NAJAAR 2017 THEMA-MAGAZINE ROND INNOVATIE BINNEN DE ZORGBOOG
[innovatie]
Tovertafel
Sprookjesachtig leuk
Kraam/JGZ
Succesvol op Facebook
Digitale sloten
Slim en veilig toegang
slimmer werken
INHOUD Zeg eens eerlijk... als je je afvraagt wat voor weer het vandaag wordt, kijk je dan uit het raam? Of naar je telefoon? Het online checken van het weer is net zo’n automatisme geworden als veters strikken. Een klein voorbeeld van slimme technologie die heel snel ‘gewoon’ is geworden. Maar voor het grootste goed, onze eigen gezondheid, gebruiken we diezelfde technologie nog te weinig in ons voordeel. Binnen de Zorgboog experimenteren we graag met innovatie en technologie. We zijn op zoek naar ideeën en mogelijkheden waarmee we de cliënt zoveel mogelijk faciliteren en ‘ontzorgen’. Waarmee we
medewerkers kunnen ondersteunen in hun werk én kunnen bijdragen aan de kwaliteit van zorg. Met dit magazine willen we innovatie binnen de Zorgboog in beeld brengen. Om te laten zien wat het voor je werk kan betekenen. Of voor de mensen aan wie jij zorg verleent. Van kleine, slimme apps die ons helpen tot hulpmiddelen die het leven van onze cliënten verrijken. Zo veelzijdig is innovatie; doe er je voordeel mee!
COLOFON Fijn! Thema Innovatie (najaar 2017) is een uitgave van de Zorgboog. Redactie: de Zorgboog Grafisch ontwerp en drukwerk: Orange Design, Asten-Heusden Oplage: 5.000 exemplaren Vragen, suggesties, opmerkingen? Mail ze gerust naar de redactieraad via communicatie@zorgboog.nl. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming worden overgenomen of vermenigvuldigd. Zet - en drukfouten voorbehouden.
Fingerfood
Voor de meeste mensen met dementie komt er een moment dat ze het bestek niet meer kunnen gebruiken of herkennen. MEER OP PAGINA 08
de Tovertafel
Joost
Op diverse locaties van de Zorgboog zijn Tovertafels te vinden. Het klinkt sprookjesachtig, maar wat zijn het eigenlijk? MEER OP PAGINA 05
De Zorgboog is bezig met de ontwikkeling van Joost, de nieuwe digitale werkplek voor alle medewerkers. MEER OP PAGINA 20
Dwaaldetectie
Zorgcampus
Simpled card
Dwaaldetectie: het dragen van een zender met ingebouwde GPS. MEER OP PAGINA 06
Goede zorg in de regio, verleend door goed opgeleide mensen. MEER OP PAGINA 06
Sinds een paar maanden werkt de Zorgboog met Simpled Card, een online dienst. MEER OP PAGINA 19
PAGINA 02
THEMA MAGAZINE
Als Zorgboog willen én moeten we er alles aan doen om ervoor te zorgen dat iedereen de zorg en hulp krijgt die hij nodig heeft, nu én in de toekomst. Dat betekent zuinig zijn op onze medewerkers, zaken slimmer organiseren zodat we meer kunnen met dezelfde mensen én innoveren.
REDACTIONEEL
Diana Rijntjes, directeur Wijkzorg en wijkverpleging
INNOVATIE voor een ontzorgde toekomst
Innovatie kun je opsplitsten in sociale innovatie en technologische innovatie. Bij het eerste gaat het om slimmer werken door a nders organiseren. Bij technologische innovatie gaat het om toepassen van technologische hulpmiddelen om het werk in de zorg te vervangen, ondersteunen of verlichten. Denk aan beeldzorg, stofzuigrobot, medicijnwekkers, automatische d eur openers et cetera. Wij zorgmedewerkers zijn niet zo van de techniek. Dat begint al op de middelbare school: je bent een alfaof een beta-leerling. Het gaat maar zelden samen. We zijn ook niet zo van de vernieuwing; we hebben geleerd
om te werken volgens best-practises en evidence based. En dan moeten we nu gaan experimenteren met technologische hulpmiddelen? Ja, dat moet! Want zonder die hulpmiddelen gaan we het niet redden. En als we die hulpmiddelen niet in de praktijk testen en leren om ermee te werken, kunnen we ook nooit goede keuzes maken. We zullen er dus aan moeten geloven: leren werken en omgaan met technologische hulpmiddelen. En weet je, dat kan zomaar ineens leuk worden! Je werk wordt er nog gevarieerder door, en soms ook een beetje makkelijker. Als we de cliënt als uitgangspunt blijven
nemen en we durven namens hen en met hen, met leveranciers in gesprek te gaan, dan komen er vast hele mooie nieuwe dingen uit voort. Daarvan zijn wij overtuigd. Binnen de Zorgboog maakt de stuurgroep innovatie, bestaande uit Petra de Regt, Arnold van Hunnik Diana Rijntjes, ruimte voor goede technologische innovatie en ideeën op basis van klantwaarden. Heb jij ook een idee? Laat het weten via ideeenfabriek@ zorgboog.nl. Wie weet kunnen we samen jouw idee tot uitvoering te laten groeien. Namens de stuurgroep Innovatie, Diana Rijntjes, directeur Wijkzorg en wijkverpleging
PAGINA 03
THEMA MAGAZINE
TECHNOLOGIE
ZORGROBOT ZORA De Zorgboog gaat dit jaar op de locaties Keyserinnedael en Ruijschenbergh zes maanden proefdraaien met zorgrobot Zora. Zora staat voor Zorg Ouderen Revalidatie en Animatie. De robot is 57 centimeter hoog en voorzien van allerlei sensoren om zijn omgeving te kunnen analyseren en hier interactie mee te hebben. Zora is in staat om de cliënt te
herkennen en contact te leggen en kan het initiatief tot bijvoorbeeld activiteiten overnemen van de cliënt, vrijwilliger of familie. Zora kan liedjes zingen, oefeningen doen tijdens fysiotherapie of geheugenspelletjes spelen. De activiteit kan tevens aanleiding zijn voor anderen om ook deel te nemen.
KENNISMAKEN MET AFDELING VIA VIRTUAL REALITY VITAAL LICHT Het is bekend dat voldoende daglicht een positieve bijdrage levert aan de kwaliteit van leven en het slaappatroon van cliënten met dementie. Met de lamp van Vitaal licht beweegt het licht mee met het ritme van de dag. Van actief wit licht overdag naar ontspannen warm licht later op de dag. Hiermee kan de interne biologische klok meer synchroon lopen
PAGINA 04
THEMA MAGAZINE
met het buitenlicht. De eerste ervaringen in kleinschalig wonen Someren-Eind en in Wellenshof (Liessel) zijn positief. De lampen worden vanaf de zomer 2017 op meerdere locaties geïmplementeerd. Vanaf september 2017 gaan studenten van Fontys onderzoek doen naar de effecten van de lamp van Vitaal licht op lange termijn.
Uit een klantwaardenonderzoek van de Ideeënfabriek kwam naar voren dat cliënten van de geriatrische revalidatiecliënten graag van te voren willen kennismaken met de afdeling/ locatie waar zij gaan revalideren. Afgelopen zomer zijn VRfilmpjes gemaakt in het Vitassist Zorghotel en op afdeling de Regenboog in het Elkerliek ziekenhuis. Deze filmpjes geven het gevoel ergens bij te zijn en zijn daarmee een goede manier om toekomstige cliënten en hun familie/mantelzorgers een ‘revalidatie-ervaring’ te geven. Nadat het filmpje bij ongeveer 50 cliënten is aangeboden, wordt het project geëvalueerd.
INTERVIEW
Virtueel en interactief spelen met licht.
de Tovertafel uitnodigend en leuk! Op diverse locaties van de Zorgboog is de Tovertafel te vinden. Het klinkt sprookjesachtig, maar wat is het eigenlijk? Het is een soort diaprojector die tegen het plafond hangt. In plaats van dia’s projecteert de computer beelden op een eettafel. Die beelden reageren op de hand- en armbewegingen van de personen die om de tafel zitten: een rollende bal die je weg kan tikken, herfstbladeren die zich laten opvegen en waar lieveheersbeestjes doorheen lopen, zeepbellen die je kunt laten knappen. Virtueel en interactief ‘spelen met licht’ dus. Het is erg uitnodigend om te doen en wij kunnen ons voorstellen dat het ook erg leuk is om dit bijvoorbeeld met kleinkinderen samen te doen!
Enthousiaste reacties
Een Tovertafel in iedere woning?
De Tovertafel is een speels product en volgens Leonie Kuijpers (hoofd dagbesteding met name geschikt voor ouderen die wat verder in hun dementieproces zitten. “Zij zijn een groot deel van de dag passief. Ze staren wat voor zich uit en hebben weinig tot geen interactie met hun directe omgeving. De Tovertafel doorbreekt dit.
“De Tovertafels zijn erg leuk voor de bewoners van kleinschalig wonen” vertelt Hetty van Hoof, hoofd woonverpleging. “Ze brengen een heleboel vrolijkheid en plezier! Eén nadeel: de projectors zijn nogal zwaar, er is behoorlijk wat spierkracht nodig om ze van de ene naar de andere woning te brengen en in het systeemplafond te plaatsen.”
Over het algemeen reageren onze cliënten heel enthousiast op deze media. Het is wel zaak dat je het goede medium kiest. Voor andere doelgroepen is bijvoorbeeld een belevenistafel (een i-pad van tafelformaat) of een braintrainer (grootscherm spelcomputer) meer geschikt.”
Hetty zou het liefst een tovertafel hebben in elke woning hebben. Helaas zijn ze nog vrij duur, ongeveer € 6.000,-. Misschien iets voor een sponsoractie? De Tovertafel in de Wolfstraat is mede mogelijk gemaakt door Rabobank Helmond.
PAGINA 05
THEMA MAGAZINE
KORT NIEUWS
LEEFSTIJL MONITORING De gemeente Helmond, zorgorganisatie de Zorgboog en Sensara gaan in 2017 starten met de implementatie en uitrol van Sensara HomeCare. Sensara is een makkelijk te gebruiken leefstijlmonitoring systeem dat met slechts een aantal bewegingsmelders en slimme software de thuissituatie inzichtelijk maakt. Via een handige app wordt de mantelzorger en/of zorgprofessional ingelicht als er snel hulp nodig is of als het dagelijkse patroon verandert. De intelligente software leert het dagelijks patroon herkennen en slaat alleen alarm als dat écht nodig is. Hierdoor worden mantelzorgers zo min mogelijk belast. Onze casemanagers dementie gaan samen met de WMO consulenten een workshop volgen, zodat zij hun cliënten kunnen adviseren in het gebruik van Sensara. Dit met als doel om aan zowel burgers die nog géén thuiszorg ontvangen als burgers die wél thuiszorg ontvangen een oplossing te bieden die hen kan ondersteunen in het langer, veilig thuis wonen.
PAGINA 06
THEMA MAGAZINE
DWAALDETECTIE Dwaaldetectie is het dragen van een zender met ingebouwde GPS, zodat altijd bekend is waar iemand zich bevindt en alarmmeldingen kunnen worden verstuurd. Cliënten vragen ons steeds vaker om advies rondom de inzet van dwaaldetectie. We willen de cliënt bijstaan,
informeren en adviseren in het zoekproces naar de juiste vorm van dwaaldetectie. Als vervolg op een stage opdracht begin 2017 wordt een overzicht ontwikkeld van de diverse mogelijkheden, inclusief uitleg over werking, prijzen/ vergoedingen en verkrijgbaarheid.
LOGEERHUIS VOOR MENSEN MET DEMENTIE De Zorgboog ontwikkelt samen met Savant Zorg, de Peelgemeenten en zorgverzekeraar CZ een logeerhuis, een laagdrempelige voorziening voor tijdelijk verblijf (geplande respijtzorg) voor mensen met dementie. Hier kunnen zij langere of korte tijd verblijven. Zodat de mantelzorger even tot
rust kan komen en kan bijtanken. Hierdoor kunnen zij de zorg voor een dementerende thuis langer vol houden. Een locatie is inmiddels gevonden. Zorgbooglocatie Franciscushof in het centrum van Lieshout biedt na een kleine verbouwing onderdak aan het logeerhuis, waar straks zeven gasten kunnen verblijven.
HANDIGE APPS
MEDICATIE DUBBELCONTROLE APP Binnen de wijkteams Someren, Helmond Centrum en Tolpost is een succesvolle pilot gedraaid met de medicatie dubbelcontrole app van Boomerweb. Met de app kan een medewerker op afstand de dubbelcontrole doen die voor bepaalde medicatie en toedieningswijzen verplicht is. Dit wordt bovendien in de app vastgelegd, waardoor we ook kunnen aantonen dat de controles daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. Deze controles waren al langere tijd verplicht, maar het bleek erg lastig om aan deze verplichting te voldoen. Het is in de praktijk niet haalbaar om fysiek met een tweede medewerker bij de cliënt aanwezig te zijn. De app maakt controle op afstand mogelijk. De voorbereidingen om de app wijkzorgbreed te kunnen gebruiken, worden getroffen.
MET NETTIE SNEL EN MAKKELIJK ZAKEN REGELEN Met de mantelzorgapp Nettie kan op een eenvoudige manier een netwerk rondom een zorgvrager worden ingericht. Nettie verbindt mensen in een groep. Zij is een echte regeltante: ze zorgt er voor dat iedereen in die groep precies weet wat er geregeld moet worden. Of het nu gaat om boodschappen doen, hulpvragen of het beleggen van een bijeenkomst. De Zorgboog biedt
de app aan aan familieleden en het netwerk van bewoners in onze zorglocaties. Daarmee willen we de betrokkenheid vergemakkelijken en vergroten. De Nettie app wordt onder meer gebruikt op het kleinschalig wonen in Liessel en de afdeling de Molendreef voor jong dementerenden in Mariëngaarde (Aarle-Rixtel). In 2017 wordt de app verder geïntroduceerd.
APPS OP JE MOBIEL Als onderdeel van de ICTverbeteringen die we dit jaar doorvoeren, gaan we dit najaar werken met nieuwe mobiele telefoons. Hierop komen allerlei handige apps te staan die
bruikbaar zijn voor de zorg. Denk bijvoorbeeld aan: - Verkorte checklist veilige zorg - Moet ik naar de dokter? - Verpleegkundig rekenen - Apotheek (info over medicatie) PAGINA 07
THEMA MAGAZINE
OP LOCATIE
INNOVATIE IN DE NIEUWENHOF In 2016 is een klantwaardenonderzoek onder huurders van onze woonlocaties uitgevoerd. Vanuit dit onderzoek heeft de divisie Wonen en welzijn elf ‘IK WIL’s’ geformuleerd die leidend zullen zijn bij de herontwikkeling van locatie de Nieuwenhof in Deurne.
Deze ‘IK WIL’s’ gaan niet over stenen, maar over het woonlandschap en de community die mensen zoeken. We zijn al actief op zoek naar coalities om onorthodoxe en innovatieve oplossingen te creëren voor eenvoudige én complexe vraagstukken.
LOCATIE ZONDER GESLOTEN DEUREN De Zorgboog wil een fixatievrije organisatie zijn. Waar mogelijk willen wij de deuren van onze afdelingen en/of locaties ‘open zetten’ voor onze bewoners. Hierdoor kunnen zij zich vrijer bewegen. Behalve een vermindering van frustratie en boosheid (het gevoel opgesloten te zijn) geeft een grotere bewegingsruimte ook meer activiteit/inspanning overdag wat ten goede komt aan beter slapen in de nacht. In Keyserinnedael Helmond kunnen de bewoners van de gesloten afdelingen al in hoge mate vrij door het gebouw bewegen. In 2017/2018 willen we ook de deuren van de gesloten afdelingen op de Pannehoeve in Helmond en Jan de Witkliniek in Bakel (inclusief tuin aan de achterzijde) open zetten. Deze plannen worden op dit moment uitgewerkt. PAGINA 08
THEMA MAGAZINE
FINGERFOOD Voor de meeste mensen met dementie komt er een moment dat ze bestek niet meer kunnen gebruiken of herkennen. Het eetmoment kan dan als onplezierig worden ervaren, voor zowel bewoners als medewerkers. Fingerfood oftewel ‘eten met je handen’, kan hierbij een oplossing zijn. Het concept is eenvoudig: eten en drinken dat mensen goed herkennen en zonder bestek kunnen consumeren. Een warme maaltijd bestaat dan uit beetgare stukjes groenten, vlees en bijgerechten en soep en dessert in een drinkbeker. Het ontbijt bijvoorbeeld uit een in stukjes
gesneden dubbele boterham. Met Fingerfood kunnen bewoners weer zelfstandig eten, in hun eigen tempo waardoor zij tijdens het eten meer kunnen genieten. Het gevolg is rust aan tafel en een tevreden bewoner die ook nog voldoende voedingsstoffen krijgt. Een fingerfoodmaaltijd bevat immers evenveel voedingswaarden als een standaard warme maaltijd. Begin 2017 heeft binnen Mariëngaarde een pilot met Fingerfood plaatsgevonden die zeer succesvol is verlopen. Momenteel wordt bekeken hoe Fingerfood verder in de organisatie kan worden ingezet.
In de media lezen we vaak over inbraakgevoelige sleutelkluisjes. Een dergelijk kluisje wordt gezien als een uithangbord met ‘hier woont een kwetsbare oudere’. Vanuit samenwerkingsverband Zorgcirkels Peelland is gekeken naar een slimmere manier om de toegang te kunnen regelen bij cliënten met bijvoorbeeld personenalarmering. De oplossing: digitale sloten. Eind 2016 zijn deze sloten getest in woonzorglocatie de Wilbertdries in Bakel.
INTERVIEW
SLIM EN VEILIG toegang met digitale sloten
“Heel de Wilbertdries is uitgerust met de nieuwe sloten”, legt locatiecoördinator Ad Jansen uit. “Ze werken zowel met sleutels als een app op de mobiele telefoon. Ben je met je telefoon in de buurt van het digitale slot, dan kun je via bluetooth verbinding maken. Je krijgt de drie dichtstbijzijnde sloten te zien met de naam van de bijbehorende cliënten. Je kiest het juiste slot/ de juiste naam en klikt op ‘open’! Aan de binnenzijde van de deur zit een motortje wat ervoor zorgt dat de deur open gaat. Aan de buitenzijde lijkt een gewoon slot te zitten.”
Wel zo veilig! “Voor de cliënt verandert er eigenlijk niet veel”, vertelt Maria Kuipers, hoofd wijkzorg en wijkverpleging. “Zij hebben een nieuw slot met een gewone sleutel gekregen. Als ze willen, kunnen ze zelf ook een app krijgen of de familie een app geven. Onze medewerkers hebben helemaal geen sleutels meer, alleen de app. Dat is wel zo veilig, want nu kunnen we geen sleutels meer verliezen. En als we een telefoon verliezen, is er nog niets aan de hand. Je hebt een code nodig om toegang te krijgen tot de app. Als een medewerker uit dienst gaat of niet meer voor een bepaalde cliënt werkt, dan kunnen we de toestemming van afstand intrekken. Daarmee houd je makkelijk controle.”
Erg tevreden Bij de Wilbertdries zijn ze erg enthousiast over de digitale sloten. Ad Jansen hoopt dan ook dat de Zorgboog ermee doorgaat. “Zorgmedewerkers vonden het in begin erg wennen, maar nu is men erg tevreden. Het scheelt tijd en het voelt een heel stuk veiliger. We hebben veel geleerd tijdens de pilotperiode, onder meer dat je de menselijke factor niet moet onderschatten. Zo had één medewerkster ongemerkt de telefoon op vliegtuigstand staan, omdat ze nog niet gewend was te werken met mobieltjes. Ook was snel duidelijk dat cliënten met reumatische handen een grotere deurknop moesten krijgen. Leverancier Telelock heeft steeds goed op onze bevindingen gereageerd en snel voor aanpassingen gezorgd.” Tijdens de pilotperiode waren er geen kosten verbonden aan het werken met digitale sloten. In de toekomst zal een dergelijk slot door cliënten in de wijk zelf betaald moeten worden. Met gemeenten wordt overleg gevoerd of het digitale slot een WMO voorziening kan worden.
PAGINA 09
THEMA MAGAZINE
OPLEIDEN
Zorginnovatienetwerk
Innovatief stageconcept
De Zorgboog is ervan overtuigd dat vernieuwing in de zorg niet alleen kan komen uit het eigen beroepenveld. Er is meer verbinding nodig met andere disciplines. Sinds september 2016 werken studenten van zowel verpleegkunde, toegepaste gerontologie, bedrijfskunde en vastgoed van de Fontys Hogeschool binnen het zorginnovatie-netwerk (ZIN) van de Zorgboog. De studenten krijgen zo de mogelijkheid om kennis te maken met de Zorgboog en de diversiteit die de zorgsector te bieden heeft. Naast het leren in de praktijk binnen bijvoorbeeld een wijkteam, hebben de studenten gezamenlijk een vaste onderwijsmiddag per week. Tijdens deze middag richten zij zich op innovatievraagstukken uit de praktijk. Het ZIN stimuleert en daagt niet alleen de studenten, maar ook onze medewerkers uit tot permanent leren. In september 2017 is alweer het derde Zorginnovatie-netwerk gestart.
Binnen de Zorgboog zijn drie leerafdelingen actief: op afdeling de Lindert in de Jan de Witkliniek, op de afdeling geriatrische revalidatie Vitassist en op een afdeling met twee groepswoningen in Keyserinnedael. Binnen deze stageconcepten draaien groepen stagiaires/leerlingen volledig mee in het rooster. Zo krijgen zij te maken met alle aspecten van het zorgvak. De werkbegeleiders op de afdelingen lopen met de leerlingen
PAGINA 10
THEMA MAGAZINE
mee, in plaats van andersom. De leerlingen zijn deels boventallig op de gebruikelijke personeelsformatie, waardoor er meer tijd en aandacht is voor de bewoners en de kwaliteit van zorg. Het afdelingshoofd zorg geeft leiding aan de leerafdeling en blijft verantwoordelijk voor wat er op de afdeling gebeurt. Met het opleiden van goed gekwalificeerd personeel in een boeiende leeromgeving spelen we in op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.
Trainee Innovatiewerker Als onderdeel van het innovatieprogramma gaat de Zorgboog werken met een traineeship Innovatiewerker. Op deze manier kunnen we jong innovatief talent kennis laten maken met de VVT-zorg als werkgebied. Tegelijkertijd worden wij uitgedaagd door een frisse creatieve blik en het 'out of the box' denken wat van jonge talenten mag worden verwacht. De trainee Innovatiewerk
loopt gedurende een jaar telkens vier maanden stage bij drie verschillende divisies. Bij iedere divisie ondersteunt de trainee een lopend innovatietraject/ project, doet onderzoek naar innovatiemogelijkheden, ontwerpt een plan van aanpak of voert een korte innovatieopdracht uit. De eerste trainee. Floor Ringout, is medio juli 2017 gestart. De eerste vier maanden werkt zij bij de Jeugdgezondheidszorg.
Met alle nieuwe technieken, innovaties en betere apparaten wordt het verlenen van zorg ook steeds ingewikkelder. De zorg heeft professionals nodig met verstand van gezondheidszorg én techniek. Mensen die bij de toepassing van technologie in de zorg kunnen helpen, adviseren en innoveren. Verpleegkundige in de wijk Winanda Tan volgt sinds februari 2017 de opleiding Zorg & Technologie aan de Zuyd Hogeschool in Heerlen.
INTERVIEW
BRUGGEN BOUWEN tussen zorg en technologie Misschien is het wat vreemd voor iemand die in de zorg werkt, maar ik heb techniek ook altijd heel interessant gevonden. De laatste jaren zie je dat er enorm veel nieuwe techniek komt en dat we daar ook heel veel aan kunnen hebben binnen de (thuis)zorg. Maar past het daadwerkelijk bij de behoeften van onze cliënten, sluit het aan op wat zij nodig hebben? Daarom ben ik deze opleiding gaan volgen. De studie richt zich op mensen die met nieuwe technische oplossingen willen bijdragen aan de gezondheid en welzijn van mensen. De zorg heeft mensen nodig die niet alleen willen innoveren, maar die bij de productontwikkeling de wensen van de doelgroep weten te vertalen in het ontwerpproces. Mensen met kennis van zowel de zorg als de techniek. Die
bruggen kunnen bouwen tussen beide werelden. Daarbij leer je niet alleen om bij te dragen aan de verdere innovatie van zorgtechnologie, maar juist ook om gebruikers en zorgverleners op de juiste manier om te laten gaan met deze vernieuwingen. Dat spreekt me enorm aan! Zorg & Technologie is een tweejarige duale opleiding van Zuyd Hogeschool en Fontys Hogescholen. Duaal wil zeggen dat je tegelijkertijd werkt en leert. Ik heb nu het eerste half jaar achter de rug en ik vind het enorm interessant. Ik moet behoorlijk wennen aan het ‘echte leren’ en de lange schooldagen, maar het is heel inspirerend! We zijn veel bezig met praktijkopdrachten, zoals gezonde leefstijl, wijkgerichte zorg en zorgrobotica.
Binnen de Zorgboog gaan we altijd uit van de behoeften van onze cliënten. Aan de hand daarvan gaan we op zoek naar de juiste zorg en ondersteuning, naar de juiste oplossing. Dat is bij innovatie niet anders. We moeten niet innoveren om te innoveren. Het gaat erom dat de innovaties die we doen daadwerkelijk iets bijdragen. Ik hoop daar door het volgen van deze opleiding een bijdrage aan te kunnen leveren.
"Sluiten innovaties aan op wat onze cliënten nodig hebben?" PAGINA 11
THEMA MAGAZINE
SAMEN INNOVEREN
PEEL DUURZAAM GEZOND De Zorgboog zoekt altijd naar innovaties. Daarbij richten we ons op technologie en innovatie waarmee we de cliënt zoveel mogelijk faciliteren en ‘ontzorgen’. Innovatie die onze medewerkers kan helpen in hun werk en kan bijdragen aan de kwaliteit van zorg. Er liggen nog veel kansen en we spelen graag in op nieuwe mogelijkheden. Daarbij zoeken we actief samenwerking met partners op het gebied van wonen, welzijn en zorg in ZuidoostBrabant, bijvoorbeeld binnen Peel Duurzaam Gezond en het Lorentz genootschap. We zijn ervan overtuigd dat we alleen samen voldoende ervaring kunnen opdoen in pilotprojecten, echte doorbraken kunnen bereiken en bewezen innovaties breed kunnen inzetten.
PAGINA 12
THEMA MAGAZINE
ZORGCAMPUS DE PEEL Goede zorg in de regio, verleend door goed opgeleide mensen die klaar zijn om in te spelen op de vragen van patiënten, cliënten én zorgorganisaties, nu en in de toekomst. Dat is in het kort het doel van Zorgcampus de Peel. De partners Savant Zorg, Elkerliek ziekenhuis, GGZ Oost Brabant, de Zorgboog, ORO en ROC ter AA onderkennen het belang van
het behouden en het vinden van goede en gemotiveerde medewerkers voor de zorgsector in de regio. Door intensief met elkaar samen te werken kunnen we er bijvoorbeeld voor zorgen dat de inhoud van de opleidingen beter aansluit op de huidige en toekomstige vragen vanuit de zorg. Naast opleidingsvraagstukken zijn ook onderzoek, ontwikkeling en innovatie
JIJWIJ, INTEGRALE GEBOORTEZORG Vanaf begin 2017 werken dertien kernpartners in de regio Zuidoost- Brabant officieel samen binnen JIJWIJ om de beste geboortezorg te leveren: zes verloskundigenpraktijken, vijf kraamzorgbureaus, gynaecologen en het Elkerliek ziekenhuis. Een primeur in Nederland! Nog niet eerder werkten alle ketenpartners zo intensief samen aan integrale geboortezorg. Door de intensieve samenwerking verbetert de kwaliteit van zorg, zijn de cliënten meer tevreden en blijven de kosten beheersbaar. Bovendien werken we met één integraal geboortetarief, waardoor zorgverzekeraars bij één
partij geboortezorg in kunnen kopen. CZ is de eerste zorgverzekeraar die geboortezorg Integraal gaat inkopen, en dat doen ze bij JIJWIJ. De komende anderhalf jaar wordt de JIJWIJ organisatie verder doorontwikkeld. Ook werken we aan de implementatie van een zorgstandaard geboortezorg.
De Zorgboog wil innoveren op basis van klantwaarden of doelmatiger zorgen. Het initiatief hiervoor hoeft echt niet altijd uit te gaan van de directie of managers. Dat blijkt wel uit onderstaand praktijkvoorbeeld.
IN DE PRAKTIJK
de cliënt én mantelzorger samen ondersteunen Een cliënt kampt met de gevolgen van een (beginnende) dementie en woont nog steeds zelfstandig in de eigen woning. Er is een netwerk van mantelzorg om de cliënt aanwezig, maar de druk hierop wordt steeds groter. Voor de cliënt is opname in een verpleeg- of verzorgingshuis echter geen optie; daar valt niet over te praten, want het gaat toch nog goed thuis… Eén van de kinderen vraagt aan het wijkteam of er geen sensoren kunnen worden geplaatst zodat ze weten dat het goed gaat. De Zorgboog heeft echter geen ervaring met de inzet van sensoren in de thuissituatie; we bieden dit ook niet aan als product. Op initiatief van de mantelzorger wordt besloten contact te zoeken met ORO, een organisatie die hier wél ervaring mee heeft. Tijdens een
eerste overleg inventariseren we wat er nodig is om tegemoet te k omen aan de wensen en behoeften van zowel de cliënt als de mantelzorgers. Het gaat vooral om het valgevaar en het naar buiten gaan/ dwalen, beide met name gedurende de nacht. We besluiten sensoren te plaatsen op buitendeuren en een bedmat. Alarmoproepen/signalen van deze sensoren komen binnen op de zorgcentrale van ORO. Daar wordt per sensor bekeken wie zij het beste kunnen inseinen om op te volgen. Het wijkteam geeft hierbij aan dat het voor hen niet werkbaar is om in de nacht op zoek te gaan naar de cliënt. Een begrijpelijke redenatie waar de mantelzorg geen probleem mee heeft. Signaleringen via de deursensoren w orden via de ORO-centrale meteen doorgezet naar de mantelzorger
die vlakbij woont en er dus snel kan zijn. Signaleringen via de bedmat worden eerst uitgeluisterd, dat wil zeggen dat de centralist luistert naar de geluiden in de slaapkamer. Vervolgens wordt beslist of er wel of geen professionele opvolging naar toe gaat. Hierin spelen het wijkteam en de ambulante nachtzorg van de Zorgboog wel een rol. Alle afspraken worden goed vastgelegd en er worden evaluatiemomenten afgesproken. Op wat kinderziektes in het eerste weekend na, zijn de ervaringen tot nu toe goed. Zowel de cliënt, mantelzorger, wijkteam als ORO zijn tevreden! Een op maat gemaakte oplossing dus, in samenwerking met een collega-zorgorgani satie. Iets wat in de toekomst steeds vaker zal gaan gebeuren.
PAGINA 13
THEMA MAGAZINE
ELEKTRONISCH CLIËNTENDOSSIER
VEILIG MAILEN Het uitwisselen van elektronische berichten is een snelle en makkelijke manier om informatie te delen. Binnen de gezondheidszorg worden grote hoeveelheden gevoelige informatie uitgewisseld. Denk aan cliënt- en zorggegevens, contracten en brieven. ‘Gewone’ e-mail, cloudoplossingen of een usb-stick via de post zijn dan
echter onvoldoende veilig. De Zorgboog wil én moet veilig digitaal communiceren. We zoeken daarbij naar technisch geavanceerde, gebruiksvriendelijke oplossingen voor veilig e-mailen, chatten en bestanden delen, zoals ZIVVER en ZorgMail. Tegelijkertijd willen we de processen daaromheen zo eenvoudig mogelijk inrichten.
DIGITALE RAADPLEGINGEN We vinden het belangrijk dat onze cliënten en bewoners met ons mee denken over ontwikkelingen en activiteiten binnen onze organisatie. Steeds vaker maken we daarbij gebruik van digitale raadplegingen. Zoals bijvoorbeeld bij ledenorganisatie Zorgboogextra. De 21.000 leden worden een aantal keren per jaar PAGINA 14
THEMA MAGAZINE
benaderd om deel te nemen aan een digitale onderzoek. En bij JGZ wordt onder meer gewerkt aan een pilot bij de consultatiebureaus in Brandevoort en Laarbeek waarbij ouders gevraagd wordt na het consult vragen te beantwoorden op een i-pad. Hierdoor heeft het team direct informatie over de tevredenheid van ouders die dag.
ELEKTRONISCH CLIËNTENDOSSIER De divisie Woonverpleging en de afdeling Jeugdgezondheidszorg werken met het elektronisch cliëntendossier, oftewel een ECD. Bij JGZ noemen we het een digitaal kinddossier. In 2018 wordt ook bij de divisie Wijkzorg en wijkverpleging een ECD ingevoerd, passend bij de cliënt in de wijk. Cliënten van Woonverpleging en hun familie kunnen ook gebruik maken van het digitale cliëntportaal; een beveiligde online omgeving die toegang geeft tot het persoonlijk digitaal zorgdossier. Zorgvuldigheid staat daarbij voorop. Zo is er een wachtwoord nodig en bepaalt de cliënt zelf of en welke familieleden of contactpersonen toegang krijgen. In het cliëntportaal kunnen zij nieuwsberichten van de afdeling lezen en de cliëntagenda inzien. Ook kunnen zij zorginhoudelijk op de hoogte blijven door de zorgdoelen, het werkplan en de rapportages te bekijken.
INTERVIEW
De Facebookpagina Pluim is inmiddels al bijna vijf jaar een succesvol communicatiemiddel van de divisie Kraamzorg en Jeugdgezondheidszorg (JGZ). Hiermee sluit zij aan op de belevingswereld van veel jonge en aanstaande ouders. Zij maken immers veel gebruik van digitale en sociale media.
Facebook succesvol
communicatiemiddel bij Kraam/JGZ Enthousiast Facebookteam
Liken
Jamilla Nab en Robin Sommers maken deel uit van het Facebookteam: zes jonge, enthousiaste verpleegkundigen die samen de pagina beheren en onderhouden. “We proberen dagelijks een nieuw bericht te posten. Vaak korte w eetjes of filmpjes/foto’s die we overal vandaan halen of aangeleverd krijgen vanuit de divisie. Dat laatste mag trouwens nog wel wat vaker gebeuren! Daarnaast komen er natuurlijk berichten en vragen binnen waar we snel op willen reageren. We hebben een weekplanning gemaakt over wie wanneer ‘Facebookdienst’ heeft en dus kan antwoorden.”
“We krijgen veel vragen over voeding, slapen, vaccinaties en foto’s van bijvoorbeeld huiduitslag. Eén van de jeugdartsen fungeert als medische back-up. Ook krijgen we veel verzoeken binnen om afspraken op het consultatiebureau te verzetten en weten zwangere vrouwen ons steeds beter te vinden. De intakers van JGZ en Kraam promoten de Facebookpagina als cliënten zich aanmelden voor kraamzorg en tijdens het eerste huisbezoek. “Opvallend is dat de meeste ouders al weten dat wij op Facebook zitten en ons al liken. Dat werkt natuurlijk erg motiverend!
De Zorgboog op Facebook Naast de algemene Facebookpagina is de Zorgboog ook op Facebook te vinden met aparte pagina’s voor vrijwilligers, Hospice de Populier, Zorgboogextra, Zorgboog in Balans en Keyserinnedael. Dit jaar krijgen alle grote woonzorglocaties een eigen pagina. Denken jullie erover ook iets met Facebook te doen? Neem dan altijd contact op met de afdeling PR & Communicatie!
“We zijn in 2012 begonnen met onze Facebookpagina Pluim En met 1.360 likes hebben we inmiddels een behoorlijk grote online community opgebouwd! Facebook is een heel laagdrempelig communicatiemiddel dat prima aansluit bij de wensen en behoeften van (aanstaande) jonge ouders. Het is makkelijk, snel, toegankelijk en te gebruiken op de tijd die hen het beste uitkomt.”
PAGINA 15
THEMA MAGAZINE
BEELDSCHERM
ZORG IN BEELD Steeds meer ouderen wonen zelfstandig thuis, tegelijkertijd dreigt een tekort aan medewerkers in de zorg te ontstaan. De Zorgboog wil goede kwaliteit van zorg thuis leveren, nu én in de toekomst. Door het leveren van beeldschermzorg kunnen we de zorg zowel voor de cliënt als de medewerker effectiever en efficiënter inzetten. De cliënt krijgt weer meer regie over de inzet en tijdstippen van zorg. De medewerker kan efficiënter ingezet worden voor zorg waar fysieke aan-
wezigheid nodig is. Op dit moment maken nog niet zoveel cliënten gebruik van beeldschermzorg. De cliënten die het wel gebruiken zijn tevreden, evenals de medewerkers die ermee werken. We willen beeldschermzorg dan ook graag uitbreiden. Hiervoor moet het goed duidelijk zijn voor welke doelgroepen of geleverde zorg dit een geschikt product kan zijn. Daarnaast wordt waar we beeldschermzorg verder kunnen inzetten.
DIGITALE ONDERSTEUNING LOKALE VRIJWILLIGERS Het dagbestedingsproject Ons Plekske in Liessel wordt volledig gerund door vrijwilligers. De Liesselse 55+er kan hier samen met dorpsgenoten eten of deelnemen aan activiteiten. De Zorgboog heeft ongeveer 80 vrijwilligers geschoold in licht verzorgende handelingen en een belevingsgerichte benadering. Via een ‘beeldbelverbinding’ PAGINA 16
THEMA MAGAZINE
kunnen zij een beroep doen op het dagactiviteitenteam van de Waterlelie in de Nieuwenhof in Deurne. Deze professionals kunnen meekijken en advies en instructies geven. We willen deze succesformule graag aanbieden aan soortgelijke vrijwilligersprojecten om hen te ondersteunen in hun werk.
WONDZORG IN BEELD De Zorgboog is al langer bezig met het product Beeldschermzorg. Binnen het innovatieprogramma worden andere toepassingen voor dit product onderzocht. Binnen het wijkzorgteam Stiphout/ Mierlo en Zorghotel Vitassist loopt momenteel een pilot Wondzorg in beeld. Dit houdt in dat wondverpleegkundigen van de Zorgboog een aantal consulten doen voor wondzorg via Beeldscherm zorg. Op deze manier kunnen zij in kortere tijd en met minder reistijd meer collega’s, en dus cliënten, advies geven. Als de pilot eind 2017 succesvol blijkt, wordt deze uitgebreid naar alle teams. Ook wordt gekeken naar een samenwerking met de wondverpleegkundige van het Elkerliek ziekenhuis.
Bij innovatie denken we al snel aan technologische innovatie en digitale vooruitgang. Het is leuk om te weten dat ruim drie kwart van de technologische innovaties het resultaat zijn van sociale innovatie.
ZORGBOOG EXTRA
SOCIALE INNOVATIE Zorgmakelaar Voor mensen met een zorgvraag is het vaak ingewikkeld om de juiste weg te vinden in het doolhof aan wet- en regelgeving, instanties, dienstverleners en zorgproducten. Geregeld zien (potentiële) leden en cliënten door de bomen het bos niet meer. Zij hebben ondersteuning en begeleiding nodig bij het vinden van het juiste zorgaanbod dat past bij hun zorgvraag. Daarom hebben de Zorgboog en Zorgboogextra de handen ineen geslagen. Vanaf september is een Zorgmakelaar actief! Kijk op www.zorgboogextra.nl/ zorgmakelaar voor meer informatie.
Bij sociale innovatie draait het om vernieuwing binnen een organisatie. Innovatie is één van de beste manieren om succesvol te blijven in deze steeds veranderende wereld. Zo was het vroeger heel gewoon dat men lid was van de plaatselijke kruisvereniging, maar door de individualisering van de maatschappij zijn veel kruisverenigingen verdwenen of werden omgevormd tot een ledenorganisatie zoals Zorgboogextra.
21.000 leden Zorgboogextra is door de jaren heen blijven bestaan omdat zij steeds met haar tijd mee veranderde. En dat is precies waar we mee doorgaan. Het individualisme neemt af en de participatiemaatschappij neemt toe. Net als heel vroeger. Een kruisvereniging had een belangrijke rol in een vaak hechte gemeenschap waarin zelfredzaamheid en mantelzorg vanzelfsprekende waarden waren. Termen die we tegenwoordig vaak horen, maar die ook een aantal jaren zijn uitgebleven. Zorgboogextra zal zich in de toekomst minder op het individu richten, maar steeds meer op
de gemeenschap. We staan tenslotte met 21.000 leden sterk om elkaar te helpen en om ons sterk te maken voor maatschappelijke onderwerpen die wij belangrijk vinden. Daarmee is ledenorganisatie Zorgboogextra een moderne variant van de kruisvereniging.
Eenzaamheid Eén van de thema’s waarop we ons nu richten is eenzaamheid. Een groot maatschappelijk probleem waar veel aandacht aan wordt besteed, maar waar niet voor iedereen een oplossing is gevonden. We weten zeker dat er tussen onze 21.000 eenzaamheid voorkomt, we weten alleen niet waar. En dat is ook niet erg. Ons doel is onze leden de mogelijkheid te geven om elkaar te ontmoeten. Samen leuke dingen te gaan doen. Als je het leuk vindt om mensen te ontmoeten en gezellig samen dingen te ondernemen ben je welkom! Kijk snel op www.zorgboogextra.nl of bezoek onze Facebookpagina voor meer informatie over onze organisatie en wie weet tot snel.
PAGINA 17
THEMA MAGAZINE
KORT NIEUWS
DOORGAANDE LIJN JGZ Ieder kind heeft het recht op te groeien in een veilige en stimulerende omgeving die het mogelijk maakt dat het kind zich optimaal ontwikkelt. Vanuit die overtuiging werken de drie organisaties jeugdgezondheidszorg in Zuidoost Brabant samen. De gemeenten, als opdrachtgever voor de jeugdgezondheid, heeft de Zorgboog, ZuidZorg en de GGD de opdracht gegeven te komen tot een doorgaande lijn jeugdgezondheid van - 9 maanden tot 18 jaar. Binnen het project Groei! wordt in 2017 via pilots gewerkt aan een nieuwe flexibele werkwijze met meer afstemming op de inhoud en aan een eigentijdse en innovatie JGZ, met meer ruimte voor maatwerk. Het doel is dat ouders een doorgaande lijn ervaren in de ondersteuning bij de opvoeding van hun kind.
PAGINA 18
THEMA MAGAZINE
Betalen met Simpled Card Sinds een paar maanden werkt de Zorgboog met Simpled Card, een online dienst waarmee we zelf betaalpassen kunnen uitgeven aan bijvoorbeeld divisies of bepaalde afdelingen. Het werkt als een reguliere bankpas, maar de bestedingsruimte kunnen we zelf instellen. De transacties die met de passen worden gedaan, zijn live te volgen in de online beheeromgeving. Gebruikers
kunnen ook een mobiele app gebruiken, waarmee ze bij elke uitgave een foto kunnen maken van de bon of factuur. Deze wordt automatisch bij de transactie in de online omgeving gevoegd. Uitgaven zijn hierdoor goed te controleren én accorderen. Met de Simpled Card vermijden we uitgaven via de kleine kas en declaraties achteraf en dat scheelt veel administratieve rompslomp.
ZORGCIRKEL BAKEL In steeds meer kleinere zorglocaties wonen steeds minder cliënten met een ZZP. Hierdoor is een ‘wakende nacht’ niet meer rendabel. Met het opzetten van de Zorgcirkel Bakel willen de locaties in de regio Bakel efficiënter werken in de nacht en elkaar helpen waar het nodig is. Sinds januari 2017 volgt de nachtdienst van Jan de Witkliniek de oproepen in de nacht op van de Wilbertsdries. Deze komen binnen via een app op
hun telefoon. Inhoudelijk loopt de pilot prima; medewerkers vinden het echter wel spannend om van een veilige interne omgeving naar buiten te gaan. Daarnaast speelt de techniek ons nog wel parten, de app werkt niet altijd optimaal. We kijken momenteel naar een oplossing. Ook gaan we een pilot draaien met persoonsbeveiliging om het veiligheidsgevoel van de medewerkers te vergroten.
De Zorgboog is bezig met de ontwikkeling van Joost, de nieuwe digitale werkplek voor alle medewerkers. Deze interactieve omgeving vervangt het huidige intranet en is straks niet alleen toegankelijk op locaties, maar ook vanuit huis of onderweg. En vanaf ieder apparaat. Of het nu gaat om een vaste werkplek, laptop of via een app op je mobiele telefoon.
INTERACTIE
een nieuwe manier van communiceren én samenwerken De wens naar een digitale en sociale werkplek bestaat al langer. Op het huidige intranet worden informatie en berichten niet goed g elezen en ook kunnen veel extramurale medewerkers niet (makkelijk) op het intranet. De nieuwe omgeving is straks voor iedere medewerker beschikbaar. En Joost biedt mogelijkheden om alle informatie die medewerkers nodig hebben om hun werk goed te doen, te bundelen op één plek.
Actief samenwerkingsplatform Joost is straks het startpunt van jouw werkdag. Het is dan niet de bedoeling dat je Joost wegklikt, maar het juist de hele dag gebruikt als actief samenwer-
kingsplatform. Voor sommige medewerkers is Joost misschien het zoveelste nieuwe systeem. Onze grootste uitdaging gaat dan ook zijn iedereen ertoe aan te zetten de nieuwe werkplek actief te gebruiken. Bijvoorbeeld door hun profiel goed aan te vullen. Dat wordt deels automatisch gevuld, maar je moet ook zelf aan de slag. Maar het gebruik gaat natuurlijk verder dan dat. Om medewerkers wegwijs te maken op Joost, gaan we onder meer trainingen organiseren. Ook is er een groep enthousiaste ambassadeurs door de hele organisatie. Zij hebben Joost al eerder mogen ervaren en kunnen het gebruik en de meerwaarde ervan aan hun collega’s uitleggen.
Samen doorontwikkelen Natuurlijk zal niet alles meteen van een leien dakje gaan. Zo zijn in het begin nog niet alle functionaliteiten gereed. Het is een kwestie van gezamenlijk aftasten, door ontwikkelen en continu verbeteren. Zo is de koppeling met ons kwaliteitshandboek (Infoland) nog niet meteen optimaal. Joost is een groeimodel, waar we ook komend jaar nog constant aandacht aan moeten schenken. Maar deze nieuwe stap in de digitale wereld maakt dat we beter zijn voorbereid op de toekomst en medewerkers en dus ook de cliënt beter kunnen ondersteunen!
In juni hebben we een prijsvraag uitgezet voor de naam van onze nieuwe digitale werkplek. Ruim 60 medewerkers hebben met ons mee gedacht, geweldig! Uiteindelijk hebben we gekozen voor ‘Joost’; van het gezegde ‘Joost mag het weten’, oftewel ‘wie het weet, mag het zeggen’. En als het om interne Zorgboog informatie gaat, dan kunnen we zeggen: Joost weet het! Op Joost gebeurt het, daar vind je het nieuws, persoonlijke regelingen, collega’s et cetera. PAGINA 19
THEMA MAGAZINE
ONLINE
BEN JE GEÏNSPIREERD GERAAKT EN WIL JE MEER WETEN OVER INNOVATIEVE TOEPASSINGEN IN DE ZORG? ONLINE GAAT ER EEN WERELD VOOR JE OPEN!
Robot: vriendelijke zorgverlener of onmenselijke zoethouder? Ze komen oorspronkelijk uit Japan, maar zijn bezig met een stille opmars in de rest van de wereld: de zorgrobot met menselijke trekjes. Ook bij de Zorgboog gaan we er mee werken.
Op intranet zijn diverse interessante artikelen te vinden. Zoek bijvoorbeeld eens op innovatiekringdementie.nl op robots of lees over de therapeutische sociale robotkat op roboticare.nl.
Gratis ebook!
Op de website van trendwatcher en futurist Richard van Hooijdonk kun je een gratis ebook downloaden over technologie en de toekomst van de gezondheidszorg: richardvanhooijdonk.com.
Ook interessant! Vilans.nl/thema-innovatie-en-onderzoek Zorgvisie.nl/home/dossiers/e-health Kennispleinchronischezorg.nl/eerstelijn/ehealth-introductie Nivel.nl/nl/technologie-in-de-zorg-en-ehealth Zorgvoorbeter.nl/ouderenzorg Zorginnovatie.nl
Online challenge, durf jij het aan? Een leuke, leerzame en interessante eerste stap op weg naar de Technologische Toekomst van de Zorg is de online challenge van Vilans. De ideale manier om kennis te maken met de mogelijkheden van technologie. Doe mee en ga de uitdaging aan! Ga naar techtoekomst.vilans.nl
Apps voor mensen met dementie Mensen met dementie kunnen ook profiteren van nieuwe technologie. Zo blijkt uit onderzoek dat ze veel plezier kunnen beleven aan het spelen met een Ipad, ook als ze geen enkele ervaring met computers hadden. Ook voor mantelzorgers kan het een uitkomst zijn. Op www.alzheimer-nederland.nl vind je tips en voorbeeld. Type in het zoekveld ‘apps’ en je komt vanzelf op de juiste pagina.