Rosas buss

Fabrizio Silei • Maurizio A.C. Quarello

Rosas buss

fab rizio s i lei

Rosas buss Illustrert av Maurizio A.C.î ˇ uar ello FrĂĽ italiensk ved guri vesa as

Samlaget Oslo 2012

01 Rosa Parks inside justert.indd 5

05.12.11 14:58

I lang tid hadde bestefar lova Ben denne turen, og endeleg i dag har dei to reist hit til Detroit, der det finst «noko» som bestefar vil vise han.

– Men kva er det for noko du vil vise meg, bestefar? spurde Ben hundre gonger i løpet av turen.

– Vent og sjå, svara den gamle. – Du må vere litt tolmodig.

01 Rosa Parks inside justert.indd 6

05.12.11 14:58

01 Rosa Parks inside justert.indd 7

05.12.11 14:58

01 Rosa Parks inside justert.indd 8

05.12.11 14:58

Ben les. Han stavar ord for ord: – Hen-ry Fo-rd Mu-se-um.

Ford-museet! Milde himmel! Bestefar er jammen ein raring. Her har dei køyrt buss i timevis for å kome og sjå på gamle bilar. Er bestefar blitt hekta på bilar? Kven kunne ha trudd det? Han har ikkje lappen eingong.

– Nei nei, dette er ikkje eit bilmuseum! Her handlar det om Amerikas historie. Men vi er her for å sjå på ein bestemt ting. Og slutt å diskutere heile tida, følg meg no!

Eg må berre gå og tisse først, for etter den lange bussturen er blæra mi sprengfull.

Bestefar må tisse så ofte fordi han har denne blæra som plagar han av ein eller annan grunn, han klagar alltid over den.

Men då han kjem ut av toalettet, ser han så letta og fornøgd ut at ein skulle tru han hadde sett inn i Paradiset.

01 Rosa Parks inside justert.indd 9

05.12.11 14:58

01 Rosa Parks inside justert.indd 10

05.12.11 14:58

Ein høg og kraftig mann i uniform tek dei med gjennom ein brei gang langsmed ein hage, og viser dei inn i ein sal der det står ein gammal buss.

– Her har vi han, seier vakta og peikar. – Det er den som står der. Skund dykk, så de ikkje mister han! legg han spøkefullt til.

01 Rosa Parks inside justert.indd 11

05.12.11 14:58

– Der er han! utbryt bestefar. – Milde himmel, der står han verkeleg!

Ein augneblink fryktar Ben at bussen faktisk står klar til å køyre av stad. Han kikkar, og kikkar ein gong til for å sjå om det finst noko anna der, utanom bussen.

I eit hjørne heng eit stort bilete av ei dame med medalje på brystet.

Skuffa ser han på bestefar, utan å forstå.

– Hæ? Ein gammal buss?

Bestefar smiler breitt og viser dei få tennene han enno har att.

Stakkars meg, tenkjer Ben. Bestefar er blitt heilt rar.

Det må vere den der blæra.

01 Rosa Parks inside justert.indd 12

05.12.11 14:58

01 Rosa Parks inside justert.indd 13

05.12.11 14:58

– Set deg der, akkurat på plassen der. Det er setet til Rosa!

Og før Ben rekk å spørje om kven i all verda denne Rosa kan vere, tek bestefar til å fortelje.

– I 1955 var eg 26 år og budde i Montgomery, i Alabama.

Eg hadde ikkje gått mykje på skule, men eg kunne lese og skrive. Den gongen fanst det ikkje skuleklassar med barn i alle fargar, slik som klassen din. Dei svarte hadde eigne skular, eigne møtelokale og eigne offentlege bad – dei levde sitt eige liv. Livet vårt eksisterte på sida av det dei kvite levde. Dei kvite tolererte oss fordi dei hadde bruk for arbeidskrafta vår, men dei ville ha null med oss å gjere. På mange kafé- og restaurant­dører hang det skilt der det stod

whites only «berre for kvite», forbode for svarte, rett og slett.

01 Rosa Parks inside justert.indd 14

05.12.11 14:58

01 Rosa Parks inside justert.indd 15

05.12.11 14:58