ErlingA.WestgaardFlote
Samlaget
Oslo2024
©DetNorskeSamlaget2024 www.samlaget.no
Omslag:TorillStranger
Førtrykk:Type-itAS,Trondheim
Skrift:12/14,5pkt.AdobeGaramond
Papir:70gHolmenBookCream2.0
Trykkeri:ScandBookAB,Falun
PrintedinSweden
ISBN978-82-340-1211-2
Dennebokaertryktpåmiljøvenlegpapir.
Materialetidenneutgivingaervernaetteråndsverklova.Deterderforikkje tillateåkopiere,avfotografereellerpåandremåtargiattelleroverføreheile ellerdelaravinnhaldetiutgivingautanatdeterheimlailovellerfølgjer avavtalemedKopinor.
Allbrukavheileellerdelaravutgivingasominndataellertreningskorpusi generativemodellarsomkanskapetekst,bilete,film,lydellerandretypar innhaldoguttrykk,erikkjetillateutansærskildavtalemedrettshavarane.
Brukavmaterialefråutgivingaistridmedlovelleravtalekanføretilinndraging,erstatningsansvarogstraffiformavbøterellerfengsel.
DEL1
Sologkuskit
«Johanne!»
Stemmatilpapparivmegutavsøvnen.
«Ståopp!»
Egsnurmeg,dregdynaoverhovudet.Hanropar igjen.Stemmaernærmareno,eghøyrerdetknirkari trappa.
Egtekmobilensomliggpånattbordet,serpåklokka.
07.30.Detvardenlaurdagen.
Døragåropp,ogderstårhanmedeitmørktdragover auga.
«Altstårklartderborte,deterberreåkomeigang, fjøsenvaskarsegikkjesjølv»,seierhan.
Egfårlysttilåkastemobilenpåhan.
«Dregoverfjordenoghandlar,egdå.Teknoknokre timar.Heimeito–tretida»,heldhanfram,såsnurhan segoggår.
Eggårnedpåkjøkenetogtekmegtoskivermedsyltetøy,føregfinnframarbeidskledamine.Deiergodt brukte.Eisliten,grå,baggyjoggebukse,dengrøne,
holetearbeidsgenseren,støvlane.Egknyterhåretiein enkeltoppforatdetikkjeskalblifulltavkuskit.
Uteerhimmelenlyseblåogsolaiferdmedåstigeopp ganskehøgt.Sjølvomdetertidlegimai,erdetallereie nestenfemtengrader.
Kyrneerute,ogfjøsenertom.Nokreavdeistårog tygggrasheiltoppevedgjerdet.Eggårborttildei.Stryk deneinevarsamtovermulen.Hoerbrun,menansiktet ernestenheiltkvitt.Hoskilsegfrådeiandre,hokjem alltidspringandemotmegnåregkjem.
«Erduder»,seiereg,ogegkjenneratirritasjonenstilnarlitt.
«Finekyrne»,kviskrareginniøyrethennar.Eghøyrer dentunge,menrolegepustenhennar.Slafselydanenår hotygg.Kjennerluftahoblæsutdeistorenaseborene, kilemeglettpåarmen.
«Erdetdusomerigangallereie»,seiereistemme,eg snurmegogserbestefarstårogsmilertilmeg.Eggår borttilhanogklemmerhan.
«Hei,bestefar»,seiereg.Kjennerdetmjukekinnet meddeitaggeteskjeggstubbanemotmitt.
«Kvaerdetduskaltilmedidag?»spørhan.
«Skalvaskefjøsen»,svareregmutt.
«Ja,detervelsliktsommågjerastavogtil,det», seierhan,smilerframleis,«menkvarerbondensjølv, då?»
«Nei,hanskullebortoghandle»,seieregogserned, sparkarlittigrusen.
«Hanskulledet,ja»,bestefarristarlittpåhovudet medanhanlerlitt.
«Egharsagtdettilhan,farendin,athanikkjemå sliteutframtida»,heldhanfram,såsnurhanseg,«egser uttildegseinare.»Hangårovertunetogborttilhuset sitt.
Eggårinnifjøsenoggårigangmedåblandesåpeog vatn.Eggnirdetinnmedeinkostderdeterekstraskite, spylergrundigikrikarogkrokar,golvogveggar.Brune elvaravvatnogkumøkkrennlangsfjøsgolvetognedi gjødselkjellaren.Foreitdritarbeid!Alltidsetpappameg tildessejobbane,medanhanreiserforåordnenoko sjølv.Kledamineblirvåteogbrune,deterumoglegå ikkjefåkuskitihåret,ogegtruregfårnokredropari munnenogså,somegvelåikkjetenkepå.
Klokka11tekegmegeinpause.Gårinnpåkjøkenet ogfinnmegnokoådrikke.Sjekkarmobilen.
Marteharsendtmegeinsnap.Bileteavbikiniog badehandduk. Badepåsetrakl.12? Egbannarinnimeg. Fleiregongar.Åretsvarmastedag,sålangt,ogegstår medkledafulleavdrit.
Egtekeitbileteavmegsjølvifjøskledaoglagareit surtansiktsuttrykk.Fåreinemojisomglisermedsveitte somrenn,tilbake. Einannandag, skrivho,skalsnarttil Simenlikevel.
Påvegentilbaketilfjøsenseregbestefarigjenvinke påmegfråtrappasi.
«Johanne,komherlitt!»roparhan,ogegsnurmegog gårborttilhan.
«Komogtaimother,no»,seierhan,sågirhanmeg eitbrettsomhanharlagteinkjøkenhanddukover.
Visetossvedbordetunderdetstoreepletreetihagen
hans.Eglyfteravhandduken,serferskebrødskiver, smørogheimelagabringebærsyltetøy.
«Eingodbondetrenggodnæring»,seierbestefarog smilertilmeg,«etgodt,no.»
Egettreskiver.Detsmakarfantastisk.Hanetlitt,han også,menikkjesåmykje.
«Kordetgårpåskulenomdagen,erdetmykjeprøver?»spørhan,førhanteksegeingodslurkkaffi.
«Tja,detereindel»,seiereg,«eindelavsluttandefag iår,ogsåskalvioppiéineksamen.»
«Akkurat»,seierbestefarognikkar.Hantyggliksom påleppasi,serlitttankefullut.
«Mendetgårfint»,skundaregmegåseie,«dethar gåttbrapåalleprøvene»,ogdetmådetgjere,foregmå hafemmararogseksararskalegfådetsnittetegtrengfor
åkomeinnpåprofesjonsstudietipsykologi,deterdet einasteegverkelegvilettervidaregåande.
Bestefarblirstilleilitastund.Hantyggpåeinsmule medframtenneneogserlittutihagen.
«Ja,kvenduhararvadeievnenedinefrå,determeg eigåte»,seierhanplutseleg,ogsålerhan.
Bestefarharalltidbuddpågardenvår,detvarhan somdreivhanfør,førpappatokover.Hanharliksom alltidvoreher.Oghanharbuddheraleine,sidanbestemordøyddedåpappavarliten.Egharsprungetil ogfråhusethans.Dåegvarmindre,hentahanmeg oftepåskulen,såvareghoshanmedanpappakøyrde rundtoppepåmarkaogmammavarpåjobb.Vispelte kinasjakkogludo.Hanhjelptemegmedleksene,ogeg hjelptehanmedteknisketing,somtelefonen.Detvar
alltideittellerannahanhadderotasegbortpå,særleg etteratpappakjøptesmarttelefontilhan.Eghjelperhan oftemedandretingihusetogså.Hanseieralltidathan ikkjetrenghjelp,menegserhanblirglad–imotsetnad tilpappa.
«Glerdudegtilimorgon,då?»spøreg.«Nittiår,det erikkjeverst,berretiårtil,såfårdubrevfråkongen.»
Hanserpåmeg.Smilerogristarlittpåhovudet.
«Esj,veitdu,egskullevelhelstsloppealtdetstyret farendinogtantadiharsteltistand»,seierhanogser påmeg.Hanhardetblikkethanofteharnårhanseier tingsomegikkjeheiltveitomersantellerikkje.
«Detervelkjektatdeivilgjerelittstaspåeingamal krok,menvardetnødvendigådrainnheilebygda?»
«Detfortenerdu,veitdu»,seiereg,«alleersågladei degher.»Egreisermegfråstolen.Samlarsamankoppar ogtallerkenarogsetdeipåbrettet.
«Nomåegvelkomeigangigjen,såegerferdignår pappakjem»,seieregogklemmerhan.
«Haddeegvoreeitparåryngre,skulleeghjelptdeg», seierhanogsernednårhanseierdet.
«Detvarveldiggodtmedmat,iallefall»,seiereg, «tusentakk.»
Dengodekjenslaeghaddeundermåltidet,forsvinn raskt.Fjøsenerstor,ogdeterframleismykjeigjen.
Rettførklokka15,akkuratidetegeriferdmedå rundeavarbeidet,stårpappaidøra.
«Sjåher,ja»,seierhan,sågårhanlittrundtomkringi fjøsenogkikariallekrikarogkrokar,nestensomfenrikeniKompaniLauritzen.Eggiddikkjesjåpåhan,held
berreframmedåkveilesamanvasslangen.Eglegghan påplassoggårutpåtunet.Solasteiker.Eggårborti hagentilbestefarogsetmegieinavstolane,drikklittfrå flaskami,skrollarpåmobilen.Bileteetterbileteavfolk egkjennersomeruteisola,slårmotmeg.
Plutseleghøyreregstemmatilpappa.Egserikkje kvenhansnakkarmed,fordeistårrundthushjørnet, mendetmåvelverebestefar,ogeghøyrerathansnakkar ommeg.
«Ja,noskindetbrafintderinne»,seierhan,«hohar gjorteinkjempejobbidag.»Egkjenneregblirvarminni meg.
«Hoersnartklartilåovertaaltherno,ho»,held pappafram,oghanhøyrestgladogivrigutistemma.
Eitiskaldtgysgårnedoverryggenmin.Kvaerdetfor einidiotisktingåseie?Snartklartilåoverta?Egskal ikkjeovertanokongard!Egskalinnpåprofesjonsstudiet ipsykologiiBergen.Detveithanvelgodt?Egharlese ogleseomdenutdanningaetteratvibyrjamedpsykologisomfordjupingsfagihaust.Eittavårakaneintil ogmedtasomutvekslingiSør-AfrikaellerUSA.Deter draumenmin.Deterdetegjobbarfor.Egvilikkjevaske dritrestenavlivet.Ansiktetmittgløder,ogdeterikkje solasiskuld.
Egspringutpåtunetogbortmothusetvårtutanå snumegforåsjåomdeisermeg.Detkokarinnimeg.
Egsparkarmøkkastøvlaneavmegpåtrappa,rivavmeg deiskitnekledaigangenogkastardeihardtinnpåvaskerommet.Ikkjesørenomeggiddågjeremeirforhan idag.Hoersnartklartilåoverta,sahan.Hanstodog
snakkamedbestefaromdet.Ordadirrarihovudet.Eg joggaropptrappatilbadet.Slengerdøraatt,låserogslår pådusjen.
Linn
Egstårlengeidusjen.Detgloheitevatnetskylmedseg allskitennediavløpet.Førstnokjenneregkorsliteneg er.Hudapåhendeneermjukogrugletenåregslårav vatnetoggårutavdusjen.Egtørkaravmegdetverste ogsetmegrettnedpåeithandklepåbadegolvet.Orkar ikkjegåutmedeingong.
EgsendereimeldingtilMarteogspøromhoframleisvilfinnepånoko.Fårsvarmedeingong.Hoer påandresidaavfjordenmedSimen,såklart.Harnestenaldritidtilåfinnepånokonoetterathobleiilag medhan,sådetvareinsjeldansjanseeggjekkglippavi stad.
Egharaldrihattkjærast,aldriblittkyssaeingong. DeterMartesinførste,oghoharfortaltmegalt.Alle detaljar.Deterdeteinastehosnakkaromnårvier saman.Orkarsnartikkjeåhøyremeiromaltdetfine hanseiertilhenne,korleishanoverraskarhennemed dyregåver,ogkvadeigjernårdeieraleine.
Egblirsitjandemedmobilenogskrollargjennom
Instagram.Deterbileteavfolkpåstranda,somplaskar, hopparogstuperivatnet.Detverkarsomalleegkjenner,harhatttidenesbestedag.Alleharsolaseg,alleer medvener,alleskalpåfest.Berreegsomharståttein dagifjøsenmedkubæsjbrunejoggebukser.Berreegsom skalsjåpåtvogetepizzamedforeldramine.
Nokrejenterfråklassenminskalhafest.Deterdekt tilpåverandaentilhoeine.Egerikkjeinvitert.Deter ikkjesårart.Egharsagtneikvargongnokonharspurt, isnarttoår.Detharalltidvoreeiprøveålesetileller nokopappaharsagtegmågjere.Detersåmykjestyrom egskalpåfestpåandresidaavfjorden,også,egmåsove over,ogdessutanveitegkvapappameineromdrikking ogslikt.
EgskrollarvidareogstopparoppvedstoryentilLinn, eijentesomgjekkiklassenminpåbarne-ogungdomsskulen.Viharikkjehattkontaktsidandå.Dethendereg serhennesitjeieinrånebilpåandresidaavfjorden.Ho harfåttseghybelderborteogerikkjesåofteåsjåheri bygda.Mammasnakkaromhenneavogtil,omkortrist deternårfolkrotarsegbortpådenmåten.
«DetersåtristmedLinn»,harhosagtmangegongar, «sitberrederideibilaneogrøykerheiledagen,kvaskal detbliavslike?»
Linnharlagtutbiletefråeihytte.Deterølflasker påbordet,deiflesteavfolkapåbiletaerukjendefor meg,mendetsereigentlegganskegøyut. Dansifjorden ikveld,åretshøgdepunkt,harhoskrive,ogheiltplutseleg,utanåtenkemegom,haregskriveeimeldingtil henne.
Serkjektut.Kosdeg! skriveg,medsmilefjesogemoji avtoølglassomskålar,einemojiegaldriharbruktfør.
Ideteghartryktpå«send»,breiereinvarmesegi kroppenmin,ogegangrarmeddetsame.Egkjenner hennejoikkjelenger,herregud,korteit!
Dettekberrenokresekund,såseregathoskriveitsvar.
Heii!!Fyfaaenkorkjekt!Lengesidan!Erpåvorspå hyttatileiveninne.Kompådansen,duogså,dåvel?Vihar massesprit!,ogsåeirekkjemedlatterfjesogfest-emojiar.
Eiuventaogannleiskjensleavvarmestigframimeg, menegsvarerrasktogenkelt. Dethaddesikkertvorekjekt, mendetgårikkje.Harikkjenokonåsitjepåmed.Kosdeg!
Egleggtelefonenpågolvet,reisermegogtørkarav megdetsisteavvassdropar.Sermegispegelen.Fjeset mitterraudtogsernestenhoventut.
Egtekmedmegtelefonen,gårstiltutigangen.Høyrerstemmatilmammanede,hosnakkarmedpappa.
«VeitdukvarJohanneer?»spørhan.
«Nei,egharikkjesetthenne»,seierho.Pappaseier nokoegikkjeoppfattar,ogegfårikkjemedmegsvarettil mammaheller,meneghøyrerytterdøragåatt.Eggårfort innpårommetmittogleggmegisenga.TekopptelefonenogserategnoharfåtteiMessenger-meldingfråLinn.
Egharsnakkamedeinsomskalkøyreinnoverihalvsjutida,PT.Dukansitjepåmedhan,skrivho,oghjartet mittbyrjarådunkelitthardare.
Komigjen,då,dethaddevoresåkjekt.Massefinefolk ogbramusikk, skrivhoigjen.
EitvarselomeinnysnapfråMartedukkaropp,og egtrykkerpåmeldinga.DeterbileteavSimenoghenne
medeitfilterderdeiharmassehjarteiansiktet.Egkjennerategnestenfårbrekningar.Egskrivinneinspy-emoji, menslettarhanmeddetsame. Sjåpåsøtingane,skrivegi staden,føreggårutavSnapoginnpåMessengerigjen.
Ok, skrivegtilLinn,detblirgøy.Kanhanplukkemeg opppåbutikken?,ogideteghartryktpå«send»,kjenner egeirarsitringgågjennomheilekroppen.
Linnsendereintommeloppogmasseemojiarsom jublarogskålar.
Herregud,korkjekt, skrivho,glermegtilåsjådeg.Det erlengesidan.
Egblirliggandeisengaeistund.Hovudetkjennest tungtogtomtpåsametid.Egsermegrundtirommet. Detserutsomrommettileinkjempekjipperson.Pulten erfullavskulebøker.PåveggenhengeitbileteavMarte ogmeg,fråavsluttingaitiandeklasse.Vistårderibunad medvitnemåletvårtogsmiler.Eitbileteavhundenvår, Sita,somdøyddeifjor.Eitbileteavbestefarogmegpå fjellturformangeårsidan.Egharogsåalleklassebileta fråbarne-ogungdomsskulenpåveggen.Eggårutav sengaogteknedbiletetfråfemteklasse.Detvarvelden tidadåLinnogegvarmestsaman.Egsitpåfremsterad, vedsidaavMarte.BådeMarteogegharlysesommarkjolar.EgmåkikelittrundtforåsjåLinn.Hostårytst påradabakarst.Hoharpåsegeinmørkhettegenser,ser surogtrassigut.
Ettereistundgåregnedtrappaoginnpåkjøkenet. Derstårmamma.
«Dererdu»,seierho,«pappasågetterdegistad.»Eg kjennerdetsøkkimegigjen.
«Hansaatduhaddevoresåflinkidag,hanvilleseie dettildegsjølv,menmåttenedpåsamfunnshusetog bereinnstolartilfestentilbestefarimorgon».
«Takk»,seieregkort.
«Nomåvihaossnokomat»,seiermamma,«dumå velvereskrubbsvolten,dusomharjobbasåhardt.»
Medanviet,fortelegmammaomprøvaviharover helga,somegvilstikkeborttilMarteogøvetilsaman medhenne.Detkanhendeeglikegjerneovernattar, seiereg.Eggjordeoftedet,førhobleiopptekenmed Simen,då.Mammaseieringentingpådetogforeslår athokankøyremeg,ogegseierjatakkogtenkerinni megategmåvereverdaskjipastesyttenåringsomkan seietilmorasiathovillesetileiprøvemedeiveninne heilelaurdagskvelden,utanatdetvekkerdenminste mistankeomategharandretingpågang.
Eggåropppåbadetogordnarmeg,sminkarmeglitt ogkjemmerdetlange,brunehåret.Egkanikkjegjere formykjeutavdet,fordetvillekanskjeverkemistenkeleg.Blirståandeogsjåpåmegsjølvispegelen.Synest framleisegserslitenutifjeset.Egfinnframeinganske enkelkvittoppogeisvart,litttettsitjandebukse.
MammakøyrermegtilMarterettførhalvsju.Ho burheldigvisganskenærtbutikken.
«Dumåhadetbra,då»,seiermamma,«ikkjeverfor seinikveld,stordagimorgon,veitdu.»Eglukkardøra ogvinkartilhenne.Serbilenforsvinneoppovervegen, ognårhaneruteavsyne,gåregneddenbrattebakken tilbutikken.