De kracht van de vulkaan

de vulkaan De kracht van

Dat wijn van vulkanische bodem een steeds groter wordende schare fans krijgt, blijkt wel uit het feit dat begin dit jaar voor het eerst een internationale beurs werd gehouden die volledig in het teken stond van deze terroir wijnen. De Vinora World Volcanic Wine Fair vond eind januari, vlak voor de uitbraak van de wereldwijde coronacrisis, plaats in de buurt van het Franse Clermont-Ferrand. Een niet geheel ontoepasselijke plek, het landschap van de Auvergne is immers bezaaid met vulkanen. Niet alleen lokale wijnboeren, maar producenten van over de hele wereld gaven acte de présence om deze speciale wijnen te promoten.

Kwantiteit naar kwaliteit Italië kan wel gezien worden als het summum van vulkanische wijnen. Bekend en gelukkig steeds meer bemind, zijn de wijnen van Sicilië. Het eiland in de Middellandse zee telt ruim 103.000 hectare aan wijngaarden en wijnbouw vormt een belangrijke industrie op het eiland. Het vulkanische eiland mocht in het verleden dan wel bekend staan om de productie van bulkwijnen, vandaag de dag kan dat imago worden afgeschud. Waar het eerder met name geroemd werd om zijn versterkte wijn Marsala, zijn het nu de stille witte en rode wijnen die aanzien genieten. De verschuiving van kwantiteit naar kwaliteit, die eind jaren tachtig werd ingezet, is vooral te danken aan de sterk verbeterde wijnbouwtechnieken. Inheemse parels Er staan tal van internationale druivenrassen aangeplant op Sicilië, maar ook van de lokale variëteiten worden prachtige wijnen gemaakt. Het witte druivenras Catarratto was voorheen met name bedoeld voor de productie van Marsala, maar wordt tegenwoordig veel gebruikt voor stille, droge wijnen met een fruitig karakter en verrassend goed rijpingspotentieel. Nero d’Avola, ook wel Calabrese genoemd, is een belangrijk blauw druivenras voor kwaliteitswijn op Sicilië. De druif gedijt uitstekend dankzij de warmte op het eiland en staat dan ook veel aangeplant. Rode wijnen van Nero d’Avola kernmerken zich door een zachte structuur, diepe kleur en kersen gefruite smaak.

De lijst van inheemse druivenrassen is lang, maar voor witte wijnen zijn naast Catarratto, Inzolia, Grillo, Grecanico, Carricante, Damaschino en Zibibbo erg belangrijk voor de productie van kwaliteitswijnen. In de rode wijnen van Sicilië zijn belangrijke rollen onder meer weggelegd voor Acitana, Frappato, Nerello Cappuccio, Nerello Mascalese en Perricone (Pignatello) en Syrah.

De enige DOCG Sicilië telt één DOCG, namelijk Cerasuolo di Vittoria in de provincie Ragusa. Het is een rode wijn met de druivenrassen Nero d’Avola (Calabrese) en Frappato in de hoofdrol. Het

Vulkanische bodem op de uitlopers van de Etna

productiegebied telt zo’n 170 hectare en ligt, zoals de naam al doet vermoeden, in de buurt van de plaats Vittoria. De blend mag voor 50% tot 70% bestaan uit Nero d’Avola en voor 30% tot 50% uit Frappato. Van de 23 DOC’s die Sicilië rijk is, zijn Sicilia DOC en Etna DOC de bekendste.

Etna DOC Beroemd, berucht, spectaculair en nog altijd actief. De vulkaan Etna is met een hoogte van ruim 3300 meter de hoogste vulkaan van Europa. Het is ook één van de actiefste vulkanen ter wereld en sinds 2013 prijkt Etna op de Werelderfgoedlijst. Steeds meer ambitieuze wijnboeren zijn het afgelopen decennium hun wijngaarden gaan aanleggen op de hellingen van de vulkaan en er is steeds meer aandacht voor de erkenning van specifieke wijngaarden, zoals het systeem van cru’s. Producenten brengen dan ook steeds vaker hun wijn onder de naam van een specifieke wijngaard op de markt, ook al is deze classificatie niet officieel vastgelegd. Het belangrijkste druivenras voor witte wijn is Carricante en Nerello Mascalese voor rode wijnen en rosé. Witte Etna moet voor minimaal 60% uit Carricante bestaan. Daar mag nog tot maximaal 40% Catarratto aan worden toegevoegd en/of maximaal 15% Trebbiano of Minella Bianca. Voor de Bianco Superiore geldt een minimum van 80% Carricante, al mag de Etna Bianco Superiore alleen geproduceerd worden in de comune Milo. Rosé, rode wijn en de rode Riserva moet onder Etna DOC bestaan uit minimaal 80% Nerello Mascalese, maximaal 20% Nerello Cappuccio en maximaal 10% uit andere blauwe druivenrassen.

Uniek terroir Het vulkanische gesteente, in combinatie met de zon, wind en de hoogte, maken het terroir van Etna DOC uniek en dragen bij aan het unieke karakter van Etna wijnen. De meeste wijngaarden liggen tussen de 500 en 1000 meter op de mineraalrijke, donkere bodem. Bijzonder zijn ook de druivenstokken. Veel daarvan zijn meer dan een eeuw oud en zijn niet aangetast door de vernietigende druifluis, phylloxera vastatrix, die in de negentiende eeuw het grootste gedeelte van de Europese wijngaarden verwoestte. En dat allemaal dankzij de vulkanische bodem. Met de uitbarstingen van Etna leren de wijnmakers leven. Vaak worden de wijngaarden gespaard, en soms wordt er een deel door lava verwoest, maar dat is het volgens de wijnboeren allemaal waard.

Statistiek Vulkanisch wit

ETNA DOC (950 ha)

witte wijn

rode wijn

rosé

mousserende wijn

PRODUCTIE PERCENTAGE

30%

60%

7%

BELANGRIJKSTE DRUIVENRAS

Carricante, Catarratto, Trebbiano

Nerello Mascalese, Nerello Cappuccio

Nerello Mascalese, Nerello Cappuccio Druiven net voor de pluk

Bij de pergola-wijngaard van Pazo Torrado liggen de vers handgeplukte Albariñodruiven al in kleine kratjes

Prachtige Etna-wijngaard van Al-Cantàra Occhi di Ciumi

Trentino-Alto Adige De Etna en Vesuvius zijn twee wereldberoemde vulkanen, waar op de vruchtbare hellingen druivenstokken worden verbouwd, maar ook het noorden van Italië kent vulkanisch gesteente. De regio Alto-Adige (Südtirol), ligt tussen de Alpen en de Dolomieten en kent een lange wijnbouwgeschiedenis. Dankzij de hoge ligging en het bijbehorende temperatuurverschil tussen dag en nacht, ontwikkelen de druiven daar mooie zuren wat resulteert in frisse wijnen. Perfect voor die warme zomerdagen. Naast rotsbodems, kalksteen, zand en mergel, vinden we ook vulkanisch porfier in deze regio. Waar Trentino een duidelijk Italiaans karakter heeft, vinden we in Alto Adige veel van de Duitse taal terug. Niet zo

Al-Cantàra Poëzie om te drinken. Dat is de filosofie achter de oprichting van Al-Cantàra op Sicilië. Die poëzie komt letterlijk én figuurlijk terug op de etiketten. Zo zijn de namen van de wijnen geïnspireerd op gedichten van Siciliaanse dichters. En de afbeeldingen op de etiketten kunstzinnig poëtisch. Al-Cantàra betekent ‘brug’ en is volgens het wijnhuis niet alleen het symbool om de link met het terroir te benadrukken, maar het staat ook voor de brug tussen wijn, kunst en poëzie. Zo weerspiegelen de uitbundige etiketten het terroir, de traditie en de cultuur van Sicilië. Het wijngoed is gelegen op de noordwest helling van de Etna, vlakbij de plaats Randazzo. Al-Cantàra heeft 20 hectare aan wijngaarden, waar in wijnen worden geproduceerd onder de DOC Etna en onder de herkomstbenaming Sicilia IGP. De mineraalrijke, vulkanische bodem van de Etna draagt onmiskenbaar bij aan de unieke aroma’s van de wijnen. Zoals ook voor de ‘CarricanteCatarratto Occhi di Ciumi 2018’, die in de blinde proeverij als onze Nr. 1 naar voren kwam. Al-Cantàra rageerde blij op ons uitverkiezing, maar was niet echt verrast. Hun prijzenkast raakt dan ook steeds voller. Zo behalen hun wijnen vaak prijzen op de internationale wijncompetitie Vinitaly en worden ze regelmatig onderscheiden door het invloedrijke Decanter in de UK.

Adegas Terra de Asorei In de beroemde Salnés-vallei, in de regio Rías Baixas, ligt het wijngoed Terra de Asorei. Een traditioneel familiebedrijf met meer dan 60 hectare aan wijngaarden vol heel gek, aangezien de regio tot 1919 onderdeel was van het Habsburgse Rijk. Druivenrassen die in Trentino-Alto Adige veel staan aangeplant zijn onder meer Pinot Grigio, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Müller-Thurgau en Pinot Bianco (Weissburgunder) voor witte wijn en Schiava Grossa, Pinot Nero, Lagrein en Merlot voor rode wijnen.

Zomers wit Voor frisse zuren en mooie zomerse wijnen is een vulkanische bodem geen voorwaarde, maar het geeft de wijn wel extra verdieping. Het spel van terroir draagt bij aan een uniek glas wijn. Dat geldt ook voor de Spaanse witte druivenrassen Albariño en Godello waar de beste resultaten te vinden zijn in het noordwesten van Spanje, ook wel het ‘groene Spanje’ genoemd. Er valt veel regen en voor Spaanse begrippen is het er koel. Zowel tijdens het groeiseizoen als tijdens de rijpingsperiode, schijnt de zon uitbundig. De wijnen uit dit deel van Spanje staan bekend om hun droge en verfrissende stijl. Rías Baixas ligt aan de Atlantische Oceaan en is dé regio voor witte wijn en dan met name van Albariño. Deze aromatische wijnen staan garant voor een glas vol fruit, mineraliteit en een bloemig parfum. Diezelfde kenmerken zijn ook te vinden in de, iets verder landinwaarts gelegen, DO’s Valdeorras en Monterrei. In deze gebieden is er een grote rol weggelegd voor Godello waarbij Treixadura soms een aanvullende rol speelt in een blend.

Producenten

Albariño stokken. Kennis en ontwikkeling staan hoog in het vaandel en bij Terra de Asorei zijn ze continu innovatief op zoek naar nóg beter. Het logo van het wijnhuis bestaat uit zes A’s die volgens de wijnmakers het symbool vormen voor de moedige geest van de gemeenschap van de wijnmakers. Adega (wijnhuis), Albariño, Auténtico (Authenticiteit), Arte Atlántica con Amor (Atlantische kunst met liefde). De 2019 Albariño Pazo Torrado mag met zijn levendige en fruitige frisheid dan ook met recht ‘Atlantische kunst’ genoemd worden. Een parel van crispe fruit fraîcheur. Erg lekker!

Pazo de Rubianes Nadat de phylloxera druifluis toesloeg, verdween ook beetje bij beetje de wijngaard van Pazo de Rubianes. Daar kwam een eind aan toen Don Gonzalo Ozores de Urcola, de achttiende heer van het huis van de Rubianes, aan het eind van de vorige eeuw de oude wijngaard van het land herstelde. Waar er nog maar zes hectare over was na de ramp, bouwde hij het uit tot de huidige 25 hectare. Samen met zijn vrouw werkte hij hard aan het herstel en het was zijn droom om er een top wijn te maken. Helaas kon hij die droom zelf niet meer verwezenlijken. Maar na zijn overlijden nam zijn vrouw het stokje met succes over en maakte zijn droom alsnog waar. De omstandigheden om hier bijzondere wijn te maken zijn ideaal. De bodem is van graniet, de stokken zijn oud en diepgeworteld en de zuidwestelijke ligging is perfect. Het topjaar 2019 deed de rest en zorgde voor een geweldenaar in het glas: 2019 Albariño, Pazo de Rubianes, vino de parcela’, onze Nr.1.

Proeverij Albariño/Godello

ALBARIÑBO, D.O. RÍAS BAIXAS

2019 Rías Baixas, Albariño, Nessa 2019 Rías Baixas, Albariño, Porta da Ría 2019 Rías Baixas, Albariño, Bernon 2019 Rías Baixas, Albariño, Pazo Torrado 2019 Rías Baixas, Albariño, Lagar de Indra 2019 Rías Baixas, Albariño, Torroxal 2019 Rías Baixas, Albariño, Legado del Fraile 2019 Rías Baixas, Albariño, Altos de Torona, Albanta (sin filtrar) 2019 Rías Baixas, Albariño, Torre de Ermelo 2019 Rías Baixas, Albariño, Terras Gauda, O Rosal 2019 Rías Baixas, Albariño, Pazo de Rubianes 1411 Vino de Parcela 2018 Rías Baixas, Albariño, Gran Leirina 2018 Rías Baixas, Albariño, Odeaus Dionisos 2018 Rías Baixas, Albariño, Altos de Cristimil, Louis Garcia Alvarez

GODELLO/GODELLO Y TREIXADURA

2019 Godello, Vega Montan, D.O. Bierzo 2019 Godello Maruxa, D.O. Valdeorras 2019 Godello, Adria, D.O. Bierzo 2019 Godello Terras do Cigarrón, D.O. Monterrei 2019 Godello, Regueirón Entona, D.O. Valdeorras 2019 Godello, Pagos del Galir, D.O. Valdeorras 2019 Godello, Madai, D.O Bierzo 2019 Godello, Altos de Torona, D.O. Rías Baixas 2019 Godello, Vina Barroca, D.O. Bierzo 2019 Godello y Treixadura, Camino del Pasado, D.O. Ribeiro 2019 Godello y Treixadura, Martireiro, D.O. Monterrei 2019 Godello y Treixadura, Via Arxentea, D.O. Monterrei 2019 Godello, Regina Viarum, D.O. Ribeira Sacra 2019 Godello, Tamborá, D.O. Ribeira 2018 Godello, La Sonrisa de Tares, D.O. Bierzo 2018 Godello, Madai, D.O. Bierzo 2018 Godello, Terras do Cigarrón, D.O. Monterrei 2018 Godello, Juan Míguez, D.O. Ribeiro

Proeverij Vulkanisch wit

SICILIË/ETNA D.O.C.

2019 Carricante, Colomba Bianca, Lavì, Sicilia D.O.C. 2019 Catarratto, Zafarà, Baglio Oro, I.G.T. Terre Siciliane 2019 Grecanico, Granatello, I.G.T. Terre Siciliane 2019 Grecanico, Kiggiari, Baglio Oro, I.G.T. Terre Siciliane 2019 Insolia, Baglio di Pianetto, Sicilia D.O.C. 2019 Inzolia, Guarì, Baglio Oro, I.G.T. Terre Siciliane 2019 Insolia, Resilience, Colomba Bianca, Sicilia D.O.C. 2018 Carricante, Alcantàra, Luci Luci, Etna Bianco DOC 2018 Carricante-Catarratto-Minnella, Terra Costantino, Etna Bianco D.O.C. 2018 Carricante-Grecanico, Al-Cantàra, Occhi di Ciumi, Etna Bianco D.O.C. 2018 Carricante, Sive Natura, I.G.T. Terre Siciliane 2018 Catarratto, Al-Cantàra, Ciuri di Strata, Sicilia D.O.C. 2018 Etna Bianco D.O.C., Femina, Patria 2018 Etna Bianco D.O.C., Jancu di Carpene, Tenuta Monte Gorna 2018 Etna Bianco D.O.C., Milice, Cantine di Nessuno, Contrada Monte Ilice 2018 Etna Bianco D.O.C., Nenti, Cantina di Nessuno 2018 Grillo, Feudo Bannera, Sicilia D.O.C. 2018 Grillo, Blanchè, Compagnia Siciliana, Sicilia D.O.C. 2018 Inzolia, Feudo Bannera, I.G.T. Terre Siciliane 2018 Nerello Mascalese in Bianco, A nutturna, Alcantàra, I.G.T. Terre Siciliane 2017 Carricante-Catarratto, Theresa Eccher, Alizée, Etna Bianco D.O.C. 2016 Carricante-Catarratto, Terra Costantino, Etna Bianco D.O.C.

TIP

Nr.1

TIP

Nr.1

Beoordeling 17 16 14 17,5 15 17 14 16 16 17 18,5 13 14 12 Beoordeling 15 14 13 17 15 14 17 15 16 15 17 18 12 14 15 13 15 14

Prem.l.pr 9,99 8,99 9,75

9,49

8,70 9,45 9,25 9,60 9,35 18,95*

14,80

11,45 9,50 9,99

Prem.l.pr 9,45 10,30 10,65

8,99

15,75 10,25 9,99 11,35 8,85 7,85 10,99

11,50

12,45 9,99 10,99 10,15 9,45 12,75

Nr.1

Beoordeling 15 17 14 16 15 15 16 18 16 18 17 17 16 18 18 17 14 15 13 16 18 16

Prem.l.pr 8,40 11,85 7,25 9,90 9,80 9,90 9,50 17,85 16,90

13,99

22,35 13,10 11,55 16,20 29,05 13,65 8,30 11,30 8,30 15,20 15,80 25,50