Viridians blod (nynorsk)

«Du må! Det er ingen andre som kan.

Eller vil.» Villheksa Shanaia er fortvilt og hardt såra, og det ho ber Clara om å gjere, er livsfarleg. Clara vil helst seie nei – men det får ho ikkje lov til ...

Viridians blod er andre boka i serien om Clara, kjærleiken hennar til dyr og kampen for å overleve som villheks i ei verd der magi ikkje akkurat er barnemat.

lene Kaaberbøl

Ny og spennande fantasyserie!

lene Kaaberbøl

Viridians blod

Les også Eldprøva, første bok i Villheks-serien.

Eldprøva blei kåra til beste barnebok av danske barn i 2012!

Viridians blod

isbn 978-82-521-7988-0

9 788252 179880 samlaget.no

nynorsk nn

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Side 1

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Viridians blod FrĂĽ dansk ved Ă˜ystein Rosse

Med vignettar av Anders Walter

Samlaget Oslo 2012

Side 3

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Side 5

1 Tårnfalk «Er du fornøgd?» spurde far min og såg forskande på meg.

«Klart det,» laug eg. «Det er heilt perfekt.»

Rommet var større enn det eg hadde heime hos mor i Merkurgata, og veggene var kritkvite og lukta framleis fuktig lateksmåling. Heile den eine enden var av glas, med ei glasdør ut mot balkongen, og viss ein såg godt etter, kunne ein skimte litt hamnevatn mellom kranene. Dei tinga eg hadde hatt i det gamle huset hans, låg pakka i nokre oransje kartongar på den nye senga han hadde kjøpt.

Far min hadde fått ny jobb. I staden for å bu i den andre enden av landet i den eine halvdelen av eit eldgammalt tomannshus med kvitkalka murar og tegltak og ein hage full av epletre og litt for langt gras, hadde han flytta inn her – i ei splitter ny og sikkert dritdyr leilegheit i det nye hamnebygget, eit kvarter frå Merkurgata med Rute 18. Og han gledde seg forskrekkeleg, sa han, til å vere mykje meir saman med meg enn før.

«Før», altså dei siste ni åra av livet mitt, hadde det vore ein heilt fast rutine: fjorten dagar i sommarferien, ei veke i juleferien, halve påskeferien og to helger om hausten.

Sist haust var det rett nok berre blitt ei helg på grunn av alt det med Kimæra og katten og tante Isa, som måtte gi meg det ho kalla Sjølvforsvar for villhekser, leksjon 1. Alt det som far min ikkje ante nokon ting om. Akkurat som nesten alle andre trudde han at eg berre hadde vore sjuk av katteklorfeber nokre veker.

5

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Side 6

Men elles hadde det alltid vore det same – hyggjelege feriedagar i det gamle huset, der eg kunne leike med Micke og Sarah ved sida av, og der far tok seg fri så vi kunne gå i symjehallen, bake mislykka bollar og spele yatzy og poppe popkorn og sjå ei mengd gamle filmar saman. Han var skikkeleg god til å vere feriefar.

Og no var han altså ikkje feriefar meir. Hans halvdel av huset i Kastanjevegen var seld, og det betydde at det ikkje blei fleire hyggjedagar saman med Micke og Sarah, ikkje fleire holer mellom ripsbuskane, ikkje meir torevêrskakao framfor peisen mens regnet tromma mot det raude tegltaket og plaska ned på verandaen akkurat der takrenna alltid rann over.

Han var så glad for at vi kom mykje nærmare kvarandre, og det var jo eg òg. Eg såg sjølvsagt det fine ved å kunne stikke innom ein kveld i veka i staden for at det gjekk månader mellom kvar gong vi treftest. Men det føltest berre litt som om nokon hadde selt feriehuset mitt utan å spørje meg først.

«Det er kveldssol på balkongen,» sa han og opna glasdøra. «Vi kan sitje og grille når det blir sommar.»

Det var februar og skitkaldt. Lysta på grillkos var liksom ikkje det som trengde seg mest på.

Ein kald vind fekk dei nye persiennene til å henge og slå, og drog ei lukt av diesel, tjøre og saltvatn med seg inn i rommet. Og plutseleg stupte ein fjørkledd rakett ned langs husfasaden, flaksa opp over balkongmuren og skaut rett inn gjennom den opne døra.

«Kva i alle …» gispa far min.

6

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Side 7

Det var ein rovfugl. Eigentleg var han ikkje så stor, men mellom dei kvite veggene i rommet verka han enorm.

Han bremsa og spreidde halefjørene sine som ei vifte. Dei var heilt lyse bortsett frå dei kolsvarte tuppane. Så stod han flagrande stille i brøkdelen av eit sekund, før han jaga rett ned mot meg. Eg strekte instinktivt armen fram, og han landa litt klossete på handleden min. Dei gule klørne greip tak og gjekk gjennom genserermet inn til huda, og han baska med dei flekkete vengene for å halde balansen.

Når det var litt vanskeleg for han, var det fordi han heldt noko i den eine kloa. Eit samanbretta papir som han rekte mot meg på ein utvilsamt bydande måte. Han kom med nokre kommanderande tjiirp-lydar, og eg tok papirlappen frå han, for det var heilt tydeleg det han ville ha meg til. I same augneblinken som eg følgde ordren, kasta han seg på vengene og strauk ut gjennom balkongdøra att.

«Men …» Far min stod med open munn og stirte etter han. «Det var jo ein tårnfalk!»

Eg skunda meg å putte lappen i olabukselomma mens han framleis stod og såg etter fuglen.

«Det blir fleire og fleire av dei i byane,» sa eg og prøvde å få det til å høyrast ut som om det var heilt normalt og daglegdags at dei flaug inn i stua til folk.

«Eh … ja, men … han må då ha vore tam. Hadde han falkereimar på seg?»

«Det kan godt hende,» sa eg. «Det rakk eg ikkje heilt å sjå.» Eg var ganske sikker på at det var ein villfødd fugl som aldri var blitt tamd og trena og bunden med reimar, men det sa eg ikkje noko om.

7

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Side 8

«Utruleg,» sa far min. «Det er visst mykje meir natur midt i storbyen enn ein skulle tru.» Så såg han plutseleg ned på handa mi.

«Nei, men Clara, då,» sa han. «Han har jo rive deg opp.»

Eg såg på handa mi. Det stemte. Det pipla litt blod ned over handflata frå ei einsleg djup rift. Det var ikkje mykje, men det gav meg likevel ein merkeleg kald følelse i magen. Eg kunne ikkje la vere å tenkje på at det var slik alt saman hadde begynt sist haust – med eit vilt dyr, fire katteklor og nokre dropar varmt, raudt blod, ein regnvêrsmorgon då eg eigentleg skulle ha vore på skulen. Eg hugsa enno tindrande klart vekta av kattekroppen og følelsen av den våte, ru tunga som slikka bloddropane i seg.

Det var slik Katt og eg møttest. No budde han hos oss i Merkurgata det meste av tida, men sjølv om han hadde fullstendig kontroll over meg og rutinane mine og aldri lét noko høve gå frå seg til å fortelje meg kven som åtte kven (gjett kva han meinte om det), så gjekk han framleis sine eigne vegar. Eg visste sjeldan kvar han var om ikkje han låg og mol ved sida av meg.

Vi hadde sagt til naboane at han var ein norsk skogkatt, og at det var derfor han var så stor.

«Det er best du skyl det,» sa far. «Fekk du ikkje ei stivkrampesprøyte no i haust?»

«Jo,» sa eg og gjekk lydig ut på gjestedoen og heldt handleden under kaldtvasskrana. Eg fekk eit glimt av meg sjølv i spegelen og lente meg litt lenger inn over vasken.

Dei fire små, loddrette arra etter klørne til Katt var vanleg8

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Side 9

vis berre nokre tynne, kvite strekar eg nesten ikkje la merke til. No syntest eg plutseleg dei såg tydelegare ut.

«Er det eigentleg lov å ha katt her?» spurde eg.

Far nølte. «Eigentleg ikkje,» sa han. «Men viss du vil ha – kva er det du kallar han? Heiter han berre Katt?»

«Ja,» sa eg. Eg visste at det ikkje var så fantasifullt, men det var det einaste ordet som dekte det eigenrådige sinnet og den store, svartpelsa kattekroppen hans.

«Viss du vil ha han med på besøk hit, så kan du berre ha eit kattebur og ei katteskål til han og halde han inne i leilegheita, så går det nok bra.»

Katt i eit kattebur? Når det blei snøvêr i helvete, tenkte eg. Så dum var eg ikkje.

Det slutta fort å blø. Tårnfalken hadde verkeleg prøvd å la vere å skade meg – elles ville det ha vore djupe hol etter alle fire klørne. Men det var nok ikkje så lett når han skulle lande på éin fot.

«Gjer det vondt?»

«Nei,» sa eg. «Det er berre ei skramme.»

«Eg lagar litt kakao til oss,» sa far. «Så kan du pakke ut tinga dine imens. Så det blir litt meir heimekoseleg her …»

Han merka nok at eg ikkje var så begeistra for rommet som eg sa. Han var ikkje dum. Iallfall ikkje så ofte. Han la handa på hovudet mitt og ruska meg i håret.

«Det blir nok bra,» sa han.

Eg venta til eg høyrde han romstere ute på det splitter nye, skinande kvite kjøkkenet. Så tok eg lappen opp av lomma og bretta han ut.

9

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Side 10

ALVEPARKEN stod det med store blokkbokstavar. I morgon. Ein time før solnedgang. Nordstigen, tredje benk frå porten. Og nedst var det eit lite dyrehovud som skulle førestelle ein ilder.

Lappen var ikkje frå tante Isa, slik eg hadde trudd. Det måtte sjølvsagt vere ei villheks. Kven andre bruker ville tårnfalkar som postbod? Men det var berre ei eg kjende som hadde ein ilder som villven.

Kvifor ville Shanaia treffe meg? Ho var ikkje typen som hadde sansen for koseprat og veninneklem. Det måtte vere noko viktig.

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Side 11

2 Shanaia «Ho skulle vere her ein stad,» sa eg og såg igjen på den etter kvart litt skrukkete lappen. Framleis kunne ein sjå kvar tårnfalken hadde hatt tak i han med klørne. Ein time før solnedgang, Nordstigen, tredje benk frå porten.

«Kanskje vi kjem for tidleg,» sa Oscar, som hadde stoppa så Labben skulle få tisse på ein berberisbusk.

«Eller for seint. Kvifor kan ho ikkje berre skrive klokka kvart over fem slik vanlege folk gjer? Viss det no er det ho meiner …»

«Fordi ho er villheks,» sa eg. «For henne er det naturen si tid som tel, ikkje eit eller anna minutt-ur.» Men eg måtte innrømme at det hadde vore litt problematisk å finne ut når sola eigentleg gjekk ned slik ein dag først i februar.

Alveparken var ikkje den hyggjelegaste staden i verda.

Han låg inneklemd mellom jernbanen og den gamle kjøtmarknaden og eit kolonihageområde, og sjølv om han kanskje kunne skilte med nokre høge, grøne tre og eit par solbadarar på grasplenen om sommaren, så var han temmeleg søletrist og aud å sjå til no. Stigane og det sleipe graset var fullt av burgarposar, pizzaesker og tomme ølboksar, og sjølv om ein eller annan kommunearbeidar hadde gjort eit halvhjarta forsøk på å samle noko av det i svarte plastsekker, hjelpte det ikkje stort så lenge plastsekkene berre blei liggjande bak benkene.

«Her er det jo ikkje ein kjeft,» sa Oscar. «Kan vi ikkje gå heim?»

11

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:34

Side 12

«Det var du sjølv som ville vere med,» sa eg. «Du ville absolutt treffe ei ekte villheks.»

«Ja, for det ville ha vore dødskult. Men det er jo inga villheks her, er det vel? Bortsett frå deg, då.»

«Og eg tel sjølvsagt ikkje …»

«Kutt ut no, du veit godt kva eg meiner.»

Eg såg ein gong til på det som måtte vere tredje benk frå porten, men der sat det framleis ingen. Eg veit ikkje om eg hadde førestelt meg at Shanaia skulle dukke ut av den februargrå lufta fordi eg hadde vendt ryggen til ein augneblink, men det gjorde ho iallfall ikkje.

«Kan vi ikkje gå ein runde til?» sa eg. «Berre for å vere på den sikre sida.»

«Det finst folk som har større kjøkkenhagar enn denne parken, Clara. Ho er ikkje her!»

Ein av plastsekkene rørte på seg. Hjartet mitt gjorde eit hopp, og eg gav frå meg eit forskrekka pip.

«Kva er det?»

Eg peikte. «Der,» sa eg. «Sekken …»

Vinden fekk plasten til å blafre, men det var ikkje det.

Og no såg Oscar det òg. Eit spist, kvitt hovud stakk opp av søppelhaugen, eit hovud med runde, mørke øyre, blodraude auge og vêrhår som var lengre enn hovudet var breitt.

«Det er ein slik … kva er det no dei heiter?» spurde han. «Som liknar ein røyskatt.»

«Ein ilder,» sa eg og kjende korleis februarkulda spreidde seg inni meg. «Det er Shanaias …»

Eg sette meg på huk ved benken og rekte forsiktig handa fram mot ilderen. Han sperra berre opp gapet og 12

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:35

Side 13

freste til meg så eg kunne sjå alle dei sylskarpe tennene.

Og først no gjekk det opp for meg at dei svarte søppelsekkene dekte meir enn berre søppel. Ei skulder stakk fram frå ei sundriven skinnjakke. Litt av eit olabuksebein var halvveges synleg mellom mjølkekartongar, pizzaesker og popkornposar. Og eg kunne sjå ei hand, ei hand med bleike fingertuppar og lange, sølvlakkerte negler som stakk ut av eit par avklipte, svarte skinnhanskar med naglar på knokane.

Det var Shanaia.

«Er … er ho død?» spurde Oscar. Labben peip bekymra og gøydde så plutseleg kraftig mot ilderen, og kanskje mot Shanaia òg. Han hadde elles gått forbi benken to gonger utan å vise noka som helst interesse for søppelhaugen.

«Forsvinn,» sa eg strengt til ilderen. «Vi vil jo berre hjelpe henne.»

Kanskje var eg etter kvart blitt så pass til villheks at han forstod det. Han lét iallfall aller nådigast vere å setje tennene i handa mi då eg begynte å dra søppel og plast til side så eg betre kunne sjå kva som var i vegen med Shanaia.

Ho pusta.

Auga hennar var lukka, og ansiktet iskaldt, men ho pusta.

«Ho er ikkje død,» sa eg letta.

Men kva hadde skjedd med henne?

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:35

Side 14

3 Luftangrep «Skal vi ringje etter ein ambulanse?» spurde Oscar.

«Eg veit ikkje heilt,» sa eg. «Kva med ilderen? Eg trur ikkje vi har lov til å ta med den på sjukehuset. Eg har meir lyst til å ringje til tante Isa.» «Men ho har jo ikkje telefon,» innvende Oscar.

Det hadde ho faktisk. Eg hadde fått henne til å kjøpe ein mobiltelefon i haust, men ho budde så langt utanfor allfarveg at ho berre kunne bruke han viss ho gjekk heilt opp på bakketoppen bak huset. Ho kunne ringje til meg, men eg kunne ikkje ringje til henne, ikkje med mindre ho tilfeldigvis hadde fått lyst til å stå der oppe og beundre utsikta.

Eg prøvde likevel. Sprak, sprak. Abonnenten har slått av telefonen eller er i eit område der det ikkje er dekning.

Nei, så overraskande …

Eg rørte ved kinnet til Shanaia att. Ho var iskald og viste absolutt ingen teikn til å ville vakne.

«Eh …» sa Oscar. «Clara … er det ikkje akkurat som om det har blitt mørkare? Og … meir tåkete?»

Eg såg opp. Han hadde rett. Himmelen var blitt blytung og nesten svart, og striper av tynn, grå tåke kom krypande over sølegraset. No var det sjølvsagt ikkje så unaturleg at himmelen blei mørkare når det var mindre enn ein halvtime til sola gjekk ned, men dei krypande, grå tåkefangarmane … det verka nesten som om dei leitte etter noko. Ein av dei bukta seg rundt oklet til Oscar så han uvilkårleg lyfta foten.

14

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:35

Side 15

«Så ekkelt …» sa han.

Den svarte himmelen rivna med eit dumpt brak, og ut av han kom ein kile av kvitt. Eg stod med open munn og stirte mens det kvite berre kom nærmare som eit stupdykkande jagarfly og plutseleg blei til ein storm av kjempestore, kvite fuglar.

«Kva …?» begynte Oscar å seie, men han fekk aldri avslutta spørsmålet sitt. Den første fuglen trefte han midt i brystet så han snubla nokre steg bakover. Og så var lufta full av skrikande, baskande, hakkande måker med raude auge og raudprikkete gule nebb. Labben bjeffa først sint eit par gonger, men så kom det eit ynkeleg ul, og han prøvde å stikke av. Rykket i bandet fekk Oscar til å gå rett i bakken, og måkene var over han som om han skulle ha vore ein haug med spesielt appetittleg kjøkkenavfall på ei søppelfylling.

Dei rørte ikkje meg. Berre Oscar, Labben og Shanaia.

«Forsvinn!» skreik eg og begynte å vifte med armane.

«Vekk med dykk! FORSVINN NO!» Det var den einaste villhekskunsten eg nokosinne hadde vore god til – å få dyr (og iblant menneske) til å forsvinne når eg ropte.

Det verka berre ikkje. Eller kanskje gjorde det det, for dei heldt seg unna meg. Men ikkje dei andre. Eg greip tak i ein baskande, kvit veng og drog ei kjempestor sildemåke vekk frå Oscar. Labben ulte og skreik og prøvde å stikke av, men klarte det ikkje på grunn av bandet som framleis var vikla kring eine handleden til Oscar. Dunk – dunk – hakk, dunk – hakk – hakk. Den eine måka etter den andre trefte dei som fjørbomber med lange, harde nebb, og Oscar 15

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:35

Side 16

hadde begynt å rope mens han rulla frå den eine sida til den andre og slo vilt omkring seg med armane.

«KATT!» ropte eg. «Katt, hjelp!»

Eg ante ikkje kvar han var, eller om han kunne høyre meg, men eg visste berre at eg ikkje kunne klare dette åleine. Eg slo etter den eine måka etter den andre, reiv dei vekk frå Oscar, Labben og Shanaia med paniske hender, glatte, kvite venger, butte halar, knudrete gule føter, eg gav blaffen i kva eg fekk tak i, berre eg fekk dei vekk.

«KATT!» skreik eg igjen, endå høgare. «HJELP!!!»

Plutseleg var eg ikkje åleine. Ikkje den einaste som kjempa mot måkene. Svarttrostar, dompapar med nebb som greinsakser, to raudbrune, snerrande byrevar, fire brokete villkattar som freste og skreik, ein svart-kvit flokk av skjorer, ein hegre med kjempebreie venger og ein hals som ei forhistorisk flygeøgle … fleire og fleire kom til, kornkråker, kråker, til og med eit par stokkender og ti-tolv brune rotter, ein flaksande, nappande, bitande, rivande hær som myldra fram frå jord og himmel, buskar og tre. Og Katt. Katt kom òg.

Roaaarrrrrr. Han trefte måkeflokken som ein svart torpedo, panterstor og med klør så lange som fiskekrokar.

Stikk, galne fjørkre! Ho er mi! Eg kunne høyre tankane hans litt tydelegare enn dei usamanhengande ropa til Oscar.

Måkene spreidde seg. Mange av dei var blitt såra, blodet flekka dei kvite fjørene, og ei av dei slepte seg bortover grusgangen med tarmane etter seg og to brekte venger. Dei såg ut som vanlege måker no, med lysegule auge, og dei som kunne, flaug sin veg. Katt brekte halsen 16

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:35

Side 17

på den opprivne måka på grusgangen med eitt einaste hardt slag med poten, og ein av revane sprang av stad med ein annan fjørkledd og blodig bylt i gapet. Skjorene forfølgde ei svekt, skeivtflygande hettemåke over dei bladlause buskane, og eg trur dei fekk has på ho ein stad bak rododendronbedet.

Katt snuste inngåande på den døde måka på grusgangen. Eg var meir oppteken av Oscar, som sakte sette seg opp, men så absolutt ikkje såg godt ut. Han hadde mista baseballkapsen sin, og det stretande håret var raudt og tjafsete både her og der. Blodet pipla frå nasen og det eine augebrynet, og han hadde rifter i heile ansiktet og på begge hendene. Det var godt at det var februar, og at han hadde på seg vinterklede – dynejakka hadde fått ei mengd hòl der kvite dun og kunststoffibrar stakk ut, men ho hadde heilt sikkert beskytta han mot mange hakk og bit.

«Au,» sa han. «Au, for faen. Dritmåker!»

Eg tok det som eit godt teikn at han framleis kunne banne. Labben slikka han på kinnet og såg litt unnskyldande og slukøyra ut.

Oscar kjende forsiktig på nasen sin.

«Kva i alle dagar var det som nettopp gjekk av dei måkene?» spurde han. «Var det også nokre slike villheksgreier?»

Sjølv om det var han som blødde, verka han på langt nær så skaka som eg var. Kanskje forstod han ikkje kor nær han hadde vore ved å bli hakka halvt eller heilt i hel.

Eg hadde aldri kunna jage måkene vekk sjølv. Eg hadde berre klart det fordi eg hadde fått hjelp.

17

Viridians blod NN ferdig.qxd:Layout 1

27-06-12

13:35

Side 18

«Var det Kimæra?» spurde eg Katt. «Var det ho som fekk måkene til å angripe?» For dei ville aldri ha gjort det av seg sjølve.

Katt kveste berre og krumma klørne på den eine svarte frampoten. Han visste ikkje kven det var, men viss han fekk greie på det, så kunne den ynkelege vesle sniken berre vente seg.

Oscar reiste seg.

«Kva no?» sa han. «Synest du framleis ikkje at vi skal ringje etter ein ambulanse?»

Katt skaut rygg og strekte seg. Isa, sa han. De treng Isa. Eg var heilt einig. Eg visste berre ikkje korleis eg skulle få tak i henne.

Akkurat då ringde mobilen min.