Ε ΘΓΟΟΑΘΜΚΖΗΕ ΙΓΟΑ ΑΝΜ ΠΑ ΙΚΕΙΓΖΑ ΠΕΟ ΠΟΛΙΣΙΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Άνοιξη 2012 Τεύχος Νο1
2stav-salonika.blogspot.com
2 Γ ΤΜ Ν Α Ι Ο Σ Α ΤΡ ΟΤ ΠΟΛ Η
Μια πόλη που τραγούδησαν για χίλια χρόνια οι βυζαντινοί Έλληνες
ΠΑ ΙΚΕΙΓΖΑ ΠΕΟ ΘΓΟΟΑΘΜΚΖΗΕΟ ΟΠΕΚ ΑΞΑΖΑ ΗΑΖ ΞΩΙΑΖΗΕ ΓΝΜΕ
Ε Θεζζαιμκίθε είκαη μηα ηζημνηθή πόιε με μηα ζοκεπή θαη αδηάιεηπηε πανμοζία πμο λεπενκά ηα 2300 πνόκηα. Ζδνύζεθε από ημ βαζηιηά ηεξ Ιαθεδμκίαξ Ηάζζακδνμ ημ 315 π.. Γίκαη μία πόιε με πιμύζημ πανειζόκ θαη ηαοηόπνμκα από ηηξ ιίγεξ με ζηαζενή θοζημγκςμία από ηεκ ίδνοζή ηεξ. Οε όιε ηε πνμκηθή δηάνθεηα ηςκ 23 αηώκςκ, ε όμμνθε αοηή παναζαιάζζηα πόιε, πμο είκαη θηηζμέκε αμθηζεαηνηθά ζημ εζςηενηθό ημο Θενμασθμύ θόιπμο ημο βμνείμο Αηγαίμο Νειάγμοξ, δηαδναμάηηζε έκα ζεμακηηθό νόιμ ζηε δηαμόνθςζε ηςκ ειιεκηθώκ πναγμάηςκ.
Ίπκε ημο θάζε θηήημνα πνςμαηίδμοκ ηε ζύγπνμκε εηθόκα ηεξ πόιεξ θαη οπεκζομίδμοκ ηηξ επάιιειεξ πανμοζίεξ πμιηηηζμώκ πμο δηάβεθακ απ' ηεκ πόιε. Οε θάζε βήμα μέζα ζηεκ πόιε βνίζθμκηαη ηεξ ηζημνίαξ ηεξ θαη ηεξ δςήξ ηεξ μη ζηαζμμί, πμο ακηηπνμζςπεύμκηαη από ηα επηβιεηηθά ή ηα πανηηςμέκα ή ηα ηαπεηκά θηίζμαηα. Ρπήνλε ε πόιε με ηεκ πημ έκημκε πανμοζία ζε μιόθιενε ηε Βαιθακηθή ενζόκεζμ, γεγμκόξ πμο απμδεηθκύεη ζςζηή ηεκ επηιμγή θαη εκένγεηα ημο μηθηζηή ηεξ Ηάζζακδνμο.
Ε πόιε ηεξ Θεζζαιμκίθεξ θαίκεηαη πςξ
Πα ηείπε ηεξ Θεζζαιμκίθεξ Πα ηείπε πμο πνμζηάηεοακ ηεκ πόιε, απμηειμύκ θιενμκμμηά μμκαδηθή. Γίκαη μία θιενμκμμηά βοδακηηκή, μεζαηςκηθή θαη μζςμακηθή. Ημιιεμέκα πάκς ζηα θάζηνα βνίζθμκηαη ηα μκεμεία ηεξ πημ ζύγπνμκεξ ηναγςδίαξ
ηεξ
μηθναζηαηηθήξ
Γιιάδαξ,
ηεξ
θαηαζηνμθήξ.
Μ
επηζθέπηεξ μπμνεί κα πενπαηήζεη δίπια ζηα
θάζηνα
έκα
μμκαδηθό
μεγάιμ
πενίπαημ, όπμο ζα δεη ηηξ πηηζμέκεξ επάκς ζηα ηείπε πνόπεηνεξ θαηαζθεοέξ, πμο έθηηαλακ μη πνόζθογεξ πμο ήιζακ ημ 1922, κα δηαηενμύκηαη αθόμα ζημ πώνμ θαη ημ πνόκμ.
μπονώζεθε κςνίξ με ηείπε. Ιόιηξ 30 πνόκηα μεηά ηεκ ίδνοζή ηεξ μ βαζηιηάξ ηεξ Ιαθεδμκίαξ Ακηίγμκμξ ηεκ επέιελε ζακ ημκ πημ αζθαιή ηόπμ γηα κα αμοκζεί θαηά ημο
επηδνμμέα
βαζηιηά
ηεξ
Επείνμο
Νύννμο. Ε μεγάιε ακμηθμδόμεζε ηςκ ηεηπώκ έγηκε ηα παιαημπνηζηηακηθά πνόκηα (ηέιε 4μοανπέξ 5μο αη.) από ημκ Μνμίζδα, εκώ μη ζοπκέξ βανβανηθέξ επηδνμμέξ ημο 5μο θαη ημο 6μο αη. έθακακ επηηαθηηθή ηεκ ακάγθε ζοκεπώκ εκηζπύζεςκ ηςκ ηεηπώκ. Ιεηά από ηεκ αμέιεηα πμο μδήγεζε ζηεκ εύθμιε εθπόνζεζε ηεξ πόιεξ από ημοξ Οαναθεκμύξ ημ 904, ηα ηείπε εκηζπύζεθακ γηα κα ακηημεηςπίζμοκ ημ βμοιγανηθό θίκδοκμ.
Ε Ανπαία Αγμνά
Ε Ανπαία Αγμνά, δημηθεηηθό θέκηνμ ηεξ ανπαίαξ
Θεζζαιμκίθεξ,
θαηαιάμβακε
έθηαζε δύμ πενίπμο εθηανίςκ ζηεκ θανδηά ηεξ πόιεξ.
Ε πνμκηθή πενίμδμξ μέζα
ζηεκ μπμία θηίζηεθε ε Ξςμασθή Αγμνά ηεξ Θεζζαιμκίθεξ οπμζηενίδεηαη πςξ είκαη ημ 42 π..-138 μ.. Πεκ
επμπή
αοηή
θαηαζθεοάδεηαη
ε
Γγκαηία μδόξ, πμο έκςκε ημ Δοννάπημ με ημκ Έβνμ, ε Θεζζαιμκίθε ακαδείπζεθε ζε μεγάιμ
εμπμνηθό,
ζηναηηςηηθό Πμ ζογθνόηεμα ηεξ Ανπαίαξ Αγμνάξ ήηακ μνγακςμέκμ γύνς από μηα μνζμγώκηα πιαθμζηνςμέκε πιαηεία. Οηηξ ηνεηξ πιεονέξ οπήνπακ ζημέξ με δηπιή ζεηνά θηόκςκ, ζε άμεζε επηθμηκςκία με πενημεηνηθή δώκε δεμόζηςκ πώνςκ. Ε κόηηα ζημά εδναδόηακ πάκς ζε μηα δηπιή ζμιςηή οπμδμμή, πμο θαηά ημ έκα ημήμα ηεξ ήηακ εμηοπόγεηα (cryptoporticus). Οημ θέκηνμ ηεξ ακαημιηθήξ πηένογαξ εκηάπζεθε θηίνημ ζεαμάηςκ, θαηαιαμβάκμκηαξ ηε ζέζε πνμγεκέζηενμο βμοιεοηενίμο. Ούμθςκα με μηα επηγναθή ιεηημονγμύζε ςξ ςδείμ.
ακαπηύπζεθε
πμιηηηθό
θαη
θέκηνμ.
Νανάιιεια
έκημκε
θμηκςκηθή,
πκεομαηηθή θαη πμιηηηζηηθή δςή με ηε δημνγάκςζε
ιαμπνώκ
εμνηαζηηθώκ
εθδειώζεςκ, όπςξ ηςκ Μιομπίςκ, ηςκ Νοζείςκ θαη ηςκ Kαβεηνίςκ.
ημά ηεξ ανπαίαξ αγμνάξ
Αρίδα Γαιενίμο (Ηαμάνα)
Αρίδα Γαιενίμο (Καμάνα)
Ε πόιε έθζαζε όμςξ ζηε ιαμπνόηενή ηεξ Ε Ηαμάνα είκαη θηίζμα ηεξ επμπήξ ηεξ
άκζεζε ζηηξ ανπέξ ημο 4μο αηώκα, όηακ μ
Ξςμασθήξ «Πεηνανπίαξ» (ανπέξ 4μο μ..
θαίζαναξ
αηώκα). Ηαηαζθεοάζηεθε γηα κα ηημεζεί μ
πνςηεύμοζα ηεξ επανπίαξ ημο (304 μ.X.)
Γαιένημξ
ηεκ
επέιελε
Ξςμαίμξ Αοημθνάημναξ Γαιένημξ, όηακ αοηόξ επέζηνερε κηθεηήξ ζηεκ πόιε (πενί ημ 306 μ..) μεηά από πμιέμμοξ ημο θαηά ηςκ Νενζώκ. Ε ζνηαμβηθή αοηή αρίδα ήηακ ημπμζεηεμέκε θάζεηα ζηεκ ανπαία Γγκαηία, πμο δηέζπηδε ηεκ πόιε (δοηηθά πνμξ ακαημιηθά) θαη απμηειμύζε μένμξ ημο ιεγόμεκμο Γαιενηακμύ ζογθνμηήμαημξ (Ξςμασθά Ακάθημνα, Ηαμάνα, Ξμηόκηα) πμο ακαπηύζζμκηακ
θύνηα
κμηημδοηηθόηενα,
ζηηξ ζεμενηκέξ πιαηείεξ Καβανίκμο θαη Ζππμδνμμίμο. Σμήμα ημο Γαιενηακμύ ζογθνμηήμαημξ
ςξ
Ε Ξμηόκηα
Ε Ξμηόκηα, έκα εονύπςνμ θοθιηθό θηίνημ, ελ μο θαη ημ ζεμενηκό ηεξ όκμμα, πηίζηεθε γύνς ζημ 300 μ.. από ημκ νςμαίμ Ηαίζανα Γαιένημ, δε γκςνίδμομε με βεβαηόηεηα γηα πμημ ιόγμ έπηηζε μ Γαιένημξ ηε Ξμηόκηα. Έπμοκ οπμζέζεη όηη ηεκ πνμόνηδε γηα Ιαοζςιείμ ημο, μ ίδημξ όμςξ ηάθεθε μαθνηά από ηε Θεζζαιμκίθε. Ιηα άιιε άπμρε μηιά γηα καό θαη μάιηζηα αθηενςμέκμ ζημκ Δία, ημκ πνμζηάηε ζεό ημο Ηαίζανα θαη γεκηθόηενα όιεξ ηεξ Ξςμασθήξ αοημθναημνίαξ.
Όηακ ε πόιε θαηαιαμβάκεηαη από αιιόζνεζθμοξ ή από ιαμύξ δηαθμνεηηθμύ δόγμαημξ θαη μη κηθεηέξ, ζηενηγμέκμη ζημ δίθαημ ημο ηζπονμύ, αθαηνμύζακ από ηε δηθαημδμζία ηςκ Θεζζαιμκηθέςκ ηα ιαμπνά ημοξ πνμζθοκήμαηα, ζημοξ ηειεοηαίμοξ άθεκακ ηα ιηγόηενμ ζεμακηηθά, ακάμεζα ζηα μπμία θαίκεηαη όηη ζογθαηαιεγόηακ θαη μ καόξ ηεξ Ξμηόκηαξ. Έγηκε μάιηζηα θαη μεηνμπμιηηηθόξ καόξ θαηά ηε δηάνθεηα πηζακόκ ηεξ Φναγθμθναηίαξ θαη ζίγμονα ζηα πνώηα πνόκηα ηεξ Πμονθμθναηίαξ.
Πμ 1523 ε Ξμηόκηα έγηκε μ μνζόδμλμξ μεηνμπμιηηηθόξ καόξ ηεξ πόιεξ. Ηαη ςξ ηέημημξ πανέμεηκε μέπνη ημ 1591, μπόηε έγηκε θαη αοηόξ ηδαμί ηόηε δεληά από ηε δοηηθή είζμδμ ημο θηηνίμο πηίζηεθε θαη μ μηκανέξ, πμο δηαζώδεηαη ςξ ηηξ εμένεξ μαξ. Ιεηά ηεκ απειεοζένςζε ηεξ Θεζζαιμκίθεξ ημ θηίζμα ημο Γαιενίμο, με δηάηαγμα ημο Οη. Δναγμύμε, γεκηθμύ δημηθεηή Ιαθεδμκίαξ, ακαθενύπζεθε εζκηθό μκεμείμ θαη οπήπζε ζηεκ άμεζε δηθαημδμζία ημο ειιεκηθμύ θνάημοξ.
Παιηά θςημγναθία ηεξ Ρμηόκηαξ ηεκ πενίμδμ αμέζςξ μεηά από ηεκ έκςζε ηεξ Θεζζαιμκίθεξ με ηεκ Γιιάδα, δειαδή μεηά από ημοξ βαιθακηθμύξ πμιέμμοξ 1912-1913. Σμ 1914 είπε μκμμαζζεί ζε ηενό καό ημο Αγίμο Γεςνγίμο, όπςξ δηαθνίκεηαη ζηεκ επηγναθή ηεξ ελςηενηθήξ ηεξ πύιεξ. Η θμνοθή ημο μηκανέ ημο πνώεκ μμοζμοιμακηθμύ ηεμέκμοξ δεκ έπεη αθόμα αθνςηενηαζζεί.
Μ νςμασθόξ ηππόδνμμμξ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ
ημ πάνηε βιέπεηε ημκ νςμασθό Ιππόδνμμμ, όπςξ είκαη ακενηεμέκμξ ζημοξ ανπαημιμγηθμύξ πίκαθεξ ηεξ Πιαηείαξ Ναοανίκμο.Με θόθθηκμ πνώμα μ Ιππόδνμμμξ θαη ημ Γαιενηακό ακάθημνμ, ημ μπμίμ ήηακ ζε επαθή με ηεκ δοηηθή πιεονά ημο Ιππμδνόμμο.
Ακαπόζπαζημ
ημήμα
ζογθνμηήμαημξ
ημο
ακαθημνηθμύ
απμηειμύζε
μ
Ζππόδνμμμξ, ημήμαηα ημο μπμίμο έπμοκ εκημπηζηεί
θάης
από
ηεκ
μμώκομε
ζεμενηκή πιαηεία (δηάδνμμμη, οπμδμμή εδνάκςκ). Μ ηππόδνμμμξ ήηακ έκα είδμξ ζηάδημο
μεγάιςκ
πνμμνηδόηακ
γηα
δηαζηάζεςκ
πμο
ανμαημδνμμίεξ
θαη
ηππμδνμμίεξ. Γίπε μνζμγώκημ ζπήμα θαη μπμνμύζε ε μία ζηεκή ημο πιεονά κα έπεη θοθιηθή απόιελε (ζθεκδόκε). Οηηξ δύμ μαθνέξ
πιεονέξ,
γύνς
από
ημκ
ηζμπεδςμέκμ ζηίβμ, δηαμμνθώκμκηακ μη θενθίδεξ με ηηξ ζέζεηξ ηςκ ζεαηώκ. Οηα νςμασθά πνόκηα μ ζηίβμξ πςνηδόηακ θαηά μήθμξ ζε δύμ ημήμαηα με ηε "ζπίκα", εκώ ζηε μέζε ηςκ μαθνώκ πιεονώκ οπήνπε ζεςνείμ γηα ηα δηαθεθνημέκα πνόζςπα θαη ε είζμδμξ είπε ηε μμνθή ημήμαημξ θύθιμο.
Μ Ζππόδνμμμξ βνηζθόηακ ζε επαθή με ημ ακαθαηαζθεοαζμέκμ ακαημιηθό ζθέιμξ ημο μπονςμαηηθμύ πενηβόιμο θαη είπε έθηαζε 30.000 η.μ. Πμ ηέιμξ ηεξ πνεζημμπμίεζήξ ημο ζεμαημδμηείηαη από ηε ζθαγή ηςκ ζογθεκηνςμέκςκ ζημ πώνμ ζεαηώκ πμο δηέηαλε μ αοημθνάημναξ Θεμδόζημξ ημ 390 μ.. με αθμνμή ελέγενζε πμιηηώκ εκακηίμκ ηεξ γμηζηθήξ θνμονάξ θαη ημο ανπεγμύ ηεξ Βμοηένηπμο.
ΠΑ ΙΚΕΙΓΖΑ ΠΕΟ ΘΓΟΟΑΘΜΚΖΗΕΟ ΟΠΕ ΒΡΔΑΚΠΖΚΕ ΓΝΜΕ Οηεκ πμνεία ηςκ αηώκςκ θαη ζε όιεξ ηηξ ηζημνηθέξ επμπέξ ε Θεζζαιμκίθε έπαηδε πνςηανπηθό νόιμ ζηεκ πμιηηηθή θαη πμιηηηζηηθή δςή ηεξ Ιαθεδμκίαξ. Ε βοδακηηκή ηέπκε ζηε Ιαθεδμκία πανμοζηάδεη αδηάιεηπηε ζοκέπεηα από ημκ 4μ αη. ςξ ημ 1430, έημξ θαηάιερεξ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ από ημοξ Πμύνθμοξ. Πμ πημ εύγιςηημ πανάδεηγμα αοηήξ ηεξ ζοκέπεηαξ απμηειμύκ με ηε δηαπνμκηθόηεηά ημοξ ηα μκεμεία ηεξ Θεζζαιμκίθεξ, θέκηνμο ηεξ Ιαθεδμκίαξ θαη δεύηενεξ πόιεξ ηεξ αοημθναημνίαξ, μεηά ηεκ Ηςκζηακηηκμύπμιε, θονίςξ μεηά ημκ 7μ αη.
Μία πόιε πμύ ηναγμοδμύζακ γηα πίιηα πνόκηα μη βοδακηηκμί Έιιεκεξ
Ε Θεζζαιμκίθε έπεη μενηθά από ηα πημ αληόιμγα αλημζέαηα ηεξ βοδακηηκήξ επμπήξ, με πιήζμξ βοδακηηκώκ καώκ. Όιεξ μη βοδακ ηηκέξ εθθιεζίεξ βνίζθμκηαη ζημ θέκην μ ηεξ πόιεξ, εκηόξ ηςκ ηεηπώκ. Όιεξ πηίζηεθακ μεηαλύ ημο 323 θαη 1100 μ.Χ. θαη θάπμηεξ από ηηξ ζεμενηκέξ εθθιεζίεξ θαηαιαμβ άκμοκ μόκμ ημήμαηα από ηα ανπηθά θηίνηα ιόγς ηςκ πμηθίιςκ θαηαζηνμ θώκ πμο οπέζηεζακ ελαηηίαξ ζεηζμώκ, επηδνμμώκ ή πονθαγηώκ.
Ο καόξ ημο Αγίμο Δεμεηνίμο
Ο καόξ ημο Αγίμο Δεμεηνίμο
Ο καόξ ημο Αγίμο Δεμεηνίμο, επί ηεξ μμώκομεξ μδμύ, μ μπμίμξ θηίζηεθε πενί ημ 650. Μ καόξ ημο άγημο Δεμήηνημο πνςημπηίζηεθε πάκς από έκα νςμασθό ιμοηνό ζημ μπμίμ μανηύνεζε μ άγημξ ημ 303. Ννμζθοκεηέξ ένπμκηακ από όια ηα μένε ημο θόζμμο γηα κα πνμζεοπεζμύκ θαη κα ζεναπεοημύκ. Ακάμεζα ζε αοημύξ θαη μ έπανπμξ ημο ηιιονηθμύ Θεόκηεημξ. Μ Θεόκηεημξ ζεναπεύηεθε από ηεκ αζενάπεοηε γηα πνόκηα αννώζηηα ημο θαη από εογκςμμζύκε ζημκ Άγημ, ακηηθαηέζηεζε ημ μηθνό ηνίθιηημ καό με μηα επηβιεηηθή Βαζηιηθή ημ 413. Ε Βαζηιηθή ζηεθόηακ εθεί μέπνη θαη ηα πνόκηα ημο αοημθνάημνα Εναθιείμο (610-641) όηακ μηα πονθαγηά ηεκ θαηέζηνερε.
3μξ αη. μ.Χ. Γίκαη έκαξ αηώκαξ άκζεζεξ γηα ηεκ πόιε.
Μ Γαιένημξ, εγεμόκαξ εκόξ από ηα δύμ
ημήμαηα
ηεξ
Ακαημιηθήξ
Ξςμασθήξ Αοημθναημνίαξ, επέιελε ημ 300 μ.. ηεκ Θεζζαιμκίθε γηα αοημθναημνηθή
ημο
έδνα.
Από ημ 395 ςξ ημ 695, ε Θεζζαιμκίθε δμθημάζζεθε ζθιενά από
ζοπκέξ
επηδνμμέξ
Αβανμζιάβςκ
δηελάγμκηαξ
ζθιενμύξ αγώκεξ. Πμ 904 όμςξ ιεειαηήζεθε από ημοξ
Οαναθεκμύξ
ανγόηενα λακαιεειαηήζεθε Κμνμακδμύξ
θαη
ημ
ιίγμ 1185
από
ημοξ
Πμ 1430 άιςζε ηεξ Θεζζαιμκίθεξ από ημοξ Πμύνθμοξ
Πμ 1430, θαηά ηεκ άιςζε ηεξ ζεζζαιμκίθεξ από ημοξ Πμύνθμοξ, μηα
θαηκμύνγηα
ιεειαζία
έγηκε.
Αοηή μάιηζηα ήηακ ηόζμ βάκαοζε πμο μη ημίπμη ημο καμύ μείκακε ζπεδόκ γομκμί! Πμ 1493 ε Γθθιεζία μεηαηνέπεηαη ζε μμοζμοιμακηθό ηέμεκμξ με ημ όκμμα «Ηαζεμηά Πδαμί» θαη παναμέκεη έηζη έςξ ηεκ απειεοζένςζε ηεξ πόιεξ.
Ηαηά ηε δηάνθεηα ηεξ μεγ άιεξ πονθαγηάξημο 1917 ,εεθθιεζία ζπεδόκ θαηαζηνάθεθε μιμθιενςηηθά. Πόηε ακαθαιύθζεθε ε οπόγεηα θνύπηε. Αοηή ε θνύπηε ήηακ ημ μένμξ ηςκ Ξςμασθώκ ιμοηνώκ όπμο μ 'Aγημξ είπε θοιαθηζηεί θαη μανηύνεζε. .
Ε ζεμενηκή εθθιεζία εγθαηκηάζηεθε ημ 1958. Γίκαη μηα μεγάι ε εθθιεζία βαζηιηθμύ νοζμμύ πςνηζμέκε με 4 θημκμζημηπίεξ ζε 5 δηαδνόμμοξ. Οηεκ εθθιεζία οπάνπμοκ ρεθηδ ςηά θαη μο ημηπμγναθίεξ ημο 7 αηώκα, μη μπμίεξ δηαζώζεθακ από ηεκ πονθαγηά θαη δηαθμζμμύκ ηηξ επηθάκεηεξ μνηζμέκςκ ημίπςκ Νένα από ηε ζοκαηζζεμαηηθή ηεξ αλία γηα ηεκ πόιε ηεξ Θεζζαιμκίθεξ, είκαη έκα μμοζείμ βοδακηηκήξ ηέπκεξ ιόγς ηςκ αιιεπάιιειςκ μηθμδμμηθώκ ηεξ θάζεςκ (5μξ, 7μξ, ακαζηήιςζε 20μύ αη.).
Aπεηνμπμίεημξ Οημ θέκηνμ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ, επί ηεξ μδμύ Αγίαξ Ομθίαξ θαη βόνεηα από ημκ μμώκομμ καό ζώδεηαη μ καόξ
ηεξ
Απεηνμπμηήημο
ημο
μπμίμο ε πνμκμιμγία ακέγενζεξ ημπμζεηείηαη γύνς ζηα μέζα ημο 5μο αη.
Νόηηα άπμρε ημο καμύ
Άπμρε από ηα κόηηα. ε πνώημ πιάκμ ημ πνόποιμ πμο ζοκέδεε ημ καό με ηε "Λεςθόνμ".
Ε βαζηιηθή ακαθένεηαη ζηηξ γναπηέξ πεγέξ ςξ μ καόξ ηεξ Νακαγίαξ Θεμηόθμο θαη μάιηζηα ςξ μ μεγάιμξ καόξ ηεξ Θεμηόθμο. Μ μεγάιμξ καόξ ηεξ Θεμηόθμο, γκςζηόηενμξ ζήμενα ςξ καόξ ηεξ Απεηνμπμηήημο, ιόγς ηεξ ιαηνεοηηθήξ "απεηνμπμίεηεξ" εηθόκαξ πμο θοιαζζόηακ ζημ καό, είκαη θηίζμα ηεξ δεθαεηίαξ 450460. Ε επςκομία Απεηνμπμίεημξ εμθακίδεηαη γηα πνώηε θμνά ζε πνοζόβμοιμ έγγναθμ ημο αοημθνάημνα Ιηπαήι ημο Θ', με ημ μπμίμ δςνίδμκηακ ζπίηηα ηεξ πενημπήξ ζηε Ιμκή Ζβήνςκ ημο Αγίμο Όνμοξ.
Μη δμθημαζίεξ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ από ηηξ επηδνμμέξ ηςκ γμηζηθώκ θύιςκ ζοκεπίζηεθακ μέπνη θαη ημ ηέιμξ ημο 5μο αηώκα, μπόηε ε πόιε θαηάθενε κα ελαζθαιίζεη μηθνό δηάζηεμα εηνήκεξ θαη εοεμενίαξ. Οηεκ εοπναγία ηεξ βμήζεζε θαη μ μαθεδμκηθήξ θαηαγςγήξ αοημθνάημναξ Ζμοζηηκηακόξ, δίδμκηαξ ηδηαίηενμ βάνμξ ζηα πνμβιήμαηά ηεξ θαη ακάγμκηάξ ηεκ ζε πνςηεύμοζα ημο Ζιιονηθμύ πναηημνίμο.
Πμ 1345, ζθαγηάζηεθακ ζημ εζςηενηθό ημο καμύ Δειςηέξ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ. Φαίκεηαη όηη μέπνη ημκ 14μ θαη 15μ αηώκα ε ιηηακεοηηθή πμμπή ηεκ παναμμκή ηεξ εμνηήξ ημο Αγίμο Δεμεηνίμο πενκμύζε από ημ καό ηεξ Απεηνμπμηήημο, θαζώξ ε ιαηνεία ημο πμιημύπμο ηεξ πόιεξ ήηακ ζοκδεδεμέκε με ηε ιαηνεία ηεξ Νακαγίαξ.
Σμ εζςηενηθό ημο καμύ ζήμενα
Ε Απεηνμπμίεημξ είκαη μ πνώημξ πνηζηηακηθόξ καόξ πμο μεηαηνάπεθε ζε ηδαμί αμέζςξ μεηά ηεκ άιςζε ηεξ πόιεξ ζηα 1430 από ημκ ζμοιηάκμ Ιμονάη, θαη πανέμεηκε ημ επίζεμμ ηέμεκμξ ηςκ θαηαθηεηώκ θαζόιε ηεκ δηάνθεηα ηεξ ημονθμθναηίαξ, γκςζηό με ημ όκμμα „Γζθί Πδαμί (Ναιαηό Πδαμί).
O ιαόξ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ πήνε δοκαμηθά ζηα πένηα ημο ηε δημίθεζε ζημ όκμμα ημο κόμημμο αοημθνάημνα Iςάκκε E' Ναιαημιόγμο θαη ήνζε έηζη ζε ακηίζεζε με ημκ Iςάκκε Kακηαθμοδεκό πμο δηεθδηθμύζε ηε δημίθεζε ηεξ πόιεξ θαη ελέθναδε ηεκ πμιηηηθή ηςκ δοκαηώκ, δειαδή ηεξ ανηζημθναηίαξ. Οοπκά έθηαζακ ζε αθναίεξ εκένγεηεξ. Φαίκεηαη όηη πνμπώνεζακ αθόμε θαη ζε δεμεύζεηξ ηηξ πενημοζίαξ ηςκ ανηζημθναηώκ θαη ηεξ Γθθιεζίαξ ζημ όκμμα ημο θμηκμύ θαιμύ, ηηξ μπμίεξ πνεζημμπμίεζακ γηα κα δηαηενήζμοκ ζηναηό θαη ζηόιμ γηα ηεκ άμοκα ηεξ Θεζζαιμκίθεξ.
Ε μμκή ημο Μζίμο Δαβίδ
Μ καόξ ημο Μζίμο Δαβίδ βνίζθεηαη ζηεκ Άκς Νόιε ηεξ Θεζζαιμκίθεξ, θάης θαη κμηημδοηηθά ηεξ Ιμκήξ Βιαηάδςκ. Ννόθεηηαη γηα παιαημπνηζηηακηθό ζηαονηθό καό ημο ηέιμοξ ημο 5μο ή ηςκ ανπώκ ημο 6μο αη. Ε θόγπε ημο ηενμύ θμζμείηαη με ηεκ πενίθεμε πανάζηαζε ημο Μνάμαημξ ημο
Ζεδεθηήι,
με
ημκ
νηζηό
ακαιαμβακόμεκμ μέζα ζε μονάκηα δόλα πάκς από ημοξ ηέζζενηξ πμηαμμύξ ηεξ Γδέμ, ζηηξ όπζεξ ηςκ μπμίςκ θάζμκηαη μη πνμθήηεξ Ζεδεθηήι θαη Αββαθμύμ. Πε κεακηθή μμνθή
ημ
νηζημύ
δηαπκέεη
βαζύηαηα μ ένςηαξ ημο Θείμο.
Σμ πενίθεμμ ρεθηδςηό ηεξ θόγπεξ ημο καμύ ημο Οζίμο Δαβίδ Θεζζαιμκίθεξ
Μ καόξ ηεξ Αγίαξ Ομθίαξ
Ε Αγία Ομθία ζηε Θεζζαιμκίθε, είκαη μία από
ηηξ παιαηόηενεξ
εθθιεζίεξ ηεξ πόιεξ, ε μπμία έπεη παναμείκεη αθέναηα μέζα ζημ βάζμξ ημο πνόκμο θαη ιεηημονγεί μέπνη ζήμενα. Bνίζθεηαη κόηηα ηεξ μδμύ Γγκαηία ζε μηθνή απόζηαζε από ημ καό ηεξ Απεηνμπμηήημο. Ε
Αγία
Ομθία
μεηνμπμιηηηθόξ
οπήνλε καόξ
μ ηεξ
Θεζζαιμκίθεξ θαη πηίζηεθε ημκ 7μ αη.
ζηε
ζέζε
παιαημπνηζηηακηθήξ
μεγάιεξ ηνίθιηηεξ
βαζηιηθήξ. Οηεκ θόγπε ημο ηενμύ οπήνπε επίζεξ εηθμκμμαπηθόξ ζηαονόξ, μ μπμίμξ
μεηά
ημ
ζνίαμβμ
εηθμκμθίιςκ ακηηθαηαζηάζεθε
ηςκ (843),
από
έκζνμκε
Θεμηόθμ με νηζηό, ηεξ μπμίαξ μεγάιμ
ημήμα
θαηέπεζε
ζομπιενώζεθε ημκ 12μ αη.
θαη
Σμ ρεθηδςηό ηεξ έκζνμκεξ Πακαγίαξ ζηεκ θόγπε ημο καμύ ηεξ Αγίαξ μθίαξ Θεζζαιμκίθεξ (12μξ αηώκαξ)
Οηεκ θαμάνα πάκς από ημ ηενό μ ζηαονόξ ζε γαιάδημ βάζμξ θαη μέζα ζε πμιύπνςμμ θύθιμ, πνμκμιμγείηαη ζηεκ πενίμδμ ηεξ Γηθμκμμαπίαξ (8μξ αη.) όπμο ε πόιε δηαδναμάηηζε ζμβανό νόιμ
Ακ θαη ε ίδνοζε ημο θνάημοξ ημο Ηανιμμάγκμο (800) ακέθμρε ηεκ επηννμή ημο Βοδακηίμο ζηα παιαηά εδάθε ημο Δοηηθμύ Ξςμασθμύ θνάημοξ, πανόια αοηά μ εθπνηζηηακηζμόξ θαη ε πμιηηηζηηθή επίδναζε ζε γεηημκηθμύξ ιαμύξ ζοκεπίζηεθε. Από ηεκ Θεζζαιμκίθε, πμο απμηειμύζε θηιμζμθηθό θαη ζνεζθεοηηθό θέκηνμ με μεγάιε αθηηκμβμιία, λεθίκεζακ μη δύμ Θεζζαιμκηθείξ ζεμιόγμη, Ηύνηιιμξ θαη Ιεζόδημξ, ζηα πνόκηα ημο Βοδακηηκμύ αοημθνάημνα Ιηπαήι Γ΄ γηα κα πναγμαημπμηήζμοκ δηάθμνεξ ηεναπμζημιέξ ζηε Βμοιγανία, Οονία, Ιμναβία θαη ζηε πώνα ηςκ αδάνςκ, με ηηξ μπμίεξ δηέδςζακ ημ πνηζηηακηζμό θαη ζοκέβαιιακ απμθαζηζηηθά ζηεκ πμιηηηζηηθή ακάπηολε ηςκ ιαώκ αοηώκ.
Οηε δηάνθεηα ηεξ ιαηηκμθναηίαξ ζηε Θεζζαιμκίθε (1204-1224) μ καόξ έγηκε θαζεδνηθόξ ηςκ Θαηίκςκ.
Ιεηά από ιίγα πνόκηα θαηαιύζεθε ημ βοδάκηημ από ημοξ Θαηίκμοξ Οηαονμθόνμοξ ηεξ Δύζεξ (1204) θαη ε Θεζζαιμκίθε έγηκε πνςηεύμοζα Φνάγθηθμο βαζηιείμο. Ε Θαηηκμθναηία δεκ θνάηεζε πανά 20 μόκμ πνόκηα ζηε Θεζζαιμκίθε. Μ δεζπόηεξ ηεξ Επείνμο Θεόδςνμξ Άγγειμξ Ημμκεκόξ, μεηά από μεζμδηθή πνμεημημαζία θαη ζεηνά πμιέμςκ, θαηέιαβε ηε Θεζζαιμκίθε θαη μνθίζηεθε
"βαζηιέαξ θαη αοημθνάημναξ ηςκ Ξςμαίςκ", δεμημονγώκηαξ έηζη ηεκ Γιιεκηθή αοημθναημνία Θεζζαιμκίθεξ (1224-1246).
ηεξ
.
Η Αγία μθία ηεξ Θεζζαιμκίθεξ, καόξ ζηαονμεηδήξ με ηνμύιμ
Ιεηά ηεκ παιηκόνζςζε ηεξ βοδακηηκήξ θονηανπίαξ ζηεκ πόιε απμηέιεζε θαη πάιη ηεκ μνζόδμλε επηζθμπηθή έδνα ηεξ Θεζζαιμκίθεξ έςξ ημ 1523/24, επί Ιαθημύι Ζμπναήμ Ναζά, μπόηε θαη μεηαηνάπεθε ζε ηδαμί.
Νακαγίαξ ηςκ αιθέςκ Γίκαη θηηζμέκμξ ζε ζπήμα ζηαονμύ, με ηνμύιμ πμο ζηενίδεηαη ζηε δηαζηαύνςζε ηςκ θάζεηςκ θαμανώκ, με έκα ρειό ηύμπακμ. Όιμ ημ θηίζμα είκαη θαηαζθεοαζμέκμ από ημύβια, γεγμκόξ πμο έδςζε ζημ καό ημ οπμθμνηζηηθό “Ηόθθηκε Γθθιεζία”.
Μ καόξ ηεξ Νακαγίαξ ηςκ αιθέςκ βνίζθεηαη ζημ θέκηνμ ηεξ παιηάξ πόιεξ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ. Μ καόξ ηεξ Νακαγίαξ ηςκ αιθέςκ, κμηημδοηηθά από ηεκ ανπαία αγμνά, θηίζηεθε ημ 1028. Ε μκμμαζία ηεξ πηζακόκ κα μθείιεηαη ζε θαηαζηήμαηα ηςκ παιθςμαηάδςκ. Ιενηθά οπάνπμοκ θαη ζήμενα ζηα δοηηθά ημο μκεμείμο.
Καόξ Αγίμο Κηθμιάμο Ημκηά ζηα ακαημιηθά ηείπε ηεξ Άκς Νόιεξ, ακάμεζα ζηηξ μδμύξ Ενμδόημο θαη Απμζηόιμο Ναύιμο, πενηθιείεηαη από πενίβμιμ μ Άγημξ Κηθόιαμξ Μνθακόξ, μεηόπη ηεξ Ιμκήξ Βιαηάδςκ, οπαγόμεκμ ζημ Ναηνηανπείμ, θαη άιιμηε θαζμιηθό μμκήξ.
Από
ημ
μμκαζηενηαθό
ζογθνόηεμα ζώδμκηαη ιείρακα ημο πνμπύιμο πνμξ ηεκ μδό Ενμδόημο.
Ε πνμζςκομία "Άγημξ Κηθόιαμξ Μνθακόξ" θαη "Άγημξ Κηθόιαμξ ηςκ Μνθακώκ" απακηά ζε πεγέξ ημο 17μο θαη 18μο αηώκα θαη ζοζπεηίζηεθε είηε με ημκ άγκςζημ ηδνοηή ημο καμύ θαη ηεκ μηθμγέκεηά ημο είηε με ηεκ ηδηόηεηα ημο Αγίμο Κηθμιάμο ςξ πνμζηάηε ηςκ πενώκ θαη ηςκ μνθακώκ. Ε ακέγενζε ημο μκεμείμο πηζακώξ πνμζδημνίδεηαη πνμκηθά από ηεκ ημηπμγνάθεζε ημο πμο εκηάζζεηαη ακάμεζα ζηα 1310-1320.
Ιμκή ηςκ Βιαηάδςκ Ε
Ναηνηανπηθή
θαη
Βοδακηηκή
μμκή ηςκ Βιαηάδςκ βνίζθεηαη ζημ βμνεηόηενμ ζεμείμ ηεξ πόιεξ θαη πμιύ θμκηά ζημ ηείπμξ ηεξ Άκς πόιεξ. Ε μμκή πήνε ημ όκμμα ηεξ από
ημοξ
ηδνοηέξ
ηεξ
ημοξ
αδειθμύξ Βιαηάδεξ.
Ε
ίδνοζε
ηεξ
πνμκμιμγείηαη
πενίπμο γύνς ζημ 1360. Κεώηενεξ ένεοκεξ μδήγεζακ ζημ ζομπέναζμα όηη μ καόξ, πμο ζώδεηαη ζήμενα, απμηειεί μεηαζθεοή θαηά ημκ 14μ αηώκα ζε ζηαονμεηδή με ηνμύιμ εκόξ
παιαηόηενμο
καμύ,
πμο
ημήμαηά ημο δηαηενήζεθακ ζημ κέμ θηίζμα. Ακ θαη έπεη δεπζεί πνμζζήθεξ θαη επεμβάζεηξ
ζημοξ
πνόκμοξ
(1801,
δηάνζνςζε
ηςκ
θεναμμπιαζηηθόξ
κεώηενμοξ 1907),
όρεςκ
θαη
ε μ
δηάθμζμμξ
μανηονμύκ ηεκ πμηόηεηα θαη ηεκ ορειή αηζζεηηθή ηεξ παιαημιόγεηαξ ανπηηεθημκηθήξ.
Ε μεηαγεκέζηενε ημύνθηθε μκμμαζία ήηακ Πζαμύξ Ιακαζηήν. Ε μμκή είκαη αθηενςμέκε ζημ νηζηό Νακημθνάημνα θαη ζηεκ Ιεηαμόνθςζε ημο Οςηήνμξ.
ΠΑ ΙΚΕΙΓΖΑ ΠΕΟ ΘΓΟΟΑΘΜΚΖΗΕΟ ΟΠΕΚ ΠΜΡΞΗΜΗΞΑΠΖΑ
Οηα πνόκηα πμο αθμιμύζεζακ κέα δεηκά πενίμεκακ ημοξ θαημίθμοξ. Μη Πμύνθμη ιεειάηεζακ θαη θαηέζηνερακ ηεκ πόιε, έζθαλακ ημοξ θαημίθμοξ, πμιιμύξ ημοξ οπμπνέςζακ κα εληζιαμηζζμύκ θαη αθόμε πενηζζόηενμοξ ημοξ ζθόνπηζακ ζηα ζθιαβμπάδανα ηςκ δηαθόνςκ πςνώκ. Ιέπνη ηα ηέιε ημο 15μο αηώκα ε πόιε δηήιζε πενίμδμ γεκηθήξ θαηάπηςζεξ. Πμ ιημάκη ηεξ ζπεδόκ κεθνώζεθε θαη ε εμπμνηθή ηεξ θίκεζε ελαθακίζηεθε. Ε Θεζζαιμκίθε έδηκε ηεκ εκηύπςζε ένεμεξ πόιεξ θαη ζύμθςκα με ηζημνηθμύξ ηεξ επμπήξ δεκ πνέπεη κα ανηζμμύζε πενηζζόηενμοξ από 6.000 θαημίθμοξ.
H επακάζηαζε ζηε Κόηηα Γιιάδα ημ 1821 λεζήθςζε ηεκ εθδηθεηηθή μακία ηςκ Πμύνθςκ πμο λέζπαζακ επάκς ζημκ ειιεκηθό πιεζοζμό με θοιαθίζεηξ, δηςγμμύξ, ζθαγέξ θαη ηνμμμθναηία. H ενεμία θαη ε γαιήκε επακήιζακ μεηά ηε ιήλε ημο νςζζμημονθηθμύ πμιέμμο θαη ηεξ ειιεκηθήξ επακάζηαζεξ, ημ 1829, όηακ ηα ακηίπαια μένε ακέπηολακ πιέμκ μεηαλύ ημοξ δηπιςμαηηθέξ ζπέζεηξ.
Ο Λεσκός Πύργος
Ε Θεζζαιμκίθε γκώνηζε θαη πάιη πμιιέξ Μ
Θεοθόξ
Νύνγμξ
είκαη
έκαξ
επηζέζεηξ θαη πμιημνθίεξ θαη πέναζε
μπονςμαηηθόξ πύνγμξ ημο 15μο αηώκα, μ
δηαδμπηθά από ηα πένηα ηςκ Πμύνθςκ,
μπμίμξ πνεζημμπμηήζεθε ζηε ζοκέπεηα ςξ
ηςκ Βοδακηηκώκ θαη ηςκ Bεκεηώκ γηα κα
θαηάιομα θνμονάξ Γεκηηζάνςκ θαη ςξ
θαηαιήλεη μνηζηηθά μεηά από ηνηήμενε
θοιαθή ζακαημπμηκηηώκ. Γίκαη έκα από ηα
πμιημνθία, ζηηξ 29 Ιανηίμο 1430, ζηεκ
πημ γκςζηά θηίζμαηα-ζύμβμια πόιεςκ
θονηανπία ηςκ Πμύνθςκ ημο Mμονάη B'.
ζηεκ Γιιάδα.
Κέα δεηκά πενίμεκακ ημοξ θαημίθμοξ.
Οηεκ
ανπή
Θέμκημξ,
μκμμαδόηακ όπςξ
Νύνγμξ
ακαθένεη
ημο
ημονθηθή
Μη Πμύνθμη ιεειάηεζακ θαη θαηέζηνερακ ηεκ πόιε, έζθαλακ ημοξ θαημίθμοξ,
επηγναθή ημο 1535-1536, ε μπμία οπήνπε
πμιιμύξ ημοξ οπμπνέςζακ κα
ζηεκ είζμδμ ημο ελςηενηθμύ πενηβόιμο
εληζιαμηζζμύκ θαη αθόμε πενηζζόηενμοξ
( ηώνα θαηεδαθηζμέκμξ) θαη ε μπμία
ημοξ ζθόνπηζακ ζηα ζθιαβμπάδανα ηςκ
μάιιμκ
δηαθόνςκ πςνώκ.
ακαθενόηακ
ζηε
πνμκμιμγία
θαηαζθεοήξ ημο πενηβόιμο. Ιεηά ηε δηάιοζε ημο ηάγμαημξ ηςκ Γεκίηζανςκ ημ 1826 απμθηά ημ όκμμα Νύνγμξ
ημο
αίμαημξ
ιόγς
ηςκ
γεκηηζάνςκ. Πμ όκμμα δηαηενείηαη θαη μεηά ημ 1826 ιόγς ηεξ ιεηημονγίαξ ημο ςξ θοιαθή μειιμζακάηςκ θαη ηόπμ βαζακηζηενίςκ. Πμ ζύγπνμκμ όκμμά ημο ημ πήνε όηακ έκαξ Γβναίμξ θαηάδηθμξ ημκ αζβέζηςζε με ακηάιιαγμα ηεκ ειεοζενία ημο ημ 1891.
Ιπέε αμάμ (Θμοηνά Νανάδεηζμξ)
Πμ 15μ αηώκα ε πόιε άνπηζε θαη πάιη κα δςκηακεύεη από ηα θύμαηα ηςκ Γβναίςκ Πμ 1444 θηίζηεθε ημ πνώημ μζςμακηθό ιμοηνό ζηε Θεζζαιμκίθε, ιεηημονγμύζε θακμκηθά ςξ ημ 1968 θαη ηώνα πενηήιζε ζηεκ Ανπαημιμγηθή Ρπενεζία πμο ημ πνμμνίδεη γηα μμοζείμ μμοζμοιμακηθήξ ηέπκεξ με ακηηθείμεκα (γιοπηά, επηγναθέξ, ημηπμγναθίεξ θ.α) πνμενπόμεκα από ηε Θεζ/κίθε.
μεηακαζηώκ πμύ δηώπκμκηακ από ηεκ Ζζπακία θαη ηηξ γενμακηθέξ πώνεξ θαη ακαδήηεζακ θαηαθύγημ ζηε Θεζζαιμκίθε. Ανγόηενα άνπηζακ κα ζοννέμοκ ζηεκ πόιε θαη πμιιμί Πμύνθμη αιιά θαη Έιιεκεξ από ηεκ
ύπαηζνμ
θαη
άιιεξ
πόιεηξ.
H
Θεζζαιμκίθε άνπηζε κα ακαπηύζζεηαη θαη πάιη, απέθηεζε ηεκ εμπμνηθή ηεξ θίκεζε θαη
έγηκε
μεηαπναηηθό
λακά
μεγάιμ
θέκηνμ
μηθμκμμηθό
.αναθηενηζηηθά
θηίζμαηα ηεξ πενηόδμο απμηειμύκ ηα ιμοηνά( παμάμ).
Γεκί παμάμ
Οήμενα ιεηημονγεί ε ηδηςηηθή πμιηηηζηηθή επηπείνεζε Αίγιε .ηίζηεθε ημκ 16μ αηώκα ςξ δηπιό ιμοηνό με λεπςνηζηά δηαμενίζμαηα γηα άκδνεξ θαη γηα γοκαίθεξ. Οε ακηίζεζε με άιια πανόμμηα ζηε Θεζζαιμκίθε, μεηά ηεκ απειεοζένςζε έπαρε κα ιεηημονγεί ςξ ιμοηνό θαη πνεζημμπμηήζεθε δηαδμπηθά ςξ απμζήθε, ςξ πεημενηκόξ θηκεμαημγνάθμξ ε Αίγιε θαη από ημοξ ζεηζμμύξ ημο 1978 θαη ανγόηενα ςξ ηαβένκα με ημ όκμμα Οεβίιιε. Ε Αίγιε πανμοζηάδεη πμημηηθέξ εθδειώζεηξ ιόγμο θαη μμοζηθήξ, εκώ ημ θαιμθαίνη ζημ αίζνημ ηεξ μη ζαμώκεξ παναθμιμοζμύκ θαιέξ θηκεμαημγναθηθέξ ηαηκίεξ.
Πμ
παμάμ
ήηακ
ζοκοθαζμέκμ
με
ηε
μμοζμοιμακηθή ζνεζθεία θαη απμηειμύζε θέκηνμ
ροπαγςγίαξ
θαη
θμηκςκηθήξ
επαθήξ. Πεκ πνμηίμεζή ημοξ πνμξ ηα παναδμζηαθά ιμοηνά ηεξ πόιεξ έδεηλακ θαη
μη
κεόηενμη
Θεζζαιμκηθείξ
ζηα
μεηαπμιεμηθά πνόκηα θαη δεημύκ
ηεκ
επακαιεηημονγία ηςκ παιαηώκ παμάμ .
Αιαηδά Ζμανέη
αμδά Ιπέε Πδαμί
ηίζηεθε ημ 1484 από ημκ Ζζαάθ παζά πμο είπε δημνηζηεί έπανπμξ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ. Μ μηκανέξ ημο ήηακ δηαθμζμεμέκμξ με πμιύπνςμεξ (αιαηδά) πέηνεξ, από όπμο πήνε θαη ημ όκμμά ημο. Δηέζεηε έκακ θεκηνηθό πώνμ πνμζεοπήξ, εκώ ηα πιάγηα δηαμενίζμαηα πνεζημμπμημύκηακ γηα ηα ζοζζίηηα ηςκ θηςπώκ ,ηε δηδαζθαιία ημο Ημνακίμο θαη άιιεξ βμεζεηηθέξ πνήζεηξ ημο θηςπμθμμείμο. Οήμενα είκαη πώνμξ εηθαζηηθώκ εθζέζεςκ ημο Δήμμο.
Μηθμδμμήζεθε ημ 1467 θαη ακμηθμδμμήζεθε ημ 1620. Πμ πνώημ μημείηαη ηε βοδακηηκή ανπηηεθημκηθή ςξ πνμξ ηεκ ημηπμδμμία θαη έιαβε ημ όκμμά ημο επεηδή θμκηά ζημ ηδαμί ιεηημονγμύζε πηςπμθμμείμ (ημανέη) θαη ζήμενα πνεζημμπμηείηαη από ηε ΔΓΘ. Πμ αμδά ζηέγαδε μέπνη πνηκ από ιίγα πνόκηα δηάθμνα θαηαζηήμαηα θαη θηκεμαημγνάθμ.
Πμ Γεκί Πδαμί
Ιέπνη ημ ηέιμξ ημο 19μο αηώκα ε πόιε Ηηίζηεθε ημ 1902 από ημκ Ζηαιό ανπηηέθημκα Vitaliano Poselli θαη πνεζίμεοε ςξ ηόπμξ ιαηνείαξ γηα ημοξ Γβναίμοξ πμο είπακ εληζιαμηζηεί, ημοξ επμκμμαδόμεκμοξ κημκμέδεξ (Donmeh). Έπεη δύμ μνόθμοξ θαη ζομβαδίδεη με ηεκ εθιεθηηθηζηηθή ανπηηεθημκηθή ημο 20μύ αηώκα. Ιεηά ηεκ απέιαζε ηςκ Κημκμέδςκ (1924) ζημ θηήνημ ζηεγάζηεθε ημ κεμζύζηαημ Ανπαημιμγηθό Ιμοζείμ Θεζζαιμκίθεξ, έςξ όημο μεηαθενζεί ζημ κέμ ημο θηήνημ ζηε Θεςθόνμ Οηναημύ. Οήμενα πνεζημμπμηείηαη ςξ εθζεζηαθόξ πώνμξ.
γκώνηζε μία ζεμακηηθή άκζηζε, ακαδείπζεθε ζε εμπμνηθό θαη καοηηιηαθό θέκηνμ, μεγάια ένγα θαηαζθεοάζζεθακ θαη μ πιεζοζμόξ ηεξ έθζαζε ηηξ 120.000 θαημίθμοξ. Ηαηέζηε έηζη μήιμκ ηεξ ένηδμξ μεηαλύ ηςκ κεμσδνοζέκηςκ βαιθακηθώκ θναηώκ. Μη Βμύιγανμη ήδε επηβμοιεύμκηακ ηε Θεζζαιμκίθε θαη άνπηζακ έκακ αγώκα μέζα ζηεκ πόιε θαη ζηεκ ύπαηζνμ γηα ηεκ επηβμιή ηςκ απόρεώκ ημοξ θαη ηεξ θονηανπίαξ ημοξ. Λεθίκεζε ηόηε μ Ιαθεδμκηθόξ αγώκαξ μεηαλύ Γιιήκςκ θαη Βμοιγάνςκ, ζηεκ θαζμδήγεζε ημο μπμίμο ζεμακηηθό νόιμ έπαηλε ημ ειιεκηθό πνμλεκείμ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ. Μ Ιαθεδμκηθόξ αγώκαξ δηαθόπεθε ζηα 1908 με ηεκ επακάζηαζε ηςκ Κεόημονθςκ.
ΠΑ ΙΚΕΙΓΖΑ ΠΕΟ ΘΓΟΟΑΘΜΚΖΗΕΟ ΙΓΠΑ ΠΕΚ ΑΝΓΘΓΡΘΓΞΩΟΕ
Σμ 1912 άνπηζε μ A' Βαιθακηθόξ πόιεμμξ. Σα βαιθακηθά θνάηε (Γιιάδα, Βμοιγανία, ενβία θαη Μαονμβμύκημ) θήνολακ ημκ πόιεμμ θαηά ηεξ Σμονθίαξ. Ο ειιεκηθόξ ζηναηόξ θαηέιαβε ηε Θεζζαιμκίθε ζηηξ 26 Οθηςβνίμο 1912, ηε ζηηγμή πμο έλς από ηεκ πόιε έθζακακ ηα βμοιγανηθά ζηναηεύμαηα θαη δηεθδηθμύζακ επίζεξ ηεκ θονηανπία ζ’ αοηήκ. Αθμιμύζεζε ημ 1913 μ B΄ Βαιθακηθόξ πόιεμμξ μεηαλύ Γιιήκςκ θαη ένβςκ από ηε μία θαη Βμοιγάνςκ από ηεκ άιιε. Με ηε ζοκζήθε ημο Βμοθμονεζηίμο (10 Αογμύζημο 1913) επηζθναγίζηεθε ε ήηηα ηεξ Βμοιγανίαξ θαη ε Θεζζαιμκίθε εκζςμαηώζεθε μνηζηηθά ζημ ειιεκηθό θνάημξ. Με ηεκ έκανλε ημο A' Παγθμζμίμο πμιέμμο ε δηέκελε μεηαλύ ημο πνςζοπμονγμύ Eι. Βεκηδέιμο πμο επεδίςθε ηε ζομμεημπή ηεξ Γιιάδαξ ζημκ πόιεμμ ζημ πιεονό ηςκ ζομμάπςκ ηεξ Aκηάκη θαη ημο βαζηιηά Κςκζηακηίκμο πμο επηζομμύζε μία μοδεηενόηεηα εοκμσθή γηα ηηξ «Κεκηνηθέξ Δοκάμεηξ» ηεξ Γενμακίαξ θαη ηεξ Αοζηνμμογγανίαξ, μδήγεζε ζημ «Κίκεμα ηεξ Γζκηθήξ Αμύκεξ», πμο εθδειώζεθε ζηε Θεζζαιμκίθε. Ο Βεκηδέιμξ ήνζε ζηεκ πόιε θαη ζπεμάηηζε θοβένκεζε με ημ καύανπμ Π. Κμοκημονηώηε θαη ημ ζηναηεγό Π. Δαγθιή θαη ζομμεηείπε ζηηξ επηπεηνήζεηξ ηςκ ζομμάπςκ. Η Γιιάδα πςνίζηεθε μοζηαζηηθά ζηα δύμ θαη επακεκώζεθε μόκμ μεηά ηεκ εθζνόκηζε ημο Κςκζηακηίκμο, ημκ Ιμύκημ ημο 1917. ηηξ 5 Αογμύζημο 1917 ε Θεζζαιμκίθε γκώνηζε μία από ηηξ μεγαιύηενεξ θαηαζηνμθέξ ηεξ. Σενάζηηα πονθαγηά θαηέζηνερε ημ μεγαιύηενμ μένμξ ηεξ πόιεξ θαη επέθενε ηενάζηηεξ μηθμκμμηθέξ θαη οιηθέξ δεμηέξ.
Οηα πνόκηα πμο αθμιμύζεζακ, ε πόιε απέθηεζε μηθμκμμηθή ηζπύ θαη ελεονςπαΐζηεθε. Οηεκ ακέγενζε ηςκ μεγάιςκ δεμόζηςκ θηηνίςκ ζοκέβαιε ε επηζομία ηεξ Πμονθηθήξ δημίθεζεξ κα δείλεη έκα «εονςπασθό πνόζςπμ» εθζογπνμκίδμκηαξ ηε Θεζζαιμκίθε.
Φηιμζμθηθή Οπμιή Α.Ν.Θ.
Πμ
θεκηνηθό
θηίνημ
ηεξ
Φηιμζμθηθήξ
Οπμιήξ ημο Ανηζημηειείμο θηίζηεθε ημ 1887 με ζπέδηα θαη επίβιερε ημο Ζηαιμύ ανπηηέθημκα
Vitaliano
πνεζημμπμηήζεθε
ανπηθά
Poselli ζακ
θαη
δεμόζηα
πνμπαναζθεοαζηηθή ζπμιή, πνηκ κα ένζεη ζηεκ
θονηόηεηα
ημο
Ανηζημηειείμο
Νακεπηζηεμίμο Θεζζαιμκίθεξ. Ε Φηιμζμθηθή Οπμιή ημο Ανηζημηέιεημο Νακεπηζηεμίμο
Θεζζαιμκίθεξ,
πμο
ηδνύζεθε ημ 1925 θαη ιεηημύνγεζε ημ 1926
ςξ
ε
πνώηε
ζπμιή
ημο
Πμ 1923 ,με ηε ζοκζήθε ηεξ Θςδάκκεξ θαη
ηε
ζύμβαζε
ακηαιιαγήξ
ηςκ
ηεξ
οπμπνεςηηθήξ
πιεζοζμώκ
μεηαλύ
Γιιάδμξ θαη Πμονθίαξ , εγθαηέιεηρε ηεκ
Νακεπηζηεμίμο μαξ.
πόιε μηα από ηηξ ηνεηξ μεγάιεξ εζκόηεηέξ
.
θηάζεη
ηεξ , μη Πμύνθμη. Πεκ ίδηα πενίμδμ είπακ θαη
εγθαηαζηαζεί
πηιηάδεξ
Έιιεκεξ πνόζθογεξ ηεξ μηθναζηαηηθήξ θαηαζηνμθήξ.
Ναπάθεημ Μνθακμηνμθείμ
Γ΄ Οώμα Οηναημύ
Πμ Ναπάθεημ Μνθακμηνμθείμ είκαη έκα από ηα πημ παναθηενηζηηθά κεμθιαζηθά θηίζμαηα ηεξ Θεζζαιμκίθεξ θαη βνίζθεηαη ζηεκ μδό Ναπάθε, ζημ ακαημιηθό ημμέα ηεξ πόιεξ. Θεμειηώζεθε ημ 1894 με δαπάκεξ
ημο
Θεζζαιμκηθέα
εοενγέηε
Ζςάκκε Ναπάθε θαη είκαη ένγμ ημο ανπηηέθημκα Λεκμθώκηα Ναημκίδε. Πμ θηίνημ ημο Γ΄ Οώμαημξ Οηναημύ βνίζθεηαη ζηε Θεςθόνμ Οηναημύ, θμκηά ζημ θέκηνμ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ. Γίκαη ένγμ ημο Ζηαιμύ ανπηηέθημκα Vitaliano Poselli, θαη
θηίζηεθε
ζηα
πνεζημμπμηήζεθε
1890.
ζακ
Οηεκ
ζηναηώκαξ
ανπή από
ημοξ Πμύνθμοξ, εκώ ζήμενα απμηειεί ημ θηίνημ ηεξ δημίθεζεξ ημο Γ΄ Οώμαημξ Οηναημύ.
Οημ θηίνημ αοηό οπμγνάθεθε από ημκ Πμύνθμ
Δημηθεηήνημ
ανπηζηνάηεγμ
ειιεκμημονθηθμύ
πμιέμμο
ημο ημο
1912,
αζάκ Παλίκ παζά, ε πανάδμζε ηεξ Θεζζαιμκίθεξ ζημκ ειιεκηθό ζηναηό, ζηηξ 26 Μθηςβνίμο 1912.
Πμ
Δημηθεηήνημ
ηεξ
Θεζζαιμκίθεξ
βνίζθεηαη ζηεκ μμώκομε πιαηεία, πάκς ζηεκ μδό Αγίμο Δεμεηνίμο. Πμ επηβιεηηθό θηίνημ αοηό θηίζηεθε ημ 1891 με ζπέδηα ημο Ζηαιμύ ανπηηέθημκα Vitaliano Poselli, ζηε
ζέζε
πμο
βνηζθόηακ
παιηά
ημ
ημύνθηθμ "θμκάθη". Ιάιηζηα, ζημ Ημκάθη, πμο απμηειμύζε ημ θηίνημ ηεξ Πμονθηθήξ δημίθεζεξ, επακεηιεμμέκα
ζθαγηάζηεθακ πμιιμί
δεμόζηα
αγςκηζηέξ
ημο
Πμ κεμθιαζηθό θηίνημ ημο Δημηθεηενίμο εηθμκίδεηαη όπςξ ήηακ ζηεκ ανπηθή ημο μμνθή, πνηκ πνμζηεζεί μ ηέηανημξ όνμθμξ
Οηε δηάνθεηα ηεξ θμβενήξ πονθαγηάξ ημο
Απειεοζενςηηθμύ Αγώκα.
1917, πανέμεηκε ακέπαθμ από ηε θςηηά,
Ανπηθά, ημ θηίνημ ήηακ ηνηώνμθμ θαη
θαηαζηνάθεθε
από
ηεκ
ιαίιαπα. Ιεηά
ηεκ
απειεοζένςζε,
απμηειμύζε
έδνα
ημο
Πμύνθμο
πενηθενεηάνπε (βαιή) ηεξ Θεζζαιμκίθεξ θαη δεμόζηςκ οπενεζηώκ ημο μζςμακηθμύ θνάημοξ. Μ ηέηανημξ όνμθμξ ημο θηηνίμο με ημ κεμθιαζηθό αέηςμα πνμζηέζεθε ημ 1955. Πμ 1907 ημ Δημηθεηήνημ θηιμλέκεζε ηεκ ημονθηθή Κμμηθή Οπμιή, εκώ ζ' αοηό θαηέιοζε μ ζμοιηάκμξ Ιεπμέη Ξεζάη ημ 1911, όηακ επηζθέθηεθε ηε Θεζζαιμκίθε.
εκώ μ πενηβάιιςκ πώνμξ ημο μκεμείμο
ζηέγαζε
ηηξ
οπενεζίεξ
Δημίθεζεξ θαη γηα
πύνηκε
ηεξ
Γεκηθήξ
54 μιόθιενα πνόκηα
ήηακ ημ οπμονγείμ Ιαθεδμκίαξ Θνάθεξ, εκώ ημκ Μθηώβνημ ημο 2009 με απόθαζε ηεξ
θοβένκεζεξ
γναμμαηεία Γζςηενηθώκ.
οπαγόμεκε
θαηέζηε ζημ
γεκηθή
οπμονγείμ
Ε Βίια Αιιαηίκε
Οηε Θεζζαιμκίθε λεθίκεζε ημ θίκεμα ηςκ Κεμημύνθςκ
ζημ μπμίμ εκηάζζμκηακ
αληςμαηηθμί, πμιηηηθμί θαη δηακμμύμεκμη, μη μπμίμη λεζεθώζεθακ γηα ηεκ επακαθμνά ημο Οοκηάγμαημξ ημο 1876, οημζεηώκηαξ ημ Ε Βίια Αιιαηίκε βνίζθεηαη ζηεκ παιηά πενημπή ηςκ Γλμπώκ Θεζζαιμκίθεξ. Οημ θηίνημ αοηό θοιαθίζηεθε μ Ομοιηάκμξ Αβδμύι αμίη Β΄, μεηά ηεκ επακάζηαζε ηςκ Κεμημύνθςκ ημ 1909. Πμ
θηίνημ
ζύκζεμα
Γιεοζενία,
Ζζόηεηα
θαη
Δηθαημζύκε. Βαζηθμί ζηόπμη ημο θηκήμαημξ ήηακ ε θαηάιοζε ηεξ απμιοηανπίαξ ημο ζμοιηάκμο Αμπκημύι αμίη Β' θαη ε εγθαζίδνοζε
εκόξ
εθζογπνμκηζμέκμο
θνάημοξ ζημ εονςπασθό πνόηοπμ, πμο ζα μπμνμύζε κα δηαηενήζεη ηεκ εδαθηθή
πνεζημμπμηήζεθε
ημ
αθεναηόηεηα ηεξ αοημθναημνίαξ, θαζώξ
1912,ςξ θαημηθία ημο ζμοιηάκμο αμίη
θαη κα ακηηζηαζεί ζηηξ επεμβάζεηξ ηςκ
ημο
Ιεγάιςκ Δοκάμεςκ.
Β΄,πμο
Κεόημονθμοξ. κεμσδνομέκμ
εθζνμκίζηεθε Πμ ηόηε
1926
από από
ζηέγαζε
Νακεπηζηήμημ
ημοξ ημ ηεξ
Θεζζαιμκίθεξ, εκώ ζημκ πόιεμμ ημο 4041 πνεζημμπμηήζεθε ςξ κμζμθμμείμ.!! Πα κεόηενα πνόκηα ζηε βίια Αιιαηίκε είπε ηεκ έδνα ημο μ κμμάνπεξ Θεζζαιμκίθεξ θαη μένμξ ηςκ οπενεζηώκ ηεξ Κμμανπίαξ. Οήμενα είκαη ε έδνα ηεξ πενηθενεηαθήξ δημίθεζεξ ηεξ Ηεκηνηθήξ Ιαθεδμκίαξ. Ιεηά ηεκ απειεοζένςζε ημο 1912 γηα ανθεηό θαηνό δηαηενήζεθε ε μζςμακηθή δημηθεηηθή δμμή ηεξ πόιεξ γηα κα απμθεοπζεί ε μηθμκμμηθή θαη θμηκςκηθή δηάιοζε ηεξ πόιεξ.
Κμζμθμμείμ Θεζζαιμκίθεξ "Μ Άγημξ Δεμήηνημξ"
Από ηα εγθαίκηα ημο κμζμθμμείμο Άγημξ Δεμήηνημξ ημ 1904
Πμ Δεμμηηθό Κμζμθμμείμ Θεζζαιμκίθεξ "Μ Άγημξ Δεμήηνημξ" απμηειεί έκα πμιύ παναθηενηζηηθό θηίζμα ηςκ ανπώκ ημο αηώκα μαξ ζηε Θεζζαιμκίθε. Πμ θηίνημ
Σμ κμζμθμμείμ «Άγημξ Δεμήηνημξ»
αοηό πνεζημμπμηήζεθε ζακ κμζμθμμείμ
εγθαηκηάζηεθε ημ 1904 ςξ «Δεμμηηθό
ηεξ
Γιιεκηθήξ
Ημηκόηεηαξ
θαηά
ηε
δηάνθεηα ηςκ ηειεοηαίςκ πνόκςκ ηεξ
Νμζμθμμείμ Χαμκηηέ» θαη πενηήιζε ζημ δήμμ Θεζζαιμκίθεξ μεηά ηεκ απειεοζένςζε
ημονθμθναηίαξ. Ηαηά ηε μία εθδμπή ημ ζεναπεοηήνημ θηίζηεθε
γύνς
ζημ
1900-1901,
πενίμδμ
ηεξ
μεγάιεξ
ηεκ
μηθμδμμηθήξ
δναζηενηόηεηαξ ηεξ πόιεξ, όπςξ θαη ηα θηίνηα ημο Δημηθεηενίμο, ημο Γ΄ Οώμαημξ Οηναημύ θαη ηεξ Φηιμζμθηθήξ Οπμιήξ. Ηαηά ηεκ άιιε εθδμπή ε ακμηθμδόμεζή ημο ημπμζεηείηαη μεηαλύ ημο 1902-1903. . Πμ
θηίνημ
ημο
ΔΕΙΕΠΞΖΜΟ»
Γ.Κ.Θ.
«Μ
ΑΓΖΜΟ
ακήθεη
ζηα
κεόηενα
μκεμεία ηεξ Θεζζαιμκίθεξ. Βνίζθεηαη ζημ Β.Α. ημήμα ηεξ πόιεξ.
Πμ 1902 δηεθδηθεηήξ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ ήηακ ε Βμοιγανία ,ε μπμία δήηεζε ηε δεμημονγία μηαξ «αοηόκμμεξ επανπίαξ ηεξ Ιαθεδμκίαξ»μέζα Μζςμακηθήξ
ζηα
πιαίζηα
αοημθναημνίαξ,
πνςηεύμοζα ηε Θεζζαιμκίθε.
ηεξ με
Πειςκείμ
Πμ θηίνημ ημο παιημύ ηειςκείμο ημ ιημάκη ηεξ Θεζζαιμκίθεξ θηίζηεθε ημ 1909 με ζπέδηα ημο ανπηηέθημκα Freyssent θαη απμηειεί έκα πμιύ παναθηενηζηηθό δείγμα θαηαζθεοήξ
ένγμο
με
μπιηζμέκμ
ζθονόδεμα ηεξ επμπήξ. Οήμενα έπεη ακαθαηκηζζεί από ημ Δήμμ Θεζζαιμκίθεξ θαη
πνεζημμπμηείηαη
ζακ
επηβαηηθόξ
ζηαζμόξ ημο ιημέκα Θεζζαιμκίθεξ
Ε Θεζζαιμκίθε ζηηξ δύμ πνώηεξ δεθαεηίεξ ημο 20μο αηώκα ήηακ μηα πμιοεζκηθή πόιε. Ηαη μη ηνεηξ μεγάιεξ εζκόηεηεξ ηςκ θαημίθςκ ηεξ ήηακ μη Γβναίμη , Μη Πμύνθμη θαη μη Έιιεκεξ. Πμκ πμιοεζκηθό ηεξ όμςξ παναθηήνα άνπηζε κα ημκ πάκεη ζηαδηαθά μεηά ημκ α΄ παγθόζμημ πόιεμμ.
Πμ 1943 ζηα πνόκηα ηεξ γενμακηθήξ θαημπήξ , μη καδί ζογθέκηνςζακ ημοξ Γβναίμοξ ηεξ Θεζζαιμκίθεξ ζηα ζηναηόπεδα ζογθέκηνςζεξ . Ρπμιμγίδεηαη όηη ελμκηώζεθακ ηόηε πάκς από 45.000 Θεζζαιμκηθείξ Γβναίμη θαη ε εβνασθή θμηκόηεηα έπαρε κα οπάνπεη.
Ιεηά ηε ιήλε ημο εμθύιημο πμιέμμο άνπηζε μία ηαπεία ακαζογθνόηεζε ηεξ πόιεξ, πμο άιιαλε μνηζηηθά ηε μμνθή ηεξ. Ιεγάια μηθμδμμηθά ένγα θαη θηηνηαθέξ εγθαηαζηάζεηξ έδςζακ ζηεκ πόιε ηεκ όρε ζύγπνμκεξ μεγαιμύπμιεξ. Ε Θεζζαιμκίθε ακέπηολε θαη πάιη μία πμιύπιεονε μηθμκμμηθή, εμπμνηθή, πμιηηηζηηθή θαη θαιιηηεπκηθή δναζηενηόηεηα, μ πιεζοζμόξ ηεξ αολήζεθε με ναγδαίμ νοζμό θαη ε πόιε θαηέζηε ημ πμιηηηθό, μηθμκμμηθό θαη θμηκςκηθό θέκηνμ ηεξ Βόνεηαξ Γιιάδαξ.
Ε ενγαζία εθπμκήζεθε από ημοξ μαζεηέξ: B1 1. ΒΜΡΟΒΜΡΗΕΟ ΟΠΓΘΖΜΟ 2. 3. 4. 5. 6.
ΗΩΚΟΠΑΚΠΖΚΖΔΕ ΟΜΦΖΑ ΚΑΠΟΜΝΜΡΘΜΟ ΔΕΙΕΠΞΕΟ ΗΓΟΠΓΗΖΔΕΟ ΙΖΑΕΘ ΗΜΘΜΗΜΠΩΚΕΟ ΑΚΠΩΚΖΜΟ ΙΕΠΜΟ ΚΖΗΜΘΑΜΟ
B2 7. ΑΚΠΩΚΖΑΔΜΡ ΙΑΞΖΑ 8. ΑΠΔΑΘΩΠΖΔΜΡ ΗΑΘΘΖΜΝΕ 9. ΔΓΞΙΓΠΔΜΓΘΜΡ ΔΓΟΝΜΖΚΑ 10. ΗΑΔΑΗΜΟ ΗΡΞΖΑΗΜΟ 11. ΗΑΘΖΚΠΔΓΦ ΚΖΗΜΘΑ 12. ΗΑΞΑΗΑΟΖΔΕΟ ΔΕΙΕΠΖΜΟ 13. ΗΑΞΡΝΖΔΜΡ ΟΜΦΖΑ 14. ΝΑΞΑΟΑΟ ΚΖΗΜΘΑΜΟ 15. ΝΓΞΜΡΟΠΖΑΚΕ ΙΑΞΖΑ B3
16. ΘΖΩΠΕ ΙΑΞΖΑ- ΑΘΑΚΑΟΖΑ 17. ΙΜΡΟΠΑΗΑΟ ΗΡΞΖΑΗΜΟ 18. ΝΑΝΑΔΜΝΜΡΘΜΡ ΑΚΑΟΠΑΟΖΑ 19. ΝΑΝΜΡΚΖΔΜΡ ΑΚΚΑ 20. ΞΖΠΜΟ ΖΩΑΚΚΕΟ 21. ΟΕΙΑΖΜΦΜΞΖΔΜΡ ΚΖΚΑ 22. ΟΠΑΦΡΘΖΔΕΟ ΞΕΟΠΜΟ 23. ΠΟΓΚΠΓΙΖΔΕΟ ΝΑΚΑΓΖΩΠΕΟ 24. ΠΟΓΚΠΓΙΖΔΕΟ ΘΑΔΑΞΜΟ 25. ΦΑΚΖΑΔΜΡ ΞΑΦΑΓΘΑ-ΑΚΑΟΠΑΟΖΑ
ΓΗΝΑΖΔΓΡΠΖΗΜI ΝΜΡ ΑΚΓΘΑΒΑΚ ΠΜ ΝΞΜΓΞΑΙΙΑ ΡΝΓΡΘΡΚΕ : ΟΖΓΜΡΞΠΔΖΔΜΡ ΟΠΡΘΖΑΚΕ ΟΡΙΙΓΠΓΜΡΚ: ΝΑΡΘΕ ΟΠΑΡΞΖΑΚΕ -ΠΟΑΠΟΑΚΕ ΓΖΞΕΚΕ
Νεγέξ Βηβιία: 1. Θάμπνμξ Πζαθηζίναξ Οηεκ παιηά Θεζζαιμκίθε 1997 Γθδόζεηξ Ιαιιηάνεξ Ναηδεία 2. Θεζζαιμκίθε : Άκς Νόιε οπό Ακαζηαζηάδεξ , Άγηξ Ζ.ΑΘΕΚΑ : ΙΓΘΖΟΟΑ 1989 3. Ε Βοδακηηκή Θεζζαιμκίθε : ηζημνία- θμηκςκηθόξ βίμξ - ηέπκε οπό Αδαμακηίμο , Αδαμάκηημξ Ζ., 1875 - 1937 ΑΘΕΚΑ : ΟΖΔΓΞΕΟ 1914 4. Ε Θεζζαιμκίθε θαη ηα μκεμεία ηεξ ΘΓΟΟΑΘΜΚΖΗΕ : ΑΘΠΖΚΠΔΕΟ 1985 5. Θεζζαιμκίθε : ηζημνία θαη ηέπκε οπό Έθζεζε Θεοθμύ Νύνγμο (1985: Θεζζαιμκίθε ) ΘΓΟΟΑΘΜΚΖΗΕ : ΠΑΙΓΖΜ ΑΞΑΖΜΘΜΓΖΗΩΚ ΝΜΞΩΚ ΗΑΖ ΑΝΑΘΘΜΠΞΖΩΟΓΩΚ 1986 6. Θεζζαιμκίθε 2.300 πνόκηα από Βαθαιόπμοιμξ , Απόζημιμξ Γ. , 19092000ΘΓΟΟΑΘΜΚΖΗΕ : ΙΑΘΘΖΑΞΕΟ-ΝΑΖΔΓΖΑ 1985 Ζζημζειίδεξ: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE% BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7 http://www.auth.gr/univ/city/city/index_el.html http://www.teithe.gr/modules/content/index.php?id=40 http://girismata.skai.gr/default.asp?cid=&pid=2&rid=55&vid=1357 www.anoiktomouseio.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=138&Itemid=39 http://www.it.uom.gr/project/monuments/page.htm http://www.e-city.gr/thessaloniki/home/view/20.php Γηθόκεξ από ηε μεπακή ακαδήηεζεξ ημο GOOGLE