Aeb generatie e compilatie by de zoele haven

HET MAGAZINE VAN EEN GENERATIE DIE AMSTERDAM NIEUWE ENERGIE GEEFT

DECEMBER 2014

n°11

Veiligheid Eerst! MEER Energie in dit nummer:

Nieuwe hoofdstructuur Biffa & AEB P°14 Kerstpuzzel P°16

P°6

speciale bewaarbijlage: MISSIE en strategie ° hoe denk jij over GENERATIE E? ° EN MEER

° INHOUD

ENERGIE VAN AEB Een zwaar bedrijfsongeval wakkerde het veiligheidsvuur aan bij Meindert van Vierzen. Samen met Alfons Sprengers werkte hij aan een systeem voor de keuring van arbeidsmiddelen.

P°26 FOTO: Mirande Phernambucq

ENERGIE VAN GEHRELS Wethouder tekent voor verzelfstandiging.

P°9

P°8

BRON VAN BELEID AEB Amsterdam het meest duurzame energie- en grond stoffenbedrijf ter wereld? Jeroen de Swart legt uit waarom hij die ambitie wel ziet zitten.

° COLOFON Redactie Lotte Dijkstra, Joanna Greve, Frans Hempen, Saar van der Spek Tekstbijdragen Judith Boerma, Miek Gorter, Esther Hunsche, Anja de Kiewit, Jeroen Kroon van Diest, melissa rotteveel Eindredactie Frans Hempen,

ENERGIE VAN HET FEEST Gelukkig hebben we de foto’s nog.

P°30

de zoele haven Vormgeving Joanna Greve, de zoele haven Fotografie Lex de Lang Drukwerk JUBels Concept en productie de zoele haven, Amsterdam

Generatie E is een KWARTAALuitgave van AEB AMSterdam en wordt verspreid onder medewerkers van AEB. Vragen of opmerkingen over Generatie E? Suggesties voor N°10? Stuur deze naar redactie@ aebamsterdam.nl. Wil je iets uit deze uitgave gebruiken, kopiëren of openbaar maken, neem dan contact op met de redactie van Generatie E. Jaar°3, N°8/9, maart 2014

gedrukt op generatie e-papier. gemaakt van 100% post-consumer waste, milieugecerti ficeerd conform ISO 14001 en EMAS, Blaue-Engelkeurmerk

VERDER IN N°8/9 V-FACTOR: Stefan Fritz wil groot worden P°6 Sprookje wint wedstrijd P°32 Jeroen en Lotte organi seerden knalfeest P°34 GENERATIES AEB P°36

V VAN VERANDERING Jaap Pranger en Ingeborg Valkonet zien pluspunten van asset management. Maar wat is dat nu precies?

P°12 N°8/9 ° MAART 2014 ° GENERATIE v

° VAN DE REDACTIE

ENERGIE VAN TECHNIEK Een waar kunststukje: vloeibaar afval verbranden. Alex Veersma meet spanning tussen pilotproject en productiepraktijk.

P°18

GENERATIE V? Er was diep over nagedacht en lang over gesproken, er was met zorg en aandacht over gewikt en gewogen. En twee maanden geleden was het zo ver: het verzelfstandigd AEB was een feit. Een belangrijke verandering voor de organisatie. Want nu kunnen we in de toekomst een belangrijke rol blijven spelen in het produceren van duurzame energie en het terugwinnen van waardevolle grondstoffen uit afval. Op 31 januari was het tijd om de verzelfstandiging samen te ervaren. We hebben deze stap samen met een groot gedeelte van de collega’s feestelijk gemarkeerd en goed gevierd. Het Westergasterrein, waar vroeger de energie voor de stad vandaan kwam, was een passende locatie. Al het papierwerk is rond. Het bier is op. En nu? Wat betekent de verzelfstandiging echt? Om jullie een goed beeld te geven van de redenen voor Verzelfstandiging, de Visie op de toekomst en de Veranderingen die deze nieuwe vorm met zich meebrengen, maakten we een Verzelfstandigingsspecial van Generatie E. Zeg maar Generatie V. Bekijk de foto’s van het feest en de voorbereidingen ervan en lees de prijswinnende columns die binnenkwamen op de redactie. Ook de E- eh... V-factor heeft deze keer een link met verzelfstandiging. Jeroen de Swart vertelt over de plannen voor de toekomst en drie afdelingen leggen uit wat de plannen concreet betekenen en hoe ze gerealiseerd kunnen worden. Ook buiten AEB wordt er gekeken naar de transitie die AEB doormaakt. Wethouder Carolien Gehrels is trots op AEB en Dertje Meijer, directeur van het al eerder verzelfstandigde Havenbedrijf, heeft enkele tips voor ons. Transitie, vernieuwing en verandering staan de komende tijd centraal. Ook de redactie van Generatie E maakt een verandering door. Na twee jaar was het voor de hoofdredacteur tijd voor iets nieuws. Lotte gaat als adviseur Marketing UK voor AEB de boer op in het buitenland. We zijn blij met de energie die jullie hebben gegeven met alle bijdragen aan het blad en de al even energieke dansmoves tijdens het feest. Met deze Generatie V hopen wij jullie weer veel energie te geven. De redactie

BRON VAN ENERGIE, GRONDSTOFFEN EN INNOVATIE Driehoekje met de mannen van Strategie, Transitie en Sales: over waarom, wat en hoe van de transitie.

P°22 GENERATIE v ° MAART 2014 ° N°8/9

° ENERGIE VAN HET MOMENT

20 DECEMBER 2013 9:17 STADHUIS, AMSTEL 1

Het is nog vroeg in de ochtend als wethouder Economische Zaken, Bedrijven en Deelnemingen Carolien Gehrels van de gemeente Amsterdam een AEB-delegatie op het stadhuis verwelkomt. Tevreden gezichten bij de ondertekening van de overeenkomst waardoor AEB Amsterdam nu officieel overheids-NV is. Jeroen de Swart, Kees van den Berge en Jaap Pranger zetten namens ons bedrijf hun handtekening. AEB is verzelfstandigd.

N°8/9 ° MAART 2014 ° GENERATIE v

GENERATIE v ° MAART 2014 ° N°8/9

° V-FACTOR

Speciaal voor deze V-special zocht de redactie een collega die bezig is met een professionele verzelfstandiging. Stefan Fritz begon een eigen startup – zonnepanelendelen.nl met als eerste klant 1miljoenwatt.nl – naast zijn baan als salesmanager Energie bij AEB. Hoe (lang nog) combineert hij die twee?

Vaste baan of vrije jongen? De baan geeft me een stukje zekerheid. Daarnaast stop ik veel vrije tijd in onze startup. We werken aan een hoger doel, een duurzamer Nederland, dus ik doe dat graag. Kantoor aan huis of aan de wifi bij de Coffee Company? We zijn als een van de meest veelbelovende startups ter wereld uitgenodigd voor het Rockstart Accelerator programma. Kijk maar op hun site. We hebben nu drie werkplekken op de Herengracht 182, in het pand de Zonnewijzer. Toepasselijk, nietwaar? Ondernemen met overheidssubsidie of durfkapitaal? We hebben er eigen geld in gestoken, een angel investor aan boord en een stukje overheidsfinanciering. Scaling up the business is nu het toverwoord. In de nabije toekomst willen we groter durfkapitaal aan ons koppelen.

De V-factor van

Stefan Fritz

+ 8

Dromen van een groot team of leve de ZZP? Ondernemen is onzekerheid, lef en fun. Je bouwt iets van het begin af op. Of we zo groot willen worden als AEB? Groter! Niet in mensen, wel in euro’s ;-)! In deze wereld gebeuren de gekste dingen, dus waarom niet? Ooit op kamers gewoond of zo van de ouders thuis naar moeders de vrouw? Mijn ouders woonden in de Zaanstreek, ik studeerde in Haarlem. Dus ik kon prima op en neer. Daarna ben ik zo ongeveer meteen gaan samenwonen met mijn vriendin Lilian. Volledig verzorgd op vakantie of ontdek je zelf je plekjes? Ik hou van avontuurlijke reizen: Azië, Portugal. Vorig ben ik door Italië getrokken. Autootje huren en gaan. Volgende keer weer een gewone E-factor! Meld jezelf (of je collega) aan, via redactie@aebamsterdam. nl.

N°8/9 ° MAART 2014 ° GENERATIE v

° ENERGIE VAN SIETSE

CO2 als grondstof

Strategisch adviseur Sietse Agema licht twee nieuwe onderzoeks projecten kort toe.

Waste to aromatics Wat is het? Waste to Aromatics is een gezamenlijk project van Attero, Orgaworld, TNO, de Vereniging Afvalbedrijven en AEB Amsterdam. Het onderzoek wordt uitgevoerd met subsidie van onder andere het ministerie van Economische Zaken. Dit betekent dat de gezamenlijke partijen voor de pilot een minimale investering hoeven te doen. Bij Waste to Aromatics draait het om het maken van aromaten uit biomassa. Aromaten zijn bouwstenen voor de chemische industrie en worden gebruikt in bijvoorbeeld plastics, smeerolie en brandstoffen. Ze zorgen voor specifieke eigenschappen van materialen en vloeistoffen, en hebben soms ook een geurfunctie.

GENERATIE e ° SEPTEMBER 2014 ° N°10

(voor de liefhebbers) Het molecuulmodel en de structuurformule van furfural

Hoe werkt het? Kort gezegd bevat biomassa een grondstof: furfural. Deze grondstof kan uit biomassa worden gewonnen met behulp van stoom onder hoge druk. De stoom maakt de cellen van met name de C 5 suikers open, waardoor het furfural vrijkomt. De fijne deeltjes gaan mee met het stoom. Vervolgens worden de furfuralcellen omgezet in aromaten. Dit laatste proces gebeurt in een bioaromatenfabriek. Het project bevindt zich in de onderzoeksfase. Deze duurt naar verwachting 1,5 jaar. Vervolgens komt een pilot met een proef-furfuralfabriek. Deze fase neemt 1,5 tot 3 jaar in beslag.

Waarom wil AEB hierin investeren? De markt van aromaten is wereldwijd gigantisch en groeit jaarlijks met 3%. Gegarandeerde afname dus. Bedrijven als Pepsi en Coca Cola zijn zeer geïnteresseerd. Zij zoeken voortdurend naar wegen om hun bedrijfsprocessen te vergroenen. Als voor de productie van PET-flessen aromaten worden gebruikt in plaats van fossiele grondstoffen, draagt dit enorm bij aan hun vergroeningsambitie.

Begin juni is de Green Deal ‘CO2-voorziening glastuinbouw in Noord-Holland’ getekend door een aantal partijen, waaronder AEB. Deze deal is voor ons van belang omdat de afvang van CO2 uit de rookgassen voor een verbeterde CO2footprint zorgt. Hiermee wordt onze bedrijfsvoering weer een stukje duurzamer. Dit sluit goed aan bij de visie van AEB richting grondstoffenbedrijf. Het is de bedoeling dat de CO2 via een buizenstelsel een weg vindt naar kassen in het Westland/Aalsmeer. Er ligt nu een buis vanaf de Rotterdamse haven tot een afstand van 1,5 km naar AEB. De Rotterdamse haven levert al CO2 aan het Westland. Als de buis doorgetrokken wordt, is voor AEB de weg vrij om in de (nabije) toekomst ook CO2 aan het Westland/Aalsmeer te leveren. Ook voor deze pilot is subsidie verstrekt. We doen de pilot samen met Glaskracht, de belangenbehartiger van glastuinders. We kijken niet alleen naar CO2 als grondstof voor de tuinbouw, maar ook naar toepassingen van CO2 voor de opwerking van bodemassen. Daarover een volgende keer meer. 11

° ENERGIE VAN DECEMBER

Licht in

Kerstpuzzel Los de rebus op en win een romantische boottocht voor twee tijdens het Amsterdam Light Festival (tot en met 18 januari). Stuur je inzending voor 1 januari naar redactie@aebamsterdam.nl. Uit de goede inzendingen trekken we één gelukkige winnaar. Veel puzzelplezier!

- GE EI = IJ 16

KR = G

-T

D=S

-S

-E

N°11 ° DECEMBER 2014 ° GENERATIE e

de stad Onze warme aanrader voor deze winter: bezoek de derde editie van het Amsterdam Light Festival. In het Wertheimpark bij de Nieuwe Herengracht zie je bijvoorbeeld On the Wings of Freedom. Dit is een installatie van de Italiaanse ontwerpstudio Aether & Hemera met lichtgevende vlinders. Het leuke is dat je de vlucht vlinders kunt manipuleren met je smartphone. Dan veranderen ze van kleur of lichtpatroon. Volgens de makers gaat On the Wings of Freedom ook over de stad die steeds nieuwe gedaantes aanneemt. Het Amsterdam Light Festival is tot en met 18 januari te zien op tal van plekken in de binnenstad. Het volledige programma vind je op www.amsterdamlightfestival.com.

KR = V

-E

- LOOP

-S

GENERATIE e ° DECEMBER 2014 ° N°11

-D

- SP

-N

- TER

B=K

- ER

° ENERGIE VAN DE PARTNER

Maandag is vuilnisdag in de Amstelveense wijk Oude Dorp, gelegen op slenterafstand van het Amsterdamse Bos. We rijden richting het Raadhuis van de gemeente en het regent pijpenstelen. De kinderen zijn vandaag voor het eerst weer naar school, er is weinig verkeer. Langs de kant van de weg staan antracietgrijze vuilnisbakken strak in het gelid. Normaal vallen deze kliko’s niet op, maar vandaag zijn we bijzonder geïnteresseerd in hun verhaal. Even later worden we op het Raadhuis ontvangen op de werkkamer van Nico Altorf, hoofd Centrale Beheertaken. In de hoek staat precies zo’n grijze bak. ‘Onze containers zijn de afgelopen jaren flink gekrompen, van 240 naar 140 liter.’ vertelt Nico. In 2012 heeft de gemeente een nieuw inzamelingssysteem ingevoerd. ‘We wilden de burgers in Amstelveen prikkelen om thuis meer afval te scheiden.’ Een van de manieren was door minder vaak in te zamelen. ‘Dat deden we elke week. Het gebeurt nu om de week.’ Bij hoog en laag volhouden Daarnaast is een aantal andere maatregelen genomen. ‘Alleen de bak verkleinen en minder vaak ophalen is natuurlijk niet genoeg,’ benadrukt beleidsadviseur Masja Philipoom. ‘Bij mensen in de laagbouwwijken zamelen we elke veertien dagen plastic verpakkingen in. Die frequentie is verdubbeld. En één keer per maand halen we papier op. Daarvoor hebben we geïnvesteerd in minicontainers.’ Wie in een flat woont, kan naar een ondergrondse plastic- of papiercontainer. Je zou het misschien niet zeggen, maar Amstelveen, dat zo dorps aandoet, is voor de helft hoogbouw. Op naar de 55% Natuurlijk was het nieuwe systeem voor de Amstelveners even wennen, maar Masja heeft gemerkt dat het helpt als je uitlegt waarom je de dingen doet. ‘Als ik in de wijken presentaties geef en uitleg dat ons beleid is gebaseerd op fei-

ten, onderzoek en zo meer, neemt het draagvlak toe.’ Inmiddels stijgt het percentage gescheiden afval gestaag naar het streefgetal van 55%. ‘We komen van 42% hergebruik en zitten inmiddels op 52%, vooral dankzij de toename van GFfractie,’ geeft Masja tevreden aan. Beloning voor goed gedrag De afvalprofessionals merken dat de burger wel mee wil werken, maar ook graag wil weten wat er met het ingezamelde afval gebeurt. ‘We vragen best veel van de mensen,’ vindt Nico. ‘Daar zit ergens een grens aan. Aan de andere kant belonen we de burger voor goed gedrag. We hebben bijvoorbeeld de afvalstoffenheffing een aantal jaren niet hoeven verhogen. Amstelveen heeft een van de laagste heffingen in de regio.’ Stabiele relatie Bronscheiding is prachtig, maar er blijft nog steeds voldoende restafval. Dit laat de gemeente Amstelveen al meer dan twintig jaar verwerken in de AEC van AEB. Nico vindt het prettig zaken doen: ‘We zijn praktisch buren, dat maakt AEB een toegankelijke gesprekspartner. Voor ons zijn continuïteit en stabiliteit heel belangrijk.’ Toch heeft hij ook een kritiekpunt: ‘AEB heeft de afgelopen jaren heel wat personele wisselingen

gehad. Elke nieuwe vertegenwoordiger komt enthousiast binnen, maar voor ons is het vooral belangrijk dat de koers helder is.’ Een punt waarop AEB zich wat Amstelveen betreft meer mag profileren, is het innovatieve karakter van de dienstverlening. ‘Je hebt nu een mooie oven staan, maar op de lange termijn moet je iets toevoegen aan de markt waar wij als gemeente behoefte aan hebben. Ook voor je eigen concurrentiepositie, want je hebt met Europese aanbestedingsregels te maken. Ik geloof wel dat dit besef bij AEB is doorgedrongen.’ Nieuwe initiatieven AEB zal bij Amstelveen de handen op elkaar krijgen voor een installatie om huishoudelijk afval na te scheiden, verwacht Nico. ‘Zo help je ons onze doelstellingen te verwezenlijken.’ Ook kijkt Amstelveen met belangstelling naar het proefproject voor bronscheiding in de hoogbouw van Gaasperdam. ‘Voor hoogbouw moet je een laagdrempelig systeem maken waar iedereen aan mee wil doen.’ Masja vindt het bovendien een goed initiatief van AEB om duurzaamheidsbijeenkomsten te houden. ‘Zo blijven we op de hoogte over de voortgang van nieuwe initiatieven en ontmoeten we collega’s van andere gemeenten.’

Masja Philipoom en Nico Altorf

N°10 ° SEPTEMBER 2014 ° GENERATIE e

Krimpende kliko’s

Amstelveen heeft een eigen afval inzameldienst en telt 1200 onder grondse containers. In tien jaar tijd is de ophaaldienst verregaand

Kijkje in de keuken In 2013 is het contract tussen Amstelveen en AEB verlengd tot 2022. ‘De gemeenteraad vond het belangrijk om te weten hoe het zat met het milieurendement. Daar kunnen we tevreden over zijn: in de AEC worden stroom en warmte opgewekt met ons afval. En het scheelt natuurlijk dat onze wagens niet ver hoeven te rijden,’ knikt Nico. Masja Philipoom valt hem bij: ‘Het is fijn dat ook de nieuwe raad weer een kijkje kan gaan nemen bij AEB. Als ze op bezoek zijn geweest, gaat de besluitvorming gemakkelijker.’ Ei van nascheiding Nico Altorf, in Amstelveen ooit begonnen als hoofd Reiniging, hoef je niet meer te vertellen hoe de centrale draait. GENERATIE e ° SEPTEMBER 2014 ° N°10

Toch blijft hij geboeid door afval. ‘Als je er eenmaal mee besmet bent, kom je er nooit meer vanaf. Een paar jaar geleden hebben we met Purmerend, Diemen en Uithoorn nagedacht over het afvalinzamelmodel voor de toekomst. We hebben het ei van Columbus nog niet gevonden. Je blijft een beetje hangen in plastic zakjes en minicontainers. Gevoelsmatig moet er iets anders zijn. Misschien zit het toch in nascheiding. Als je al die fracties netjes kunt scheiden, ben je spekkoper.’ Daarbij ziet hij ook een spanningsveld. ‘We moeten voorkomen dat burgers denken dat het er toch wel wordt uitgehaald en alles vervolgens in de grijze bak kieperen.’ Maar zolang de kliko krimpt, laat de Amstelvener dat voorlopig uit zijn hoofd. °

geautomatiseerd.

Op de weg terug komen we langs een inzamelwagen van de gemeente. Die leegt de bakken en plaatst ze, keurig in het gelid, weer terug langs de Amsterdamseweg. Het is opgehouden met regenen, de zon breekt door. De kinderen komen alweer bijna uit school, vol verhalen. Niet over kliko’s, maar over hun eerste schooldag en de nieuwe juf of meester.

FOTO: stadsarchief, Doriann Kransberg

° AEB GENERATIES

Amsterdam Toen

Hoofdkantoor Stadsreiniging, Stadhouderskade Je kunt het je al bijna niet meer voorstellen, maar in 1989 stonden er nog gewoon asbakken op tafel. Belangrijke tools: kloeke reken machine, draaischijftelefoon en heel veel ordners. Amsterdam NU

AEB hoofdkantoor, Westpoort Werkvlekken, beeldschermen, lockers en aanlandplekken. Hier wordt nieuw gewerkt.

N°10 ° SEPTEMBER 2014 ° GENERATIE e