ECONOMY TODAY - NOVEMBER 2022

την οικονομική και πολιτική σταθερότητα

ΣΉΜΕΙΟ ΚΑΜΠΉΣ

αγορές ακινήτων του κόσμου

ΠΑΝΟΣ

ΔΙΑΣ

Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675

δυνατοτήτων του τόπου, ενώ οι δυνητικές αποδόσεις είναι δυσανάλογα θετικές. Σκεφτείτε ότι έρευνες του 2017, δείχνουν πως για κάθε ένα δολάριο που επενδύθηκε στο Πρόγραμμα Ανθρώπι νου Γονιδιώματος και στην εξερεύνηση του DNA, κατά τη δεκαετία του 1990, στις ΗΠΑ, επιστράφηκαν 141 δολάρια σε φάρμακα, προ ϊόντα, υπηρεσίες και απασχόληση. Ο μέσος δείκτης δεκαετίας της απόδοσης σε επενδύσεις που χαρακτηρίζονται από την Καινοτομία είναι σαφέστατα υψηλότερος από τον αντίστοιχο των μετοχών, των ομολόγων ή των ακινήτων. Για προβληματισμό όσο και αν ακούγεται υπεραπλουστευμένο ας εξετάσουμε το φανταστικό σενάριο τα δισεκατομμύρια που εισέρρευσαν στην κυπριακή οι κονομία μέσω του Κυπριακού Επενδυ τικού Προγράμματος να επενδύονταν σε Έρευνα και Ανάπτυ ξη αντί σε κτίσιμο ουρανοξυστών και

μιλούσαμε με εντελώς διαφορε τικούς όρους σήμερα. Από την άλλη πλευρά οι προσπάθειες που γίνονται σήμερα στον τομέα για κάθοδο τεχνολογικών εταιρειών, μέσω φο ρολογικών κινήτρων ή με άδειες παραμονής, μπορούν να συνδράμουν καταλυτικά στην ενί σχυση του Οικοσυστήματος Καινοτομίας, αλλά αν δεν μπουν οι σωστές δικλείδες ασφαλείας δυνητικά

εκ τούτου, το παζλ στήνεται και ας διαφυλά

ότι θα στηθεί σωστά, γιατί δις (ή τρις ή

στην περίπτωσή

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Ξένιος Μεσαρίτης ART DIRECTOR: Ελένη Νικολάου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Έμιλυ Μιντή, Άγγελος Αγγελοδήμου, Χάρις Βωβού, Έλενα Καλυφόμματου, Θεόδωρος Καυκαρίδης, Άννα Κριθαρίδου, Ναταλία Γεωργιάδου ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Βρασίδας Νεοφύτου, Τάσος Γιασεμίδης, , Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Πωλίνα Άνιφτου, Πάνος Χατζηχριστοφή ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Μαρία Ζερβού

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ: Μαρία Τερεζοπούλου

SALES EXECUTIVE: Καρολίνα Νεοκλέους neocleousc@diasmedia.com 22580491

CLIENT SERVICE: Ελισάβετ Ηρακλέους iracleouse@diaspublishing.com 22580487

MARKETING EXECUTIVE: Κλέλια Γιασεμίδου

CLIENT SERVICE SUPERVISOR: Μαρία Χαραλάμπους ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

REACH YOUR

FUTURE OF

SINCE 1865

SQUARE BANG UNICO Black ceramic case. In-house UNICO chronograph movement. Limited to 250 pieces.

ΜΕΙΩΜΕΝΑ ΚΑΤΑ €69 ΕΚ. ΤΑ ΜΕΔ Στα €2,85 δισεκατομμύρια διαμορφώθηκαν οι μη εξυπηρε τούμενες χορηγήσεις (ΜΕΧ) στο τέλος Ιουλίου του 2022, παρου σιάζοντας μείωση κατά €69 εκατ. σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε την Παρασκευή η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, ο Δείκτης ΜΕΧ ως προς τα συνολικά δάνεια διαμορφώθηκε στο 11,0% στο τέλος Ιουλίου, σε σύγκριση με 11,2% τον προηγούμενο μήνα. Τα καθαρά μη εξυπηρετούμενα

δάνεια (εξαιρουμένων των αναδι αρθρωμένων δανείων που βάσει της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών παραμένουν ως μη εξυπηρετούμενα), τον Ιούλιο του 2022 παρουσίασαν μείωση κατά €38 εκατ. υποχωρώντας στα €2,01 δισ.. Εξάλλου, τα συνολικά αναδιαρ θρωμένα δάνεια τον Ιούλιο έφθα σαν τα €3,26 δισ., σε σύγκριση με €3,268 δισ. τον προηγούμενο μήνα, εκ των οποίων τα €1,40 δις συνεχίζουν τα ταξινομούνται ως ΜΕΧ, σε σύγκριση με €1,41 δις τον προηγούμενο μήνα.

«CYPRUS MADE, UNIQUE BY ORIGIN»

Με τη δημιουργία του Σήματος «Cyprus Made» τα κυπριακά προϊόντα αποκτούν πλέον τη δική τους σφραγίδα ποιότητας στις διεθνείς αγορές, αλλά και εντός Κύπρου. Το Σήμα, που θα αποτελέσει την ενιαία ταυτότητα αναγνώρισης της ποιότητας, της αυθεντικότητας και της μοναδικότητας των κυπρι ακών προϊόντων, παρουσίασε σήμερα τη Δευτέρα 17 Οκτωβρίου 2022, στο πλαίσιο της έναρξης της 3ης Εβδομάδας Βιομηχανίας, η υπουργός Ενέργει ας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) κα Νατάσα Πηλείδου. Όπως εξήγησε η υπουργός, το «Cyprus Made» αποτελεί ακόμα ένα σημαντικό εργαλείο στη φαρέτρα κράτους και επιχειρήσεων, που ενδυναμώ νει τις συνεχείς και άοκνες προσπάθειες που γίνονται τα τελευταία χρόνια για ενίσχυση των εξαγωγικών προοπτικών των κυπριακών προϊόντων. Προσπάθει ες που εκ του αποτελέσματος, όπως επισήμανε, απο δεικνύεται ότι κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Παρουσιάζοντας το Σήμα «Cyprus Made» η υπουρ γός Εμπορίου και Βιομηχανίας εξήγησε πως αυτό θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και αναγνωρισιμό τητα των κυπριακών προϊόντων μέσα από μία δυνατή οπτική ταυτότητα, θα αναδείξει τη μοναδικότητα, ποιό τητα και αυθεντικότητά τους, ενώ θα εδραιώσει και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, αποτελώντας

ΜΕΧ και πωλήσεις ακινήτων της AstroBank. Ο Όμιλος Qualco προτίθεται να συνεχίσει τη δραστηριότητά του στην Κύπρο, καθώς επίσης και τη συνεργασία του με την AstroBank μέσω συμβολαίου διαχείρισης μέρους του χαρτοφυλακίου ΜΕΧ της AstroBank.

ΠΡΟΣΤΙΜΑ €7 ΧΙΛ. ΓΙΑ ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η Υπηρεσία Επιθεωρήσεων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινω νικών Ασφαλίσεων, στο πλαίσιο της προσπάθειας καταπολέμησης της Αδήλωτης Εργασίας και του ελέγχου τήρησης Βασικών Εργασι ακών Νομοθεσιών, ανακοίνωσε ότι κατά τον μήνα Σεπτέμβριο 2022, πραγματοποιήθηκαν στοχευμένες επιθεωρήσεις, σε παγκύπρια βάση, σε Ιατρούς/ Νοσηλευτήρια και Πλατφόρμες Υπηρεσιών. Πραγ ματοποιήθηκαν έλεγχοι σε 208 υποστατικά, όπου εντοπίστηκαν 145 εργοδότες. Το σύνολο των εργαζομένων που εντοπίστηκαν ήταν 267 (128 άνδρες και 139 γυναίκες). Αναλυτικά, οι 176 ήταν Ελληνοκύπριοι, οι 53 πολίτες Ευ ρωπαϊκής Ένωσης και οι 38 Αλλο δαποί τρίτων χωρών.

7 μήνες, εκτός αν αποδειχθεί από την πλευρά του εργοδότη ότι η περίοδος παραβίασης ήταν μικρό τερη. Σε περίπτωση

κράτους

2023 σε σχέση με το 2022.

με την Έκθεση του Υπουργείου

σχετικά με τις οικονομικές εξελίξεις 2022 και Προοπτικές 2023-2025 που δημοσιοποιήθηκε ενώ ξεκινά η συζήτηση για την ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού, αναμένεται ότι τα έσοδα για τα ταμεία του κράτους θα είναι μεγαλύτερα το 2023 σε σχέση με το 2022. Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα της Γενικής Κυβέρνησης κατά το 2023 προβλέπεται να παρουσιάσουν αύξηση της τάξης του 6,9% και να ανέλθουν στα €11,7 δις. σε σύγκριση με €11 δις. που ανήλθαν το 2022. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην αναμενόμενη περαιτέρω βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας, στην αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης, με αποτέλεσμα την αύξηση στις εισπράξεις φόρων παραγωγής και εισαγωγών, η οποία προβλέπεται να κυμανθεί στο 9%. Επίσης, το κόστος των μέτρων για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων το οποίο κυμαίνεται στα €89 εκατ. κατά το 2022 δυνητικά δεν θα υπάρξει τον επόμενο χρόνο κάτι το οποίο υπολογιζόταν κατά το προηγούμενο έτος υπό τη μορφή μειωμένων εσόδων. Οι εισπράξεις από φόρους σε εισόδημα και περιουσία αναμένονται να παρουσιάσουν αύξηση 6% το 2023, ως απόρροια της αναμενόμενης συνεχιζόμενης βελτίωσης στην αγορά εργασίας και της κερδο φορίας των επιχειρήσεων, αναφέρει η Έκθεση. Σημειώνεται, επίσης, ότι οι κοινωνικές εισφορές θα παρουσιάσουν αύξηση της τάξης του 6,1%. Επιπλέον έσοδα αναμένεται ότι θα προκύψουν από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφού οι εισροές στα πλαίσια του Σχεδίου θα αυξηθούν, σύμφωνα με τις προβλέψεις, κατά 9,5% το 2023 συγκριτικά με το 2022.

ετά από ένα χρόνο περίπου σκληρών διαπραγματεύσεων μεταξύ των κοι νωνικών εταίρων με την αείμνηστη Ζέτα Αιμιλιανίδου και στη συνέχεια με τον Κυριάκο Κούσιο, θεσπίστηκε, με διάταγμα ο κατώτατος μισθός. Η εφαρμογή του αρχίζει την 1η Ιανουαρίου 2023, έτσι ώστε να δοθεί με μια μεταβατική περίοδο για να μπορέσει η οικο νομία και οι εργοδότες να αντιμετωπίσουν αυτή την αλλαγή στους προϋπολογισμούς τους. Το ύψος του κατώτατου μισθού θα είναι στα €940 μεικτά, αλλά τους πρώτους έξι μήνες απασχόλησης, ο μισθός θα είναι στα €885. Με το υφιστάμενο διάταγμα που αφορά μόνο εννέα επαγγέλματα ο ΕΚΜ ανέρχεται στα €870 με την πρόσληψη και στα €924 μετά από ένα εξάμηνο. Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας, κ. Κούσιο, από τη θέσπιση του κατώτατου μισθού επωφελούνται σαράντα χιλιάδες χαμηλόμισθοι, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις η αύξηση ενδεχομένως να φτάσει και το 30%.

ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ Στο διάταγμα εξαιρούνται κάποιες κατηγορίες εργο δοτουμένων, όπως αυτοί που εργάζονται στη γεωρ γοκτηνοτροφία, οι οικιακές βοηθοί, οι εργαζόμενοι στην ναυτιλία. Επίσης εκτός διατάγματος είναι όσοι τυγχάνουν ευνοϊκότερης μεταχείρισης μέσα από σύμ βαση, εθιμοπρακτική ή άλλο διάταγμα, καθώς και τα άτομα τα οποία λαμβάνουν κατάρτιση ή εκπαίδευση για απόκτηση πτυχίου ή επαγγελματικού προσόντος. Επιπλέον, ο εργοδότης που προσφέρει σίτιση και στέγαση θα μπορεί με συμφωνία μεταξύ των μερών να αφαιρείται το 15% για τη σίτιση και 10% για τη στέγαση. Ο εργοδοτούμενος θα μπορεί με ειδοποίηση 45 ημερών να απαλλαγεί από αυτό το μέρος της συμφωνίας. Τέλος σε ό,τι αφορά εποχιακούς εργάτες ηλικίας μέχρι και 18 ετών μπορεί να αποκόπτεται ποσοστό 25% από τον ΕΚΜ, ενώ δεν μπορεί να αποκόπτεται ταυτόχρονα οποιοδήποτε άλλο ποσό. ΚΑΘΕ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ Η πρώτη αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού, σύμφωνα με τον Κυριάκο

3

και 3 πανεπιστημιακούς ή εμπειρογνώμο νες για εργασιακά θέματα, οι οποίοι συμβουλεύουν το Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα, το οποίο με τη σειρά του συμβουλεύει τον υπουργό Εργασίας, ο οποίος υποβάλλει αιτιολογημένη έκθεση προς το

τη διαφοροποίηση και τις τάσεις στα επίπεδα απολαβών και την κατανομή τους, τις επιπτώσεις που οποιαδήποτε μεταβολή

εισαγωγή του κατώτατου μισθού, πέραν της οι κονομικής του πτυχής είναι και κοινωνικής, γι’ αυτό άλλωστε υπάρχουν αντικρουόμενα επιχειρήματα κατά πόσον θα είναι αποτελεσματικό ως μέτρο. Από τη μία υπάρχει η άποψη πως θα βοηθηθούν οι χαμηλά αμειβόμενοι εργαζόμενοι και από την άλλη ότι θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στη γενικότερη οικονομία. Οι οικονομικές θεωρίες που αφορούν την αγορά εργασίας, εξάγουν διαφορετικά αποτελέσματα και επιπτώσεις από την υιοθέτηση του ΕΚΜ, αναλόγως των συνθηκών της αγοράς εργασίας. Σύμφωνα με το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας, ο βασικός στόχος της θέσπισης του ΕΚΜ είναι η δι ασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης στους εργαζομένους, χωρίς όμως να διακυβεύεται η αντα γωνιστικότητα της οικονομίας και να δημιουργούνται άλλες στρεβλώσεις. Γι’ αυτό το λόγο ο ΕΚΜ θα πρέπει να συνδυαστεί με άλλες μεταρρυθμίσεις και διορ θωτικά μέτρα, για την καλύτερη αποτελεσματικότητα του μέτρου. Το επίπεδο και οι συσχετίσεις μεταξύ των επαγγελματικών μισθών διαφοροποιούνται συνεχώς και η παγιοποίηση τους στο ξενοδοχειακό μοντέλο δημιουργεί δυσκαμψίες και οικονομικό κόστος. Σύμφωνα με τον καθηγητή οικονομικών του Πανεπιστημίου Κύπρου, Λούη Χριστοφίδη, «η νομική κατοχύρωση μισθολογίων απαιτεί και την καθολική εφαρμογή τους, ανεξαρτήτως των συνθηκών που εν δεχομένως να επικρατούν σε επιμέρους κλάδους και επιχειρηματικές μονάδες. Το εύρος των επαγγελμάτων που θα παρακολουθούνται έχει αυξηθεί αισθητά και η πλήρης

(ΕΜ)

αύξηση της παραγωγικότητας από το 2012 θα δικαι ολογούσαν μία αύξηση του αρχικού μισθού της τάξης των €26. Με βάση το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO), το σύνηθες επίπεδο του ΕΜ είναι στο 55% του διάμε σου μηνιαίου μισθού. Με αυτόν το δείκτη, πρόσφατα στοιχεία του 2019 υποδεικνύουν ένα αρχικό ΕΜ ίσο με €844. Όπως αναφέρει ο κ. Χριστοφίδης, σε έρευνά του, για το Κέντρο Οικονομικών Επιστημών (ΚΟΕ), «κατά το ILO, οι διεθνείς πρακτικές στην Ευρώπη και Κεντρική Ασία δείχνουν ότι ο αρχικός ΕΜ στην Κύπρο είναι αισθητά χαμηλότερος μόνο από χώρες με πάρα πολύ ψηλό βιοτικό επίπεδο. Με αυτά τα δε δομένα και προς αποφυγήν αρνητικών παρενεργειών στην αγορά εργασίας, το επίπεδο των εθνικών ΕΜ δεν πρέπει να ξεπερνά σημαντικά τα μηνιαία €870 και €924». Η επικρατούσα γνώμη είναι ότι τέτοια προβλήματα αμβλύνονται όταν το σύστημα εθνικών ΕΜ και οι μετέπειτα προσαρμογές του εφαρμόζονται προσεκτικά, βασίζονται σε ανάλυση από ειδικούς, στα πλαίσια τεχνικής επιστημονικής επιτροπής, που με διαφάνεια προτείνει μέτρα στην εκάστοτε κυβέρνη ση. Ένα σύστημα εθνικών ΕΜ πρέπει να υποβοηθά την κοινωνική πολιτική του κράτους, να αμβλύνει τη φτώχεια των απασχολουμένων και την ανισότητα. Οι ευρύτεροι αυτοί στόχοι άπτονται των συλλογικών συμβάσεων αλλά αφορούν ολόκληρη την κοινωνία. Τα προβλήματα των εργοδοτών και εργαζομένων επιλύονται στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και συμβάσεις, δεδομένων των κοινωνικών πολιτικών.

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ; Η πιο σημαντική αρνητική επίπτωση που ενδέχεται να προκληθεί από την υιοθέτηση υψηλού ΕΚΜ, σύμ φωνα με τον Οικονομολόγο, Μάριο Κληρίδη, είναι η μείωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, λόγω της αύξησης του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων. Πιθανόν, όπως αναφέρει να δημιουρ γήσει αυξητικές πιέσεις μισθών και στους ψηλότερα αμειβόμενους εργαζομένους. Στην περίπτωση μικρών ανοικτών οικονομιών όπου το εμπορικό ισοζύγιο είναι αρνητικό, τα πολλαπλασιαστικά οφέλη στην εγχώρια οικονομία από την πιθανή αύξηση της κατανάλωσης θα είναι μικρότερα. Επίσης, ο

η Κύπρος, οι πιο πάνω αρνητικές επιπτώσεις ενδέχεται να είναι εντονότερες. Πέραν των πιο πάνω, η υιοθέτηση ΕΚΜ

Επί του παρόντος, οι εργοδοτικές και συνδικαλι στικές οργανώσεις, παρακολουθούν τις εξελίξεις

με επιφυλακτικότητα. Χαρακτηρίζουν θετική την έκβαση του διαλόγου, εντούτοις προτάσσουν τα επί μέρους ζητήματα που δεν ικανοποιήθηκαν. Η ΟΕΒ, αναφέρει ότι το ύψος του κατώτατου μισθού προκαλεί μούδιασμα και ανησυχία στις επιχειρή σεις, καθώς τα €940 αντιστοιχούν ακριβώς στο 60% του Εθνικού Διάμεσου Μισθού, γεγονός που ενδεχομένως να επιφέρει παράπλευρες αρνητικές συνέπειες σε επί μέρους επιχειρήσεις αλλά και στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας συνολικά, ιδιαίτερα δεδομένης της παγκόσμιας γεωπολιτικής και οικονομικής αστάθειας. Το ΚΕΒΕ θα αναμένει να δει πως θα επηρεαστεί η οικονομία μέσα στο 2023, προσθέτοντας ότι ο κατώτατος μισθός δεν θα φέρει μεγάλες αναταράξεις στην οικονομία. Όλοι πάντως συμφωνούν πως ότι προβλήματα προκύψουν είναι σε έτοιμοι να συμβάλουν στην αντιμετώπισή τους. ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΜΕΝΕΣ ΟΙ ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ Σύσσωμο το συνδικαλιστικό κίνημα διαφωνεί κάθετα και προβληματίζεται με τον μη καθορισμό ωριαίας απόδοσης. Η ΣΕΚ, σε ότι αφορά το ύψος, ανέμενε μια πιο βελτιωμένη πρόταση που να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες των εργαζομένων, λαμβάνο ντας υπόψη το υψηλό κόστος ζωής και τις συνεχώς αυξανόμενες πληθωριστικές πιέσεις. Η ΠΕΟ, από την πλευρά της επιρρίπτει ευθύνες στην κυβέρνηση πως, «για ακόμη μια φορά επέλεξε το στρατόπεδο των κακών εργοδοτικών πρακτικών και της φθηνής εργασίας και πως αντί να θέτει φραγμό στη φθηνή χωρίς δικαιώματα εργασία και στην υπόσκαψη των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, συντάσσεται με τους εργοδότες που εκμεταλλεύονται τους εργαζό μενους. Χαρακτηρίζει την απόφαση, «μονόπλευρη και ετεροβαρή για τα συμφέροντα του συνόλου των εργαζομένων». Η ΔΕΟΚ, χαρακτηρίζει αυθαίρετη την εφαρμογή του ποσού των €940, ενώ ακόμη αναφέρει πως η απουσία συγκεκριμένου ωραρίου αποτελεί «αδυναμία κομβικής σημασίας». Διαφωνία εκφράζεται και για την προστασία των ελάχιστων απολαβών στις συλλογικές συμβάσεις, η οποία όπως αναφέρεται, δεν περιλαμβάνεται ξεκάθαρα. Οι εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις άρχισαν ήδη εκστρατεία ενημέρωσης εργοδοτών και εργαζομένων, ούτως ώστε οι μεν πρώτοι να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την εν λόγω αλλαγή και οι δε δεύτεροι να μην τύχουν εκμετάλλευσης. Εν κατακλείδι, το κεφάλαιο κατώτατος μισθός, έχει μακρύ δρόμο να διανύσει. Από τη μια οι εργαζόμενοι που βλέπουν τα εισοδήματά τους να αποδυναμώνονται λόγω πληθωριστικών πιέσεων, ζητούν αύξηση των μισθών τους και διορθωτικές αλλαγές στο διάταγμα και από την άλλη οι επιχειρήσεις που πρέπει να αυ ξήσουν το εργατικό κόστος με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

ην τελευταία μέρα του Αυγούστου ολοκληρώ θηκε μία μακρά και με πολλές ιδιαιτερότητες διαδικασία, που στόχο είχε τον καθορισμό Εθνικού Κατώτατου Μισθού (ΕΚΜ). Το αποτέ λεσμα της διαδικασίας αυτής δεν μας αφήνει ικανοποιημένους, ενώ παράλληλα δημιουργεί αισθήματα προβληματισμού και ανησυχίας στις επιχειρήσεις. Αρχικά να ξεκαθαριστεί πως θέση αρχής της Ομο σπονδίας Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) ήταν και παραμένει πως το ύψος των μισθών θα πρέπει να καθορίζεται από τις δυνάμεις της αγοράς και να είναι προϊόν συλλογικής ή ατομικής διαπραγμάτευσης, είτε σε κλαδικό επίπεδο είτε σε επιχειρησιακό. Αποτελεί πεποίθησή μας πως αυτή η μέθοδος καθορισμού μι σθών είναι η καταλληλότερη για την Κύπρο και ότι λόγω

ευελιξίας που προσφέρει, συμβάλλει καθοριστικά στην αντιμετώπιση σοβαρών κρίσεων και στη γρήγορη

ανησυχίες μας είναι συγκεκριμένες και προέρχονται από επιστημονικές αναλύσεις που ενδιατρίβουν επί του θέματος. Αρχικά είναι το ύψος του ΕΚΜ, τα 940 ευρώ. Όλοι οι διεθνείς Οργανισμοί καθώς και όλοι οι εξειδικευμένοι σύμβουλοι εισηγούνται ότι κατά την εισαγωγή ΕΚΜ σε οποιαδήποτε χώρα, θα πρέπει αυτός να καθορίζεται σε ποσοστό χαμηλότερο του 60% του Εθνικού Διάμεσου Μισθού (ΕΔΜ), με σταδιακή αύξησή του ώστε οι επηρεα ζόμενες επιχειρήσεις να μπορούν να απορροφούν τους κραδασμούς και να προσαρμόζονται χωρίς αρνητικές παρενέργειες. Τα €940 αντιστοιχούν με το 62% του ΕΔΜ, ξεκινούμε δηλαδή από την πρώτη ημέρα με υπέρ βαση του τελικού στόχου που θα έπρεπε να προκύψει μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, κάτι που ενδέχεται να επιφέρει παράπλευρες αρνητικές συνέπειες σε επί μέρους επιχειρήσεις αλλά και στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας συνολικά. Δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες που εισήγαγαν πριν χρόνια τον θεσμό του ΕΚΜ, αυτός βρίσκεται ακόμα στο 50% του ΕΔΜ (στη Γερμανία), στο 48% (στην Ολλανδία), στο 52% στην Ιρλανδία κ.λπ.. Παράλληλα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η εισαγωγή του ΕΚΜ αναμένεται να επηρεάσει πέραν των εκατό χιλιάδων εργαζομένων. Σημαντική αναμέ νεται να είναι η αύξηση στους μισθούς και σε άλλους εργαζόμενους, που σήμερα βρίσκονται πέριξ του ΕΚΜ ως αποτέλεσμα του ντόμινο που θα δημιουργηθεί πιέζοντας τις όμορες απολαβές προς τα πάνω. Αντιλαμ βανόμαστε όλοι πως πρόκειται για ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό εργοδοτουμένων, οι επιχειρήσεις των οποίων θα πρέπει να επωμιστούν το κόστος της μισθολογικής αναπροσαρμογής εν μέσω μίας πρωτόγνωρης οικονο μικής κρίσης, καθώς και άλλων σοβαρών ζητημάτων που αντιμετωπίζουν όπως είναι η μεγάλη δυσκολία στην εξεύρεση κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού για στελέχωση των αναγκών τους. Η αβεβαιότητα που υπάρχει, καθώς και οι δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον δημιουργούν επιπλέον ανησυχίες και προβληματισμό, ενώ δεν αποτελεί υπερβολή, αλλά οδυνηρή πραγματικότητα, ότι αριθμός επι χειρήσεων ενδεχομένως να μην αντέξει την αύξηση του κόστους και σε συνδυασμό με το χάος στο ενεργειακό κόστος, να οδηγηθεί σε κατάρρευση. Επιπλέον δυσκολίες έχει προκαλέσει και η μικρή μεταβατική περίοδος που έχει δοθεί για την προετοιμασία των επιχειρήσεων. Ενώ η ελάχιστη επιβαλλόμενη και αναγκαία μεταβατική

μόλις μηνών. Τέσσερις μήνες κατά τους οποίους θα πρέπει αρχικά να επιλυθούν όλες οι απορίες σχετικά με την ορθή εφαρμογή του ΕΚΜ και στη συνέχεια να εντοπιστούν εκείνοι οι μηχανισμοί που θα επιτρέψουν την ομαλή μετάβαση και την κατά το δυνατό απορρό φηση των κραδασμών που θα προκληθούν. Η ΟΕΒ είχε εισηγηθεί όπως ο ΕΚΜ τεθεί σε εφαρμογή την 1η Απριλίου 2023, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος προετοιμασίας, αλλά και επειδή αυτή ήταν η ημερομηνία κατά την οποία επί δεκαετίες αναπροσαρμόζονταν οι μισθοί του Διατάγματος του υπουργού Εργασίας για τα εννέα επαγγέλματα που ίσχυε τα προηγούμενα χρόνια. Ανεξάρτητα όμως των πιο πάνω, η ουσία παραμένει μία. Ο ΕΚΜ είναι εδώ και πλην των εξαιρέσεων που αναφέρονται στο Διάταγμα, θα

πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε ο συνδυασμός των ανωμαλιών που επικρατούν στην οικονομία και η αύξηση του εργατικού κόστους να μην οδηγήσουν επιχειρήσεις στην κατάρρευση. Την ίδια ώρα, χρειάζεται να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις για ζητήματα που αυξάνουν το κόστος των επιχειρήσεων με τρόπο ανελαστικό και τα οποία το συνδικαλιστικό κίνημα θέτει στο τραπέζι των συζητήσεων, όπως για παράδειγμα η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ). Είναι η κατάλληλη στιγμή να προχωρήσουμε με την κατάργηση του αναχρονιστικού αυτού συστήματος, που δοκιμάστηκε στο παρελθόν από όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες, απέτυχε και εγκαταλείφθηκε. Κλείνω με την πεποίθηση ότι, όπως και στο παρελθόν, έτσι και τώρα το κυπριακό επιχειρείν θα βρει τις λύσεις και θα αντεπεξέλθει των δυσκολιών. Χρειάζεται όμως από όλους τους κοινωνικούς εταίρους να επιδείξουν ορθολογική προσέγγιση, αλληλοκατανόηση και πνεύ μα συνεργασίας για να τα καταφέρουμε. Η κυπριακή οικονομία ταλανίζεται από τις οδυνηρές συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και τα σοβαρά προβλήματα που πρόσθεσε στην προμήθεια, επάρκεια και κόστος όλων σχεδόν των αγαθών, πρώτων υλών και ενέργειας. Οι διαρκείς αυξήσεις των τιμών και ο καλπασμός του πληθωρισμού δεν είναι κατάλληλο πε ριβάλλον για να έχουμε αλόγιστες, επιπλέον αυξήσεις στο εργατικό κόστος. Η ΟΕΒ θα μεριμνήσει έτσι ώστε ο μηχανισμός αναπροσαρμογής του ΕΚΜ να είναι τέτοιος, που θα λαμβάνει υπόψη τα πραγματικά δεδομένα που

ύψος

οικονομικών δραστηριοτήτων ή επαγγελματικών ειδικοτήτων. Θα

το σύστημα καθορισμού των μισθών εισδοχής από εθελοντικό σε νομικά υποχρεωτικό, είναι σημαντική στην υιοθέτηση ενός Εθνικού Κατώ τατου Μισθού που θα εξυπηρετεί τις επιχειρήσεις, τους εργαζομένους και την οικονομία

Μετά

Ένωσης, δεν υπήρξε συμφωνία μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Παρά τις διαφωνίες των κοινωνικών εταίρων, η κυβέρνηση προχώρησε πρό

στη

Κατώτατου Μισθού, μέσω

διατάγματος του υπουργού

μήνες συνεχούς

αμείβεται

μηνιαίο ακαθάριστο

τουλάχιστον €940 για εργασία πλήρους απασχόλη σης. Για εργασία μερικής απασχόλησης θα αμείβεται κατά αναλογία των ωρών εργασίας σε σύγκριση με εργαζόμενο πλήρους απασχόλησης. Από το πεδίο εφαρμογής εξαιρούνται οι οικιακοί βοηθοί, οι εργάτες της γεωργοκτηνοτροφίας, οι εργαζόμενοι στη ναυτιλία, πρόσωπα που λαμβάνουν κατάρτιση ή εκπαίδευση για απόκτηση διπλώματος ή για την άσκηση του επαγγέλματός τους και οι εποχιακοί εργάτες κάτω των 18 ετών. Ο κατώτατος μισθός είναι η χαμηλότερη μηνιαία αμοιβή που οι εργοδότες μπορούν νόμιμα να κατα βάλλουν στους εργαζομένους και αναμένεται ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων να έχουν σημαντική αύξηση των απολαβών τους. Το ΚΕΒΕ έχει εκφράσει τις ανησυχίες

στο ύψος του 50%-55% του Εθνικού Διάμεσου Μισθού της χώρας τους. Η Κύπρος αντί να εφαρμόσει την αρχή ότι η κατάληξη του κατώτατου μισθού θα πρέπει να είναι στο 60% αρχίζοντας από πιο χαμηλά ποσοστά του Εθνικού Διάμεσου Μισθού, προχώρησε στη θέσπιση ενός κατώτατου μισθού στο 62% του Εθνικού Κατώτατου Μισθού, προκαλώντας τεράστιες ανησυχίες στον επιχειρηματικό κόσμο. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι επιχειρήσεις θα έχουν επιπρόσθετο

προϊόντων

υπηρεσιών,

αποτέλεσμα

φαύλος κύκλος του πληθωρισμού

τις αρνητικές συνέπειες στη βιωσιμότητα

και στην οικονομία.

σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι

που συχνά προβάλλεται ότι η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων αυξάνεται και συνεπώς αυξάνεται η κατανάλωση και η οικονομική δραστηρι ότητα, αυτό ενδέχεται να υπονομεύεται από πιθανές πληθωριστικές πιέσεις που μπορεί να προκύψουν από γενικευμένες μισθολογικές αυξήσεις εάν αποδειχθεί στην πράξη ότι ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός είναι σε ψηλό επίπεδο. Μια άλλη ενδεχόμενη αρνητική επίπτωση είναι η αύξηση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσε ων, αφού ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός πιθανόν να δημιουργεί αυξητικές πιέσεις στους μισθούς που απολαμβάνουν οι ψηλότερα αμειβόμενοι εργαζόμενοι, με αποτέλεσμα το μισθολόγιο των επιχειρήσεων που επηρεάζονται να αυξάνεται σημαντικά με πιθανές αρνητικές επιπτώσεις, τόσο στην καθυστέρηση ει σόδου των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας όσο και στην απασχόληση. Μια άλλη αρνητική συνέπεια που μπορεί να υπάρξει είναι ότι αν αποδειχθεί στην εφαρμογή του Εθνικού Κατώτατου Μισθού ότι το ύψος του είναι ψηλότερο από το μισθό ισορροπίας δηλαδή τον μισθό που μπορεί να προσφέρει μια επιχείρηση, σύμφωνα με τις δυνατότητές της σε σχέση με την παραγωγικότητα της εργασίας, τότε αυξάνεται το κόστος παραγωγής και ενδεχομένως να επιφέρει τα πιο κάτω αποτελέσματα. α. Η τιμή της παραγωγής αυξάνεται και η ζητούμενη ποσότητα μειώνεται οδηγώντας τις επιχειρήσεις σε μείωση της παραγωγής και του κύκλου εργα σιών τους

β. Ο ψηλότερος μισθός αναγκάζει τις επιχειρήσεις να αντικαταστήσουν την παραγωγική διαδικασία της εργασίας με κεφάλαιο (υποκατάσταση), με απο τέλεσμα η ζήτηση για εργασία να μειώνεται με το μέγεθος της μείωσης να καθορίζεται από την αντα πόκριση της ζήτησης προϊόντων και υπηρεσιών. γ. Ο ψηλότερος μισθός ίσως να μειώσει την απασχό ληση και συγκεκριμένα

λόγω του κατώτατου μισθού. Οι χαμηλόμισθοι που θα μείνουν άνεργοι είναι παράπλευρες απώλειες από την εφαρμογή

ΠΟΡΕΊΑ ΠΡΟΣ

ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

ναντίλεκτα, η διαδικασία του σχεδιασμού και της θέσπισης του Εθνικού Κατώτατου Μισθού (EKM) πέρασε μέσα από συ μπληγάδες, ανατροπές, αμφισβητήσεις και αναπροσαρμογές. Όλα αυτά όμως, αποτελούν σήμερα ιστορία, με πολλά διδάγματα και σημεία προς αξιολόγηση και ενδεχομένως κάποια από αυτά προς αποφυγήν. Κυρίαρχο σημείο αναφοράς αυτή τη στιγμή, αποτελεί η αξιοποίηση του θεσμικού πλαισίου που παραπέμπει στο Εργατικό Συμβουλευτικό Σώμα, για βελτίωση της βασικής παραμέτρου που διασυνδέεται με τη δυνα τότητα πλήρους και οριζόντιας εφαρμογής του ΕKM. Αυτής της ωριαίας απόδοσής του, για να μπορεί αυτή

μεγάλη και σημαντική μεταρρύθμιση να έχει νόημα, ουσία και πραγματικό πεδίο εφαρμογής, στηρίζοντας

τους ευάλωτους εργαζόμενους και αίροντας τον αθέ

μιτο ανταγωνισμό που πλήττει

της πλήρους εφαρμογής

η πρόσφατη συντριπτική ψήφιση

την

που διασυνδέονται με τον Ευρωπαϊκό Κατώτατο Μισθό, τεκμηριώνει την κοινωνική διάσταση της όλης φιλοσοφίας που διέπει τη θέσπιση και την

εφαρμογή επαρκών κατώτατων μισθών, οι οποίοι προωθούν την αξιοπρέπεια και την ποιότητα τόσο στην εργασία, όσο και στη ζωή. ΘΕΤΙΚ Ε Σ ΕΠΙΔΡΆΣΕΙΣ Παράλληλα, θα πρέπει να σημειωθεί για πολλοστή φορά πως, η προωθούμενη Οδηγία για τον Ευρωπαϊκό Κατώτατο Μισθό, κάνει ρητή επεξήγηση των θετικών επιδράσεων στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία από την εφαρμογή του κατώτατου μισθού, μέσα από την Αιτιολογική Έκθεση για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην Ε.Ε.. Όπως κατ’ επανάληψη έχουμε σημειώσει, μέσα από την Έκθεση αναδεικνύεται η χρησιμότητά του προς όφελος των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, ενώ παράλληλα στηρίζει την πραγματική οικονομία και την ανάπτυξη. Επίσης, συνδράμει στη βελτίωση της παραγωγικότητας, ενώ μειώνει και το έμφυλο χάσμα αμοιβών. Επιπρόσθετα, ενισχύεται, μέσα από την πρό σφατη συμφωνία ανάμεσα στο Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο θεσμός των συλλογικών συμβάσεων, θέτοντας ένα σαφή στόχο που αφορά την επέκταση της κάλυψης μέσω συλλογικών συμβάσεων, σε ποσοστό 80% των εργαζομένων. Σε πολύ πρόσφατη έρευνα της ΣΕΚ, η οποία πραγ ματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2022 το ύψος των μισθών αναδεικνύεται ως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι εργαζόμενοι στην Κύπρο, σε ποσοστό 83%, ενώ η ανάγκη αύξησης του ύψους του κατώτατου μισθού από την πολιτεία (πριν την ανακοίνωση

θεσπισμένου ΕΚΜ), καταγράφει

31%.

γεγονός πως, για πρώτη φορά υπάρχει θεσμοθετημέ

νος Εθνικός Κατώτατος Μισθός και ένα συγκεκριμένο πλαίσιο το οποίο μπορεί να βελτιωθεί στη συνέχεια. Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να γίνει υπενθύμιση, αναδεικνύοντας τη δυνατότητα που δίνεται μέσα από τη θεσμοθετημένη διαδικασία, ότι αποτράπηκε η εφαρμογή πιο αρνητικών ρυθμίσεων, μετά και την παρείσφρηση εξωγενών παραγόντων και οικονομι κών συμφερόντων, κυρίως σε σχέση με στοχευμένες

εξαιρέσεις, όπως και ηλικιακούς αποκλεισμούς.

ΩΡΙΑ Ι Α ΑΠΌΔ Ό ΣΗ

Στη βάση όλων αυτών των στοιχείων και δεδομέ νων, η ΣΕΚ έχει δηλώσει από την πρώτη στιγμή πως μπαίνει μπροστά για να αξιοποιήσει ουσιαστικά τις δυνατότητες που υπάρχουν μέσω της θεσμοθετημένης

διαδικασίας. Το θέμα της ωριαίας απόδοσης, μαζί με άλλα θέματα όπως για παράδειγμα το συνταξιοδοτικό, έχει ήδη τεθεί από τη ΣΕΚ για συζήτηση στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος. Επιπρό σθετα, είναι σημαντική η αξιοποίηση του Μηχανισμού αναθεώρησης του Κατώτατου, λαμβάνοντας υπόψη τη βασική παράμετρο που αφορά το κόστος ζωής, όπως επίσης και τη σύσταση της Ε.Ε για επαρκή κατώτατο μισθό που θα λαμβάνει υπόψη το όριο της φτώχειας. Την ίδια στιγμή, η ΣΕΚ έχει προβεί σε ενημέρωση τόσο της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC), μέσω της οποίας η ΣΕΚ έχει συμμετάσχει ενεργά στη διαδικασία διαβούλευσης για τον Ευρωπαϊκό Κατώτατο Μισθό, όσο και της Ομάδας των Εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (EESC), για καλύτερο συντονισμό και διαχείριση. Παράλληλα, αυτό που είναι εξίσου σημαντικό, είναι η διασφάλιση του πλαισίου εφαρμογής του κατώτατου μισθού, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στους συνδικαλι στικά ανοργάνωτους χώρους εργασίας, αποτρέποντας προσπάθεια εκμετάλλευσης των αδυναμιών που έχουν καταγραφεί, με στόχο την εκμετάλλευση των εργαζομένων, όπως επίσης και η ενεργοποίηση της Ενιαίας Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων. Ομοίως και θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη, επέκταση και εδραίωση των συλλογικών συμβάσεων, ως βασική προϋπόθεση και συνιστώσα προώθησης επαρκών, αξιοπρεπών και ποιοτικών μισθολογικών και άλλων ωφελημάτων, διασφαλίζοντας παράλληλα και το δι καίωμα στην καταβολή της ΑΤΑ, ιδιαίτερα

την προοπτική

διανοίγεται

εργαζόμενους στην Κύπρο, μέσα από

του ΕΚΜ και την προοπτική βελτίωσης, τόσο των

παραμέτρων που τον συνθέτουν όσο και του ύψους που τον καθορίζει. Η ψήφιση από το Ευρωκοινοβούλιο της Οδηγίας, δημιουργεί τις ικανές και αναγκαίες συνθήκες για τερματισμό των μισθών φτώχειας, προωθώντας παράλληλα την αξιοπρέπεια και την ποιότητα στην εργασία. Αποτελεί, επίσης, ένα μέτρο στήριξης των εργαζομένων σε ό,τι αφορά την ακρίβεια και την αυξητική τάση του πληθωρισμού, ενισχύει την κοι νωνική συνοχή και εφαρμόζει στην πράξη τις βασικές παραμέτρους που συνθέτουν τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Διασαφηνίζεται επίσης ο σημαντικός ρόλος και η υποχρέωση των Κρατών Μελών να διασφαλίσουν αξιοπρεπείς μισθούς, ενισχύοντας τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και διευρύνοντας την εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων.

Η πρόκληση αλλά και η προοπτική που δημιουρ γείται θα πρέπει να αξιοποιηθούν από τα Κράτη Μέλη, δίνοντας έμφαση:

1. Στην επαρκή βελτίωση των θεσμοθετημένων κα τώτατων μισθών, λαμβάνοντας υπόψη την κατανα λωτική δυνατότητα, το γενικό επίπεδο των αμοιβών και το κόστος ζωής, στη βάση και των προνοιών που συνθέτουν τον Μηχανισμό αναθεώρησης του ΕΚΜ στην Κύπρο. 2. Στην προώθηση και ενίσχυση της συλλογικής δι απραγμάτευσης για βελτίωση των αμοιβών, ενώ όπου η κάλυψη μέσω συλλογικών συμβάσεων βρίσκεται πιο κάτω από το 80%, όπως και στην περίπτωση της Κύπρου, θα πρέπει να καταρτιστεί και εφαρμοστεί ένα κοινό σχέδιο δράσης ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους, με στόχο την αύξηση της κάλυψης.

3. Στην αξιοποίηση του θεσμικού πλαισίου που καθο ρίζει τον κοινωνικό διάλογο μέσω του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος, έτσι ώστε να δημιουρ γηθούν οι σωστές προϋποθέσεις για πιο κοινωνικά δίκαιες και επιβεβλημένες ρυθμίσεις για επαρκείς κατώτατους μισθούς.

4. Στη διασφάλιση πως θα αποτελεί προϋπόθεση για τις εταιρείες που αναλαμβάνουν δημόσιες συμβά σεις, ο σεβασμός στο δικαίωμα της συνδικαλιστικής οργάνωσης και στη συλλογική διαπραγμάτευση. Εν κατακλείδι, η ΣΕΚ βγαίνοντας και πάλι μπροστά, θα ενημερώσει τους εργαζόμενους, θα παρακολουθεί τη σωστή εφαρμογή των προνοιών για αποτροπή της εκμετάλλευσης εργαζομένων, θα στοχεύσει στην αποτροπή του αθέμιτου ανταγωνισμού εις βάρος των σωστών εργοδοτών και θα αξιοποιήσει το θεσμικό πλαίσιο για βελτίωση των παραμέτρων που συνθέτουν τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό, με σημείο αναφοράς και παραπομπής και την Οδηγία για τον Ευρωπαϊκό Κατώτατο Μισθό. Σε αυτό το μεταβατικό στάδιο, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση και να καταγγέλλουν οποιεσδήποτε

ότι δεν μπορεί να παρακολουθεί αμέτοχη την επέλα ση των εργοδοτικών πρακτικών της φθηνής χωρίς βασικά δικαιώματα εργασίας και τη μη εφαρμογή των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Απαιτήσαμε την παρέμβαση της πο λιτείας με θεσμικά μέτρα, που από τη μια να κατοχυρώνουν

δεσμευτικό πλαίσιο ελάχιστων βασικών δικαιωμάτων

τους συνδικαλιστικά

ΑΤΑ. Είναι πέραν από προφανές, ιδιαίτερα αν κάποιος δει πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα ότι υπήρξε ένας μονομερής και ετεροβαρής προσανατολισμός προς τις εργοδοτικές απαιτήσεις και ιδιαίτερα στις απαιτήσεις εκείνου του μέρους των εργοδοτών που δεν θέλουν να έχουν ή δεν εφαρμόζουν τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Έχοντας λοιπόν αυτά τα δεδομένα υπόψη, η ΠΕΟ συνεχίζει και εντείνει τον αγώνα για ρυθμίσεις που να ανατρέπουν την απορρύθμιση και να δημιουργούν ένα ασφαλές και ολοκληρωμένο πλαίσιο δικαιωμάτων για τους εργαζόμε νους με σεβασμό, στήριξη και επέκταση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Η ανατροπή των αρνητικών στοιχείων που δημιουργήθηκαν με το διάταγμα για τον κατώτατο μισθό και η θεσμική κατο χύρωση βασικών δικαιωμάτων για τους εργαζόμενους που καλύπτονται από το διάταγμα όπως τα καταγράφουμε πιο πάνω, είναι ο ένας βασικός άξονας της προσπάθειάς μας. Η ΠΕΟ στην πρόσκληση που απηύθυνε ο υπουργός Εργασίας στα μέλη του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος για να αποστείλουμε κατάλογο θεμάτων για συζήτηση απάντησε πολύ συγκεκριμένα, απαιτώντας όσα αφέθηκαν αρρύθμιστα στο διάταγμα να ρυθμιστούν. Ταυτόχρονα, εντείνουμε τις ενέργειές μας έτσι που με τη δια δικασία ανανέωσης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας να προχωρήσει περαιτέρω η εισαγωγή νομικών ρυθμίσεων, που να καθιστούν υποχρεωτικούς τους βασικούς όρους των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας για όλους τους εργαζόμενους. Ο αγώνας που θα δώσουν οι συνάδελφοί μας στην οικοδομική βιομηχανία, το επόμενο διάστημα, είναι καθοριστικός σ’ αυτό το πεδίο. Επιπρόσθετα, άμεσα και δυναμικά θα αντιδρούμε σε κάθε περίπτωση που θα γίνεται προσπάθεια προσλήψεων με τον κατώτατο μισθό σε τομείς και χώρους που οι μισθοί καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Θα καταλήξω υπογραμμίζοντας κάτι που τονίσαμε πολλές φορές.

καθορισμό

μισθού που αποφάσισε

που συνεχώς δημιουργούνται

της ανθρωπότητας στο

ατμοηλεκτρική

μετέτρεψαν

τις ΗΠΑ

οικονομίες σε βιομηχανικές μονάδες παραγωγής ενέργειας, αλλάζοντας ριζικά το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων κατά τη διαδικασία. Το μηχανοκίνητο αυτοκίνητο, τα αντιβιοτικά και η αεροπορία είχαν παρόμοια μεγάλα αποτελέσματα τον 20ό αιώνα, αλλάζοντας τον τρόπο που εργαζόμασταν και συμβάλλοντας στην τόνωση ισχυρών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης σε όλο τον αναπτυγμένο κό σμο. Σήμερα η πρόκληση έχει εξελιχτεί και το μεγάλο στοίχημα είναι πώς μπορεί να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο περαιτέρω, χωρίς να αποτελεί απειλή για τη βιωσιμότητα του πλανήτη με τις ελπίδες να εναποθέ τονται στην Έρευνα και Καινοτομία, ώστε να καταστεί δυνατή η μετάβαση στην πράσινη παραγωγή ενέργειας. Μετά από δύο και πλέον χρόνια πανδημίας και πάλι ο κόσμος άλλαξε, με την Καινοτομία να καλείται να δώσει τις απαντήσεις για τα επόμενα σκαλοπάτια της ανθρωπότητας.

Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΚΌΤΑΣ ΜΕ ΤΌ ΑΒΓΌ Ιδίως μετά την πανδημία και εν μέσω

αλλά και ο σχεδιασμός του Οικοσυστήματος που ακολουθεί παρακάτω. ΑΠΌ ΤΑ €8 ΕΚΑΤΌΜΜΎΡΙΑ ΣΤΌ R&D ΤΌ 1991

ΤΌΜΜΎΡΙΑ

Η ΚΎΠΡΟΣ ΣΤΟΎΣ STRONG INNOVATORS ΤΗΣ ΕΎΡΏΠΗΣ Όπως αναφέρθηκε εισαγωγικά, η χώρα μας πλέον κα τατάσσεται στην κατηγορία των Δυνατών Καινοτόμων (Strong Innovators) σύμφωνα με την ετήσια έκθεση European Innovation Scoreboard 2022 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Κύπρος, ενώ καταλαμβάνει τη 10η θέση στη συνολική κατάταξη, έχει βελτιώσει την επίδοσή της κατά 38% από το 2015 μέχρι και φέτος, ποσοστό

της Ε.Ε. στο πεδίο της Καινοτομίας και προσμετρά συνολικά 32 δείκτες μέτρησης που εμπί πτουν σε τέσσερις ενότητες: 1. Συνθήκες Πλαισίου, 2. Επενδύσεις, 3. Δραστηριότητες Καινοτομίας, 4. Αντίκτυπος. Η Κύπρος καταγράφει υψηλές αποδόσεις στους δείκτες «Συνδημοσιεύσεις Δημόσιου και Ιδιωτι κού Τομέα», «Καινοτόμες ΜΜΕ που Συνεργάζονται με Άλλους», «Διεθνείς Επιστημονικές Συνδημοσιεύσεις», «Πληθυσμός με Τριτοβάθμια Εκπαίδευση» και «Εφαρ μογές Εμπορικών Σημάτων», ενώ θεωρείται ηγέτιδα χώρα για τη διάσταση «Συνδέσεις» της Ενότητας, που χαρακτηρίζεται ως «Δραστηριότητες Καινοτομίας», κα ταγράφοντας την υψηλότερη απόδοση με 77% αύξηση από το 2015 έναντι του 35% που αποτελεί τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ΤΟ ΟΙΚΟΣΎΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ ΚΑΙ Η ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ Το κυπριακό Οικοσύστημα Καινοτομίας, πέραν των όσων δείχνουν οι αριθμοί, φαίνεται ότι αποφέρει καρπούς και είναι εμφανές στην ολότητα της κοινωνίας. Τα νέα προϊόντα που λανσάρονται συνεχώς από νεοφυείς επιχειρήσεις, αλλά και οι πάλαι πότε νεοφυείς επιχειρή σεις που εδραιώνονται στην αγορά και αναπτύσσονται περαιτέρω, καθιστώντας τα προϊόντα τους ικανά να ανταποκριθούν στις παγκόσμιες ανάγκες, δείχνουν ότι πλέον το νερό έχει μπει στο αυλάκι. Σ’ αυτό συνέτεινε σαφέστατα και η πολιτική του κράτους, του οποίου ο ρόλος ήταν καταλυτικός στην ενορχήστρωση της προ σπάθειας εδραίωσης του Οικοσυστήματος Καινοτομίας. Χαρτογραφώντας το Οικοσύστημα και αρχίζοντας από την κυβερνητική παρέμβαση τονίζονται οι τρεις θεσμοί και δη του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψη φιακής Πολιτικής, του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας και ο Επικεφαλής Επιστήμονας με το ΙδΕΚ, οι οποίοι διαμορφώνουν την πολιτική του Οικοσυστήματος, ενώ διοχετεύουν και ένα σεβαστό κομμάτι της συνολι κής χρηματοδότησής του. Στη συνέχεια ακολουθούν οι βασικοί αποδέκτες της πολιτικής, πρώτα με τα κέντρα παραγωγής γνώσης: Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα, Κέντρα Αριστείας και τα Κέντρα Έρευνας και Καινοτομίας των Επιχειρήσεων. Στη συνέχεια όσοι αξιοποιούν τη γνώση και δη οι Επιχειρήσεις και η ευρύτερη αγορά, οι Επιχειρηματικοί Σύνδεσμοι

μόνο

του Ισραήλ, Ναφτάλι Μπένετ, για το ολοένα και ανερχόμενο Οικοσύστημα Τεχνολογίας τού ούτως καλούμενου startup έθνους «Είναι αυτό που αποκαλώ η δύναμη του μεσημεριανού», σημει ώνοντας χαρακτηριστικά «όταν βάζεις ένα λοχαγό του στρατού, έναν καθηγητή πανεπιστημίου, ένα νέο επιχειρηματία και έναν επενδυτή καθημερινά στο ίδιο τραπέζι, κάτι καλό θα γίνει». Προς αυτή την κατεύθυνση είναι η εφαρμογή του πλάνου για μετατροπή του χώρου της Κρατικής Έκθεσης σε Ζώνη Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, που αναλύεται ακολούθως τόσο από το Υπουργείο Οικονομικών

τόσο σε

τεχνολογικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Ουσιαστικά αυτό είναι σημαντικό γιατί ο καθένας μπορεί να ασχοληθεί με

τον κλάδο που επιθυμεί, ενώ παράλληλα προσπαθεί μέσω καινοτόμων λύσεων και διαδικασιών να βελτιστοποιήσει

υφιστάμενα προβλήματα και καταστάσεις. Σημειώνει ότι

«όσο ευρύς και γενικός ακούγεται ο όρος ‘’Καινοτομία’’

άλλο τόσο είναι και το εύρος της εφαρμογής του όρου». Τονίζει ότι πρέπει να θεωρούμαστε τυχεροί που ζούμε σε μια εποχή που συγκριτικά μας δίδεται εύκολη και φτηνή πρόσβαση στην πληροφορία και στα τεχνολογικά μέσα

και εναπόκειται στη δική μας βούληση, κίνητρο και θέληση να δημιουργήσουμε «αξία» μέσα από αυτά. Οι σημερινοί νέοι επιστήμονες είναι ίσως η πρώτη γενιά στο νησί μας που έχει την «ευχέρεια» ή αν θέλετε «επιλογή» να εκμε ταλλευτεί τη συγκυρία αυτή, με την προϋπόθεση ότι έχει την όρεξη και τη διάθεση να δημιουργήσει. Υπάρχουν στις μέρες μας περισσότερα κίνητρα, περισσότερα προγράμματα χρηματοδότησης, περισσότερα πρόγραμμα επιχειρηματικής και ερευνητικής καθοδήγησης από ειδικούς, καθώς και πε ρισσότερες επενδυτικές ευκαιρίες αλλά και συνδεσιμότητα με όλα τα Οικοσυστήματα του εξωτερικού. Επειδή για όλα υπάρχει ένα κόστος και ένα αντίτιμο, η ενασχόληση με την Καινοτομία και τη δημιουργία αξίας που φέρνει η δημιουργία μιας νεοφυούς επιχείρησης συνοδεύεται και με υψηλό ρίσκο αποτυχίας, συνεχή προσπάθεια εξεύρεσης λύσεων, επένδυσης και φυσικά αρκετή υπομονή – που δυστυχώς η δική μας γενιά δεν χαρακτηρίζεται από αυτήν. Ο Μωυσής Μωυσέως τονίζει ότι ο γενικός κανόνας επιτυχίας δεν είναι η επιτυχία από τη μια μέρα στην άλλη ή όπως το λένε αγγλιστί η «overnight success», αλλά η συνεχής προσπάθεια και η συνειδητή

για την δημιουργία και ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων σε διαφορετικούς τομείς, εντούτοις, λόγω των δύσβατων προοπτικών του κλάδου, τέτοιες ενέργειες συνήθως δεν υλοποιούνται. Προτείνει για να ενισχυθεί το Oικοσύστημα με νέους επιστήμονες και ερευνητές, ερευνητικοί φορείς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις να επενδύσουν περισσότερο σε ανθρώπινο δυναμικό. Το μεγαλύτερο περιουσιακό στοιχείο για ένα οργανισμό είναι πάντα η ομάδα που το αποτελεί. Μία καλή ομάδα μπορεί να μετατρέψει ολοκληρωτικά ένα οργανισμό και να τον οδηγήσει προς την επιτυχία και συνάμα προς την επίτευξη του στόχου του. Μιλώντας στο Economy Today στέλνει και ένα μήνυμα προς τους μαθητές και τους φοιτητές τονίζοντας τους ότι πρέπει «να γνωρίζουν πάρα πολύ καλά το αντικείμενο τους με το οποίο θα ήθελαν να ασχοληθούν και να προσπαθούν συνεχώς για την επίτευξη των στόχων τους». Σημείωσε ότι πρέπει να επενδύσουν στην σκληρή δουλειά, στο πάθος τους και στην επιμονή τους, έτσι ώστε να επέλθει μετέπειτα η επαγγελματική επιτυχία τους.

«ΟΙ ΝΕΟΙ ΔΕΝ ΤΥΓΧΑΝΟΥΝ ΣΏΣΤΗΣ ΕΝΗΜΕΡΏΣΗΣ» Η Δρ. Κατερίνα Λοϊζου μετά από 12 χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχοντας ολοκληρώσει το δι δακτορικό της ως Χημικός Μηχανικός στο Νότιγχαμ και το μεταδιδακτορικό της στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (University College of London) επέστρεψε στην Κύπρο και εργάζεται στην AmaDema Advances Materials Design & Manufacturing Ltd ως Μηχανικός Έρευνας και Ανάπτυξης. Σημειώνει ότι, συνειδητοποίησε με την επιστροφή της στο νησί πως οι νέοι δεν τυγχάνουν σωστής ενημέρωσης για τις ικανότητες τής Κυπριακής Βιομηχανίας στον Κλάδο Καινοτομίας, με αποτέλεσμα να μην έχουν έκθεση στις προοπτικές ενασχόλησής τους. Τονίζει ότι μια πιο στοχευμένη ενημέρωση σε όλες της βαθμίδες της εκπαίδευσης θα αποτελούσε ένα πρώτο βήμα, ούτως ώστε περισσότεροι νέοι να εμπλακούν με την Καινοτομία, ενώ αυτό θα είχε ως συνεπακόλουθο να δημιουργηθούν νέα πρότζεκτ και εν τέλει νέες θέσεις εργασίας στο οικοσύστημα. Τονίζει, μιλώντας στο Economy Today, ότι η Έρευνα και η Καινοτομία αποτελεί σημαντικό αρωγό για τη βελτίωση της ζωής μας, οπότε χρειαζόμαστε τις καινούριες γενιές γεμάτες όρεξη

και νέες ιδέες να εμπλακούν

και να εξελίξουν τους τομείς

αυτούς.

Ο Γιάννης Χατζηευθυβούλου, που εργάζεται στην GLab

Project 3D, αναφέρει στο

Economy Today ότι ο κλάδος είναι αρκετά ανταγωνιστικός και

οι θέσεις εργασίας είναι προς το

παρόν περιορισμένες. Συμφωνεί ότι η

ενημέρωση προς τους νέους που προσπαθούν να επιλέ ξουν σπουδές ή επαγγελματικό προσανατολισμό υστερεί, κάτι που αν αλλάξει μπορεί να οδηγήσει σε αναβάθμιση του τομέα και ενίσχυση του Οικοσυστήματος. Καλεί τους μαθητές και τους φοιτητές που κάνουν ακόμη τα πρώτα τους βήματα να πειραματίζονται με καινοτόμες ιδέες και

μη φοβούνται να τις δοκιμάσουν.

είναι

ρόλος και η σημασία της Έρευνας και Καινοτομίας; Άκρως σημαντικός για την οικονομία και την κοινωνία

μίας γεωγραφίας να καινοτομεί, να μετα σχηματίζεται και να προσαρμόζεται αποτελεσματικά στο σημερινό συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Καθώς η Κύπρος επιδιώκει μία γοργή και ομαλή έξοδο από την πανδημία, η επένδυση

καινοτόμες

η χώρα μας, ενώ θέτουν τα θεμέλια για καλύτερη ποιότητα ζωής. Αυτό έχει άλλωστε αναδείξει περίτρανα και ο ρόλος

κρίσης

και αναχαίτισης της πορείας εξάπλωσης του ιού, με

επιστέγασμα το εμβόλιο κατά της νόσου Covid19. Γιατί αποτελούν θεμελιώδη δείκτη για μια οικονομία οι επενδύσεις που γίνονται στην Έρευνα και Καινοτομία; Όλοι θεωρώ έχουμε αντιληφθεί πόσο εύθραυστη είναι η εξάρτηση της οικονομίας από συγκεκριμένους τομείς, όπως επίσης και τη σημασία ανάπτυξης νέων παρα γωγικών τομέων, που θα αποτελέσουν το έναυσμα για τη βελτίωση του ζοφερού οικονομικού κλίματος που επικρατεί ανά το παγκόσμιο. Η Ε&Κ βρίσκεται

στον πυρήνα της προσπάθειας για τον μετασχηματισμό του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας μας, αλλά και της Ευρώπης αντίστοιχα. Η ιδιαίτερη βαρύτητα και η αυξημένη επένδυση που αποδίδουμε ως κράτος στον τομέα αποτελεί κινητήριο δύναμη για την ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και την τεχνολογική ανάπτυξη, ενώ θέτει τις βάσεις για έξυπνη και βιώσι μη οικονομική ανάπτυξη και νέες, καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Μέσω της παραγωγής νέας γνώσης, αναπτύσσονται καινοτόμα προϊόντα, διεργασίες και υπηρεσίες που ενισχύουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας, ενώ βελτιώνουν σημαντικά την καθημερινή ζωή των πολιτών, ενισχύ οντας τις δυνατότητες σε τομείς όπως υγεία, ενέργεια, μεταφορές και εκπαίδευση. Προϋπόθεση για την αξι οποίηση της προοπτικής που διαθέτει η Ε&Κ είναι η διασύνδεση της έρευνας με τον παραγωγικό ιστό, την αγορά εργασίας και την επιχειρηματική καινοτομία, η οποία και τίθεται στο επίκεντρο των σχεδιασμών μας. Μόνο μέσω της δημιουργίας των κατάλληλων συνθηκών ευρύτερης διάχυσης και αξιοποίησης της επιστημονικής γνώσης στον επιχειρηματικό τομέα, θα επιτύχουμε τους στόχους μας για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία, ενισχύοντας και τη θέση της χώρας μας ως επιχειρηματικού και επενδυτικού κέντρου διεθνούς εμβέλειας. Ποια είναι η πολιτική του υφυπουργείου σας για ενδυνάμωση του οικοσυστήματος στην Κύπρο; Η διαμόρφωση

να επιφέρει πραγματική αλλαγή και αξία δεν αποτελεί άπιαστο όνειρο. Αυτό εξάλλου αποδεικνύεται και μέσω της αναγνώρισης της προόδου που καταγράφουμε ως χώρα σε διεθνείς και ευρωπαϊκούς δείκτες. Η Κύπρος μας έχει να επιδείξει σημαντικές επιτυχίες σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, επιτυχίες που οφείλονται πρω τίστως στο υψηλής ποιότητας ανθρώπινό μας δυναμικό, το οποίο διαχρονικά πετυχαίνει υψηλές επιδόσεις σε ό,τι αφορά στην παραγωγή επιστημονικής γνώσης. Είμαι βέβαιος πως, μέσω της στοχευμένης προσέγ γισης που έχουμε καταρτίσει ως Πολιτεία και η οποία συνδυάζει τη θεσμοθέτηση κινήτρων και εργαλείων χρηματοδότησης με την οικοδόμηση ικανοτήτων και την παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών, θα επιτύχουμε τη δημιουργία ενός διασυνδεδεμένου και δυναμικού οικοσυστήματος, που θα συμβάλει καταλυτικά στην επιστροφή της χώρας σε αναπτυξιακή τροχιά και θα συντείνει στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Στον πυρήνα των σχεδιασμών μας η προώθηση της επιχειρη ματικής καινοτομίας, η εξωστρέφεια του οικοσυστήματος και η διεθνοποίηση των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών. Πυλώνες εμφανείς στη στόχευση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων που θα διατεθούν κατά την περίοδο 2021-2027 μέσω του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, με χρηματοδότηση από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία και το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Συγκεκριμένα, πρόκειται για επένδυση πέραν των €150 εκατομμυρίων, για έργα σε πέντε βασικούς πυλώνες: Διεθνοποίηση, Έρευνα, Συνεργασία και Μεταφορά Γνώσης, Καινοτομία, Ενδυνάμωση Δομών και Ικανοτήτων. Πρόσθετα, το υφυπουργείο προωθεί σειρά υποστηρικτικών πολιτικών, που περιλαμβάνουν, ανάμεσα σε άλλα, πολυδιάστατη στήριξη σε ερευνητικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις, προώθηση της βέλτιστης αξιοποίησης των εθνικών ερευνητικών υποδομών, καθώς και ένα ολιστικό σχε

διασμό για δικτύωση και προσέλκυση επενδύσεων. Σε νομοθετικό επίπεδο, προωθείται η αναθεώρηση της υφιστάμενης πολιτικής Ανοικτής Πρόσβασης, καθώς και η αναθεώρηση της νομοθεσίας για την ίδρυση εταιρειών τεχνοβλαστών (spinoffs) από τα δημόσια πανεπιστήμια, σκοπό για τον οποίο εξασφαλίστηκαν συμβουλευτικές υπηρεσίες εγνωσμένου κύρους διε θνούς εμπειρογνώμονα. Ιδιαίτερη έμφαση αποδίδουμε στη μεταφορά γνώσης και στην εμπορική αξιοποίηση της εξαιρετικής ποιότητας έρευνας που παράγεται από τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά μας ιδρύματα, ενώ κεντρικό Γραφείο Μεταφοράς Γνώσης έχει μόλις τεθεί σε λειτουργία εντός του ΙδΕΚ, με στόχο την παροχή μεγάλου εύρους υπηρεσιών μεταφοράς γνώσης προς ερευνητικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις. Ποιες είναι οι κινήσεις που γίνονται και πώς εμπλέκεται το υφυπουργείο με το οικοσύστημα R&D που ενδυναμώνεται στην Κύπρο; Η Κύπρος έχει επιτύχει πραγματικά άλματα στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας, με τη χώρα μας να κατα τάσσεται πλέον στην κατηγορία «Strong Innovators» σύμφωνα με την ετήσια έκθεση European Innovation Scoreboard 2022 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συ γκεκριμένα, η Κύπρος καταλαμβάνει τη 10η θέση στη συνολική κατάταξη, μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας, ενώ έχει βελτιώσει την επίδοσή της κατά 38% από το 2015 μέχρι και σήμερα, ποσοστό που αντικατοπτρίζει τη μεγαλύτερη βελτίωση σε όλη την Ευρώπη και το οποίο ανέρχεται πολύ πιο πάνω από τον μέσο όρο βελτίωσης (10%) των υπολοίπων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Τα αποτελέσματα αυτά αντικατοπτρίζουν τόσο τη δυναμική όσο και την εξέλιξη του εγχώριου οικοσυστήματος αλλά και τη σημασία της προσπάθειας που καταβάλλουμε ως υφυπουργείο, σε συνεργασία με όλους τους φορείς του Εθνικού

με μακροπρόθεσμο και ουσιαστικό όφελος για τους ίδιους αλλά και την οικονομία και την κοινωνία του τόπου. Πέραν των όσων έχω ήδη προαναφέρει, υψηλά στις

προτεραιότητές μας είναι και η προώθηση της συ

νεργασίας μεταξύ ακαδημαϊκού/ερευνητικού και επι χειρηματικού κόσμου, αλλά και της εξωστρέφειας των κυπριακών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων, μέσω της συμμετοχής μας σε διεθνή επιστημονικά δίκτυα, όπως το SESAME και το CERN αλλά και της σύναψης διεθνών συνεργασιών σε διακρατικό επίπεδο και όχι μόνο, που θα παρέχουν στο οικοσύστημα τα εφόδια να αναπτύξει περαιτέρω τις ικανότητές του. Συγκεκριμένα, έχουμε αναπτύξει συνεργασίες με Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιορδανία, Πορτογαλία, Εσθονία και ΗΠΑ, καθώς και με την Ελλάδα με την οποία σύντομα θα προκηρύξουμε

κοινώς χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα επιχειρηματικής καινοτομίας. Πιστεύουμε ακράδαντα πως η ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης και η διασύνδεση με δυναμικά οικοσυστήματα του εξωτερικού είναι κλειδί για την αξιοποίηση της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας μας και την καθιέρωσή της ως περιφερειακού κόμβου καινοτομίας και τεχνολογίας. Ποια είναι τα κύρια επιτεύγματα του υφυπουργείου από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι σήμερα στον τομέα; Το υφυπουργείο δημιουργήθηκε εν μέσω μίας περιόδου διαδοχικών αλλαγών, πρωτόγνωρων συνθηκών και προκλήσεων, παράλληλα με την κρίση της πανδημίας. Στο πλαίσιο αυτό και μετά από 2,5 χρόνια λειτουργίας, θεωρώ πως έχει αποδείξει πως η δημιουργία του ήταν η σωστή απόφαση για τη μετάβαση της χώρας μας σε μία νέα εποχή. Μετατρέποντας την κρίση σε ευκαιρία και δίνοντας τη δική μας απάντηση στις προκλήσεις της επόμενης μέρας. Μέσω μίας τολμηρής μεταρρυθμιστικής πολιτικής, η Κυβέρνηση δημιούργησε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ουσιαστική ανάπτυξη του τομέα και την καθιέρωση της Κύπρου ως κέντρου έρευνας, καινοτομίας

για δημιουργία μιας ανταγωνιστικής οικονομίας βασισμένη στην Έρευνα και την Ανάπτυξη. Σε συνερ γασία με όλους τους φορείς του οικοσυστήματος και στη βάση των στόχων και των μεταρρυθμίσεων που έχουν περιληφθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου «Κύπρος - το Αύριο», συνεχίζουμε δυναμικά για μία Κύπρο καλύτερη, μία Κύπρο πράσινη και ψηφιακή, με ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις και αναβαθμισμένη ποιότητα ζωής για τους πολίτες.

Τα αριθμητικά στοιχεία του R&Ι και R&D στην Κύπρο - Αύξηση σχετικά με το 2020 και 2021 και οι προοπτικές

Το οικοσύστημα Ε&Κ μεγαλώνει και διευρύνεται συνε χώς, ενώ παράλληλα μεγαλώνουν και διευρύνονται και οι δυνατότητές του. Η χώρα μας διαθέτει παγκοσμίου επιπέδου ακαδημαϊκά και ερευνητικά κέντρα, ταλαντούχο και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και μία ραγδαία αναπτυσσόμενη κοινότητα νεοφυών και καινο τόμων επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένου εταιρειών υψηλής τεχνολογίας. Συγκεκριμένα, πέραν των 2.200 επαγγελματιών ερευνητών απασχολούνται σήμερα στην Κύπρο, με το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτούς να εργοδοτείται σε κάποιο από τα ακαδημαϊκά μας ιδρύ ματα και κυρίως στον τομέα των Θετικών Επιστημών. Πέραν των 4.000 επιστημόνων δραστηριοποιούνται και επιχειρηματικά, ενώ τα startups στη χώρας μας απαριθμούν 400 και αυξάνονται συνεχώς. Ως κράτος, έχουμε τα τελευταία χρόνια υπερδιπλασιάσει τις δαπά νες για Έρευνα και Ανάπτυξη, που φτάνουν σήμερα το 1% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ), ενώ στηρίζουμε οικονομικά τους ερευνητικούς οργανισμούς της χώρας μας, όπως και τα έξι Κέντρα Αριστείας που έχουν δημιουργηθεί στο πλαίσιο της δράσης Teaming του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Ορίζοντας 2020 και τα οποία έχουν αντλήσει ανάλογη χρηματοδότηση ύψους 15 εκατομμυρίων το καθένα από την Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί, πως πρόκειται για 6 κέντρα από σύνολο 24 που έχουν αναπτυχθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη στο πλαίσιο τού εν λόγω προγράμματος, κάτι που απο τελεί τεράστια επιτυχία για τη χώρα μας. Εξίσου μεγάλη επιτυχία και τα αποτελέσματα της Έκθεσης «European Innovation Scoreboard 2022», που κατατάσσουν, όπως έχουμε πει, πλέον την Κύπρο στις ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης στον τομέα. Πρόσθετα, στον εν λόγω δείκτη, η Κύπρος καταγράφει ψηλές αποδόσεις στις παραμέτρους «Public-private co-publications», «Innovative SMEs collaborating with others», «International scientific copublications», «Population with tertiary education» και «Trademark applications», ενώ θεωρείται ηγέτιδα χώρα για τη διάσταση «Συνδέσεις» (Linkages) της Ενότητας 3 «Δραστηριότητες Καινοτομίας», καταγράφοντας την υψηλότερη απόδοση με 77% αύξηση από το 2015 έναντι 35% του μέσου όρου της Ε.Ε.. Πέραν της υποστήριξης της περαιτέρω ανάπτυξης του οικοσυστήματος με τα διάφορα εργαλεία που έχουμε ήδη περιγράψει, στοχεύουμε στην

νέων, διεθνούς εμβέλειας εταιρειών, η οποία μπορεί όχι μόνο να επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό μέσω της αλληλεπίδρασης με το εγχώριο οικοσύστημα, αλλά και να στηρίξει την αναπτυξιακή πορεία της χώρας, αυξάνοντας τη ζήτηση σε προϊόντα και υπηρεσίες, δημιουργώντας νέες, ποιοτικές θέσεις εργασίας και ενισχύοντας τη θέση της χώρας στον παγκόσμιο επενδυτικό χάρτη. Η Κύπρος ήδη χαίρει της εμπιστοσύνης εταιρειών τεχνολογίας που δραστηριοποιούνται περιφερειακά. Μπορούμε και πρέπει να κτίσουμε σ’

λήψης αποφάσεων. Η Περιφέρεια Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας που προνοείται, αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος που να ενισχύει την κουλτούρα της καινοτομίας, της συνεργασίας, της μεταφοράς γνώσης και της καινοτόμου επιχειρηματικότητας, διευκολύνοντας τη διασύνδεση μεταξύ της ακαδημαϊκής/ερευνητικής και της επιχειρηματικής κοινότητας του τόπου μας και διανοίγοντας ευκαιρίες για επωφελείς συνεργασίες. Στόχος μας η επίτευξη της απαραίτητης αλληλοεπίδρασης μεταξύ όλων των μελλοντικών χρηστών του χώρου, είτε αυτοί προέρχονται από τους φορείς χάραξης πολιτικής, είτε από την εκπαίδευση, την έρευνα, τη βιομηχανία, για τη μεγιστοποίηση του αντικτύπου και του οφέλους από τις εκάστοτε δραστηριότητες. Για τον σκοπό αυτό άλλωστε προβλέπεται και η ανέγερση γραφειακών και άλλων κοινών χώρων εργασίας (co-working spaces), κέντρου έρευνας και καινοτομίας, καθώς και επιχειρηματικού κέντρου στις βασικές εγκαταστάσεις της Ζώνης. Το έργο αυτό είναι πραγματικά τεράστιας σημασίας, αφού δίνει επιτέλους αξία και χρήση σε ένα χώρο που δεν αξιοποιείτο μέχρι σήμερα επαρκώς. Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο που συνδυάζει μια σειρά πο λιτικών παρεμβάσεων με γνώμονα τη δημιουργία ενός σημαντικού πνεύμονα ζωής για την περιοχή, αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον δημόσιο χώρο για τη λειτουργική, περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική αναβάθμισή της.

Η Ειρήνη Πική, διευθύντρια Οικονομικής Πολιτικής και Ευρωπαϊκών Θεμάτων του Υπουργείου Οικονομικών, σε συνέντευξή

να αξιοποιηθεί προς όφελος της τοπικής και όχι μόνο οικονομίας, συστάθηκε τo 2019, από το Υπουργικό Συμβούλιο, Ομάδα Έργου με σκοπό την ετοιμασία ολοκληρωμένης πρότασης για την αξιοποίηση του χώρου. Η Ομάδα Έργου αναγνωρίζοντας ότι η καινοτο μία και η επιχειρηματικότητα αποτελούν σημαντικούς μοχλούς μακροπρόθεσμης και βιώσιμης ανάπτυξης των πόλεων, μελέτησε τις διεθνείς τάσεις όπου η έρευνα και η καινοτομία μετατοπίζονται από απομα κρυσμένες περιοχές μέσα στις πόλεις, διευκολύνοντας την πρόσβαση σε ψηλής τεχνολογίας οικοσυστήματα, πανεπιστήμια και προηγμένα ερευνητικά κέντρα, δε ξαμενές ταλέντου και δίκτυα συνεργασίας. Στο νέο αυτό ανοικτό μοντέλο καινοτομίας, δίνεται έμφαση στην ποιότητα ζωής και στη διασύνδεση εργασίας, στέγασης και αναψυχής. Παράλληλα, αντικείμενο συζήτησης αποτέλεσε η ανάγκη δημιουργίας ενός σύγχρονου εκθεσιακού χώρου. Μετά από διαβούλευση με κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς, επιβεβαι ώθηκε ότι, ο χώρος πληροί τις προϋποθέσεις για τις προτεινόμενες αναπτύξεις, δηλαδή τη δημιουργία ζώνης καινοτομίας ή/και ζώνης επιχειρηματικότητας/ εκθεσιακού χώρου, καθώς αποτελεί ένα μεγάλο ενιαίο τεμάχιο, σε κεντρική

σήμερα έντονα σημάδια εγκατάλειψης

μηδενικά έσοδα για το κράτος. Με στόχο

χώρος

είναι μεγάλης σημασίας. Εγκρίθηκε η δημιουργία Ζώνης Καινοτομίας και Επιχειρηματικής Ζώνης/Εκ θεσιακού χώρου στον χώρο της Κρατικής Έκθεσης, ένα μεγαλεπήβολο έργο, στρατηγικής σημασίας για τη χώρα. Στόχος είναι η δημιουργία περιβάλλοντος που ενισχύει την κουλτούρα της καινοτομίας, της με ταφοράς γνώσης και καινοτόμου επιχειρηματικότητας, στη διαχείριση της μεταφοράς τεχνολογίας μεταξύ ερευνητικών ιδρυμάτων και φορέων καινοτομίας και στη διευκόλυνση της επικοινωνίας και διασύνδεσης μεταξύ εταιρειών, επιχειρηματιών και επιστημόνων, δημιουργώντας συνέργειες και νέες επιχειρήσεις. Στοχεύοντας στη δημιουργία ενός σημαντικού πνεύ μονα πρασίνου στην περιοχή, σημαντική έκταση μέχρι 40%, θα καταλαμβάνει το δημόσιο πάρκο και οι δημόσιες πλατείες. Στο πάρκο ενσωματώνεται λίμνη κατακράτησης ομβρίων υδάτων, για αντιμετώπιση

λεωφορείων στον χώρο και

γίνεται εισήγηση για εξέταση της μεταφοράς του

αφετηριακού και τερματικού σταθμού

Δήμος Έγκωμης.

Αντιλαμβανόμαστε ότι έχουν εκπονηθεί συ γκεκριμένες μελέτες για το έργο της Ζώνης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας. Ποια είναι τα συμπεράσματα των μελετών και σε ποια σημεία επικεντρωθήκατε; Για σκοπούς αξιολόγησης των επιλογών που προα ναφέρθηκαν και πρόκρισης της καταλληλότερης, διε νεργήθηκαν δύο μελέτες με παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Η Μελέτη Βιωσιμότητας κατέδειξε ότι ο συνδυασμός Ζώνης Καινοτομίας και Επιχειρηματικής Ζώνης, αποτελεί την καταλληλότερη επιλογή αξιοποί ησης του χώρου. Οι προτεινόμενες εγκαταστάσεις θα περιλαμβάνουν την ανέγερση γραφειακών και άλλων κοινών χώρων εργασίας, κέντρου έρευνας και καινο τομίας καθώς και υψηλών προδιαγραφών σύγχρονου εκθεσιακού/συνεδριακού χώρου 10.000 τ.μ., για φιλοξενία ενός ευρέος φάσματος συνεδρίων και άλ λων εκδηλώσεων. Έχοντας ως στόχο τη διασύνδεση του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, γίνεται εισήγηση για χρησιμοποίηση τμήματος των γραφειακών χώρων για εγκατάσταση συναφών κυβερνητικών υπηρεσιών. Πρόσθετα, με στόχο την προαγωγή της πολιτιστικής διάστασης και τη δημιουργία ενός ζωντανού περιβάλ λοντος στον χώρο, σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές που ακολουθούνται από άλλες ζώνες καινοτομίας, προγραμματίζεται η στέγαση κάποιου πολυχώρου πολιτισμού, ο οποίος θα συνδράμει περαιτέρω στην επίτευξη των στόχων. Η Μελέτη Χωροταξικού Σχεδίου ετοιμάστηκε λαμ βάνοντας υπόψη τις αρχές αειφόρου σχεδιασμού στοχεύοντας στη δημιουργία ενός πρότυπου αστικού

προσπαθούμε να πετύχουμε; Αναγνωρίζοντας ότι η καινοτομία και η επιχειρημα τικότητα αποτελούν σημαντικούς μοχλούς μακρο πρόθεσμης και βιώσιμης ανάπτυξης των πόλεων, μελετήθηκαν διεθνείς πρακτικές ζωνών έρευνας και καινοτομίας που δημιουργούνται μέσα στις πόλεις. Η Ομάδα Έργου, μελέτησε ζώνες καινοτομίας όπως στη Βαρκελώνη, το Λονδίνο,

Κύπρο;

πραγματοποιήθηκαν επαφές με κέντρα αριστείας και εκκολαπτήρια/επιταχυντές και μέσα από τη συζήτηση διαφάνηκε ότι η δημιουργία Ζώνης Καινοτομίας και Επιχειρηματικής Ζώνης θα βοηθήσει στην ανάπτυξη συνεργειών και θα συνδράμει ευεργετικά, επιφέρο ντας πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα. Στόχος είναι τα κίνητρα που προωθούνται ήδη από την κυβέρνηση για προσέλκυση ξένων επενδύσεων και ταλέντου, αλλά και για ανάπτυξη των κυπριακών νεοφυών και εταιρειών καινοτομίας, να συμβάλουν στη δημιουργία ενός συνεχούς δίαυλου επικοινωνίας,

τον Ιανουάριο 2022, πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση

προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, αλλά και ταλέντου από

το εξωτερικό. Περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, σειρά δράσε ων και μεταρρυθμίσεων που καλύπτουν την αναβάθμιση των υποδομών για τις τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την

ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας, με επιμέρους σημαντικό στόχο την προσέλκυση εταιρειών στους τομείς της τεχνολογίας, πληροφορικής, επικοινωνιών και ενέργειας. Το ανταγωνιστικό φορολογικό καθεστώς της κυπριακής οικονομίας, σε συνδυασμό με το αξιόπι στο κανονιστικό και εποπτικό πλαίσιο, το υψηλό βιοτικό επίπεδο και επίπεδο μόρφωσης και εξειδίκευσης του ανθρώπινου δυναμικού, σε συνδυασμό με την παροχή στοχευμένων κινήτρων που προσφέρονται μέσα από τη Στρατηγική, συνδέονται ευθέως και αμφίδρομα με το έργο της δημιουργίας ζώνης καινοτομίας και επιχειρη ματικότητας. Η Στρατηγική διευκολύνει την προσέλκυση των απαραίτητων επενδύσεων για τη δημιουργία του έργου, ενώ η ζώνη καινοτομίας και επιχειρηματικότητας θα ενισχύσει σε βάθος χρόνου την αποτελεσματικότητα της Στρατηγικής, μέσω της δημιουργίας ενός εύφορου

περιβάλλοντος για καινοτομία και επιχειρηματικότητα

που να διευκολύνει την αξιοποίηση των οφελών που προσφέρει ένα οικοσύστημα νεοφυών εταιρειών και ταλέντου, σε ένα ζωντανό αστικό περιβάλλον. Έχουν επιδείξει ενδιαφέρον επενδυτές και εταιρείες για το έργο; Ποιος θα είναι ο ρόλος τους στο έργο; Με στόχο την ανταλλαγή απόψεων με δυνητικούς χρή στες και επενδυτές και την άντληση πληροφόρησης και εισηγήσεων για τις κρίσιμες παραμέτρους του έργου που επηρεάζουν την ελκυστικότητα και βιωσιμότητά του, πραγματοποιήθηκαν στοχευμένες επαφές με επενδυτικές εταιρείες, πανεπιστήμια, κέντρα αριστείας και εταιρείες με ενασχόληση στον τομέα τηλεπικοινωνιών, τεχνολογίας και ανάπτυξης συστημάτων, ΜΜΕ και διοργάνωσης εκδηλώ σεων. Διαπιστώθηκε μεγάλο ενδιαφέρον

επιχειρηματικό κέντρο, όσο και την επιτυχία της φιλοσοφίας της Στρατηγικής και των επί μέρους δράσεων της. Το ενδιαφέρον για έλευση και άλλων εταιρειών συνεχίζεται αμείωτο, ενώ εξόχως ενθαρρυντικό είναι και το αυξημένο ενδιαφέρον από νέες αγορές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ. Πώς σκοπεύει η κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει το έργο, πόσο αναμένεται να ανέλθει το κόστος και ποια είναι τα στάδια υλοποίησης του έργου; Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε τώρα και τι αναμένουμε την επόμενη περίοδο. Στόχος είναι η χρηματοδότηση του έργου, εκτιμώμενης αξίας 103 εκ. ευρώ, να γίνει εξ ολοκλήρου από στρατηγικό επενδυτή. Στο πλαίσιο αυτό, προγραμματίζεται η αγορά εξειδικευμένων συμβουλευτικών και νομικών υπηρε σιών με στόχο τη διαχείριση της διαδικασίας επιλογής επενδυτών και υπογραφής συμφωνίας με τον στρατηγικό επενδυτή. Ο στρατηγικός επενδυτής, θα αναλάβει να υλοποιήσει τη μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λει τουργία και συντήρηση των εγκαταστάσεων της ζώνης καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, καθώς επίσης και την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης και ανάδειξης της καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, σύμφωνα με το όραμα και τους στόχους της κυβέρνησης για το έργο. Σύμφωνα με το ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα που ετοι μάστηκε, η όλη διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι και τον Μάιο του 2024.

αποτέλεσμα

κουλτούρας Ε&Κ (Έρευνας και Καινοτομίας) σε όλα τα επίπεδα και η αλλαγή τρόπου σκέψης, δεν αποτελεί επιλογή, αλλά αναγκαιότητα και στρατηγική προτεραιότητα για το ΙδΕΚ. Το πιο πάνω τονίζει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Εconomy Τoday ο γενικός διευθυντής του ΙδΕΚ, Θεόδωρος Λουκαΐδης, σημειώνοντας παράλληλα ότι η Κύπρος έχει κάνει άλματα στον τομέα αυτό. Υπογραμμίζοντας τη σημασία της Έρευνας και της Καινοτομίας ο κ. Λουκαΐδης επισημαίνει «ότι διαπερνά οριζόντια όλους τους τομείς της οικονομίας και αποτελεί βάση ανάπτυξης τής χώρας μας». Τέλος, αναφερόμενος στο έργο που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής

ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΤΗΣ

ΤΗΣ

ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

μας

αίτερα χαρούμενους και φυσικά ακόμη πιο αισιόδοξους για το μέλλον, φανερώνοντας ότι πλέον οι φορείς του Εθνικού Συστήματος Διακυβέρνησης Ε&Κ, καθώς και τα μέλη του κυπριακού οικοσυστήματος Ε&Κ, έχουν περάσει από τα λόγια στις πράξεις. Στην πρόοδο αυτή έχει συμβάλει σημαντικά η συστηματική επένδυση της χώρας στην Ε&Κ τα τελευταία χρόνια, ως κύριο μέρος της στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξη, ο αντίκτυπος της οποίας αναγνωρίζεται πλέον διεθνώς.

Ποια σημεία θεωρείτε ότι χρήζουν ακόμη βελτίωσης, ώστε να έχουμε καλύτερες επιδόσεις; Η Ε&Κ διαπερνά οριζόντια όλους τους τομείς της οικονομίας και αποτελεί βάση ανάπτυξης της χώρας μας. Εντοπίζουμε σίγουρα την ανάγκη για αύξηση της ιδιωτικής επένδυσης σε έρευνα και ανάπτυξη, την περαιτέρω ενίσχυση της διασύνδεσης της έρευνας με τη βιομηχανία, καθώς και την ενδυνάμωση των συνεργασιών μεταξύ της επιχειρηματικής και της ερευνητικής κοινότητας. Εξίσου σημαντική είναι βεβαίως και η καλλιέργεια κουλτούρας Ε&Κ σε όλα τα επίπεδα. Με όχημα τις επιτυχίες της χώρας και

στοχεύουμε πιο ψηλά.

ραγδαία αναπτυσσόμενη ερευνητική και καινοτόμο επιχειρηματική

ανά τακτά χρονικά διαστήματα προγράμ ματα και υπηρεσίες που χρηματοδοτούνται από το Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, «Κύπρος - Το Αύριο», το Πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής «ΘΑΛΕΙΑ», καθώς επίσης και από Εθνικούς Πόρους. Αυτή την περίοδο υπάρχουν τρεις ανοικτές προσκλήσεις: Η πρόσκληση «Τεχνολογίες Διττής Χρήσης» με προϋπολογισμό €2.720.000 και μέ γιστη χρηματοδότηση ανά έργο €388.500 για ανάπτυξη

τεχνολογιών διττής χρήσης για πολιτικού τύπου εφαρ

μογές, καθώς και δύο προσκλήσεις οι οποίες στοχεύουν στη δικτύωση και στη συνεργασία κυπριακών φορέων με φορείς του εξωτερικού, μέσω της συμμετοχής τους σε διεθνή ερευνητικά έργα έρευνας και ανάπτυξης. Η πρώτη πρόσκληση «Ευρωπαϊκές Συμπράξεις – CETP» αφορά χρηματοδότηση έργων έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της μετάβασης καθαρής ενέργειας ύψους €3.000.000 και μέγιστη χρηματοδότηση €500.000 ανά έργο και η δεύτερη, «Ευρωπαϊκές Συμπράξεις – DUT» στοχεύει στη χρηματο δότηση έργων για την αντιμετώπιση αστικών προκλήσεων. Ο προϋπολογισμός της πρόσκλησης είναι €2.000.000, με μέγιστη χρηματοδότηση τις €250.000 ανά έργο. Απώτερος σκοπός μας, είναι η ενίσχυση της παραγωγής νέας γνώσης, της καινοτόμου επιχειρηματικότητας και της ερευνητικής αριστείας, οι συνεργασίες μεταξύ ερευνητικού-επιχειρηματι κού κόσμου, η εξωστρέφεια των κυπριακών φορέων και η υποστήριξη της μεταφοράς γνώσης, με στόχο την εμπορική αξιοποίησή της. Πέραν των χρηματοδοτικών προγραμμάτων που σχεδιάζει και ανακοινώνει το Ίδρυμα, προσφέρουμε δωρεάν υπηρεσίες υποστήριξης φορέων της Κύπρου για συμμετοχή στο Πρόγραμμα-Πλαίσιο «Ορίζοντας Ευρώπη» της Ε.Ε. για Ε&Κ, όπου υπάρχουν ευκαιρίες χρηματοδότησης σε όλα τα πεδία και θεματικές περιοχές.

Μπορείτε να μας δώσετε περισσότερα στοιχεία για πρόσφατα αποτελέσματα προγραμμάτων που σημειώθηκαν; Κατά την περίοδο 2020-2022

περασμένο Ιούλιο, τέσσερις μόνο μήνες μετά τις καταληκτικές ημερομηνίες, θέτοντας στη διάθεση νεοφυών και καινοτόμων επιχειρήσεων €8,5 εκατ.. Επιπλέον,

πριν από μερικές μέρες ανακοινώθηκαν και τα αποτελέσματα του προγράμματος «Κουπόνια Καινοτομίας» εντός ενός μηνός, με ποσό ύψους €165.000 να διατίθεται σε 33 επιχειρήσεις. Τελικά πόσο σημαντική είναι η μεταφορά γνώσης μεταξύ του ακαδημαϊκού και επιχειρηματικού κόσμου; Με ποιους τρόπους μπορεί να δημιουργηθούν γέφυρες μεταξύ των δύο; Η μεταφορά γνώσης είναι η διαδικασία μέσω της οποίας αποτελέσματα έρευνας μεταφέρονται και μετατρέπονται σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Το ΙδΕΚ ανακοίνωσε πρόσφατα την έναρξη λειτουργίας του Κεντρικού Γραφείου Μεταφοράς Γνώσης, η λειτουργία του οποίου χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «Κύπρος - Το Αύριο». Με ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών προς πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα και επιχειρήσεις, ο στόχος είναι ξεκάθαρος: Να μεγιστοποιή σουμε τον αντίκτυπο της Ε&Κ στην ανάπτυξη της οικονομίας του τόπου. Η μεταφορά γνώσης αποτελεί σημαντικό κομμάτι των έργων Ε&Κ που χρηματοδοτούνται από το Ίδρυμα, ενώ εξίσου σημαντική είναι και η ανάπτυξη γνώσης και δεξιοτή των για τη μεταφορά γνώσης και εμπορικής αξιοποίησης αποτελεσμάτων Ε&Κ στην Κύπρο ευρύτερα. Να σημειώσω ότι, οι υπηρεσίες του Κεντρικού Γραφείου παρέχονται χωρίς χρέωση και είναι διαθέσιμες προς όλους τους φορείς του οικοσυστήματος, ενώ επικεφαλής των δραστηριοτήτων είναι η διεθνώς καταξιωμένη στον χώρο, δρ Phyllis Leah Speser.

Στις 30 Σεπτεμβρίου είχαμε την ευκαιρία να βρεθούμε στη μεγαλύτερη γιορτή της Έρευνας, της Καινοτομίας και της Επιστήμης που διοργάνωσε για 16η χρονιά το ΙδΕΚ. Ποια η αποτίμησή σας για το φετινό European Researchers’ Night; Ύστερα από δύο χρόνια διαδικτυακής διοργάνωσης λόγω των περιορισμών που επέβαλλε η πανδημία, το European Researchers’ Night κέρδισε το στοίχημα και επανήλθε πιο δυναμικά από ποτέ. Σε μία κατάμεστη Πλατεία Ελευθερίας, είχαμε τη χαρά να υποδεχθούμε και πάλι από κοντά χιλιάδες επισκέπτες και να προβάλουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το εξαίρετο έργο που επιτελείται από τους φορείς του εγχώριου οικοσυστήματος. Μάλιστα, αναγνωρίζοντας τις σπουδαίες επιτυχίες που χαρακτηρίζουν το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας, το ΙδΕΚ τίμησε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, ερευνητές και ερευνήτριες της Κύπρου που χρηματοδοτήθη καν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, στο πλαίσιο του Πυλώνα «Excellent Science» του Προγράμματος-Πλαίσιο της Ε.Ε. για την περίοδο 2014-2020, «Ορίζοντας 2020». Βραβεία δόθηκαν και στους μελλοντικούς επιστήμονες της χώρας μας, που διακρίθηκαν στους μαθητικούς διαγωνισμούς που προκηρύχθηκαν από το ΙδΕΚ εντός του 2022, στέλνο ντας το μήνυμα για ένα πιο λαμπρό αύριο. Θα ήθελα ξανά να ευχαριστήσω τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, που έθεσε την εκδήλωση υπό την αιγίδα του, καθώς και όλες και όλους που εργάστηκαν για

κουλτούρας Ε&Κ

φετινή

επιχειρηματικού και επενδυτικού ιστού μιας χώρας για τη

της βιώσιμης ανάπτυξης

οικονομίας και του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας

πρέπει να είναι προτεραιότητα της πολιτείας. Είναι σημαντική η αναφορά στη βιώσιμη και σωστά δομημένη ενίσχυση της οικονομίας, εφόσον ευκαι ριακού τύπου «αναλαμπές» οδηγούν μεν για κάποιο χρονικό διάστημα σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, όμως σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα ενδεχομένως να έχουν αρνητικές συνέπειες. Η παροχή κινήτρων για μια εξωγενή οικονομία είναι θεμιτή, νοουμένου, φυσικά ότι κινούνται εντός του συντάγματος

μηχανισμού ελέγχου και

λογοδοσίας όσον αφορά την εφαρμογή τους, καθώς

και αξιολόγησης του αντικτύπου στην

προτάσεων.

ΌΙΚΌΣΥΣΤΗ ΜΑΤΩΝ Χαρακτηριστικό παράδειγμα σωστής και δομημένης ανάπτυξης ενός οικονομικού τομέα είναι αυτό των επενδυτικών ταμείων. Με σχεδόν μηδαμινή παρουσία διεθνώς πριν δέκα χρόνια, η Κύπρος αυτή τη στιγμή διαθέτει περιουσιακά στοιχεία κάτω από διαχείριση πέραν των δέκα δισεκατομμυρίων ευρώ. Με συστηματική δουλειά αναλύθηκαν τα νομοθετικά πλαίσια άλλων χωρών, οι ανάγκες των επενδυτών, των διαχειριστών και των άλλων επαγγελματιών που απαρτίζουν τον κλάδο και μέσα από τη συνεργασία όλων των φορέων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα δημιουργήθηκε ένα ισχυρό και ανταγωνιστικό θεσμικό πλαίσιο. Το ίδιο μπορεί να διαπιστωθεί και για άλλους

κύριους

Ένας

κέντρο. Ο τομέας της έρευνας και της καινοτομίας αποτελεί σημαντικό κομμάτι της παγκόσμιας δραστηριότητας. Η συνεχής

παράδειγμα το Ισραήλ, οι οποίες έχουν καταφέρει να καταξιωθούν ως πρότυπα ερευνητικά κέντρα. Η προώθηση τέτοιων δράσεων απαιτεί σωστό σχε διασμό και τη δημιουργία των απαραίτητων προϋπο θέσεων, όπως για παράδειγμα η παροχή κινήτρων σε εταιρείες και άτομα που δραστηριοποιούνται

των προϊόντων και των υπηρεσιών που αναπτύσσονται και η ύπαρξη υποδομών. ΤΟ ΆΛΦΆ ΚΆΙ ΤΟ ΩΜΈΓΆ

Η ΠΡΟΣΒΆΣΗ ΣΈ ΧΡΗΜΆΤΟΔΟΤΗΣΗ

Επιπλέον, είναι απαραίτητο να υπάρχουν οι μηχα

νισμοί χρηματοδότησης αλλά και εξόδου από την

επένδυση. Για παράδειγμα, η χρηματοδότηση των δι

αδικασιών έρευνας και τεχνολογίας σε άλλες χώρες

γίνεται είτε από επενδυτές, οι οποίοι ευελπιστούν

στην εμπορική εκμετάλλευση των προϊόντων που θα

αναπτυχτούν ώστε να πωλήσουν τις μετοχές τους με

κέρδος (businessangels), ίσως και μέσω ιδιωτικής

τοποθέτησης με την εισαγωγή των μετοχών της

εταιρείας σε κάποιο χρηματιστήριο, είτε από υφιστά

μενες εταιρείες, οι οποίες προσπαθούν να εμπλουτί

σουν και να εκσυγχρονίσουν τα προϊόντα τους.

Σημαντικό, δηλαδή, ρόλο διαδραματίζει η παρου

σία αναπτυγμένων μεθόδων χρηματοδότησης και

χρηματαγορών. Η θέσπιση του θεσμικού πλαισίου

των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων στην Κύπρο αναμένεται να βοηθήσει στην προσέλκυση τέτοιων επενδύσεων, αφού απαιτείται η εγγραφή και η εποπτεία τους από τις αρμόδιες αρχές, παρέχοντας

με αυτό τον τρόπο επιπλέον εξασφάλιση προς τους

εν δυνάμει επενδυτές.

Σημειώνεται, επιπλέον, ότι είναι δυνατή η εξεύρεση χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά διαρθρωτικά τα

μεία νοουμένου ότι τηρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όσον αφορά τα έσοδα από τα δικαιώματα πνευματι κής ιδιοκτησίας (intellectualproperty), υπάρχει ειδική πρόνοια στον νόμο σύμφωνα με την οποία το 80%

των εισοδημάτων απαλλάσσεται από τη φορολογία, παρέχοντας επιπλέον κίνητρο σε οργανισμούς να χρησιμοποιήσουν την Κύπρο για εγγραφή τέτοιων δικαιωμάτων.

Επιπρόσθετα, παρέχονται συγκεκριμένα φορο λογικά κίνητρα σε περίπτωση που υψηλόβαθμα

στελέχη εταιρειών ή και

προϋποθέτει την ύπαρξη ενός σύγχρονου και εξει

δικευμένου πανεπιστημιακού ερευνητικού κέντρου.

Στην Κύπρο υπάρχουν αναπτυγμένα εκπαιδευτικά

πλούσια

αυτό που χρειάζεται,

ΤΟΜΈΙΣ

ερευνητική δραστηριότητα συνδέεται πολλές φο ρές με την τεχνολογία και την πληροφορική, κυρίως όσον αφορά λογισμικά προγράμματα. Υπάρχουν πολλοί άλλοι τομείς στους οποίους γίνονται τέτοιες δραστηριότητες. Στην περίπτωση της Κύπρου είναι σημαντικό να αξιοποιηθούν τα χαρακτηριστικά στοι χεία της χώρας και ο τοπικός χαρακτήρας. Ίσως αυτό να δίνει μεγαλύτερη προοπτική στο εγχείρημα, αφού είναι πολύ δύσκολο να ανταγωνιστούμε διεθνούς κύρους ερευνητικά κέντρα που ασχολούνται με την πληροφορική, όπως για παράδειγμα το Silicon Valley. Εκτός από τα προγράμματα που σχετίζονται με την τεχνολογία, θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε ερευνη τικά προγράμματα που αφορούν στη βοτανολογία, τη γεωργία, την ιχθυοκαλλιέργεια, τα δασικά προϊόντα και την ενέργεια και το φυσικό αέριο, όπως η βιομη χανία πετροχημικών προσόντων. ΈΙΜΆΣΤΈ ΣΤΗ ΣΩΣΤΗ ΚΆΤΈΥΘΥΝΣΗ Η στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων αποτελεί το πρώτο βήμα στη διαμόρφωση μιας κουλτούρας που θα προάγει την έρευνα και τεχνολογία. Παρουσιά σεις και εκδηλώσεις που αφορούν τέτοιου είδους προσπάθειες έχουν αυξηθεί, ενώ μεγάλοι οργανισμοί ενίσχυσαν τις προσπάθειες στήριξης τέτοιων πρωτο βουλιών. Ωστόσο, βρισκόμαστε σε αρχικά στάδια. Αυτό που απαιτείται είναι η εκπόνηση μιας ολοκλη ρωμένης στρατηγικής για την ανάπτυξη του τομέα, ώστε να γίνει δυνατή από τη μια η προσέλκυση ξένων επενδυτών και ερευνητών και η αξιοποίηση του εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού και των πρω τοβουλιών από την άλλη. Τα μέτρα που υιοθετήθηκαν από την πολιτεία, την τελευταία περίοδο, για την προσέλκυση και εγκατάσταση στην Κύπρο εταιρειών, με επίκεντρο αυτές της τεχνολογίας, κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση εφόσον αποτελούν αποτέλε σμα διαβούλευσης με τους παράγοντες της αγοράς. Εξάλλου αποτελούν μέτρα τα οποία ήδη υιοθετούν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Γίνεται αντιληπτό ότι η προσέλκυση επιχειρήσεων, διοικητικών στελεχών και εργαζομένων υψηλής εισοδηματικής τάξης ανα μένεται να βοηθήσει την οικονομία στο σύνολό της και όλους τους τομείς, όπως τις κατασκευές και τον τομέα των ακινήτων, την κατανάλωση, τα εστιατόρια, την εκπαίδευση και άλλα. Επιπλέον δημιουργούνται οι συνθήκες ενίσχυσης της απασχόλησης στον τόπο, της ποιότητας της εκπαίδευσης, εφόσον, ειδικά οι εταιρείες τεχνολογίας αναζητούν άτομα υψηλού εκπαιδευτικού υπόβαθρου και επενδύουν προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ η οικονομία στο σύνολό της δημιουργεί «αντισώμα τα» όσον αφορά ενδεχόμενα αρνητικά μελλοντικά γεγονότα. Χώρες που κατάφεραν να δημιουργήσουν το «brand» του εναλλακτικού κέντρου εγκαθίδρυσης εταιρειών τεχνολογίας

έρευνας

οφέλη.

καινοτομίας

Ο ρόλος της CyRIC για το οικοσύστημα Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας στην Κύπρο, ήταν και θα παραμείνει καταλυτικός.

Cyprus Research & Innovation Center Ltd (www.cyric.eu) ιδρύθηκε το 2013, με στόχο την καθιέρωσή της ως ένα πρωτο πόρο κέντρο σχεδιασμού και παραγωγής καινοτόμων προϊόντων τεχνολογίας, όπως και παροχής υψηλού επιπέδου Υπηρεσιών Καινοτομίας και Τεχνολογίας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Πλέον η CyRIC, που είναι μέλος του ΚΕΒΕ, της ΟΕΒ και ΚΣΕΕΚ έχει καταξιωθεί και εδραιωθεί ως μια από τις πιο επιτυχημένες

της Κύπρου (Business Innovation Center). Υπάρχουν μόνο 130 οργανισμοί ανά το παγκόσμιο που διατηρούν αυτή τη διαπί στευση και η εταιρεία

το μέγεθος της Κύπρου, μας καθιστά σε εθνικό επίπεδο αδιαμφισβήτητους και κύριους μετέχοντες στην προώθηση, ανάπτυξη και συμβολή της Έρευνας, της Καινοτομίας και της Επιχειρηματικότητας στην Κύπρο. H εταιρεία διαθέτει

(wearables), ενώ τα τελευταία 2 χρόνια έχει καταξιωθεί ως η μεγαλύτερη εταιρεία στη χώρα παροχής υπηρεσιών δικτύου

συντονισμό ευρωπαϊκών

προϋπολογισμού πέραν των

και συνεργάζεται τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη με πέραν των 300 οργανισμών όπως επιχειρήσεις, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΙΧΜΗΣ Η CyRIC παρέχει ολοκληρωμένες λύσεις στον τομέα του «Διαδικτύου των Πραγμάτων» (Internet of Things). Παρέχει προϊόντα και υπηρεσίες που καλύπτουν όλο το φάσμα του τομέα και περιλαμβάνουν σχεδιασμό, υλο ποίηση και λειτουργία ασύρματων δικτύων επικοινωνίας

LoRaWAN, συστήματα αισθητήρων και συσκευών ελέγχου/αυτοματισμού και λογισμικό (διαδικτυακή πλατφόρμα και εφαρμογές κινητών συσκευών) για έλεγχο των συστημάτων και παρακολούθηση/ανάλυση των δεδομένων. Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι

βασικά πλεονεκτήματα των λύσεων του

όσον αφορά τα UAV είναι: • Η μεγάλη αντοχή, το αρθρωτό πλαίσιο και η φορη τότητα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών UAV. • Πλήρως αυτόνομη λειτουργία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών UAV σε μεγάλο εύρος καιρικών συνθη κών, συμπεριλαμβανομένων και ακραίων συνθηκών.

• Την ικανότητα των αυτόνομων μη επανδρωμένων επίγειων οχημάτων UGV για λειτουργία σε ανώμαλο έδαφος διαφορετικών συνθηκών.

• Ειδικά σχεδιασμένες λύσεις UAV και UGV, που προ σαρμόζονται στις ανάγκες της εκάστοτε εφαρμογής και του τελικού χρήστη.

Η CyRIC συμμετείχε επιτυχώς σε εκθέσεις όπως την DEFEA στην Ελλάδα το 2021 και EUROSATORY στο Παρίσι το 2022, δίνοντας τη δυνατότητα εν μέσω κρίσης η εταιρεία να ξεκινήσει πωλήσεις στη Μέση Aνατολή και Αφρική.

GRAVITY: ΜΑΖΙ ΧΤΙΖΟΥΜΕ ΤΑ STARTUPS Από την ίδρυση της CyRIC το 2013, η εταιρεία μας έγινε γνωστή για την υψηλή τεχνική κατάρτιση και τις υπηρεσίες που μπορούσε να προσφέρει στη βιομηχανία και στο οικοσύστημα Έρευνας και Καινοτομίας τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Αποτέλεσμα, ήταν να έρχονται σ’ εμάς βιομήχανοι, ερευνητές και νέοι Κύπριοι αλλά και ξένοι επιχειρηματίες που έψαχναν εταιρεία στην Κύπρο που θα μπορούσε να τους βοηθήσει ειδικά στο τεχνολογικό κομμάτι, την κατασκευή πρωτοτύπου για την ιδέα τους και μετέπειτα στην τεχνοοικονομική μελέτη και γενικά όλες τις υπηρεσίες που θα έπαιρνε οποιαδήποτε νεοφυής επιχείρηση. Αποφασίσαμε λοιπόν το 2015, αφού είδαμε ότι υπήρχε ταλέντο και θέληση στην Κύπρο να δημιουργήσουμε ένα πιο δομημένο πρόγραμμα όπου θα μπορεί να στεγάσει τις ιδέες αυτές και να τις «εκκολάψει» όπως κάνουν οι θερμοκοιτίδες – Incubators. Gravity – Venture Building Incubator η ονομασία που δώσαμε στο δικό μας Incubator, θέλο ντας να περάσουμε το μήνυμα ότι προσελκύουμε τα ταλέντα όπως η βαρύτητα με την ελκτική της δύναμη έλκει τα αντικείμενα. Venture Building Incubator γιατί δεν θέλαμε να είμαστε απλά ένα πρόγραμμα που θα βοηθήσει τις νεοφυείς επιχειρήσεις μόνο στην αρχή, τον πρώτο χρόνο (π.χ. accelerators), αλλά θέλουμε να χτίσουμε μαζί με τα startups μας προτάσεις αξίας (value propositions) και να είμαστε συνοδοιπόροι στο μεγάλο ταξίδι που λέγεται «επιχειρηματικότητα από την ιδέα στο προϊόν και τις διεθνείς αγορές». O μέσος χρόνος εκκόλαψης σε Incubαtors νεοφυών επιχειρήσεων τεχνολογίας βρίσκεται στα 4 χρόνια. Ξεκινώντας από την αρχική ιδέα και ακολουθώντας μία σειρά από στάδια ανάπτυξης, το Gravity, διαθέτει την τεχνογνωσία, τους πόρους και την προσέγγιση για την ανάπτυξη ώριμων και βιώσιμων επιχειρήσεων με απώτερο στόχο να πετύχουν μεγαλύτερους κύκλους επενδύσεων. Η μοναδικότητα του Gravity καθορίζεται

STARTUPS

μας

Breakthrough biosensor technologies

H Bialoom Ltd είναι κυπριακή νεοφυής επιχείρηση, που ιδρύθηκε το 2018 και εξειδικεύεται στις ιατρικές διαγνω στικές τεχνολογίες για εφαρμογές στο σημείο φροντίδας, φωτονικούς βιοαισθητήρες, μικροβιολογικά εργαστήρια σε ένα τσιπ (lab-on-chip). Η Bialoom στοχεύει στην παραγωγή ενός επαναστατικού διαγνωστικού βιο-τσιπ, το οποίο θα υποστηρίζει με μοναδικό τρόπο το κλινικό προσωπικό στη διάγνωση της σήψης, στην παρακολούθηση της νόσου αλλά και στην εκτίμηση της αποδοτικότητας της θεραπείας μέσα σε λίγα λεπτά, δίπλα στον ασθενή. Η Bialoom φιλοξενείται στο Gravity Ventures Incubator το οποίο έχει επενδύσει και ως επενδυτής άγγελος

bialoom, προσφέροντας

νομικά, χρηματο-οικονομικά

Unconventional since day one

H Capsule Skateboards είναι κυπριακή νεοφυής επιχείρη ση που ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 2015 και εξειδικεύεται στην κατασκευή καινοτόμων τροχοσανίδων με υψηλή ανθεκτικότητα, χρησιμοποιώντας ανακυκλώσιμα υλικά με προδιαγραφές διαστημικής τεχνολογίας.

Η Capsule Skateboards είναι η μοναδική εταιρεία παγκοσμί ως η οποία δεν χρησιμοποιεί σαν κύριο υλικό το σφένδαμο (Maple Tree). Μετά από 5 χρόνια έρευνας και ανάπτυξης κατάφερε να ανακαλύψει και να χρησιμοποιήσει υλικά, τα οποία είναι φιλικά προς το περιβάλλον, είναι ανακυκλώσιμα, αντέχουν σε συνθήκες ήλιου και υγρασίας, απορροφούν τους κραδασμούς και είναι μέχρι και 6 φορές πιο ανθεκτικά από τις υφιστάμενες ξύλινες τροχοσανίδες. Από το 2015, το Gravity Incubator επενδύει στην Capsule και προσφέρει στήριξη σε όλα τα στάδια εξέλιξης της εταιρείας, μέχρι και την ανάπτυξη υπερσύγχρονης αυτοματοποιημένης βιομηχανικής παραγωγής, ενώ υπήρξε και μια καθημερινή συνεργασία μεταξύ Capsule Skateboards και CyRIC στο κομμάτι της Έρευνας και Ανάπτυξης. Επίσης, σημαντικό ρόλο έπαιξε η σωστή καθοδήγηση που παρείχε το Gravity Ventures και η Cyric, αφού τη βοήθησαν να αναγνωριστεί σε Ευρώπη και Αμερική. Ένα από τα σημαντικά κατορθώματα της Capsule Skateboards, είναι η βράβευση από το ISPO Brand New 2019 στη Γερμανία, η οποία αναδείχθηκε σαν Top 50 New Boards Sports Brand στην Ευρώπη. Πλέον η Capsule Skateboards διαθέτει τα προϊόντά

μας επιχείρηση παράγει βιοπολυόλες υψη λής ποιότητας, ένα βασικό συστατικό για την παραγωγή ενός τύπου βιοπολυμερών, χρησιμοποιώντας αποδοτική τεχνολογία και προσθέτοντας αξία στα βιομηχανικά υπο προϊόντα και στην τοπικά διαθέσιμη βιομάζα αποβλήτων. Στοχεύουμε στην πολυουρεθάνη, ένα πολυμερές που μας περιβάλλει καθημερινά - είναι ένα υλικό που χρησιμοποι είται σε πολλές βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένων των

ασφαλής εφαρμογή

τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων

τα πιστοποιητικά εμβολιασμού κατά της Covid-19.

E-HCert χρησιμοποιεί την τεχνολογία του public blockchain/NFT και εξασφαλίζει πλήρη έλεγχο του φακέλου του ασθενή από τον ίδιο τον ασθενή που είναι ο νόμιμος δικαιούχος. Εξασφαλίζει επίσης αξιοπιστία, διαφάνεια και εχεμύθεια μεταξύ ιατρικών

επιθεώρηση

ούτως ώστε να εξεταστεί κατά πόσον μια αιμορραγία στο ορθό οφείλεται σε καρκίνωμα ή σε άλλες ακίνδυνες αιτίες όπως αιμορροΐδες. Οι συσκευές μας βρίσκονται στο στάδιο κλινικών δοκιμών. Στόχος είναι η έναρξη πρώτων πωλήσεων τον Αύγουστο του 2023. Η συνεργασία μας με το Gravity Ventures και τη CyRIC έχει συμβάλει τόσο τεχνικά όσο και επιχειρηματικά στην υλοποίηση της προσπάθειάς μας, την εισαγωγή καινοτόμων στοιχείων στο προϊόν και στη συνεχή προσπάθεια εξεύρεσης επενδυτών για εμπορικοποίηση του προϊόντος στην παγκόσμια αγορά.

STUDIOS

ευνοεί

σύσταση εταιρείας

κίνητρα για νεοφυείς επιχειρήσεις και

που επιλέγουν να εγκατασταθούν και να δραστηριοποιηθούν από την Κύπρο Οι νεοφυείς επιχειρήσεις (start-ups) είναι συνώνυμες

προσδοκά να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να καινοτομήσουν και τους νέους να δημιουργήσουν καινοτόμες υπηρεσίες και προϊόντα. Εκτός από τη διαχρονική στήριξη της Τράπεζας, το IDEA έχει πολύτιμους στρατηγικούς εταίρους τους Λέλλος Π. Δημητριάδης Δικηγορικό Γραφείο ΔΕΠΕ, Deloitte Cyprus, Cyta, DeLeMa McCann. Ταυτόχρονα, πληθώρα άλλων εταιρειών και συνεργατών προσφέρουν αφιλοκερδώς τεχνογνωσία στο πλαίσιο της κουλτούρας αφιλοκερδούς προσφοράς. Στο IDEA εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα διεθνών προ τύπων, μέσω του οποίου οι ιδέες μετατρέπονται σε επιχειρήσεις. Ειδικότερα προσφέρονται:

• «Πακέτο» στήριξης πέραν των €60.000 για κάθε start-up, με το seed funding να αποτελεί τις €12.000.

• Business Creation Training (υβριδικό).

• Μentoring από καταξιωμένους επιχειρηματίες.

• Επαγγελματικές υπηρεσίες (δικηγορικά, λογιστικά, μάρκετινγκ, τεχνολογίας) και γραφειακοί χώροι.

• Διασύνδεση

μεγάλες εταιρείες (start-up & corporate partnerships).

επενδυτές (angel investors)

• Δικτύωση (networking),

μετάβαση &

στο

καθώς και προβολή στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Όσοι ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στο πρόγραμμα του IDEA, όταν ανακοινωθεί

To IDEA στηρίζει τις νεοφυείς επιχειρήσεις οι οποίες:

Αναπτύσσουν ένα καινοτόμο προϊόν/υπηρεσία ή επιλύ

ένα υφιστάμενο πρόβλημα με ένα καινοτόμο τρόπο.

Μπορούν να επεκταθούν στη διεθνή αγορά μέσω της τεχνολογίας.

Αποτελούν μια αφοσιωμένη ομάδα ή έχουν την πρόθεση να την κτίσουν άμεσα.

τη λειτουργία του μέχρι σήμερα, το IDEA στήριξε 82 νέα start-ups από 740 αιτήσεις που υποβλήθηκαν και δημιούργησε 90 νέες θέσεις εργασίας. Το απαι τητικό πρόγραμμά του κατάφεραν να ολοκληρώσουν 42 εταιρείες, από τις

εκπροσωπήσει την Κύπρο στο «European Innovation Partnership» στην Ινδία, Σρι Λάνκα και Αφρική, η πρόσκληση να παρουσιάσει τη Λευκωσία ως «startup city» στη Γερμανία, οι προσκλήσεις από το State Department στις ΗΠΑ και από το Υπουργείο Οικονομίας των ΗΑΕ - Ντουμπάι, καθώς και η συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών για να εκπροσωπήσει τη χώρα μας ως εθνική αποστολή στο εξωτερικό.

OΙ ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΤΩΝ

START-UPS

Ωστόσο, οι σημαντικότερες βραβεύσεις υπήρξαν οι επιτυχίες των start-ups που αναδείχθηκαν μέσα από το IDEA, όπως της Malloc (Τεχνητή Νοημοσύνη-Κυ βερνοασφάλεια) που διείσδυσε στο Y-Combinator των ΗΠΑ, το πρώτο start-up από την Κύπρο που το πέτυχε και των Hegemonic (Δημιουργία Ακαδημαϊκών Παιχνιδιών), Syndeseas (Πράσινη Ναυτιλία), Heroes Made (Πλατφόρμα Κοινωνικο-Συναισθηματικής Εκ παίδευσης), Soft Surge (Αγορά Ακινήτων), ApoPou (Μarketplace) και Picado (Εστιατόρια-Ψυχαγωγία), που έχουν

εξασφαλίσει σημαντικές επενδύσεις και επιχειρηματικές συνεργασίες.

μας,

εταιρεία στον

της

υπηρεσίες μέσω

επιχειρηματικό ταξίδι της Simlead στον

κόσμο των καινοτόμων επιχει

και την εδραίωσή της σε αυτόν, μιλά στο Εconomy Τoday ο συνιδρυτής, Product Strategist της εταιρείας Δημήτρης Φωτίου Όπως μάς αναφέρει ο κ. Φωτίου, «η Simlead είναι μία συμβουλευτική εταιρεία καινοτομίας, στρατηγικής και σχεδιασμού προϊόντων με βασικό πυρήνα των υπηρεσιών της να βοηθά προνοητικές επιχειρήσεις να επιλύσουν τις πιο κρίσιμες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ίδιες αλλά και τα προϊόντα τους». Η Simlead δεν σταματά όμως εδώ. Οι δύο συνιδρυτές, Δημήτρης Φωτίου και Στέλιος Αβραάμ ανεβάζουν τον

αφού όραμα και στόχος τους είναι «να καθιερωθεί η

Simlead ηγέτιδα εταιρεία στον τομέα

σμό. Η μοναδικότητα της εταιρείας επιτυγχάνεται και μέσω της ανάπτυξης των δικών της καινοτόμων προϊόντων, τα οποία κυρίως σχετίζονται με λύσεις που αφορούν την ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Αυτή η προσέγγιση της εταιρείας μας (να επιλύει προβλήματα μέσω της ανάπτυ ξης προϊόντων και παράλληλα να βοηθά επιχειρήσεις να εισαγάγουν αποτελεσματική καινοτομία στον οργανισμό τους) συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη του οργανισμού τους και ενισχύει τον θετικό αντίκτυπο προς τους χρήστες. Με ποιο τρόπο η ενεργός εμπλοκή σας και οι υπη ρεσίες που παρέχετε προσδίδουν τη μέγιστη αξία στους πελάτες σας; Ο βασικός πυρήνας των συμβουλευτικών υπηρεσιών μας, είναι να βοηθάμε προνοητικές επιχειρήσεις να επιλύουν τις πιο κρίσιμες προκλήσεις για τις ίδιες ή/και για τα προϊό ντα τους, βασισμένοι σε βελτιστοποιημένες διαδικασίες/ προσεγγίσεις της εταιρείας μας. Μια «τέλεια» διαδικασία επιτυγχάνεται όταν δεν χρειάζεται να σκέφτεσαι τις διαδι κασία αυτή καθαυτή και το μόνο που χρειάζεται είναι η στο χοπροσηλωμένη ενασχόληση να λυθεί το πρόβλημα. Αυτή η αρχή αποτελεί τον βασικότερο πυλώνα του λειτουργικού συστήματός μας. Ως αποτέλεσμα, βοηθάμε τις εταιρείες να έχουν διαφάνεια και να παραμείνουν ευθυγραμμισμένες, λαμβάνοντας

τόσο όσον

μη επωφελή χρησιμοποίηση σύγχρονων υπηρεσιών

τεχνολογιών, καθώς επίσης και στο χάσμα μεταξύ της

ερευνητικών αποτελεσμάτων σε βιομηχανικές

τεχνολογικές εφαρμογές. Οι δύο συνιδρυτές της εταιρείας μας (Δημήτρης Φωτίου και Στέλιος Αβραάμ), συμπλέκουν εμπειρίες

ως προς τη γεφύρωση αυτού του χάσματος. Πριν την ένταξή μας στο οικοσύστημα, οι βασικότερες δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε ήταν η ανάπτυξη και η θε μελίωση ενός κλίματος εμπιστοσύνης ως προς την ομάδα και τις υπηρεσίες μας. Για την αντιμετώπιση των δυσκολιών, χρειάστηκε σωστή στρατηγική οργάνωση, αποτελεσματική διαχείριση χρόνου και προπάντων πίστη ως προς τον αντί κτυπο των υπηρεσιών μας και τις δυνατότητες της ομάδας.

Ποιοι φορείς πίστεψαν στην επιχειρηματική σας ιδέα; Με ποιο τρόπο σας στήριξαν στα πρώτα σας βήματα; Οι φορείς που πίστεψαν στην επιχειρηματική μας ιδέα αποτελούνταν από ερευνητικούς φορείς, οι οποίοι αντι λαμβάνονταν την αξία τής εφαρμοσμένης έρευνας και την πρακτική εφαρμογή ερευνητικών αποτελεσμάτων σε πεδία της βιομηχανίας. Παράλληλα, στην ομάδα της εταιρείας πίστεψαν προηγούμενοι εργοδότες, συνεργάτες και άτομα από τον επαγγελματικό μας κύκλο, καθώς μαζί με τον Στέλιο υπήρχε από παλαιότερα μία επαγγελματική συνεργασία, η οποία μας βοήθησε στο ξεκίνημα. Από τη μεριά μας, βασιστήκαμε σε αυτό το δίκτυο συνεργατών για να αναπτύξουμε περαιτέρω συνεργασίες και χαρτοφυλάκιο επιτυχημένων προϊόντων. Πόσο δύσκολο ή πόσο εύκολο είναι να δημιουργηθεί μια καινοτόμος επιχείρηση στην Κύπρο; Η δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων στην Κύπρο είναι αρκετά δύσκολη θα έλεγα, διότι το κυπριακό επιχειρείν δεν είναι αρκετά μεγάλο και ώριμο για να στηρίξει αυτές τις επιχειρήσεις στα αρχικά τους βήματα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι η τοπική βιομηχανία χρήζει βελτίωσης, εκσυγ χρονισμού και προσαρμογής στην αναζήτηση υπηρεσιών/ προϊόντων υψηλού επιπέδου, στην έρευνα και ανταλλαγή τεχνογνωσίας, καθώς επίσης και στις επενδύσεις καινοτό μων ιδεών. Παρόλα αυτά, τα

Επίσης, η δημιουργία κοινοτήτων σχετικά με την καινοτομία, επιχειρηματικότητα, οι οποίες θα διεξάγουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα στοχευμένες ημερίδες, εκδηλώσεις και σεμινάρια ως προς την εκπαίδευση και ενημέρωση των μελών τους. Ακόμη, η προώθηση καινο τόμων επιχειρήσεων (ανεξαρτήτου τομέα) από διάφορα τοπικά μέσα, έτσι ώστε να αναζωπυρώσει μία κουλτούρα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας σε γενικότερο πλαίσιο η οποία τα επόμενα χρόνια να ελκύσει επενδυτές και με γάλες επιχειρήσεις να επενδύσουν πάνω σε επιχειρήσεις του οικοσυστήματος. Τέλος, θα πρέπει οι υφιστάμενες και ίσως πιο παραδοσι ακές επιχειρήσεις να λάβουν ώθηση (όπως οικονομική, εκπαίδευση για υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, κ.ά.) από τους αρμόδιους φορείς προς τη σταδιακή βελτίωση των λειτουργιών, προϊόντων και υπηρεσιών τους.

Τι είδους συνεργασίες έχετε με φορείς/εταιρείες του εξωτερικού; Η συνεργασία με ερευνητικούς φορείς και με καινοτόμες επιχειρήσεις του εξωτερικού είναι στρατηγικής σημασίας για την επιχείρησή μας. Μέσω ερευνητικών προγραμμάτων συνεργαζόμαστε με καταξιωμένους φορείς, οι οποίοι δια θέτουν εξειδικευμένη τεχνογνωσία σε προηγμένες τεχνο λογίες και ενισχύουν τις προσπάθειές μας για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων προστιθέμενης αξίας. Παράλληλα, μέσω των συμβουλευτικών μας υπηρεσιών, αναπτύξαμε στρατηγικές συνεργασίες με εταιρείες του εξωτερικού, τις οποίες βοηθήσαμε να υλοποιήσουν τις ιδέες τους και να επεκτείνουν τις γνώσεις τους μέσω εκπαιδεύσεων σε θέματα της σχεδιαστικής σκέψης και των σχεδιαστικών sprints. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Τα μελλοντικά σχέδια μας είναι συνυφασμένα με το όραμα της εταιρείας, το οποίο είναι να εδραιωθούμε ως ηγέτιδα εταιρεία στον τομέα της ανάπτυξης προϊόντων, παρέχο ντας συμβουλευτικές υπηρεσίες μέσω των καινοτόμων διαδικασιών μας. Επίσης, μέσα από τις δικές μας ιδέες, να αναπτύξουμε προϊόντα τα οποία να προσδίδουν λύσεις και να έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στους τελικούς χρήστες αλλά και στον πλανήτη μας γενικότερα.

μετάβαση στη νέα ψηφιακή εποχή είναι πλέον μονό δρομος. Δημόσιος και ιδιωτικός τομέας καλούνται να αντεπεξέλ θουν στις προκλήσεις της σύγ χρονης εποχής και να γυρίσουν σελίδα θέτοντας ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων τους, τη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι νέες τάσεις και οι νέες συνθή κες που έχουν διαμορφωθεί ειδικότερα μετά την έλευση

του Covid-19 δεν αφήνουν εξάλλου πολλά περιθώρια. Η ίδια η ζωή, η καθημερινότητα, ο τρόπος δουλειάς και συναλ λαγών, μας οδηγούν σε αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων. Δεν θα ήταν σωστό βέβαια να μην αναφερθούμε σε μια πραγματικότητα η οποία αφορά μεγάλες επιχειρήσεις και οργα νισμούς οι οποίοι προχώρησαν έγκαιρα στον ψηφιακό μετασχη ματισμό όπως τράπεζες, ασφα λιστικές εταιρείες, ελεγκτικοί οίκοι καθώς και επιχειρήσεις από άλλους τομείς. Τόλμησαν και έκαναν βήματα μπροστά, με αποτέλεσμα σήμερα να είναι σε θέση να παρέχουν ένα υψηλό επίπεδο υπηρεσιών. Την ίδια στιγμή συνεχίζουν να αναπτύσ σονται και να εξελίσσονται με γοργούς ρυθμούς προσφέρο ντας ευρεία γκάμα προϊόντων και υπηρεσιών.

Στον ίδιο δρόμο, με μικρότε ρης κλίμακας έργα θα πρέπει να βαδίσουν ωστόσο και οι πιο μικρές επιχειρήσεις και ειδικότερα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν

ραχοκοκαλιά της κυπριακής

ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ (INTERNET OF THINGS), ΤΟ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΝΕΦΟΣ, Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ, Η ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ, ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ, ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΥΝΙΣΤΟΥΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΒΑΛΛΟΥΝ ΤΟΝ ΕΠΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ

Δημοκρατία, στα πλαίσια της Πολιτικής Συνοχής στην Κύπρο. Ο συνολικός προϋπολογισμός κατά την Προγραμματική Περίο δο 2021-2027 ανέρχεται στα €20 εκατ. και η έναρξη υποβο λής των αιτήσεων αναμένεται από τις αρχές Νοεμβρίου. Το Σχέδιο Ψηφιακής Ανα βάθμισης των Επιχειρήσεων περιλαμβάνεται επίσης και στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθε κτικότητας (ΣΑΑ) Κύπρου για την περίοδο 2021 – 2026, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊ κής Ένωσης (ΕΕ) με συνολικό προϋπολογισμό ύψους €10 εκ.. Το Σχέδιο στοχεύει στην ενθάρρυνση των επενδύσεων σε ψηφιακή επιχειρηματικότητα και στην ενίσχυση του βαθμού ενσωμάτωσης της ψηφιακής τεχνολογίας στις επιχειρήσεις που βρίσκονται εγκατεστημένες ή θα εγκατασταθούν σε περι οχές της Κύπρου που ασκείται αποτελεσματικός έλεγχος από την Κυπριακή Δημοκρατία. Δικαίωμα συμμετοχής στο Σχέδιο έχουν υφιστάμενες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που θα υλοποιήσουν δαπάνες στην κατηγορία της ψηφιακής αναβάθμισης (περιλαμβανο μένου και του ηλεκτρονικού εμπορίου), καθώς και νέες μικρομεσαίες επιχειρήσεις των οποίων η επενδυτική πρόταση περιλαμβάνει απαραίτητα ηλε κτρονικό εμπόριο/κατάστημα ή/ και εφαρμογή προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών.

ΣΧΕΔΙΟ

στο ευρύτερο πλαίσιο της

για ψηφιακή μετά

καθώς και του Σχεδίου

και Ανθεκτικότητας

να εξαγγέλλονται

Χορηγιών και Κίνητρα από το κράτος στην κατεύθυνση αυτή. Πρόσφατα, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομη

ανακοίνωσε την έγκριση

Σχεδίου Ψηφιακής Ανα βάθμισης των Επιχειρήσεων, το οποίο περιλαμβάνεται στο Πρόγραμμα Θ.Αλ.Ε.Ι.Α 20212027 και συγχρηματοδοτείται από την Ε.Ε. και την Κυπριακή

ΧΟΡΗΓΙΕΣ Η ένταση της χορηγίας ανέρ χεται στο 50% του επιλέξιμου προϋπολογισμού της πρότασης με ανώτατο ποσό χορηγίας τις €50.000 και μπορεί να καλύψει δαπάνες για εξοπλισμό που απαιτείται για την ψηφιακή αναβάθμιση, λογισμικά «off the shelf», εξειδικευμένα λογισμι κά, συστήματα, προγράμματα

και υπηρεσίες πληροφορικής,

καθώς και άλλες δαπάνες ψη

φιακής αναβάθμισης που δεν

σχετίζονται άμεσα με συστήμα

τα πληροφορικής.

Στις περιπτώσεις επιχειρήσε

ων που είναι εγκατεστημένες ή

θα εγκατασταθούν σε ορεινές

και μειονεκτικές περιοχές, η

ένταση της χορηγίας ανέρχε

ται στο 60% του επιλέξιμου

προϋπολογισμού της πρότασης

με ανώτατο ποσό χορηγίας τις €60.000.

Σημειώνεται πως κατά την

προηγούμενη προγραμματι

κή περίοδο 2014-2020 και

συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο 2019, έγινε η 1η προκήρυξη

του Σχεδίου Ψηφιακής Ανα

βάθμισης των Επιχειρήσεων

από το υπουργείο με συνολι

κό προϋπολογισμό €6 εκατ. Μέχρι σήμερα έχει καταβληθεί χορηγία ύψους €3,6 εκατ. σε 280 επιχειρήσεις και αναμέ νεται πως εντός των προσε χών μηνών θα ολοκληρωθεί η διαδικασία πληρωμής των χορηγιών στους δικαιούχους.

o διευθυντής

Βιομηχανίας

χνολογίας, Χρίστος Φωτιά δης , κληθείς να σχολιάσει τους στόχους των σχεδίων αυτών και τα οφέλη που προκύπτουν για τις επιχειρήσεις σημείωσε πως: «Η εφαρμογή σχεδίων χορηγιών, πλείστα των οποίων συγχρηματοδοτούνται από Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) και την Κυπριακή Δημοκρατία, αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της Υπηρεσίας Βιομηχανίας και Τεχνολογίας του Υπουρ γείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας. Οι στόχοι περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την ενίσχυση της επιχειρηματι κής δραστηριότητας μέσω της δημιουργίας νέων και βελτίω ση της ανταγωνιστικότητας των υφιστάμενων επιχειρήσεων, την προώθηση και ενίσχυση της κυπριακής βιομηχανίας, καθώς και την ενθάρρυνση της περαιτέρω ενσωμάτω σης της ψηφιοποίησης στις επιχειρήσεις. Ειδικά στο θέμα της ενίσχυσης της ψηφιακής ενσωμάτωσης στις επιχειρή σεις, το υπουργείο μας εφαρ μόζει συγκεκριμένο Σχέδιο Χορηγιών μέσω του οποίου παρέχονται κίνητρα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και την αύξηση του αριθμού των μικρομεσαί ων επιχειρήσεων οι οποίες χρησιμοποιούν Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινω νιών στην καθημερινή τους λειτουργία, συμπεριλαμβανο μένου του τομέα του ηλεκτρο νικού εμπορίου. Αναμφίβολα η τεχνολογική πρόοδος που βιώνουμε σήμερα, δημιουργεί νέα δεδομένα με σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα τόσο των πολιτών όσο και των επιχειρήσεων και της οικο νομίας του τόπου γενικότερα. Το διαδίκτυο των πραγμάτων (internet of things), το υπολο

γιστικό νέφος, η βιομηχανική ψηφιοποίηση, η τρισδιάστατη εκτύπωση, οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι νέες τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών συνιστούν καινοτομίες που επιβάλλουν τον επανασχεδιασμό και την υιοθέτηση εξατομικευμένης στρατηγικής για αποτελεσμα τική μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Παράλληλα, οι πρωτο φανείς προκλήσεις λόγω της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, ανέδειξαν τη δυναμική που υπάρχει για αξιοποίηση της τεχνολογίας και δίνουν ώθηση στη λήψη αποφάσεων και στην υλοποίηση έργων προς αυτή την κατεύθυνση. Θεωρούμε ότι η ψηφιακή ενσωμάτωση, μαζί με τη μετά βαση στην πράσινη οικονομία, δημιουργεί πιο ανταγωνιστι κές επιχειρήσεις στο διεθνές περιβάλλον». Όσον αφορά στη χρηματοδό τηση ο κ. Φωτιάδης πρόσθεσε πως, «η χρηματοδότηση αποτε λεί ένα από τους βασικότερους παράγοντες της επιχειρη ματικής δραστηριότητας, γι’ αυτό έχει δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση όσον το δυνατό περισσότερων πόρων από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία τόσο της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου (2014-2020), όσο και της νέας περιόδου 20212027. Σημειώνεται πως για τη νέα προγραμματική περίο δο 2021-2027 η Υπηρεσία Βιομηχανίας και Τεχνολογίας (ΥΒΤ) έχει εξασφαλίσει €209 εκατ. από τα ΕΔΕΤ για εφαρ μογή διαφόρων Σχεδίων που καλύπτουν μεταξύ άλλων την ενίσχυση της μεταποιητικής βιομηχανίας, της νέας επιχει ρηματικότητας (νεανική και γυναικεία), την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών για εξοικονόμηση ενέργειας, την

ψηφιακή αναβάθμιση των επι χειρήσεων κ.ά. Επιπρόσθετα, έχουν παραχωρηθεί €100,4 εκατ. για εφαρμογή πρόσθε των Σχεδίων από την ΥΒΤ, τα οποία θα χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικό τητας. Τα Σχέδια καλύπτουν την ενεργειακή αναβάθμιση στις επιχειρήσεις, στήριξη του μεταποιητικού τομέα στις μεγάλες επιχειρήσεις, ενίσχυ ση του τομέα της μεταποίησης και εμπορίας των γεωργικών προϊόντων, ενθάρρυνση των επενδύσεων σε κυκλική οικο νομία, ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων κ.ά.».

τεχνολογίες και η ανάπτυ ξη δεξιοτήτων που πρέπει να έχουν οι εργαζόμενοι. Γι’ αυτό πολλές επιχειρήσεις και οργα νισμοί επιθυμούν να εκπαιδεύ σουν το προσωπικό τους, ενώ πολλοί ιδιώτες αναζητούν από μόνοι τους κάποιο πρόγραμμα στήριξης. Για παράδειγμα, το Κέντρο Παραγωγικότητας Κύ πρου, το οποίο αποτελεί τμήμα του Υπουργείου Εργασίας και

ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ

ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ, ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΙ

ΟΙΚΟΙ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ

ΑΛΛΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ, ΤΟΛΜΗΣΑΝ ΚΑΙ

ΕΚΑΝΑΝ ΒΗΜΑΤΑ ΜΠΡΟΣΤΑ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

ΣΗΜΕΡΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ

ΘΕΣΗ ΝΑ ΠΑΡΕΧΟΥΝ

ΕΝΑ ΥΨΗΛΟ

ΕΠΙΠΕΔΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Κοινωνικών Ασφαλίσεων, προσφέρει συγκεκριμένα προγράμματα μικρής ή πιο με γάλης διάρκειας για διάφορες ηλικιακές ομάδες. Μιλώντας στο περιοδικό Εconomy Today o ανώτερος λειτουργός παραγωγικότητας στο Κέντρο Παραγωγικότητας, Νίκος Φιλίππου , αναφερό μενος στα προγράμματα που προσφέρει αυτή τη στιγμή το ΚΕΠΑ στην κατεύθυνση αυτή, σημείωσε ότι η γκάμα θα εμπλουτιστεί. Σύμφωνα με τον κ. Φιλίππου, δύο από τα προ γράμματα που υλοποιούνται

αυτή τη στιγμή είναι το πρό

γραμμα Ψηφιακές Δεξιότητες

για άτομα άνω των 55 ετών

που περιλαμβάνει: Βασικές γνώσεις ηλεκτρονικών υπολο γιστών, βασικές γνώσεις στη

χρήση έξυπνου κινητού, Εφαρ

μογές Γραφείου και Εργαλεία Συνεργασίας – Word, Excel, Powerpoint. Τα προγράμματα είναι διάρκειας 30 ωρών και πραγματοποιούνται σε όλες τις επαρχίες.

Επιπλέον, υλοποιείται σε συνεργασία με το Υφυπουρ γείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής το πρόγραμμα Ψηφιακές Δεξιότη τες για όλους. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει θεματικές που ενδιαφέρουν εργαζόμενους και επιχειρήσεις όπως: Εργαλεία για εξ αποστάσεως εργασία και εκπαίδευση, Μάρκετινγκ στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύω σης, Υπολογιστικά Φύλλα-MS Excel – Προχωρημένο επίπεδο, Μηχανογραφημένη Λογιστική με τη χρήση του Λογισμικού PowerSoft365 Accounting ONLINE κ.ά.. Τα προγράμματα υλοποιούνται στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθε κτικότητας και είναι μικρότερης διάρκειας. Ερωτηθείς αν εκτός από ιδιώ τες μπορούν να απευθυνθούν στο ΚΕΠΑ και επιχειρήσεις για προγράμματα κατάρτισης είπε πως: «Είμαστε αρκετά ευέλι κτοι. Αν υπάρχουν επιχειρήσεις με μεγάλο αριθμό ατόμων για συμμετοχή μπορούμε να προ σφέρουμε ενδοεπιχειρησιακά προγράμματα. Είναι κάτι που έχουμε κάνει ήδη με δημαρχεία και άλλους φορείς». Κληθείς να σχολιάσει αν υπάρ χει ζήτηση για τα προγράμματα που προσφέρει το ΚΕΠΑ, είπε ότι υπάρχει αρκετή ζήτηση, προσθέτοντας ότι «στόχος μας είναι να προσφέρουμε για τους 55+ περίπου 80 προγράμματα τον χρόνο μέχρι το 2025». Σημείωσε ακόμα ότι για τα άλλα προγράμματα ο μέσος όρος ηλικίας που απευθύνεται είναι περίπου τα 40 έτη. Είπε ακόμα ότι και πιο νεαροί που είναι πιο εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες έχουν ανάγκη από εξειδίκευση, ενώ από τα προγράμματα που έχουν απήχηση είναι αυτό του Ψη φιακού Μάρκετινγκ. Ανέφερε ακόμα ότι όλα τα προγράμματα

παρέχονται δωρεάν. Τέλος, σημείωσε πως θα πρέπει να αναμένονται νέα προγράμματα με τη νέα χρονιά. Ένα εξ αυτών θα αφορά την επανακατάρτιση άνεργων πτυχιούχων στον κλάδο της Πληροφορικής. Θα απευθύνεται σε πτυχιούχους σε συναφείς κλάδους της πληροφορικής που δυσκολεύ ονται να βρουν δουλειά. Για το πρόγραμμα αυτό θα προσφερ θούν προγράμματα μεγάλης διάρκειας ώστε να αναπτύξουν περισσότερες δεξιότητες και να είναι πιο εύκολη η ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Περισσότερες πληροφορίες για το ΚΕΠΑ υπάρχουν στην επίσημη ιστοσελίδα και στην πλατφόρμα e-gnosi.

ΜΑΡΙΟΣ ΤΣΙΑΚΚΗΣ ΓΕΝΙΚΟ Σ ΓΡΑΜΜΑΤ Ε ΑΣ ΚΕΒΕ Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι κάτι το οποίο θα πρέ πει να επιδιώξουν όλες οι επιχειρήσεις υπογράμμισε σε δική του δήλωση στο Economy Today o γενικός γραμματέας του ΚΕΒΕ, Μάριος Τσιακκής

Πρόσθεσε ακόμα ότι μέσα από

το Σχέδιο Ανάκαμψης και Αν

θεκτικότητας δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ψηφιακή μετά

βαση τόσο του κράτους όσο και των επιχειρήσεων. «Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι επιχειρήσεις σε κάποιο στάδιο

είχαν προηγηθεί της προσπά θειας αυτής και της ταχύτητας ψηφιοποίησης σε σύγκριση με το κράτος. Πάρα πολλές επιχειρήσεις έχουν ψηφιο ποιήσει τις εργασίες τους και έχουν προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό. Μετά τη δημιουργία του Υφυπουργείου Καινοτο μίας, Έρευνας και Ψηφιακής Πολιτικής έχει εντείνει την προσπάθειά του και το κράτος αλλά αυτό που συμβαίνει είναι ότι όλο και περισσότερες δρα στηριότητες μεταφέρονται σε ψηφιακή μορφή». Συνεχίζοντας ο κ. Τσιακκής υπέδειξε πως ένα άλλο σημα ντικό στοιχείο που συνδέεται άμεσα με το θέμα της ψηφι οποίησης είναι η Κυβερνοα σφάλεια, αφού οι επιχειρήσεις είναι πιο εκτεθειμένες σε κυβερνοεπιθέσεις. «Εμείς ως ΚΕΒΕ συνεργαζό μαστε με την Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας του κράτους και διοργανώνουμε αυτή την πε ρίοδο σειρά από σεμινάρια σε όλες τις πόλεις για να ενημε ρωθούν οι επιχειρήσεις για τους κινδύνους που συνεπάγε ται η ψηφιοποίηση και της ανά γκης να προστατευθούν με τα σωστά εργαλεία και προγράμ ματα. Ωστόσο, ενθαρρύνουμε τις επιχειρήσεις να προχωρή σουν σε ψηφιοποίηση των ερ γασιών τους. Η μετάβαση αυτή είναι απαραίτητη και σίγουρα η ψηφιοποίηση μειώνει την ανάγκη σε ανθρώπινο δυναμι κό σε κάποιο βαθμό. Βεβαίως αυτό δεν είναι κάτι που μας ανησυχεί, γιατί υπάρχει μεγάλη έλλειψη ανθρώπινου δυναμι κού που μπορεί να μεταφερθεί σε άλλες δραστηριότητες. Εν κατακλείδι, αυτό που προκύ πτει είναι ότι χρειάζεται επα νεκπαίδευση του προσωπικού και ανάπτυξη δεξιοτήτων και γνώσεων, ώστε να εξοικειω θούν με την τεχνολογία».

τραπεζικές συναλ λαγές δεν μπορούν ποτέ να γίνουν όπως τις γνωρίζαμε ως πρόσφατα. Τα

τελευταία δύο χρόνια η τεχνολογία και οι συνθήκες έχουν φέρει ρα γδαίες εξελίξεις. Ο ανταγωνισμός, τόσο για τις τραπεζικές υπηρεσίες όσο και για τα προϊόντα που προσφέρονται, είναι παγκόσμιας

κλίμακας και οι παραδοσιακές

τράπεζες δεν μπορούν παρά να

εκσυγχρονιστούν προσφέροντας

στους πελάτες έξυπνη εξυπηρέ

τηση, μέσα από τα εναλλακτικά

κανάλια.

Ακολουθώντας πελατοκεντρική

προσέγγιση, η Ελληνική Τράπεζα

αναβαθμίζει τα εναλλακτικά της

κανάλια εξυπηρέτησης, προσφέ

ροντας σύγχρονες λύσεις με γνώ

μονα την καλύτερη εξυπηρέτηση

κοινού. Ανταποκρινόμενη

απαιτήσεις

διαδικασίες της,

λειτουργικό της μοντέλο και

προτρέπει τους πελάτες της να

αξιοποιήσουν τα εναλλακτικά της

κανάλια για αποτελεσματικότερη και ταχύτερη εξυπηρέτηση, χωρίς χρεώσεις. Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι το κοινό έχει αγκαλιάσει την ψηφιακή στροφή της Ελληνικής Τράπεζας, καθώς πέραν του 82% των συνο λικών συναλλαγών πραγματοποι ούνται μέσω των εναλλακτικών καναλιών της Ελληνικής Τράπεζας.

HELLENIC BANK MOBILE APP Με φιλικό και ξεκάθαρο σχεδια σμό και ενσωματωμένα βιομε τρικά χαρακτηριστικά, το ανανε ωμένο Mobile App της Ελληνικής Τράπεζας προσφέρει σε περισσό τερους από 200.000 εγγεγραμ μένους χρήστες μια πραγματικά εύκολη τραπεζική εμπειρία. Σε λίγα δευτερόλεπτα ο χρήστης έχει πρόσβαση στους λογαριασμούς του, στις κάρτες και στις συναλ λαγές του, ενώ με απλά βήματα μπορεί να μεταφέρει χρήματα, να πραγματοποιήσει τις πληρωμές που επιθυμεί και να εξοφλήσει λογαριασμούς κοινής ωφελείας. Η

απήχηση της εφαρμογής άλλαξε ριζικά τον τρόπο που συναλλάσ σονται οι πελάτες της τράπεζας, καθώς το 97% των μεταφορών πραγματοποιείται πλέον μέσω του Online Banking. Το Contact Pay προσφέρει την επιλογή στους χρήστες να απο στείλουν ή να λάβουν χρήματα από και προς τις αποθηκευμένες επαφές τους, από και προς λογα ριασμούς της Ελληνικής Τράπεζας. Ο χρήστης μπορεί να πραγματο ποιήσει απεριόριστες μεταφο ρές χρημάτων εντός Ελληνικής Τράπεζας, εντελώς δωρεάν και σε πραγματικό χρόνο.

ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ

ONLINE BANKING

Όλες οι υπηρεσίες του Mobile App είναι διαθέσιμες

Web Banking, το οποίο

στους πελάτες

δυνατότητα

μεταφέρουν χρήματα σε άλ λες τράπεζες

ΙΒΑΝ τους, να πληρώσουν λογα ριασμούς κοινής ωφελείας, να ανακτήσουν το PIN τους ή να πα γοποιήσουν προσωρινά την κάρτα τους, να παραγγείλουν βιβλιάρια επιταγών, να αιτηθούν τη δημι ουργία λογαριασμών, δάνειων και ασφαλιστικών προϊόντων κ.ά.. Οι πελάτες έχουν τη δυνατότητα να εγγραφούν άμεσα στα ψηφιακά κανάλια της τράπεζας μέσω διαδι κτύου (http://www.hellenicbank. com/connect).

Στόχος είναι η συνεχής βελτίωση

της εξυπηρέτησης που προσφέρει

τράπεζα, η αυτοματοποίηση

των διαδικασιών και ο εκσυγ

χρονισμός των λειτουργιών σε

προσωπικά του έγγραφα, τις συμβάσεις, τις συμφωνίες, τις παραγγελίες και τα έντυπά του, αντικαθιστώντας τη χειρόγραφη υπογραφή του.

στους

πελάτες της να εξυπηρετηθούν

χωρίς επιπλέον χρεώσεις. Ταυτό

χρονα, εργαλεία όπως η ψηφιακή

υπογραφή βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Η ηλεκτρονική υπογραφή επιτρέπει στον πελάτη να υπογράφει ηλεκτρονικά τα

«BOOK A MEETING» Αποσκοπώντας στη διευκόλυνση του κοινού, η Ελληνική Τράπεζα προσφέρει την υπηρεσία «Book a meeting», μέσω της οποίας οι πελάτες της μπορούν να ορίσουν διαδικτυακά ένα ραντεβού με κάποιο λειτουργό, είτε σε κατάστημα είτε διαδικτυακά, για να εξυπηρετηθούν καλύτερα και γρηγορότερα. Τα ραντεβού που διευθετούνται μέσω διαδικτύ ου καλύπτουν συγκεκριμένες υπηρεσίες όπως πιστωτικές διευκολύνσεις (στεγαστικό δάνειο, δάνειο αυτοκινήτου ή άλλο δάνειο, πιστωτική κάρτα), άνοιγμα λογαριασμού, επικαι ροποίηση στοιχείων, σύνδεση στο Online Banking, ασφάλεια, γενικές πληροφορίες, Wealth & Investment services, Channels & Digital Products.

ΟΛΑ ΣΤΙΣ ΑΤΜ Οι πελάτες μπορούν να εξυπη ρετηθούν από 172 ΑΤΜ σε 78 σημεία Παγκύπρια 24/7 και να πραγματοποιήσουν καθημερι νές τραπεζικές εργασίες χωρίς χρεώσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι πλέον το 57% των καταθέσεων και το 95% των αναλήψεων πραγματοποιείται στις ΑΤΜ. Οι ΑΤΜ της τράπεζας διαθέ τουν σειρά δυνατοτήτων όπως: ανέπαφη ανάγνωση καρτών (contactless), δωρεάν ανα λήψεις και καταθέσεις, «έξυ πνες» οθόνες αφής, πολλαπλή κατάθεση επιταγών, καθορισμός αγαπημένης συναλλαγής και κατάθεση μετρητών με άμεση πίστωση των συνδεδεμένων λογαριασμών ή της πιστωτικής κάρτας. Επίσης, για την καλύτερη εξυ πηρέτηση των επιχειρηματικών πελατών υπάρχουν 11 μηχανές Cash360 coin και 5 Cash360 notes σε επιλεγμένα καταστή ματα σε Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα, προσφέροντας τη δυνατότητα κατάθεσης μεγάλου όγκου κερμάτων με τη χρήση ειδικού κώδικα. Ταυτόχρονα, έχουν τοποθετηθεί «in lobby ATM» σε επιλεγμένα καταστήμα τα σε όλη την Κύπρο για μεγάλες καταθέσεις. Οι συγκεκριμένες μηχανές δέχονται μεγαλύτερο αριθμό χαρτονομισμάτων για πιο γρήγορη και ασφαλή εξυπη ρέτηση εντός του καταστήματος. Τέλος, έχοντας πάντα στόχο την αποσυμφόρηση των ταμείων και την άρτια εξυπηρέτηση των πε λατών, οι εντατικές προσπάθειες για εξοικείωση των πελατών με τα ψηφιακά κανάλια συνεχί ζονται. Στα Connect Corners, εντός των καταστημάτων, οι πε λάτες μπορούν να εκπαιδευτούν

από τους Meeters Greeters στη χρήση των ψηφιακών καναλιών για τη δική τους ταχύτερη και ασφαλέστερη εξυπηρέτηση, ελαχιστοποιώντας την ανάγκη να επισκεφθούν κάποιο κατάστημα.

ΑΛΛΑΓΈΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΈΣ Με στόχο την εύρυθμη λει τουργία του δικτύου των καταστημάτων της, η Ελληνική Τράπεζα ανακοίνωσε πρόσφα τα αλλαγές στον τρόπο που θα διεξάγονται οι συναλλαγές εντός των καταστημάτων. Το νέο μοντέλο εξυπηρέτησης φέρνει τους πελάτες πιο κοντά στα εναλλακτικά κανάλια, έτσι ο θεσμός των «meeter greeter» ενισχύεται, εκπαιδεύοντας τους πελάτες στη χρήση τους. Από τις 15 Δεκεμβρίου 2022 εφαρ μόζονται αλλαγές όσον αφορά τις συναλλαγές που μπορούν να γίνουν εντός του καταστήματος. Συγκεκριμένα, για λογαριασμούς φυσικών προσώπων: • Οι καταθέσεις και οι αναλήψεις μετρητών για ποσά μικρότερα των €500 θα πραγματοποιού νται αποκλειστικά στις ΑΤΜ. • Οι καταθέσεις από τρίτους (για οποιοδήποτε ποσό) δεν θα γίνονται δεκτές στα ταμεία. Επιπρόσθετα, από την 1η Νοεμ βρίου 2022 η έκδοση επιταγών ξένου νομίσματος και οι συναλ λαγές με ξένα χαρτονομίσματα (αγορά, ανάληψη, κατάθεση) θα προσφέρονται σε συγκε κριμένα καταστήματα, τα οποία είναι αναρτημένα στην ιστοσε λίδα της τράπεζας https://www. hellenicbank.com/ourlocations. Ταυτόχρονα, οι καταθέσεις νομισμάτων πέραν των €200 θα γίνονται αποκλειστικά στα κατα στήματα που διαθέτουν μηχανές Cash360. Υπενθυμίζεται ότι, υπάρχει και η δωρεάν υπηρεσία συλλογής επιταγών (courier) από τα γραφεία των πελάτων (για περισσότερες από έξι επιταγές). ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Τηλ.: 8000 9999

(από Κύπρο – δωρεάν), +35722 500500 (από εξωτερικό) Email:contact@hellenicbank.com Website: www.hellenicbank.com

Σε

μια συνεχώς με ταβαλλόμενη εποχή, κυρίως εξαιτίας της τεχνολογικής προ όδου αλλά και των εξωγενών παραγόντων όπως η υγειονομική κρίση των προηγού μενων χρόνων, οι οργανισμοί καλούνται αναπόφευκτα να αντε πεξέλθουν άμεσα, μεταβαίνοντας στην ψηφιακή εποχή με στόχο να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους, παραμένοντας συγχρόνως ανταγωνιστικοί και αναπτύσσο ντας παράλληλα ένα νέο ψηφιακό επιχειρηματικό μοντέλο.

Συλλογικά, όλα αυτά μπορούν να επιτευχθούν μέσω του

ψηφιακού μετασχηματισμού, ο οποίος προϋποθέτει, εν μέρει, την υιοθέτηση νέων ψηφιακών

και τεχνολογιών. Χάρη στις

έξυπνες τεχνολογίες

κτρονικών όσο και των φυσικών εγγράφων. Η γρηγορότερη

αναζήτηση και εύρεση πληροφο

ριών και η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση του χρόνου των εργαζομένων, λόγω λιγότερης διαχείρισης φυσικών εγγρά φων και εξεύρεσης δεδομένων, μπορούν να επιδράσουν θετικά στο λειτουργικό κόστος και στην επιχειρηματική συνέχεια επιχειρή σεων και οργανισμών. Ταυτόχρο να, τα συστήματα ΙΙΜ (Intelligent Information Management) έχουν τη δυνατότητα να ενισχύουν την επιχειρησιακή συνέχεια (Business Continuity) και να βοηθούν την επαναφορά στην επαγγελματική κανονικότητα όσον το δυνατόν γρηγορότερα. Παράλληλα, με την ψηφιοποίηση των φυσικών εγγράφων και των επιχειρηματι κών διαδικασιών, εξασφαλίζεται η αναβάθμιση και αυτοματοποίηση των υφιστάμενων διαδικασιών αλλά και ο σχεδιασμός άλλων. ΟΡΘΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Είναι προφανές ότι, η ψηφιακή μετάβαση είναι άρρηκτα συνδεδε

μένη με τη διαχείριση δεδομένων και πληροφοριών. Επομένως, συγ χρόνως με τη διαδικασία ψηφιακού μετασχηματισμού απαιτείται και ο ορθός σχεδιασμός της διαχείρισης δεδομένων που είτε απορρέουν από την εφαρμογή των ηλεκτρονι κών συστημάτων, είτε χρειάζεται να ενσωματωθούν σ’ αυτά για να μπορέσουν οι ηλεκτρονικές διαδικασίες να συνεχιστούν ομαλά, γρήγορα και αποδοτικά. Η επίτευξη της σύνδεσης αυτής απαιτεί την αναγνώριση από τον οργανισμό του είδους της πληροφορίας που διαχειρίζεται: από πού παράγε ται και σε ποια μορφή βρίσκεται (φυσική ή ηλεκτρονική), ποια συστήματα χρειάζεται να συνδε θούν με αυτή και βεβαίως, ποιο θα είναι το εργαλείο στο οποίο θα κεντρικοποιείται για να εξασφα λίζεται ένα κοινό σημείο ελέγχου και να αποφεύγεται η δημιουργία πολλαπλών σημείων αποθήκευσης με ρίσκο τη διαρροή της. Παρόλα αυτά, η τεχνολογία αποτελεί μόνο μια διάσταση της διαδικασίας του

μετασχηματισμού.

καθώς και της κουλτούρας μιας επιχείρησης ή και ενός οργανι σμού, απαιτούνται για να την/τον οδηγήσουν σε μια επιτυχημένη μετάβαση. Απαραίτητη προϋπό θεση αποτελεί και ο γενικότερος εκσυγχρονισμός της παραγωγικής διαδικασίας των προσφερόμενων υπηρεσιών, όπως και η αλλαγή του τρόπου εργασίας του εργατικού δυναμικού. Δεδομένα, λοιπόν, η σημερινή εποχή χαρακτηρίζεται έντονα από μία, ολοένα, μεταβαλ λόμενη και απαιτητική συνθήκη, η οποία σε ολόκληρο το φάσμα της εξαρτάται άμεσα από την τεχνολο γία. Ο σχεδιασμός

προσέγγισης

μετάβαση

Iron Mountain Inc., με πάνω από 70 χρόνια ενασχόλησης στον τομέα της προστασίας και διατή ρησης του σημαντικού φυσικού αρχείου, βρίσκεται σε θέση να κατανοήσει τις επιχειρηματικές και τεχνολογικές προκλήσεις και να δημιουργήσει ένα υβριδικό περιβάλλον, που επιτυγχάνει τη σύνδεση της φυσικής και ηλεκτρο νικής πληροφορίας. Με έδρα της τη Βοστόνη των Ηνωμένων Πολι τειών, με παρουσία σε πέραν των 50 χωρών και 1.600 εγκαταστά σεων, η Iron Mountain Inc. χαίρει της εμπιστοσύνης περισσότερων από 230.000 οργανισμών ανά το παγκόσμιο. Στην Κύπρο η εταιρεία ιδρύθη κε το 2003 με την επωνυμία Fileminders έχοντας έντονη δραστηριοποίηση στον τομέα της διαχείρισης αρχείου και πληροφο ριών. Η εξαγορά της το 2017 από

Iron Mountain Inc. συνέτεινε στην ισχυροποίησή της στον κόσμο του ψηφιακού μετασχηματισμού. Έχοντας επενδύσει σε σύγχρονα

κέντρα ασφαλούς αποθήκευσης αρχείων και σε καινοτόμες τεχνο λογίες αιχμής για την ψηφιακή διαχείριση της πληροφορίας, η εταιρεία συμμετέχει σε απαιτητικά

έργα του Δημοσίου και εξυπηρετεί οργανισμούς του ιδιωτικού τομέα (άνω των 800 εταιρειών) παρέ χοντας μεταξύ άλλων υπηρεσίες ψηφιοποίησης και διαχείρισης πληροφορίας. Βασικοί πυλώνες των υπηρεσιών της είναι η διαχεί ριση αρχείων και πληροφοριών (οργάνωση και ασφαλή φύλαξη του φυσικού αρχείου), υπηρε σίες ψηφιοποίησης (Scanning), καταγραφής και επεξεργασίας δεδομένων μέσω τεχνολογιών AI (Artificial Intelligence) και ML (Machine Learning), εμπιστευτική καταστροφή ηλεκτρονικών μέσων και εγγράφων (Records & Media Secure Destruction), καθώς και παροχή συστημάτων Ηλεκτρονι κής Διαχείρισης Περιεχομένου (Content Services Platform). Σύμμαχο σε αυτή την προσπά θεια, αποτελεί η επιδίωξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, για ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας και της κοινωνίας των Ευρωπαϊκών κρατών. Με τη χρηματοδότηση έργων που εντάσ σονται σε αυτό, θα επωφεληθούν τόσο ο δημόσιος τομέας όσο και ο ιδιωτικός, αφού θα προσανατολι στούν προς αυτή την κατεύθυνση. Ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός έργων ψηφιακού μετασχηματισμού στον δημόσιο τομέα θα ωφελήσει στον εκσυγχρονισμό του αλλά και στη δημιουργία νέων αποδοτικό

τερων καναλιών αλληλεπίδρασης

με τους πολίτες και την αγορά. Η εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η υιοθέτηση της ηλεκτρονικής υπογραφής θα μειώσει τη δημιουργία, υποβολή και διαχείριση φυσικών εγγρά φων, κάτι που συνεπάγεται ότι θα απαιτηθεί μια ορθότερη διαχείριση, αξιοποίηση και προστασία των ηλεκτρονικών πληροφοριών/ δεδομένων που θα χρειάζεται να διατηρούνται εντός συστημάτων.

Στόχος και πρόθεση της Iron Mountain είναι η αξιοποίηση της εμπειρίας και τεχνογνωσίας της, συμμετέχοντας ενεργά στα έργα ψηφιοποίησης που βρίσκονται σή μερα προ των πυλών προκήρυξης ή και υλοποίησής τους, τα οποία υποστηρίζονται από το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και από την εθνική στρατηγική της χώρας μας ως προς την ψηφιακή αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες. Παράλληλα, συνεχίζουμε να ενισχύουμε τις παρεχόμενες λύσεις μας, στις εται ρείες του ιδιωτικού τομέα, διασφα λίζοντας στο μέγιστο βαθμό την ποιότητα και αποτελεσματικότητά τους. Η υλοποίηση, το προηγούμε νο διάστημα, των πιο μεγάλων και πολύπλοκων έργων ψηφιοποίησης και η δυνατότητα ψηφιοποίησης πέραν των 70 εκατομμυρίων εικόνων ετησίως στα δύο κέντρα ψηφιοποίησης που διαθέτει η εταιρεία αποτελούν εγγύηση για επιτυχή σχεδιασμό και υλοποίηση νέων έργων το προσεχές μέλλον. Τηλέφωνο: +357 22445520 Email: info.cy@ironmountain.com Web: www.ironmountain.com.cy

• Διαχείριση

γάνωση

φυσικού αρχείου)

δευτικής κουλτούρας αποτελεί προϋπόθεση για τον ομαλό Ψηφιακό Μετασχηματισμό τής κάθε εταιρείας» σημειώνει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Εconomy Τoday ο Γιώργος Πετρακίδης CEO & Founder του Οργανισμού SocialSpace Academy. Παρουσιάζοντάς μας τις υπηρεσίες που προσφέρει η ακαδημία, αναφέρεται στους 25 έμπειρους εκπαιδευτές και συνερ γάτες που διαθέτει, καθώς και σε

περισσότερα από 70 προγράμμα

τα τα οποία μπορούν να εφοδιά σουν με τις απαραίτητες γνώσεις

και δεξιότητες κάθε επαγγελματία

και κάθε επιχείρηση.

για τις μικρομεσαίες επιχει ρήσεις, ωστόσο, η εμφάνιση της πανδημίας και η πρόσφατη οικονομική κρίση έχουν αναδείξει και έχουν θέσει πιο επιτακτικά το θέμα της ψηφιακής μετάβασης, αφού αποτελεί προϋπόθεση για τη διατήρηση της βιωσιμότητάς τους. Όσες επιχειρήσεις ξεκίνησαν ήδη το ταξίδι του ψηφιακού μετασχη ματισμού έχουν σαφώς ανταγω νιστικό πλεονέκτημα και έχουν μια πολύ καλύτερη θέση στην αγορά. Επιπρόσθετα, οι ψηφιακές τεχνολογίες δημιουργούν νέες αγορές αλλά και νεοφανείς ευκαι ρίες για τις επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου, αναπόφευκτα οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων διερωτώνται εάν το προσωπικό της επιχείρησής τους διαθέτει την κατάλληλη εκπαίδευ ση και επάρκεια γνώσεων, ώστε να αντεπεξέλθει στη μεγαλύτερη πρόκληση της σύγχρονης εποχής. Η εκπαίδευση προσωπικού μπορεί να διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην όλη διαδικασία διείσδυσης των ψηφιακών τεχνολογιών στις επιχειρήσεις;

οργανισμού στην ψηφιακή εποχή και γενικότερα στην αναβάθμιση του εταιρικού προφίλ τόσο σε στρατηγικό όσο και σε τεχνικό επίπεδο. Επιπλέον, η καλλιέργεια εκπαιδευτικής κουλτούρας δημι ουργεί ευγενή άμιλλα, ισχυροποιεί την ασφάλεια και την ανάπτυξη αισθήματος αφοσίωσης στα ήδη υφιστάμενα μέλη, κατευθύνει και καθοδηγεί τα καινούργια μέλη, προσθέτει στην ατομική επαγγελ ματική ικανοποίηση, και συνεπώς επηρεάζει την παραγωγικότητα του συνόλου κάτι που επιβεβαι ώνεται και μέσα από πρόσφατες στατιστικές. Τι λύσεις μπορείτε να προ σφέρετε εσείς ως εκπαιδευτικό κέντρο προς τις επιχειρήσεις/οργανισμούς; Προπορευόμενοι των ταχύτατων ψηφιακών εξελίξεων, επενδύσαμε σε περισσότερους από 25 έμπει ρους εκπαιδευτές και συνεργάτες, με άρτια κατάρτιση, γνώση και δεξιότητες στο αντικείμενό τους, τηρώντας έτσι σταθερά ανοδική πορεία στην παρεχόμενη εκπαί δευση και κατάρτιση σε περισσό

• Ασφάλειας & Υγείας • Εργατικής Νομοθεσίας, Γραφιστι κά κ.ά. Τα πιστοποιημένα, τα ανοικτά, τα πολυεπιχειρησιακά όσο και τα ενδοεπιχειρησιακά μας προγράμ

ματα καθώς και οι υπηρεσίες μας σε συμβουλευτικό επίπεδο, είναι διαμορφωμένα βάσει των σύγχρονων αναγκών της αγοράς, με γνώμονα τις απαιτήσεις και βελτιώσεις της κάθε επιχείρησης ξεχωριστά, εξατομικευμένα γύρω από το αντικείμενό της και την απαιτούμενη εξειδίκευση. Αποστολή μας είναι, στις δύσκο λες απαιτήσεις του «σήμερα», να παρέχουμε στους συμμετέχοντες εξειδικευμένες, αξιόπιστες και υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικές και συμβουλευτικές υπηρεσί ες, με αποκλειστικό στόχο την πλήρη κατάρτισή τους, βάσει των σημερινών αναγκών στην αγορά εργασίας εφαρμόζοντας τη θεω ρία στην πράξη.

INFO Ο Γιώργος Πετρακίδης, κατέχει

στην Κύπρο έχουν διακρίνει αυτήν την αναγκαιότητα.

ψηφιακός μετασχηματισμός

αποτελούσε ανέκαθεν ένα αγκάθι

σμός,

και η ανάπτυξη δεξιοτήτων μέσω της εκπαίδευσης του προσωπικού των επιχειρήσεων είναι τα κλειδιά για την ομαλή μετάβαση ενός

τερα από 70 προγράμματα όπως, μεταξύ άλλων: • Ψηφιακές Δεξιότητες

• Digital Marketing

• Human Resources Management

• Project Management

θέση CEO & Founder των Οργα νισμών SocialSpace Academy, SocialSpace Global Media, και The CIBIT Institute, οι οποίοι παρέ χουν ποιοτική

πιστο ποιημένη

είναι

δυναμικοί, άρα χωρίς ρίσκα ή νέες ιδέες είναι αδύνατον να κάνεις τη διαφορά», υπογραμ μίζει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Εconomy Today ο Σάββας Χριστοδούλου , μάρκετινγκ μάνατζερ του Nicosia Mall. Ο Σάββας Χριστοδούλου, ως ένας επαγγελματίας του χώ ρου, γνωρίζει πλέον πολύ καλά πού και πώς θα κινηθεί. Χωρίς πολλά λόγια μοιράζεται μαζί μας τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα ένας επαγγελματίας του χώρου, εξηγεί ποιες είναι

ενώ μάς αποκαλύπτει μέρος του σχεδιασμού του Nicosia Mall ενόψει της περιόδου των Χριστουγέννων, βάζοντάς μας με την ηρεμία που τον χαρακτηρίζει σε μια πιο ευχάριστη διάθεση. Επιπλέον, μάς αποκαλύπτει πτυχές της καθημερινότητάς του, καθώς και μότο με το οποίο πο ρεύεται στη ζωή του: Sometimes when things are falling apart, they may actually be falling into place.

Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα μιας τυπικής μέρας στο γραφείο; Το πιο τυπικό είναι ότι καμία μέρα δεν είναι η ίδια. Πολλά και διαφορετικά θέματα είναι αυτά που κάνουν τη θέση μου να έχει ενδιαφέρον. Οι επαφές μας εσωτερικά εδώ στο Nicosia Mall, αυτές με τις ομάδες μάρκε τινγκ των καταστημάτων μας, των συνεργατών μας αλλά και άλλων που θέλουν μας κάνουν

προτάσεις είναι καθημερινά στο πρόγραμμα. Ποιες προκλήσεις καλείστε να διαχειριστείτε ως μάρκε τινγκ μάνατζερ του Nicosia Mall; Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν εννοείται μόλις ξεκίνησα και αφορούσε το εξής: Εγώ έβλεπα ένα project ωραίο, ποιοτικό και τεράστιο. Διέκρινα αμέσως ότι είχε μεγάλη προοπτική να απο κτήσει χαρακτήρα, δυναμική και ατμόσφαιρα. Μετά από 2 χρόνια, τόσο οι αριθμοί επισκεψιμότητας που μας δείχνουν ξεκάθαρα στην πρώτη θέση, αλλά και τα πολλά σχόλια επισκεπτών και συνερ γατών, μας υποδεικνύουν ότι είμαστε στη σωστή κατεύθυνση. Το Nicosia Mall σήμερα πιστεύω ότι έχει προσωπικότητα και το branding του υπογράφει τις πιο ωραίες καμπάνιες και projects. Εργαστήκαμε συνειδητά γι’ αυτό, κάνοντας καινοτόμες δράσεις,

με ενδιαφέρον και ποιότητα. Ο κόσμος το εκτίμησε και χαιρόμαστε κυρίως για τα προσωπικά μηνύματα που μας στέλνουν. Ξέρετε, συνήθως έχουμε την τάση να γράφουμε ίσως πιο εύκολα για κάποια αρνητικά θέματα, παρά για να πούμε ευχαριστώ ή μπράβο. Όταν αυτό συμβαίνει, είναι πολύ ευχάριστο. Ποιο είναι το δικό σας, προσωπικό στοίχημα; Δεν βάζω στοιχήματα, προτιμώ απλά να ανεβάζω τον πήχη για τον εαυτό μου και την ομάδα μου, έχοντας πάντα υπόψη ότι είμαστε ένας προορισμός μαζι κής προσέλευσης πολλών και διαφορετικών target groups,

όλα,

που θέλουν.

ταυτό

διαφοροποιεί τον καθένα είναι η δουλειά που γί νεται στο ίδιο το branding, την ταυτότητά μας, και η στρατηγική της επικοινωνίας μας. Οι στόχοι επιτυγχάνονται πιο εύκολα, αν

μπορούν να υποστηριχθούν από την ουσία στα πράγματα. Εμείς φέτος προσθέσαμε στην επικοινωνία μας το tag line «Something Incredible Every Day», ακριβώς διότι νιώσαμε έτοιμοι ότι μπορούμε να το υποστηρίξουμε. Και η αλήθεια είναι ότι στον κόσμο αυτό περνά εύκολα, αφού πράγματι η εμπειρία όσων έρχονται στο Nicosia Μall συχνά δεν είναι ποτέ ίδια. Το τι βλέπεις κοντά μας αλλάζει, είτε αφορά στη διακόσμηση, είτε στις δράσεις και στα projects που αναπτύσ σουμε.

Ποιες

βάση

το budget και την αισθητική του. Εκτιμώ ότι το κάθε κανάλι επικοινωνί ας λειτουργεί συμπληρωματικά σε αυτό που ο καθένας βάζει ως στόχο. Χρειάζεται σίγουρα να παρακολουθείς τι γίνεται, να βλέπεις τις τάσεις, αλλά να μπορείς να μπεις και μπροστά για να κάνεις πρώτος κάποιες κινήσεις. Το μάρκετινγκ και η επικοινωνία είναι τομείς πολύ δυναμικοί, άρα χωρίς ρίσκα ή νέες ιδέες είναι αδύνατον να κάνεις τη διαφορά. Τι περιλαμβάνει ο σχεδια σμός του Nicosia Mall για τους επόμενους μήνες; Ο σχεδιασμός μας περιλαμβά νει για τους επόμενους μήνες δύο αγαπημένα projects. Τα 30 τεράστια λούτρινα, Teddy Βears μας, επιστρέφουν και αυτά τα Χριστούγεννα, για να δώσουν χαρά αλλά και να βοηθήσουν παιδιά που το έχουν ανάγκη. Και το θερινό σινεμά μας θα είναι και πάλι μαζί μας το καλοκαίρι του 2023, αφού είναι μοναδικό concept που αγαπήθηκε πολύ από τον κόσμο τα τελευταία 2 χρόνια. Τα υπόλοιπα, θα τα αποκαλύψουμε στην πορεία. Ποιοι σταθμοί καθόρισαν την επαγγελματική σας πορεία; Εννοείται ότι είναι κυρίως οι άνθρωποι και οι ομάδες που δημιουργούνται. Ήμουν πολύ τυχερός διότι στα πρώτα μου βήματα είχα εξαιρετικούς μέντορες, στη συνέχεια καλούς εργοδότες και τώρα, ένα ερ γασιακό περιβάλλον δυναμικό, επαγγελματικά άρτιο και ταυτό χρονα ανοιχτό σε νέες ιδέες και εφαρμογές.

Ποιες νέες συνήθειες έχετε αποκτήσει στον εργασιακό τομέα μετά την Covid-19 εποχή; Περάσαμε όπως όλοι από διάφορες φάσεις, ανάλογα την εξέλιξη του Covid-19. Προσω πικά παραμένω προσεκτικός και σέβομαι πάντα το πώς νιώθει πιο άνετα ο συνομιλητής μου.

ανεξέλεγκτος πληθωρισμός, ο αναμε νόμενος «κρύος» ενεργειακά χειμώνας και τα πολλά ανοικτά γεωπολιτικά μέτω πα όπως της Ουκρανίας-Ρωσίας, Ελλά δας-Τουρκίας, Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας και Κίνας με Ταϊβάν θα δοκιμάσουν την οικονομική και πολιτική σταθερότητα του παγκόσμιου συστήματος στους επόμενους μήνες, ενώ οι φόβοι για τη χρήση πυρηνικών όπλων θα εντείνονται. Οι τιμές ρεκόρ στα καύσιμα, τρόφιμα, ηλεκτρισμό, ο πόλεμος στην Ουκρανία και τα προβλήματα στην

παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα τροφοδοτούν τον

πληθωρισμό, που είναι ο υψηλότερος που έχει κα ταγραφεί σε όλον τον πλανήτη εδώ και 40 χρόνια, έχουν αυξήσει την οργή του λαού, κάτι που ενδέχεται να αποδειχθεί πολύ δαπανηρό και μοιραίο για τις

κυβερνήσεις λόγω της αποτυχίας τους να το αντι μετωπίσουν μέχρι στιγμής. Η κρίση κόστους ζωής επιδεινώνεται από τη μείωση της αγοραστικής ικανότητας των νοικοκυριών καθώς τα στάσιμα εισοδήματά τους αναπροσαρμόζονται πλέον στον υψηλό πληθωρισμό, ενώ αναμένεται να χειροτερέψει στους επόμενους μήνες λόγω της επακόλουθης αύξησης των επιτοκίων από τις κεντρι κές τράπεζες για να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό (νομισματική σύσφιγξη).

Με την άνοδο των επιτοκίων θα αυξηθεί και το κόστος του χρήματος, δηλαδή, θα «ακριβύνει» το κόστος να δανειστεί ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση ή ακόμα και ένα κράτος, επιφέροντας μια μοιραία συρρίκνωση της κατανάλωσης, της επιχειρηματικής δραστηριότητας και των δημόσιων επενδύσεων και εσόδων λόγω μειωμένης φορολογίας.

Αυτές είναι και οι βασικές αιτίες για τη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και της μείωσης του παγκόσμιου ΑΕΠ-Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος μέχρι τα μέσα του 2023, που με τον συνδυασμό

πετρελαϊκών προϊόντων. Στην Κύπρο ξεκίνησε η χρονιά κοντά στο 1,40-1,45 ευρώ το λίτρο, πολύ ακριβότερα από τα 0,77 ευρώ το λίτρο στο 2021 και τα 0,65 ευρώ το λίτρο το 2020. Καθώς οι χειμερινοί μήνες και οι πιο χαμηλές θερ μοκρασίες πλησιάζουν, τα νοικοκυριά θα αναγκα στούν να προμηθευτούν με ακριβότερο πετρέλαιο θέρμανσης ή με καυσόξυλα και πέλετ με σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά για να ζεσταθούν, επι βαρύνοντας επιπλέον το οικογενειακό πορτοφόλι. Το πετρέλαιο θέρμανσης έχει τα ίδια δομικά προβλή ματα (μείωση της παγκόσμιας διυλίσιμης δυνατότητας) με τα υπόλοιπα παράγωγα του πετρελαίου όπως η βενζίνη, το ντίζελ, κηροζίνη και μαζούτ, καθώς η προσφορά του έχει μειωθεί λόγω κλεισίματος πολλών διυλιστηρίων σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, της αύξησης της τιμής του αργού πετρελαίου, όπως και της μεγάλης πτώσης της ισοτιμίας του ευρώ με το αμερικανικό δολάριο (από τα $1,24 στις αρχές 2021 στα χαμηλά των $0,96 αρχές Οκτωβρίου 2022), κάνοντας τα πετρελαϊκά προϊόντα ακριβότερα για αγοραστές σε νόμισμα ευρώ. ΑΎΞΗΣΗ ΚΡΑΤΙΚΏΝ ΕΞ Ο Δ Ώ Ν Προ του φάσματος της οικονομικής ύφεσης και της κοινωνικής οργής, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προ σπαθούν να αμβλύνουν τις πιέσεις στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις λόγω της κρίσης του κόστους διαβίωσης μέσω κρατικής χρηματοδότησης και επι δομάτων στα καύσιμα και οι οποίες όμως αυξάνουν το δημόσιο χρέος. Επιπρόσθετα, για την προστασία των καταναλωτών και της ενεργειακής αυτάρκειας ενόψει του χειμώνα, οι ευρωπαϊκές χώρες αναγκάστηκαν να προμηθευτούν τεράστιες ποσότητες πανάκριβου LNG -υγροποιη μένου φυσικού αερίου, κυρίως από ΗΠΑ, Κατάρ, Νορβηγία και Αλγερία, επιβαρύνοντας επιπλέον τον κρατικό προϋπολογισμό. Προς απογοήτευση των θαυμαστών της πράσινης μετάβασης, οι χώρες αναβάλλουν τους πράσινους στόχους για τα επόμενα 1-2 χρόνια, καθώς αναγκά ζονται να ξαναλειτουργήσουν εργοστάσια ηλεκτρο παραγωγής με καύση άνθρακα και να κρατήσουν σε λειτουργία πυρηνικά εργοστάσια προκειμένου να διατηρήσουν την οικονομία τους σε μια κανονικότητα και χωρίς περικοπές ρεύματος σε ενεργοβόρες βιομηχανίες. Η αύξηση του δημόσιου χρέους έχει ως επα

κόστος παραγωγής να μετακυλά στον τελικό αγοραστή, με συνέπεια το καλάθι της νοικοκυράς να είναι ακριβότερο από τα

προηγούμενα χρόνια. Το κόστος των τροφίμων έχει υπερβεί τα 6% σε όλο τον κόσμο, με ένα νοικοκυριό να πληρώνει €6 περισσότερα για το ίδιο καλάθι προϊόντων αξίας €100 με σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Οι προκλήσεις πλέον είναι μεγάλες για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους καθώς το υψηλό ηλεκτρικό ρεύμα αυξάνει το κόστος λειτουργίας των επιχει ρήσεων τους, ενώ τα ακριβά καύσιμα αυξάνουν το κόστος μεταφοράς των προϊόντων τους. Επιπλέον, το κόστος παραγωγής στον κτηνοτροφικό τομέα αυξάνεται κατακόρυφα λόγω των ακριβών ζωοτροφών, καθώς τα χοιροστάσια και τα πτηνοτρο φεία δίνουν στα αντίστοιχα ζώα ξηρή τροφή όπως το σιτάρι, κριθάρι και σόγια σχεδόν στο 100% της διατροφής τους, ενώ οι αιγοπροβατοτρόφοι δίνουν το 50% (ενώ το υπόλοιπο είναι σανό). Ο πόλεμος της Ουκρανίας έχει επηρεάσει τα μέγιστα την αγορά σιτηρών, καθώς Ουκρανία και Ρωσία είναι ηγέτες στην παραγωγή και τροφοδοσία σιτηρών στον κόσμο, ενώ η Λευκορωσία, εκτός από τις πατάτες που εξάγει σε όλη την Ευρώπη, κατέχει και την πρωτο καθεδρία στην παραγωγή ποτάσας, βασικής πρώτης ύλης για την παραγωγή λιπασμάτων. Παρόμοια προβλήματα και στον αγροτικό τομέα, καθώς το κόστος παραγωγής αυξάνεται από τα ακριβότερα λιπάσματα και φυτοφάρμακα, απόρροιας του ράλι στις διεθνές τιμές φυσικού

έχει εκτοξευ

τεί κατά τα 30% μέσα στο 2022 καθώς καθορίζεται κυρίως από το κόστος του φυσικού αερίου που επί του παρόντος είναι πάνω από 10 φορές περισσότερο από τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Οι αυξανόμενες τιμές του φυσικού αερίου και οι λιγότερες πρώτες ύλες λιπασμάτων από Ρωσία και Λευκορωσία είχαν ως αποτέλεσμα οι παραγωγοί να μειώσουν

έχουν

πέραν του 3% και αναμένονται να

κοντά στο 4,50%-4,75% στα μέσα του 2023 λόγω των αυξήσεων

ΤΑ «ΤΡΑΣΟΝ Ο ΜΙΚΣ»

μια ιστορική ήττα για τα «Τρασονόμικς» όπως ονομάστηκαν τα δημοσιονομικά μέτρα που εξήγγειλε ο νέος (τότε) υπουργός Οικονομικών της Αγγλίας Κουάσι Κουαρτένγκ στις 23 Σεπτεμβρίου, ανάγκασαν την πρωθυπουργό Λιζ Τρας (από την οποία πήραν το όνομά τους) σε μια ταπεινωτική παραίτηση στις 20 Οκτωβρίου, μόλις 44 μέρες θητείας στο ανώτερο αξίωμα. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές τιμώρησαν παρα δειγματικά την κ. Τρας για τον αποτυχημένο «μίνι» προϋπολογισμό της Βρετανίας, το οποίο βασιζόταν στον μεγάλο δανεισμό για τη χρηματοδότηση φο ρολογικών ελαφρύνσεων (κυρίως των οικονομικά εύπορων αλλά και των επιχειρήσεων) προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομική ανάπτυξη στο μεγάλο νησί. Οι επενδυτές «ξεπούλησαν» την αγγλική στερλίνα, η οποία βούτηξε σε ιστορικά χαμηλά των $1,04 το δολάριο, ενώ ταυτόχρονα προκάλεσαν και ένα «μίνικραχ» στα βρετανικά κρατικά ομόλογα (Gilt), με το 10ετές ομόλογο να δίνει απόδοση μέχρι και 4,60% (στα υψηλότερα επίπεδα από το 2008) από το 1,70% που ήταν στις αρχές Αυγούστου πριν την παραίτηση του Μπόρις Τζόνσον, φθάνοντας σε επίπεδα με αυτά της Ελλάδας και Ιταλίας. Η κ. Τρας έφθασε στο σημείο να ζητήσει συγγνώμη για τα «λάθη» που έγιναν στις πρώτες έξι εβδομάδες της θητείας της ως επικεφαλής της κυβέρνησης, ενώ προχώρησε και στη «θυσία» του υπουργού Οικονομικών σαν υπεύθυνου για τον αποτυχημένο προϋπολογισμό της Βρετανίας που αναστάτωσε στις χρηματοπιστωτικές αγορές, σε μία απέλπιδα προ σπάθεια να παραμείνει στην πρωθυπουργική θέση. Σε μια ιστορική αναστροφή της δημοσιονομικής πολιτικής στην Αγγλία, ο νέος υπουργός Οικονομι κών Τζέρεμι Χαντ, αντίστρεψε το μεγαλύτερο μέρος των δημοσιονομικών διακηρύξεων της Τρας, σε μια προσπάθεια να ηρεμήσει τους επενδυτές που είχαν χάσει την εμπιστοσύνη τους προς την αξιοπιστία της νέας κυβέρνησης. Παρόμοια αντιστροφή από την επιθετική νομισματική της πολιτική προχώρησε και η Τράπεζα της Αγγλίας, ανακοινώνοντας έκτακτα μέτρα και την καθυστέρηση στην πώληση δισεκατομμυρίων λιρών κρατικών ομολόγων για να περιορίσει το ξεπούλημα στα αγ γλικά περιουσιακά

Τα τελευταία χρόνια παρα τηρούμε ότι πολλοί νέοι που αποφοιτούν από τα Πανεπιστή μια και τις Σχολές Τριτοβάθ μιας Εκπαίδευσης καθώς και εργαζόμενοι, επιδιώκουν να

αποκτήσουν ένα μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών προκειμένου να ενισχύουν στο προφίλ τους, να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους, να αποκτήσουν εξειδίκευση σε κάποιο άλλο τομέα ή κατεύθυν

ση από το πρώτο τους πτυχίο, να πετύχουν επαγγελματική και μισθολογική ανέλιξη και σαφώς να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί. Εξάλλου, πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως, ό,τι ήταν το

Κοινωνικές Επιστήμες, Δημοσιογραφία και Ενημέρωση

Διοίκηση Επιχειρήσεων και Νομική

Φυσικές Επιστήμες, Μαθηματικά και Στατιστική

Τεχνολογίες

10261 100

1451 42,6 230 6,7 3409 100

Συχνότητα % 1616 44,3 1899 52,0 134 3,7 3649 100

Συχνότητα % 6403 54,3 5106 43,3 293 2,5 11802 100

Συχνότητα % 1038 71,6 278 19,2 134 9,2 1450 100

Συχνότητα %

% 2299

487

78 4,7 1673 100

2944 100

100

πτυχίο πριν από μερικά χρόνια, το ίδιο είναι το μεταπτυχιακό σήμερα. Αυτό τονίζει όχι μόνο την αξία του μάστερ αλλά και την τεράστια σημασία που έχει. Και είναι λογικό γιατί, πόσοι δεν προχωρούν σε σπουδές μετά τη Μέση Εκπαίδευση; Ίσως ελά χιστοι…Αυτό φαίνεται εξάλλου και από τη ραγδαία ανάπτυξη της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη χώρα μας, την εξέλιξή της και κυρίως τη δυναμική που παρου σιάζει. Λέγοντας το πιο πάνω, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε ποια εικόνα παρουσιάζει σήμερα η Τριτοβάθμια Εκπαίδευ ση στην Κύπρο στο σύνολό της; Πόσοι επιλέγουν μεταπτυχιακές σπουδές και ποιοι κλάδοι προ σελκύουν τους περισσότερους φοιτητές; Πώς έχει αλλάξει η μέθοδος, ο τρόπος διδασκαλίας και από πού προέρχονται οι φοιτητές που σπουδάζουν στην Κύπρο; ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Αρχικά να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η διεύθυνση Ανώ τερης Εκπαίδευσης (ΔΑΕ) του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτι σμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ) η οποία προέβη σε Χαρτογράφηση του Εκπαιδευ τικού Πεδίου της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου για το ακαδημαϊκό έτος 20202021, την εν λόγω περίοδο λειτούργησαν συνολικά εννέα Πανεπιστήμια, (τρία δημόσια και έξι ιδιωτικά) και πενήντα Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (πέ ντε δημόσιες και σαράντα πέντε ιδιωτικές). Όπως προκύπτει από τα αποτε λέσματα της χαρτογράφησης, «το ακαδημαϊκό έτος 20202021, ο συνολικός αριθμός των φοιτητών/φοιτητριών που φοιτoύσε σε Ιδρύματα Ανώτε ρης Εκπαίδευσης της Κύπρου ανερχόταν στις 54.235,

οποίων

11.716 (22%) σε Σχολές Τριτο

βάθμιας Εκπαίδευσης.

Σε σύγκριση με το προηγούμενο

ακαδημαϊκό έτος (2019-2020)

σημειώθηκε μικρή αύξηση (2%)

στον συνολικό αριθμό των φοι

τητών/φοιτητριών. Σε σχέση με

τα δημογραφικά χαρακτηριστικά

των φοιτητών/φοιτητριών που

φοιτούσαν στα ΙΑΕ, 46% ήταν

άνδρες και 54% ήταν γυναίκες.

Οι χώρες από τις οποίες προέρ

χονταν οι φοιτητές/φοιτήτριες

χωρίστηκαν στην έρευνα σε τρεις

κατηγορίες: Κύπρος, Χώρες της

Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και

Τρίτες Χώρες.

Με βάση τα δεδομένα που

συλλέχθηκαν για το ακαδημαϊκό

έτος 2020-2021, 44% ήταν Κύ

πριοι πολίτες, 40% ήταν πολίτες

χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

και 16% ήταν πολίτες Τρίτων Χωρών.

Όπως αναφέρεται στα ίδια στοιχεία, «η πλειονότητα των φοιτητών/φοιτητριών, τόσο των Πανεπιστημίων, όσο και των Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαί δευσης φοιτούσε σε Ιδιωτικά Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης.

Σε σχέση με το επίπεδο σπουδών, η πλειονότητα (49%) φοιτού σε σε προγράμματα σπουδών (71% και 92% αντίστοιχα) που αντιστοιχούν στο επίπεδο 6 (πτυχία Πανεπιστημίου) στο ΕΠΠΚ (Εθνικό Πλαίσιο Πρόσβασης Κύπρου). Ένα σημαντικό ποσοστό (41%) φοιτούσε σε προγράμματα σπουδών που αντιστοιχούν στο επίπεδο 7 (μεταπτυχιακά) στο ΕΠΠΚ.

Συγκεκριμένα στα Πανεπιστήμια, η πλειονότητα των φοιτητών/φοι

τητριών φοιτούσε σε προγράμμα

τα σπουδών που αντιστοιχούσαν

στο επίπεδο 6 (49%) και επίπεδο 7 (48%), ενώ η πλειονότητα των

φοιτητών/φοιτητριών στις Σχολές

Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης φοι

τούσε σε προγράμματα σπουδών

που αντιστοιχούν στο επίπεδο 6 (48%) και επίπεδο 5 (35%).

Όσον αφορά στο επιστημονικό

πεδίο σπουδών, η πλειονότητα των φοιτητών/φοιτητριών των

Πανεπιστημίων φοιτούσε σε

προγράμματα σπουδών που

ανήκουν στα επιστημονικά πεδία σπουδών Διοίκηση Επιχειρήσεων και Νομική (28%), Εκπαίδευση (24%) και Επιστήμες Υγείας (15%). Στις Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης η πλειονότητα των φοιτητών/φοιτητριών φοιτούσε σε προγράμματα σπουδών που ανήκουν στα επιστημονικά πεδία σπουδών Διοίκηση Επιχειρήσε ων και Νομική (64%), Παροχή Υπηρεσιών (19%) και Μηχανική και Κατασκευές (6%).

ΕΙΔΟΣ ΦΟΙΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Σε σχέση με το είδος φοίτησης (συλλογή στοιχείων μόνο από Πανεπιστήμια) η πλειονότητα των φοιτητών/φοιτητριών στα Πανεπιστήμια φοιτούσε με καθε στώς πλήρους φοίτησης (76%). Στα Δημόσια Πανεπιστήμια το ποσοστό πλήρους φοίτησης ανερ χόταν στο 67% του φοιτητικού πληθυσμού, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στα Ιδιωτικά Πανεπι στήμια ανερχόταν στο 80%. Σε σχέση με τη μεθοδολογία διδα σκαλίας (συλλογή στοιχείων μόνο από Πανεπιστήμια) η πλειονότητα των φοιτητών/φοιτητριών στα Δημόσια Πανεπιστήμια (76%) φοιτούσε σε προγράμματα σπου δών με διά ζώσης διδασκαλία, ενώ στα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια η πλειονότητα των φοιτητών/ φοιτητριών (52%) φοιτούσε σε προγράμματα σπουδών με εξ αποστάσεως διδασκαλία. ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ Εξίσου ενδιαφέροντα είναι και τα στοιχεία που δημοσιεύονται σε ό,τι αφορά τη θεματική ενότητα «Πρόσβαση στην Ανώτερη Εκ παίδευση από ομάδες φοιτητών/ φοιτητριών που υπο-εκπροσω πούνται (συλλογή δεδομένων που αφορούν μόνο στους/ στις φοιτητές/φοιτήτριες των Πανεπιστημίων με αναπηρίες). Συγκεκριμένα, «το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021, οι φοιτητές/ φοιτήτριες με αναπηρίες στα Πανεπιστήμια της Κύπρου ήταν

776 (2%). Σε σχέση με δημογρα φικές μεταβλητές, ποσοστό 53% ήταν άνδρες και 47% γυναίκες. Η μεγάλη πλειονότητα (68%) των φοιτητών/τριών με αναπηρίες προερχόταν από την Κύπρο και ένα μεγάλο ποσοστό από χώρες της ΕΕ (30%). Η πλειονότητα των φοιτητών/φοιτητριών με αναπηρίες φοιτούσε σε Ιδιωτικά Πανεπιστήμια (63%), με καθε

στώς πλήρους φοίτησης (79%) σε προγράμματα σπουδών επιπέ δου 6 (86%) και σε προγράμματα σπουδών που υιοθετούν διά ζώσης διδασκαλία (88%). Σε σχέση με το επιστημονικό πεδίο σπουδών τα υψηλότερα ποσοστά φοιτητών/τριών με αναπηρίες συ γκεντρώνονται στα επιστημονικά πεδία σπουδών Διοίκηση Επιχει ρήσεων και Νομική (23%) και Επιστήμες Υγείας (21%), ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά φοιτητών/ τριών με αναπηρίες σημειώνονται στα επιστημονικά πεδία σπουδών Φυσικές Επιστήμες, Μαθηματικά και Στατιστική (5%) και Παροχή Υπηρεσιών (3%).

ΝΕΟΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ Συνολικά, 22.369 φοιτητές/ φοιτήτριες (53%) ξεκίνησαν τις σπουδές τους το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 (στοιχεία μόνο από Πανεπιστήμια). Σε σχέση με τα δη μογραφικά τους χαρακτηριστικά, 35% ήταν άνδρες και 65% γυ ναίκες, ενώ σε σχέση με τη χώρα προέλευσης, η μεγάλη πλειονότη τα (61%) προερχόταν από Χώρες της ΕΕ και ένα μεγάλο ποσοστό (31%) από την Κύπρο. Σε σχέση με μεταβλητές που σχετίζονται με τη φοίτησή τους, η συντριπτική πλειονότητα (80%) ξεκίνησε τη φοίτηση σε Ιδιωτικά Πανεπιστήμια και μόλις το 20% σε Δημόσια Πανεπιστήμια. Επίσης, η μεγάλη πλειονότητα των νεοεισερχο μένων επέλεξε προγράμματα σπουδών με πλήρη φοίτηση (77%) και με εξ αποστάσεως μεθοδολογία διδασκαλίας (60%). Σε σχέση με το επίπεδο σπουδών, η πλειονότητα (65%) ξεκίνησε τη φοίτηση σε προγράμματα

σπουδών που αντιστοιχούν στο επίπεδο 7C (Master’s Degree), ποσοστό 33% ξεκίνησε τη φοίτη σή του σε προγράμματα σπουδών που αντιστοιχούν στο επίπεδο 6 University Degree (Ptychion/ Bachelor’s Degree) και ένα πολύ μικρό ποσοστό (2%) ξεκίνησε τη φοίτηση του σε προγράμματα σπουδών που αντιστοιχούν στο επίπεδο 8 (Doctoral Degree). Οι επιλογές των νεοεισερχομένων σε σχέση με το επιστημονικό πεδίο σπουδών ήταν τα επιστημο νικά πεδία Εκπαίδευσης (31%), Διοίκησης Επιχειρήσεων και Νομικής (28%) και Επιστήμες Υγείας (11%)».

ΓΙΑΤΙ

• Εμπλουτισμός

Εξειδίκευση

γνώσεων

• Αλλαγή κατεύθυνσης

το πρώτο πτυχίο

• Περισσότερα

δια προς αναζήτηση

• Επαγγελματική

ανέλιξη

• Γνωριμίες με νέο κύκλο ανθρώπων

• Εξ αποστάσεως εκπαί δευση

• Μεταβολές και διαφοροποίηση της αγοράς εργασίας

• Ενίσχυση επαγγελματικού προφίλ

Διά βίου μάθηση

Χορηγία-Υποτροφίες

(επίπεδο

πτυχίου οι περισσότεροι απόφοιτοι προχωρούν σε μεταπτυχιακές σπουδές. Ποια είναι τα βασικά κριτήρια που πρέπει να λάβουν υπόψη πριν προχωρήσουν σε επιλογή κάποιου κλάδου; Είναι πολύ σημαντικό να επιλέγουν το μεταπτυχιακό με γνώμονα την εξειδίκευση. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε πολύ κόσμο να προχωρά με μεταπτυ χιακές σπουδές απλά για χάρη ενός επιπρόσθετου πτυχίου. Είναι πιο σωστό το μεταπτυχιακό να γίνεται πιο συνειδητά και στο χευμένα. Αυτό θα βοηθήσει τους υποψήφιους να εξειδικευτούν σε ένα πεδίο που όντως τους ενδι αφέρει και που η αγορά που θα στοχεύουν το χρειάζεται. Επίσης, θα ήταν ίσως καλύτερα να εργάζονται κάποια χρόνια πριν

το μεταπτυχιακό, ούτως ώστε να δουν πρακτικά τι τους αρέσει και ποια είναι η κλίση τους. Ποια είναι η διασύνδεση με την αγορά εργασίας και γιατί η κατοχή ενός μεταπτυχιακού τίτλου ενισχύει το προφίλ των υποψηφίων; Σ’ αυτή την ερώτηση δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Υπάρχουν τομείς και εταιρείες που καλωσορίζουν και εν θαρρύνουν την κατοχή ενός μεταπτυχιακού τίτλου και άλλοι όχι και τόσο. Εδώ υπάρχουν πολλές μεταβλητές για να ληφθούν υπόψη, πχ. το μέγεθος μιας εταιρείας (αντιλαμβάνεστε ότι αρκετές εταιρείες μικρού μεγέθους δεν προαπαιτούν σε όλες τις θέσεις μεταπτυχιακό). Ή αν χρειαζόμαστε την εξειδίκευση σε κάποιον συγκεκριμένο τομέα. Επομένως ένα μεταπτυχιακό εάν είναι

των υποψηφίων χωρίς εργασι ακή πείρα.

Ποια επαγγέλματα θεωρούνται πλέον κορεσμένα και ποια παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ζήτηση; Έχει χρόνια που ο τομέας της

πληροφορικής έχει ακατάπαυ στη ζήτηση (προγραμματιστές, κυβερνοασφάλεια και δίκτυα) και θα συνεχίσει να έχει σί γουρα για την επόμενη 10ετία. Επίσης, βλέπουμε πολλά ανοίγ ματα στα χρηματοοικονομικά (ειδικότερα στα φορολογικά και transfer pricing) και σε data analytics. Ο κορεσμός στην αγορά είναι λίγο επικίνδυνη

λέξη – θα μπορούσε κάποιος να πει ότι επαγγέλματα τα οποία μεσουρανούσαν την τελευταία 20ετία και ήταν στις πρώ τες θέσεις ζήτησης από τους επαγγελματίες παρουσιάζουν ένα μειωμένο ρυθμό ζήτησης και επιλογής. Παρατηρούμε πως υπάρχουν αρκετές θέσεις για τα συγκεκριμένα επαγγέλματα

αλλά δεν υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον από τον κόσμο να εξασκήσει τα συγκεκριμένα επαγγέλματα. Το σίγουρο είναι ότι ο χάρτης επαγγελμάτων

ξαναγράφεται και πρέπει όλοι να είμαστε σε εγρήγορση να

ανταποκριθούμε και να προ

σαρμοστούμε σε αυτά τα νέα δεδομένα.

ΟΙ ΝΕΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

Πώς οι νέες συνθήκες

διαμορφώνουν την αγορά

εργασίας; Ποιες είναι οι

ΜΕΤΑ

ΠΕΙΡΑΣ ΣΕ ΕΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΟΣΜΟΣ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΏΣΕΙ ΜΕ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΓΝΏΣΗ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΕΝΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΣΕ ΑΛΛΟ ΤΟΜΕΑ, ΜΕ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ ΝΑ ΑΝΟΙΞΕΙ ΠΟΡΤΕΣ ΣΕ ΑΛΛΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ

νουν έμφαση στη σχετική πείρα και στις ικανότητες των ατόμων. Επαναλαμβάνω πως αναφέ ρομαι σε συγκεκριμένη ομάδα θέσεων. Προφανώς δεν μπορεί να γίνει κάποιος δικηγόρος χωρίς πτυχίο νομικών ή κάποιος να γίνει πολιτικός μηχανικός χωρίς το σχετικό πτυχίο. Αλλά σε άλλα επαγγέλματα όπως administration, management, logistics, marketing, ανθρώπινο δυναμικό και άλλα βλέπουμε πως η πείρα είναι πλέον πολύ πιο σημαντική από το ακαδημα ϊκό υπόβαθρο. Επίσης, έδαφος κερδίζουν και οι επαγγελματι κοί τίτλοι και τα εξειδικευμένα certifications.

Ποια εφόδια πρέπει να διαθέτει ένας υποψήφιος/ εργαζόμενος προκειμένου να είναι ανταγωνιστικός έναντι των υπολοίπων; Εξαρτάται αν έχει εργασιακή πείρα ή όχι. Σίγουρα το πρώτο είναι τα ακαδημαϊκά προσόντα που είναι η βάση και είναι πολύ σημαντικά αλλά αν μιλάμε για θέσεις που προαπαιτείται εμπειρία, η βαρύτητα πέφτει εκεί. Επίσης, το πιο σημαντικό για εμένα είναι ο χαρακτήρας και οι δεξιότητες του ατόμου. Κατά τη διάρκεια μιας συνέντευ ξης, οι υποψήφιοι πρέπει να αναδείξουν τις ικανότητές τους και να πείσουν γιατί να τους προσλάβουν και γιατί θέλουν τη συγκεκριμένη θέση. Είναι η ευκαιρία τους να «πουλήσουν» τον εαυτό τους και να κάνουν τον ενδεχόμενο εργοδότη να ενδιαφερθεί γι’ αυτούς. Επίσης, πρέπει να είναι τυπικοί, ευγε νικοί, δομημένοι και να είναι προετοιμασμένοι.

είτε αυτό αφορά τον δημό σιο είτε τον ιδιωτικό τομέα. Ποιοι λόγοι πιστεύετε ότι τους ωθούν σε αυτή την απόφαση; Ναι όντως ισχύει. Αυτό μπο ρεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους. Ο επικρατέστερος είναι για την εξειδίκευση που έχουμε αναφέρει πριν ή για να αλλά ξουν αντικείμενο. Αυτοί οι 2 λόγοι κάπως συνάδουν – επειδή μετά από χρόνια πείρας σε ένα αντικείμενο, υπάρχει κόσμος που θέλει να συμπληρώσει με ακαδημαϊκή γνώση αυτό που κάνει στην πράξη ή να κάνει ένα μεταπτυχιακό σε άλλο τομέα με τον σκοπό να ανοίξει πόρτες σε άλλα επαγγελματικά μονοπάτια. Και εννοείται πως υπάρχει και ο κόσμος που απλά θέλει συνεχώς να μαθαίνει και να εξελίσσεται.

τόση

βαρύτητα στα ακαδημαϊκά

προσόντα (εδώ να σημειωθεί πως αναφέρομαι κατά κύριο

λόγο σε γραφειακές θέσεις στον ιδιωτικό τομέα). Έχουμε προσέξει πως οι εταιρείες δί

Εδώ και μερικά χρόνια πολλοί εργαζόμενοι μετά από κάποια χρόνια εργασιακής πείρας προχωρούν σε μεταπτυχιακές σπουδές,

Ποια συμβουλή δίνετε σε ένα νέο απόφοιτο που θα εισέλθει στην αγορά εργασίας; Τι θα πρέπει να γνωρίζει κατά τη διαδικασία συνέντευξης με τον/την HR manager; Η αλήθεια είναι ότι αυτό αλλάζει ελαφρώς, αναλόγως του πεδίου σπουδών και επαγγέλματος. Αλλά αν πρέπει να πω κάτι που εφαρμόζεται παντού είναι το εξής: Πρέπει να κάνουν πάρα πολύ καλή έρευνα και να είναι προετοιμασμένοι για όλα (για τη θέση, την εταιρεία και γενικά για την αγορά). Οι νέοι από φοιτοι εισέρχονται σε μια πολύ ανταγωνιστική αγορά (με μικρές διαφορές αναλόγως πτυχίων). Γι’ αυτό τόνισα πιο πάνω και θα το τονίσω και τώρα, η προετοιμασία και η συνέντευξη παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο και πολλές φορές κερδίζουν το παιχνίδι. Σίγου ρα οι πρακτικές τα καλοκαίρια είναι ένα καλό πλεονέκτημα στο βιογραφικό και επίσης μπορεί κάποιος να δει την πρακτική του επαγγέλματός του.

Π

ρωτοπόρο στην εξ αποστάσεως εκπαί δευση στην Κύπρο και το μοναδικό πανεπιστήμιο της χώρας που προσφέρει σπουδές απο κλειστικά εξ αποστάσεως, το δημόσιο καινοτόμο και ψηφιακό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ), από ιδρύσεως του το 2002, αναπτύσσεται δυναμικά στον ελληνόφωνο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Το ΑΠΚΥ συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια ζωής και έχει πετύχει την καταξίωσή του ως εκπαι δευτικό και ερευνητικό ίδρυμα στα επιστημονικά πεδία των

τριών Σχολών του (Ανθρωπι στικές & Κοινωνικές Επιστήμες, Θετικές & Εφαρμοσμένες Επι στήμες, Οικονομικές Επιστήμες & Διοίκηση) και την εδραίωσή

του ως μια αξιόπιστη επιλογή για σπουδές υψηλού επίπεδου. Με καινοτόμες τεχνολογίες

τηλεκπαίδευσης, ευελιξία στην

εκπαιδευτική πράξη και διδα

κτικές μεθόδους κατάλληλες

για την εκπαίδευση ενηλίκων, το ΑΠΚΥ βρίσκεται ήδη στη νέα εποχή της ψηφιακής Ανώτατης Εκπαίδευσης.

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ Τρεις Σχολές προσφέρουν τα ακόλουθα Προγράμματα Σπου δών σε Μεταπτυχιακό επίπεδο, δεκατρία εκ των οποίων δέχο νται αυτή την περίοδο και ως τις 15 Νοεμβρίου 2022, αιτήσεις για έναρξη φοίτησης από το εα ρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2022-2023 (*):

Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών

• Βιοηθική – Ιατρική Ηθική (*)

• Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία

• Επικοινωνία και Νέα Δημοσιογραφία (*)

• Θεατρικές Σπουδές (*)

• Μέσα Επικοινωνίας στο Σύγχρονο Σχολείο

• ΠΝΥΚΑ: Πολιτική Ιστορία, Θεωρία και Πράξη (*)

• Πολιτιστική Πολιτική και Ανάπτυξη (*)

• Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση (*)

• Ψηφιακό Δράμα και Θέατρο στη Μελέτη του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού

Σχολή Θετικών και Εφαρ -

μοσμένων Επιστημών

• Ασφάλεια Υπολογιστών και Δικτύων (*)

• Διαχείριση και Προστασία Περιβάλλοντος (*)

• Εφαρμοσμένη Πληροφορική της Υγείας και Τηλεϊατρική (*)

προγράμματα

περιοχές για

έρευνα

ενότητες

φοιτητές

• Cognitive Systems (διιδρυ ματικό πρόγραμμα με το Πανε πιστήμιο Κύπρου) (*)

Σχολή Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης

• Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

• Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ)

• Διοίκηση Μονάδων Υγείας (*)

• Διοίκηση, Τεχνολογία και Ποιότητα

• Επιστήμες της Αγωγής (*)

• Τραπεζική και Χρηματοοικο νομική

• Educational Leadership and Policy (*)

• Enterprise Risk Management (διιδρυματικό

δίδακτρα για

πλείστα μεταπτυχιακά

εξωτερική χρηματοδότηση

υλοποίηση

μίσεις που ήταν χρήσιμες από

καιρό, αλλά πλέον αναγκαίες. Ως ψηφιακό και καινοτόμο Πανεπιστήμιο, το ΑΠΚΥ έχει ήδη αναδείξει την εξειδίκευσή του στην τηλεκπαίδευση και έχει αποδείξει την ετοιμό τητά του να προσαρμόζει το εκπαιδευτικό του χαρτοφυλάκιο και τις επιλογές σπουδών που προσφέρει στις απαιτήσεις της κοινωνίας, της αγοράς εργα σίας, αλλά και στις τρέχουσες κοινωνικοοικονομικές συνθή

κες. Προσφέρει –εδώ και 20

χρόνια– την πολύτιμη δυνατό

τητα σε κάθε ενδιαφερόμενο

να αποκτήσει έναν αναγνωρι

σμένο, χρηστικό και αξιόπιστο

τίτλο σπουδών, χωρίς τους

περιορισμούς της συμβατικής

εκπαίδευσης, από τον προσω

πικό του χώρο, στον δικό του

χρόνο και ρυθμό μάθησης.

Σε ό,τι αφορά στην ακαδη

μαϊκή εξέλιξη, ο σχεδιασμός

νέων προγραμμάτων σπουδών

εντάσσεται στον Στρατηγικό

Σχεδιασμό του Πανεπιστημίου, λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις

τα επιστημονικά πεδία τα οποία θεραπεύουν οι τρεις Σχολές

του, τις διαπιστωμένες ανάγκες

της αγοράς εργασίας και της

κοινωνίας στις χώρες-στό χους του ΑΠΚΥ. Ταυτόχρονα, στηρίζεται σε έρευνες αγοράς για τη διασύνδεση των τίτλων σπουδών με τις επαγγελματικές προοπτικές. Σε ό,τι αφορά στην εκπαιδευ τική μεθοδολογία, στο ΑΠΚΥ αιχμή του δόρατος είναι μεν οι καινοτόμες τεχνολογίες τηλεκπαίδευσης –η Πλατφόρμα Τηλεκπαίδευσης eClass είναι ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό περιβάλλον που προσομοιώνει τις παραδοσιακές αίθουσες και συνθήκες διδασκαλίας– αλλά ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στις σύγχρονες διδακτικές μεθό δους, στην ανάπτυξη πολυμε σικού εκπαιδευτικού υλικού και στην αποτελεσματική αλληλε πίδραση και επικοινωνία του διδακτικού προσωπικού με τους φοιτητές. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Πρώτα απ’ όλα, ανταγωνιστι κό πλεονέκτημα του Πανε πιστημίου γενικότερα είναι η εξειδίκευσή του στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Σε όλα τα Προγράμματα Σπουδών οι εκπαιδευτικές διαδικασίες

πραγματοποιούνται εξ ολοκλή ρου σε ψηφιακό περιβάλλον, χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας σε αίθουσες διδα σκαλίας. Με σύγχρονα εργαλεία τηλεκπαίδευσης και με αποτελε σματικές διαδικασίες διδασκα λίας και μάθησης οι φοιτητές σπουδάζουν στον δικό τους χώρο με τις σπουδές στο ΑΠΚΥ να προσαρμόζονται στις δικές τους ανάγκες, το πρόγραμμα ζωής και υποχρεώσεις. Επιλέγοντας το ΑΠΚΥ για μετα πτυχιακή φοίτηση, οι απόφοιτοί μας, άτομα που στοχεύουν στην ένταξή τους στην αγορά εργα σίας, αλλά και ήδη εργαζόμενοι, μπορούν να επωφεληθούν πολλαπλά. Το Πανεπιστήμιο παρέχει πλήθος προγραμμάτων σε «κλασικές σπουδές» (π.χ. ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, διοίκηση επιχειρή σεων, επιστήμες της αγωγής, επιστήμες περιβάλλοντος, κ.λπ.), αλλά και σε κλάδους αιχμής (π.χ. βιοηθική, τηλεϊατρι κή, γνωστικά συστήματα, κ.ά.), τα οποία αναδιαρθρώνονται με βάση τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, η οποία έχει καταστεί διεπιστημονική, ευέλικτη και πολυσυλλεκτική, τις επιστημονι κές εξελίξεις και τις μεταβαλλό μενες ανάγκες του ανθρώπινου δυναμικού. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην ανάπτυξη βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και αρκετά Μεταπτυχιακά προ γράμματα υποστηρίζονται από τα ερευνητικά εργαστήρια του Πανεπιστημίου. Τρίτη σημαντική παράμετρος είναι η πολύπλευρη εκπαίδευση που παρέχει το ΑΠΚΥ, η οποία στοχεύει στην ποιοτική αναβάθ μιση και ενίσχυση του γνωσια κού υπόβαθρου των φοιτητών, αλλά και στην καλλιέργεια βασικών και επαγγελματικά αξιοποιήσιμων ικανοτήτων (π.χ. κριτική σκέψη, εγγραμματισμοί, ψηφιακές και ερευνητικές δεξιότητες).

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οι αλλαγές που συμβαίνουν ταχύτατα στον κόσμο μας και άρα και στην αγορά εργασίας είναι τόσο καταλυτικές, που η πανεπιστημιακή εκπαίδευση θεωρείται σήμερα εκ των ων ουκ άνευ και μετά το πρώτο πτυχίο η συνέχιση των σπου δών σε μεταπτυχιακό επίπεδο αποτελεί για πολλούς φυσική πορεία. Η κατοχή ενός μεταπτυ χιακού τίτλου δεν αποτελεί ένα επιπρόσθετο προσόν, αλλά μία απαραίτητη προϋπόθεση για την προσωπική και επαγγελματική εξέλιξη ενός ατόμου. Η εναλλαξι μότητα και η ανεργία αποτελούν διαπιστώσεις της τρέχουσας πραγματικότητας, ενώ όπως εξελίσσεται ο επαγγελματικός στίβος, ο κάθε εργαζόμενος μπορεί να αλλάξει πολλές φορές ειδικότητες ή πλαίσια απασχό λησης στην καριέρα του. Είναι επομένως ουσιώδους σημασίας η διασύνδεση των πανεπιστημί ων και των τίτλων σπουδών που απονέμουν με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

ΚΟΣΤΟΣ ΔΙΔΑΚΤΡΩΝ Τα συνολικά δίδακτρα για τα πλεί στα μεταπτυχιακά προγράμματα ανέρχονται στις €5.400. Προσφέ ρονται διευκολύνσεις στην κατα βολή τους, σημαντικές εκπτώσεις (10-100%)

πολύτεκνοι,

(357)

Email: info@ouc.ac.cy

admissions@ouc.ac.cy

Facebook: @oucyprus

Twitter: @oucyprus

YouTube: @openuniversitycy Instagram: @openuniversitycyprus LinkedIn: @open-university-ofcyprus

σε επαγ γελματικό περιβάλλον, εγγυημένος μικρός αριθμός εισακτέων φοιτητών, φοιτη τές ενταγμένοι σε ερευνητικές

ομάδες, απόφοιτοι με βιογραφικό πλούσιο σε εργασιακή εμπειρία, πέραν των 30 χρόνων εκπαιδευ τικής δραστηριότητας. Τα στοιχεία αυτά συνθέτουν τα ποιοτικά χα

ρακτηριστικά και πλεονεκτήματα, της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης

του Ινστιτούτου Νευρολογίας &

Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ).

Συνεχίζοντας την πορεία καινοτο μίας στον τομέα της εκπαίδευσης

της νέας γενιάς επιστημόνων,

μεταπτυχιακά προγράμματα

επίπεδο

(MSc και PhD),

οποία

απόλυτα συνυφασμένα με τις δραστη ριότητές του και τους τομείς ειδικότητάς του.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Με βάση τους τρεις πυλώνες του Ινστιτούτου, Έρευνα – Υπηρεσί ες – Εκπαίδευση, τα μεταπτυχιακά προγράμματα του ΙΝΓΚ προετοι μάζουν τη νέα γενιά επιστημόνων, ενώ διευρύνουν τους ορίζοντες των φοιτητών, προσφέροντάς τους την ευκαιρία να γνωρίσουν τις πρωτο ποριακές τάσεις της διεθνούς επι στημονικής κοινότητας. Αντλώντας από την εμπειρία του κλινικού και ερευνητικού προσωπικού του ΙΝΓΚ, οι φοιτητές εκπονούν τις ερευνητι κές τους διατριβές στα εργαστήρια του Ινστιτούτου, πλήρως ενταγμένοι σαν μέλη των ερευνητικών ομάδων, αποκτώντας εμπειρία σε πραγ ματικές εργασιακές συνθήκες. Οι απόφοιτοι έχουν ήδη στο βιογρα φικό τους πολύτιμη εμπειρία σαν ερευνητές, καθώς και τη σφραγίδα διεθνούς κύρους του ΙΝΓΚ.

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Με επίκεντρο τις ειδικότητές του, στους τομείς στους οποίους διαπρέ πουν οι καθηγητές-ερευνητές και ια τροί, τα μεταπτυχιακά προγράμματα του ΙΝΓΚ σε επίπεδο Μάστερ (MSc) προσφέρονται στους κλάδους:

• Ιατρική Γενετική

• Μοριακή Ιατρική

• Νευροεπιστήμη

• Βιοϊατρική Έρευνα

ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Διδακτορικά προγράμματα (PhD) προσφέρονται από το ΙΝΓΚ στους κλάδους:

• Ιατρική Γενετική

• Μοριακή Ιατρική

• Νευροεπιστήμη

Γλώσσα διδασκαλίας είναι η Αγγλική. ΕΓΓΥΗΜ ΜΙΚΡ ΕΙΣΑΚΤ ΦΟΙΤΗΤ Ο εγγυημένος μικρός αριθμός των εισακτέων φοιτητών σε ετήσια βάση διασφαλίζει την ποιότητα, ενώ ο υψηλός δείκτης ακαδημαϊκού προ σωπικού έναντι φοιτητών, διασφαλί ζει πως θα παρέχεται μια εξατομικευ μένη κατά το δυνατόν προσέγγιση στην εκπαίδευση των φοιτητών. ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΙΤΗΣΕΩΝ

Tο Mediterranean Institute of Management (MIM)/ Μεσογειακό Ινστιτού το Διεύθυνσης (ΜΙΔ), ιδρύθη κε το 1976 και αποτελεί το διεθνές σκέλος του Κέντρου Παραγωγικότητας Κύπρου. Το ΜΙΜ υπάγεται ως δημόσια σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευ σης στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσε ων και είναι η πρώτη Σχολή

Διοίκησης στην Κύπρο. Το ΜΙΜ παρέχει υψηλού επιπέ δου διευθυντική εκπαίδευση / επιμόρφωση σε διευθυντικά

στελέχη,

σε από

φοιτους πανεπιστημίου που

προσβλέπουν σε διευθυντική

ΤΟ ΟΡΑΜΑ

Μεταπτυχιακά

Master in Business Administration (αγγλόφωνο)

• Μάστερ στη Διοίκηση Επιχει

(ελληνόφωνο)

• Μάστερ στη Δημόσια Διοίκη

(ελληνόφωνο)

MASTER IN BUSINESS ADMINISTRATION (MBA):

Στόχος του βραδινού Προγράμ ματος ΜΒΑ, που διδάσκεται στην αγγλική γλώσσα, είναι να προσφέρει στους εργαζομένους και εργαζόμενες πτυχιούχους την ευκαιρία να προετοιμαστούν για

μια διευθυντική σταδιοδρομία, μέσα από την παροχή γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που θα τους δώσουν τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται με μεγαλύ τερη αποτελεσματικότητα στα διευθυντικά τους καθήκοντα. Οι νέοι/νέες απόφοιτοι τριτο βάθμιας εκπαίδευσης έχουν τη δυνατότητα μέσω του Προγράμ ματος να αναπτύξουν επαγγελ

ματικές διευθυντικές δεξιότητες και ικανότητες για στρατηγική σκέψη, κατανόηση της πολυπλο κότητας και των ιδιαιτεροτήτων της σύγχρονης οικονομίας και των αναγκών της σημερινής επιχείρησης.

των βραδινών

την ευκαιρία να ετοιμαστούν για

μια διευθυντική σταδιοδρομία, προσφέροντάς τους ένα πλαίσιο εννοιών, αναλυτικών μεθόδων

και τεχνικών που θα τους βοη

θήσουν να ανταποκρίνονται με

μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στα διευθυντικά τους καθήκοντα. Μέσα από μια ολοκληρωμένη

θεματολογία παρέχονται στους

φοιτητές / στις φοιτήτριες τα

απαραίτητα εφόδια για αποτελε

σματική εκτέλεση των διευθυντι κών τους καθηκόντων και ενεργό

και ουσιαστική συνεισφορά στην

επιτυχημένη πορεία της υπηρε σίας/ επιχείρησης/ οργανισμού

που υπηρετούν.

*Τα προγράμματα του ΜΙΔ είναι

πιστοποιημένα από τον Φορέα

Διασφάλισης και Πιστοποίησης

της Ποιότητας της Ανώτερης

Εκπαίδευσης (ΔΙΠΑΕ).

Οι τίτλοι που χορηγεί το ΜΙΔ είναι

αυτόματα αναγνωρισμένοι και

δεν υπόκεινται στις διαδικασίες αναγνώρισης του ΚΥΣΑΤΣ.

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ

ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κατά τον σχεδιασμό ενός προ γράμματος λαμβάνονται υπόψη οι συνθήκες και οι ανάγκες της αγοράς εργασίας και κατ’ επέκτα ση οι γνώσεις και δεξιότητες που είναι απαραίτητες για το συνεχώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περι

βάλλον. Παράλληλα λαμβάνεται

υπόψη το προφίλ των συμμε

τεχόντων που στην πλειοψηφία είναι άτομα που εργάζονται. Η εκπαίδευση ενηλίκων χαρακτηρί ζεται από πολλές ιδιαιτερότητες

και ως εκ τούτου τα προγράμματα

περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και αριθμό διαδραστικών ασκήσεων/ εργασιών.

ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Το ΜΙΜ λειτουργεί με ένα τμήμα για κάθε Πρόγραμμα Σπουδών (20-30 φοιτητές/ φοιτήτριες ανά

ΟΡΑΜΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΙΜ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΏΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΏΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

δευτική εμπειρίας. Για την επιτυχή ολοκλήρωση των προγραμμάτων σπουδών του ΜΙΔ υλοποιούνται διπλωματικές

πτυχιούχοι οποιουδήποτε κλάδου

Πρόγραμμα). Στα Προγράμματα διδάσκει δια κεκριμένο προσωπικό τόσο από τον τομέα της εκπαίδευσης όσο και αξιόλογα στελέχη από τον επιχειρηματικό τομέα. Ο μικρός αριθμός φοιτητών και φοιτητριών καθιστά την επικοινωνία τόσο με τη Διεύθυνση όσο και με το διδακτικό προσωπικό πιο προσιτή και ανθρώπινη και συμβάλλει στη βελτίωση/αναβάθμιση της εκπαι

εργασίες που συμβάλλουν στην παραγωγή και μετάδοση νέων γνώσεων και στην προαγωγή του ερευνητικού και επιστημονικού έργου της Σχολής. Το ύψος των διδάκτρων ανέρχεται στις €3.900. Το ΜΙΔ παραχω ρεί αριθμό υποτροφιών στους νεοεισερχόμενους φοιτητές που καλύπτουν τα δίδακτρα της 1ης ενότητας / 1st term (€1.300). Στην τελετή αποφοίτησης απονέμο νται χρηματικά βραβεία σε διακρι θέντες / διακριθείσες απόφοιτους από χορηγούς, οι οποίοι αναγνω ρίζουν την ακαδημαϊκή αριστεία και το έργο του ΜΙΔ ευρύτερα. ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΒΑ/MPA 2023-2024

• Έναρξη Προγραμμάτων: 7 Φεβρουαρίου 2023

• Διάρκεια μερικής φοίτησης: 21 μήνες

• Δίδακτρα €3.900 με δυνατότη τα φοιτητικής χορηγίας

Ηλεκτρονική Υποβολή Αιτήσεων στην ιστοσελίδα του ΜΙM: www. mim.ac.cy το αργότερο μέχρι την Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2023.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Μεσογειακό Iνστιτούτο Διεύθυνσης: Λεωφ. Καλλιπόλεως 77, 2100 Λευκωσία

Τ.Θ. 20536, 1679 Λευκωσία Τηλεομoιότυπο: 22376872 Τηλέφωνα: 22806000/131/166/106 Ηλ.ταχ.: mim@kepa.mlsi.gov.cy Ιστοσελίδα: www.mim.ac.cy

«In a rapidly evolving environment, obtaining an MBA degree is the best personal investment for a professional. The MBA program of the Mediterranean Institute of Management (MIM), was more than just an educational experience offering opportunities for personal and professional development». George Pashias, MBA Class (2020-2021)

διαδρομή

Σύμφωνα με τον δείκτη UBS Global Real Estate Bubble Index, το Τορόντο και η Φρανκφούρτη παρουσιάζουν τα υψηλότερα επίπεδα κινδύνου στις αγορές ακινήτων. Για την εν λόγω μελέτη, η UBS ανέλυσε τις τιμές ακινήτων σε 25 μεγαλουπόλεις σε όλο τον κόσμο. Από τα μέσα του 2021 έως τα μέσα του 2022, η ονομαστι

κή αύξηση των τιμών των κατοικιών στις υπό εξέταση πόλεις επιταχύνθηκε με ποσοστό 10% κατά μέσον όρο. Ωστόσο, η παγκόσμια στεγαστική έκρηξη φτάνει στο τέλος της.

Ο δείκτης UBS Global Real Estate Bubble Index 2022, μια ετήσια μελέτη της Διεύθυνσης Επεν δύσεων (Chief Investment Office) της UBS Global Wealth Management, δείχνει ότι οι ανισορρο πίες στις μητροπολιτικές αγορές ακινήτων σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ιδιαίτερα υψηλές και οι τιμές κινούνται εκτός συγχρονισμού με τα αυξα νόμενα επιτόκια. Το Τορόντο και η Φρανκφούρτη βρίσκονται στην κορυφή του φετινού δείκτη. Και οι δύο αγορές εμφάνισαν έντονα χαρακτηριστικά φούσκας τιμών. Οι κίνδυνοι είναι εξίσου υψηλοί

Ζυρίχη, το Μόναχο, το Χονγκ Κονγκ, το Βαν

το Άμστερνταμ, το Τελ Αβίβ και το Τόκυο.

ΗΠΑ και οι πέντε πόλεις

ΕΚΤΙΜΉΣΕΙΣ ΑΞ Ι ΑΣ ΣΕ ΕΠ Ι ΠΕΔΟ ΑΙΧΜΉΣ Η αύξηση της ονομαστικής αξίας των κατοικι ών στις 25 πόλεις που αναλύθηκαν σημείωσε επιτάχυνση της τάξης σχεδόν του 10% κατά μέσο όρο από τα μέσα του 2021 έως τα μέσα του 2022, τον υψηλότερο ετήσιο ρυθμό ανάπτυ ξης από το 2007. Στην πραγματικότητα και οι τρεις πόλεις - το Παρίσι, το Χονγκ Κονγκ και η Στοκχόλμη - είδαν τις τιμές των κατοικιών τους να σκαρφαλώνουν. Επιπλέον, η επιτάχυνση της αύξησης των εκκρεμών ενυπόθηκων δανείων ήταν εμφανής σε σχεδόν κυριολεκτικά όλες τις πόλεις και για δεύτερη συνεχή χρονιά, το χρέος των νοικοκυριών ανέβηκε σημαντικά ταχύτερα από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο. Οι επιδόσεις του δείκτη δεν αυξήθηκαν κατά μέσο όρο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η ισχυρή άνοδος του εισοδήματος και της μίσθωσης μετρίασε την περαιτέρω αύξηση των ανισορροπιών. Οι τιμές των κατοικιών στις μη αστικές περιοχές ανέβηκαν ταχύτερα από ό,τι στις πόλεις για δεύτερο συνεχές έτος. Επιπλέον, η άνοδος των τιμών έχει επιβραδυνθεί αξιοσημεί ωτα σε σχέση με τον πληθωρισμό. Εντούτοις, οι τρέχουσες

δείκτη - παραμένει σε λογικά επίπεδα τιμών μαζί με το Μιλάνο και τη Βαρσοβία. Παρά την έντονη και ισχυρή χρονιά, η στεγαστική αγορά του Ντουμπάι βρίσκεται επίσης σε περιοχή εύλογης αποτίμησης.

ρα στην περιοχή κινδύνου για φούσκα έχουν βιώσει αυξήσεις τιμών κατά μέσο όρο ίσες με 60% σε σχέση με τον πληθωρισμό κατά τη δι άρκεια αυτής της περιόδου, ενώ τα πραγματικά εισοδήματα και τα μισθώματα αυξήθηκαν μόνο κατά 12%. Τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων έχουν σχεδόν διπλασιαστεί κατά μέσο όρο σε όλες τις υπό εξέταση πόλεις, από τότε που σημειώθη κε το χαμηλότερο επίπεδό τους στα μέσα του 2021. Σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη αύξηση των τιμών των ακινήτων, η επιφάνεια του δια

θέσιμου χώρου διαβίωσης που

προσιτή για

κατά μέσο

υψηλά

το κόστος δανεισμού σε πολλές πόλεις υπερβαίνει

και περισσότερο τις αποδόσεις των επενδύ

σε αγορές ακινήτων προς μίσθωση».

ΤΈΛΟΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΎ Ως εκ τούτου, η (ακόμα) ισχυρή αγορά εργασίας έχει πλέον καταστεί ο τελευταίος πυλώνας στή ριξης της ιδιοκατοικούμενης στεγαστικής αγοράς στις περισσότερες πόλεις. Με την επιδείνω ση των οικονομικών συνθηκών, αυτό επίσης κινδυνεύει να αλλάξει. Ο Matthias Holzhey, επικεφαλής συντάκτης της μελέτης της UBS Global Wealth Management, καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: «Ὀντως, παρατηρούμε ότι η έξαρ ση των επενδύσεων ιδιοκατοίκησης βρίσκεται εν τέλει υπό πίεση παγκοσμίως, ενώ σε πολλές υπερτιμημένες πόλεις αναμένονται σημαντικές διορθώσεις τιμών τα επόμενα τρίμηνα».

Έ ΛΒ Έ ΤΙΑ Η συνεχιζόμενη ισχυρή επενδυτική ζήτηση σε ένα περιβάλλον αρνητικών επιτοκίων αποτέ λεσε τον κύριο μοχλό της τάσης των τιμών στη Ζυρίχη. Οι τιμές των κατοικιών στην περιοχή αυξήθηκαν περίπου κατά 20% από την αρχή της πανδημίας. Συνολικά, η σχέση μεταξύ των τιμών αγοράς και των μισθωμάτων είναι εκτός ισορροπίας και η αγορά βρίσκεται στη ζώνη κινδύνου φούσκας. Οι υψηλές τιμές αγοράς θα υπόκεινται σε εναρμόνιση με την πραγμα τικότητα σύμφωνα με τις αυξήσεις επιτοκίων της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας. Ωστόσο, χάρη στη συνεχιζόμενη ισχυρή αύξηση του πληθυσμού στην οικονομική περιοχή της Ζυρίχης, η προσαρμογή των τιμών δύναται να πραγματοποιηθεί με την πάροδο του χρόνου χωρίς βραχυπρόθεσμη απότομη διόρθωση σε ονομαστικές τιμές. Στη Γενεύη ο

μεγαλύτερους κινδύνους στεγαστικής φούσκας στις αγορές της Ευρωζώνης που καλύπτονται από την παρούσα έκθεση. Και στις δύο γερμανικές

πόλεις οι τιμές των ακινήτων έχουν τουλάχιστον

υπερδιπλασιαστεί σε ονομαστικούς όρους την τε

λευταία δεκαετία, αν και η τρέχουσα ανάπτυξη υπα ναχώρησε περίπου κατά 5% από τα μέσα 2021 έως τα μέσα του 2022 από διψήφια επίπεδα. Ο

συνδυασμός του αυξανόμενου κόστους χρηματο

δότησης και της προοπτικής για χαμηλή οικονομική

ανάπτυξη το 2023 θα πρέπει να αποσυμπιέσει μέρος του ενθουσιασμού της αγοράς, παρά τα ιστορικά πολύ χαμηλά ποσοστά κενών θέσεων. Η στεγαστική αγορά του Άμστερνταμ σημείωσε την ισχυρότερη αύξηση τιμών μεταξύ των αγορών της Ευρωζώνης, αγγίζοντας το 17% σε ονομαστικούς όρους και η πόλη κατατάσσεται τώρα στην περιοχή κινδύνου φούσκας. Τα ισχυρά οικονομικά μεγέθη δεν θα εμποδίσουν τη διόρθωση, εάν αυξηθούν περαιτέρω τα ποσοστά ενυπόθηκων δανείων. Στη Μαδρίτη, η αύξηση των τιμών επιταχύνθηκε από την έναρξη της πανδημίας. Η ισπανική πρωτεύουσα βρίσκεται πλέον σε υπερτιμημένη περιοχή, παρόλο που κατά μέσο όρο ένας ειδικευμένος υπάλληλος μπορεί ακόμη να έχει την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσει τον μεγαλύτερο χώρο διαβίωσης ανάμεσα σε όλες τις αγορές της Ευρωζώνης, όπως επισημαίνει η έρευνα. Παράλληλα με την οικονομι κή ανάκαμψη μετά την πανδημία και τα χαμηλότερα επιτόκια, τα φορολογικά κίνητρα για την ανακαί νιση κτηρίων υποστήριξαν την αύξηση των τιμών στο Μιλάνο, μετά από μια δεκαετία στασιμότητας των τιμών. Ωστόσο, η στέγαση στο Παρίσι αποτελεί την πιο ακραία περίπτωση μεταξύ των

αγορών της Ευρωζώνης που ανέλυσε η μελέτη. Οι ονομαστικές τιμές της ακίνητης περιουσίας παρέμειναν στάσιμες από τα μέσα του 2021 έως τα μέσα του 2022 και κατά

έλλειψη στέγης εν μέσω

της ζήτησης μετά την πανδημία. Τα ενοίκια αυξήθηκαν, καθώς οι αγορα στές που επρόκειτο να επενδύσουν αντιμε τώπιζαν δυσκολίες να εντοπίσουν τα κατάλ

ληλα ακίνητα. Ωστόσο, η αύξηση των επιτοκίων των ενυπόθηκων δανείων, η κατάργηση της παύσης των τελών χαρτοσήμου και οι αβέβαιες οικονομικές προοπτικές επιδεινώνουν τις προοπτικές των τιμών. Η Βαρσοβία έχει πλέον μία από τις ισχυρότερες αγορές εργασίας στην Ανατολική Ευρώπη, με την έξαρση να δελεάζει νέους πολίτες και επενδυτές για ακίνητα προς μίσθωση. Η αγορά έχει παραμείνει σε εύλογα επίπεδα τιμών, αλλά η στέγαση έχει καταστεί όλο και πιο ακριβή λόγω των υψηλών τιμών και της ταχείας αύξησης των επιτοκίων των ενυπόθηκων δανείων. Αντιθέτως, η αυστηρότερη νομισματική πολιτική είχε άμεση επίπτωση στην αγορά κατοικίας της Στοκχόλμης. Ακολούθησε μείωση των τιμών άνω του 10% κατά το δεύτερο τρίμηνο του τρέχο ντος έτους, με αποτέλεσμα οι επιδόσεις του δείκτη να βρίσκονται έξω από τη ζώνη φούσκας και σε υπερτιμημένο επίπεδο.

ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ Οι τιμές των κατοικιών στο Τελ Αβίβ σχεδόν τριπλασιάστηκαν μεταξύ του 2001 και του 2017. Τα ενοίκια συνέχισαν να συμβαδίζουν σχεδόν με τις αυξήσεις των τιμών, αντικατοπτρίζοντας μια θεμελιώδη έλλειψη στέγης. Μετά από μια σύντομη περίοδο προσαρμογών το 2018, η αγορά επανήλθε σε μια άλλη εκρηκτική φάση αύξησης των τιμών. Από τα μέσα 2021 έως τα μέσα του 2022 μόνο, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 18%, το υψηλότερο ποσοστό από το 2010. Και οι ανεξόφλητοι όγκοι δανείων αυξήθηκαν επίσης κατά 18%, ο ταχύτερος ρυθμός σε 25 χρόνια. Κατά συνέπεια, η αγορά κατατάσσεται στην περιοχή κινδύνου φούσκας για πρώτη φορά. Η στεγαστική αγορά του Ντουμπάι ήταν μια «βόλτα με τρενάκι» με πολλά σκαμπανεβάσματα τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καθώς η ζήτηση συνδέεται στενά με την ανάπτυξη των τιμών του πετρελαίου. Η αύξηση των τιμών του πετρελαίου και η αύξηση της μετανάστευσης αναζωογόνησαν την αγορά πέρυσι. Οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 10% από τα μέσα του 2021 έως τα μέσα του 2022. Τα ενοίκια ξεπέρασαν ακόμη και την εγχώρια αύξηση των τιμών των κατοικιών κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Αντίστοιχα, με συνέπεια, η αγορά βρίσκεται σε επίπεδο εύλογων τιμών.

το ήμισυ, δηλ. στο 5%

και

φορά εδώ

δεκαετία. Στο

αυξήθηκαν συνολικά κατά περισσότερο από 30% το 2020 και το 2021 πριν από τον περιορι σμό των δανειοδοτικών προτύπων το προηγούμενο

και την επιθετική αύξηση των επιτοκίων φέτος που περιόρισε σημαντικά την οικονομική ευχέρεια. Κατά συνέπεια, οι τιμές έχουν ήδη μειωθεί κατά περισσότερο από 5% κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022. Η αγορά εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά υπερτιμημένη. Η αγορά

ονομαστική διόρθωση

του 4% από

τιμών

μέσα

2021

2022 - ο πιο αδύναμος ρυθμός ανάπτυξης όλων των αναλυόμενων πόλεων. Παρόλα αυτά, δεν έχει εγκαταλείψει ακόμη την περιοχή κινδύνου φούσκας. Η Σιγκαπούρη κατέχει μια ισχυρή διεθνή θέση ως επιχειρηματικό κέντρο και οι τιμές των κατοικιών πρόσθεσαν ακόμη 11% στα κέρδη τους από τα μέσα του 2021 έως τα μέσα του 2022.

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΗΠΕΙΡΟΣ Οι πόλεις της Αμερικής που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη σημείωσαν υψηλότερη αύξηση των τιμών μετά το ξέσπασμα της πανδημίας σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Το Μαϊάμι εξακολουθεί να επωφελείται από τη σημαντική εσωτερική μετανά στευση και το έντονο ενδιαφέρον ξένων επενδυτών. Κατέγραψε τις ισχυρότερες ετήσιες τιμές για κατοι κίες και τους υψηλότερους ρυθμούς αύξησης των ενοικίων, ωθώντας την πόλη ακόμη περισσότερο σε υπερτιμημένη ζώνη. Το Σαν Φρανσίσκο κατέγρα ψε έντονες αυξήσεις τιμών, επίσης. Λαμβάνοντας υπόψη τις υποτονικές προσλήψεις στον τομέα της τεχνολογίας, στο πλαίσιο των υβριδικών μοντέλων εργασίας που παραμένουν, οι προοπτικές των τιμών των κατοικιών στο Σαν Φρανσίσκο είναι δυσοίωνες. Στο Λος Άντζελες οι ανισορροπίες ήταν ήδη υψηλές και αυξήθηκαν περαιτέρω από το περασμένο έτος καθώς η μη οικονομική ευχέρεια σημείωσε σχεδόν ιστορικά ρεκόρ. Η Βοστόνη επωφελήθηκε από τη μεγαλύτερη αύξηση του εισοδήματος σε σύγκριση με όλες τις πόλεις της μελέτης επί τη βάσει της ισχυρής και ποικιλόμορφης οικονομίας της. Οι ανισορροπίες παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η Νέα Υόρκη, αντίθετα, παρουσίασε την πιο αδύναμη αύξηση των τιμών από τα μέσα του 2021 σε σχέση με όλες τις πόλεις των ΗΠΑ που αναλύθηκαν. Συνεχίζει να ακο λουθεί πόλεις και πολιτείες που είναι πιο προσιτές και φιλικές ως προς τους φόρους, τις επιχειρήσεις και τις ρυθμιστικές αρχές. Τα πραγματικά επίπεδα των τιμών των κατοικιών στο Βανκούβερ και το Τορόντο έχουν τριπλασι αστεί τα τελευταία 25 χρόνια. Ο δείκτης έστελνε προειδοποιητικά σήματα τα τελευταία δύο χρόνια. Η πιο πρόσφατη αύξηση των τιμών κατά 35%, από την αρχή της πανδημίας δεν είναι βιώσιμη. Η νέα αύξηση των επιτοκίων της Τράπεζας του Καναδά πιθανότατα θα είναι η τελευταία σταγόνα που θα κά νει το ποτήρι να ξεχειλίσει. Η διόρθωση των τιμών τείνει να πραγματοποιηθεί. Μετά από μακρά περίοδο στασιμότητας, οι τιμές σημείωσαν ελαφρά αύξηση στο Σάο Πάολο, αλλά τα ακίνητα εξακολουθούν να παραμένουν σε εύλογα επίπεδα τιμών. Και παρά την πρόσφατη απότομη αύξηση των επιτοκίων, η ζήτηση για νέα ενυπόθηκα δάνεια παρέμεινε ισχυρή. Περισσότερες θετικές εξελίξεις για τα ακίνητα θα μπορούσαν να λάβουν χώρα, καθώς το τέλος του κύκλου της περιοριστικής

πολιτικής

Στον τομέα των ακινήτων, o οποίος έχει συνεισφορά 40% όλων των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (European Commission, In focus: Energy efficiency in buildings, 2020), υπάρχει η διάθεση για τη διαμόρφωση πολιτικών με στόχο τη μείωση των ρύπων και τη δημιουργία στοκ ακινήτων αυξημένης ενεργειακής απόδοσης. Υπολογίζεται ότι με την ανακαίνιση και αναβάθμιση υφιστάμενων κτη ρίων θα υπάρξει εξοικονόμηση συνολικής ενέργειας 5-6%, καθώς και μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 5% (Εuropean Commission In focus: Energy efficiency in buildings, 2020). Ο κανονισμός για τη δημοσιοποίηση βιώσιμων οικονομικών (SFDR) και οι κίνδυνοι που αφο ρούν επενδύσεις, αποδεικνύει τη σημασία η οποία αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή, η οποία συνεχίζει να βρίσκεται στο επίκεντρο συζητήσεων, με την αναγνώριση κινδύνων από οργανισμούς όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (Top Risks 2021), ενώ την ίδια ώρα οι ανησυχίες αυξάνονται με τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές στο Πακιστάν και τη Δ. Ευρώπη. Καθώς ένα μεγάλο κομμάτι του υφιστάμενου κτη ριακού αποθέματος στην Κύπρο έχει ολοκληρωθεί (61% πριν από το 1980) πριν την εφαρμογή της νομοθεσίας του περί Ρύθμισης της Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων Νόμου και των τροποποιή σεων του (Ενεργειακή Απόδοση Κτηρίων - Υπουρ γείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, 2022), υπάρχει ένας σημαντικός όγκος εργασίας για τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης και της ποιότητας, π.χ. των εμπορικών χώρων (γραφεία, καταστήματα λιανικού εμπορίου). Στην Κύπρο σε σχέση με την ενεργειακή απόδοση, έχουν εφαρμο στεί σχέδια παροχών για βελτίωση της απόδοσης του οικιστικού στοκ με πιο συχνό πεδίο εφαρμογής τις ιδιωτικές κατοικίες, λόγω του πιο ξεκάθαρου πλαι σίου ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Σε σχέση με τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις αναμένε ται ότι θα αυξηθούν τα υφιστάμενα σχέδια χορηγίων (€40 εκ.), καθώς οι υποχρεώσεις που αφορούν το NFRD (Κανονισμός Δημοσιοποίησης Βιώσιμων Οικονομικών) δηλαδή αναφοράς

reporting Directive,

εμπορικών ακινήτων,

(μεσίτες

brokers)

καθώς οι δείκτες ESG θα

λούν ένα ακόμα μέτρο αξιολόγησης ακινήτων. Παράλληλα πιο παραδοσιακοί δείκτες όπως το ERV/sqm (Εκτιμώμενη Αξία Ενοικίασης) θα

από τους δείκτες αυτούς, καθώς θα υπερτερούν/μειονεκτούν με τα ανάλογα ακίνητα στο επίπεδό τους. Χαρακτηριστικά με την κατάλληλη πιστοποίηση θα υπάρχει η δυνατότητα ενοικιαστικού premium, όπως έχει παρατηρηθεί σε ώριμες αγορές (κεντρικό Λονδίνο) σε ποσοστό 11% (JLL,Valuing

Net Zero & ESG for Offices, 2021).

Αναμένεται ότι η μελλοντική εκτιμητική αξία θα βασίζεται πέρα από το ERV/sqm ως πιο πάνω, σε δείκτες όπως το ERV/sqm το οποίο θα έχει και την

αντίστοιχη αντιμετώπιση σε αξιολογήσεις εταιρειών

για σκοπούς δανεισμού, καθώς υποθήκευσή του δυ

νατόν να παρέχει πιο ευνοϊκούς όρους στο πλαίσιο ενός πράσινου δανείου. Έχοντας υπ’ όψη τα πιο πάνω, είναι προφανές ότι οι

ιδιοκτήτες οι οποίοι θα είναι οι πρωτοπόροι τέτοιων

πρωτοβουλιών θα έχουν την ευκαιρία να το χρησι

μοποιήσουν ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ανα

μένεται ότι σίγουρα ιδιοκτήτες ακινήτων με δημόσιο χαρακτήρα, π.χ. ταμεία προνοίας, οργανισμοί στέγα σης (housing associations), δημόσιες υπηρεσίες θα έχουν μια επιπλέον υποχρέωση να συμμορφωθούν και να γίνουν υπέρμαχοι αυτής της αλλαγής. Οι ιδιώτες ιδιοκτήτες ακινήτων θα έχουν ως εκ τούτου να αντιμετωπίσουν τα ανανεωμένα προφίλ

ακινήτων και επιπλέον το νέο απόθεμα ακινήτων (με σχεδιασμό αιχμής) το οποίο θα συνεχίζει να αποτελεί κριτήριο για τις επιλογές των ενοικιαστών.

Ενοικιαστές Οι ενοικιαστές στην παρούσα χρονική συγκυρία έχουν επηρεαστεί σε επίπεδο τρεχόντων εξόδων ειδικά σε ό,τι αφορά το κόστος του ηλεκτρισμού. Είναι αναμενόμενο ότι, ακόμα και στην περίπτωση όπου θα υπάρξει διόρθωση στα λειτουργικά έξοδα, οι ενοικιαστές θα αρχίσουν αντίστοιχα να επηρεά ζονται από την εφαρμογή των διατάξεων του ESG, με την υποχρέωση

δηλώνουν

άνθρακα, καθώς

ενεργειακού

εκπομπές

αποτυπώματος

μείωσης

βάλλον στους οποίους αναφερόμαστε πιο κάτω, ελλοχεύουν και κοινωνικοοικονομικοί κίνδυνοι όπως λ.χ. στην επισιτιστική ασφάλεια, στις υποδομές και στη δυνατότητα μιας χώρας να έχει τις κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες για να υποστηρίζει τον πληθυσμό και την οικονομική δραστηριότητα. Η μη υιοθέτηση πρωτοβουλιών ESG, πέραν από τα ξεκάθαρα πλεονεκτήματα τα οποία έχουμε αναφέρει πιο πάνω, θα αποτελεί σε μακροχρόνιο ορίζοντα σοβαρό κίνδυνο στην επιβίωση επιχειρή σεων λόγω επιπτώσεων στις εγκαταστάσεις, π.χ. σε ιδιόκτητα γραφεία τα οποία έχουν σχεδιαστεί με κλιματολογικές παραμέτρους προηγούμενων

δεκαετιών και αποτελούν είτε τελείως ακατάλληλο χώρο εργασίας, είτε έχουν δυσβάστακτο κόστος συντήρησης.

ΗεταιρείαResoluteAssetManagement,μετην ηγετική της θέση στον τομέα των ακινήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τεχνολογικές λύσεις, μέσω τηςθυγατρικήςτηςRecognyte,μπορείναπροσφέρει την κατάλληλη πληροφόρηση, η οποία θα επιτρέψει σε θεσμικούς ιδιοκτήτες και διαχειριστές ακινήτων να αξιολογήσουν την ποιότητα των εμπορικών χαρ τοφυλακίων και να δράσουν αναλόγως. Στοπαρόνστάδιο,ηResoluteAssetManagement βρίσκεται σε συζητήσεις με θεσμικούς ιδιοκτή τες και διαχειριστές ακινήτων, σε σχέση με τη διαχείριση κινδύνων οι οποίοι προκύπτουν από φυσικά αίτια, με σκοπό την ελαχιστοποίηση των αντίστοιχων επιπτώσεων, είτε σε μορφή επανα προσδιορισμού ύψους ασφάλισης ή προτεινόμε νων μέτρων προστασίας των ακινήτων. Συνοψίζοντας, καθώς η πορεία αυστηροποίησης του ρυθμιστικού πλαισίου συνεχίζεται, η υιοθέτηση πρωτοβουλιών ESG θα είναι επιτακτική και ο χρόνος προσαρμογής θα μειώνεται για τους οργανισμούς, οι οποίοι θα αργήσουν να τις εντάξουν στο επιχειρησι ακό τους πλάνο, ειδικότερα για όσους έχουν άμεση έκθεση σε ακίνητα. ΗResoluteAssetManagementείναιδιεθνήςεται ρείαδιαχείρισηςπεριουσιακώνστοιχείωνκαιμηεξυ πηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) και εξειδικεύεται στο σχεδιασμό και υλοποίηση εντατικών επιχειρηματικών σχεδίων για την ανάκτηση αξίας από ακίνητα και από χαρτοφυλάκια ΜΕΔ που συνδέονται με ακίνητη περιουσία. Παρέχει στήριξη σε χρηματοοικονομικούς οργανισμούς, θεσμικούς επενδυτές και διαχειριστές επενδυτικών ταμείων, προσφέροντας πρακτική και εξειδικευμένη προσέγγιση σε κάθε περίπτωση. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στην Ευρώπη, την Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών και τη Μέση Ανατολή, με γραφεία σε Ηνωμένο Βασίλειο, Βουλ γαρία, Κύπρο, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ρωσία, Τουρκία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Είναι στελεχωμένη με 180 καταρτισμένους επαγγελματίες, οι οποίοι κατέχουν ένα μοναδικό συνδυασμό εμπειρίας

διάστημα

επενδύσεις αφορούν

της υγείας.

σε εξαγορά

νοσοκομειακών μονάδων είτε σε ανέγερση νέων. Επίκεντρό τους η πρωτεύουσα, στην οποία φαίνεται να έχουν στρέψει το βλέμμα τους επενδυτές και επιχειρηματίες. Οι κινήσεις αυ τές καταδεικνύουν ότι ο συγκεκριμένος τομέας έχει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης, ενώ την ίδια ώρα δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την Κύπρο, ώστε να μετεξελιχθεί σε ένα περιφερειακό κέντρο υγείας. Μια τέτοια εξέλιξη αναμένεται να προσελκύσει ακόμα περισσότερα κεφάλαια, καθώς επίσης και ασθενείς που θα θελήσουν να λάβουν ιατρική φροντίδα στο νησί, ενώ ενδεχομένως να αναπτύξει και τον τουρισμό υγείας για τον οποίο ήδη έχουν γίνει αναφορές από το αρμόδιο υφυπουργείο. Όπως έχει προαναφερθεί, οι πλείστες κινήσεις επικεντρώνονται στη Λευκωσία, με αποτέλεσμα να έχουν αλλάξει τον χάρτη της υγείας στην πρωτεύ ουσα. Δύο από τα μεγαλύτερα νοσηλευτήρια όχι μόνο της πρωτεύουσας, αλλά παγκύπρια βρίσκονται πλέον κάτω από την ίδια ομπρέλα, καθώς έχουν εξαγοραστεί από τον διεθνή επενδυτικό οίκο CVC μέσω του Hellenic Healthcare Group. Την ίδια ώρα το φημισμένο νοσοκομείο Hadassah του Ισραήλ ετοιμάζεται να λειτουργήσει και στο νησί μας και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της Λακατάμιας, ενώ άλλα δυο νοσοκομειακά κέντρα καταρτίζουν τα σχέδια τους για να λειτουργήσουν στην ευρύτερη περιοχή της Έγκωμης. Οι επενδυτές φαίνεται να ρίχνουν τα βλέμματά τους και προς άλλες επαρχίες, με τις πληροφορίες να κάνουν λόγο για ενδιαφέρον απόκτησης της πολυκλινικής Υγεία στη Λεμεσό, χωρίς πάντως μέχρι στιγμής

ΕΞΑΓΟΡΑ ΑΠΟΛΛΏΝΕΙΟΥ ΚΑΙ ΑΡΕΤΑ Ι ΕΙΟΥ Δυναμική ήταν η είσοδος του ομί λου CVC στην κυπριακή αγορά. Αυτή επισφραγίστηκε περί τα τέλη Δεκεμβρίου του 2021, οπόταν μέσω της Hellenic Healthcare Group ανακοινώθηκε η ολοκλή ρωση της εξαγοράς του Απολλώ νειου από τη θυγατρική της κυπρι ακή εταιρεία «Hellenic Healthcare Holding (Cyprus) Limited». H τιμή της εξαγοράς του Απολλώνειου, σύμφωνα με πληροφορίες, ανήλ θε γύρω στα €85 εκατ. Σημει ώνεται

fund

ΠΟΙΑ Ε Ι ΝΑΙ Η CVC Η CVC Capital Partners δραστηριοποιείται στην Ελλάδα μέσω του ομίλου ιδιωτικής υγείας Hellenic Healthcare Group (HHG), υπό την ομπρέλα του οποίου λειτουργούν έξι ιδιωτικά νοσοκομεία (Υγεία, Metropolitan Hospital, Μητέρα, Metropolitan General, Λητώ και Creta Interclinic), καθώς και το δίκτυο υπη ρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας HealthSpot και Alpha Lab. Η CVC είναι παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα των ιδι ωτικών κεφαλαίων με 125 δισ. δολάρια assets υπό διαχείριση, funds συνολικού ύψους 165 δισ. δολ. και ένα παγκόσμιο δίκτυο 25 τοπικών γραφείων, ανάμεσά τους 16 στην Ευρώπη και την Αμερική και εννέα στην περιοχή Ασίας -Ειρηνικού.

Η CVC ανήκει κατά πλειοψηφία στους υπαλλήλους της και ηγείται από τους Managing Partners. Οι Managing Partners της CVC διαθέτουν κατά μέσο όρο θητεία 15 ετών στην CVC. Αυτή η πολύ έμπειρη και σταθερή ανώτερη ομάδα στοχεύει να δημιουργήσει ελκυστικές αποδόσεις προσαρμοσμένες στον κίνδυνο σε πολλούς τομείς της οικονομίας, της βιομηχανίας και της αγοράς. Η CVC διαχειρίζεται κεφάλαια πέραν των 300 επεν δυτών από όλο τον κόσμο που εμπιστεύονται την CVC για την ανάπτυξη και την προστασία των κεφαλαίων της. Πολλά επενδυτικά στην CVC αφορούν συνταξιο δοτικά προγράμματα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και επιδεικνύουν εμπιστοσύνη στην ικανότητα της CVC να τους βοηθήσει να παραδώσουν συντάξεις στους δικαιούχους τους, ανάμεσά τους εκπαιδευτικοί, αστυνομικοί, νοσηλευτές και πυροσβέστες. ΔΎΟ ΜΟΝ Α ΔΕΣ ΣΤΗΝ Ε ΓΚΩΜΗ Η ευρύτερη περιοχή της Έγκωμης φαίνεται να απο τελεί ιδανική τοποθεσία για επενδυτές ώστε να υλοποιήσουν τα projects τους. Αυτό φαίνεται να ισχύει και στον τομέα της υγείας, αφού άλλες δυο νοσοκομειακές μονάδες σχεδιάζουν να αναπτυχθούν εκεί. Συγκεκριμένα, η μια περίπτωση αφορά στη μεγάλη ανάπτυξη που προγραμματίζει η Ιερά Μονή

στην οποία μεταξύ άλλων

νοσοκομείο. Συγκεκριμένα,

ενώ φαίνεται να έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών. Σύμφωνα με τα όσα έχουν δει μέχρι στιγμής το φως της δημοσιότητας, οι ιδρυτές της LAERTIS HEALTH LTD, της εταιρείας πίσω από αυτή την επένδυση, βρίσκονται σε συζητήσεις για χρησιμοποίηση της μονάδας ως πανεπιστημιακό νοσοκομείο, ενώ hospital operator αναμένεται να αναλάβει τη διαχείρισή του.

HADASSAH Αίσθηση προκάλεσε η κάθοδος του φημισμένου ισραηλινού νοσοκομείου Hadassah στην Κύπρο. Η ανάπτυξη προβλέπει δημιουργία μεγάλης νοσοκομεια κής μονάδας στη Λευκωσία, καθώς και διαγνωστικού κέντρου στη Λεμεσό. Το νέο υπερσύγχρονο νοσοκομείο αναμένεται να οικοδομηθεί στη Λακατάμια και συγκεκριμένα στην περιοχή όπου παλιά βρίσκονταν οι εγκαταστάσεις γνωστής γαλακτοβιομηχανίας. Όπως έχει αναφερθεί το νοσοκομειακό συγκρότημα θα αποτελεί ένα από τα πιο υπερσύγχρονα νοσοκομεία σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το ιατρικό συγκρότημα θα περιλαμβάνει 266 δωμάτια για ασθενείς, 24 ιατρικά τμήματα, ογκολογικό κέντρο, κέντρο αποκατάστασης 90 κλινών, φυσικοθεραπευτήριο καθώς και άλλες εγκαταστάσεις προς εξυπηρέτηση των ασθενών αλλά και των συγγενών τους. Παράλληλα στο σχεδιασμό προβλέπεται και η ανέγερση διαγνωστικού κέντρου στη Λεμεσό. Αναφορικά με το ύψος της δαπάνης, τόσο για το νοσοκομείο στη Λευκωσία όσο και για το διαγνωστικό κέντρο στη Λεμεσό, συνολικά θα ανέλθει γύρω στα 90 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 80 εκατ. για το νοσοκομείο στη Λευκωσία και περίπου 8 με 9 εκατ. για το διαγνωστικό κέντρο στη Λεμεσό. Ένας από τους βασικούς στόχους της καθόδου του Hadassah στην Κύπρο είναι να μπορέσει να εξυπηρε τήσει τον μεγάλο όπως προκύπτει αριθμό των Αράβων που θέλουν να τύχουν περίθαλψης στο φημισμένο νοσοκομείο, ωστόσο για διάφορους λόγους δεν υπάρχει δυνατότητα περίθαλψής τους στο Ισραήλ. Έτσι αυτό που επιδιώκεται είναι οι ασθενείς αυτοί να έρχονται στην Κύπρο. Παράλληλα, με τη λειτουργία εδώ του φημισμένου νοσοκομείου αναμένεται να αυξηθεί ο τουρισμός υγείας από χώρες της Μέσης Ανατολής, αλλά γιατί όχι και της Ευρώπης καθώς το νοσοκομείο έχει αποκτήσει πολύ καλή φήμη και εκεί. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε το Economy Today, το Hadassah Κύπρου με συνοπτικές διαδικασίες και γρήγορες ενέργειες/προσπάθειες τούς τελευταίους μήνες έχει προχωρήσει σε συμφωνία για αγορά του 60% της πολυκλινικής Υγεία στη Λεμεσό, από τους υφιστάμενους μεγαλομετόχους της κλινικής. Το έντονο ενδιαφέρον για αγορά της πολυκλινικής Υγεία το τελευταίο διάστημα από δύο μεγάλους διεθνείς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς όπως την CVC και την Elements Capital, δεν κατάφεραν να σταθούν εμπόδιο στην εξαγορά της κλινικής από το Hadassah Κύπρου. Σύμφωνα με πληροφορίες το Hadassah Κύ πρου έχει προχωρήσει ήδη με την εξαγορά του 10%

όλο το ποσό στους μετόχους και έχει υπογράψει δεσμευτική συμφωνία για ακόμα 50%

Κύπριους όσο και από ξένους επενδυτές. Ο

Γιάννης Τελώνης μιλώντας επί τούτου

Economy Today, ανέφερε ότι

αρκετά

κυβερνήσεις

άλλους κλάδους της οικονομίας πέραν

χρόνο με το χρόνο. Τώρα με την εφαρμογή του ΓεΣΥ φαίνεται να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για ανάπτυξη και του κλάδου της υγείας, εξ ου και το

ενδιαφέρον για επενδύσεις. Ο κ. Τελώνης εξήγησε περαιτέρω ότι εφόσον η Κύ

προς μετατραπεί σε ένα περιφερειακό κέντρο υγείας, θα μπορεί να προσελκύσει πέραν από περισσότερες

επενδύσεις και τον λεγόμενο τουρισμό υγείας, όπου

άτομα θα έρχονται στο νησί μας είτε για επεμβάσεις

είτε για θεραπείες και θα μένουν στη συνέχεια, είτε για αποκατάσταση είτε για να το συνδυάσουν με λίγες μέρες ξεκούρασης. Επομένως αυτό θα έχει όφελος και για τα ξενοδοχεία, καθώς και για άλλες τουριστικές υπηρεσίες. Ο κ. Τελώνης ανέφερε ακόμη ότι λόγω και των ια τρικών σχολών των πανεπιστημίων που άρχισαν τη λειτουργία τους στην Κύπρο μπορεί ένα νοσοκομείο να αντλήσει από εκεί προσωπικό και να μη χρειάζεται να φέρει από το εξωτερικό. Μάλιστα ο κ. Τελώνης δεν απέκλεισε στο άμεσο μέλλον να δούμε τη δημιουργία και ενός Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στο νησί μας. Ορισμένοι άλλοι παράγοντες που διαδραματίζουν ρόλο στην προοπτική ακόμη μεγαλύτερης ανάπτυξης του τομέα της υγείας στην Κύπρο είναι, σύμφωνα με τον κ. Τελώνη, το θέμα της γήρανσης του πλη θυσμού στην Κύπρο, πράγμα που σημαίνει ότι πολύ περισσότερος κόσμος θα χρειάζεται να τύχει ιατρικής φροντίδας. Ένας άλλος παράγοντας είναι αυτός της έλευσης αρκετών εκατομμυριούχων που επιλέγουν να ζήσουν στην Κύπρο και οι οποίοι θέλουν τα «πε ντάστερα νοσοκομεία» εφόσον προκύψει ανάγκη ιατρικής περίθαλψης. Με τη σειρά του ο οικονομολόγος Τάσος Γιασεμίδης ανέφερε μιλώντας στο Economy Today ότι ένας από τους βασικούς λόγους που ωθεί τους επιχειρηματίες να επενδύσουν στον τομέα της υγείας είναι το γεγονός πως η μονάδα του ΓεΣΥ που αφορά σε ιατρικές και χειρουργικές επεμβάσεις δεν αναμένεται να μειωθεί κάτι που καθιστά ελκυστικό για μια

ίδια

ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΕΛΏΝΗΣ ΚΑΙ ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ ΕΞΗΓΟΥΝ ΣΤΟ

ECONOMY TODAY

ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ Ο ΤΟΜΕΑΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΣΤΕΙ ΤΟΣΟ ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΣ ΓΙΑ ΕΠΕΝΔΥΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ

ΤΙ ΛΈ Έ Ι Ο ΟΑΥ Ποια είναι η άποψη του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας για τις εξαγορές νοσηλευτηρίων, αλλά και για την κάθοδο γνωστών ονομάτων στον χώρο, είτε πρόκειται για καταξιωμένα νοσοκομεία (Hadassah), είτε για διεθνή ταμεία με εμπειρία στη διαχείρισή τους (CVC); Μιλώντας στο Economy Today ο διευθυντής του ΟΑΥ, Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, ανέφερε ότι εκ πρώτης ο Οργανισμός βλέπει θετικά τις εξελίξεις, έχοντας μόνο μια σημαντική επιφύλαξη. Όπως εξή γησε, είναι θετικό το γεγονός ότι η Κύπρος μπόρεσε να προσελκύσει ονόματα όπως αυτό του Hadassah με χρόνια εμπειρίας στον κλάδο και με ένα όνομα παγκόσμιας εμβέλειας. Υπάρχει αρκετή εξειδίκευση και τεχνογνωσία στο συγκεκριμένο νοσηλευτήριο που μπορεί να ωφελήσει γενικότερα τον κλάδο και στην Κύπρο, σημείωσε. Την ίδια ώρα, επενδυτικά ταμεία με μεγάλη εμπειρία στη διοίκηση νοσηλευτηρίων όπως το CVC αναμένεται να συμβάλουν στην καλύτερη διαχείρισή τους και να βοηθήσουν τους εδώ υπευθύνους να αναπτύξουν τις μονάδες ακόμα περισσότερο. Όλα αυτά είναι θετικά σημείωσε ο κ. Παπακωνσταντίνου και αναμένεται να ωφελήσουν αρκετά τον κλάδο της υγείας. Η μόνη μας επιφύλαξη υπογράμμισε είναι να μην οδηγη θούμε σε μονοπωλιακό καθεστώς και ένα ταμείο ή ένα νοσηλευτήριο να εξαγοράσει τα υπόλοιπα, με αποτέλεσμα να μη λειτουργεί ο ανταγωνισμός και να αναγκάζεται ο ΟΑΥ να διαπραγματεύεται μόνο με έναν παίκτη στην αγορά. Εμείς θέλουμε να λειτουργεί ένας υγιής ανταγωνισμός ώστε να ωφελούνται τόσο τα νοσηλευτήρια αλλά κυρίως ο ασθενής. Πάντως, ανέφερε οι ενδείξεις που υπάρχουν μέχρι στιγμής είναι ότι δεν θα οδηγηθούμε σε τέτοια φαινόμενα, καθώς τότε θα αναγκαστεί να επέμβει και η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού.

ΚΥΡΙΑΚΌΣ

E. ΓΕΩΡΓΙΌΥ

Εργάτης

ετά από τρία χρόνια λει

τουργίας, το ΓεΣΥ έχει

αγκαλιασθεί από το σύνολο της κοινωνίας, παρόλα τα προβλήματα

της παιδικής ηλικίας που αντιμετωπίζει.

Όλα αυτά με καλή θέληση και συνεργασία

μπορούν να ξεπεραστούν εύκολα. Δυ

στυχώς εκτός από τους γνωστούς και μη

εξαιρετέους αντιπάλους του που θέλουν να το διαλύσουν για να συνεχίσουν να νέμονται τον χώρο της υγείας οι μεν και να σταματήσουν να πληρώνουν για τους εργαζόμενους τους οι δε, το σύστημα αντι μετωπίζει ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα, που έχει να κάνει με την απληστία και το προσωπικό συμφέρον των χρηστών, που στην προσπάθειά τους να έχουν το μεγαλύτερο δυνατόν προσωπικό κέρδος θέτουν σε κίνδυνο το κοινό καλό, στην περίπτωση αυτή τη βιωσιμότητα του ΓεΣΥ. Οι οικονομολόγοι αναφέρονται σε

τους πόρους του Συστήμα τος έστω και αν υπάρχει η ασφαλιστική δικλείδα του σφαιρικού προϋπολογισμού.

Προκλητή ζήτηση υπηρεσιών υγείας είναι

αυτή η οποία δεν αντιστοιχεί σε υπαρκτές ανάγκες υγείας, αλλά προκαλείται από άλλους παράγοντες. Ο πιο σημαντικός από τους παράγοντες αυτούς είναι ο ίδιος ο γιατρός, που προκαλεί αύξηση της ζήτησης των ιατρικών υπηρεσιών, με σκοπό την άμεση ή έμμεση αύξηση των αποδοχών του. Συνήθως το φαινόμενο της προκλητής ζήτησης εμφανίζεται σε συστήματα υγείας όπου ο γιατρός αμεί βεται κατά πράξη ή κατά παραπομπή και γίνεται εντονότερο σε περιπτώσεις που το κόστος καλύπτεται από ασφαλιστικούς φορείς όπως τον ΟΑΥ. Αυξημένη ζήτηση μπορεί να προέλθει και από τις απαιτήσεις των χρηστών του ΓεΣΥ για πρόσθετες αχρείαστες υπηρε σίες υγείας. Αυτά ακριβώς τα φαινόμενα προσπαθεί να προλάβει ο ΟΑΥ με τη δη μιουργία του σφαιρικού προϋπολογισμού και τον περιορισμό στις παραπομπές από τους προσωπικούς ιατρούς σε ειδικούς γιατρούς και επιπρόσθετες κλινικές εξε τάσεις. Στην προσπάθεια αναβάθμισης των υπη ρεσιών υγείας και ελέγχου του κόστους λειτουργίας, η συμβολή των προσωπικών ιατρών είναι κομβική και θα πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ της σωστής θεραπευτικής πρακτικής και της οικονομι κής βιωσιμότητας. Οι προσωπικοί ιατροί αποτελούν τον βασικότερο πυλώνα του ΓεΣΥ και θα πρέπει να στηριχτούν ώστε να αποκτήσουν την εμπιστοσύνη των ασθενών για να είναι όσο πιο αποδοτικοί και αποτελεσματικοί μπορεί να είναι. Η βάση του οικονομικού προβλήματος και ο λόγος ύπαρξης της οικονομικής

Η ΣΥΜΒΟΛ Η ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚ Ω Ν ΙΑΤΡ Ω Ν Ε Ι ΝΑΙ ΚΟΜΒΙΚ Η ΚΑΙ ΘΑ ΠΡ Ε ΠΕΙ ΝΑ ΒΡΕΘΕ Ι Η ΧΡΥΣ Η ΤΟΜ Η ΜΕΤΑΞ Υ ΤΗΣ ΣΩΣΤ Η Σ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚ Η Σ ΠΡΑΚΤΙΚ Η Σ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚ Η Σ ΒΙΩΣΙΜ Ο ΤΗΤΑΣ

επιστήμης είναι ο καταμερισμός των πεπε ρασμένων διαθέσιμων πόρων σε αγαθά και υπηρεσίες των οποίων το κόστος ξε περνά το ύψος των διαθέσιμων πόρων. Το κόστος ευκαιρίας προκύπτει από τη θυσία ενός αγαθού, για την παραγωγή κάποιου άλλου γιατί η δυνατότητα παραγωγής αγαθών με τους ίδιους παραγωγικούς συντελεστές είναι πεπερασμένη. Αυτό ακριβώς το σημείο έχει δημιουρ γήσει τριβές μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και ΟΑΥ. Η τριβή προέκυψε από την αδυναμία του ΟΑΥ να καλύψει όλες τις ανάγκες υγείας και την απόφαση του υπουργείου να συνεχίσει να παρεμβαί νει στην παροχή υπηρεσιών υγείας και να χρεώνει γι’ αυτές τον ΟΑΥ. Χωρίς να υπεισέλθουμε στην ουσία της αντι παράθεσης θα πρέπει να σχολιάσουμε ότι αφενός το υπουργείο θα πρέπει να σταματήσει να παρεμβαίνει στην αγορά παροχής υπηρεσιών υγείας ( όπως και στη διοίκηση, διεύθυνση των δημόσιων

νοσηλευτηρίων) και ο ΟΑΥ θα πρέπει εξελικτικά να αναλάβει την πλήρη ευθύνη για την αγορά. Αν υπάρχει λόγος για το υπουργείο να παρεμβαίνει για ανθρω

πιστικούς ή άλλους λόγους ( ρουσφέτι)

θα πρέπει αυτό να γίνεται μέσα

υγείας αντιστοιχεί στο 7,5% του ΑΕΠ. Διαχρονικά το ποσοστό αυτό είναι μεταξύ των χαμηλότερων ανάμεσα στις χώρες μέλη της Ε.Ε.. Με βάση την πρόσφατη έκθεση της Ελε γκτικής Υπηρεσίας ο Προϋπολογισμός του ΟΑΥ για το 2022 προβλέπει έσοδα €1,02 δις και έξοδα € 1,42 δις. Στα έξοδα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη επιπρόσθετα €122 εκ. τα οποία αφορούν δαπάνες του Υπουργείου Υγείας και του ΟΚΥπΥ εκ μέρους του ΟΑΥ. Μέχρι πρό σφατα ο ΟΑΥ αρνείτο να αναλάβει αυτές τις δαπάνες τις οποίες δεν είχε εξουσι οδοτήσει. Παρόλα αυτά οι αριθμοί που δίνει η Ελεγκτική Υπηρεσία παραβιάζουν

είναι της τάξης των €23,5 δις και επομένως ο χώρος της

την αρχή του σφαιρικού προϋπολογισμού εξ ου και οι περιορισμοί που έχει επιβάλει ο ΟΑΥ. Στην ιστοσελίδα του ΟΑΥ η πιο πρόσφατη ετήσια έκθεση είναι για το 2016 και οι πιο πρόσφατες ελεγμένες καταστάσεις είναι για το 2019 και πα ρουσιάζουν έσοδα €488Κ και έξοδα €248Κ. Η έλλειψη δημόσιων εκθέσεων εκ μέρους του ΟΑΥ δείχνει αδιαφάνεια, προκαλεί ερωτηματικά και δεν επιτρέπει την αντικειμενική αξιολόγηση του έργου το οποίο επιτελείται. Επίσης είναι σημαντι κό να αξιολογηθεί ποιες υπηρεσίες αξίας περίπου €0,3δις δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτές που προσφέρει ο ΟΑΥ και τι πρέπει να γίνει γι’ αυτό. Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, θα πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ της σωστής θεραπευτικής πρακτικής και της οικονομικής βιωσιμότητας του ΓεΣΥ. Θα πρέπει οι εμπλεκόμενοι και η Πολιτεία να σχεδιάσουν προσεκτικά τα επόμενα βήματα του ΓεΣΥ ώστε, χωρίς αλλαγή φιλοσοφίας, να συνεχίσει να προσφέρει και να επεκτείνει ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Σ’ αυτό το πνεύμα είναι σημαντικό να δημιουργηθούν οι σωστές διαδικασίες και πρωτόκολλα και να αξιοποιηθούν πλήρως η τεχνολογία, η οικονομετρία και οι μεθόδοι ελέγχου της ποιότητας. Για όλους τους πάροχους θα πρέπει να σχεδιαστούν κίνητρα και αντικίνητρα, ποσοτικοί και ποιοτικοί δείκτες αποδο τικότητας (Key Performance Indicators) που να συντείνουν στη βελτίωση της αποδοτικότητας

ο μέλι είναι διαχρονικά ένα από τα πιο ευεργετικά τρόφιμα για την υγεία του ανθρώπου. Στην Αρχαία Ελλάδα το μέλι χρησιμοποιείτο ως θεραπευ τική τροφή, λόγω της αντιμικροβιακής δράσης του και της προστασίας των κυττάρων μας. Στην ιατρική επιστήμη κατέχει μια θέση ισχύος ενάντια στον πονόλαιμο, τον βήχα, τον πολλαπλασιασμό των ιών του κρυολογήματος, τη χοληστερόλη, τη στένωση των αρτηριών, καθώς και τον καρκίνο και των μεταστάσε ων, όπως μας ενημερώνει μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ο παιδοογκολόγος, δρ Λοΐζος Λοΐζου. Σε αναρτήσεις του ο δρ Λοΐζου μάς συμβουλεύει ότι «το μέλι έχει μόνο θρεπτι κές ιδιότητες, είναι ισχυρό όπλο εναντίον των μικροβίων, που προκαλούν μολύνσεις και βοηθά στην επούλωση των πληγών». Αυτό λοιπόν το προϊόν υψηλής διατροφικής αξίας προσφέρεται απλόχερα από την κυπριακή φύση στο τραπέζι μας. Μάλιστα διανύουμε τη χρονική περίοδο, όπου στην κυπριακή αγορά είναι πιο περιζήτητο, καθώς παρατηρείται να αυξάνεται η ζήτηση του

ΘΕΜΑ

Επίσης, σύμφωνα με τα περσινά στοιχεία του Κλάδου Προστασίας Φυτών και Μελισσοκομίας, ο συνολικός αριθμός των κυψελών ανήλθε σε 54.808. Αναλυτικότερα, οι περισσότερες κυψέλες καταγράφηκαν στη Λάρνακα (18.806), ακολου θούν η Πάφος με 12.947 κυψέλες, η Λεμεσός με 12.816 κυψέλες, η Λευκωσία με 9.388 και τέλος η Αμμόχωστος με 851 κυψέλες. Ωστόσο, λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας πέρυσι, παρατηρήθηκαν

απώλειες σε αριθμούς κυψελών που οδήγησαν

αρκετούς μικρούς μελισσοκόμους να υποστούν

πλήρη απώλεια κυψελών. Αυτό οδήγησε σε μειω

μένη καταγραφή του αριθμού μελισσοκόμων (698), του αριθμού κυψελών (54.808) και σε μείωση της παραγωγής.

Όσον αφορά στην απασχόληση στον τομέα της

μελισσοκομίας, ως επαγγελματίες μελισσοκόμοι

θεωρούνται οι κάτοχοι 150 κυψελών και άνω, ποσοστό που ανέρχεται στο 11%, αφού οι πλήρως απασχολούμενοι το 2021 ήταν 78, ενώ οι μερικώς

απασχολούμενοι, δηλαδή όσοι έχουν λιγότερες από 150 κυψέλες, ήταν 620. Ειδικότερα, από τους πλήρως απασχολούμενους οι άνδρες ήταν 61 και οι γυναίκες 17, ενώ από τους μερικώς απασχολούμε νους οι άνδρες ήταν 560 και οι γυναίκες 60. Συνε πώς, από τα δεδομένα προκύπτει ότι, το 89% των μελισσοκόμων ασκούν τη μελισσοκομία ως δεύτερο επάγγελμα για συμπληρωματικό εισόδημα. Κάνοντας μια αναφορά στην κατανομή των ηλικια κών ομάδων των μελισσοκόμων που ασχολούνταν

με τη μελισσοκομία κατά το έτος 2021, διαπιστώ νουμε ότι οι περισσότεροι ήταν μεταξύ 40 με 64 ετών. Πιο αναλυτικά, στην ηλικιακή ομάδα από 40 έως 64 ετών ήταν 299 μελισσοκόμοι (43,52%), οι οποίοι κατείχαν 24.836 κυψέλες (48,14%), άνω των 65 ετών ήταν 209 μελισσοκόμοι (30,42%) που κατείχαν 16.516 κυψέλες (32%), ενώ τις λιγότερες κυψέλες 10.242 και ποσοστό 19,85% είχαν οι νεαρότεροι 179 μελισσοκόμοι (26,01%), ηλικίας μικρότερης των 40 ετών. Από τα παραπά νω δεδομένα προκύπτει ότι παρόλο που υπάρχει μια μειωμένη συμμετοχή της ομάδας κάτω των 40 ετών, η συνεισφορά των νεαρών μελισσοκόμων εξακολουθεί να είναι σημαντική. Συγκρίνοντας μάλιστα το υψηλό ποσοστό 43,52% των νεαρών επαγγελματιών στον μελισσοκομικό τομέα της χώρας, με τον λιγοστό αριθμό των νέων γεωργών παγκύπρια, αποδεικνύεται η σημαντική συνεισφορά των νέων μελισσοκόμων στον τομέα. Φθάνοντας λοιπόν στην παραγωγή, αξίζει να ανα φέρουμε ότι η μέση παραγωγή μελιού ανά κυψέλη στην Κύπρο κυμαίνεται στα 10 κιλά και κρίνεται πολύ μικρή σε σχέση με τη μέση παραγωγή ανά κυ ψέλη στην Ε.Ε.. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κλάδου Προστασίας Φυτών και Μελισσοκομίας, η μέση τιμή του παραγωγού για το μέλι που διαθέτει στην τοπική αγορά είναι γύρω στα 5,8 ευρώ το κιλό με τη μέση λιανική τιμή γύρω στα 10 ευρώ το κιλό, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με αυτή των εισα γόμενων μελιών, όπου η τιμή εισαγωγής από την Κίνα στην Ε.Ε. είναι γύρω στο 1,36 ευρώ το κιλό.

μελιού το 2021

ανήλθε σε 692.356 κιλά και συνολικά σε 2.066.942

ευρώ. Ωστόσο, το πρώτο εξάμηνο φέτος, από τον Ια

νουάριο 2022 έως τον Ιούνιο 2022, η συνολική πο σότητα του εισαγόμενου μελιού ανήλθε σε 557.292 κιλά και 1.337.882 ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, τις περισσότερες ποσότητες μελιού τις έχουμε

εισάγει από την Ελλάδα με 396.912 κιλά, ακολουθεί η Κίνα με 111.360 κιλά και η Γερμανία και η Ισπανία με 20.624 και 20.442 κιλά, αντίστοιχα. Επίσης, το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους μέλι ήρθε από τη Βουλγαρία, την Αυστρία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, την Ιταλία, την Ιρλανδία, την Ινδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Πολωνία, το Ισραήλ, την Ιορδανία, το Νεπάλ και τη Νέα Ζηλανδία.

Παρά τις μεγάλες ποσότητες εισαγωγών και το γεγονός ότι η ντόπια παραγωγή μελιού δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες όλων των καταναλωτών στην Κύπρο, το μέλι από τα κυπριακά άνθη εξάγεται σε διάφορες χώρες του πλανήτη. Συγκεκριμένα, η συνο λική ποσότητα εξαγωγών μελιού το 2021 ανήλθε σε 11.155 κιλά και συνολικά σε 81.620 ευρώ. Ωστόσο, το πρώτο εξάμηνο φέτος, από τον Ιανουάριο του 2022 έως τον Ιούνιο του 2022, η συνολική ποσότητα μελιού που έχουμε εξάγει ανήλθε σε 3.462 κιλά και 24.250 ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστι κής Υπηρεσίας, τις περισσότερες ποσότητες κυπριακού μελιού τις έχουμε εξάγει στο Ηνωμένο Βασίλειο με 3.322 κιλά, στη Νορβηγία με 97 κιλά και στις Ηνω μένες Πολιτείες Αμερικής με 43 κιλά. Ωστόσο, πέρυσι είχαμε εξάγει μέλι και σε άλλες χώρες ανά τον κόσμο, όπως στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στη Σιγκαπούρη, στο Κουβέιτ, στο Κατάρ και στην

ΤΗΤΑ (ΚΙΛΑ)

Ελλάδα 542.230 1.686.933 396.912 1.003.775 Κίνα 60.900 84.020 111.360 172.457

Βουλγαρία 52.170 119.462 3.122 15.820 Ισπανία 23.649 74.271 20.442 63.280

Γερμανία 7.427 32.302 20.624 39.933 Ηνωμένο Βασίλειο 3.142 44.198 46 2.747 Αυστρία 1.329 10.827 2.718 19.916 Βέλγιο 883 11.890 870 8.786 Ολλανδία 349 819 582 2.019 Πολωνία 162 738 46 282 Κιργιζία 102 1.048 Ιορδανία 11 177 Ιαπωνία 1 18 Νέα Ζηλανδία 1 239 1 119 Ιταλία 330 3.428 Ιρλανδία 114 4.490 Ινδία 96 502

20 69

8 250 Νεπάλ 1 9

(ΕΥΡΩ)

ΠΟΣ Ο ΤΗΤΑ (ΚΙΛΑ) ΑΞΙΑ (ΕΥΡΩ)

ΘΕΜΑ

Ρίχνοντας μια βαθύτερη

ματιά στην Ευρωπαϊκή

Απόφαση, οι όροι που

πρέπει να τηρούνται

για να είναι δυνατή η

διέλευση του μελιού

μέσω της πράσινης

γραμμής από τα κατε

χόμενα στις ελεύθερες

περιοχές της Κυπριακής

Δημοκρατίας είναι οι εξής:

1. Το μέλι πρέπει να παράγεται εξ

ολοκλήρου από παραγωγούς που κατοικούν στις

περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, στις οποίες η

κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο.

2. Το μέλι μπορεί να μεταφέρεται είτε ασυσκεύα στο είτε συσκευασμένο σε ξεχωριστά κατάλληλα για διάθεση στην αγορά δοχεία, από επιχείρηση

εξοπλισμένη για τον σκοπό αυτό, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο.

3. Κάθε φορτίο μελιού πρέπει να συνοδεύεται από

έγγραφο που εκδίδεται από το τουρκοκυπριακό εμπορικό επιμελητήριο.

4. Προτού ξεκινήσει το εμπόριο μελιού, ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες διοριζόμενοι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να λάβουν δέκα δείγματα μελιού από την αλυσίδα παραγωγής. Τα δείγματα αυτά πρέπει να αναλυθούν και τα αποτελέσματα των ανα λύσεων πρέπει να διαβιβαστούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Επιτροπή κοινοποιεί τα αποτελέσματα των αναλύσεων στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες της Κυπριακής Δημοκρατίας και τα δημοσιεύει στον δικτυακό της τόπο. Οι αναλύσεις πρέπει να διενερ γηθούν σε διαπιστευμένο εργαστήριο για έλεγχο για ξένες ουσίες και τα κατάλοιπά τους στο μέλι. Με άλλα λόγια, κατά την εξέταση του μελιού θα πρέπει να υπάρχει απουσία των απαγορευμένων ουσιών (χλωραμφενικόλη, νιτροφουράνια) και των αντιβι οτικών φαρμάκων, καθώς και η παρουσία κατάλοι πων των βαρέων μετάλλων

ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΜΕΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ, ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΤΑΛΟΙΠΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΤΟ ΜΕΛΙ

Ο κ. Κώστα δεν παραλείπει να τονίσει ότι η εκλεκτι κή ποιότητα του μελιού που παράγεται στην Κύπρο, το καθιστά ένα προϊόν υψηλής διατροφικής αξίας. «Πρόκειται για ένα δύσκολο και πολυέξοδο επάγγελ μα, το οποίο ναι μεν δεν βγάζει ποσότητα κυπριακού μελιού ανά κυψέλη, αλλά έχει ποιότητα, την οποία δεν βρίσκεις σε άλλες χώρες», τονίζει. Όπως μας πληροφορεί, τρία είναι τα είδη μελιού που παράγονται στην Κύπρο: Ανθέων, θυμαρίσιο και πορτοκαλιάς, ενώ η τιμή τους ανέρχεται γύρω στα οκτώ με εννέα ευρώ το κιλό. «Το θυμάρι είναι πιο σκούρο, έχει πιο έντονη γεύση, ενώ το πορτοκάλι είναι πιο ξανθό με πιο λεπτή γεύση και άρωμα. Η επιλογή είναι καθαρά θέμα γούστου, γεύσης και μυρωδιάς», σχολιάζει. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο καταναλωτής το βάζει στην καθημερινότητά του, περισσότερο τους χειμερινούς μήνες, ενώ ερωτηθείς για το αν είναι ικανοποιητικός ο αριθμός του μελιού που παράγεται στη χώρα μας, απαντά αρνητικά. «Όχι, γιατί φέρνουν τα εισαγόμενα μέλια. Θα ήταν πιο σωστό να βρούμε κάποιους μηχα νισμούς για να έχουμε περισσότερες ανθοφορίες στην Κύπρο, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, όπου υπάρχουν πολλές ανθοφορίες, όπως για παράδειγμα η καστανιά, γεγονός που προσδίδει μεγαλύτερο όφελος στους μελισσοκόμους». Όσον αφορά στις εξαγωγές μελιού, ο κ. Κώστα συμβουλεύει να μη φθάσουμε σε σημείο να εξάγουμε κυπριακό μέλι και μετά να μην έχουμε για την εγχώρια αγορά. ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΔΥΣΚΟΛΕΥΟΥΝ ΤΟΥΣ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΟΥΣ Το εισαγόμενο μέλι δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα στη μελισσοκομία. Η γενικότερη ακρίβεια, οι ασθένειες των μελισσών και οι κλιματικές συνθήκες της χώρας τη δυσκολεύουν, επίσης. Όπως αναφέρει ο κ. Κώστα, η παρατεταμένη υψηλή θερμοκρασία είναι εμπόδιο κατά τη νεκταροέκκριση του λουλουδιού, η σκόνη δεν αφήνει τις μέλισσες να συλλέξουν και τα σκαμπα νεβάσματα της θερμοκρασίας τη μέρα και τη νύχτα στρεσάρουν τα άνθη, με αποτέλεσμα να μην παράγουν ικανοποιητικό νέκταρ και να μειώνεται η περίοδος των ανθισμένων ανθών. Επιπλέον, οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, του ηλεκτρισμού και των πρώτων υλών, όπως τα βάζα (των οποίων η τιμή έχει διπλα σιαστεί εδώ και τρία χρόνια) και τα κιβώτια, τα οποία συντελούν στο να βγει το προϊόν προς πώληση, σε συνδυασμό με τα εισαγόμενα μέλια, φορτώνουν τον μελισσοκόμο με έξοδα πάνω από 70%, κόστος που καλείται να απορροφήσει ο ίδιος ο παραγωγός σε ευρώ, εξηγεί. Παρόλες τις δυσκολίες του επαγγέλματος, ο Παγκύπρι ος Σύνδεσμος Μελισσοκομίας εκφράζει τη δημιουρ γικότητά του. Ονειρεύεται ένα μεγάλο βοτανόκηπο για μικρούς και μεγάλους, ο οποίος θα χαρίζει στους επισκέπτες μια γλυκιά εκπαιδευτική εμπειρία. Στα σχέ δια του Παγκύπριου Συνδέσμου Μελισσοκομίας είναι η δημιουργία ενός κέντρου πρότυπου μελισσοκομίας,

το οποίο υπολογίζει ότι θα υλοποιηθεί με κρατικές και ιδιωτικές χορηγίες, προσβάσιμο από όλη την Κύπρο. Το κοινό θα έχει τη δυνατότητα, να ενημερώνεται μέσα από τα εργαστήρια μαζί με κτηνίατρο και γεωπόνο. Θα πραγματοποιούνται εκπαιδεύσεις, κατόπιν ραντεβού, για όσους θέλουν να γίνουν μελισσοκόμοι για λίγες μέρες, σε ένα στεγασμένο χώρο, ο οποίος στον βοτανόκηπό του θα φιλοξενεί κυψέλες για τεχνητή γονιμοποίηση με

αυθεντικές πιστοποιημένες κυπριακές βασίλισσες, τις οποίες «είμαστε κοντά να τις χάσουμε», τονίζει.

Η ΑΝΘΕΚΤΙΚΌΤΗΤΑ ΤΗΣ

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ

Ο κ. Κώστα δίνει μεγάλη έμφαση στην επιβίωση της κυπριακής μέλισσας και συγκεκριμένα στη βασίλισσα, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με τη βαρρόα, ακάρεα δηλαδή που προκαλούν προβλήματα στην κυψέλη. «Είναι υπεύθυνα για την πρόκληση ασθενειών στις μέλισσες, καθώς πολλαπλασιάζονται και τρώνε τα φτε ρά τους και εξαφανίζονται». Στη θεραπεία αυτής της ασθένειας, ο κ. Κώστα αναφέρει ότι υπάρχει στήριξη προς τους μελισσοκόμους για παροχή φαρμάκων στις μέλισσες. Όσον αφορά στις εισαγωγές μελισσών από διάφορες χώρες του κόσμου, ο κ. Κώστα αναφέρει ότι εισάγουμε βασίλισσες με καλές και κακές συνέπειες, διότι δεν είναι εγκλιματισμένες στις καιρικές συνθήκες της Κύπρου. «Η κυπριακή μέλισσα έχει αναπτυγμένο το ένστικτο της άμυνας για να προστατεύεται από τη σφή κα και είναι πιο ανθεκτική στη ζέστη, σε σχέση με τις εισαγόμενες που είναι πιο επιρρεπείς στις ασθένειες». Όπως αναφέρει στο Economy Today η κτηνίατρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Μελισσοκόμων Γεωργία Μιχαηλίδου, η βαρρόα έφθασε στην Κύπρο τη δεκα ετία του 1980, μέσω των εισαγωγών μελισσών από άλλες χώρες. Πρόκειται για την «πιο κακή αρρώστια των μελισσών, η οποία παρομοιάζεται με τσιμπούρι σκύλου», αναφέρει. «Η κυπριακή φυλή των μελισσών προσαρμόστηκε επί αιώνες στις περιβαλλοντικές συν θήκες της Κύπρου, είναι ιδιαίτερα επιθετική και έχει την ικανότητα να αντιμετωπίσει τις σφήκες». Ωστό σο, προσθέτει, μέλισσες εισάγονται από διάφορες χώρες, όπως την Ιταλία, τη Σλοβενία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία. «Έξω οι μελισσοκόμοι, δουλεύουν με υβρίδια, δηλαδή διασταυρώνουν την κυπριακή με την εισαγόμενη για να επιλέξουν τα χαρακτηριστικά της», διευκρινίζει.

«Πλέον οι μελισσοκόμοι διαλέγουν πιο ανθεκτικές βασίλισσες, στρέφονται σε πιο περιβαλλοντικές μεθό δους και χρησιμοποιούν βιολογικά φάρμακα (οξαλικό οξύ) χωρίς κατάλοιπα». Όπως τονίζει η ποιότητα του κυπριακού μελιού βρίσκεται σε «πολύ καλό επίπεδο», καθώς πρόκειται για «καθαρό μέλι». Η ίδια αναφέ

ότι ως σύνδεσμος παροτρύνουν τους νέους να

με τη μελισσοκομία και

με την παραγωγή μελιού μόνο σαν χόμπι για να παρέχουν μέλι στην οικογένειά τους». Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΌΤΡΌΦΙΑΣ Σύμφωνα με στοιχεία του Κλάδου Προστασίας Φυτών και Μελισσοκομίας, για την πολύ μικρή μέση παραγω γή μελιού ανά κυψέλη στην Κύπρο, κύριος παράγοντας φαίνεται να είναι το μεγάλο ποσοστό της τάξης του 89% των μελισσοκόμων που ασχολούνται «ερασι τεχνικά» με τη μελισσοκομία. Αναφέρεται επίσης ότι άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την παραγωγή είναι οι ξηροθερμικές συνθήκες στην Κύπρο και η επάρκεια μελισσοκομικής χλωρίδας, το υψηλό κόστος παραγωγής, οι απώλειες κυψελών λόγω της έντονης παρουσίας μελισσοφάγων και άλλων μεταναστευτι κών πουλιών στην περιοχή, καθώς και λόγω εχθρών (ιδιαίτερα της βαρρόας) και ασθενειών. Όπως επιβεβαιώνει στο Economy Today ο βασιλοτρό φος Roger White, η κλιματική αλλαγή δυσκολεύει τη μελισσοκομία στην Κύπρο, τονίζοντας ότι ένα σοβαρό πρόβλημα είναι και η έλλειψη της ανθοφορίας. «Δεν έχουμε ποικιλία στην ανθοφορία, όπως κουμαριές ή κισσό, ενώ την άνοιξη έχουμε χαμηλή βροχόπτωση, ανομβρία και στεγνή γη», συμπληρώνει. Σύμφωνα με τον κ. White, μέλισσες, επιλεγμένες για τις συνθήκες της Κύπρου, έρχονται από την Ολλανδία, τη Βουλγα ρία, τη Γερμανία, ακόμη και από Τουρκία μέσω των κατεχομένων αφού, για παράδειγμα την άνοιξη κατά τη γονιμοποίησή τους στις πορτοκαλιές της Μόρφου, οι μέλισσες σκορπίζονται παντού, πετώντας μέχρι και 20 χιλιόμετρα. Ο κ. White, έχοντας εμπειρία πάνω από 40 χρόνια στον μελισσοκομικό τομέα, επαναλαμβάνει ότι οι εισαγωγές μελιού είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για την αγορά, καθώς κινέζικο μέλι εμφιαλώνεται σε διάφορες χώρες. «Το κινέζικο μέλι πλημμυρίζει την παγκόσμια αγορά και είναι δύσκολο να δεις αν είναι εντάξει ή όχι». Σύμφωνα με τον έμπειρο βασιλοτρόφο, «η τιμή πώλησης του μελιού δεν συμφέρει να είναι κάτω από δέκα ευρώ το κιλό», την ώρα που στην κυ πριακή αγορά πωλείται οκτώ με εννέα ευρώ το κιλό. «Προσπαθούμε να εξασκούμε καλή μελισσοκομία και να παράγουμε προϊόντα καλής ποιότητας», συμπληρώ νει. Ο κ. White λέει ότι κατά την τεχνητή γονιμοποίηση χρησιμοποιεί το γενετικό υλικό μπάκφαστ, το οποίο εί ναι ανθεκτικό προς τις καιρικές συνθήκες της Κύπρου και για την καταστολή του παράσιτου βαρρόα, το οποίο «μας ταλαιπωρεί εδώ και σαράντα χρόνια», τονίζει. Βασίλισσες από την Κύπρο εξάγονται σε διάφορες χώ ρες του κόσμου, όπως στην Ελλάδα, τη Φινλανδία, τη Σκωτία, την Αγγλία, τη Γαλλία, τον Λίβανο και τη Μέση Ανατολή μέσω της τεχνητής γονιμοποίησης, προσθέτει. Κληθείς να απαντήσει, αναφέρει ότι η τιμή πώλησης της βασίλισσας κυμαίνεται από 25 μέχρι 55 ευρώ για παραγωγή μελιού, ενώ η τιμή πώλησης της μάνας για βασιλοτροφία με τεχνητή

εποχή αναμένεται να περάσει από

2024 και μετά η δημόσια υπηρεσία

οι νέες ρυθμίσεις που θα τεθούν

ισχύ σε περίπου δυο χρόνια αναμένεται

φέρουν ρηξικέλευθες αλλαγές. Τόσο

θέματα προαγωγών, όσο και το θέμα των αξιολο γήσεων θα τύχουν αναδιάρθρωσης, ώστε να διώξουν τις σκιές που υπήρχαν πάνω από την υπηρεσία εδώ και αρκετά χρόνια. Είναι γεγονός ότι για τη δημόσια υπηρεσία στην Κύπρο επικρατεί μια παραδοξότητα. Πολλοί την κατηγορούν για χαμηλή παραγωγικότητα, για αδιαφάνεια στις προ αγωγές ή για προαγωγές που βασίζονται αποκλειστικά στην αρχαιότητα, για ισοπεδωτική αξιολόγηση που κατατάσσει σχεδόν όλους στην βαθμίδα του εξαίρετου και διάφορα άλλα. Την ίδια ώρα όμως άλλοι τόσοι είναι αυτοί που θα ήθελαν να μπουν στη δημόσια υπηρεσία για να απολαμβάνουν τη μονιμότητα, τις αυξήσεις, το σίγουρο μισθό, τα ωφελήματα. Ποιοι τελικά έχουν δίκαιο; Το βέβαιο είναι ότι μετά το 2024 πολλές από τις στρεβλώσεις θα τερματιστούν και θα δώσουν τη θέση τους σε σύγχρονες πρακτικές που θα βοηθήσουν ώστε η δημόσια υπηρεσία να καταστεί πιο ελκυστική, αλλά συνάμα και πιο υποβοηθητική για την κοινωνία. Στα πλαίσια της παρουσίασης της ετήσιας έκθεσης της ΕΔΥ για το 2021, ο πρόεδρός της, Γιώργος Παπαγε ωργίου παρουσίασε τις κυριότερες από τις αλλαγές που θα επέλθουν απόρροια και της ψήφισης σχετικών νομοσχεδίων και κανονισμών. Στάθηκε ιδιαίτερα στο θέμα των προαγωγών και της πλήρωσης θέσεων επι σημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι γίνεται ένα σημαντικό βήμα αφού πλέον από την αρχαιότητα, τα προσόντα και την πείρα, το σύστημα μετατοπίζεται στην ανα ζήτηση του υποψηφίου που μπορεί να ανταποκριθεί πλέον καλύτερα στις ανάγκες μιας θέσης, με βασικό κριτήριο τις δεξιότητες. Είπε, επίσης, ότι αποτελεί ση μαντική πρόκληση ο εντοπισμός και η κωδικοποίηση των δεξιοτήτων αυτών στην οποία θα προχωρήσει η δημόσια υπηρεσία με την τροποποίηση των σχεδίων υπηρεσίας, κάτι που πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2024. Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου αυτού σκέλους, πρόσθεσε, θα πρέπει να υλοποιηθεί το δεύτερο σκέλος που αφορά τη σωστή οργάνωση των κέντρων αξιολόγησης.

των προσφορών, η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας.

• Το Εξεταστικό Κέντρο αξιολογεί τους υποψηφίους με σύγχρονες μεθόδους ή / και ασκήσεις (γραπτές εξετάσεις ή/και εξετάσεις ικανοτήτων / δεξιοτήτων, ασκήσεις ρόλων, παρουσιάσεις, μελέτες περίπτω σης κ.λπ.).

• Για προφορική εξέταση ενώπιον της Επιτροπής Δημό σιας Υπηρεσίας, παραπέμπεται αριθμός υποψηφίων τριπλάσιος του αριθμού των υπό πλήρωση θέσεων, με βάση την κατάταξή τους στο Εξεταστικό Κέντρο.

• Ενώπιον της ΕΔΥ, οι υποψήφιοι υποβάλλονται σε δομημένη προφορική εξέταση.

• Η αρχαιότητα, ως κριτήριο, στις θέσεις που προ βλεπόταν, αντικαθίσταται, με το κριτήριο της πείρας, ακόμα και στις Θέσεις Προαγωγής.

• Η βαθμολογία των υποψηφίων στις Υπηρεσιακές τους Εκθέσεις (Σύστημα Αξιολόγησης) είναι κριτήριο, το οποίο λαμβάνεται υπόψη και μοριοδοτείται μόνο στις Θέσεις Προαγωγής και στις Θέσεις Διατμηματικής Προαγωγής.

• Θεσμοθετείται νέο Σύστημα Αξιολόγησης της από δοσης των δημόσιων υπαλλήλων.

• Ανατίθεται στην ΕΔΥ η εποπτεία της ορθής εφαρμογής του νέου Συστήματος Αξιολόγησης.

Όπως επισημαίνεται σε σχετικό σημείωμα, οι νέες ρυθμίσεις αποτελούν σύγχρονα εργαλεία και μηχα νισμούς, που αναμένεται να συμβάλουν τα μέγιστα στην ενδυνάμωση της Επιτροπής στην επιλογή των καταλληλότερων υποψηφίων, ειδικά όσον αφορά τις μεσοδιευθυντικές και τις διευθυντικές θέσεις. Σημαντι κή βελτίωση αναμένεται και στις θέσεις Προαγωγής, όπου το φαινόμενο της εκ των πραγμάτων επιλογής με βάση την αρχαιότητα αναμένεται να εκλείψει ή τουλάχιστον να περιοριστεί στο ελάχιστο. Σημαντικό ρόλο στις νέες διαδικασίες που καθορίζο νται διαδραματίζουν τα Εξεταστικά Κέντρα στα οποία θα παραπέμπονται οι υποψήφιοι. Η βαθμολογία των υποψηφίων από το Εξεταστικό Κέντρο έχει καθορι στική σημασία στην κατάταξή τους, με βάση την οποία θα παραπέμπονται οι τρεις πρώτοι για κάθε θέση σε προφορική εξέταση ενώπιον της Επιτροπής, ενώ επίσης η βαθμολογία των υποψηφίων που συνεχίζουν ενώπιον της Επιτροπής έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα από τα κριτήρια που η Επιτροπή χρησιμοποιεί για την τελική της απόφαση. Όπως προκύπτει από την ανάλυση της αποστολής

ΣΤΗΝ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ

ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ

ΕΙΔΙΚΑ

ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ

ΤΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ

και σε ποιο βαθμό τις ικανότητες και τις δεξιότητες να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της

θέσης που διεκδικούν.

ΔΎΟ ΠΡΟΫΠΟΘΈΣΈΙΣ Και εδώ είναι το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερ δηθεί. Για να ανταποκριθούμε με επιτυχία σε αυτή τη μεγάλη πρόκληση, που έχουμε μπροστά μας, σημειώ νεται, υπάρχουν δύο προϋποθέσεις: Πρώτον, θα πρέπει να γίνει ενδελεχής ανάλυση των θέσεων της δημόσιας υπηρεσίας, για τις οποίες τυγχάνουν εφαρμογής οι νέες διαδικασίες, προκειμένου να διαπιστωθούν και να διατυπωθούν σαφώς οι δεξιότητες και ικανότητες που πρέπει να διαθέτει κάποιος, για να μπορεί να ανταπο κριθεί αποτελεσματικά στην άσκηση των καθηκόντων της συγκεκριμένης θέσης που διεκδικεί. Και αυτό δεν αφορά μόνο το επίπεδο της θέσης, αλλά και το περιε χόμενό της. Γιατί διαφορετικές δεξιότητες και ικανότητες πρέπει να έχει ο κάτοχος μιας διευθυντικής θέσης από τον κάτοχο μιας μεσοδιευθυντικής θέσης, αλλά επίσης διαφορετικές ικανότητες και δεξιότητες πρέπει να έχει, για παράδειγμα, ο διευθυντής των Υπηρεσιών Ευημερίας ή ο πρέσβης. Είναι αυτονόητο ότι η νέα τάξη πραγμά των απαιτεί όπως οι αρμόδιες υπηρεσίες εγκύψουν με προσοχή και προχωρήσουν σε αναθεώρηση ή και έγκριση νέων Σχεδίων Υπηρεσίας. Τα υφιστάμενα και εν πολλοίς αναχρονιστικά και προβληματικά Σχέδια Υπηρεσίας, με τις γενικότητες, τις αοριστίες και τις ασάφειες που τα χαρακτηρίζουν, δεν μπορούν πλέον να έχουν θέση στο νέο, σύγχρονο περιβάλλον. Η δεύτερη εξίσου σημαντική, αν όχι πιο σημαντική προ ϋπόθεση, είναι η ικανότητα των Εξεταστικών Κέντρων και των εξεταστών να ετοιμάζουν

σε δίκαιη και αντικειμενική κρίση, ως προς τον βαθμό κατοχής από τους υποψηφίους των απαιτούμενων ικα νοτήτων και δεξιοτήτων. Όπως τονίστηκε πιο πάνω, η βαθμολογία των υποψηφίων από το Εξεταστικό Κέντρο είναι καθοριστική ως προς το ποιοι από τους υποψηφί ους θα προχωρήσουν σε προφορική εξέταση ενώπιον της Επιτροπής. Πέραν τούτου, η βαθμολογία αυτή, την οποία οι υποψήφιοι φέρνουν μαζί τους στη συνέχεια της διαδικασίας, έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα ανάμεσα στα κριτήρια που καθορίζει ο Νόμος, με βάση τα οποία η Επιτροπή θα προβαίνει στην τελική της επιλογή. Όσον αφορά τους νέους Κανονισμούς Αξιολόγησης, είναι προφανές ότι στοχεύουν στη δημιουργία συνθηκών που να αίρουν το ισοπεδωτικό φαινόμενο που βιώνουμε σήμερα. Αξίζει

Economy Today, o Γιώργος Παπαγεωργίου εστί ασε σε τρία σημεία όσον αφορά στα σημαντικότερα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα. Ξεκινώντας με την εκτίμηση ότι υπάρχουν τεράστια περιθώρια βελτί ωσης, ο κ. Παπαγεωργίου έκανε λόγο για αντικίνητρα που υπάρχουν σήμερα στη δημόσια υπηρεσία, καθώς όπως εξήγησε με τις ισοπεδωτικές αξιολογήσεις και τις προαγωγές με βάση την ηλικία και την αρχαιότητα δεν δίδεται η ευκαιρία ανέλιξης σε προσοντούχους υπαλλήλους, ούτε δίνονται τα κίνητρα για αύξηση της παραγωγικότητας. Δεύτερο υπάρχουν πολλές διαδικασίες οι οποίες θα πρέπει να απλοποιηθούν. Ο κ. Παπαγεωργίου εξέφρασε την ελπίδα ότι αυτές θα αντιμετωπιστούν με τον ανασχεδιασμό της υπηρεσίας και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Τρίτο τα συστήματα ελέγχου σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργίου ίσως θα πρέπει να γίνουν πιο αυστηρά. Ερχόμενος τώρα στις αλλαγές που προωθούνται, ο κ. Παπαγεωργίου χαρακτήρισε ως πλέον σημαντική τη ρύθμιση που αφορά στις διαδικασίες πλήρωσης θέσεων. Όπως είπε πλέον ακόμα και για τις ανώτερες θέσεις θα υπάρχουν εξετάσεις ώστε να πληρώνονται από τους πλέον κατάλληλους. Η ασαφής κατάσταση που επικρατούσε μέχρι σήμερα και δημιουργούσε αμ φιβολίες ως προς ορθότητά της, πλέον θα δώσει της θέση της σε μια διαδικασία με ξεκάθαρα, μετρήσιμα και αντικειμενικά κριτήρια. Παράλληλα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΔΥ, η σύγχρονη αντίληψη επιβάλλει ότι κάθε θέση απαιτεί διαφορετικές δεξιότητες και δεν σημαίνει ότι μπορεί να πληρωθεί κατ’ ανάγκη από τον πιο παλιό υπάλληλο. Σήμερα, συνέχισε, όπως λειτουργεί το σύστημα, ευνοεί την αρχαιότητα, κάτι που δεν είναι απαραίτητα σωστό.

Μιλώντας στο Economy Today ο γ.γ. της ΠΑΣΥΔΥ Στράτης Ματθαίου έκανε λόγο για σημαντικά βήματα προς την καθιέρωση της πλήρους αξιοκρατίας όσον αφορά στις προαγωγές στη δημόσια υπηρεσία με τις νέες ρυθμίσεις, εξέλιξη που τη χαρακτήρισε

θετική.

της διατμηματικής προα-

είναι το ΠΤ, πότε ιδρύθηκε και ποιοι οι σκοποί του; Το Πράσινο Ταμείο είναι φορέας του Δημοσίου, που ιδρύθηκε το 2010 και εποπτεύεται από το ΥΠΕΝ. Απο τελεί την εφαρμογή της αρχής ο ρυπαίνων πληρώνει: εισπράττει, δηλαδή, πρόστιμα και τέλη από περιβαλλοντι κές παραβάσεις και είναι υποχρεωμένο να ανταποδίδει ετησίως-μικρό, δυστυχώς- μέρος των διαθεσίμων του μέσω προγραμμάτων που εκτελούν οι δικαιούχοι του. Κυρίως Δήμοι είναι αυτοί, αλλά όχι μόνο, για εκτέλεση έργων και μελετών για το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Σωστά ιδρύθηκε το 2010, αλλά ιδρύθηκε στρεβλά. Κι αυτό γιατί αφενός του απαγορεύθηκε να στελεχωθεί με προσλήψεις, αφετέρου ελάχιστους μήνες μετά την ίδρυσή του, στη δυσχερή δημοσιονομική συ γκυρία της μνημονιακής εποχής, επιβλήθηκε δέσμευση τού 97,5% (!!!) των αποθεματικών του, οπότε κινείται με ελάχιστο μέρος των πόρων του έως και σήμερα. Όταν ανέλαβα τη διοίκησή του παρέλαβα ένα Ταμείο για το φυσικό περιβάλλον, με 0 (ολογράφως: μηδέν!) υπαλ λήλους στο ταμείο, δηλαδή στην οικονομική υπηρεσία και επίσης μηδέν

φυσικού περιβάλλοντος.

η Τρίπολη, το Ίλιον, η Κύθνος, τα Χανιά ή το Ηράκλειο Αττικής, σύντομα κι άλλοι, όπως η Λάρισα, τα Τρίκαλα ή το Γαλάτσι, για παράδειγμα, να έχουν ολο κληρωμένες απαλλοτριώσεις, περισσότερες από όσο πριν, ώστε να τις αποδώσουν σε ένα διαψευσμένο από τις απανωτές καραντίνες για αναψυχή κοινό κατοίκων και επισκεπτών, σίγουρα όμως δεν είναι αυτές που θα έπρεπε. Με το πρόγραμμά μας για τον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό, το ΕΣΕΚΚ, με 229 δήμους ήδη ενταγμένους, θεωρώ ότι

ή ένα σχολείο, όπως δυστυχώς συμβαίνει έως σήμερα. Διδάσκεται στα σχολεία η «πράσινη ανάπτυξη»; Θεωρείτε ότι υπάρχει θέμα παιδείας στην Ελ λάδα όσον αφορά την αντίληψη του πράσινου στη χώρα; Έχουν γίνει πολλά βήματα για την περιβαλλοντική εκπαί δευση στα σχολεία, προφανώς όχι όλα. Μια απόδειξη είναι ότι η νέα γενιά σήμερα εμφανίζεται περισσότερο ενημερωμένη και ευαισθητοποιημένη για ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, που οι επιπτώσεις της είναι δυστυ χώς εδώ, σε σχέση με το παρελθόν. Να πω μερικά απτά παραδείγματα: είναι δύσκολο πλέον

15-29

παρακολουθούν σχετική εκδήλωση και

ηλικία

είναι απόλυτα ενημερωμένοι για πολύπλοκα ζητήματα, όπως τα ενεργειακά

και επαναφορά

θαλάσσιο περιβάλλον, χελώνων που είχαν τραυματιστεί

φυσικό

υπέφεραν

εναρκτήριας τελετής ήταν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης. Στις εργασίες της Συνόδου συμμετείχαν επίσης η πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου, οι υπουρ γοί Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Πρόδρομος Προδρόμου και Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Καδής, ο υπουργός Μεταφορών,

3. Ψηφιακή εκπαίδευση. Στη νέα στρατηγική αποτυ πώνεται ξεκάθαρα ότι η πανδημία μάς έχει οδηγήσει τάχιστα στην ψηφιακή εκπαίδευση η οποία θα πρέπει να εναρμονιστεί με την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη. Τι σημαίνει αυτό; Ότι μέσα από την ψηφιακή εκπαίδευση θα πρέπει οι μαθητές να μάθουν να φιλτρά ρουν την πληροφορία και να διακρίνουν τα fake news. Επίσης να μάθουν και να μπορούν να αξιοποιούν την ψηφιακή εκπαίδευση προς όφελος του αντικειμένου που μελετούν. Βεβαίως, αναδεικνύεται η ανάγκη να προωθήσουμε την ποιότητα στην εκπαίδευση μέσα από μηχανισμούς αξιολόγησης με την έννοια της ιεράρχησης και της αποτύπωσης τού τι έχουμε πετύχει σε σχέση με τους στόχους που έχουμε θέσει. Πάρα πολλά συστήματα αποτυγχάνουν ή πάρα πολλές καινοτομίες δεν προχω ρούν γιατί δεν υπάρχει ένας φερέγγυος μηχανισμός παρακολούθησης, εντατικοποίησης και ελέγχου της αποδοτικότητας των μέτρων που εφαρμόζονται, όπως επίσης και της παραγωγικής παρέμβασης για λήψη διορ θωτικών μέτρων. Όλα τα πιο πάνω εντάσσονται σε ένα ενιαίο πλαίσιο και με την υλοποίηση της συγκεκριμένης στρατηγικής επιδιώκεται να ληφθούν εκείνα τα εργαλεία μάθησης που θα βοηθήσουν και θα καθοδηγήσουν τις χώρες προκειμένου να εφαρμόσουν αυτές τις βασικές περιοχές προτεραιότητας πιο αποτελεσματικά και πιο αποδοτικά στο εκπαιδευτικό πλαίσιο. ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ Σχολιάζοντας περαιτέρω τα αποτελέσματα της Συνό δου, η δρ Ζαχαρίου πρόσθεσε επίσης ότι «ένα ακόμα σημαντικό σημείο που αξίζει να αναφέρουμε είναι ότι έχει αναγνωριστεί ο δυναμικός ρόλος που μπορούν

Όλος ο εξοπλισμός που χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες της Συνόδου θα αξιοποιηθεί όπως ήταν η αρχική δέσμευση. Δηλαδή, οι κήποι που κοσμούσαν τον χώρο θα δοθούν και υπολογίζεται ότι με τα φυτά αυτά θα πρασινίσουν δέκα σχολεία. Στα σχολεία θα δοθούν επίσης οι διαδραστικοί πίνακες. Τα ειδικά ψυγεία για το νερό που χρησιμοποιήθηκαν, έχουν μεταφερθεί στο Κρατικό Δίκτυο Κέντρων Περιβαλ-

φιλοξένησε

UNECE Σε σχόλιο ότι πολλά από αυτά που έχουν επιτευχθεί παρά το μικρό μέγεθος της χώρας μας, όπως για παράδειγμα να τεθεί η εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη πολύ ψηλά στην ατζέντα, σχετίζονται και με το γεγονός ότι η Κύπρος προεδρεύει τής εν λόγω Επιτροπής στην UNECE, η κ. Ζαχαρίου αφού ευχαρίστησε όσους συνέβαλαν σε αυτό το εγχείρημα, υπέδειξε πως: «Η χώρα μας έχει ένα πάρα πολύ ικανό έμψυχο δυναμικό και ανθρώπινο κεφάλαιο, το οποίο αν αξιοποιήσει σωστά μπορεί να προχωρήσει πάρα πολύ μπροστά. Δεν έχει σημασία το μέγεθος της χώρας. Σημασία έχει πόσο πολύ το θέ λεις και πόσο πολύ αγαπάς αυτό που κάνεις. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα Ηνωμένα Έθνη κάνοντας τον απολογισμό των στατιστικών σε επίσημη ανακοίνωσή τους ανέφεραν πως “είναι εκπληκτικό και ταυτόχρονα κατεξοχήν παράδειγμα αναφοράς το γεγονός ότι ένας τόπος με 900.000 κατοίκους κατάφερε να κινητοποιήσει για τη σύνοδο αυτή 426 άτομα. Αριθμός

και να αξιοποιεί τις γνώσεις

τις σπουδές του προς το καλώς νοούμενο συμφέρον

τόπου μας. Είναι γεγονός ότι η Προεδρία της Κύπρου στη συγκεκριμένη επιτροπή δίνει μια τεράστια δυναμική».

TRANSFORMING PLANET

9η Υπουργική Σύνοδος για το Περιβάλλον στην Ευρώπη, της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE), με τίτλο «Κυκλική Οικονο μία, Αειφόρος Τουρισμός και Εκπαίδευση για την

Αειφόρο Ανάπτυξη» πραγ ματοποιήθηκε στην Κύπρο με

σλόγκαν Transforming Planet. Ήταν μια σύνοδος με πολλούς συμβολισμούς όπως το λογότυπο, η δομή της μέχρι και το δώρο που δόθηκε. Το λογότυπο ως ένα λουλούδι που μετασχηματίζεται είχε ως χρώματα το μπλε (αντιπροσώπευε το χρώμα της ελπίδας, των Ηνωμένων Εθνών, τον ανοικτό ουρανό της Μεσογείου και τον αειφόρο τουρισμό), το πορτοκαλί (το χρώμα της ενέργειας και το βασικό χρώμα στη σημαία της Κύπρου. Αντιπροσώπευσε επίσης τον άξονα της κυκλικής οικονο μίας και των αειφόρων υποδομών) και το πράσινο (το χρώμα της ελιάς, το χρώμα της ειρήνης και της φύσης. Αντιπροσώπευσε τον άξονα της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη). Έξω από το Συνεδριακό Κέντρο οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να δουν παρα δοσιακά επαγγέλματα και παρασκευή παραδοσιακών εδεσμάτων της Κύπρου καθώς και να αισθανθούν την κυπριακή φιλοξενία, την προθυμία των ανθρώπων να εξυπηρετήσουν κ.ά. Όπως μάς ανέφερε η κ. Ζαχαρίου είναι χαρακτηριστική η δήλωση της προέδρου των μη κυβερνητικών οργανισμών στην Ευρώπη κ. Mara Salina η οποία στο καταληκτικό της σχόλιο είπε μεταξύ άλλων πως μέσα από τη Σύνοδο αυτή έμαθε τι σημαίνει φιλοξενία και φροντίδα προς τους ξένους. Επίσης, η εκπαιδευτική γραμματέας της UNECE κ. Olga Algayerova παρομοίασε την Κύπρο όπως τον κορκολιό ή αλλιώς κοροκολιό γιατί όλα είχαν συμβολισμούς,

και των προσωπι κών αντικειμένων του πατέρα της. Επιπρόσθετα, ο Presley κέρδισε χρήματα και από τις πωλήσεις των δίσκων του.

Αν και τα συγκροτήματα και οι καλλιτέχνες σήμερα μπορούν να κερδίσουν έως και $21 εκατομμύρια ανά ημερομηνία συναυλίας, ο Elvis μπόρεσε να ξεκινήσει με $1 εκατομμύριο ανά παράσταση. Διά του λόγου το αληθές, ο Presley όταν απεβίω σε είχε καθαρή

$19,6

Priscilla Presley. Mε

σημερινά

εκτιμάται ότι

στα $156 εκατομμύρια. Έξι χρόνια μετά τον θάνατό του, η περιουσία του διευθετήθηκε, μοιρά ζοντάς την, μεταξύ τριών μελών της οικογενείας του, των συμβούλων τους καθώς και της εταιρείας διαχείρισης «Primary Wave». Tρεις από τους κλη ρονόμους

ιαβάζοντας ιστορίες από το παρελθόν του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδο σφαίρου, παρατήρησα περιπτώσεις όπου χώρες αποσύρονταν λόγω οικονομικών δυσκολιών (ακόμη και από την τελική φάση). Περιπτώσεις όπου γίνονταν ειδικές καμπάνιες για να μαζευτούν χρήματα. Η πιο συνήθης τακτική ήταν φυσικά η κάλυψη των εξόδων από τις κυβερνήσεις. Η ΦΙΦΑ προσπαθούσε φυσικά στον βαθμό που μπορούσε να βοηθήσει. Αλλά, όπως και σε όλες τις μεγάλες διοργανώσεις, μέχρι τη δεκαετία του ’80, τα χρήματα δεν ήταν σημαντικό σημείο στην εξίσωση. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα κράτη-διορ γανωτές άνοιξαν τεράστιες τρύπες στον οικονομικό τους προϋπολογισμό. Οι δε πρωταγωνιστές, νικητές, διακριθέντες ή απλά συμμετέχοντες είχαν από ελάχιστα μέχρι μικρά εισοδήματα. Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν στα 1982. Η αύξηση των ομάδων σε 24, η επέκταση και ανά πτυξη του ποδοσφαίρου σε όλες τις Ηπείρους ήταν βασικές αιτίες για να μπει το ρευστό στην μπάλα. Την πραγματική όμως εκκίνηση την έκαναν οι Αμε ρικανοί. Όταν αποφάσισαν πως η Ολυμπιάδα του 1984 στο Λος Άντζελες θα έχει και τον επιχειρημα τικό της χαρακτήρα. Χορηγοί, μεγάλοι για να είμαστε ακριβείς χορηγοί, διαχείριση τηλεοπτικών δικαιω μάτων, διαφήμιση κ.τλ. Έστησαν ένα show, έβαλαν μέσα σε αυτό και την ΔΟΕ και εγένετο εμπορευμα τοποίηση του αθλητισμού. Το ποδόσφαιρο έπρεπε να ακολουθήσει και το έκανε. Έτσι στο Μουντιάλ της Ισπανίας, στα 1982, η ΦΙΦΑ έδωσε για πρώτη φορά αμοιβές στις ομάδες και στους ποδοσφαιρι στές. Έκανε έναν προϋπολογισμό 20 εκατομμυρίων δολαρίων. Για να μην μπαίνουμε στη διαδικασία υπολογισμού,

4,6

1982 20 ΈΚΆΤ. 2,2 ΈΚΆΤ.

1986 26 ΈΚΆΤ. 2,8 ΈΚΆΤ.

1990 54 ΈΚΆΤ. 3,5 ΈΚΆΤ.

1994 71 ΈΚΆΤ. 4 ΈΚΆΤ.

1998 103 ΈΚΆΤ. 6 ΈΚΆΤ.

2002 156 ΈΚΆΤ. 8 ΈΚΆΤ.

2006 266 ΈΚΆΤ. 20 ΈΚΆΤ.

2010 420 ΈΚΆΤ. 30 ΈΚΆΤ.

2014 576 ΈΚΆΤ. 35 ΈΚΆΤ.

2018 791 ΈΚΆΤ. 38 ΈΚΆΤ.

2022 1,04 ΔΙΣ. 45 ΈΚΆΤ.

του ενός δις, φαντάζει τρελό και είναι τρελό. Πώς προκύπτει τώρα; Συνολικά οι 32 ομάδες της τε λικής φάσης θα λάβουν συνολικά 440 εκατομμύρια δολάρια, με τη νικήτρια να βάζει καθαρά στα ταμεία της 45 εκατομμύρια, η δε φιναλίστ 32. Αν τα προτι μάτε σε πίνακα, ιδού τι λαμβάνει κάθε ομάδα, ανάλογα με την πορεία της. Αυτά τα χρήματα τα λαμβάνουν οι ομοσπονδίες των χωρών. Από εκεί και πέρα είναι εσωτερικό θέμα το πώς θα τα κατανείμει στους ποδο σφαιριστές και προπονητές. Το νούμερο των ομάδων αφορά σ’ αυτές που αποκλείονται σε κάθε φάση.

τα υπόλοιπα 560 πάνω κάτω εκατομμυριάκια;

που

με

σύλλογος έχει να παίρνει χρήματα. Καλά χρήματα, στη δική μας περίπτωση, σε επίπεδο Κύπρου η ομάδα μπορεί να βγάλει (σχεδόν) και το ετήσιο συμβόλαιο του ποδοσφαιριστή. ΜΟΥΝΤΙΆΛ ΤΩΝ 4,5 ΔΙΣ Ή ΤΩΝ 7,9; Τα νούμερα που ανακοίνωσε

Μουντιάλ,

μπουν

56%

2,6

29%,

και μάρκετινγκ, τα οποία φτάνουν το 1,4 δις. Υπάρχουν και άλλες τρεις πηγές εσόδων, πώληση ει σιτηρίων, έσοδα από διαμονή-σίτιση κ.τλ των επισκεπτώνοπαδών, αλλά και τα λεγόμενα διάφορα. Αυτά τα τρία μαζί, φέρνουν πάνω κάτω 673 εκατομμύρια και το 15% των εσόδων. Εντάξει, έχει και έξοδα το Μουντιάλ. Πολλά, λίγο κάτω από τα 2 δις (1,7). Το περίεργο ότι είναι ελαφρώς λι γότερα από τα έξοδα του 2018. Οπότε για να τα πούμε με

λόγια, έχουμε μία απίστευτα κερδοφόρα

μπάλα. Ένας μήνας μπάλα. Περίεργο

χειμερινό ραντεβού με εναρκτήριο αγώνα στις 20 Νοεμβρίου ανάμεσα σε Κατάρ και Ισημερινό (πολύ νερό βραστη ρε παιδιά η πρεμιέρα). ‘Οι δύο πρώτες ομάδες θα περάσουν στους 16. Και μετά αρχίζουν τα νοκ άουτ. Στις 18 Δεκεμβρίου θα μάθουμε τον νικητή. Μέχρι σήμερα το έχουν κατακτήσει από το 1930 οι: Βραζιλία 5, Γερμανία 4, Ιταλία (η μεγάλη απούσα) 4, Αργεντινή 2, Ουρουγουάη 2, Γαλλία 2, Αγγλία 1, Ισπανία 1. Έτσι για

8 όμιλοι:

ΒΡΆΖΊΛΊΆ,

στρατηγικές συνεργασίες με πελάτες σε θέματα Ψηφιακής Ασφάλειας σε τομείς όπως ο δημόσιος, ο τραπεζικός και ευρύτερα

Τράπεζα συνέβαλε επίσης στο να εγκατασταθούν ηλιακοί θερ μοσίφωνες στο ορφανοτροφείο «Μακάριος». Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες θα εξυπηρετούν τα τρία κτήρια όπου μένουν τα παιδιά του ορφανοτροφείου. Τα κτήρια αυτά είναι ένας κοιτώνας για τα αγόρια, ένας κοιτώνας για τα κορίτσια και το κυρίως κτήριο όπου διαμένουν τα βρέφη και τα μικρά παιδιά με ειδικές ανάγκες, καθώς και η νοσοκόμα και το προσωπικό που φροντίζουν τα μωρά. Το έργο έχει ήδη τελειώσει και είναι σε λειτουργία, φέρνοντας ανακούφιση και αληθινά χαμόγελα στα πρόσωπα των παιδιών, μιας και αυτή είναι η πιο κρύα περίοδος του χρόνου στην Κένυα. Συνολικά, έχουν εγκατασταθεί τέσσερις καινούριοι ηλιακοί θερμοσίφωνες και έχουν διορθωθεί άλλοι δύο. Στο ίδιο πλαίσιο, η Ελληνική Τράπεζα στηρίζει τη φιλανθρωπική δράση του Sophia Foundation for Children, χορηγώντας πολιτιστικές εκδηλώσεις τα έσοδα των οποίων προορίζονται για την ενίσχυση του έργου που πραγματοποιείται

διενήργησε εγνωσμένου κύρους οίκος παροχής επαγγελμα τικών υπηρεσιών, αναφέρει σε δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Τράπεζα. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται ανά πενταετία και έχει ως στόχο την ενίσχυση των δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου (ΔΕΕ), τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της απο δοτικότητάς της, όπως και την επιτυχή εφαρμογή των πρακτικών της, προσθέτει. Αναφέρει επίσης πως σύμφωνα με τα συμπερά σματα της αξιολόγησης,

στις Βιομηχανικές Περιοχές Φρενάρους, Κοκκινοτριμιθιάς, Β’ Πάφου (Αγία Βαρβάρα), Εργατών, καθώς και στη Βιομηχανική και Εμπορική Περιοχή Αραδίππου.

Το Υπουργείο Εμπορίου καλεί τους

ενδιαφερόμενους να υποβάλουν

στοιχήματος που πραγματοποίη

η Εθνική Αρχή Στοιχημάτων (ΕΑΣ), στο πλαίσιο της 5ης Εβδομάδας Ασφαλούς Παιχνιδιού (3-9 Οκτωβρί ου 2022). Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 4 Οκτωβρίου 2022, στα γραφεία της Εθνικής Αρχής Στοιχημάτων με εκπαιδεύτρια τη Laura DaSilva, ειδική σε θέματα βιωσιμότητας και τυχερών παιχνιδιών, κάτω από τον τίτλο: «Safer Gambling, Sustainability or ESG, what does it all mean for us?». Στόχος του σεμιναρίου ήταν η εκπαίδευση των παρόχων στοιχήματος, ώστε να υιοθετήσουν βέλτιστες πρακτικές σε θέματα βιωσιμότητας, διασφαλίζοντας αφενός την εύρυθμη λειτουργία και την ανάπτυξή τους και αφετέρου την προστασία των παικτών και του κοινού ευρύτερα από την παθολογική ενασχόληση με το στοίχημα. Το σεμινάριο ασχολήθηκε εκτενώς με το γιατί μια εταιρεία θα πρέπει να προχωρεί στην υιοθέτηση και εφαρμογή των πιο σύγχρονων εργαλείων, αλλά και πώς μπορεί να επιτύχει τον στόχο αυτό. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλήσουν πληροφορίες για το ασφαλές παιχνίδι μέσω της ιστοσελίδας www.safergambling.gov.cy.

Unleash the positive in net zero

Responding to challenging times, developing responsible and sustainable strategies, business models, operations and investments.

Start your ESG journey with us.