێندراوه‌‪.‬‬ ‫گیول‪ :‬توركیا به‌ به‌هێزترین شێو‌ه‬ ‫به‌ره‌نگاری‌ تیرۆر ده‌بێته‌وه‌ ‬ ‫ی‬ ‫ع��ه‌ب��دوڵ�ڵا گ��ی��ول ل���ه‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پ��ێ��ك��دادان��ه‌ك��ان�� ‌‬ ‫ب����ه‌رده‌وام���� ‌‬ ‫ی سوپا‌و‬ ‫ئ�ه‌م��دوای��ی�ه‌‌و هێرشه‌كان ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی واڵته‌ك ‌ه ‌‬ ‫هێز‌ه ئاسمانییه‌كان ‌‬ ‫ی په‌كه‌ك ‌ه رایگه‌یاند‬ ‫سه‌ر گه‌ریالكان ‌‬ ‫به‌پته‌وترین ب��ڕوا‌و ب ‌ه به‌هێزترین‬ ‫ی په‌كه‌ك ‌ه ده‌بینه‌و‌ه‬ ‫شێو‌ه به‌ره‌نگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ت��ی��رۆر‌و توندوتیژ ‌‬ ‫تائه‌وكات ‌ه ‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ له‌ڕیشه‌وه‌ ده‌رده‌هێنین"‪.‬‬

‫ی‪6‬‬ ‫س����ه‌ب����اره‌ت ب���ه‌ك���وژران��� ‌‬ ‫ی دیكه‌ش‬ ‫ی ‪‌7‬‬ ‫سه‌رباز‌و برینداربوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ل �ه‌س �ه‌رب��ازان �ی‌ س��وپ��ای‌ واڵت �ه‌ك � ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا گیول رایگه‌یاندوو‌ه‬ ‫ئه‌و هێرش ‌ه "گاڵوانه‌" هیچ كاتێك‬ ‫ناتوانن ببنه‌ڕێگر له‌به‌رده‌م ئیراده‌‌و‬ ‫ی توركیادا‌و‬ ‫ی ده‌وڵ �ه‌ت � ‌‬ ‫س��وورب��وون� ‌‬ ‫هه‌رگیز ناگه‌نه‌ ئه‌نجام‪.‬‬ ‫ده‌میرتاش‪ :‬ئه‌وان ‌هی‌ ده‌كوژرێن‬ ‫كوڕی‌ هه‌ژارانی‌ ئه‌م واڵته‌ن‬ ‫ی‬ ‫سه‌اڵحه‌دین ده‌میرتاش سه‌رۆك ‌‬ ‫ی (به‌ده‌په‌)‬ ‫ی ئاشتی‌‌و دیموكراس ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫ی ئۆپه‌راسیۆن ‌ه‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌زیادبوون ‌‬

‫ی‬ ‫ی سوپا ‌‬ ‫ی ئه‌مدوایی ‌ه ‌‬ ‫سه‌ربازییه‌كان ‌‬ ‫ی پیشاندا‌و‬ ‫ت��ورك��ی��ا ك���اردان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی چ له‌شاخ‌و‬ ‫رایگه‌یاند هه‌موو ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی سوپادا ده‌كوژرێن‬ ‫چ له‌ڕیزه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌م گه‌له‌ن‪.‬‬ ‫ی خێزان ‌ه هه‌ژاره‌كان ‌‬ ‫كوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ��اش��ت�ی‌‌و دیموكراس ‌‬ ‫پ��ارت � ‌‬ ‫(به‌ده‌په‌) كه‌پارتێكی ئۆپۆزیسیۆنی‬ ‫ی ل �ه‌ڕه‌ج �ه‌ب ته‌یب‬ ‫توركیای ‌ه داوا ‌‬ ‫ئ���ه‌ردۆگ���ان ك���رد ئ��ه‌گ��ه‌ر جدیی ‌ه‬ ‫ی ئ��اش��ت��ی��ی�ه‌و‌ه پێویست ‌ه‬ ‫ل���ه‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی چه‌ك‬ ‫ی كڕین ‌‬ ‫له‌پێشدا گرێبه‌سته‌كان ‌‬ ‫هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌م��ی��رت��اش‬ ‫ئ����ه‌و وت���ان��� ‌ه ‌‬

‫ی ژم���اره‌ی���ه‌ك‬ ‫ی س���ه‌ردان��� ‌‬ ‫ل �ه‌م��ی��ان � ‌‬ ‫ی پارته‌كه‌ی هات‬ ‫له‌ده‌ستگیركراوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌یه‌كێك له‌به‌ندینخانه‌كاندا‌و ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ساڵێك ‌ه ئه‌و‬ ‫بۆ ئه‌وه‌كرد "نزیك ‌ه ‌‬ ‫كه‌سان ‌ه ده‌ستگیركراون‪ ،‬به‌اڵم له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌دا‌و تائێستا تۆمه‌تنامه‌كانیان‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ن دادگ���او‌ه ئاماده‌نه‌كراوه‌‌و‬ ‫دادگایی نه‌كراون"‪.‬‬ ‫س��وپ��ای ت��ورك��ی��ا ب��ڕی��اری��داو‌ه‬ ‫كه‌هێرش‌و ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی بۆ سه‌ر‬ ‫چه‌كدارانی په‌كه‌ك ‌ه به‌رده‌وامده‌بێت‌و‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی‬ ‫ئه‌مجار‌ه ده‌بێت كۆتایی به‌و دۆخ ‌ه‬ ‫بهێنێت‪ .‬ب��ه‌اڵم تائێستا له‌چه‌ند‬ ‫الی���ه‌ك���ه‌وه‌ گ��وم��ان ل��ه‌س��ه‌ر ئ �ه‌و‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنان ‌هی‌ سوپا ده‌كرێت‪.‬‬ ‫سه‌اڵحه‌دین ده‌میرتاش ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ده‌كات كه‌ئه‌ردۆگان ده‌توانێت‬ ‫ی ‪ 30‬ساڵ ‌ه‬ ‫ئه‌و پێكدادان ‌ه كه‌ماو‌ه ‌‬ ‫به‌رده‌وام ‌ه رابگرێت‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌ك ‌ه‬ ‫ی ده‌نگ‬ ‫ی له‌ده‌ستدان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه له‌ترس ‌‬ ‫ئه‌و كار‌ه ناكات‪.‬‬ ‫ی "ل���ه‌ب���ه‌رئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ئ����ه‌و وت���� ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫كه‌ڕێگاچار‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م كێشه‌ی ‌ه كه‌وات ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ه �ه‌م��وو ئ��ه‌و كێشان ‌ه له‌ئه‌ستۆ ‌‬ ‫حكومه‌ته‌و ئه‌و لێیان به‌رپرسیاره‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆك��� ‌ی ب���ه‌ده‌پ��� ‌ه س��ه‌ب��اره‌ت‬ ‫به‌كشانه‌و‌ه ‌ی ئۆجه‌الن له‌نێوه‌نده‌كه‌‬ ‫رایگه‌یاند "پێویست ‌ه هه‌رچ ‌ی زووت��ر‌ه‬ ‫ده‌سته‌یه‌ك بنێردرێت ‌ه ال ‌ی له‌ئیمرالی‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه به‌شداریی كاریگه‌ر ‌ی ده‌بێت‬ ‫له‌مه‌سه‌له‌كاندا‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش پێویست ‌ه‬ ‫كه‌كێشه‌كان ‌ی توركیا وه‌ك كێش ‌هی‌‬ ‫خوێن ‌ی نێوان دوو كه‌س ته‌ماشانه‌كرێن"‪.‬‬

‫من بۆ ماوه‌یه‌كی‌ دوور‌و درێژ له‌و‬ ‫ی‬ ‫نهێنییه‌ تێنه‌گه‌یشتبووم كه‌ بۆچ ‌‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌و هه‌موو دڕنده‌‌و شێت‌و‬ ‫بێ‌ ده‌ماغانه‌ له‌مێژووی‌ عوسمانیدا‪،‬‬ ‫بۆچی‌ ئێمه‌ ته‌نها هێرشمان ده‌كرد ‌ه‬ ‫سه‌ر سوڵتان عه‌بدولحه‌مید‌و وه‌ك‬ ‫دوژم���ن س�ه‌ی��رم��ان ده‌ك���رد‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫دوای‌ چه‌ندین س��اڵ توانیم ئه‌و‬ ‫گرێیه‌ ب��ك �ه‌م �ه‌وه‌‪ .‬عه‌بدولحه‌مید‬ ‫رك��اب�ه‌ری‌ سیاسی‌ ئیتیحادییه‌كان‬ ‫ب����وو‪ ،‬ه��ه‌رب��ۆی��ه‌ش ه��ه‌م��وو ئ �ه‌و‬ ‫كتێبانه‌ی‌ له‌ژێر سه‌رپه‌رشتی‌ ئه‌واندا‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌كرابوون بێ‌ گوێدانه‌ كاره‌كان ‌‬ ‫هیچ یه‌كێك له‌پاشاكانی‌ دیك ‌ه‬ ‫راسته‌وخۆ هێرشیان نه‌ده‌كرده‌ سه‌ر‬ ‫سوڵتان عه‌بدولحه‌مید‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ب��اس له‌هیچ كارێكی‌ باشه‌ ‌‬ ‫ن��ه‌ده‌ك��را‪ .‬ئ��ه‌و ك��ات�ه‌ تێگه‌یشتم‬ ‫ك �ه‌ه �ه‌م��وو م �ه‌س �ه‌ل �ه‌ك �ه‌ بریتیی ‌ه‬ ‫له‌سیاسه‌ت‪.‬‬ ‫ب����ه‌م����دوای����ی����ان����ه‌ش ل����ه‌و ‌ه‬ ‫ئه‌حمه‌د ئاڵتان ‬ ‫تێنه‌ده‌گه‌یشتم كه‌بۆچی‌ په‌كه‌كه‌‌و‬ ‫و‪ .‬محه‌مه‌د عه‌لی‌ ‬ ‫به‌ده‌په‌ نه‌ك له‌جه‌هه‌په‌‌و مه‌هه‌پ ‌ه‬ ‫نه‌ك له‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ڕقیان له‌كورد‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‌و ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ ده‌بن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫رێگر له‌به‌رده‌م چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌ ‌‬ ‫ك����ورددا‪ ،‬به‌ڵكو ه����ه‌ردوو پارت ‌ه‬ ‫كوردییه‌كه‌ هێرش ده‌ك �ه‌ن �ه‌ سه‌ر‬ ‫ئاكه‌په‌ كه‌ئه‌گه‌ر نه‌شیتوانیبێت‬ ‫بیگه‌یه‌نێـته‌ ده‌ره‌نجامێك خۆی‌ ب ‌ه‬ ‫"كرانه‌وه‌ی‌ كوردی‌"یه‌وه‌ سه‌رقاڵكرد‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ك �ه‌س��ان �ه‌ی‌ وه‌رگ���رت���ه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌قه‌ندیله‌وه‌ هاتبوون‪ .‬به‌اڵم له‌نهێن ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ب����ه‌رده‌وام پ �ه‌الم��اری‌ ئه‌و‬ ‫پارته‌یان ده‌دا تێنه‌ده‌گه‌یشتم‪.‬‬ ‫دواتر زانیم تاكه‌ هێزی‌ سیاسی‬ ‫ل������ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ پ �ه‌ك �ه‌ك �ه‌‌و ب �ه‌ده‌پ � ‌ه‬ ‫عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن‬ ‫له‌باشووری‌ رۆژهه‌اڵتی‌ توركیادا ته‌نها‬

‫ئاكه‌په‌ بوو ئه‌وانیش له‌چاره‌سه‌ركردن‬ ‫یان چاره‌سه‌رنه‌كردنی‌ كێشه‌ی‌ كورد‬ ‫ی‬ ‫به‌الیانه‌وه‌ گرنگتر به‌هێزنه‌بوون ‌‬ ‫ئاكه‌په‌ بوو له‌و ناوچانه‌دا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ش ئه‌و هه‌نگاوانه‌ ‌‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌الیه‌ن ئاكه‌په‌وه‌ ده‌نران له‌پێشدا‬ ‫له‌الیه‌ن سیاسه‌تمه‌داره‌ كورده‌كانه‌و ‌ه‬ ‫رێگری‌ لێده‌كرا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پ��ه‌ك��ه‌ك��ه‌ ك���ه‌ ب �ه‌ئ��ام��ان��ج � ‌‬ ‫ی‬ ‫چ��اره‌س �ه‌رك��ردن �ی‌ ئ��ه‌و كێشانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌نێوان كورد‌و ده‌وڵه‌تدا هه‌یه‌ روو ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌چیاكان كردبوو‪ ،‬هه‌موو كێشه‌كان ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌وڵ�ه‌ت��دا خستبووه‌ الوه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌س��ت�ی‌ به‌سیاسه‌تكردن ل �ه‌دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاكه‌په‌ كردبوو‪ .‬ئه‌م كێشه‌ گه‌ورانه‌ ‌‬ ‫ك �ه‌ك��ورد ه�ه‌ی��ب��وو‪ ،‬س �ه‌رل �ه‌ب �ه‌ر بۆ‬ ‫دژای�ه‌ت��ی��ی�ه‌ك�ی‌ سیاسی كه‌تێیدا‬ ‫چه‌كه‌كان رۆڵیان ده‌بینی‌ گۆڕابوو‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ش چ��اره‌س�ه‌ری‌ كێشه‌ك ‌ه‬ ‫به‌بنبه‌ست گه‌یشتبوو‪ .‬ئاكه‌پ ‌ه‬ ‫سه‌رقاڵی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ رێگه‌چاره‌یه‌ك‬ ‫بوو كه‌نه‌بێته‌ هۆی‌ سوودگه‌یاندن ب ‌ه‬ ‫په‌كه‌كه‌‌و به‌ده‌په‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫په‌كه‌كه‌‌و ب�ه‌ده‌پ�ه‌ ده‌ب��وون �ه‌ رێگر‬ ‫له‌به‌رده‌م هه‌رچاره‌سه‌رێكدا كه‌پێیان‬ ‫واب��وو ل �ه‌ب �ه‌رژه‌وه‌ن��دی‌ ئاكه‌په‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌ردووالش هه‌وڵیان بۆ ده‌دا‬ ‫جگه‌ له‌مه‌حاڵ هیچی‌ دیكه‌ نه‌بوو‪.‬‬ ‫نه‌به‌شێكی‌ گرنگی‌ گه‌لی‌ كورد‬ ‫وازیان له‌په‌كه‌كه‌‌و به‌ده‌په‌ ده‌هێنا‌و‬ ‫نه‌چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كه‌ش له‌و‬ ‫رێگه‌یه‌وه‌ ده‌بوو كه‌پارتی‌ ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫به‌هه‌موو جۆرێك له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ بازنه‌ك ‌ه‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ل �ه‌م دژایه‌تییه‌ سیاسییه‌شدا‬ ‫كێشه‌ی‌ ك��ورد ون ب��ب��وو‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫رێگاكانی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌رێك ‌‬

‫ج��دی به‌بنبه‌ست گه‌یشتبوون‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ه��ه‌م��ووی‌ ب��ب��وه‌ ك��ۆم �ه‌ڵ �ێ‌ ك��ار ‌‬ ‫بێ مانا‌و گاڵته‌جاڕانه‌‪ .‬په‌كه‌ك ‌ه‬ ‫ب�ه‌دروس��ت��ك��ردن�ی‌ بیانوی‌ جیاواز‬ ‫جیاواز له‌گیره‌سون‌و تۆكات خه‌ڵكیان‬ ‫ی‬ ‫ده‌كوشت‌و هه‌وڵی‌ به‌رزكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاستی‌ توندوتیژییه‌كانیان ده‌دا‪.‬‬ ‫په‌كه‌كه‌ له‌چیاكان له‌گه‌ڵ سوپادا‬ ‫ی‬ ‫ده‌جه‌نگان كه‌چی‌ كاتێك سه‌یر ‌‬ ‫وته‌ سیاسییه‌كانت ده‌كردن‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ركابه‌ریان ئاكه‌په‌ بوو‪ .‬له‌بنه‌ڕه‌تیشدا‬ ‫ی‬ ‫ه��ه‌ردووال ئاتاجی‌ چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫كێشه‌ی‌ كورد بوون‪ ،‬ئاكه‌په‌ پێویست‬ ‫ب��وو له‌سه‌ری‌ ئ�ه‌و ك��اره‌ بكات بۆ‬ ‫ی‬ ‫قایمتركردنی‌ پێگه‌ی‌ خۆی‌‌و بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خ��ۆش��گ��وزه‌ران�ی‌ ل�ه‌ واڵت���دا وه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و خه‌رجییانه‌ ‌‬ ‫ل �ه‌ج �ه‌ن��گ��دا ب���ه‌ه���ه‌ده‌ر ده‌چ��ێ��ـ��ت‬ ‫ی‬ ‫رای��ب��گ��رێ �ت‌و س��ه‌رب��اری‌ ئ��اب��وور ‌‬ ‫ی‬ ‫واڵت��ی‌ بكات‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ره‌شه‌بای‌ نه‌ته‌وه‌په‌رستییه‌ ‌‬ ‫مه‌هه‌په‌‌و جه‌هه‌په‌ هێمن بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم پ���ه‌ك���ه‌ك���ه‌‌و ب���ه‌ده‌پ��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ به‌ئامانجی‌ دۆزینه‌وه‌ ‌‬ ‫چ��اره‌س �ه‌رێ��ك ب��ۆ كێشه‌ی‌ ك��ورد‬ ‫ه��ات��ب��وون�ه‌ ب���وون‪ ،‬چ��اره‌س �ه‌رێ��ك‬ ‫ق�ه‌رزداری‌ گه‌ل بوون‪ ،‬تا جه‌نگیش‬ ‫درێژه‌ی‌ بكێشایه‌ ئه‌و كارانه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫دوو پارته‌ پێی‌ هه‌ڵده‌ستان زیاتر‌و‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ جدیتر له‌نێو كورده‌كاندا‬ ‫لێی‌ ده‌ك��ۆڵ��رای��ه‌وه‌‌و به‌گومانه‌و ‌ه‬ ‫ته‌ماشاده‌كرا‪ .‬هه‌ردووالیه‌نه‌كه‌ ك ‌ه‬ ‫ئاتاجی‌ چاره‌سه‌ر بوون ئێستا زۆر‬ ‫ی‬ ‫لێوه‌ی‌ دوورن‪.‬په‌كه‌كه‌ ستراتیژ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی‌ له‌سه‌ر بنه‌مای‌ "زیادكردن ‌‬ ‫توندوتیژی‌‌و خوڵقاندنی‌ دۆزه‌خێك‬ ‫ل �ه‌واڵت��دا‌و ل �ه‌و رێیه‌شه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫كارالدانی‌ ئاكه‌په‌ " داده‌ڕشت‪،‬به‌و‬

‫نیازه‌ی‌ ئه‌و هێزه‌ی‌ له‌دوای‌ ئاكه‌په‌و ‌ه‬ ‫دێته‌ سه‌ر ده‌سه‌اڵت له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه‌دا‬ ‫رێكده‌كه‌وێـت‌و خاوه‌نی‌ ئه‌و گوتار ‌ه‬ ‫سیاسییه‌ نابێت كه‌ئاكه‌په‌ هه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌و جۆره‌ش پالنی‌ بۆ ئه‌وه‌ داده‌نا‬ ‫ك�ه‌ه�ه‌م��وو گ��وت��اره‌ سیاسییه‌كان‬ ‫له‌ده‌ستی‌ خۆیدا بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫په‌كه‌كه‌ هیچ كات ئه‌و ئه‌گه‌ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌الوه‌ گرنگ نه‌بوو كه‌ده‌رنجام ‌‬ ‫كاره‌كانی‌ پارته‌كه‌ی‌ له‌وانه‌یه‌ ببێت ‌ه‬ ‫هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ رقی‌ (‪ )50‬ملیۆن تورك‬ ‫هه‌ستێنێـت‌و شه‌پۆلێكی‌ گ �ه‌ور ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌ناڕه‌زایی دروستببێت‪ ،‬له‌ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ�������ه‌و "ت��ون��دوت��ی��ژی��ی�ه‌ ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر"یشدا هێزێك ده‌س �ه‌اڵت‬ ‫بگرێته‌ ده‌س��ت ك�ه‌ له‌ناخی‌ رق‌و‬ ‫كینه‌وه‌ هه‌ڵقواڵبێت‪ .‬‬ ‫ئێستا له‌سه‌ره‌تای‌ قۆناغێكداین‬ ‫ك �ه‌خ �ه‌ری��ك �ه‌ ت��ون��دوت��ی��ژی��ی �ه‌ك��ان‬ ‫ده‌ت��ه‌ق��ن��ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وان���ه‌ی‌ بیریان‬ ‫ی‬ ‫چووه‌ته‌وه‌ كه‌چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌ ‌‬ ‫ك��ورد به‌وه‌ده‌بێت كه‌ "كورده‌كان‬ ‫هاوواڵتی‌ پله‌ یه‌ك‌و خۆشگوزه‌ران"‬ ‫ب��ن‌و ئ��ه‌و كێشه‌ گ �ه‌وره‌ی �ه‌ی��ان ل ‌ه‬ ‫"سیاسه‌تێكی‌ به‌رته‌سك"دا قه‌تیس‬ ‫كردووه‌‪ ،‬هه‌ر له‌وێوه‌ رووباری‌ خوێن‬ ‫هه‌ڵده‌ستێنن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ل �ه‌م �ه‌ش �ه‌وه‌ چ��اره‌س��ه‌ر وه‌د ‌‬ ‫ن��ای�ه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو م��ه‌رگ‌و كاره‌سات‬ ‫وه‌دی‌ دێت‪ .‬چ تورك‌و چ كوردیش‬ ‫ب��ه‌ش��ی‌ خ���ۆی‌ ل���ه‌م ك��اره‌س��ات�� ‌ه‬ ‫به‌رده‌كه‌وێ‪ .‬هه‌مووان پێكه‌وه‌ ئازار‬ ‫ی‬ ‫ده‌چێژن‌و پێكه‌وه‌ش ده‌م��رن‪ .‬ئه‌ ‌‬ ‫چۆن له‌م بێ عه‌قڵییه‌ بێ سنوور ‌ه‬ ‫رزگارمان ده‌بێـت؟ ئاكه‌په‌ كه‌هه‌ست‬ ‫به‌نه‌ته‌وه‌په‌رستی‌ ده‌كات له‌ڕۆحیدا‬ ‫حه‌ز ناكات له‌ وج��ودی‌ جه‌هه‌په‌‌و‬ ‫ی‬ ‫مه‌هه‌په‌ی‌ نه‌ته‌وه‌په‌رستدا به‌ئاسان ‌‬

‫خۆی‌ بۆ چاره‌سه‌ربدات به‌ده‌سته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌په‌ هیچ ده‌سه‌اڵتێكی‌ ئه‌وتۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫نییه‌‪،‬په‌كه‌كه‌ش وا دیار نییه‌ به‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫چاره‌سه‌رێكدا بگه‌ڕێت‪ .‬به‌بڕوا ‌‬ ‫من پێویسته‌ ئاپۆ بهێنرێته‌ نێو‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌وه‌‪ .‬چاكده‌زانم كاتێك‬ ‫ره‌خنه‌ له‌په‌كه‌كه‌ ده‌گیرێت كورده‌كان‬ ‫چه‌ند رقیان هه‌ڵده‌ستێ‌‪ ،‬كاتێكیش‬ ‫ناوی‌ عه‌بدوڵاڵ ئۆجاالن ده‌هێنرێت‬ ‫توركه‌كان چه‌ندێك ده‌ه��ری‌ ده‌بن‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌م رقانه‌وه‌ عه‌قڵ سه‌رچاو ‌ه‬ ‫ناگرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت‬ ‫ته‌نها خوێنڕێژییه‌‪.‬‬ ‫ئ��اپ��ۆ له‌ئێستادا ت��اك�ه‌ هێز ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌بتوانێ‌ جارێكی‌ دیكه‌ وات��ا ‌‬ ‫ی‬ ‫راسته‌قینه‌ی‌ "كێشه‌ی‌ كورد" بیر ‌‬ ‫ك��ورده‌ك��ان بهێنێته‌وه‌‌و په‌كه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ل �ه‌ت��ون��دوت��ی��ژی��ی �ه‌ ب��ێ م��ان��اك��ان� ‌‬ ‫بكێشێته‌وه‌‪ ،‬جگه‌ له‌ویش كه‌سێك‬ ‫له‌نێو كورده‌كاندا نییه‌ بتوانێ‌ ئه‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بكات‌و ئه‌وه‌شی‌ بیه‌وێت بیكات دڵ ‌‬ ‫بۆ كێشه‌كه‌ ده‌سوتێ‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ئ��ۆج��االن��ه‌ ك �ه‌ده‌ڵ��ێ��ت‬ ‫ی‬ ‫ده‌توانم په‌كه‌كه‌ ره‌وانه‌ی‌ ئه‌ودیو ‌‬ ‫ی‬ ‫سنووره‌كانی‌ توركیا بكه‌م‪ ،‬به‌بڕوا ‌‬ ‫م��ن به‌نهێنی‌ بێت ی��ان ئاشكرا‬ ‫پێویسته‌ له‌گه‌ڵ ئاپۆدا كۆبوونه‌و ‌ه‬ ‫بكرێت‌و رێگه‌ ل �ه‌و توندوتیژیی ‌ه‬ ‫بگیرێت كه‌ له‌پێشمانه‌‪ ،‬چ كورده‌كان‬ ‫ببنه‌ هاوواڵنی‌ پله‌ ی�ه‌ك‌و چ رێگ ‌ه‬ ‫ل��ه‌ب��ه‌رده‌م ت��ورك��ی��ادا بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ�ه‌م ك��اره‌ پێویسته‌ پێش ئ�ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌لێشاو ته‌رم رووبكاته‌ ماڵه‌ تورك‌و‬ ‫ی‬ ‫كورده‌كان ئه‌نجامبدرێت‪.‬پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫توڕه‌ بن یان هه‌ر بڕیارێك بده‌ن‪،‬‬ ‫ئ�ه‌وه‌ت��ان له‌بیر بێت كه‌ له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێك ل �ه‌و ك��وژراوان��ه‌ كه‌سێك ‌‬ ‫نزیكی‌ ئێوه‌ بێت‪ .‬‬

‫ده‌ستوور‬

‫له‌نوێترین كاردانه‌وه‌ی گه‌ریالكانی‬ ‫ی توند له‌سوپای‬ ‫په‌كه‌ك ‌ه هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌‬ ‫توركیا ده‌كه‌ن ك ‌ه له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر‬ ‫هێرشێكدا به‌توندی وه‌اڵمی توركیا‬ ‫ده‌ده‌ن������ه‌وه‌‪ ،‬ئ �ه‌گ �ه‌رچ��ی ب��ڕی��اری‬ ‫ئاگربه‌ستیان دابوو‪ ،‬عه‌بوڵاڵ گولیش‬ ‫به‌هه‌ڕه‌شه‌ وه‌اڵمیان ده‌داته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مدوایی ‌ه ‌‬ ‫ی پێكدادانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌كه‌كه‌‌و سوپا ‌‬ ‫نێوان گه‌ریالكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسكه‌نده‌رون ‌‬ ‫توركیا له‌ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 6‬سه‌رباز‌و‬ ‫ئه‌و واڵت�ه‌‪ ،‬كه‌كوژران ‌‬ ‫ی دیكه‌ی لێكه‌وته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ‪‌7‬‬ ‫برینداربوون ‌‬ ‫په‌كه‌ك ‌ه هۆشداریی ده‌دات ‌ه حكومه‌ت‌و‬ ‫ی توركیا ك ‌ه له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر‬ ‫سوپا ‌‬ ‫هێرشێكدا كه‌بكرێت ‌ه سه‌ریان بێ‬ ‫ی خۆیان ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌اڵم نابن‌و تۆڵ ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌ركۆماریش‬ ‫ع �ه‌ب��دوڵ�ڵا گیول ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌كداران ‌‬ ‫ی له‌ناوبردن ‌‬ ‫هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌‬ ‫پ��ه‌ك��ه‌ك��ه‌‌و ب��ه‌ره‌ن��گ��ارب��وون��ه‌وه‌ی‬ ‫به‌رده‌وامیان ده‌كات‪.‬‬ ‫ی ئاشتی‌‌و‬ ‫له‌الیه‌کی تره‌و‌ه پارت ‌‬ ‫ی نێو‬ ‫دی��م��وك��راس��ی ئۆپۆزیسیۆن ‌‬ ‫پ �ه‌رل �ه‌م��ان��ی ت��ورك��ی��اش پێیوای ‌ه‬ ‫به‌رپرسیارێتییه‌ك ‌ه زیاتر ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سه‌ر حكومه‌ت‪ ،‬چونك ‌ه خه‌مخۆر ‌‬ ‫چ���اره‌س���ه‌رك���ردن���ی‌ ك��ێ��ش �ه‌ك��ان‌و‬ ‫وه‌ستاندنی‌ پێكدادانه‌كان نییه‌‪.‬‬ ‫په‌كه‌كه‌‪ :‬به‌باشترین شێو‌ه‬ ‫به‌رگری‌ له‌خۆمان ده‌كه‌ین‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا كه‌هێزه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س�ه‌رب��از ‌‬ ‫ی باڵ ‌‬ ‫ی گه‌ل ‌‬ ‫پاراستن ‌‬ ‫ی حوزه‌یرانه‌و‌ه‬ ‫ی ‪‌1‬‬ ‫په‌كه‌ك ‌ه به‌بۆن ‌ه ‌‬

‫ئاپۆ‬

‫په‌که‌که‌‪ :‬له‌ماوه‌ی ساڵێکدا ‪ 1500‬سیاسه‌تمه‌داری کورد راپێچی زیندان کراون‬

‫ژمار‌ه (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کوردستانی‬

‫كۆكردنه‌وه‌ی زانیاری له‌سه‌ر گروپه‌ نه‌یاره‌كانی ئێران‬

‫‪8‬‬

‫ئه‌مریكا له‌هه‌وڵی ئاماده‌كاریی ‌ه بۆ هێرشكردنه‌ سه‌ر ئێران‬ ‫تایمز ئۆنالین‬

‫رێگ ‌ه به‌گروپ ‌ه تایبه‌تییه‌كانی سوپای‬ ‫ئه‌مریكا دراوه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌چاالكی هه‌واڵگری‬ ‫ه�ه‌س��ت��ن‪ ،‬س��ه‌رچ��او‌ه فه‌رمییه‌كانی‬ ‫ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكاش ئه‌م‬ ‫بابه‌ت ‌ه پشتڕاستده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئامانج له‌م‬ ‫چاالكییان ‌ه ئاماده‌كردنی زه‌میینه‌كان‌و‬ ‫رێگاكانی هێرشی سه‌ربازی بۆ سه‌ر ئێران‬ ‫له‌ئه‌گه‌ری په‌سه‌ندكردنی ئه‌م بڕیاره‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئۆباما راگه‌یه‌ندراوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ب��ڕی��اری نهێنی ن��ووس��راو‬ ‫له‌الیه‌ن جه‌نراڵ دیڤید پترایۆس‪ ،‬یه‌كه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌كان به‌مه‌به‌ستی كۆكردنه‌وه‌ی‬ ‫زانیاری ده‌رباره‌ی ناوه‌ند‌ه ئه‌تۆمییه‌كانی‬ ‫ئ��ێ��ران‌و پێوه‌ندیگرتن له‌گه‌ڵ گروپه‌‬ ‫نه‌یاره‌كانی حكومه‌تی ئێران راسپێردراون‪،‬‬ ‫هه‌بوونی وه‌ها بڕیارێك بۆ یه‌كه‌مینجار‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی رابردوودا ئاشكراكرا‪.‬‬ ‫به‌پێی ن���اوه‌ڕۆك���ی ئ���ه‌م به‌ڵگه‌‬ ‫ئاشكراكراوه‌‪ ،‬رێگ ‌ه به‌هێز‌ه تایبه‌تییه‌كانی‬ ‫ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا دراوه‌‬ ‫ك ‌ه له‌سه‌رتاسه‌ری رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا‬ ‫باڵوببنه‌وه‌‪ ،‬زۆر كه‌سیش له‌وبڕوایه‌دایه‌‬ ‫ك �ه‌ئ �ه‌گ �ه‌ری چ��االك��ب��وون �ه‌وه‌ی هێزه‌‬ ‫ئه‌مریكییه‌كان له‌ناوخۆی ئێران وه‌ك‬ ‫به‌هێزترین ئه‌گه‌ریش ‌ه بۆ ناسه‌قامگیری‬ ‫ئاسایش له‌ناوچه‌كه‌دا ‪.‬‬ ‫پترایۆس پایه‌به‌رزترین فه‌رمانده‌ی‬

‫ئه‌مریکا له‌گه‌ڵ گروپه‌ نه‌یاره‌کانی دژ به‌ئێران‪ ،‬زانیاری له‌سه‌ر ئه‌و واڵته‌ کۆده‌کاته‌وه‌‬

‫ئه‌مریكا ل �ه‌رۆژه �ه‌اڵت��ی ن��اوه‌ڕاس��ت‌و‬ ‫ئاسیای ناوه‌ندی‪ ،‬بۆ متمانه‌به‌خشین‬ ‫به‌سه‌ركه‌وتنی هێزه‌كانی له‌ناوخۆی‬ ‫عێراق‪ ،‬له‌ساڵی ‪2007‬دا زۆرترین كه‌ڵكی‬ ‫له‌هێز‌ه تایبه‌تییه‌كان وه‌رگرت‪ .‬بڕیاری‬ ‫ئه‌م فه‌رماند‌ه بۆ بردنه‌سه‌ره‌وه‌ی ئاستی‬ ‫به‌كارهێنانی زیاتر له‌هێزه‌كانی تایبه‌تی‪،‬‬ ‫هێز‌ه تایبه‌تییه‌كانی(‪‌)seal‬و یه‌كه‌كانی‬ ‫رێنجێری سوپا بۆ كۆكردنه‌وه‌ی زانیاری‌و‬ ‫به‌ڕیۆه‌بردنی چاالكی سه‌ربازی‪ ،‬ده‌توانێ‬

‫پێوه‌ندی ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا ل �ه‌گ �ه‌ڵ هاوپه‌یمانه‌كانی‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا تووشی مه‌ترسی بكا‌و‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا كێشمه‌كێش‌و ناكۆكی‬ ‫رێژه‌یی له‌نێوان ده‌زگاكانی پاراستن‌و‬ ‫زانیاری سوپا‌و رێكخراوی سی ئای ئه‌ی‬ ‫لێبكه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م به‌ڵگ ‌ه ‪ 7‬الپه‌ڕه‌ی ‌ه كه‌ده‌ست‬ ‫رۆژن��ام�ه‌ی نیویۆرك تایمز كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ه �ه‌رچ �ه‌ن��د‌ه كه‌مانگی سێپته‌مبه‌ر‬

‫ئ���ام���اده‌ك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هێشتا وه‌ك‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌كی نهێنی خوێندنه‌وه‌ی بۆ‬ ‫ده‌ك��رێ‪ .‬له‌و سه‌رده‌م ‌ه ب��ه‌دواوه‌‪ ،‬واته‌‬ ‫له‌مانگی سێپته‌مبه‌ره‌و‌ه پسپۆرانی‬ ‫س �ه‌رب��ازی ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا خه‌ریكی ه��اوك��اری له‌گه‌ڵ‬ ‫هێز‌ه چه‌كداره‌كانی حكومه‌تی یه‌مه‌نن‪،‬‬ ‫توانیویان ‌ه ‪ 6‬كه‌س ل ‌ه ‪ 15‬رابه‌ره‌كه‌ی‬ ‫ئه‌لقاعید‌ه ل�ه‌ج��وگ��راف��ی��ای واڵت��ان��ی‬ ‫كه‌نداودا بكوژن‪ .‬ئه‌م چاالكییان ‌ه له‌دوای‬

‫ب�ڵاوب��وون�ه‌وه‌ی راپ��ۆرت��ی په‌یوه‌ندیدار‬ ‫به‌كوشتنی ‪ 13‬ئه‌مریكی له‌فۆرد هۆدی‬ ‫تێگزاس‌و هه‌وڵی بێ سه‌ره‌نجام بۆ‬ ‫ته‌قاندنه‌وه‌ی فڕۆكه‌ی نه‌فه‌رهه‌ڵگری‬ ‫ئ�ه‌م��ری��ك��ا له‌كریسمسی راب�����ردوودا‬ ‫ده‌ستیپێكردووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی به‌رپرسانی پایه‌به‌رز‬ ‫له‌سه‌رده‌می په‌سه‌ندكردنی بڕیاره‌كه‌ی‬ ‫پێترایوسه‌وه‌‪ ،‬ژم���اره‌ی گروپه‌كانی‬ ‫چاالكی تایبه‌تی ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا له‌ئه‌فغانستان به‌راده‌یه‌كی‬ ‫به‌رچاو زیادی كردوه‌‪ ،‬باس له‌وه‌ده‌كرێ‬ ‫كه‌ئه‌م گروپ ‌ه تایبه‌تییانه‌ی سوپای‬ ‫ئه‌مریكا به‌ڕیۆه‌بردنی زیاتر له‌نیوه‌ی‬ ‫چاالكیی ‌ه سه‌ربازییه‌كانی ئه‌فغانستانیان‬ ‫له‌ئه‌ستۆیه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێكردنی هێزی تایبه‌ت بۆ ناوخۆی‬ ‫ئێران جێگه‌ی مشتومڕه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌ركه‌كانی ف�ه‌رم��ان��داری چاالكییه‌‬ ‫تایبه‌تییه‌كانی ویالیه‌ت ‌ه یه‌كگرتووه‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا به‌سه‌رپه‌رشتی ئێریك ئۆڵسون‪،‬‬ ‫چ��االك��ی ك��ۆك��ردن �ه‌وه‌ی زان��ی��اری له‌و‬ ‫واڵتانه‌ی ‌ه كه‌بۆ ئه‌مریكا وه‌ك مه‌ترسی‬ ‫پێناس ‌ه كراون‪.‬‬ ‫وت�ه‌ب��ێ��ژی پێنتاگۆن ل�ه‌م��ب��اره‌وه‌‬ ‫بۆ تایمز ده‌دوێ‌و ده‌ڵێت فه‌رمانده‌‬ ‫سه‌ربازییه‌كان رێگه‌ی ئه‌وه‌یان پێدراوه‌‪،‬‬ ‫ك�� ‌ه ل �ه‌ك��ات��ی پ��ێ��وی��س��ت��دا‪ ،‬چ��االك��ی‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی زانیاری به‌ڕێوه‌به‌رن‪.‬‬ ‫ج���ه‌ن���ه‌ڕاڵ پ��ێ��ت��رای��ۆس یه‌كێك‬

‫له‌فه‌رماند‌ه پله‌به‌رزه‌كانی پێنتاگۆنه‌‬ ‫كه‌داڕشتنی پالن بۆ له‌ناوبردنی ژێرخانی‬ ‫ئه‌تۆمی ئێرانی پێسپێردراوه‌‪ .‬ئانتۆنی‬ ‫ك��وردزم��ه‌ن ل �ه‌ن��اوه‌ن��دی لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان له‌مباره‌و‌ه ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌م پالن‌و گه‌اڵاڵن ‌ه به‌رده‌وام خه‌ریكی‬ ‫نوێبوونه‌وه‌‌و پێداچوونه‌وه‌ی جیدین‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی كه‌رووبه‌روبوونه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫مه‌ترسییه‌كی جیدی له‌ئارادایه‌"‪.‬‬ ‫پێویست ‌ه ب��اس ل��ه‌م بابه‌ته‌ش‬ ‫بكرێ ك ‌ه ل �ه‌م ب��ڕی��ار‌ه سه‌ربازییه‌دا‬ ‫ورده‌كارییه‌كان ده‌ستنیشان نه‌كراون‌و‬ ‫ئاشكرا نه‌كراوه‌‪ ،‬كه‌هێز‌ه چه‌كداره‌كان‬ ‫بۆ گه‌یشتن به‌و ئامانجان ‌ه به‌دیاریكراوی‬ ‫ده‌بێ چی بكه‌ن‪ .‬ئه‌م به‌ڵگ ‌ه نهێنییه‌‬ ‫كه‌به‌رده‌ستی نیۆیۆرك تایمز كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ورده‌ك���اری‌و واده‌ی ئه‌م چاالكییانه‌ی‬ ‫تێدانییه‌‌و ته‌نیا به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‬ ‫له‌مه‌سه‌له‌ك ‌ه ده‌دوێ‪ .‬به‌له‌به‌رچاوگرتنی‬ ‫ن��ووس��راوه‌ك��ان��ی ن��او ئ��ه‌م به‌ڵگ ‌ه ‪7‬‬ ‫الپه‌ڕه‌ییه‌‪ ،‬به‌شێوه‌ی ره‌سمی رێگه‌‬ ‫به‌چاالكی هێز‌ه تایبه‌تییه‌كان له‌ناوخۆی‬ ‫ئێران دراوه‌‪ ،‬تا زان��ی��اری ده‌رب��اره‌ی‬ ‫ن��اوه‌ن��د‌ه ئه‌تۆمییه‌كان كۆبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها باس ل�ه‌وه‌ك��راو‌ه كه‌زانیاری‬ ‫له‌باره‌ی سه‌رجه‌می گروپ ‌ه نه‌یاره‌كانی‬ ‫ئێران كۆبكرێته‌وه‌‪ ،‬تا له‌كاتی پێویست‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌ئه‌گه‌ری هێرشی سه‌ربازی‬ ‫بۆ س�ه‌ر ئێران له‌هێز‌و توانایی ئه‌م‬ ‫گروپان ‌ه كه‌ڵكوه‌ربگیرێت‪.‬‬

‫ی كۆتایی یارییه‌ك ‌ه ده‌ستپێده‌كات‬ ‫گێمێك ‌‬

‫ی حكوم ‌هت‌و ئۆپۆزیسیۆن یه‌كالییده‌كاته‌وه‌‬ ‫ی تاراندا‪ ،‬چاره‌نووس ‌‬ ‫ی پار ساڵ ‌‬ ‫ی خۆپیشاندانه‌كان ‌‬ ‫ی خۆپیشاندان له‌یاد ‌‬ ‫سازدانه‌و ‌ه ‌‬ ‫هیوا سه‌لیمی‬

‫س���ه‌وزه‌ك���ان��� ‌ی ئ���ێ���ران خ���ۆی���ان بۆ‬ ‫س����ازك����ردن����ه‌و‌ه ‌ی خ��ول��ێ��ك � ‌ی ت��ری‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان سازده‌كه‌ن‪ ،‬بانگه‌ش ‌هی‌‬ ‫به‌ئاكام گه‌یشتن ‌ی خۆپیشاندانه‌كانیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هێزه‌كان ‌ی ده‌وڵه‌تیش خۆ ‌ی بۆ‬ ‫به‌ره‌نگاربونه‌و‌ه ‌ی توند ئاماده‌كردووه‌‪.‬‬ ‫بانگه‌ش ‌ه بۆ خۆپیشاندان ده‌كرێ‬ ‫ل �ه‌دوای راگه‌یاندنی ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی خولی ده‌یه‌می سه‌رۆك‬ ‫كۆماری ئێران‪ ،‬له‌مانگی شه‌شی ساڵی‬ ‫پ���ار‌و راگ �ه‌ی��ان��دن��ی ن���اوی ئه‌حمه‌دی‬ ‫ن��ه‌ژاد وه‌ك ب��راوه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‪،‬‬ ‫میرحسێنی موسه‌وی‌و مه‌هدی كه‌ڕوبی‬ ‫دوو رك��اب �ه‌ری سه‌ره‌كیی ئه‌حمه‌دی‬ ‫نه‌ژاد له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‪ ،‬ئه‌نجامه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژاردنیان قه‌بوڵ نه‌كرد‌و ئه‌م دوو‬ ‫ركابه‌ر‌ه ده‌زگاكانی به‌رپرس له‌پرۆسه‌ی‬ ‫ه�ه‌ڵ��ب��ژاردن�ه‌ك��ان��ی��ان به‌ساخته‌كاری‬ ‫تۆمه‌تبار كرد‪.‬‬ ‫موسه‌وی ئه‌نجامه‌كانی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫به‌شۆكێكی گ����ه‌ور‌ه پێناسه‌كرد‌و‬ ‫له‌نامه‌یه‌كدا بۆ ئایه‌تووڵاڵ خامنه‌یی‬ ‫راب��ه‌ری كۆماری ئیسالمی‪ ،‬خواستی‬ ‫ده‌س���وه‌ردان���ی ن��اوب��راو ‌و به‌رگرتن‬ ‫به‌هاتنه‌ئارای ئه‌م كوده‌تایه‌ی به‌رزكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا رابه‌ری كۆماری ئیسالمی‬ ‫به‌باڵوكراوه‌یه‌ك‪ ،‬پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫به‌پرۆسه‌یه‌كی ته‌ندروست له‌قه‌ڵه‌م دا‌و‬ ‫پیرۆزبایی له‌ئه‌حمه‌دی نه‌ژاد كرد‪.‬‬ ‫دوابه‌دوای ئه‌م رووداو‌ه چه‌ندین ملیۆن‬ ‫خه‌ڵك ‌ی ناڕازی رژان ‌ه سه‌ر شه‌قامه‌كانی‬ ‫ت����اران‌و ش���ار‌ه گ��ه‌وره‌ك��ان��ی ئ��ێ��ران‪،‬‬ ‫ل �ه‌ورۆژ‌ه ب �ه‌دواو‌ه كێشه‌‌و ملمالنێیه‌كی‬ ‫تووند له‌نێوان ناڕازییان‌و حكومه‌تی‬ ‫ئێرانی له‌ئارادایه‌‪ ،‬ك��رده‌ی سیاسیی‌و‬

‫جه‌ماوه‌ری ناڕازییان به‌بزووتنه‌وه‌ی سه‌وز‬ ‫ناوزه‌دكراوه‌‪ .‬له‌ئه‌نجامی خۆپیشاندان‌و‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌كانی خه‌ڵكی ئێران‪ ،‬به‌سه‌دان‬ ‫ك�ه‌س ك���وژراون‌و ب �ه‌ه �ه‌زاران ناڕازیش‬ ‫راپێچی زیندانه‌كانی ئێران ك��راون‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی رابه‌رانی بزووتنه‌وه‌ی سه‌وز‪،‬‬ ‫خوازیاری ریفۆرم له‌پێكهاته‌ی سیاسیی‬ ‫ئێرانن‌و بڕوایان به‌كۆماری ئیسالمی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ره‌وتی رووداوه‌كانی دواتر‌و‬ ‫رادیكاڵیزه‌بوونه‌وه‌ی جوڵ ‌ه سیاسییه‌كانی‬ ‫ج �ه‌م��اوه‌ر‪ ،‬پێچه‌وانه‌ی ئ �ه‌م مه‌سه‌له‌‬ ‫نیشانده‌دا‌و زۆرب��ه‌ی خۆپیشانده‌ران‬ ‫خ��وازی��اری رووخ��ان‌و نه‌مانی كۆماری‬ ‫ئیسالمین‌و ده‌یانه‌وێ له‌م ده‌رفه‌ت ‌ه كه‌ڵك‬ ‫وه‌ربگرن‪.‬‬ ‫ل��ه‌س��اڵ��ی��ادی ده‌س��ت��پ��ێ��ك��ردن��ی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی س�ه‌وز‪ ،‬ناڕازییان خۆیان‬ ‫ب��ۆ خولێكی ن��وێ له‌خۆپیشاندان‌و‬ ‫ناڕه‌زایه‌تی ئاماده‌ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌رۆژه‌كانی‬ ‫راب���ردوودا چه‌ندین باڵوكراو‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫راب � ‌هر‌و خه‌ڵكانی سه‌ر به‌بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫سه‌وز بۆ ئه‌م مه‌به‌ست ‌ه باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫جموجۆڵێكی گه‌ور‌ه له‌الیه‌ن سه‌وزه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستیپێكردوه‌‪ ،‬ده‌كرێ خۆپیشاندانێكی‬ ‫ب �ه‌ه��ێ��ز ل���ه‌الی���ه‌ن س���ه‌وزه‌ك���ان���ه‌وه‌‬ ‫نمایش ب��ك��رێ‪ .‬ه��اوك��ات م��وس �ه‌وی‌و‬ ‫كه‌ڕوبی له‌باڵوكراوه‌یه‌كدا خوازیاری‬ ‫خۆپیشاندانیان‬ ‫هاتنه‌سه‌رشه‌قام‌و‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت داوای مۆڵه‌تی ره‌سمی‬ ‫بۆ رێكخستنی ئه‌م خۆپیشاندانانه‌یان‬ ‫له‌حكومه‌تی ئێران كردوه‌‪ .‬ئۆپۆزیسیۆنی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی واڵت��ی ئێرانیش‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‬ ‫ب�ه‌ت�ه‌واوه‌ت��ی پشتیوانی له‌موسه‌وی‌و‬ ‫كه‌ڕوبی ناكه‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم زۆر چاالكانه‌‬ ‫پشتیوانی له‌خۆپیشاندانه‌كانی ئێران‬ ‫ده‌ك���� ‌هن‌و ل�ه‌ن��زی��ك��ب��وون�ه‌و‌ه ل���ه‌واده‌ی‬ ‫دیاریكراو بۆ خۆپیشاندان‪ ،‬خه‌ریكی‬ ‫پڕوپاگه‌نده‌ی به‌رباڵون‪.‬‬ ‫هاوكات رێكخراوی موجاهیدینی‬ ‫خه‌ڵقی ئ��ێ��ران‌و چه‌ندین رێكخراوی‬ ‫دی��ك�ه‌‪ ،‬ب �ه‌ب�ڵاوك��ردن �ه‌وه‌ی راگه‌یاندن‬ ‫بانگهێشتی خه‌ڵك بۆ خۆپیشاندانیان‬ ‫ك��ردوه‌‪ .‬موسه‌وی‌و كه‌ڕوبی له‌چه‌ندین‬ ‫چاوپێكه‌وتن‌و ب�ڵاوك��راوه‌دا‪ ،‬به‌تووندی‬

‫به‌رپرسانی ئه‌منی ئێران هه‌ڕه‌ش ‌ه له‌سه‌وزه‌کان ده‌که‌ن‬

‫به‌رپه‌رچی سیاسه‌ته‌كانی حكومه‌تی‬ ‫ئێرانیان داوه‌ته‌وه‌‌و ته‌نانه‌ت له‌سێداره‌دانی‬ ‫چ��ه‌ن��دی��ن ت��ێ��ك��ۆش��ه‌ری سیاسیی‬ ‫له‌هه‌فته‌كانی رابردوودا ك ‌ه به‌ئه‌ندامییه‌تی‬ ‫له‌ئۆپۆزیسیۆنی كورد تۆمه‌تباركرابوون‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن رابه‌رانی بزووتنه‌وه‌ی سه‌وزه‌وه‌‬ ‫ئیدان ‌ه كرا‪ .‬موسه‌وی له‌تازه‌ترین لێدوانیدا‬ ‫باس له‌وه‌ده‌كا ك ‌ه ئه‌م سیستمه‌ی ئێستا‬ ‫جێگه‌ی پشتیوانی نییه‌‌و ناڕه‌زایه‌تییه‌كانی‬ ‫ئه‌وان تا گه‌یشتن به‌ئامانجه‌كان درێژه‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫حكومه‌ت به‌تووندی هه‌ڕه‌ش ‌ه ده‌كات‬ ‫له‌گه‌ڵ راگه‌یاندنی خۆپیشاندان‬ ‫ل��ه‌الی��ه‌ن س���ه‌وزه‌ك���ان‪ ،‬به‌رپرسانی‬ ‫س �ه‌رب��ازی‌و ئیداری حكومه‌تی ئێران‬ ‫هه‌ڕه‌ش ‌ه له‌خه‌ڵك ده‌كه‌ن‪ ،‬تا به‌شداری‬ ‫ل ‌ه "خۆپیشاندان ‌ه نایاساییه‌كان" نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ساجدی نیا به‌رپرسی پۆلیسی تاران‬ ‫رایگه‌یاندو‌ه ك ‌ه به‌تووندی به‌رپه‌رچی‬ ‫خۆپیشانده‌ران ده‌ده‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫م��ورت��ه‌زا ت��ه‌م��ه‌دون پ��ارێ��زگ��اری‬ ‫ت����اران‪ ،‬ئ��ی��س�ڵاح��خ��وازان‌و ن��اڕازی��ی��ان‬

‫به‌فیتن ‌ه ناودێرده‌كات‪ .‬هاوكات زۆربه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانتارانی سه‌ر به‌ئه‌حمه‌دی نه‌ژاد‌و‬ ‫خه‌تیبه‌كانی نوێژی هه‌ینی شاره‌كانی‬ ‫ئێران‪ ،‬داوای سزای قورستر بۆ ناڕازییان‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و به‌رده‌وام خه‌ریكی هه‌ڕه‌شه‌كردن‬ ‫له‌ئه‌نجامی سه‌رپێچی كردن له‌یاساكانی‬ ‫ده‌وڵه‌تی ئێران‪ .‬هه‌ڕه‌شه‌كانی حكومه‌تی‬ ‫ئێران ته‌نیا به‌م بابه‌تان ‌ه نه‌وه‌ستاوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫زۆربه‌ی چاودێران له‌سێداره‌دانی چه‌ندین‬ ‫چاالكوانی سیاسی له‌رۆژه‌كانی رابردوودا‬ ‫ب��ۆ نیگه‌رانی حكومه‌ت له‌ئه‌گه‌ری‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان ده‌گێڕنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌دی موختاری مامۆستای‬ ‫كۆمه‌ڵناسی له‌زانكۆكانی ن�ه‌روی��ج‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌ستوور له‌سێداره‌دانی‬ ‫تێكۆشه‌رانی سیاسیی كورد‪ ،‬وه‌ك تاكتیك‬ ‫بۆ رووبه‌روبوونه‌و‌ه ل �ه‌دژی بارودۆخی‬ ‫ئێستای كۆمه‌ڵگا ناودێرده‌كات‪.‬‬ ‫به‌بڕوای ئه‌حمه‌دی موختاری یه‌كێك‬ ‫له‌ئامانجه‌كانی ئێران له‌سێداره‌دانی‬ ‫فه‌رزادی كه‌مانگ ‌هر‌و هاوڕێكانی‪ ،‬نیگه‌رانی‬ ‫حكومه‌ت له‌به‌رپابوونی خۆپیشاندان‬ ‫له‌ساڵیادی هه‌ڵبژاردنه‌كانی خولی ده‌یه‌می‬ ‫سه‌رۆككۆماری ئێرانه‌‪ .‬وت ‌ی "حكومه‌تی‬ ‫ئ��ێ��ران وه‌ك پیشه‌ی هه‌میشه‌یی‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێ بۆ به‌رگرتن له‌م ناڕه‌زایه‌تییانه‌‬ ‫بارودۆخێكی ق��ورس‌و ترسناك به‌سه‌ر‬ ‫ك��ۆم�ه‌ڵ��گ��ا داس�ه‌پ��ێ��ن��ێ��ت‪ .‬حكومه‌ت‬ ‫ل�ه‌الی�ه‌ك�ه‌و‌ه بانگه‌ش ‌ه بۆ ئ��ه‌و‌ه ده‌كا‬ ‫كه‌سه‌وزه‌كان دژی كۆماری ئیسالمیین‌و‬ ‫له‌الیه‌كیتره‌و‌ه به‌له‌سێداره‌دانی چه‌ند‬ ‫نه‌یاری سیاسیی ده‌یه‌وێ به‌خه‌ڵك بڵێ‬ ‫كه‌عاقیب ‌هت‌و ئه‌نجامی دژایه‌تیكردن‬ ‫له‌گه‌ڵ حكومه‌ت ئه‌م چاره‌نووسه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ده‌توانێ زۆر له‌مه‌سه‌له‌كان یه‌كالبكاته‌وه‌‬ ‫ك��ۆم��اری ئیسالمی ئ��ێ��ران ب �ه‌ره‌و‬ ‫سه‌ركوتێكی ره‌ه��ا‌و فه‌زایه‌كی ت�ه‌واو‬ ‫داخ��راو هه‌نگاو ده‌نێ‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا‬

‫س��ه‌وزه‌ك��ان ب��ۆ چ�ه‌ن��د مانگێك ‌ه ك ‌ه‬ ‫نه‌یانتوانیو‌ه ناڕه‌زایه‌تی به‌رباڵو‌و كرده‌ی‬ ‫سیاسیی هاوبه‌ش پێكبێنن‪.‬‬ ‫زۆر ك �ه‌س ب��اس له‌پاشه‌كشه‌ی‬ ‫سه‌وزه‌كان‌و كۆتاییهاتنی هێز‌و توانای‬ ‫ئ���ه‌وان ده‌ك���ات‌و كه‌چی سه‌رجه‌میان‬ ‫ل�ه‌و ب��ڕوای �ه‌دان كه‌بزووتنه‌وه‌ی سه‌وز‬ ‫نه‌مردووه‌‪ .‬ده‌زگاكانی حكومه‌تی ئێران‬ ‫باس له‌كۆتاییهاتنی ته‌مه‌نی سه‌وزه‌كان‬ ‫ده‌ك�� ‌هن‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا سه‌وزه‌كان‬ ‫باس له‌ئاماده‌كاری بۆ هه‌ستانه‌وه‌ی‬ ‫سه‌رله‌نوێ ده‌كه‌ن‪ .‬چاودێرانی سیاسی‬ ‫له‌په‌یوه‌ند له‌گه‌ڵ ئه‌م بابه‌ته‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‬ ‫هاوكێشه‌ی سیاسیی ده‌وروژێ��ن��ن‪ ،‬له‌و‬ ‫بڕوایه‌دان كه‌ئه‌گه‌ری شكستی سه‌وزه‌كان‬ ‫له‌دروستكردنی خۆپیشاندان‪ ،‬ده‌توانێ‬ ‫به‌شێك له‌قورساییه‌كانی قه‌یرانه‌كانی‬ ‫حكومه‌ت كه‌م بكاته‌وه‌‌و ئێران به‌ره‌و‬ ‫داخراوبوونی زیاتر به‌رێ‪.‬‬ ‫موختاری مامۆستای زانكۆ ناڕه‌زایه‌تی‬ ‫ب�ه‌رب�ڵاو له‌ساڵیادی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫به‌ده‌رفه‌تێكی یه‌كالكه‌ره‌و‌ه وه‌سف ده‌كا‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "خه‌ڵكی ئێران جگ ‌ه له‌ناڕه‌زایه‌تی‬ ‫به‌رباڵوتر‌و به‌چۆكدادانی حكومه‌تی‬ ‫ئێران‪ ،‬هیچ بژارده‌یه‌كیتریان له‌به‌رده‌مدا‬ ‫نییه‌‪ .‬ئه‌زموونی بارودۆخی له‌مشێوه‌‬ ‫له‌هه‌موو جیهاندا ئه‌و راستیی ‌ه ده‌رده‌خا‬ ‫ك� ‌ه ل�ه‌ئ�ه‌گ�ه‌ری شكستی ن��اڕازی��ی��ان‪،‬‬ ‫هه‌لومه‌رجێكی دژوارتر دێته‌ئاراوه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆی ‌ه به‌ڕای من ساڵیادی هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫خولی ده‌یه‌م‪ ،‬ده‌رفه‌تێكی یه‌كالكه‌ره‌وه‌‬ ‫بۆ هه‌ر دوو الیه‌نی ئه‌م كێشمه‌كێشه‌‬ ‫سیاسیه‌یه‌‪ .‬به‌رده‌وامی ناڕه‌زایه‌تیه‌كان‬ ‫ه �ه‌ڵ��وه‌ری��ن��ی ری��زه‌ك��ان��ی حكومه‌تی‬ ‫ئێران‌و قه‌یرانی زیاتری لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫س �ه‌رك �ه‌وت��ن��ی س���ه‌وزه‌ك���ان ده‌ت��وان��ێ‬ ‫زه‌میینه‌كانی گه‌شبین بوون به‌داهاتووی‬ ‫دیموكراسی له‌ئێران بخولقێنێ"‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫پشوو‬

‫جيهانبينی په‌روه‌رده‌‬

‫ره‌خنه‌کانی جێرمۆ برانه‌ر له‌پیاژێ‬ ‫ده‌ستوور‬

‫ن‬ ‫یلیس‬

‫كازم ئیبراهیم له‌سلێمان ‌ی سۆراغ ‌ی ك ‌ێ ده‌كات؟‬ ‫ده‌شتی‌ ئه‌نوه‌ر‬

‫رۆم‬ ‫‌ه‬

‫بوم‬ ‫ئ ‌هل‬ ‫ا‬

‫ی كازم ئیبراهیم‬ ‫ی "سۆراغ" ‌‬ ‫گۆران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌قوناغ ‌‬ ‫ی وێنه‌گرتن ‌‬ ‫ك���ار ‌‬ ‫كۆتاییدایه‌و بڕیار‌ه به‌م نزیكان ‌ه‬ ‫له‌شاشه‌كانه‌وه‌ باڵوبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند ك��ازم ئیبراهیم‬

‫ل��ه‌ل��ێ��داون��ێ��ك��دا ب���ۆ ده‌س���ت���وور‬ ‫ی‬ ‫ی كلیپ ‌‬ ‫وتی‌"له‌ئێستادا سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی س��ۆراغ��ه‌و‌ه‬ ‫گۆرانییه‌كم ب��ه‌ن��او ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆم‌و كامێراو ده‌رهێنان ‌‬ ‫كه‌ئاواز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ه‌‬ ‫ساالر عه‌بدوڵاڵیه‌‌و شیعره‌كه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆستا ساڵح بێچاره‌‌و دابه‌شكردن ‌‬ ‫مۆزیكه‌که‌شی له‌الیه‌ن دلێر حسێنه‌و‌ه‬ ‫ئاماده‌كراوه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ك�������ازم وت������ی‌"ك������ار ‌‬ ‫ی خ �ه‌ری��ك � ‌ه ت���ه‌واو‬ ‫وێ��ن�ه‌گ��رت��ن� ‌‬ ‫ی نزیكدا‬ ‫ده‌بێت‌و له‌داهاتوویه‌ك ‌‬ ‫باڵوده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬سه‌رجه‌م ئیش‌و‬ ‫ی له‌ناو‬ ‫كاره‌كان‌و وێنه‌گرتنه‌كه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمانی‌‌و به‌شێكیش ‌‬ ‫ش��ار ‌‬ ‫ی سلێمانید‌ا‬ ‫ی ش��ار ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ئه‌نجام گه‌یه‌ندراوه‌"‪.‬‬

‫ی ئیمۆ ده‌كات‬ ‫سانا حه‌ز به‌هونه‌ر ‌‬ ‫هۆگر له‌سلێمانی‌‬

‫انسی‬

‫به‌ئاماده‌بوون ‌ی ژماره‌یه‌ك ‌ی زۆر له‌هونه‌ردۆستان رۆژی‌‬ ‫‪‌ 30‬ی ئه‌م مانگ ‌ه له‌هۆڵ ‌ی ته‌وار له‌الیه‌ن س ‌ێ منداڵ ‌ی‬ ‫ب ‌ێ باوك ‌ی نه‌وجه‌وانان یه‌كه‌مین پێشانگ ‌هی‌‬ ‫هونه‌رمه‌ند ‌ی الو سانا مۆفه‌ق كرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌پێشانگه‌كه‌دا هونه‌رمه‌ند ‌ی الو‬ ‫‪ 52‬تابلۆ ‌ی جۆراو جۆر ‌ی نمایشكردبوو‪ ،‬به‌ده‌ستووری‌ ‬ ‫راگه‌یاند "ئه‌م ‌ه یه‌كه‌مین پێشانگ ‌ه ‌ی تایبه‌ت ‌ی خۆمه‌‬ ‫كه‌به‌رهه‌م ‌ی كاركردن ‌ی هونه‌ر ‌ی ساڵێكم ‌ه‌و به‌بۆن ‌ه ‌ی نزیكی‌‬ ‫رۆژ ‌ی جیهان ‌ی مندااڵنه‌و‌ه س ‌ێ مناڵ ‌ی بێباوك ‌ی نه‌وجه‌وانانم‬ ‫هێنا پێشانگه‌كه‌یان بۆ كردمه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه به‌بڕوا ‌ی من ‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌ش هیچیان كه‌مترنیی ‌ه له‌و به‌رپرسان ‌هی‌‬ ‫پێشانگه‌یه‌ك ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬تابلۆكانم زیاتر باسكردن ‌ه له‌چه‌ند‬ ‫گه‌نجێك ‌ی ستایل ‌ی ئیمۆ‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وه‌ش ستایلێك ‌ی تازه‌ی ‌ه‌و‬ ‫كاره‌كانیشم زیاتر ب ‌ه بۆی ‌ه كردوه‌"‪.‬‬

‫‌هوه‌‬

‫‌هكات‬ ‫اڵود‬ ‫یب‬ ‫ك ‌ه ‌‬ ‫‌ه‬

‫خ��ان��م �ه‌ گ��ۆران��ی��ب��ێ��ژی‌ ت���از‌ه‬ ‫ده‌رك �ه‌وت��ووی‌ ب��واری‌ هونه‌ری‌‬ ‫گۆرانی‌ نیلیسا جه‌بار ئێستا‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫س �ه‌رق��اڵ �ی‌‬ ‫ئ���ه‌ل���ب���وم���ێ���ك���ه‌ ب����ه‌ن����اوی‌‬ ‫خۆشمده‌وێیت‪.‬‬ ‫ن��ل��ی��س��ا ل��ه‌ل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دا‬ ‫به‌ده‌ستووری‌ وت "ئه‌م ئه‌لبومه‌م‬ ‫ل�ه‌ ‪ 12‬گ��ۆران �ی‌ پێكهاتووه‌‪ ،‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ گۆرانییه‌كان به‌ستایلی‌‬ ‫رۆمانسی‌ وتومه‌ كه‌ ستایلی‌‬ ‫خۆمه‌‌و یه‌ك گۆرانی‌ بادینی‌‬ ‫تێدایه‌ له‌گه‌ڵ‌ گۆرانیه‌كی‌‬ ‫هه‌ڵپه‌ڕكێ‌‌و گۆرانیه‌كیشم بۆ‬ ‫دایكم وتوه‌‌و ئه‌وانه‌ی‌ تریش‬ ‫به‌سۆرانی‌ وتومه‌"‪.‬‬ ‫ك��اری‌ میوزیكی‌‬ ‫گ���ۆران���ی���ه‌ك���ان‬ ‫ل��������ه‌الی��������ه‌ن‬ ‫ه���ون���ه‌رم���ه‌ن���د‬ ‫ه��ێ��م��ن حسێن‬ ‫داب��ه‌ش��ك��ردن��ی‌‬ ‫م�����وزی�����ك�����ی‌‬ ‫ب������ۆك������راوه‌‌و‬ ‫س�������ه‌رج�������ه‌م‬ ‫ئ��اوازه‌ك��ان��ی��ش �ی‌‬ ‫ه��ی‌ ه��ون�ه‌رم�ه‌ن��د‬ ‫هه‌ڵكه‌وت زاهیره‌‪،‬‬ ‫تێكسته‌كانیشی‌ هی‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌شاعیران‬ ‫ح����ه‌م����ه‌ س��ه‌ع��ی��د‬ ‫ئیبراهیم‪ ،‬ده‌رب���از‬ ‫ی��ون��س‪ ،‬ه�ه‌ڵ��ك�ه‌وت‬ ‫زاه�����ی�����ر‪ ،‬ئ���ه‌دی���ب‬ ‫چ���ه‌ل���ه‌ك���ی‌‪ ،‬ك����ه‌ژاڵ‌‬ ‫ئه‌حمه‌د)ه‌‪.‬‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪15‬‬

‫ژن له‌ناو تۆنه‌کانی بێڕه‌نگیدا‬ ‫هۆگر كه‌مال‬

‫فۆتۆگرافه‌ر س��ادق ك��اردۆ له‌رێگ ‌هی‌‬ ‫وێنه‌كانیه‌و‌ه قس ‌ه له‌سه‌ر په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوان ژن‌و پیاو ده‌ك���ات‌و پ��رۆژ‌هی‌‬ ‫ئاینده‌ش ‌ی پێشه‌نگایه‌ك ‌ی تایبه‌تی‌‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر ژن ‌ی كورد‪.‬‬ ‫ی دووه‌م��ی��ن‬ ‫ی ك��ردن��ه‌و‌ه ‌‬ ‫ل����ه‌دوا ‌‬ ‫ی فۆتۆگراف ‌ی تایبه‌ت ‌ی خۆی‌‬ ‫پێشانگ ‌ه ‌‬ ‫ی (تۆنه‌كان ‌ی بێڕه‌نگی‌) له‌هۆڵی‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫ت��ه‌وار به‌هاوكار ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‬ ‫ی ش��ێ��وه‌ك��ار ‌‬ ‫ه���ون���ه‌ر ‌‬ ‫ی فۆتۆگرافه‌ر سادق كاردۆ‬ ‫هونه‌رمه‌ند ‌‬

‫له‌پێشانگایه‌كدا په‌یوه‌ندی نێوان ژن‌و‬ ‫پیاوی خسته‌ڕوو‪.‬‬ ‫فۆتۆگرافه‌ر سادق كاردۆ رایگه‌یاند‬ ‫ی ‪ 12‬ساڵ ‌ه سه‌رقاڵ ‌ی كاری‌‬ ‫"من ماو‌ه ‌‬ ‫فۆتۆگرافیم‌و فۆتۆگراف ‌ی به‌وڕاده‌یه‌‬ ‫چ��ووه‌ت � ‌ه ناخمه‌و‌ه ئ�ه‌گ�ه‌ر كامێرام‬ ‫لێدوورخه‌یته‌و‌ه ڕه‌نگ ‌ه نه‌توانم بژیم‪،‬‬ ‫ی تایبه‌تیمه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه دووه‌مین پێشانگ ‌ه ‌‬ ‫‌س�ه‌رج�ه‌م كاره‌كانم ب���ه‌ڕ‌هش‌و سپی‌‬ ‫ی جیاوازن‪ ،‬ك ‌ه ‪29‬‬ ‫ئه‌نجامداو‌ه به‌قه‌بار‌ه ‌‬ ‫تابلۆن"‪ .‬هه‌روه‌ها وتی‌"ئه‌م وێنانه‌شم‬ ‫له‌واڵته‌كانی‌( عێراق‪ ،‬ئه‌ڵمانیا‪ ،‬فینله‌ندا‪،‬‬ ‫سوید‪ ،‬هه‌نگاریا) گرتووه‌‪ ،‬كه‌به‌رهه‌می‌‬ ‫د‌ه مانگمه‌‪ ،‬من كار له‌سه‌ر په‌یوه‌ندی‌‬

‫ی پ��ی��او ل �ه‌گ � ‌ه ‌ڵ ژن ده‌ك���ه‌م‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه ‌‬ ‫هه‌روه‌ها ژن له‌گ ‌ه ‌ڵ خۆی‌‪ ،‬من هه‌موو‬ ‫كاتێك ده‌مه‌وێت به‌چاونه‌ترسان ‌ه كاری‌‬ ‫فۆتۆگراف ‌ی بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم كلتوره‌كه‌مان‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه داخراو‌ه به‌رامبه‌ر به‌ژن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ناتوانین هه‌موشتێك بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من ئه‌و ته‌حه‌دایه‌شمكردوو‌ه‌و له‌یه‌كه‌م‬ ‫پێشه‌نگه‌مدا وێنه‌یه‌ك ‌ی نیمچه‌ڕوتی‌‬ ‫ژن ‌ی تێدابوو‪ ،‬له‌م پێشانگه‌که‌شمدا‬ ‫گرنگیم به‌ژن داو‌ه له‌چه‌ند روویه‌كه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ه ‌هر‌وه‌ها هیوادار‌ه كه‌پێشانگه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ژن بكاته‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌ر بوونی ژن‬ ‫ی‌و وتی‌"هیوادارم‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫له‌ناو كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫رێكخراوه‌كان ‌ی ژنان هاوكارم بن"‪.‬‬

‫ته‌رازوو‬

‫دووپشك‬

‫كه‌وان‬

‫گیسك‬

‫سه‌تڵ‌‬

‫نه‌هه‌نگ‬

‫(‪ 23‬ئه‌یلول ‪-‬‬ ‫‪ 22‬تشرین ‌ی یه‌كه‌م)‬

‫(‪ 23‬تشرین ‌ی یه‌كه‌م‬ ‫‪ 21 -‬تشرین ‌ی دووه‌م)‬

‫(‪ 22‬تشرین ‌ی دووه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 20‬كانونی‌ یه‌كه‌م)‬

‫(‪ 21‬كانون ‌ی یه‌كه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 19‬كانون ‌ی دووه‌م)‬

‫(‪ 20‬كانون ‌ی دووه‌م ‪-‬‬ ‫‪ 18‬شوبات)‬

‫(‪ 19‬شوبات ‪-‬‬ ‫‪ 20‬ئازار)‬

‫ی ئیشه‌و‌ه كاره‌كان به‌و شێواز‌ه‬ ‫له‌ڕوو ‌‬ ‫ی تۆیه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ناڕۆنبه‌ڕێو‌ه ك ‌ه به‌دڵ ‌‬ ‫ی بۆ خه‌رج‬ ‫ی خۆت ‌‬ ‫ی توانا ‌‬ ‫تۆ ت �ه‌واو ‌‬ ‫ده‌كه‌یت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌نجامه‌كان دڵخۆشكه‌ر‬ ‫ی ناخۆشت‬ ‫نین‪ .‬پێده‌چیت هه‌واڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫پێ بگات‪ ،‬به‌اڵم وات لێده‌كات ل ‌ه ڕوو ‌‬ ‫ده‌روونییه‌و‌ه به‌هێز بیت‪.‬‬

‫ی‬ ‫ك��ات �ه‌ك��ان��ت ڕێ��ك��ب��خ �ه‌‌و ل�� ‌ه شت ‌‬ ‫ك�ه‌م بایه‌خدا ب�ه‌ه�ه‌ده‌ری��ان م�ه‌ده‌‪.‬‬ ‫ی تواناكانتن‌و‬ ‫هاوكاره‌كانت ش��اره‌زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك��اره‌ك��ان��ت بك ‌ه ‌‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌ر به‌باش ‌‬ ‫ی خۆشحاڵییان‪.‬‬ ‫ده‌ب��ێ��ت � ‌ه م��ای�� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕۆژه‌كانت سوود ‌‬ ‫ڕێكخستنه‌و‌ه ‌‬ ‫زۆری‌ بۆ داهاتووت ده‌بێت‪.‬‬

‫ی ناخۆش‬ ‫ێ شت ‌‬ ‫پێویست ‌ه به‌هه‌ند ‌‬ ‫ی س��ۆزداری��ی��ه‌و‌ه ڕابێیت‪،‬‬ ‫ل����ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وروب��ه‌ره‌ك��ه‌ت واده‌زان���ن ك ‌ه پێ ‌‬ ‫ڕاهاتوویت بۆی ‌ه زۆر گوێت پێناده‌ن‪.‬‬ ‫ی زیاتر‌ه‬ ‫پێویستت ب ‌ه خه‌و‌و پشوو ‌‬ ‫له‌جاران‪ .‬زۆر كار مه‌كه‌‌و بایه‌خ ب ‌ه‬ ‫ته‌ندروستیت بده‌‪.‬‬

‫باوه‌ڕت وای ‌ه ك ‌ه تۆ ل ‌ه هه‌موو كه‌س‬ ‫باشتر خ��ۆت ده‌ناسیت‪ ،‬ب �ه‌اڵم له‌و‬ ‫ڕووه‌و‌ه زۆر هه‌ڵه‌یت‪ .‬پێویست ‌ه بیر له‌و‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ڕووداوان ‌ه بكه‌یته‌و‌ه ك ‌ه له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی ڕابردوودا به‌سه‌رت هاتوون بۆ‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫ی دیك ‌ه هه‌مان ئه‌و هه‌اڵن ‌ه‬ ‫ی جارێك ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫دووبار‌ه نه‌كه‌یته‌و‌ه ك ‌ه كردووتن‪.‬‬

‫ب �ه‌ ه �ه‌ن��دێ كێشه‌ی‌ دارای��ی��ه‌و ‌ه‬ ‫سه‌رقاڵ ده‌بیــــت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌شه‌‬ ‫ك����ه‌ پ��ێ��وی��س��ت��ه‌ ئ����اگ����ات ل�ه‌‬ ‫خه‌رجییه‌كـــــانت بێت‪ .‬به‌بێ‬ ‫س��وود پ��اره‌ خ��ه‌رج م �ه‌ك �ه‌‌و ئه‌م‬ ‫ماوه‌یه‌ كه‌مێك ده‌ستبــاڵوییه‌كانت‬ ‫كه‌مكه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫پێویست ‌ه زۆر خۆت ماندوو بكه‌یت تا‬ ‫تواناكانت ده‌ركه‌ون‪ .‬له‌وانه‌ی ‌ه ئازاری‌‬ ‫ڕووداو ‌ی ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وپێشت تا‬ ‫ئێستا له‌بیرنه‌چووبێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ورده‌ورد‌ه له‌گه‌ڵ ‌ی ڕادێ��ی��ت‪ .‬تۆ‬ ‫كه‌سێك ‌ی به‌هێزیت‌و پێویسته‌‬ ‫جڵه‌و ‌ی كاره‌كانت له‌ده‌ستدا بێت‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫پشوو‬

‫‪10‬‬

‫الن ‌ه ئیبراهیمی شانۆکار‪ :‬ته‌خته‌ی شانۆ قورستر ‌ه له‌سینه‌ما‬ ‫سازدانی‪ :‬موحسین یاسین‬

‫خانمه‌ هونه‌رمه‌ندی شانۆكار‬ ‫(النه‌ ئیبراهیم) له‌ساڵی ‪1976‬‬ ‫له‌شاری سلێمانی له‌دایكبووه‌‌و‬ ‫به‌شداری له‌چه‌ندان كاری شانۆیی‌و‬ ‫كورته‌ فیلم‌و فیلمی سینه‌مایی‌و‬ ‫زنجیره‌ درامادا كردووه‌‪ ،‬كه‌دواین‬ ‫به‌شداریشی له‌زنجیر‌ه درامای‬ ‫نامه‌كانی ئه‌شره‌فدا بوو كه‌رۆڵی‬ ‫(گوڵناز)ی كچی كوێخای ده‌بینی‪،‬‬ ‫جگه‌له‌و كارانه‌ش له‌بواری هونه‌ری‬ ‫منااڵنیشدا به‌شداریكردووه‌‪.‬‬ ‫النه‌ یه‌كه‌م شانۆیی كه‌به‌شداری‬ ‫تێدا كردووه‌ شانۆگه‌ریی (مه‌رگی‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌ك)بووه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و ئه‌كته‌رانه‌ی كه‌ له‌فیلمی‬ ‫سینه‌مایی (كوێستانی قه‌ندیل)‬ ‫ی ده‌رهێنه‌ر(ته‌های كه‌ریمی)‬ ‫به‌شداریكردووه‌‪ ،‬كه‌هه‌فته‌ی رابردوو‬ ‫له‌شاری سلێمانی نمایشكرا‪.‬‬

‫ده‌س�����ت�����وور‪ :‬ل�������ه‌دوای ئ��ه‌و‬ ‫شانۆگه‌رییه‌ی كه ‌به‌منداڵی به‌شداریت‬ ‫تێداكرد بۆچی دواتر به‌رده‌وام نه‌بویت؟‬ ‫النه‌‪ :‬من ئه‌وكاته‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫باوكم پێشمه‌رگه ‌بوو له‌شاخ‌و منیش‬ ‫چووم بۆ سه‌ردانی‌و دواتر نه‌گه‌ڕامه‌وه‌‬ ‫ش��ارو ل �ه‌گ �ه‌ڵ ئ��ه‌و ده‌ژی���ام پاشان‬ ‫له‌ساڵی ‪ 1988‬چوینه‌ واڵتی ئێران‌و‬ ‫به‌ئاواره‌یی ماینه‌وه‌‪ ،‬له‌ساڵی ‪1991‬‬ ‫هاتینه‌وه‌ بۆ كوردستان‪ ،‬به‌اڵم هیچ‬ ‫كه‌سێك ه��اوك��اری ن �ه‌ك��ردم‌و منیش‬ ‫به‌شداری هیچ كارێكی هونه‌ری دیكه‌م‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬هه‌تاكو ساڵی ‪ 1993‬به‌شداری‬ ‫هه‌ندێ كاری بچوكم كرد كه‌به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئێستا هیچیانم له‌بیرنه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬چ��ۆن ئاوێته‌بوویت‬ ‫له‌گه‌ڵ هونه‌ردا‪ ،‬ئایا ته‌مه‌نی منداڵیت‬ ‫كاریگه‌ری هه‌بوو به‌سه‌رته‌وه‌؟‬ ‫الن��ه‌‪ :‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ ه�ه‌روه‌ك��و‬ ‫پێشتر ئاماژه‌م بۆكرد خۆی زۆرشتی‬ ‫منداڵی هه‌یه‌ بۆ نمونه‌ له‌ته‌مه‌نی‬ ‫منداڵیدا ح �ه‌زت له‌پایسكڵه‌ سه‌یر‬ ‫ده‌ك��ه‌ی��ت ب��ۆت ن��اك��ڕن ب��ۆی�ه‌ هه‌تا‬ ‫گه‌وره‌ش ده‌بیت هه‌رحه‌زت لێیه‌تی‌و‬ ‫ده‌ڵێیت بۆیان نه‌كڕین‪ ،‬به‌اڵم‬

‫من له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا ئه‌و حه‌زه‌م هاته‌دی‌و‬ ‫مامۆستاكانی شۆڕش له‌وسه‌رده‌مه‌دا‬ ‫یارمه‌تیاندام وتیان منداڵێكی زیته‌ڵه‌و‬ ‫هاریت بۆیه‌ له‌و شانۆگه‌رییه‌دا ئه‌و‬ ‫ڕۆڵه‌یان پێدام بۆیه‌ ئه‌وكاته‌ منیش‬ ‫به‌خۆشحاڵیه‌وه‌ به‌شداریم كردو ئه‌و‬ ‫ڕۆڵه‌م بینی‪ ،‬به‌دڵناییه‌وه‌ كاریگه‌ری‬ ‫منداڵیم به‌سه‌ره‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ده‌مانه‌وێت بزانین چۆن‬ ‫بوو به‌شداریت له‌فیلمی سینه‌مایی‬ ‫(كوێستانی قه‌ندیل)دا كرد؟‬ ‫النه‌‪ :‬له‌رێی كاك عه‌بدولڕه‌حمانه‌وه‌‬ ‫ك �ه‌ ل �ه‌ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رای �ه‌ت��ی سینه‌مای‬ ‫سلێمانییه‌‌و ه��اوڕێ��م�ه‌ داواملێكرا‬ ‫كه‌به‌شداری له‌وكاره‌دا بكه‌م كه‌ڕۆڵی‬ ‫خوشكێكی ئه‌نفال ده‌بینم‌و له‌ڕۆڵه‌كه‌م‬ ‫رازیبووم‪ ،‬ماوه‌یه‌كه‌ له‌شاری سلێمانی‬ ‫نمایشده‌كرێت‌و م��ن ده‌ستخۆشی‬ ‫له‌سه‌رجه‌م ستافی ئه‌و فیلمه‌ ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬كاتێك له‌زنجیره‌ درامای‬ ‫گ��ه‌رده‌ل��وول‌و نامه‌كانی ئه‌شره‌فدا‬ ‫له‌گه‌ڵ ژماره‌یه‌ك هونه‌رمه‌ندی گه‌وره‌و‬ ‫ب�ه‌ئ�ه‌زم��وون به‌شداریتكرد هه‌ستت‬ ‫به‌چی كرد؟‬ ‫الن�ه‌‪ :‬من هه‌موو هونه‌رمه‌ندان‌و‬ ‫هونه‌رم خۆشده‌وێت به‌ڕاستی‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌و خۆشه‌ویستییه‌شه‌ ده‌ستمكردووه‌‬ ‫ب��ه‌ك��اری ه���ون���ه‌ری‌و ك��اری��ش��م بۆ‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌رده‌وام كاریشی بۆ ده‌كه‌م‬ ‫تاكو ده‌م��رم‪ ،‬بێگومان زۆر خۆشه‬ ‫‌كاتێك تۆ له‌گه‌ڵ ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌‬ ‫به‌ئه‌زموونانه‌ كاری هونه‌ری ده‌كه‌یت‌و‬ ‫سوود له‌ئه‌زموونه‌كانیان وه‌رده‌گریت‬ ‫له‌رووی كاری هونه‌رییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ژیانی هاوسه‌ریت چۆن‬ ‫پێكهێنا؟‬ ‫الن����ه‌‪ :‬ل �ه‌س��اڵ��ی ‪ 2000‬ژی��ان��ی‬ ‫ه��اوس �ه‌ری��م پێكهێنا ئ��ه‌و كه‌سه‌ی‬ ‫كه‌ئێستا هاوسه‌رمه‌ وه‌كو هاوڕێم وابوو‪،‬‬ ‫كه‌سێكی زۆر رۆشنبیرو تێگه‌یشتووه‌‌و‬ ‫هونه‌ریشی خۆشده‌وێت‌و له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫شانۆكاریشه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئێستا كه‌مێك‬ ‫دووركه‌وتووه‌ته‌وه‌ له‌كاری شانۆیی‪،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم شانازی ده‌ك��ات كه‌من كاری‬ ‫هونه‌ری ده‌كه‌م‪.‬‬

‫ده‌س��ت��وور‪ :‬پێكهێنانی ژیانی‬ ‫هاوسه‌ریتان به‌ڕێكه‌وت بوو یاخود‬ ‫به‌خۆشه‌ویستی؟‬ ‫الن�����ه‌‪ :‬ب���ه‌ڕێ���ك���ك���ه‌وت ن��ه‌ب��وو‬ ‫به‌خۆشه‌ویستی بوو‪( ،‬به‌پێكه‌نینه‌وه)‌‪،‬‬ ‫ته‌نها ماوه‌ی دوو مانگیشی خایاند‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬چه‌ند منداڵتان هه‌یه‌؟‬ ‫الن��ه‌‪ :‬دوو ك��وڕم هه‌یه‌ به‌ناوی‬ ‫(پ �ه‌ی��وه‌ن��د) كه‌ته‌مه‌نی نۆساڵه‌‌و‬

‫(پ�ه‌ی��وه‌س��ت) ته‌مه‌نی پێنج ساڵ‌و‬ ‫نیوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئایا هه‌موو ئه‌كته‌رێكی‬ ‫شانۆیی كه‌ له‌سه‌ر ته‌خته‌ی شانۆ‬ ‫ڕۆڵ ده‌بینێت ده‌توانێت له‌به‌رده‌م‬ ‫كامێراشدا هه‌مان رۆڵ ببینێت؟‬ ‫النه‌‪ :‬خۆی شانۆ زۆر زه‌حمه‌ته‌‬ ‫به‌ڕاستی‪ ،‬تۆ بتوانیت كاری شانۆیی‬ ‫بكه‌یت بێگومان ده‌ت��وان��ی��ت وه‌ك��و‬

‫ئه‌كته‌ریش كاری دراما بكه‌یت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كاری دراما ئاسانتره‌ وه‌كو له‌بینینی‬ ‫رۆڵێك له‌شانۆدا‪ ،‬چونكه‌ تۆ له‌شانۆدا‬ ‫راسته‌وخۆ له‌به‌رده‌می بینه‌ردا نواندن‬ ‫ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬عه‌شقی كاركردنی‬ ‫تۆ بۆ سینه‌ما زیاتره‌ یاخود زنجیره‌‬ ‫دراما‌و كاری شانۆیی؟‬ ‫الن �ه‌‪ :‬خ��ۆی به‌ڕاستی كاركردن‬ ‫ل �ه‌س��ی��ن �ه‌م��او ش���ان���ۆدا ئه‌ركێكی‬ ‫زۆرق��ورس�ه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم خۆشه‌ویستیم بۆ‬ ‫هه‌موویان هه‌یه‌ جیاوازیان نییه‌ له‌الی‬ ‫م��ن‪ ،‬ڕاس��ت�ه‌ ك��اری ش��ان��ۆو سینه‌ما‬ ‫ماندووبنی زۆرتریان ده‌وێ��ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاری دراما ئاسانتره‌‪ ،‬چونكه‌ كاتێك‬ ‫كه‌هه‌ڵه‌بكه‌یت ده‌ت��وان��ی��ت ئه‌و‬ ‫گرته‌یه‌ دووباره‌بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌سه‌ر ته‌خته‌ی شانۆ نابێت‬ ‫هه‌ڵه‌بكه‌یت‪.‬‬ ‫ده‌س���ت���وور‪ :‬تاچه‌ند‬ ‫حه‌زت له‌زێڕو پاره‌یه‌؟‬ ‫النه‌‪ :‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ح��ه‌زم ل�ه‌زێ��ڕ نییه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر پاره‌ ت هه‌بێت‌و بیكڕیت‌و‬ ‫دایبنێیت وه‌كو پێشینان ده‌ڵێن‬ ‫(ماڵی سپی بۆ رۆژی ڕه‌ش) ئه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دام‪ ،‬به‌اڵم بۆ خۆده‌رخستن‬ ‫ئه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانیم‪ ،‬ئه‌گه‌ر پاره‌ش‬ ‫هه‌بێت به‌پێكه‌نینه‌وه‌‪ ...‬ئه‌وا شتێكی‬ ‫خراپ نییه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ پاره‌ هه‌موو‬ ‫شتێكیش نییه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئه‌و سیفه‌تانه‌ چییه‌ كه‌‬ ‫له‌كه‌سێتی تۆدا هه‌یه‌؟‬ ‫النه‌‪ :‬بۆ ئیداری زۆرباشم‪ ،‬ره‌زیل‬ ‫نیم‪ ،‬ده‌ستباڵویش نییم‪ ،‬كه‌سێكی‬ ‫هێمنم‪..‬‬ ‫ده‌س��ت��وور‪ :‬ه��ون �ه‌ر ف��ێ��ری چی‬ ‫كردوویت؟‬ ‫الن����ه‌‪ :‬ف��ێ��ری خ��ۆش �ه‌وی��س��ت��ی‬ ‫نیشتمان‌و هونه‌رمه‌ندانی كردووم‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬له‌چ كارێكی هونه‌ری‬ ‫خ��ۆت په‌شیمانیت ك�ه‌ب�ه‌ش��داری��ت‬ ‫تێداكردوه‌؟‬ ‫الن��ه‌‪ :‬له‌هیچ كارێكی هونه‌ریم‬ ‫په‌شیمان نیم كه‌به‌شداریم تێداكردووه‌‪.‬‬

‫هه‌ولێر پێشبڕكێی ئه‌ده‌بی مندااڵن ده‌كات‬ ‫ژه‌نیار له‌هه‌ولێر‬

‫ب��ڕی��اروای � ‌ه ل� ‌ه ‪10‬ی ئ �ه‌م مانگه‌دا‪،‬‬ ‫له‌هه‌ولێری پایته‌خت‪ ،‬پێشبڕكێیه‌ك‬ ‫بۆ نووسه‌رانی بواری ئه‌ده‌بی مندااڵن‬ ‫سازبكرێت‪.‬‬ ‫ن��ی��ان ئ �ه‌ح��م �ه‌د ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی زنجیر‌ه كتێبی مندااڵن‬ ‫سه‌ر ب ‌ه وه‌زاره‌تی رۆشنبیری حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬ل ‌ه لێدوانێكیدا‬ ‫به‌ده‌ستووری وت "به‌نیازین ل ‌ه ‪10‬‬ ‫ئه‌م مانگ ‌ه پێشبڕكێیه‌كی ئه‌ده‌بی‬

‫سازبكه‌ین بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی ل ‌ه بواری‬ ‫ئه‌ده‌بی مندااڵندا كار ده‌كه‌ن"‪ .‬وتیشی‬ ‫"ره‌زام �ه‌ن��دی وه‌زاره‌ت��ی رۆشنبیری‌و‬ ‫الوانمان بۆ سازكردنی ئه‌و پێشبڕكێی ‌ه‬ ‫وه‌رگ��رت��ووه‌‪ ،‬ب��ۆ ئ �ه‌م مه‌به‌سته‌ش‬ ‫چه‌ند كه‌سێكمان بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی‬ ‫به‌رهه‌مه‌كان دیاریكردووه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد كه ‌مه‌به‌ست‬ ‫له‌و پێشبڕكێی ‌ه هاندانی ئه‌و كه‌سانه‌ی ‌ه‬ ‫ك� ‌ه م���اوه‌ی چه‌ندین ساڵ ‌ه خۆیان‬

‫ب ‌ه ئه‌ده‌بی مندااڵنه‌و‌ه خه‌ریك‬ ‫ك����ردووه‌و "خزمه‌تێكیان له‌و‬ ‫بواره‌و‌ه كردووه‌"‪.‬‬ ‫ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌رای �ه‌ت��ی زنجیر‌ه‬ ‫كتێبی م���ن���دااڵن‪ ،‬ت��ا ئێستا‬ ‫چه‌ندین كتێب‌و ب�ڵاوك��راوه‌ی‬ ‫م��ن��دااڵن��ی ب�ه‌چ��اپ��گ�ه‌ی��ان��دووه‌و‬ ‫له‌ به‌رنامه‌یاندای ‌ه بۆ ئه‌مساڵ‬ ‫چه‌ندین كتێبی دیك ‌ه له‌و بوار‌ه‬ ‫به‌ چاپبگه‌یه‌نین‪.‬‬

‫كاور‬

‫گا‬

‫دووانه‌‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫فه‌ریك‬

‫(‪ 21‬مارس ‪-‬‬ ‫‪ 20‬نیسان)‬

‫(‪ 21‬نیسان ‪-‬‬ ‫‪ 20‬ئایار)‬

‫(‪ 21‬ئایار ‪-‬‬ ‫‪ 20‬حوزه‌یران)‬

‫‪ 21‬حوزه‌یران ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ته‌مموز‬

‫(‪ 23‬ته‌مموز ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ئاب)‬

‫(‪ 23‬ئاب ‪-‬‬ ‫‪ 22‬ئه‌یلول)‬

‫ل���ه‌س���ه‌ره‌ت���ای‌ ئ���ه‌م م��ان��گ �ه‌و‌ه‬ ‫پالنه‌كانت له‌ جاران زه‌حمه‌تتر بۆ‬ ‫ده‌خرێت ‌ه بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫فشاره‌كان له‌سه‌رت زیاد ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی ئه‌و‌ه بیت ك ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه ئاگادار ‌‬ ‫ده‌ستكردن ب ‌ه كارێك ئاسانتر‌ه‬ ‫له‌به‌رده‌وامبوون له‌سه‌ری‌‪.‬‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ زۆر بونیادنه‌رانه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه كه‌ له‌بوارێكدا كارناكه‌یت‬ ‫ی ب ‌ه داهێنان بێت‪ .‬زۆر‬ ‫پێویست ‌‬ ‫ه�ه‌س��ت��ی��اری�ت‌و ئ���ه‌م م��اوه‌ی�� ‌ه زۆر‬ ‫ی خۆت‌و‬ ‫ی جوانكار ‌‬ ‫گرنگی‌ ب ‌ه الیه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وروب��ه‌ره‌ك��ه‌ت ده‌ده‌ی���ت‪ .‬له‌بار ‌‬ ‫سۆزدارییه‌و‌ه ل ‌ه دۆخێكی‌ تایبه‌تدایت‪.‬‬

‫ی ئه‌ستێره‌كان به‌جۆرێك ‌ه‬ ‫ڕه‌وت��� ‌‬ ‫ی زۆر تایبه‌تیت‬ ‫ی ڕۆمانس ‌‬ ‫كه‌شێك ‌‬ ‫بۆ ده‌خوڵقێنن‪ .‬هه‌ست به‌و ئازادیی ‌ه‬ ‫ده‌ك��ه‌ی��ت ك�� ‌ه پێشتر ه �ه‌ت��ب��ووه‌‌و‬ ‫هاوكاتیش زۆر به‌و شتان ‌ه دڵخۆشیت ك ‌ه‬ ‫ڕوو ده‌ده‌ن‪ .‬ده‌ست پێشخه‌رییه‌كانت‬ ‫بایه‌خیان پێده‌درێت‪.‬‬

‫هه‌فته‌یه‌ك ‌ی گونجاو‌ه بۆ خۆڕێكخستنه‌و‌ه‬ ‫ی دارای��ی��ه‌وه‌‌و ده‌ستكه‌وتی‌‬ ‫ل �ه‌ب��وار ‌‬ ‫باشیشت ده‌بێـت‪ .‬له‌وانه‌ی ‌ه پێشنیاری‌‬ ‫پۆستێك ‌ی به‌رزترت بۆ بكه‌ن له‌و‌هی‌‬ ‫ئێستات‌و وا باشتر‌ه ڕه‌ت ‌ی نه‌كه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫دڵ � ‌ی ده‌وروب���ه‌ره‌ك���ه‌ت خ��ۆش بكه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه خۆت به‌رده‌وام پێده‌كه‌نیت‪.‬‬

‫ی زۆر‬ ‫ئ��ه‌م م��اوه‌ی�� ‌ه سه‌رقاڵییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕووت تێده‌كات ئه‌وه‌ش یان به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕووداوێك ‌‬ ‫میوانه‌وه‌ی ‌ه یاخود به‌هۆ ‌‬ ‫چ��اوه‌ڕوان��ن��ه‌ك��راوه‌وه‌‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئه‌م ‌ه‬ ‫كارناكات ‌ه س �ه‌ر دڵخۆشییه‌كانت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی نموونه‌یی ‌ه بۆ ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت كارێك ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬

‫ی كارێكت‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه په‌شیمان بیت له‌و‌ه ‌‬ ‫به‌جۆرێك ك��ردووه‌‪ ،‬ب�ه‌اڵم هه‌ندێك‬ ‫جار مرۆڤ تا نه‌كه‌وێته‌ هه‌ڵه‌یه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب��ه‌و ئ �ه‌زم��وون �ه‌دا تێناپه‌ڕێت ك ‌ه‬ ‫پێویستییه‌تی‌‪ .‬ئه‌وه‌شت له‌بیرنه‌چێت‬ ‫بیرۆكه‌كان ئه‌و كاتانه‌ دروست ده‌بن‬ ‫كه‌ هه‌رگیز چاوه‌ڕوانت نه‌كردووه‌‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫کلتور‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪15‬‬

‫گرژبوونی ماسولکه‌‪ ،‬هۆکار‪ ،‬چاره‌سه‌ر‬

‫قۆپیه‌و پێوتنه‌و ‌ه ده‌ستیپێكرد‬

‫ی ئه‌و مامۆستاو‬ ‫ی دۆزینه‌وه‌و ناسین ‌‬ ‫خوێندكاران له‌هه‌وڵ ‌‬ ‫ی تاقیكردنه‌وه‌كاندا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری هۆاڵنه‌دان كه‌ له‌كات ‌‬ ‫ی پێیانبڵێنه‌وه‌‬ ‫چاودێرییان ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاكۆ محه‌مه‌د له‌سلێمانی‌‬

‫خوێندكاران كه‌وتوونه‌نه‌ هه‌وڵدان‬ ‫ب��ۆ دۆزی���ن���ه‌وه‌و ن��اس��ی��ن�ی‌ ئ �ه‌و‬ ‫ی‬ ‫مامۆستاو به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هۆاڵنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك �ه‌ له‌كاتی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان ‌‬ ‫به‌كالۆریدا چاودێرییان ده‌ك�ه‌ن‪،‬‬ ‫ب����ۆئ����ه‌وه‌ی‌ پ��ێ��ی��ان��ب��ڵ��ێ��ن �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ژم��اره‌ك��ی��ش��ی��ان ته‌كنیكی‌ نوێ‬ ‫بۆ قۆپییه‌كردن به‌كارده‌هێنن‌و‬ ‫پاره‌یه‌كی‌ زۆری‌ تێدا سه‌رفده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ده‌ربچن‌و نمره‌یه‌كی‌‬ ‫ب �ه‌رزی��ش بهێنن خوێندكارانی‌‬ ‫پ��ۆل �ی‌ ‪12‬ی‌ ئ��ام��اده‌ی �ی‌ رێگاو‬ ‫شێوازی‌ ج��ۆراوج��ۆر ده‌دۆزن��ه‌وه‌‬ ‫ب��ۆ پ��ێ��وت��ن�ه‌وه‌و قۆپییه‌كردن‪،‬‬ ‫ه�ه‌رچ�ه‌ن��ده‌ مامۆستایان ئ�ه‌وه‌‬ ‫ره‌ت��ده‌ك��ه‌ن��ه‌وه‌ ك �ه‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫پ���اره‌دا به‌قوتابیان بڵێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ن��اش��ارن��ه‌وه‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌مامۆستایان داوای به‌شێك‬ ‫ل �ه‌خ��وێ��ن��دك��اران له‌هۆڵه‌كانی‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ جێبه‌جێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫چ��االك محه‌مه‌د خوێندكار ‌‬ ‫ی‬ ‫پۆلی‌ ‪ 12‬وتی‌ "سه‌رپه‌رشتیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫خزمم هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵێنی‌ هاوكار ‌‬ ‫پێداوم‪ ،‬چونكه‌ پله‌ی‌ هه‌یه‌ له‌ناو‬ ‫پ��ه‌روه‌رده‌دا‌و هه‌موو شتێ‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫هه‌ر واسته‌یه‌‌و ساڵی‌ پاریش له‌ناو‬ ‫هاتنه‌وه‌دا كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫شنێ‌ خوێندكاری‌ پۆلی‌ ‪‌ 12‬‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌ییه‌ یه‌كه‌م تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كالۆری‌ ئه‌مساڵی‌ ئه‌نجامدا وه‌ك‬ ‫خۆی‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ده‌ك��ات چه‌ند‬ ‫جارێك هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌یداوه‌ مامۆستا‬ ‫ی‬ ‫چ���اودێ���ره‌ك���ان‌و ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫هۆڵه‌كه‌ی‌ بناسێت به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫وت "چه‌ندجار مامۆستام دیو ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌زانیویه‌تی‌ خوێندكار قۆپ ‌‬ ‫ده‌ك���ات ق��س�ه‌ی‌ ن��ه‌ك��ردوه‌‪ ،‬یان‬ ‫ی‬ ‫لێیوه‌رنه‌گرتووه‌‌و ئ �ه‌و هه‌وڵه‌ ‌‬ ‫منیش وه‌ك ئه‌وانه‌"‪.‬‬

‫شێنێ ئ���ام���اژه‌ی‌ ب��ه‌وه‌ش��دا له‌زانكۆ وه‌ریانبگرێت‪.‬‬ ‫م‪ .‬چیمه‌ن به‌ده‌ستووری‌ وت‬ ‫"دن��ی��ا ه �ه‌م��ووی‌ ب��ۆ ك��چ‌و ك��وڕ ‌ه‬ ‫ی "تائێستا من چه‌ندجارێك داوام‬ ‫مه‌سئوله‌كانه‌ بۆ خۆیان به‌ده‌رجه‌ ‌‬ ‫نزمه‌وه‌ ده‌ڕۆن �ه‌ زانكۆكان‪ ،‬بۆیه‌ لێكراوه‌ بۆ پێوتنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم گوێم‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت ئێمه‌ش په‌نا به‌رینه‌به‌ر ئه‌م ن��ه‌داوه‌ت��ێ‌‪ ،‬چونكه‌ كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫خ��ۆم زۆر ل��ه‌پ��اره‌و ده‌رچ��وون � ‌‬ ‫كاره‌‪ ،‬یان قۆپیه‌كردن"‪.‬‬ ‫هۆكارێكی‌ تر ب�ه‌الی‌ شێنێوه‌ خوێندكاره‌كه‌ به‌نرختره‌‌و بشزانم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی���ه‌ م��ام��ۆس��ت��ا ب��اش �ه‌ك��ان هه‌ر مامۆستایه‌ك هه‌وڵی‌ ئه‌و ده‌دات‬ ‫له‌كاتی‌ ده‌وام به‌باشی‌ وانه‌كان سكااڵی‌ له‌سه‌ر به‌رزده‌كه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫تاژان ساڵی‌ پار تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌خوێندكاران ناگه‌یه‌نن بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌دوایدا جارێكی تر خوێندكاران به‌كالۆری‌ ك��ردووه‌ وتی‌ "من زۆر‬ ‫ی‬ ‫هاوكاریكراوم له‌الیه‌ن مامۆستایان ‌‬ ‫بیانگرنه‌وه‌ به‌مامۆستای تایبه‌ت‪.‬‬

‫تائێستا من چه‌ند جارێك داوام لێكراو‌ه بۆ پێوتنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی خۆم زۆر‬ ‫به‌اڵم گوێم نه‌داوه‌تێ‌‪ ،‬چونك ‌ه كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫ی خوێندكاره‌ك ‌ه به‌نرختره‌‬ ‫له‌پاره‌و ده‌رچوون ‌‬ ‫سازانی‌ هاوڕێی شێنێش ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫"ئ���ام���اده‌م ه��ه‌ر مامۆستایه‌ك ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هۆڵ چوار پرسیارم‬ ‫بێبڵت ‪ 40‬وه‌ره‌قه‌ی‌ بده‌مێ‌"‪.‬‬ ‫مامۆستایان ئه‌وه‌ ناشارنه‌و ‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن قوتابیان‌و كه‌سوكارییانه‌و ‌ه‬ ‫چه‌ندینجار داوای���ان لێكردوون‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌ تاقیكردنه‌وه‌كاندا‬ ‫پێیان بوترێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫مامۆستا چیمه‌ن ل �ه‌ب��اره‌ ‌‬ ‫هانابردنی‌ خوێندكار بۆ واسته‌‌و‬ ‫ی‬ ‫پێوتنه‌وه‌ له‌رۆژی‌ تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كالۆریدا ئاماژه‌ی‌ ب �ه‌وه‌دا ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ڕوانین ‌‬ ‫خوێندكار‌و خێزانه‌كه‌یه‌وه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ فێربوون‪ ،‬چونكه‌ خوێندكار‬ ‫ه���ه‌م ح����ه‌زده‌ك����ات ده‌رب��چ��ێ��ت‬ ‫كه‌ده‌زانێ‌ ده‌رناچێ‌‪ ،‬هه‌م كه‌واست ‌ه‬ ‫ده‌ك�����ات ه����ه‌وڵ����ده‌دات ل �ه‌گ �ه‌ ‌ڵ‬ ‫ده‌رچ��وون �ه‌ك �ه‌ش��دا ن��م��ره‌ی‌ باش‬ ‫بێنێت‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ شوێنێكی‌ باش‬

‫ی‬ ‫چ���اودێ���ره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ كه‌سێك ‌‬ ‫نزیكم به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هۆڵ بوو"‪ .‬‬ ‫تاژان ده‌ڵێت ئه‌مه‌ ته‌نها له‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ه��ۆڵ��دا ن��اك��رێ‌‪ ،‬به‌ڵكو زۆرب��ه‌ ‌‬ ‫هۆڵه‌كان ئه‌م دیارده‌یه‌ی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌تیش ناتوانێ‌ چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌خوێندكاران رێگه‌و‬ ‫ش���ێ���وازی‌ ت��ر ده‌گ���رن���ه‌ب���ه‌ر بۆ‬ ‫قۆپییه‌كردن بۆئه‌وه‌ی‌ نمره‌ی‌ به‌رز‬ ‫به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫خالید یه‌كێكه‌ له‌و خوێندكارانه‌ ‌‬ ‫بۆ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ وان �ه‌ی‌ مێژوو‬ ‫ی‬ ‫كه‌یه‌كه‌م تاقیكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌مساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫پۆلی‌ دوانزه‌یه‌م بوو وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ئامێرێكی‌ كڕیوه‌ بۆ قۆپییه‌كردن‌و‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك خ��ۆی‌ ده‌ڵ��ێ��ت پێویست ‌‬ ‫به‌پێوتنه‌وه‌ی‌ مامۆستا نابێت‪.‬‬ ‫خالید وتی‌ "خۆم هیتفۆنم كڕێو ‌ه‬ ‫به‌ (‪ )10‬وه‌رق��ه‌‌و به‌كارمهێناو ‌ه‬ ‫بۆ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌م ئیتر‬

‫ی‬ ‫ی هاوكار ‌‬ ‫ی خزمم هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵێن ‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیارێك ‌‬ ‫ی هه‌یه‌ له‌ناو په‌روه‌رده‌دا‬ ‫ه پله‌ ‌‬ ‫پێداوم‪ ،‬چونك ‌‬

‫تاقیكردنه‌وه‌كان به‌بێ‌ قۆپییه‌كردن‌و پێوتنه‌وه‌ تێناپه‌ڕێت‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬ئاكۆ محه‌مه‌د‬

‫ب��ۆ ته‌كلیف ل�ه‌م��ام��ۆس��ت��ای��ان‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هۆڵ‌ بكه‌م پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫زۆر زیاتر بده‌م"‪.‬‬ ‫خالید ئاماژه‌ی‌ ب�ه‌وه‌دا كه‌س‬ ‫هه‌ستی‌ پێناكات‌و ته‌نها ئه‌وه‌نده‌ی ‌ه‬ ‫پێویستت به‌كه‌سێكه‌ ل��ه‌ده‌ره‌و ‌ه‬ ‫پێتبڵێته‌و ه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌رب������اره‌ی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ بۆچ ‌‬ ‫ئ���ه‌و ك���اره‌ ده‌ك����ات ئ��ای��ا زی��ان‬ ‫ب �ه‌خ��ۆی‌ ناگه‌یه‌نێت به‌تایبه‌ت‬ ‫ئ �ه‌گ �ه‌ر ئ��اش��ك��راب��وو‪ ،‬وت��ی‌ "من‬ ‫ی‬ ‫ته‌نها بڕوانامه‌م ده‌وێ��ت‌و كار ‌‬ ‫له‌سه‌رناكه‌م‪ ،‬ماڵه‌وه‌ پێیانوتوم‬ ‫ده‌بێت خوێندن ت��ه‌واو بكه‌یت‪،‬‬ ‫چونكه‌ دواتر ده‌چمه‌ ئه‌وروپا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا پ��ه‌ی��م��ان ع�ه‌ل� ‌‬ ‫ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌ری‌ ه��ۆڵ��ی‌ یه‌كێك‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كانی‌‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ دی���ارده‌ی‌ پێوتنه‌وه‌و‬ ‫قۆپییه‌كردن‪ ،‬ئ��ام��اژه‌ی‌ ب��ه‌وه‌دا‬ ‫كه‌ئه‌وه‌ دیارده‌یه‌كی‌ ناشیرینه‌‌و‬ ‫خێزانیش له‌پشت ئه‌و كاره‌وه‌یه‌‌وه‌و‬ ‫وت���ی‌ "ت��ه‌ن��ی��ا م�ه‌ب�ه‌س��ت��ی��ی��ان� ‌ه‬ ‫منداڵه‌كانیان ده‌رچن‪ ،‬ته‌نها ئه‌و‬ ‫خوێندكارانه‌ په‌ناده‌به‌نه‌به‌ر ئه‌و‬ ‫كارانه‌ كه‌ له‌ژیاندا شكستیانهێناو ‌ه‬ ‫ئه‌گینا ئاماده‌ نابن ئه‌و بڕه‌ پار ‌ه‬ ‫ی‬ ‫زۆره‌ب��ده‌ن‪ ،‬به‌رامبه‌ر ده‌رچوون ‌‬ ‫منداڵه‌كانیان"‪.‬‬ ‫م‪ .‬پ�ه‌ی��م��ان وت��ی‌ "وی��ژدان��م‬ ‫ئ�ه‌وه‌ قبوڵناكات‌و هه‌رگیز رێگ ‌ه‬ ‫به‌و دیارده‌یه‌ ن��اده‌م‌و ئاماده‌شم‬ ‫واز‌ له‌مامۆستایی‌ بهێنم‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌رێگری‌‌و وه‌ستانه‌وه‌ له‌دژی‌ ئه‌و‬ ‫دیارده‌یه‌"‪.‬‬ ‫م‪ .‬په‌یمان ئه‌وه‌شی‌ نه‌شارده‌و ‌ه‬ ‫كه‌هه‌ندێك له‌مامۆستایان ئه‌و‬ ‫ك��اره‌ ده‌ك��ه‌ن "راس��ت �ه‌ له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫مامۆستایان یان به‌ڕێوه‌به‌ر ئه‌م‬ ‫ك���اره‌ی كردبێت‪ ،‬ب��ه‌اڵم ناكات ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌موو مامۆستایه‌ك ئه‌و ‌ه‬ ‫بكات‌و ته‌نها الی‌ ئ�ه‌وان�ه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌خۆیان دۆڕاندووه‌"‪.‬‬

‫جيهانبينی په‌روه‌رده‌‬ ‫فــایــه‌ق ســـه‌عــیــد‬

‫ره‌خنه‌كانی جێرمۆ‬ ‫برانه‌ر له‌پیاژێ‬ ‫شتێكی سه‌یر نیی ‌ه كاتێك پیاژێ به‌رامبه‌ر به‌و ره‌خنانه‌ی لێی ده‌گیرێت‬ ‫كراوه‌ییه‌كی گه‌ور‌ه پیشانی به‌رامبه‌ره‌كه‌ی ده‌دات‪ ،‬چونك ‌ه پیاژێ پیاوی زانست‬ ‫بوو‪ .‬زۆرجار پیاژێ ده‌عوه‌تنامه‌یه‌كی ئاراسته‌ی ره‌خنه‌گر‌ه سه‌رسه‌خته‌كانی خۆی‬ ‫ده‌كرد كه‌جیاوازییه‌كی زۆر له‌نێوانیاندا هه‌بوو بۆئه‌وه‌ی بچن بۆ جنێڤ‌و به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫گفتوگۆ له‌و مه‌سه‌النه‌دا بكه‌ن كه‌له‌سه‌ری هاوڕا نه‌بوون‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌و ده‌روونزان ‌ه ئه‌مریكاییانه‌ی تاوه‌كو ئه‌مرۆش گوێی لێده‌گیرێت‌و‬ ‫له‌بواری گه‌شه‌سه‌ندنی مه‌عریفی‌و پرۆسه‌ی فێربوون‌و پالنی فێركاریدا خاوه‌نی‬ ‫تیۆری خۆیه‌تی‪ ،‬پرۆڤیسۆر جێرمۆ برانه‌ره‌‪.‬‬ ‫برانه‌ر یه‌كێك بوو‌ه له‌وانه‌ی هه‌وڵێكی سه‌ركه‌وتووانه‌ی زۆری داو‌ه بۆ‬ ‫ناساندنی پیاژێ ل ‌ه ئه‌مریكادا‪ .‬برانه‌ر س �ه‌ره‌ڕای ئ�ه‌وه‌ی له‌هه‌ندێ بواری‬ ‫ده‌روونزانی مندااڵندا پشتیوانی زۆری له‌پیاژێ كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێكیش بوو‌ه‬ ‫له‌وانه‌ی ره‌خنه‌ی توندی ئاراسته‌ی پیاژێ كردووه‌‪ .‬له‌م وتاره‌دا هه‌وڵده‌ده‌م‬ ‫به‌شێك له‌ره‌خنه‌كانی برانه‌ر بخه‌مه‌ڕوو‪.‬‬ ‫برانه‌ر له‌باره‌ی تاقیكردنه‌وه‌ی په‌رداخه‌كان كه‌پیاژێ له‌گه‌ڵ هه‌ندێك مندااڵندا‬ ‫سازی دابوو ده‌ڵێ "مه‌سه‌له‌ك ‌ه نه‌په‌یوه‌ندی به‌ئۆپه‌راسیۆن ‌ه مێنتاڵیه‌كانی مێشكی‬ ‫مندااڵنه‌و‌ه هه‌یه‌و ن ‌ه په‌یوه‌ندیشی به‌و ده‌رئه‌نجامانه‌و‌ه هه‌ی ‌ه كه‌ئه‌وان له‌كاتی ئه‌و‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌دا به‌ده‌ستی دێنن‪ ،‬به‌ڵكو لێره‌دا رێسایه‌ك یا فۆرموله‌یه‌كی ڤێرباڵی‬ ‫ئاوێته‌بووی ناخی منداڵ هه‌ی ‌ه رێگه‌ی بینینی ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ی لێده‌گرێت‬ ‫كه‌له‌و تاقیكردنه‌وه‌یه‌دا دێن ‌ه كایه‌وه‌"‪ .‬له‌الیه‌كی دیكه‌و‌ه برانه‌ر پێیوای ‌ه پیاژێ‬ ‫له‌شیكردنه‌و‌ه تیۆرییه‌كانیدا سه‌ركه‌وتوو نه‌بووه‌و له‌بواری گۆڕاوه‌كان‌و نه‌گۆڕه‌كان‬ ‫له‌بیركردنه‌وه‌ی مندااڵندا "كرۆكی باسه‌كه‌ی له‌ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫پیاژێ ئه‌و ره‌خنه‌ی ‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌و پێیوای ‌ه "ئه‌و گرفته‌ی برانه‌ر باسی ده‌كات من‬ ‫له‌دوا ‪ 30‬ساڵی كۆتایی ته‌مه‌نمدا كارم له‌گه‌ڵدا كردووه‌‪ .‬ئه‌ڵبه‌ت ‌ه برانه‌ر راست ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م ‌ه مانای ئه‌و‌ه نیی ‌ه كه‌ئه‌و توانیویه‌تی له‌ماوه‌یه‌كی زۆركورت تردا له‌هه‌مان‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه تێبگات‪ .‬گه‌وره‌ش وه‌كو منداڵ وای ‌ه پێویستی به‌كاتێكی زۆر‌ه بۆئه‌وه‌ی بگاته‌‬ ‫تێگه‌یشتنێكی دروست‪ ،‬ئه‌مه‌ش گه‌وره‌ترین لوغزی پرۆسه‌ی گه‌شه‌كردنه‌‪ .‬بۆی ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ناتوانین ئه‌و پرۆسه‌ی ‌ه له‌كۆكردنه‌وه‌ی چه‌ند به‌شێكی زانستیدا كورت بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌شوێنێكی دیكه‌دا برانه‌ر ره‌خن ‌ه له‌و مێتودانه‌ش ده‌گرێت كه‌پیاژێ له‌هه‌ندێك‬ ‫له‌تاقیكردنه‌وه‌كانیدا به‌كاریهێناوه‌‪ .‬پیاژێ له‌وه‌اڵمدا پێیوای ‌ه ئه‌و مێتودان ‌ه هێنده‌ش‬ ‫ساكارو الواز نین‪ ،‬چونك ‌ه به‌ر له‌وه‌ی هاوكاره‌كانی كار به‌و مێتودان ‌ه بك ‌هن‌و داتا‬ ‫كۆبكه‌نه‌و‌ه ماوه‌ی یه‌ك ساڵ هونه‌ری چاوپێكه‌وتنیان ده‌خوێندو فێری ئه‌و‌ه ده‌كران‬ ‫چۆن له‌گه‌ڵ مندااڵندا دیدارو گفتوگۆ سازبكه‌ن‪ .‬له‌الیه‌كی دیكه‌و‌ه مێتوده‌كانی پیاژێ‬ ‫له‌زۆر شوێنی جیهاندا دووبار‌ه تاقیده‌كرانه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه مه‌سه‌له‌ی گه‌شه‌سه‌ندنی‬ ‫مه‌عریفی‌و پرۆسه‌ی بیركردنه‌و‌ه له‌الی مندااڵن خاڵێكی بنه‌ڕه‌تی ناوه‌ند‌ه په‌روه‌رده‌یی‌و‬ ‫ده‌رووناسیه‌كان بوو‪ .‬زۆرێك له‌ده‌رئه‌نجامه‌كانی ئه‌و ناوه‌ندان ‌ه كه‌مێتوده‌كانی پیاژێ ـ ‬ ‫یان به‌كارده‌هێنا له‌گه‌ڵ ده‌رئه‌نجامه‌كانی خودی پیاژێدا كۆك بوون‪.‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌مانه‌ش خودی برانه‌ر به‌شداربوو‌ه له‌و ره‌خنه‌و پرسیارانه‌ی له‌باره‌ی‬ ‫قۆناغه‌كانی گه‌شه‌سه‌ندنی مندااڵنه‌و‌ه له‌ئه‌مریكادا له‌پیاژێ ده‌كران‪ .‬یه‌كێك له‌و‬ ‫پرسیارانه‌ی پیاژێ ناوی (پرسیاری ئه‌مریكی) لێناو‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه ئایا ده‌كرێ منداڵێكی‬ ‫دیاریكراو به‌كاتێكی كه‌متر یه‌كێك له‌قۆناغه‌كانی گه‌شه‌سه‌ندن تێپه‌ڕێنێت؟‪ .‬پیاژێ‬ ‫له‌یه‌كێك له‌سه‌ردانه‌كانی بۆ نیۆیۆرك به‌وریاییه‌و‌ه وه‌اڵمی ئه‌و پرسیار‌ه ده‌داته‌وه‌‪:‬‬ ‫(ئه‌گه‌ر ئێم ‌ه دان به‌و فاكته‌دا بنێین كه‌قۆناغه‌كانی گه‌شه‌سه‌ندنی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫پرسیارێكی دیك ‌ه دێت ‌ه كایه‌و‌ه كه‌من ناوی "پرسیاری ئه‌مریكی" لێده‌نێم‪ ،‬چونك ‌ه هه‌موو‬ ‫جارێك كه‌من بێم ‌ه ئێر‌ه ئه‌و پرسیاره‌م لێده‌كرێت‪ .‬ئه‌گه‌ر قۆناغ هه‌بێت‌و منداڵه‌كان‬ ‫ئه‌و قۆناغان ‌ه له‌ته‌مه‌نێكی دیاریكراودا تێپه‌ڕێنن‪ ،‬ئایا ده‌توانرێ په‌ل ‌ه له‌بڕینی ئه‌و‬ ‫قۆناغانه‌دا بكرێت؟ ئایا پێویست به‌و‌ه ده‌كات منداڵ به‌هه‌موو قۆناغه‌كاندا تێپه‌ڕ‬ ‫ببێت؟ وه‌اڵمه‌ك ‌ه به‌ڵێ به‌دڵنیاییه‌و‌ه ده‌توانین‪ ،‬به‌اڵم چه‌ند ده‌توانین په‌ل ‌ه بكه‌ین؟‬ ‫من گریمانه‌یه‌كم هه‌ی ‌ه كه‌تاوه‌كو ئێستاش ناتوانم بیسه‌لمێنم‪ :‬به‌ئه‌گه‌ری زۆر‪ ،‬ده‌بێ‬ ‫كاتێكی گونجاو بۆ ئۆرگانیزه‌كردنی ئۆپه‌راسیۆنه‌كان (ی ناو مێشك ـ ن) هه‌بێت‪)...‬‬ ‫پیاژێ پێیوای ‌ه منداڵی ساوا پێویستی‬ ‫ب ‌ه ‪ 9‬تا ‪ 12‬مانگ هه‌ی ‌ه بۆئه‌وه‌ی ئه‌و توانایه‌ی‬ ‫له‌ال دروست بێت كه‌بتوانێت هه‌ست به‌بوونی‬ ‫شتێكی دیاریكراو بكات ته‌نانه‌ت دوای‬ ‫ئ�ه‌وه‌ی شته‌كه‌شی له‌پشت په‌رده‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫لێبشارنه‌وه‌‪ .‬به‌چك ‌ه پشیله‌كانیش ده‌توانن‬ ‫به‌هه‌مان قۆناغدا تێپه‌ڕببن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان‬ ‫پێویستیان به‌ته‌نها ‪ 3‬مانگ هه‌یه‌‪ .‬واته‌‬ ‫ئه‌وان ‪ 6‬مانگ له‌پێش منداڵی ساواوه‌ن‪.‬‬ ‫مێتوده‌كانی پیاژێ‬ ‫راست ‌ه منداڵی ساوا ‪ 6‬مانگ له‌دوایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌زۆر شوێنی جیهاندا‬ ‫پیاژێ پێیوانیی ‌ه ئه‌و ماوه‌ی ‌ه به‌فیڕۆ ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫دووبار‌ه تاقیده‌كرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫پیاژێ له‌كۆتاییدا ده‌ڵێ "له‌وانه‌ی ‌ه بتوانین‬ ‫چونك ‌ه مه‌سه‌له‌ی‬ ‫په‌ل ‌ه له‌قۆناغه‌كان بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم په‌له‌یه‌كی‬ ‫زۆریش شتێكی باش نییه‌"‪.‬‬ ‫گه‌شه‌سه‌ندنی‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه كاتێكی دیاریكراوی گونجاو‬ ‫مه‌عریفی‌و پرۆسه‌ی‬ ‫بۆ تێپه‌ڕاندنی ئه‌و قۆناغانه‌ هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بیركردنه‌و‌ه له‌الی‬ ‫ئه‌و كات ‌ه چه‌ند‌ه بێگومان ئه‌و‌ه په‌یوه‌ندی‬ ‫مندااڵن خاڵێكی‬ ‫به‌و منداڵه‌و بابه‌ته‌كه‌و‌ه هه‌یه‌‪ .‬پیاژێ‬ ‫بنه‌ڕه‌تی ناوه‌نده‌‬ ‫پێیوای ‌ه مرۆڤ پێویستی به‌توێژینه‌وه‌یه‌كی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌و‬ ‫زۆرتر ده‌بێ به‌ر له‌وه‌ی بزانێت ئه‌و كات ‌ه‬ ‫بوو‬ ‫‌كان‬ ‫ده‌رووناسیه‬ ‫گونجاو‌ه چه‌ند‌ه ‪.‬‬ ‫‪faiekk@hotmail.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کلتور‬

‫‪12‬‬

‫ی ئاو له‌ئۆتۆمبێلێكدایه‌! توتمه‌ نیگه‌رانه‌!‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌ك ‌‬

‫ی ئاو چاره‌سه‌ربكات‬ ‫حكومه‌ت ناتوانێت كێشه‌ی‌ فه‌رمانگه‌كان ‌‬ ‫كامه‌ران كه‌ریم له‌شاره‌زوور‬

‫ی وارم��اوا‬ ‫ی ناحی ‌ه ‌‬ ‫ی ئ��او ‌‬ ‫فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ت�ه‌ن��ه��ا ل���ه‌ژوورێ���ك���دای���ه‌و زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫ی فه‌رمانگاكه‌‪،‬‬ ‫نووسراوه‌كان‌و ئه‌وه‌لیات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ناو ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫له‌به‌ر بێ جێگه‌ی ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌یدایه‌‪.‬‬ ‫ی وارماوا‬ ‫ی ناحی ‌ه ‌‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫ی وارم��اوا‬ ‫ی ‪ 2006‬له‌شاره‌وان ‌‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی س‌‬ ‫جیابووه‌ته‌و‌ه له‌ناو ژوورێ��ك� ‌‬ ‫ب �ه‌چ��واردای �ه‌‪ ،‬ته‌نها ‪ 3‬فه‌رمانبه‌ر‬ ‫ی ئه‌نجامده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫كاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫ی فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی ئ��ام��اژ‌ه‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ده‌ورووب�������ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ب�����ه‌وه‌ده‌دات ئ �ه‌م � ‌ه ته‌نها گرفت ‌‬ ‫ی وارماو نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫ی ئاو‬ ‫ئه‌و گرفت ‌ه هه‌موو فه‌رمانگه‌كان ‌‬ ‫هه‌یانه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫م �ه‌ح��م��ود ق���ادر ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ر ‌‬ ‫ی وارم���اوا ده‌ڵێت‬ ‫ی ئ��او ‌‬ ‫فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بچوك ‌‬ ‫كێشه‌ی زۆریان هه‌یه‌و به‌هۆ ‌‬ ‫ی گرفت هاتوون‪،‬‬ ‫شوێنه‌كه‌یانه‌و‌ه تووش ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ش به‌‪ 3‬فه‌رمانبه‌ر‬ ‫ی "سه‌ره‌را ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌كان به‌ڕێوه‌ده‌به‌ین‪ ،‬ئێم ‌ه له‌رۆژان ‌‬ ‫ی ره‌سمی ‌ه‬ ‫ی‌و شه‌مم ‌ه كه‌پشوو ‌‬ ‫هه‌ین ‌‬ ‫ی "تائێستا‬ ‫ده‌وام ده‌كه‌ین"‪ .‬مه‌حمود وت ‌‬ ‫‪10‬جار نووسراومان كردووه‌‪ ،‬كه‌ده‌گات ‌ه‬ ‫وه‌زاره‌ت به‌نه‌خێر وه‌اڵم ده‌درێینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی وارم����او‌ه‬ ‫ی ئ���او ‌‬ ‫ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ر ‌‬ ‫ی ب��ه‌وه‌دا ‪ 2‬ساڵ ‌ه ئ �ه‌وان بۆ‬ ‫ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ژوورێ��ك به‌دواداچوون‬ ‫دروستكردن ‌‬

‫فه‌رمان چۆمانی‌ له‌رانیه‌‬

‫ی وارماوه‌ به‌ئۆتۆمبێله‌ك ‌هی‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌وه‌ به‌نده‌‪.‬‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫چاره‌نووسی‌ فه‌رمانگ ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و كولفه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌كه‌ن ك ‌ه به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی تێده‌چێ‌‪ ،‬به‌اڵم بۆیان جێبه‌جێ‬ ‫كه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "له‌به‌ر بێ جێگه‌ی ‌‬ ‫ناكرێت‪ .‬وت� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نووسراو و ئه‌وه‌لیاته‌كان ‌‬ ‫زۆرب�� ‌ه ‌‬ ‫فه‌رمانگه‌ك ‌ه له‌ناو ئۆتۆمبێله‌كه‌مدایه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌دا كێشه‌و‬ ‫مه‌حمود ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رمانه‌گه‌كه‌یان به‌دامه‌زراندن ‌‬ ‫گرفت ‌‬ ‫ی ژوورێك‬ ‫‪ 10‬كارمه‌ندو دروستكردن ‌‬ ‫چاره‌سه‌رده‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫دی���ار م��ح �ه‌م �ه‌د ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی ده‌ورووبه‌ر ‌‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫فه‌رمانگ ‌ه ‌‬

‫ی ئه‌و‬ ‫ی پشتڕاستكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی ك ‌ه له‌و فه‌رمانگه‌یه‌دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كێشان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 78‬فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫ی "ئه‌و‌ه كێش ‌ه ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ئ���اوه‌‪ ،‬چونك ‌ه ه�ه‌م��ووی��ان ت��از‌هن‌و‬ ‫ی بیناو فه‌رمانبه‌ریان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫كێش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫ی فه‌رمانگ ‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی "خۆمان‬ ‫ی وت ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ده‌ورووب��ه‌ر ‌‬ ‫له‌كرێداین ته‌نها چاره‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫شوێنێك به‌كرێ بگرن‪ ،‬ئێم ‌ه كرێكه‌یان‬ ‫بۆ سه‌رف ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كادر ‌‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫ی گرفت ‌‬ ‫ده‌رب��ار‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ی دیار محه‌مه‌د به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫ته‌كنیك ‌‬ ‫وت "تائێستا جێگیر ن��ه‌ك��راو‌ه‬ ‫كارمه‌ندمان بۆ دامه‌زرێنن‪ ،‬پێویستمان‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‌و كارگێڕ ‌‬ ‫ی ته‌كنیك ‌‬ ‫به‌كادر ‌‬ ‫بۆ سه‌رجه‌م فه‌رمانگه‌كان‪ ،‬داواكراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆمان دانامه‌زرێنن"‪.‬‬

‫ی‬ ‫‪78‬فه‌رمانگه‌ ‌‬ ‫ی بیناو‬ ‫ئاو كێشه‌ ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ریان هه‌یه‌‬

‫ی كوردستان به‌رنادات‬ ‫مین به‌رۆك ‌‬

‫ی‌و كه‌ركوكن‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی مین‌و ته‌قه‌مه‌نی‌‪ ،‬زۆرینه‌یان له‌پارێزگا ‌‬ ‫‪ 14‬هه‌زار كه‌س بوونه‌ت ‌ه قوربان ‌‬ ‫ئه‌یوب له‌سلێمانی‌و شه‌نگ له‌دهۆك‬

‫‪14‬ه�ه‌زار كه‌س بوونه‌ت ‌ه قوربان ‌ی مین‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نییه‌كان‪ ،‬به‌رپرسان ‌ی ده‌زگ��ای‌‬ ‫مینیش ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ده‌ده‌ن سروشتی‌‬ ‫كوردستان‌و گه‌رماو سه‌رماو نه‌بوونی‌‬ ‫نه‌خش ‌ه ‌ی شوێن ‌ه مینڕێژكراوه‌كان‪،‬‬ ‫له‌گه‌وره‌ترین ئاسته‌نگه‌كان ‌ی ب �ه‌رده‌م‬ ‫پاككردنه‌و‌ه ‌ی زه‌وی ‌ه مینڕێژكراوه‌كانه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ ‌ی ئ �ه‌و ئ��ام��ار‌ه ‌ی ده‌س��ت��وور‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی كاروبار ‌ی مین له‌دهۆك‌و‬ ‫سلێمان ‌ی به‌ده‌ستیگه‌یشتووه‌‪ ،‬زۆرین ‌هی‌‬ ‫قوربانییه‌كان ‌ی مین‌و ته‌قه‌مه‌ن ‌ی ده‌كه‌ونه‌‬ ‫پارێزگا ‌ی سلێمان ‌ی‌و كه‌ركوكه‌وه‌‪.‬‬ ‫سۆران حه‌كیم مه‌جید لێپرسراوی‌‬ ‫پاڵپشت ‌ی قوربانیان ‌ی مین‌و ته‌قه‌مه‌نی‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی گشت ‌ی ك��اروب��اری‌‬ ‫مین له‌لێدوانێكدا بۆ ده‌س��ت��وور وتی‌‬ ‫"له‌كوردستاندا نزیك ‌ه ‌ی چ��وارد‌ه هه‌زار‬ ‫قوربان ‌ی مین‌و ته‌قه‌مه‌نیمان هه‌یه‌‪،‬‬

‫ی گوندی‌ توتمه‌ ده‌ڵێن‬ ‫دانیشتووان ‌‬ ‫له‌خزمه‌تگوزارییه‌كان بێبه‌شین‬

‫له‌سنوور ‌ی كه‌ركوك‌و سلێمان ‌ی‌و گه‌رمیاندا‬ ‫‪ 9050‬قوربان ‌ی مین‌و ته‌قه‌مه‌نیمان هه‌یه‌"‬ ‫ع��وه‌ی��ن��ان ی��وس��ف ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ری‌‬ ‫جێبه‌جێكار ‌ی كاروبا ‌ی مین له‌دهۆك‬ ‫به‌ده‌ستوور ‌ی وت "چیاكان ‌ی كوردستان‌و‬ ‫گه‌رماو سه‌رما ئاسته‌نگن له‌به‌رده‌م كاری‌‬ ‫ئێمه‌دا بۆ پاككردنه‌وه‌و كۆكردنه‌و‌ه ‌ی مین‬ ‫له‌ناو ئه‌و زه‌ویانه‌دا"‪.‬‬ ‫عوه‌ینان ئاماژ‌ه ‌ی به‌وه‌دا كوردستان‬ ‫ناوچه‌یه‌ك ‌ی شاخاویه‌و زستان ‌ی سه‌خت‌و‬ ‫به‌به‌فرو باران‌و نزمبوونه‌و‌ه ‌ی پل ‌ه ‌ی گه‌رما‪،‬‬ ‫هاوینیش ‌ی زۆر گه‌رمه‌‪ ،‬كات ‌ێ كارمه‌ندانی‌‬ ‫ده‌زگاكه‌یان ده‌چ��ن بۆ ك��ارك��ردن زۆر‬ ‫ماندوو ده‌بن‪ ،‬چونك ‌ه جلێك ‌ی ئه‌ستوورو‬ ‫گه‌رم له‌به‌رده‌كه‌ن‪" ،‬سروشت ‌ی كوردستان‬ ‫بۆ كاركردن زه‌حمه‌ته‌"‪.‬‬ ‫عوه‌ینان وت ‌ی "نه‌بوون ‌ی نه‌خشه‌و‬ ‫زان���ی���ار ‌ی ده‌رب������ار‌ه ‌ی ش��وێ��ن� ‌ه مین‬ ‫رێژكراوه‌كان ك ‌ه له‌سه‌رده‌م ‌ی رژێمی‌‬ ‫پێشوو ‌ی عێراقدا كراو‌ه ئاسته‌نگێك ‌ی تره‌‬ ‫بۆ پاككردنه‌و‌ه ‌ی ئه‌و ناوچانه‌"‪.‬‬

‫هه‌زاران مه‌تر دوجا زه‌وی‌ مین رێژكراو له‌كوردستاندا ماوه‌‪.‬‬

‫ل�ه‌م��او‌ه ‌ی چه‌ند ساڵ ‌ی راب���ردوودا‬ ‫‪2‬ملیۆن‌و ‪376‬ه�ه‌زارو ‪501‬مه‌تر ‌ی دوجا‬ ‫زه‌و ‌ی له‌مین‌و ته‌قه‌مه‌ن ‌ی پاككراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ پاككردنه‌و‌ه ‌ی ‪ 79‬پارچ ‌ه زه‌وی‌‬ ‫مینرێژكراو ك �ه‌گ �ه‌ڕێ��ن��دراوه‌ت �ه‌و‌ه بۆ‬ ‫خاوه‌نه‌كانیان‌و كار ‌ی كشتوكاڵ ‌ی تێدا‬ ‫ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها (‪ )749،708‬مه‌تر‬ ‫دوج��ا زه‌و ‌ی به‌نیشان ‌ه ‌ی مه‌ترسیدارو‬ ‫سێگۆش ‌ه په‌رژین ك��راوه‌‪ 5443 ،‬مینی‌‬ ‫كه‌س ‌ی‌و ‪ 108‬مین ‌ی دژ‌ه تانك له‌ناو ئه‌و‬ ‫زه‌ویانه‌دا له‌ناو براون‪.‬‬ ‫‪ 18847‬پ��ارچ�� ‌ه ‌ی ته‌قه‌مه‌نی‌‬ ‫نه‌ته‌قێنراو‌ه ‌ی جۆراوجۆر له‌ناوبراوه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ له‌كارخستن ‌ی ‪ 195‬مین‪ ،‬كردنه‌و‌هی‌‬ ‫‪ 59‬خول ‌ی راهێنان ب��ۆ كارمه‌ندانی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی كاروبار ‌ی مین‪.‬‬ ‫ل �ه‌ئ��ام��اره‌ك �ه‌دا ه��ات��وو‌ه له‌ساڵی‌‬ ‫‪1991‬ه‌و‌ه تا ئێستا ‪ 14188‬كه‌س به‌هۆی‌‬ ‫مین‌و ته‌قه‌مه‌نیه‌و‌ه له‌هه‌رێم ‌ی كوردستاندا‬ ‫گیانیان له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫ع��وه‌ی��ن��ان وت��� ‌ی "س���اڵ ب�ه‌س��اڵ‬

‫قوربانیان ‌ی مین‌و ته‌قه‌مه‌ن ‌ی ب �ه‌ره‌و‬ ‫ك �ه‌م��ب��وون �ه‌و‌ه ده‌چ��ێ��ت‪ ،‬ب��ۆ نموون ‌ه‬ ‫له‌ساڵ ‌ی ‪2007‬دا ‪ 91‬بوون ‌ه قوربان ‌ی مین‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نی‌‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌ساڵ ‌ی ‪2010‬دا‬ ‫تاوه‌كو ئێستا ته‌نها ‪ 24‬كه‌س بوونه‌ته‌‬ ‫قوربانی‌"‪.‬‬ ‫ع��ێ��راق یه‌كێك ‌ه ل���ه‌و واڵت��ان � ‌هی‌‬ ‫په‌یماننام ‌ه ‌ی ئ��ۆت��اوا ‌ی ئیمزاكردووه‌‬ ‫ك ‌ه له‌سه‌ر چه‌ند خاڵێك رێككه‌وتوون‬ ‫له‌وان ‌ه "قه‌ده‌غه‌كردن ‌ی به‌كارهێنان‌و‬ ‫عه‌مباركردن‌و به‌رهه‌مهێنان‌و گواستنه‌و‌هی‌‬ ‫مین‪ ،‬س �ه‌ره‌ڕا ‌ی له‌ناوبردن ‌ی مین ‌ی دژه‌‬ ‫كه‌سی"‪.‬‬ ‫له‌بوار ‌ی په‌روه‌رده‌و هۆشیاكردنه‌وه‌‬ ‫له‌مه‌ترسییه‌كان ‌ی مین‌و ته‌قه‌مه‌نی‌‪،‬‬ ‫ع��وه‌ی��ن��ان وت�� ‌ی "ئێم ‌ه پێنج خولی‌‬ ‫قوتابخان ‌ه ‌ی هاوینه‌مان بۆ قوتابیان‬ ‫كردووه‌ته‌و‌ه ده‌ربار‌ه ‌ی چۆنێت ‌ی هۆشیاری‌‬ ‫له‌سه‌ر مین‪ ،‬له‌‪ 1178‬گوندا له‌الیه‌ن تیمی‌‬ ‫هۆشیاركردنه‌وه‌و‌ه ئه‌و ج��ۆر‌ه خوالنه‌‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬زیاتر‪18‬هه‌زار پیاوو ‪16‬هه‌زار‬ ‫ژن له‌و سه‌ردانان ‌ه ‌ی ئێم ‌ه سودمه‌ندبوون‪،‬‬ ‫خول ‌ی هۆشیاركردنه‌و‌ه بۆ زیاتر له‌‬ ‫‪27‬هه‌زار منداڵ كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ل������ه‌دوا ‌ی ك��ێ��ش��ان��ه‌و‌ه ‌ی ك���اری‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان له‌عێراقدا له‌ساڵی‌‬ ‫‪ ،2003‬حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫ب �ه‌رده‌وام��ی��دا ب�ه‌ك��ار ‌ی هه‌ڵگرتنه‌و‌هی‌‬ ‫مین‌و له‌هه‌ولێر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی گشتی‌‬ ‫كاروبار ‌ی مین‌و له‌سلێمانیش ده‌زگای‌‬ ‫گشت ‌ی مین دامه‌زرێندران‪.‬‬ ‫س��ۆران حه‌كیم ئ��ام��اژ‌ه ‌ی ب �ه‌وه‌دا‬ ‫ناوچ ‌ه ‌ی سلێمان ‌ی به‌هۆ ‌ی كاریگه‌ر ‌ی شه‌ڕی‌‬ ‫نێوان ئێران‌و عێراقه‌و‌ه ك ‌ه له‌سنوره‌كانی‌‬ ‫سلیمانیدا روویداوه‌‪ ،‬مینێك ‌ی زۆر ‌ی تێدا‬ ‫چێندراوه‌‪ ،‬وت ‌ی "زۆرترین مین له‌عێراقدا‬ ‫له‌ناوچ ‌ه ‌ی سلێمانیدایه‌"‪.‬‬

‫ی توتم ‌ه ده‌ڵێن‬ ‫ی گوند ‌‬ ‫دانیشتووان ‌‬ ‫بێبه‌شین‌و‬ ‫له‌خزمه‌تگوزارییه‌كان‬ ‫ح��ك��وم�ه‌ت ئ��اوڕی��ان ل��ێ��ن��ادات �ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ناوچه‌كه‌ش‬ ‫ی كارگێڕ ‌‬ ‫به‌رپرسان ‌‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌ده‌ن چه‌ند پرۆژه‌یه‌كیان‬ ‫له‌به‌رنامه‌دایه‌ بۆ ئه‌و گونده‌‪.‬‬ ‫گ���ون���دی‌ ت��وت��م��ه‌ ت��ائ��ێ��س��ت��ا‬ ‫ی‬ ‫ی نیشتمانیان نییه‌و بنك ‌ه ‌‬ ‫كاره‌با ‌‬ ‫ته‌ندروستیه‌كه‌یان له‌ناو هه‌یوانێكدایه‌و‬ ‫گرفتی‌ ئاو و رێگاوبانیشیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫عائیش ‌ه محه‌مه‌د ژنێك ‌‬ ‫گونده‌یه‌و باسیله‌وه‌كرد گونده‌كه‌یان‬ ‫ی‬ ‫ی خزمه‌تگوزاریه‌و‌ه گرفت ‌‬ ‫ل���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی وای��ان بۆ‬ ‫زۆره‌و هیچ پرۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ی "چه‌ندینجار داوامان‬ ‫عائیش ‌ه وت ‌‬ ‫كردوو‌ه كه‌پرۆژه‌مان بۆ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچیان بۆ نه‌كردووین هه‌ر ده‌مان‬ ‫غافڵێنن‪ ،‬بۆی ‌ه داواكارین كه‌ئاوڕمان‬ ‫لێبدرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گ���ون���دی‌ ت��وت��م��ه‌ ن��زی��ك�� ‌ه ‌‬ ‫‪ 50‬م��اڵ �ه‌و زی��ات��ر ل � ‌ه ‪ 400‬ك�ه‌س‬ ‫ی‬ ‫دانیشتووانه‌كه‌یه‌تی‌‌و سه‌ر به‌ناحی ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و گوند‌ه زیاتر‬ ‫ژاراوه‌یه‌‪ ،‬هاوواڵتیان ‌‬ ‫ی ئاژه‌ڵدارییه‌و‌ه سه‌رقاڵن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌كار ‌‬ ‫ی خزمه‌تگوزای‪،‬‬ ‫ی پرۆژ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی به‌ده‌ست كۆمه‌ڵێك‬ ‫دانیشتووانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫كێشه‌و گرفت ده‌ناڵێنن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ره‌س����وڵ ح��ه‌م��ه‌د گه‌نجێك ‌‬ ‫ئ��ه‌و گ��ون��ده‌ی �ه‌ ئ��ام��اژ‌هی‌ ب���ه‌وه‌دا‬ ‫ی‬ ‫تائێستا هیچ خزمه‌تگوزارییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "كاره‌با ‌‬ ‫وای��ان بۆ ن�ه‌ك��راوه‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫نیشتمانیمان نییه‌و رێگاكه‌مان‬ ‫ی‬ ‫خراپه‌‪ ،‬له‌قوتابخانه‌كه‌ماندا تاپۆل ‌‬ ‫ی ده‌خوێندرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫هه‌شت ‌‬ ‫بیناكه‌مان خراپه‌و خۆمان پۆلمان بۆ‬ ‫زیادكردووه‌"‪.‬‬ ‫ی "لێر‌ه گه‌نجان‬ ‫ئه‌و گه‌نج ‌ه وت ‌‬

‫شوێنێكیان نیی ‌ه تێیدا پشوو بده‌ن‪،‬‬ ‫ی تێدا‬ ‫یاریگامان نیی ‌ه بچین وه‌رزش ‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه زیاتر گه‌نجان له‌مااڵندا‬ ‫كۆده‌بنه‌وه‌و یاری‌ دۆمینه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫خ�����در ئ����ه‌ح����م����ه‌دو ت��ری��ف�� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پۆل ‌‬ ‫عه‌بدولڕه‌حمان دوو قوتاب ‌‬ ‫ی‬ ‫پێنجه‌من له‌و گونده‌‪ ،‬ده‌ڵێن بینا ‌‬ ‫قوتابخانه‌كه‌یان زۆر ناخۆشه‌و ده‌رگاو‬ ‫ی‬ ‫ی خ��راپ �ن‌و ل���ه‌وه‌رز ‌‬ ‫په‌نجه‌ره‌كان ‌‬ ‫ی زۆری��ان بۆ‬ ‫ب��اران بارینیشدا گرفت ‌‬ ‫دروستده‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رب���ه‌س���ت ح���ه‌م���ه‌ ع �ه‌ل � ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌بنك ‌ه ‌‬ ‫ی پزیشك ‌‬ ‫ی���اری���ده‌ده‌ر ‌‬ ‫ی توتمه‌ش باسیله‌وه‌كرد‬ ‫ته‌ندروست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروستیه‌كه‌یان له‌خانویه‌ك ‌‬ ‫بنك ‌ه ‌‬ ‫مااڵندایه‌‪ ،‬كه‌پێكهاتوو‌ه له‌ژوورێك‌و‬ ‫هه‌یوانێك‪ ،‬هه‌یوانه‌كه‌یان ك��ردوو‌ه‬ ‫به‌بنكه‌و له‌ژووره‌كه‌یدا ده‌مێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی "بنكه‌كه‌مان‬ ‫سه‌ربه‌ست وت � ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رمانیشه‌و‌ه خراپه‌و ده‌رمان ‌‬ ‫له‌روو ‌‬ ‫پێویستمان نیی ‌ه بۆ نه‌خۆشه‌كان‌و‬ ‫ی تێدا‬ ‫شوێنێكمان نیی ‌ه ده‌رمانه‌كان ‌‬ ‫بپارێزین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئازاد وسو حه‌سه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژاراو‌ه ب��ه‌ده‌س��ت��وور ‌‬ ‫ن��اح��ی � ‌ه ‌‬ ‫راگه‌یاند "ئێم ‌ه كۆمه‌ڵێ پرۆژه‌مان‬ ‫ی‬ ‫بۆ كردوون‪ ،‬یه‌كێك له‌وان ‌ه پرۆژ‌ه ‌‬ ‫ئ���او‌ه ب��ۆ ئ��ه‌و گ��ون��ده‌‪ ،‬كه‌ئێستا‬ ‫ی‬ ‫ی جێبه‌جێكردندایه‌و سه‌رقاڵ ‌‬ ‫له‌بوار ‌‬ ‫ی بۆریه‌كانین‬ ‫دابه‌شكردن‌و راكێشان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌سه‌ر م��ااڵن��دا‪ ،‬ه �ه‌روه‌ه��ا بنك ‌ه ‌‬ ‫ته‌ندروستیمان تاز‌ه بۆ كردونه‌ته‌وه‌و‬ ‫داواش��م��ان��ك��ردوو‌ه كه‌بینایه‌ك بۆ‬ ‫ی‬ ‫بنكه‌ك ‌ه دروستبكرێت‪ ،‬وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی ‪2010‬‬ ‫ئ��اوه‌دان��ك��ردن��ه‌و‌ه ل�ه‌س��اڵ� ‌‬ ‫له‌به‌رنامه‌یدا هه‌ی ‌ه رێگاك ‌ه تێكه‌ڵه‌ڕێژ‬ ‫ی بودج ‌ه ده‌كه‌ین بۆ‬ ‫بكات‌و چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌‪ ،‬به‌نیازین كاره‌باشیان‬ ‫ی‬ ‫بۆ ببه‌ین‪ ،‬داواشمان له‌په‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرفت ‌‬ ‫ێ ك��ردوو‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ق��ه‌اڵدز ‌‬ ‫بینای‌ قوتابخانه‌كه‌یان چاكبكه‌ن"‪.‬‬

‫ی خزمه‌تگوزاری‌ ده‌كات‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬فه‌رمان چۆمانی‌‬ ‫ی پڕۆژ ‌‬ ‫گوندی‌ توتمه‌ داوا ‌‬

‫‪15‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫کلتور‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫الپه‌ڕ‌ه ‪17‬‬

‫مانگ‌و دایک‪..‬‬

‫پیاوان له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كانیاندا ناچنه‌ بازاڕ‬

‫ی پێداویستیه‌كانیان‬ ‫ی له‌هاوسه‌ره‌كانیان ده‌كه‌ن ك ‌ه له‌گه‌ڵیاندا ناچن ‌ه بازاڕ بۆ كڕین ‌‬ ‫ژنان گله‌ی ‌‬ ‫بنار به‌ختیار له‌سلێمانی‌‬

‫ژن��ان گله‌یی‌ له‌هاوسه‌ره‌كانیان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ك�ه‌ن��ای�ه‌ن له‌گه‌ڵیان بۆ‬ ‫بازارو كڕینی‌ پێداویستیه‌كانیان‪،‬‬ ‫پ��ی��اوان��ی��ش ب��ی��ان��وی‌ ج��ۆراوج��ۆر‬ ‫ده‌هێننه‌وه‌ بۆ نه‌چوونیان له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوسه‌ره‌كانیاندا‪.‬‬ ‫ژنان ده‌ڵێن هه‌رچه‌نده‌ ئێمه‌و‬ ‫ه��اوس��ه‌ره‌ك��ان��م��ان ت���ه‌واوك���ه‌ری‌‬ ‫یه‌كترین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان نایانه‌وێت‬ ‫بێن ل�ه‌گ�ه‌ڵ��م��ان ب��ۆ ش��ت كڕین‬ ‫به‌تایبه‌ت كڕینی‌ جلوبه‌رگی‌ ژنان‪.‬‬ ‫نیهایه‌ت محه‌مه‌د ته‌مه‌ن ‪34‬‬ ‫س��اڵ وت��ی‌ "م��ن س��ی��ان��زه‌ ساڵه‌‬ ‫هاوسه‌رم پێكهێناوه‌‪ ،‬له‌م ماوه‌‬ ‫دوورو درێ��ژه‌دا ئاواتم ئه‌وه‌ بووه‌‬ ‫كه‌ یه‌كجار مێرده‌كه‌م بێت له‌گه‌ڵم‬ ‫بۆ بازاڕ‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێستا له‌گه‌ڵم نه‌هاتووه‌"‪.‬‬ ‫نیهایه‌ت ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا هه‌ر‬ ‫جارێك كه‌ده‌چم بۆ بازاڕ به‌پاساوی‌‬ ‫ج���ۆراوج���ۆر ئیشێك ب��ۆ خ��ۆی‌‬ ‫ده‌دۆزێته‌وه‌‪ .‬نیهایه‌ت وتی‌ "نازانم‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ چییه‌‌و بۆچی‌ نایه‌ت‬ ‫له‌گه‌ڵم؟"‪.‬‬ ‫منیره‌ محه‌مه‌د ته‌مه‌ن ‪ 42‬ساڵ‬ ‫ژن �ی‌ ماڵه‌وه‌یه‌‪ ،‬هه‌مان كێشه‌ی‌‬ ‫نیهایه‌تی‌ هه‌یه‌‪ ،‬وتی‌ "ئه‌وه‌ی‌ من‬ ‫له‌بیرم بێت له‌گه‌ڵم نه‌هاتووه‌ بۆ‬

‫ژنان حه‌زده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ مێرده‌كانیان بچن ‌ه بازاڕ‪ .‬فۆتۆگراف‪ :‬ده‌شتی‌ ئه‌نوه‌ر‬

‫كڕینی‌ جلوبه‌رگ‪ ،‬هه‌رگیز له‌گه‌ڵمدا‬ ‫نایه‌ت بۆ بازاڕ‪ ،‬له‌كاتێكدا من‌و ئه‌و‬ ‫هه‌ردووكمان ته‌واوكه‌ری‌ یه‌كترین"‪.‬‬

‫به‌ختی‌ سارا ئه‌حمه‌دی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 28‬س��اڵ له‌هه‌ریه‌كه‌ له‌منیره‌و‬ ‫نیهایه‌ت باشتره‌‪ ،‬ئ��ام��اژه‌ به‌وه‌‬

‫ده‌دات په‌یوه‌ندی‌ نێوان ژن‌و پیاو‬ ‫ده‌بێت په‌یوه‌ندیه‌كی‌ باش بێت‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ه �ه‌ردووال به‌ڕه‌زامه‌ندی‌‬

‫ی �ه‌ك��ت��ری‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ مه‌به‌ستیان ‌ه‬ ‫ئه‌نجامی‌ بده‌ن‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی‌ یه‌ك‬ ‫الیه‌نه‌ بێت‌و هه‌ر یه‌كه‌‌و به‌شێوازێكی‌‬

‫تر‌و به‌دڵی‌ به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌ ئیش‬ ‫نه‌كات‪.‬‬ ‫س��ارا وت��ی‌ "ج���اری‌ وا هه‌یه‌‬ ‫ل��ه‌گ��ه‌ڵ م��ێ��رده‌ك��ه‌م��دا پێكه‌وه‌‬ ‫ده‌چین بۆ ب��ازاڕ‌و جل ده‌كڕین‌و‬ ‫له‌سه‌ر پێشنیاری‌ ئ�ه‌و شته‌كان‬ ‫هه‌ڵده‌گرم"‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌پیاوانیش به‌الیانه‌وه‌‬ ‫ئاساییه‌ له‌گه‌ڵ هاسه‌ره‌كه‌یاندا‬ ‫بچنه‌ ب��ازاڕو پێداویستیه‌كانیان‬ ‫ب��ك��ڕن‪ ،‬ب��ه‌اڵم ئ�ه‌وان��ی��ش ئ��ام��اژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن هه‌ندێجار بۆ كڕینی‌‬ ‫پێداویسته‌یه‌كانی‌ هاوسه‌ره‌كه‌یان‬ ‫خۆیان ده‌دزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌ردار ع�ه‌ل�ی‌ ت �ه‌م �ه‌ن ‪32‬‬ ‫س���اڵ ده‌ڵ��ێ��ت زۆرج����ار ل�ه‌گ�ه‌ڵ‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ ده‌چێت بۆ بازاڕ‌و‬ ‫شته‌كان ده‌كڕن‪ .‬‬ ‫س����ه‌ردار ب��اس��ل��ه‌وه‌ ده‌ك���ات‬ ‫ی‬ ‫ه��ه‌ن��دێ��ك پ��ی��او ه��ه‌ی��ه‌ ب �ه‌دڵ � ‌‬ ‫خێزانه‌كانیان ناكه‌ن‪ ،‬وتی‌ "ئه‌مه‌‬ ‫كارێكی‌ باش نییه‌‪ ،‬چونكه‌ نابێت‬ ‫كه‌تۆ خێزانت بێت‌و له‌گه‌ڵی‌ نه‌چیت‬ ‫بۆ بازاڕ بۆ كڕینی‌ پێداویستی‌"‪.‬‬ ‫س �ه‌ردار ئه‌وه‌شی‌ نه‌شارده‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫"ج��اری‌ واش هه‌یه‌ به‌ نا به‌دڵ ‌‬ ‫ده‌ڕۆم له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كه‌مدا"‪.‬‬ ‫رێبین جه‌الل ته‌مه‌ن ‪ 30‬ساڵ‬ ‫وتی‌ "زۆرجار له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كه‌م‬ ‫پێكه‌وه‌ ده‌چین بۆ بازاڕ‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫كڕینی‌ جلوبه‌رگی‌ خۆی‌ ناڕۆم"‪.‬‬

‫ی كوشت‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی هاوڕێك ‌ه ‌‬ ‫ی ماسولكه‌‪ ،‬هۆكار‪ ،‬چاره‌سه‌ر ئه‌و گه‌نج ‌ه ‌‬ ‫گرژبوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫د‪ .‬چیمه‌ن حه‌سه‌ن پسپۆڕ ‌‬ ‫ی درا‬ ‫ی له‌سێداره‌دان ‌‬ ‫بڕیار ‌‬ ‫جوومگه‌و رۆماتیزم له‌دیمانه‌یه‌كی‌ ده‌ستووردا‬ ‫سازدانی‌‪ :‬ئیلهام عه‌بدوڵاڵ‬

‫دكتۆر‌ه چیمه‌ن حه‌سه‌ن پسپۆر ‌ی نه‌خۆشییه‌كان ‌ی جوومگه‌و‬ ‫روماتیزم له‌دیمانه‌یه‌ك ‌ی ده‌ستووردا ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌دات‬ ‫فشارێك ‌ی زۆر یان هیالكییه‌ك ‌ی زۆر ك ‌ه له‌توانا ‌ی كه‌سه‌كه‌دا‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬كاركردن له‌ك ‌هش‌و هه‌وایه‌ك ‌ی زۆر سارد یاخود‬ ‫زۆر گه‌رم‪ ،‬هه‌روه‌ها وه‌رزشكردن ‌ی بێ به‌رنام ‌ه له‌هۆكاره‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كان ‌ی گرژبوون ‌ی ماسولكه‌كانن‪.‬‬ ‫‪...........................‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬گرژبوون ‌ی ماسولك ‌ه چییه‌؟‬ ‫د‪ .‬چیمه‌ن‪ :‬گرژبوون ‌ی (تشنوج) ماسولك ‌ه بریتییه‌‬ ‫له‌گرژبوون ‌ی خۆنه‌ویست ‌ی ریشاڵ ‌ی ماسولكه‌كان كه‌زۆر به‌ئازاره‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستلێدان كه‌مێك ره‌قتره‌‪ ،‬به‌چاو دیار‌ه كه‌ئاوساوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ده‌كرێت هۆكاره‌كان ‌ی گرژبوون ‌ی خۆنه‌ویستی‌‬ ‫ماسولكه‌مان بۆ روونبكه‌یته‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬چیمه‌ن‪ :‬هۆكاره‌كان ‌ی زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم دیارترین ‌ی بریتیی ‌ه له‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬كه‌فشارێك ‌ی زۆر یان هیالكییه‌ك ‌ی زۆر ك ‌ه له‌توانای‌‬ ‫كه‌سه‌كه‌دا نه‌بێت‪.‬‬ ‫ی زۆر سارد یاخود زۆر‬ ‫‪ .2‬كاركردن له‌ك ‌هش‌و هه‌وایه‌ك ‌‬ ‫ی بوێت‌‪.‬‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ی ماسولك ‌ه ‌‬ ‫ی كه‌توانا ‌‬ ‫گه‌رم به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫‪ .3‬هه‌ند ‌ێ ده‌رم��ان بۆ چ��اره‌س�ه‌ر ‌ی نه‌خۆش ‌ی تایبه‌ت‬ ‫به‌كاردێت‪ ،‬زیان ‌ی الوه‌كییه‌ك ‌ه ‌ی ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی گرژبوون ‌ی ماسولكه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬دوا ‌ی ئه‌و نه‌خۆشیان ‌ه ‌ی ك ‌ه ل�ه‌رزوت��ا ‌ی زۆری��ان بۆ‬ ‫دروستده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .5‬هه‌ندێك له‌نه‌خۆشییه‌كان ‌ی جومگه‌و روماتیزم یه‌ك ‌ێ‬ ‫له‌نیشانه‌كان ‌ی نه‌خۆشیه‌كه‌یه‌‪ ،‬گرژبوون ‌ی هه‌موو ماسولكه‌كان ‌ی له‌ش ‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌ی له‌دوا ‌ی پشوودان یان به‌یانیان له‌دوا ‌ی له‌خه‌وهه‌ڵسان‪.‬‬ ‫‪ .6‬وه‌رزشكردن ‌ی بێ به‌رنامه‌و ب ‌ێ ئاماده‌باشی‌‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬ئاڵۆز ‌ی بار ‌ی ده‌روون� ‌ی‌و خه‌مۆك ‌ی په‌یوه‌ندی‌‬ ‫هه‌ی ‌ه به‌گرژبوون ‌ی ماسولكه‌وه‌؟‬ ‫د‪ .‬چیمه‌ن‪ :‬ئاڵۆز ‌ی ب��ار ‌ی ده‌روون���ی‌‪ ،‬خه‌مۆك ‌ی‌و زۆر‬ ‫بیركردنه‌و‌ه ده‌بێت ‌ه هۆ ‌ی زووتر تووش بوون له‌و كه‌سان ‌هی‌‬ ‫كه‌خۆیان زوو زوو دووچار ‌ی گرژبوون ‌ی ماسولك ‌ه ده‌بن‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫گۆڕین ‌ی وه‌رزه‌كان رێژ‌ه ‌ی تووشبوون زیادده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫وه‌رز ‌ی پایزو زستان له‌و كه‌سان ‌ه ‌ی كه‌خۆیان له‌شیان به‌كۆڵنج‌و‬

‫ئ��ازاره‌‪ ،‬به‌اڵم هۆكار نیی ‌ه بۆ تووشبوون به‌ته‌شه‌نوج‪ ،‬هه‌تا‬ ‫هه‌ندێك جار گۆڕین ‌ی شوێن ‌ی ئیشیش‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬چۆن خۆمان بپارێزین له‌نه‌خۆشییه‌كه‌؟‬ ‫د‪ .‬چیمه‌ن‪ :‬خۆپاراستن به‌گشت ‌ی به‌به‌رزكردنه‌و‌ه ‌ی ئاستی‌‬ ‫رۆشنبیر ‌ی ته‌ندروست ‌ی هاوواڵتیان ده‌بێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ كۆنتڕۆڵكردنی‌‬ ‫هۆكاره‌كان ‌ی وه‌كو له‌سه‌ره‌و‌ه ئاماژه‌م پێداوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‪:‬‬ ‫‪ .1‬به‌رنام ‌ه ‌ی وه‌رزشكردن ‌ی رێكوپێك ره‌چاوبكه‌ین ‪.‬‬ ‫‪ .2‬به‌قه‌د توانا ‌ی خۆمان كاربكه‌ین‌و فشار ‌ی زۆر نه‌خه‌ینه‌‬ ‫سه‌ر ماسولكه‌كان‪.‬‬ ‫‪ .3‬شوێن ‌ی كاركردن زۆر گه‌رم یاخود زۆر سارد‪ ،‬هۆكاره‌‬ ‫بۆ زووتر گرژبوون ‌ی ماسولكه‌كان‪ ،‬بۆی ‌ه ره‌چاو ‌ی ك ‌هش‌و هه‌وای‌‬ ‫ئیشكردن زۆر گرنگه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دوورودرێژ كه‌تواناو هێز ‌‬ ‫ی بۆ كارێك ‌‬ ‫‪ .4‬به‌رنامه‌رێژ ‌‬ ‫زۆری‌ بوێت‪.‬‬ ‫ده‌ستوور‪ :‬چاره‌سه‌ر ‌ی نه‌خۆشییه‌ك ‌ه چۆن ده‌كرێت؟‬ ‫د‪ .‬چیمه‌ن‪ :‬به‌گشت ‌ی باشترین چاره‌سه‌ر بۆ كه‌مكردنه‌و‌هی‌‬ ‫گرژییه‌ك ‌ه به‌كارهێنان ‌ی چاره‌سه‌ر ‌ی سروشتی ‌ه (عالج گبعی‌)‬ ‫ی ‌ه به‌گه‌رمی‌ ـ شێالن‪ ،‬مه‌له‌كردن له‌ناو ئ��او ‌ی شله‌تێن‪،‬‬ ‫ی وه‌كو (‪MW-SW-‬‬ ‫به‌كارهێنان ‌ی هه‌ندێك ئامێر ‌ی كاره‌بای ‌‬ ‫‪ )IN-TENS‬كه‌خاوكه‌ره‌وه‌و ئ��ازار كه‌م ك��ه‌ره‌وه‌ن هه‌ندێك‬ ‫ده‌رمان هه‌ی ‌ه تایبه‌ت به‌كاردێت بۆ خاوكردنه‌و‌ه ‌ی گرژبوونی‌‬ ‫م���اس���ول���ك���ه‌‪ ،‬به‌اڵم د ه‌بێت به‌پێ ‌ی رێنمایی‌‬ ‫پ���زی���ش���ك���ی‌‬ ‫تایبه‌ت بێت‪.‬‬

‫ی له‌گه‌ڵكردووم‌و به‌مۆبایله‌ك ‌هی‌‬ ‫ی به‌دڕه‌وشت ‌‬ ‫"(ب) كار ‌‬ ‫ی گرتووم تاوه‌كو پاره‌م لێبستنێ‌‪ ،‬بۆی ‌ه كوشتم"‬ ‫وێن ‌ه ‌‬ ‫شه‌نگ هاشم له‌دهۆك‬

‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ دوو گه‌نج هاوڕێیه‌كی‌‬ ‫خۆیان به‌چه‌قۆ كوشتوو ته‌رمه‌كه‌یان‬ ‫به‌جێهێشت‪ ،‬تاوانبارێكیان بڕیاری‬ ‫له‌سێداره‌دانی دراو ئه‌ویترشیان بۆ‬ ‫هه‌تاهه‌تایه‌ له‌زینداندا مایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ت���اوان���ب���اران ك��وش��ت��ن�ی‌ ئ �ه‌و‬ ‫هاوڕێیه‌یان بۆ ئ �ه‌وه‌ گ�ه‌ڕان��ده‌وه‌‬ ‫ك��ه‌ه��ه‌ردووك��ی��ان ل���ه‌الی���ه‌ن ئ �ه‌و‬ ‫هاوڕێیه‌یانه‌وه‌ ئه‌تككراون‌و داوای‌‬ ‫لێكردوون یان پاره‌ی‌ بده‌نێ‌ یان ئه‌و‬ ‫ئه‌تككردنه‌ به‌مۆبایل باڵوده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ ساڵی‌ راب���ردوودا ل �ه‌رۆژی‌‬ ‫‪ 2009/9/5‬دا دوو گه‌نجی‌ كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫مسیریكی‌ هاوڕێیه‌كی خۆیان‬ ‫به‌چه‌قۆ كوشت‪ ،‬دوای‌ رووداوه‌ك�ه‌‬ ‫هه‌ردوو تاوانبار ده‌ستگیرده‌كرێن‌و‬ ‫ل���ه‌‪2010/2/21‬دا له‌دادگای‌ تاوانی‌‬ ‫دهۆك دادگاییكران‪.‬‬ ‫ع‪.‬ل وه‌ك��و شكاتكار له‌دادگا‬ ‫ئاماده‌بوو باوكی‌ ئه‌و گه‌نجه‌ بوو‬ ‫كه‌به‌ده‌ستی‌ دوو هاوڕێكه‌ی‌ كوژرا‪،‬‬ ‫به‌دادگای‌ وت "ئه‌و رۆژه‌ی‌ كوڕه‌كه‌ی‌‬ ‫من كوژرا من نه‌مزانی‌ بوو‪ ،‬پۆلیس‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ پێوه‌كردم له‌كوشتنی‌‬ ‫كوڕه‌كه‌م ئاگاداریانكردمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫خ���وش���ك���ی‌ ی���ه‌ك���ێ���ك ل���ه‌‌و‬ ‫تاوانبارانه‌ی‌ كه‌ له‌قه‌فه‌سی‌ تاواندا‬ ‫بوو وتی‌ "ل �ه‌رۆژی‌ دوای‌ روودان�ی‌‬ ‫رووداوه‌كه‌ له‌به‌یانیدا براكه‌مم بینی‌‬ ‫خوێن به‌پانتۆڵه‌كه‌یه‌وه‌ بوو‪ ،‬پێم‬

‫وت ئه‌و خوێنه‌ چییه‌؟‪ ،‬وتی‌ خوێن‬ ‫له‌ده‌ستم هاتووه‌"‪.‬‬ ‫ی �ه‌ك��ێ��ك ل��ه‌ت��اوان��ب��اره‌ك��ان‪،‬‬ ‫دوای‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ چی‌ به‌سه‌ر خۆی‌و‬ ‫هاوڕێكه‌یدا هات‪ ،‬بڕیاریدا هاوڕێكه‌ی‌‬ ‫خ���ۆی���ان ب���ك���وژن‪ ،‬ب���ۆ دادگ����ای‌‬ ‫ئاشكراكرد "ل �ه‌رۆژی‌ رووداوه‌ك��ه‌دا‬ ‫م �ن‌و هاوڕێكه‌م چووین ‪ 8‬قوتو‬ ‫بیره‌مان ك��ڕی‌ چووینه‌ ده‌ره‌وه‌و‬ ‫شاردمانه‌وه‌‪ ،‬پاشان په‌یوه‌ندیمان‬ ‫به‌هاوڕێكه‌مان (ب)ه‌وه‌ كرد وتمان‬ ‫وه‌ره‌ ده‌چینه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬چووینه‌‬ ‫ئه‌و شوێنه‌ی‌ قوتووه‌ بیره‌كانمان‬ ‫لێشاردبووه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ت��اوان��ب��ار زی��ات��ر قسه‌ی‌ ك��ردو‬ ‫وت �ی‌ "م��ن بیره‌یه‌كم خ���وارده‌وه‌و‬ ‫هاوڕێكه‌شم ‪ 6‬بیره‌ی‌ خ��وارده‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ماندا بۆ ماڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫(ب) له‌پێش منه‌وه‌ ده‌ڕۆی��ش��ت‪،‬‬ ‫من چه‌قۆیه‌كم لێدا‪ ،‬تۆزێك به‌ڕێوه‌‬ ‫رۆیشت‌و كه‌وت‪ ،‬پاشان هاوڕێكه‌م‬ ‫ئه‌وی‌ گرت‌و من چه‌قۆم لێدا‪ ،‬دوایی‌‬ ‫هاوڕێكه‌م دوو به‌ردی‌ له‌سه‌ر داناو‬ ‫چووینه‌ سه‌ر بیرێكی‌ ئاو‪ ،‬ده‌ست‌و‬ ‫ده‌موچاومان شۆردو جارێكی‌ دیكه‌‬ ‫گ�ه‌ڕای��ن�ه‌وه‌ بۆ س �ه‌ر ته‌رمه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫ده‌ستم به‌گیرفانیدا كردو هه‌ندێ‌‬ ‫پاره‌م ده‌رهێنا"‪.‬‬ ‫دادوه‌ر پرسیاری‌ لێكرد له‌به‌ر چ‬ ‫هۆیه‌ك ئێوه‌ كوشتان؟‬ ‫ت��اوان��ب��اره‌ك �ه‌ وت��ی‌ "ساڵێك‬ ‫ل��ه‌م��ه‌وب��ه‌ر م���ن‌و ئ���ه‌و چ��ووی��ن�ه‌‬ ‫گۆڕستانێك‪ ،‬من وتم سه‌رم دێشێت‪،‬‬

‫ئه‌ویش ‪ 3‬حه‌بی‌ دابه‌من‌و وتی‌ هی‌‬ ‫سه‌رئێشه‌یه‌‪ ،‬من خواردم‌و كه‌وتم‌و‬ ‫ئاگام له‌خۆم نه‌ما‪ ،‬كاتێك به‌هۆش‬ ‫خۆم هاتمه‌وه‌ شه‌و بوو جله‌كانم‬ ‫له‌به‌ردا نه‌مابوو‪ ،‬من نه‌مزانی‌ چی‌‬ ‫له‌منكردووه‌‪ ،‬پاش ‪16‬رۆژ بینیم‪،‬‬ ‫وت���م ت��ۆ چ��ی��ت ل �ه‌م��ن ك��ردب��وو؟‬ ‫ئه‌و به‌من پێكه‌نی‌‌و مۆبایله‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌رهێناو هه‌مووی‌ وێنه‌ی‌ من بوو‬ ‫بێڕه‌وشتی‌ له‌گه‌ڵمدا كردبوو‪ ،‬پاشان‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ لێ‌ كردم‪ ،‬ئه‌گه‌ر پاره‌ی‌‬ ‫ن �ه‌ده‌م �ێ‌ ب�ڵ�اوی‌ ده‌ك���ات���ه‌وه‌‪ ،‬من‬ ‫ناچاربووم پاره‌ی‌ بده‌مێ‌‪ ،‬جارێك‬ ‫‪400‬هه‌زار دینارو جارێك ‪ 300‬هه‌زارو‬ ‫جارێكیتر ‪100‬هه‌زارو جاری‌ دوایش‬ ‫‪20‬هه‌زار دینام دایه‌‪ ،‬به‌رده‌وام من‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ پاره‌م ده‌دایه‌"‪.‬‬ ‫دادوه‌ره‌ك�������������ه‌ پ���ێ���ی‌ وت‬ ‫ل��ه‌ن��او راپ���ۆرت���ه‌ پزیشكیه‌كه‌دا‬ ‫ده‌رن�ه‌ك�ه‌وت��ووه‌ كه‌كاری‌ سێكسی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ تۆ كرد بێت؟‬ ‫تاوانباره‌كه‌ وتی‌ "به‌س ئه‌ندامی‌‬ ‫سێكسی‌ خۆی‌ نزیك كردبووه‌وه‌و‬ ‫ته‌نها بۆ وێنه‌گرتنی‌ بوه‌و نه‌یبردبوه‌‬ ‫خوارێ‌‪ ،‬ته‌نها بۆئه‌وه‌ی‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫له‌من پێبكات‌و پاره‌م لێوه‌ربگرێت"‪.‬‬ ‫ت��اوان��ب��اره‌ك�ه‌ی‌ تریش هه‌مان‬ ‫ئه‌وشتانه‌ی‌ بۆ دادگ��ا گێڕایه‌وه‌‪،‬‬ ‫پاشان كاتی‌ بڕیاردانی‌ دادوه‌ر هات‪،‬‬ ‫له‌كۆتایی‌ دادگاییكردنه‌كه‌دا بڕیاردرا‬ ‫به‌ له‌سێداره‌دانی‌ تاوانبارێكیان‌و‬ ‫ب��ه‌ن��دك��ردن��ی‌ ه �ه‌ت��اه �ه‌ت��ای �ی‌ بۆ‬ ‫تاوانباره‌كه‌ی تریان‪.‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫کلتور‬

‫شێرپه‌نجه‌‪ ..‬قوربانیانی‌ جه‌نگی‌ جگه‌ر ‌ه له‌عێراقدا‬

‫‪14‬‬

‫ی جگه‌ره‌كێشانه‌‬ ‫‪ 63923‬هاوواڵتی‌ عێراق‌و هه‌رێم تووشی‌ شێرپه‌نجه‌ بوون‪ ،‬هۆكاری‌ سه‌ره‌كیش ‌‬ ‫بێستوون فه‌تاح له‌سلێمانی‌‬

‫یه‌ك ملیار جگه‌ره‌كێش له‌جیهاندا‬ ‫ب���ه‌گ���وێ���ره‌ی دوا راپ���ۆرت���ی‬ ‫رێكخراوی ته‌ندروستی جیهانی زیاتر‬ ‫له‌یه‌ك ملیار كه‌س له‌جیهاندا جگه‌ر ‌ه‬ ‫ده‌كێشن‌و له‌ ‪ %20‬ی ئه‌و رێژه‌یه‌ش‬ ‫له‌ره‌گه‌زی مێینه‌ن‪ ،‬سااڵنه‌ به‌هۆی‬ ‫جگه‌ره‌وه‌ زیاتر له‌ ‪ 5‬ملیۆن كه‌س‬ ‫كه‌ملیونێك‌و‬ ‫گیانله‌ده‌ستده‌ده‌ن‬ ‫نیویان له‌ره‌گه‌زی مێینه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌‪%42‬ی‌ پیاوان‌و له‌‪%11‬ی‌ ژنان ‌‬ ‫كوردستان جگه‌ره‌كێشن‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستاندا له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی كه‌ئاماری وورد به‌رده‌ست‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌اڵم نیشانده‌ره‌كان ئاماژ ‌ه‬ ‫به‌زیادبوونی رێ��ژه‌ی جگه‌ره‌كێشان‬ ‫ده‌ده‌ن له‌كوردستان به‌تایبه‌تی له‌نێو‬ ‫گه‌نجان‌و ه��ه‌رزه‌ك��اران ب�ه‌ه�ه‌ردوو‬ ‫ره‌گه‌زه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌پێی‌ ئامارێكی‌ وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ندروستی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ك��وردس��ت��ان ك�ه‌ له‌ساڵی‌ ‪2008‬دا‬ ‫ب�ڵاوك��راوه‌ت �ه‌وه‌ ل���ه‌‪%42‬ی‌ پیاوان‌و‬ ‫له‌‪%11‬ی‌ ژنان جگه‌ره‌ ده‌كێشن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫به‌پێی‌ ئاماره‌كه‌ له‌‪%28‬ی‌ پزیشكان‌و‬ ‫له‌‪%22‬ی‌ مامۆستایانی‌ خوێندنگاكان‬ ‫جگه‌ره‌ ده‌كێشن‪.‬‬ ‫شێرپه‌نجه‌ عێراق‌و هه‌رێم قڕده‌كات‬ ‫زۆربوونی‌ حاڵه‌ته‌كانی‌ شێرپه‌نج ‌ه‬ ‫له‌عێراقدا به‌ به‌راورد به‌واڵتانی‌ وه‌ك‬ ‫ویالیه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان‌و نایجریاو‬ ‫ی‬ ‫واڵت��ان�ی‌ ئ �ه‌وروپ��ا زی��ات��ره‌‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫نوێترین ئاماری‌ مانگی‌ چواری‌ ‪2009‬‬ ‫به‌ناونیشانی‌ شێرپه‌نجه‌ له‌عێراقدا‬ ‫ل��ه‌م��اوه‌ی‌ پێنج س��اڵ �ی‌ (‪-2000‬‬ ‫ی‬ ‫‪)2004‬دا ‪ 63923‬هاوواڵتی‌ عێراق ‌‬ ‫شێرپه‌نجه‌یان ه �ه‌ب��ووه‌ ب�ه‌ج��ۆر ‌ه‬ ‫جیاوازه‌كانییه‌وه‌‪ ،‬بۆ یه‌كه‌مینجار‬ ‫ێ‬ ‫ت���ۆم���ارك���راون‌و ب �ه‌ح��اڵ �ه‌ت �ی‌ ن��و ‌‬ ‫ده‌ستنیشانكراون له‌الیه‌ن هه‌ردوو‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ته‌ندروستی‌ ف��ی��دراڵ‌و‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ت�ه‌ن��دروس��ت�ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئاماره‌ ره‌سمییه‌كه‌ له‌و‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یه‌ ‪ 32281‬نه‌خۆشییان ره‌گه‌ز ‌‬ ‫نێرن كه‌رێژه‌ی‌ له‌‪ %50.5‬پێكدێنن‌و‬ ‫‪ 31652‬نه‌خۆشیان ره‌گه‌زی‌ مێینه‌ن‬ ‫كه‌رێژه‌ی‌ ل�ه‌‪ %49.5‬پێكدێنن‪ ،‬هه‌ر‬ ‫به‌پێی‌ ئاماره‌كه‌ شێرپه‌نجه‌ی‌ مه‌مك‬ ‫به‌یه‌كه‌مین‌و باڵوترین شێرپه‌نج ‌ه‬ ‫ده‌ژم��ێ��رێ��ت ك �ه‌ ل���ه‌‪%16‬ی‌ هه‌موو‬ ‫شێرپه‌نجه‌كانی‌ عێراق ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌پێی‌ ئاماره‌كه‌ سییه‌كان‌و‬ ‫ی‬ ‫بۆرییه‌كانی‌ هه‌ناسه‌ دووه‌م شوێن ‌‬ ‫ب�ڵ�اون ك�ه‌ش��ێ��رپ�ه‌ن��ج�ه‌ی��ان ت��ووش‬ ‫ی‬ ‫بووبێت‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌یه‌كه‌مین جۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫شێرپه‌نجه‌ ده‌ژمێرێت ل�ه‌ره‌گ�ه‌ز ‌‬ ‫پ��ی��اوان��دا ل�ه‌س�ه‌رت��اس�ه‌ری‌ عێراقدا‬ ‫كه‌رێژه‌ی‌ له‌‪ %8‬پێكدێنێت‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫د‪ .‬تاهیر ه��ه‌ورام��ی‌ وه‌زی���ر ‌‬ ‫ت �ه‌ن��دروس��ت �ی‌ ح��ك��وم�ه‌ت�ی‌ ه�ه‌رێ��م‬ ‫ی‬ ‫ده‌رب�������اره‌ی‌ ك��اری��گ �ه‌ری��ی �ه‌ك��ان � ‌‬ ‫جگه‌ره‌كێشان ب �ه‌ده‌س��ت��ووری‌ وت‬ ‫ی‬ ‫"ك��اری��گ �ه‌ری‌ هه‌یه‌ ل �ه‌س �ه‌ر ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌سه‌كه‌‪ ،‬كه‌پاش ماوه‌یه‌ك تووش ‌‬ ‫ه�ه‌ن��اس�ه‌ت�ه‌ن��گ�ی‌‌و ك��ۆك �ه‌ ده‌ب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ت��ووش��ی‌ ه��ه‌وك��ردن��ی‌ سیه‌كان ‌‬ ‫ده‌بێت كه‌ به‌شێوه‌ی‌ درێژخایه‌ن‬ ‫ده‌مێنیته‌وه‌‪ ،‬دواتر كاریگه‌ری‌ ده‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر دڵ‌و ده‌بێته‌ په‌ككه‌وتنی‌ دڵ‌و‬ ‫ی‬ ‫هۆكاری‌ دروستبوونی‌ شێرپه‌نجه‌كان ‌‬ ‫زمان‌و ناوده‌م‌و بۆرییه‌كانی‌ هه‌ناسه‌و‬ ‫سییه‌كان‌و سورێنچك‌و گه‌ده‌و هه‌تا‬ ‫ی‬ ‫كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌ بۆ سه‌ر شێرپه‌نجه‌ ‌‬

‫میزه‌ڵدان‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ ده‌بێت ‌ه‬ ‫ه��ۆك��اری‌ ژه‌ه��راوی��ی��ب��وون ب��ه‌دووه‌م‬ ‫ی‬ ‫ئ��ۆك��س��ی��دی‌ ك���ارب���ۆن‌و له‌كۆتای ‌‬ ‫رۆژه‌ك��ان��دا ئ�ه‌و كه‌سانه‌ی‌ جگه‌ر ‌ه‬ ‫ده‌كێشن هه‌ستده‌كه‌ن وردبونه‌وه‌یان‬ ‫(تركیز)یان كه‌مده‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫جگه‌ره‌كێشان زیانی‌ هه‌یه‌ بۆ سه‌ر‬ ‫دروستبوونی‌ رووداوی‌ ئۆتۆمبێل‌و‬ ‫دروستبوونی‌ رووداوه‌كانی‌ سوتان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ره‌كێشان هۆكاری‌ راسته‌وخۆ ‌‬ ‫دروستبوونی‌ شێرپه‌نجه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫د‪ .‬ئ�����ارام ب�����ارام پ��س��پ��ۆڕ ‌‬ ‫تایبه‌تی‌ نه‌خۆشییه‌كانی‌ سنگ‌و‬ ‫ب��ۆری��ی�ه‌ك��ان�ی‌ خ��وێ��ن‪ ،‬س��ه‌ب��اره‌ت‬ ‫به‌زیانه‌كانی‌ جگه‌ره‌كێشان له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫كۆئه‌ندامی‌ هه‌ناسه‌دان به‌ده‌ستوور ‌‬ ‫وت "ج��گ �ه‌ره‌ك��ێ��ش��ان به‌یه‌كێك‬ ‫ی‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ره‌ك��ی��ت��ری��ن ه��ۆك��اره‌ك��ان � ‌‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی‌ پ��ی��اوان‌و ژن��ان‬ ‫داده‌نرێت له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫د‪ .‬ئارام بۆ سه‌لماندنی‌ قسه‌كان ‌‬ ‫ده‌ڵ��ێ��ت "رۆژان���ه‌ ژم��اره‌ی �ه‌ك �ی‌ زۆر‬ ‫ی‬ ‫نه‌خۆش دێته‌ الم��ان بۆ مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫چاره‌سه‌ركردن‪ ،‬یان بۆ ئه‌نجامدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ن �ه‌ش��ت �ه‌رگ �ه‌ری‌ ب��ۆ شێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫سییه‌كانی‌‪ ،‬كه‌نوێترین توێژینه‌وه‌كان‬ ‫ده‌ری��خ��س��ت��ووه‌ ب��ه‌رێ��ژه‌ی‌ ل��ه‌‪%95‬‬ ‫ی‬ ‫شێرپه‌نجه‌ی‌ سییه‌كان به‌هۆ ‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ جگه‌ره‌كێشانه‌وه‌ تووش‬ ‫ده‌ب���ن‪ ،‬ل�ه‌ه�ه‌رێ��م�ی‌ ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ ده‌ت��وان��ی��ن بڵێین‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌‪ %40‬ئ��ه‌وان��ه‌ی‌ ب �ه‌ ب��ه‌رده‌وام�� ‌‬ ‫جگه‌ره‌ ده‌كێشن تووشی‌ جۆرێك‬ ‫له‌جۆره‌كانی‌ شێرپه‌نجه‌ی‌ سییه‌كان‬ ‫بوون"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫د‪ .‬محه‌مه‌د ع��وم�ه‌ر ئ��ام��اژه‌ ‌‬ ‫به‌وه‌دا ماده‌یه‌كی‌ زۆری‌ زیانبه‌خش‬ ‫له‌ناو جگه‌ره‌دا هه‌یه‌ كه‌زیاتر له‌ ‪4000‬‬ ‫ه �ه‌زار م��اده‌ی‌ زیانبه‌خشی‌ تیدای ‌ه‬ ‫له‌توتن‌و ئه‌و كاغه‌زه‌ی‌ ده‌سوتێت‪،‬‬ ‫لیكۆڵینه‌وه‌كان ده‌ریانخستووه‌ "هه‌ر‬ ‫جگه‌ره‌یه‌ك نزیكه‌ی‌ حه‌وت خوله‌ك‬ ‫له‌ته‌مه‌نی‌ م��رۆڤ كه‌مده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌تێكڕای‌ له‌هه‌ر هه‌شت چركه‌یه‌كدا‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر گۆی‌ زه‌وی‌ كه‌سێك به‌هۆ ‌‬ ‫جگه‌ره‌كێشانه‌وه‌ گیانله‌ده‌ستده‌دات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫د‪ .‬محه‌مه‌د وتی‌ "كاریگه‌رییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ره‌ له‌سه‌ر هه‌موو ئه‌ندامه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌سته‌یه‌ به‌تایبه‌تی‌ كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ره‌ له‌سه‌ر كۆئه‌ندامی‌ سوڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێن كه‌ده‌بێته‌ هۆكاری‌ ره‌قبوون ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆرییه‌كانی‌ خوێن‪ ،‬ته‌سكبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆرییه‌كانی‌ خوێن به‌رزبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رێ��ژه‌ی‌ خوێن‌و رێ��ژه‌ی‌ كۆڵسترۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێن به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌ چه‌ور ‌‬ ‫خراپ"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نیكۆتین یاسای‌ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ ‌‬ ‫جگه‌ره‌كێشانی‌ په‌كخستووه‌‬ ‫ل���ه‌گ���ه‌ڵ ئ������ه‌وه‌ی‌ ی��اس��اك�� ‌ه‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان ده‌رچووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌ب��وای�ه‌ له‌كاتی‌ خۆیدا جێبه‌ج ‌‬ ‫بكرایه‌ وه‌ك له‌ماده‌ی‌ سیانزه‌هه‌مدا‬ ‫ی‬ ‫هاتووه‌ (ئه‌م یاسایه‌ له‌رۆژی‌ ‪‌ 31‬‬ ‫مانگی‌ مایسی‌ ‪ 2008‬جێبه‌جێ‌ ده‌كرێ‌‌و‬ ‫له‌رۆژنامه‌ی‌ فه‌رمی‌ باڵوده‌كرێته‌وه‌)‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئه‌مڕۆ دووساڵ به‌سه‌ر واده‌ ‌‬ ‫جیبه‌جێ‌ كردنیدا تیپه‌ڕیوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ماده‌كه‌ تائێستا جێبه‌جێنه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ رۆژ ب���ه‌دوای‌ رۆژ‬ ‫دی����ارده‌ی‌ جگه‌ره‌كێشان روو‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌زی���ادب���وون���ه‌‪ ،‬ئ��ام��ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ن�ه‌خ��ۆش��ی��ی�ه‌ك��ان� ‌‬ ‫شێر په‌نج ‌ه‬

‫ی‬ ‫له‌هه‌رێمدا ئ��ام��اژه‌ به‌زیادبوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ح��اڵ�ه‌ت�ه‌ك��ان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬پسپۆڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫پزیشكیش ه��ۆك��اری‌ زی��ادب��وون � ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌خۆشی‌ شێرپه‌نجه‌ بۆ زیادبوون ‌‬ ‫دیارده‌ی‌ جگه‌ره‌كیشان ده‌گێڕنه‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێك ل��ه‌و پسپۆڕه‌ پزیشكان ‌ه‬ ‫كه‌نه‌یویست ناوی‌ باڵوبكرێته‌وه‌ زۆر‬ ‫به‌توندی‌ ره‌خنه‌ی‌ له‌حكومه‌ت گرت‬ ‫كه‌به‌ته‌نگ ته‌ندروستی‌ هاوواڵتییانه‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ن��ای�ه‌ت‪ ،‬وت �ی‌ "ئ �ه‌وان �ه‌ی‌ بازرگان ‌‬ ‫ج��گ �ه‌ره‌ده‌ك �ه‌ن خراپترین جگه‌ر ‌ه‬ ‫له‌هه‌موو دنیا كۆده‌كه‌نه‌وه‌و ده‌یهێنن ‌ه‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬پاكه‌تیك جگه‌ره‌ كه‌ ‪20‬‬ ‫جگه‌ره‌ی‌ تێدایه‌ به‌‪ 500‬دینار ده‌گات ‌ه‬ ‫هاوواڵتیان‪ ،‬كه‌به‌رامبه‌ر به‌نرخی‌ یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ببیبسی‌ كۆالیه‌ كه‌ له‌هیچ واڵتێك ‌‬ ‫دونیادا به‌م شیوه‌یه‌ نییه‌‪ ،‬له‌واڵتان‬ ‫ی‬ ‫ج��گ �ه‌ره‌ ن��رخ �ی‌ ب���ه‌رزه‌ ب��ۆئ �ه‌وه‌ ‌‬ ‫مندااڵن توانایان نه‌بێت بیكڕن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا به‌پێچه‌وانه‌و ‌ه‬ ‫نرخی‌ جگه‌ره‌ ئه‌وه‌نده‌ كه‌مه‌ هه‌موو‬ ‫منداڵێك ده‌توانێت بیكڕێت‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ یاساكه‌ی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ده‌ب��ێ��ت ئ���ه‌و ك��ۆم��پ��ان��ی��ای�ه‌ی‌ ئ�ه‌و‬ ‫ی‬ ‫بازرگانییه‌ ده‌ك��ات له‌سه‌ر خراپ ‌‬ ‫به‌رهه‌می‌ ه��اورده‌ی‌ جگه‌ره‌ غه‌رام ‌ه‬ ‫ب��ك��رێ��ت‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم‬

‫تاوه‌كو ئێستا كۆمپانیایه‌ك سزا‬ ‫ن��ه‌دراوه‌ له‌سه‌ر پێشێلكردنی‌ ئه‌و‬ ‫یاسایه‌‪.‬‬ ‫توشبووانی‌ شێرپه‌نجه‌ پێویست ‌ه‬ ‫حكومه‌ت قه‌ره‌بوویان بكاته‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌پێی‌ م��اده‌ك��ان �ی‌ یاساكه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مان پێویسته‌ الیه‌نی‌ حكومه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ك��ار ب�ه‌ی��اس��اك�ه‌ ب��ك��ات‪ ،‬ل���ه‌رۆژ ‌‬ ‫ده‌رچوونی‌ یاساكه‌وه‌ تا ئه‌مڕۆ ده‌بێت‬ ‫حكومه‌ت هه‌موو قه‌ره‌بوویه‌ك بدات ‌ه‬ ‫ئه‌و هاوواڵتییانه‌ی‌ تووشی‌ شێرپه‌نج ‌ه‬ ‫ب��وون ب�ه‌ه��ۆی‌ جگه‌ره‌كێشانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و جگه‌رانه‌ی‌ هاورده‌كراون‬ ‫ی‬ ‫مواسه‌فاتی‌ یاساكه‌ی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫تێدانییه‌‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌ كه‌مته‌رخه‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌گ���ه‌ر ك�����اری‌ وه‌زاره‌ت������ ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ندروستی‌ دابینكردنی‌ سه‌المه‌ت ‌‬ ‫ت �ه‌ن��دروس��ت �ی‌ ه��اوواڵت��ی��ان بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ره‌كێشان به‌م جۆره‌ تایبه‌ته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك�ه‌ له‌هه‌رێمدا ب��اوه‌ پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫یاساكه‌ی‌ په‌رله‌مان‌و ته‌ندروستییه‌ك ‌‬ ‫باشه‌ بۆ هاوواڵتیان‪ ،‬به‌اڵم بێده‌نگی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫بێهه‌ڵوێستی‌ وه‌زاره‌ت�ی‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫ی‬ ‫زیاتر بووه‌ته‌ هۆكاری‌ زیادبوون ‌‬ ‫حاڵه‌ته‌كه‌‪ ،‬ل�ه‌ی��اس��اك�ه‌دا هاتوو ‌ه‬ ‫كه‌نابێت له‌چایخانه‌كاندا جگه‌ر ‌ه‬ ‫ی��ان نێرگه‌ل ‌ه‬ ‫ب��ك��ێ��ش��رێ��ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب����ه‌اڵم دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رچ����وون���� ‌‬ ‫بڕیاره‌كه‌ رۆژ‬ ‫ی‬ ‫به‌رۆژ دیارده‌ ‌‬ ‫جگه‌ر ه‌كیشا ن‌و‬ ‫ی‬ ‫ب��ه‌ت��ای��ب��ه‌ت�� ‌‬ ‫ن��ی��رگ �ه‌ل �ه‌ روو‬ ‫ل��ه‌زی��ادب��وون��ه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چه‌نده‌ها شوێن ‌‬ ‫ن��وێ��ك��راوه‌ت��ه‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك����ه‌م����ۆڵ����ه‌ت���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ت���ه‌ن���دروس���ت��� ‌‬ ‫ب����ۆ ده‌رك��������راو ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌پ���ێ���چ���ه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی������اس������اك������ه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫مێژوو ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ ‌‬ ‫جگه‌ره‌كێشان‬ ‫ی‬ ‫ب����������ه‌رگ����������ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ل����ه‌دژی‌ ب�ڵاوب��ون��ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ره‌كێشان‪ ،‬دژایه‌ت ‌‬ ‫ئ���ه‌م خ����ووه‌ ن��وێ��ی �ه‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫یه‌كه‌مین ج��ار ل�ه‌س�ه‌ده‌ ‌‬ ‫ه��ه‌ژده‌ی��ه‌م ده‌ستیپێكرد‪،‬‬ ‫وه‌ك���و (جیمسی‌ ی �ه‌ك �ه‌م)‬ ‫ی‬ ‫ل��ه‌ك��ت��ێ��ب��ه‌ك��ه‌ی��دا ب���ه‌ن���او ‌‬ ‫ی‬ ‫(به‌ربه‌ره‌كانی‌ توتن) وا ‌‬ ‫ده‌ربڕیووه‌ جگه‌ره‌كێشان‬ ‫ی‬ ‫هۆكارێكه‌ بۆ داڕمان ‌‬ ‫ته‌ندروستی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌م���ڕۆك��� ‌ه‬ ‫ل�ه‌گ��ش��ت‬

‫واڵت��ان��ی‌ دن��ی��ادا ئ���ه‌م هه‌ڵمه‌ت ‌ه‬ ‫جیهانێكی بێ جگه‌ره‌‬ ‫ب���ه‌ش���ێ���وه‌ی���ه‌ك���ی‌ ب�����ه‌رف�����راوان‬ ‫‪5/31‬ی‌ هه‌موو ساڵێك رۆژی‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت‪.‬‬ ‫ب��ه‌ره‌ن��گ��ارب��وون��ه‌وه‌ی ج��گ�ه‌ره‌ی� ‌ه‬ ‫ل���ه‌س���ه‌ره‌ت���ای‌ ئ��ه‌م��س��اڵ��دا له‌سه‌رتاسه‌ری جیهاندا‪ ،‬له‌و رۆژه‌دا‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت����داران����ی‌ ف��ه‌ڕه‌ن��س��ا به‌ده‌ستپێشخه‌ری‌و هاندانی رێكخراوی‬ ‫جگه‌ره‌كێشانی‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ له‌شوێنه‌ ت�ه‌ن��دروس��ت��ی جیهانی ل �ه‌زۆرب �ه‌ی‬ ‫گشتییه‌كاندا قه‌ده‌غه‌كرد‪ ،‬وه‌ك واڵت��ان��ی دون��ی��ادا ئ��ه‌و ده‌رف �ه‌ت � ‌ه‬ ‫یانه‌كان‌و ئوتێله‌كان‌و چێشتخانه‌و ب�ه‌ك��اردێ��ت ب��ۆ هۆشیاركردنه‌وه‌ی‬ ‫گ��ازی��ن��ۆك��ان‌و شوێنه‌كانی‌ كات زی��ات��ری ه��اوواڵت��ی��ان له‌مه‌ترسی‌و‬ ‫به‌سه‌ربردن‪ ،‬به‌مه‌رجێك سااڵنی‌ زیانه‌كانی جگه‌ره‌كێشان له‌سه‌ر‬ ‫پێشووتر چه‌نده‌ها شوێنی‌ تریان ته‌ندروستی م��رۆڤ به‌تایبه‌تی‌و‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ قه‌ده‌غه‌ كردبوو‪ ،‬كاریگه‌رییه‌ خراپه‌كانی تری له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ ئونتاریوی‌ واڵتی‌ كه‌نه‌دا ژینگه‌ به‌گشتی‪ ،‬بۆ دروستكردن ‌‬ ‫یاسایه‌كیان داڕشت به‌غه‌رامه‌كردنی‌ جیهانێكی‌ بێ‌ جگه‌ره‌‪.‬‬ ‫بڕی‌ ‪ 247‬دۆالری‌ ئه‌مه‌ریكی‌ هه‌ر‬ ‫جگه‌ره‌و جێنده‌ر له‌پێناوی‌ ژنان‌و‬ ‫كه‌سێك له‌ئۆتۆمبێلدا جگه‌ره‌‬ ‫ئاینده‌دا‬ ‫بكێشێت كه‌منداڵێكی‌ تیابێت‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌م���س���اڵ ب���ه‌دروش���م���ی‬ ‫كه‌ته‌مه‌نی‌ له‌ ‪ 16‬ساڵ كه‌متر بێ گه‌ر (جگه‌ره‌و جێنده‌ر) چاالكییه‌كانی‬ ‫په‌نجه‌ره‌كانیش كراوه‌بن‪ ،‬وه‌زیری‌ ئه‌و رۆژه‌ له‌جیهاندا ده‌ستپێده‌كات‬ ‫ت�ه‌ن��دروس��ت�ی‌ ئ��ه‌و هه‌رێمه‌ وتی‌ بۆ گرنگیدانی زیاتر به‌پاراستنی‬ ‫"داڕشتنی‌ ئه‌م یاسایه‌ هه‌نگاوێكی‌ ته‌ندروستی ژن له‌زیانه‌كانی جگه‌ره‌‪،‬‬ ‫گرنگه‌ بۆ پاراستنی‌ ته‌ندروستی‌ ب�ه‌و هۆیه‌ی كه‌كاریگه‌ری جگه‌ر ‌ه‬ ‫مندااڵن" هۆكاری‌ داڕشتنی‌ ئه‌م له‌سه‌ر ته‌ندروستی ژن ته‌نها بۆ‬ ‫یاسایه‌شیان گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو بۆ نه‌وه‌كانی‬ ‫كه‌چڕی‌ دوك�ه‌ڵ�ی‌ جگه‌ره‌كێشان داهاتووشمانه‌‪.‬‬ ‫له‌ناو ئۆتۆمبێلێكدا ‪27‬جار زیاتره‌‬ ‫ه���اوك���ات ه���ان���دان���ی واڵت����ان‬ ‫له‌چڕی‌ ئه‌و دوكه‌ڵه‌ی‌ له‌ژورێكدایه‌‪ ،‬به‌قه‌ده‌غه‌كردنی رێكالمكردن بۆ‬ ‫ئ���ه‌ن���ج���ام���ی‌ ق���ه‌ده‌غ���ه‌ك���ردن���ی‌ جگه‌ره‌و ه��ان��دان‌و سپۆنسه‌ركردن‬ ‫جگه‌ره‌كێشان له‌شوێنه‌ گشتیه‌كانی‌ له‌و بواره‌ هه‌روه‌ها جه‌ختكردنه‌و ‌ه‬ ‫وه‌ك چێشتخانه‌كان له‌والیه‌تی‌ له‌سه‌ر قه‌ده‌غه‌كردنی جگه‌ره‌كێشان‬ ‫ماساشوستسی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ رۆڵێكی‌ له‌شوێنه‌ گشتییه‌كان‌و شوێنه‌كانی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی‌ ه �ه‌ب��وو‪ ،‬ب��ووه‌ت �ه‌ هۆی‌ كاركردن له‌ئامانجه‌كانی تری ئه‌و‬ ‫ك��ه‌م��ب��وون��ه‌وه‌ی‌ جگه‌ره‌كێشان رۆژه‌ن له‌پاڵ ئاشناكردنی زیاتری‬ ‫ل���ه‌ن���ێ���وان ه����ه‌رزه‌ك����اران����دا‪ ،‬ه��اوواڵت��ی��ان ب �ه‌زی��ان‌و كوشنده‌یی‬ ‫له‌‪%40‬جگه‌ره‌كێشه‌ هه‌رزه‌كاره‌كانی‌ جگه‌ره‌‪.‬‬ ‫ئ��ه‌م وی�لای�ه‌ت�ه‌ وای���ان لێهاتووه‌‬ ‫ی‬ ‫د‪ .‬ژی���ان ئ�ه‌ح��م�ه‌د پسپۆڕ ‌‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ هه‌لی‌ ره‌خساو بۆیان ن �ه‌خ��ۆش��ی��ی �ه‌ك��ان �ی‌ ژن����ان ب��اس‬ ‫هه‌بێت جگه‌ره‌ بكێشن‪.‬‬ ‫جگه‌ره‌كێشان‬ ‫له‌كاریگه‌رییه‌كانی‌‬ ‫ی ده‌كات له‌سه‌ر ژنان‌و ده‌ڵێت "ژن پێش‬ ‫د‪ .‬مایكل سیگل سه‌رۆكی‌ تیم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ �ه‌وه‌ی‌ نیازی‌ پرۆسه‌ی‌ دووگیان ‌‬ ‫توێژینه‌وه‌ی‌ سه‌ر ده‌رئه‌نجامه‌كان ‌‬ ‫ئه‌م یاسایه‌ وتی‌ "مندااڵن له‌و شوێنان ‌ه بێت ده‌بێت واز له‌جگه‌ره‌كیشان‬ ‫ده‌بینن ك�ه‌س جگه‌ره‌ ناكێشێت‪ ،‬بهێنێت‪ ،‬چونكه‌ ده‌شێت جگه‌ر ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ببیته‌ هۆكاری‌ له‌بارچوون‪ ،‬یه‌كیك ‌‬ ‫وابیرده‌كه‌نه‌وه‌ ئه‌م ك��اره‌ ل�ه‌روو ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌ ق �ه‌ده‌غ �ه‌ك��راوه‌‪ ،‬تر له‌و كاریگه‌رییانه‌ی‌ ده‌شێت ئه‌و‬ ‫دایكانه‌ منداڵبوونه‌كه‌یان پێشبكه‌وێت‬ ‫ئاكارێكی‌ نه‌شیاوه‌‪.‬‬ ‫ل��ه‌واڵت��ی‌ ژاپ����ۆن له‌نوێترین ل �ه‌م��اوه‌ی‌ دی��اری��ك��راوی‌ خ��ۆی‌ وه‌ك‬ ‫داه��ێ��ن��ان��ی��ان��دا ب��ۆ ب �ه‌رگ��ری��ك��ردن منداڵبوون به‌حه‌وت مانگی‌ یان‬ ‫ل �ه‌ج��گ �ه‌ره‌ك��ێ��ش��ان‪ ،‬ئامێرێكیان هه‌شت مانگی‌"‪.‬‬ ‫دروستكردوه‌ بۆ فرۆشتنی‌ جگه‌ر ‌ه‬ ‫د‪ .‬ژیان وتی‌ "دایكی‌ دووگیان‬ ‫پێوانه‌ی‌ هێڵه‌كان‌و چرچی‌ روو ‌‬ ‫ی س����ه‌ره‌ڕای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ خ���ودی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌م���وچ���او ده‌ك�����ات‪ ،‬ب��ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی تووشی‌ زیانه‌كانی‌ جگه‌ره‌كێشان‬ ‫بزانن ئ��ه‌وه‌ی‌ جگه‌ره‌ ده‌كڕێت ل ‌ه ده‌بێت له‌هه‌مانكاتدا كۆرپه‌كه‌شی‌‬ ‫چ ته‌مه‌نێكدایه‌‪ ،‬ئایا ئ �ه‌و كه‌س ‌ه ده‌خاته‌ مه‌ترسییه‌وه‌ یه‌كێك له‌و‬ ‫گه‌یشتووه‌ته‌ ته‌مه‌نی‌ رێپێدراو بۆ ك��اری��گ�ه‌ری��ی�ه‌ خ��راپ��ان �ه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كڕینی‌ جگه‌ره‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی كۆرپه‌كه‌ دروستده‌بێت بریتییه‌‬ ‫رێ��پ��ێ��دراو ل��ه‌و واڵت��ه‌ ‪ 20‬ساڵیه‌‪ ،‬ل��ه‌ك��ه‌م��ی‌ ئ��اس��ت �ی‌ ئۆكسجینی‌‬ ‫تامانگی‌ ته‌مموزی‌ داهاتوو ‪ 750‬ئامێر گه‌یشتوو ب�ه‌ك��ۆرپ�ه‌ك�ه‌‪ ،‬یه‌كیكی‌‬ ‫ئاماده‌ده‌كرێت بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌‪ .‬‬ ‫ت��ر ل �ه‌ك��اری��گ �ه‌ری��ی �ه‌ك��ان ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫له‌واڵتی‌ لوبنان بۆ مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی ك���ۆرپ���ه‌ك���ه‌ ئ����ه‌وه‌ی����ه‌ ده‌ش��ێ��ت‬ ‫ئه‌م هه‌ڵمه‌ته‌ باجیان خستووه‌ت ‌ه له‌كاتی‌ منداڵبونه‌كه‌دا كۆرپه‌كه‌‬ ‫س��ه‌ر ب��ازرگ��ان �ی‌ جگه‌ره‌كێشان‪ ،‬گیانله‌ده‌ستبدات‪ ،‬زۆرج���ار ئه‌و‬ ‫سودی‌ ئه‌و باجه‌ش به‌كاردێنن بۆ مندااڵنه‌ی‌ له‌دایكێكی‌ جگه‌ره‌كێش‬ ‫راگه‌یاندنی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ به‌رگریكردن له‌دایكده‌بن زۆر الواز ده‌بن‌و كێشیان‬ ‫له‌جگه‌ره‌كێشان‪ ،‬ب��ی��رۆك�ه‌ی‌ ئه‌م كه‌مه‌‪ ،‬یان هه‌ندیك جار ده‌بیته‌‬ ‫كاره‌ش له‌جێبه‌جێ كردنێتی‌ له‌ویالت ‌ه ه��ۆك��اری‌ تێكچوونی‌ منداڵه‌كه‌‬ ‫یه‌كگرتووه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكادا‪ ،‬كه‌وا به‌تایبه‌ت له‌مانگه‌كانی‌ سه‌ره‌تای‌‬ ‫له‌هه‌رزه‌كاران ده‌كات توانای‌ كڕین ‌‬ ‫ی دووگیانیه‌كه‌دا كه‌دواتر منداڵه‌كه‌‬ ‫جگه‌ره‌یان نه‌بێت‪.‬‬ ‫به‌ناته‌واوی‌ له‌دایكده‌بێت"‪.‬‬ ‫ج��گ��ه‌ره‌ك��ێ��ش��ان ب �ه‌ی �ه‌ك��ێ��ك‬ ‫ی‬ ‫ل �ه‌س �ه‌ره‌ك��ی��ت��ری��ن ه��ۆك��اره‌ك��ان � ‌‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی‌ پ��ی��اوان‌و ژن��ان‬ ‫داده‌نرێت له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫ی‬ ‫ل�ه‌‪ %40‬ئه‌وانه‌ی‌ به‌ به‌رده‌وام ‌‬ ‫جگه‌ره‌ ده‌كێشن تووشی‌ جۆرێك‬ ‫له‌جۆره‌كانی‌ شێرپه‌نجه‌ی‌ سییه‌كان‬ ‫بوون‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫ئه‌ده‌ب‌و هونه‌ر‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫هه‌ڵه‌بج ‌ه باوانی به‌ڵێنی به‌رپرسان‬

‫الپه‌ڕه‌ ‪19‬‬

‫ده‌فته‌رێكی پڕكراوه‌‬ ‫جولیا بیێ‬

‫و‪ :‬عه‌بدوڵاڵ مه‌حمود زه‌نگنه‌‬

‫رۆژی ‪ 8905‬هه‌شت هه‌زارو‬ ‫نۆ سه‌دو پێنج‪:‬‬ ‫سپی‪ ،‬سپی‪ ،‬هه‌موو جیهان سپییه‌‪،‬‬ ‫منیش بوومه‌ت ‌ه لۆكه‌یه‌كی سووكه‌ڵه‌‪،‬‬ ‫من فریشته‌م‪ ،‬ئیڤا‪ ،‬تۆ له‌وێیت؟‬ ‫ئه‌مڕۆ ‪ 8948‬هه‌شت هه‌زارو نۆ سه‌دو‬ ‫چل‌و هه‌شت‪:‬‬ ‫ئ��ه‌م به‌یانیی ‌ه ل �ه‌رێ��ڕه‌وه‌ك �ه‌ی��ا‬ ‫دانیشتم‪ ،‬جه‌سته‌كانم ده‌بینی یه‌ك‬ ‫به‌دوای یه‌كدا‪ ،‬یه‌ك له‌گه‌ڵ ئه‌وی دیدا‪،‬‬ ‫یه‌ك له‌دوای ئه‌وی تره‌و‌ه تێده‌په‌ڕین‪،‬‬ ‫ئێر‌ه زیندانی ژنان ‌ه كه‌هه‌موو له‌وێدا‬ ‫به‌درێژایی دیواره‌كان وه‌ك تارمایی‬ ‫گوزه‌ر ده‌كه‌ن‪ ،‬منیش ژنم‪ ،‬كه‌س لێر‌ه‬ ‫خراپ نییه‌‪ ،‬جۆرێك ‌ه له‌بێده‌ربه‌ستیی‬ ‫كه‌نامۆیی بۆ بینین دێنێت ‌ه ئارا‪ ،‬لێر‌ه‬ ‫ده‌ش��ێ��ت ه�ه‌م��وو شتێك رووب���دات‌و‬ ‫ببێت ‌ه راس��ت��ی‪ ،‬ه �ه‌ر ل �ه‌و ساته‌و‌ه‬ ‫كه‌تیایدا شته‌كان رووده‌ده‌ن‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫هاوارێكی ك��ردو ل �ه‌وه‌داب��وو ئه‌وانی‬ ‫تر ئ��اوڕب��ده‌ن �ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مجۆر‌ه ه��اوار‌ه‬ ‫هه‌ستپێكراوه‌و به‌رده‌وام هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ره‌وییه‌وه‌‪ ،‬هاوارێكی تر‪ ،‬به‌اڵم هاوار‬ ‫چیی لێ حاسڵ ده‌بێت؟ هاواره‌كان‬ ‫ده‌بێ هه‌بن‪ ،‬ئه‌و‌ه رێسایه‌‪ ،‬رێسای‬ ‫ئه‌م گه‌مه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مه‌یش رێڕه‌وێك ‌ه لێره‌دا‬ ‫كه‌هه‌ست‌و س��ۆزه‌ك��ان پیایدا وه‌ك‬ ‫شه‌پۆله‌كانی (با) ده‌ڕۆن‪ ،‬هاواره‌ك ‌ه‬ ‫نه‌ما‪ ،‬به‌اڵم ره‌نگ ‌ه هاوارێكی تر بگات‌و‬ ‫ئه‌مه‌یش له‌نێوسیستمی شته‌كاندایه‌‪،‬‬ ‫ژنێك ده‌گ��ری‌و دێت ‌ه پێشه‌وه‌و پاڵ‬ ‫به‌دیواره‌كه‌ی الی چه‌په‌و‌ه ده‌دات‪،‬‬ ‫ده‌گ��ری‪ ،‬به‌ڕاستی ده‌توانێت بگری‪،‬‬ ‫ره‌ن��گ � ‌ه گ��ری��ان ف �ه‌رام��ۆش��ی ب��ه‌دڵ‌و‬ ‫ده‌روونیدا بهێنێت‪ ،‬ده‌كرێت به‌ئارامی‬ ‫ب��ێ��ت‪ ،‬دواج�����ار‪ ...‬ئ���ه‌و‌ه كێشه‌ی‬ ‫خۆیه‌تی‪.‬‬ ‫ئ �ه‌م رێ���ڕه‌و‌ه شوێنێكی دوورو‬

‫درێژی نمایشكردنه‌‪ ،‬شتێكی خۆش ‌ه‬ ‫كه‌ببینم چۆن جووڵ ‌ه وه‌ك چارۆك ‌ه‬ ‫هه‌ڵمینه‌كان درێژ ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫كورسییه‌ك دانیشتووم‌و كه‌س ته‌ماشام‬ ‫ناكات‪ ،‬كه‌س ته‌ماشای كه‌س ناكات‪،‬‬ ‫به‌ڵێ‪ ،‬من ده‌بینم‪ ،‬سه‌مای بالێ‌و‬ ‫نمایشه‌ك ‌ه ده‌بینم‪ ،‬یه‌كێك ده‌ڕشێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بێگومان ژنه‌‪ ،‬ئێر‌ه ته‌نها ژنی لێیه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌تا ده‌ڕشێته‌وه‌و ده‌میشی به‌قۆڵی‬ ‫كراسه‌كه‌ی ده‌سڕێت‌و دواتر ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫ژنێكی تر دێت‌و زه‌وییه‌ك ‌ه ده‌سڕێت‬ ‫بێئه‌وه‌ی ورت��ه‌ی ل��ه‌ده‌م بێته‌ده‌ر‪،‬‬ ‫پێموابێ له‌به‌ر خۆیه‌و‌ه گیز‌ه گیزی‬ ‫دێت‌و نه‌مده‌زانی چ گۆرانییه‌ك ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫ژنێكی تریش پاڵ به‌عه‌ره‌بانه‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ده‌نێت‌و كه‌قاچه‌كانی خۆی ده‌بینێ‬ ‫پێكه‌نینی دێ��ت‪ ،‬منیش ل���ه‌وه‌دام‬ ‫پێڵووه‌كانم داده‌م���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌یانبینم‬ ‫ده‌ڕۆن‌و وه‌ك ئاوازی گۆرانییه‌ك له‌تر‬ ‫ده‌ده‌ن‪ :‬ال‪،‬ال‪،‬ال‪...‬‬ ‫ئ�ه‌م ئێواره‌ی ‌ه لێره‌یا ده‌ن��ووم‪،‬‬ ‫هه‌موو خه‌ڵكی شه‌وان ده‌خه‌ون‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ ‪ 9001‬نۆ هه‌زارو یه‌ك‪:‬‬ ‫پێموای ‌ه له‌بیرم ‌ه رۆژێ��ك��ی��ان‬ ‫له‌په‌نجه‌ره‌كه‌و‌ه سه‌رم شۆڕكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌مویست خواره‌و‌ه ببینم‌و بزانم ئاخۆ‬ ‫ده‌توانم بفڕم‪ ،‬له‌و رۆژه‌و‌ه هه‌میش ‌ه‬ ‫په‌نجه‌ره‌كان ل �ه‌ودی��وی به‌ربه‌ست ‌ه‬ ‫په‌نجه‌ره‌داره‌كانه‌و‌ه داده‌خرێن‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ‪ 9019‬نۆ هه‌زارو نۆزده‌‪:‬‬ ‫پیاوێك هات بۆ ژوور‌ه سه‌وزه‌كه‌‪،‬‬ ‫بۆ بینینی من هات و وتی ده‌تناسم‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم م��ن ئ���ه‌وم ن��ای��ه‌ت��ه‌و‌ه بیر‪،‬‬ ‫ده‌فته‌رێكی بۆ هێنام‪ ،‬ئه‌وه‌یش كارێكی‬ ‫باش بوو‪ ،‬پیاوێكی جوان بوو و ناویم‬ ‫له‌بیر چوو‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ‪ 9212‬نۆ هه‌زارو دووسه‌دو‬ ‫دوانزه‌‪:‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه رۆژێك له‌رۆژان به‌پیاوێك‬ ‫بگه‌م‪ ،‬منداڵێكم لێی ببێت‪ ،‬ناوی‬ ‫ده‌نێم پیار‪ ،‬ناوێكی خۆشه‌‪.‬‬

‫ئه‌مڕۆ‪ 9214‬نۆ هه‌زارو دووسه‌دو‬ ‫چوارده‌‪:‬‬ ‫ئه‌مڕۆ دایكم مرد‪ ،‬نه‌خێر‪ ،‬دایكم‬ ‫نه‌مردووه‌‪ ،‬ئه‌م رسته‌ی ‌ه جارناجارێك‬ ‫ده‌وت��رێ��ت�ه‌وه‌‪ ،‬ئ�ه‌و ن�ه‌م��ردوو‌ه م��ادام‬ ‫ده‌بێ سه‌ردانی من بكات‪ ،‬ئای چۆن‬ ‫ژنێكه‌! ده‌گری‌و ده‌ناڵێنێ‌و ته‌نها باسی‬ ‫خۆی‌و ژیانی نادیاری خۆی ده‌كات‪،‬‬ ‫باشتر وای � ‌ه شێتێك ب��م‪ ،‬له‌وه‌دای ‌ه‬ ‫وایشم لێبێت‪ .‬به‌سه‌رهاته‌كانی دایكم‬ ‫ن��ام��ۆو ب��ێ��ه��ووده‌ن‪ ،‬دای��ك��م ه��ات بۆ‬ ‫ئێره‌‪ ،‬بۆ نێو ئه‌م دۆزه‌خ�� ‌ه تا پێم‬ ‫بڵێت ژی��ان وه‌ك ج���اران ن�ه‌م��اوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌ویش به‌سه‌رسوڕمانه‌و‌ه‬ ‫كه‌وتووه‌ت ‌ه پرسیاركردن ده‌ره �ه‌ق‬ ‫به‌شته‌كان‪ ،‬ئه‌وه‌یش گۆڕانێك نه‌بوو‬ ‫له‌هۆشیارییدا‪...‬كه‌من وامكرد به‌وجۆر‌ه‬ ‫بژیێت‪ .‬ئای دایك ‌ه چه‌ند به‌سه‌زمانیت‪،‬‬ ‫هه‌وڵی زۆری بۆ مندا‪ ،‬مه‌مكدانی‬ ‫بۆ كڕیم‪ ،‬ئه‌و ده‌یوت ده‌بێ بایه‌خی‬ ‫زیاتار به‌مه‌مكه‌كانت بده‌یت‪ ،‬ده‌نا وه‌ك‬ ‫جووتێك گۆره‌وی كۆن شۆڕ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ‪ 9314‬نۆ هه‌زارو سێسه‌دو‬ ‫چوارده‌‪:‬‬ ‫له‌م شه‌وه‌دا ژنێك سه‌ردانی كردم‪،‬‬

‫به‌سه‌رهاتێكی بۆ گێڕامه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ژن ‌ه‬ ‫ن��اوی جیان ب��وو‪ .‬چیرۆكێكی زۆر‬ ‫خه‌مناك بوو‪ ،‬چه‌ند ئاواته‌خواز بووم‬ ‫له‌ده‌فته‌ره‌كه‌مدا بینووسمه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌بیرمچووه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ ‪ 9322‬نۆ هه‌زارو سێسه‌دو‬ ‫بیست‌و دوو‪:‬‬ ‫گه‌ر بمانه‌وێت ده‌توانین له‌ژووری‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌یا دان��ی��ش��ی�ن‌و رۆژ‬ ‫به‌سه‌ربه‌رین‪ .‬ح�ه‌زم له‌سه‌یركردنی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌‪ ،‬یان چاوه‌كانم بنووقێنم‌و‬ ‫گوێ له‌ده‌نگێ بگرم‪..‬‬ ‫خۆم له‌هه‌واڵه‌كان به‌دوورده‌گرم‬ ‫ن��ازان��م هۆكه‌یشی چ��ی��ی‪ ،‬ئ���ازارم‬ ‫ده‌دات‪ ،‬دوێنێ ئێوار‌ه راپۆرتێكی‬ ‫كرد له‌باره‌ی جه‌نگێكه‌و‌ه له‌ودیوی‬ ‫سنووری واڵتمانه‌وه‌‪ ،‬له‌و راپۆرته‌دا‬ ‫كۆمه‌ڵێك سه‌رباز به‌كه‌شخه‌ییه‌و‌ه‬ ‫چه‌ك ‌ه تازه‌كانیان پیشانده‌داین‪،‬‬ ‫چه‌كێك هه‌موو ركابه‌رێكی ده‌شكان‪،‬‬ ‫س��ه‌رب��ازه‌ك��ان گه‌نجگه‌لێك ب��وون‬ ‫له‌خوار ته‌مه‌نی بیست ساڵییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ك� ‌ه م��ن له‌ته‌مه‌نی بیست ساڵیدا‬ ‫ب��ووم نه‌مده‌زانی رووداوه‌ك���ان چۆن‬ ‫ده‌گ��وزه‌رێ�ن‌و چین وچی نین‪ ،‬ئه‌و‌ه‬

‫به‌ر له‌رووداوه‌ك ‌ه رووی��دا‪ ،‬منداڵه‌كان‬ ‫گه‌مه‌كانیان پیشانی كامێرا ده‌دا‪،‬‬ ‫بێگومان منداڵگه‌لێكی ج��وان‌و زۆر‬ ‫ساده‌و ساكار بوون‪ ،‬باسی ئازادی‌و‬ ‫دادپ���ه‌روه‌ری‌و مافی خوێن‌و زه‌وی‌و‬ ‫كوشتن‌و ژیان‌و مافی خۆیان ده‌كرد‬ ‫له‌ژیان‪ ،‬من‪ ،‬بچكۆله‌كانم‪ ،‬بچكۆل ‌ه‬ ‫به‌سه‌زمانه‌كانم بیر له‌و‌ه ده‌كه‌مه‌وه‌‪.‬‬ ‫حه‌زمده‌كرد كوڕێكم له‌ته‌مه‌نی ئێوه‌دا‬ ‫ببوایه‌‪ ،‬ته‌واو له‌م ته‌مه‌نه‌ی ئێوه‌دا‪،‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه له‌ته‌مه‌نی حه‌ڤد‌ه ساڵیدا بوای ‌ه‬ ‫گه‌ر بمای ‌ه یان نه‌مكوشتایه‌‪.‬‬ ‫ئ �ه‌و گه‌نجان ‌ه باسی جه‌نگیان‬ ‫ده‌ك���رد‪ ،‬وه‌ك ئ��ه‌وه‌ی جه‌نگ ژیان‬ ‫بێت‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی مردن ژیان بێت‪.‬‬ ‫بان ‪ ،‬بان‪ ،‬بان‪ ،‬مرد‪ ،‬چیمكردوو‌ه‬ ‫تا ئه‌مڕۆ مندااڵن به‌پێكه‌نینه‌و‌ه بچن‬ ‫ب��ۆ ج �ه‌ن��گ؟ ئ��ه‌ی چیم ن �ه‌ك��ردوو‌ه‬ ‫ت��ا جیهان به‌مشێوه‌یه‌ی لێبێت‌و‬ ‫م��ن��دااڵن ئ �ه‌م هه‌موو زه‌حمه‌ته‌یان‬ ‫پێ ئاسایی بێت؟ م��ن‪ ،‬ماوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر‌ه له‌م نه‌خۆشخانه‌یه‌دام‌و نازانم‬ ‫ل �ه‌ده‌ره‌وه‌دا چی رووده‌دات‪ ،‬مردنیان‬ ‫لێ قه‌ده‌غه‌كردم‪ ،‬له‌بری ئ�ه‌و‌ه له‌م‬ ‫جێگه‌یه‌دا ئه‌م قه‌ره‌وێڵه‌یه‌یان دامێ‪،‬‬ ‫لێر‌ه هه‌ست به‌سه‌رفرازی ده‌ك �ه‌م‪،‬‬ ‫چونك ‌ه لێر‌ه شتی خ��راپ ی��ان زۆر‬ ‫خراپ روون���ادات‪ ،‬من ل��ه‌ژووره‌وه‌م‪،‬‬ ‫جا له‌ژووره‌وه‌بوونم مایه‌ی دڵنیاییه‌‪،‬‬ ‫پێموای ‌ه من ناتوانم ل �ه‌ده‌ره‌و‌ه بژیم‪،‬‬ ‫چونك ‌ه دی���واره‌ك���ان ده‌م��پ��ارێ��زن‌و‬ ‫ساپیته‌كه‌یش س��ه‌رو ق��ژم له‌گڕه‌و‬ ‫با ده‌پارێزێت‪ ،‬لێره‌‪ ،‬كه‌س سه‌یری‬ ‫كه‌س ناكات‪ ،‬مرۆڤ ده‌توانێت له‌گه‌ڵ‬ ‫ش���ه‌رم���ه‌زاری‌و په‌شیمانییه‌كانیدا‬ ‫به‌ئاشتی ب���ژی‪ ،‬ك��ه‌س ت��اوان��ب��ارت‬ ‫ناكات‌و كه‌سیش دڵنه‌واییت ناكات‪،‬‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌ك ‌ه بیست‌و چوار سه‌عات ‌ه‬ ‫ئیش ده‌كات‪ ،‬جارناجاره‌یش وێنه‌یه‌ك‬ ‫س��ه‌رن��ج راده‌ك��ێ��ش��ێ��ت‪ ،‬ئ��ه‌وك��ات‬ ‫ی��اده‌وه‌ری��ی �ه‌ك دێت ‌ه ئ���اراو وێنه‌ی‬

‫مانگ‌و دایك‬ ‫فریشته‌ نه‌وبه‌خت‬

‫و‪ :‬سیروان حسه‌ین‬

‫روب���اب سێوه‌كانی رژان���ده‌ ناو‬ ‫حه‌وزه‌كه‌و چه‌ند دڵ��ۆپ ئاویشی‬ ‫پرژانده‌ سه‌ر ده‌م‌وچ��اوی مێهراز‪،‬‬ ‫ده‌ن��گ��ی پێكه‌نینی دوو ژنه‌ك ‌ه‬ ‫به‌رز بۆوه‌‪ ،‬سیسركه‌یه‌ك له‌وسه‌ر‬ ‫باخه‌كه‌ له‌توێی تۆكڵی داره‌ك��ان‬ ‫ده‌یخوێند‪ ،‬وێنه‌ی مانگ له‌ناو‬ ‫ئ���اوی ح��ه‌وزه‌ك��ه‌ ك �ه‌ شه‌پۆڵی‬ ‫لێده‌دا‪ ،‬وردو خاش بوو‪.‬‬ ‫مێهراز‪ ،‬ده‌ستی به‌سه‌ر زگ ‌ه‬ ‫زله‌كه‌یدا هێناو سه‌یری مانگی‬ ‫ك��رد‪ ،‬گه‌واڵه‌ خۆڵه‌مێشییه‌كانی‬ ‫ه������ه‌ور‪ ،‬گ���ۆش���ه‌ی م��ان��گ��ی��ان‬ ‫داپۆشیبوو‪ ،‬هه‌ردووكیان بێ‌ ده‌نگ‬ ‫ب��وون‪ ،‬له‌ماڵه‌كه‌ ده‌نگی مه‌نگی‬ ‫پیاوه‌كان ده‌هات‪ ،‬قسه‌یان ده‌كردو‬ ‫نێرگه‌له‌یان ده‌كێشا‪ ،‬بۆنی تووتنی‬ ‫تێكه‌ڵ‌ به‌عه‌تری وه‌نه‌وشه‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ناوه‌ی پڕ كردبوو‪ ،‬چه‌ند سێوێك‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ر ئ��اوه‌ك �ه‌ ده‌س��ووڕان��ه‌وه‌‪،‬‬ ‫روباب سه‌یرێكی كردن‌و وتی‪:‬‬ ‫نازانم بۆچی ئێستا بیری دایكم‬ ‫كه‌وتمه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌و س�ه‌ری باخه‌كه‌وه‌ ده‌نگ‬ ‫بیسرا‪ ،‬وه‌ك شنه‌ ی��ان بایه‌كی‬ ‫فێنكی ن��او لق‌وپۆپی داره‌ك��ان‪،‬‬ ‫هه‌ردووكیان سه‌ریان ب�ه‌ره‌و الی‬

‫ده‌ن��گ �ه‌ك �ه‌ س��ووڕان��د‪ ،‬ده‌ت وت‬ ‫پیشله‌یه‌ك ل �ه‌ن��او داره‌ك��ان��ه‌و ‌ه‬ ‫تێپه‌ڕی بێ‌‪ ،‬مێهراز ده‌ستی له‌سه‌ر‬ ‫سكی داناو خۆی سووڕانده‌وه‌ و‬ ‫وتی‪:‬‬ ‫ده‌زانم له‌به‌ر مانگی چوارده‌ی‬ ‫ش���ه‌وه‌‪ .‬ه �ه‌ن��دێ‌ ج��ار نیوه‌شه‌و‬ ‫هه‌ڵده‌ستم‌و تا پێ‌شۆڕه‌كه‌ ره‌دووی‬ ‫ده‌ك��ه‌وم‪ ،‬رێك لێره‌ داده‌نیشت‌و‬ ‫سه‌یری مانگی ده‌كرد‪ ،‬كه‌زۆرجاران‬ ‫مانگ ت�ه‌واو بوو و له‌ناوه‌ڕاستی‬ ‫ئاسمان ده‌دره‌وشایه‌وه‌‪.‬‬ ‫روباب هه‌روا كه‌ له‌سه‌ر لێواری‬ ‫پێ‌شۆره‌كه‌ دانیشتبوو‪ ،‬په‌نجه‌كانی‬ ‫پێی خسته‌ ناو ئاوه‌كه‌‪ ،‬ئاوه‌ك ‌ه‬ ‫شه‌پۆلیداو دیسانه‌وه‌ وێنه‌ی مانگ‬ ‫دڕایه‌وه‌‪ ،‬چاوه‌كانی دوو ژنه‌كه‌ بۆ‬ ‫ساتێك لێك گرێ‌ درانه‌وه‌‪.‬‬ ‫تۆ ده‌زانی؟‬ ‫روباب وه‌اڵمی دایه‌وه‌‪:‬‬ ‫له‌ كوێوه‌ بزانم؟‬ ‫دایكم هه‌ندێ‌ جار قسه‌ی له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫تۆ ده‌ك��رد‪ ،‬من له‌په‌نجه‌ره‌كه‌و ‌ه‬ ‫ده‌م دیتن‪.‬‬ ‫سیسركه‌كه‌ بێ‌ ده‌نگ بوو و‬ ‫دیسانه‌وه‌ ده‌نگی وێك كه‌وتنی‬ ‫ل �ق‌وپ��ۆپ��ی داره‌ك����ان ل �ه‌وس �ه‌ری‬ ‫ب��اخ�ه‌ك�ه‌وه‌ بیسترا‪ ،‬چاوه‌كانی‬ ‫مێهراز زه‌ق بوونه‌وه‌‪ ،‬سه‌یری ئه‌و‬ ‫س �ه‌ری باخه‌كه‌ی ك��رد‪ ،‬ده‌ستی‬

‫له‌سه‌رسكی داناو وتی‪:‬‬ ‫ته‌اڵ ده‌یوت ئه‌م ماڵه‌ جنۆكه‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ته‌اڵ هه‌میشه‌ له‌و قسه‌ قۆڕانه‌ی‬ ‫ده‌وت‪.‬‬ ‫مێهراز ئاوی زاری قوتداو وتی‪:‬‬ ‫ده‌یوت دایكیشم‪...‬‬ ‫ده‌م��ت داخ �ه‌! هه‌ر ئه‌وكات ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫باب ئاغا ده‌بوو له‌م ماڵه‌ وه‌ده‌ر ‌‬ ‫نێ‌ تا ل �ه‌وه‌ زیاتر زم��ان درێ��ژی‬ ‫نه‌كردبایه‌‪.‬‬ ‫ژن��ه‌ك��ه‌ دی��س��ان��ه‌وه‌ ده‌س��ت��ی‬ ‫ل��ه‌س��ه‌ر س��ك��ی دان����او ب��ه‌چ��او ‌ه‬ ‫نیگه‌رانه‌كانی سه‌یری په‌نجه‌ر ‌ه‬ ‫تاریكه‌كه‌ی ژوره‌كه‌ی ته‌اڵی كرد‪:‬‬ ‫وس! ره‌نگه‌ ده‌نگت ببیستێ‪،‬‬ ‫پێتوایه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و نه‌بێ‌‪ ،‬كه‌سی‬ ‫تر ئاماده‌ نییه‌ ببێته‌ ژنی باب‬ ‫ئاغا؟‬ ‫وه‌اڵمی دایه‌وه‌‪" :‬گرنگ نییه‌‪".‬‬ ‫و ده‌ستی درێژ كردو سێوێكی ل ‌ه‬ ‫ئاوه‌كه‌ ده‌رهێنا‪:‬‬ ‫پێم واب�ێ‌ فێنك بوونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ره‌ كۆیان كه‌ینه‌وه‌ و بچین ‌ه‬ ‫ژوورێ‌‪ ،‬باب ئاغا چای ده‌ویست‪.‬‬ ‫مێهراز وه‌ك ئه‌وه‌ی نه‌یبستبێ‌‪،‬‬ ‫هات به‌ره‌ پێ‌شۆره‌كه‌و به‌رامبه‌ر‬ ‫روباب دانیشت‪:‬‬ ‫دایكم چی به‌ تۆ ده‌وت؟ بۆچی‬ ‫هه‌ر كات لێت ده‌پرسم الڵ‌ ده‌بی؟‬

‫هه‌ر دووكیان سه‌یری یه‌كتریان‬ ‫كرد‪ ،‬مێهراز شۆقی مانگی له‌چاو ‌ه‬ ‫ره‌شه‌كانی روبابدا ده‌دیت‪.‬‬ ‫ه �ه‌م��وو ك��ات ح���ه‌زم ده‌ك��رد‬ ‫ب��زان��م م��ن‌و ت��ۆ بۆچی ئ�ه‌وه‌ن��د ‌ه‬ ‫لێك جیاوازین‪ ،‬بۆچی تۆ ئه‌وند ‌ه‬ ‫له‌دایكم ده‌چ��ی‌و من له‌هیچتان‬ ‫ناچم؟‬ ‫ده‌ن��گ��ی ك��ون��دێ��ك ل����ه‌دوور‬ ‫ده‌ه��ات‪ ،‬ئاوی حه‌وزه‌كه‌ بێ‌ هیچ‬ ‫شه‌پۆلێك چه‌ق به‌ستوو و ئارام‬ ‫بوو‪ ،‬سێوه‌كان نه‌ده‌جوواڵن‌و دوو‬ ‫جووت چاوه‌ری ره‌ش‌و شین لێك‬ ‫ئااڵبوون‪.‬‬ ‫باب ئاغا له‌ناو چوارچێوه‌ی‬ ‫په‌نجه‌ره‌كه‌دا وه‌ستابوو‪ ،‬پشتی‬ ‫له‌رووناكاییه‌كه‌ بوو و ته‌وژمێكی‬ ‫ره‌ش ل���ه‌ق���ه‌اڵف���ه‌ت���ی ب����ه‌رزی‬ ‫له‌چوارچێوه‌كه‌دا ره‌شی ده‌كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رای كرد‪:‬‬ ‫ئه‌م چایه‌ بوو به‌ چی؟‬ ‫لقی داره‌كان له‌وسه‌ر باخه‌و ‌ه‬ ‫ده‌ج�����وواڵن‪ .‬ش��ن�ه‌ی�ه‌ك��ی فێنك‬ ‫ده‌م‌وچ�����اوی دوو خوشكه‌كه‌ی‬ ‫ئ�����ه‌الوان�����ده‌وه‌‪ ،‬ه���ه‌ردووك���ی���ان‬ ‫سه‌ره‌تا سه‌یری ئه‌و سه‌ری باخ‌و‬ ‫دوات���ر ئاسمانیان ك��رد‪ ،‬ه �ه‌ور ‌ه‬ ‫خۆڵه‌مێشییه‌كان ل��ه‌ڕووی مانگ‬ ‫الچوون‌و مانگ‪ ،‬شه‌وی چوارده‌ی‬ ‫بوو‪.‬‬

‫فریشته‌ نه‌وبه‌خت‬

‫شه‌قامێك هه‌ڵچوونێك ده‌وروژێنێ‌و‬ ‫رووك���اری یه‌كێك له‌ئوتێله‌كانیش‬ ‫رووداوێكی ئازیزو شیرین ده‌جووڵێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ‪ 9333‬نۆ هه‌زارو سێسه‌دو سی‌و‬ ‫سێ‪:‬‬ ‫نه‌خۆشه‌كه‌ی ته‌نیشتم رۆی‪...‬‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌م دیواران ‌ه كوێی تر‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫ئه‌مڕۆ ‪ 9450‬نۆ هه‌زارو چوارسه‌دو‬ ‫په‌نجا‪:‬‬ ‫له‌ده‌فته‌ره‌كه‌مدا ژماره‌كان شێتان ‌ه‬ ‫به‌یه‌كدا دێن‪ .‬زه‌مه‌ن ده‌ڕوات‌و باوڵی‬ ‫ده‌فته‌ره‌كانم پڕ ده‌بن‪ .‬چه‌ند رۆژێك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر بیست‌و هه‌شت ده‌فته‌رم‬ ‫حیساب ك��رد‪ ،‬ن��ۆزده‌ی��ان گ��ه‌وره‌و‬ ‫ن��ۆش��ی��ان گ��چ��ك�ه‌ب��وون‪ ،‬ه�ه‌م��ووی��ان‬ ‫چوارگۆشه‌ی گه‌وره‌یان تێدای ‌ه ته‌نها‬ ‫یه‌كێكیان نه‌بێت بێخه‌ت ‌ه ‪ .‬ده‌بێ بۆ‬ ‫دادوه‌ر بنووسم‪ ،‬ب�ه‌الری ده‌نووسم‪،‬‬ ‫ده‌فته‌ره‌كه‌یش الره‌‪ ،‬ده‌فته‌ره‌كه‌م ته‌واو‬ ‫ب��وو‪ ،‬ده‌ب��ێ داوای ده‌فته‌رێكی نوێ‬ ‫له‌دایكم بكه‌م‪ ،‬ده‌م�ه‌وێ ده‌فته‌رێكی‬ ‫شین بێ‪ ،‬هه‌ر بۆ گۆڕانكاری‪ ،‬شین‪،‬‬ ‫شین‪ ،‬شینی ئاسمانی‪ ،‬شین وه‌ك‬ ‫زری��ان‪ ،‬وه‌ك شینیی ده‌ره‌وه‌‪ ،‬شین‬ ‫وه‌ك پرته‌قاڵه‌كه‌ی شاعیر‪ ،‬دایكم‬ ‫ب����ه‌رده‌وام له‌نووسینه‌كانم س�ه‌ری‬ ‫س��وڕده‌م��ێ��ن��ێ‪ ،‬ك �ه‌چ��ی م��ن داوای‬ ‫لێده‌كه‌م له‌و‌ه تێبگات كه‌وا باشتر‌ه‬ ‫حه‌قی به‌سه‌ر ئه‌وه‌و‌ه نه‌بێت‪ ،‬ده‌شێ‬ ‫رۆژێك له‌رۆژان بگات به‌و قه‌ناعه‌ته‌‪،‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه مردنی من به‌ر له‌وبێت‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ ‪ 9456‬نۆ هه‌زار‌ه چوارسه‌دو‬ ‫په‌نجاو شه‌ش‪:‬‬ ‫ئه‌رێ ئه‌م سسته‌ران ‌ه بۆچی قه‌ت‬ ‫گڵۆپه‌كان ناكوژێننه‌وه‌؟‬ ‫كتێبی(صرخات‬ ‫س���ه‌رچ���اوه‌‪:‬‬ ‫ال������ح������روب)‪ ،‬ن‪ :‬ج��ول��ی��ا ب��ی��ێ‪،‬‬ ‫ژن��� ‌ه ن��ووس��ه‌رێ��ك��ی ف �ه‌ڕه‌ن��س��ی �ه‌‪،‬‬ ‫ة‬ ‫له‌باڵوكراوه‌كانی (دار الشئون الثقافی ‌‬ ‫العامة‌) چاپی ‪ 2007‬به‌غدا‪.‬‬

‫ژمار‌ه (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ئه‌ده‌ب‌و هونه‌ر‬

‫ی چیخۆف‬ ‫ی نامه‌كان ‌‬ ‫ی خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫گرنگ ‌‬ ‫ئا‪ :‬ده‌ستوور‬

‫نامه‌كانی‌ ن��ووس�ه‌ران‪ ،‬خوێنه‌ران‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ تایبه‌تی‌ ترین وشه‌كان ‌‬ ‫ئ��ه‌و ن��ووس��ه‌ران��ه‌ ئ��اش��ن��اده‌ك�ه‌ن‬ ‫كه‌ئافرینه‌ری‌ به‌رهه‌می‌ هه‌رمان‌و‬ ‫هه‌میشه‌یی ب��وون‪ ،‬ئ�ه‌م ناسین ‌ه‬ ‫ده‌القه‌یه‌ك بۆ خوێنه‌ر ده‌كاته‌و ‌ه‬ ‫ب �ه‌وه‌ی‌ بتوانێت به‌تۆزی‌ خه‌یاڵ‬ ‫شێوه‌ی‌ ئافراندنی‌ به‌رهه‌مه‌كان‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و باره‌ سۆزدارییه‌ی‌ كاریگه‌ر ‌‬ ‫ب����ووه‌ ل��ه‌س��ه‌ر خ��ول��ق��ان �ی‌ ئ �ه‌م‬ ‫به‌رهه‌مانه‌ ببینێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫وه‌س���ف���ی ورد‪ ،‬ه��ێ��ن��ان � ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌وێناكێشان ‌‬ ‫ورده‌كارییه‌كان‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك راستی‌‌و به‌سه‌رهاته‌كان‪،‬‬ ‫نامه‌كانی‌ چیخۆفیان ك���ردوو ‌ه‬ ‫ب���ه‌ ب �ه‌ڵ��گ �ه‌ی �ه‌ك �ی‌ ب���ێ ه��اوت��ا‪،‬‬ ‫ب �ه‌خ��وێ��ن��دن �ه‌وه‌ی‌ ن��ام �ه‌ك��ان بۆ‬ ‫وێ��ن��ه‌ ده‌زان���ی���ن چ��ی��خ��ۆف بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌و ئه‌كته‌رانه‌ی‌ بڕیار‬ ‫ب��ووه‌ ده‌وری‌ "ب��اخ�ی‌ ب�ڵاڵ��ووك"‬ ‫بگێڕن بیری‌ له‌ چ چه‌مكگه‌لێك‬ ‫ك��ردۆت �ه‌وه‌و چ پێوه‌رێكی‌ بووه‌‪،‬‬ ‫له‌نامه‌ی‌ ‪ 30‬ئۆكتۆبه‌ری‌ ‪1903‬‬ ‫ب��ۆ ئۆلگا كنیپه‌ری‌ خێزانی‌‪،‬‬ ‫ده‌خوێنینه‌وه‌‪" :‬ستانیسالوسكی‌‪،‬‬ ‫ده‌ب��ێ��ت به‌گایفێكی‌ زۆر ب��اش‌و‬ ‫ێ‬ ‫ره‌س����ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ��ه‌و ك��ات ك ‌‬ ‫ده‌وری‌ لۆپاخین بگێڕێت؟ له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌وری‌ لۆپاخین گرنگترین‬ ‫ده‌وره‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م كه‌سایه‌تیی ‌ه‬ ‫س�ه‌رك�ه‌وت��وو نه‌بێت وه‌ك ئ�ه‌وه‌‬ ‫وای �ه‌ هه‌موو چیرۆكه‌كه‌ تووشی‬ ‫شكست هاتبێت‪ ،‬نابێت كه‌سێك‬ ‫ی‬ ‫جیكه‌ جیك كه‌رو درۆزن ده‌ور ‌‬ ‫لۆپاخین بگێڕێت‪ ،‬ئه‌م كه‌سایه‌تی ‌ه‬ ‫نابێت به‌دڵنیاییه‌وه‌ بازرگانێك‬ ‫بێت‪ ،‬لۆپاخین پیاوێكی‌ ئ��ارام‌و‬ ‫بێده‌نگه‌‪ ،‬ده‌رب��اره‌ی‌ ئه‌كتره‌ریش‬ ‫روو ده‌ك��ات �ه‌ ستانیسالوسكی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێك له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌ شانۆ ‌‬ ‫هونه‌ری‌ مۆسكۆو ده‌ڵێت ‪ ":‬ئه‌و‬ ‫ك��ات �ه‌ی‌ ك�ه‌س��ای�ه‌ت�ی‌ لۆپاخینم‬ ‫ده‌ن��ووس��ی ب��ی��رم ل��ه‌وه‌ ك��رده‌و ‌ه‬ ‫ئه‌م ده‌وره‌ تایبه‌ت بۆ تۆیه‌و بۆ‬ ‫تۆ زۆر باشه‌‪ ...‬راسته‌ لۆپاخین‬ ‫بازرگانه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ر روویه‌كه‌و ‌ه‬ ‫كه‌سێكی‌ ب��ه‌وی��ژدان‌و رێ���زداره‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت هه‌ڵسووكه‌وتێكی‌ ت�ه‌واو‬ ‫ی‬ ‫شیاوی‌ هه‌بێت‪ ،‬ی��ان ده‌رب��اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ورده‌ك���اری���ی���ه‌ك���ان���ی‌ دی��م �ه‌ن � ‌‬ ‫ش��ان��ۆن��ام �ه‌ی‌ "ب��اخ �ی‌ ب�ڵال��ووك"‬ ‫له‌نامه‌یه‌كدا بۆ ستانیسالوسكی‌‌و‬ ‫ده‌ن��ووس��ێ��ت‪ ":‬م��اڵ�ه‌ك�ه‌ ده‌بێت‬ ‫گ�ه‌وره‌و به‌رباڵو بێت‪ ،‬له‌دار بێت‬ ‫یان به‌رد كێشه‌ نییه‌‪ ،‬ده‌بێ زۆر‬ ‫كۆن‌و گه‌وره‌ بێت‪ ،‬كۆچبه‌ره‌كان‬ ‫ل �ه‌زس��ت��ان��دا وه‌ه���ا خ��ان��ووی �ه‌ك‬ ‫هه‌ڵنابژێرن به‌وه‌ی‌ به‌كرێی بگرن‪".‬‬ ‫ئه‌م ورده‌ك���اری‌‌و ورد بینین ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌گێڕانه‌وه‌ی‌ پرسه‌كاندا ژیان ‌‬ ‫تایبه‌تی‌ نووسه‌ریش ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چ��ۆخ��ۆف ل �ه‌ن��ام �ه‌ك��ان��ی��دا زۆر‬ ‫دڵ��ۆڤ��ان�ه‌‪ ،‬ل �ه‌و ن��ام��ان�ه‌دا ك�ه‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫ژنه‌كه‌ی‌ نووسیوه‌ توانایی خۆ ‌‬ ‫له‌نووسینی‌ پ��رس�ه‌ گرنگه‌كان‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ ته‌نز ده‌ربڕییوه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫ی‬ ‫شوێنه‌دا كه‌ چیخۆف له‌نامه‌ی‌ ‪‌ 27‬‬ ‫ئوتی‌ ‪1902‬دا بۆ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‬

‫ی‬ ‫ده‌نووسێت ‪":‬ماسییه‌ دڕكداره‌كه‌ ‌‬ ‫من" و ده‌نووسێت "نامه‌كانی‌ تۆ‬ ‫زۆر تووڕه‌و بێ ویژدانانه‌یه‌‪".‬‬ ‫ی‬ ‫چیخۆف ده‌ی �ه‌وێ‌ له‌پێوه‌ند ‌‬ ‫گرتن له‌گه‌ڵ كه‌سه‌كانی‌ بنه‌ماڵه‌دا‬ ‫وێژان فه‌رامۆش نه‌كات‌و ده‌ڵێت‪":‬‬ ‫له‌نامه‌كه‌تدا ساردو سڕی‌ ده‌بینم‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم به‌هه‌موو ئه‌مانه‌وه‌ خۆشم‬ ‫ی‬ ‫ده‌وێ���ی و ه �ه‌م��ووك��ات ل �ه‌ی��اد ‌‬ ‫تۆدام‪".‬‬ ‫یان كه‌زه‌مانێكی‌ زۆر له‌ئۆلگا‬ ‫بێ ئاگایه‌ له‌نامه‌ی‌ ‪10‬ی‌ ئاپریلی‬ ‫‪1904‬دا به‌ته‌نزه‌وه‌ بۆ ده‌نووسێت‪:‬‬ ‫"هه‌ندێ‌ جار بیر له‌پیاوێك بكه‌و ‌ه‬ ‫هاوسه‌رگیریت‬ ‫كه‌سه‌رده‌مانێك‬ ‫له‌گه‌ڵ كردبوو‪".‬‬ ‫ی����ان ل���ه‌م���ارس���ی ‪1907‬دا‬ ‫ب����ه‌گ����اڵ����ت����ه‌وه‌ ب���ه‌ئ���ۆل���گ���ا‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت‪":‬نامه‌یه‌كم له‌نووسه‌رێك ‌‬ ‫ن �ه‌ن��اس��راوه‌وه‌ پێگه‌یشتووه‌ ك ‌ه‬ ‫پێم ده‌ڵێت له‌پێترزبۆرگ عاشقی‬ ‫كه‌سێك بوویت‪ ،‬زۆرت خۆشده‌وێ‪،‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت خۆم له‌مێژه‌ ئه‌م گومانه‌م‬ ‫هه‌بوو‪".‬‬ ‫له‌ شوێنێكی‌ تر ده‌خوێنینه‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك �ه‌چ �ه‌ن��ده‌ ب��ی��ری‌ خ��ێ��زان�ه‌ك�ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‪" :‬زۆر سه‌خته‌ نینۆكه‌كان ‌‬ ‫ده‌س��ت �ی‌ راس��ت��ت ب��ك �ه‌ی‌‪ ،‬ژی��ان‬ ‫ب��ێ ه��اوس��ه‌ره‌ك��ه‌م ب��ۆ م��ن زۆر‬ ‫سه‌خته‌" یان پێی ده‌ڵێت‪" :‬كچ ‌ه‬ ‫ن��ازداره‌ك��ه‌‪ ،‬ه�ه‌م��وو ك��ات س��اغ‌و‬ ‫خۆشحاڵ‌و به‌خته‌وه‌ر به‌‪ ،‬من هی‬ ‫ت��ۆم‪ ،‬هه‌ڵمگره‌و به‌سركه‌و رۆن‬ ‫زه‌یتوونه‌وه‌ بمخۆم‪".‬‬ ‫ی‬ ‫چیخۆف به‌گاڵته‌وه‌ ح�ه‌ز ‌‬ ‫خۆی‌ بۆ خواردنی‌ خوارده‌مه‌نیی ‌ه‬ ‫خۆشه‌كان ده‌رده‌ب���ڕێ" من ئیتر‬ ‫ی‬ ‫نووسه‌رێك نیم‪ ،‬به‌ڵكو كه‌سێك ‌‬ ‫س���ك���ه‌ڕۆم‪ ".‬چیخۆف كه‌باسی‬ ‫ناله‌باری‌ ته‌ندرووستی‌ خۆی‌ ده‌كات‬ ‫به‌جێگای‌ ئ�ه‌وه‌ی‌ بۆڵه‌بۆڵ بكات‬ ‫ب �ه‌وه‌ی‌ ناتوانێت بڕواته‌ حه‌مام‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ته‌نزو گاڵته‌جاڕان ‌ه‬ ‫بۆ براكه‌ی‌ ده‌نووسێت ‪ ":‬كێشه‌‬ ‫ئه‌مه‌یه‌ ‪ :‬له‌سه‌ره‌تای‌ ‪1884‬ه‌و ‌ه‬ ‫هه‌موو ساڵێك به‌هاران سییه‌كانم‬ ‫خوێنیان به‌رده‌بێت‪ ،‬ئه‌مساڵ كه‌تۆ‬ ‫تانه‌و ته‌شه‌رت لێدام به‌وه‌ی‌ باوه‌ڕم‬ ‫ی‬ ‫به‌رۆحانی‌ پیرۆز هه‌یه‌‪ ،‬بێ باوه‌ڕ ‌‬ ‫تۆ وه‌ها تووشی نیگه‌رانی‌ كردم‬ ‫كه‌ بوو به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌ به‌رچاو‬ ‫سوورینه‌وه‌ خوێن هه‌ڵبێنمه‌وه‌‪،‬‬ ‫خستمیانه‌ خ�ه‌س��ت�ه‌خ��ان�ه‌‪ ".‬ب ‌ه‬ ‫گاڵته‌وه‌ ده‌نووسێت ‪" :‬هه‌رچه‌ن‬ ‫هێشتا زۆر حاڵم خ��راپ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم وادیاره‌ نووسینی‌ وه‌سیه‌ت‬ ‫ی‬ ‫نامه‌ ده‌كه‌وێته‌ دواوه‌‪ ،‬نه‌كه‌ ‌‬ ‫سه‌رمایه‌و داراییه‌كه‌م هه‌ڵلووشی"‬ ‫له‌نامه‌یه‌كی‌ ت��ردا ده‌نووسێت‪:‬‬ ‫"باری‌ ته‌ندروستی‌ من جۆرێكه‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌نها ئێوه‌ میراتخۆره‌كان ده‌توانن‬ ‫خۆشحاڵ بن‪".‬‬ ‫له‌نامه‌ی‌ ‪8‬ی‌ نۆڤامبه‌ردا بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئۆلگا به‌م شێوه‌یه‌ باس له‌بار ‌‬ ‫خراپی ته‌ندرووستی‌ خۆی‌ ده‌كات‪:‬‬ ‫"ئه‌و مێرده‌ت كه‌ جیایه‌ له‌هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫م��رۆڤ�ه‌ك��ان‌و ب���ه‌رده‌وام به‌رێگا ‌‬ ‫ته‌والێته‌وه‌یه‌" هه‌ر له‌وێدا ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"ئ��اخ حه‌مام‪ ،‬نیوه‌ سه‌ڵته‌نه‌ت‌و‬ ‫دارای��ی �ه‌ك �ه‌م ده‌ده‌م به‌كه‌سێك‬ ‫بمباته‌ حه‌مام‪".‬‬

‫له‌و شوێنه‌دا كه‌چیخۆف به‌گاڵته‌و ‌ه زۆرجار بۆ‬ ‫ی ده‌نووسێت من مێردی‌ تۆم‌و ده‌توانم‬ ‫ژنه‌كه‌ ‌‬ ‫ه ده‌كات‬ ‫ه گاڵته‌ به‌و ماف ‌‬ ‫لێت بده‌م‪ ،‬به‌م شێوه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رووسیا‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫كه‌كۆمه‌ڵگای‌ ئه‌وكات ‌‬ ‫ی ره‌وا زانیوه‌‬ ‫عورفی‌و یاسایی‪ ،‬بۆ پیاوان ‌‬

‫به‌رگی کتێبی (دڵداره‌ هه‌ره‌ ئازیزه‌که‌م)‬

‫ه ده‌زانین‬ ‫ی نامه‌كان بۆ وێن ‌‬ ‫به‌خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بڕیار‬ ‫ی ئه‌و ئه‌كته‌رانه‌ ‌‬ ‫چیخۆف بۆ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫هچ‬ ‫ی "باخی‌ باڵڵووك" بگێڕن بیری‌ ل ‌‬ ‫بوو ‌ه ده‌ور ‌‬ ‫ی بووه‌‬ ‫چه‌مكگه‌لێك كردۆته‌وه‌و چ پێوه‌رێك ‌‬ ‫چیخۆفی شادو خۆشحاڵ گاڵت ‌ه‬ ‫به‌نیگه‌رانییه‌كانی‌ خۆشی ده‌كات‌و‬ ‫رێكه‌وتی‌ ‪15‬ی‌ فێبریواری‌ ‪1900‬‬ ‫له‌یالتا له‌ نامه‌یه‌كدا بۆ ماكسیم‬ ‫گۆركی‌ نووسه‌ر ن��اوداری‌ رووس‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌نوسێت‪ " :‬من خه‌م بۆ پرسێك ‌‬ ‫جیهانی‌ یان بێ هیوایی ره‌ش بین‬ ‫ب هۆی‌ هه‌ژارییه‌وه‌ ناخۆم‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ من ئازار ده‌دات نه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌سانێكی‌ خوێنده‌واره‌‪ ،‬نه‌بوون ‌‬ ‫مۆسیقایه‌كه‌ كه‌ خۆشم ده‌وێ‌و‬ ‫ب�ه‌ه��ۆی‌ نه‌بوونی‌ خاتوونه‌كانه‌‬ ‫ی‬ ‫ل�ه‌ی��ال��ت��ا‪ ،‬م��ن خ �ه‌م �ی‌ نه‌بوون ‌‬ ‫خاویارو كه‌له‌رمی‌ تورشی ده‌خۆم‪،‬‬ ‫ی‬ ‫"ب���ه‌م ش��ێ��وه‌ی �ه‌ ب�ه‌ش��ێ��وه‌ی�ه‌ك� ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر ج��وان‌و ش��اره‌زای��ان�ه‌ گۆرك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���اگ���ادارده‌ك���ات���ه‌وه‌ ك�ه‌خ�ه‌م� ‌‬ ‫مرۆڤه‌كان‪ ،‬هه‌رچه‌ن ره‌نگه‌ پرس ‌ه‬ ‫جیهانییه‌كان بكه‌ن به‌بیانوو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌راستییدا كێشه‌كانی‌ خۆیانه‌‪.‬‬ ‫ده‌خوێنینه‌و ‌ه‬ ‫له‌نامه‌یه‌كدا‬ ‫ب �ه‌پ��ێ��چ �ه‌وان �ه‌ی‌ وێ��ن��ای‌ ئێمه‌‪،‬‬ ‫نووسه‌ره‌كان شه‌و و رۆژ سه‌ریان‬ ‫له‌ناو خوێندن و نووسیندا نییه‌"‬ ‫ی‬ ‫ح�ه‌زن��اك�ه‌م ك��ار ب��ك�ه‌م‪ ،‬زۆرب��ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��ات خه‌ریكی‌ پ��ێ��داچ��وون�ه‌وه‌ ‌‬ ‫كتێبه‌كانمم " ‪27‬ی‌ مارسی ‪1894‬‬ ‫به‌گاڵته‌وه‌ بۆ لیدیا میزینووا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫كچێكی‌ جوان كه‌كاریگه‌ری‌ زۆر ‌‬ ‫ب���ووه‌ ل �ه‌س �ه‌ر ژی��ان �ی‌ چیخۆف‌و‬ ‫ده‌وت��رێ��ت ش��ان��ۆن��ام �ه‌ی‌ "مه‌لی‬ ‫ده‌ری���ای���ی" ب�ه‌پ��ێ��ی ژی��ان��ی‌ ئ�ه‌و‬ ‫داڕیژراوه‌ ‪ ،‬ده‌نووسێت " بیركردن‬ ‫ل�ه‌وه‌ی‌ كه‌ من نووسه‌رم‌و ئه‌ركم‬ ‫ئ �ه‌وه‌ی �ه‌ بنووسم ده‌س��ت��ب �ه‌ردارم‬ ‫ن��اب��ێ��ت‪ ،‬ن��ووس��ی��ن‪ ،‬ن��ووس��ی��ن‪،‬‬ ‫ن��ووس��ی��ن‪ ،‬الم��وای �ه‌ ب�ه‌خ��ت�ه‌وه‌ری‬ ‫راسته‌قینه‌ بێ ب �ه‌ره‌اڵی��ی به‌دی‌‬ ‫نایه‌ت‪ ،‬زۆرم پێخۆشه‌ به‌ره‌اڵیه‌ك‬ ‫بم‌و كچێكی‌ خرپنم خۆشبوێت‪،‬‬ ‫زۆرم خه‌ز له‌وه‌یه‌ بێكار دانیشم‬ ‫یان له‌خۆوه‌ رێ بكه‌م‪ ...‬كه‌چی‬ ‫من نووسه‌رێكم‌و ته‌نانه‌ت لێره‌ش‬ ‫له‌یالتا ده‌بێت بنووسم‪".‬‬

‫ب��ێ پ��اره‌ی��ی‌و ه����ه‌ژاری‌ زۆر‬ ‫جار وه‌ها چیخۆف نیگه‌رانده‌كات‬ ‫كه‌وه‌سف هه‌ڵنه‌گره‌‪" ،‬بێ پاره‌م‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌رده‌وام میوانم دێ��ت‪ ،‬زۆرب �ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كات دڵم ته‌نگه‌"(‪3‬ی‌ سێپته‌مبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ )1899‬چه‌ن رۆژ دواتر رێكه‌وت ‌‬ ‫‪29‬ی‌ س��ێ��پ��ت �ه‌م��ب �ه‌ری‌ ‪1899‬‬ ‫ده‌نووسێت‪" :‬پ��اره‌م نییه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫پاره‌م نییه‌‪ ،‬ته‌نیا ئه‌وه‌م له‌ده‌ست‬ ‫دێ��ت خ��ۆم ل �ه‌خ��اوه‌ن ق�ه‌رزه‌ك��ان‬ ‫ی‬ ‫ده‌دزم�ه‌وه‌" ده‌بینین ‪18‬ی‌ ئووت ‌‬ ‫‪ 1900‬كێشه‌ی‌ بێپاره‌یی هێشتا وه‌ك‬ ‫خۆی‌ ماوه‌‪ " :‬دڵم ته‌نگ‌و تووڕه‌م‪،‬‬ ‫زۆر سه‌یر پاره‌ سه‌رف ده‌بێت‪".‬‬ ‫له‌شوێنێكی‌ ت��ردا ئاواته‌خوازه‌"‬ ‫ئ��اخ ئه‌گه‌ر پ��اره‌م بێته‌ده‌ست"‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا ده‌بینین چیخۆف‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای‌ ب��ێ پ��اره‌ی��ی هه‌موو‬ ‫مانگێك یارمه‌تی‌ پیپانۆف ده‌دات‌و‬ ‫ئۆكتۆبه‌ری‌ ‪ 1899‬یارمه‌تی‌ ده‌دات‬ ‫به‌وه‌ی‌ بچێت بۆ یاڵتا‪.‬‬ ‫نامه‌كان یارمه‌تیمان ده‌ده‌ن‬ ‫به‌وه‌ی‌ له‌وه‌ بگه‌ین نووسه‌ره‌كان‬ ‫تا چ �ه‌ن له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگاكه‌یان‬ ‫جیاوازییان هه‌یه‌‪ ،‬له‌و شوێنه‌دا‬ ‫كه‌چیخۆف به‌گاڵته‌وه‌ زۆرج��ار‬ ‫ب��ۆ ژن���ه‌ك���ه‌ی‌ ده‌ن��ووس��ێ��ت من‬ ‫مێردی‌ تۆم‌و ده‌توانم لێت بده‌م‪،‬‬ ‫ب��ه‌م شێوه‌یه‌ گاڵته‌ ب��ه‌و ماف ‌ه‬ ‫ده‌ك���ات كه‌كۆمه‌ڵگای‌ ئه‌وكاتی‌‬ ‫رووسیا‪ ،‬به‌ شێوه‌یه‌كی‌ عورفی‬ ‫و ی��اس��ای��ی‪ ،‬ب��ۆ پ��ی��اوان �ی‌ ره‌وا‬ ‫ی‬ ‫زانیوه‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیشدا ته‌نزێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌خ��ن �ه‌گ��ران �ه‌ له‌نووسینه‌كان ‌‬ ‫چیخۆفدا ده‌ب��ی��ن��ی�ن‌و ده‌زان��ی��ن‬ ‫چیخۆف نووسه‌رێكه‌ ه�ه‌ر چه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ل �ه‌ب��اری‌ مێژووییه‌وه‌ ل�ه‌س�ه‌ده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نۆزده‌یه‌مدا ژی��اوه‌‪ ،‬ب �ه‌اڵم ژیان ‌‬ ‫تایبه‌ت‌و تاكه‌كه‌سی ئه‌و سه‌ده‌یه‌ك‬ ‫له‌پێش كۆمه‌ڵگاكه‌یه‌وه‌ بووه‌‪".‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ تێڕوانینی‌ چیخۆف‬ ‫بۆ نووسین له‌نامه‌ی‌ ‪11‬ی‌ ئاپریلی‬ ‫ی‬ ‫‪1889‬دا ده‌خوێنینه‌وه‌ كه‌ بۆ براكه‌ ‌‬ ‫ن��ووس��ی��وه‌‪ ":‬ده‌ب��ێ ئ��ازادان �ه‌ بیر‬

‫‪16‬‬

‫ێ له‌پێوه‌ندی‌ گرتن له‌گه‌ڵ‬ ‫چیخۆف ده‌یه‌و ‌‬ ‫كه‌سه‌كانی‌ بنه‌ماڵه‌دا وێژان فه‌رامۆش نه‌كات‌و‬ ‫ی ده‌بینم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌ڵێت‪" :‬له‌نامه‌كه‌تدا ساردو سڕ ‌‬ ‫به‌هه‌موو ئه‌مانه‌و ‌ه خۆشمده‌وێی‌و هه‌مووكات‬ ‫ی تۆدام‪".‬‬ ‫له‌یاد ‌‬

‫بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ترست‬ ‫نه‌بێت ب���ه‌وه‌ی‌ گه‌وجێتییه‌كان‬ ‫بنووسیته‌وه‌‪ ،‬زۆر به‌نووسینه‌كانتا‬ ‫مه‌چۆره‌وه‌ ‪ ،‬به‌ڵكو زۆر نه‌ترس‌و‬ ‫بوێر به‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ بزانه‌ ك ‌ه‬ ‫وه‌سفه‌ عاشقانه‌كان‪ ،‬خیانه‌تی‌ ژن‌و‬ ‫مێرده‌كان‪ ،‬فرمێسكی‌ بێوه‌ژن‌و‬ ‫ه �ه‌ت��ی��وه‌ك��ان ی���ان هه‌رچه‌شن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫فرمێسك رشتن‌و گریان‌و هاوارێك ‌‬ ‫ت��ر ل�ه‌م��ێ��ژه‌ ه��ات��ۆت�ه‌ نووسین‌و‬ ‫شتێكی‌ تازه‌ نییه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ بابه‌ته‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نوێ نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت سووژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نوێ هه‌بیت‪" ،‬ده‌رباره‌ی‌ نووسین ‌‬ ‫چ��ی��رۆك‌و شانۆنامه‌ ده‌نووسێت‬ ‫ی‬ ‫" خزمه‌تكاره‌كان ده‌بێ به‌زمان ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان قسه‌بكه‌ن‌و ده‌بێت شێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫قسه‌ كردنیان وه‌ك قسه‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫خزمه‌تكار بێت" له‌ سێپته‌مبه‌ر ‌‬ ‫‪ 1899‬دا ل��ه‌ن��ام��ه‌ی��ه‌ك��دا بۆ‬ ‫ی‬ ‫گ��ورگ �ی‌ ده‌ن��ووس��ێ��ت‪" :‬له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫پێداچوونه‌وه‌دا تا ئه‌و ئه‌و شوێنه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت ئه‌و وشانه‌ البه‌ كه‌وه‌سفی‬ ‫ناو یان كردارێك ده‌كات" له‌هه‌موو‬ ‫نامه‌كانیدا جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و ‌ه‬ ‫ده‌ك��ات �ه‌وه‌ چیرۆكنووس ده‌بێت‬ ‫به‌جۆرێك بنووسێت كه‌ زۆر زوو‬ ‫خوێنه‌ر لێیان بگات‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌رب�����اره‌ی‌ ش��ێ��وه‌ی‌ ده‌رب��ڕی��ن‬ ‫ل�ه‌ش��ان��ۆدا ‪2‬ی‌ ژان��ووی��ه‌ی‌ ‪1900‬‬ ‫له‌نامه‌یه‌كدا بۆ ئیلگا ده‌نووسێت‪:‬‬ ‫ی‬ ‫"ده‌ب��ێ ئازاره‌كان به‌و شێوه‌یه‌ ‌‬ ‫له‌ژیاندا هه‌یه‌ ده‌رببڕدرێن‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫ن��ه‌ك ب �ه‌ج��ووڵ �ه‌ی‌ ده‌س���ت‌و پێ‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌تۆنی‌ ده‌نگ‌و روانین‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌ئاماژه‌ و هێما به‌ڵكو به‌جوانی‌"‬ ‫ه���ه‌ن���دێ‌ ج����ار ن��ام��ه‌ك��ان‬ ‫ئ��ازارم��ان ده‌ده‌ن‌و ده‌یخه‌نه‌ روو‬ ‫نووسه‌رێكی‌ وه‌ك چیخۆف تا چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ نادرووست دادوه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��ردووه‌ ده‌رب��اره‌ی‌ به‌رهه‌مه‌كان ‌‬ ‫خۆی‌‪ 20 ،‬سێپتمبه‌ری‌ ‪ ،1903‬وات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌دوایین ساڵی‌ ژیانیدا بۆ ژنه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌نووسێت‪ " :‬ئیتر نووسه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ��ێ��ك��س��پ��ای�ه‌رم‌و ئ���ه‌و رس��ت��ان�ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ینووسم بێكه‌ڵكه‌‌و هیچ سوودێك ‌‬ ‫نییه‌" له‌نامه‌یه‌كیدا بۆ دانچنكۆ‪،‬‬ ‫چیرۆكنووس‪،‬‬ ‫شانۆنامه‌نووس‪،‬‬ ‫ده‌روون��ن��اس‌و ره‌خنه‌گری‌ شانۆ‬ ‫ده‌نووسێت‪ " :‬هه‌مووی‌ تاوانی‌ تۆو‬ ‫ی‬ ‫سۆمباتۆفه‌ هانم ده‌ده‌ن به‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫شانۆنامه‌ بنووسم" له‌شوێنێك ‌‬ ‫ت���ردا ب��ۆ دانچنكۆ ده‌ن��ووس��ێ��ت‬ ‫"ئه‌ده‌ب ئێمه‌ی‌ له‌جیهانی‌ ده‌ره‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫داب���ڕی���وه‌‪ ،‬ه���ه‌ر ب��ۆی �ه‌ كاتێك ‌‬ ‫ئازادمان بۆ نه‌ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬پاره‌مان‬ ‫نییه‌‪ ،‬كتێبمان كه‌مه‌‪ ،‬زۆر كه‌م‌و‬ ‫به‌دڵساردییه‌وه‌ ده‌خوێنینه‌وه‌‪ ،‬زۆر‬ ‫ی‬ ‫كه‌م گوێ ده‌ده‌ینه‌ قسه‌ی‌ ئه‌وان ‌‬ ‫ت��ر‪ ،‬زۆر ك�ه‌م ه�ه‌وڵ��ده‌ده‌ی�ن‌و بێ‬ ‫جووڵه‌ین‪".‬‬ ‫ب�ه‌اڵم چیخۆف له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ی‬ ‫ك��ه‌خ��ۆی‌ ن��ه‌دی��وه‌ توانیویه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌جوانی‌ ره‌خنه‌ له‌نووسه‌ره‌كان ‌‬ ‫هاوچه‌رخی‌ خۆی‌ بگرێت‪ ،‬له‌ ‪20‬‬ ‫ژان��ووی �ه‌ی‌ ‪ 1902‬دا له‌نامه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئۆلگا ده‌ن��ووس��ێ��ت‪" ،‬ئ��ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راس��ت��ی بێت‪ ،‬گ��ۆرك�ی‌ خه‌ریك ‌‬ ‫نووسینی‌ شانۆنامه‌یه‌كی‌ تازه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ژیانی‌ هه‌ژاره‌ بێ خان‌و‬ ‫الن �ه‌ك��ان‪ ،‬ه �ه‌رچ �ه‌ن ئامۆژگاریم‬ ‫كردووه‌ ساڵیكی‌ تر ده‌ستراگرێت‌و‬

‫په‌له‌نه‌كات‪ ،‬نووسه‌ر ده‌بێت زۆر‬ ‫بنووسێت‪ ،‬ب��ه‌اڵم په‌له‌نه‌كات‪،‬‬ ‫وا نییه‌ ه��اوس �ه‌ره‌ باشه‌كه‌م؟"‬ ‫ی‬ ‫جارێكیتر س �ه‌ب��اره‌ت به‌گۆرك ‌‬ ‫له‌نامه‌یه‌كدا بۆ یۆژین‪ ،‬هونه‌رمه‌ندو‬ ‫شانۆنامه‌نووس ده‌ن��ووس��ێ��ت‪" :‬‬ ‫فۆماگاردیف‌و سێ هاوڕێی گۆركی‌ بۆ‬ ‫خوێندنه‌وه‌ نابن‪ ،‬كتێبی باش نین‌و‬ ‫له‌ئاستی‌ نووسینی‌ قوتابییه‌كی‌‬ ‫دوان��اوه‌ن��دی��ی��دای�ه‌" ه �ه‌روه‌ه��ا له‌و‬ ‫نامه‌دا به‌شێوه‌یه‌كی‌ پێغه‌مبه‌ران ‌ه‬ ‫پێشبینی‌ ده‌دات‪" :‬الموایه‌ كاتێك‬ ‫ی‬ ‫ده‌گ��ات كه‌به‌رهه‌مه‌كانی‌ گورك ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌راموش ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم خۆی‌ دوا ‌‬ ‫ه���ه‌زاران ساڵی‌ ت��ر ه �ه‌ر له‌یادو‬ ‫ده‌مێنیته‌وه‌"‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كاندا‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا له‌ژوئه‌ن ‪ 1899‬بێ‬ ‫هیچ شه‌رمكردنێك له‌نامه‌یه‌كدا‬ ‫ب��ۆ گ��ورك �ی‌ ده‌ن��ووس��ێ��ت‪ ،‬ئێو ‌ه‬ ‫ب�ه‌س�ه‌رك�ه‌وت�ن‌و ه��ات‌و ه���اواراوه‌‬ ‫ده‌ستتان پێكرد‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئێستا‬ ‫هه‌موو شتێك له‌به‌رچاوت سووك‌و‬ ‫ی‬ ‫بێ به‌هایه‌و له‌نامه‌یه‌كی‌ تردا داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫لێده‌كات زۆر باشتر خوێنه‌ره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ببینن ی��ان ل �ه‌ ‪3‬ی‌ ژان��ووی��ه‌ ‌‬ ‫‪1899‬دا بۆ گوركی‌ ده‌نووسێت‪:‬‬ ‫"زۆر ه��ون �ه‌رم �ه‌ن��دان �ه‌ وه‌س��ف��ی‬ ‫ی‬ ‫سروشت ده‌كه‌ی‌‪ ،‬تۆ شێوه‌كارێك ‌‬ ‫ناتۆرالیستی‌ راسته‌قینه‌ی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆربه‌ی‌ وێكچوونه‌كانی‌ مرۆڤ وه‌ك‪:‬‬ ‫" ده‌ریا هه‌ناسه‌ ده‌دات‪ ،‬سروشت‬ ‫چرپه‌ ده‌ك���ات ی��ان قسه‌ده‌كات‬ ‫ی���ان ن��ی��گ��ه‌ران ده‌ب��ێ��ت‌و هتد‪،‬‬ ‫ی‬ ‫وه‌ها وێكچوونێك بووه‌ به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كده‌ست بوون‌و یه‌ك ریتم بوون ‌‬ ‫شته‌ وه‌سف كراوه‌كه‌‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ك��ات��ه‌ی‌ ب���اس ل�ه‌س��روش��ت‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ی‌ ساده‌ بنووسیت" گورك ‌‬ ‫ل �ه‌وه‌اڵم �ی‌ چێخۆفدا ده‌نووسێت‬ ‫"هه‌موو وته‌كانت جێگای‌ رێزن‌و‬ ‫زۆر شانازی‌ به‌هاوڕێیته‌تی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬یان له‌شوێنێكی تردا بۆ‬ ‫چێخۆف ده‌نووسیت "روخسارت‬ ‫وه‌ك دادوه‌رێ���ك���ی‌ س����اردو سڕ‬ ‫ی‬ ‫ده‌ب��ی��ن��م" ه��ه‌رچ��ه‌ن ن��اوه‌ڕۆك�� ‌‬ ‫نامه‌كه‌ی‌ گۆركی‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ئه‌ویش وه‌ك زۆربه‌ی‌ نووسه‌ره‌كان‬ ‫گوێ به‌ئامۆژگارییه‌كان ن��ادات‌و‬ ‫ته‌نها به‌رواڵه‌ت وا نیشانده‌دات ك ‌ه‬ ‫گوێیان لێ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫بۆ یه‌كه‌م جار ساڵی‌ ‪1924‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ رووسیا كۆی‌ نامه‌كان ‌‬ ‫چێخۆف چاپ‌و باڵوبۆوه‌‪ ،‬به‌شێك‬ ‫ی‬ ‫له‌نامه‌كان‌و ئه‌و به‌شه‌ی‌ كه‌نامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چیخۆفه‌ بۆ هاوسه‌رو هاوژیان ‌‬ ‫"ئۆلگا" ساڵی‌ ل�ه‌الی�ه‌ن ره‌ووف‬ ‫بێگه‌رده‌وه‌ وه‌رگێڕدرایه‌وه‌ سه‌ر‬ ‫زمانی‌ كوردی‌ له‌ژێر ناوی‌ "دڵدار ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر ئازیزه‌كه‌م" به‌ژماره‌ سپاردن ‌‬ ‫‪1373‬ی‌ س��اڵ�ی‌ ‪ 2008‬ل�ه‌الی�ه‌ن‬ ‫چ���اپ‌و پ �ه‌خ��ش �ی‌ س���ه‌رده‌م���ه‌و ‌ه‬ ‫به‌تیراژی‌ ‪ 1250‬دانه‌‪ ،‬له‌كۆی‌ ‪469‬‬ ‫الپه‌ڕه‌دا چاپ‌و باڵوبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م نامانه‌ وه‌ك وترا راست ‌ه‬ ‫ن��ام �ه‌ی‌ چێخۆفه‌ ب��ۆ ه��اوس �ه‌رو‬ ‫ی‬ ‫ه��اوژی��ان��ه‌ك��ه‌ی‌ ئ���ه‌و ك��ات��ان �ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ل��ێ��ك دوورن‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ڵگر ‌‬ ‫ی‬ ‫تاكه‌سییه‌كان ‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ندییه‌‬ ‫ئ �ه‌و ن��ووس �ه‌ره‌ی �ه‌ ك�ه‌ له‌ئه‌ده‌بی‬ ‫ی‬ ‫گێڕانه‌وه‌دا شوێنپێیه‌كی‌ تایبه‌ت ‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬

‫‪www.destur.net‬‬

‫رۆناڵدۆ‪‌:‬پرتوگال‌‬ ‫له‌سه‌ر‌په‌ته‌كه‌یه‌‬

‫‪yary‬‬

‫‪19‬‬

‫ژماره‌ (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪2‬‬

‫رۆژنامهی دهستووره‪،‬‬ ‫پاشکۆیهکی وهرزشیی تێلیگراف دهریدهکات‬ ‫کۆمپانیای سولى‬ ‫رۆژانی دووشهممه‬

‫‪ 8‬الپهڕه‬

‫‪ 750‬دینار‬

‫زیل‌ته‌قه‌ی‌تێكه‌وت‬ ‫ممه‪2010/5/31 ،‬‬ ‫ژماره ‪ ،33‬دووشه‬

‫هه‌ڵبژارده‌ی‌به‌ڕا‬

‫بیروڕا‬

‫پاشکۆیه‌کی وه‌رزشی رۆژنامه‌ی ده‌ستووره‌‪ ،‬رۆژانی دووشه‌مم ‌ه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫الماری یهكتریانداوه‬ ‫ڕازی��ل كێشهو جگهلهوهی په ����هی ن��اش��ی��ری��ن‬ ‫ه��هڵ��ب��ژاردهی ب��ه‬ ‫ب��هج��ن��ێ��وو وت�‬ ‫ك��ردووهت��هوهو‬ ‫گرفتی تێكهوتو دوو لهیاریزانه یهكتریان بهسهر‬ ‫كۆتاییهاتنی كێشهكهشیان‬ ‫وتنه وێزهی‬ ‫دهركهوتووهكانی كه كتریاندا‪ ،‬پاش‬ ‫راه��ێ��ن��هرو دهس��ت��هی‬ ‫پ��هالم��اری یه‬ ‫ل���هالی���هن‬ ‫یهكتریو‬ ‫دووباره كێشهكه‬ ‫بۆیه پێشبینی دهكرێت بارودۆخی راهێنهرایهتییهوه‪،‬‬ ‫بۆیه پێشبینی‬ ‫بهرهو تێكچوون‬ ‫وه‪،‬‬ ‫ئهو ههڵبژاردهیه‬ ‫سهریههڵداوهته رهتاییهكی خراپ‬ ‫سه‬ ‫بچێت‪.‬‬ ‫ئهنجامدانی دهكرێت ئهمه �هڵ��ب��ژاردهی��ه لهو‬ ‫دوێنێ لهساتی‬ ‫ه�‬ ‫��ان���هك���ان بۆ بێت ب��ۆ ئ��هو ورهیهدا كه جیهان‬ ‫��ن�‬ ‫م���هش���قو راه���ێ� بۆ یارییهكانی پاڵهوانێتیه گه دهك��ات بهڕازیل‬ ‫چ��اوهڕێ��ی ئ��هوه‬ ‫�ردن‬ ‫پێشكهشبكاتو‬ ‫خ��ۆئ��ام��ادهك� بڕیاره ‪11‬ی مانگی‬ ‫�اش‬ ‫مۆندیال كه فریقای ب��اش��وور ئاستێكی ب� پاڵێوراوی یهكهمی‬ ‫داه��ات��وو لهئه‬ ‫لهیاریزانه زۆرێكیش به نازناوهكهی لهقهڵهم‬ ‫دوو‬ ‫بهڕێوهبچێت‪ ،‬ڵبژاردهی بهڕازیل بهدهستهێنانی چاودێرانی سیاسی‬ ‫ناودارهكانی هه و پ���هالم���اری دهدهن‪ .‬بهڕای ڕهی نێوان كاكاو‬ ‫ئهم ناكۆكیو شه‬ ‫ب����ووه ش���هڕی���ان‬ ‫خراپی لهسهر‬ ‫ری‬ ‫یهكتریاندا‪.‬‬ ‫������هرچ������اوه میلۆ كاریگه �ژاردهك��ه دهب��ێ��تو‬ ‫س‬ ‫ب����هپ����ێ����ی شهڕهكه لهنێوان ئاستی ه��هڵ��ب� �تو ت��وان��ای ئهو‬

‫�اس�‬ ‫رۆژنامهوانییهكانرووی����داوهو بههۆی پێدهچێت ئ� دابهزێت لهكاتێكدا‬ ‫ك��اك��او میلۆ‬ ‫لهمهشقهكاندا ههڵبژاردهیه قورسو شانبهشانی‬ ‫توند ی��اری��ك��ردن‬ ‫جنێوو قسهی لهكۆمهڵهیهكی پرتوگالو كۆریای‬ ‫كانی‬ ‫كداچوونو‬ ‫ههڵبژاردهكۆتدڤیوار یاری دهكات‪.‬‬ ‫بهگژیه بهیهكتری وتووه‪.‬‬ ‫وانییهكان باكوورو‬ ‫ناشرینیان‬ ‫چاودێرانی وهرزش��ی‬ ‫رۆژنامه‬ ‫بهبڕاوی‬ ‫�ژاردهی بهڕازیل‬ ‫سهرچاوه �ردهوه كه شهڕی‬ ‫��ب�‬ ‫ئ��هوهی��ان ب��اوك� الیهن دهستهی گهربێتوو ه��هڵ خۆی نهكهوێتو‬ ‫دوو یاریزانه له‬ ‫بهزوویی فریای‬ ‫ئهو‬ ‫ری بهپهلهی ئهو‬ ‫راهێنهرایهتییهوه كۆتایی پێهاتووهو ههوڵی چارهسه‬ ‫نگه مهترسییهكی‬ ‫ت��ر ه��اوش��ێ��وهی‬ ‫ره‬ ‫ی��اری��زان��هك��ان��ی‬ ‫بهدیار كاكاو كێشهیه نهدات‪ ،‬ل��هچ��ارهن��ووس��ی‬ ‫ماشاكردنی فیلم‬ ‫گ�����هوره روو‬ ‫ته‬ ‫میلۆوه وهس��ت��اوونو جورئهتی لهمۆندیالدا بكات‪.‬‬ ‫بووه‪.‬‬ ‫ناوبژیوانیان نه ڕهدا ك��اك��او میلۆ‬ ‫ل���هو ش����ه‬

‫ه‌لێشاو‌وازده‌هێنن‬ ‫‪2‬‬ ‫ریزانانی‌نه‌ورۆز‌ب‬ ‫‌‌په‌له‌پروزكێ یا‬ ‫ه‌‌كه‌وتووه‌ته‬

‫به‌رشه‌لۆن‬

‫ئیدارهی یانهكهیان‪،‬‬ ‫گهڵ‬ ‫بههۆی بوونی كێشه له یانهی نهورۆز بهلێشاو‬ ‫یاریزانانی تیپی تۆپی پێیسلێمانی خۆیان بۆ مهاڵس‬ ‫هێننو یانهكانی تری‬ ‫ن��هورۆز كه وهرزی‬ ‫وازده‬ ‫یانهی‬ ‫داون‪ .‬تیپی تۆپی پێی خولی تۆپی پێی نایابی‬ ‫مساڵ لهپلهی نۆههمی‬ ‫و پێچهوانهی سااڵنی‬ ‫ئه‬ ‫وه‬ ‫یانهكانی كوردستان گیرسایه ترسی دووركهوتنهوه‬ ‫دهست قهیرانی مه‬ ‫پێشوو له‬ ‫وتنی پێدانی موچهو‬ ‫دواكه‬ ‫لهپله نایاب دووركهوتهوه‪ ،‬كێشهیهكی گهورهی‬ ‫نگخستنی پ��ارهی بۆند‪،‬‬ ‫ئ��ی��دارهی یانهكهدا‬ ‫دره‬ ‫یاریزانانی تیپهكهو‬ ‫لهنێوان‬ ‫دروستكردووه‪.‬‬

‫پۆستی راهێنهرایهتی‬ ‫بههۆی وهرگرتنی‬ ‫رییان لهالیهن خۆزێ‬ ‫ری��اڵ مهدریدی ركابه‬ ‫‪ ،‬یانهی بهرشهلۆنهی‬ ‫مۆرینیۆی پرتوگالییهوه‬ ‫پهلهپروزكێی خۆی‪.‬‬ ‫ئیسپانی كهوتووهته ی ئیسپانی لهئێستاوه‬ ‫یانهی بهرشهلۆنه‬ ‫كڕینی ی��اری��زان��انو‬ ‫ب��ۆ‬ ‫ك��هوت��ووهت��ه خ��ۆ كانی تا خ��ۆی لهگهڵ‬ ‫تۆكمهتركردنی ریزه ركابهری هاوشانبكاتهوهو‬ ‫یانهی ریاڵ مهدریدیخ��ۆزێ مۆرینیۆ لهخۆی‬ ‫مهترسییهكانی مدواییه ئهركی راهێنهرایهتی‬ ‫دووربخاتهوه كه به‬ ‫ئهو یانهیهی وهرگرت‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫‪3‬‬

‫تۆتنهام‌درێسه‌كه‌ی‌‬ ‫کین‌داده‌كه‌نێت‬ ‫‪3‬‬

‫ڤیا‪‌،‬به‌هێزیی‌ئیسپانیا‌‬ ‫بۆ‌به‌خت‌ده‌گێڕێته‌وه‌‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫رامۆس‌واز‌‬ ‫له‌مه‌لیك‌ناهێنێت‬

‫هه‌ڵه‌بجه‌ باوانی‌ به‌ڵێنی‌ به‌رپرسان‬ ‫ی‬ ‫ئارام شه‌مێران ‌‬

‫ی‬ ‫ساڵیادی‌ كیمیاباران‌و كۆمه‌ڵكوژ ‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ ئه‌مساڵیش تێپه‌ڕی‌‌و‬ ‫واخه‌ریكه‌ له‌چاره‌كه‌ سه‌ده‌یه‌ك‬ ‫نزیكده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌التانه‌وه‌ سه‌یر‬ ‫نه‌بێت شانزه‌ی‌ سێ‌ نییه‌و منیش‬ ‫چه‌ند خوله‌كێ‌ ئه‌تانگێڕمه‌وه‌ بۆ‬ ‫چه‌ند ساڵێ‌ له‌مه‌وپێش‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌و هه‌موو ساڵیاده‌ چڕو‬ ‫پڕو به‌جۆش‌و خرۆشه‌ی‌ نه‌وه‌ده‌كان‪،‬‬ ‫ئیدی‌ هێدی‌ هێدی‌ ك��رچ‌و كاڵ‬ ‫بووه‌وه‌‪ ،‬به‌شداریكردنیش له‌الیه‌ن‬ ‫زۆرێ��ك له‌خاوه‌نی‌ شه‌هیدانه‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بوو به‌عه‌یبه‌ ‪،‬چونكه‌ ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فێستڤاڵێكی‌ وه‌رزش��ی‌ سااڵنه‌ ‌‬ ‫قوتابخانه‌كان گرنگی‌ پێ‌ نادرێت‪،‬‬ ‫سه‌رتاپای‌ جوگرافیای‌ شاره‌كه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێی‌ قورمیش ك��راوه‌‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ت��روس��ك�ه‌ی‌ ئومێد بێت له‌دڵ ‌‬ ‫لێوان له‌حه‌سره‌تی‌ هیچ گه‌نجێكیدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئ�ه‌و چه‌ند گازینۆو ده‌رو‬ ‫ده‌شته‌ش نه‌بووایه‌ چی تێدایه‌‬ ‫ده‌بووه‌ دێوانه‌ی‌ نێو ئه‌م وێرانه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئاخر ل�ه‌م ئاسمانه‌ پڕ دوك �ه‌ڵ‌و‬ ‫خاكه‌ به‌بۆسۆ ب��ووه‌دا دڵخۆشی‌‌و‬ ‫گه‌شبینی‌ گه‌وجێتییه‌؟‬ ‫ش�������ارێ‌ ب����ه‌ع����س ك����ردی‌‬ ‫به‌خۆڵه‌مێش‌و پڕپۆڵه‌و حیزبه‌‬ ‫كوردیه‌كانیش كردیانه‌ مه‌یدانی‬ ‫ج �ه‌ن �گ‌و شوێنی‌ سه‌نگه‌رگرتن‬ ‫له‌یه‌كتر‪ ،‬له‌هیچ هێزێك به‌قه‌د‬ ‫ده‌نوكی‌ په‌ڕه‌سێلكه‌یه‌ك خێری‌‬ ‫ن��ه‌دی‌‪ ،‬ن��ازان��م هه‌ڵه‌بجه‌ نه‌وتی‌‬ ‫كه‌ركوكت هه‌یه‌؟ مه‌رزی‌ باشماخ‌و‬ ‫ئیبراهیم خه‌لیلت هه‌یه‌؟ هه‌رچی‌‬ ‫لێی‌ ده‌ڕوانم به‌سه‌ر نه‌خشه‌شه‌وه‌‬ ‫ت �ه‌ج��اوزه‌! ش��ارێ‌ دوای‌ بیست‌و‬ ‫دووساڵ بیست‌و دوو باخچه‌ی‌ تێدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌جینۆساید ناساندنیش‬ ‫ك��ه‌ب��ه‌ره��ه‌م��ی‌ ه��ه‌وڵ��ی‌ ه �ه‌ن��دێ‌‬ ‫خ �ه‌م��خ��ۆری‌ هه‌ڵه‌بجه‌یه‌ میدیا‬ ‫ح��ی��زب��ی�ه‌ك��ان خ �ه‌ری��ك��ن پێمان‬ ‫ده‌فرۆشنه‌وه‌‪ ،‬ناحه‌قیان نییه‌ ئاخر‬ ‫ئێستا مۆدێل‌و مه‌وسیمی‌ ئه‌مه‌یه‌‬ ‫ق��س �ه‌ی‌ ل �ه‌س �ه‌ر ب��ك��ه‌ن‪ ،‬ب �ه‌اڵم‬ ‫هه‌ڵفڕینی‌ تاریق ره‌م�ه‌زان�ه‌ك��ان‬ ‫ك��ه‌س ئاماده‌نییه‌ خ��ۆی‌ بكات‬ ‫به‌خاوه‌نی‌؟‬ ‫ی‬ ‫ق��ای��م��ق��ام ك�����ه‌وه‌ك خ���در ‌‬ ‫ێ‬ ‫زیندو دی��ار نه‌ما ك �ه‌س نایه‌و ‌‬ ‫شوێن پێیه‌كی‌ هه‌ڵگرێ‌‪ ،‬داوای‌‬ ‫ئه‌وه‌مان بۆ ده‌كه‌ن هه‌ڵه‌بجه‌ ببێت‬ ‫به‌پارێزگا‪ ،‬سه‌د خۆزگه‌ به‌سیانز ‌ه‬ ‫ماڵه‌ خنجیله‌كه‌‪ ،‬چی‌ له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا‬ ‫ئه‌كاته‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ دڵ �ی‌ پێ‌ خۆش‬ ‫ی‬ ‫بكه‌یت بكرێ‌ به‌پارێزگا؟‪ ،‬پشته‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مۆنۆمێنته‌كه‌ جوانه‌ كه‌ ل�ه‌دوا ‌‬ ‫تیرۆركردنی‌ شه‌هید ك��ورده‌وه‌ تا‬ ‫ئه‌مڕۆ ته‌نه‌كه‌و ئاسنه‌شكاوه‌كانیان‬ ‫الن��ه‌ب��ردووه‌ ته‌نانه‌ت بیر ل�ه‌و ‌ه‬ ‫ناكه‌نه‌وه‌ ده‌وروپشتی‌ خۆشیان‬ ‫پاك راگرن‪ ،‬چ جای‌ بتوانن شار‬ ‫بكه‌نه‌ ئه‌و شوشه‌یه‌ی‌ كه‌ له‌مالوال‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ری‌ ده‌دوێ��ن‪ ،‬دره‌خته‌كان ‌‬ ‫ن��ێ��وان مامۆستای‌ ن �ه‌ن��اس��راو و‬ ‫ی‬ ‫شاره‌وانی‌ جوانن ئه‌ڵێی‌ بێشكه‌ ‌‬ ‫شه‌قوشڕن‪ ،‬دووسایده‌كه‌ی‌ سه‌ر‬ ‫ج���اده‌ی‌ ح �ه‌م �ه‌وغ��ان ج��وان �ه‌ كه‌‬ ‫ی‬ ‫ب���وو ب �ه‌ك �ه‌وڵ��ك��ك��ردن �ی‌ پێست ‌‬ ‫ش��ێ��ری‌ ب��ری��ن��دارو ه���ه‌ر ت���ه‌واو‬

‫راکردن له‌وێرانه‌و‌ه به‌ره‌و به‌ڵێنی به‌رپرسان‬

‫شارێ‌ ئه‌وه‌ند ‌ه چاوی‌ به‌كامێرادا هه‌ڵته‌قیو ‌ه‬ ‫ێ عاره‌ق ده‌كات‪ ،‬شارێك‬ ‫كه‌ستاندو مایك ده‌بین ‌‬ ‫بووه‌ به‌ژێر به‌ڵێن‌و ئیمزاو كاغه‌زو مۆرو درۆو‬ ‫ده‌له‌سه‌و هاشوهوشه‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌كرا‪ ،‬پاركه‌كه‌ی‌ پشت مه‌كته‌ب ‌‬ ‫شنروێ‌ جوانه‌ كه‌ ئ �ه‌م هاوین ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گزره‌یان تیاكرد‪ ،‬دوو سایده‌كه‌ ‌‬ ‫مامۆستایان جوانه‌ كه‌ به‌پاڵیش‬ ‫ی‬ ‫ئیشی ل�ێ‌ ن��اك �ه‌ن‪ ،‬گڵۆپه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ر په‌یكه‌ره‌كه‌ی‌ پیرمحه‌مه‌د ‌‬ ‫عومه‌ری‌ خاوه‌ر جوانه‌ كه‌ هێشتا‬ ‫دان �ه‌ی �ه‌ك��ی��ان س��وت��اوه‌‪ ،‬هاوین ‌ه‬ ‫هه‌واره‌كه‌ی‌ عه‌بابه‌یلێ‌ جوانه‌ ك ‌ه‬ ‫تا ئێستا جاده‌یه‌كی‌ قیری‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌رزه‌ی‌ پاشا ج��وان�ه‌ ك�ه‌ وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫قه‌اڵی‌ هه‌ولێر شوێنێكی‌ مێژوو ‌‬ ‫بوو كه‌چی‌ كردیانه‌ عه‌ره‌بانه‌وه‌و‬ ‫وه‌ك��و گاڵوبێ‌ بۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ شار‬ ‫ی‬ ‫فڕێیانداو ت��ازه‌ ب�ه‌ت��ازه‌ سیاج ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ده‌ك �ه‌ن‪ ،‬تۆڵه‌كه‌كانی‌ ده‌ور ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یكه‌ره‌كه‌ی‌ عومه‌رو كۆرپه‌كه‌ ‌‬ ‫جوانه‌ كه‌ نه‌تانتوانیوه‌ نیو پیاڵ ‌ه‬ ‫چیمه‌نی‌ پیا بپرژێننۆ دوو چڵ‬ ‫گوڵی‌ مه‌عقولی‌ تیا بڕوێنن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ش�����ارێ‌ ئ����ه‌وه‌ن����ده‌ چ���او ‌‬ ‫ب��ه‌ك��ام��ێ��رادا ه �ه‌ڵ��ت �ه‌ق��ی��وه‌ ك ‌ه‬ ‫ستاندو م��ای��ك ده‌بینێ‌ ع��اره‌ق‬ ‫ده‌ك���ات‪ ،‬ش��ارێ��ك ب���ووه‌ ب �ه‌ ژێر‬ ‫به‌ڵێنۆ ئ��ی��م��زاو ك��اغ��ه‌زو م��ۆرو‬ ‫درۆو ده‌ل �ه‌س �ه‌و هاشوهوشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ش��ارێ��ك دڵ �ی‌ دانیشتووانه‌كه‌ ‌‬ ‫ل�ه‌ژێ��ر پێیدا ل�ێ‌ ده‌دات‪ ،‬ب�ه‌اڵم‬ ‫عیزه‌تی‌ نه‌فسیان ده‌ ئاسمان‬ ‫ل �ه‌س �ه‌رووی‌ ئه‌ستێره‌كانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫شارێك كه‌ ده‌سته‌كانی‌ ده‌كاته‌و ‌ه‬ ‫بۆ نزا پڕ ده‌بێت له‌لیك‌و خوێن‌و‬ ‫چڵكاو‪ ،‬كه‌به‌ده‌م هه‌ر كه‌سێكه‌و ‌ه‬ ‫پێده‌كه‌نێت لێوه‌كانی‌ بۆ ده‌بڕێت‌و‬ ‫بۆی‌ ده‌خاته‌ مه‌نهۆڵی‌ ئاوه‌ڕۆوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ش��ارێ��ك ش �ه‌وان �ه‌ ب���ه‌ده‌م ناڵه‌ ‌‬ ‫ب��ری��ن��اره‌ك��ان��ی�ه‌وه‌ وه‌ن �ه‌وزه‌ك��ان �ی‌‬ ‫سیخناخ ده‌بن له‌زه‌لیلی‌‌و بێداری‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ش��ارێ��ك ه �ه‌م��وو ن��ی��وه‌ی‌ مانگ ‌‬ ‫ئازارێك كارمه‌نده‌كانی‌ شاره‌وانی‌‌و‬ ‫دائ��ی��ره‌ی‌ ك��اره‌ب��او ج��ارج��اری��ش‬ ‫ی‬ ‫زه‌راعه‌ی‌ بۆ ده‌كه‌نه‌ سۆپه‌رمانێك ‌‬ ‫وه‌ك م����زراح‌و خ��ۆش��ی��ان وه‌ك��و‬ ‫ی‬ ‫سووره‌ی‌ به‌ر له‌شكر به‌ بۆینباخێك ‌‬

‫ه‬ ‫ێ ئینتیما هه‌ڵه‌بج ‌‬ ‫حه‌زناكه‌م سیاسی‌ حیزبی‌ ب ‌‬ ‫ه‬ ‫ێ بدات‪ ،‬ئیتر ئێمه‌ چرك ‌‬ ‫ی خۆیه‌وه‌ گر ‌‬ ‫به‌خه‌بات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داماو ‌‬ ‫ی خۆماندا یاد ‌‬ ‫به‌چركه‌و ترپه‌ به‌ترپه‌ له‌دڵ ‌‬ ‫خۆمان ده‌كه‌ینه‌وه‌‬

‫سووره‌وه‌ ده‌كه‌ونه‌ پێشی‌ میوانان‌و‬ ‫به‌رپرسان‌و له‌هیچ نه‌ترسان‪ ،‬وه‌كو‬ ‫یه‌كویه‌ك كه‌ تائه‌و سه‌ری‌ دونیا‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر ده‌كاته‌ دوو هه‌ر هه‌مان ده‌ف ‌‬ ‫ی‬ ‫دڕاوه‌و به‌هه‌مان په‌نجه‌ ناڵه‌ ‌‬ ‫ل �ێ‌ هه‌ڵده‌سێنن‪ ،‬ه��ه‌ر هه‌مان‬ ‫ی‬ ‫كه‌مانی‌ خوێناویه‌و به‌شمشێرێك ‌‬ ‫ژه‌ن��گ��اوی‌ ع �ه‌زف �ی‌ پ �ێ‌ ده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر هه‌مان پۆله‌ كۆتری‌ له‌بله‌ب ‌‬ ‫سپییه‌و ده‌یبه‌ن له‌ناو كێلی‌ به‌دڕك‬ ‫داپۆشراوی‌ شه‌هیدانا به‌چه‌پڵه‌و‬ ‫فیكه‌ی‌ كۆتر بازانه‌ هه‌ڵیده‌فڕێنن‌و‬ ‫ته‌قله‌كانی‌ ده‌ژمێرن‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر ه���ه‌م���ان م��ی��زه‌اڵن�� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ره‌ن��گ��اوڕه‌ن��گ �ه‌ك��ان �ی‌ ده‌ره‌چ���ه‌ ‌‬ ‫چپسه‌ كه‌ده‌بوو ره‌ش بوونایه‌و‬ ‫پڕی‌ ده‌كه‌ن له‌غازو هه‌ڵیده‌ده‌ن‌و‬ ‫ی‬ ‫تاده‌گاته‌ داوێنی‌ هه‌تاو په‌نچه‌ ‌‬ ‫دۆش���او م���ژه‌ی‌ ب��ۆ راده‌ك��ێ��ش��ن‪،‬‬ ‫هه‌رهه‌مان الفیته‌یه‌ ك�ه‌ده‌ی��ده‌ن‬ ‫به‌سه‌ر ش��ان‌و م�ل‌و ته‌وێڵی‌ ئه‌و‬ ‫دی���واران���ه‌دا كه‌وشكه‌ كه‌ڵه‌كن‌و‬ ‫وه‌خته‌ ه��اڕه‌ بكه‌ن‪ ،‬هه‌ر هه‌مان‬ ‫ی‬ ‫دروشمی‌ بریقه‌داری‌ فریوده‌ر ‌‬ ‫گ��اڵ��ت��ه‌ج��اڕان��ه‌ی��ه‌ ك���ه‌ ل �ه‌س �ه‌ر‬ ‫فلێكسه‌كانیان ده‌یاننوسنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ��ی��دی‌ ئ��ه‌م��ه‌ س���ه‌روب���ه‌ر ‌‬ ‫خزمه‌ت‌و ئاوه‌دانی‌‌و پرۆژه‌ هێنان ‌ه‬ ‫بۆ ئێمه‌ی‌ كه‌سوكاری‌ شه‌هیدو‬ ‫خۆشمان س �ێ‌ ل�ه‌س�ه‌رچ��وارم��ان‬ ‫ی‬ ‫هه‌رشه‌هید‪ ،‬ئامانی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ك��وردی‌ ل �ه‌وه‌دای �ه‌ كه‌ ساڵیادی‌‬ ‫كیمیابارانی‌ ئ��ه‌م دوكه‌ڵخان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ژه‌هراوییه‌ كه‌وتووه‌ته‌ سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ب��ه‌ه��ارو ن�����ه‌ورۆز‪ ،‬ك�ه‌غ�ه‌ری��ب�ه‌و‬ ‫میوانانیش دێ��ن به‌بارانی‌ خودا‬ ‫هه‌رچی‌ تۆزو قوڕی‌ پێشتر بووه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫بووه‌ به‌فه‌رشی‌ سه‌وز‪ ،‬بادره‌خت ‌‬ ‫كه‌الوه‌كانیش بوه‌ستێت‪ ،‬ده‌ن��ا‬ ‫ئه‌گه‌رله‌ پایزدا بووایه‌ له‌مۆنیكا‬ ‫ج��ام ره‌شه‌كانیشیانه‌وه‌ بێزیان‬ ‫ن �ه‌ده‌ه��ات سه‌یری‌ ئ �ه‌م كاوله‌ی ‌ه‬ ‫بكه‌ن!!‬ ‫ئێمه‌ چی‌ بكه‌ین له‌گۆرانی‌‌و‬ ‫م��ۆزی��ك‌و ش��ان��ۆ؟؟ چ �ی‌ بكه‌ین‬ ‫ل �ه‌دووری‌ له‌سه‌دان كیلۆمه‌تره‌و ‌ه‬ ‫به‌پێ‌ هاتن ؟ ئه‌وانه‌ ده‌نرخێنین‪،‬‬ ‫ب�ه‌اڵم خۆ ب��اری‌ ئێمه‌ نه‌ك چل‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ه�ه‌ر هه‌شتا مه‌نه‌‪ ،‬ئاخر‬ ‫گرتنی‌ وێ��ن�ه‌ی‌ په‌ككه‌وته‌یه‌ك‌و‬

‫تازیندووین بێ پاسه‌وانین!‬

‫ی‬ ‫كردنی‌ به‌چه‌ره‌س‌و نمایشكردن ‌‬ ‫كه‌ته‌نه‌كه‌یه‌ك‬ ‫له‌كه‌ناڵێكه‌وه‌‬ ‫فرمێسكی‌ لێڵ له‌چاوییه‌وه‌ فوار ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك����ات ج��گ�ه‌ ل �ه‌پ��ڕك��ردن �ه‌وه‌ ‌‬ ‫كاتی‌ به‌رنامه‌ پوچه‌كانیان چی‌‬ ‫له‌گوزه‌رانی‌ ئێمه‌ی‌ چ��اره‌ره‌ش‌و‬ ‫به‌ش مه‌ینه‌ت‌و بێ‌ داڵده‌ ده‌گۆڕێت؟‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ گوێنی‌ یه‌ك لیمۆدۆز ‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌ سه‌ر برینه‌كانمان؟ برین‬ ‫گه‌لێك ك�ه‌ ت��ا هه‌نوكه‌ نه‌زیفی‌‬ ‫خوێنی‌ لێ‌ نه‌بڕاوه‌!‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك گشت ساڵێك قوتاب ‌‬ ‫دوو س �ێ‌ قوتابخانه‌ س �ه‌رق��اڵ‬ ‫ده‌ك����ه‌ن ب��ه‌ رێ��پ��ێ��وان‌و ش��ان��ۆو‬ ‫ی‬ ‫فینگه‌ فینگ‌و ده‌یكه‌نه‌ چاالك ‌‬ ‫بۆ خ��ۆی��ان‪ ،‬جه‌ماعه‌تی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫ی‬ ‫بااڵكه‌ خۆیان به‌ئیمپراتۆرو كه‌س ‌‬ ‫پله‌ یه‌كی‌ شاره‌كه‌ ته‌ماشاده‌كه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ده‌چنه‌ كورسییه‌كانی‌ پێشه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫شوێنی‌ مه‌راسیمه‌كه‌ بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫شه‌و خۆیان وه‌كو سیاسییه‌كان‬ ‫ببیننه‌وه‌‪ ،‬ك�ه‌الوه‌ك��ان�ی‌ ئێره‌ش‬

‫به‌كه‌مئه‌ندامی‌ ده‌خنكێت‪ ،‬هێشتا‬ ‫ی‬ ‫ب��ی��اوێ��ڵ�ه‌ وه‌ك كه‌نه‌فته‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌فا نایه‌وێ‌ مه‌یته‌كانی‌ ده‌ور ‌‬ ‫حه‌وزه‌كه‌ی‌ مله‌قه‌وی‌ به‌جێبهێڵێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هێشتا عه‌نه‌ب بۆ جه‌الل عازه‌بان ‌‬ ‫ی‬ ‫باوكه‌ رۆیه‌تی‌‌و ئه‌كره‌مه‌كه‌ی‌ خۆ ‌‬ ‫بیرچووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ه��ێ��ش��ت��ا ئ���ه‌ح���م���ه‌دئ���اوا‬ ‫له‌سه‌رچاوه‌كه‌یه‌وه‌ به‌ خوڕ ده‌گری‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هێشتا خ��ارگ��ێ�ڵان‌و خ�ه‌رپ��ان� ‌‬ ‫چاوه‌ڕوانن تا بریندارێ‌ تر به‌كۆڵ‬ ‫بگه‌یه‌ننه‌ خاكی‌ ئێران‪ ،‬هێشتا‬ ‫عوسمان هه‌ورامی‌ وه‌كو خه‌لیف ‌ه‬ ‫ع��وم�ه‌ر ش �ه‌وان �ه‌ ل�ه‌ه�ه‌ورام��ان�ه‌و ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب �ه‌پ �ێ‌ خ��اوس��ی‌ دێ��ت��ه‌وه‌ كان ‌‬ ‫عاشقان‌و ژووان بۆ سیاچه‌مانه‌و‬ ‫هۆره‌ رێكده‌خات‌و ده‌ست به‌سه‌ر‬ ‫س�ه‌ری‌ هه‌تیویاندا دێنێ‌‌و سیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پارچه‌ پارچه‌كانیان وه‌كو پینه‌ ‌‬ ‫شه‌رواڵی‌ شڕی‌ گه‌دایه‌ك ده‌داته‌و ‌ه‬ ‫له‌یه‌ك‪ ،‬هۆ دونیا بانگه‌وازمان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بانگه‌واز‪ ،‬چیكه‌ ئێمه‌ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی ‌‬

‫ی به‌چه‌ر‌هس‌و‬ ‫ی وێن ‌ه ‌ی په‌ككه‌وته‌ی ‌هك‌و كردن ‌‬ ‫ئاخر گرتن ‌‬ ‫ی له‌كه‌ناڵێكه‌و‌ه كه‌ته‌نه‌كه‌یه‌ك فرمێسكی‌‬ ‫نمایشكردن ‌‬ ‫لێڵ له‌چاوییه‌و‌ه فوار‌ه ده‌كات جگ ‌ه له‌پڕكردنه‌و‌ه ‌ی كاتی‌‬ ‫ی ئێم ‌ه ‌ی چاره‌ڕ‌هش‌و‬ ‫ی له‌گوزه‌ران ‌‬ ‫به‌رنام ‌ه پوچه‌كانیان چ ‌‬ ‫ێ داڵد‌ه ده‌گۆڕێت؟‬ ‫به‌ش مه‌ین ‌هت‌و ب ‌‬ ‫كه‌ به‌دوو پشت‌و بێ‌ سه‌جه‌ره‌ش‬ ‫ده‌چنه‌وه‌ سه‌ر ره‌گه‌زی‌ بایه‌قوش‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێن‪ :‬بریا ئاوه‌دانی‌ ده‌یتوان ‌‬ ‫ته‌نها ژم��اره‌ی‌ ئ�ه‌و ئۆتۆمبێالن ‌ه‬ ‫پاكبكاته‌وه‌ كه‌لێیان ن��وس��راو ‌ه‬ ‫(ئ���اوه‌دان���ك���ردن���ه‌وه‌) به‌رمیل ‌ه‬ ‫قوپاوه‌كانیش ده‌ڵێن‪ :‬وه‌رن��ه‌وه‌‬ ‫بچینه‌وه‌ بۆ كۆاڵنه‌كانی‌ به‌نزینخانه‌‪،‬‬ ‫ب��ۆ ن��ۆب�ه‌ی‌ ش��ه‌ڕه‌ ش��ه‌ق‌و ش�ه‌ڕ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫جنێوو پاڵپاڵێنی‌ ئ �ه‌و نه‌وته‌ ‌‬ ‫ك �ه‌ ل �ه‌ت �ه‌م��م��وزدا به‌جرتوفرت‌و‬ ‫ی‬ ‫الرو له‌نجه‌ دێ‌! بۆ ئه‌و شوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك�ه‌ده‌ب��وو مۆزه‌خانه‌ بوایه‌‪ ،‬چ ‌‬ ‫ی‬ ‫بڵێین چی‌؟ كه‌هێشتا رێگه‌كه‌ ‌‬ ‫ب���ام���ۆك س��ی��خ��ن��اخ�ه‌ ب���ه‌پ���ه‌ڕۆو‬ ‫ئێسكوپروسكی‌ ئه‌زیزانی‌ ئێمه‌؟‬ ‫هێشتا عه‌بابه‌یلێ‌‌و جه‌لیل ‌ه‬ ‫ب��ه‌زه‌ڵ��م ده‌ڵ��ێ��ن‪ :‬ئ��ام��ان��ت بین‬ ‫پرده‌كه‌ت به‌ره‌ با زیل‌و جوندی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫پۆساڵ نه‌یه‌نه‌ ش��اره‌زووره‌ك��ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نالی‌!! هێشتا شنروێ‌ به‌دیار بااڵ ‌‬ ‫بااڵمبۆوه‌ هه‌نسك هه‌ڵده‌كێشێت‪،‬‬ ‫هێشتا زه‌واڵی‌ به‌ناو ره‌تڵه‌ میندا‬ ‫له‌شه‌مێرانه‌وه‌ ده‌یه‌وێ‌ بێت به‌ده‌م‬ ‫ناڵه‌و نركه‌ی‌ مندااڵنی‌ سینه‌ پڕ‬ ‫له‌خه‌رده‌لی‌ هه‌ڵه‌بجه‌وه‌و له‌سیرواندا‬

‫سه‌بری‌ میوانداری‌ كه‌سمان نییه‌‪،‬‬ ‫ل��ه‌ی��ه‌زدان به‌زیادبێت ئوتێلێك‬ ‫ل���������ه‌ده‌روازه‌ی‌ ش�����اردا ق���ووت‬ ‫ێ‬ ‫ب��ووه‌ت��ه‌وه‌‪ ،‬با ئ��ه‌وه‌ی‌ دێ‌ بچ ‌‬ ‫له‌وێ‌ بگوزه‌رێنێ‌‌و رابوێرێت‪ ،‬نه‌با‬ ‫گه‌نجی‌ ملیوان ت��ۆزاوی‌‌و ساوای‌‬ ‫ده‌رقاچه‌ ق��وڕاوی‌‌و پیری‌ ده‌ست‬ ‫ی‬ ‫له‌رزۆكی‌ جگه‌ر سوتاوو مه‌زڵومان ‌‬ ‫بێ‌ داڵ��ده‌و جه‌سته‌ی‌ بێ‌ تیمارو‬ ‫ی‬ ‫به‌تاڵه‌ی‌ شه‌ڕفرۆش‌و ده‌ستگێڕ ‌‬ ‫عه‌جول و‪ ...‬كه‌یف‌و گه‌شته‌كه‌یان‬ ‫لێتێكبد ه‌ن؟‬ ‫داوای�����ه‌‪ ،‬ت��ك��ای �ه‌‪ ،‬م��ی��وان��ان‬ ‫ببه‌نه‌ هۆڵی‌ ئه‌حمه‌دموختارو‬ ‫ێ‬ ‫مۆنۆمێنته‌كه‌‪ ،‬ب��ا ل �ه‌گ �ه‌ڵ ب ‌‬ ‫خه‌مخۆری‌ ئه‌م ئه‌تككراو خانه‌یه‌دا‬ ‫دزاودز بكه‌ون‪ ،‬وا باشه‌ با ئابڕوتان‬ ‫ل�ه‌م�ه‌ زی��ات��ر نه‌تكێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫تا ئێستا نه‌تانتوانیوه‌ هۆڵێك‬ ‫ب��ك �ه‌ن �ه‌وه‌ ك �ه‌ ت��ای��ب�ه‌ت ب �ێ‌ به‌و‬ ‫ساڵیاده‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئه‌وانه‌شتان‬ ‫لێ‌ نه‌هات كه‌ هۆڵی‌ زه‌ماوه‌ندو‬

‫ی‬ ‫هۆڵی‌ پرسه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئیتر گوێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێمه‌ بۆ به‌ڵێنی‌ چه‌وری‌ وه‌ك دوگ ‌‬ ‫مێی‌ جه‌نابتان زیاده‌ترین پارچه‌یه‌و‬ ‫وه‌ك تاشه‌ به‌رد ره‌قه‌و هیچی‌ پیا‬ ‫ناچێت‪ ،‬ئیتر منی‌ له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا‬ ‫له‌دایكبوو نامه‌وێت گوێ‌ له‌پار ‌ه‬ ‫لوشده‌ر بگرم‌و سه‌یری‌ پۆزلێده‌ران‬ ‫بكه‌م له‌بری‌ ئه‌وانه‌ی‌ لێم ون بوون‪،‬‬ ‫له‌بری‌ خاڵم كه‌ ناوی‌ نام‌و بیرم‬ ‫نایه‌ت ته‌نها جارێ‌ دیبێتم‪.‬‬ ‫منێك نه‌نكم هه‌تا مرد به‌دیار‬ ‫كۆمه‌ڵێ‌ گ���ۆڕه‌وه‌ گ��ۆڕه‌وش��اری‌‬ ‫چ����اوه‌ ك��زه‌ك��ان��ی‌ خ���ۆی‌ ده‌دا‬ ‫كه‌نه‌شمانده‌زانی‌ داخۆ كێی‌ تێدایه‌؟‬ ‫ی‬ ‫شه‌وانه‌ تا به‌یانی‌ به‌دیار وێنه‌ ‌‬ ‫ك �چ‌و ك��وڕو زاواو كچه‌زاكانیه‌و ‌ه‬ ‫ده‌گ��ری��او ده‌ب��ورای��ه‌وه‌‪ ،‬بۆ كوڕ ‌ه‬ ‫ده‌زگیرانداره‌ ته‌نزیمه‌كه‌ی‌ ده‌گریا‬ ‫ی‬ ‫كه‌ هه‌موو س��ه‌روه‌ت‌و میراتێك ‌‬ ‫سندوقێكی‌ بۆیاخ چێتی‌‌و چه‌ند‬ ‫شیعرێك ب��وون‪ ،‬نه‌نكێ‌ كه‌ هه‌تا‬ ‫مرد له‌ژوورێكدا بوو به‌كرێ‌‪ ،‬كه‌ڕۆژ‬ ‫ی‬ ‫ده‌ب��ووه‌وه‌ به‌ ئه‌شك ده‌ستنوێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گرت‌و قورئانه‌ به‌رگ سه‌وزه‌كه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵده‌گرت‌و دوعای‌ له‌وانه‌ ده‌كرد‬ ‫ی‬ ‫ره‌ن���ج ب��ێ��وه‌ری��ان ك���رد‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌هاوڕێیانی‌ كوڕه‌كه‌ ‌‬ ‫هه‌ر بۆ ده‌رمان جارێ‌ سه‌ردانیان‬ ‫ی‬ ‫نه‌كرد‪ ،‬تا ئه‌و كێوه‌ قوڕقوشمه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئازاره‌كانی‌ ببینن! تا ئه‌و كان ‌‬ ‫زوخاوه‌ ببینن كه‌له‌ كاتی‌ مه‌رگیدا‬ ‫له‌ده‌میه‌وه‌ ده‌چۆڕا‪.‬‬ ‫ئیتر منی‌ ن �ه‌وه‌ی‌ ئه‌م شار ‌ه‬ ‫ی‬ ‫شه‌هیده‌ حه‌زناكه‌م رۆژنامه‌نووس ‌‬ ‫ی‬ ‫حیزبی‌ ئه‌م ش��اره‌ بكاته‌ مایه‌ ‌‬ ‫وه‌رگرتنی‌ موكافه‌ئه‌‪ ،‬حه‌زناكه‌م‬ ‫شاعیری‌ حیزبی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ بخات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫شیعره‌كانییه‌وه‌و خۆشی‌ پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كه‌له‌پچه‌و ده‌ستی‌ به‌خه‌نه‌و قژ ‌‬ ‫ێ‬ ‫له‌به‌رده‌ست حه‌القدا بێت‌و نه‌توان ‌‬ ‫بێته‌ ش���اره‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬ح �ه‌زن��اك �ه‌م‬ ‫س��ی��اس�ی‌ ح��ی��زب�ی‌ ب��ێ‌ ئینتیما‬ ‫ێ‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ به‌خه‌باتی‌ خۆیه‌وه‌ گر ‌‬ ‫بدات‪ ،‬ئیتر ئێمه‌ چركه‌ به‌چركه‌و‬ ‫ت��رپ�ه‌ به‌ترپه‌ ل �ه‌دڵ �ی‌ خۆماندا‬ ‫یادی‌ دام��اوی‌ خۆمان ده‌كه‌ینه‌و ‌ه‬ ‫ن���ه‌ك ت �ه‌ن��ه��ا ت��اق��ێ��ك‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گه‌شتوینه‌ته‌ ئه‌و یه‌قینه‌ خه‌سته‌ ‌‬ ‫كه‌ هه‌موو ساڵه‌كان بۆ ئێمه‌ هه‌ر‬ ‫هه‌شتاوهه‌شت‌و هه‌موو مانگه‌كان‬ ‫بۆ ئێمه‌ هه‌ر سێ‌‌و هه‌موو رۆژه‌كان‬ ‫بۆ ئێمه‌ هه‌ر شانزه‌ن‪.‬‬

‫ه‬ ‫ی ئه‌و ئۆتۆمبێالن ‌‬ ‫ی ته‌نها ژمار‌ه ‌‬ ‫ی ده‌یتوان ‌‬ ‫بریا ئاوه‌دان ‌‬ ‫پاكبكاته‌و‌ه كه‌لێیان نووسراو‌ه (ئاوه‌دانكردنه‌وه‌)‬

‫ژمار‌ه (‪ )34‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪،‬کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه‌فتان ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫بـیـروڕا‬

‫‪18‬‬

‫ی ئایینی‌‬ ‫ئایین‌و ده‌سه‌اڵت له‌خه‌لیفه‌و ‌ه بۆ حیزبی‌ سیاسی ‌‬ ‫نه‌جمه‌دین حه‌مه‌عه‌لی‌‬

‫پێویست ‌ه له‌سه‌ره‌تادا ئه‌و پرسیار‌ه‬ ‫له‌خۆمان بكه‌ین‌و بپرسین ئایا بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫له‌هه‌ركاتێكدا كه‌باس ‌‬ ‫ی ده‌كرێت‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫یان حوكم ‌‬ ‫راسته‌وخۆ به‌نێگه‌تیڤ‌و سته‌مكارو‬ ‫دیكتاتۆریه‌ت ب����ه‌راورد ده‌ك��رێ��ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫هه‌روه‌ها كاتێكیش كه‌باس ‌‬ ‫ی ده‌كرێت‬ ‫ی ی��ان عه‌لمان ‌‬ ‫نائایین ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ئیمان ‌‬ ‫ێ دینی‌‌و ب ‌‬ ‫راسته‌وخۆ به‌ب ‌‬ ‫وه‌سفده‌كرێت؟ ئایا ئه‌م حوكمدان‌و‬ ‫هه‌ڵوێستوه‌رگرتن ‌ه‬ ‫پۆڵێنكردن‌و‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌م دوو‬ ‫له‌الیه‌ن نوێنه‌ران ‌‬ ‫به‌ره‌یه‌و‌ه له‌باره‌ی لۆژیكی راست‌و‬ ‫دروسته‌و له‌شوێن خۆیایه‌تی‌؟ یاخود‬ ‫ی نالۆژیكی‌‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌و‌ه حوكمدانێك ‌‬ ‫ی لێوان‬ ‫ی مرۆڤایه‌ت ‌‬ ‫نادروسته‌؟ مێژوو ‌‬ ‫لێو‌ه له‌و كێشمه‌كێش‌و هه‌ڵنه‌كردن‌و‬ ‫رووبه‌ڕوو بوونه‌وه‌و شه‌ڕو خوێنڕشتن‌و‬ ‫ی ك ‌ه له‌پێناو‬ ‫كوشت‌و كوشتاران ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌س �ه‌اڵت‌و‬ ‫ی گرتنه‌ده‌ست ‌‬ ‫غه‌ریز‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫حوكمكردن‌و ره‌دكردنه‌وه‌و سڕینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كتردا رووی���ان���داوه‌‪ ،‬له‌غه‌ریز‌ه ‌‬ ‫ی ده‌س�ه‌اڵت له‌تاكێكه‌و‌ه‬ ‫گرتنه‌ده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرتنه‌ده‌ست ‌‬ ‫بیگر‌ه تا غ �ه‌ری��ز‌ه ‌‬ ‫ده‌س�����ه‌اڵت ل���ه‌الی���ه‌ن ئ��ی��م��پ��رات��ۆرو‬ ‫ی زه‌به‌الحه‌وه‌‪ ،‬له‌قابیله‌و‌ه‬ ‫سوپایه‌ك ‌‬ ‫بیگر‌ه تا فیرعه‌ون‌و ئه‌سكه‌نده‌رو‬ ‫كۆرش‌و ناپلیۆن‌و هیتله‌رو ستالین‌و‬ ‫ب���ۆش‌و س����ه‌دام‌و ‪...‬ه��ت��د‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئ���ه‌و ش���ه‌ڕو رووب���ه‌ڕووب���وون���ه‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫خۆسه‌پاندنان ‌ه له‌پێناو غه‌ریز‌ه ‌‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت���دا ب��ووه‌‪،‬‬ ‫گرتنه‌ده‌ست ‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌و رووداوان��ه‌ش پاڵنه‌رێك‬ ‫له‌پشت روودانیانه‌و‌ه هه‌بووه‌و هه‌ر ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی به‌گرتنه‌ده‌ست ‌‬ ‫پاڵنه‌ره‌ش ره‌وایه‌ت ‌‬ ‫ی داو‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و حوكمكردن ‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌و هێزو الیه‌نانه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ناو ئه‌مانه‌شدا ل �ه‌راب��ردووداو‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستاشدا هه‌یان ‌ه به‌رمه‌بنا ‌‬ ‫ی ئه‌و ره‌وایه‌تی‌‌و‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ی پیرۆز ‌‬ ‫هێزێك ‌‬ ‫ی داوه‌و هه‌شیان ‌ه‬ ‫ی به‌خۆ ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایدۆلۆژیاو پاڵنه‌رێك ‌‬ ‫به‌رمه‌بنا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خۆ ‌‬ ‫ی ناپیرۆز ئه‌م ره‌وایه‌تی ‌ه ‌‬ ‫تر ‌‬ ‫داوه‌‪ ،‬هه‌میشه‌و له‌زۆركاتدا ملمالنێ‌‌و‬ ‫یه‌كتر قبوڵنه‌كردن له‌نێوان ئه‌م دوو‬ ‫هێزو الیه‌نه‌دا سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪ ،‬وه‌ك دوو‬ ‫ی پیرۆزو ناپیرۆز‪ ،‬هه‌ریه‌ك ‌ه له‌و‬ ‫هێز ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵێك‬ ‫هێزانه‌ش بۆخۆیان هه‌ڵگر ‌‬ ‫ئایدیاو پره‌نسیپ بوون كه‌له‌و پێناوه‌دا‬ ‫هه‌ریه‌كه‌و له‌الیه‌ن خۆیه‌و‌ه هه‌وڵ‌و‬ ‫ی بۆداوه‌و له‌پێناویدا جه‌نگاوه‌‪،‬‬ ‫كۆشش ‌‬ ‫له‌ناو ئه‌مانه‌شدا هه‌یانبو‌ه سته‌مكارو‬ ‫ی عه‌داله‌تدا‬ ‫خوێنرێژو هه‌یانبو‌ه له‌پێناو ‌‬ ‫ی داوه‌‪ ،‬به‌اڵم لێره‌دا پێویست ‌ه‬ ‫قوربان ‌‬ ‫ی‬ ‫جیاكارییه‌ك بكه‌ین له‌نێوان هێز ‌‬ ‫ی پره‌نسیپ‌و‬ ‫پیرۆزو ناپیرۆزدا له‌روو ‌‬ ‫ئ��ام��ان �ج‌و ئ��ای��دی��اوه‌‪ ،‬ل�ه‌ب��ن�ه‌ڕه‌ت��دا‬ ‫ی (ئایین ‌ه‬ ‫ی پ��ی��رۆز به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫هێز ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتن ‌‬ ‫ئاسمانییه‌كان)‬ ‫ی‬ ‫گ��وت��ارو ش��وێ �ن‌و ك��ات‌و س �ه‌رده‌م � ‌‬ ‫ی كه‌گفتوگۆیان‬ ‫هاتنیان‌و ئه‌و خه‌ڵك ‌ه ‌‬ ‫كردو‌ه ده‌توانین بڵێین له‌پره‌نسیپدا‬ ‫ی دژن‌و‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ سته‌مكاری‌‌و كۆیالیه‌ت ‌‬ ‫ی چاكه‌و عه‌داله‌تن‬ ‫ی ئایدیا ‌‬ ‫هه‌ڵگر ‌‬ ‫ی م��رۆڤ‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ‌ه‬ ‫بۆ ب��وون‌و ژیان ‌‬ ‫ی نائاینیش هه‌بوون‌و هه‌ن‬ ‫ی ك ‌ه ‌‬ ‫هێز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێفكرین‌و بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌ده‌ره‌نجام ‌‬ ‫مرۆڤ بوون له‌ناوه‌ڕۆك‌و جه‌وهه‌ردا‬ ‫ی م��رۆڤ��دا‬ ‫ل��ه‌گ�� ‌ه ‌ڵ ب����وون‌و وج����ود ‌‬ ‫ی هه‌موو‬ ‫هاوڕێكن‌و له‌پره‌نسیپدا هه‌ڵگر ‌‬ ‫ێ مرۆڤ‬ ‫ئه‌و ئایدیا چاكانه‌ن كه‌ده‌كر ‌‬

‫ده‌سه‌اڵت شوێنی به‌یانکردنی حه‌ز‌ه غه‌ریزییه‌کان‬

‫ی ئاشنابكه‌نه‌و‌ه‬ ‫ی خ��ۆ ‌‬ ‫به‌مرۆڤبوون ‌‬ ‫له‌فۆرم ‌ه بااڵو ره‌سه‌نه‌كه‌یدا له‌وانه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌لسه‌ف ‌‬ ‫فه‌لسه‌فه‌و بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ره‌سه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گ��ه‌ر سه‌رنجێك له‌ساته‌كان ‌‬ ‫ی ئیسالم بده‌ین ده‌بینین‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫هاتن ‌‬ ‫ئه‌م ئایین ‌ه له‌سه‌رده‌مێكدا هاتو‌ه ك ‌ه‬ ‫ی پیرۆزیش‬ ‫ی قورئان ‌‬ ‫ی خود ‌‬ ‫به‌گوت ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و گه‌ل ‌ه وات ‌ه (قوره‌یش) له‌خراپترین‬ ‫ی خۆیاندا ب��وون‌و‬ ‫ی مرۆڤبوون ‌‬ ‫دۆخ � ‌‬ ‫هه‌موو بنه‌ماو پره‌نسیپ‌و چه‌مك ‌ه بااڵو‬ ‫ی خۆیان‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ی بوون ‌‬ ‫ره‌سه‌نه‌كان ‌‬ ‫ی رۆژان�ه‌ش��ی��ان له‌ده‌ستدابوو‪،‬‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ئه‌م گه‌ل ‌ه مرۆڤیان به‌ده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫زینده‌به‌چا ‌ڵ ده‌كردو ته‌نانه‌ت ژیان ‌‬ ‫ێ ره‌وا نه‌ده‌بینی‌‪،‬‬ ‫فیزیكیشیان پ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌قاڵن ‌‬ ‫وات� ‌ه ئه‌قڵ‌‌و بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی قوره‌یشییه‌كان به‌هیچ شێوه‌یك‬ ‫ال ‌‬ ‫بوونی نه‌بوو‪ ،‬نه‌ك هه‌رئه‌مه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی پیرۆزیش‬ ‫ی قورئان ‌‬ ‫ی گوت ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫هه‌سته‌كانیشیان له‌ده‌ستدابوو كوێرو‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ڕوال ‌ڵ ب��وون ل��ه‌ب��ه‌رده‌م ده‌نگ ‌‬ ‫ی خۆیاندا‪،‬‬ ‫حه‌قیق ‌هت‌و ئه‌قڵ‌‌و بوون ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت تروسكاییه‌ك ئومێد نه‌مابوو‬ ‫ی‬ ‫تائه‌و گه‌ل ‌ه كۆمه‌ك بكات‌و له‌زۆنگاو ‌‬ ‫ن�ه‌زان��ی��ن ده‌رب���ازی���ان ب��ك��ات‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی پیرۆز دیته‌ناوه‌وه‌و‬ ‫راسته‌وخۆ هێز ‌‬ ‫ی ئ��ای��ن��ه‌و‌ه ه���ه‌وڵ���ده‌دات‬ ‫ل��ه‌رێ��گ��ا ‌‬ ‫ئاراسته‌یان بكاته‌وه‌و له‌نامۆبوون‌و‬ ‫كۆیالیه‌تی‌‌و نائه‌قاڵنیی ‌هت‌و نه‌زانین‬ ‫ی‬ ‫رزگ��اری��ان بكات‪ ،‬وات�� ‌ه پره‌نسیپ ‌‬ ‫ی ئیسالمدا بریتی ‌ه‬ ‫ی له‌ئایین ‌‬ ‫سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی م��رۆڤ بۆ سرووشت‌و‬ ‫له‌گه‌ڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌قڵ‌و لۆژیكه‌و‌ه‬ ‫ی خۆی‌‪ ،‬له‌روو ‌‬ ‫بوون ‌‬ ‫گه‌ر قوڕه‌یش كه‌مترین تروسكاییه‌ك‬ ‫ی تێدابوایه‌و بیتوانیای ‌ه‬ ‫ی ئه‌قاڵن ‌‬ ‫له‌هێز ‌‬ ‫ی ئ �ه‌ق��ڵ‌‌و‬ ‫ی پ��ره‌ن��س��ی��پ�ه‌ك��ان� ‌‬ ‫ب �ه‌پ��ێ � ‌‬ ‫ی ره‌س �ه‌ن‬ ‫ی بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌رمه‌بنا ‌‬ ‫ی رێكبخستایه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫بوون‌و ژیان ‌‬ ‫ی پیرۆز نه‌ده‌هات ‌ه‬ ‫به‌دڵنیاییه‌و‌ه هێز ‌‬ ‫ی‬ ‫ن���اوه‌و‌ه ئ �ه‌وك��ات نه‌ئاینێك بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ب��وو نه‌پێغه‌مبه‌رێكیش پێویست ‌‬ ‫ده‌كرد كه‌ببێ‌‪ ،‬كه‌وات ‌ه ده‌توانین بڵێین‬ ‫ی‬ ‫ی ئایینی‌‌و بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ره‌س��ه‌ن له‌سه‌ر ی�ه‌ك هێ ‌ڵ‬ ‫ئه‌قاڵن ‌‬

‫ی مۆدێرن له‌رۆژئاوا‬ ‫له‌ئێستادا مه‌سیحی ‌هت‌و ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی یه‌ك ئاماده‌ییان هه‌ی ‌ه به‌ب ‌‬ ‫شان به‌شان ‌‬ ‫ی بازنه‌وه‌‬ ‫كه‌سیان ئه‌ویتر ره‌دبكاته‌وه‌و بیكات ‌ه ده‌ره‌و‌ه ‌‬

‫كارده‌ك ‌هن‌و هاوڕێكن‪ ،‬له‌هه‌رجێگه‌یه‌ك‬ ‫ێ ل �ه‌ف��ۆرم � ‌ه‬ ‫ه �ه‌رك��ام��ێ��ك��ی��ان ه �ه‌ب � ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌سه‌نه‌كه‌یاندا‪ ،‬ئه‌وا پێویست به‌بوون ‌‬ ‫ئه‌ویتریان ناكات‪ ،‬ب�ه‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫هه‌رزوو ئه‌م پره‌نسیپ ‌ه سه‌ره‌كی ‌ه له‌ناو‬ ‫ی ئیسالمدا فه‌رامۆش ده‌كرێت‌و‬ ‫ئایین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نائه‌قاڵنی ‌ه شوێن ‌‬ ‫ی بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و پره‌نسیپ ‌ه ره‌سه‌ن ‌ه ئه‌قاڵنی ‌ه ‌‬ ‫ئایین ده‌گرێته‌وه‌و ئایین له‌فۆرم ‌ه‬ ‫ب��ااڵ ئه‌قاڵنیه‌كه‌یدا داده‌به‌زێنرێت‬ ‫ب��ۆ گ��ف��ت��وگ��ۆك��ردن ل �ه‌س �ه‌ر فۆرم ‌ه‬ ‫ی رۆژان��ه‌و دواجار‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫بازاڕییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌قاڵنییه‌و‌ه بۆ گوتارێك ‌‬ ‫له‌گوتارێك ‌‬ ‫ی ده‌گوازرێته‌وه‌‪ ،‬دواتریش ئه‌و‬ ‫فیقه ‌‬

‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫غه‌ریز‌ه په‌رستان‌و عاشقان ‌‬ ‫ی ئ��ای��ی��ن��ی�ه‌و‌ه ج��ۆره‌ه��ا‬ ‫ن��اڕه‌س��ه‌ن�� ‌‬ ‫ناووناتۆره‌یان بۆ هه‌ڵبه‌ستون‪ ،‬تا‬ ‫له‌كۆتاییدا تۆمه‌تباركراون به‌تاوانێك‬ ‫ی خه‌لیفه‌و ده‌سه‌اڵت‌و حوكمه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫دژ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی مه‌رگیان به‌سه‌ردا جێ‌به‌ج ‌‬ ‫سزا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌داله‌ت ‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬وات ‌ه ئه‌مان ‌ه له‌بر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سته‌مكاریان كردو‌ه به‌بنه‌ما ‌‬ ‫خوای ‌‬ ‫ی خۆیان‪ ،‬كێشه‌ك ‌ه له‌وه‌دای ‌ه‬ ‫حوكمكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دامه‌زراو‌ه ‌‬ ‫ئه‌م بیركردنه‌وه‌ی ‌ه سه‌راپا ‌‬ ‫ی كه‌هه‌ی ‌ه‬ ‫ی داگیركردوه‌و ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئایین ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌یمه‌ن ‌ه سته‌مكاری ‌ه‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی كه‌مبوون‌و‬ ‫ته‌نها چه‌ند ده‌نگێك ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ئه‌وانیش له‌په‌راوێزدا شوێن ‌‬ ‫گرتوه‌‪.‬‬ ‫ی رۆژئاوا بكه‌ین‬ ‫به‌اڵم گه‌ر سه‌یر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ده‌بینین پاش كۆتاییهاتن ‌‬ ‫ی كڵێسا‪ ،‬ئه‌م ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫چه‌قبه‌ستو ‌‬ ‫ی لێناهێنرێت‌و ناخرێته‌الوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روا واز ‌‬ ‫به‌ڵكو خوێندنه‌و‌ه بۆ ئه‌م ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت‌و تا ل ‌ه دواجاردا ریفۆرمستێك ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك (مارتن لۆسه‌ر) ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی كاسۆلیك‪،‬‬ ‫ی كڵێسا ‌‬ ‫ده‌س��ه‌اڵت�� ‌‬ ‫ی داده‌مه‌زرێنێت‪،‬‬ ‫ی پرۆتستانت ‌‬ ‫كڵێسا ‌‬ ‫دوات��ری��ش ئه‌مان ‌ه سه‌ركه‌وتو ده‌بن‬ ‫ی‬ ‫له‌وه‌دا ك ‌ه پره‌نسیپ ‌ه سه‌ره‌كییه‌كان ‌‬ ‫ی له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫ی ئ �ه‌وان � ‌ه ‌‬ ‫ی مه‌سیح ‌‬ ‫ئایین ‌‬ ‫چه‌قبه‌ستووی‌‌و سته‌مكاریدا نین‬ ‫ی‬ ‫بگوازنه‌و‌ه بۆ ناو ده‌وڵ ‌هت‌و ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی كڵێسا‪،‬‬ ‫ی پ��اش حوكم ‌‬ ‫م��ۆدێ��رن � ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستادا مه‌سیحی ‌هت‌و ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی یه‌ك‬ ‫مۆدێرن له‌رۆژئاوا شان به‌شان ‌‬ ‫ی كه‌سیان‬ ‫ێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئاماده‌ییان هه‌ی ‌ه به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ویتر ره‌دبكاته‌وه‌و بیكات ‌ه ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ئایین ‌‬ ‫ب��ازن�ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ده‌یخوازێت وه‌ك پره‌نسیپ‬ ‫مه‌سیح ‌‬ ‫ی‬ ‫ه��ه‌ر ئ �ه‌وه‌ی � ‌ه ك � ‌ه ل �ه‌ن��او ده‌وڵ �ه‌ت � ‌‬ ‫ی مانیفێست ده‌ك��ات‪،‬‬ ‫مۆدێرندا خۆ ‌‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌هه‌ندێك واڵت��دا ده‌بینین‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌تێك ‌‬ ‫ی حوكم ‌‬ ‫ی مه‌سیح ‌‬ ‫حیزب ‌‬ ‫مۆدێرن ده‌ك��ات‌و له‌و روانگه‌یه‌شه‌و‌ه‬ ‫كێشه‌یه‌ك سه‌رهه‌ڵنادات‪.‬‬ ‫ی عوسمانیه‌كاندا‬ ‫ل �ه‌س �ه‌رده‌م � ‌‬

‫ی ئه‌قاڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایینی‌‌و بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫بیركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ڵ كارده‌ك ‌هن‌و هاوڕێكن‪،‬‬ ‫ره‌سه‌ن له‌سه‌ر یه‌ك هێ ‌‬ ‫ێ له‌فۆرمه‌‬ ‫له‌هه‌رجێگه‌یه‌ك هه‌ر كامێكیان هه‌ب ‌‬ ‫ی ئه‌ویتریان ناكات‬ ‫ره‌سه‌نه‌كه‌یاندا‪ ،‬ئه‌وا پێویست به‌بوون ‌‬ ‫فۆرم‌و گوتار‌ه نائه‌قاڵنی ‌ه راسته‌وخۆ‬ ‫ی پێغه‌مبه‌ر (د‪.‬خ)‬ ‫پاش كۆچیدوای ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت ‌ه سه‌نته‌رو پاشان له‌ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی پێغه‌مبه‌ردا زیاترو‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫خه‌لیفه‌كان ‌‬ ‫ی وه‌رده‌گرێت هه‌تا‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫زیاتر شێو‌ه ‌‬ ‫ده‌گات ‌ه عوسمانیه‌كان ‪.‬‬ ‫ی خ��ێ��را ل�ه‌م‬ ‫گ���ه‌ر س�ه‌رن��ج��ێ��ك� ‌‬ ‫ی‬ ‫م��ێ��ژوو‌ه ب��ده‌ی��ن ده‌بینین چه‌مك ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ده‌وڵ��� ‌هت‌و حوكمكردن ‌‬ ‫ی ئیسالمدا هاتوه‌و باسكراو‌ه‬ ‫له‌ئایین ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ ،‬كراو‌ه به‌پاساوێك بۆ پراكتیزه‌كردن ‌‬ ‫ی خۆیان‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫ی ناعه‌داله‌ت ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵ���� ‌هت‌و حوكمكردن ‌‬ ‫چه‌مك ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی م��ێ��ژوو ‌‬ ‫ی ب �ه‌درێ��ژای � ‌‬ ‫ئایین ‌‬ ‫ی په‌یام‌و‬ ‫ئایین ‌ه بوو‌ه به‌بنه‌ماو خود ‌‬ ‫ی‬ ‫حه‌قیق ‌هت‌و پره‌نسیپ‌و ئامانج ‌‬ ‫ئایین خراوه‌ت ‌ه په‌راوێزه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی مێژوو ‌‬ ‫ی به‌درێژای ‌‬ ‫شه‌ڕو كوشتار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ�ه‌م ئایین ‌ه رووی��ان��داو‌ه به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫شه‌ڕو كوشتار‌ه ناوخۆییه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س�����ه‌اڵت له‌نمون ‌ه ‌‬ ‫ملمالنێ ‌‬ ‫ی ج �ه‌م � ‌هل‌و سه‌فین ك ‌ه‬ ‫ش �ه‌ڕه‌ك��ان � ‌‬ ‫ی پێغه‌مبه‌ریش به‌شێك بوون‬ ‫هاوه‌اڵن ‌‬ ‫ی ئه‌م راستیه‌ن‬ ‫له‌م شه‌ڕان ‌ه گه‌واهیده‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌چۆن ئایین ده‌كرێت ‌ه غه‌ریز‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت‌و حوكمكردن ‌‬ ‫گرتنه‌ده‌ست ‌‬ ‫بێ‌بنه‌ما‪ ،‬له‌هه‌ر حاڵه‌تێكیشدا گه‌ر‬ ‫ی بكات‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ك��ار ‌‬ ‫ئه‌ق ‌ڵ ویستبێت ‌‬ ‫له‌ناو ئاییندا‪ ،‬ئه‌وا هه‌ر زوو له‌الیه‌ن‬

‫ی ئیسالم ئ���ه‌وه‌ن���د‌ه س��اد‌ه‬ ‫ئایین ‌‬ ‫ده‌كرێته‌و‌ه تاده‌بێت به‌ته‌نها ره‌مزێك بۆ‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت‌و حوكمكردن‌و‬ ‫گرتنه‌ده‌ست ‌‬ ‫ئ �ه‌م حوكمكردنه‌ش پشتاوپشت‌و‬ ‫وه‌ك میرات بۆ خه‌لیفه‌و سوڵتانه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌م خه‌لیفه‌و سوڵتانان ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی ئیسالم ده‌بن ‌ه‬ ‫ی مێژوو ‌‬ ‫به‌درێژای ‌‬ ‫ی‬ ‫خراپترین فۆرمێك بۆ حوكمكردن ‌‬ ‫ی دین‌و ده‌وڵه‌ت‬ ‫ئایین‌و كۆكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حوكم ‌‬ ‫پێكه‌وه‌‪ ،‬پاش كۆتاییهاتن ‌‬ ‫ی خه‌لیفه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫كه‌نسه‌رڤه‌تیڤ ‌‬ ‫ی ئه‌تاتورك‌و چه‌ندساڵێك دواتر‬ ‫ده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نائه‌قاڵنییه‌ت ‌‬ ‫ی میرات ‌‬ ‫به‌رمه‌بنا ‌‬ ‫ی خه‌لیفه‌و سوڵتانه‌كان حه‌سه‌ن‬ ‫حوكم ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌نناو پاش ئه‌ویش چه‌ند كه‌سانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حوكم ‌‬ ‫ی گه‌ڕاندنه‌و‌ه ‌‬ ‫تر دێن‌و له‌هه‌وڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جارێك ‌‬ ‫خ �ه‌الف � ‌هت‌و ك��ۆك��ردن �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی دی�ن‌و ده‌وڵ��ه‌ت ده‌ب��ن پێكه‌وه‌‪،‬‬ ‫تر ‌‬ ‫ی عه‌ره‌ب‪،‬‬ ‫ئه‌مجاره‌یان له‌سه‌ر زه‌مین ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌سه‌رهه‌مان ستایڵ‌و فۆرم ‌‬ ‫ی خه‌لیفه‌و سوڵتانه‌كان‪.‬‬ ‫ناته‌ندروست ‌‬ ‫ی ئاییین‬ ‫ی تێكه‌ڵكردن ‌‬ ‫ف��ۆرم � ‌‬ ‫ی ده‌س�ه‌اڵت‬ ‫به‌سیاسه‌ت پێش ئ �ه‌و‌ه ‌‬ ‫بگرێته‌ده‌ست‪ ،‬ئ��ه‌و ف��ۆرم�ه‌ی� ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی له‌سه‌ركرد له‌پێناو‬ ‫حه‌سه‌ن به‌ننا كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی پ��ڕاوپ��ڕ ‌‬ ‫گواستنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی حه‌سه‌ن به‌نناو‬ ‫خه‌لیفایه‌تی‌‪ ،‬كێش ‌ه ‌‬ ‫ی ئ�ه‌م فۆرمه‌یان دام�ه‌زران��د‬ ‫ئ�ه‌وان� ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫ی مێژووی خۆ ‌‬ ‫ه سیاسیه‌ ئایینیه‌ به‌درێژای ‌‬ ‫ئه‌م ره‌وت ‌‬ ‫ی ئیمپراتۆریه‌تێك بونیادبنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك هه‌ر نه‌یتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵكو ته‌نانه‌ت نه‌یتوانی‌ به‌و ئه‌قڵه‌و ‌ه حوكم ‌‬ ‫ته‌نها واڵتێكیش بگرێته‌ده‌ست‬ ‫ی ریفۆرمیست ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌بوو كه‌پێچه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫(به‌له‌به‌رچاوگرتن ‌‬ ‫مه‌سیحیه‌كان‬ ‫ی ك�� ‌ه ل�ه‌ن��ێ��وان‬ ‫ئ���ه‌و ج��ی��اوازی��ان�� ‌ه ‌‬ ‫ی ئیسالم‌و مه‌سیحیه‌تدا هه‌یه‌)‬ ‫ئایین ‌‬ ‫ێ بۆ‬ ‫ی خوێندنه‌وه‌یان هه‌ب ‌‬ ‫نه‌یانتوان ‌‬ ‫ی خه‌لیفه‌كان‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و حوكم ‌‬ ‫ی ئه‌و كێشانه‌دا‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك به‌ال ‌‬ ‫ی له‌ناوچوون‌و‬ ‫نه‌چوون كه‌بوونه‌هۆ ‌‬ ‫ی خه‌لیفه‌كان‪،‬‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫كۆتاییهاتن ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵكو ئه‌م ئه‌زموونه‌یان هه‌روه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی حیزب ‌‬ ‫گواسته‌و‌ه بۆ ناو كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گ �ه‌ڕان �ه‌و‌ه ‌‬ ‫ئیسالمی‌‌و به‌ئامانج ‌‬ ‫ی خواو دین‌و خه‌الفه‌ت كه‌وتن ‌ه‬ ‫حوكم ‌‬ ‫بانگه‌شه‌و كاركردن بۆ ئه‌م مۆدێل ‌ه‬ ‫سیاسیی ‌ه ئایینیه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌م ره‌وت���� ‌ه سیاسی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی م��ێ��ژووی خۆ ‌‬ ‫ئایینی ‌ه ب�ه‌درێ��ژای� ‌‬ ‫ی ئیمپراتۆریه‌تێك‬ ‫نه‌ك هه‌رنه‌یتوان ‌‬ ‫بونیادبنێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نانه‌ت‬ ‫ی ته‌نها‬ ‫ی به‌و ئه‌قڵه‌و‌ه حوكم ‌‬ ‫نه‌یتوان ‌‬ ‫واڵتێكیش بگرێته‌ده‌ست‪ ،‬ئه‌م فۆرم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ئایین له‌به‌رچاو ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫بوو‌ه هۆ ‌‬ ‫ی ئایین وه‌ك‬ ‫گشت بخات‌و حوكم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێ ‌‬ ‫ی سته‌مكار ‌‬ ‫ی تر ‌‬ ‫هه‌رحوكمێك ‌‬ ‫بڕوانرێت‪ ،‬دواتریش هه‌ر له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫بنه‌مای ‌ه چه‌ندین رێكخراو گروپ ‌‬ ‫ی "ئایینی‌" سه‌رهه‌ڵبد‌هن‌و‬ ‫توندڕه‌و ‌‬ ‫ی ت��ر ئایین‌و پره‌نسیپ ‌ه‬ ‫ئ��ه‌وه‌ن��د‌ه ‌‬ ‫ئایینیه‌كان تیرۆرو پیس‌و بێمانا بكه‌ن‪.‬‬ ‫ه �ه‌ر ب �ه‌م ئه‌قڵه‌و‌ه ئ �ه‌م ره‌وت �ه‌‬ ‫دێت ‌ه ك��وردس��ت��ان‌و دوات��ری��ش چه‌ند‬ ‫حیزبێك ‌ی سیاس ‌ی ئیسالم ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م بنه‌مای ‌ه درووستده‌بن به‌ئامانجی‌‬ ‫گ �ه‌ڕان �ه‌و‌ه ‌ی حوكم ‌ی پ�ه‌راوێ��زخ��راوی‌‬ ‫ئایین بۆ سه‌نته‌ر ‌ی ده‌س �ه‌اڵت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌و‌ه س���ه‌ره‌ڕا ‌ی ئ �ه‌و‌ه ‌ی كه‌‬ ‫له‌سه‌دا نه‌وه‌دوهه‌شت ‌ی دانیشتووانی‌‬ ‫هه‌رێم ‌ی ك��وردس��ت��ان موسوڵمانن‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر ل��ه‌س��ه‌ره‌ت��او‌ه ئ���ه‌م حیزبانه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی ساڵ ‌ی نه‌وه‌دو دوودا‬ ‫نه‌یانتوان ‌ی رێ��ژ‌ه ‌ی ل�ه‌س�ه‌دا حه‌وتی‌‬ ‫ده‌ن��گ�ه‌ك��ان به‌ده‌ستبهێنن تابگه‌نه‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌رله‌و سه‌ره‌تایه‌وه‌‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌ه ‌ی په‌رله‌ماندا شوێن ‌ی خۆیان‬ ‫گ��رت‪ ،‬ئ �ه‌م رووداو‌ه هیچكات ئه‌م‬ ‫حیزبان ‌ه ‌ی رانه‌چڵه‌كاندو ئه‌و پرسیار‌هی‌‬ ‫الدروست نه‌كردن ك ‌ه ئاخۆ بۆچ ‌ی ئه‌و‬ ‫رێژ‌ه كه‌م ‌ه ‌ی ده‌نگ ‌ی موسوڵمانانیان‬ ‫به‌ده‌ستهێنا؟ ئایا موسوڵمانان رازی‌‬ ‫نه‌بوون به‌حوكم ‌ی خ��وا ی��ان ئه‌وه‌تا‬ ‫ئه‌و فۆرم ‌ه سیاسی ‌ه ‌ی كه‌ئه‌وان كاری‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ك �ه‌ن هه‌ڵه‌ی ‌ه ئیمكانییه‌تی‌‬ ‫قبوڵكردن‌و جێبه‌جێكردن ‌ی مه‌حاڵه‌و‬ ‫خ��ود ‌ی ئ �ه‌م ف��ۆرم� ‌ه ناكۆك ‌ه له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫ئاییندا؟ له‌زۆر حاڵه‌تدا له‌گوتاریاندا‬ ‫واده‌رده‌كه‌وت‌و ده‌یانوت ئه‌و‌ه نه‌بوونی‌‬ ‫ئیمان‌و موسوڵمان ‌ی راسته‌قینه‌یه‌‬ ‫بۆی ‌ه ئه‌وان ئه‌و رێژ‌ه كه‌م ‌ه ‌ی ده‌نگیان‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌و ده‌ی��ان��وت هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان سه‌لماند ‌ی له‌سه‌دا پێنجی‌‬ ‫موسوڵمانه‌‪ ،‬ئ �ه‌م گ��وت��ار‌ه تائێستا‬ ‫به‌كه‌مێك ده‌سكارییه‌و‌ه ال ‌ی ئه‌م حیزبانه‌‬ ‫بوون ‌ی هه‌رماوه‌و كار ‌ی له‌سه‌ر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌ب ‌ێ ئه‌و‌ه ‌ی كه‌مترین خوێندنه‌وه‌یان‬ ‫هه‌بێت ب��ۆ م��ێ��ژوو ‌ی حیزبایه‌تی‌‌و‬ ‫كه‌مینه‌ییان‌و په‌راوێزكه‌وتنیان‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌م ‌ه ئایین ‌ه كه‌ئیمكانیه‌ت ‌ی ئ�ه‌و‌هی‌‬ ‫ل ‌ێ ب��راو‌ه حوكمبكات یان له‌ئێستای‌‬ ‫مۆدێرندا وه‌زیف ‌ه ‌ی ئاییین گۆڕانكاری‌‬ ‫ب �ه‌س �ه‌رداه��ات��وه‌‪ ،‬ی��ان له‌پره‌نسیپدا‬ ‫ناكرێت ئایین به‌وشێوه‌ی ‌ه نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫بكرێت؟ ل��ێ��ره‌دا پێویست ‌ه بپرسین‬ ‫ئایا ئایین هه‌ڵگر ‌ی ئ �ه‌و ره‌گ�ه‌زه‌ی�ه‌‬

‫ك��ه‌ده‌ك��ر ‌ێ ن��وێ��ن �ه‌رای �ه‌ت � ‌ی بكرێت‌و‬ ‫حوكم ‌ی له‌الیه‌ن گروپێكه‌و‌ه به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وانیتردا بسه‌پێنرێت له‌چوارچێو‌هی‌‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت��ێ��ك��دا؟ به‌له‌به‌رچاوگرتنی‌‬ ‫خود ‌ی ئایین وه‌ك پره‌نسیپ‌و هه‌موو‬ ‫بنه‌ما روحی‌‌و مرۆییه‌كان ئه‌وان ‌ه ‌ی كه‌‬ ‫له‌بنه‌ره‌تدا ئایینیان له‌پێناودا هاتوه‌‬ ‫ده‌توانین بڵێین ئایین تواناو پێگ ‌هی‌‬ ‫خ���ۆ ‌ی ل��ه‌ده‌س��ت ن�����ه‌داوه‌و ده‌ك���رێ‌‬ ‫له‌هه‌ر ساته‌وه‌ختێكدا له‌ناو ئێمه‌دا‬ ‫به‌یان ‌ی ماناكان ‌ی خۆ ‌ی بكات‌و بكرێته‌‬ ‫پره‌نسیپێك بۆ مۆدێلێك ‌ی بااڵترو‬ ‫چاكتر ‌ی ژیان‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫كردنێك ‌ی راسته‌وخۆو حوكمكردنێكی‌‬ ‫ته‌قلیدیانه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌و‌ه ‌ی كه‌خه‌لیفه‌یه‌ك‬ ‫یان حیزبێك ده‌یه‌وێت پێ ‌ی هه‌ستێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا بێگومان ناكرێت‌و خود ‌ی ئایینیش‬ ‫ئ�ه‌م� ‌ه ‌ی پ� ‌ێ قبو ‌ڵ ناكرێت‌و له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫بنه‌ماگشتیه‌كانیدا هاوڕێك نایه‌ته‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌مانا ‌ی خانه‌نشینكردن ‌ی ئایین‌و‬ ‫خ��ودا نایه‌ت؟ گ�ه‌ر خ��ودای�ه‌ك له‌وێ‌‬ ‫بێت‌و ئێم ‌ه بتوانین خانه‌نشین ‌ی بكه‌ین‬ ‫ئیتر ئه‌وخودای ‌ه ده‌ب ‌ێ چ خودایه‌كی‌‬ ‫الوازو جێگ ‌ه ‌ی به‌زه‌یی ئێم ‌ه ‌ی مرۆڤ‌و‬ ‫دروستكراو ‌ی بێت‪ ،‬ناكرێت خودایه‌كی‌‬ ‫له‌و شێوه‌ی ‌ه له‌كاتێكدا درووستكه‌ر‬ ‫مانبێت‌و چۆنده‌كرێت بتوانین به‌سه‌ریدا‬ ‫زا ‌ڵ بین‪ ،‬نه‌خێر خ��ودا ل��ه‌و ‌ێ نییه‌‬ ‫تابمانه‌و ‌ێ خانه‌نشین ‌ی بكه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫خودا له‌ناومان دایه‌و لێره‌وه‌ی ‌ه كه‌ده‌كرێ‌‬ ‫هه‌ریه‌كێكمان به‌یانكه‌ر ‌ی چاكه‌كانی‌‬ ‫ئه‌وبین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئایین ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫حیزب ‌‬ ‫ی ناسرووشتییه‌‪،‬‬ ‫ی حاڵه‌تێك ‌‬ ‫كه‌خۆ ‌‬ ‫به‌اڵم له‌گ ‌ه ‌ڵ ئه‌وه‌شدا تاله‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ێ كه‌گه‌یشت ‌ه‬ ‫ئه‌قڵییه‌ت ‌ه كاربكات‌و بیه‌و ‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت ب��ه‌و ف��ۆرم � ‌ه ته‌قلیدی ‌ه‬ ‫ئایینیه‌و‌ه حوكم بكات‪،‬پێموانیی ‌ه‬ ‫كه‌ئه‌م ئه‌گه‌ر‌ه سه‌ربگرێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ده‌س�ه‌اڵت له‌ئاییندا پره‌نسیپ نییه‌‪،‬‬ ‫ی بوون‌و‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫به‌ڵكو پره‌نسیپ ‌‬ ‫ی بنه‌ما سرووشتی ‌ه‬ ‫ژی��ان � ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫مرۆییه‌كان‪ ،‬له‌هه‌ر شوێنێكدا گه‌ر ئه‌م‬ ‫بنه‌ما مرۆیان ‌ه بوونیان هه‌بوو‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ی هه‌بێت‬ ‫وه‌ك ئه‌و‌ه وای ‌ه ك ‌ه ئایین بوون ‌‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‪.‬‬ ‫گه‌ر ئه‌م حیزبان ‌ه بگه‌ن ‌ه ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫ئ �ه‌وا راسته‌وخۆ رووب���ه‌روو ده‌بنه‌وه‌‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ كۆمه‌ڵێك چه‌مك ‌ی مۆدێرندا‬ ‫ك���ه‌ئ���ه‌وان ب���ه‌و ئ �ه‌ق��ڵ��ی �ه‌ت �ه‌و‌ه هیچ‬ ‫چاره‌سه‌رێكیان پێ‌نیی ‌ه بۆیان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌دواجاردا به‌شكست ‌ی خۆیان كۆتایی‌‬ ‫دێ���ت‌و ئ��ه‌م شكسته‌ش راسته‌وخۆ‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌وان ‌ی تره‌و‌ه به‌كه‌متوانایی‌و‬ ‫شكست ‌ی ئایین وێنا ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هۆكار ‌ی ئه‌و ره‌دكردنه‌و‌ه هه‌میشه‌ی ‌هی‌‬ ‫حوكمكردن ‌ی حیزب ‌ی ئایینی ‌ه ك ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كانیانه‌و‌ه له‌به‌ر‌ه ‌ی عه‌لمانیدا‬ ‫ب����ه‌رده‌وام ده‌خ��رێ��ت��ه‌روو‪ ،‬شكستی‌‬ ‫ح �ه‌م��اس له‌فه‌له‌ستین‌و ئه‌زموونی‌‬ ‫سه‌ركه‌وتوو ‌ی پارت ‌ی دادوگه‌شه‌پێدان‬ ‫له‌توركیا نموون ‌ه ‌ی دوو هێزن كه‌ده‌كرێ‌‬ ‫چ��اوی��ان ل�� ‌ێ ب��ك��رێ �ت‌و له‌شكست‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتنه‌كانیان كه‌ڵك وه‌ربگیرێت‪،‬‬ ‫حیزب ‌ه ته‌قلیدی ‌ه ئیسالمییه‌كانی‌‬ ‫ئێره‌ش گه‌ر فریا ‌ی ریفۆرم ‌ی گوتارو‬ ‫ئه‌زموون ‌ی حیزبایه‌تی‌‌و دونیابینیان بۆ‬ ‫ئایین نه‌كه‌ون‌و تێڕوانینیان بۆ چه‌مكی‌‬ ‫ده‌وڵ ‌هت‌و سیاس ‌هت‌و حوكمكردن ‌ی ئایینی‌‬ ‫نه‌گۆڕن‌و خۆیان وه‌ك حیزبی مۆردێرن‬ ‫رێكنه‌خه‌ن‪ ،‬ئ��ه‌وا ه �ه‌ر ل�ه‌پ�ه‌راوێ��زدا‬ ‫شوێن ‌ی خۆیان ده‌گرن‌و له‌نێو خاڵه‌كانی‌‬ ‫بازنه‌یه‌كدا به‌رده‌وام له‌خوالنه‌وه‌دا ده‌بن‪.‬‬

‫جێگری سه‌رنووسه‌ر‪ :‬وریا حه‌مه‌تاهیر‬ ‫سکرتێری نووسین‪ :‬شۆڕش خالید‬ ‫لێپرسراوی هونه‌ریی‪ :‬شێرکۆ خانزادی‬

‫ی تێلیگراف‬ ‫ی سول ‌‬ ‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪ :‬كۆمپانیا ‌‬ ‫سه‌رۆکی ئه‌نجومه‌نی به‌ڕێوه‌بردن‪ :‬ئیدریس عومه‌ر‬ ‫رۆژنامه‌یه‌کی سیاسیی گشتییه‌‪ ،‬هه‌فتان ‌ه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده‌ریده‌کات‬

‫هه‌رێم ‌ی كوردستان‪ ،‬سلێمانی‌ ـ شاڕێی‌ سالم‪ ،‬ته‌الر ‌ی میران ـ نهۆم ‌ی پێنجه‌م ـ به‌رامبه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی په‌روه‌رد‌ه ‌ ‪0533184771‬‬

‫‪-‬‬

‫‪0533187811‬‬

‫ژمار‌ه (‪)34‬‬ ‫ساڵی یه‌که‌م‪ ،‬چوارشه‌ممه‌‪2010/6/2 ،‬‬ ‫‪ www.destur.net‬‬

‫‪info@destur.net‬‬

‫مندال‬

‫پاشکۆی رۆژنامه‌ی ده‌ستووره‌‪ ،‬تایبه‌ت‬ ‫ب ‌ه رۆژی جیهانی مندااڵن‬

‫مندااڵن ‌ی ئیشكه‌ر‬ ‫رووبه‌ڕوو ‌ی ده‌ستدرێژ ‌ی‬ ‫سێكس ‌ی ده‌بنه‌وه‌‬ ‫جیابوونه‌و‌ه ‌ی‬ ‫خێزان مندااڵن‬ ‫باجه‌كه‌ ‌ی ده‌ده‌ن‬ ‫تاوه‌كو منداڵ ‌ی ئیشكه‌ر زیادبێت‪،‬‬ ‫تاوان ‌ی منداڵ زیادده‌كات‬ ‫مندااڵنی‌ گونده‌كان‬ ‫نازانن رۆژی‌ جیهان ‌ی‬ ‫مندااڵن چییه‌‬

‫مندال‬

‫‪‌،‌2010/6‬چوارشه‌ممه‌‬ ‫‪/2‬‬ ‫ن‪‌:‬ئیدریس‌عومه‌ر‬ ‫‌رۆکی‌ئه‌نجومه‌‬ ‫سه‬ ‫شتیار‪‌:‬ئه‌یوب‌که‌ریم‬ ‫سه‌رپه‌ر‬ ‫‌شێرکۆ‌خانزادی‬ ‫ه‌ری‌هونه‌ریی‪:‬‬ ‫به‌ڕیوه‌ب‬

‫ری‌بخوێنه‌ره‌و‌ه‬ ‫ی‌یا‬

‫رۆژانه‌‌رۆژنامه‌‬

‫سێكس ‌ی‌ده‌بنه‌و‌ه‬ ‫‌ی‌ده‌ستدرێژی‌‌‬ ‫شكه‌ر‌رووبه‌ڕوو‬ ‫مندااڵن ‌ی‌ئی‬ ‫وونه‌وه‌ی‌‌خێزان‌‬ ‫یاب‬ ‫ج‬ ‫اجه‌كه‌ ‌ی‌ده‌ده‌ن‬ ‫مندااڵن‌ب‬ ‫جیهانی‌مندااڵن‬

‫‪r.net‬‬

‫‪www. destu‬‬

‫ه‌ت‌ب ‌ه‌رۆژی‌‬ ‫‌ی‌ده‌ستووره‌‪‌،‬تایب‬ ‫پاشکۆی‌رۆژنامه‬

‫شكه‌ر‌زیادبێت‪‌،‬‬ ‫‌منداڵ ‌ی‌ئی‬ ‫تاو‌هكو نداڵ‌زیادده‌كات‬ ‫تاوان ‌ی‌م‬

‫مندااڵنی‌‌‬ ‫ند‌هكان‌نازانن‌‬ ‫گو‬ ‫رۆژی‌‌جیهانی‌‌‬ ‫مندااڵن‌چییه‌‬