ECONOMY TODAY OCTOBER 2022

οι

τηλεργασία και ψηφιοποίηση έχουν ενταχθεί

στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, ενώ ο πόλεμος

στην Ουκρανία δείχνει ότι ο κυβερνοχώρος απο

τελεί μαζί με τον αέρα, την ξηρά και τη θάλασσα

το τέταρτο πεδίο των μαχών, εξίσου σημαντικό

με τα άλλα, που συντελεί στην έκβαση του πο

λέμου. Η όποια μετάβαση στην ψηφιοποίηση, η περαιτέρω εδραίωση του Internet of Things, η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης όλο και πε ρισσότερο στις καθημερινές λειτουργίες σηματο δοτεί την κούρσα για την κυβερνοασφάλεια, ίσως ένα από τους μονόδρομους που έχει να τρέξει η ανθρωπότητα. Δεν αποτελεί υπερβολή ο παραλληλισμός του να χρησιμοποιείς τον κυβερνοχώρο χωρίς ασφάλεια με το να οδηγείς το αυτοκίνητο χωρίς ζώνη ασφαλεί ας. Στην περίπτωση της οδήγησης ξέρεις πότε λαμβάνεις το ρίσκο τού να μην τηρείς τους κανόνες της οδικής ασφάλειας, ενώ στον κυβερνοχώ ρο δεν είναι πάντοτε

διακριτό τι μπορεί να αποτελεί απειλή και τι όχι. Ως εκ

Έμιλυ Μιντή, Άγγελος Αγγελοδήμου, Χάρις Βωβού, Θεόδωρος Καυκαρίδης, Άννα Κριθαρίδου, Ναταλία Γεωργιάδου, Εβελίνα Κοσμά ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Βρασίδας Νεοφύτου, Τάσος Γιασεμίδης, Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Πωλίνα Άνιφτου, Φίλιππος Χατζηζαχαρία, Τζολίν Κωνσταντινίδου ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Μαρία Ζερβού ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ: Μαρία Τερεζοπούλου

SALES EXECUTIVE: Καρολίνα Νεοκλέους neocleousc@diasmedia.com 22580491

CLIENT SERVICE: Ελισάβετ Ηρακλέους iracleouse@diaspublishing.com 22580487

MARKETING EXECUTIVE: Κλέλια Γιασεμίδου

CLIENT SERVICE SUPERVISOR: Μαρία Χαραλάμπους ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ: Οδυσσέας

ΚΕΡΔΗ €55,4 ΕΚΑΤ. ΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Αυξημένα κέρδη ανακοίνωσε για το εξάμηνο του 2022, η Ελληνική Τρά πεζα, λόγω βελτιώσεων στις επιδό σεις εσόδων, τις συνεχείς προ σπάθειες διαχείρισης κόστους και την αναστροφή ορισμένων ζημιών απομείωσης. Τα κέρδη της ανήλθαν στα €55,4 εκατ., από κέρδη €21 εκατ. το εξάμηνο του 2021. Το δεύ τερο τρίμηνο του 2022, τα κέρδη της τράπεζας αυξήθηκαν στα €30,3 εκατ., από €25,1 εκατ. το πρώτο τρίμηνο του 2022. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του Ομίλου, ο ανώτα τος εκτελεστικός διευθυντής Oliver

Gatzke, δήλωσε μεταξύ άλλων πως «παρά τις προκλήσεις, οι επιδό σεις της Ελληνικής Τράπεζας ήταν θετικές και πέραν των προσδοκιών, επιτυγχάνοντας σταθερή πρόοδο στους στρατηγικούς της στόχους». «Σημειώνοντας κέρδη €55,4 εκατ. μετά τη φορολογία, αποδείξαμε την

ανθεκτικότητα και την ευρωστία του επιχειρηματικού μας μοντέλου», πρόσθεσε ενώ σημείωσε πως «παρά την πρόοδο που έχει σημει ωθεί παραμένουμε προσεκτικοί και ιδιαίτερα επιφυλακτικοί λόγω των προκλήσεων που έχουμε, εξ ου και εργαζόμαστε σταθερά και εντατικά για τη βελτίωση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου μας».

της Ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του Συνδέσμου. Ο κ. Κουτεντάκης είναι ο διευθύνων σύμβουλος της Alpha Bank Κύπρου. Παρόντες στη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου, που πραγματοποι ήθηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου ήταν ο υπουρ γός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, o υπουργός Εργασίας Κυριάκος Κούσιος, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Κωνσταντί νος Ηροδότου, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πληρωμών Javier Santamaria, ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Μιχάλης Καμμάς, τα μέλη του Συνδέσμου κ.ά.

αναφέρει το Συγκρότημα, σημειώνοντας ότι η Εταιρεία επέλεξε να απορ ροφήσει το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων

Τράπεζα Δημόσια Εταιρεία κάτω από τη διαχείριση της APS. Αγοραστής είναι κυπριακή εταιρεία με τη μεγάλη πλειοψηφία των μετοχών να ανήκουν σε μεγάλο ολλανδικό όμιλο, το JPB Group, ο οποίος μετέφερε την έδρα του στην Κύπρο και συγκεκριμένα στην Πάφο το 2020. Το υπόλοιπο ποσοστό ανήκει σε εταιρεία που δραστηριοποιείται στον τομέα των ακινήτων, κυρίως στην Πάφο. Σύμβουλος στη συναλ λαγή ήταν μεγάλος ελεγκτικός οίκος που διαθέτει γραφεία στην Πάφο. Ο Όμιλος JPB ιδρύθηκε στην Ολλανδία και δραστηριοποι είται σε διάφορους επιχειρηματικούς τομείς και έχει επενδύσει ήδη στο μετοχικό κεφάλαιο Ιατρικού Κέντρου στην Πάφο σε ακίνητα, ενώ ίδρυσε επίσης την JPB Energy Limited και την JPB Energy Supplier Limited (έχει άδειoδοτηθεί από την ΡΑΕΚ) που ασχολούνται με έργα πράσινης ενέργειας, ηλιακούς συλ λέκτες, για οικίες και επιχειρήσεις και παροχή ενέργειας. Επιπλέον βρίσκεται στη διαδικασία αδειοδότησης του πρώτου φωτοβολταϊκού πάρκου στην Πάφο, ενώ αξιολογούνται αρκε τές πιθανές νέες επενδύσεις στην Κύπρο.

επίσης, πως με αυτόν τον τρόπο αυξάνονται και

τα φορολογικά έσοδα από άμεσες και έμμεσες φορολογίες. Κατά συνέπεια, δημιουργούνται πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία. Αν και ακόμα είναι νωρίς να μιλάμε για ένα αυτοσυντηρούμενο οικοσύστημα εταιρειών

υψηλής εξειδίκευσης, αισθανόμαστε πως η δυναμική που αναπτύσσεται, σύντομα θα είναι

ακόμα πιο ευδιάκριτη σε ολόκληρο το φάσμα της οικονομίας, σημείωσε.

Ζητήσαμε από τον κ. Καμπανέλλα να μας

αναλύσει τις σημαντικότερες πτυχές της νέας

στρατηγικής για ανάπτυξη του headquartering. Ο κ. Καμπανέλλας αναφέρεται μεταξύ άλλων στη σημασία που αποδίδεται στην προσέλκυση εταιρειών με υψηλή εξειδίκευση, σημειώνει σε ποιες εταιρείες δίδεται βαρύτητα και ποια κίνητρα δίδονται από την πλευρά μας για προσέλκυση εταιρειών. Ειδικότερα ο κ. Καμπανέλλας επισημαίνει ότι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της ελκυστικότητας της χώρας μας είναι ζωτικής σημασίας για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Είναι μία συνεχής προσπάθεια, η οποία απαιτεί την παρακολούθηση του ανταγωνισμού, την αναθεώρηση του πλαισίου για τις άμεσες ξένες επενδύσεις και την υιοθέτηση αποτελεσμα τικών και στοχευμένων κινήτρων. Η νέα στρατηγική του Υπουργείου Οικονομικών για προσέλκυση ξένων εταιρειών και επαγγελματιών με υψηλή εξειδίκευση αποδεικνύεται ιδιαίτερα επιτυχημένη. Βαρύτητα δίδεται κυρίως σε εται ρείες υψηλής τεχνολογίας, ναυτιλιακές, φαρμακευτικές και γενικότερα εταιρείες, που καταπιάνονται με την έρευνα και την ανάπτυξη. Όπως είναι γνωστό, η στρατηγική περιλαμ βάνει μια σειρά από αναβαθμισμένα και απλουστευμένα φορολογικά κίνητρα, διευκολύνσεις γύρω από ζητήματα μετανάστευσης, μετεγκατάστασης και απασχόλησης κι άλλα τα οποία βλέπουμε ήδη να επενεργούν θετικά κατά την ανταγωνιστική διαδικασία επιλογής τοποθεσίας που ακολουθούν οι πλείστες διεθνείς εταιρείες. Περαιτέρω, σημαντικό συστατικό της νέας στρατηγικής αποτελεί η σύσταση

Εταιρειών

σιακή είναι και η αύξηση των επενδύσεων σε λογισμικό (software) και πληροφορική (IT), η οποία αγγίζει το 600% το πρώτο εξάμηνο του 2022 σε σύγκριση με το 2019, γεγονός που επιβεβαιώνει τις προσπάθειες για προώθηση της χώρας ως ανερχόμενου επιχειρηματικού κέντρου για τεχνολογικές εταιρείες. Όπως έχει δηλώσει πρόσφατα και ο υπουργός Οικονο μικών αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι τυχαία. Ως Invest Cyprus λειτουργούμε ως το πρώτο σημείο επαφής για δυνητικούς επενδυτές, οι οποίοι ζητούν την απαιτούμενη πληροφόρη ση προκειμένου να επιλέξουν τη χώρα μας για την ανάπτυξη των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων, σημείωσε. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΣΈΛΚΥΣΗΣ ΈΤΑΙΡΈΙΏΝ ΚΑΙ ΤΑΛΈΝΤΟΥ Από πλευράς τους, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουρ γείου Οικονομικών, αναφέρονται στο Economy Today, στην ευρύτερη στρατηγική Προσέλκυσης Εταιρειών και Ταλέντου, στα πλαίσια της οποίας περιλαμβάνεται και το headquartering. Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνεται η απήχηση που ήδη έχει η Στρατηγική Προσέλκυσης Εταιρειών και Ταλέντου ικανοποιεί τους αρμόδιους φο ρείς, καθώς έχει πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Ενδεικτικά επισημαίνεται ότι από την αρχή του 2022, όταν και τέθηκε ουσιαστικά σε εφαρμογή η Στρατηγική με την έναρξη ισχύος της αναθεωρημένης Πολιτικής για την απασχόληση προσωπικού από τρίτες χώρες που εργοδοτείται σε εταιρείες ξένων συμφερόντων και τη μετεξέλιξη του Μηχανισμού Ταχείας Δραστηριοποίησης Διεθνών Εταιρειών σε Μονάδα Διευκόλυνσης Εταιρειών, έχουν εγγραφεί στη Μονάδα σχεδόν 1.000 εταιρείες. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων, που καταδεικνύει τόσο την υψηλή δυναμική της Κύπρου να καταστεί διεθνές και περιφερειακό επιχειρηματικό κέντρο, όσο και την επιτυχία της φιλοσοφίας της Στρατηγικής και των επί μέρους δράσεων της. Το ενδιαφέρον για έλευση και άλλων εταιρειών συνεχίζεται αμείωτο, ενώ εξόχως ενθαρρυντικό είναι και το αυξημένο ενδιαφέρον από νέες αγορές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ. Η υλοποίηση της Στρατηγικής προϋποθέτει τη συνεργα σία πολλών διαφορετικών υπηρεσιών και τμημάτων της κρατικής μηχανής και παρατηρώ με μεγάλη ευχαρίστηση

η επιτυχία της συνεργασίας αυτής αποφέρει ήδη πολύ σημαντικά αποτελέσματα. Σε σχέση με τα έσοδα που έχει αποκομίσει το κράτος, απόρροια της συγκεκριμένης στρατηγικής, μας ανα φέρθηκε ότι δεδομένης της πρόσφατης εφαρμογής της Στρατηγικής, δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για να

αποτίμηση των άμεσων και έμμεσων εσόδων που

αποκομίσει

αποκλειστικά σε πρόσκαιρα οφέλη στα κρατικά ταμεία. Η προσέλκυση εταιρειών και ταλέντου αναμένεται να έχει κυρίως μεσομακροπρόθεσμα οφέλη ενισχύοντας επιπλέον την προσπάθεια μετασχηματισμού της οικονομίας, μέσω της ανάπτυξης τομέων υψηλής προστιθέμενης αξίας και έντασης γνώσης. Αναμένεται επίσης να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, καθώς οι εταιρείες αυτές είναι υποχρεωμένες να εργοδοτούν και ντόπιο προσωπικό. Η δραστηριότητα που παρατηρείται ήδη, σε συνδυασμό με την υλοποίηση των δράσεων της Στρατηγικής, οι οποίες καλύπτουν, μεταξύ άλλων, την αναβάθμιση των υποδομών για τις τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας, θα αναβαθμίσουν σημαντικά τη θέση της Κύπρου, ώστε να προσελκύσουμε ακόμη περισσότερες και μεγαλύτερες εταιρείες στο άμεσο μέλλον, ειδικά στους

τομείς των τεχνολογιών πληροφορικής/επικοινωνιών και ενέργειας.

Όσον αφορά στα πλεονεκτήματα που προσφέρει η Κύπρος σε αυτόν τον τομέα, σημειώνεται ότι η χώρα μας απολάμ βανε τα τελευταία χρόνια σημαντικά πλεονεκτήματα στην προσπάθεια προσέλκυσης επενδύσεων και διεθνούς επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τα σημαντικότερα είναι το ανταγωνιστικό φορολογικό καθεστώς σε συνδυασμό με το αξιόπιστο κανονιστικό και εποπτικό πλαίσιο, η καλή ποιότητα ζωής, οι σύγχρονες υποδομές και το υψηλό επίπε δο μόρφωσης και εξειδίκευσης του εργατικού δυναμικού. Ο στόχος της Στρατηγικής είναι να μεγιστοποιήσει τη δυναμική που προσφέρουν τα πιο πάνω πλεονεκτήματα, μέσω παροχής στοχευμένων κινήτρων που θα διευκο λύνουν την κάθοδο εταιρειών και ταλέντου στην Κύπρο. Η εξέταση της αγοράς και του ανταγωνιστικού περιβάλ λοντος, καθώς και η διαβούλευση που προηγήθηκε με τα ενδιαφερόμενα μέρη, κατέδειξε την ανάγκη για προώθηση δράσεων οι οποίες θα διευκολύνουν τη στελέχωση των ξένων εταιρειών με εξιδεικευμένο προσωπικό. Ως εκ τούτου, η Στρατηγική περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, δράσεις που αφορούν την απλοποίηση των διαδικασιών

Στρατηγικής, αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Σε αυτό το πλαίσιο, τα αποτελέσματα της Στρατηγικής και ο αντίκτυπός τους στην οικονομία και την κοινωνία, είναι τα στοιχεία που θα καθορίσουν τα επόμενα βήματα. Σημαντικό ρόλο όμως στην επιτυχία της Στρατηγικής αναμένεται να έχουν και οι συντονισμένες ενέργειες, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και τον Invest Cyprus, για προώθηση της Κύπρου σε νέες αγορές. Στόχος να προωθήσουμε την Κύπρο ως ελκυστικό προορισμό για τις επιχειρήσεις. Όσον αφορά τώρα τους οικονομικούς τομείς στους οποίους παρατηρείται το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και σε ποιες επαρχίες επικεντρώνεται, από το Υπουργείο Οικο νομικών μας αναφέρθηκε ότι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρατηρείται στους τομείς των τεχνολογιών

υπαλλήλους, οι οποίοι θα διοχετεύσουν χρήμα στην αγο ρά, με πολλαπλάσια οφέλη για διάφορους κλάδους της οικονομίας. Είναι, συνέχισε, διαφορετικό από το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, σημείωσε που και εκείνο είχε τα

του, αλλά αποδείχτηκε ότι είχε ορισμένα ευάλωτα

τα οποία εν τέλει οδήγησαν στην κατάργησή

προτιμούν τη Λευκωσία και τη Λεμεσό και κατά δεύτερο λόγο τη Λάρνακα. Η Λευκωσία έχει τις κρατικές υπηρεσίες, τις οποίες ενδεχομένως να χρειαστεί μια ξένη εταιρεία, ενώ η Λεμεσός, ως γνωστό, έχει αναπτύξει μια δυναμική που προσελκύει την επιχειρηματική κοινότητα τα τελευταία χρόνια. Προσφάτως η Λάρνακα έχει επιδείξει μια δυναμική, με αποτέλεσμα να προσελκύσει και αυτή κάποιες εταιρείες.

ενδεχομένως να πλαισιώσει με ντόπιους εργαζόμενους. Άρα δημιουργούνται θέσεις εργασίας, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η ζήτηση για σπίτια και διαμερίσματα σε καλές περιοχές. Οι εργαζόμενοι αυτοί, θα θελήσουν να βγουν για φαγητό,

Η εντυπωσιακή αύξηση του ενδια φέροντος από ξένες επιχειρήσεις να εγκατασταθούν στην Κύπρο αποτυπώ νεται και στους αριθμούς τους οποίους έδωσε προ ημερών στη δημοσιότητα ο υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής. Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εσωτερι κών επισήμανε ότι η υιοθέτηση της Νέας Στρατηγικής για Προσέλκυση Επι χειρήσεων και Ταλέντων έχει οδηγήσει σε εντυπωσιακή αύξηση του ενδιαφέ ροντος

Ανέφερε,

εγκατάσταση

έφτασαν

4242

νται με ξένες επιχειρήσεις στην Κύπρο υποβλήθηκαν το 2021, ενώ ο αριθμός αυτός έφτασε τις 4524 αιτήσεις τους πρώτους οχτώ μήνες του 2022.

Νουρής, ο οποίος μιλούσε κατά

διάρκεια του VIII

πρωτοβουλίες,

χειμώνα. Από τη μία, το φυσικό αέριο συμμετέχει με υψηλό ποσοστό στην ηλεκτροπαραγωγική διαδικασία, ενώ από

τροφίμων. Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος της ενεργειακής κρίσης δεν έχει παρέλθει καθώς οι τιμές του πετρελαίου Brent που διαπραγματεύονται μεταξύ των $90-$100 το βαρέλι, εξακολουθούν να βρίσκονται κατά 50% πιο πάνω από τις αντίστοιχες περσινές. Ακόμη χειρότερα, οι καταναλωτές βλέπουν την τιμή του Ευρωπαϊκού φυσικού αερίου (Dutch TTF) να διαπραγματεύεται σχεδόν 10 φορές πάνω από τη μέση τιμή της περασμένης δεκαετίας.

Ο ΚΟΜΒΟΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ (DUTCH TTF) Ποιος είναι ο περιβόητος δείκτης φυσικού αερίου Dutch TTF που έχει μπει στη ζωή μας τους τελευταίους μήνες και επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα το κόστος ηλεκτρισμού για εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην Ευρώπη και θέλει να τον αλλάξει η Κομισιόν; Η χονδρική τιμή αναφοράς για τα συμβόλαια του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου βασίζεται στην τιμή που προκύπτει από την ημερήσια διαπραγμάτευση στα μελλοντικά συμβόλαια (future contracts) στον κόμβο εμπορίας αερίου Dutch TTF (Title Transfer Facility) στο ICE – Endex Exchange στο

μεγαλύτερου χρηματιστη

TTF και ονομάζεται National Balancing Point (NBP) με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Κομισιόν είχε προτείνει τη δημιουργία νέου πιο αντιπρο σωπευτικού δείκτη στην αγορά φυσικού αερίου, καθώς θεωρεί ότι ο Dutch TTF δεν έχει προσαρμοστεί με τις νέες

αλλαγές και τάσεις στην ενεργειακή αγορά και δεν βοηθά στον καλύτερο υπολογισμό του πραγματικού κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας. Παρόλα αυτά, θεωρείται πολύ δύσκολο εγχείρημα να τιθασεύσεις

(προς το παρόν).

ΜΕΓΆΛΗ

ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ

του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου στον ολλανδικό κόμβο του TTF στο Άμστερνταμ κατέγραψε μια εντυπωσιακή διόρθωση από το ιστορικό ρεκόρ των 343 ευρώ τη μεγα βατώρα στις 26 Αυγούστου 2022 προς στα χαμηλά των 170 ευρώ τη μεγαβατώρα στα τέλη Σεπτεμβρίου, παρά το κλείσιμο της στρόφιγγας του Nord Stream 1 και τις απειλές του Ρώσου προέδρου Πούτιν για μια ολική διακοπή των ροών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Ένας συνδυασμός γεγονότων προκάλεσε τις μειώσεις που αποτυπώνονται στις τιμές αερίου πανευρωπαϊκά, με κυριότερη την αποφασιστικότητα που έδειξαν οι Ευρω παίοι ηγέτες και η Κομισιόν να κινηθούν προς μια κοινή ευρωπαϊκή λύση στο πρόβλημα της ενέργειας, ενώ έχουν εξαγγείλει και μερικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες της Ευρώπης αναμένεται να έχουν γεμίσει τις δεξαμενές αερίου κατά 90% από τον Οκτώβριο, δηλαδή ένα μήνα νωρίτερα από τον αρχικό προγραμμα τισμό, με εισαγωγές μεγάλων (πανάκριβων) ποσοτήτων Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) από Κατάρ, ΗΠΑ και την αύξηση του όγκου ροής αερίου της Νορβηγίας

ή LNG στο επόμενο διάστημα, ιδίως αν επιβεβαιωθεί το σενάριο του πλήρους τερματισμού των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, εν μέσω της εργαλειοποίησης της ενέργειας εκ μέρους του Πούτιν, ο οποίος ασκεί πιέσεις στις Ευρώπη για άρση των αντι-ρωσικών κυρώσεων. Ακόμη ένας παράγοντας που ώθησε τις τιμές να διορθώ σουν από τα ιστορικά υψηλά τους

επενδυτικά-αντισταθμιστικά

(hedge funds) από τα συμβόλαια ευρωπαϊκού φυσικού αερίου Dutch TTF τις τελευταίες

άμεσο μέλλον.

ίδια στιγμή, η υποχώρηση του καύσωνα στις Μεσογει ακές χώρες και Κεντρική Ευρώπη με τον συνδυασμό της καθυστέρησης της έλευσης ενός πιο φθινοπωρινού σκηνικού στη Βόρεια Ευρώπη, βοήθησε απρόσμενα στη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής

ΤΆ $100 ΣΤΟ ΠΕΤΡΕΛΆΙΟ Τα διεθνή συμβόλαια πετρελαίου τύπου Brent και WTI βρί σκονται σε καθοδική τροχιά για τέταρτο συνεχόμενο μήνα, καταγράφοντας το μεγαλύτερο αρνητικό σερί των τελευταίων τουλάχιστον δύο ετών υπό τον φόβο ότι μια παγκόσμια ύφεση θα επιβραδύνει τη ζήτηση στην πετρελαϊκή αγορά. Η τιμή του αργού Brent-σημείο αναφοράς για το 75% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου- βυθίστηκε από τα ιστορικά υψηλά των $140/βαρέλι στις αρχές Μαρτίου (μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία) μέχρι τα χαμηλά των $87 στα μέσα Σεπτεμβρίου, καταγράφοντας πτώση της τάξης του 35%, ενώ παρόμοια πτωτική κίνηση καταγράφηκε και στο αμερικανικό αργό WTI, που έπεσε από τα $130 στα $81 την ίδια περίοδο. Οι επενδυτές μετατράπηκαν από αγοραστές σε πωλητές τις τελευταίες εβδομάδες στο πετρέλαιο, καθώς ανησυχούν για τις όλο και μεγαλύτερες προοπτικές μιας παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης. Σε αυτό συντείνει η μεγάλη αύξηση των επιτοκίων που θα φτάσουν στα πιο ψηλά επίπεδα της τελευταίας 20ετίας. Επίσης, η επιβολή των διαδοχικών αυ στηρών lockdowns λόγω Covid στην Κίνα (zero-covid policy), η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα παγκοσμίως, θα επιβαρύνουν το οικονομικό κλίμα και θα μειώσουν τη

ζήτηση για πετρελαϊκά προϊόντα όπως η βενζίνη, το ντίζελ, το μαζούτ και τα αεροπορικά καύσιμα. Την ίδια ώρα, οι τιμές πετρελαίου ξεφούσκωσαν καθώς η προ σφορά πετρελαίου στην αγορά παραμένει σε υψηλά επίπεδα παρά τις οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία. Το φθηνό ρωσικό πετρέλαιο (έκπτωση $20-$35/βαρέλι) βρίσκει πρόθυμους αγοραστές σε Κίνα, Ινδία, Μέση Ανατολή και Τουρκία. Οι εν λόγω χώρες διυλίζουν

και βενζίνης, καλύπτοντας το κενό που δημιουργήθηκε μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Ακόμα μια αιτία είναι ότι οι ρωσικές εξαγωγές έχουν απο δειχθεί πιο ανθεκτικές απ’ ό,τι αναμενόταν, με υψηλό όγκο πετρελαίου να εισάγεται από τις ευρωπαϊκές χώρες μάλιστα. Ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας συνεχίζουν να αγοράζουν μεγάλες ποσότητες ρωσικού αργού και διυλισμένου πετρε λαίου με σκοπό να γεμίσουν τις αποθήκες τους πριν να τεθεί σε ισχύ το εμπάργκο της ΕΕ στις εισαγωγές ρωσικού αργού τον Δεκέμβριο του 2022, ενώ θα ακολουθήσει το εμπάργκο πετρελαϊκών προϊόντων τον Φεβρουάριο του 2023. Πίεση στις τιμές πετρελαίου προκαλεί και η μεγάλη άνοδος του αμερικανικού δολαρίου σε επίπεδα ρεκόρ 20ετίας λόγω αύξησης των επιτοκίων, καθιστώντας τα εμπορεύματα ενέρ γειας που τιμολογούνται σε δολάρια λιγότερο ελκυστικά για τους αγοραστές σε ξένο νόμισμα. Η ΧΕΙΡΌΤΕΡΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ 50 ΕΤΩΝ Η Ευρώπη μαστίζεται από τη χειρότερη ενεργειακή κρίση των τελευταίων 50 ετών και χρειάζεται ειδική μεταχείριση από την Κομισιόν, καθώς οι λογαριασμοί ρεύματος κατά τους χειμερινούς μήνες θα είναι αρκετά φουσκωμένοι, τα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης θα παραμείνουν στα ύψη, διατηρώντας και τις τιμές των τροφίμων στα ράφια των σουπερμάρκετ σε υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να φέρει σε απόγνωση εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Οι κυβερνήσεις με τη σειρά τους οφείλουν να μην αρκεστούν μόνο στις επιδοτήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος,

νοικοκυριά, επιχειρήσεις και στις επενδύσεις, προκαλώντας στην τελική μια τεχνική ύφεση. Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη σκαρφάλωσε στο 9,1% τον Αύγουστο, σημειώνοντας νέο ιστορικό ρεκόρ, αυξάνοντας τις πιέσεις στην ΕΚΤ- Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για ανάληψη πιο δραστικών μέτρων για την καταπολέμησή του. Ιστορικά ρεκόρ πληθωρισμού καταγράφηκαν τον Αύγουστο στην Κύπρο με 9,6%, στην Ελλάδα με 11,1%, στην Κεντρική Ευρώπη μεταξύ του 10%-12%, ενώ πέραν του 20% κατα γράφεται στις χώρες της Βαλτικής. Ενδεικτικά η Λιθουανία (21,1%), Λετονία (20,8%) και Εσθονία (25,2%) μαστίζονται από ψηλό πληθωρισμό λόγω της μεγάλης τους εξάρτησης από το ρωσικό αέριο και τη γειτνίασή τους στην εμπόλεμη περιοχή της Ουκρανίας. Μη έχοντας άλλη επιλογή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε το καταθετικό της επιτόκιο κατά 75 μονάδες βάσης (bps) στο 0,75% στα μέσα Σεπτεμβρίου για δεύτερη φορά μετά την πρώτη (μετά από 10 χρόνια) αύξηση κατά 0,50% τον Ιούλιο, με στόχο να ελέγξει τον αυξανόμενο πληθωρισμό, ενώ υπονόησε ότι οι αυξήσεις επιτοκίων θα μπορούσαν να συνεχιστούν και μέσα στο 2023, ακόμη και αν αυτό οδηγήσει την Ευρωζώνη σε μια οικονομική ύφεση. ΤΌ ΧΕΙΡΌΤΕΡΌ ΣΕΝΑΡΙΌ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΌΙΚΌΝΌΜΙΑ Στο χειρότερο σενάριο, η απώλεια των ρωσικών προμηθειών σε συνδυασμό της μη επαρκούς προσφοράς ενέργειας σε περίπτωση ενός ψυχρού χειμώνα, είναι πιθανόν να προκα λέσουν απανωτές περικοπές ρεύματος σε βιομηχανίες και επιχειρήσεις στην Ευρωζώνη. Ως επακόλουθο θα προκληθεί μεγάλη μείωση στη βιομηχανική παραγωγή, συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω μείωσης της καταναλωτικής ζήτησης, κλείσιμο επιχειρήσεων με απολύσεις προσωπικού οι οποίες θα οδηγήσουν σε κοινωνικές εξεγέρσεις και πολιτική αβεβαιότητα που θα επιμένουν μέχρι τον χειμώνα του 2023-24. Το χειρότερο σενάριο βασίζεται στο γεγονός ότι το ρωσικό φυσικό αέριο - το οποίο πέρυσι κάλυψε περίπου το 40% της ζήτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης- θα είναι δύσκολο να αντικατασταθεί πλήρως από τις εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ και Κατάρ ή τις προμήθειες μέσω αγωγών από τη Νορβηγία, Αζερμπαϊτζάν και Αλγερία. Η ικανότητα εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) δεν μπορεί να αυξηθεί σε τόσο μικρό διάστημα (χρειάζονται επιπλέον υποδομές και χρόνια επενδύσεων), ενώ η Ευρώπη καλείται να ανταγωνιστεί και τις παραγγελίες LNG από παρα δοσιακούς παίχτες όπως η Κίνα, Νότιος Κορέα και Ιαπωνία για τις δικές τους ενεργειακές ανάγκες ενόψει του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο. Οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και ειδικά η Γερμανία είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες ενόψει του χειμώνα, καθώς δεν έχουν ακόμα τις κατάλληλες υποδομές εισαγωγής LNG- το οποίο μεταφέρεται με πλοία κυρίως από ΗΠΑ και Κατάρ. Η Γερμανία, η οποία ήταν καθαρά εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο μέσω αγωγών, προσπαθεί βεβιασμένα να ανοίξει τους πρώτους πλωτούς τερματικούς σταθμούς LNG (από

εφοπλιστές) τους επόμενους μήνες για να μπορεί

LNG διά θαλάσσης.

επιβαρύνει την παραγωγή και τις δαπάνες, την εξασθένηση στην ανάκαμψη του τομέα των υπηρεσιών (θα εξασθενεί σταδιακά, μετά την πρώτη αντίδραση από την άρση των περιοριστικών μέτρων λόγω πανδημίας), ειδικά όσον αφορά τον τουρισμό, η εξωτερική ζήτηση χάνει τη δυναμική της κα θώς η παγκόσμια οικονομία αποδυναμώνεται, το παγκόσμιο εμπόριο επιβραδύνει και η αβεβαιότητα παραμένει υψηλή και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων υποχωρεί. To δυσμενές σενάριο της ΕΚΤ προβλέπει ότι θα παρατηρηθεί ύφεση στις οικονομίες, μείωση της αγοραστικής αξίας, της παραγωγής και της επιχειρηματικής δραστηριότητας για σημαντικό χρονικό διάστημα. Υπενθυμίζεται ότι το φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού δρα αρνητικά στην παγκόσμια οικονομία. Σ’ αυτή την περί πτωση η αύξηση των τιμών οφείλεται σε άλλους παράγοντες, όπως η αύξηση στο κόστος της ενέργειας και όχι στην αύξηση της ζήτησης.

τους υποχρεώσεων. Υπενθυμίζεται ότι η χρηματοδότηση των αναγκών των επι χειρήσεων μπορεί να επιτευχθεί από

Ο δανεισμός αποτελεί σημαντικό μέρος της χρηματοδό τησης επενδύσεων και μέρος του κεφαλαίου κίνησης των επιχειρήσεων. Η μόχλευση μέσα στα πλαίσια ενός λογικού χρηματοδοτικού σχεδίου είναι ένα απόλυτα υγιές φαινόμενο το οποίο μεγιστοποιεί τα κέρδη μιας επένδυσης. Η διασφάλιση της χρηματοδότησης μιας επιχείρησης είναι απαραίτητο στοιχείο για την επιβίωσή της. Η στήριξη μέσω δανεισμού στις εποχές που υπάρχουν ελλείμματα λόγω κρίσης είναι θεμιτή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλά η επιχείρηση πρέπει να αναδιοργανωθεί μέσα στο οικονομικό περιβάλλον που δραστηριοποιείται και να δια σφαλίσει την επιβίωσή της. Η αύξηση των επιτοκίων σταδιακά θα μεταφερθεί στα δανειστικά επιτόκια, σε πρώτη φάση, και σε μεταγενέστερο

αναδιάρθρωση χαρτοφυλακίων και αναδιαμόρφωση των πολιτικών των τραπεζών. ΝΈΑ ΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΣΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΈΔΟΜΈΝΑ Στην οικονομική θεωρία αλλά και γενικότερα στη ζωή οι δυνάμεις της αγοράς και της ανθρώπινης φύσης ενεργούν με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει ισορροπία. Μια ισορροπία που όπως είναι αναμενόμενο διαταράσσεται από μεμονω μένες ενέργειες ατόμων, ομάδων και οργανισμών αλλά και στις περιπτώσεις που υπάρχει παρέμβαση στις δυνάμεις της αγοράς και της ζωής. Μια παρατεταμένη περίοδος αβεβαιότητας θα ενισχύσει την οικονομική και κοινωνική αστάθεια, κυρίως υπό την πίεση της ακρίβειας, ενώ είναι δεδομένο ότι κυβερνήσεις και οργανισμοί θα πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται για τη νέα τάξη πραγμάτων και τις νέες διεθνείς οικονομικές πρακτικές, εφόσον η τωρινή

κατάσταση. Δυστυχώς η οικονομική κατάσταση που δημιουργείται σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, δεν επιτρέπει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, οπότε επιχειρήσεις και νοικοκυριά πρέπει να προετοιμαστούν. Φυσικά, όλοι ευχόμαστε

θα οδηγήσει σε επιβράδυνση των επενδύσεων και της κατανάλωσης, επιβαρύνοντας την προσπάθεια για οικονομική ανάπτυξη και δημιουργώντας παράλληλα ζητήματα στην αγορά εργασίας. Από την άλλη, τραπεζικά ιδρύματα και ασφαλιστικά

Για το προσωπικό της στοίχημα και τους στρατηγικούς στόχους της Parimatch Tech αναφέρεται, σε συνέντευξή της στο περιοδικό Εconomy Today, η νέα αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας Anna Motruk. Όπως εξηγεί, «βασικοί στρατηγικοί μας στόχοι είναι η διαφοροποίηση και η παγκοσμιοποίηση με μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη προϊόντων για B2B», ενώ εκφράζει την ελπίδα ότι σύντομα το κοινό θα μπορεί

Τα βασικά στοιχεία για την επιτυχία σε μια κρίση είναι ο σχεδιασμός, η εστίαση στους στόχους και η αξιολόγηση του ρεαλισμού στην επίτευξη αυτών των στόχων. Κάθε απόφαση που λάβαμε μετά την 24η Φεβρουαρίου, περνούσε από αυτό το φίλτρο 3 βημάτων για την αποτελεσματική άρση των επι χειρηματικών συνεπειών της εισβολής. Εστιάσαμε στη διαφοροποίηση και την παγκοσμιοποίηση, ενισχύοντας και επιταχύνοντας τις προϋπάρχουσες προσπάθειες. Στην αρχή, είχαμε πολλές ιδέες για το πώς να επιτύχουμε τους στόχους μας, οι οποίες με την πάροδο του χρόνου συγχρονίστηκαν και επικεντρώθηκαν σε ορισμένους βασικούς τομείς: απλότητα και ευκολία χρήσης του λογισμικού μας, ικανή απάντηση σε διάφορα ζητήματα, καθορισμός σαφών προθεσμιών, οικοδόμηση των σωστών προσδοκιών από μέρους των πελατών. Όλα αυτά μας επέτρεψαν να διατηρήσουμε την ανάπτυξη ακόμα και κατά τη διάρκεια της κρίσης. Τον Μάιο, η Parimatch Tech άνοιξε το κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης στην Τσεχία. Μέχρι τον Αύγουστο, καταφέραμε να διατηρήσουμε όλες τις διαδικασίες αρκετά ώστε να ανταποκριθούμε ξανά στην κοινωνία, συνεχίζοντας το έργο του Parimatch Tech Academy.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Πώς το αντιμετώπισαν οι εργαζόμενοι και οι συνεργάτες σας και πώς διαχειριστήκατε αυτήν την κρίση; Οι άνθρωποι και οι συνεργάτες μας ήταν άψογοι κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου. Κάποιοι από τους υπαλλήλους εντάχθηκαν αμέ σως στις τάξεις της εδαφικής άμυνας και των Ενόπλων Δυνάμεων. Άλλοι επέδειξαν απίστευτα υψηλές επιδόσεις, και παράλληλα συμμετείχαν σε μεγάλο βαθμό στον εθελοντισμό, βοηθώντας τους συναδέλφους και όλους όσοι είχαν ανάγκη με την εκκένωση από επικίνδυνες ζώνες,

από 80 υπαλλήλους της εταιρείας και περισσότερους από 200 εθελοντές. Επιπλέον, η Parimatch Tech συνεργάστηκε με εταίρους για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στην Ουκρανία μέσω του Parimatch Foundation. Κορυφαίοι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι, αθλητικοί οργανισμοί, φορείς, επιχειρήσεις και πρεσβευτές έκαναν δωρεές, παρείχαν ενημερωτική υποστήριξη, καλωσόρισαν τους πρόσφυγες

σύμβουλου (Deputy CEO της Parimatch Tech) από τον Οκτώβριο του 2021. Ως Deputy CEO, είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη και επέκταση των επιχειρή σεων, την ενημέρωση των εσωτερικών διαδικασιών της εταιρείας, τη δημιουρ γία νέων γραφείων και την αντιμετώπιση θεμάτων επιχειρηματικής σταθερό τητας. Πριν ενταχθεί στην Parimatch Tech το 2013, εργάστηκε στον εξωτερικό έλεγχο στην εταιρεία PwC.

στην

B2B είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εργασία, μεγάλη πρόκληση και ανταποδοτική. Αν και είναι μια μακροπρόθεσμη πρωτοβουλία, ελπίζω ότι σύντομα θα δείτε τα πρώτα αποτελέσματα. Μιλώντας για το προσωπικό μου στοίχημα, υποθέτω ότι αφορά στην περιφερειακή διαφοροποίηση ανά τύπο επιχείρησης. Είναι η κατεύθυνση που επιβλέ πω στενά ως αναπληρώτρια CEO της Parimatch Tech και είμαι σίγουρη για την εγκυρότητα και την αποτελεσματικότητά της. ΠΛΑΝΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Τι περιλαμβάνει το πλάνο ανάπτυξης της

Parimatch Tech. Ποιοι είναι οι βασικοί πυλώνες και ποιες νέες συνεργασίες βρίσκονται στα σκαριά; Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων B2B, επιδιώκουμε να συνεργαζόμαστε με επιχειρήσεις που δεν θα είναι απλώς χρήστες του λογισμικού και των λύσεων μας, αλλά και συνεργάτες, ικανοί να προσθέτουν αξία σε οτιδήποτε κάνουμε μαζί. Επιδιώκουμε συνέργεια από κοινοπραξίες με τους εταίρους μας και υπάρχουν πολλές ευκαιρίες γι’ αυτό, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς διαδικτυακής ψυχα γωγίας. Κάποιες συνεργασίες είναι ήδη στα σκαριά και θα ανακοινωθούν σύντομα. Ωστόσο, η κύρια εστίασή μας, κρίσιμης σημασίας σε περιόδους αλλαγής, είναι οι αποφάσεις οι οποίες λαμβάνονται. Σίγουρα δεν θα υπάρξουν βιαστικές ενέργειες ή ατελείς συνεργασίες.

Ποια προϊόντα

-

πολλές επιλογές: franchise πλατφόρμες επιχειρήσεων και στοιχημάτων

και βασίζονται στην

μας στο B2C. Στη συνέχεια, υπάρχουν αυτόνομα στοιχεία που μπορούν να βελτιώσουν μια σύγχρονη πλατφόρμα iGaming, όπως το CRM, η μηχανή συστάσεων, τα αναλυτικά στοιχεία και οι επι χειρήσεις, τα πολύπλοκα συστήματα κατά της απάτης, οι λύσεις MarTech κ.λπ. Αλλά η πιο δημοφιλής λύση είναι το BaaS (Business-as-a-service). Προς το παρόν είμαστε η μόνη εταιρεία που έχει τέτοια παροχή. Στην περίπτωση

και αυτή

είναι δυνατή χωρίς την απαι τούμενη ασφάλεια, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα την εμπιστοσύνη των χρηστών όσον αφορά στη χρήση των υπηρεσιών αυτών. Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με την εκπαίδευση αλλά και την κουλτούρα «κυ βερνοασφάλειας» που πρέπει

αυξημένη χρήση του διαδικτύου και σχετικών υπηρεσιών, όχι μόνο σε όγκο δεδομένων αλλά και σε αριθμό συσκευών και χρηστών, αυξάνει επίσης τον δυνητικό αριθμό επιθέσεων, καθώς και το λεγόμενο attack surface. Ο όρος αυτός χρησι μοποιείται για να μετρήσει τους τρόπους επίθεσης και τα πιθανά ευπαθή σημεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πραγ ματοποίηση τέτοιων επιθέσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας (ΑΨΑ) τα τελευταία 2 χρόνια ένεκα και της πανδημίας, το Εθνικό CSIRT-CY έλαβε αυξη μένο αριθμό κοινοποιήσεων για περιστατικά που σχετίζονται με επιθέσεις Phishing (190 κοινοποιήσεις). Οι περισσό τερες κοινοποιήσεις αφορού

τραπεζικό

σχετίζονταν

σε

μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου CSIRTs (CSIRTs Network) με ταβιβάσει την ετοιμότητά τους για βοήθεια προς την Ουκρανία εάν αυτό θεωρηθεί αναγκαίο. Να αναφέρω, επίσης, ότι και σε ευρωπαϊκό επίπεδο γίνονται ήδη προσπάθειες καταγραφής του μεγέθους του προβλήμα τος των κυβερνοεπιθέσεων και εντοπισμού των κυριότερων θεμάτων κυβερνοασφάλειας. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμε τρο, με θέμα «Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις και Κυβερνοα σφάλεια»,

του οποίου

Μάιο του 2022,

ρωπαϊκή Επιτροπή, προκύπτει

συνδέσμους

υποδύονταν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα

υπηρεσίες

ναλλαγών, καθώς

είχαν ως

μερικές

πανδη

του COVID-19. Ο πόλεμος

ΕΕ (11%) και το viruses, spyware or malicious

software (excluding ransomware) (8%) με ποσοστό χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (14%). Ενδιαφέρον στοιχείο είναι επίσης ότι αν και το υψηλότερο ποσοστό ανησυχίας των μικρομεσαίων επι χειρήσεων αφορά την πιθανότητα hacking των online τραπεζικών λογαριασμών τους (32% στην ΕΕ και 30% για την Κύπρο), στην πραγματικότητα μόνο 4% των επιχειρήσεων έχουν δεχθεί τέ τοια επίθεση. Μέσω αυτού του παραδείγματος καταδεικνύεται ότι παρόλο που υπάρχει ανησυχία για κυβερνοεπιθέσεις, εάν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, τότε οι επιθέσεις αυτές είναι ανε πιτυχείς. Εξ ου και η ΑΨΑ προβαί νει κατά καιρούς σε συστάσεις για τρόπους προστασίας και πρό ληψης των κυβερνοεπιθέσεων και προγραμματίζει τη διεξαγωγή εκπαιδευτικών σεμιναρίων για θέματα κυβερνοασφάλειας στο πλαίσιο υλοποίησης των δρά σεων της Εθνικής Στρατηγικής Κυβερνοασφάλειας.

Ποιος ο ρόλος της κυβερνο ασφάλειας για τη σημερινή κοινωνία και ιδιαίτερα για την οικονομία και πώς έχει αλλάξει κατά τα τελευταία χρόνια; Ο ρόλος της κυβερνοασφάλειας

και Επικοινωνιών) ή αποκτούμε πρόσβαση σε αυτές μέσω ΤΠΕ, γίνεται ξεκάθαρο ότι η ασφάλεια είναι ένα απόλυτα κρίσιμο συστα τικό για τη χρήση και απόλαυση τέτοιων υπηρεσιών. Επίσης, οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες αποτε λούν μια από τις πιο υποσχόμενες

πηγές ανάπτυξης της οικονομίας – αυτή η ανάπτυξη δεν θα είναι δυνατή χωρίς την απαιτούμενη ασφάλεια, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα την εμπιστοσύνη των χρηστών όσον αφορά στη χρήση των υπηρεσιών αυτών. Τα τελευταία χρόνια, όπως ανέ φερα προηγουμένως, έχει παρα τηρηθεί μια ραγδαία αύξηση στη χρήση του διαδικτύου και των ψηφιακών υπηρεσιών, ειδικά ως αποτέλεσμα της πανδημίας, που έφερε σημαντικές ανάγκες για τηλεργασία, τηλεκπαίδευση και πολλές άλλες ψηφιακές υπηρε σίες μέσω διαδικτύου. Αυτή η κατάσταση επίσης συντείνει στη σημαντική αύξηση της σημαντι κότητας των θεμάτων ασφάλειας. Με την άνοδο του «Internet of Things» πώς επηρεάζει η ασφάλεια στον κυβερνοχώ ρο την καθημερινότητα των πολιτών; Κάτι που εύκολα παραλείπεται

σε σχέση με την αυξημένη χρή

ση του διαδικτύου είναι ότι δεν είναι μόνο το εύρος των ψηφια κών υπηρεσιών που μεγαλώνει, αλλά επίσης και ο αριθμός των συνδεδεμένων συσκευών. Με την έλευση του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet of Things –IoT), πολλαπλασιάζεται ραγδαία ο αριθμός των συσκευών που έχει ο κάθε πολίτης στο σπίτι του – συνδεδεμένα αυτοκίνη τα, ψυγεία, πλυντήρια, κάμερες, συστήματα άρδευσης, μέχρι και έξυπνες λάμπες και κουδούνια! Η σημασία της ασφάλειας επε κτείνεται και σε τέτοιες συσκευές, καθώς μπορούν να χρησιμοποιη θούν για κακόβουλους σκοπούς πολύ εύκολα αν δεν έχουν τις απαραίτητες κλείδες και ασφαλή πρωτόκολλα επικοινωνίας.

Η Κύπρος σε ποιο επίπεδο βρί σκεται σε ζητήματα κυβερνοασφάλειας; Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η Κύπρος έχει πετύχει μεγάλα άλματα στα επίπεδα κυβερνο ασφάλειας και στην όλη προ σέγγισή της στα θέματα αυτά τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι με την ίδρυση της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας μόλις το 2018, η οποία περιλαμβάνει και την Εθνική Ομάδα Αντιμετώ πισης Ηλεκτρονικών Επιθέσεων (Εθνικό CSIRT-CY):

• έχουμε ήδη προχωρήσει στην ανάπτυξη και έκδοση αριθμού νομοθεσιών για την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών και την κυβερνοασφάλεια, με ειδικά μέτρα ασφάλειας και καθοδήγηση για τις κρίσιμες υποδομές της χώρας μας, • έχουμε εμπλουτίσει και υλο ποιούμε την αναθεωρημένη Στρατηγική Κυβερνοασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας με πληθώρα σημαντικών δράσεων

για την ενίσχυση των επιπέδων

κυβερνοασφάλειας,

• έχουμε πετύχει σημαντικές ευ

ρωπαϊκές συγχρηματοδοτήσεις, μέσω ανταγωνιστικών προγραμ μάτων, όπως πρόσφατα για τη δημιουργία του Εθνικού Κέντρου Συντονισμού Κυβερνοασφάλειας, • κτίζουμε ενεργά τις ικανότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας στα θέματα πιστοποίησης κυβερνοα σφάλειας για προϊόντα και υπη ρεσίες ΤΠΕ, • αναπτύξαμε (και συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε) μεγάλο αριθ μό συνεργασιών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, για ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και αλλη λοβοήθεια. Αν και οι επιτυχίες μας είναι ση μαντικές, ωστόσο δεν αναπαυό μαστε και πάντα θα συνεχίζουμε να βρίσκουμε νέους τρόπους για την περαιτέρω αναβάθμιση της κυβερνοασφάλειας στην Κύπρο, προς όφελος του κάθε πολίτη και επιχείρησης στη χώρα μας. Τι είδους κυβερνοεπιθέσεις καταγράφονται στην Κύπρο και πόσο έχουν αυξηθεί; Ποιοι εί ναι οι αριθμοί των «κρουσμά των» των κυβερνοεπιθέσεων; Συγκρίνοντας τα στοιχεία που αφορούν το 2018 (έναρξη της ΑΨΑ) με το σήμερα (2022) και βάσει των κοινοποιημένων περι στατικών κυβερνοασφάλειας από κρίσιμες υποδομές προς την ΑΨΑ, ένα μεγάλο μέρος τους (περίπου 80%) αφορά επιθέσεις του εί δους «Phishing». Ενδεικτικά να αναφέρω ότι το 2018 είχαμε 3 κοινοποιημένα περιστατικά εκ των οποίων το ένα αφορούσε επιθέ σεις «Phishing», ενώ το 2022 είμαστε ήδη στα 180 με την πλει οψηφία να αφορά επιθέσεις αυτού του τύπου. Η αύξηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην πανδημία και το γεγονός ότι ένας τεράστιος αριθμός υπαλλήλων τόσο από τον ιδιωτικό αλλά και τον δημόσιο τομέα εργάζονταν από το σπίτι. Αυτό έδωσε στους κακόβουλους χρήστες την ευκαιρία να εκμεταλ λευτούν σε μεγάλο βαθμό

του είδους τις επιθέσεις. Φυσικά

όπως κάθε άλλο κράτος μέλος

της ΕΕ έχουμε σημειώσει μικρή

αύξηση και σε άλλου είδους επι

θέσεις όπως DDoS, Malware και

Ransomware πάλι κατά κύριο

λόγο λόγω του ότι οι παράμετροι

ασφαλείας αλλάζουν συνεχώς

αναλόγως με το από δουλεύει ο

εργαζόμενος (σπίτι ή γραφείο).

Τέλος, να προσθέσω ότι οι αριθ

μοί αυτοί αφορούν επιθέσεις που

μας έχουν κοινοποιηθεί από τους Φορείς Κρίσιμων Υποδομών Πλη

ροφοριών της Κυπριακής Δημο

κρατίας (οι επιθέσεις βάσει και της νομοθεσίας πρέπει να πληρούν κάποια κριτήρια). Δεδομένου ότι κάποιες μεγάλες επιχειρήσεις και

υπηρεσίες δεν εμπίπτουν στους Φορείς Κρίσιμων Υποδομών Πλη ροφοριών ο πραγματικός αριθ μός επιθέσεων στην Κυπριακής Δημοκρατία είναι μεγαλύτερος. Επίσης, αξίζει, να αναφερθεί ότι τα επίπεδα ενημέρωσης (awareness) σε θέματα κυβερνοασφάλειας όπως και εμπιστοσύνης (trust) μεταξύ κρίσιμων υποδομών και ΑΨΑ ήταν πολύ διαφορετικά το 2018, γι’ αυτό ενδεχομένως να δηλώνονταν πολύ λιγότερα πε ριστατικά.

Ποια είναι τα ζητήματα τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν και πώς μπορεί να εξελιχτεί το επίπεδο κυβερνοασφάλειας στην

κυβερνοεπιθέσεις. Είναι σημα ντικό να προχωρήσουμε επίσης σε δράσεις εκπαίδευσης, ειδι κά αφού παρατηρείται έλλειψη σχετικής κατάρτισης, όπως και στις πλείστες χώρες, το οποίο επιβεβαιώνεται και από τα απο τελέσματα του Ευρωβαρόμετρου που αναφέραμε προηγουμένως, σύμφωνα με τα οποία μόνο 1 στις 5 μικρομεσαίες επιχειρήσεις προ σέφεραν κάποιου είδους εκπαί δευση για τα θέματα εγκλήματος στον κυβερνοχώρο (τόσο στην Κύπρο όσο και στην ΕΕ).

Ποιος ο ρόλος της υπηρεσίας σας σχετικά με την κυβερνοασφάλεια; Ο ρόλος της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας είναι πολύπλευρος, αλλά σε γενικές γραμμές εστιά ζεται στη βελτίωση των επιπέδων κυβερνοασφάλειας σε ολόκλη

ομάδες, όπως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, διευ θυντές εταιρειών, πολίτες, παιδιά και εκπαιδευτικούς, ως επίσης και σε επαγγελματίες άλλων κλάδων που μπορούν να επηρεαστούν από

ρη τη χώρα, με κύρια έμφαση στην προστασία των κρίσιμων υποδομών. Παραδείγματα είναι οι υποδομές στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, των τραπεζών και χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, του νερού, της υγείας, των ψηφιακών υποδομών και των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Δημοσιεύουμε αποφάσεις και κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την ασφάλεια των υποδομών αυτών, δεχόμαστε κοινοποιήσεις σχετικών περιστατικών για καλύ τερη κατανόηση του περιβάλλο ντος κυβερνοασφάλειας και για να βοηθούμε στην επίλυσή τους και κτίζουμε συνεργασίες τόσο εντός όσο και εκτός Κύπρου, για την περαιτέρω ανάπτυξή μας και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Επιπρόσθετα, προσπαθούμε συ νεχώς να αξιοποιήσουμε όσον το δυνατό περισσότερες πηγές πλη ροφόρησης, έτσι και το διάστημα αυτό η ΑΨΑ διεξάγει για πρώτη φορά έρευνες αγοράς τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στα νοικο κυριά για τη συλλογή στοιχείων και πληροφοριών που σχετίζονται με θέματα κυβερνοασφάλειας ή/ και ψηφιακής ασφάλειας, αποτί

μησης της σημαντικότητας που αποδίδεται σε αυτά τα θέματα, τον τρόπο αντιμετώπισης περι στατικών, τις συνέπειες από πε ριστατικά κ.τλ, ώστε να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα τα οποία θα αξιοποιηθούν για περαιτέρω ενέργειες της ΑΨΑ στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της.

Πού μπορεί να απευθυνθεί ο Κύπριος πολίτης αν εντοπίσει κάτι ύποπτο ή είναι θύμα κυβερνοεπίθεσης; Υπάρχουν διάφορα κανάλια επικοινωνίας διαθέσιμα για την αναφορά περιστατικών προς τις αρμόδιες αρχές. Όσον αφορά σε περιστατικά που σχετίζονται με κρίσιμες υποδομές της χώ ρας, όπως αυτές ορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο, αυτά πρέπει να αναφέρονται στην Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας, ζη τώντας βοήθεια από το Εθνικό CSIRT-CY όταν προκύπτει σχετική ανάγκη. Περιστατικά απάτης που επηρεάζουν πολίτες μπορούν να αναφέρονται στην Αστυνομία στην Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονι κού Εγκλήματος. Με την ολοκλή ρωση της στελέχωσης της ΑΨΑ σκοπεύουμε να προσφέρουμε επιπρόσθετες υπηρεσίες προς τους πολίτες. Η κυβερνοασφάλεια στον δείκτη DESI. Πώς εμπλέκεται η κυβερνοασφάλεια ως «συ στατικό» του δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας; Να αναφέρουμε ότι η κυβερνο ασφάλεια δεν εμπλέκεται άμεσα στον δείκτη DESI, ο οποίος όμως εστιάζεται σε αρκετά θέματα που σχετίζονται με την ύπαρξη και χρήση ποιοτικών ψηφιακών υπη ρεσιών σε μια χώρα. Σύμφωνα λοιπόν με την τελευταία έκθεση του DESI 2022, η Κύπρος παρουσίασε σημαντική βελτίωση στη διάσταση συνδεσιμότητας, η οποία επηρεάζεται από τις ρυθμι στικές παρεμβάσεις του Γραφείου μας

2021, το ποσοστό κάλυψης δι

κτύων VHCN (Very High Capacity Networks) αυξήθηκε σημαντικά από 26% σε 41%, παραμένοντας όμως κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο κάλυψης που ανέρχεται στο 70%. Σύμφωνα όμως με τα πλάνα των παροχέων η κάλυψη αυτή αναμένεται να παρουσιάσει περαιτέρω βελτίωση το 2022 και στα επόμενα χρόνια θα υπάρξει σύγκλιση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περαιτέρω, η Κύπρος στην κάλυψη δικτυών 5G παρουσίασε για το 2021 από

υψηλότερα ποσοστά με

κατετάγη 6η με τον μέσο όρο

ΕΕ να ανέρχεται στο 66%.

επόμενη έκδοση του DESI

Κύπρος

συν δέσεων (δηλαδή με ταχύτητες

σύνδεσης άνω των 100 mbps)

στα νοικοκυριά από 3% το 2020 στο 26% το 2021, ενώ η χρήση κινητής ευρυζωνικής πρόσβασης βρίσκεται για το 2021 στο 91% από 84% που ήταν το 2020. Όλη αυτή η πρόοδος στη συνδεσιμότη τα που συνεπάγεται υψηλότερες ταχύτητες, νέες υπηρεσίες κ.τλ αναπόφευκτα συνοδεύεται και από αυξημένο κίνδυνο επιθέσεων. Η αποτροπή των επιθέσεων αυ τών προϋποθέτει και τις κατάλ ληλες διαδικτυακές ψηφιακές δεξιότητες. Και αυτό είναι ένα από τα μεγάλα ζητήματα που πρέ πει να αντιμετωπίσει η Κυπριακή Δημοκρατία, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία του DESI 2022 η Κύπρος κατατάσσεται 21η από τα 27 κράτη μέλη στη διάσταση του Ανθρώπινου Κεφαλαίου. Και για να είμαι πιο συγκεκριμένος σύμφωνα με τα στοιχεία του DESI η Κύπρος παρουσιάζει σοβαρή υστέρηση στις διαδικτυακές ψη φιακές δεξιότητες όπου βρίσκεται στην 22η θέση, ενώ παράλληλα

στις πιο προχωρημένες δεξιότητες στην 21η θέση. Αξίζει να σημει ωθεί ότι, η κυβερνοασφάλεια παίζει σημαντικό έμμεσο ρόλο στα αποτελέσματα αυτά, λόγω της εμπιστοσύνης που πρέπει να αναπτυχθεί όσον αφορά στη χρήση των ψηφιακών υπηρεσι ών από τις επιχειρήσεις και τους πολίτες του τόπου. Η επέκταση των υπηρεσιών και συσκευών (βλ. προηγούμενες αναφορές σε συσκευές IoT) επιφέρουν και νέες προκλήσεις ασφάλειας που πρέπει να αντιμετωπίσουμε.

Πώς μπορεί στην Κύπρο να δημιουργηθεί μια κουλτού ρα γύρω από

περαιτέρω εμπλοκή στον κυβερνοχώρο και ιδιαίτερα στον τομέα της κυβερνοασφάλειας; Η σημασία της δημιουργίας

2.0), καλύπτουμε πλέον θέμα τα ενημέρωσης και επίγνωσης των πολιτών, των επιχειρήσεων και του προσωπικού τους, την προώθηση των θεμάτων ασφά λειας στα σχολεία (όπως γίνε ται π.χ. με την οδική ασφάλεια), την προσέλκυση φοιτητών και επαγγελματιών να ασχοληθούν με θέματα κυβερνοασφάλειας, τη δημιουργία οικοσυστημάτων κυ βερνοασφάλειας με την εμπλοκή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και των πανεπιστημίων, την περαιτέρω εμπλοκή τους σε συνεργασίες μέσω συγχρημα τοδούμενων προγραμμάτων και άλλες σχετικές δραστηριότητες. Πρέπει να αντιληφθούν όλοι ότι η ύπαρξη μιας σοβαρής κουλτούρας ασφάλειας είναι απαραίτητο συ στατικό της μετάβασής μας στην ψηφιακή οικονομία του αύριο, με όλα τα συνεπαγόμενα οφέλη που θα φέρει.

Γ

ια κάθε 100 δολάρια που επενδύονται στην κυβερνοασφά λεια ανά τον κόσμο, τα 41 από αυτά επενδύονται στο Ισραήλ» ανέφερε ο πρώην πρωθυπουρ γός του Ισραήλ Naftali Bennett κάτι το οποίο υποδεικνύει πως το Ισραήλ βρίσκεται στο επίκε ντρο του παγκόσμιου οικοσυ στήματος κυβερνοασφάλειας (CyberSecurity). Γενικότερα, τα τελευταία χρόνια το γειτονικό κράτος κατάφερε να μετατρέψει την καινοτομία σε εμπόρευμα με τις εξαγωγές στον τομέα της τεχνολογίας να αντικατοπτρί ζουν το 54% των συνολικών εξαγωγών της χώρας, ξεπερνώ ντας για πρώτη φορά

ηγετική θέση στον τομέα σε έναν κόσμο που ο ρόλος της κυβερνοασφάλειας, πλέον, είναι μείζονος σημασίας.

επί του συνόλου

εξαγωγών το 2021.

Ισραήλ των περίπου

κατοίκων

των

ηλινή κοινωνία και συμβάλλει στην εδραίωση του Ισραήλ σε

Η σημασία της κυβερνοασφάλειας σε ένα συνεχώς εξελισσόμενο κόσμο Παρά το γεγονός ότι δεν χρειά ζεται το 2022 να επισημανθεί ο ρόλος της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο τα κενά που μπο ρεί να υπάρξουν στην κυβερ νοασφάλεια σε κρατικές δομές, εταιρείες, υπηρεσίες μπορούν να επιφέρουν από τις πιο ελάχι στες υλικές ζημιές μέχρι και το έσχατο που είναι η απώλεια αν θρώπινων ζωών. Τα κενά ασφά λειας σε ένα προσωπικό φορητό υπολογιστή ή σε μια τράπεζα καθιστούν χρηματικά κεφάλαια ή προσωπικά δεδομένα ως εύκολη λεία για επιτήδειους, ενώ «ανυπεράσπιστα» ψηφιακά συστήματα σε πύργους ελέγχου αεροδρομίων ή σε νοσοκομεία και ιατρικά κέντρα μπορεί να αποτελέσουν λόγο για θανάτους ανθρώπων. Ενδεικτικό είναι ότι η Ευρω παϊκή

συνδυ ασμό με την ολοένα περισσό τερη διασύνδεση των υλικών αντικειμένων με το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things), μπορεί να έχει άμεσες συνέπειες, καθιστώντας την κυβερνοασφάλεια

και

τομμυρίων δολαρίων μέσα

131

καταγράφοντας

ξεπερνά το 200% σε σχέση

την προηγούμενη χρονιά όταν και συγκέντρωσε 2,9 δισεκα τομμύρια δολάρια. Επίσης, σε παγκόσμιο επίπεδο το 40% των ιδιωτικών επενδύσεων χρηματο δότησης σε εταιρείες του τομέα συγκεντρώθηκαν στο Ισραήλ κάτι το οποίο είναι αξιοσημείωτο αν ληφθεί

και ο πληθυσμός της χώρας (περίπου 9 εκατομμύρια άτομα). Η μαζική εισροή χρηματικών ροών στο ισραηλινό οικοσύστη μα κυβερνοασφάλειας συνέβαλε στην εμφάνιση 11 νέων «εται ρειών μονόκερων» (unicorns) κάτι που αντανακλά στο 33% επί του συνόλου τέτοιου μεγέθους εταιρειών στον τομέα ανά το παγκόσμιο. Σημειώνεται ότι «εταιρεία μονόκερος» θεω ρείται μία νεοφυής επιχείρηση (startup), η οποία έχει ξεπεράσει σε όρους αγοραίας αξίας το 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Για να καταστεί πιο ξεκάθαρη η εικόνα της πρωτόγνωρης «έκρη ξης» των τεχνολογιών γύρω από την κυβερνοασφάλεια στο Ισραήλ τα τελευταία τρία χρόνια οι εξαγωγές των προϊόντων του τομέα έχουν ξεπεράσει τις αμυ ντικές εξαγωγές της χώρας. Σε αυτό το αποτέλεσμα συνέβαλε και το γεγονός ότι η χώρα κατέ χει εδώ και κάποια χρόνια την πρώτη θέση στις κατατάξεις του OECD (Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) στον δείκτη των δαπανών σε Έρευνα και Καινοτομία προς το σύνολο του ΑΕΠ με ποσοστό 5,44%. Επιπλέον, το εργατικό δυναμικό που εργάζεται στον τομέα της τεχνολογίας

νεοφυών επιχειρήσεων (start-up nation). Οι εξαγωγές κυβερνοασφάλειας του Ισραήλ ξεπέρασαν τα 11 δισεκατομμύρια δολάρια κατά το 2021, ενώ διαφαίνεται ότι υπάρχει αυξητική τάση λόγω του παγκόσμιου ενδιαφέροντος για τον τομέα. Για παράδειγμα, τον Δεκέμβριο του 2021 το Υπουρ γείο Οικονομικών του Ισραήλ οδήγησε το Διεθνές Νομισμα τικό Ταμείο (ΔΝΤ) και 10 άλλες συμμετέχουσες χώρες σε δοκιμή των υποδομών τους ενάντια σε μια προσομοίωση επίθεσης στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό

η οποία περιλαμβάνει

συνεργασίας με εταιρείες

ιδιωτικού τομέα,

σημάδι

και σχεδιασμό της χώρας αλλά και η σημασία των ενόπλων δυνάμεων στη καθημερινότητα των πολιτών. Αξιοσημείωτη και ίσως εκπληκτικά κατατοπιστική είναι η δήλωση του πρώην πρωθυπουργού του Ισραήλ Να φτάλι Μπένετ, στην ομιλία του στο Cyber Week στο Τελ Αβίβ, ο οποίος έκανε ιδιαίτερη αναφο ρά στη συνεργασία μεταξύ των διάφορων «παικτών» που δια μορφώνουν το οικοσύστημα, η οποία σύμφωνα με τον ίδιο δεν πρέπει να είναι μόνο επίσημη αλλά και καθημερινή. «Είναι αυτό που αποκαλώ η δύναμη του μεσημεριανού», σημειώ νοντας χαρακτηριστικά «όταν βάζεις ένα λοχαγό του στρατού, έναν καθηγητή πανεπιστημίου,

οποίος

σύμβουλος σε θέματα κυβερνοασφάλειας του Κράτους και θεωρείται ο «γκουρού» της κυβερνοασφά λειας στο Ισραήλ. Συνεχίζοντας αναφέρει πως το έθνος των περίπου 9 εκατομμυρίων φιλοξενεί περισσότερες από 300 ενεργές εταιρείες κυβερνοασφάλειας, ενώ το 2021 αντιπροσώπευε περίπου το 15% των παγκό σμιων επενδύσεων γενικά στον κυβερνοχώρο. Εξήγησε κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο Τελ Αβίβ, όπου παρέστη

το Economy Today, ότι την τελευταία δεκαετία δομήθηκε στρατηγικό πλάνο για το πώς το Ισραήλ θα πρωτοστατήσει στην κυβερνοασφάλεια

ζήτημα υψίστης ασφαλείας και το

γενικότε

εργαστήρια/

κρατικές υπηρεσίες.

Ο Rami Efrati επισήμανε ότι πολλοί από το νέο και ταλαντού χο εργατικό δυναμικό του Ισραήλ επιλέγουν να εργαστούν για την κυβέρνηση λόγω των επιχορηγή σεων και των φοροαπαλλαγών που προσφέρει το κράτος, αντί για μεγάλες εταιρείες τεχνο λογίας όπως η Amazon, που προσφέρουν υψηλούς μισθούς. Το ισραηλινό κράτος επιχορηγεί περίπου 100 νεοφυείς εταιρείες κάθε χρόνο καλύπτοντας πέραν του 85% των αναγκών τους, λαμβάνοντας υπόψη ότι στατιστι κά το 95% αποτυγχάνει. Ο Rami Efrati τονίζει ότι είναι πολύ σημα ντικό ότι το 5%

λογιστές και η ανάπτυξη του δια δικτύου προς το κράτος Ισραήλ» αναφέρει ο Isaac Ben-Israel, επικεφαλής του Διεπιστημονικού Κέντρου Ερευνών Κυβερνο τεχνολογίας (Interdisciplinary Cyber Research Center) στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και πρώην επικεφαλής της Υπηρε σίας Κυβερνοασφάλειας του Ισραήλ. Ο Isaac Ben Israel κατά τη δι άρκεια συνεδρίου στο Τελ Αβίβ εξήγησε ότι «Οι περισσότερες χώρες στην αρχή ανέπτυσσαν αυτές τις τεχνολογίες μυστικά, αποκλειστικά για χρήση από τις υπηρεσίες ασφαλείας, όμως σύντομα ανακαλύψαμε ότι οι μέθοδοι αυτοί δεν είναι απλά εργαλεία συλλογής πληροφο ριών αλλά μετατρέπονται σε όπλα κυβερνοεπιθέσεων σε βάρος στρατηγικών υποδο μών της χώρας τα οποία, στην τελική, ελέγχονται από υπολογιστές». Ως εκ τούτου, με αυτή τη διαπίστωση έγιναν οι απαραίτητες ενέργειες ώστε το Ισραήλ να γίνει από το 2002 μια από τις πρώτες χώρες που δημιούργησε εθνική υπηρεσία

για προστασία από κυβερνοε πιθέσεις. Ο Ben Israel ο οποίος θεωρείται ο «πατέρας» της κυβερνοασφάλειας του Ισραήλ ορίστηκε από τον τότε πρωθυπουργό για να θεσπίσει ένα πλάνο ώστε η χώρα να γίνει μία από τις κορυφαίες δυνάμεις στον χώρο της κυβερνοασφά λειας. Στο επίκεντρο αυτού του σχεδίου, που υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση, ήταν ο πανεπι στημιακός κόσμος με πρώτιστο στόχο τη δημιουργία ισχυρών σχημάτων συνεργασίας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα με σκοπό την ανάπτυξη νέων τεχνολογι ών. «Ένας βασικός στόχος ήταν να αναπτύξουμε το ανθρώπινο κεφάλαιο. Πρότεινα να ξεκινή σουν προγράμματα κυβερνοτε χνολογίας σε όλα τα πανεπιστήμια αλλά και στα σχολεία». Όμως σύμφωνα με τον ίδιο, δεν έφτανε αυτό. Έπρεπε να αναπτυχθούν και εταιρείες που θα εξέταζαν και θα ανέπτυσσαν όλες τις καινοτόμες εφαρμογές για την αντιμετώπιση της νέας απειλής, έτσι δόθηκαν κίνητρα για τη δημιουργία νεοφυ ών εταιρειών. «Σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση, στην ανάπτυξη

και κυβερνοπολέμου.

ΤΆΓΜΆ

Τάγμα 8200

για να δημιουργείται ένας μύθος για τους αντιπάλους της χώρας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι μέλη της μονάδας 8200 λαμβάνουν ρόλο καθηγητών για παιδιά του δημοτικού και του

οποίο

με την αμερικανική

και είναι η πολυπληθέστερη

μονάδα των του Ισραηλινού

Στρατού αποτελεί ένα από τους

κύριους λόγους που το Ισραήλ

είναι κυρίαρχο στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Το «8200», όπως αποκαλείται από τους Ισραηλινούς, χωρίζεται σε δύο κλάδους όπου ο ένας σχετίζεται με τη συλλογή πληροφοριών, ενώ ο άλλος είναι ο «δημιουργικός» και δεν έχει τίποτε να ζηλέψει από τα αντίστοιχα τμήματα των κολοσ σών του Διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών, όπως της Google και της Apple. Το ένα πέμπτο του ωραρίου τους είναι απολύτως δικό τους, αφού ένα μέρος της δουλειάς τους είναι να σκέφτο νται και να εφευρίσκουν, κάτι που προσεγγίζει τους τρόπους λειτουργίας της Σίλικον Βάλεϊ. Στη μονάδα υπηρετούν τη θητεία τους τα καλύτερα μυαλά της

γυμνασίου στα οποία διδάσκουν βασικές αρχές αλγορίθμων και προγραμματισμού. Τα παιδιά που δικαιούνται να λάβουν μέρος στο εν λόγω πρόγραμμα είναι αυτά που έχουν ψηλές επιδόσεις στα μαθηματικά και περνούν

από ειδικές εξετάσεις. Ενδια φέρον είναι και το γεγονός ότι επιπρόσθετη προϋπόθεση για να συμπεριληφθούν στο Πρόγραμμα πρέπει να ανήκουν στις ομάδες

των Υπέρ-Ορθόδοξων Εβραίων και ο λόγος είναι ο πολιτικός σχε διασμός που έχει στόχο να δίνει κίνητρα στις ομάδες αυτές να εμπλακούν με το επιχειρείν και την οικονομική δραστηριότητα. Η περίπτωση του Μπερ Σεβά η επιτομή του κυβερνητικού συντονισμού Επιτομή για το οικοσύστημα κυβερνοασφάλειας του Ισραήλ είναι το τεχνολογικό πάρκο στη Μπερ Σεβά, μια πόλη περίπου

250.000 κατοίκων στο νότιο μέρος της χώρας μέσα στην έρημο του Νέγκεβ, όπου γίνεται η εφαρμογή του πλάνου των πέντε πυλώνων που αναφέρθηκε πιο πάνω. Πριν μια δεκαετία οι εργαζόμενοι του τεχνολογικού τομέα στην πόλη δεν ξεπερνού σαν τους 100, ενώ σήμερα στο Μπερ Σεβά εργάζονται περισσό τεροι από 3.000 στον τομέα. H κυβέρνηση του Ισραήλ κατά το

Από τις μεγαλύτερες εταιρεί ες στον κόσμο έχουν σήμερα ανοίξει γραφεία και τεχνολογικά εργαστήρια στην Μπερ Σεβά, ανάμεσά τους η Amdocs, η Intel, η CISCO και η MasterCard, ενώ το έργο του Gav-Yam Negev Park αναμένεται μέχρι το 2025 να

αλλά το κράτος χρησιμοποιεί την κυβερ νοασφάλεια για να επιλύσει ζη τήματα τα οποία θεωρεί καίριας σημασίας εντός του κράτους. Το καθημερινό κυκλοφοριακό χάος που δημιουργείται στο Τελ Αβίβ όπου εδρεύει η πλειοψηφία

στον προορισμό τους. Προς τούτο το τεχνολογικό πάρκο στο Μπερ Σεβά, η οποία στην ουσία είναι μια αραιοκατοικημένη

«Καλέστε το 119 αν υποπτεύεστε επίθεση από χάκερ» Στο μείγμα πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων προστίθενται και οι κρατικοί οργανισμοί στην πόλη του Μπερ Σεβά. Στο τεχνολογικό πάρκο της πόλης λειτουργεί η ομάδα κρούσης της ειδικής υπηρεσίας κυβερνοασφάλει ας του Ισραήλ (Israeli Cyber Emergency Response TeamIL-CERT), η οποία παρακο λουθεί 24 ώρες το 24ώρο τις στρατηγικές υποδομές της χώρας και αντιμετωπίζει τυ χόν επιθέσεις. Στο κτήριο του CERT λειτουργεί τηλεφωνικό κέντρο το οποίο λειτουργεί, επίσης, 24 ώρες το 24ωρο στο οποίο μπορούν οι πολίτες να καταγγείλουν και να ενημερώσουν για περιστατικά κυβερνοεπιθέσεων. Το εν λόγω εγχείρημα το οποίο έχει σύνθημα «Καλέστε το 119 για επίθεση από χάκερ» απο

τελεί παγκόσμια πρωτοτυπία,

πολίτες σε εγρήγορση

περίπτωση απειλής κυβερνο επιθέσεων. Για τον γενικό διευθυντή

Ισραηλινού CERT, Erez Tidhar, η συνεργασία μεταξύ

εθνικών αρχών και του ιδιωτικού τομέα έχει κομβική σημασία όχι μόνο στη μετα φορά γνώσης και την αξιο ποίηση του ταλέντου, αλλά και στην αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων που αυ ξάνονται συνεχώς. «Πολλοί αναλυτές του κέντρου είναι φοιτητές στο πανεπιστήμιο. Δουλεύουν μαζί μας για 2-3 χρόνια και μετά πάνε στον ιδιωτικό τομέα ή ανοίγουν

τους επιχειρήσεις και

Σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης

σειρά είναι

περαιτέρω με τον κυβερνοχώρο και την κυβερνοα σφάλεια. ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ, η κρατική παρέμβαση και ο συντονισμός των χαρακτηριστικών του Ισραήλ συνέτειναν ώστε το οικοσύστημα κυβερνοασφάλειας του Ισραήλ να καταστεί

εκπαίδευση εργατικού δυναμικού, εξειδι κευμένα πανεπιστημιακά προγράμματα, άμεσες επενδύσεις, μεγάλη στρατιωτική

ώστε

της

του «μπραντ» της χώρας.

ση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στηρίζεται στη στρατηγική κυβερ νοασφάλειας της ΕΕ του 2020 και στη στρατηγική της ΕΕ για την Ένωση Ασφάλειας του 2020, θα διασφαλίσει ότι τα ψηφιακά προϊόντα, όπως τα ασύρματα και ενσύρματα προϊόντα και το λογι σμικό, θα είναι ασφαλέστερα για τους καταναλωτές σε ολόκληρη την ΕΕ: εκτός από την αύξηση της ευθύνης των κατασκευαστών, με την επιβολή της υποχρέω σης παροχής υποστήριξης για ζητήματα ασφάλειας και έκδοσης ενημερώσεων του λογισμικού για την αντιμετώπιση προσδιορισμέ νων τρωτών σημείων, η πράξη θα επιτρέψει στους καταναλωτές να έχουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με την κυβερνοασφάλεια των προϊόντων που αγοράζουν και χρησιμοποιούν. Η κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, εκτελεστική αντιπρόεδρος για μια Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή, δήλωσε: «Δικαιούμαστε να νιώθουμε ότι τα προϊόντα που αγοράζουμε στην ενιαία αγορά είναι ασφαλή. Όπως μπορούμε να εμπιστευτούμε ένα παιχνίδι ή ένα ψυγείο με σήμανση CE, η πράξη για την κυβερνοανθεκτικότητα θα διασφαλίσει ότι τα συνδεδεμένα αντικείμενα και το λογισμικό που αγοράζουμε συμμορφώνονται με

ισχυρές διασφαλίσεις κυβερνοα σφάλειας. Η πράξη θα μεταφέρει την ευθύνη εκεί όπου ανήκει, σε εκείνους που διαθέτουν τα προϊό ντα στην αγορά». Ο κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, αντι πρόεδρος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής, μας δήλωσε: «Η πράξη για την κυβερνοανθεκτικότητα είναι η απάντησή μας στις σύγχρονες απειλές κατά της ασφάλειας που είναι πλέον πανταχού παρούσες στην ψηφιακή μας κοινωνία. Η ΕΕ έχει πρωτοστατήσει στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος κυβερνοασφάλειας θεσπίζοντας κανόνες για τις υποδομές ζωτικής σημασίας, για την ετοιμότητα και την αντίδραση στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, καθώς

την πιστοποίηση των προϊόντων κυβερνοασφάλειας. Σήμερα

κληρώνουμε

πράξης που φέρνει την ασφάλεια σε όλα τα σπίτια, σε όλες τις επιχειρήσεις μας και σε κάθε διασυνδεδεμένο προϊόν.

κυβερνοασφάλεια αποτελεί

της κοινωνίας

πλέον υπόθεση

38 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ CYBER SECURITY ΗΕυρωπαϊκή Επι τροπή υπέβαλε τον προηγούμενο μήνα πρόταση για μια νέα πράξη για την κυβερνοανθεκτικότητα, με σκοπό την προστασία των καταναλωτών και των επιχειρήσεων από προϊό ντα με ανεπαρκή χαρακτηριστικά ασφάλειας. Μια πρώτη στο είδος της νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ θεσπίζει υποχρεωτικές απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία, καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. ΑΣΦΑΛΈΣΤΈΡΑ ΨΗΦΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟ ΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΈΣ Η πράξη που ανακοινώθηκε από την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον Σεπτέμβριο του 2021, στην ομιλία της για την κατάστα κλάδου». Ο κ. Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε σχετικά: «Σε ό,τι

κρίκος της: είτε πρόκειται για

ένα ευάλωτο κράτος μέλος είτε

για ένα μη ασφαλές προϊόν κατά

μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού. Οι υπολογιστές, τα τηλέφωνα, οι οικιακές συσκευές, οι εικονικές συσκευές υποστήριξης, τα αυτο

κίνητα, τα παιχνίδια... καθένα από

αυτά τα εκατοντάδες εκατομμύρια συνδεδεμένα προϊόντα αποτελεί δυνητικό σημείο εισόδου για μια κυβερνοεπίθεση. Ωστόσο, σήμερα τα περισσότερα προϊ όντα υλισμικού και λογισμικού δεν υπόκεινται σε υποχρεώσεις κυβερνοασφάλειας. Με την εισα γωγή της κυβερνοασφάλειας εκ σχεδιασμού, η πράξη για την κυ βερνοανθεκτικότητα θα συμβάλει στην προστασία της ευρωπαϊκής οικονομίας της Ευρώπης και της συλλογικής μας ασφάλειας».

Καθώς οι επιθέσεις λογισμικών έπλητταν έναν οργανισμό ανά 11 δευτερόλεπτα σε όλο τον κόσμο και το εκτιμώμενο ετήσιο κόστος του κυβερνοεγκλήματος ανήλθε σε 5,5 τρισεκατομμύρια EUR το 2021 βάσει της Έκθεσης «Η ψη φιακή μας άγκυρα, μια ευρωπαϊκή προοπτική», η εγγύηση υψηλού επιπέδου κυβερνοασφάλειας και η μείωση των τρωτών σημείων των ψηφιακών προϊόντων — μία από τις κύριες οδούς για επιτυχείς επιθέσεις — είναι

πλαίσιο για ενωσιακή νομοθεσία για τα προϊόντα και θα θεσπίσουν: α) κανόνες για τη διάθεση στην αγορά προϊόντων με ψηφιακά στοιχεία για την εγγύηση της κυβερνοασφάλειάς τους· β) βασικές απαιτήσεις για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την παραγωγή προϊόντων με ψηφιακά στοιχεία και υποχρεώσεις για τους οικονομικούς φορείς σε σχέση με τα εν λόγω προϊόντα· γ) βασικές απαιτήσεις για τις διαδικασίες χειρισμού τρωτών σημείων που εφαρμόζουν οι κατασκευαστές για να εγγυ ηθούν την κυβερνοασφάλεια προϊόντων με ψηφιακά στοιχεία καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής και υποχρεώσεις για τους οικονομικούς φορείς σε σχέση με τις εν λόγω διαδικασίες. Οι κατασκευαστές θα πρέπει επίσης να αναφέρουν τα τρωτά σημεία που αξιοποιούνται ενεργά και τα περιστατικά· δ) κανόνες για την εποπτεία της αγοράς και την επιβολή κυρώ σεων.

ή ακόμη και απειλώντας την ανθρώ πινη ζωή.

Ποια μέτρα προτείνει η Κομισιόν; Τα μέτρα που προτείνονται σήμε ρα βασίζονται στο νέο νομοθετικό

Με τους νέους κανόνες η ευθύνη θα μεταφερθεί στους κατα σκευαστές, οι οποίοι πρέπει να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις ασφάλειας των προϊόντων με ψηφιακά στοιχεία

που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ. Ως εκ τούτου, οι κανόνες θα ωφελήσουν τους καταναλωτές και τους πολίτες, καθώς και τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν ψηφιακά προϊόντα, καθώς ενισχύ ουν τη διαφάνεια των ιδιοτήτων ασφάλειας και προάγουν την εμπιστοσύνη σε προϊόντα με ψη φιακά στοιχεία, αλλά και διασφα λίζουν καλύτερη προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους, όπως η προστασία της ιδιωτικότη τας και των δεδομένων. Ενώ άλλες δικαιοδοσίες ανά τον κόσμο εξετάζουν τα ζητήματα αυτά, η πράξη για την κυβερ νοανθεκτικότητα είναι πιθανό να αποτελέσει διεθνές σημείο αναφοράς, πέραν της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ. Τα πρότυπα της ΕΕ που βασίζονται στην πράξη για την κυβερνοανθεκτικότητα θα δι ευκολύνουν την εφαρμογή της και θα αποτελέσουν πλεονέκτημα για τον κλάδο της κυβερνοασφάλειας της ΕΕ στις παγκόσμιες αγορές. Ο προτεινόμενος κανονισμός θα εφαρμόζεται σε όλα τα προϊόντα που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με άλλη συσκευή ή δίκτυο. Υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις για προϊόντα για τα οποία οι απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας προβλέπονται ήδη σε υφιστάμε νους κανόνες της ΕΕ, για παρά δειγμα για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, τις αερομεταφορές ή τα αυτοκίνητα. Επόμενα βήματα Εναπόκειται πλέον στο Ευρωπαϊ κό Κοινοβούλιο και στο Συμβού λιο να εξετάσουν το σχέδιο της πράξης για την κυβερνοανθεκτι κότητα. Μόλις εγκριθεί, οι οικονο μικοί φορείς και τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο έτη για να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις. Εξαίρεση στον κανόνα αυτό αποτελεί η υποχρέωση υποβολής εκθέσεων από τους κα τασκευαστές για τα τρωτά σημεία που αποτελούν επί του παρόντος

αντικείμενο εκμετάλλευσης και τα συμβάντα, η οποία θα ισχύει ήδη ένα έτος από την ημερομηνία έναρξης ισχύος, δεδομένου ότι απαιτεί λιγότερες οργανωτικές προσαρμογές από ό,τι οι άλλες νέες υποχρεώσεις. Η Επιτροπή θα επανεξετάζει τακτικά την πράξη για την κυβερνοανθεκτικότητα και θα υποβάλει εκθέσεις σχετικά με τη λειτουργία της. Από τις κορυφαίες προτεραιότη τες της Επιτροπής

Η κυβερνοασφάλεια αποτελεί μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της Επιτροπής και ακρογωνιαίο λίθο της ψηφιακής και συνδεδεμέ νης Ευρώπης. Η αύξηση των κυ βερνοεπιθέσεων κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού έδειξε πόσο σημαντική είναι η προστασία των νοσοκομείων, των ερευνη τικών κέντρων και άλλων υπο δομών. Απαιτείται ισχυρή δράση σε αυτόν τον τομέα προκειμένου η οικονομία και η κοινωνία της ΕΕ να καταστούν ανθεκτικές στις μελλοντικές εξελίξεις. Εκτιμάται ότι το ετήσιο κόστος των παραβι άσεων δεδομένων ανέρχεται σε τουλάχιστον 10 δισ. EUR και ότι το ετήσιο κόστος των κακόβου λων προσπαθειών διακοπής της κίνησης στο διαδίκτυο ανέρχεται σε τουλάχιστον 65 δισ. EUR (έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων που συνοδεύει τον κατ᾽ εξουσιο δότηση κανονισμό της Επιτροπής που συμπληρώνει την οδηγία για τον ραδιοεξοπλισμό) Η νέα πράξη για την κυβερνοαν θεκτικότητα θα συμπληρώσει το πλαίσιο κυβερνοασφάλειας της ΕΕ: την οδηγία για την ασφάλεια συστημάτων δικτύου και πληρο φοριών (οδηγία NIS), την οδηγία σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την Ένωση (οδηγία NIS 2), η οποία εγκρίθηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, και την

«Το

καλύτερο ερ γαλείο πρόληψης κινδύνου είναι οι διαδικασίες ασφα λούς λειτουργίας μιας επιχείρησης και κυρίως η εκπαίδευση, η συστη ματική και διά βίου ενημέρωση των ανθρώπων, τόσο ως εργαζόμενων, όσο και ως πολιτών της χώρας μας, «υπογραμμίζει σε συνέντευξή της στο Εconomy Τoday η κ. Αλτάνη Μπατουδάκη, Director της ADACOM Cyber Security CY Ltd. Σημειώνοντας ότι οι μέθοδοι των κυβερνοεπιθέσεων και των κυβερνοαπειλών

άτομο ή έναν οργανισμό, αλλά εν δυνάμει, αφορούν όλο τον κόσμο. Κρίσιμοι τομείς, όπως οι μετα φορές, η ενέργεια, η υγεία και ο χρηματοοικονομικός κλάδος, οι οποίοι εξαρτώνται όλο και περισ σότερο από τις ψηφιακές τεχνολο γίες για την άσκηση των βασικών δραστηριοτήτων τους, σαφέστατα απειλούνται περισσότερο.

επίπεδα βλάβης που μπορούν να επιφέρουν τέτοιες επιθέσεις σε ένα

Πόσο συχνές είναι οι κυβερνοεπιθέσεις στην Κύπρο και ποιες είναι οι συχνότερες τάσεις που παρατηρούνται διεθνώς; Σύμφωνα με τη μελέτη που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2022 από το Ευρωβαρόμετρο: «2022 SMEs and Cybercrime» η οποία αφορά έρευνα που διεξήχθη για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, την περίοδο Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2021, στην ερώτηση ως προς το ποιο είδος επίθεσης έχουν αντιμε τωπίσει τους τελευταίους 12 μήνες για την Κύπρο την πρώτη θέση καταλαμβάνει το Phishing, Account Takeover or Impersonation Attacks με ποσοστό 16% που είναι υψηλότερο κατά 5% από το μέσο όρο της ΕΕ. Ακολουθεί η κατηγορία Viruses, Spyware or Malware (στην οποία δεν συμπεριλαμβάνονται οι επιθέσεις ransomware) με ποσοστό

μόλις 8% (το οποίο παρουσίασε και σαν ανησυχία το υψηλότερο ποσοστό με 30%) το οποίο είναι σαφώς χαμηλότερο από το μέσο όρο της Ε.Ε. που είναι 14%. Τρίτη κατηγορία, κατατάσσεται το Hacking of Banking Accounts, η οποίο είχε υψηλά επίπεδα ανησυχίας 30%, αλλά εντέλει, παρουσίασε στη χώρα μας ποσοστό μόλις 4%, που είναι στο ύψος του μέσου όρου της Ε.Ε.. Γιατί μια επιχείρηση και ένας ιδιώτης θα πρέπει να επενδύουν

το EU Cybersecurity Act, περι λαμβάνει τις δραστηριότητες

απαιτούνται

προστασία

συστημάτων δικτύου

ριών,

μπορεί να προτάξουν επιχειρήσεις και ιδιώτες, για να προστατευτούν από την απειλή και τον κίνδυνο μιας κυβερνοεπίθεσης. Από την πολυετή εμπειρία

ωστόσο,

γίας μιας επιχείρησης και κυρίως η εκπαίδευση, η συστηματική και διά βίου ενημέρωση των ανθρώπων, τόσο ως εργαζόμενων, όσο και ως πολιτών της χώρας μας, είναι το καλύτερο εργαλείο πρόληψης κινδύνου.

Στην ίδια μελέτη που αναφερθή καμε πιο πάνω, στο ερώτημα κατά

ποσό οι εταιρείες προσέφεραν κάποιου είδους εκπαίδευση για τα θέματα εγκλήματος στον κυβερ νοχώρο, η Κύπρος κατατάχτηκε στην 13η θέση με ποσοστό 21% να απαντούν «ναι», που είναι λίγο πιο πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (19%). Αξίζει να σημειωθεί πως στο ερώτημα αυτό η χώρα με το με γαλύτερο ποσοστό είναι η Ιρλανδία με 40%.

Πού στοχεύουν οι περισσότερες κυβερνοεπιθέσεις και πόσο εύκολο είναι να ανακτηθούν δεδομένα; Οι κυβερνοεπιθέσεις και τα κυβερ νοεγκλήματα στοχεύουν κυρίως στην απόκτηση ελέγχου συσκευής με οποιοδήποτε τρόπο, με σκοπό την ανάκτηση πληροφοριών, το κέρδος ή απλά την καταστροφή. Παρατηρούμε ότι με την πάροδο των ετών, πολλαπλασιάζονται σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι δε μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τις ενέργειες αυτές εξελίσσονται δι αρκώς, κάνοντας μια τέτοια δραστη ριότητα σχετικά

καθώς και η ανεπαρκής ενημέρωση και εκπαίδευση του προσωπικού.

Πόσο επηρέασε η πανδημία τον τομέα του Cyber Security; Κατά τη διάρκεια της πρόσφα της πανδημίας, η ψηφιοποίηση πρόσφερε τεράστιες ευκαιρίες και δυνατότητες, ενώ έδωσε λύσεις σε πολλές από τις προκλήσεις που αντιμετώπισε η χώρα μας και όλος ο κόσμος. Παράλληλα ωστόσο, βοήθησε στην έκθεση της οικονομίας και της κοινωνίας σε κυβερνοαπειλές. Συνεπώς, ως τομέας κυβερνοασφάλειας, είχαμε να αντιμετωπίσουμε πρωτόγνωρες προκλήσεις.

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΑΣ Ποιες υπηρεσίες και ποια άλλα προϊόντα προσφέρετε

σε ιδιώτες και επιχειρηματικούς πελάτες;

Η ADACOM είναι Εξειδικευμένος Πάροχος Υπηρεσιών Εμπιστοσύ νης, Πάροχος ολοκληρωμένων λύσεων και υπηρεσιών Κυβερνο ασφάλειας και Πάροχος Διαχει ριζόμενων Υπηρεσιών. Δραστη ριοποιούμαστε σε 4 σημαντικούς πυλώνες. • Παροχή Υπηρεσιών Εμπιστοσύ νης (Trust Services).

Platform (eIASIS), που έχει αναπτύ ξει η θυγατρική της Netbull, η οποία έχει βραβευθεί και είναι εμπλου τισμένη με Τεχνητή Νοημοσύνη και Μηχανική Μάθηση βασισμένες σε τεχνολογίες & υπηρεσίες IBM QRadar.

πελάτες; Κάθε οργανισμός που εμπιστεύεται την ψηφιακή του ασφάλεια στην ADACOM είναι σημαντικός. Οι πελάτες μας προέρχονται από όλες

τις επιχειρηματικές δραστηριότητες στο δημόσιο, ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα σε περισσότε ρες από 30 χώρες στην Ευρώπη, Αφρική και Μέση Ανατολή. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: ADACOM Cyber Security CY Ltd. Διεύθυνση: Κατσώνη 10, 1082 Nicosia, Cyprus

πιο ευάλωτη στις κυβερνοεπιθέσεις; Η κρισιμότητα του αντικειμένου, η κερδοφορία, αλλά και η αναγνω ρισιμότητα μιας επιχείρησης, είναι οι πρωταρχικοί παράγοντες που καθιστούν μια επιχείρηση στόχο. Ευάλωτη, την καθιστά η έλλειψη οργανωτικών και τεχνικών μέσων,

• Παροχή Συμβουλευτικών και Εκ παιδευτικών Υπηρεσιών που προ κύπτουν από την ανάγκη κανονιστι κής και ρυθμιστικής συμμόρφωσης οργανισμών κατά συγκεκριμένων διεθνών και ευρωπαϊκών οδηγιών και προτύπων, όπως είναι το ISO 27001, ISO 22301, ISO 37001, PCI-DSS, GDPR, κ.ο.κ., καθώς και Υπηρεσίες Δοκιμών Παρείσδυσης. • Παροχή συμβουλευτικών υπηρε σιών αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, προμήθειας και εγκατάστασης τεχνολογικών λύσεων για τη θωράκιση της ασφάλειας ενός οργανισμού σε διάφορα επίπεδα.

• Παροχή Υπηρεσιών Managed Security Services μέσω του δικού της Κέντρου Security Operations Center (SOC) ) και πάνω στην πλατφόρμα Threat Management

ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΣ ΠΑΡΟΧΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Η ADACOM είναι ένας κορυφαίος Εξειδικευμένος Πάροχος Υπηρεσιών Εμπιστο σύνης, Πάροχος ολοκληρωμένων λύσεων και Υπηρεσι ών Κυβερνοασφάλειας και Πάροχος Διαχειριζόμενων Υπηρεσιών, με έδρα την Αθή να και θυγατρικές στην Κύπρο και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ιδρύθηκε το 1999 στην Αθή να και είναι μέλος του Ομίλου Ideal. Για πάνω από 20 χρόνια δίνουμε τη δυνατότητα στους πελάτες μας να λειτουργούν με σύγχρονο και ασφαλή τρόπο, βοηθώντας τους να ψηφιοποιήσουν τις επιχειρηματικές διαδικασίες και να πα ρέχουν αξιόπιστη διασφάλιση ταυτότητας. Αξιοποιώντας τη διεθνή τεχνογνωσία με πα γκόσμιες συνεργασίες και το πική τεχνογνωσία η ADACOM προσφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα για εσωτερικές ή εξωτερικές απειλές και πρακτικά οποιαδήποτε πρόκληση ασφάλειας στον κυβερνοχώρο. Σήμερα περισσότεροι από 200 οργανισμοί βασίζονται στην ADACOM για βοήθεια, προστασία και ασφάλεια των δεδομένων τους διατηρώντας ταυτόχρονα τη δραστηριότητά τους προστατευμένη.

Η δραστηριότητα της Adacom στην Κύπρο, χρονολογείται από τα πρώιμα χρόνια λειτουργίας της εταιρείας. Ωστό σο, η ανάγκη να δημιουργηθεί μια τοπική, αυτόνομη λειτουργικά ομάδα καλύφθηκε το 2017 με την ίδρυση του γραφείου στη Λευκωσία. Στόχος μας είναι παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες και τεχνολογικές λύσεις, καλύπτοντας όλες τις κα νονιστικές και λειτουργικές απαιτήσεις ασφαλείας των πελατών μας. Τον Μάιο του 2022 η ADACOM ολοκλήρωσε την εξαγορά της Netbull IT Services Ltd., ενός Παρόχου Υπηρεσιών Κυβερνοασφά λειας, που ιδρύθηκε το 2013 από πρώην στελέχη της εταιρείας Bull, με εμπειρία ανάμε σα σε άλλα στις Διαχειριζόμενες Υπηρεσίες Ασφάλειας (Managed Security Services - MSS) και στην Αντιμετώπιση Συμβάντων (Incident Response handling). Η εται ρεία Netbull παρέχει υπηρεσίες MSS μέσω του δικού της Κέντρου Security Operations Center. Η εταιρεία Netbull εξυπηρετεί σήμερα πάνω από 60 οργανισμούς μέσω του ιδιωτικού της κέντρου SOC. Οι εταιρείες ADACOM & Netbull βρίσκονται σε διαδικασία συγχώνευσης, που αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν το τέλος του 2022.

EconomyToday 41 Τηλ:+357 22 444 071 Fax: +357 22 444 073 email: infocy@adacom.com

Οι

κίνδυνοι που ελλοχεύουν στο διαδίκτυο αφορούν και αγγίζουν όλους ανεξαιρέτως τους χρήστες του παγκόσμιου ιστού. Σύμφωνα με πρόσφατα παγκό σμια στατιστικά, επιχειρείται μια κυβερνοεπίθεση ανά 39 δευτερόλεπτα! 30.000 ιστοσελί δες χακάρονται ημερησίως! 64% των εγγεγραμμένων εταιρειών έχουν υποστεί τουλάχιστον μιας μορφής κυβερνοεπίθεση. 22 δισεκατομμύρια αρχεία παραβι άστηκαν. 94% των κακόβουλων λογισμικών αποστέλλονται μέσω email. Το 2021 καταγράφηκε αύξηση της τάξης του 92,7% στις υποθέσεις αξίωσης λύτρων.

κορωνίδα την πελατοκεντρική της προσέγγιση, αφουγκραζό μενη τις ανάγκες της αγοράς, διαφοροποιήθηκε από τον ανταγωνισμό και προχώρησε στη δημιουργία ενός ολοκληρω μένου προϊόντος, το Cyber Risk Insurance. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό προϊόν, με την έν νοια ότι για πρώτη φορά τίθεται στο πλαίσιο ολιστικής προσέγ γισης και παρέχει ολόπλευρη κάλυψη. ΔΙΠΛΑ ΣΤΟΝ ΠΕΛΑΤΗ ΜΑΣ

Η TRUST προχώρησε στη δημι ουργία του Cyber Risk Insurance συναισθανόμενη την ανάγκη του κόσμου να νιώσει ασφάλεια σ’ αυτό το νέο πεδίο καθημερινότη τας,

τόσο

επικίνδυνος

αποδεικνύεται. Οι κυβερνοεπι θέσεις αποτελούν μια μεγάλη και γεωμετρικά αυξανόμενη απειλή. Η Trust Insurance Cyprus, ως ηγέτιδα εταιρεία του ασφαλιστι κού κλάδου, αναγνωρισμένη για τα καινοτόμα προϊόντα της και με

στιγμή που κάποιος θα πέσει θύμα διαδικτυακού εγκλήματος καταβάλλεται από αι σθήματα πανικού μη γνωρίζοντας πώς να το διαχειριστεί. Εκείνη τη στιγμή θέλουμε να γνωρίζει ο πελάτης μας ότι μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μας για να τον καθοδηγήσουμε για το τι ακριβώς θα πρέπει να κάνει. Πέραν της κάλυψης και της γραμμής έκτακτης ανάγκης που συμβάλλει στην άμεση διαχείριση τόσο σε τεχνικό όσο και σε νο

μικό επίπεδο και μετέπειτα στην περίπτωση απαίτησης, η TRUST παρέχει συμβουλευτικές υπηρε σίες δρώντας ως προμηθέας. Με άλλα λόγια καθοδήγηση γι’ αυτό - προστασία και ορθή ασφάλιση. Για να προλάβου με το κακό, όπως λέμε και για την υπηρεσία «αν θα πιεις μην οδηγήσεις, αλλά αν ήπιες ή είχες έκτακτο ιατρικό περιστατικό σε μεταφέρουμε εμείς δωρεάν και ασφαλισμένα». Και στις δυο περιπτώσεις, αναδεικνύεται η εμβέλεια και η δύναμη της TRUST. Το Cyber Risk Insurance λοιπόν, έρχεται να προστεθεί στην ευρεία γκάμα προϊόντων και καινοτόμων υπηρεσιών που προσφέρουμε στους πελάτες μας και αυτός είναι και ο λόγος που είμαστε πρωτοπόροι και ηγέτες της αγοράς. Το Cyber Risk Insurance πε ριλαμβάνει και οικονομική και συμβουλευτική κάλυψη. Μια ολοκληρωμένη υπηρεσία που μόνο η Trust την προσφέρει επαναβεβαιώνοντας την ηγετική της θέση στην αγορά. Σε πρώτη φάση, το προϊόν απευθύνεται σε επιχειρήσεις, επιχειρηματίες και αυτοεργοδο

τούμενους, ενώ η δεύτερη φάση που αφορά παροχή ανάλογων καλύψεων σε ιδιώτες τίθεται σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Πλέον ο κίνδυνος δεν προέρχεται από κάποιο άτομο που βρίσκεται κοντά σου αλλά από κάποιον που βρί σκεται στην Κίνα, στη Ρωσία, στην Ινδία. Αν χθες σε «απειλούσαν» δέκα κλέφτες, σήμερα οι πιθανοί και ίσως επίδοξοι θύτες ανέρχο νται σε μερικά εκατομμύρια! Δίπλα σου όμως είναι μόνο ένας και ικανός ν’ αναμετρηθεί με όλους: η TRUST Insurance Cyprus.

INFO:

•Ανά 39 δευτερόλεπτα επιχει ρείται μια κυβερνοεπίθεση

• 30.000 ιστοσελίδες χακάρο νται ημερησίως

• 64% των εγγεγραμμένων εταιρειών έχουν υποστεί τουλά χιστον μιας μορφής κυβερνοε πίθεση.

• 22 δισεκατομμύρια αρχεία παραβιάστηκαν

• 94%

κακόβουλων

42 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ CYBER SECURITY γισμικών αποστέλλονται μέσω email 92,7% αύξηση στις υποθέσεις αξίωσης λύτρων το

Κύπρος ενδυνα μώνει την παρου σία της στον επεν δυτικό χάρτη και πιο συγκεκριμένα στον τομέα των Eπενδυτικών Tα μείων. Οι προοπτικές σύμφωνα με τους αρμόδιους φορείς είναι ευοίωνες, γεγονός που επιτρέπει μια συγκρατημένη αισιοδοξία για το μέλλον του τομέα. Ικανο ποιημένοι εμφανίζονται και οι επαγγελματίες του κλάδου, όπως είναι για παράδειγμα οι πάροχοι υπηρεσιών. Η καλή πορεία του τομέα διαπιστώνεται εξάλλου από τα στοιχεία της τελευταίας τριετίας, μιας ομολογουμένως δύσκολης περιόδου λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, του πολέμου στην Ουκρανία και άλλων παρα γόντων. Στο διά ταύτα, αυτό που έχουμε σήμερα ως δεδομένο είναι ότι ο τομέας σημειώνει σημαντική άνοδο, γεγονός που αποδεικνύει ότι οι προσπάθειες που κατα βάλλονται σε όλα τα επίπεδα αποδίδουν καρπούς. Τομείς όπως η υγεία, η ναυτιλία, η εκπαίδευση, η ενέργεια και ο τουρισμός κρίνονται ως πολύ υποσχόμενοι, αφού βρίσκονται στο επίκεντρο των ξένων επεν δυτών. Ταυτόχρονα αναδεικνύ ονται και εναλλακτικοί τομείς

επενδύσεων. Για παράδειγμα τα crypto funds αποτελούν μια άλλη πρόταση και όπως φαίνεται άρχισαν να προσελκύουν την προσοχή των επενδυτών και να κερδίζουν έδαφος, μια τάση η οποία εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί. Επί της ουσίας αυτό που έχει σημασία είναι τα επόμενα βήματα που θα γίνουν, προκειμένου ο τομέας να ενισχυθεί και η Κύπρος να επιτύχει τον στόχο της να αναδειχθεί ως ένα από τα κορυφαία κέντρα για Επενδυ τικά Ταμεία στην Ευρώπη και διεθνώς. Ο πρόεδρος του CIFA (Κυπρια κός Οργανισμός Επενδυτικών Ταμείων) Ανδρέας Γιασεμίδης και ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου δρ Γιώργος Θεοχαρίδης αποτυπώ νουν

Economy Today

πορεία που διαγράφει ο τομέας των Επενδυτικών Ταμείων και τις ενέργειες που αναλαμβάνουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους για εξέλιξη και ενδυνάμωσή του. Επιπλέον εταιρείες και οργα νισμοί που διακρίνονται στον τομέα της παροχής υπηρεσιών παρουσιάζουν το χαρτοφυλάκιο τους και παράλληλα καταθέτουν σειρά εισηγήσεων για ενδυ νάμωση του τομέα, ο οποίος χαρακτηρίζεται

τομέα των Επενδυτικών Ταμείων ο CIFA παραμένει επικεντρωμένος στον στόχο του.

Πώς αποτιμάτε την πορεία του

τομέα των Επενδυτικών Ταμείων στην Κύπρο; Ο τομέας των Επενδυτικών Ταμείων διαγράφει μια ανοδική πορεία και τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ότι έχει αναπτυχθεί με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Παρά τη ραγδαία αυτή ανάπτυξη, όμως, παραμένουμε προ σγειωμένοι και συγκεντρωμένοι στην επίτευξη των στόχων, που έχουμε θέσει εξ αρχής. Στόχος και σκοπός μας είναι να εισέλθει η Κύπρος στο κλαμπ των κορυφαίων κέντρων για Επενδυτικά Ταμεία όχι μόνο στον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά και διεθνώς. Γίνεται αντιληπτό ότι για να επιτευχθεί αυτός ο φιλόδοξος στόχος χρειάζεται σκληρή και μεθοδική δουλειά, στη βάση συγκεκριμένης στρατηγικής την οποία ακολουθούμε. Με αυτόν τον τρόπο ξεκινήσαμε και με αυτόν τον τρόπο σκοπεύουμε να συνεχί σουμε την προσπάθειά μας, καθώς τα οφέλη από τη μεγέθυνση και ανά πτυξη του τομέα των Επενδυτικών Ταμείων είναι πολλά. Έρχονται νέες επενδύσεις στην κυπριακή οικονομία, γεγονός που συμβάλλει στην αύξηση των εσόδων του Κράτους και στη δη μιουργία νέων, καλά αμειβόμενων, θέσεων εργασίας σε μία περίοδο που ο τομέας της παροχής επαγγελματι κών υπηρεσιών βρίσκεται υπό πίεση.

Ποια είναι η εικόνα για το τρέχον έτος και ποια η σύγκριση με τα δύο προηγούμενα χρόνια; Η περίοδος της πανδημίας ήταν ομολογουμένως ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς βιώσαμε όλοι πρωτόγνωρες καταστάσεις σε όλα τα επίπεδα και κυριαρχούσε ένα άνευ προηγουμέ νου κλίμα αβεβαιότητας. Τα στοιχεία, όμως, καταδεικνύουν ότι ακόμη και υπό αυτές τις δύσκολες συνθήκες της πανδημικής περιόδου, τη διετία 2020 – 2021, ο τομέας όχι μόνο δεν καθηλώθηκε, αλλά συνέχισε να μεγαλώνει και η Κύπρος προσέλκυσε Επενδυτικά Ταμεία και Διαχειριστές από το εξωτερικό. Σύμφωνα με τα στοιχεία, που δημοσιεύει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στο τέλος Δεκεμβρί ου 2020 το συνολικό Ενεργητικό Υπό Διαχείριση των Επενδυτικών Ταμείων στην Κύπρο ήταν στα €8,6 δισ. Ένα χρόνο αργότερα, την 31η Δεκεμβρίου 2021, είχε φτάσει στα €11,6 δισ. Η άνοδος, που είχε κα ταγραφεί ήταν της τάξης του 34,8% και καταδείκνυε τη θετική στάση των Διαχειριστών ως προς την επιλογή της Κύπρου για εγκατάσταση. Ιδιαί τερα σημαντική είναι και η αύξηση που καταγράφεται στον αριθμό των Εταιρειών Διαχείρισης Συλλογικών Επενδύσεων και των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων, που είδαμε ότι ξεπέρασαν για πρώτη φορά τους 300, το τέταρτο τρίμηνο του 2021. Ανήλθαν συνολικά σε 310, εκ των οποίων οι 224 έχουν ήδη δραστηριότητες. Ένα χρόνο προηγουμένως, ο αριθμός των αδειοδοτημένων εταιρειών ήταν 283 εκ., των οποίων οι 197 είχαν

δραστηριότητες. Χάριν σύγκρισης, να υπενθυμίσω ότι προ πανδημίας, στο τέλος του 2019, το Ενεργητικό Υπό Διαχείριση των Επενδυτικών Ταμείων ανερχόταν στα €8,3 δισ. και οι αδειοδοτημένοι οργανισμοί σε 210. Συνεπώς βλέπουμε ότι κατά τη διετία της πανδημίας αυ ξήθηκε τόσο το Ενεργητικό κατά 39,7%, όσο και τα Ταμεία κατά 47,6%. Εάν εστιάσουμε στο πο σοστό των Ταμείων με δραστη ριότητες, θα δούμε ότι αυξήθηκε κατά 43,8%, γεγονός το οποίο καταδεικνύει πως τέτοιου είδους επενδυτικοί οργανισμοί χρειάζο νται ένα χρονικό διάστημα από την αδειοδότηση μέχρι την πλήρη δραστηριοποίησή τους. Τα νεότερα στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαια γοράς, τα οποία αποτυπώνουν την κατάσταση πραγμάτων το πρώτο τρίμηνο του 2022 επιβεβαιώνουν την ανθεκτικότητα και την ελκυστι κότητα του τομέα. Συγκεκριμένα καταγράφεται νέα αύξηση των αδειοδοτημένων εταιρειών, ο αριθμός των οποίων έφτασε στις 322 σε σύγκριση με 310 ένα τρίμηνο προηγουμένως. Ακόμη πιο θετικό, όμως, είναι το γεγονός ότι στη συντριπτική της πλειοψηφία η αύξηση αφορά εταιρείες με δρα στηριότητες. Βλέπουμε ότι έχουν αυξηθεί κατά 11 και έχουν φτάσει συνολικά τις 235 μέσα σε ένα τρί μηνο. Αυτά τα στοιχεία θεωρούμε ότι πιστοποιούν την καθιέρωση της Κύπρου, χρόνο

σκολο οικονομικό περιβάλλον,

στο οποίο κυριαρχεί η αβεβαι ότητα δεν θα μπορούσε να μην επηρεαστεί και αυτός ο τομέας. Παρατηρούμε λοιπόν ότι τα υπό δι αχείριση περιουσιακά στοιχεία των εταιρειών έχουν μεν επηρεαστεί από τις διεθνείς εξελίξεις, κατα γράφουν όμως μικρή μείωση της τάξης του 3,9% και ανέρχονται σε €11,1 δισ. το πρώτο τρίμηνο του 2022. Γενικότερα όμως, είμαστε αισιόδοξοι ότι κι άλλες εταιρείες παροχής εξειδικευμένων υπηρε σιών προς Επενδυτικά Ταμεία και Διαχειριστές θα δημιουργήσουν γραφεία στην Κύπρο το επόμενο διάστημα, ώστε σταδιακά να ανα πτυχθεί ένα πλήρες οικοσύστημα γύρω από τον τομέα. Τα στοιχεία που αποτυπώνονται στο «Fact Book 2022 – Trends in European Investment Funds» του European Funds and Asset Management Association (EFAMA), την κορυ φαία έκδοση για τα Επενδυτικά Ταμεία στην Ευρώπη, καταδει κνύουν τη δυναμική αλλά και τις αντοχές του συγκεκριμένου τομέα στην Κύπρο. Ως CIFA πιστεύουμε, ότι παρά την αβεβαιότητα και την αστάθεια που υπάρχει τα τελευταία χρόνια, ο τομέας στην Κύπρο είχε καλά αντανακλαστικά, έδειξε ανθε κτικότητα και συνέχισε να μεγαλώ νει με σταθερά βήματα σε όλα τα επίπεδα. Σημαντική είναι βεβαίως η βελτίωση του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου, όπως και η προσέλκυση νέων οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων από διάφορες χώρες.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις αλλά και οι προοπτικές; Οι προκλήσεις είναι πολλές, όπως πολλές είναι και οι προοπτικές. Για την αντιμετώπιση των προ κλήσεων και την αξιοποίηση των προοπτικών, απαιτείται μεγάλη προσπάθεια στη βάση διαφόρων παραμέτρων τις οποίες πρέπει να λαμβάνουμε διαρκώς υπόψη, για να διατηρηθεί η δυναμική και η ανοδική πορεία. Επιβάλλεται για παράδειγμα να βρισκόμαστε στα ίδια και ιδανικά σε καλύτερα επί

πεδα από τους ανταγωνιστές μας διεθνώς σε θέματα πλαισίου λει τουργίας, φορολογικών κινήτρων και εποπτείας. Αν γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, στα αρχικά στάδια, θα δείτε ότι έπρεπε να πείσουμε για τα πλεονεκτήματα της Κύπρου έναντι ανταγωνιστικών προορισμών με πολλά χρόνια παράδοσης στον τομέα. Ερχόμενοι ξανά στο σήμερα βλέπουμε ότι αυτή η προσπάθεια είναι ευκολότερη.

γεγονός

οργανισμών συλλογικών επεν

δύσεων αυξήθηκαν σχεδόν 34% και ανέρχονται στο παρόν στάδιο στα €11,1 δισ. με τον αριθμό των εποπτευόμενων οντοτήτων να ξεπερνά τις 315 οντότητες. Αυτή την περίοδο βρίσκονται υπό διαδικασία αξιολόγησης για αδειοδότηση 105 αιτήσεις για διάφορες οντότητες, εκ των οποίων οι 18 αφορούν τον τομέα των ΟΕΕ. Ενδεικτικά, καθ’ όλη τη διάρκεια του 2021 είχαν αδειοδοτηθεί ή εγγραφεί συνολι κά 85 εποπτευόμενες οντότητες, ενώ καθ’ όλη τη διάρκεια του 2020, άλλες 91. Από τα €11,1 δισ., τα €2,5 δισ. ή το 22,5% επενδύονται στην Κύπρο, ποσοστό πολλαπλάσιο σε σχέση με άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς θέσπισης Επενδυ τικών Ταμείων. Από τα €2,5 δισ. το 66,3% είναι επενδυμένα σε επενδύσεις ιδιωτικού μετοχικού κεφαλαίου και το 12,4% σε ακίνητα.

50 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ «Ως Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συνεχίζουμε να αποδίδουμε τεράστια σημασία στην περαιτέρω προώθηση και ανάπτυξη του τομέα» Οτομέας των Συλλο γικών Επενδύσεων και Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων στην Κύ προ, συνεχίζει να αναπτύσσεται με σταθερούς ρυθμούς, παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που οδήγησαν στην αποσταθερο ποίηση του διεθνούς επενδυτικού περιβάλλοντος, κυρίως λόγω των εξωπραγματικών συνθηκών που δημιούργησε η πανδημία, καθώς και της στρατιωτικής επέμβασης στην Ουκρανία. ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Από το 2019 μέχρι σήμερα, τα υπό διαχείριση κεφάλαια των Περίπου το 56% του συνολικού Ενεργητικού υπό Διαχείριση, προερχόταν από τους Διαχειρι στές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΔΟΕΕ), το 23% από τις Εταιρείες Διαχείρισης ΟΕΕ και ΟΣΕΚΑ και το 12% από τους ΔΟΕΕ-κάτω των ορίων. Μέσω του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας τα τελευταία 9 χρόνια, ενθαρρύνθηκε η ανάπτυξη των εναλλακτικών επενδύσεων και σε τομείς όπου η Κύπρος διαθέτει ισχυρή παρουσία σε διεθνές επίπεδο, όπως η ναυτιλία, καθώς και σε αναδυόμενους τομείς, όπως η ενέργεια, οι βιώσιμες επενδύσεις και η χρηματοοικονομική τεχνο λογία. Ειδικότερα, στο τέλος του πρώτου τριμήνου φέτος, αριθμός ΟΣΕ επένδυσε συνολικά €346,2 εκατ. στον τομέα της Ενέργειας, €82,5 εκατ. στη Ναυτιλία, €36,9 εκατ. στον τομέα των Βιώσιμων Επενδύσεων, €28,8 εκατ. στην Χρηματοοικονομική Τεχνολογία. Επίσης, έγιναν και οι πρώτες επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα αξίας €9 εκατ. Ως Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συνεχίζουμε να αποδίδουμε τεράστια σημασία στην περαι τέρω προώθηση και ανάπτυξη

περιουσιακών στοιχείων, καθώς οι επενδύσεις αυτές συμβάλλουν στην εδραίωση της Κύπρου ως αξιόπιστου διεθνούς κέντρου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΝΕΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ Στην περαιτέρω ενίσχυση αυτής της προσπάθειας, το Συμβού λιο της ΕΚΚ προχώρησε πριν μερικούς μήνες σε αναθεώρηση και αναβάθμιση των αποφάσε ων πολιτικής που αφορούν το σχετικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη για επίσπευ ση των διαδικασιών εγγραφής ΚΟΕΕ, ώστε να συμβαδίζει με άλλους ευρωπαϊκούς επενδυ τικούς προορισμούς, αλλά και την αυξανόμενη εμπειρία πλέον των επαγγελματιών του τομέα,

στον πρόεδρο και αντιπρόεδρο του Οργανισμού. Επίσης, οι εξωτερικά διαχει ριζόμενοι ΟΕΕ, των οποίων οι εξωτερικοί διαχειριστές διοικού νται από ανεξάρτητο Διοικητικό Συμβούλιο, εξαιρούνται πλέον από την πολιτική διορισμού Ανεξάρτητων Διοικητικών Συμ βούλων, εφόσον οι εξωτερικοί τους διαχειριστές ήδη πληρούν και εφαρμόζουν τους κανόνες χρηστής διοίκησης σε σχέση με την ανεξαρτησία τους. Οι πιο πάνω αλλαγές πολιτικής δημιουργούν αυξημένη ανάγκη επιμέλειας πλέον για τους δια χειριστές οι οποίοι επωμίζονται πλήρως την τήρηση των προνοι ών της νομοθεσίας στα εμμέσως ρυθμιζόμενα σχήματα αλλά και της εφαρμογή χρηστής διοίκη σης στα υπόλοιπα σχήματα που διαχειρίζονται. Κατ’ επέκταση, η εποπτεία προς τις συγκεκριμένες οντότητες έχει αυξηθεί και το αρμόδιο Τμήμα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ετοιμάζει επι πλέον οδηγίες και ενημερωτικά έγγραφα τα οποία θα πρέπει να κατατίθενται συστηματικά από τους διαχειριστές στο πλαίσιο της εποπτείας τους. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ Επίσης, έχει ολοκληρωθεί το νο μοσχέδιο ρύθμισης και λειτουρ γίας των κυπριακών εταιρειών παροχής διοικητικών υπηρεσιών σε ΟΕΕ (fund administrators) και έχει παραδοθεί στο Υπουργείο Οικονομικών για τη συνέχιση της διαδικασίας νομοθέτησής του. Με την ψήφισή του σε νόμο,

εταιρείες που λαμβάνουν την ανάθεση τέτοιων εργασιών θα πρέπει να αδειοδοτούνται και να εποπτεύονται από την ΕΚΚ. Στο παρόν στάδιο, οι ΟΕΕΠΑΠ έχουν τη δυνατότητα να επεν δύουν σε κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία. Η πολιτική αυτή δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις των ΟΕΕ και ΚΟΕΕ. Ωστόσο, τόσο οι ΟΠΕΕΠΑΠ,

ΟΕΕ

τότητα να εφαρμόζουν επενδυ τικές πολιτικές που αφορούν τις υποκείμενες τεχνολογίες κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων, όπως blockchain. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς λαμβάνοντας υπόψιν την απουσία στο παρόν στάδιο ευρωπαϊκού νομοθετι κού πλαισίου όσον αφορά στα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία, το επιφυλακτικό κλίμα που επικρα τεί στις τάξεις των εποπτικών αρχών σχετικά με τις επενδύ σεις σε κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία και τους κινδύνους που ελλοχεύουν για τους επενδυτές, τους Διαχειριστές και για τον τομέα των ΟΕΕ γενικότερα, κρί νει ότι η παρούσα πολιτική δεν μπορεί να αλλάξει στο εγγύς μέλλον. Η Επιτροπή Κεφαλαια γοράς θα συνεχίσει να παρακο λουθεί όλες τις εξελίξεις και στη βάση αυτών θα διαμορφώνει τις πολιτικές της. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής προχωρούν οι διαδικασίες υιοθέτησης της νέας οδηγίας ΔΟΕΕ, η AIFMD II. Η νέα οδηγία αφορά αλλαγές κυρίως σε θέματα διάθεσης μεριδίων, παροχής υπηρεσι ών θεματοφυλακής, ΟΕΕ με δανειακές δραστηριότητες και δυνατότητας μόχλευσης των ΟΕΕ. Η εξέλιξη αυτή θα επηρε άζει σε κάποιο βαθμό και την εσωτερική διαδικασία της ΕΚΚ που βρίσκεται σε εξέλιξη για την αλλαγή της οδηγίας κατηγοριο ποίησης των ΟΕΕ. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση των προσπαθειών εδραίωσης της Κύπρου ως χώρας επιλογής για την εγκατάσταση και διαχείριση Επενδυτικών Ταμείων, σε ένα περιβάλλον που συνεχίσει να διασφαλίζει παράλληλα

προστασία των επενδυτών.

τονίζει σε συνέντευ ξή του στο περιοδικό Εconomy Today ο Διοικητικός Σύμβου λος, Ελεγκτικές Υπηρεσίες και Επικεφαλής ομάδας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων της KPMG Kύπρου Μιχάλης Βασι λείου, τονίζοντας παράλληλα ότι «μελετώνται

πως «η ανάγκη ένταξης σε αγορές όπως το Ισραήλ, οι αραβικές χώρες και η Αμερική είναι βαρύνουσας σημασίας».

Ο τομέας των Επενδυτικών Ταμείων παρουσιάζει μια δυναμική ανάπτυξη. Ποια είναι η συνεισφορά του στην κυπριακή οικονομία; Αναλογιζόμενοι τη δυναμική του φύση, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι ο τομέας των Επενδυτικών Ταμείων ενισχύει τη βιώσιμη ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας. Πιο συγκεκριμένα, ένα μεγάλο ποσοστό του Ενεργη τικού των Επενδυτικών Ταμείων έχει επενδυθεί στην υγεία, στην εκπαίδευση, σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στη ναυτιλία και σε άλλους τομείς-κλειδιά της εγχώριας οικονομίας. Μέχρι στιγμής, τα Επενδυτικά Ταμεία αποτελούσαν εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης των καινοτό μων επιχειρήσεων, με αυτήν την πρακτική να αναμένεται πιο έντονη εξαιτίας των συνεχιζόμε νων αυξήσεων των τραπεζικών επιτοκίων. Επιπρόσθετα, τα Επεν δυτικά Ταμεία αποτελούν πόλο έλξης ξένου εργατικού δυναμικού υψηλού μορφωτικού επιπέδου και

ότι τα ξένα επεν δυτικά ταμεία εμπιστεύονται την Κύπρο και τη θεωρούν αξιόπιστο προορισμό για τη διαχείριση των κεφαλαίων τους. Αναγνωρίζονται, λοιπόν, οι συνεχείς προσπάθειες βελτίωσης και διαφοροποίησης του μοντέλου παροχής επαγγελ ματικών

Αναμφίβολα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης

καθώς πρόκειται για έναν ιδιαί τερα δυναμικό και ανταγωνιστικό κλάδο, που χαρακτηρίζεται από συνεχείς εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο. Επομένως, μελετώνται εισηγήσεις και προτάσεις για τον συνεχή εκσυγχρονισμό του νομι κού, κανονιστικού και φορολογι κού πλαισίου, με απώτερο στόχο την ανάδειξη της Κύπρου ως ένα από τα κορυφαία κέντρα για Επενδυτικά Ταμεία στην Ευρώπη και διεθνώς.

Ποια είναι η επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία στον τομέα των Επενδυτικών Ταμείων; Ποιες διαφοροποιήσεις έχετε δει στο πελατολόγιο σας; Οι εξελίξεις στην Ουκρανία επη ρέασαν γενικότερα όλους τους τομείς στην παγκόσμια οικονο μία, περιλαμβανομένου και του τομέα των Επενδυτικών Ταμείων. Παρόλα αυτά, πριν την έναρξη της ρωσο-ουκρανικής κρίσης, αναλογιζόμενοι τον δυναμικό χαρακτήρα του τομέα των Επεν δυτικών Ταμείων, οι προωθητικές ενέργειες επεκτάθηκαν και σε άλλες αγορές, όπως το Ισραήλ και η Αμερική, ενώ πρόσφατα γίνονται ενέργειες σε χώρες της Μέσης Ανατολής αλλά και την Ινδία. Αδιαμφισβήτητα, ιδιαίτερα εταιρείες παροχής υπηρεσιών, όπως η δική μας, δεν θα μπορού σαν να μην επηρεαστούν

πλεονεκτήματα που προσφέρει δημιουργούν τις προϋποθέσεις για προσέλκυση ενδιαφέροντος από όλες τις σημαντικές διεθνείς αγορές, όπως το Ηνωμένο Βασί λειο, οι ΗΠΑ, η Γαλλία, το Ισραήλ, οι αραβικές χώρες και άλλες. Περιορίζοντας την αναφορά μας στις άμεσες ξένες επενδύσεις, τα τελευταία χρόνια παρατηρού νται σημαντικές εισροές ξένων κεφαλαίων σε διάφορους τομείς όπως αυτόν της υγείας και της εκπαίδευσης, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς και του τουρισμού-φιλοξενίας.

Ποιοι άλλοι τομείς παρουσιάζουν προοπτική και σε ποιες αγορές πιστεύετε ότι θα πρέπει να ενταθούν οι προωθητικές ενέργειες; Τεράστιες προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης υπόσχονται ο τομέας της υγείας, της εκπαίδευσης, της ενέργειας, της ναυτιλίας και του τουρισμού. Αυταπόδεικτα ιδιαίτερο ενδιαφέρον από ξένα κεφαλαία παρουσιάζει ο τομέας της υγείας, καθώς σημειώνονται τεράστιες επενδύσεις με την εξαγορά δύο εκ των μεγαλύτε ρων νοσηλευτηρίων στο νησί. Αναμένεται περαιτέρω αύξηση στη διάθεση κεφαλαίων σε αυτό τον τομέα και κατά την άποψή μας, καλό θα ήταν να ενταθούν ευρύ τερα οι προωθητικές ενέργειες προς όφελος της χώρας μας. Περαιτέρω επενδύσεις σε υποδο μές, συμπεριλαμβανομένων των λιμανιών, των αεροδρομίων και των τηλεπικοινωνιών, χαρακτηρί ζονται ως ζωτικής σημασίας για την εγχώρια οικονομία, καθώς επωφελείται παράλληλα και ο τουρισμός. Συνεπώς η ανάγκη ένταξης σε αγορές όπως το Ισρα ήλ, οι αραβικές χώρες και Αμερι κή είναι βαρύνουσας σημασίας.

τον τομέα των Επενδυτικών Ταμείων; Συμμετέχουμε ενεργά στον τομέα των Επενδυτικών Ταμείων της Κύπρου, εξυπηρετώντας τοπικούς και διεθνείς πελάτες για περισσό τερα από 20 χρόνια κερδίζοντας επάξια τον τίτλο του ηγέτη της αγοράς στον κλάδο αυτόν. Παρέ χουμε ολοκληρωμένες ελεγκτι κές, συμβουλευτικές, φορολο γικές και ρυθμιστικές υπηρεσίες σε Επενδυτικά Ταμεία, τόσο κατά την ίδρυση όσο και κατά τη λειτουργία τους στην Κύπρο. Πιο συγκεκριμένα, το άρτια καταρτι σμένο προσωπικό μας παρέχει καθοδήγηση σε τομείς όπως η σύσταση, η διάρθρωση κεφαλαί ων, η κανονιστική ερμηνεία και υποστήριξη, οι φορολογικές συμ βουλές, οι εξαγορές επενδύσεων και η δέουσα επιμέλεια αυτών. Αναγνωρίζοντας τη δυναμική του τομέα των Επενδυτικών Ταμείων και τη συνεχή εξέλιξή του, στρατη γικός μας στόχος είναι η παροχή υπηρεσιών, η ανάπτυξη σχέσεων και η υποστήριξη και επέκταση του τομέα στην εγχώρια αγορά. Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ Πόσα άτομα περιλαμβάνει η ομάδα σας στην Κύπρο; Η εταιρεία μας, μέρος ενός δικτύου ανεξάρτητων εταιρειών παροχής ελεγκτικών, φορο λογικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε 144 χώρες και περιοχές, με περισσότερους από

800 εργαζομένους στην Κύπρο, συμπεριλαμβανομένων 44 συνεταίρων, παρέχει με συνέπεια υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στον τομέα των Επενδυτικών Ταμείων. Κατέχουμε τους απαραίτητους πόρους για την προώθηση νέων στρατηγικών και προσεγγίσεων που βοηθούν στην αντιμετώπιση των πιο περίπλοκων προκλήσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής των Επενδυτικών Ταμείων. Η KPMG Κύπρου λειτουργεί μέσω ενοποιημένων ομάδων που πε ριλαμβάνουν επαγγελματίες από όλες τις ελεγκτικές, φορολογικές και συμβουλευτικές πρακτικές μας, οι οποίοι συνδυάζουν ένα ευρύ φάσμα δεξιοτήτων και εμπειρίας, προσαρμοσμένες στα μέτρα του κάθε πελάτη ξεχωρι στά. Κατανοώντας πλήρως τις ανάγκες τόσο της αγοράς όσο και του κάθε πελάτη ξεχωριστά, η ομάδα του Μιχάλη Βασιλείου, Διοικητικού Συμβούλου και επικεφαλής της ομάδας Διαχεί ρισης Περιουσιακών Στοιχείων, δεσμεύεται για τη δημιουργία μιας σχέση εμπιστοσύνης, αφοσίω σης και ανταπόκρισης ακόμη και των πιο ιδιαίτερων απαιτήσεων. Μιχάλης Βασιλείου Διοικητικός Σύμβουλος Ελεγκτικές Υπηρεσίες και Επι κεφαλής ομάδας Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων michalis.vasiliou@kpmg.com.cy +357 22209329

γεγονός

φική θέση

Ποιες υπηρεσίες παρέχετε στους πελάτες σας και ποια είναι η στρατηγική σας προσέγγιση σε ό,τι αφορά

Ως Όμιλος δίνουμε

τις εξειδικευ μένες υπηρεσίες που προσφέρει ο Όμιλος MAP S.Platis.

Ο τομέας των Επενδυτικών Ταμείων παρουσιάζει μια δυναμική ανάπτυξη. Ποια εί

ναι η συνεισφορά του στην κυπριακή οικονομία; Αναμφίβολα ο τομέας των Επεν δυτικών Ταμείων αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες ανά πτυξης της κυπριακής οικονομίας μέσα από τη διαχρονικά σταθερή προσέλκυση ποιοτικών ξένων επενδύσεων. Στον νέο υπό δια μόρφωση κόσμο, το ενδιαφέρον για τον τομέα αυτό αναμένεται να ενταθεί δεδομένου ότι το επικαι ροποιημένο επενδυτικό πλαίσιο της Κύπρου αποτελεί ισχυρό πόλο έλξης για ξένους επενδυτές με διεθνή παρουσία. Ήδη ο το μέας συνεισφέρει σημαντικά και αυξανόμενα στο ΑΕΠ της χώρας, μεταξύ άλλων εργοδοτώντας προσωπικό, λαμβάνοντας υπηρε σίες συμβούλων, ενοικιάζοντας ή αγοράζοντας γραφεία και οικι στικές μονάδες και μεταφέροντας γνώση και τεχνολογία. Ως επαγγελματίες στον τομέα της παροχής υπηρεσιών

αριθμού επενδυτών; Η Κύπρος ανέκαθεν

τις εργασίες τους. Δεν αρκεί όμως αυτό, η προσπάθεια πρέπει να είναι συνεχής και τα κίνητρα για προσέλκυση τέτοιων επενδυτών να επικαιροποιούνται. Το μοντέλο ανάπτυξης το οποίο στηριζόταν σε μεγάλο βαθμό αποκλειστικά στα φορολογικά κίνητρα έχει ξεπεραστεί και ανήκει στο παρελθόν. Παρόλα αυτά, ο φορολογικός σχεδια σμός παραμένει ένας κρίσιμος παράγοντας ο οποίος λαμβάνεται σοβαρά υπόψη για την επιλογή του κράτους δραστηριοποίησης. Αναμένουμε λοιπόν με αγωνία την πολιτεία να αναθεωρήσει ορισμένες πρόνοιες της φορο λογικής νομοθεσίας, έτσι ώστε η

Κύπρος να συγκρίνεται ευνοϊκό τερα με άλλα κράτη. Το δεύτερο που πρέπει να κάνουμε είναι να θωρακίσουμε ποιοτικά και ποσοτικά τις επο πτικές αρχές. Η πρώτη ερώτηση κάθε ξένου επενδυτή είναι πόσος χρόνος απαιτείται για να λάβει αδειοδότηση. Δηλαδή, καλείται η εκάστοτε εποπτική αρχή (Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και Κεντρική Τρά πεζα) να αναπτύξει εκείνους τους μηχανισμούς που να επιτρέπουν την ταχεία και αξιόπιστη εξέταση

μιας αίτησης. Ακολούθως, οι επενδυτές θέλουν να γνωρίζουν ότι υπάρχει επαρκής εποπτεία και προστασία, ώστε να διασφα λίζεται η ομαλή λειτουργία των αγορών και του επενδυτικού τους οχήματος. Γι’ αυτό εμείς λέμε ότι η θωράκιση των εποπτικών αρχών δεν είναι επιπλέον κόστος για το κράτος, αλλά μια επένδυση για το μέλλον. Κάτι τέτοιο θα ενισχύσει τις προσπάθειες για βελτίωση της εικόνας και της καλής φήμης της χώρας διεθνώς, ώστε να εμπνέει ασφάλεια και σταθερότητα σε μακροχρόνιο ορίζοντα. Ολοκληρώνοντας, ο τρίτος άξονας είναι ασφαλώς η ποιότητα των υποδομών που διαθέτουμε σε (έμψυχο και άψυχο) δυναμικό και η δυνατότητα προσαρμογής σε έναν κόσμο ψηφιακού μετασχη ματισμού. Χρειάζεται να ανταπο κριθούμε άμεσα στις ανάγκες της αγοράς και να προσφέρουμε

στάδια της ζωής ενός επενδυτι κού ταμείου – υπηρεσίες υποστή ριξης, κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό, συνεχή εκπαίδευση και αυτοματοποιημένες λύσεις. Ποια είναι η επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία στον τομέα των Επενδυτικών

Ταμείων; Ποιες διαφοροποιή σεις έχετε δει στο πελατολόγιο σας; Οι τεκτονικές αλλαγές στο μοντέλο της παγκοσμιοποίησης και οι επιπτώσεις του πολέμου επιτεί νουν, όπως είναι φυσιολογικό, την αβεβαιότητα και δημιουργούν ένα ασταθές περιβάλλον. Οι διεθνείς εξελίξεις μάς υποχρεώνουν να ερ γαστούμε ακόμα σκληρότερα προς την κατεύθυνση των προαναφερ θέντων εισηγήσεων για ενδυνά μωση του τομέα και την εστίαση των προσπαθειών μας προς περισσότερες αγορές. Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί κυρίως σε ρωσικά νομικά και φυσικά πρόσω πα οπωσδήποτε υποχρεώνουν σε επαγρύπνηση και επιβάλλουν την περαιτέρω διαφοροποίηση των αγορών που στοχεύουμε ως χώρα. Από ποιες αγορές προέρχονται οι περισσότεροι επεν δυτές και σε ποιους τομείς επενδύουν; Το πλήρως επικαιροποιημένο κυπριακό κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο είναι ευθυγραμμισμένο με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένω σης, υποστήριξε τα προηγούμενα έτη την προσέλκυση ενός σημαντι κού αριθμού επενδυτών διαφόρων εθνικοτήτων, από κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), όπως Γερμανία, Δανία και Πολωνία, αλλά και από τρίτα κράτη – μεταξύ άλλων Ηνωμένο Βασίλειο, Ισραήλ, Ινδία και Ρωσία – που ενδεχομέ νως στόχευαν έτσι είσοδο στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Σημαντικό μέρος των επενδύσεων συγκεντρώνουν οι τομείς των χρηματοοικονομικών μέσων εισηγ μένων σε οργανωμένες αγορές, των ακινήτων και της ναυτιλίας. Ποιοι άλλοι τομείς παρουσιά ζουν προοπτική και σε ποιες αγορές πιστεύετε ότι θα πρέπει να ενταθούν οι προωθητικές ενέργειες; Ένας τομέας που παρουσιάζει ιδιαί τερο ενδιαφέρον διεθνώς είναι οι

αγορές κρυπτοστοιχείων. Παρόλο

που ως έννοια είναι καινούρια για πολλούς που ακόμα προκαλεί

επιφυλάξεις, εντούτοις με την αυξα νόμενη χρήση και με την εισαγωγή τα επόμενα έτη του Κανονισμού των Αγορών Κρυπτοστοιχείων (Markets in Cryptoassets, MICA) ο οποίος θα δημιουργήσει ένα κοινό πλαίσιο λειτουργίας και εποπτείας εντός ΕΕ για τα Κρυπτοστοιχεία και τους παρόχους σχετικών υπηρεσι ών, το ενδιαφέρον αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω.

Ποιες υπηρεσίες παρέχετε στους πελάτες σας και ποια είναι η στρατηγική σας προσέγ γιση σε ό,τι αφορά τον τομέα των Επενδυτικών Ταμείων; Προσφέρουμε στους πελάτες μας εξειδικευμένες και καινοτόμες λύσεις σε ένα ευρύ φάσμα υπηρε σιών που καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες και όλο τον κύκλο βιωσι μότητας ενός επενδυτικού ταμείου. Αξιοποιώντας τη νέα τεχνολογία, ο Όμιλος μας παρέχει μοναδικές και προσαρμοσμένες λύσεις σε θέματα αδειοδότησης, κανονιστικής συμ μόρφωσης, διαχείρισης κινδύνων, εσωτερικού ελέγχου, ανθρώπινου δυναμικού, κανονιστικής τεχνολο γίας, πληροφορικής, επιχειρησι ακής ανθεκτικότητας, ασφάλειας πληροφοριών περιλαμβανομένης κυβερνο-ασφάλειας, διακυβέρνη σης, επαγγελματικής εκπαίδευσης και καινοτομίας.

Πόσα άτομα περιλαμβάνει η ομάδα σας στην Κύπρο; Στον Όμιλο στην Κύπρο εργοδο τούνται πέραν των 180 κορυφαίου επίπεδου επαγγελματίες με διαφο ροποιημένο υπόβαθρο, εμπειρία και γνώση. Είμαστε περήφανοι γιατί έχουμε βραβευτεί πολλές φορές για το ισορροπημένο και ανθρωπο κεντρικό περιβάλλον εργασίας και τα κίνητρα που παρέχουμε στο προ σωπικό μας, υιοθετώντας πολιτικές ESG και διαμορφώνοντας ένα υγιές περιβάλλον εργασίας και σωστού

επιχειρείν. Βασιζόμαστε διαχρονικά στη γνώση και τη συνεισφορά των ανθρώπων μας και γι’ αυτό φροντί ζουμε για αυτούς για να φροντίζουν και αυτοί

Η MAP S.Platis αποτελεί κορυφαίο Όμιλο στον τομέα χρηματοοικονομικών συμβουλευτικών υπηρεσιών, με πελάτες που περιλαμβάνουν εποπτικές αρχές, τραπεζικά ιδρύματα, συλλογικά επενδυτικά ταμεία και διαχειριστές κεφαλαίων, επιχειρήσεις παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, ασφαλιστικές εταιρείες και ιδρύματα πληρωμών και ηλεκτρονικού χρήματος. Η εξειδικευμένη ομάδα του Ομίλου, η οποία σήμερα αποτελεί ται από περισσότερους επαγγελματίες κορυφαίου επιπέδου διεθνώς, παρέχει μοναδικές και προσαρμοσμένες λύσεις σε χρηματοοικονομικές και άλλες επιχειρήσεις σε Κύπρο, Ηνωμένο Βασίλειο και Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στοιχεία επικοινωνίας: Λευκωσία: Διαγόρου 2, ERA House, όροφος 9-12,1097, Λευκωσία

Τ: +357 2287 7744 Λονδίνο: 34 Lime Street EC3M 7AT, London

T: +44 207 060 5540 Μάλτα: Office 3, Sterling Building, Enrico Mizzi Street, Ta’ Xbiex XBX 1453 T: +356 21669690 www.mapsplatis.com info@mapsplatis.com

το πιο πάνω «θα πρέπει να εγκύψουμε αναζητώ ντας το δικό μας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα». Στην ενδιαφέρουσα συνέντευξη που ακολουθεί οι κ.κ. Σαββίδης και Φυλακτού εξηγούν τι είναι αυτό που δικαιολογεί την πα ρουσία και την εξέλιξη των crypto funds, ενώ εστιάζουν στα πλεονεκτήματα και στον τρόπο λειτουργίας τους. Την ίδια στιγμή καταθέτουν ευθέως τις απόψεις τους για το πώς μπορεί να βελτιωθεί η ανταγω νιστικότητα της Κύπρου στον τομέα αυτό, ενώ υπογραμμίζουν πως «το πρώτιστο ζητούμενο είναι να υπάρχει ένα πλάνο, μία εθνική στρατηγική που να λαμ βάνει υπόψη όλους εκείνους τους επαγγελματικούς φορείς που θα κληθούν στο τέλος της ημέρας να προσφέρουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες σε τέτοιας φύσης επενδυτικά σχήματα και

εννοούμε

και των χαρα κτηριστικών του, όπως επίσης και ενός τίτλου ιδιοκτησίας ή ενός δικαιώματος, σε ψηφιακές μονάδες, τα λεγόμενα «tokens». Η διαδικασία αυτή εξυπηρετεί την πώληση και διανομή των tokens σε δυνητικά μεγαλύτερο αριθμό προσώπων, κατά τρόπο που βελτιώνει σημαντικά την εμπορευσιμότητα περιουσια κών στοιχείων. Συχνά χρησι μοποιείται το παράδειγμα ενός ακινήτου μεγάλης αξίας. Εάν, δηλαδή, κάποιος διαθέτει προς πώληση ένα ακίνητο αξίας

μερίδια των €100, προφανώς οι διατεθειμένοι να καταβά λουν αυτό το κατ’ ελάχιστον ποσό είναι πολύ περισσότεροι από αυτούς που δύνανται

καταβάλουν

ανοίγει εξαιρετικές

ιδίως

ακά στοιχεία

ρευστοποιούνται,

τα,

των tokens,

οποίος,

της τεχνολογίας

αυτοματοποιημένος,

προωθεί τη διαφάνεια και την αύξηση της ρευστότητας στις αγορές. Με πιο απλά λόγια, μέσω της τεχνολογίας blockchain και των «έξυ πνων συμβολαίων»

με τα παραδοσιακά Επενδυτικά Ταμεία, εκείνα τα Επενδυτικά Ταμεία των οποίων η δράση τους σχετίζεται με κρυπτονομίσματα, θα πρέπει να συγκεντρώνουν κεφάλαια από

EconomyToday 57 επενδυτές και να τα επενδύουν με βάση μια προκαθορισμέ νη επενδυτική πολιτική. Στην περίπτωση των crypto funds όμως, επειδή η επενδυτική τους πολιτική σχετίζεται με κρυπτονομίσματα, θα πρέπει να ακολουθούνται συγκεκριμένες και ειδικές διαδικασίες που να αντικατοπτρίζουν την ιδιαίτερη φύση του Επενδυτικού Ταμείου. Αντίστοιχα, τα ίδια τα crypto funds διαφέρουν μεταξύ τους. Για παράδειγμα, ενώ ένα Επενδυτικό Ταμείο μπορεί να έχει ως σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων από επενδυτές, έτσι ώστε να επενδύσει τα χρήματα αυτά για την αγορά και πώληση κρυπτονομισμάτων, ένα άλλο Επενδυτικό Ταμείο μπορεί να διοχετεύει χρήματα σε επεν δύσεις που σχετίζονται έμμεσα μόνο με τον τομέα αυτό π.χ. σε εξοπλισμό, ο οποίος επιτρέπει την παραγωγή κρυπτονομισμά των όπως το bitcoin. Διαφο ρετικά, μπορεί να επιλέξει να επενδύει στο μετοχικό κεφά λαιο νεοφυών επιχειρήσεων, οι οποίες οι ίδιες χρησιμοποι ούν κρυπτονομίσματα και την τεχνολογία του blockchain ή μπορεί το ίδιο το Επενδυτικό Ταμείο να χρησιμοποιεί τις με θόδους αυτές, π.χ. με το να επι τρέπει εγγραφές επενδυτών και έκδοση επενδυτικών μετοχών/ μεριδίων κατόπιν πληρωμής σε κρυπτονομίσματα. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και ποια τα πλεονεκτήματα των crypto funds; Καταρχάς, στο επιχειρησιακό σκέλος, ισχύουν τα ίδια δεδο μένα όπως σε κάθε περίπτωση συναλλαγής ή επενδύσεις που περιλαμβάνει κρυπτονομί σματα. Από τη μια, εξαιρετικά μεγάλη διακύμανση στην αξία, κίνδυνος απώλειας κεφαλαίων, ανάγκη ενδελεχούς ελέγχου στο πλαίσιο

κου χρήματος κ.ο.κ.. Ενώ, από την άλλη, ευκαιρίες επίτευξης υψηλών αποδόσεων, προσελ κύοντας όλο και περισσότε ρους επενδυτές με ενδιαφέρον στα κρυπτονομίσματα. Επομένως, μέσα σε αυτό το γενικότερο περιβάλλον, ίσως το ερώτημα να πρέπει να διαμορφωθεί διαφορετικά για να κατανοηθεί και καλύτερα τι καινούριο ουσιαστικά εισά γουν ή θέλουν να εισάγουν τα crypto funds. Αφού, λοιπόν, οι συνθήκες και τα δεδομένα της

αγοράς παραμένουν τα ίδια, τι είναι εκείνο που εξηγεί ή έστω δικαιολογεί την παρουσία και εξέλιξη των crypto funds;

Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτη μα είναι η αυξημένη ασφάλεια που προσφέρει στους επεν δυτές μια ελεγχόμενη, επο πτευόμενη αγορά, που επί του προκειμένου είναι η αγορά των Επενδυτικών Ταμείων. Όσο αντιφατικό και οξύμωρο είναι να συνδέονται τα κρυπτονομί σματα με ένα συγκεντρωτικό σύστημα εποπτείας, η σύνδεση αυτή αποτελεί ίσως εξίσου εξισορροπητική παράμετρο, η οποία λαμβάνεται υπόψη από κάθε σοβαρό επενδυτή προτού αποφασίσει να επενδύσει σε κρυπτονομίσματα. Η εμπειρία του χάους και των πολλών προβλημάτων που σημάδεψε τα κρυπτονομίσματα όσον επι κρατούσαν συνθήκες απόλυτης κανονιστικής απουσίας, πολύ δύσκολα θα ξεπεραστεί

funds όσο και για τις ίδιες τις εποπτικές αρχές.

ενός εποπτευ όμενου Επενδυτικού Ταμείου είναι ικανή από μόνη της να εξασφαλίσει καλύτερα επίπεδα ασφαλείας

επάρκεια γνώσεων και τεχνολογικών εργαλείων τόσο για

διαχειριστές τέτοιων crypto

Θεωρείτε πως στην Κύπρο υπάρχει τέτοια επάρκεια γνώσεων και τεχνολογι κών εργαλείων; Η εμπειρία έως τώρα δείχνει πως βρισκόμαστε σε καλό δρόμο και σίγουρα πολύ καλύ τερο από πολλές άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχει διάθεση και θέληση από πολλούς επαγγελματίες στον κλάδο των Επενδυτι κών Ταμείων για εκπαίδευση και ολιστική κατανόηση των θεμάτων που προκύπτουν τόσο στις επενδύσεις σε κρυπτονο μίσματα όσο και σε ό,τι αφορά το «tokenization». Διαχειριστές Επενδυτικών Ταμείων, δικη γόροι και ελεγκτές που έχουν ήδη προ πολλού εντοπίσει και έχουν ασχοληθεί με τις νέες αυτές τάσεις, αξιοποιούν πλέον τις γνώσεις και την εμπειρία τους σε ιδιαίτερα ενδιαφέρο ντα και προηγμένα επενδυτικά σχήματα. Παρόμοια είναι και η διάθεση αλλά και εξέλιξη, που

παρατηρείται και από την πλευρά της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, στην οποία πρέπει να πιστω θεί και σημαντικό κομμάτι της θετικής εικόνας της Κύπρου στο εξωτερικό σε σχέση με αυτά τα θέματα. Αυτό, ωστόσο, που δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί επαρκώς είναι η θετικότερη ανταπόκριση όλων μας προς την τεχνολογία και τις λύσεις που αυτή προσφέρει σε αυτά τα θέματα. Φαίνεται πως επί του παρόντος επιχειρούμε να ανταποκριθούμε στο αυξανόμε νο επενδυτικό ενδιαφέρον για κρυπτονομίσματα, λησμονώντας την καίρια σημασία της πρότερης δικής μας επένδυσης σε σωστές υποδομές. Για να το πούμε πιο ξεκάθαρα, η συγκεκριμένη και πολύ ειδική αυτή αγορά επι τάσσει τη

τεχνολογικών εργαλείων, τόσο

όσο

Πιστεύετε πως χωρεί οποιαδήποτε κανονιστική παρέμβαση ως προς το ζήτημα της υποχρεωτικής χρήσης τέτοιων τεχνολογικών εργαλείων; Καταρχάς, το νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο δεν θα μπορούσε να προκαταλάβει τις εξελίξεις που βιώνουμε σήμερα όσον αφορά τα crypto funds, εκτός κι αν ήταν απαγορευτικά αυστηρό και οπισθοδρομικό. Επομένως, ξεκαθαρίζουμε πως δεν τίθεται ζήτημα αστοχίας ή παράλειψης από μέρους

τέτοιας πρόληψης; Βεβαίως. Θεωρούμε πως η καταλληλόλητα και ασφάλεια των πληροφοριακών συστημά των των Επενδυτικών Ταμείων που δραστηριοποιούνται στην αγορά των κρυπτονομισμάτων αλλά και του «tokenization», θα πρέπει να πιστοποιείται τόσο εκ των προτέρων, δηλαδή πριν την αδειοδότηση, όσο και μετέπειτα με τακτικούς και έκτακτους ελέγχους. Ο ρόλος του «IT Auditor» θα πρέπει κατά την άποψή μας να καταστεί θε σμικός κατά τη λειτουργία ενός τέτοιου Επενδυτικού Ταμείου, με σαφείς και ξεκάθαρες υποχρε ώσεις αναφοράς τόσο προς τον Επόπτη όσο και προς τους Διαχειριστές

σίγουρα υπάρχει αισιοδοξία και προοπτική να καταστούμε ελκυ στικός προορισμός για σύσταση και λειτουργία τέτοιων Επεν δυτικών Ταμείων. Χώρες όπως το Λουξεμβούργο και η Μάλτα, αξιοποιώντας τη σαφώς πιο ανεπτυγμένη πολιτική τους στον τομέα των Επενδυτικών Ταμεί ων και των κρυπτονομισμάτων αντίστοιχα, φαίνονται να είναι πιο έτοιμες επί του παρόντος να προσαρμοστούν και να εξυπηρετήσουν αυτές τις νέες τάσεις. Σ’ αυτή την παραδοχή πρέπει να εγκύψουμε, αναζητώ ντας το δικό μας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Τι πιστεύετε πώς πρέπει να γίνει έτσι ώστε να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της Κύπρου σ’

τομέα; Το πρώτιστο ζητούμενο είναι να υπάρχει ένα πλάνο, μία εθνική στρατηγική που να λαμβάνει υπόψη

εκείνους τους επαγγελματικούς

που

τας υπηρεσίες σε τέτοιας φύσης επενδυτικά σχήματα και τομείς επενδύσεων. Δεν μπορούμε να προσδοκούμε σε εθνικό αντα γωνιστικό πλεονέκτημα εάν οι πάροχοι αυτών των υπηρεσιών αμφισβητούν ή αδυνατούν ή δεν επιθυμούν ή δεν έχουν το κίνη τρο να προάγουν στο εξωτερικό την Κύπρο ως κόμβο καινοτομί ας και προσαρμοστικότητας σε τέτοιας φύσης επενδυτικά σχή ματα και επενδυτικές επιλογές. Αυτό δεν έχει να κάνει με τις αγορές, δεν έχει να κάνει μόνο με τις ρυθμιστικές αρχές ή μόνο με τους παρόχους επενδυτικών υπηρεσιών ή με τους δικηγό ρους ή με τους ελεγκτές. Αυτό αποτελεί κοινή λογική. Από την άλλη, δεν πρέπει να λη σμονείται πως είμαστε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό δίκαιο ορίζει κατά βάση τους «κανόνες του παιχνιδιού» στην προκειμένη περίπτωση, περιορίζοντας έτσι και το εύρος της διαφοροποίη σης που ενδεχόμενα να επιθυ μούσαμε ως χώρα. Ταυτόχρονα, ο τραπεζικός τομέας παραμένει αρνητικός σε οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση συσχέτιση οποιασδήποτε επιχείρησης ή οποιουδήποτε ιδιώτη με κρυ πτονομίσματα. Οπότε, εύλογα προκύπτει το συ μπέρασμα πως η βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς μας είναι ένας συνδυασμός

κληθούν στο τέλος

προσφέρουν υψηλής ποιότη

Ένωσης

ειδικότερα

προτεινόμενο Κανονισμό

Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

του Συμβουλίου για τις Αγορές Κρυπτοστοιχείων, αίρεται η νομική αμφιβολία του τι επιτρέ πεται. Αυτό που θα απομένει να εξακριβωθεί, είναι η δική μας πραγματικά βούληση ως Κράτος και η κατάρτισή μας ως επαγγελματίες.

σιστικές αλλαγές σε αυτούς τους τομείς δεν θα είναι δυνατή

άμεση προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού επενδυτών.

Ποιες υπηρεσίες

στους πελάτες

Συγκρατημένη

αισιοδοξία για το μέλλον των επενδυ τικών ταμείων στην Κύπρο εκφράζει, σε συνέντευξή του

Εconomy Τoday, ο Μωυσής Αριστείδου, Συνέταιρος και Περιφερειακός Υπεύθυνος Ελε γκτικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Επενδυτικών Ταμείων της Baker Tilly. Όπως εξηγεί, «δυστυχώς ακόμα η θεσμική εικόνα της Κύπρου στο εξωτερικό και η αξιοπιστία της στους σοβαρούς επενδυτές δεν είναι στα επίπεδα που θα αναμέναμε» προ σθέτοντας πως «αυτό οφείλεται τόσο στη δυσλειτουργία που παρουσιάζε ται σε κυβερνητικές

δελτίο τύπου του Συνδέσμου, τα καθαρά περιουσιακά στοιχεία των Εναλλακτικών Επενδυτικών Ταμείων (Alternative Investment Funds), παρουσίασαν άνοδο 61,5% κατά το 2021. Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι δεν είμαστε ακόμα στο σημείο που να μιλάμε για σημαντική συνεισφο ρά στην πραγματική οικονομία της χώρας μας. Για να το πετύχουμε αυτό, θα πρέπει να πείσουμε όσο περισσό τερους σημαντικούς και αναγνωρί σιμους Διαχειριστές Επενδυτικών Ταμείων να έρθουν στη χώρα μας με πραγματική παρουσία. Αυτό θα έχει πολλαπλά οφέλη, πέραν του τομέα υπηρεσιών, στην πραγματική οικονο μία, αφού θα έχουμε πραγματική πα ρουσία εταιρειών που θα χρειάζονται υποστήριξη σε όλους τους τομείς που αναμένεις από μια εταιρεία που δραστηριοποιείται στη χώρα. Θέλω όμως να εκφράσω τη συγκρατημένη αισιοδοξία μου για το μέλλον λόγω των θετικών αποτελεσμάτων και τη ραγδαία ανάπτυξη του τομέα. Ως επαγγελματίες στον τομέα της παροχής υπηρεσιών ποιες είναι οι εισηγήσεις σας για ενδυνάμωση του τομέα και προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού επενδυτών; Όλοι οι επαγγελματίες του χώρου υπηρεσιών πιστεύω ότι κάνουμε τα σωστά βήματα για προώθηση της χώρας μας και των ωφελημάτων που απορρέουν από την ίδρυση και διαχείριση Επενδυτικών Ταμείων, καθώς και εγκατάσταση Διαχειρι στών στην Κύπρο. Δυστυχώς, όμως, η εικόνα της Κύπρου στο εξωτερικό και η αξιοπιστία της στους σοβαρούς θεσμικούς επενδυτές δεν είναι στα επίπεδα που θα αναμέναμε. Αυτό οφείλεται τόσο στη δυσλειτουργία που παρουσιάζεται σε κυβερνητικές υπηρεσίες, όσο και στις χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτούνται για την εγκατάσταση εταιρειών του τομέα τόσο στο στάδιο της αδειοδότησης όσο και στη δημιουργία επαγγελ ματικών σχέσεων με τα Τραπεζικά Ιδρύματα . Άρα θεωρώ ότι χωρίς να υπάρξουν ριζικές και αποφα

επενδύσει σημαντι κά στον κλάδο Ο.Ε.Ε. και Δ.Ο.Ε.Ε. με τη δημιουργία εσωτερικού τμήματος υπηρεσιών αποκλειστικά για τον τομέα. Αυτό το βήμα έχει γίνει σε πρώτο λόγο, μέσω της γενικής πολι τικής της εταιρείας μας να συμμετέ χει σε κάθε προσπάθεια ανάπτυξης των οικονομικών δραστηριοτήτων της Κύπρου, αλλά επίσης και επειδή πιστεύει στον τομέα και στην περαιτέρω ανάπτυξή του τα επόμενα χρόνια. Η Baker Tilly, μπορεί να αναλάβει τη γενική διαχείριση του συνολικού έρ γου αδειοδότησης Ο.Ε.Ε. και Δ.Ο.Ε.Ε., καθώς και να προσφέρει όλες τις αναμενόμενες υπηρεσίες που χρειάζονται για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους στη συνέχεια.

μέρος της αγοραστικής

δύναμης και προσπαθούν

βρουν τρόπους αναπλήρω

της.

επιλογές έχουν κατα

και επενδυτές όσον

αφορά στην τοποθέτηση των χρημάτων τους σε περιόδους

πληθωριστικών πιέσεων και

θα πρέπει να προσέξουν; Ρωτήσαμε πέντε οικονομολό

γους οι οποίοι μιλώντας στο Economy Today αναφέρθηκαν

στις ιδιαίτερες συνθήκες που δημιουργεί ο πληθωρισμός σε

μια οικονομία και στην αντί δραση που θα πρέπει να έχουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Μεταξύ άλλων σημειώνουν ότι θα πρέπει να προβαίνουν σε διασπορά κινδύνου, σε προσε κτικό έλεγχο των εξόδων τους και σε προσαρμογή, αναλόγως των συνθηκών των κατανα λωτικών τους συνηθειών. Σε σχέση με την τοποθέτηση των χρημάτων τους, οι οικονο μολόγοι αναφέρθηκαν σε γη, ακίνητα, πολύτιμα μέταλλα και υπό προϋποθέσεις σε μετοχές. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ Να προσαρμοστούν οι καταναλωτικές συνήθειες Η αύξηση του πληθωρισμού δεν είναι το πρόβλημα αλλά το σύμπτωμα. Το αποτέλεσμα προηγούμενων αποφάσεων και γεγονότων. Κάποια από αυτά ήταν αναπόφευκτα, όπως

τα προβλήματα στην εφοδι αστική αλυσίδα. Κάποια ήταν αναγκαία αλλά θα μπορούσαν να είχαν περιοριστεί, όπως το αν οι κρατικές παρεμβάσεις κατά την πανδημία γίνονταν πιο στοχευμένα θα περιόριζαν – σίγουρα δεν θα μηδένιζαν - την αυξημένη προσφορά χρήματος και τις πληθωριστι κές πιέσεις και θα βοηθούσαν περισσότερο αυτούς που είχαν ανάγκη. Η διάβρωση των εισοδημάτων λόγω πληθωρισμού δεν είναι το κύριο πρόβλημα. Γιατί και οι απολαβές μπορεί να αυξη θούν, έστω και με καθυστέρη ση. Αποτελεί πρόβλημα γιατί δημιουργεί ένα αβέβαιο κλίμα που εμποδίζει το σχεδιασμό των επενδύσεων και των νοι κοκυριών με μόνιμη αρνητική επίπτωση στην οικονομία και στον πλούτο που παράγει και κατανέμεται μεταξύ των πολι τών. Γι’ αυτό και η προσπάθεια να μειωθεί ο πληθωρισμός άμεσα. Και αυτή τη φορά όμως θα καταβάλουμε ένα κόστος με την αύξηση των επιτοκί ων αλλά με αντάλλαγμα τις καλύτερες προοπτικές για το μέλλον. Μιλώντας στο Economy Today, ο οικονομολόγος Δημήτρης Γεωργιάδης σημείωσε ότι με την αύξηση

τους δύναμη. Την ίδια ώρα όμως ορισμένοι οι οποίοι διοχετεύουν προϊόντα στην αγορά, αυξάνουν τις τιμές

αποκομίζουν κέρδη. Αυτό

εκτιμά, σε μεγάλο βαθμό

είναι προσωρινό και θα χρειαστεί

και σωρινές επενδύσεις ή ακόμη και σε σχέδια πυραμίδα. Οι επενδύσεις από τα νοικοκυριά πρέπει να γίνονται με μέσομακροπρόθεσμο ορίζοντα και να συνάδουν με τον σχεδιασμό μιας οικογένειας π.χ. πότε θα σπουδάσει ένα παιδί, πότε θα είναι η συνταξιοδότηση. Εφόσον κάποιοι θελήσουν να αναζητήσουν άλλες επενδυ τικές επιλογές, θα πρέπει να γνωρίζουν και το ρίσκο που αναλαμβάνουν, σημείωσε. Για παράδειγμα οι μετοχές μπορούν να προσφέρουν αποδόσεις, αλλά την ίδια ώρα εξυπακούεται ότι έχουν και το ανάλογο ρίσκο. Τέτοιου είδους επενδυτικές επιλογές, πρόσθε σε, θα πρέπει να αντικρίζονται μακροπρόθεσμα και όχι σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και

δεδομένα – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα επανέλθουν ακριβώς στο ίδιο επίπεδο που ήταν παλιά ή να μειωθούν οι τιμές κάποιων προϊόντων. Κάποιοι – και αυτό είναι λογικό – θα αποσύρουν από τις αποταμιεύσεις τους για να καλύψουν το κενό. Ερωτηθείς ο κ. Γεωργιάδης κατά πόσο οι πολίτες με αποτα

EconomyToday 65 του πληθωρισμού διαβρώ νονται τα εισοδήματα των νοικοκυριών και μειώνεται η αγοραστική μιεύσεις θα πρέπει να αναζη τήσουν άλλες εναλλακτικές επιλογές για να τοποθετήσουν τα χρήματά τους ώστε να μη χάνουν την αξία τους λόγω πληθωρισμού, ανέφερε χαρα κτηριστικά ότι δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές. Προειδοποί ησε ότι σε περιόδους ενί σχυσης του πληθωρισμού θα πρέπει να γίνονται προσεκτικές κινήσεις. Αρκετός κόσμος που βρίσκεται σε δύσκολη θέση μπορεί να αναζητήσει «εύκολες» λύσεις σε προ

να ακολουθούνται κάποιες

βασικές αρχές όπως η δια

σπορά κινδύνου, η αναζήτηση συμβουλών όπου χρειάζεται από αξιόπιστους γνώστες του θέματος.

ΔΡ ΣΤΕΛΙΟΣ

ΠΛΑΤΗΣ Καλύτερη άμυνα, ο σωστός προγραμματισμός Ο πληθωρισμός αρκετές φορές

συγκρίνεται με τη φορολογία. Κάποιοι δε, τον ονομάζουν ως η «χειρότερη φορολογία», αφού δεν υπόκειται στον (κοινοβουλευτικό) έλεγχο της οργανωμένης Πολιτείας. Και δυστυχώς χτυπά δυσανάλογα αυτούς που έχουν περισσότερη ανάγκη και

αυτούς που ουσιαστικά δεν έχουν πολλές επιλογές διαθέ

σιμες. Ενώ, στην απουσία μιας

αποτελεσματικής κοινωνικής

πολιτικής που θα μπορούσε να μετριάσει

Τα

εισοδήματα

περισσότερα

καύσιμα,

μα, σε

τους, παρά τα νοικοκυριά με ψηλότερα εισοδήματα. Μιλώντας στο Economy Today, ο οικονομολόγος και διδάκτο ρας χρηματοοικονομικών και μακροοικονομίας του Πανε πιστημίου του Cambridge δρ Στέλιος Πλατής, έδωσε ένα παράδειγμα ως προς το πώς μας επηρεάζει ο πληθωρισμός. Ακόμη και με απόδοση 2-3% (σε καταθέσεις/επενδύσεις) με έναν πληθωρισμό κοντά στο 9-10%, ο καταθέτης/επενδυ τής ζημιώνει περίπου 7%. Γι’ αυτό, το μέγεθος στο οποίο πρέπει να επικεντρωνόμαστε σε ανάλογες περιπτώσεις είναι η αγοραστική δύναμη. Η απόδοση και μόνο δυστυχώς δεν επαρκεί. Λύσεις, ανέφερε, γι’ αυτούς που έχουν καταθέσεις ή και επενδύσεις υπάρχουν, αν και όχι δίχως κινδύνους και ενίοτε με σημαντικό ρίσκο απώλειας κατά πολύ μεγαλύτερου ποσού, από τον πληθωρισμό. Όπως για παράδειγμα, μετακίνηση από μακροπρόθεσμα σε βρα χυπρόθεσμα ομόλογα, μετοχές που ιστορικά κινούνται με τον πληθωρισμό (λαμβάνοντας υπόψη και προσμετρώντας πάντοτε και το είδος του πλη θωρισμού), όσο και ισορροπη μένα χαρτοφυλάκια και φυσικά προϊόντα και παράγωγα σε σχετικούς τομείς (όπως ενέρ γεια στην παρούσα συγκυρία), είτε και γενικότερα. Επίσης, ιστορικά η αγορά ακινήτων αποτελεί έναν καλό τρόπο θωράκισης πλούτου απέναντι στη διαβρωτική επίδραση του πληθωρισμού. Η καλύτερη όμως άμυνα κατά του πληθωρισμού, είναι ο σωστός και έγκαιρος προ γραμματισμός. Υπολογισμός των ανελαστικών μας εξόδων λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά

μέσο όρο αυτά θα αυξάνονται στο επίπεδο του πληθωρισμού, τουλάχιστον και περιορισμός των εξόδων που μπορούν να αναβληθούν.

ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ

Το παθητικό εισόδημα, η σωστή νοοτροπία και η λογική μόχλευση Ο οικονομολόγος Τάσος Γιασε μίδης σημειώνει με τη σειρά του για τον αυξανόμενο πληθωρι σμό και τις επιλογές που έχουν ενώπιον τους νοικοκυριά και επιχειρήσεις ότι κάθε νοικοκυ ριό και κάθε άτομο ξεχωριστά προσπαθεί να κάνει τον δικό του προϋπολογισμό, υπολογίζοντας τις τωρινές και ενδεχόμενες ανάγκες της οικογένειάς του, τη διασφάλιση του μέλλοντος για τον ίδιο π.χ. σύνταξη και τα παιδιά του π.χ. σπουδές και επενδύοντας ή αποταμιεύοντας τα πλεονάσματα. Όπως αναφέρει, σταδιακά οι νο οτροπίες των οικογενειών έχουν αλλάξει, αντιλαμβάνονται την αξία του σωστού σχεδιασμού, το «παθητικό εισόδημα», είτε αυτό είναι στη μορφή ενοικίων είτε μερισμάτων και εκμεταλλευ όμενοι τα φορολογικά κίνητρα σχεδιάζουν το μέλλον μέσω συ νεισφορών σε ταμεία προνοίας ή με τη σύναψη ασφαλειών ζωής ανταποδοτικού χαρακτήρα. Την ίδια στιγμή, σημειώνει ο

κ. Γιασεμίδης, ο δανεισμός αποτελεί σημαντικό μέρος της χρηματοδότησης επενδύσεων και μέρος του κεφαλαίου κίνησης των επιχειρήσεων. Η μόχλευση μέσα στα πλαίσια ενός λογικού χρηματοδοτικού σχεδίου είναι ένα απόλυτα υγιές φαινόμενο το οποίο μεγιστοποιεί τα κέρδη μιας επένδυσης. Το ίδιο συμβαίνει και με τον οικογενειακό προϋπολογι σμό εφόσον πολλοί συμπολίτες μας προχωρούν στην αγορά κατοικίας μέσω δανεισμού. Για παράδειγμα χρησιμοποιείται δα νεισμός με χαμηλό κόστος, ειδικά αυτή την περίοδο που τα επιτόκια είναι πολύ χαμηλά, για να γίνουν επενδύσεις που αν είναι επιτυ χημένες θα έχουν μεγαλύτερη απόδοση. Φυσικά η μόχλευση σταματά να είναι «υγιές» χρημα τοδοτικό εργαλείο τη στιγμή που γίνεται με υπερβολικό τρόπο, χωρίς να διασφαλίζεται η δυνα τότητα αποπληρωμής και φυσικά όταν ο δανεισμός διοχετεύεται σε αμφιβόλου ποιότητας επενδύ σεις, χωρίς καμιά αξιολόγηση του ρίσκου που αναλαμβάνεται. Αυτό που διαφαίνεται είναι ότι γίνεται καλύτερος σχεδιασμός και αξιολόγηση του οικονομικού περιβάλλοντος από τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις και αυτό φαίνεται από τις αυξήσεις στις καταθέσεις. Η οποία εξηγείται από το γεγονός ότι η ενίσχυση του πληθωρισμού δημιουργεί δεύτερες σκέψεις για αγορές στους καταναλωτές που ενδεχο μένως να περιμένουν αποκλιμά κωσή του, ενώ οι συζητήσεις για σταδιακή αύξηση των επιτοκίων και η ενίσχυση των ισολογισμών των τραπεζικών ιδρυμάτων οδη γεί κάποιους καταθέτες σταδιακά πίσω στην αποταμίευση. Οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις παραμένουν, επισημαίνει ο κ. Γιασεμίδης, όπως ο υψηλός πλη θωρισμός και πόσο θα διατηρη

θεί σε αυτά τα επίπεδα, η έλλειψη

πρώτων υλών που έχει αρνητικό

αντίκτυπο στο μεταποιητικό

τομέα, όπως και η μη εξεύρεση του απαραίτητου ανθρώπινου δυναμικού. Υπενθυμίζουμε ότι η

οικονομία περνά μέσα από κύ

κλους και πάντοτε είναι απαραί

τητο ο προγραμματισμός να είναι

τέτοιος, ώστε να δημιουργούνται μηχανισμοί απορρόφησης των

κραδασμών από ενδεχόμενες

αρνητικές εξελίξεις.

ΓΙΑΝΝΗΣ

ΤΕΛΩΝΗΣ

Πολύτιμα μέταλλα, γη και έγκαιρες συμφωνίες Ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης μιλώντας στο Economy Today σημειώνει,

αλλά όχι σε πολύ υψηλά επίπεδα, όπως συμβαίνει και στη δική μας περίπτωση, τότε αυτό που θα

πρέπει κάποιος να επιδιώξει να κάνει είναι να προχωρήσει στις αγορές σημαντικών αντικειμέ νων που θα ήθελε να αγοράσει, προτού αυξηθούν οι τιμές, όπως για παράδειγμα ένα αυτοκίνητο ή μεγάλα καταναλωτικά είδη. Η λογική, όπως σημειώνει ο κ. Τελώνης είναι ακριβώς αυτή που προαναφέρθηκε, δηλαδή να προλάβεις την αύξηση των τιμών ώστε να αποκτήσεις κάτι που θέλεις. Τώρα στις περιπτώσεις εκείνες που κάποιος θέλει να χτίσει το σπίτι του και καταγράφεται ψηλός πληθωρισμός, είναι σημαντικό να προλάβει να οριστικοποιήσει ουσιαστικά το κόστος του, ώστε να μη βρεθεί προ εκπλήξεως στην πορεία υλοποίησης των εργασιών. Δηλαδή να συμφωνή σει με τον εργολάβο το κόστος της οικοδομής και ειδικότερα των οικοδομικών υλικών, να κλείσει τις συμφωνίες του για τα είδη υγιεινής, τα έπιπλα, τα φωτοβολταϊκά ενδεχομένως και γενικότερα ό,τι χρειάζεται για να ολοκληρωθεί το σπίτι. Όσον αφορά ευρύτερα το θέμα των επενδύσεων, ο κ. Τελώνης σημείωσε ότι σε περιόδους πληθωρισμού προτιμώνται τα αποπληθωριστικά στοιχεία, όπως είναι για παράδειγμα η γη και τα ακίνητα. Ειδικά αν ο στόχος μας

είναι να αποσύρουμε τα λεφτά μας από την τράπεζα, καθώς με τον πληθωρισμό χάνουν μέρος της αξίας τους, τότε οι προαναφερθείσες θεωρούνται καλές επιλογές για επενδύσεις. Ωστόσο, θα πρέπει εδώ να αναφερθεί ότι σε πληθωριστικές περιόδους οι κεντρικές τράπεζες επιδιώκουν να αποθαρρύνουν τη χορήγηση δανείων, ώστε από

τη μια να αποσύρουν χρήμα από

την αγορά και από την άλλη να μη δημιουργήσουν νέα κόκκινα δάνεια. Εδώ, σημειώνει ο κ. Τελώνης θα πρέπει να πούμε ότι

τους επόμενους μήνες θα φανεί κατά πόσο οι τράπεζες έκαναν καλή δουλειά όσον αφορά στην παραχώρηση δανείων κατά το τελευταίο διάστημα, δηλαδή κατά πόσο έχουν βάλει στην εξίσωση και τον παράγοντα του πληθω ρισμού.

σε αξίες που προστατεύουν από

τον πληθωρισμό. Συγκεκριμένα, σε γη, σε πολύτιμα μέταλλα και υπό προϋποθέσεις σε μετοχές εταιρειών, με θετικό τζίρο και κέρδος. Ωστόσο, για το συγκε κριμένο σημείο, αυτό δηλαδή

ΜΙΧΑΛΗΣ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΔΗΣ Διασπορά κινδύνου Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις και επιλογές για να τοποθετήσει κάποιος τα χρήματά του ή να επενδύσει σε περιόδους ψηλού πληθωρισμού, σημειώνει με τη σειρά του στο Economy Today ο οικονομολόγος Μιχάλης Φλωρεντιάδης. Όπως αναφέρει, αυτό που είθισται να γίνεται σε πληθωριστικές περιόδους όσον αφορά στις επενδύσεις, είναι να τοποθετούνται τα χρήματα

των μετοχών, ο κ. Φλωρεντιάδης επισημαίνει πως δεν σημαίνει ότι επειδή μια μετοχή πήγαινε καλά τα προηγούμενα χρόνια θα συνε χίσει να πηγαίνει το ίδιο καλά και τα επόμενα. Επομένως θα πρέπει να αντιλαμβάνεται κάποιος ότι επενδύοντας σε μετοχές ανα λαμβάνει και το ανάλογο ρίσκο. Χαρακτηριστικά ο κ. Φλωρεντιά δης σημείωσε ότι μπορεί κάποιος να χάνει μέρος της αξίας των χρημάτων του αν τα έχει στην τράπεζα, αλλά μπορεί να χάσει τα ίδια ή και περισσότερα αν οι μετοχές στις οποίες θα επενδύσει δεν πάνε καλά. Ο κ. Φλωρεντιάδης πρόσθεσε ότι είναι σημαντικό τόσο για νοικοκυριά όσο και για επιχειρή σεις να προχωρούν σε διασπορά κινδύνου, να μη βάζουν δηλαδή όλα τα αυγά σε ένα καλάθι ώστε σε τέτοιες περιπτώσεις που κα ταγράφεται ψηλός πληθωρισμός να μην έχουν μεγάλη απώλεια χρημάτων. Όσον αφορά στην προέλευση του πληθωρισμού, αλλά και πόσο βαθιά στην οικονομία έχει εισχωρήσει, ο κ. Φλωρεντιάδης σημείωσε ότι όπως φαίνεται, ο πληθωρισμός αφορά κυρίως την κατηγορία της ενέργειας και ειδικότερα των καυσίμων. Κυρί ως στην Ευρώπη εκεί φαίνεται να εστιάζεται το φαινόμενο, ωστόσο, όπως ανέφερε, στις ΗΠΑ φαίνεται να έχει προχω ρήσει βαθύτερα στην οικονομία και επηρεάζει και τα ενοίκια, γι’ αυτό ενδεχομένως η FED να έχει προχωρήσει πιο νωρίς σε αύξηση των επιτοκίων σε σχέση

ανάγκη». Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Ταννούσης εξηγεί

επίσης ότι σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού «οι επενδυτές θα πρέπει να χτίζουν στρατηγικές αντιστάθμισης των κινδύνων αυτών μέσω επενδυτικών χαρ τοφυλακίων με διασπορά, έτσι ώστε μακροπρόθεσμα ο στόχος απόδοσης να είναι μεγαλύτερος από το ποσοστό του πληθωρι σμού».

Ποιες επενδυτικές και ποιες συμβουλευτικές υπηρεσίες προσφέρει το Τμήμα Wealth Management της Τράπεζας Κύπρου και τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει την ομάδα; Το Wealth Management της Τρά πεζας Κύπρου παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας και εξυπηρέτη σης, καθώς και εξατομικευμένες λύσεις για τις επενδυτικές και τραπεζικές ανάγκες των πελατών μας, μέσω μιας μεγάλης γκάμας επενδυτικών προϊόντων, σύμφω να πάντα με το επενδυτικό προ φίλ και το επίπεδο κινδύνου του κάθε πελάτη. Θέλουμε να είμαστε ο έμπιστος και στενός συνερ

την Αξιοπιστία, τον Επαγγελματισμό και την Εμπειρία οι εξιδεικευμένες μας ομάδες προσφέρουν καινοτόμες λύσεις σε κάθε τραπεζική ή επενδυτική ανάγκη.

Οι Υπηρεσίες που προσφέρουμε είναι:

• Υπηρεσίες Εκτέλεσης Συναλ λαγών Χρηματοοικονομικών Μέσων

• Υπηρεσίες Φύλαξης Χρηματοοι κονομικών Τίτλων και Θεματο φυλακής

• Υπηρεσίες Επενδυτικών Συμβουλών (Advisory Services)

σε Πρότυπα Μοντέλα (Model Portfolios) ή Εξατομικευμένες Συμβουλές (Bespoke Advisory)

• Υπηρεσίες Διακριτικής Δια χείρισης μέσω της ΒΟC Asset Management

• Υπηρεσίες σε Διαχειριστές

Ποια προϊόντα περιλαμβάνει

το χαρτοφυλάκιο σας και

σε ποιους πελάτες απευθύ νονται; Προσφέρουμε σε ιδιώτες πελά τες μέσω των έμπειρων χρημα τοοικονομικών μας συμβούλων Affluent και Private Banking

μιαν ευρεία γκάμα επενδυτικών προϊόντων όπως:

• Αποταμιευτικά και Καταθετικά Προϊόντα

• Μετοχές εισηγμένων εταιρειών και Ομόλογα (Κρατικά και Εταιρι

κά) σε Κύπρο και Εξωτερικό

• Αμοιβαία Κεφάλαια εξωτερικού τα οποία προσφέρουν ένα απο δοτικό επενδυτικό μέσο, μέσω της συγκέντρωσης χρημάτων από πολλούς επενδυτές για επένδυση σε μετοχές, ομόλογα, βραχυπρό θεσμα μέσα χρηματαγοράς, άλλα αμοιβαία κεφάλαια και εμπορεύ ματα

• Επενδύσεις σε επενδυτικά κεφάλαια που υποστηρίζουν τις διασυνοριακές ανάγκες διασπο ράς για όλες τις συναλλαγές κεφαλαίων, όπως Αμοιβαία Κε φάλαια, Exchange Traded Funds (ETF’s) και Hedge Funds

• Εξατομικευμένα δομημένα επενδυτικά προϊόντα σε ευρύ φάσμα περιουσιακών στοιχείων, όπως μετοχές, ξένο συνάλλαγμα, προϊόντα σταθερού εισοδήματος και εμπορεύματα

• Πρότυπα μοντέλα αμοιβαίων κεφαλαίων με βάση το επενδυτι κό προφίλ

Πρόσθετα, η υπηρεσία Θεσμικών Κεφαλαίων και Θεματοφυλακής (Institutional Wealth & Custody) προσφέρει

Σε περιόδους υψηλού πλη-

θωρισμού τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι πελάτες σας σε ό,τι αφορά τις επιλογές σε επενδυτικά προϊόντα; Σε περιόδους υψηλού πλη θωρισμού, η σωστή ανάλυση των οικονομικών δεδομένων των πελατών μας με βάση τον επιθυμητό βαθμό του κινδύνου που επιθυμούν να αναλάβουν είναι υψίστης σημασίας. Οι προσφερόμενες λύσεις προ σαρμόζονται στα οικονομικά δεδομένα του πελάτη και πάντα με τις βέλτιστες επενδυτικές αρ χές όπως αυτή της διασποράς επενδύσεων. Δεδομένου ότι βρισκόμαστε σε ένα οικονομικό περιβάλλον το οποίο μεταβάλ λεται γρήγορα, η στενή επαφή με τον πελάτη είναι άμεσης προτεραιότητας. Επιβάλλεται η συχνή επικοινωνία και η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των εξιδεικευμένων συμβούλων και του πελάτη για τη σωστή αξιολόγηση των δεδομένων και πώς αυτά επηρεάζουν τους μακροπρόθεσμους στόχους οι οποίοι έχουν τεθεί. Σε περιόδους υψηλού πληθω ρισμού οι πελάτες θα πρέπει να αξιολογήσουν τη δυνατότητα διασποράς μεταξύ καταθέσεων και επενδυτικών προϊόντων, μιας και τα μετρητά θα έχουν μελλοντικά λιγότερη αξία λόγω του αυξημένου πληθωρισμού. Ο αυξημένος πληθωρισμός οδηγεί σε αύξηση των επιτοκίων, τα οποία με τη σειρά τους επηρε άζουν τις ομολογιακές αγορές και στη συνέχεια τις χρηματιστη ριακές αγορές. Οι επενδυτές θα πρέπει να χτίζουν στρατηγικές αντιστάθμισης των κινδύνων αυτών μέσω επενδυτικών χαρ τοφυλακίων με διασπορά, έτσι ώστε μακροπρόθεσμα ο στόχος απόδοσης να είναι μεγαλύτερος από το ποσοστό του πληθωρι σμού. Ποιο είναι το προφίλ των πελατών που απευθύνεται

στο Wealth Management της Τράπεζας Κύπρου; Το Wealth Management της Τράπεζας Κύπρου ακολουθεί μια ανοιχτή αρχιτεκτονική για όλους τους πελάτες και για όλα τα προφίλ επενδυτικού κινδύνου πελατών. Οι πελάτες μας επιζητούν τη διαφοροποί ηση του κινδύνου που έχουν στον οικογενειακό τους πλούτο (όχι μόνο σε επενδύσεις). Για παράδειγμα αναζητούν λύσεις στον προγραμματισμό της κα θημερινότητάς τους σε ατομικό επίπεδο όσο και οικογενειακό επίπεδο.

Ποια είναι τα βασικά κρι τήρια που πρέπει να έχει κάποιος πελάτης ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στις επιλογές/προϊόντα που προσφέρετε; Ο πελάτης της Wealth Management θα πρέπει να επιδιώκει τη διαρκή και συνεχή αμφίδρομη σχέση με τον χρη ματοοικονομικό τους σύμβουλο με στόχο την εκπλήρωση των μακροπρόθεσμων στόχων του. Θα πρέπει να είναι έτοιμος να αξιολογήσει επενδυτικές και άλ λες προτάσεις μέσα σε ένα πλαί σιο διασποράς επενδύσεων, ενώ ταυτόχρονα να απολαμβάνει τις υπηρεσίες και τα προνόμια μιας πιο ειδικής σχέσης με το Wealth Management όπως ασφαλιστικά προϊόντα, πιστωτικές και άλλες διευκολύνσεις, αποταμιευτικά προϊόντα, κ.ά.

Ποια άλλη ενημέρωση προσφέρετε στους πελάτες σας π.χ. σε ό,τι αφορά το επενδυτικό ρίσκο κ.λ.π; Πριν από το άνοιγμα του επενδυτικού χαρτοφυλακίου ο πελάτης παραλαμβάνει: • Προ συμβατική ενημέρωση πριν τη σύναψη σχέσης με επεξήγηση των επενδυτικών κινδύνων (MIFID Προ-συμβατι κό Πακέτο πληροφοριών)

• Ερωτηματολόγια καταλληλό λητας και συμβατότητας πριν από την εκτέλεση οποιασδή ποτε επενδυτικής συμβουλής (Appropriateness & Suitability Tests)

• Ερωτηματολόγια για την επι θυμία συμπερίληψης κριτηρίων βιωσιμότητας και ESG στις επενδύσεις Κατά τη διάρκεια της επενδυτι κής σχέσης πραγματοποιούνται: • Ανάλυση και αξιολόγηση επεν δυτικού ρίσκου του χαρτοφυ λακίου σε σχέση με την αγορά (Var, Beta, sharpe ratio)

• Δείκτες Απόδοσης σε σύγκρι ση με Δείκτες Μέτρησης (alpha) • Μηνιαίες αναλύσεις και συνα ντήσεις με τους Επενδυτικούς Συμβούλους

ΔΙΕΘΝΗΣ

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Ποιες βραβεύσεις/διακρίσεις έχετε λάβει ως Wealth Management; Το Wealth Management της Τράπεζας Κύπρου έχει διαχρονικά βραβευτεί από διακριτά και διεθνούς φή μης έγκυρα περιοδικά τα οποία μέσα από δικές τους έρευνες και αξιολογήσεις, βασιζόμενοι σε διεθνή πρότυπα, απονέμουν τα βραβεία τους και ξεχωρί ζουν τους καλύτερους.

• «Best Private Banking and Wealth Management 2022» από το έγκρι το διεθνές περιοδικό «Euromoney» για έβδομη χρονιά (2016-2022) συμ μετέχοντας στο «Private Banking and Wealth Management Survey

2022»

• «Best Subcustodian Bank στην Κύπρο» από το περιοδικό Global Finance (Ηνωμένο Βασίλειο) για

9η συνεχή χρονιά (2014-2022)

αλυσίδα, ελκυ στικές παραμένουν οι επενδύσεις σε ακίνητα από θέσμιους επενδυ

τές. Ανεξάρτητα από την πολιτική διάσταση του θέματος και τα όσα κατά καιρούς έχουν ειπωθεί, η ου σία είναι πως πλέον είναι υποχρεω τικός ο δομημένος τρόπος σκέψης, η κατανόηση της λειτουργίας της αγοράς και εκτίμησης ποικίλων παραγόντων προτού καταλήξουμε σε επενδυτική στρατηγική. Το δικηγορικό γραφείο Chambersfield Economides Kranos φημίζεται για την εμπειρία του στον τομέα των επενδύσεων, τη δυνα τότητα επίλυσης προβλημάτων, αλλά και παροχής καθοδήγησης στους τομείς του Οικονομικού και Φορολογικού τομέα. Οδηγός στην προσπάθεια αναζήτησης επενδυτι κών ευκαιριών πρέπει να είναι μια επενδυτική στρατηγική φιλοσοφία που θα έχει σχηματιστεί βασιζόμενη πάντα σε συγκεκριμένες απόψεις για την αγορά την οποία δραστη ριοποιούμαστε αλλά και προσαρ μοσμένη στις προσωπικές μας ανάγκες και δυνατότητες. Η επενδυτική στρατηγική είναι η προσέγγιση των επενδύσεων που προσαρμόζεται στην προθυμία ανά ληψης κινδύνων, στους στόχους και στα ειδικότερα συμφέροντα κάθε επενδυτή. Ακολουθώντας αυτήν τη στρατηγική, ένας επενδυτής μπορεί να αποφασίσει σχετικά με τα διάφο ρα είδη στοιχείων ενεργητικού που πρέπει να συμπεριληφθούν στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιό του. Τα οφέλη που αποκομίζει οποιοσ δήποτε ενστερνίζεται και προσπαθεί να ακολουθήσει μια επενδυτική

φιλοσοφία στην πράξη είναι αρκετά και διόλου ευκαταφρόνητα. Επιπλέον αποδίδουν καρπούς τόσο για μικροεπενδυτές όσο και για επαγγελματίες χρηματοοικονομι κούς συμβούλους και θεσμικούς επενδυτές και διαχειριστές. Ο λόγος είναι απλός και οφείλεται στον προ σανατολισμό σε μία οδό και στην αποφυγή εναλλαγής στρατηγικών με όλα τα δυσάρεστα συνεπακό λουθα. Προσαρμόζουμε τη στρατηγική μας στα δικά μας μέτρα, σύμφωνα δηλαδή με το ρίσκο που μπορού με να αναλάβουμε, το ποσό που μπορούμε να επενδύσουμε, τον χρονικό ορίζοντα της επένδυσής μας, τις ανάγκες μας για ρευστότητα κ.τλ. Κατά αυτό τον τρόπο είμαστε σε θέση να έχουμε καλύτερο έλεγχο στις επιλογές μας και να απορ ρίπτουμε κινήσεις και

Email: info@eklawyers.com

Fax: +357 25 356 900

Website: www.eklawyers.com

72 EconomyToday ΑΦΙΕΡΩΜΑ Οι πρόσφατες εμπειρίες από την οικονομική κρίση τα προηγούμενα χρόνια στην παγκό σμια αγορά, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός στη διεθνή οικονομία και οι «φού σκες» απέδειξαν με περίτρανο τρόπο πως οι επενδύσεις πρέπει να γίνονται με περισυλλογή και ενημέρωση, αντιλαμβανόμενοι πάντοτε το ποσοστό ρίσκου και λαμβάνοντας πάντα τα σωστά μέτρα προστασίας. Παρά την ενεργειακή και οικονο μική κρίση η οποία προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τον πληθωρισμό και την κρίση στην εφοδιαστική Postal address: P.O. Box 54826, 3728 Limassol

€0,50, ενώ, σήμερα, τουλάχιστον €1,50. Αντίστοι χα, μπορούσες να αγοράσεις ένα λίτρο βενζίνη με €0,80 ενώ τώρα χρειάζεσαι το λιγό τερο €1,90 για το ίδιο λίτρο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ποιος το

κάνει; Γιατί το κάνει; Μήπως είναι κακή πολιτική μεταχεί ριση; Μήπως είναι οι ίδιοι οι έμποροι οι οποίοι δεν μπο ρούν να αντισταθούν μπροστά στον βωμό του υψηλότερου κέρδους; Ή μήπως πρόκειται για μια διεθνή συνωμοσία η οποία μας θέλει φτωχότερους; Ο πληθωρισμός αφορά τη συνεχή τάση των τιμών να αυξάνονται (ή την τάση των νομισμάτων να χάνουν αξία) μέσα στα χρόνια. Η βασική αιτία ύπαρξης του πληθωρισμού, σύμφωνα με τους Μονεταριστές και Κεϊνσι ανούς, είναι η συνεχής αύξηση της συνολικής προσφοράς χρήματος σε μια οικονομία, δηλαδή της συνολικής ποσό τητας χρήματος. Με λίγα λόγια, όσο μεγαλύτερη είναι η ποσό τητα χρημάτων που υπάρχουν διαθέσιμα στην οικονομία, τόσο μικρότερη η αξία τους και η αγοραστική τους δύναμη. Μπορεί οι κεντρικές τράπε ζες μαζί με τις κυβερνήσεις

του κόσμου να στοχεύουν σε έναν «υγιή» πληθωρισμό της τάξεως

αποτελεί ένα σημάδι μιας οικονομίας που «ζορίζεται» και «υπολειτουργεί» ενώ, αντιθέ τως, για κάποιους άλλους είναι ένα σημάδι μιας οικονομίας που αναπτύσσεται ραγδαία. Τι ισχύει, όμως; Είναι ο πληθωρι σμός κάτι καλό ή κάτι κακό για την οικονομία; Ποιους δείχνει να ευνοεί και ποιους να «ισο πεδώνει»; Σύμφωνα με τον Βρετανό οικονομολόγο John Maynard Keynes (και την Κεϊνσιανή Σχολή Οικονομικών) ο οποίος πίστευε ότι ένας χαμηλός και σταθερός πληθωρισμός είναι απαραίτητος για να αναπτυχθεί μια οικονομία. Το 2% ο πληθω ρισμός θωρείται ως η πλέον υγιής τάση για τις οικονομίες, οπότε μπορεί κάποιος εύκο λα να καταλάβει ότι έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ τον υγιή πληθωρισμό και οδεύουμε σε δύσκολα μονοπάτια. Ένας ορθολογικός καταναλω τής, έχοντας την παραπάνω γνώση, έχει κίνητρο να ξοδέψει τα χρήματά του σήμερα (όπου η αξία τους είναι μεγαλύτερη) από το να τα κρατήσει και να τα ξοδέψει στο μέλλον (καθώς θα χάνουν αξία). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η ζή τηση για αγαθά και υπηρεσίες, η οποία προκαλεί αύξηση στην παραγωγή (ώστε να ικανο ποιηθεί η αυξημένη ζήτηση) και οδηγεί σε μεγέθυνση της οικονομίας. Άρα, ενώ ο πληθωρισμός δείχνει να «ωθεί» την οικονο μία σε μια όλο και μεγαλύτερη μεγέθυνση μέσω της αύξησης της κατανάλωσης, αποτελεί, παράλληλα, ένα αντικίνητρο για τις αποταμιεύσεις των καταναλωτών. Εάν γνωρίζεις ότι τα «σταθμευμένα» χρήματά σου χάνουν αξία χρόνο με τον χρόνο, τότε θα πρέπει να είσαι «αφελής» για να τα αποτα μιεύεις σε κάποια τράπεζα, πόσο μάλλον, όταν τα επιτόκια

που αυτές προσφέρουν είναι μηδενικά.

Πώς να προστατευτείς

τον πληθωρισμό; Αν ο σκοπός σου είναι να αυ ξήσεις το μέγεθος της περιου σίας σου (wealth) τότε είδαμε πως η «στείρα αποταμίευση» μάλλον θα κάνει τα πράγματα χειρότερα αντί για καλύτερα. Για να μην παρεξηγηθώ, αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα πρέπει να κάνεις αποταμίευση. Το ακριβώς αντίθετο θα έλεγα. Η αποταμίευση είναι ο βασικός λίθος της οικονομικής ελευ θερίας και αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία χτίζεις. Το πρόβλημα προκύπτει εάν σταθείς μονάχα στη «στείρα αποταμίευση». Για να μπορέ σεις, λοιπόν, να αυξήσεις το μέγεθος της περιουσίας σου θα πρέπει να κάνεις τα χρήματά σου να είναι παραγωγικά, δηλαδή τοποθετώντας τη σε Assets, τα οποία η αξία τους αυξάνεται αντί να μειώνεται μέσα στον χρόνο. Με λίγα λόγια, επενδύοντας. Ας υποθέσουμε πως έχεις στην κατοχή σου αποταμιεύσεις της τάξεως των €100.000 και επιλέγεις να τις τοποθε τήσεις σε μια προθεσμιακή κατάθεση στην τράπεζά σου, η οποία σου προσφέρει ετήσιο επιτόκιο 0,5%. Αυτό σημαίνει πως στο

στοιχεία τα οποία θεωρούνται «νικητές» σε περιόδους με

θωρισμό είναι συνήθως αυτά που αφορούν «χειροπιαστά

ριουσιακά στοιχεία»

χαρακτηρίζονται από περιορι σμένη προσφορά. Τέτοια είναι η Ακίνητη περιουσία, τα Εμπο ρεύματα (Commodities) όπως είναι το πετρέλαιο, το σιτάρι, το ατσάλι, το σίδερο, ο χαλκός, το καλαμπόκι, το φυσικό αέριο, η βενζίνη κ.λπ. και τα πολύτιμα

μέταλλα όπως ο χρυσός. Κλείνοντας ελπίζω πως, μετά από όλα αυτά που διάβασες εδώ, θα πείστηκες και εσύ πως η κατανόηση του πληθωρισμού είναι ζωτικής σημασίας, εάν σκοπός σου είναι η βελτίωση της κατάστασης των οικονο μικών σου. Εάν σκοπός σου είναι η μακροχρόνια αύξηση (ή ακόμα και διατήρηση) της περιουσίας σου τότε θα πρέπει να τον λάβεις σοβαρά υπόψιν στη στρατηγική σου. Η αποταμίευση από μόνη της δεν είναι αρκετή. Εάν θέλεις να κάνεις τα χρήματά σου να κερδίζουν αντί να χάνουν αξία μέσα στα χρόνια, θα πρέπει

τοποθετήσεις σε περιουσι

στοιχεία τα οποία κερδί

αξία αντί να τη χάνουν μέσα στον χρόνο. Σκοπός

τοποθετείται στους βασικούς τίτλους των οικονομικών ειδή σεων και αποτελεί ένα θέμα το οποίο δείχνει να εξελίσσεται μπροστά μας δεν σημαίνει (αναγκαία) ότι πρέπει να αλλά ξουμε πλήρως τη στρατηγική μας και να ανοίξουμε μόνο θέσεις σε Inflation Hedgers. Αν θέλεις να κρατήσεις μονάχα ένα πράγμα από το άρθρό μου, θα πρότεινα το παρακάτω: Γνώριζε πως τα χρήματα που διατηρείς με τη μορφή μετρη τών χάνουν αξία, μέρα με τη μέρα, λόγω του πληθωρισμού.

«Θεωρούμε ότι θα έχουμε ένα δύσκολο χειμώνα, όμως δεν μπορεί να γίνει οποιαδήποτε

σοβαρές εξελίξεις που

μπορούν να προβλεφθούν». Όσον αφορά τον τομέα του λιανικού εμπορίου, ο κ. Αντω νίου εξέφρασε ικανοποίηση για τα αποτελέσματα της καλοκαιρινής περιόδου, σημειώνοντας πως: «Το τρίμηνο Ιουνίου-Αυγούστου ο τομέας του λιανικού εμπορίου κινήθηκε σε πολύ καλά επίπεδα τόσο σε επισκεψιμότητα όσο και σε τζίρους. Αυτό οφείλεται σε τρεις βασικούς πυλώνες που είναι:

-Η άρση των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Με την άρση των μέτρων πραγματοποιήθηκαν πολλοί γάμοι, βαφτίσεις και άλλες εκδηλώσεις, κάτι που είχε θετικό αντίκτυπο στην αγορά της ένδυσης και της υπόδησης.

-Οι εκπτώσεις του Ιουλίου φαίνεται να ικανοποίησαν τον κόσμο, ο οποίος προέβη σε αγορές που ενδεχομένως να το είχε και ανάγκη λόγω των μέτρων των προηγούμενων δύο ετών.

-Οι αφίξεις τουριστών είναι ο τρίτος και πιο σημαντικός λόγος. Ειδικότερα στην επαρχία της Πάφου το προφίλ των τουριστών ήταν πολύ διαφορετικό από αυτών που επισκέ φθηκαν την ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου. Οι αφίξεις έδωσαν πραγματικά ‘‘ανάσα’’ στα έσοδα και θα πρέπει να σημειώσουμε πώς οι ενέργειες του Υφυπουργείου Τουρισμού για προσέλκυση καλού και ποιοτικού τουρισμού απέδωσαν καρπούς. Ροή τουριστών παρατηρήθηκε και κατά τον μήνα Σεπτέμβριο, όμως επειδή η Κύπρος έχει χαμηλές επιδόσεις στον χειμερινό τουρισμό θεωρούμε ότι το επόμενο διάστημα θα έχουμε σοβαρές

κάποιους μήνες (κυρίως από τον Φλεβάρη που ξέσπασε ο πόλεμος) έχουμε παρατηρήσει διαφοροποιήσεις σε ό,τι αφορά τις τάσεις και τη συμπεριφορά των καταναλωτών. Στα τρόφιμα ο κόσμος είναι πολύ συγκρατημένος στις αγορές του, καταρτίζει

προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (private label). Πρόκειται για

ποιοτικά και πιο φθηνά προϊόντα, των οποίων η ζήτηση έχει αυξηθεί. Το ίδιο παρατηρήθηκε και για κατεψυγμένα

προϊόντα, αφού κάποια είδη όπως τα κρέατα είχαν πα

ρουσιάσει μεγάλη αύξηση στην τιμή τους».

«ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ

ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ»

Ερωτηθείς

ελλείψεις σε τρόφιμα ή άλλα προϊόντα, ο κ. Αντωνίου διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει το φαινόμενο των μόνιμων

ελλείψεων και ο καταναλωτής να μην έχει εναλλακτική λύση. Είπε ακόμα πως, «λόγω των καθυστερήσεων στα λιμάνια παρατηρούνται κάποιες ελλείψεις, για τις οποίες όμως υπάρχει εναλλακτική λύση/υποκατάστατο. Εμείς για να θεωρήσουμε ότι υπάρχει λόγος ανησυχίας για ελλείψεις σε κατηγορίες προϊόντων θα πρέπει να είναι μόνιμη και ο καταναλωτής να μην έχει άλλη επιλογή», υπέδειξε. Ερωτηθείς αν από πλευράς των επιχειρήσεων του λιανικού εμπορίου έχουν καταρτιστεί κάποια σχέδια δράσης για συγκράτηση των αυξήσεων ώστε να μη μετακυλίσουν και άλλο στον καταναλωτή ή αν έχουν κάποια συγκεκριμένα αιτήματα προς τους αρμόδιους φορείς, ο πρόεδρος του ΠΑΣΥΛΕ εξήγησε πως: «Στον τομέα του λιανικού εμπορίου και κυρίως στον τομέα των τροφίμων και των υπεραγορών, ο πολύ έντονος και οξύς ανταγωνισμός που υπάρχει είναι προς όφελος του καταναλωτή. Ευτυχώς εδώ δεν έχουμε ούτε μονοπώλια, ούτε ολιγοπώλια και οι υπεραγορές γνωρίζουν πολύ καλά τη σημασία των προσφορών και των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, δύο σημεία στα οποία εστιάζει ο καταναλωτής. Με τόσα πολλά σημεία πώλησης, αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει για μια υπεραγορά να έχει ελκυστικές τιμές και προσφορές. Θεωρώ ότι οι υπεραγορές απορρόφησαν σε μεγάλο βαθμό μέρος των αυξήσεων αν και υπήρχαν αιτήματα για πολύ υψηλές τιμές (κοτόπουλα 25%, βοδινό 30%). Οι αυξήσεις αυτές δεν έφθασαν ποτέ στον τελικό καταναλωτή, γιατί ακριβώς λόγω του ανταγωνισμού οι υπεραγορές απορρόφησαν ένα σημαντικό ποσοστό». Συνεχίζοντας ο κ. Αντωνίου πρόσθεσε πως εκτός από τους καταναλωτές υπάρχει και στις επιχειρήσεις μεγά λος προβληματισμός για το αυξημένο κόστος, το οποίο επηρεάστηκε τρομερά από τις αυξήσεις στην ηλεκτρική ενέργεια και στα καύσιμα. «Οι υπεραγορές αποτελούν ένα καλό παράδειγμα αφού σε ό,τι αφορά

μέσω του ΚΕΒΕ κάποιες εισηγήσεις αλλά δεν εισακούστηκαν. Οι εισηγήσεις αυτές αφορούσαν το βιομηχανικό ρεύμα και τη μείωση του ΦΠΑ σε βασι κότατα προϊόντα πρώτης ανάγκης. Θα μπορούσε δηλαδή κάποιοι συντελεστές της τάξης του 5%- και αναφέρομαι στα βασικά προϊόντα του ψωμιού και του γάλακτος- για κάποιο διάστημα να είχαν μηδενικό συντελεστή. Το ίδιο και για κάποια άλλα προϊόντα της τάξης του 19% θα μπορούσε να μειωθεί ο συντελεστής. Δεν δικαιολογεί

ται το χαρτί υγείας και οι παιδικές πάνες να έχουν 19%

ΦΠΑ. Πιστεύω ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να δώσει

ανακούφιση για κάποια προϊόντα πρώτης ανάγκης, είτε με μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, είτε σε κάποιες περιπτώσεις με μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ. Υπήρξαν χώρες της ΕΕ που πήραν εξαίρεση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μηδενικό συντελεστή στο γάλα και στο ψωμί». Τέλος, σε ό,τι αφορά το κόστος ο κ. Αντωνίου σημείωσε πως «ο καθένας θέλει να βρει την κάθε δυνατή

στην εφοδιαστική αλυσίδα,

πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία όπου είχαν και ως αποτέλεσμα την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας». Πρόσθεσε, ακόμα, πως άλλες χώρες της Ευρώπης έχουν πλέον να αντιμετωπίσουν και το ζήτημα του φυσικού αερίου, κάτι που ευτυχώς δεν μας επηρεάζει στην Κύπρο, γιατί δεν εξαρτώμεθα από αυτήν την αγορά. Όσον αφορά δε στον τομέα των επιχειρήσεων ο κ. Φραγκούδης επικαλούμενος σχετικούς δείκτες της οικονομίας (στοιχεία Στατιστικής Υπηρεσίας) σημείωσε πως: «Οι επιχειρήσεις πάνε αρκετά καλά. Έχουμε σαν ατμομηχανή τον τομέα του τουρισμού, ο οποίος για το 2022 κινήθηκε σε πολύ καλά επίπεδα. Αν και είμαστε λίγο πίσω από το 2019 στο σύνολο, η τουριστική σεζόν κινήθηκε καλά και γνωρίζουμε πως όταν ο τουρισμός πάει καλά σημαίνει ότι κινούνται και άλλοι αρκετοί τομείς». Όσον αφορά στον τομέα της βιομηχανίας είπε πως «ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής δείχνει ότι έχουμε μια σχετική αύξηση το ίδιο και ο δείκτης κύκλου εργασιών στις υπηρεσίες. Τα στοιχεία δεικνύουν επίσης ότι μέχρι το τέλος του Αυγούστου πήγαμε αρκετά καλά και σε θέματα εξαγωγών αν και εκεί που φαίνεται να έχουμε λίγο πρόβλημα είναι στα κατασκευαστικά υλικά τα οποία ακολουθούν την τάση διεθνώς και συνεχίζουν να αυξάνονται. Όσον αφορά τις άδειες οικοδομής (στοι χεία Μαΐου) είναι ελαφρά αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, ενώ και τα καύσιμα έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν μια σχετική μείωση. Ελπίζουμε η κάθοδος αυτή να συνεχιστεί». Συνεχίζοντας ο κ. Φραγκούδης έστειλε το μήνυμα πως: «Οι επιχειρήσεις αντέχουν και πιστεύω ότι θα αντέξουν και για την επόμενη σεζόν παρόλο που θα παρουσιαστούν αρκετές δυσκολίες μπροστά τους. Εμείς ως ΟΕΒ είμαστε αισιόδοξοι και επίσης τα μηνύματα που λαμβάνουμε από το εξωτερικό είναι καλά. Για παράδειγμα είχαμε αναβάθ μιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου από τον οίκο Moodys. Ταυτόχρονα τα δημοσιονομικά πηγαίνουν καλά. Εκεί που βλέπουμε μια πολύ μικρή αύξηση είναι στα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ) αλλά αυτό είναι

στιγμή»,

χειμερινής περιόδου επεσήμανε

μένες τιμές». Κληθείς να σχολιάσει ότι οι επιχειρήσεις καλούνται ενόψει του χειμώνα να αντιμετωπίσουν τον πληθωρι σμό και το αυξημένο κόστος

πως: «Στην Κύπρο έχουμε την πρόκληση της συγκράτησης των τιμών της ηλεκτρικής

δύναμη

οποιαδήποτε

εκπρόσωπος

πρόσθεσε πως: Το τελευταίο διάστημα έχουμε προβεί σε πάρα πολλές ενέργειες για στήριξή τους, έχουμε υποβάλει πάρα πολλές εισηγήσεις και συμμετείχαμε σε πάρα πολλές διαβουλεύσεις για τον σχεδιασμό σχεδίων στήριξης των επιχειρήσεων είτε αυτά είναι από το Υπουργείο Ενέργειας και Βιομηχανίας, είτε είναι από το Υπουρ γείο Εργασίας, είτε από το Υπουργείο Μεταφορών». Σύμφωνα με τον κ. Ανδρέου, «παρά τις αντίξοες συνθήκες που δημιουργήθηκαν το προηγούμενο διάστημα όπως η πανδημία, η κρίση στην Ουκρανία και στη Ρωσία, οι επιχειρήσεις της Κύπρου προ σαρμόστηκαν σε ένα αρκετά ικανοποιητικό βαθμό και αντιμετώπισαν τις προκλήσεις ικανοποιητικά αξιοποιώντας κυρίως τα διαθέσιμα εργαλεία που τους προσφέρει η τεχνολογία». Ή ΠΡΟΚΛ Ή Σ Ή «Η μεγαλύτερη πρόκληση που παραμένει είναι το ενεργειακό κόστος και τα νέα δεδομένα που υπάρ χουν στην αγορά του φυσικού αερίου που επηρεάζει κυρίως σημαντικούς εμπορικούς μας εταίρους στο εξωτερικό», σημείωσε ο κ. Ανδρέου και εξήγησε: «Υπάρχει έντονη ανησυχία στην Ευρώπη για την ενεργειακή τους επάρκεια. Μπορεί να μην το αντιμε τωπίζουμε άμεσα στην Κύπρο, αφού δεν εξαρτώμεθα από εισαγωγείς φυσικού αερίου αλλά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο επηρεαζόμαστε

των τιμών σε κάποια καταναλωτικά αγαθά και τρόφιμα, κάτι που μειώνει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Αυτό

αρκετές

με

υπάρξει θα έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις και στην οικονομία και στην ανταγωνιστικότητα των κυπριακών επιχειρήσεων. Άρα βασική προϋπόθεση είναι να συγκρατήσουμε το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας. Σύντομα στην Κύπρο θα επέλθει το άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το άνοιγμα της αγοράς θα επιφέρει σίγουρα κάποια μείωση στην ηλεκτρική ενέργεια στο κόστος, αφού θα μπορούν να εισέλθουν στην αγορά παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Ταυτόχρονα αναμένουμε την πε ραιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στα νοικοκυριά. Είναι ένα σημαντικό μέτρο που μπορούμε να εφαρμόσουμε όλοι για μείωση του ενεργειακού κόστους. Πέραν των πιο πάνω, οι επιχειρήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν και άλλες προκλήσεις, όπως η υποχρέωση πάρα πολλών περι βαλλοντικών απαιτήσεων όπως το πακέτο Fit for 55, τα κριτήρια της Βιώσιμης Ανάπτυξης ESG, η πράσινη μετάβαση σε ένα πιο φιλικό προς το περιβάλλον παραγωγικό μοντέλο. Η εφαρμογή όλων αυτών θα επιφέρει κάποιο σημαντικό κόστος για τις επιχειρή σεις. Επιπλέον παραμένει η πρόκληση της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού για τις επιχειρήσεις σε όλους σχεδόν τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας. Το Υπουργείο Εργασίας γνωρίζει το θέμα, έχουμε υποβάλει αρκετές εισηγήσεις και θεωρούμε ότι θα πρέπει να επικεντρωθούμε σ’ αυτό, όπως και σε ακαδημαϊκά θέματα, ώστε τα πανεπιστήμια να βγάζουν απόφοιτους και να εκπαιδεύουν κόσμο ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Το όφελος θα είναι διπλό, γιατί οι νεαροί θα μπορούν να εργοδοτηθούν πιο σύντομα σ’ αυτό που θα έχουν σπουδάσει. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχει ληφθεί απόφαση για θέσπιση κατώτατου μισθού, κάτι που έχει προκαλέσει προβληματισμό

γιών αντιμετώπισε μία ραγδαία δραστηριοποίηση ειδικότερα μετά την ομαλοποίηση της κατάστασης του COVID-19 μιας και οι εταιρείες και οι οργανισμοί είτε επανεκκίνησαν είτε ενίσχυσαν τα αναπτυξιακά τους πλάνα. Παράλληλα όμως, το 2022 σημαδεύτηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία που δημιούργησε πρωτοφανείς ελλείψεις πρώτων υλών, αρρυθμίες στην Εφοδιαστική Αλυσίδα πολλών εταιρειών και οργανισμών και μια νέα αβεβαιότητα». Σύμφωνα με τον κ. Λοϊζίδη τα κυριότερα προβλή ματα που καταγράφηκαν το 2022 συνοψίζονται σε 3 ενότητες:

τα αεροδρόμια, με τις γνωστές εξελίξεις αυξημένου μεταφορικού κόστους. Ως εκ τούτου, αναδείχτηκε η ‘‘δύναμη’’ των αποθηκών, αφού οι εταιρείες και οι οργανισμοί εφήρμοσαν σημαντικά την πρακτική αγοράς μεγαλύτερων ποσοτήτων προϊόντων ως αποθέματα ασφαλείας και υπό τον φόβο νέων αυ ξήσεων των τιμών. Ωστόσο, η έλλειψη χώρων στα υφιστάμενα Κέντρα Αποθήκευσης και Διανομής (ΚΑΔ) οδήγησε πολλές εταιρείες είτε στην αναζήτηση συνεργατών 3PL (third party Logistics) είτε στην επένδυση νέων ΚΑΔ. Βάσει της Παγκύπριας Έρευνας Αναγκών των Εταιρειών στην Εφοδιαστική Αλυσίδα που υλοποίησε η iMinder το 2022, η ανέγερση νέων εγκαταστάσεων Αποθήκευσης και Διανομής είναι δύσκολη λόγω 3 βασικών προκλήσεων: 1) το υψηλό κατασκευαστικό κόστος και το κόστος εξοπλισμού 2) οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι και 3) η ανυπαρξία κατάλληλων τεμαχίων ανέγερσης νέας εγκατάστασης. Σε αυτές τις προκλήσεις ο Σύνδεσμος των επαγγελματιών της Εφοδιαστικής Αλυσίδας και των Επιχειρησιακών Λειτουργιών (ΚΥΦΕΑΣ) έχει επαφές με τα σχετικά υπουργεία για τη χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής Logistics. Β. Α ΝΘΡΩΠΟΙ: Η Εφοδιαστική Αλυσίδα και οι Επιχειρησιακές Λει τουργίες πρωταγωνίστησαν

οδηγήθηκαν σε αυξήσεις μισθών, ενώ παράλληλα ο ΚΥΦΕΑΣ υλοποιεί πρωτοβουλίες για προσέλκυση νέων στελεχών.

εκπαιδεύσεις

Γ. ΚΟΣΤΟΣ: Από τη μία το 2022 είναι μία χρονιά όπου το κόστος είναι αυξανόμενο σε βαθμό που επηρεάζει την κατα

κάποιων αγαθών από τα νοικοκυριά αλλά και επενδύσεων από τις εταιρείες. Από την άλλη, το 2022 ήταν η χρονιά της επαναδραστηριοποίησης των εταιρειών σε projects που έμειναν ανενεργά στον COVID-19 και έτσι ξεκίνησαν και αναπτυξιακές δράσεις. Συνεπώς, παρατηρούμε εταιρείες και ορ γανισμούς

οι εταιρείες και οι οργανισμοί πρέπει να δημιουργή σουν διαφορετικά στρατηγικά σενάρια, ώστε να είναι έτοιμες

Αδιάλειπτη η δράση και η προσφορά του Κυπριακού Συνδέσμου Χρημα τοοικονομικών Αναλυτών Κύπρου (CFA Society Cyprus) στην τοπική χρηματοοικονομική κοινότητα και στην κοινωνία. Με ποικίλα προγράμματα και άλλες πρωτοβουλίες, ο Σύνδεσμος για σχεδόν 20 χρόνια από τη μέρα ίδρυσής του πραγματοποιεί σημαντικό έργο στηρίζοντας πέραν από τους επαγγελματίες του χώρου, φοιτητές, μαθητές και άλλα σύνολα. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η συμβολή του Συνδέσμου και των μελών του -σε εθελοντική βάση- στην αντιμετώπιση του Χρηματοοικονομικού Αναλφαβητισμού. Αποστολή και στρατηγική τού διεθνώς αναγνωρι σμένου και βραβευμένου CFA Society Cyprus είναι η προσφορά αξίας στα μέλη του και η συνεισφορά στην ευρύτερη τοπική κοινότητα στηριζόμενη σε τέσσερις βασικούς άξονες. Για όλα αυτά, το νέο επταμελές Δ.Σ. του Συνδέσμου αναλαμβάνοντας καθήκοντα σε μια εποχή σημαντικών προκλήσεων,

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ

ΚΑΤΙ ΠΟΎ ΣΎΜΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΠΟΛΛΑ ΔΙΕΘΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ

ευρύτερη τοπική κοινότητα. Η δράση του επικεντρώνεται σε 4 άξονες:

• Στην καταπολέμηση του χρηματοοικονομικού αναλ φαβητισμού,

• στην παροχή τεχνογνωσίας στις τοπικές αρχές,

• στην εκπαίδευση στην τοπική ακαδημαϊκή και ευρύτερη κοινότητα και τέλος,

• στην προώθηση της ισότητας και διαφορετικότητας στην τοπική χρηματοοικονομική κοινότητα και εργασία. Η προσφορά αξίας στα μέλη του Συνδέσμου λαμβάνει διάφορες μορφές. Πρωταρχική, ωστόσο, είναι η προώ θηση της πιστοποίησης CFA μέσω διαφόρων καναλιών και η αύξηση της αναγνωρισιμότητας του τίτλου CFA. Στόχος είναι να καθιερωθεί η πιστοποίηση CFA ως ο νούμερο ένα επαγγελματικός τίτλος στον εγχώριο χρηματοοικονομικό κλάδο, κάτι που συμβαίνει σε πολλά διεθνή χρηματοοικονομικά κέντρα. Σημαντική πρόκληση αποτελεί επίσης η στρατηγική του Συνδέσμου που αφορά στη συνεισφορά στην ευρύτερη κοινότητα. Ο Σύνδεσμος έχει ιδρύσει τέσσερις επιτροπές,

κρατικής στήριξης σε ρυθμιστικούς και κυβερνητικούς φορείς με στόχο να ενσωματωθούν βέλτιστες διεθνείς πρακτικές σε θεματολογία που άπτεται των χρηματοοι κονομικών υπηρεσιών. Σημειώνεται ότι ο Σύνδεσμος είναι ο πρώτος, εγχώρια, που παρουσίασε το Ατομικό Εθελοντικό Πανευρωπαϊκό Συνταξιοδοτικό προϊόν (PEPP, 3ου ασφαλιστικού πυλώνα) σε διάφορους φορείς, συμπεριλαμβανομένου του υπουργείου Οικονομικών, με στόχο την προώθηση αποταμίευσης για οικονομική βιωσιμότητα κατά τα χρόνια της συνταξιοδότησης. Εξί σου σημαντική είναι η δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με συμμετοχή σε Δημόσιες Διαβουλεύσεις σε συνεργασία με το γραφείο Βρυξελλών του Ινστιτούτου CFA.

ένα πρόγραμμα καθοδήγησης με σκοπό τη συζήτηση και ανταλλαγή ιδεών, για τη διαχείριση ή και επίλυση θεμάτων ισότητας και έχει πλάνο για διοργάνωση σχετικών εκδηλώσεων, με εμπειρογνώμονες του τομέα. Μακροπρόθεσμος στόχος της επιτροπής είναι να παρέχει συμβουλευτικό ρόλο σε πολιτικές ισότητας. Η στρατηγική και δράση του Συνδέσμου, μέσα από τις πιο πάνω επιτροπές, έχει αναγνωριστεί και εκτός συνόρων, με την απονομή του Διεθνούς Βραβείου CFA Institute’s Most Outstanding Society Award 2022, στην κατηγορία 150-349 μελών. Ένα βραβείο στο οποίο αποτυπώνεται η παγκόσμια αναγνώριση της σκληρής δουλειάς όλων των εκάστοτε Διοικητικών Συμβουλίων, αλλά και όλων των εθελοντών που συνέβαλαν στις προσπάθειες του Συνδέσμου.

του CFA Society Cyprus έχει κύριο στόχο την προώθηση της ηθικής ακεραιότητας στην τοπική χρηματοοικονομική κοινότητα παρέχοντας τεχνοκρατική στήριξη στις τοπικές αρχές, καθώς και την εκπαίδευση και επιμόρφωση της ευρύτερης κοινωνίας σε θέματα βασικών χρηματοικοικονομικών γνώσεων, με βάση τη φιλοσοφία και τον Κώδικα Ηθικής και Δεοντολογίας του CFA Institute. «Διαχρονικός στόχος του Συνδέσμου είναι η προώθηση της ηθικής, της διαφάνειας, της ακεραιότητας και της επαγ γελματικής πρακτικής στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών», επισημαίνει ο κ. Παπαφιλίππου.

Διαχείρισης Χαρτοφυλακίου στην Resolute Investment Management Σπούδασε στο πανεπιστήμιο UEA Αγγλίας και είναι κάτοχος των επαγγελματικών τίτλων CFA και FCA. Εργάζεται στον χρηματοοικονομικό τομέα από το 2006. Προηγούμενοι ρόλοι του στον σύνδεσμο περιλαμ βάνουν: Επικεφαλής της Επιτροπής Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και ενεργό μέλος της Επιτροπής Advocacy. Όπως υπογραμμίζει ο κ. Χατζηττοφής, «οι βασικές μας προτεραιότητες είναι να προσφέρουμε αξία στα μέλη μας και να συνεισφέρουμε στην

το

η ενημέρωση του ευρύτερου επενδυτικού κοινού για τη σημαντικότητα της ακεραιότητας και επαγγελματικής δεοντολογίας στον τομέα των επενδύ σεων και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, η κατάλληλη ενημέρωση σε νέους επαγγελματίες

Είναι κάτοχος πτυχίου BA Finance, Accounting and Management από το Nottingham University και μετα πτυχιακού τίτλου MSc Finance από το Imperial College Business School, καθώς και του τίτλου CFA. Εργάζεται στο τμήμα Εποπτείας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου και ειδικεύεται στους Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων και τους Διαχειριστές τους. Ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και υπεύθυνη της Επιτροπής Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού του Συνδέσμου, έχει ως στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής ευημερίας μέσω εκπαίδευσης σε θέματα που αφορούν τον χρημα τοοικονομικό αλφαβητισμό, όπως και την προώθηση του επαγγελματικού τίτλου CFA στην τοπική κοινότητα, καθώς και των επιτευγμάτων του Συνδέσμου σε διεθνές επίπεδο.

Καύκασο και τις επενδυτικές σχέσεις στην Κασπία (Συμφωνία 2018) και στην Ευρασία. Σήμερα η Ευρασία και οι οικονομικές σχέσεις τίθενται στα σχέδια του Πεκίνου με την ανάπτυξη του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO). Με μέλη του την Κίνα, το Καζακστάν, το Κιργιζιστάν, τη Ρωσία, το Τατζικιστάν, το Ουζμπεκιστάν, την Ινδία, το Πακιστάν, το Ιράν και τη Λευκορωσία, ο Οργανισμός ορθώνει τον Δρόμο του Μεταξιού αλλά ταυτόχρονα χρηματοδοτεί έργα ανάπτυ ξης στις εν λόγω χώρες και σε συνεργαζόμενες όπως το Αφγανιστάν και το Αζερμπαϊτζάν

ακόμη

υψηλής τάσης Matiari-Lahore,

$4 δις. Σκοπός είναι

υπάρχουν υποδομές διακίνη σης προϊόντων

συνεργασία

Ρωσίας να αναφέρονται σε $31 δις. ΤΑ ΙΜΑΛΑΙΑ ΚΑΙ «Ο ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΠΑΚΙΣΤΑΝ»

Τον Μάρτιο του 2021 το Ιράν και η Κίνα υπέγραψαν τη «Συμφωνία του Αιώνα» αξίας $400 δις. Η Συμφωνία είχε διττό χαρακτήρα, το Ιράν να εγγυηθεί την ασφάλεια των εμπορικών δρόμων που έλεγχε κατά το παρελθόν η Περσική Αυτοκρατορία ώστε τα προϊόντα να μεταφέ ρονται από την Κίνα προς το λιμάνι της Βηρυτού και της Λατάκιας για εξαγωγή στη Δύση και αφετέρου να ενο ποιηθεί μακροοικονομικά η αγορά της Κεντρικής Ασίας κάτω από την κινέζικη τεχνολογία και τον ιρανικό έλεγχο. Οι δίοδοι για να ελεγχθεί η αγορά της Κεντρικής Ασίας από Ιράν και Κίνα είναι δύο: α) διά του Πακιστάν και του China–Pakistan Economic Corridor (CPEC), που όμως δεν είναι πάντα εφικτό, λόγω της πολιτικής δια πλοκής Ινδίας και Πακιστάν και β) διά του Τατζικιστάν, αποφεύγοντας το αφιλόξενο Αφγανιστάν που από το 1999 δείχνει σημάδια από-περσοποίησης και έντονης εναντίωσης στο Ιράν. Ο οικονομικός διάδρομος Κίνας και Πακιστάν (CPEC) αποτελεί το σημείο σύγκλισης αλλά και διαχωρισμού μεταξύ

ΠΕΡΊΠΟΥ 700.000 ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΊΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ

ευκαιρίες για τους ντόπιους του Πακιστάν θα δημιουργηθούν έως το 2030 στο πλαίσιο του mega project του CPEC

οποία θα βελτιώσει σημαντικά τη σταθερότητα του δικτύου και την ικανότητα μεταφοράς ρεύματος στο Πακιστάν και διακίνησης εμπορευμάτων μέσω σιδηροδρόμων. Το Πακιστάν έλαβε σημαντική βοήθεια από την αύξηση των κινεζικών επενδύσεων με συνολική αύξηση 91% στις άμεσες ξένες επενδύσεις, κυρίως σε έργα ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του CPEC. Παράλληλα το Πακιστάν σε συνεργασία με την Κίνα ανακοίνωσε συμφωνία για ένα έργο $3,5 δις — τη Ζώνη Ολοκληρωμένης Παράκτιας Ανάπτυξης του Κα ράτσι (KCCDZ) — που θα αναπτύξει την απροσπέραστη περιοχή στα ανοικτά των ακτών του Καράτσι και θα παρέχει την απαραίτητη συνδεσιμότητα στο λιμάνι για όλη την περιοχή του Ινδικού Ωκεανού και θα αποτελέσει ανταγωνιστικό πόλο του ιρανικού λιμανιού Τσαχαμπάρ, το οποίο και η Κίνα ένεκα των κυρώσεων δεν δύναται εύκολα να χρησιμοποιήσει για την κάθοδο προϊόντων της σε Ευρώπη και Αφρική. Ο πρωθυπουργός του Πακιστάν Imran Khan χαρακτήρισε το έργο ως «αλλαγή παιχνιδιού» και ουσιαστικά συνομολόγησε στη χρήση του κινέζικου νομίσματος ως συναλλακτικού μέσου στην περιοχή, αλλά και στη χρήση του από το ίδιο το Πακιστάν προς τρίτους όταν θα μεταφέρει κινέζικα προϊόντα μέσω του CPEC. Ένα μεγάλο δυνητικό όφελος του CPEC στο Πακιστάν έγκειται αποτέλεσμα της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Περίπου 700.000 νέες θέσεις εργασίας, ευκαιρίες για τους ντόπιους του Πακιστάν θα δημιουρ γηθούν έως το 2030 στο πλαίσιο του mega project του CPEC. Από τους τομείς των επενδύσεων, ο τομέας

Khanates

της επικοινωνίας και κυρίως οι πάροχοι υπηρεσιών 3G/4G, προσέλκυσαν ξένες επενδύσεις ύψους $73,5 εκατομμυρίων τον Μάιο 2020. Επίσης οι επενδύσεις σε εταιρείες εξερεύνησης πετρελαίου και φυσικού αερίου στη χώρα αγγίζουν τα $18,6 εκατομμύρια και οι επενδύσεις στις χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις τα $15,5 εκατομμύρια. Μάλιστα, οι άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) έχουν βελτιωθεί κατά 88% στα δημοσιονομικά το έτος 2020 με $2,56 δισεκατομ μύρια από σημαντικές

στον ηλεκτρισμό και

τηλεπικοινωνίες από

επεκτατι κότητας

επεκτατικότητα της πολιτικής του επιρροής αγγίζει τα 10,627 km και εκτείνεται από τον Λίβανο των Σιιτών Μουσουλμάνων, στο Τατζικιστάν των περσόφωνων σουνιτών Μου σουλμάνων που μετά την ανεξαρτησία του Τατζικιστάν το 1991, δεν ήθελαν την ιρανική επιρροή στη χώρα. Σήμερα το Ιράν από τον Μάιο 2022 κατασκευάζει ιρανικά drones στο Τατζικιστάν, τα οποία και χρησιμο ποιήθηκαν από τη Ρωσία στις επιθέσεις της Ουκρανίας, έχει πάνω από 10 ερευνητικά και πολιτιστικά κέντρα στη χώρα την τελευταία εικοσαετία και χρησιμοποιεί τα έξι εκατομμύρια Τατζίκους που μένουν στο Αφγανιστάν εναντίον των Ταλιμπάν, ενώ τους παρέχει χρηματοδό τηση μέσω του πανίσχυρου ιρανικού προξενείου στη Χειράτ του Αφγανιστάν. Το Τατζικιστάν είναι η μόνη χώρα στην πρώην Σοβιετική Ένωση που η Παγκόσμια Τράπεζα την κατατάσσει ως την οικονομία με τα πιο χαμηλά οικονομικά προγνω στικά. Ο πληθυσμός της είναι κυρίως αγροτικός, με το χαμηλότερο ποσοστό αστικοποίησης στην Κεντρική Ασία στο 27%. Τα επόμενα 15 χρόνια, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την πρόκληση της παροχής επαρκών υποδομών και ευκαιριών απασχόλησης για το 45% του πληθυσμού που ήταν κάτω των 20 ετών το 2015. Η γεωργία παραμένει ένας σημαντικός πυλώνας της οικονομίας που αντιπροσωπεύει το 21% του ΑΕΠ. Μετά τον εμφύλιο πόλεμο στο Τατζικιστάν (1992- 1997, το Ιράν ανέλαβε τη χρηματοδότηση

σέβεται τα σύνορά του,

συνδέσει το Τατζικιστάν με την Κίνα, αφού τα πολιτικά προβλήματα μεταξύ Ιράν και Αφγανιστάν ήταν έντονα, αλλά και από την άλλη να αποτελέσει το Τατζικιστάν ένα φυσικό σύνορο προστασίας για το Ιράν απέναντι στη Ρωσία που στο παρελθόν ήταν η Τσαρική Ρωσία που διαμέλισε το Ιράν στερώντας του το Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία. Τα προγραμματισμένα σιδηροδρομικά έργα από το Ιράν και την Κίνα στοχεύουν στη βελτίωση της συνδε σιμότητας της χώρας με τις γειτονικές αγορές, μέσω της κατασκευής σιδηροδρομικών γραμμών μεγάλων αποστάσεων. Αυτό περιλαμβάνει την κατασκευή του σιδηροδρόμου Ρωσίας-Καζακστάν-Κιργιζίας -Τατζι κιστάν και των σιδηροδρόμων Κίνας-Κιργιζίας-Τα τζικιστάν-Αφγανιστάν-Ιράν. Αυτές οι επενδύσεις που αφορούν τη βελτίωση των περιφερειακών μεταφορών θεωρούνται οι κύριες πηγές οικονομικής ανάπτυξης, καθώς θα αυξήσουν την κυκλοφορία αγαθών αξίας $3 τρις, περίπου 100 εκατομμυρίων ανθρώπων και εμπορικών υπηρεσιών στην περιοχή που θα επιτρέψουν στο Τατζικιστάν να συμπεριληφθεί στις περιφερειακές και παγκόσμιες αλυσίδες εμπορίου. Έτσι η Σιδηροδρομική σύνδεση Σιντζιάνγκ με τον Περσικό Κόλπο μέσω Vakhdat, Dushanbe–Karomik -Κιργιστάν ύψους $2,5 δις συγχρηματοδοτήθηκε από το Ιράν, την Κίνα και την Κιργισία και αποτελεί μια από τις καίριες αρτηρίες του Δρόμου του Μεταξιού. Επί σης, οι κινεζικές και ρωσικές εισαγωγές αποτελούν τα 2/3 των συνολικών εισαγωγών του Τατζικιστάν (43% και 23% αντίστοιχα), αν και οι εξαγωγές σε αυτές τις χώρες είναι πολύ πιο περιορισμένες (5% και 2% αντίστοιχα). Ομοίως, η Τουρκία και η Ελβετία είναι σημαντικοί εξαγωγικοί προορισμοί (21% και 17%), αλλά παρουσιάζουν λιγότερο εμφανή θέση στις εισαγωγές του Τατζικιστάν (5% και 0,16%). Η εμπλοκή Ρωσίας, Τουρκίας και Κίνας στο Τατζικιστάν ανησυχεί το Ιράν. Το Ιράν μέχρι και το 2021 αποτελούσε μόνο παρατηρητή στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) λόγω της άρνησης του Ουζμπεκιστάν, αφού ανησυχούσε για την αύξηση της επιρροής του Ιράν στην Κεντρική Ασία πολιτικά και θρησκευτικά. Σήμερα μετά τη Συμφωνία

Σεπτεμβρίου 2022 φιλοξένησε χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία με τις οποίες και διαβουλεύεται την ένταξή τους αυξάνοντας τις χώρες εμπορικής και πολιτικής επιφυλακής και το ορατό σύνορο Ε.Ε. και Ευρασίας. Ο SCO πλέον επιδιώκεται να αποτελέσει μια νομισματική ένωση όπου τα κράτη θα συναλλάσσονται με το εθνικό τους νόμισμα, μια δεξαμενή επενδύσεων αλλά και διακρατικών δανεί ων που εμπλέκει πλέον τους αγωγούς του Μπακού στο Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία σε δυνάμεις που μπορούν να επηρεάσουν μέχρι το 2050, 60 αγορές παγκοσμίως της τάξεως των $2 τρις.

2020 τα κράτη μέλη χορήγησαν 384,33 δισ. ευρώ στο πλαίσιο μέτρων κρατικών ενι σχύσεων για όλους τους στόχους, εκ των οποίων τα 227,97 δισ. ευρώ βοήθησαν τις επιχειρήσεις που επλήγησαν σοβαρά από την πανδημία του κορωνοϊού να παραμείνουν βιώσιμες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε σε δημοσίευση του Πίνακα Αποτελεσμάτων για τις κρατικές ενισχύσεις του 2020, που αφορά τα χρήματα που δαπάνησαν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να στηρίξουν τις επιχειρήσεις που πλήγηκαν κατά τον πρώτο χρόνο της εμφάνισης της πανδημίας του Covid-19. Βάσει του Πίνακα διαφαίνεται ο καίριος ρόλος της πολιτικής για τις κρατικές ενισχύσεις στη διατήρηση μιας δίκαιης ενιαίας αγοράς και επιτρέπει στα κράτη μέλη να στηρίζουν τις επιχειρήσεις σε περιόδους απρόβλεπτων κρίσεων. Η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Επιτροπής Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, σημείωσε ότι «Ο πίνακας αποτελεσμάτων σχετικά με τις δαπάνες για τις κρατικές ενισχύσεις το 2020 καταδεικνύει πρωτοφανή

δαπανών για κρατικές ενισχύσεις λόγω της νόσου COVID-19 σε σχέση με το εθνικό ΑΕΠ του 2020 (3,8 % και 3,6 % αντίστοιχα), ακολουθούμενες από τη Μάλτα (3 %), τη Σλοβενία (2,5 %), την Ουγγαρία (2,1 %) και τη Γερμανία (1,9 %). Η Ιρλανδία (0,2 %) και η Σουηδία (0,2 %) είναι τα κράτη μέλη με τις μικρότερες δαπάνες σε σχετικούς όρους, ακολουθούμενες από τη Φινλανδία (0,3 %), το Βέλγιο (0,4 %) και τις Κάτω Χώρες (0,58 %).

ΣΤΗ 2Η ΘΕΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Το 2020 οι δαπάνες κρατικών ενισχύσεων για στόχους που δεν σχετίζονται με την κρίση παρέμειναν εντός των προ της πανδημίας ορίων. Συγκεκριμένα, αυξήθηκαν κατά 9,12 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2019. Η αύξηση αυτή, μολονότι είναι χαμηλότερη από εκείνη που παρατηρήθηκε το 2019 σε σχέση με το 2018 (13,44 δισ. ευρώ), συνάδει με τη μέση ετήσια αύξηση που καταγράφηκε την περίοδο

προβλέπει τη δυνατότητα εφαρμογής ορισμένων μέτρων με περιορισμένο αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά χωρίς προηγούμενη έγκριση της Επιτροπής, καθώς και άλλες τομεακές απαλλαγές κατά κατηγορία (δηλαδή τον κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία στον γεωργικό τομέα και τον κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία στον τομέα της αλιείας). Το 2020 το 79 % των νέων μέτρων κρατικών ενισχύσεων εφαρμόστηκαν βάσει των κανονι σμών απαλλαγής κατά κατηγορία. Ο απόλυτος αριθμός των νέων μέτρων που απαλλάσσονται κατά κατηγορία, μολονότι αυξήθηκε το 2020 (2091 μέτρα το 2020, 1815 μέτρα το 2019), αντιπροσωπεύει χαμηλότερο μερίδιο

μεγάλη αύξηση των μέτρων για τη νόσο COVID-19 που κοινοποιήθηκαν το 2020. Οι δαπάνες στο πλαίσιο των μέτρων του ΓΚΑΚ αυξήθηκαν το 2020 σε σχέση με το προηγούμενο έτος (+9 %, 59,5 δισ. ευρώ), αν και με βραδύτερο ρυθμό απ’ ό,τι τα δύο προηγούμενα έτη (+13 % το 2018 και +12 % το 2019).

ΤΈΛΟΣ ΟΙ ΚΡΑΤΙΚΈΣ ΈΝΙΣΧΎΣΈΙΣ

οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις με στόχο τη στήριξη της οικονομίας στο πλαίσιο της έξαρσης του κορωνοϊού. Το προσωρινό πλαίσιο για την COVID τροποποιήθηκε στις 3 Απριλίου, στις 8 Μαΐου, στις 29 Ιουνίου και στις 13 Οκτωβρίου 2020, καθώς και στις 28 Ιανουαρίου και στις 18 Νοεμβρίου 2021. Όπως ανακοινώθηκε τον Μάιο του 2022, το προσωρινό πλαίσιο για το COVID δεν παρατάθηκε πέραν της καθορι σμένης ημερομηνίας λήξης της 30ής Ιουνίου 2022, με ορισμένες εξαιρέσεις. Στις 23 Μαρτίου 2022 η Επιτροπή ενέκρινε το προσωρινό πλαίσιο κρίσης για τις κρατικές ενισχύσεις ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να κάνουν χρήση της ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, με στόχο τη στήριξη της οικονομίας στο πλαίσιο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το προσωρινό πλαίσιο κρίσης τροποποιήθηκε στις 20 Ιουλίου 2022 προκειμένου να συμπληρωθεί η δέσμη μέτρων ετοιμότητας για τον χειμώνα και σύμφωνα με τους στόχους του σχεδίου REPowerEU. €47,7 ΔΙΣ ΣΈ ΧΏΡΈΣ ΈΤΑΙΡΟΎΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ Από την έξαρση της νόσου COVID-19 στις αρχές του 2020 μέχρι σήμερα, η Ε.Ε., τα κράτη μέλη της Ε.Ε. και τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ως «Ομάδα Ευρώπη», έχουν εκταμιεύσει 47,7 δισ. ευρώ για να στηρίξουν τις χώρες-εταίρους στην αντιμετώπιση της πανδημίας και των συνεπειών της, υλοποιώντας τις υποσχέσεις τους με απτά αποτελέσματα. Αυτό το ποσό ήδη υπερβαίνει κατά πολύ την αρχική δέσμη στήριξης της «Ομάδας Ευρώπη», ύψους 20 δισ. ευρώ, που αποτέλεσε αντικείμενο δέσμευσης την άνοιξη του

αντιμετώπιση καταστάσεων

καν περαιτέρω σε 46 δισ. ευρώ, για να φτάσουν τα 53,7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2021. Επ’ αυτού η Γιούτα Ουρπιλάινεν, επίτροπος Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων, ανέφερε ότι «Παρά τις δυσκολίες

της κρίσης COVID-19, είμαι υπερήφανη για το γεγονός ότι συγκροτήθηκε η «Ομάδα Ευρώπη» και έχει αποδείξει έμπρακτα την αλληλεγγύη της προς τις χώρες εταίρους που πλήττονται από την πανδημία και τις συνέπειές της. Ως σταθερή και ισχυρή εταίρος, η «Ομάδα Ευρώπη» θα συνεχίσει επίσης να τις στηρίζει στην αντιμετώπιση νέων πολύπλευρων και παγκόσμιων κρίσεων, όπως οι άδικες συνέπειες που προκαλεί η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία».

και διατροφής

στήριξη από την «Ομάδα Ευρώπη» στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της νόσου COVID-19 αφορά πάνω από 140 χώρες εταίρους. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021, από τη συνολική δέσμη ύψους 53,7 δισ. ευρώ που έχει κινητοποιηθεί μέχρι στιγμής από την «Ομάδα Ευρώπη» είχαν εκταμιευθεί 47,7 δισ. ευρώ.

• €3 δισ. για την αντιμετώπιση έκτακτων ανθρω πιστικών αναγκών

• €10,6 δισ . για την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, ύδρευσης και αποχέτευσης

• €34,1 δισ. για τον μετριασμό των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών της πανδημίας, με ταξύ άλλων όσον αφορά την απώλεια θέσεων εργασίας και την εκπαίδευση. Η «Ομάδα Ευρώπη» έχει εκταμιεύσει το 88,8 % από τα 53,7 δισ. ευρώ για τα οποία έχει αναληφθεί δέσμευση έως το τέλος του 2021. Τον Απρίλιο του 2021, οι εκταμιεύσεις ανήλθαν σε 34 δισ. ευρώ, ενώ στο τέλος του 2021 ανήλθαν σε 47,7 δισ. ευρώ (+ 13,7 δισ. ευρώ). Στις 31 Δεκεμβρίου 2021, η κατάσταση των εκτα μιεύσεων σε σχέση με τις αναλήψεις υποχρεώσεων είχε ως εξής:

Γειτονία: €13,6 δισ. από €15,6 δισ.

Υποσαχάρια Αφρική: €8,3 δισ. από €9 δισ.

Δυτικά Βαλκάνια και Τουρκία: €6,8 δισ. από €7,6 δισ.

• Ασία και Ειρηνικός: €4 δισ. από €4,3 δισ.

• Λατινική Αμερική και Καραϊβική: €2,5 δισ. από €3,2 δισ.

• Αφρική, Καραϊβική και Ειρηνικός, σε περιφερειακό επίπεδο: €539 εκατ. από €743 εκατ.

την

Συγκεκριμένα,

20 δις. της «Ομάδας Ευρώπης» στις 8 Απριλίου 2020, δηλαδή στην αρχή του ξεσπάσματος της πανδημίας, οι αναλήψεις υποχρεώσεων

στον μετριασμό των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών της πανδημίας

• Υπερπόντια εδάφη και Γροιλανδία: €579 εκατ. από €631 εκατ.

Παγκόσμια προγράμματα: €8,6 δισ. από €9,7 δισ.

ρικός τουρισμός. «Ο εμπειρικός

με τον προορισμό, το φυσικό κάλλος της χώρας», εξηγεί στο Economy Today ο πρόεδρος του κυπριακού συνδέσμου αειφόρου τουρισμού, Φίλλι πος Δρουσιώτης. Σύμφωνα με τον κ. Δρουσιώτη, οι περισσότεροι λάτρεις του εναλλακτικού τουρισμού επισκέπτονται τον Ακάμα και το Τρόοδος, καθώς και τη Δυτική Πάφο, όπως την πόλη Χρυσοχούς. Ωστόσο, όπως διευκρινίζει αντίστοιχος εμπειρικός προορισμός μπορεί να γίνει και η Λάρνακα και η Αγία Νάπα και η Λευκωσία για τους αρχαιολογικούς χώρους που διαθέτει. «Υπάρχουν βελτιώσεις, αλλά θέλει προώ θηση και προβολή του τουριστικού προϊόντος, των ειδικών προϊόντων που διαθέτει η χώρα», προτείνει ο κ. Δρουσιώτης έχοντας μακροχρόνια εμπειρία στον αειφόρο τουρισμό από το 2006. Οι περισσότεροι τουρίστες ειδικού ενδιαφέροντος στην Κύπρο έρχονται από τη Γερμανία, την Ελβετία, τις Σκανδιναβικές χώρες και την Αγγλία, οι οποίοι έχουν ειδικό ενδιαφέρον για το περιβάλλον, προσθέτει. «Οι Γερμανοί

παρατηρητές πουλιών,

για τα βότανα, τις

μιλώντας στο Economy Today, λέει ότι συνεχίζουν κανονικά οι αφίξεις των τουριστών μετά το καλοκαίρι, δηλαδή κατά τις πρώτες μέρες του φθινοπώρου, από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως επιβεβαιώνει στο Economy Today η λειτουρ γός Επιθεώρησης του Υφυπουργείου Τουρισμού, Ελίνα Χριστοφίδου, οι επισκέπτες είναι κυρίως από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κεντρική Ευρώπη, τις Σκανδιναβικές Χώρες και το Ισραήλ. Ερωτηθείσα για το ποια είδη τουρισμού επιλέγονται κατά τους φθινοπωρινούς μήνες, η κα. Χριστοφίδου απαντά ότι «επιλέγονται σχεδόν όλες οι ειδικές μορφές τουρισμού. Ενδεικτικά να αναφέρουμε την ποδη λασία, τον τουρισμό φύσης (π.χ. πεζοπορία), τον συνεδριακό, της οινογαστρονομίας, golf, αθλητικός (προπόνηση / προετοιμασία ομάδων από το εξωτερι κό), θρησκευτικός, πολιτιστικός κ.λπ.». Όσο σε ποιες περιοχές προτιμούν να πηγαίνουν, σημειώνει ότι

τα προϊόντα

επαρχία», ενώ στο ερώτημα με τι δραστηριότητες επιλέγουν να ασχολη θούν, λέει ότι «αναλόγως του προϊόντος δημιουργούνται συνέργειες π.χ. τουρισμός υπαίθρου με οινογαστρονομία, θρησκευτικός και πολιτισμού κ.λπ.». Κληθείσα να απαντήσει πού κυμαίνεται η συνεισφορά του εναλλακτικού τουρισμού στην κυπριακή οικονομία, σημειώνει ότι «οι αφίξεις είναι ακόμα χαμηλές και σίγουρα δεν αντικατοπτρίζουν τη συνεισφορά των ειδικών μορφών τουρισμού στον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος και στην

Διαβλέπου με όμως,

μέσω

χορηγιών

κινήτρων του υφυπουργείου και τον αριθμό των αιτήσεων που λαμβάνουμε, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για αύξηση

κρατήσεων από μεμονωμένους επισκέπτες από το εξωτερικό, προς όφελος της ενδοχώρας, των ορεινών και ακριτικών περιοχών της χώρας μας». ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Οι προσπάθειες ανάδειξης ενός εναλλακτικού τουριστικού προϊόντος συνεχίζονται, καθώς ο Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων Κύπρου (ΣΤΕΚ), στο πλαίσιο του Συνεδρίου που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου πριν ένα μήνα, στις 2 Σεπτεμβρίου στο Τεχνικό Επιμελητήριο Λέσβου στη Μυτιλήνη, με θεματικό άξονα: Ανάδειξη της Θρη σκευτικής Πολιτισμικής Κληρονομιάς και Ανάπτυξης του Θρησκευτικού Τουρισμού, για το έργο Interreg RE – CULT, είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει στους συμμετέχοντες το Παρατηρητήριο Θρησκευτικού Τουρισμού, το οποίο αναπτύσσει το τελευταίο έτος, καθώς και αρχικά αποτε λέσματα από τις στατιστικές αναλύσεις δεδομένων που προέκυψαν έπειτα από εμπεριστατωμένη πρωτογενή και δευτερογενή έρευνα. Όπως εξηγεί στο Economy Today η γενική διευθύντρια του ΣΤΕΚ, Χρυσαίμιλη Ψηλογένη, στόχος είναι η δημι ουργία ενός συστήματος πληροφοριών, το οποίο θα μπορεί να υποστηρίζει τη λήψη αποφάσεων πολιτικής για τη διαχείριση των τουριστικών

Η ΚΎΠΡΟΣ ΕΊΝΑΊ ΜΊΑ ΧΏΡΑ ΜΕ ΒΑΘΊΑ ΘΡΗΣΚΕΎΤΊΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΊΑ, ΠΟΎ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΔΊΑΧΡΟΝΊΚΑ ΠΟΛΟ ΕΛΞΗΣ ΤΟΎΡΊΣΤΏΝ

Κύπρο. «Το Παρατηρητήριο θα αποτελεί ένα σύστημα συλλογής, ταξινόμησης και επεξεργασίας ποσοτικών ροών και στατιστικών στοιχείων, μέσω φιλικής αλληλε πίδρασης με τον χρήστη, υποστηρίζοντας ένα μηχανισμό διαβίβασης της πληροφορίας. Το κοινό Παρατηρητήριο Θρησκευτικού Τουρισμού με έδρα την Κύπρο, θα στοχεύει παράλληλα στην ανάδειξη πρότυπων διαδικασιών για αντίστοιχα εγχειρήματα στην Ελλάδα και Κύπρο. Η δράση σε διασυνοριακό επίπεδο προβλέπει τη διαμόρφωση συμφώνου – στρατηγικής, που στοχεύει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του θρησκευτικού τουρισμού». Αναλυτικότερα, σημειώνεται ότι η λειτουργία του Παρατηρητηρίου θα αφορά στα εξής: • Καταγραφή των σημαντικών θρησκευτικών τουριστικών πόρων και δραστηριοτήτων ανά χώρα ή νησί. Δημιουργία τουριστικής εικόνας ανά νησί-προορισμό και συνολικά ως πακέτου Ελλάδα – Κύπρος.

• Καταγραφή ποσοτικών δεδομένων σχετικά με την τουριστική προσφορά, τη ζήτηση και παρακολούθηση της απόδοσης.

• Ανάλυση της κατάστασης ανά νησί ή προορισμό και παρακολούθηση-αξιολόγηση των τουριστικών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή.

• Ύποστήριξη των τοπικών φορέων και του διαχειριστή προορισμού σχετικά με

(α) την παροχή ενός σχεδίου τουριστικής «διακυβέρνη σης» (περιφερειακό και τοπικό επίπεδο) και (β) την επεξεργασία προτάσεων δράσης για τη διαχείριση του προορισμού σε ό,τι αφορά την προσφορά τουριστι κών υπηρεσιών από ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, καθώς και την προβολή-προώθηση του προορισμού. ΤΑ ΠΙΟ ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Η διαφήμιση για τις ειδικές μορφές τουρισμού, οι οποίες δεν είναι διεθνώς γνωστές, όμως πολλά υποσχόμε νες, είναι απαραίτητη για την ανάδειξη των περιοχών, των προϊόντων και των μνημείων. Η Κύπρος είναι μια χώρα με βαθιά θρησκευτική κληρονομιά, που αποτελεί διαχρονικά πόλο έλξης τουριστών. Όπως αποδεικνύ ουν τα πρόσφατα στοιχεία της πρωτογενούς έρευνας

αποτύπωσης στοιχείων που αφορούν στην τουριστική κίνηση και το προφίλ των τουριστών του θρησκευτικού τουρισμού στην Κύπρο, ποσοστό της τάξεως του 2%, δήλωσε ότι επισκέφτηκε την Κύπρο κατά κύριο λόγο για θρησκευτικό τουρισμό. Επίσης, ποσοστό της τάξεως του 41% πρόκειται για τουρίστες, οι οποίοι δήλωσαν άλλο λόγο επίσκεψης, όπως αναψυχή ή εργασία, αλλά έχουν σκοπό να επισκεφτούν και κάποιο θρησκευτικό μνημείο κατά την παραμονή τους στην Κύπρο. Σύμφωνα με τα στοιχεία των 1.400 περίπου ερωτηματολογίων, της τυχαίας δειγματοληψίας, η μέση δαπάνη του επισκέπτη ανά ταξίδι ανέρχεται στα 792 ευρώ. Σύμφωνα με την κα. Ψηλογένη, η άντληση πληροφόρησης για τον ταξιδιώτη θρησκευτικής εμπειρίας, όσον αφορά στο προφίλ και τις προτιμήσεις

εισόδου

και της

ξενοδοχεία σε όλες τις επαρχίες και τους τουριστικούς προορισμούς, καθώς και στα σημαντικότερα σημεία θρησκευτικού ενδιαφέροντος. «Έμφαση δόθηκε στις τουριστικές περιόδους, αλλά και κάλυψη αριθμού ερωτηματολογίων πραγματοποιήθηκε και τους υπόλοιπους μήνες. Ο στόχος που τέθηκε είναι να συλλεχθούν τουλάχιστον 1.500 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια από επισκέπτες, περιηγητές της χώ ρας (τουλάχιστον 500 ερωτηματολόγια ανά σημείο), προκειμένου τα στοιχεία να οδηγήσουν σε ασφαλή και στατιστικά αξιόπιστα συμπεράσματα». Άραγε ποιες εκκλησίες προτιμούν να επισκεφθούν οι προσκυνητές στο πλαίσιο του θρησκευτικού τουρισμού τους; Όπως μας αναφέρει η κα. Ψηλογένη, τα δέκα πιο επισκέψιμα θρησκευτικά μνημεία στην Κύπρο είναι ο Άγιος Λάζαρος στη Λάρνακα με ποσοστό επισκεψιμότητας 25%, το Μοναστήρι στην Αγία Νάπα με επισκεψιμότητα 15%, η Μονή Τιμίου Σταυρού στο Όμοδος με 12%, η Αγία Παρασκευή στη Γεροσκήπου με 10%, η Ιερά Μονή στον Κύκκο με 7%, η Παναγία Αγγελόκτιστη στο Κίτι με 6%, η Αγία Κυριακή Χρυσοπολίτισσα και η Παναγία Χρυσοπολίτισσα στην Πάφο με 6%, ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Ιωάννη στη Λευκωσία με 5,5% και το Βυζα ντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ με ποσοστό 5%.

Βιομη χανικό Επιμελητήριο Λευκωσίας (ΕΒΕΛ), το οποίο συμμετέχει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για στήριξη νέων γυναικών και νέων επαγγελματιών στον τομέα του εναλλακτικού και βιώσιμου τουρισμού (WAST - Support Young Women and Professionals in the field of Alternative and Sustainable Tourism).

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΕΒΕΛ, στόχος του προγράμματος είναι η υποστήριξη νέων γυναικών και νέων επαγγελματιών στον τομέα του εναλλα κτικού και βιώσιμου τουρισμού μέσω ψηφιακών καναλιών, ώστε να προωθηθεί η συνεργασία και η ανταλλαγή καλών πρακτικών στον τομέα της νεολαίας και του τουρισμού, αλλά και η δημιουργία δικτύων και συνεργασιών με νέους επαγγελματίες στην Ευρώπη που ενδιαφέρονται για τον τουριστικό τομέα. «Κύριο παραδοτέο του έργου είναι η ετοιμα σία ενός Οδηγού που θα αποσκοπεί στην ανάπτυξη και ενίσχυση των δεξιοτήτων που σχετίζονται με τον τουρισμό και την ικανότητα των νέων γυναικών ξεναγών να σχεδιάζουν και να υλοποιούν θεματικές εναλλακτικές και βιώσιμες περιηγήσεις. Το ΕΒΕ Λευκωσίας θα ηγηθεί της δράσης που αφορά την πιλοτική δοκιμή και αξιολόγηση του Οδηγού».

συγκεκριμένα

εξής οργανισμούς: OIC Poland Foundation (Πολωνία) – Επικεφαλής εταίρος, C.F.C.D.C Centre for Competence Development Cyprus (Κύπρος), ΕΒΕ Λευκωσίας (Κύπρος), CYBERNO AMKE (Ελλάδα), Associazione Ergon a favore dei Sordi (Ιταλία) και Youth Initiative of Cities (Ουκρανία). Το πρόγραμμα αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2024.

στηρίζεται πάνω

κάποια βασικά αξιώματα όπως (α) εμπιστοσύνη μετα

τράπεζας και καταθετών και (β) εμπιστοσύνη μεταξύ τράπεζας και δανειοληπτών. Όταν η εμπι στοσύνη χαθεί η τράπεζα ή το τραπεζικό σύστημα χάνεται. Αυτό συνέβη στην Κύπρο την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρί σης, με αποκορύφωμα την υπογραφή του εγκληματικά καταστροφικού Μνημονίου Συναντίληψης με τους Διεθνείς Εμπόρους των Εθνών το 2012 -13 . Ο πρώτιστος ρόλος της τράπεζας είναι να προστατεύ σει τα χρήματα των καταθετών και με τη σώφρονα παραχώρηση δανείων να δημιουργήσει πρόσθετη αξία για την ίδια την τράπεζα και την οικονομία και πλούτο για τους μετόχους. Η εμπορική τραπεζική πρέπει να είναι ανιαρή (banking is boring) σταθερή και προβλέψιμη. Η επενδυτική

πρακτική και την εξέλιξη της τεχνολογίας. Σε αντίθεση η αποτελεσματικότητα είναι να κάνουμε τα σωστά πράγματα, δηλαδή αυτά που πρέπει να γίνονται. Αυτό προϋποθέτει

ότι συνεχώς ψάχνουμε για τη δραστική αλλαγή, τη βελτίωση, αναβάθμιση και εισαγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Πρόσφατα είχα κακές εμπειρίες και με τις δύο συστημικές τράπεζες σε θέματα λειτουργικής αποδοτικότητας. Στη μια περίπτωση προσπαθούμε χωρίς επιτυχία να αφαιρέσουμε το όνομα της αείμνη στης μητέρας μου από καταθέσεις όπου μοιράζονταν με τις θυγατέρες μας. Μέχρι τώρα κάναμε τις σχετικές διαδικασίες τρεις φορές, χωρίς επιτυχία και έτσι το όνομα της μητέρας μου συνεχίζει να εμφανίζεται. Στην άλλη περίπτωση θα έπρεπε να γίνουν κάποιες αλλαγές στα τραπεζικά στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών δύο ιδρυμά των των οποίων συμμετέχω στα Συμ βούλια. Μέσα στη ίδια μέρα έκανα αυτήν την εργασία 2 φορές και υπέγραψα τα ίδια έγγραφα και έδωσα τα ίδια στοιχεία κάθε φορά. Το χαρτί και ο χρόνος που σπαταλήθηκε δεν περιγράφεται. Σε σχετική ερώτηση σε λειτουργό

μιούργησε την e-Bank σε μια προσπάθεια να μπει στον 21ο αιώνα με το δεξί. Από τότε πέρασε πολύ νερό κάτω από το ποτάμι και έχουμε κάνει αρκετά βήματα προς τα πίσω, ελέω κανονιστικής συμμόρφωσης και των τμημάτων operations and methods και εσωτερικού ελέγχου.

αυτή πάνω από 30 χρόνια και θα πρέπει κάθε φορά να μαζεύουν τα ίδια στοιχεία από την αρχή. Να δημιουργούν αχρείαστη

ΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Με τη διπλή αναδιάταξη του τραπεζικού συ στήματος, η Τράπεζα Κύπρου απορρόφησε τη Λαϊκή Τράπεζα και σε κατοπινό στάδιο η Ελληνική Τράπεζα τον Συνεργατισμό. Και οι δύο συγχωνεύσεις δεν έγιναν με τους καλύτερούς όρους και προϋποθέσεις. Έγιναν υπό το καθεστώς βεβιασμένης και υποχρεωτικής συγχώνευσης / εξαγοράς. Σε καμιά περίπτωση δεν υπήρχε επαρκής χρόνος για την επιβεβλημένη διαδικασία δέουσας επιμέλειας (due diligence). Εν μια νυχτί οι δύο τράπεζες φορτώθηκαν τις καταθέσεις, δάνεια, προσωπικό και δίκτυο καταστημάτων των δύο υπό εξα γορά τραπεζών. Στις καλύτερες των περιπτώσεων αυτές οι εξαγορές / συγχωνεύσεις εμπεριέχουν μεγάλο κίνδυνο αποτυχίας, ο οποίος μπο ρεί να θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα της νέας τράπεζας. Τα προβλήματα είναι πολλά από τη διαφορετική κουλτούρα, τα διαφορετικά συστήματα και τις διαδικασίες, στη σύγκρουση σε προσωπικό επίπεδο μεταξύ στελεχών. Στην προκειμένη περίπτωση υπάρχουν ακόμη τρία σοβαρά προβλήματα (α) κακό

δανειακό χαρτοφυλάκιο, αυτό είναι που οδήγησε στην καταστροφή. (β) υπερά ριθμο προσωπικό και (γ) υπερβολικός αριθμός καταστημάτων εξυπηρέτησης, τα οποία οι τράπεζες θα πρέπει να διαχειρι στούν με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο. Οι λύσεις είναι εύκολες και γνωστές, αλλά δύ σκολο να επιβληθούν. Η πώληση δανείων καθαρίζει τον ισολογισμό αλλά μειώνει και την αξία του κεφαλαίου των επενδυτών. Το υπεράριθμο προσωπικό και δίκτυο καταστημάτων μειώνει την κερδοφορία. Δυστυχώς δεν υπάρχουν άλλες επιλογές σε μια περίοδο δύσκολης οικονομικής συγκυρίας. Η δραματική αύξηση του πλη θωρισμού αναγκάζει την Ευρωπαϊκή Κε ντρική Τράπεζα να μειώσει την ανάπτυξη με τη στοχευμένη αύξηση του βασικού της επιτοκίου και τη μείωση της ρευστότητας μέσω

η

Η απομείωση καταθέσεων το 2013 πέ ραν από την καταστροφή στην οικονομία έφερε και μια πιο μακροχρόνια επίπτωση. Χάθηκε η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα. Η δραματική αύξηση στις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις οφείλεται σε δύο παράγοντες (α) την απώλεια της εμπιστοσύνης (β) τη μείωση των διαθέ σιμων πόρων για αποπληρωμή λόγω της απομείωσης και της δραματικής μείωσης των εισοδημάτων. Εκεί όπου δεν υπάρχει πηγή αποπληρωμής, η τράπεζα θα πρέπει να προχωρήσει με εκποίηση της υποθήκης. Και έτσι ενός κακού μύρια έπονται. Βεβαίως, δεν μπορούμε να μιλούμε πλέον για κυπριακές τράπεζες, γιατί όλες ανήκουν σε ξένους επενδυτές με περιορισμένη

γνώση και ενδιαφέρον για την τοπική κοινωνία και οικονομία. Αυτό οδήγησε σε πολλά λάθη και παραλείψεις, τα οποία πλήρωσαν και πληρώνουν οι μέτοχοι αλλά και οι πελάτες των τραπεζών. Οι μέτοχοι έχουν ξεχάσει τι είναι τα μερίσματα εδώ και πολλά χρόνια, αντίθετα βλέπουν την αξία του κεφαλαίου που έχουν επενδύσει να εξανεμίζεται με τις συνεχείς πωλήσεις των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων, ώστε να ισορροπήσουν οι τραπεζικοί Δείκτες. Όσο για τους πελάτες καταθέτες και δανει ολήπτες πληρώνουν ακριβά το προνόμιο να συναλλάσσονται με την τράπεζά τους μέσω των διαφόρων χρεώσεων. Αυτές οι υψηλές χρεώσεις είναι επί της ουσίας μια μορφή απομείωσης. Στην περίπτωση δε του Συνεργατισμού γινόταν συστηματικά χωρίς πρότερη ενημέρωση και με τέτοια ένταση, ώστε λογαριασμοί ουσιαστικά να διαγραφούν. Σε ένα μη κερδοσκοπικό, ερευνητικό οργανισμό, σε αυτούς που αναφέρονται πιο πάνω, η τράπεζα αφαιρεί 350 ευρώ κάθε τριμηνία. Αν αυτό δεν είναι τοκογλυφία τότε τι είναι; Y.Γ. Για σκοπούς διαφάνειας και πλήρους πληροφόρησης θα πρέπει να επαναλάβω ότι υπηρέτησα για 14 χρόνια στα διοικητικά συμβόλαια δύο κυπριακών τραπεζών. Ενώ το άρθρο είχε κατατεθεί για δημοσίευση, μια εκ των δύο συστημικών τραπεζών απο φάσισε να σταματήσει από τον Οκτώβριο να χρεώνει τους μη ιδιώτες καταθέτες με έξοδα

της εταιρείας Hopper HQ, η Jenner κατέχει τον τίτλο της βασίλισσας του Instagram στα διαφημιστικά post (Sponsored). Ακολουθεί, ο Dwayne – The Rock – Johnson, ο οποίος για κάθε του ανάρτηση εισπράττει $1.015.000. Ο διάσημος ηθοποιός, έχει 335 εκατομμύρια ακόλουθους, οι οποίοι παρακολου θούν συχνά τις αξιαγάπητες στιγμές που ποστάρει με τις κόρες του. Εξάλλου, ο «The Rock» αποτελεί πρότυπο καλού πατέρα στο Hollywood.

πάνε πίσω, καθώς και εκείνοι παίρνουν ποσά που «ζαλίζουν» για να διαφημίσουν κάποιο προϊόν με ανάρτησή τους. Σύμφωνα με το Πρώτο Θέμα, στην κορυφή των Ελ λήνων influencers, βρίσκεται ο Σάκης Τανιμανίδης, ο οποίος φέρεται να χρεώνει από 5.000 ως και 8.000 ευρώ για κάθε του ανάρτηση ενώ σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα και η σύζυγός του Χριστίνα Μπόμπα, κυμαίνεται στο ίδιο ποσό προκειμένου να διαφημίσει

τα ψέματα, το Instagram, δημιούργησε

μια προσοδοφόρα κατηγορία influencers που έχουν βασίσει τον πλούτο τους στην επιτυχία του. Σύμφωνα με την αρθρογράφο της αμερικάνικης έκδοσης του Fortune Kristen Bellstrom, «οι δια φημίσεις τής εν λόγω πλατφόρμας, αναδεικνύουν τις μάρκες που τις προωθούν. Το περιεχόμενό του που δημιουργείται από τους χρήστες έχει γίνει από μόνο του μια μηχανή ηλεκτρονικού εμπορίου. Το Instagram τα έχει πετύχει όλα αυτά χωρίς να συνδέεται πολύ στενά με το Facebook. Αυτό είναι κατόρθωμα λαμβάνοντας υπόψη την αμαυρωμένη φήμη του Facebook».

FAKE NEWS ΣΕ AD Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν και οι «boomerang» διαφημίσεις brand: πρόσφατα, η Επιτροπή

κοσμημάτων, τσαντών αλλά και NFTs. Mάλιστα, η ίδια δούλευε στο γραφείο διαχείρισης του Donald Trump, ενώ παράλληλα έκανε και διάφορες καμπάνιες για επώνυμους οίκους. Λίγα χρόνια αργότερα, η φήμη της έγινε παγκοσμίως γνωστή, μετά την κυκλοφορία του reality «Simple Life», στο οποίο έδειχνε άγνωστες πτυχές της ζωής της. Μετά από αυτό, άρχισε να συμμετέχει σε ταινίες, σει ρές και άλλα και να πηγαίνει στα μεγαλύτερα parties σε ρόλο DJ! Mάλιστα, τον Ιούνιο του 2018, η Hilton, επισκέφτηκε τα κατεχομένα για να παρευρεθεί σε γνωστό ξενοδοχείο και να παίξει μουσική. Πάντως, μια από τις κύριες ασχολίες της ήταν ο σχε διασμός ρούχων, τα οποία της απέφεραν κέρδος $2.000.000, ενώ τρία

να κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση. Επίσης παροτρύνει τις γυναίκες που θέλουν να μείνουν έγκυες να κάνουν το ίδιο, έτσι ώστε να έχουν μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας αλλά και επιλογή φύλου. Η «ΣΚΟΤΕΙΝΗ» ΠΛΕΥΡΆ Η Paris Hilton, πρόσφατα, παρουσιάστηκε στο αμε ρικανικό Κογκρέσο και υποστήριξε τη νομοθεσία που προστατεύει τα δικαιώματα των παιδιών που ζουν σε ιδρυματικές συνθήκες, αποκαλύπτοντας τον

η Χίλτον από μοντέλο, σταρ των ριάλιτι και DJ, έγινε πρόσφατα παρουσιάστρια podcast.

TO ΡΟΖ ΣΚΆΝΔΆΛΟ! Το 2003, η πάλαι ποτέ «άτακτη, χρυσή κληρονόμος» απαθανάτισε την ερωτική συνεύρεση που είχε με τον τότε σύντροφό της, Rick Salomon με αποτέλεσμα κάποιος χάκερ, να διαρρεύσει στο διαδίκτυο το sex tape της. Ο τότε σύντροφός της, κατέθεσε μήνυση εναντίον της εταιρείας που διένειμε την κασέτα αλλά και εναντίον της οικογένειας Χίλτον, την οποία κατηγόρησε ότι αμαύρωσε τη φήμη του,

χτών

Υπάρχει εξήγηση. Οι πράσινοι έχουν τον θεωρητικά νο1 ποδοσφαιριστή σε εμπορική αξία, αλλά και αρκετούς ακόμη που κυμαίνονται πάνω από εφταψήφιο αριθμό. Οπότε ο μέσος όρος αξίας ανεβαίνει και ιδού η πρωτιά, μπροστά από την Πάφο. Είναι ολόκληρη ιστορία όμως η εκτίμηση. Γιατί κάποιες ομάδες έχουν μεγάλο αριθμό ξένων παικτών κάτω των 22 ή έχουν μεγαλύτερο ρό στερ από άλλες. Οπότε μάλλον η εμπορική αξία μπορεί μεν να μετρηθεί με δύο όψεις. Πόσα (σύμφωνα με το transfermarkt), αξίζει η ομάδα και πόσος είναι ο μέσος όρος αξίας των ποδοσφαιριστών. Παράδειγμα, η Ανόρ θωση είναι μόλις 7η σε γενική αξία, αλλά 3η σε μέσο όρο. Οπότε δεν βγαίνεις από μέσα και τόσο εύκολα. Ας κρατήσουμε το συνολικό 158 εκατομμύρια (157,4 για την ακρίβεια) και ας σημειώσουμε ότι η μέση αξία των παικτών (κοντά στους 450) είναι στις 350 χιλιάδες. Ποιοι είναι οι πιο «ακριβοί» Και εδώ πιθανόν να σκεφτείτε κάποια τεράστια ονόματα. Αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Ηλικία, φρέσκια παρουσία (τελευταία χρόνια), συμμετοχές με Εθνικές ομάδες, προοπτική, ίσως και χρήματα που δαπανήθηκαν

προκαλεί εντύπωση πως ο Λοΐζου είναι ο νο1 ντόπιος και αξίζει

1,5 εκατομμύριο, λίγο παραπάνω (200 χιλιάδες) από τον

Παναγιώτη Αρτυματά. Ο Πίττας είναι ο 3ος που αξιολογείται με εφταψήφιο. Αναφερόμαστε σε παίκτες που παίζουν στο πρωτάθλημά μας. Σαφώς και στις περιπτώσεις Λαΐφη, Πιέρου και Τζιωνή κ.τλ τα πράγματα είναι διαφορετικά.

ούτε Γιοβάνοβιτς, ούτε Μπέλετς και πάει λέγοντας. Το transfermarkt και όχι μόνο, θεωρεί ότι είναι ο τερματοφύλακας της Πάφου Φίλιπ Μαϊχροβιτς με αξία 1,3 εκατομ. Μάλλον γιατί είναι μόλις στα 23 και είναι ήδη διεθνής. Πάντως είναι και περιπτώσεις που προκαλούν εντύπω ση, σε ό,τι αφορά την εκτίμηση αξίας. Είτε είναι ψηλά (π.χ Μίλετιτς), είτε είναι χαμηλά (π.χ Ρέσιο).

ΚΆΠΌΤΕ ΣΤΆ ΎΨΗ… Πού είναι ο Αλεξάντερ Κακόριν; Έγινε μεγάλος ντόρος για τη μετεγγραφή του Ρώσου σέντερ φορ στον Άρη. Τα πόσα παίρνει μόνο στον Άρη το ξέρουν, αλλά είναι τεράστιο όνομα. Θα σας προκαλέσει φυσικά εντύπωση ότι αξιολογείται μόλις στις 800 χιλιάδες. Η αλήθεια είναι ότι κάπου εκεί τον βρήκαμε και αλλού. Το εκατομ μύριο το αγγίζει, αλλά δεν το πιάνει. Αλλά η αλήθεια να λέγεται. Από τη χρονιά 18-19 ο Κακόριν έπαιξε σε 31 ματς πρωταθλήματος όλα και όλα. Είναι όμως ένας ποδοσφαιριστής που στα 23 του, το 2014 θεωρείτο το νο1 στη Ρωσία. Τότε έφτασε να αξίζει 18 εκατομμύρια (με σημερινές αξίες κοντά στα 22). Ο Κακόριν είναι ο αρχηγός της… παρέας που κάποτε θα κοιτούσαν (λόγω αξίας) την Κύπρο ως προορισμό διακοπών. Τα δύο με γάλες μετεγγραφές της ΑΕΛ είναι τέτοιες περιπτώσεις. Σάντιο Μπεραχίνο.

στα 6,5 (και αυτός το 2015). Το όριο των πέντε άγγιξαν ή και ξεπέρασαν ελαφρώς στην κορωνίδα της καριέρας τους, οι Τόμοβιτς,

2022, εκπρόσωποι

Τράπεζας, παρέδωσαν στον Πρόεδρο του ΠΣΣΕ, γραφεία, βιβλιοθήκες, γραφική

ρετιρέ, μεζονέτες

αναφέρεται σε σχετικό ανακοινωθέν, «βρίσκεται σε εξαιρετική τοποθεσία στην Κάτω Πάφο, σε κοντινή απόσταση με τα πόδια από την περιζήτητη τουριστική περιοχή που προσφέρει μια σειρά από ανέσεις και εγκαταστάσεις, καθώς και τις δημοτικές αμμώδεις παραλίες. Το Leptos Aphrodite Gardens αποτελείται από 200 ακίνητα που περιβάλλουν δύο μεγάλες κεντρικές πισίνες. Τα ακίνητα αυτής της ανάπτυξης απολαμβάνουν θέα 360 μοιρών στους καταπράσινους κήπους και τις πισίνες και σε ορισμένες περιπτώσεις στο αστικό τοπίο της Πάφου. Το Resort προσφέρει επίσης ένα πρόσφατα ανακαινι σμένο Clubhouse με εστιατόριο και μπαρ, καθώς και Health Spa με πλήρως εξοπλι σμένο γυμναστήριο. Επιπλέον, το έργο προσφέρει άφθονο χώρο στάθμευσης και βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από βραβευμένες με γαλάζια σημαία παραλίες και εγκαταστάσεις. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων στο Leptos Aphrodite Gardens είναι επίσης μέλη του προγράμματος

επαύλεις 1, 2

και κάτοχοι της

χανία Medochemie, στο πλαίσιο των Παγκύπριων Περιβαλλοντικών Βραβείων

χρησιμοποιώντας

φυλλομετρητές Chrome, Firefox

Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τους αρμόδιους λειτουργούς, στα τηλέφωνα 22867335/ 22867208/ 22867191/ 22867297/ 22867216/ 22867148. Email Επικοινωνίας: sit@meci.gov.cy

επιχειρήσεις

τομέα

δευτερογενή

φυτά, ενώ στον τομέα της κτηνοτροφίας δραστηριοποι ούνται συνολικά 24 κτηνοτροφικές μονάδες αιγοπρο βατοτροφίας, αγελαδοτροφίας και πτηνοτροφίας. Στο μεταξύ, το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ξεκινά τη διαδικασία κατάρτισης Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη Βιολογική Παραγωγή, στο πλαίσιο της οποίας θα πραγματοποιηθούν

2023. Οι τρεις Σχολές του Πανεπιστημίου - Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών, Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης, προσφέρουν τέσσερα (4) προπτυχιακά και δεκατέσσερα (14) μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, καθώς και διδακτορικά προγράμματα σε διάφορες ερευνητικές κατευ θύνσεις. Όλα τα προγράμματα σπουδών στο προπτυχιακό και στο μεταπτυχιακό επίπεδο προσφέρουν τις Θεματικές τους Ενότητες ως ανεξάρτητες-αυτοτελείς, ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος να μπορεί να τις παρακολουθήσει χωρίς να εγγραφεί στο αντίστοιχο πρόγραμμα. Καταληκτική ημερομηνία για ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων είναι η 15η Νοεμβρίου 2022. Οι αιτήσεις εισδοχής για έναρξη φοίτησης το εαρινό εξάμηνο 2022-2023 υποβάλλονται ηλεκτρονικά ως τις 15/11/2022 μέσω του ιστοχώρου του ΑΠΚΥ ouc.ac.cy. Οι ενδι αφερόμενοι

Transfer Pricing: Are you ready for change?

The new rules are effective from 2022.

Recently, the long-anticipated transfer pricing legislation was introduced in Cyprus. From this year, every Cyprus company or permanent establishment, that is engaged in transactions with related parties, has to comply with the new requirements and prepare transfer pricing documentation on an annual basis.

Considering that the transfer pricing field is one characterised by rapid and constant developments, it is vital to remain vigilant and anticipate what comes next. At KPMG we can help you navigate through the complex transfer pricing landscape and provide you with advice incorporating both a local and a global perspective.

Now is the right time to act!

Find out more:

©2022 KPMG Limited, a Cyprus limited liability company and a member firm of the KPMG global organization of independent member firms affiliated with KPMG International Limited, a private English company limited by guarantee. All rights reserved. The KPMG name and logo are trademarks used under license by the independent member firms of the KPMG global organization.