ECONOMY TODAY DECEMBER by diaspublications

TEΥΧΟΣ 54 / δεκΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / €2.50

Αισιοδοξίας Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

ΖΕΤΑ ΑΙΜΙΛΙΑΝΙΔΟΥ: «ΟΧΙ» ΣΕ ΜΑΖΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ TEΥΧΟΣ 54 / ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2020

FOCUS 28 52

COVER STORY: Μάχη για το εμβόλιο του κορωνοϊού - 34 ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΝΕΟΦΥΤΟΥ: Ώθηση στις διεθνείς χρηματαγορές - 40 ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Πανδημία ή κρίση; - 44 ΖΗΝΩΝΑΣ ΠΑΠΑΦΙΛΙΠΠΟΥ: Πανδημία - Οικονομία - Αγορές ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ της Υπουργού Εργασίας, Ζέτας Αιμιλιανίδου

ΘΕΜΑΤΑ

8 10 12 18 22 62 84

ΟΙ ΕΡΓΟΔΟΤΕΣ εκλέγουν Πρόεδρο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΚΕΒΕ μέχρι το 2023 ο Αγκαστινιώτης Η ΑΠΕΙΛΗ των κυβερνοεπιθέσεων ΝΕΑ στεγαστική πολιτική ΧΡΥΣΩ ΡΕΠΠΑ: Οι νέες τάσεις στο μάρκετινγκ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΧΑΛΑΡΩΣΗ και δημιουργία νέου χρήματος ΣΤΟΧΟΣ ο ηγετικός ρόλος στην υπερυπολογιστική

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΥΝ

24 26 48 58 60

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΟΥΛΛΙΚΚΑΣ: Πώς μπορεί η Ε.Ε. να μεταβεί στην οικονομία του υδρογόνου; ΜΑΡΙΝΟΣ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ: Οι επενδύσεις ως κουλτούρα του τόπου μας ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗΣ: Αναγκαίος ο ολοκληρωμένος οικονομικός σχεδιασμός ΚΥΡΙΑΚΟΣ Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Πράγματα σωστά ή σωστά πράγματα; ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΑΤΖΗΣΩΤΗΡΙΟΥ: Θέλουμε εκπαιδευτικούς αποκλειστικά στρατευμένους στην «αποτελεσματικότητα»;

ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ

6 EDITORIAL 7 EI-KONOMIA 104 ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ της αγοράς

4 EconomyToday

ΚΑΙ ΑΚΟΜΗ…

66 ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ - 72 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ - 76 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΝΕΑΠΟΛΙΣ - 78 CIM 80 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΨΗΛΩΝ και διεθνών προδιαγραφών 88 ΤΖΟΡΤΖ ΜΠΕΣΤ: Ο πρώτος ποδοσφαιριστής σταρ 92 HIGH Vs LOW BUDGET κινηματογραφικές παραγωγές 96 ΤΟ SUCCESS STORY του ιδρυτή του WhatsApp 102 ΚΤΗΜΑ ΔΥΜΑΤΟΥ: Ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα

EconomyToday 3

ΕDITORIAL

ι ανακοινώσεις για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού από τις διάφορες εταιρείες διαδέχονται η μια την άλλη το τελευταίο χρονικό διάστημα. Δικαιολογημένα και απολύτως φυσιολογικά, δημιουργούν προσδοκίες σε ολόκληρο τον κόσμο ότι σύντομα θα μπορέσει να επιστρέψει σε αυτό που ονομάζεται κανονικότητα. Ποια όμως είναι αυτή η κανονικότητα και γιατί να θέλουμε να επιστρέψουμε σ’ αυτήν; Εάν εστιάσουμε στην Κύπρο, τότε θα διαπιστώσουμε ότι ο κορωνοϊός πιέζει πολύ τα δημόσια οικονομικά και έχει ανοίξει νέα κεφάλαια προκλήσεων για το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία γενικότερα, αλλά η χώρα δεν έχει υποβαθμιστεί –για την ώρα– από κανέναν διεθνή οίκο αξιολόγησης, παρά το υψηλό δημόσιο χρέος και τα υψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων στις τράπεζες. Ασφαλώς και οι οίκοι επιδεικνύουν ανοχή λόγω της όλης κατάστασης, αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία, η οποία θα μας απασχολήσει τους επόμενους μήνες. Αυτό που δεν κατάφερε κανένας κορωνοϊός και καμιά πανδημία, το κατάφεραν οι ανάρμοστες συμπεριφορές πολιτικών προσώπων και της κουστωδίας τους, που διέσυραν το όνομα της Κύπρου διεθνώς. Στην πιο δύσκολη χρονική συγκυρία μετά την κρίση του 2013, η χώρα καλείται να διαχειριστεί τη ζημιά και στο όνομά της και στην εικόνα της. Συνεπώς, η επιστροφή στην κανονικότητα δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνεπάγεται επιστροφή και στις παλιές αμαρτίες. Αυτή η χώρα και οι πολίτες της, έστω κι αν ξεχνούν εύκολα, αξίζουν μια καλύτερη κανονικότητα, μια καθαρή κανονικότητα, μακριά από το διεφθαρμένο παρελθόν. Το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου είναι «πώς θα γίνει αυτό;». Όσο η απάντηση αγνοείται, η επιστροφή στην κανονικότητα παραμένει ένας μύθος.

Ο μύθος της επιστροφής

στην κανονικότητα

ΤΟΥ ΝΕΣΤΟΡΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

TEΥΧΟΣ 54 / ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2020 / €2.50

ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

ΖΕΤΑ ΑΙΜΙΛΙΑΝΙ∆ΟΥ: «ΟΧΙ» ΣΕ ΜΑΖΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ

6 EconomyToday

ΜΕΓΑΡΟ ΔΙΑΣ Λεωφόρος Άντη Χατζηκωστή και γωνία Λεωφόρου Αρχαγγέλου 31, 2057, Στρόβολος, Λευκωσία Τηλ.: 22580580 Φαξ: 22580675 Αρχισυντάκτης: Νέστορας Βασιλείου Art Director: Μάγδα Ιωάννου Συντακτική ομάδα: Έμιλυ Μιντή, Θεόδωρος Καυκαρίδης, Θεοδώρα Νικολάου, Άννα Κριθαρίδου, Χρίστος Πέτρου, Στυλιάνα Χαραλάμπους, Ναταλία Γεωργιάδου, Παύλος Πήττας ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟΙ/ΑΝΑΛΥΤΕΣ: Χριστίνα Χατζησωτηρίου, Ανδρέας Γιασεμίδης, Τάσος Γιασεμίδης, Ζήνωνας Παπαφιλίππου, Κυριάκος Ε. Γεωργίου, Βρασίδας Νεοφύτου, Μαρίνος Κυναιγείρου, Ανδρέας Πουλλικκάς Διόρθωση: Σάββας Πολυβίου Επεξεργασία φωτογραφιών: Μαρία Χρυσοστόμου ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Advertising Executive: Γιώτα Παναγιώτου, e-mail: panayiotouy@diaspublishing.com τηλ. 22580812 Client Service Supervisor: Μαρία Χαραλάμπους MARKETING MANAGER: Γιώτα Ορφανίδου Υπεύθυνη Παραγωγής και Προγραμματισμού: Χριστιάνα Παναγίδου Υπεύθυνος Λογιστηρίου: Γιώργος Γεωργίου Λογιστήριό: Σάββια Αριστείδου EΚΔΟΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΙΑΣ ΛΤΔ Ιδρυτής: Κώστας Ν. Χατζηκωστής Διευθύνων Σύμβουλος: Χρύσανθος Τσουρούλλης Εκτύπωση: Printco Cassoulides Ltd Διανομή: Πρακτορείο Τύπου Κρόνος

EI-KONOMIA

Η γλώσσα των αριθμών στην Κύπρο

-10,4% ΤΑ ΕΣΟΔΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020: €5.921,3 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019: €6.607,7 εκατ.

ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ Η ΑΝΕΡΓΙΑ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2020: 38.477 άνεργοι ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2019: 20.688 άνεργοι

ΕΛΛΕΙΜΜΑ

-83,5%

3,3% ΣΤΟ ΑΕΠ

€695,7 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020

ΤΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΕΣΟΔΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2020: €71,1 εκατ. ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2019: €431,6 εκατ.

+2,8%

+9,9%

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020: €2.035,3 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019: €1.979,0 εκατ.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020: €6.617,0 εκατ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019: €6.021,5 εκατ.

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ

6 EconomyToday

ΟΙ ΔΑΠΑΝΕΣ

EconomyToday 7

ΘΕΜΑ

Οι εκλογές, που είναι προγραμματισμένες για τις 9 Δεκεμβρίου, πραγματοποιούνται κάτω από δύσκολες και αντίξοες συνθήκες λόγω των αλυσιδωτών προβλημάτων που δημιουργεί η πανδημία του COVID-19

8 EconomyToday

ΟΙ ΕΡΓΟΔΟΤΕΣ

ΕΚΛΕΓΟΥΝ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥΣ

Σε μια δύσκολη χρονική συγκυρία για την οικονομία και την επιχειρηματικότητα, τη θέση διεκδικούν δύο υποψήφιοι. Της Ναταλίας Γεωργιάδου

ΓΙΑΓΚΟΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

Ο Αντώνης Αντωνίου γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1954. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, από όπου απέκτησε πτυχίο BSc (Hons) καθώς και μεταπτυχιακό δίπλωμα. Εργάστηκε για πέντε χρόνια ως βιοχημικός στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και μετά για τρία χρόνια ως αναλυτής συστημάτων στην British Gas, επίσης στο Λονδίνο. Το 1983 υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος της εταιρείας ΑΜΕΡ, όπου διετέλεσε Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής μέχρι το 1998. Από το 1998 μέχρι το 2006 διετέλεσε Senior Vice President (Operations and Systems) της Nielsen στην Ευρώπη και μέλος του Ευρωπαϊκού Εκτελεστικού Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας Nielsen. Από τον Φεβρουάριο του 2008 είναι Εκτελεστικός Πρόεδρος της Τσιμεντοποιίας Βασιλικού Δημόσια Εταιρεία Λτδ. Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΟΕΒ από τον Ιούλιο του 2011 και Αντιπρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της από τον Ιανουάριο του 2019.

ε μια δύσκολη χρονική στιγμή για την οικονομία και την επιχειρηματικότητα θα αναλάβει καθήκοντα ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της ΟΕΒ (Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων). Οι εκλογές, που είναι προγραμματισμένες για τις 9 Δεκεμβρίου, πραγματοποιούνται κάτω από δύσκολες και αντίξοες συνθήκες λόγω των αλυσιδωτών προβλημάτων που δημιουργεί σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα η πανδημία του COVID-19. Εν μέσω σημαντικών προκλήσεων, τη θέση για την προεδρία της ΟΕΒ διεκδικούν δύο υποψήφιοι. Πρόκειται για τους Αντώνη Αντωνίου, Εκτελεστικό Πρόεδρο της Τσιμεντοποιίας Βασιλικού, και Γιάγκο Χατζηγιάννη, CEO του CIM. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν τα 120 μέλη του Δ.Σ. Ο νέος Πρόεδρος θα εκλεγεί εφόσον εξασφαλίσει το 50% συν μία ψήφο. Ακολούθως, θα διεξαχθούν εκλογές για ανανέωση της θητείας δέκα μελών από τα είκοσι της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΟΕΒ. Ο Πρόεδρος και τα δέκα μέλη θα αναλάβουν καθήκοντα από την 1η Ιανουαρίου 2021 και θα υπηρετήσουν μέχρι την Ετήσια Γενική Συνέλευση της Ομοσπονδίας, τον Μάιο του 2023.

Who is who

O Γιάγκος Χατζηγιάννης γεννήθηκε το 1982 στη Λευκωσία. Αποφοίτησε από την Αγγλική Σχολή και ακολούθως σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Nottingham, από όπου απέκτησε πτυχίο στη Νομική με άριστα. Στη συνέχεια σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (Trinity Hall), από όπου απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και μεταπτυχιακό Νομικής στο Διεθνές Δίκαιο με άριστα. Η επίτευξη 1ης θέσης μεταξύ των φοιτητών Νομικής στο Trinity Hall College τον ανακήρυξε σε Bateman Scholar για την Ακαδημαϊκή Αριστεία. Επέστρεψε στην Κύπρο το 2007, όπου και ολοκλήρωσε με επιτυχία τις εξετάσεις του Δικηγορικού Συλλόγου και έγινε μέλος του Κυπριακού Δικηγορικού Συλλόγου. Από το 2008 είναι ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής του The Cyprus Institute of Marketing, υπεύθυνος για την ανάπτυξη και τη στρατηγική των επιχειρήσεων. Είναι Λέκτορας Εμπορικού Δικαίου & Marketing του CIM και Επισκέπτης Λέκτορας Διαχείρισης στο Πανεπιστήμιο Φιλίας των Λαών, στη Μόσχα. Είναι επίσης Chartered Marketer και μέλος του Chartered Management Institute. Είναι μέλος του Φορέα Ελέγχου Διαφήμισης και σύμβουλος σε πολλές εταιρείες σε θέματα στρατηγικής και διαχείρισης.

EconomyToday 9

ΘΕΜΑ

Ο επιχειρηματικός κόσμος ανανέωσε την εντολή του και ταυτόχρονα την εμπιστοσύνη του στον Χριστόδουλο Αγκαστινιώτη, ο οποίος επανεξελέγη άνευ ανθυποψηφίου στην προεδρία του ΚΕΒΕ την Παρασκευή 20 Νοεμβρίου.

Πρόεδρος

του ΚΕΒΕ μέχρι το 2023

ο Αγκαστινιώτης

Οι πέντε Αντιπρόεδροι

«Η μεγαλύτερη τιμή της οποίας έτυχα» Στις πρώτες του δηλώσεις στο Economy Today, ο κ. Αγκαστινιώτης εκφράζει την ικανοποίησή του και ταυτόχρονα διαβεβαιώνει ότι θα εργαστεί υπεύθυνα και συλλογικά για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που έρχονται. «Η επανεκλογή μου στη θέση του Προέδρου της κορυφαίας επιχειρηματικής οργάνωσης της Κύπρου, του ΚΕΒΕ, είναι η μεγαλύτερη τιμή της οποίας έτυχα ποτέ. Το έργο που επιτελέστηκε με σκληρή δουλειά αυτά τα χρόνια δεν ήταν ποτέ το έργο ενός, αλλά αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας όλων των συναδέλφων στο Διοικητικό Συμβούλιο και του άριστου προσωπικού που διαθέτουμε. Με πλήρη συναίσθηση της ευθύνης που οι παρούσες συγκυρίες αλλά και οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας προδιαγράφουν, θα εργαστούμε με υπευθυνότητα, συλλογικά, για να υπηρετήσουμε τον Κύπριο επιχειρηματία και την οικονομία της Κύπρου γενικότερα». 10 EconomyToday

Χωρίς ανθυποψηφίους επανεξελέγησαν και οι πέντε Αντιπρόεδροι του ΚΕΒΕ. Αντιπρόεδρος Εμπορίου: Όθωνας Θεοδούλου Αντιπρόεδρος Βιομηχανίας: Ντίνος Μιτσίδης Αντιπρόεδρος Υπηρεσιών: Ανδρέας Δημητριάδης Αντιπρόεδρος Τουρισμού: Κώστας Γαλαταριώτης Αντιπρόεδρος Οικονομικών: Γιώργος Μαυρουδής

21 χρόνια σε ηγετικές θέσεις Από το 1999, οπότε και είχε εκλεγεί για πρώτη φορά μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Επιμελητηρίου Λευκωσίας, μέχρι σήμερα, εκλέγεται συνεχώς σε ηγετικές θέσεις. Η μακρά του πορεία φέρει τον Χριστόδουλο Αγκαστινιώτη να απολαμβάνει της καθολικής αποδοχής των μελών του ΚΕΒΕ. Αυτό αποτυπώνεται στη μη αμφισβήτησή του και συνεπεία τούτου στην επανεκλογή του ως μόνου υποψηφίου στη θέση του Προέδρου του ΚΕΒΕ μέχρι το 2023. Βάσει καταστατικού, αυτή θα είναι και η τελευταία του θητεία.

Γιατί δεν έγιναν εκλογές Οι εκλογές ήταν προγραμματισμένες για την Παρασκευή 27 Νοεμβρίου. Το μεσημέρι της 20ής Νοεμβρίου, όμως, έληξε η προθεσμία υποβολής υποψηφιοτήτων για τις θέσεις του Προέδρου και των πέντε Αντιπροέδρων του ΚΕΒΕ, χωρίς να υπάρχει αριθμός υποψηφιοτήτων ο οποίος να δικαιολογεί τη διενέργεια εκλογών, καθώς οι υποψήφιοι για τις θέσεις των Αντιπροέδρων ήταν πέντε. Δεύτερος τη τάξει, σύμφωνα με το καταστατικό του ΚΕΒΕ, είναι ο τελευταίος διατελέσας Πρόεδρός του. Συνεπώς, ο δεύτερος τη τάξει είναι ο Φειδίας Πηλείδης, τέως Πρόεδρος του ΚΕΒΕ.

ΘΕΜΑ

12 EconomyToday

Η απειλή

των κυβερνοεπιθέσεων Πώς μπορούν να θωρακιστούν οι κυπριακές επιχειρήσεις Σκεφτείτε μια μέρα να ανοίξετε τον υπολογιστή σας και να λείπουν από μέσα όλα σας τα αρχεία. Σκεφτείτε ακόμη να είστε επιχειρηματίας και να σας καλέσουν απ’ το γραφείο συνεργάτες σας για να σας ενημερώσουν πως έχουν καταρρεύσει όλα τα ηλεκτρονικά σας μέσα, λογισμικά και πλατφόρμες. Έχουν χαθεί τα αρχεία και τα δεδομένα της εταιρείας σας ή, ακόμη χειρότερα, κάποιος σας απειλεί και σας εκβιάζει με δεκάδες τρόπους, κρατώντας σας ουσιαστικά «ηλεκτρονικά όμηρο». Καλωσορίσατε στον κόσμο των κυβερνοεπιθέσεων. Καλωσορίσατε όμως και στον κόσμο της κυβερνοασφάλειας. Έναν κόσμο που, όπως φαίνεται, ιδιώτες και εταιρείες αγνοούμε «εγκληματικά». Έναν κόσμο –εκτός των άλλων– και πολλά υποσχόμενο ως πεδίο επιχειρείν. ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ

EconomyToday 13

ΘΕΜΑ

ι είναι όμως οι κυβερνοεπιθέσεις και τι είναι το cyber security που τις αντιμετωπίζει; Ποιες μορφές έχει και ποιους αφορά η κυβερνοασφάλεια; Μάθετε επίσης τους κατάλληλους τρόπους ψηφιακής θωράκισης από εκπροσώπους εξειδικευμένων εταιρειών. Τι είναι οι κυβερνοεπιθέσεις και τι η κυβερνοασφάλεια – Γιατί πρέπει να γνωρίζουν για αυτές όλες οι επιχειρήσεις Το 2019, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 87% των επιχειρήσεων στην Κύπρο με 10 και περισσότερους εργαζόμενους δεν είχαν καμία απολύτως ασφάλιση για τα ηλεκτρονικά τους δεδομένα, είτε αυτά αφορούν ηλεκτρονικά στοιχεία είτε αφορούν ηλεκτρονικές πλατφόρμες - λογισμικά. Με απλά λόγια, στον καιρό της ηλεκτρονικής παντοκρατορίας, μόνο το 13% των κυπριακών επιχειρήσεων δεν είναι εντελώς εκτεθειμένο στις ποικιλόμορφες διαδικτυακές επιθέσεις. Αν και δεν υπάρχει τυποποιημένος, καθολικά αποδεκτός ορισμός για την κυβερνοασφάλεια, ένας συνοπτικός και όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτικός ορισμός είναι «το σύνολο των ενεργειών που προστατεύουν και προλαμβάνουν διαδικτυακές επιθέσεις σε ψηφιακούς χώρους». Κάποιες από τις συχνότερες μορφές κυβερνοεπιθέσεων που αναφέρονται σε σχετική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου και ίσως τις γνωρίζετε εμπειρικά, είναι οι εξής: - «Deface». Η παραμόρφωση ενός ψηφιακού προφίλ, η κακόβουλη αλλαγή στο φαίνεσθαι μιας ιστοσελίδας. - «Distributed Denial of Service – DDoS» (άρνηση εξυπηρέτησης). Είναι η επίθεση που καθιστά μη διαθέσιμες τις υπηρεσίες και τους πόρους μιας ιστοσελίδας, κατακλύζοντάς την με περισσότερα αιτήματα από όσα μπορεί να διαχειριστεί. - Ransomware. Είναι η κλοπή ή το κλείδωμα αρχείων, λογισμικών. Ακολουθείται από ομηρία. Δηλαδή ο κυβερνοεπιτιθέμενος ζητά οικονομική ή άλλη ανταλλαγή, προκειμένου να ξεκλειδώσει τα αρχεία που μπλόκαρε. - Κλοπή δεδομένων και παράνομη πώληση ή δημοσιοποίησή τους. Είναι γνωστή ως κοινωνική μηχανική (social engineering). Επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους. Μια συνηθισμένη μέθοδος είναι το ηλεκτρονικό «ψάρεμα» (phishing). Ο χρήστης λαμβάνει ηλεκτρονικό μήνυμα που μοιάζει να προέρχεται από αξιόπιστη πηγή, σκοπός του οποίου είναι να παραπλανηθεί ώστε να αποκαλύψει πληροφορίες ή να κάνει κλικ σε συνδέσμους που θα μολύνουν τις συσκευές με κακόβουλο λογισμικό. - Προηγμένες συνεχείς απειλές «advanced persistent threats, APTs». Πρόκειται για πολύπλοκες επιθέσεις που περιλαμβάνουν μακρόχρονη παρακολούθηση και κλοπή δεδομένων και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν σκοπό και την πρόκληση 14 EconomyToday

Το 2019, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 87% των επιχειρήσεων στην Κύπρο με 10 και περισσότερους εργαζόμενους δεν είχαν καμία απολύτως ασφάλιση για τα ηλεκτρονικά τους δεδομένα

μεγάλων ζημιών. Πέρα από τις ψηφιακές επιθέσεις που γίνονται σε επίπεδο αντιπαρατιθέμενων κρατών, που μάλλον είναι τα πιο γνωστά περιστατικά κυβερνοπολέμου, υπάρχει η απειλή σε εταιρικό και ιδιωτικό επίπεδο. Αυτή προέρχεται από φιλόδοξους «επιτιθέμενους» με οικονομικά, κατασκοπευτικά κίνητρα, ή ακόμη και από απλά αργόσχολους, χωρίς κανένα ιδιαίτερο κίνητρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιλαμβανόμενη τη σημαντικότητα του τομέα της κυβερνοασφάλειας, θωρακίζει, κυρίως μέσω της οδηγίας «NIS του 2016 για την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών» και του κανονισμού «GDPR του 2016 για την προστασία των προσωπικών δεδομένων», σημαντικές πτυχές του ευρωπαϊκού, κρατικού, εταιρικού και ιδιωτικού κυβερνοχώρου. Σε εταιρικό επίπεδο, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (τράπεζες), αλλά και οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών, που είναι εξ αντικειμένου πιο εκτεθειμένες στον κυβερνοχώρο, εφαρμόζουν πρακτικές κυβερνοασφάλειας, σύμφωνες με την οδηγία NIS και τον κανονισμό GDPR. Επίσης, όπως αναφέρεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, «ο οικονομικός αντίκτυπος της κυβερνοεγκληματικότητας πενταπλασιάστηκε μεταξύ του 2013 και του 2019, πλήττοντας κυβερνήσεις και επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους. Ενδεικτική της τάσης αυτής είναι η πρόβλεψη για αύξηση των κυβερνοασφαλίστρων από 3 δισ. ευρώ το 2018 σε 8,9 δισ. ευρώ το 2020». Ωστόσο, παρά τους σχεδιασμούς και την πρόοδο σε επίπεδο νομοθεσίας και οικονομικής ενίσχυσης που προωθείται από την Ε.Ε., η κυβερνοασφάλεια παραμένει σε μεγάλο βαθμό υπόθεση των κρατών και των εταιρειών.

ΧΑΡΗΣ ΦΛΩΡΙΔΗΣ:

Αναγκαία

η στρατηγική θωράκισης

Για τις επιλογές και τους τρόπους θωράκισης εταιρειών και ιδιωτών έναντι των κυβερνοεπιθέσεων μίλησε στο Economy Today ο Χάρης Φλωρίδης, Manager, Business Consulting Services της Logicom Solutions.

ώς μπορεί μια επιχείρηση να θωρακιστεί έναντι των κυβερνοεπιθέσεων; Οι επιχειρήσεις θα πρέπει αρχικά να αναγνωρίσουν ότι οι κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν πλέον έναν από τους σημαντικότερους κινδύνους που έχουν να αντιμετωπίσουν. Συνεπώς, θα πρέπει να σχεδιάσουν ορθά τη στρατηγική θωράκισης της τεχνολογικής τους υποδομής, των δεδομένων και υπηρεσιών τους, διασφαλίζοντας ότι: α) Η στρατηγική δεν περιορίζεται μόνο σε τεχνολογίες και συστήματα ασφαλείας, αλλά καλύπτει τις πολιτικές, πρότυπα και διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται, καθώς και τη διαχείριση του ανθρώπινου παράγοντα.

β) Το πιο πάνω καθορίζεται βάσει των ιδιαιτεροτήτων του επιχειρησιακού μοντέλου και του μεγέθους της επιχείρησης, της υφιστάμενης υποδομής και των διάφορων ευαίσθητων περιοχών. γ) Ο σχεδιασμός αυτός καλύπτει αποτελεσματικά το πλήρες φάσμα των συστημάτων / δεδομένων / διαδικασιών που πρέπει να προστατεύσει μια επιχείρηση, καθώς αρκετές αδυναμίες προέρχονται από περιοχές που δεν είχαν αρχικά αναγνωριστεί ως ευάλωτες και δεν λήφθηκαν τα δέοντα μέτρα για την προστασία τους. δ) Περιλαμβάνει μηχανισμούς και διαδικασίες για τη διαχείριση περιστατικών από πιθανές κυβερνοεπιθέσεις, με τρόπο που να περιορίζει τις πιθανές ζημιογόνες συνέπειες μιας επίθεσης και να διασφαλίζει την ομαλή συνέχιση των εργασιών της επιχείρησης.

EconomyToday 15

ΘΕΜΑ Σε ποιες εταιρείες απευθύνεται η Logicom Solutions για παροχή υπηρεσιών κυβερνοασφάλειας; Ποιες επιχειρήσεις δηλαδή αφορούν τα συστήματα και οι υπηρεσίες κυβερνοασφάλειας της Logicom Solutions; Η Logicom Solutions έχει τη δυνατότητα και την εμπειρία να υποστηρίξει το πλήρες φάσμα των επιχειρήσεων, στηρίζοντάς τις στη διαμόρφωση και υλοποίηση της στρατηγικής τους για θωράκιση απέναντι σε κινδύνους που προέρχονται από τον κόσμο του διαδικτύου. Μερικά χρόνια πριν, τα θέματα κυβερνοασφάλειας απασχολούσαν κυρίως εποπτευόμενες εταιρείες, όπως τραπεζικούς, ασφαλιστικούς ή/και άλλους μεγάλους πολυεθνικούς οργανισμούς. Πλέον, παρατηρούμε όλο και περισσότερες επιχειρήσεις, από διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας και ανεξαρτήτως μεγέθους, να αναζητούν υποστήριξη, τεχνογνωσία και λύσεις σε θέματα κυβερνοασφάλειας. Με το μεγάλο βάθος εμπειρίας, το πιστοποιημένο και πλήρως καταρτισμένο προσωπικό και τις διεθνείς συνεργασίες με κορυφαίους κατασκευαστές, όπως οι CISCO, Microsoft, Darktrace, Accenture και Secureworks, η Logicom Solutions προσφέρει ένα μεγάλο εύρος λύσεων το οποίο καλύπτει τόσο την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών όσο και την υλοποίηση τεχνολογιών, στο σύνολο των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων και πολυεθνικών οργανισμών αλλά και μικρότερων επιχειρήσεων. Πώς κρίνει ο πάροχος υπηρεσιών κυβερνοασφάλειας, στην προκειμένη η Logicom Solutions, ποια συστήματα-προϊόντα θωράκισης είναι κατάλληλα για την κάθε επιχείρηση; Το πρώτο βήμα για τον σωστό σχεδιασμό των λύσεων είναι η διενέργεια μελέτης για την ανάλυση των κινδύνων στους οποίους μια επιχείρηση είναι εκτεθειμένη και η αξιολόγηση της αποδοτικότητας των υφιστάμενων μηχανισμών ασφάλειας. Με βάση τη συγκεκριμένη μελέτη, παραδίδεται στην εκάστοτε επιχείρηση ένας προτεινόμενος οδικός χάρτης για την εκτέλεση έργων και δράσεων που στοχεύουν στην ενδυνάμωση του πλαισίου κυβερνοασφάλειας και στη γεφύρωση του χάσματος το οποίο έχει αναγνωριστεί. Ένα σημαντικό εργαλείο είναι το «Penetration Testing». Η ομάδα μας υποδύεται επίδοξους «hackers» και εκτελεί προσομοιώσεις επιθέσεων, εφαρμόζοντας τεχνικές που αξιοποιούνται κατά την εκτέλεση πραγματικών κυβερνοεπιθέσεων. Αυτό βοηθά έναν οργανισμό να αναγνωρίσει τις πραγματικές του αδυναμίες, όπως επίσης και τις συνέπειες που θα έχει μια επιτυχημένη κυβερνοεπίθεση εναντίον του. Στις πλείστες των περιπτώσεων οι λύσεις οι οποίες ένας οργανισμός εξετάζει για την οχύρωσή του έναντι επιθέσεων από τον κυβερνοχώρο άπτονται των ακόλουθων περιοχών: μηχανισμοί ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο και προστασίας ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, μηχανισμοί δικτυακής ασφάλειας και αποτροπής επιθέσεων κ.ο.κ. Οι εν λόγω λύσεις έχουν πλέον ενισχυθεί με τη χρήση μεθόδων τεχνητής νοημοσύνης, κάτι που αυξάνει σημα16 EconomyToday

ντικά την αποτελεσματικότητα για έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων.

Πέρα από τις ψηφιακές επιθέσεις που γίνονται σε επίπεδο αντιπαρατιθέμενων κρατών, που μάλλον είναι τα πιο γνωστά περιστατικά κυβερνοπολέμου, υπάρχει η απειλή σε εταιρικό και ιδιωτικό επίπεδο

Θα θέλαμε μια γενική τοποθέτηση για τις προοπτικές που έχει το cyber security στην κυπριακή αγορά. Αξιολογώντας το επίπεδο ασφάλειας των οργανισμών στην Κύπρο, θα μπορούσε κάποιος να διαχωρίσει τους οργανισμούς σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη περιλαμβάνονται οι οργανισμοί, όπως είναι οι τράπεζες, οι οποίοι εδώ και αρκετά χρόνια έχουν ξεκινήσει την εφαρμογή ενός πλάνου και έχουν φτάσει σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα προστασίας. Η συνεχής όμως αύξηση των κινδύνων και η μεταβαλλόμενη φύση των κυβερνοεπιθέσεων τούς αναγκάζει να εκσυγχρονίζουν συνεχώς και να κρατούν σε υψηλά επίπεδα τους αμυντικούς τους μηχανισμούς. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τον μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων στην Κύπρο, οι οποίες έχουν πρόσφατα ξεκινήσει να αξιολογούν και να λαμβάνουν σημαντικά υπόψη τα θέματα κυβερνοασφάλειας. Μεταξύ άλλων, θεωρούμε πως τρεις από τους σημαντικότερους παράγοντες που έχουν ενισχύσει την εν λόγω αγορά είναι:

i. Η εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), η οποία έγινε το 2018, όπως και οι πρόσφατες επιβολές ποινών για περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τα θέματα κυβερνοασφάλειας. ii. Η έγκριση από το κοινοβούλιο και η εφαρμογή της νομοθεσίας για τον Περί Ασφάλειας Δικτύων και Συστημάτων Πληροφοριών Νόμο (NIS Directive), η οποία υποχρεώνει όλους τους οργανισμούς που συγκαταλέγονται στις Κρίσιμες Υποδομές να εφαρμόσουν ένα αυστηρό πλαίσιο κυβερνοασφάλειας, έτσι ώστε να εναρμονιστούν με τα υψηλά επίπεδα ασφάλειας που απαιτούνται σε ολόκληρη την Ευρώπη. iii. Τα ολοένα αυξανόμενα περιστατικά κυβερνοεπιθέσεων που επηρεάζουν επιχειρήσεις στην Κύπρο και έρχονται στο φως της δημοσιότητας λόγω του σημαντικού αντίκτυπου που έχουν, τόσο σε οικονομικό, νομικό επίπεδο όσο και σε θέματα φήμης της κάθε επιχείρησης. Συνεπώς, το ενδιαφέρον και η ευαισθητοποίηση στα θέματα κυβερνοασφάλειας είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται και να διευρύνονται πλέον σε ένα μεγαλύτερο φάσμα επιχειρήσεων.

Παρά τους σχεδιασμούς και την πρόοδο σε επίπεδο νομοθεσίας και οικονομικής ενίσχυσης που προωθείται από την Ε.Ε., η κυβερνοασφάλεια παραμένει σε μεγάλο βαθμό υπόθεση των κρατών και των εταιρειών

Ποιο είναι το επίπεδο του ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών κυβερνοασφάλειας στην Κύπρο; Με την αύξηση των αναγκών σχετικά με τις υπηρεσίες ασφάλειας συστημάτων από οργανισμούς στην Κύπρο, ολοένα και περισσότεροι πάροχοι υπηρεσιών στρέφουν το ενδιαφέρον τους σε αυτόν τον τομέα. Συνεπώς, το πιο πάνω αναγκάζει τους παρόχους υπηρεσιών κυβερνοασφάλειας να προσπαθούν να προσφέρουν έναν ανταγωνιστικότερο συνδυασμό κόστους, ποιότητας και εξυπηρέτησης, προσαρμόζοντας ανάλογα τις υπηρεσίες και τα προϊόντα τους. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να τονιστούν δύο σημαντικές προκλήσεις που οι πάροχοι έχουν να αντιμετωπίσουν. Η πρώτη αφορά το ευρύ φάσμα σύνθετων υπηρεσιών που πρέπει να καλύψουν, για τις οποίες απαιτείται διαφορετική εμπειρία και ιδιαίτερη τεχνογνωσία. Η δεύτερη, εξίσου σημαντική, είναι το γεγονός ότι σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει έλλειψη σε επαγγελματίες με εξειδίκευση σε θέματα κυβερνοασφάλειας. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι πρόσφατες μελέτες εκτιμούν πως ο αριθμός των κενών θέσεων ξεπερνά πλέον το 1 εκατ., ενώ ο αριθμός ανέργων σε αυτόν τον τομέα είναι μηδενικός. Όπως γίνεται αντιληπτό, μικρότερες κοινωνίες, όπως η κυπριακή, επηρεάζονται σε αρκετά μεγαλύτερο βαθμό, παρά το ότι οι ανάγκες και η πολυπλοκότητα βρίσκονται στα ίδια επίπεδα. Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αξιολογούνται από τις επιχειρήσεις διάφοροι παράγοντες για την επιλογή του κατάλληλου συνεργάτη σε αυτόν τον τομέα, όπως είναι η τεχνογνωσία, η εμπειρία και η εξειδίκευση της ομάδας εμπειρογνωμόνων, η αξιοπιστία των τεχνολογιών που προσφέρονται, η δυνατότητα συνεχούς υποστήριξης κ.ο.κ., έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι η ποιότητα υπηρεσιών που προσφέρονται καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες του οργανισμού. ET

EconomyToday 17

ΘΕΜΑ

18 EconomyToday

Νέα

στεγαστική πολιτική Το Νέο Πλαίσιο Στεγαστικής Πολιτικής περιλαμβάνει το αναθεωρημένο Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών και τα βελτιωμένα πολεοδομικά κίνητρα στέγασης και προσιτής κατοικίας. ΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ

EconomyToday 19

ΘΕΜΑ

Πιο ελκυστικό το νέο Σχέδιο

νεση στην αγορά των ακινήτων αποτελεί το νέο, αναθεωρημένο Πλαίσιο Στεγαστικής Πολιτικής που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Υπουργός Εσωτερικών, Νίκος Νουρής, για την προώθηση της προσιτής κατοικίας, το οποίο περιλαμβάνει επίσης κίνητρα για να ωθήσουν την αγορά να δημιουργήσει οικοδομές που θα διατίθενται για προσιτό ενοίκιο. Συγκεκριμένα, το Νέο Πλαίσιο Στεγαστικής Πολιτικής περιλαμβάνει το αναθεωρημένο Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών και τα βελτιωμένα πολεοδομικά κίνητρα στέγασης και προσιτής κατοικίας, τα οποία στοχεύουν στην παροχή στεγαστικών διευκολύνσεων σε εκείνες τις ομάδες πολιτών που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. Σημειώνεται πως οι δικαιούχοι θα δύνανται να υποβάλουν σχετικές αιτήσεις στις αρχές του 2021, ενώ η ακριβής ημερομηνία έναρξης της υποβολής αιτήσεων θα ανακοινωθεί εν ευθέτω χρόνω από το αρμόδιο Υπουργείο.

Έχρηζε αναθεώρησης Υπενθυμίζεται πως το Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών είχε τεθεί σε εφαρμογή τον Ιούλιο του 2019, μαζί με ένα πακέτο πολεοδομικών μέτρων και κινήτρων για την παραγωγή προσιτής κατοικίας, αλλά και με κίνητρα για να ωθήσουν την αγορά να δημιουργήσει οικοδομές που θα διατίθεντο για προσιτό ενοίκιο. Ωστόσο, έγκαιρα –μέσα στο πρώτο εξάμηνο– παρατηρήθηκαν αντικειμενικές δυσκολίες στην υιοθέτηση των κινήτρων. Τον Ιανουάριο του 2020, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κατά την οποία έγινε ανάλυση των δεδομένων και αποφασίστηκε όπως το Υπουργείο Εσωτερικών προχωρήσει σε αναθεώρηση των κριτηρίων, τόσο του 20 EconomyToday

Σε σχέση με το Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών, έγιναν βελτιώσεις, ενώ εισήχθησαν σημαντικά νέα κριτήρια. Έτσι, στο νέο Σχέδιο, πέραν των ορεινών και ακριτικών περιοχών, περιλαμβάνονται πλέον όλες οι μειονεκτικές περιοχές, είτε αυτές ανήκουν σε δήμους είτε σε κοινότητες. Συγκεκριμένα, στο νέο Σχέδιο εντάσσονται πλέον όλες οι κοινότητες του Τροόδους, του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα και της περιοχής Τηλλυρίας. Με τη διαφοροποίηση των κριτηρίων, οι κοινότητες που πλέον εντάσσονται στο Σχέδιο αυξάνονται από 128 σε 259, προστίθενται δηλαδή ακόμα 131, ενώ ο πληθυσμός που καλύπτεται πλέον από το νέο Σχέδιο αυξάνεται κατά 25.596 κατοίκους, φτάνοντας τις 82.987. Επίσης, διαφοροποιείται η αύξηση του ανώτατου ορίου οικονομικής ενίσχυσης για τα νεαρά ζευγάρια και τις πολύτεκνες οικογένειες, ενώ έχει δημιουργηθεί και μια τρίτη παράμετρος για τις περιοχές που κρίθηκαν ως εξόχως ορεινές και εξόχως μικρές και απόμακρες κοινότητες, στη βάση κριτηρίων και όχι αυθαίρετα. Πιο συγκεκριμένα, για τον καθορισμό των νέων κριτηρίων για ένταξη μειονεκτικών περιοχών, εντάσσονται στο σχέδιο το υψόμετρο πέραν των 500 μ., αντί 600 μ., η απόσταση πέραν των 40 χλμ. από αστικό κέντρο, κοινότητες κάτω από 500 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, και σε απόσταση πέραν των 30 χλμ. από αστικό κέντρο. Επιπρόσθετα, εντάσσονται στο σχέδιο οι κοινότητες κάτω από 500 κατοίκους το 2011 και με μείωση πληθυσμού 10% από απογραφή του 2011 σε σχέση με το 2011 ή 20% σε σχέση με το 1992.

Σύμφωνα με τον Υπουργό Εσωτερικών, σε διάστημα 16 μηνών από την εφαρμογή του σχεδίου για τις ακριτικές περιοχές υποβλήθηκαν 187 προτάσεις, αλλά τελικά εγκρίθηκαν 139

Σχεδίου όσο και των πολεοδομικών κινήτρων, στη βάση των ευρημάτων που είχαν διαπιστωθεί. Σύμφωνα με τον Υπουργό Εσωτερικών, σε διάστημα 16 μηνών από την εφαρμογή του Σχεδίου για τις ακριτικές περιοχές υποβλήθηκαν 187 προτάσεις, αλλά τελικά εγκρίθηκαν 139 από αυτές, με συνολική δαπάνη €3,9 εκατομμύρια. Ωστόσο, για τις 110 ορεινές περιοχές που κάλυπτε το σχέδιο και στις οποίες πρωταρχικός στόχος είναι η δημιουργία συνθηκών παραμονής των κατοίκων και ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων, καταπολεμώντας την αστυφιλία, δυστυχώς δεν υπήρξε το ίδιο ενδιαφέρον. Πιο συγκεκριμένα, για τις ορεινές περιοχές λήφθηκαν μόνο 28 προτάσεις και τελικά εγκρίθηκαν οι μισές, δηλαδή 14, με δαπάνη €460.000.

Πρόσθετη οικονομική ενίσχυση Σχετικά με την πρόσθετη οικονομική ενίσχυση σε νεαρά ζευγάρια και πολύτεκνους, έχουν ενισχυθεί με πρόσθετο ποσό μέχρι €10.000, ενώ υπάρχει πρόσθετο ποσό μέχρι €10.000 για ειδικές κατασκευές. Συγκεκριμένα, για νεαρά ζευγάρια, κάτω από 41 ετών, από €30.000 θα ενισχύονται με €40.000, για νεαρές οικογένειες με τέκνα, κάτω από 41 ετών, από €35.000 θα ενισχύονται με €45.000, για πολύτεκνους με τέσσερα και άνω τέκνα, από €40.000 θα ενισχύονται με €50.000, ενώ για τα μονήρη άτομα το ποσό παραμένει στις €20.000. Για τις εξόχως ορεινές και εξόχως απόμακρες και μικρές κοινότητες ισχύουν διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια και συγκεκριμένα για μονήρη άτομα το ποσό από €25.000 γίνεται €35.000, για οικογένειες δύο ατόμων από €45.000 σε €55.000, για οικογένειες τριών ατόμων από €50.000 σε €65.000, για οικογένειες τεσσάρων ατόμων από €55.000 σε €70.000, ενώ για οικογένειες πέντε ή περισσότερων ατόμων από €65.000 σε €75.000.

Με το αναθεωρημένο πλαίσιο στεγαστικής πολιτικής: Αυξάνονται οι επιδοτούμενες περιοχές κατά 131 κοινότητες και κατ’ επέκταση οι δικαιούχοι στο σχέδιο αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών.

Οικονομική

ενίσχυση Νεαρά ζευγάρια:

€40.000

Οικογένειες νεαρών με παιδιά:

€45.000

Πολύτεκνοι (τέσσερα παιδιά και άνω):

€50.000 Μονήρεις:

€20.000

Αυξάνονται τα ποσά της χορηγίας για τα νεαρά ζευγάρια και τις πολύτεκνες οικογένειες μέχρι και €10.000. Δίνεται επιπλέον επιχορήγηση για ειδικές κατασκευές μέχρι και

€10.000.

Καθορίζεται ειδική κατηγορία κοινοτήτων, για τις οποίες θα ισχύουν αυξημένα εισοδηματικά κριτήρια, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των δικαιούχων. Ενισχύονται τα κίνητρα για την παραγωγή προσιτής κατοικίας. Επικαιροποιούνται τα κριτήρια για την παραγωγή μονάδων προσιτού ενοικίου, ώστε να καθίσταται η επιλογή πιο ελκυστική.

Βελτιωμένα πολεοδομικά κίνητρα στέγασης και προσιτής κατοικίας Στο μεταξύ, η κυβέρνηση ανακοίνωσε παράλληλα και την αναθεώρηση των σχεδίων προσιτής κατοικίας και προσιτού ενοικίου. Το πρώτο κίνητρο αφορά την αύξηση του συντελεστή δόμησης κατά 25% και τη μείωση του ελάχιστου εμβαδού τεμαχίου σε δύο οικόπεδα αντί τέσσερα. Όσον αφορά το δεύτερο κίνητρο, αυξάνεται ο συντελεστής δόμησης κατά 45% και μειώνεται το ελάχιστο εμβαδόν τεμαχίου σε τέσσερα οικόπεδα αντί έξι, ενώ μειώνεται και ο συντελεστής Ζώνης στο 1,20:1 αντί 1,40:1. Για τη δημιουργία αγοράς προσιτού ενοικίου, αυξάνεται ο συντελεστής δόμησης κατά 25%, ενώ μειώνεται το ελάχιστο εμβαδόν τεμαχίου, η υποχρέωση ενοικίασης δομήσιμου εμβαδού κατά 50% αντί 70% και η υποχρέωση ενοικίασης μονάδων για πέντε χρόνια αντί οκτώ. ΕΤ

EconomyToday 21

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΧΡΥΣΩ ΡΕΠΠΑ

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΘΕΣΗ ΟΛΩΝ

«Στον τομέα της επικοινωνίας, της διαφήμισης και του μάρκετινγκ, υπάρχουν περισσότερες γυναίκες σε ηγετικές θέσεις πάρα άνδρες», αναφέρει σε συνέντευξή της στο περιοδικό Economy Today η Χρύσω Ρέππα, μια γυναίκα με πολύχρονη πείρα στον τομέα αυτό. Όσον αφορά δε στις προκλήσεις αλλά και στις τάσεις που επικρατούν στον τομέα, εξηγεί πως οι τάσεις αυτές δεν είναι και τόσο νέες, αφού, όπως επισημαίνει, «τα τελευταία δύο χρόνια βλέπουμε μια αύξηση του digital κομματιού σε ό,τι αφορά τη διαφήμιση από πλευράς πολλών εταιρειών». Τέλος, η κ. Ρέππα αναφέρεται στους προσωπικούς της στόχους, ενώ εκφράζει τις απόψεις της για το ποια συστατικά καθορίζουν την επιτυχία. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

Η Χρύσω Ρέππα μάς μιλά για τις νέες τάσεις στο μάρκετινγκ, τη διαφήμιση και την επικοινωνία 22 EconomyToday

όσα χρόνια δραστηριοποιείστε στον τομέα της επικοινωνίας, της διαφήμισης και του μάρκετινγκ; Είμαι στον τομέα αυτό από το 2002. Τελειώνοντας τις σπουδές μου το 2002, επέστρεψα στην Κύπρο, όπου και ξεκίνησα αμέσως εργασία. Εργάστηκα στον τομέα της επικοινωνίας, της διαφήμισης και του μάρκετινγκ, όπως επίσης και στον τομέα της εκπαίδευσης, αφού για 15 χρόνια, παράλληλα με τις δουλειές που έκανα, υπήρχε πάντα και το κομμάτι της διδασκαλίας σχεδιαστικών προγραμμάτων και μάρκετινγκ, σαν μια δουλειά part-time που ήταν βασικά hobby. Ποιοι ήταν οι πιο σημαντικοί σταθμοί στην καριέρα σας; Στα 19 χρόνια που εργάζομαι, είχα την τύχη να συνεργαστώ με αξιόλογους επαγγελματίες, που υπήρξαν για μένα δάσκαλοι και μέντορες. Το σημαντικό είναι ότι πρέπει να

κρατάμε και να φυλάμε τα καλύτερα από κάθε επαγγελματικό μας σταθμό. Ποτέ δεν χάνουμε, κάτι κρατάμε και προχωράμε. O πιο πρόσφατος και σημαντικός σταθμός της πορείας μου είναι όταν με δέχτηκαν στο Royal Αcademy of London για να ξεκινήσω το PhD μου, στόχο που έχω όραμα να πραγματοποιήσω το συντομότερο. Ποιοι παράγοντες καθορίζουν την επιτυχία; Η αυτοπεποίθηση, η σωστή ενημέρωση, η συνεχής μάθηση, η όρεξη, η αφοσίωση, η συνοχή και η αντοχή είναι η μαγική φόρμουλα. Έμαθα από τη μητέρα μου πως, αν μένεις πιστή στις αξίες σου, έχεις υπομονή, δουλεύεις σκληρά και είσαι αποφασισμένη, μπορείς να πραγματοποιήσεις οτιδήποτε θελήσεις. Έχεις την ικανότητα, αλλά πρέπει να δουλέψεις σκληρά και χωρίς φόβο. Ποιο είναι το μότο σας; «Ο μόνος δρόμος για να κάνεις εξαιρετική δουλειά είναι να αγαπάς αυτό που κάνεις» – Steve Jobs.

ΟΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΜΟΥ Πόσο εύκολο είναι για εσάς να κρατήσετε ισορροπίες μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής σας ζωής; Η καριέρα απαιτεί αφοσίωση, συγκέντρωση, πόρους και σωστή διαχείριση της καθημερινότητας. Where there’s a will, there’s a way. Ως σύζυγος και μητέρα δύο παιδιών, θεωρώ ότι είναι εφικτό να συνδυάσει ένας άνθρωπος την καριέρα και την οικογένεια. Το δίλημμα καριέρα ή οικογένεια φαίνεται να απασχολεί και να αγχώνει πολύ τις περισσότερες γυναίκες, ειδικά στην εποχή μας. Σίγουρα δεν είναι απλό να μπορούμε να συνδυάσουμε και τα δύο, όμως δεν είναι ούτε και ακατόρθωτο. Και τα δύο χρειάζονται αρκετές ώρες αφοσίωσης και σωστής οργάνωσης. Θεωρώ ότι οικογένεια και καριέρα συνδυάζονται άψογα όταν υπάρχει σωστή θέληση και συνεργασία. Θεωρώ πολύ σημαντική τη συμβολή και τη βοήθεια του συντρόφου σε μια σχέση, για να δουλέψει μαζί με την καριέρα. Η συναισθηματική –και όχι μόνο– βοήθεια

ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΝΑ ΑΓΑΠΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥΣ κάνει θαύματα. Είναι μεγάλη ευλογία να πετύχει αυτό και εγώ νιώθω ευλογημένη που έχω έναν σύντροφο που με βοηθά και με στηρίζει να κάνω αυτό που αγαπώ. Η πανδημία του COVID-19 έχει αλλάξει δραστικά πάρα πολλούς τομείς. Ποιες είναι οι νέες τάσεις στον τομέα του μάρκετινγκ και της επικοινωνίας; Οι νέες τάσεις ουσιαστικά δεν είναι και τόσο νέες, αφού τα τελευταία δύο χρόνια βλέπουμε μια αύξηση του digital κομματιού σε ό,τι αφορά τη διαφήμιση από πλευράς πολλών εταιρειών. Ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού παγκοσμίως υιοθέτησε τα ψηφιακά μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση και πληροφορίες για προϊόντα και υπηρεσίες. Επιπροσθέτως, ο αντίκτυπος του social commerce φαίνεται επίσης να αυξάνεται. Το αυξημένο digital adoption διαφαίνεται μάλιστα και στις υπηρεσίες. Πλέον, οι συνεδριάσεις και γενικά οι συναντήσεις γίνονται μέσω Teams, Zoom κτλ. Ο τραπεζικός τομέας ειδικότερα κατέχει τα υψηλότερα ποσοστά και ακολουθεί η αγορά τροφίμων, ένδυσης και ηλεκτρονικών gadgets.

«Το σημαντικό είναι ότι πρέπει να κρατάμε και να φυλάμε τα καλύτερα από κάθε επαγγελματικό μας σταθμό. Ποτέ δεν χάνουμε, κάτι κρατάμε και προχωράμε»

Αν και τα τελευταία χρόνια έχουμε δει γυναίκες να ανελίσσονται επαγγελματικά, εντούτοις στις πλείστες θέσεις ως επικεφαλής εργάζονται άνδρες. Ποιες είναι οι δικές σας απόψεις επί του θέματος; Πιστεύετε ότι είμαστε έτοιμοι ως κοινωνία για την πολυπόθητη ισότητα; Και ποιες είναι οι πραγματικότητες στον τομέα σας; Η άποψή μου είναι ότι δεν πρέπει να υπάρχουν στερεότυπα, ούτε ανισότητα, και να αντιμετωπίσουμε την επιχειρηματικότητα ως υπόθεση όλων και όχι ως γυναικεία ή ανδρική υπόθεση. Πρέπει ως γυναίκες να μάθουμε να μην αισθανόμαστε μειονεκτικά, αλλά να λειτουργούμε και να φερόμαστε ως γυναίκες, αξιοποιώντας όλα τα χαρακτηριστικά που μας διακρίνουν. Να καλλιεργούμε την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή μας. Η κοινωνία είναι έτοιμη για την ισότητα, απλώς, όπως ανέφερα και πιο πάνω, πρέπει οι γυναίκες να πιστέψουν και να αγαπήσουν τους εαυτούς τους πρώτα. Με αποφασιστικότητα και με ανάπτυξη των δεξιοτήτων, των ιδεών και των οραμάτων μας, θα μπορέσουμε να αναστήσουμε και να εφαρμόσουμε πλήρως την πολυπόθητη ισότητα στη σημερινή κοινωνία μας. Στον τομέα της επικοινωνίας, της διαφήμισης και του μάρκετινγκ, υπάρχουν περισσότερες γυναίκες σε ηγετικές θέσεις πάρα άνδρες, θα έλεγα.

EconomyToday 23

ΘΕΜΑ

Πως μπορεί η Ε.Ε. να μεταβεί

στην οικονομία του υδρογόνου;

Το 1874, ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Ιούλιος Βερν οραματίστηκε ένα μέλλον στο οποίο «…το νερό θα χρησιμοποιείται ως καύσιμο –το υδρογόνο και το οξυγόνο που το αποτελούν θα χρησιμοποιούνται μεμονωμένα ή μαζί– και θα παρέχει μια ανεξάντλητη πηγή θερμότητας και φωτός, τέτοιας ισχύος, της οποίας ο άνθρακας δεν είναι ικανός. Κάποια μέρα, στους χώρους αποθήκευσης άνθρακα των ατμομηχανών, αντί για άνθρακα, θα αποθηκεύονται αυτά τα δύο συμπυκνωμένα αέρια, τα οποία θα καίγονται στους θαλάμους καύσης με τεράστια θερμογόνο ισχύ…». Του Δρος ΑΝΔΡΕΑ ΠΟΥΛΛΙΚΚΑ Προέδρου Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου

πιο πάνω πρόβλεψη του Ιούλιου Βερν έχει από τότε εμπνεύσει τις κυβερνήσεις και τον επιχειρηματικό κόσμο. Αλλά δύο παράγοντες εμπόδισαν, τα τελευταία 145 χρόνια, τη χρήση του υδρογόνου: (α) το κόστος παραγωγής καθαρού ή πράσινου υδρογόνου και (β) η ανθεκτικότητα του εξοπλισμού. Σήμερα, η επιστήμη και η τεχνολογία, καθώς και η κατασκευαστική εμπειρία ηλιακών και αιολικών τεχνολογιών για την παραγωγή ηλεκτρισμού, έδωσαν φτερά στο όραμα του Ιούλιου Βερν. Το πράσινο υδρογόνο ως καύσιμο είναι πλέον έτοιμο να γίνει πραγματικότητα. Διεθνώς, ο ρυθμός της έρευνας, της ανάπτυξης και των πιλοτικών έργων πράσινου υδρογόνου επιταχύνεται συνεχώς. Η ελκυστικότητα του υδρογόνου είναι ότι μπορεί να αντικαταστήσει τη χρήση ορυκτών καυσίμων στη θέρμανση και ψύξη, στις μεταφορές και στην παραγωγή ηλεκτρισμού με μόνη εκπομπή τους υδρατμούς, δηλαδή το νερό. Η ιδέα μιας «οικονομίας υδρογόνου» για την αντικατάσταση των οικονομιών που τροφοδοτούνται με υδρογονάνθρακες (οικονομία του άνθρακα) συζητείται τα τελευταία 50 τουλάχιστον χρόνια. Όμως, μέχρι σήμερα, αυτό το όραμα έχει παραμείνει στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Το κόστος που συνδέεται με την παραγωγή, την αποθή24 EconomyToday

Η ιδέα μιας «οικονομίας υδρογόνου» για την αντικατάσταση των οικονομιών που τροφοδοτούνται με υδρογονάνθρακες (οικονομία του άνθρακα) συζητείται τα τελευταία 50 τουλάχιστον χρόνια

κευση και τη μεταφορά υδρογόνου έχει περιορίσει το μεγαλύτερο μέρος της τρέχουσας χρήσης του σε μερικές εξειδικευμένες βιομηχανικές διαδικασίες. Όμως, αυτή η προσέγγιση αλλάζει λόγω του επείγοντος χαρακτήρα με τον οποίο πολλές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Ε.Ε., βλέπουν την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Για παράδειγμα, η Ε.Ε. επιθυμεί να μειώσει πάνω από το ήμισυ τις εκπομπές των θερμοκηπιακών αερίων της έως το 2030. Η στρατηγική της Ε.Ε. για το υδρογόνο αναφέρει ότι το υδρογόνο θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει το 13-14% του ενεργειακού μείγματος της Ε.Ε. έως το 2050. Σήμερα, είναι λιγότερο από 2%. Η αύξηση της παραγωγικής ικανότητας θα προέλθει ιδανικά από τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ηλεκτρικής ενέργειας για την ηλεκτροδότηση μονάδων ηλεκτρόλυσης νερού για την παραγωγή πράσινου (ή ανανεώσιμου) υδρογόνου. Η Ε.Ε. έχει θέσει ως στόχο την εγκατάσταση τουλάχιστον 40 γιγαβάτ μονάδων ηλεκτρόλυσης νερού από ανανεώσιμες πηγές και την παραγωγή έως 10 εκατομμυρίων τόνων πράσινου υδρογόνου έως το τέλος της δεκαετίας. Το μέγεθος της πρόκλησης για κάθε μορφή φιλικής προς το περιβάλλον παραγωγής υδρογόνου είναι τεράστιο. Το εμπόδιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι το κόστος των μονάδων ηλεκτρόλυσης,

γι’ αυτό και το πράσινο υδρογόνο αναμένεται να καταστεί ανταγωνιστικό ως προς το κόστος το 2030. Σημαντικός παράγοντας που μπορεί να ενθαρρύνει τις επενδύσεις σε μονάδες ηλεκτρόλυσης μεγάλης κλίμακας είναι η ραγδαία μείωση του κόστους παραγωγής ηλεκτρισμού σε χώρες με υψηλό δυναμικό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Για παράδειγμα, οι ανανεώσιμες τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής θα μπορούν να εντάσσονται στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής όποτε υπάρχει αιολικό δυναμικό και, στην περίπτωση που δεν θα μπορούν να διοχετεύουν απευθείας την παραγόμενη ηλεκτρική ισχύ στο σύστημα (π.χ. λόγω χαμηλής ζήτησης ισχύος), θα μπορούν να παράγουν υδρογόνο με ηλεκτρόλυση του νερού. Το υδρογόνο θα μπορεί να αποθηκεύεται και να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια περιόδων όπου η ζήτηση ισχύος είναι υψηλή ή στους υπόλοιπους ενεργειακούς τομείς, όπως στις μεταφορές. Αιολικά πάρκα θα μπορούν να εγκατασταθούν στη Βόρεια Θάλασσα και στα δυτικά παράλια της Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής. Ηλιακά συστήματα (φωτοβολταϊκά και ηλιοθερμικά) θα μπορούν να εγκατασταθούν στη Νότια Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Τεχνολογίες κυματικής ενέργειας θα μπορούν να εγκατασταθούν στον Ατλαντικό Ωκεανό και τεχνολογίες γεωθερμίας στην Ισλανδία. Με αυτή τη γεωγραφική κατανομή των ανανε-

Η μεταφορά του υδρογόνου θα απαιτήσει προσαρμογές σε υπάρχοντες αγωγούς φυσικού αερίου Ή την κατασκευή ειδικά σχεδιασμένων δεξαμενόπλοιων υδρογόνου

ώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς επίσης και με τη χρήση μονάδων ηλεκτρόλυσης και αποθήκευσης υδρογόνου, θα είναι στο μέλλον εφικτή η 100% χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ε.Ε. Από τη στιγμή που παράγεται το υδρογόνο, η ανάπτυξη της υποδομής που μπορεί να υποστηρίξει τη μεγαλύτερη χρήση υδρογόνου από την κοινωνία αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση. Το υδρογόνο πρέπει να συμπιεστεί τόσο για αποθήκευση όσο και για μεταφορά. Η μεταφορά του υδρογόνου θα απαιτήσει προσαρμογές σε υπάρχοντες αγωγούς φυσικού αερίου ή την κατασκευή ειδικά σχεδιασμένων δεξαμενόπλοιων υδρογόνου. Ήδη έντεκα εταιρείες υποδομής φυσικού αερίου της Ε.Ε. από εννέα χώρες της Ε.Ε. έχουν παρουσιάσει το σχέδιο «European Hydrogen Backbone Plan» για ένα ειδικό σύστημα μεταφοράς υδρογόνου, συμπεριλαμβανομένης ανάλυσης του κόστους. Μέσω της αναθεώρησης του σημερινού νομικού πλαισίου της E.E., ιδίως της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η Ε.Ε. πρέπει επίσης να επιδιώξει να επιτύχει ισότιμους όρους μεταξύ υδρογόνου και άλλων καυσίμων. Ένα υποστηρικτικό πολιτικό και κανονιστικό πλαίσιο, καθώς και ένα μακροπρόθεσμο σταθερό επενδυτικό περιβάλλον για τους επενδυτές, θα καθορίσουν εάν η οικονομία υδρογόνου στην Ε.Ε. μπορεί να γίνει πραγματικότητα. ET

EconomyToday 25

ΘΕΜΑ

Οι επενδύσεις

ως κουλτούρα του τόπου μας

και εν μέσω κορωνoϊού

Ένεση στην αγορά ακινήτων αποτελεί και το νέο, αναθεωρημένο Πλαίσιο Στεγαστικής Πολιτικής 26 EconomyToday

Η κουλτούρα αποταμίευσης και επενδύσεων είναι βαθιά ριζωμένη στην Κύπρο και αυτό μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Άλλωστε, μάθαμε να ακούμε από τους παππούδες μας τη φράση «η γη δεν χάνει ποτέ από την αξία της», λόγια σοφά θα έλεγα και που η ισχύς τους διαπιστώνεται καθημερινά. ΤΟΥ ΜΑΡΙΝΟΥ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ Προέδρου Συμβουλίου Εγγραφής Κτηματομεσιτών

αξία των ακινήτων είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο, καθώς αυτή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Οι προβλέψεις για τη φετινή χρονιά στον κλάδο της κτηματαγοράς ήταν ευοίωνες, αλλά κανείς δεν προέβλεψε την κρίση της πανδημίας και τις αρνητικές της συνέπειες. Είναι γεγονός ότι ο κλάδος της κτηματαγοράς επηρεάζεται ανέκαθεν από κοινωνικοοικονομικές κρίσεις. Κατά το τρέχον έτος, βρεθήκαμε ενώπιον μιας πρωτόγνωρης κρίσης, ενός αόρατου εχθρού που έβαλε σε παύση τις ζωές όλων μας. Οι επιπτώσεις της πανδημίας είναι αλυσιδωτές στην οικονομία και σαφώς επηρέασαν και τον κλάδο των ακινήτων. Ωστόσο, οι χειρισμοί της κυβέρνησης για ανακούφιση της οικονομίας, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών αποδεικνύονται πολύ θετικές για την εξισορρόπηση της κατάστασης. Το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, το οποίο τερματίστηκε οριστικά και αμετάκλητα, σύμφωνα με τις πρόσφατες δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών, δεν ήταν ο μοναδικός τρόπος για επενδύσεις στη χώρα μας, αλλά ήταν μια οδός. Υπάρχουν ωστόσο πολλά πλεονεκτήματα τα οποία μπορούν να εκμεταλλευτούν οι ξένοι επενδυτές προκειμένου να δράσουν επιχειρηματικά στο νησί μας. Αξιοσημείωτη είναι η πρόοδος που επιτεύχθηκε στο θέμα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, τόσο στο Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως όσο και στο Τμήμα Κτηματολογίου. Οι υπηρεσίες του Κτηματολογίου πέτυχαν να μειώσουν δραστικά τον αριθμό των τίτλων ιδιοκτησίας που δεν εκδόθηκαν. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ενώ το 2013 υπήρχαν 70.000 τίτλοι που δεν είχαν εκδοθεί, σήμερα έγινε κατορθωτό ο αριθμός αυτός να μειωθεί στις 20.000 και σαφώς δημιουργούνται πολλαπλά οφέλη. Ιδιαίτερα θετική για τον κλάδο μας ήταν η απόφαση της κυβέρνησης για επιδότηση των επιτοκίων για τα νέα στεγαστικά δάνεια. Αν και συνολικά το πρώτο οκτάμηνο του 2020 οι πωλήσεις παρουσιάζονται μειωμένες κατά 28% σε σχέση με το πρώτο οκτάμηνο του 2019, οι πωλήσεις σε Κύπριους αυξήθηκαν, ξεπερνώντας τις πωλήσεις που έγιναν τους αντίστοιχους μήνες του 2019. Κρίνω ότι η αυξητική τάση της εγχώριας αγοράς ακινήτων θα συνεχιστεί, εφόσον υπάρχουν και τα κίνητρα, ενώ σε αρκετές

περιπτώσεις δημιουργήθηκε συσσώρευση κεφαλαίων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά λόγω της αναστολής δόσεων δανείων. Είναι γενικώς αποδεκτό ότι η εξασφάλιση στέγης και διαμερισμάτων ως επενδυτικό προϊόν είναι έκδηλα φανερό στην κυπριακή κουλτούρα, ενώ επιδεικνύεται ενδιαφέρον και για φθηνά οικόπεδα και σε επαρχίες προκειμένου να ανεγείρει κάποιος την οικία του ή την ιδιόκτητη επιχείρησή του. Αξίζει να αναφέρω επίσης ότι υπάρχει μείωση στις τιμές της γεωργικής γης, κάτι που γίνεται αντιληπτό από την κοινή γνώμη η οποία επιθυμεί να επενδύσει στην ύπαιθρο. Ένεση στην αγορά ακινήτων αποτελεί εξάλλου και το νέο, αναθεωρημένο Πλαίσιο Στεγαστικής Πολιτικής, που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Υπουργός Εσωτερικών για προώθηση της προσιτής κατοικίας, αλλά και κίνητρα για να ωθήσουν την αγορά να δημιουργήσει οικοδομές που θα διατίθενται για προσιτό ενοίκιο. Πέραν των ορεινών και ακριτικών περιοχών, το σχέδιο περιλαμβάνει πλέον και όλες τις μειονεκτικές περιοχές, είτε αυτές ανήκουν σε δήμους είτε σε κοινότητες. Ο Σεπτέμβριος ήταν ο πρώτος μήνας κατά τον οποίο καταγράφηκε άνοδος από την αρχή του 2020. Σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, τα πωλητήρια έγγραφα που κατατέθηκαν στα Επαρχιακά Κτηματολογικά Γραφεία ανήλθαν στα 786 τον Σεπτέμβριο του 2020 σε σχέση με 692 τον ίδιο μήνα του 2019, καταγράφοντας άνοδο σε ποσοστό 14%. Ωστόσο, για τους πρώτους εννέα μήνες της χρονιάς, οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 30%, στις 5.444 από 7.736 την αντίστοιχη περσινή περίοδο, ένεκα της ραγδαίας υποχώρησης που καταγράφηκε εν μέσω lockdown. Σε σχέση με τα ενοίκια, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι, λόγω της παύσης που επήλθε στην ημερήσια ενοικίαση διαμερισμάτων, αυξήθηκε η διαθεσιμότητά τους και πλέον είναι εφικτή η εξασφάλιση καλύτερης τιμής διαμερισμάτων με ετήσια συμβόλαια. Τέλος, εφιστώ –με τον «κίνδυνο» να χαρακτηριστώ και γραφικός– την προσοχή κάθε ενδιαφερόμενου επενδυτή να εμπιστεύεται και να συνεργάζεται με εγγεγραμμένους κτηματομεσίτες, καθώς δυστυχώς υπάρχουν πολλοί επιτήδειοι οι οποίοι ζητούν υπέρογκα ποσά για προμήθειες, εκμεταλλευόμενοι τους ανυποψίαστους επενδυτές. ET

EconomyToday 27

COVER STORY

Μάχη

για το εμβόλιο του κορωνοϊού Ζητούμενο η επιστροφή

στην κανονικότητα

28 EconomyToday

Εδώ και μήνες η πανδημία του κορωνοϊού πλήττει βαριά την ανθρωπότητα, που ζει τη μεγαλύτερη υγειονομική κρίση της τελευταίας εκατονταετίας. Ο αόρατος εχθρός εξαπλώθηκε σ’ όλες τις γωνιές του πλανήτη και άλλαξε τις συνήθειες εκατομμυρίων ανθρώπων, επηρεάζοντας την ίδια ώρα τις μεγαλύτερες οικονομίες. Το μεγάλο στοίχημα αυτή τη στιγμή είναι να βρεθεί το πολυπόθητο εμβόλιο κατά της νόσου COVID-19, που θα λειτουργήσει ως από μηχανής θεός. Δεν είναι λίγες οι εταιρείες ανά το παγκόσμιο που έχουν ριχτεί, από την πρώτη κιόλας στιγμή, στον αγώνα για την παρασκευή του εμβολίου. Κάποιες απ’ αυτές έχουν μπει στην τελική ευθεία, με τα όσα ανακοινώνουν να είναι πέρα για πέρα ενθαρρυντικά. ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΠΗΤΤΑ

EconomyToday 29

COVER STORY

Pfizer-BioNTech Ο αμερικανικός φαρμακευτικός κολοσσός Pfizer, σε συνεργασία με τη γερμανική φαρμακευτική εταιρεία BioNTech, ανακοίνωσαν στις 18 Νοεμβρίου ότι το εμβόλιο που αναπτύσσουν κατά της νόσου COVID-19 αποδείχτηκε αποτελεσματικό κατά 95%. Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα της τελικής ανάλυσης της τρίτης φάσης των κλινικών δοκιμών του εν λόγω εμβολίου ώθησαν τις κατασκευάστριες εταιρείες να υποβάλουν αίτημα στην Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) για επείγουσα αδειοδότησή του. Το πιο αισιόδοξο σενάριο είναι το αίτημα να εγκριθεί εντός του πρώτου μισού του Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, στην περίπτωση αυτή, το εμβόλιο θα μπορεί να διανεμηθεί εντός ωρών. Στόχος, σύμφωνα με τον Έλληνα CEO της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, είναι η παραγωγή 50 εκατ. δόσεων του εμβολίου μέχρι το τέλος του έτους και μέχρι και 1,3 δισ. δόσεων εντός του 2021. Σε συνέντευξή του σε αμερικανικό δίκτυο, ο κ. Μπουρλά, ερωτηθείς πότε θα μπορέσει η ανθρωπότητα να επιστρέψει στην κανονικότητα, απάντησε χαρακτηριστικά: «Το δεύτερο μισό του 2021 θα είναι μια πολύ διαφορετική εμπειρία για πολλούς από εμάς». 30 EconomyToday

Κλινικές δοκιμές των εμβολίων ΦΑΣΗ 1 Δοκιμή σε μικρό αριθμό υγιών ατόμων (10-50). Αρχικός έλεγχος ασφάλειας και ανοσοαπόκρισης

ΦΑΣΗ 2

Δοκιμή σε εκατοντάδες άτομα

ΦΑΣΗ 3

Δοκιμή σε χιλιάδες άτομα

Το ζήτημα της θερμοκρασίας Αυτό που προκάλεσε έντονο προβληματισμό από την πρώτη στιγμή είναι το γεγονός ότι το εμβόλιο των PfizerBioNTech χρειάζεται θερμοκρασία περίπου -75 βαθμούς Κελσίου για να διατηρηθεί. Ως εκ τούτου, η μεταφορά του αποτελεί πρόκληση και η φύλαξή του στα νοσοκομεία του πλανήτη συνιστά πολύπλοκη διαδικασία. Η Pfizer προανήγγειλε ότι η μεταφορά των εμβολίων θα γίνεται με ειδικά φορτηγά ψυγεία και εντός ειδικών βαλιτσών που θα περιέχουν ξηρό πάγο. Εναλλακτικά, υπάρχουν σκέψεις να κατασκευαστεί προσεχώς μια δεύτερη έκδοση του εμβολίου, σε στερεά μορφή, πιθανώς σε σκόνη.

Moderna Η εταιρεία Moderna, άλλος ένας αμερικανικός κολοσσός, ανακοίνωσε πως, κατά τις κλινικές δοκιμές της Φάσης 3, το εμβόλιο που αναπτύσσει κατά της COVID-19 αποδείχτηκε αποτελεσματικό κατά 94,5%. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό της εταιρείας, μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να διανεμηθούν 20 εκατομμύρια δόσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και μέχρι 1 δισεκατομμύριο δόσεις παγκοσμίως εντός του 2021. Μέχρι αυτή την ώρα, η Moderna δεν έχει

Το εμβόλιο της Οξφόρδης – AstraZeneca Πολλά υποσχόμενο είναι επίσης το λεγόμενο εμβόλιο της Οξφόρδης, που αναπτύσσει η σουηδοβρετανική εταιρεία AstraZeneca σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Σύμφωνα με τα ενδιάμεσα αποτελέσματα της τρίτης φάσης των κλινικών δοκιμών, το εμβόλιο αποδείχτηκε αποτελεσματικό κατά 70%. Το ποσοστό αυτό προέκυψε έπειτα από συνδυασμό δύο διαφορετικών προγραμμάτων δοσολογίας. Στο πρώτο, που η αποτελεσματικότητα έφτασε το 90%, συμμετείχαν εθελοντές στους οποίους χορηγήθηκε αρχικά μισή δόση του εμβολίου και έναν μήνα αργότερα μία ολόκληρη δόση. Στο δεύτερο, που η αποτελεσματικότητα έφτασε το 62%, οι εθελοντές έλαβαν δύο ολόκληρες δόσεις του εμβολίου με διαφορά ενός μήνα. Είχαν προηγηθεί τα επίσημα αποτελέσματα της δεύτερης φάσης των κλινικών δοκιμών, που δημοσιεύτηκαν στην ιατρική εφημερίδα «The Lancet» και τα οποία αναφέρουν ότι το εν λόγω εμβόλιο προκαλεί ισχυρή ανοσοαπόκριση στους ηλικιωμένους, γεγονός που προκαλεί χαμόγελα ελπίδας, καθώς αυτοί είναι που αποτελούν τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Το καλύτερο σενάριο θέλει το εμβόλιο της Οξφόρδης να είναι έτοιμο για μαζικούς εμβολιασμούς μέχρι τα Χριστούγεννα. H μέθοδος που χρησιμοποιεί η AstraZeneca για την παρασκευή του εμβολίου είναι βασισμένη σε έναν αδενοϊό που προκαλεί το κοινό κρύωμα στους χιμπατζήδες.

υποβάλει αίτημα αδειοδότησης στην Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ, κάτι που αναμένεται να γίνει εντός Δεκεμβρίου. Η απαιτούμενη θερμοκρασία για φύλαξη του εμβολίου είναι στους -20 βαθμούς Κελσίου για διάρκεια έξι μηνών.

Η μέθοδος mRNA Τόσο από τις Pfizer-BioNTech όσο και από τη Moderna, για την παραγωγή των εμβολίων τους χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος messenger RNA. Η mRNA αποτελεί μια πρωτοποριακή μέθοδο και αυτός ήταν ο λόγος που η όλη διαδικασία πραγματοποιήθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα, αυτό που έκαναν οι ειδικοί ήταν να χρησιμοποιήσουν κομμάτια από τον γενετικό κώδικα του ιού SARS-CoV-2, ώστε να τον παραγάγουν εντός του ανθρώπινου σώματος. Ακολουθεί αναγνώριση του ιού από το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου, το οποίο, για να αντιμετωπίσει τον ιό, παράγει αντισώματα. Σύμφωνα με τη Pfizer, η μέθοδος αυτή μπορεί να προσαρμοστεί εύκολα σε αλλαγές, οπότε θα μπορούν να αντιμετωπιστούν επιτυχώς πιθανές μελλοντικές μεταλλάξεις του ιού.

Το εμβόλιο της Οξφόρδης προκαλεί ισχυρή ανοσοαπόκριση στους ηλικιωμένους, γεγονός που προκαλεί χαμόγελα ελπίδας, καθώς αυτοί είναι που αποτελούν τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού EconomyToday 31

COVER STORY

Εμβόλια κατά του κορωνοϊού και Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, από πολύ νωρίς, έχει τρέξει διαδικασίες για την προμήθεια ενός εμβολίου κατά του κορωνοϊού, όταν αυτό κριθεί ασφαλές και αποτελεσματικό. Οι Βρυξέλλες έθεσαν προτεραιότητες σε ό,τι αφορά τους εμβολιασμούς, καθώς θα προηγηθούν αυτοί σε ευπαθείς και ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, αλλά και στο υγειονομικό προσωπικό. Επιπρόσθετα, η κατανομή των εμβολίων θα γίνεται ισότιμα στα κράτη-μέλη. Η Κομισιόν, μέχρι στιγμής, έχει συνάψει συμφωνίες με τις εξής εταιρείες που αναπτύσσουν εμβόλια κατά της νόσου COVID-19: Sanofi-GSK Η τελευταία σύμβαση μεταξύ της Ε.Ε. και της γαλλικής Sanofi-GSK υπογράφηκε στις 18 Σεπτεμβρίου. Βάσει της συμφωνίας, όταν το εμβόλιο της εταιρείας αποδειχθεί ασφαλές και αποτελεσματικό, τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν μέχρι και 300 εκατομμύρια δόσεις του. Το εμβόλιο που αναπτύσσει η εταιρεία Sanofi-GSK βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη δεύτερη φάση των κλινικών δοκιμών. Johnson & Johnson Η τελευταία σύμβαση μεταξύ της Ε.Ε. και της αμερικανικής Johnson & Johnson υπογράφηκε στις 21 Οκτωβρίου. Βάσει της συμφωνίας, όταν το εμβόλιο της εταιρείας αποδειχθεί ασφαλές και αποτελεσματικό, τα κράτη-μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν εμβόλια για 200 εκατομμύρια δόσεις. Τους δίνεται επίσης η δυνατότητα για αγορά εμβολίων για επιπλέον 200 εκατομμύρια δόσεις. Το εμβόλιο που αναπτύσσει η εταιρεία Johnson & Johnson βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών. Pfizer-BioNTech Η τελευταία σύμβαση μεταξύ Ε.Ε. και Pfizer-BioNTech υπογράφηκε στις 20 Νοεμβρίου. Η συμφωνία προβλέπει την αγορά 200 εκα-

Ο Έλληνας CEO της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Το δεύτερο μισό του 2021 θα είναι μια πολύ διαφορετική εμπειρία για πολλούς από εμάς»

τομμυρίων δόσεων του εμβολίου, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα για αγορά επιπλέον 100 εκατομμυρίων δόσεων. Το εμβόλιο που αναπτύσσει η αμερικανική εταιρεία Pfizer, σε συνεργασία με τη γερμανική BioNTech, βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών. CureVac Η τελευταία σύμβαση μεταξύ της Ε.Ε. και της γερμανικής CureVac υπογράφηκε στις 19 Νοεμβρίου. Η συμφωνία προβλέπει την αγορά 225 εκατομμυρίων δόσεων του

Σύγκριση των τριών εμβολίων Εμβόλιο

Pfizer-BioNTech

Moderna

AstraZeneca

mRNA

Αδενοϊός στους χιμπατζήδες

2 με διαφορά 21 ημερών

2 με διαφορά 4 βδομάδων

Αποτελεσματικότητα

95%

94,5%

62-90%

Συνθήκες φύλαξης

-75οC

-20οC για 6 μήνες

Θερμοκρασίες ψυγείου

Παρενέργειες

Ήπιες

Mέθοδος Δόσεις

32 EconomyToday

Το κυπριακό πρόγραμμα εμβολιασμού

εμβολίου, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα για αγορά επιπλέον 180 εκατομμυρίων δόσεων. Το εμβόλιο που αναπτύσσει η εταιρεία CureVac βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη δεύτερη φάση των κλινικών δοκιμών. AstraZeneca Η σύμβαση μεταξύ της Ε.Ε. και της σουηδοβρετανικής AstraZeneca υπογράφηκε στις 27 Αυγούστου. Η συμφωνία προβλέπει την αγορά 300 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα για αγορά επιπλέον 100 εκατομμυρίων δόσεων. Το εμβόλιο που αναπτύσσει η εταιρεία AstraZeneca βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών. Moderna Με την αμερικανική εταιρεία Moderna, οι Βρυξέλλες έχουν ολοκληρώσει το στάδιο των διερευνητικών επαφών και προχώρησαν στην υπογραφή σύμβασης στις 25 Νοεμβρίου για αγορά έως και 160 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου. Το εμβόλιο που αναπτύσσει η εταιρεία Moderna βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών.

Το Υπουργείο Υγείας, σε ανακοίνωσή του με ημερομηνία 19 Νοεμβρίου, έκανε σαφές ότι η Κύπρος έχει ήδη υποβάλει τις ποσότητες που της αναλογούν από τις συμφωνίες που έκανε η Ε.Ε. με εταιρείες που αναπτύσσουν εμβόλια. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι από την AstraZeneca το νησί μας θα παραλάβει εμβόλια για 600 χιλιάδες άτομα, από την Johnson & Johnson για 200 χιλιάδες άτομα και από τις PfizerBioNTech επίσης για 200 χιλιάδες άτομα. Το Υπουργείο επισημαίνει ότι έχει καταρτίσει πλάνο που αφορά το ποιες θα είναι οι ομάδες του πληθυσμού που θα κληθούν να εμβολιαστούν πρώτες.

Το μερίδιο της Κύπρου AstraZeneca:

Άλλα υποψήφια εμβόλια Ρωσία: Σύμφωνα με τις

αρχές της χώρας, το ρωσικό εμβόλιο SputnikV αποδείχτηκε αποτελεσματικό πέραν του 95%. Αυτό προκύπτει ύστερα από ενδιάμεσα αποτελέσματα δοκιμών. Το SputnikV βρίσκεται στην τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών. Η Ρωσία ήταν η πρώτη χώρα που καταχώρησε, τον περασμένο Αύγουστο, το εμβόλιό της για δημόσια χρήση. Μάλιστα, τότε, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε ισχυριστεί ότι το εμβόλιο είχε χορηγηθεί σε μία από τις κόρες του. Η Μόσχα έχει επίσης καταχωρήσει ένα εμβόλιο που ονομάζεται EpiVacCorona, ενώ, σύμφωνα με τον Ρώσο Πρόεδρο, θα ακολουθήσει και ένα τρίτο.

Κίνα: Καλά αποτελέσματα φαίνεται να έχει το εμβόλιο Sinovac, το οποίο βρίσκεται στην τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών. Σύμφωνα με τις αναλύσεις των προηγούμενων φάσεων, το συγκεκριμένο εμβόλιο φαίνεται να προκαλεί γρήγορη ανοσοαπόκριση, όχι όμως υψηλό επίπεδο αντισωμάτων. Την ίδια ώρα, σε τουλάχιστον ένα εκατομμύριο ανθρώπους σε ολόκληρη τη χώρα έχει χορηγηθεί το εμβόλιο που αναπτύσσει η εταιρεία Sinopharm. Αυτό έγινε μέσω του προγράμματος έκτακτης ανάγκης για εμβολιασμό εργαζομένων υγείας και ανθρώπων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες. Σύμφωνα με όσα ισχυρίζεται η εταιρεία, δεν υπήρξαν περιπτώσεις ατόμων που είχαν ανεπιθύμητες παρενέργειες. Όπως και το εμβόλιο της Sinovac, έτσι και το εμβόλιο της Sinopharm βρίσκεται στην τρίτη φάση των κλινικών δοκιμών, μαζί με άλλα δύο εμβόλια κινεζικών εταιρειών.

Ισραήλ: Η γειτονική χώρα αναπτύσσει το εμβόλιο BriLife κατά του κορωνοϊού. To BriLife έχει ολοκληρώσει την πρώτη φάση των κλινικών δοκιμών, στην οποία συμμετείχαν 40 εθελοντές. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, οι κλινικές δοκιμές της φάσης 2 θα αρχίσουν εντός Δεκεμβρίου.

Εμβόλια για 600.000 άτομα

Johnson & Johnson: Εμβόλια για 200.000 άτομα

Pfizer/ BioNTech:

Εμβόλια για 200.000 άτομα EconomyToday 33

COVER STORY

Ώθηση στις διεθνείς χρηματαγορές

δίνουν οι ελπίδες

για εμβόλιο

Η πολυαναμενόμενη ανάπτυξη αποτελεσματικών και ευρέως διαθέσιμων εμβολίων κατά του κορωνοϊού ενίσχυσε τις προσδοκίες για επιστροφή στην κανονικότητα το 2021, πυροδοτώντας ένα εκρηκτικό ράλι στις διεθνείς χρηματαγορές κατά τις τελευταίες εβδομάδες. Διαχρονικά, τα χρηματιστήρια λειτουργούν ως προεξοφλητικοί μηχανισμοί μελλοντικών γεγονότων, συνήθως βάσει προβλέψεων για την κατάσταση της οικονομίας, με ορίζοντα τους επόμενους 3-24 μήνες, χωρίς κατ’ ανάγκη να πορεύονται με βάση την κατάσταση που συμβαίνει τώρα στην πραγματική οικονομία (αυτό προεξοφλήθηκε τις προηγούμενες εβδομάδες). ΤΟΥ ΒΡΑΣΙΔΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Υπεύθυνου Επενδυτικής Στρατηγικής Exclusive Capital

34 EconomyToday

ι διεθνείς αγορές προεξοφλούν μια γρήγορη επανεκκίνηση της παγκόσμιας οικονομίας το 2021, βγαίνοντας από την οικονομική και υγειονομική κρίση του 2020. Το ράλι των μετοχών ακολούθησε τις ανακοινώσεις των φαρμακευτικών εταιρειών Moderna, Pfizer/BioNTech και AstraZeneca/Oxford ότι τα υποψήφια εμβόλιά τους εμφανίζουν αποτελεσματικότητα έως και 95% στο να αποτρέψουν τις μολύνσεις από τον κορωνοϊό, χωρίς σοβαρές παρενέργειες. Και τα τρία αποτελέσματα είναι εξαιρετικά εντυπωσιακά για εμβολιαστικά προϊόντα τα οποία αναπτύχθηκαν με ιστορικά μεγάλη ταχύτητα. Οι ανακοινώσεις ωθούν όλο και περισσότερους επενδυτές να θεωρούν το γεγονός ως την «αλλαγή του παιχνιδιού» (game changer), που διαμορφώνει μια νέα τάξη πραγμάτων στο επενδυτικό σκηνικό. Οι οικονομολόγοι αναβαθμίζουν τις προοπτικές ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας από το 2ο τρίμηνο του 2021, με επιστροφή της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας στα προ πανδημίας επίπεδα ακόμα και από το 1ο εξάμηνο του 2022. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο της αγοράς, οι εμβολιασμοί θα μπορούσαν να αυξήσουν το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 1% το 2021 και κατά 3% το 2022, καθώς η κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα θα επιστρέφει στο φυσιολογικό. Ο μαζικός εμβολιασμός θα επιτύχει γρήγορη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων από το 1ο τρίμηνο του 2021,

Οι εμβολιασμοί θα μπορούσαν να αυξήσουν το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 1% το 2021 και κατά 3% το 2022

μειώνοντας τις ζημιές στην πραγματική οικονομία και τις πιθανότητες για νέα ύφεση λόγω της πανδημίας. Επιπρόσθετα, αυτοί θα είναι και οι καταλύτες που θα βοηθήσουν στην ανάκαμψη των εταιρικών κερδών, στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, στη μείωση της ανεργίας και στην άνοδο των επενδύσεων από ιδιωτικά και κρατικά κεφάλαια. Επιπλέον ώθηση στις χρηματαγορές έδωσε και η έναρξη της διαδικασίας για την προεδρική μετάβαση στις ΗΠΑ, μειώνοντας τον πολιτικό κίνδυνο και τις ανησυχίες των επενδυτών για μια παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας που κυριάρχησαν στις αγορές κατά τις προηγούμενες εβδομάδες. Ο απερχόμενος Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, παραδέχτηκε την ήττα του, δίνοντας το πράσινο φως για να αρχίσει η μεταβίβαση της εξουσίας στην ομάδα του Δημοκρατικού εκλεγμένου Προέδρου Τζο Μπάιντεν, ο οποίος έχει αρχίσει ήδη να σχηματίζει την κυβέρνησή του. Το θετικό κλίμα στις διεθνείς αγορές παραμένει ανεπηρέαστο, παρά την πρόσφατη επαναφορά των αυστηρών περιοριστικών μέτρων, απόρροια της έξαρσης των κρουσμάτων, με ιδιαίτερη σφοδρότητα στο βόρειο ημισφαίριο (λόγω της έλευσης του χειμώνα), και ειδικά στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Η κατάσταση όμως είναι πολύ καλύτερη στην Κίνα και στις υπόλοιπες ασιατικές χώρες, όπως και στην Αυστραλία και τη Λατινική Αμερική. Τα κρούσματα σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν ξεπεράσει τα 60 εκατ. και ο αριθμός των νεκρών έχει φθάσει κοντά στο 1,5 εκατ.

EconomyToday 35

COVER STORY

Ράλι στις διεθνείς αγορές Το ένα ρεκόρ μετά το άλλο καταγράφουν οι διεθνείς χρηματαγορές, καθώς η επενδυτική κοινότητα υποδέχτηκε με ενθουσιασμό τις συνεχόμενες θετικές ειδήσεις από το μέτωπο των εμβολίων, οι οποίες, σε συνδυασμό με τη συνεχή δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, ανέβασαν την όρεξη για ανάληψη ρίσκου στα ύψη. Ο αμερικανικός βιομηχανικός δείκτης Dow Jones ξεπέρασε για πρώτη φορά στην ιστορία του το ψυχολογικό επίπεδο των 30.000 μονάδων, ενώ ο S&P 500, που είναι ο ενδεικτικός δείκτης για τη γενική τάση στην πραγματική οικονομία, σκαρφάλωσε και αυτός για πρώτη φορά πάνω από τις 3.600 μονάδες. Ο τεχνολογικός δείκτης Nasdaq 100, ο οποίος είχε καταγράψει συνεχόμενα ιστορικά ρεκόρ κατά την περίοδο της πανδημίας, λόγω του ξέφρενου ράλι στις μετοχές των κολοσσιαίων τεχνολογικών εταιρειών, όπως Apple, Microsoft, Amazon, Facebook, Netflix, Zoom Video και Tesla, παραμένει και αυτός πάνω από τις 12.000 μονάδες και κοντά στα ιστορικά υψηλά του, παρά την πρόσφατη κατοχύρωση κερδών από τους επενδυτές. Το χρηματιστήριο κάλυψε σε χρόνο ρεκόρ τις ζημιές από το 1ο κύμα της πανδημίας, κατά τη διάρκεια του οποίου οι δείκτες Dow Jones και S&P 500, που βασίζονται σε μετοχές εταιρειών του οικονομικού κύκλου, είχαν κατρακυλήσει κοντά στις 18.000 και 2.100 μονάδες αντίστοιχα, εν μέσω των μαζικών lockdowns για ανάσχεση της πανδημίας. 36 EconomyToday

Συνολικά, οι δείκτες κατέγραψαν μια εντυπωσιακή άνοδο, της τάξης του 65% από τα χαμηλά του Μαρτίου, καθρεφτίζοντας την ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας μετά το πρώτο υγειονομικό σοκ και την επιτυχία των μεγάλων προγραμμάτων δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής για τόνωση της αγοράς.

Επενδυτική στροφή στην κυκλική οικονομία Το θετικό κλίμα στις διεθνείς αγορές παραμένει ανεπηρέαστο, παρά την πρόσφατη επαναφορά των αυστηρών περιοριστικών μέτρων, απόρροια της έξαρσης των κρουσμάτων

Η αγορά επενδύει στο σενάριο της βελτίωσης των θεμελιωδών μεγεθών και της κερδοφορίας των εταιρειών που επηρεάστηκαν περισσότερο από τα lockdowns, με βάση τις προβλέψεις για ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και αναθέρμανση του διεθνούς εμπορίου το 2021. Οι επενδυτές τοποθετούν στρατηγικά τα κεφάλαιά τους στους κυκλικούς κλάδους αξίας (value sectors) και στις αναδυόμενες οικονομίες, που είχαν τις χαμηλότερες αποδόσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας και οι οποίες πιστεύεται ότι θα έχουν και τα μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους, καλύπτοντας το χαμένο έδαφος των προηγούμενων μηνών. Στους κυκλικούς κλάδους περιλαμβάνονται οι εταιρείες που η λειτουργία και η κερδοφορία τους επηρεάζεται σημαντικά από τους οικονομικούς κύκλους της αγοράς, όπως είναι τα τουριστικά, οι αεροπορικές και ναυτιλιακές εταιρείες, τα χρηματοοικονομικά (τράπεζες), οι υπηρεσίες, οι πρώτες ύλες, οι εταιρείες ενέργειας και διυλιστηρίων, οι βαριές βιομηχανίες, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι κατασκευές, τα

Απώλειες στα «ασφαλή καταφύγια»

Οι προοπτικές για άνοιγμα της παγκόσμιας αγοράς και αύξηση του διεθνούς εμπορίου, λόγω του εμβολίου, αναπτερώνουν τις ελπίδες για ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης των πετρελαϊκών προϊόντων

εστιατόρια, οι χώροι αναψυχής, τα καζίνο, το λιανεμπόριο και οι εταιρείες που προσφέρουν καταναλωτικά προϊόντα. Επίσης, θα ευνοηθούν οι βιομηχανικές οικονομίες της Κίνας, της Ιαπωνίας, των ΗΠΑ, της Νοτίου Κορέας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Γερμανία, Γαλλία) από την άνοδο του διεθνούς εμπορίου, σε συνδυασμό με τον ταυτόχρονο περιορισμό των εμπορικών πολέμων και δασμών υπό την προεδρία του Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ. Επιπρόσθετα, οι οικονομίες και τα νομίσματα της Βραζιλίας, του Καναδά, της Ρωσίας, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Νοτίου Αφρικής, που βασίζονται στις εξαγωγές πρώτων υλών, θα ευνοηθούν από την αύξηση της ζήτησης των εμπορευμάτων (βιομηχανικά μέταλλα, πετρέλαιο, σιδηρομεταλλεύματα, χαλκός και αλουμίνιο) και των αγροτικών προϊόντων (ζωικές και φυτικές τροφές). Οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες του Περσικού Κόλπου αναμένεται να έχουν αύξηση στη ζήτηση αργού πετρελαίου, πετροχημικών προϊόντων (πρώτη ύλη για την κατασκευή αρωμάτων, φαρμάκων και πλαστικών-νάιλον προϊόντων) και φυσικού αερίου, λόγω της συνολικής εμπορικής ανάπτυξης. Οι χώρες της Μεσογείου που βασίζονται στην τουριστική βιομηχανία, όπως η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Τουρκία, το Μαρόκο, η Αίγυπτος και άλλες, θα ευνοηθούν από την αύξηση της τουριστικής κίνησης κατά τους καλοκαιρινούς μήνες του 2021 και θα έχουν μεγαλύτερη ανάπτυξη από τον μέσο όρο.

Οι θετικές εξελίξεις στο μέτωπο των εμβολίων έχουν οδηγήσει σε μια στροφή των επενδυτών μακριά από τους αμυντικούς κλάδους που θεωρούνται διαχρονικά ως «ασφαλή επενδυτικά καταφύγια» σε περιόδους κρίσης, σε πιο ριψοκίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, όπως οι μετοχές και τα εμπορεύματα. Η αγορά κρατικών ομολόγων σημείωσε ζημιές, καθώς το επιτόκιο-απόδοση του αμερικανικού 10ετούς ομολόγου ανέβηκε από τα ιστορικά χαμηλά του 0,50% του Αυγούστου έως το 1% στα μέσα Νοεμβρίου, επίπεδο που είχε να δει από τον περασμένο Μάρτιο, πριν από την επιδείνωση της υγειονομικής κρίσης (η τιμή του ομολόγου κινείται αντιστρόφως ανάλογα με το επιτόκιό του). Το άλμα στα μακροχρόνια επιτόκια που σημειώθηκε μετά τις ανακοινώσεις είναι πολύ σημαντικό, καθώς η επενδυτική ψυχολογία αντιστράφηκε προς το θετικό, με τους επενδυτές να προχωρούν σε ρευστοποίηση θέσεων στα ομόλογα και σε μεταφορά κεφαλαίων στις μετοχές, σπρώχνοντας τις χρηματαγορές σε ιστορικά υψηλά, στοιχηματίζοντας έτσι σε μια ταχύτερη οικονομική ανάκαμψη το 2021. Από τον κλάδο των πολύτιμων μετάλλων, ο χρυσός υποχώρησε κοντά στα 1.800 δολάρια ανά ουγγιά, χάνοντας σχεδόν 300 δολάρια ή 15% από τα ιστορικά υψηλά του Αυγούστου ($2.070/ουγγιά). Στην ίδια μοίρα και το ασήμι, το οποίο τυγχάνει διαπραγμάτευσης στα 23 δολάρια ανά ουγγιά, σχεδόν 7 δολάρια ή 23% πιο χαμηλά από τα πολυετή υψηλά του Αυγούστου ($29,80/ουγγιά).

Ράλι στις τιμές πετρελαίου

Οι τιμές του «μαύρου χρυσού» έχουν σκαρφαλώσει στα υψηλότερα επίπεδα από τον προηγούμενο Αύγουστο, καθώς οι προοπτικές για άνοιγμα της παγκόσμιας αγοράς και αύξηση του διεθνούς εμπορίου, λόγω του εμβολίου, αναπτερώνουν τις ελπίδες για ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης των πετρελαϊκών προϊόντων. Ο ΟΠΕΚ εκτιμά ότι η ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθεί κατά 6,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα, σε ετήσια βάση το 2021 (περίπου το 6% της παγκόσμιας κατανάλωσης), κυρίως από την ανάκαμψη της ζήτησης για αεροπορικά καύσιμα (jet fuels), πετρέλαιο κίνησης (gasoline) και πετροχημικά. Το συμβόλαιο του αμερικανικού αργού WTI (West Texas Intermediate) σκαρφάλωσε μέχρι τα 46 δολάρια ανά βαρέλι στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης, ενώ η τιμή του συμβολαίου του διεθνούς πετρελαίου τύπου Brent ξεπέρασε τα 48 δολάρια ανά βαρέλι. Από τις αρχές Νοεμβρίου, οπότε και ανακοινώθηκαν τα πρώτα θετικά νέα για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού, οι τιμές πετρελαίου ενισχύθηκαν κατά 30%, ενώ η τιμή του Brent εκτινάχθηκε κατά 300% από τα ιστορικά χαμηλά των 15 δολαρίων ανά βαρέλι στις 22 Απριλίου 2020, κατά το 1ο κύμα της πανδημίας.

EconomyToday 37

COVER STORY

Απώλειες κατέγραψαν και τα νομίσματα που θεωρούνται ασφαλείς επενδυτικές επιλογές, όπως το αμερικανικό δολάριο, το ιαπωνικό γεν και το ελβετικό φράγκο. Οι ισοτιμίες τους σημείωσαν ζημιές έναντι νομισμάτων χωρών οι οποίες θα ευνοηθούν από την έλευση του εμβολίου και την ανάκαμψη του διεθνούς εμπορίου και της ζήτησης εμπορευμάτων, όπως το ευρώ, η στερλίνα Αγγλίας και τα δολάρια Αυστραλίας, Νέας Ζηλανδίας και Καναδά. Επιπρόσθετα, οι επενδυτές στράφηκαν προσωρινά μακριά από μετοχές που ευνοήθηκαν από την πολιτική του «μένουμε σπίτι» κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι τιμές των μετοχών των εταιρειών Zoom Video, Peloton και Netflix σημείωσαν σημαντικές απώλειες μετά τις ανακοινώσεις για τα εμβόλια. Παρ’ όλα αυτά, συντηρούν τα πολλά από τα εκπληκτικά τους κέρδη που κατέγραψαν αυτούς τους μήνες, καθώς το 2ο κύμα της πανδημίας επανέφερε τους περιορισμούς στις μετακινήσεις και την ανάγκη για τηλεργασία και τηλεκπαίδευση (λύκεια - πανεπιστήμια) από το σπίτι.

Μαζικός εμβολιασμός και ο κλάδος των ταξιδιών Το πώς θα εξελιχθεί η ανάπτυξη στον πολύπαθο κλάδο των 38 EconomyToday

Οι περισσότερες αεροπορικές εταιρείες έχουν δηλώσει από τώρα ότι σκοπεύουν να ζητήσουν από τους επίδοξους διεθνείς ταξιδιώτες να εμβολιαστούν πριν φτάσουν στο αεροσκάφος

ταξιδιών το 2021 θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα του προγράμματος εμβολιασμού του παγκόσμιου πληθυσμού. O εμβολιασμός ενός ατόμου θα είναι και το «διαβατήριό» του για πολλές από τις κοινωνικές του ασχολίες, όπως τα ταξίδια, οι διακοπές, οι μαζικές συναθροίσεις, η διασκέδαση και άλλα πολλά. Αυτή η εξέλιξη έχει δημιουργήσει ελπίδες ότι τα διεθνή ταξίδια θα μπορούσαν να αρχίσουν να ανακάμπτουν από τα μέσα του 2021. Οι επιβάτες με πιστοποιητικά εμβολιασμού θα καταστήσουν τις αεροπορικές πτήσεις και τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίεςκρουαζιέρες πιο ασφαλείς, βοηθώντας τόσο τις εν λόγω βιομηχανίες όσο και την τουριστική βιομηχανία να ανακάμψουν από τη βαθιά κρίση που προκάλεσαν η πανδημία και ο περιορισμός των μετακινήσεων. Οι περισσότερες αεροπορικές εταιρείες έχουν δηλώσει από τώρα ότι σκοπεύουν να ζητήσουν από τους επίδοξους διεθνείς ταξιδιώτες να εμβολιαστούν πριν φτάσουν στο αεροσκάφος, έχοντας μαζί τους και το αποδεικτικό εμβολιασμού. Μάλιστα, η Qantas (η μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία της Αυστραλίας) είναι η πρώτη εταιρεία που τονίζει δημόσια ότι προτίθεται να αρνηθεί επιβίβαση σε ταξιδιώτη που δεν θα έχει εμβολιαστεί. ΕΤ

Το δεύτερο κύμα της πανδημίας Οι επενδυτές παραμένουν σε αγωνία

για το πώς θα εξελιχθεί το 2ο κύμα της πανδημίας κατά τους επόμενους τρεις χειμερινούς μήνες. Το τελευταίο τρίμηνο του 2020 και το 1ο τρίμηνο του 2021 θα είναι δύσκολα για τις τοπικές οικονομίες, καθώς η νέα έξαρση των κρουσμάτων συνεπάγεται παρατεταμένους περιορισμούς στην κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα, παρά την ανάσα που θα δοθεί την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Παρ’ όλα αυτά, οι ζημιές του δεύτερου lockdown στην οικονομική δραστηριότητα υπολογίζονται να είναι πολύ μικρότερες από αυτές του πρώτου καθολικού lockdown κατά τους μήνες Μάρτιο-Μάιο. Οι περισσότερες κυβερνήσεις, όπως και η κυπριακή, εφάρμοσαν τους περιορισμούς έγκαιρα, προκειμένου να αποφευχθεί νέα έξαρση της πανδημίας πριν από τα Χριστούγεννα. Παρότι ο μαζικός εμβολιασμός θα είναι ο καταλύτης των εξελίξεων, παραμένει αβέβαιη η αποτελεσματικότητα του εμβολίου για τις ευάλωτες ομάδες, η χρονική διάρκεια της προδιαγραφόμενης «ανοσίας της αγέλης», ο επιτυχής εφοδιασμός των φτωχών χωρών της Αφρικής και της Ασίας με εμβόλια, καθώς και το κατά πόσον ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού (που αρνείται την ύπαρξη του ιού) θα είναι πρόθυμο να εμβολιαστεί.

Ανάκαμψη του Κυπριακού τουρισμού H Κύπρος έχει μια μεγάλη ευκαιρία ανάκαμψης της οικονομίας και του τουρισμού μετά την ανακάλυψη του εμβολίου κατά του κορωνοϊού. Σημαντικός καταλύτης για μια πετυχημένη τουριστική χρονιά για την Κύπρο το 2021 θα είναι ο μαζικός εμβολιασμός τουλάχιστον του 50% του πληθυσμού (μέχρι τον Μάιο) στις σημαντικότερες αγορές για τον κυπριακό τουρισμό, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ρωσία, το Ισραήλ και οι σκανδιναβικές χώρες. Τόσο το εθνικό σύστημα υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου όσο και το αντίστοιχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν καταρτίσει σχέδια για έναρξη χορήγησης του εμβολίου ακόμα και από τα μέσα Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με τον προκαταρκτικό σχεδιασμό, θα διεξαχθεί εκτενής εμβολιασμός στον πληθυσμό πέρα από τις ομάδες υψηλού κινδύνου σε ολόκληρη την Ευρώπη το πρώτο τρίμηνο, ενώ κάθε ενήλικας στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορεί να έχει εμβολιαστεί έως τον Απρίλιο. Ο μαζικός εμβολιασμός

(που θα είναι το «διαβατήριο» για το ταξίδι στην Κύπρο), μαζί με την ταυτόχρονη αύξηση της αεροπορικής κίνησηςδρομολογίων και το πλήρες άνοιγμα των κυπριακών συνόρων, θα βελτιώσουν την ψυχολογία των επίδοξων τουριστών από την Ευρώπη, οι οποίοι θα μπορούν άφοβα πλέον να προκρατήσουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές στα κυπριακά τουριστικά θέρετρα από τις αρχές του χρόνου. Η ανάκαμψη του κυπριακού τουρισμού θα είναι μια πολύ θετική εξέλιξη για την τοπική οικονομία, που μαστίζεται από την πανδημία, από την επερχόμενη κρίση στον κατασκευαστικό κλάδο, μετά την αιφνίδια κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, και από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) στις εμπορικές τράπεζες, που δυστυχώς ξεπερνούν το 40% από την προηγούμενη κρίση. Ο τουριστικός τομέας αποτελεί την πιο σημαντική βιομηχανία της Κύπρου, αφού συνεισφέρει ένα ποσοστό γύρω στο 20% στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και στο εργατικό δυναμικό της χώρας. Μια άνοδος του τουριστικού ρεύματος είναι πιθανό να βοηθήσει στην οικονομική προοπτική της χώρας, στη μείωση της ανεργίας, στην αύξηση των τουριστικών εσόδων και των φορολογικών εσόδων του κράτους, καθώς και στη βελτίωση των εσόδων των επιχειρήσεων που ασχολούνται με εμπορικές υπηρεσίες που σχετίζονται με τον τουριστικό κλάδο.

EconomyToday 39

COVER STORY

Πανδημία

ή κρίση;

Πώς συμπεριφέρονται οι καταναλωτές και ποια τα επόμενα βήματα Πανδημία. Αναμφισβήτητα, αυτή αποτελεί ένα ιδιαίτερο είδος κρίσης, κάτι που διαφαίνεται εξάλλου και από αυτό που βιώνουμε τους τελευταίους εννέα περίπου μήνες. Ειδικά φέτος, κυρίως λόγω της έκτασης και της διάρκειάς της, η πανδημία COVID-19 έχει προκαλέσει μια σφοδρή παγκόσμια οικονομική κρίση. Οι οικονομίες των ανεπτυγμένων χωρών αντιμετωπίζουν ή –καλύτερα– βασίζονται συχνά πάνω σε οικονομικές κρίσεις. Τέτοιες κρίσεις, πέρα από τον αρνητικό αντίκτυπό τους, επιφέρουν και μια ισορροπία στην εκάστοτε οικονομία και θέτουν τις βάσεις για την ανάπτυξη που ακολουθεί. ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Υπεύθυνου Συνέταιρου Υπηρεσιών Επενδυτικών Ταμείων PwC, Προέδρου του Κυπριακού Οργανισμού Επενδυτικών Ταμείων (CIFA) και Προέδρου του Κυπρο-Ινδικού Συνδέσμου

40 EconomyToday

ι οικονομικές κρίσεις προκύπτουν, κατά μέσο όρο, κάθε 8-10 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι κοινωνίες είναι εξοικειωμένες με αυτές. Κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει στην περίπτωση της Κύπρου. Ως ένα νεαρό σε ηλικία κράτος, δεν διαθέτουμε μεγάλη εμπειρία. Η κυριότερη (καθαρά) οικονομική κρίση που ζήσαμε ήταν το 2013. Συνεπώς, δεν έχουμε δημιουργήσει μηχανισμούς προστασίας και διαχείρισης κρίσεων, ούτε σε συλλογικό αλλά ούτε και σε ατομικό επίπεδο. Αυτό που μπορούμε και οφείλουμε να κάνουμε όλοι μας είναι να προστατευτούμε οι ίδιοι, χωρίς πρώτα να περιμένουμε την οποιαδήποτε κρατική βοήθεια. Προτού κοιτάξουμε το τι συμβαίνει στη χώρα μας, ας εξετάσουμε τη συμπεριφορά των καταναλωτών παγκοσμίως, βάσει πρόσφατων ερευνών.

Αλλαγές στον τρόπο αγοράς

Οι αλλαγές στις συνήθειες των καταναλωτών προκύπτουν από το διαθέσιμο εισόδημα και την ανακατανομή του χρόνου τον οποίο αφιερώνουν σε διάφορες δραστηριότητες. Τα

Η μείωση όλων των πόρων διαφήμισης και των ενεργειών του μάρκετινγκ δεν είναι αποτελεσματική μέθοδος. Η αποκοπή της επικοινωνίας με τους καταναλωτές είναι ένα συχνό λάθος

μέτρα κοινωνικής απόστασης και η ευρεία εφαρμογή τους έχουν αναπόφευκτα οδηγήσει το καταναλωτικό κοινό στην πραγματοποίηση αγορών μέσω του διαδικτύου. Ο ρυθμός μετάβασης από τον παραδοσιακό τρόπο αγοράς στον ψηφιακό έχει εκτοξευθεί. Οι διαδικτυακές αγορές τροφίμων, καθώς και ειδών σπιτιού, παρουσιάζουν μια τρομερή αύξηση του 30% κατά μέσο όρο, σε κάθε χώρα. Επιπρόσθετα, οι καταναλωτές έχουν κάνει μια στροφή στην αγορά απαραίτητων αγαθών, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην ποιότητά τους. Ως επακόλουθο αυτής της κατεύθυνσης, πολλοί επιχειρηματικοί τομείς παρουσιάζουν ανησυχητική πτώση, όπως τα εστιατόρια και η ψυχαγωγία εκτός σπιτιού. Υπάρχουν όμως δύο τομείς της οικονομίας οι οποίοι παρουσιάζουν πολύ μεγάλη μείωση κύκλου εργασιών σε κάθε χώρα. Αυτοί είναι τα ταξίδια-μεταφορές (συμπεριλαμβανομένου και του τουρισμού) και η ένδυση. Έκπληξη όμως αποτελεί το πλήγμα στην πίστη και αφοσίωση (brand loyalty) των αγοραστών στα αγαπημένα τους προϊόντα και μάρκες. Το πλήγμα αυτό παρουσιάζεται μεγαλύτερο στις χώρες οι οποίες αντιμετωπίζουν έντονο

EconomyToday 41

COVER STORY

οικονομικό σοκ λόγω της πανδημίας. Δεδομένης πλέον της ευαισθησίας των καταναλωτών στις τιμές, η ποιότητα (αξία) είναι ο πρώτιστος λόγος για τον οποίο οι καταναλωτές δοκιμάζουν νέα προϊόντα. Τους κυριότερους λόγους δοκιμής νέων προϊόντων συμπληρώνουν η διαθεσιμότητα και η ευκολία πρόσβασης σε αυτά.

Αλλαγές στην κυπριακή αγορά

Σε γενικές γραμμές, παρατηρούνται παρόμοιες αλλαγές και στην Κύπρο, όπως και στην παγκόσμια αγορά. Υπάρχουν όμως και διαφορές, οι οποίες βασίζονται κυρίως στα χαρακτηριστικά του Κύπριου καταναλωτή. Ως λαός που αξιολογούμε ως σημαντικές τις κοινωνικές σχέσεις, η πίστη και αφοσίωση (brand loyalty) σε προϊόντα/υπη-

Οι επιχειρηματίες οι οποίοι αντιμετωπίζουν μείωση του κύκλου εργασιών τους, καλό είναι να επικεντρωθούν στη βελτιστοποίηση της εμπειρίας των πελατών τους το συντομότερο δυνατόν

Επόμενα βήματα Η συμπεριφορά των καταναλωτών, τόσο παγκοσμίως όσο και στην Κύπρο, ακολουθεί κάποια συγκεκριμένα μοτίβα. Τα κυριότερα είναι η μετάβαση στις διαδικτυακές αγορές, η αυξημένη βαρύτητα στην ποιότητα, η διαθεσιμότητα, καθώς και η διάρκεια (κυρίως για τα τρόφιμα) των προϊόντων. Οι επιχειρηματίες οι οποίοι αντιμετωπίζουν μείωση του κύκλου εργασιών τους, καλό είναι να επικεντρωθούν στη βελτιστοποίηση της εμπειρίας των πελατών τους το συντομότερο δυνατόν. Η διαδικτυακή παρουσία, είτε με κατάστημα είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αποτελεί πρώτιστη ανάγκη για την επικοινωνία με τον καταναλωτή. Η μείωση όλων των πόρων διαφήμισης και των ενεργειών του μάρκετινγκ δεν είναι αποτελεσματική μέθοδος. Η αποκοπή της επικοινωνίας με τους καταναλωτές είναι ένα συχνό λάθος. Ίδια σημασία έχει και η βελτίωση της εμπειρίας των πελατών. Αυτό μπορεί να γίνει με την προσφορά επιπρόσθετης αξίας και ποιότητας, με τη διατήρηση επαφής (τηλε-κλήση) και με τον διάλογο για συνέχιση της καλύτερης δυνατής εξυπηρέτησης 42 EconomyToday

ρεσίες, καθώς και η φυσική μετάβαση σε καταστήματα, δεν έχουν πληγεί τόσο, όσο σε άλλες χώρες. Σίγουρα υπάρχει μείωση, είναι όμως μικρότερη. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι η μείωση του ποσοστού μετάβασης σε καταστήματα και χώρους εστίασης οφείλεται κυρίως στα μέτρα προστασίας και όχι στην αλλαγή συμπεριφοράς των Κυπρίων καταναλωτών. Σημαντικά όμως έχει επηρεαστεί και η λεγόμενη «εξωτερική κατανάλωση». Ο μεγάλος αριθμός τουριστών ενίσχυε την κατανάλωση, τόσο άμεσα (κατευθείαν αγορές από τις επιχειρήσεις) όσο και έμμεσα (αυξημένη ζήτηση προϊόντων από ξενοδοχειακές μονάδες). Γίνεται αντιληπτό ότι η πέραν του 70% μείωση των επισκεπτών σε σχέση με πέρσι, επηρεάζει αρνητικά την κατανάλωση, δημιουργώντας αποπληθωριστικές τάσεις. ET

των πελατών (πώς θα ήθελαν οι πελάτες να εξυπηρετούνται και τι χρειάζονται αυτή την περίοδο). Επιπλέον, οι επιχειρηματίες χρειάζεται να λάβουν περισσότερο υπόψη τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των καταναλωτών, καθώς, με τις αποκλίσεις που παρατηρούμε, οι ημέρες του «one-sizefits-all marketing» έχουν τελειώσει. Οι καταναλωτές θα πρέπει να επικεντρωθούν στην ενίσχυση των προσωπικών τους οικονομικών. Σε μια έντονη περίοδο αβεβαιότητας, είναι πολύ σημαντικό να γίνει ένας ολοκληρωμένος και διαχειρίσιμος προγραμματισμός των οικονομικών του καθενός ξεχωριστά και ομαδικά (νοικοκυριά). Οι επενδυτικές κινήσεις (ακόμα και σε αποταμιευτικούς λογαριασμούς) είναι καλό να συνεχιστούν, όπου αυτό είναι δυνατόν. Εξάλλου, η αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών (αγορά τροφίμων με διάρκεια, π.χ. κατεψυγμένων) υποδηλοί αυτή την επενδυτική τάση. Και ας μην ξεχνάμε, σε μια κρίση, πάντοτε είναι θέμα χρόνου προτού επανέλθουμε στην ανάπτυξη. Με προσοχή και έγκαιρο σχεδιασμό, μπορεί μια κρίση να αντιμετωπιστεί πιο ανώδυνα.

COVER STORY

44 EconomyToday

ΠΑΝΔΗΜΙΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΑΓΟΡΕΣ Καθώς το 2020 κλείνει, το πέρασμα της πανδημίας έχει σηματοδοτήσει καταστροφικές συνέπειες, με έναν αόρατο εχθρό ο οποίος καταγράφει μέχρι σήμερα άνω των 50 εκατομμυρίων κρουσμάτων και άνω του 1,3 εκατομμυρίου θανάτων. Το πρώτο lockdown την περίοδο ΜαρτίουΑπριλίου, το οποίο υιοθετήθηκε σχεδόν από όλες τις χώρες με την ελπίδα (και για κάποιους πεποίθηση) ότι θα αποδυναμωνόταν ο ιός και θα κερδίζαμε χρόνο μέχρι την εύρεση εμβολίου, μας βρίσκει σήμερα στη δεύτερη φάση του ιού με ανανεωμένο lockdown λόγω της επανόδου της έξαρσης της μολυσματικής ασθένειας. ΤΟΥ ΖΗΝΩΝΑ ΠΑΠΑΦΙΛΙΠΠΟΥ Μέλους Δ.Σ. Χρηματοοικονομικού Συνδέσμου CFA Κύπρου και Προέδρου Επιτροπής CFA Cyprus Advocacy

EconomyToday 45

COVER STORY

έξαρση της πανδημίας αφήνει ανεξίτηλα σημάδια και στην παγκόσμια οικονομία, όπου οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες ασκούν ευέλικτη και εκτεταμένη βραχυπρόθεσμη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική αντίστοιχα, προσπαθώντας να περισώσουν βιομηχανίες, επιχειρήσεις (ανεξαρτήτως μεγέθους), καθώς και την πληγείσα τουριστική βιομηχανία. Από την άλλη, οι διεθνείς αγορές, προπομπός και κριτής των τεκταινομένων, δεν δείχνουν να αντιστέκονται στις θετικές ανόδους, αφού οι διεθνείς δείκτες, μετά το πρώτο πλήγμα Φεβρουαρίου-Μαρτίου, όταν κινήθηκαν καθοδικά μέχρι και 30%, σήμερα έχουν καταφέρει να καλύψουν όλη τη ζημιά και ταυτόχρονα να καταγράψουν καινούργια υψηλά. Η αμφισβήτηση του αποτελέσματος των αμερικανικών εκλογών από τον τέως («νυν») Πρόεδρο Τραμπ, μετά τη νίκη Μπάιντεν, δεν ήταν αρκετή για να προκαλέσει αβεβαιότητα, ανασφάλεια και αύξηση μεταβλητότητας στις διεθνείς αγορές. Κάθε άλλο, η ανακοίνωση ενός υποψήφιου εμβολίου από τις BioNTech και Pfizer στις αρχές Νοεμβρίου (ακριβώς μετά και τα τελικά αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών) ήταν πέραν του δέοντος αποδεκτή, προκαλώντας ευφορία στο επενδυτικό κοινό, το οποίο έσπευσε να ανεβάσει τους μετοχικούς δείκτες σε νέα υψηλά. Με βάση τα πιο πάνω, μπορεί κανείς να διασαφηνίσει το τι αναμένεται βραχυπρόθεσμα από την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές χάρη στο εμβόλιο. Το νέο εμβόλιο, μετά και την τελική του έγκριση (για τα πρακτικά τεχνικής φύσεως, η ανακοίνωση έγινε ενώ βρισκόταν στη φάση 3 με ποσοστό 46 EconomyToday

Οι διεθνείς χρηματοοικονομικοί οίκοι δεν αναμένουν ολική ανάκαμψη στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς η «επούλωση» από την απότομη αύξηση της ανεργίας, τη ραγδαία μείωση του κύκλου εργασιών μεγάλων επιχειρήσεων, τη μη βιωσιμότητα μικρομεσαίων επιχειρήσεων και το σοβαρό πλήγμα σε ζωτικής σημασίας κλάδους της βιομηχανίας (τουρισμός και ενέργεια) δεν θα διαφανεί άμεσα

επιτυχίας 90%), θα μπει σε άμεση παραγωγή με στόχο να δοθούν 1,3 δισ. δόσεις την ερχόμενη χρονιά. Οι εν λόγω φαρμακοβιομηχανίες βρίσκονται σε συζητήσεις περί του κόστους προσφοράς, στοχεύοντας σε χαμηλή τιμολόγηση που να αντικατοπτρίζει την πραγματική οικονομία, για να διασφαλιστεί η ευρεία πρόσβαση του εμβολίου σε όλο τον κόσμο, καθώς και για να παραμείνει ευχαριστημένο το επενδυτικό κοινό. Το επόμενο βήμα θα είναι η επιλογή δόσεων ανά χώρα. Εδώ θα χρειαστεί να συμβάλει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ως προς τον τρόπο και τον χρόνο κατανομής των δόσεων ανά ήπειρο και χώρα, με βάση τα εκάστοτε επιδημιολογικά στοιχεία. Έπειτα, η κάθε χώρα θα αναλάβει το «βαρύ φορτίο» της επιλογής προτεραιότητας σε περίπτωση μη επαρκών δόσεων για κάλυψη όλου του πληθυσμού. Τι σημαίνει αυτό για την παγκόσμια οικονομία; Η πρώτη αντίδραση (και αυτό έχει αντικατοπτριστεί στις διεθνείς αγορές) είναι άκρως θετική, με αναπτέρωση των ελπίδων ότι το 2021 η διεθνής οικονομία θα ανακάμψει ολικά και θα επιστρέψει στην προ κορωνοϊού εποχή – δηλαδή σε σύντομο χρονικό διάστημα. Από την άλλη όμως, οι διεθνείς χρηματοοικονομικοί οίκοι, οι οποίοι απαρτίζονται από έμπειρους αναλυτές και οικονομολόγους, δεν αναμένουν ολική ανάκαμψη στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς η «επούλωση» από την απότομη αύξηση της ανεργίας, τη ραγδαία μείωση του κύκλου εργασιών μεγάλων επιχειρήσεων, τη μη βιωσιμότητα μικρομεσαίων επιχειρήσεων και το σοβαρό πλήγμα σε ζωτικής σημασίας κλάδους της βιομηχανίας (τουρισμός και ενέργεια) δεν θα διαφανεί άμεσα. Το πώς θα μπορούσε να παρομοιάσει

κανείς τον αντίκτυπο της πανδημίας στην οικονομία είναι με την κίνηση «ανελκυστήρας/σκαλιά»: απότομη πτώση ανελκυστήρα αλλά άνοδος με χρήση σκαλοπατιών. Θα είναι άρα μια άνοδος με ανάκαμψη σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η οποία θα χρειαστεί κόπο, αντοχή και γενναίες κινήσεις. Το τι μπορεί το εμβόλιο να αναπτερώσει –εκτός φυσικά από την αποτροπή επανεμφάνισης της πανδημίας και συνεπώς την αποσυμφόρηση των νοσηλευτηρίων– είναι την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτών αποτελεί σημαντικό μέτρο ανάπτυξης του λιανικού εμπορίου. Με τα περισσότερα καταστήματα και εστιατόρια κλειστά ανά το παγκόσμιο, σε συνδυασμό με τις πιστωτικές διευκολύνσεις που έχουν δοθεί από τις κυβερνήσεις και τα πιστωτικά ιδρύματα (επιδοτήσεις δανείων, αναστολή δόσεων, κυβερνητικές εγγυήσεις), τα νοικοκυριά αύξησαν τις καταθέσεις τους. Χρήματα τα οποία οι κυβερνήσεις θα ήθελαν να δουν να ξοδεύονται ώστε να ενισχυθεί η ανάκαμψη. Και πάλι εδώ όμως η ανάκαμψη αναμένεται να είναι σταδιακή: Η ανησυχία των νοικοκυριών για αύξηση της ανεργίας θα πρέπει να αποκλιμακωθεί (τον Απρίλιο είχε αγγίξει υψηλά επίπεδα), ενώ ταυτόχρονα η προαναφερθείσα ευέλικτη πολιτική θα πρέπει να συνεχιστεί, με ό,τι αρνητικό επακόλουθο θα έχει, κυρίως για τα τραπεζικά ιδρύματα. Υπερθεματίζοντας το πιο πάνω, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) ανέλυσε την οικονομική πτυχή της πανδημίας (δημοσιεύτηκε λίγες μέρες πριν από την επίσημη ανακοίνωση του νέου εμβολίου), καταλήγοντας ότι η διεθνής οικονομική ύφεση και η συρρίκνωση του ΑΕΠ για αυτό το έτος δεν οφείλεται κυρίως στο πρώτο lockdown αλλά στην κοινωνική αποστασιοποίηση των πολιτών με φόβο τη διασπορά του ιού. Για να μιλάμε και τεχνοκρατικά, το ΔΝΤ αναμένει για φέτος παγκόσμια συρρίκνωση του ΑΕΠ

Η ανακοίνωση ενός υποψήφιου εμβολίου από τις BioNTech και Pfizer στις αρχές Νοεμβρίου ήταν πέραν του δέοντος αποδεκτή, προκαλώντας ευφορία στο επενδυτικό κοινό, το οποίο έσπευσε να ανεβάσει τους μετοχικούς δείκτες σε νέα υψηλά

κατά 5,8% για τις ανεπτυγμένες αγορές και ανάκαμψη +3,9% για το επόμενο έτος. Η βραδύτητα ανάκαμψης της φετινής ύφεσης είναι ακριβώς το επακόλουθο της κοινωνικής αποστασιοποίησης, η οποία φθείρει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και ακολούθως την αναποτελεσματική χρήση των ευέλικτων εργαλείων που τους έχουν διαθέσει κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες. Το εμβόλιο θα μπορεί να επιταχύνει την ανάκαμψη (όχι όμως ολικά), αφού τα σκληρά μέτρα lockdown θα μπορούν να αρθούν και η ψυχολογία των επενδυτών/καταναλωτών να ανέβει και να αρθεί ο περιορισμός των δαπανών (να αρχίσουν δηλαδή να ξοδεύουν). Χρηματιστηριακές αγορές: Κατά το «μίνι κραχ» της πανδημίας (Φεβρουάριος-Μάρτιος), οι διεθνείς μετοχικοί δείκτες διολίσθησαν με πτώση μέχρι και 30%, ενώ η μεταβλητότητα αυξήθηκε απότομα σε επίπεδα 2008 (παγκόσμια οικονομική κρίση). Οι εισηγμένες εταιρείες ανακοίνωσαν χαμηλότερα των προσδοκιών εταιρικά αποτελέσματα (κύκλο εργασιών και καθαρό κέρδος), ενώ αρκετές από αυτές αδυνατούσαν να δώσουν «forward guidance», όπως συνηθιζόταν για τα αναμενόμενα κέρδη των επόμενων περιόδων. Η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (FED) αγόρασε χρέος εταιρειών μέσω ομολόγων τους, ανεξαρτήτως πιστοληπτικής διαβάθμισης, με στόχο να προσφέρει βραχυπρόθεσμη ανάσα από την αναστολή των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων μετά το πρώτο lockdown. Κι όμως, το επενδυτικό ενδιαφέρον δεν ήταν διόλου αδιάφορο, αφού οι εν λόγω δείκτες κινήθηκαν ανοδικά, υπερκαλύπτοντας όλες τις ζημιές και καταγράφοντας νέα υψηλά. Ενδεικτικό είναι το ότι, από την αρχή του χρόνου, κινούνται ανοδικά με κέρδη άνω του 8%, με τον αμερικανικό τεχνολογικό δείκτη να παρουσιάζει κέρδη άνω του 30%. ET

«Επιταχυντής» της ανάκαμψης το εμβόλιο Η ανακοίνωση του εμβολίου προστίθεται ως νέα παράμετρος στην ευφορία των επενδυτών, προσφέροντας κέρδη άνω του 3% σε μόλις μία εβδομάδα. Ταυτόχρονα, οι διεθνείς χρηματοοικονομικοί αναλυτές παρουσιάζονται συγκρατημένα αισιόδοξοι για το 2021, αναμένοντας εταιρικά και χρηματιστηριακά κέρδη, αλλά και (με περισσότερη σιγουριά) την παραμονή της αυξημένης μεταβλητότητας στις αγορές. Εν κατακλείδι, η νέα χρονιά θα βρει τη διεθνή οικονομία σε προσπάθεια ανάκαμψης, ενώ οι διεθνείς αγορές θα συγκρατήσουν αυξημένη μεταβλητότητα. Το εμβόλιο (ή εμβόλια) θα είναι ικανό να λειτουργήσει σαν φάρμακο «επιταχυντής» στην όλη προσπάθεια, με βάση την απόδοσή του.

EconomyToday 47

ΘΕΜΑ

Αναγκαίος ο ολοκληρωμένος

οικονομικός σχεδιασμός

48 EconomyToday

Σε περιόδους μεγάλης αβεβαιότητας, ειδικότερα όταν στην εξίσωση υπάρχουν και αστάθμητοι παράγοντες, όπως η διασπορά του κορωνοϊού, ο οποιοσδήποτε οικονομικός σχεδιασμός, είτε αφορά τα δημόσια οικονομικά είτε τις επιχειρήσεις, γίνεται δυσκολότερος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το μοντέλο πρέπει να είναι δυναμικό, δηλαδή να μπορεί να προσαρμόζεται στις εξελίξεις, και να γίνονται οι ανάλογες αναλύσεις ευαισθησίας, ώστε να μπορούν να χαρτογραφηθούν όσο το δυνατόν καλύτερα το χειρότερο και το καλύτερο σενάριο. ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΓΙΑΣΕΜΙΔΗ Οικονομολόγου

ια να είναι ολοκληρωμένος ένας σχεδιασμός, πρέπει να αφορά τόσο τον βραχυπρόθεσμο όσο και τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Λόγω της κατάστασης που δημιουργείται από την πανδημία, τα προβλήματα δεν αφορούν συγκεκριμένες οικονομίες, αλλά την παγκόσμια οικονομία στο σύνολό της. Σημειώνεται όμως ότι οικονομίες με θεσμικά προβλήματα, δημοσιονομικά αδύναμες ή επιρρεπείς σε υφεσιογόνες πιέσεις, θα νιώσουν περισσότερο αυτή την κρίση. Είναι φυσικά ξεκάθαρο ότι προέχει η διασφάλιση της δημόσιας υγείας.

Ο άγνωστος «Χ»

Για να είναι ολοκληρωμένος ένας σχεδιασμός, πρέπει να αφορά τόσο τον βραχυπρόθεσμο όσο και τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα

Το ζητούμενο της επόμενης μέρας (με τα μέτρα στήριξης που λαμβάνονται) είναι να μην καταστραφούν ή εκμηδενιστούν οι παραγωγικές μονάδες του τόπου, ώστε να υπάρξει ισχυρή ανάκαμψη όταν το πρόβλημα της πανδημίας περιοριστεί. Μεγάλος άγνωστος παράγοντας είναι φυσικά το χρονικό σημείο που αυτό θα γίνει και πώς θα επηρεαστεί η κάθε οικονομία ξεχωριστά. Υπενθυμίζεται ότι για φέτος υπήρξαν δηλώσεις για μίνι τουριστική περίοδο, κάτι το οποίο τελικά δεν επαληθεύτηκε (σε σύγκριση με την Ελλάδα, όπου η προσέλκυση σημαντικού αριθμού τουριστών φαίνεται να συνδυάστηκε με μεγάλη αύξηση κρουσμάτων, ενώ στην Κύπρο η επιδημιολογική εικόνα επιβαρύνθηκε λιγότερο και η τουριστική βιομηχανία πλήγηκε περισσότερο).

EconomyToday 49

ΘΕΜΑ

Δεδομένες οι αλλαγές Είναι σχεδόν βέβαιο ότι το παγκόσμιο οικονομικό και επιχειρηματικό μοντέλο θα διαφοροποιηθεί. Δέκα και πλέον χρόνια μετά την τελευταία οικονομική κρίση, που ξεκίνησε από την κατάρρευση των δομημένων προϊόντων στην Αμερική, η παγκόσμια, η ευρωπαϊκή, αλλά και η κυπριακή οικονομία βρίσκονται αντιμέτωπες με μια ακόμη πρόκληση. Χαρακτηριστικές είναι και οι δηλώσεις της Διοικήτριας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η οποία ανέφερε ότι η ανάκαμψη αναμένεται να είναι ασταθής, με τις ελπίδες να βασίζονται περισσότερο στον ρυθμό διάθεσης του εμβολίου. Επιπλέον, σημείωσε ότι η ανάκαμψη από μια ύφεση που βασίζεται σε υπηρεσίες, όπως αυτή του κορωνοϊού, φαντάζει πιο αργή σε σχέση με αυτήν που βασίζεται σε αγαθά, εφόσον οι υπηρεσίες δημιουργούν λιγότερη ζήτηση από ό,τι τα καταναλωτικά αγαθά. Συνεχίζοντας, σημείωσε ότι η ύφεση που βασίζεται στις υπηρεσίες έχει πολύ μεγάλο αντίκτυπο στις θέσεις εργασίας, συγκρίνοντας τα πέντε εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρωζώνη που έχασαν τη δουλειά τους το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους με τις 900.000 απώλειες θέσεων εργασίας έξι μήνες μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers.

Όλα τα όπλα στη μάχη Επισημαίνεται ότι η ΕΚΤ και άλλες κεντρικές τράπεζες χρησιμοποιούν όλα τα εργαλεία νομισματικής πολιτικής που διαθέτουν, όπως το πρόγραμμα έκτακτης αγοράς

Έχουν αναπτυχθεί σημαντικά ευρωπαϊκά εργαλεία, μέσα από τα οποία τα κράτη-μέλη μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια, είτε υπό τη μορφή δανείων είτε σε χρηματοδοτήσεις

ομολόγων και τη διάθεση μακροπρόθεσμων δανείων προς τις τράπεζες για παροχή ρευστότητας στις οικονομίες, ώστε από τη μια να διατηρηθούν οι παραγωγικές τους μονάδες και από την άλλη να υπάρξει όσο το δυνατόν ισχυρότερη ανάκαμψη όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Την ίδια στιγμή, έχουν αναπτυχθεί σημαντικά ευρωπαϊκά εργαλεία, μέσα από τα οποία τα κράτη-μέλη μπορούν να αντλήσουν κεφάλαια, είτε υπό τη μορφή δανείων είτε σε χρηματοδοτήσεις. Σημαντικός είναι ο ρόλος που αναμένεται να διαδραματίσει το Ταμείο Ανασυγκρότησης, από το οποίο η Κύπρος αναμένεται να αντλήσει περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ, νοουμένου ότι θα προχωρήσει στην ετοιμασία και εφαρμογή ενός αξιόπιστου σχεδίου μεταρρυθμίσεων.

Πλάνο μεταρρυθμίσεων Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του Υπουργείου Οικονομικών, το πλάνο θα αφορά την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στη δημόσια υπηρεσία, στην τοπική αυτοδιοίκηση και στη δικαιοσύνη, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, την πράσινη ανάπτυξη (από τους κύριους στόχους του προγράμματος) και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, με κύριο σημείο αναφοράς την καινοτομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Όλα τα πιο πάνω αποτελούν σημαντικούς στόχους, ίσως όμως να απαιτείται χρόνος για να αποδώσουν. Για παράδειγμα, η συζήτηση για αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης της οικονομίας, όπως ξαναγράψαμε, χρονίζει και απαιτεί προσήλωση στην αλλαγή και διαφοροποίηση της κουλτούρας και του τρόπου σκέψης της κοινωνίας στο σύνολό της. Όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις, ευχή όλων είναι φυσικά να επιτευχθούν εκείνες οι συναινέσεις που θα επιτρέψουν την υιοθέτησή τους, εγχείρημα σχετικά δύσκολο σε προεκλογική περίοδο.

Και κινήσεις βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα Πέρα από τα πιο πάνω, που θα έπρεπε ήδη να εφαρμόζονταν, κρίνεται αναγκαίο να υπάρξουν αποφάσεις και κινήσεις που θα δώσουν ώθηση στην οικονομία βραχυπρόθεσμα, ώστε, με την αντιμετώπιση του προβλήματος του ιού, να υπάρξει ισχυρή ανάπτυξη. Με τα έσοδα από τον τουρισμό να φθάνουν στο ναδίρ και τον κατασκευαστικό τομέα –ο οποίος, παρά τα προβλήματα που δημιούργησαν συγκεκριμένες κακές πρακτικές, συνεισέφερε σημαντικά στην απασχόληση και στα κρατικά έσοδα (τέλη χαρτοσήμων, μεταβιβαστικά, φόρος προστιθέμενης αξίας, εισφορές στις κοινωνικές ασφαλίσεις και στο Γενικό Σύστημα Υγείας, εταιρικός φόρος)– να αντιμετωπίζει σημαντικότατες προκλήσεις, είναι απαραίτητο να υπάρξει προετοιμασία για το ενδεχόμενο βραχυπρόθεσμης συρρίκνωσης των δημόσιων εσόδων. Όλοι συμφωνούν ότι θα είναι εφιαλτικό το σενάριο αν χαθεί και η τουριστική περίοδος του 2021. 50 EconomyToday

Ο στόχος της βιωσιμότητας Μπορεί η Κύπρος να έχει ενεργοποιήσει τη Ρήτρα Διαφυγής που αποφασίστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και προνοεί την παρέκκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους για το 2020 και το 2021, όμως αυτό είναι προσωρινό και πρέπει να προετοιμαστούμε ως χώρα για την περίοδο που τα θεσμικά όργανα θα αρχίσουν να «μαζεύουν» αυτές τις χαλαρώσεις, εφόσον είναι αναμενόμενο ότι θα υπάρξουν, ενδεχομένως, ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα επαναφοράς στους στόχους. Σημειώνεται δε ότι πάντοτε βασικός στόχος μιας κυβέρνησης είναι η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Δεν υπάρχει περίπτωση η τωρινή κατάσταση να μην αφήσει πληγές και «οικονομικά θύματα», αλλά το μεγάλο ζητούμενο είναι κατά πόσον οι εθνικές οικονομίες θα έχουν τα αντανακλαστικά να επανέλθουν σε όσο το δυνατόν μικρότερο χρονικό διάστημα στην κανονικότητα.

Προς αύξηση των ΜΕΔ Την ίδια στιγμή, τα τραπεζικά ιδρύματα προετοιμάζονται για την περίοδο μετά τη λήξη του μέτρου αναστολής των δόσεων των δανείων, αναλύοντας το πώς έχουν επηρεαστεί τα εισοδήματα των δανειοληπτών από την κρίση. Η παρατεταμένη κρίση αναπόφευκτα θα δημιουργήσει νέο κύμα μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ). Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε η

Κεντρική Τράπεζα τον Ιούνιο, υπήρξε σημαντική μείωση των ΜΕΔ, κυρίως λόγω της μεταφοράς χαρτοφυλακίων δανείων εκτός του συστήματος σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουν λυθεί τα προβλήματα για την κοινωνία και τις επιχειρήσεις (μάλλον το αντίθετο, εφόσον ενδεχομένως να ενταθούν οι πιέσεις και ο ρυθμός των διαδικασιών εκποίησης των υποθηκών).

Η λύση της «κακής» τράπεζας

Η δημιουργία «κακής» τράπεζας σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελεί δύσκολο εγχείρημα, όχι τόσο τεχνικά αλλά πολιτικά

Τελευταία, αναπτύσσεται και πάλι η συζήτηση για τη δημιουργία «κακών» τραπεζών για απορρόφηση μέρους των δανείων που ενδεχομένως να μπουν στην κατηγορία των ΜΕΔ λόγω του ιού. Η χρηματοδότηση ενός τέτοιου σχήματος και η αξία με την οποία θα μεταφερθούν σε αυτό τα δάνεια από τα τραπεζικά ιδρύματα είναι δύο ζητήματα τα οποία πρέπει να εξεταστούν πριν προχωρήσει ένα τέτοιο εγχείρημα. Η δημιουργία «κακής» τράπεζας σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελεί δύσκολο εγχείρημα, όχι τόσο τεχνικά αλλά πολιτικά, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην το βλέπει τόσο θετικά. Το μεγαλύτερο ενδεχομένως ζήτημα σε μια τέτοια προσπάθεια είναι ο τρόπος χρηματοδότησής του. Η έκδοση ευρωομολόγων είναι μια πιθανή λύση, αλλά όλοι έχουμε δει την αντίδραση ορισμένων χωρών-μελών σε παρόμοιες περιπτώσεις. ΕΤ

EconomyToday 51

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

52 EconomyToday

ΟΧΙ ΣΕ ΜΑΖΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ ΚΑΙ

ΜΟΝΟΜΕΡΕΙΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ…

Ένα ηχηρό όχι σε οποιεσδήποτε μονομερείς αποφάσεις από πλευράς των εργοδοτών λέει η Υπουργός Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ζέτα Αιμιλιανίδου, τονίζοντας ότι αυτό αποτελεί προϋπόθεση για ένταξη σε οποιοδήποτε σχέδιο στήριξης. Σε συνέντευξη που παραχωρεί στο περιοδικό Economy Today, η Υπουργός Εργασίας στέλνει το μήνυμα ότι οι νομοθεσίες που προστατεύουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, όπως η καταβολή μισθών, συμπεριλαμβανομένου και του 13ου μισθού, «εξακολουθούν να ισχύουν και δεν έχει διαφοροποιηθεί οτιδήποτε». Αναλύοντας βήμα-βήμα όλα τα σχέδια στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων για αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την πανδημία του COVID-19, η κ. Αιμιλιανίδου εξηγεί ποια θα είναι από εδώ και πέρα η στόχευση της κυβέρνησης και παράλληλα δηλώνει πως, με βάση την αναλογιστική μελέτη, το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι βιώσιμο μακροπρόθεσμα. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛY ΜΙΝΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ

Η Υπουργός Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ζέτα Αιμιλιανίδου, μιλά για τη διαχείριση της πανδημίας και τους επόμενους σχεδιασμούς της κυβέρνησης

ο πρώτο κύμα της πανδημίας του COVID19 βρήκε την κυβέρνηση έτοιμη να στηρίξει την τοπική οικονομία, τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους. Ποιο είναι σήμερα το πλάνο σας σε περίπτωση που η κατάσταση βγει εκτός ελέγχου; Ως κυβέρνηση, με το ξέσπασμα της πανδημίας τον περασμένο Μάρτιο, εστιάσαμε αρχικά στις επείγουσες ενέργειες για την προστασία πρωτίστως της υγείας, αλλά ταυτόχρονα και στη στήριξη των εργαζομένων και των επιχειρήσεων, ούτως ώστε να μη μείνει κανένας εργαζόμενος χωρίς εισόδημα και να αποφευχθούν οι οποιεσδήποτε μαζικές απολύσεις. Για την επίτευξη αυτών των στόχων έχουν εφαρμοστεί και υλοποιηθεί από το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων σειρά Ειδικών Σχεδίων, όπως τα Ειδικά Σχέδια Πλήρους και Μερικής Αναστολής Εργασιών της Επιχείρησης, Ειδικής Άδειας για Φροντίδα Παιδιών, Ειδικής Άδειας Ασθενείας για εργαζόμενους σε καραντίνα ή αυτοπεριορισμό ή και ευάλωτες ομάδες πλη-

EconomyToday 53

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

θυσμού, Στήριξης Αυτοτελώς Εργαζομένων Προσώπων, καθώς και το Ειδικό Σχέδιο για Στήριξη Ανέργων. Πάντοτε σύμφωνα με οδηγίες του Προέδρου της Δημοκρατίας και σε πλήρη συνεννόηση με τον Υπουργό Οικονομικών και ανάλογα με την εξέλιξη της πορείας της πανδημίας, τα επιδημιολογικά δεδομένα αλλά και τις εκτιμώμενες επιπτώσεις στην οικονομία και τη λειτουργία των επιχειρήσεων, τα Σχέδια που υλοποιούμε αναπροσαρμόζονται σε μηνιαία βάση, λαμβάνοντας υπόψη και τις απόψεις των κοινωνικών εταίρων. Τα Ειδικά Σχέδια που εφαρμόζονται έχουν ήδη αναπροσαρμοστεί και έχουν ανακοινωθεί, έτσι ώστε, με βάση την υφιστάμενη κατάσταση της πανδημίας, να παρέχεται η αναγκαία στήριξη στους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις που την χρειάζονται.

ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΣΤΗΡΙΞΗ

Ποιο ήταν το συνολικό μέγεθος της στήριξης που δόθηκε αρχικά και σε ποιο επίπεδο μπορεί να ανέλθει μια νέα κυβερνητική στήριξη; Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η στήριξη συνεχίζει να παρέχεται – δεν έχει διακοπεί από τον Μάρτιο μέχρι σήμερα. Εκείνο που διαφοροποιείται σε μηνιαία βάση είναι η στόχευση της στήριξης, καθώς στηρίζονται πολύ στοχευμένα οι κλάδοι της οικονομίας και οι οικονομικές δραστηριότητες που κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα χρειάζονται αυτή τη στήριξη. Σε αυτό το πλαίσιο, από τον Μάρτιο μέχρι και τον Οκτώβριο του 2020 έχουν αξιοποιηθεί πέραν των 530 εκατ. ευρώ για τη στήριξη των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των ανέργων, ενώ με σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου έχει εγκριθεί η επέκταση του πλαισίου στήριξης μέχρι και τον Μάρτιο του 2021 με επιπλέον 130 έως 150 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό έχει ενισχυθεί με ακόμη 20 εκατ. ευρώ υπό το φως των νέων, αυστηρότερων μέτρων που έχουν ληφθεί και της συνυφασμένης ανάγκης για περαιτέρω στήριξη των εργαζομένων. Θεωρώ σημαντικό να αναφερθεί ότι τα Ειδικά Σχέδια που έχουν προκηρυχθεί και υλοποιηθεί από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2020 από το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι πλήρως χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του προγράμματος SURE και ότι η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν μία από τις δύο πρώτες χώρες των οποίων τα προγράμματα εγκρίθηκαν για χρηματοδότηση, για το συνολικό ποσό των 479 εκατ. ευρώ. Επίσης, όλα τα Ειδικά Σχέδια έχουν υλοποιηθεί μέσω εξειδικευμένης ηλεκτρονικής πλατφόρμας που έχει δημιουργηθεί από την πρώτη στιγμή, ούτως ώστε η στήριξη να παρέχεται αμέσως σε όλους όσοι τη χρειάζονται. Πόσες συνολικά επιχειρήσεις και εργαζόμενοι στηρίχθηκαν από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο; Τα Ειδικά Σχέδια αναθεωρούνται σε μηνιαία βάση, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις των κοινωνικών εταίρων και σε συνεννόηση με τον Υπουργό Οικονομικών. Σε αυτό το πλαίσιο, κατά τη φάση του κατ’ οίκον περιορισμού τον περασμένο Απρίλιο, στηρίζονταν πέραν των 190.000 εργαζομένων, καθώς και όλοι οι άνεργοι οι οποίοι είχαν εξαντλήσει τους 6 μήνες του ανεργιακού τους επιδόματος εντός του 2020, για τους οποίους έκτοτε επεκτείνεται η καταβολή του ανεργιακού επιδόματος. Οι εργαζόμενοι αυτοί 54 EconomyToday

«Στόχος αλλά και προϋπόθεση για τη συμμετοχή επιχειρήσεων στα οποιαδήποτε σχέδια επιδότησης και για την εφαρμογή όλων όσα έχουν αναφερθεί, είναι η αποφυγή απολύσεων, καθώς και η προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων από οποιεσδήποτε μονομερείς αποφάσεις»

που έλαβαν στήριξη απασχολούνται σε 27.000 επιχειρήσεις, οι οποίες στηρίχθηκαν μέσω της παροχής στήριξης στους εργαζόμενούς τους, ενώ στηρίχθηκαν και επιπλέον περί τις 22.000 αυτοτελώς εργαζόμενα πρόσωπα. Η στήριξη αυτή αφορά δηλαδή την πλειοψηφία των επιχειρήσεων και των αυτοτελώς εργαζομένων προσώπων.

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Ο τομέας του τουρισμού έχει δεχθεί πολύ μεγάλο πλήγμα. Χιλιάδες εργαζόμενοι στον τομέα αυτό είτε δεν εργάστηκαν είτε εργάστηκαν για πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Με ποιο τρόπο θα αντιμετωπίσετε τα σοβαρά προβλήματα που ταλανίζουν την ξενοδοχειακή και τουριστική βιομηχανία και για πόσες χιλιάδες εργαζόμενους μιλάμε; Πολλά από τα Ειδικά Σχέδια που έχουμε σχεδιάσει και εφαρμόσει είχαν ως ομάδα-στόχο τους εργαζόμενους αλλά και τους άνεργους της τουριστικής βιομηχανίας. Στον

ξενοδοχειακό τομέα απασχολούνται περί τις 18 χιλιάδες εργαζόμενοι, ενώ στις υπόλοιπες επιχειρήσεις που συνδέονται άμεσα με την τουριστική βιομηχανία απασχολούνται ακόμη 15 έως 20 χιλιάδες εργαζόμενοι. Όσον αφορά τους εργαζόμενους σε ξενοδοχεία, τουριστικά καταλύματα, τουριστικά πρακτορεία, χώρους εστίασης, αλλά και σε διάφορες επιχειρήσεις των οποίων οι δραστηριότητες συνδέονται με την τουριστική βιομηχανία, από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι σήμερα υλοποιήθηκαν και συνεχίζουν να υλοποιούνται εξειδικευμένα Ειδικά Σχέδια, μέσω των οποίων στηρίζονται με την παροχή Ειδικού Ανεργιακού Επιδόματος, στο ύψος του 60% των μηνιαίων απολαβών τους. Συγκεκριμένα, για την περίοδο Μαρτίου-Οκτωβρίου παρεχόταν στήριξη σε 80% ως 90% του συνολικού αριθμού εργαζομένων σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα, αναλόγως της περιόδου και του αν δραστηριοποιούνταν ή όχι. Σε επιχειρήσεις που συνδέονται με –ή επηρεάζονται από– τις τουριστικές δραστηριότητες, παρεχόταν στήριξη

«Από τον Μάρτιο μέχρι και τον Οκτώβριο του 2020 έχουν αξιοποιηθεί πέραν των €530 εκατ. για τη στήριξη των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των ανέργων»

σε 45% ως 80% του συνολικού αριθμού εργαζομένων, ενώ για μικρές επιχειρήσεις που εργοδοτούν μέχρι τρία πρόσωπα, η στήριξη επεκτείνεται στο 100% των εργαζομένων. Η στήριξη αυτή θα συνεχιστεί μέχρι τον Μάρτιο του 2021, βάσει των πρόσφατων αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, με παροχή στήριξης σε μέχρι και 97% του αριθμού των εργοδοτουμένων σε επιλέξιμες επιχειρήσεις που έχουν αναστείλει τη δραστηριοποίησή τους ή που έχουν μείωση του κύκλου εργασιών τους άνω του 80%. Επιπλέον, ως σημαντικό κίνητρο για τη διατήρηση της οικονομικής δραστηριότητας, θα μπορεί να παρέχεται στήριξη σε μέχρι και 90% του προσωπικού ξενοδοχείων και τουριστικών καταλυμάτων που θα συνεχίσουν τη λειτουργία τους, όπως επίσης και σε 65% των εργαζομένων των άλλων επιχειρήσεων που συνδέονται με τον τουριστικό τομέα, ποσοστό που μπορεί να φθάσει και το 100% του συνόλου του προσωπικού για μικρές επιχειρήσεις που εργοδοτούν μέχρι τρεις εργαζόμενους. Ειδικότερα για τα τουριστικά

EconomyToday 55

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

πρακτορεία, η στήριξη επεκτείνεται μέχρι και στο 80% του συνόλου του προσωπικού ή στο 100% για μικρές επιχειρήσεις με μέχρι τρεις εργαζόμενους. Όσον αφορά τους άνεργους του τομέα, από τον Απρίλιο του 2020 μέχρι και σήμερα εφαρμόζεται το Ειδικό Σχέδιο για επέκταση του ανεργιακού επιδόματος, το οποίο θα ισχύσει μέχρι και τον Ιούνιο του 2021 με βάση τις μέχρι τώρα αποφάσεις. Δηλαδή, άνεργοι οι οποίοι έχουν λάβει πλήρως τους 6 μήνες ανεργιακού που δικαιούνταν με βάση τη νομοθεσία, χωρίς να έχουν μπορέσει να βρουν εργασία λόγω της πανδημίας, εντάσσονται στο Σχέδιο αυτό και συνεχίζουν να λαμβάνουν Ειδικό Ανεργιακό Επίδομα.

«Οι σχεδιασμοί για την αναθεώρηση του συνταξιοδοτικού συστήματος και για τη θέσπιση κατώτατου μισθού δεν έχουν ανατραπεί και προχωρούν στον βαθμό που επιτρέπουν οι συνθήκες όπως διαμορφώνονται» 56 EconomyToday

Ποιες διευκολύνσεις θα παρέχετε προς τις επιχειρήσεις προκειμένου να διαχειριστούν καλύτερα την κρίση της πανδημίας; Επιπρόσθετα από τα 100 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη αξιοποιηθεί για τη στήριξη επιχειρήσεων και αυτοτελώς εργαζομένων αναφορικά με τα λειτουργικά τους έξοδα, όλα τα Ειδικά Σχέδια που εφαρμόζει το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων προβλέπουν για τη δυνατότητα επιδότησης της εργασίας και κατ’ επέκταση τη στήριξη της επιχείρησης με ουσιαστικό τρόπο. Δηλαδή, κάθε επιλέξιμη επιχείρηση μπορεί να συμμετέχει στα Ειδικά Σχέδια και ταυτόχρονα να συνεχίσει να δραστηριοποιείται. Σε μια τέτοια περίπτωση, η επιχείρηση καταβάλλει στους επιλέξιμους εργαζόμενους μόνο το υπόλοιπο του μισθού το οποίο υπολείπεται μετά την επιδότηση του 60% μέσω των Ειδικών Σχεδίων, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο σημαντικά τα λειτουργικά της κόστη. Πέραν των ανωτέρω, έχουν προκηρυχθεί και εφαρμόζονται και αρκετά σχέδια για την επιδότηση της πρόσληψης ανέργων αλλά και της κατάρτισης εργαζομένων χωρίς κόστος στον εργοδότη, για τα οποία γίνεται αναφορά στη συνέχεια. Επιπλέον, θα προκηρυχθούν και Ειδικά Σχέδια για επιδότηση των επιχειρήσεων που βρίσκονται σε πλήρη αναστολή εργασιών λόγω των διαταγμάτων του Υπουργού Υγείας.

ΠΛΗΡΩΣ ΒΙΩΣΙΜΟ ΤΟ ΤΚΑ

Ποια είναι η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων; Ποια ήταν η επίδραση της πανδημίας στο αποθεματικό; Τι σημαίνει αυτό για τις συντάξεις; Όπως έχει αναφερθεί, οι δαπάνες για τα Ειδικά Σχέδια δεν έχουν χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων αλλά από ειδικά κονδύλια του προϋπολογισμού για την αντιμετώπιση της πανδημίας, τα οποία με τη σειρά τους χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επιπλέον, επειδή τα ειδικά επιδόματα που καταβάλλονται σε εργαζόμενους μέσω των Ειδικών Σχεδίων θεωρούνται με βάση τη νομοθεσία ως μέρος του μισθού, προβλέπεται και η αντίστοιχη πίστωση ασφαλιστικών μονάδων για όλους τους επωφελούμενους, ώστε να μην επηρεαστεί το δικαίωμά τους σε σύνταξη. Συνεπώς, με βάση τα μέχρι

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ τώρα δεδομένα, δεν προκύπτουν οποιεσδήποτε αρνητικές συνέπειες ως προς τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι, με βάση την περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων νομοθεσία, διεξάγεται σε τακτική βάση, κάθε τρία χρόνια, συγκεκριμένη αναλογιστική μελέτη για τη βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Με βάση τη μελέτη αυτή που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, επιβεβαιώνεται ότι το Ταμείο είναι πλήρως βιώσιμο μακροπρόθεσμα. Ποια είναι σήμερα η εικόνα που παρουσιάζει ο δείκτης της ανεργίας και, με βάση τις εκτιμήσεις σας, ποιο θα είναι το χειρότερο σενάριο στην περίπτωση που, λόγω της πανδημίας, κάποιες επιχειρήσεις ενδεχομένως να κλείσουν; Ο αριθμός των ανέργων έχει αυξηθεί από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι σήμερα για δύο λόγους, που δεν σχετίζονται με οποιεσδήποτε απολύσεις: Κατ’ αρχάς, λόγω της πανδημίας δεν υπήρξε έναρξη της τουριστικής περιόδου τον Απρίλιο του 2020 και ως εκ τούτου τα εποχικά άνεργα πρόσωπα που κάθε Απρίλιο εργοδοτούνταν στην τουριστική βιομηχανία, φέτος δεν μπόρεσαν να βρουν δουλειά. Κατά δεύτερο λόγο, ένας αριθμός εργαζομένων, πάντοτε, υπό φυσιολογικές συνθήκες μετακινείται μεταξύ εργοδοτών σε κάποιο βαθμό, είτε επειδή είναι προσωρινά εργαζόμενοι είτε για άλλους λόγους, και λόγω της πανδημίας τα πρόσωπα αυτά δεν είναι εύκολο να εργοδοτηθούν εκ νέου. Είναι και για τους λόγους αυτούς που εφαρμόζεται από τον Απρίλιο του 2020 το Ειδικό Σχέδιο για την επέκταση του ανεργιακού επιδόματος. Σε ό,τι αφορά τους επόμενους μήνες, ο σχεδιασμός του Υπουργείου αλλά και της κυβέρνησης επικεντρώνεται στη στήριξη των επιχειρήσεων και στην αποφυγή μαζικών απολύσεων. Ο σχεδιασμός αυτός συνεχώς αναπροσαρμόζεται γύρω από τους στόχους αυτούς, ώστε να αποφευχθεί όσο είναι δυνατόν αυτό το σενάριο. Ποια άλλα σχέδια για στήριξη της απασχόλησης προωθείτε ως Υπουργείο; Πέραν των Ειδικών Σχεδίων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, για την περίοδο από τον Νοέμβριο του 2020 μέχρι τον Μάρτιο του 2021 έχει καταρτιστεί και εφαρμόζεται ένα συνεκτικό και αλληλοσυμπληρούμενο πλέγμα σχεδίων και πολιτικών με στόχο τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, καθώς και του ύψους των μισθών, με κρατική στήριξη εκεί και όπου χρειάζεται, καθώς και με αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων αλλά και κονδυλίων από το αποθεματικό της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, το οποίο προέρχεται βεβαίως από τις διαχρονικές εισφορές των ίδιων των εργοδοτών. Το πλέγμα των πολιτικών που εφαρμόζονται έχει συνολικό προϋπολογισμό 52 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει: • Ειδικά Σχέδια Κατάρτισης Εργαζομένων για την περίοδο που αρχίζει μετά το τέλος Οκτωβρίου 2020 με στόχο 1.000 μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες λόγω της πανδημίας έχουν υποστεί σημαντική μείωση του κύκλου εργασιών, να καταρτίζουν, κατά μέσο

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας και των κυβερνητικών μέτρων στήριξης, θέσατε κάποιες δικλείδες ασφαλείας για προστασία των εργαζομένων. Με τη λήξη των σχεδίων αυτών, πώς προστατεύεται πλέον ο εργαζόμενος από απολύσεις και από μειώσεις μισθών και άλλων ωφελημάτων, όπως είναι για παράδειγμα ο 13ος μισθός, οι άδειες κ.ά.; Στόχος αλλά και προϋπόθεση για τη συμμετοχή επιχειρήσεων στα οποιαδήποτε σχέδια επιδότησης και για την εφαρμογή όλων όσα έχουν αναφερθεί, είναι η αποφυγή απολύσεων, καθώς και η προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων από οποιεσδήποτε μονομερείς αποφάσεις, οι οποίες δεν θα ακολουθήσουν τις θεσμοθετημένες διαδικασίες του Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων και της περί Προστασίας των Μισθών νομοθεσίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η πρόσφατη υπερψήφιση από τη Βουλή των Αντιπροσώπων της νομοθεσίας που είχε καταθέσει η κυβέρνηση για τις αρμοδιότητες και εξουσίες της Ενιαίας Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων, την οποία έχουμε συστήσει στο Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, είναι ιδιαίτερα σημαντική και ευχαριστώ τα κοινοβουλευτικά κόμματα για την ομόφωνη υπερψήφιση της νομοθεσίας αυτής, ιδιαίτερα σε αυτές τις συγκυρίες, όπου οι επιθεωρήσεις και έλεγχοι για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων είναι ιδιαίτερα σημαντικοί και έχουν δοθεί οδηγίες για αυξημένους ελέγχους και επιθεωρήσεις. Όσο για τον 13ο μισθό, να τονίσω ότι οι νομοθεσίες που προστατεύουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, όπως για παράδειγμα η υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή των μισθών, περιλαμβανομένου του 13ου μισθού εκεί όπου καταβάλλεται, εξακολουθούν να ισχύουν και δεν έχει διαφοροποιηθεί οτιδήποτε.

«Όσο για τον 13ο μισθό, να τονίσω ότι οι νομοθεσίες που προστατεύουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, όπως για παράδειγμα η υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή των μισθών, περιλαμβανομένου του 13ου μισθού εκεί όπου καταβάλλεται, εξακολουθούν να ισχύουν και δεν έχει διαφοροποιηθεί οτιδήποτε»

όρο μία βδομάδα του μήνα, τους εργαζόμενούς τους με την καταβολή από το Σχέδιο του κόστους κατάρτισης. • Πρόγραμμα Επαγγελματικής Κατάρτισης Ανέργων, με επικέντρωση σε ανέργους του ξενοδοχειακού τομέα. • Σχέδιο Παροχής Κινήτρων για την Εργοδότηση Ανέργων με επιδότηση του μισθολογικού κόστους για νέες προσλήψεις. • Σχέδιο Παροχής Κινήτρων για Εργασιακή Αποκατάσταση Αποφυλακισμένων. • Σχέδιο Παροχής Κινήτρων για την Απασχόληση Νέων ηλικίας από 15 έως 29 ετών που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (για άμεση πρόσληψη). • Σχέδιο Παροχής Κινήτρων για την Κατάρτιση Νέων ηλικίας από 15 έως 29 ετών που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (για κατάρτιση και πρόσληψη). Πώς επηρέασε η πανδημία τις αλλαγές που προωθούνταν στο συνταξιοδοτικό και στη θέσπιση του κατώτατου μισθού; Σίγουρα η διαχείριση των επιπτώσεων της πανδημίας έχει μεταβάλει σε κάποιο βαθμό τις προτεραιότητες του Υπουργείου, καθώς αυτό το διάστημα προείχε η προστασία και η στήριξη των εργαζομένων, μέσα σε πρωτόγνωρες και ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες. Οι σχεδιασμοί όμως για την αναθεώρηση του συνταξιοδοτικού συστήματος και για τη θέσπιση κατώτατου μισθού δεν έχουν ανατραπεί και προχωρούν στον βαθμό που επιτρέπουν οι συνθήκες όπως διαμορφώνονται. ΕΤ

EconomyToday 57

ΑΠΟΨΗ

Πράγματα σωστά ή σωστά πράγματα; Κυριακός E. Γεωργίου Εργάτης Γνώσης

Όσο μπορείς Κωνσταντίνος Καβάφης Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες. Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την, γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την στων σχέσεων και των συναναστροφών την καθημερινήν ανοησία, ώς που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

ε πείσμα ανθρώπων και καταστάσεων που μας προκαλούν θλίψη, οργή και ντροπή, παραπέμπουμε στη συλλογική σοφία των ποιητών, οι οποίοι μπορούν λακωνικά αλλά και εκφραστικά να αποδώσουν με ακρίβεια τα συναισθήματά μας και να μας καθοδηγήσουν στο στενό, ανηφορικό και δύσβατο μονοπάτι της σύνεσης, της αρετής, της αγάπης και της προόδου. Δεν θα ήμασταν όλοι ευτυχέστεροι αν ακολουθούσαμε την 11η Εντολή «Αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν» και τον Χρυσούν Κανόνα «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως» (Λουκά στ΄ 31-36); Τούτων λεχθέντων, η αποστολή αυτής της στήλης είναι να ευαγγελίζεται την ανάγκη για αλλαγή και τη διαχείρισή της. Ο παππούς ο Ηράκλειτος είχε δηλώσει πριν από 2.500 χρόνια ότι «τα πάντα ρει και ουδέν μένει», τα πάντα αλλάζουν και τίποτε δεν μένει το ίδιο. Η μόνη σταθερά είναι η αλλαγή. Πιο πρόσφατα, στον 20ό αιώνα, ο Peter F. Drucker χαρακτηριστικά σημείωνε «effectiveness is doing the right things and efficiency is doing things right». Αυτό το λογοπαίγνιο σηματοδοτεί επίσης τη

58 EconomyToday

διαφορά μεταξύ ηγεσίας (αποτελεσματικότητα/effectiveness ) και διεύθυνσης (αποδοτικότητα/efficiency), εξ ου και ο τίτλος του άρθρου. Έρευνες έχουν δείξει ότι η βελτίωση της αποδοτικότητας οδηγεί σε βελτίωση της παραγωγικότητας και στην αύξηση της κερδοφορίας. Όμως η σημαντική και βιώσιμη ανάπτυξη και η δημιουργία συγκριτικού πλεονεκτήματος προέρχεται από την αποτελεσματικότητα, την αλλαγή και ενίοτε τη ριζική αλλαγή υποδείγματος (paradigm shift, Thomas Kuhn) ή και τη δημιουργική καταστροφή (creative destruction, Joseph Schumpeter). Χαρακτηριστική περίπτωση η στρατηγική απόφαση της ΙΒΜ (International Business Machine) να εγκαταλείψει τον σχεδιασμό και την παραγωγή ηλεκτρονικών υπολογιστών, τομέας στον οποίο καθιερώθηκε η εταιρεία, και να επικεντρωθεί στις συμβουλευτικές υπηρεσίες και το λογισμικό. Η μεγάλη διαφορά όμως έχει γίνει από τη νέα γενεά των επιχειρηματιών, που έχουν διαπρέψει στη δύση του 20ού και στην ανατολή του 21ου αιώνα: οι Steve Jobs, Steve Wozniak και Ronald Wayne στην Apple, Bill Gates και Paul Allen στη Μicrosoft, Jeff Bezzos και MacKenzie Scott στην Amazon, Larry Page και Sergey Brin στην Alphabet (Google), Mark Zuckerberg, Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz και Chris Hughes στο Facebook. Όλοι αυτοί οραματίστηκαν και δημιούργησαν εταιρείες, προϊόντα και υπηρεσίες τα οποία δεν προϋπήρχαν και πολύ περισσότερο οι καταναλωτές/χρήστες δεν γνώριζαν ότι χρειάζονταν, αλλά που σήμερα είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας. Φανταστείτε μια μέρα χωρίς κινητά τηλέφωνα και προσωπικούς υπολογιστές και χωρίς τις εφαρμογές που τρέχουν σε αυτά και μας βοηθούν στην εργασία και στη σχόλη και καθορίζουν τη ζωή μας. Αλήθεια, γιατί όλες οι μεγάλες επιτυχίες στην τεχνολογία και στον κόσμο των επιχειρήσεων έχουν μαζευτεί

Πολύ σπάνια οι μεγάλοι ηγέτες είναι και μεγάλοι διευθυντές Ή και το αντίθετο. Οι ρόλοι ηγέτης/διευθυντής είναι διακριτοί και προϋποθέτουν ξεχωριστές δεξιότητες και γνώσεις. Φυσικά ο κόσμος είναι γεμάτος από μέτριους ηγέτες/διευθυντές

στις Ηνωμένες Πολιτείες; Τι είναι αυτό στην κουλτούρα, στην ψυχοσύνθεση, στην εκπαίδευση, στην κοινωνία και στην οικονομία της χώρας που επιτρέπει στους Αμερικανούς να δημιουργούν εκ του μηδενός επιτυχημένες εταιρείες και πρωτοποριακά προϊόντα και υπηρεσίες; Μια εξίσου σημαντική παράμετρος είναι η σύζευξη της δράσης με το όραμα. «Vision without action is daydream. Action without vision is a waste of time. Action with vision make the world go around». Το πιο πάνω απόφθεγμα, το οποίο αποδίδεται στον Joel Arthur Barker, αντικατοπτρίζει την ανάγκη συνταύτισης του οράματος με τη δράση. Την ανάγκη συνεργασίας μεταξύ της διοίκησης, που έχει το όραμα, και της διεύθυνσης, που μπορεί να μετατρέψει το όραμα σε δράση. Η διεύθυνση αφορά τη διαχείριση της πολυπλοκότητας. Οι αποτελεσματικοί διευθυντές συμβάλλουν στη διατήρηση της τάξης και της συνέπειας. Αυτό γίνεται μέσα από τον σχεδιασμό πλάνων, τη διαμόρφωση οργανογραμμάτων και τον έλεγχο των αποτελεσμάτων. Οι διευθυντές χρησιμοποιούν την εξουσία τους για να επιτύχουν συμμόρφωση από τα μέλη του οργανισμού. Αντίθετα, ο ρόλος της ηγεσίας είναι η διαχείριση της αλλαγής. Οι ηγέτες καθορίζουν τη στρατηγική του οργανισμού, με τη δημιουργία του οράματος για το μέλλον και τη μετάδοσή του στα μέλη του οργανισμού, ώστε να ευθυγραμμιστούν και να ξεπεράσουν τα εμπόδια. O παππούς ο Θουκυδίδης δίνει τον πιο κάτω ορισμό για την ηγεσία, την οποία αποδίδει στον Περικλή. O πολιτικός ανήρ πρέπει «γνώναι τα δέοντα και ερμηνεύσαι ταύτα, φιλόπολις τε και χρημάτων κρείσσων». Ο ηγέτης θα πρέπει να γνωρίζει τι πρέπει να γίνει και να καταφέρει να πείσει αυτούς που τον ακολουθούν. Επίσης, θα πρέπει να αγαπά την πόλη και να είναι υπεράνω χρημάτων.

Caveat emptor. Πολύ σπάνια οι μεγάλοι ηγέτες είναι και μεγάλοι διευθυντές ή και το αντίθετο. Οι ρόλοι ηγέτης/διευθυντής είναι διακριτοί και προϋποθέτουν ξεχωριστές δεξιότητες και γνώσεις. Φυσικά ο κόσμος είναι γεμάτος από μέτριους ηγέτες/ διευθυντές. Εξαρχής, από τα τέλη του 19ου αιώνα, η έρευνα στο γνωστικό αντικείμενο της ηγεσίας/διεύθυνσης έχει βασιστεί σε δύο βασικές παραμέτρους, οι οποίες χαρακτηρίζουν τους ηγέτες. (α) Η εργασιοκεντρική προσέγγιση αφορά την επίτευξη των στόχων του οργανισμού και το αποτέλεσμα της εργασίας. Τη μηχανιστική αυτή προσέγγιση ευαγγελιζόταν ο Frederick Taylor και η σχολή του Scientific Management. (β) Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση, όπως εκφράστηκε μέσα από το κίνημα των ανθρώπινων σχέσεων, θεωρεί ότι τα κοινωνικά συστήματα και οι άνθρωποι δεν προσομοιάζουν με μηχανές. Στην πορεία προστέθηκε και μια τρίτη παράμετρος, η περίπτωση (situation) στην οποία ενίοτε βρίσκεται ένας ηγέτης. Το πώς θα χειριστεί αυτή την περίπτωση, κρίση, καταστροφή ή και ευκαιρία διαμορφώνει τη δική του πορεία και αυτήν του οργανισμού ή της χώρας των οποίων ηγείται. Εν κατακλείδι, είναι σημαντικό να κάνουμε τα πράγματα σωστά αλλά είναι ακόμη σημαντικότερο να κάνουμε τα σωστά πράγματα. Όσο σημαντικό είναι να λειτουργούμε σήμερα με τη μεγαλύτερη δυνατή αποδοτικότητα, είναι ακόμη σημαντικότερο να προγραμματίζουμε για το αύριο και τα οφέλη που μπορεί να φέρει το όραμα και η αλλαγή με σύνεση, στόχευση και εργατικότητα. Στόχος μεταξύ άλλων θα πρέπει να είναι η καινοτομία και η αγοραλογία για τον σχεδιασμό και την παραγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Επομένως, σε κάθε οργανισμό θα πρέπει να συνυπάρχουν συνεργιστικά η ηγεσία για τη διαχείριση της αλλαγής και η διεύθυνση για τη διαχείριση της πολυπλοκότητας.

EconomyToday 59

ΑΠΟΨΗ

Θέλουμε εκπαιδευτικούς

αποκλειστικά στρατευμένους στην «αποτελεσματικότητα»; Δρ Χριστίνα Χατζησωτηρίου

PhD in Education, University of Cambridge, UK Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας

ην τελευταία διετία, αλλά και κυρίως μετά την κρίση του κορωνοϊού, η σχολική εκπαίδευση αποτελεί ένα από τα θέματα που απασχολούν έντονα την πολιτεία, τα ΜΜΕ και την κοινωνία. Συχνά ακούγεται το επιχείρημα ότι η βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης στηρίζεται αποκλειστικά στη «στράτευση» των εκπαιδευτικών προς την αποτελεσματικότητα. Για να αξιολογήσουμε όμως τη συγκεκριμένη θέση-πρόταση, θα πρέπει προηγουμένως να θέσουμε ένα άλλο ερώτημα: Ποιο είναι το όραμά μας για το δημόσιο σχολείο; Η απάντηση δίνεται στα Αναλυτικά Προγράμματα της χώρας μας, τα οποία υπερτονίζουν ότι το ζητούμενό μας είναι η δημιουργία του «δημοκρατικού» και «ανθρώπινου» σχολείου. Ως «δημοκρατικό» ορίζεται το σχολείο το οποίο παρέχει σε όλα τα παιδιά τη δυνατότητα επίτευξης όλων των στόχων της εκπαίδευσης, χωρίς οποιεσδήποτε εκπτώσεις στην ποσότητα και την ποιότητα των μορφωτικών αγαθών. Ως «ανθρώπινο» χαρακτηρίζεται το σχολείο στο οποίο κανένα παιδί δεν αποκλείεται, δεν περιθωριοποιείται, δεν στιγματίζεται, δεν περιφρονείται και δεν δυστυχεί εξαιτίας κάποιας ιδιαιτερότητας. Το όραμα της πολιτείας, λοιπόν, είναι ένα σχολείο στο οποίο όλα τα παιδιά να βιώνουν την παιδική ηλικία ως μια από τις πιο δημιουργικές και ευτυχισμένες περιόδους της ανθρώπινης ζωής. Τι συμβαίνει όμως στην τρέχουσα πραγματικότητα; Η παγκοσμιοποίηση, η οικονομική κρίση, καθώς και η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού, επέφεραν ποικίλες προκλήσεις στην εκπαίδευση, αλλάζοντας κατ’ επέκταση τον ρόλο των εκπαιδευτικών. Οι προκλήσεις αυτές οδήγησαν και συνεχίζουν να οδηγούν το σχολείο σε μια μορφή εκπαιδευτικού τεϊλορισμού, στόχος του οποίου είναι η βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας και κυρίως της παραγωγικότητας της εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργείται μια νέα «εκπαιδευτική ορθοδοξία» που απορρέει από τον νεοφιλελεύθερο χαρακτήρα της παγκοσμιοποιημένης

60 EconomyToday

αγοράς. Δομικά στοιχεία της νέας αυτής τάξης πραγμάτων είναι ο στενός καθορισμός των προτύπων της εκπαίδευσης, των στόχων και των δεικτών εκπαιδευτικής επιτυχίας, αλλά και των τρόπων αξιολόγησης των εκπαιδευτικών στα μέτρα της αγοράς. Δυστυχώς όμως, η προτυποποίηση της εκπαίδευσης αποκλειστικά στις ανάγκες της αγοράς επιφέρει έναν στείρο επαγγελματικό ανταγωνισμό, με αποκλειστικό κριτήριο την επιτυχία των εκπαιδευτικών ως καλλιεργητών των απαραίτητων δεξιοτήτων της αγοράς στους μαθητές τους. Το σύστημα καθιστά σταδιακά τους εκπαιδευτικούς αποκλειστικά υπεύθυνους στο να προετοιμάσουν τους μαθητές για την επερχόμενη είσοδο και συμμετοχή τους στην παγκόσμια οικονομία της γνώσης. Με πιο απλά λόγια, το σύστημα εξαναγκάζει τους εκπαιδευτικούς να προετοιμάσουν αποτελεσματικά τους μαθητές στο να λειτουργήσουν επιτυχώς στην αγορά εργασίας. Για τον σκοπό αυτό, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να καταστήσουν τους μαθητές ανταγωνιστικούς συγκριτικά με άλλους πιθανούς υποψηφίους που προέρχονται από διαφορετικές χώρες σε όλο τον κόσμο. Οι εκπαιδευτικοί μετατρέπονται σε «παροχείς» των γνώσεων και των δεξιοτήτων της αγοράς, εφαρμόζοντας τυποποιημένες –στη βάση διεθνών προτύπων– στρατηγικές και μεθοδολογίες διδασκαλίας, χρησιμοποιώντας τεχνολογικούς πόρους και συνδυάζοντας τη μάθηση με την εμπειρία της αγοράς. Χαρακτηριστικές αλλαγές περιλαμβάνουν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τις διεθνείς αξιολογήσεις των μαθησιακών επιδόσεων, καθώς και την αξιολόγηση της διδασκαλίας με βάση διεθνείς δείκτες. Μέσα στην τάξη, οι εκπαιδευτικοί καλούνται να λειτουργήσουν ως εκτελεστές προκαθορισμένων διαδικασιών, δηλαδή ως «τεχνικοί», των οποίων η ποιότητα καθορίζεται από την εξέταση της γνώσης περιεχομένου, αντί του παιδαγωγικού τους ρόλου. Επιπλέον, καθώς οι διεθνείς αξιολογήσεις, όπως η PISA, αυ-

Ο προσανατολισμός στο ήθος επιφέρει την καλλιέργεια των διαπροσωπικών στάσεων, δεξιοτήτων και αξιών που ενδυναμώνουν τους εκπαιδευτικούς στο να προσδώσουν μετασχηματιστικό, δημοκρατικό και κριτικό χαρακτήρα στην εκπαίδευση

ξάνουν τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, το σύστημα καλεί τους εκπαιδευτικούς να βελτιώνουν ολοένα και περισσότερο την προσανατολισμένη στην αγορά διδασκαλία τους μέσω διαφόρων μηχανισμών «ποσοτικής λογοδοσίας» και όχι «ποιοτικής αξιολόγησης». Κατά συνέπεια, η δυνατότητα που παρέχεται στους εκπαιδευτικούς να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και να διαφοροποιούν τη διδασκαλία τους με βάση τις ανάγκες των μαθητών τους –που πιθανότατα δεν συμβαδίζουν με την αγορά (λ.χ. συναισθηματικές και κοινωνικές ανάγκες)– ολοένα και μειώνεται. Καταλήγουμε συνεπώς στο συμπέρασμα ότι η κρίση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τους ρόλους των εκπαιδευτικών, οι οποίοι καλούνται να εφαρμόσουν εκπαιδευτικές πολιτικές που αφορούν αποκλειστικά την «αποτελεσματικότητα», την «αριστεία» και τα «πρότυπα» της αγοράς, και όχι τις ανάγκες της κοινωνίας και των μαθητών τους. Έρευνες γνωστών κοινωνιολόγων ανά το παγκόσμιο δείχνουν ότι η υπερβολική τυποποίηση της εκπαίδευσης στη βάση της αγοράς οδηγεί στην αποψίλωση του επαγγελματικού γοήτρου των εκπαιδευτικών (στο πρόσωπο των οποίων πολιτεία, κοινωνία και ΜΜΕ βρίσκουν συχνά τον αποδιοπομπαίο τράγο της κάθε κρίσης), η οποία συνοδεύεται από την αποθάρρυνση και την εξάντλησή τους, το λεγόμενο «burn-out» δηλαδή. Ταυτοχρόνως, αυτού του είδους η τυποποίηση οδηγεί σε μειωμένα κίνητρα για μάθηση και σε burn-out των ίδιων των μαθητών. Σε ένα τέτοιο προκαθορισμένο με βάση τις ανάγκες της αγοράς πλαίσιο δράσης, πώς ο εκπαιδευτικός μπορεί να γίνει φορέας του οράματος που έχει θέσει η πολιτεία για το «ανθρώπινο» και «δημοκρατικό» σχολείο; Αναντίρρητα, τόσο η πολιτεία και η κοινωνία, όσο και τα ΜΜΕ, πρέπει να πιστώσουν τους εκπαιδευτικούς με τη δυνατότητα να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην αναδιοργάνωση και τον επαναπροσανατολισμό της εκπαίδευσης. Προκειμένου να μπορέσουν να καταπολεμήσουν την εκπαιδευτική περιθωριοποίηση και την ανισότητα, αλλά

και να βοηθήσουν τους μαθητές τους να «μάθουν» πέρα από την οικονομία της γνώσης, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να διατηρήσουν την ευελιξία. Μόνο έτσι θα μπορούν να προωθούν την κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα και την κοινωνική αλληλεπίδραση ως μέρος της διδακτικής διαδικασίας. Προφανώς και το εκπαιδευτικό σύστημα, και κατ’ επέκταση το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί, πρέπει να αφουγκράζονται τις ανάγκες της αγοράς. Σαφέστατα, όμως, το εκπαιδευτικό σύστημα, το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να ανταποκρίνονται, ακόμη περισσότερο, στις διαφοροποιημένες ανάγκες της κοινωνίας και των μελών της. Προφανώς και οι μηχανισμοί αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου πρέπει να υπάρχουν. Σαφέστατα, όμως, οι μηχανισμοί αξιολόγησης δεν πρέπει να έχουν τον ασφυκτικό χαρακτήρα των «μηχανισμών λογοδοσίας», προσμετρώντας νούμερα και θέσεις σε διεθνείς κατατάξεις. Εν τέλει, θέλουμε εκπαιδευτικούς αποκλειστικά στρατευμένους στην αποτελεσματικότητα; Ο προσανατολισμός στην αποτελεσματικότητα είναι απαραίτητος για την ανάπτυξη των οργανωτικών δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών προκειμένου να επενεργούν επιτυχώς διαμέσου διαφόρων ρόλων και καταστάσεων. Πέραν τούτου, όμως, ζητούμενο είναι και ο προσανατολισμός στο ήθος και την παιδαγωγικότητα. Ο προσανατολισμός στο ήθος επιφέρει την καλλιέργεια των διαπροσωπικών στάσεων, δεξιοτήτων και αξιών που ενδυναμώνουν τους εκπαιδευτικούς στο να προσδώσουν μετασχηματιστικό, δημοκρατικό και κριτικό χαρακτήρα στην εκπαίδευση. Ο προσανατολισμός στην παιδαγωγικότητα είναι καθ’ όλα απαραίτητος για την ανάπτυξη των κατάλληλων παιδαγωγικών δεξιοτήτων και στιλ διδασκαλίας που επιτρέπουν στους εκπαιδευτικούς να ανταποκριθούν στις εξατομικευμένες ανάγκες των μαθητών τους με γνώμονα τη δημοκρατικότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη συμπερίληψη.

EconomyToday 61

ΘΕΜΑ

62 EconomyToday

Ποσοτική χαλάρωση

και δημιουργία νέου χρήματος

για τις αγορές

Είναι πλέον γεγονός ότι οι συνέπειες του κορωνοϊού σε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο έχουν πλήξει για τα καλά την οικονομία, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα τόσο στα νοικοκυριά όσο και στις επιχειρήσεις. Στην προσπάθειά τους λοιπόν οι κεντρικές τράπεζες να συμβάλουν στην ανάκαμψη της οικονομίας και να διοχετεύσουν χρήμα στις αγορές, υιοθέτησαν διάφορες νομισματικές πολιτικές, όπως είναι η ποσοτική χαλάρωση (quantitative easing) και το τύπωμα νέου χρήματος. ΤΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Οικονομολόγου (BA, ACCA)

EconomyToday 63

ΘΕΜΑ

Η ιδιαιτερότητα

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι η ποσοτική χαλάρωση μπορεί να εφαρμοστεί μόνο όταν η κεντρική τράπεζα ελέγχει το νόμισμα που χρησιμοποιείται στη χώρα. Επομένως, οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης δεν μπορούν αυθαιρέτως και μονομερώς να υιοθετήσουν μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης, αλλά αντ’ αυτού θα πρέπει να επικαλεστούν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Επιπλέον, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτή η πολιτική χρησιμοποιείται αποτελεσματικά τα τελευταία χρόνια από τις κεντρικές τράπεζες. Για πρώτη φορά τέθηκε σε λειτουργία το 2000 από την Ιαπωνία, ακολούθως το 2008 από τις ΗΠΑ και τον Μάρτιο του 2015 από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Πώς λειτουργεί λοιπόν αυτή η νομισματική πολιτική, πώς συμβάλλει στην αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης οικονομικής ύφεσης και ποιες οι συνέπειές της; Χρησιμοποιώντας αυτό το νομισματικό εργαλείο, οι κεντρικές τράπεζες στοχεύουν στη δημιουργία χρήματος και στην αύξηση της κατανάλωσης του ιδιωτικού τομέα, μέσω της αγοράς χρεογράφων και κρατικών ομολόγων από τη

Επίδραση στον πληθωρισμό Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, εκτός από την προσπάθεια για οικονομική ανάπτυξη, η ποσοτική χαλάρωση συμβάλλει επίσης και στην επάνοδο του πληθωρισμού, σε επίπεδα κάτω αλλά πλησίον του 2%, ποσοστό το οποίο έχει οριστεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως επιθυμητό ποσοστό πληθωρισμού στην Ευρωζώνη. Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι η εκτύπωση περισσότερων χρημάτων από τις κεντρικές τράπεζες δεν έχει αλληλεπίδραση στα επίπεδα παραγωγής μιας χώρας, δηλαδή στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν που παράγεται κάθε χρόνο. Καθώς όμως η οικονομία μεγεθύνεται μέσω της προσφοράς χρήματος, έτσι θα έπρεπε να υπάρχει και η ανάλογη άνοδος στο ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένου του πληθωρισμού, κάτι το οποίο δεν ισχύει στην πράξη. Επομένως, η αύξηση της προσφοράς χρήματος που επέρχεται μέσω της εκτύπωσης χρήματος δεν καθίσταται ως η πρώτη επιλογή των κεντρικών τραπεζών. Επομένως, η πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης και το τύπωμα χρήματος πρέπει να μην υπερβαίνουν τα επιθυμητά επίπεδα, καθώς αυτό θα μπορούσε, ενδεχομένως, να οδηγήσει στον υπερπληθωρισμό και στην υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος. 64 EconomyToday

Οι νομισματικές πολιτικές πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ από τις κεντρικές τράπεζες, ώστε η προσφορά χρήματος στις αγορές να είναι ελεγχόμενη και να μη δημιουργεί παράπλευρα προβλήματα

δευτερογενή αγορά, δηλαδή την αγορά στην οποία τυγχάνουν διαπραγμάτευσης τίτλοι οι οποίοι έχουν ήδη εκδοθεί, όπως είναι οι εμπορικές τράπεζες. Κατά συνέπεια, αυτό θα δώσει ρευστότητα στις τράπεζες και θα δρομολογήσει την οικονομική ανάπτυξη επανεκκινώντας την οικονομία της χώρας. Αυτό γίνεται όταν η κεντρική τράπεζα έχει ήδη μειώσει τα επιτόκια, αλλά τα επίπεδα δαπανών εξακολουθούν να μην έχουν ανοδική πορεία. Παράδειγμα θα μπορούσαν να αποτελέσουν και τα επίπεδα επιτοκίων που προσφέρονται αυτή την περίοδο από την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (Federal Reserve), τα οποία έχουν πλησιάσει σε μηδενικά επίπεδα, ως μια πολιτική που έχει σκοπό να μειώσει το κόστος δανεισμού, ούτως ώστε οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις να ξοδεύουν και να επενδύουν περισσότερα χρήματα. Η πολιτική των χαμηλών επιτοκίων φαίνεται να υιοθετείται στο εγγύς μέλλον από μεγάλο αριθμό χωρών. Ήδη, σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, η FED υποστήριξε ότι τα επιτόκια αναμένεται να κρατηθούν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα τουλάχιστον μέχρι το 2022. Αυτό βέβαια εξαρτάται και από το πόσο γρήγορα η οικονομία θα κάνει τον κύκλο της και θα επανέλθει στην οικονομική ανάπτυξη. Ο κύριος παράγοντας που διαφοροποιεί την πολιτική της

Συνέπειες στην ισοτιμία του νομίσματος ποσοτικής χαλάρωσης από τις παραδοσιακές νομισματικές πολιτικές έγκειται στο γεγονός ότι μέσω αυτής της πολιτικής δημιουργείται «ηλεκτρονικό χρήμα», σε αντιδιαστολή με το τύπωμα χρήματος. Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να αναφερθούμε στην αρμοδιότητα της κεντρικής τράπεζας να ασκεί έλεγχο στην ποσότητα του χρήματος που κυκλοφορεί στην αγορά, αφού η αλόγιστη προσφορά χρήματος μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά, κάτι το οποίο θα οδηγούσε σε εκτροχιασμό του προγράμματος και θα μπορούσε να έχει δυσμενείς επιπτώσεις για την οικονομική ευημερία, αφενός των πολιτών και αφετέρου του ιδίου του κράτους των πολιτών. Ως επακόλουθο, η τιμή των ομολόγων αυξάνεται και δημιουργείται η απαιτούμενη ρευστότητα στον τραπεζικό τομέα. Αυτό αναμένεται να οδηγήσει στη μείωση μιας ευρείας σειράς επιτοκίων και στη δημιουργία «φθηνότερου» δανεισμού για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις.

«Φθηνότερος δανεισμός» για καταναλωτές και επιχειρήσεις

Είναι ευρέως γνωστό ότι τόσο τα κυπριακά νοικοκυριά όσο και οι κυπριακές επιχειρήσεις παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά δανεισμού, ως αποτέλεσμα της αλόγιστης πιστωτικής επέκτασης κατά την περίοδο πριν από την οικονομική ύφεση και το μνημόνιο του 2013. Η διασφάλιση της χρηματοδότησης μιας επιχείρησης είναι απαραίτητο στοιχείο για την επιβίωσή της. Δυστυχώς, το τελευταίο χρονικό διάστημα, παρατηρείται σε παγκόσμια κλίμακα ότι όλο και περισσότερες επιχειρήσεις έχουν πληγεί από τις αρνητικές επιδράσεις της πανδημίας και δύσκολα μπορούν να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους. Η Κύπρος δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης μπορεί να υπάρξει εξομάλυνση της κατάστασης, με τους καταναλωτές και τις επι-

Όπως ένα νόμισμα έχει δύο όψεις, έτσι δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε να αναφέρουμε τις συνέπειες που μπορεί να προκαλέσει μια τέτοια νομισματική πολιτική στην ισοτιμία του νομίσματος της χώρας η οποία την υιοθετεί. Η αύξηση της προσφοράς χρήματος ενδέχεται να προκαλέσει υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος σε σύγκριση με τα νομίσματα άλλων χωρών. Το παραπάνω γεγονός μπορεί να αποτελέσει αποθαρρυντικό παράγοντα, ιδιαίτερα σε μια περίοδο «συναλλαγματικού πολέμου», με τις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών να έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Αυτή η συνέπεια θα μπορούσε αφενός να ωφελήσει άμεσα τους εξαγωγείς της χώρας και ιδιαίτερα τις βιομηχανικές και εξαγωγικές επιχειρήσεις της Ευρωζώνης, όπως τις ελληνικές και ιταλικές, οι οποίες είχαν αντιμετωπίσει δυσκολίες στο να εξάγουν τα προϊόντα τους, λόγω της υψηλής αξίας του ευρώ σε σχέση με τα άλλα νομίσματα. Η Κύπρος επίσης θα μπορούσε να επωφεληθεί όσον αφορά τον τουρισμό από χώρες εκτός της Ευρωζώνης. Αφετέρου, όμως, αρνητικές θα είναι οι συνέπειες για τους εισαγωγείς της χώρας, εφόσον η εισαγωγή εμπορευμάτων από το εξωτερικό γίνεται ακριβότερη, κάτι που ενδεχομένως να έχει αντίκτυπο και στις τιμές των προϊόντων αυτών, που θα καταλήγουν ακριβότερα στους καταναλωτές, καθώς θα περιλαμβάνουν υψηλότερα κόστη εισαγωγής. Συμπερασματικά, οι οποιεσδήποτε νομισματικές πολιτικές θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ από τις κεντρικές τράπεζες, ούτως ώστε η προσφορά χρήματος στις αγορές να είναι ελεγχόμενη και να μη δημιουργεί παράπλευρα προβλήματα, έχοντας ως κύριο στόχο την επανεκκίνηση και την ανάκαμψη της οικονομίας, με κύριο μέλημα την οικονομική ευημερία των πολιτών.

Η αύξηση της προσφοράς χρήματος ενδέχεται να προκαλέσει υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος

χειρήσεις να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε περισσότερο δανεισμό και συνάμα η αποπληρωμή των δανείων τους να τους κοστίζει λιγότερο. Η πρόσβαση σε «φθηνότερο δανεισμό» έχει ως συνέπεια την αύξηση της κατανάλωσης και των επενδύσεων, η οποία με τη σειρά της οδηγεί στην οικονομική ανάπτυξη και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Την ίδια στιγμή, αφού υπάρξει αυξημένη κατανάλωση και ενισχυθεί η ροή χρημάτων στην αγορά, οι τιμές αυξάνονται και η ΕΚΤ επιτυγχάνει τον επιθυμητό ρυθμό πληθωρισμού που έχει προαναφερθεί. ΕΤ

EconomyToday 65

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟΣ Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Γιατί το μεταπτυχιακό αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για μια θέση εργασίας και πώς πρέπει να συνδυαστεί για την επαγγελματική ανέλιξη του ατόμου – Ποιες οι προτιμήσεις στην Κύπρο ΤΗΣ ΕΜΙΛΥΣ ΜΙΝΤΗ

ο μεταπτυχιακό θεωρείται απαραίτητο στις μέρες μας, ειδικότερα σε ό,τι αφορά θέσεις εργασίας που απαιτούν πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Ο έντονος ανταγωνισμός στην αγορά εργασίας, οι ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις στον επαγγελματικό χώρο, αλλά και οι σημαντικές εξελίξεις που έφερε μαζί της η νέα ψηφιακή εποχή, απαιτούν πλέον υψηλό επίπεδο σπουδών, εξειδίκευση και κατάρτιση. Για να μπορεί ένας επαγγελματίας του σήμερα να αντεπεξέλθει επιτυχώς στις υποχρεώσεις του, θα πρέπει να είναι καλός γνώστης του αντικειμένου του, καθώς και σε άλλους συναφείς ή επιμέρους τομείς, γι’ αυτό, πέραν του πρώτου πτυχίου, ένα μεταπτυχιακό αποτελεί ένα επιπρόσθετο προσόν. Επιπλέον, στις μέρες μας που η πανδημία έχει αλλάξει σε πολύ μεγάλο βαθμό τα δεδομένα, η μάχη ανάμεσα στους υποψηφίους για μια θέση εργασίας είναι πολύ μεγάλη, αφού, σε αυτόν τον αγώνα, 66 EconomyToday

ειδικότερα οι εργαζόμενοι του αύριο θα πρέπει να παλέψουν και να δουλέψουν σκληρά για μια αξιοπρεπή δουλειά με αξιοπρεπείς όρους και συνθήκες εργασίας. Και όχι μόνο. Το μεταπτυχιακό αποτελεί πλεονέκτημα για όλους και δεν είναι τυχαίο που πάρα πολλοί εργαζόμενοι επιλέγουν να αρχίσουν ή να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε ένα γνωστικό αντικείμενο το οποίο θα προσθέσει στο βιογραφικό τους. Δεν είναι επίσης καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι στα πλείστα πανεπιστήμια, τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά, τα μαθήματα πραγματοποιούνται και κατά τις βραδινές ώρες, ώστε να μπορούν και άλλα άτομα, πέραν των φοιτητών, να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Υπάρχουν λοιπόν πολλοί λόγοι για να επιλέξει κάποιος να επενδύσει σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών, είτε αυτοί αφορούν το θέμα της απόκτησης γνώσεων για να ακολουθήσουν ακαδημαϊκή καριέρα, είτε για να εμπλουτίσουν το βιογραφικό τους, είτε και για να ακολουθήσουν διαφορετική καριέρα.

«Η συνεχής αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων, μέσω της διά βίου μάθησης, είναι αναγκαία για να παραμείνουν τα άτομα ανταγωνιστικά στην αγορά εργασίας και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την επαγγελματική ανέλιξή τους» EconomyToday 67

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Ποια είναι όμως η εικόνα σήμερα στην Κύπρο σε ό,τι αφορά τους μεταπτυχιακούς φοιτητές; Πόσοι φοιτητές επιλέγουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους και ποια είναι η τάση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια; Σύμφωνα με τη χαρτογράφηση του εκπαιδευτικού πεδίου της ανώτερης εκπαίδευσης για την ακαδημαϊκή χρονιά 2018-2019 από το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), προκύπτουν τα εξής: «Το σύνολο των φοιτητών που σπούδαζανν στην Κύπρο, για το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019, ανέρχεται στους 51.086, εκ των οποίων 38.997 φοιτούσαν σε Πανεπιστήμια και 12.089 σε Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Στα Προγράμματα Σπουδών 1-3 ετών των Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης φοιτούσαν 4.730 άτομα, στα Προπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών των Πανεπιστημίων 20.439 άτομα, στα Προπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών των Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης 5.981 άτομα, στα Προγράμματα Μεταπτυχιακού Επιπέδου των Πανεπιστημίων 17.188 άτομα, ενώ στα Μεταπτυχιακά Προγράμματα των Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης φοιτούσαν 1.305 άτομα. Στα Προγράμματα Διδακτορικού Επιπέδου των Πανεπιστημίων φοιτούσαν 1.370 άτομα, ενώ στα αντίστοιχα Προγράμματα των Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης φοιτούσαν 73 άτομα. Από το σύνολο των 51.086 φοιτητών που σπούδαζαν στα Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Κύπρου, 23.872 ήταν Κύπριοι πολίτες (47%), 17.959 ήταν πολίτες άλλων ευρωπαϊκών χωρών (35%), ενώ 9.255 ήταν πολίτες τρίτων χωρών (18%)».

«Ενώ οι μεταπτυχιακές σπουδές πολλές φορές είναι το κλειδί για να ανοίξουν κάποιες πόρτες, η επιμονή και η υπομονή είναι αναγκαία εφόδια για το ταξίδι»

ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ

Αξίζει δε να σημειωθεί πως, από το σύνολο των 38.997 φοιτητών που φοιτούσαν στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019, 14.418 φοιτητές (4.282 άντρες και 10.136 γυναίκες) σπούδαζαν με τη μέθοδο των «σπουδών εξ αποστάσεως» (ποσοστό 37%). Η τάση δε αυτή αναμένεται να είναι αυξημένη κατά τη φετινή ακαδημαϊκή περίοδο λόγω της πανδημίας του COVID-19. Δεν θα ήταν υπερβολικό αν έλεγε κανείς πως, παρόλο που τα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα του τόπου, δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης, έδιναν μεγάλη έμφαση στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, η πανδημία του κορωνοϊού έχει επισπεύσει την ψηφιακή εκπαίδευση. 68 EconomyToday

Η ΖΗΤΗΣΗ ΑΝΑ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Όσον αφορά δε τις προτιμήσεις των φοιτητών σε σχέση με τους κλάδους σπουδών, όπως αναφέρεται στη χαρτογράφηση του Υπουργείου Παιδείας για το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019, «φαίνεται ότι ο πρώτος Κλάδος στις προτιμήσεις των προπτυχιακών φοιτητών των Πανεπιστημίων είναι ο Κλάδος των Ιατρικών και Παραϊατρικών Επιστημών, ενώ ακολουθούν οι Κλάδοι των Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης, των Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής και των Πολυτεχνικών Επιστημών. Όσον αφορά στους μεταπτυχιακούς φοιτητές, αυτοί επιλέγουν σπουδές σε Κλάδους των Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής, των Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης, ενώ ακολουθούν οι Κλάδοι των Ανθρωπιστικών Επιστημών και των Ιατρικών και Παραϊατρικών Επιστημών. Σε διδακτορικό επίπεδο σπουδών, πρώτος στις προτιμήσεις των φοιτητών είναι ο Κλάδος Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής και ακολουθούν οι Κλάδοι των Πολυτεχνικών Επιστημών, των Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης και των Ιατρικών και Παραϊατρικών Επιστημών. Όσον αφορά στις προτιμήσεις των φοιτητών που παρακολουθούν Προγράμματα Σπουδών στις Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης

τα οποία οδηγούν στην απόκτηση Πιστοποιητικού, Διπλώματος και Ανώτερου Διπλώματος, αυτές επικεντρώνονται στους Κλάδους των Ξενοδοχειακών/ Τουριστικών και της Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οικονομικών, ενώ ακολουθούν οι Κλάδοι των Επισιτιστικών Τεχνών και των Υπηρεσιών Ασφαλείας. Αναφορικά με τις προτιμήσεις των προπτυχιακών φοιτητών των Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, η πρώτη προτίμηση αφορά στον Κλάδο της Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οικονομικών και ακολουθούν οι Κλάδοι των Ξενοδοχειακών/Τουριστικών, ο Κλάδος της Αισθητικής και ο Κλάδος της Πληροφορικής. Οι φοιτητές μεταπτυχιακού επιπέδου έχουν ως πρώτη προτίμηση τον Κλάδο της Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οικονομικών και ακολουθούν οι Κλάδοι των Ιατρικών/Παραϊατρικών Σπουδών, των Τεχνών (Ηθοποιία, Μουσική, Τέχνη, Φωτογραφία) και της Εκπαίδευσης. Σε διδακτορικό επίπεδο, πρώτος στην προτίμηση των φοιτητών είναι ο Κλάδος των Ιατρικών/Παραϊατρικών Σπουδών, ενώ ακολουθούν οι Κλάδοι της Πληροφορικής, της Πολιτιστικής Κληρονομιάς και ο Κλάδος των

Περιβαλλοντικών Επιστημών». «Οι προτιμήσεις των προπτυχιακών φοιτητών σε εξ αποστάσεως Προγράμματα Σπουδών των Πανεπιστημίων εστιάζονται στον Κλάδο των Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης και ακολουθούν οι Κλάδοι των Ανθρωπιστικών Επιστημών, των Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής και των Ιατρικών/Παραϊατρικών Σπουδών. Όσον αφορά τους μεταπτυχιακούς φοιτητές των εξ αποστάσεως Προγραμμάτων Σπουδών, αυτοί επιλέγουν σπουδές σε Κλάδους των Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής και ακολουθούν οι Κλάδοι των Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης, των Ανθρωπιστικών Επιστημών και των Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών. Σε διδακτορικό επίπεδο σπουδών, πρώτος στις προτιμήσεις των πιο πάνω φοιτητών είναι ο Κλάδος των Ανθρωπιστικών Επιστημών, ενώ ακολουθούν οι Κλάδοι των Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης, των Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής και των Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών».

«Ένα άτομο με μεταπτυχιακές σπουδές έχει περισσότερες πιθανότητες εισδοχής σε μια επιχείρηση» EconomyToday 69

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΙ ΛΕΝΕ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Το μεταπτυχιακό αποκτά σήμερα πολύ μεγάλη σημασία, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη διεκδίκηση μιας θέσης εργασίας, είναι όμως αυτό αρκετό μετά την εισδοχή στον επαγγελματικό χώρο; Διευθυντικά στελέχη από μεγάλες επιχειρήσεις της Κύπρου και διαφορετικούς τομείς, καθώς και ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της ΑνΑΔ, κλήθηκαν να απαντήσουν στις ερωτήσεις του Economy Today και να καταθέσουν τις δικές τους απόψεις, ενώ παράλληλα έδωσαν συμβουλές προς τους νέους εργαζόμενους για την επαγγελματική τους ανέλιξη.

«ΠΕΡΙΖΗΤΗΤΕΣ ΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ»

• Πόσο σημαντικά εφόδια αποτελούν σήμερα οι μεταπτυχιακές σπουδές και η εξειδίκευση στην αγορά εργασίας; • Ποιο ρόλο διαδραματίζουν στη διαδικασία πρόσληψης (εκεί που απαιτείται τριτοβάθμια εκπαίδευση) και κατ’ επέκταση στην επαγγελματική ανέλιξη του ατόμου;

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΥΡΟΥΖΙΔΗΣ Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Κύπρου (ΑνΑΔ)

«ΤΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΣΘΕΤΕΙ ΑΞΙΑ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ»

«Τα ακαδημαϊκά προσόντα και η εξειδίκευση αποτελούν αναμφίβολα σημαντικά εφόδια για ένταξη στην αγορά εργασίας. Στην Κύπρο, όπου το 60% των ατόμων ηλικίας 30-34 ετών κατέχουν τριτοβάθμια εκπαίδευση, ποσοστό ψηλότερο από το αντίστοιχο στην Ε.Ε., η κατοχή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών δημιουργεί πλεονέκτημα. Τα προσόντα είναι σημαντικά για την πρόσληψη των ατόμων, αλλά η επαγγελματική ανέλιξή τους βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη δυνατότητά τους να αποκτούν τις μεταβαλλόμενες γνώσεις και δεξιότητες που απαιτεί η οικονομία. Δεξιότητες όπως η δυνατότητα προσαρμογής στις σημαντικές αλλαγές στον επιχειρηματικό κόσμο είναι απαραίτητες. Ολοένα και περισσότεροι εργοδότες αναζητούν άτομα με τις αναγκαίες ψηφιακές και οριζόντιες δεξιότητες, όπως για παράδειγμα αναλυτική σκέψη και καινοτομία, καθώς και κριτική σκέψη και ανάλυση, για επιτυχία στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον. Η συνεχής αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων, μέσω της διά βίου μάθησης, είναι αναγκαία για να παραμείνουν τα άτομα ανταγωνιστικά στην αγορά εργασίας και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την επαγγελματική ανέλιξή τους».

«Αν και η προσωπική ανάπτυξη των ατόμων δεν χαρακτηρίζεται μόνο από το επίπεδο εκπαίδευσης ή την καριέρα, εντούτοις ένα μεταπτυχιακό είναι σίγουρα ένα επίτευγμα το οποίο προσθέτει αξία στον τρόπο σκέψης, στις αναλυτικές δεξιότητες και στις ικανότητες που αποκτά ένα άτομο. Η απόκτηση ενός μεταπτυχιακού διπλώματος παρέχει εξειδίκευση και μια πιο εμπεριστατωμένη κατανόηση της ειδικότητας και του αντικειμένου των εργαζομένων καθώς προχωρούν στην καριέρα τους. Ένα εξειδικευμένο μεταπτυχιακό μπορεί να αποτελέσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα απέναντι σε άλλους υποψηφίους για μια θέση εργασίας. Οι εξειδικευμένες μεταπτυχιακές σπουδές αποτελούν ένα σημαντικό βήμα για να προχωρήσει DOREEN Demirdjian κάποιος στο επόμενο στάδιο στην καριέρα του HR Manager, και να ξεχωρίσει, ιδιαίτερα εκεί όπου ο ανταγωVassos Eliades Ltd νισμός είναι πιο έντονος. Επιπλέον, δείχνει στον εργοδότη ότι ο υποψήφιος έχει τη φιλοδοξία να προχωρήσει στον συγκεκριμένο τομέα. Παρόλο που μετέπειτα μπορεί να μην ακολουθηθεί ως καριέρα ο κλάδος της εξειδικευμένης μεταπτυχιακής σπουδής, πιστεύω ότι όσοι αποκτούν ένα μεταπτυχιακό αποκτούν γενικές ικανότητες που χρησιμεύουν σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον, όπως την ικανότητα λήψης αποφάσεων». 70 EconomyToday

«ΠΑΙΔΕΙΑ, ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ, ΓΝΩΣΗ, ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ»

«Οι μεταπτυχιακές σπουδές αποτελούν ένα πρόσθετο εφόδιο σε ένα σύγχρονο βιογραφικό και έχουν την αξία τους στη διαδικασία πρόσληψης ενός υποψηφίου. Η εξειδίκευση, την ίδια ώρα, σίγουρα αποτελεί σημαντικό προσόν για την επιτυχία στην καριέρα, ωστόσο δεν είναι κατ’ ανάγκην ο κύριος παράγοντας επιτυχίας, ειδικά στην αγορά εργασίας της νέας εποχής. Ο εκσυγχρονισμός της κυπριακής οικονομίας και ΜΑΡΙΑΝΝΑ των επιχειρήσεων μεταβάλΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ λει όμως τις ανάγκες τους για Group HR Director, επαγγέλματα και εργασία. Σε PARIMATCH μια οικονομία με μέγεθος και χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της χώρας μας, η μεγάλη πλειοψηφία των θέσεων και των λειτουργιών χρειάζεται ανθρώπους με παιδεία, κουλτούρα, γνώση και συναισθηματική νοημοσύνη».

«ΠΡΟΒΑΔΙΣΜΑ ΣΕ ΝΕΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ»

Γιώργος Γιαννικούρης Ανώτερος Διευθυντής Ανθρώπινου Δυναμικού, Medochemie Ltd

«Στον έντονα μεταβαλλόμενο τομέα της φαρμακοβιομηχανίας, με νέους κανονισμούς, τεχνολογίες και προκλήσεις, όπως η πανδημία COVID-19, η εταιρεία Medochemie προσπαθεί συνεχώς να διασφαλίσει την ενδυνάμωση και εξέλιξη, ούτως ώστε να επιτύχει την αποστολή της, που δεν είναι άλλη από την παροχή ποιοτικής και οικονομικά προσιτής φαρμακευτικής αγωγής σε όλους τους ανθρώπους του πλανήτη. Κύριο όπλο μας για την επίτευξη της αποστολής μας είναι οι άνθρωποί μας. Προωθούμε την επαγγελματική εξειδίκευση μέσα από τη διά βίου μάθηση και ενθαρρύνουμε την κατάκτηση εξειδικευμένων γνώσεων μέσα από μεταπτυχιακές σπουδές. Η Medochemie, ως πρωτοποριακός οργανισμός που επενδύει σε συνεχείς εκπαιδευτικές συνεργασίες με πανεπιστημιακούς και άλλους φορείς, αναγνωρίζει τις μεταπτυχιακές σπουδές, μέσα από τη διαδικασία πρόσληψης, ως επιπρόσθετο προσόν που δίνει προβάδισμα σε νέους επαγγελματίες, τόσο ως εξειδικευμένη γνώση όσο και ως συσσωρευμένες εμπειρίες που έχουν κερδίσει από τη μεταπτυχιακή τους φοίτηση. Η κοινωνικοοικονομική συνεισφορά της κυπριακής φαρμακοβιομηχανίας στον τόπο μας καταδεικνύει ότι ο κλάδος της φαρμακοβιομηχανίας έχει περιθώρια να απορροφήσει και να εξελίξει επαγγελματικά απόφοιτους εξειδικευμένων μεταπτυχιακών, σε τομείς όπως η φαρμακευτική τεχνολογία, η οργανική/αναλυτική χημεία, η βιομηχανική φαρμακευτική επιστήμη και οι κανονιστικές υποθέσεις, αλλά και σε άλλους τομείς που χρειάζονται συνεχή εξειδικευμένη και επικαιροποιημένη γνώση».

«ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΟΙ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΕΙΣΔΟΧΗΣ»

ΜΕΛΑΝΙ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ Διευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού και ΕΚΕ, C.A.PAPAELLINAS

«Το μεταπτυχιακό είναι πάρα πολύ σημαντικό εφόδιο και ένα επιπρόσθετο προσόν για έναν υποψήφιο, γιατί υποδηλώνει μια εξειδίκευση και επιπλέον ικανότητες στον τομέα στον οποίο επιθυμεί να επικεντρωθεί ως εργαζόμενος. Στην κοινωνία στην οποία ζούμε και με τα σύγχρονα δεδομένα, επειδή και ο ανταγωνισμός είναι πάρα πολύ μεγάλος, η πλειοψηφία πλέον των υποψηφίων για μια θέση εργασίας είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού. Συνεπώς, ένα άτομο με μεταπτυχιακές σπουδές έχει περισσότερες πιθανότητες εισδοχής σε μια επιχείρηση. Όσον αφορά το σκέλος της ερώτησης για τον ρόλο που διαδραματίζει το μεταπτυχιακό στην επαγγελματική ανέλιξη του ατόμου, δεν θα ήμουν τόσο έντονη, υπό την έννοια ότι το πιο σημαντικό μετά την εισδοχή ενός εργαζομένου στον επαγγελματικό του χώρο είναι τα προσόντα, οι ικανότητες και η προσωπικότητά του. Συνεπώς, αυτά μετρούν περισσότερο από το μεταπτυχιακό».

«ΑΛΛΑΞΕ ΔΡΑΣΤΙΚΑ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ»

Natalia Bury Loyal Chief Governance Officer, TOTOTHEO MARITIME

«Οι νέοι σήμερα είναι φιλόδοξοι και θέλουν να πετύχουν στην επαγγελματική τους ζωή. Έτσι, οι μεταπτυχιακές σπουδές είναι κάτι που βλέπουμε πολύ συχνότερα πια. Μια καλή εκπαίδευση αποτελεί τη βάση για μετέπειτα εξέλιξη, με την προϋπόθεση ότι παρέχει την αναγκαία προετοιμασία για το εργασιακό περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι, εκτός από ακαδημαϊκές γνώσεις, είναι σημαντικό οι νέοι να λαμβάνουν και τις ανάλογες αξίες μέσα από τις σπουδές τους, όπως εργασιακό ήθος, αυτοπεποίθηση, αξιοπιστία. Σε πολλούς τομείς πια, η τεχνολογία έχει εισέλθει δυναμικά, με αποτέλεσμα να αλλάξουν δραστικά οι τρόποι με τους οποίους δουλεύαμε, ή ακόμα και να δημιουργηθούν νέες ειδικότητες. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να εφοδιάσουμε τους νέους με τις γνώσεις αλλά κυρίως τις δεξιότητες που θα τους καταστήσουν ικανούς να μάθουν καινούργια πράγματα και να εξελίσσονται συνεχώς. Ενώ οι μεταπτυχιακές σπουδές πολλές φορές είναι το κλειδί για να ανοίξουν κάποιες πόρτες, η επιμονή και η υπομονή είναι αναγκαία εφόδια για το ταξίδι».

«ΕΦΟΔΙΟ ΓΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΕΙΣ»

«Στις μέρες μας είναι γεγονός ότι το πτυχίο είναι μόνο η αρχή για τα πλείστα επαγγέλματα. Ο μεγάλος ανταγωνισμός στη μικρή αγορά εργασίας και η ραγδαία εξέλιξη της γνώσης σχεδόν οδηγούν στην ανάγκη τού “ό,τι έχουν οι άλλοι συν το κάτι έξτρα”. Οι επιλογές για μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών είναι αναρίθμητες, τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό, και αποτελούν πλέον σημαντικό εφόδιο για δυναμικές διεκδικήσεις στην αγορά εργασίας. Οι εξειδικευμένες γνώσεις, οι δεξιότητες και η κριτική ικανότητα που αποκτούν οι σπουδαστές μέσα από μεταπτυχιακά προγράμματα, βοηθούν σε μεγάλο βαθμό στην είσοδό τους στην αγορά εργασίας ή και στην επαγγελματική τους ανέλιξη. Βελτιώνουν το βιογραφικό τους, καθιστώντας το ελκυστικότερο για υφιστάμενους ή υποψήφιους εργοδότες, και προσδίδουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ενώ δύο δεκαετίες προηγουμένως ο σχετικά μικρός αριθμός φοιτητών σε μεταπτυχιακές σπουδές παρακολουθούσαν συνήθως κλάδους συναφείς με αυτούς των προπτυχιακών σπουδών τους, οι πολλές επιλογές που υπάρχουν σήμερα για μεταπτυχιακά προγράμματα οδηγούν όλο και περισσότερο σε επιλογές κλάδων που θα βοηθήσουν σε αυξημένες προοπτικές επαγγελματικής ανέλιξης, ή ακόμα και στην αλλαγή σταδιοδρομίας, και όχι απαραίτητα σε κλάδους συναφείς με το πτυχίο». Tomys Kouis (LLB Hons) Human Resources Manager, Metro Foods Trading Ltd

EconomyToday 71

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΔΙΕΘΝΗΣ ΥΠΕΡΟΧΗ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΙΑ

ΓΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, το οποίο κατατάσσεται στα 801-1000 καλύτερα πανεπιστήμια παγκοσμίως από το Times Higher Education (THE) World University Rankings 2021, προσφέρει περισσότερα από 70 προγράμματα μεταπτυχιακού και διδακτορικού επιπέδου, εναρμονισμένα με τη σύγχρονη αγορά εργασίας

ο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, με περισσότερους από 12.500 φοιτητές (εξ αποστάσεως και διά ζώσης) από 120 χώρες, αποτελεί το μεγαλύτερο και το πλέον διεθνοποιημένο πανεπιστήμιο της Κύπρου, καθώς και το μεγαλύτερο στη νότια Ευρώπη με κύρια γλώσσα διδασκαλίας την αγγλική. Προσφέρει περισσότερα από 70 προγράμματα μεταπτυχιακού και διδακτορικού επιπέδου σε πληθώρα κλάδων, όλα σχεδιασμένα για να καλύπτουν τις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς εργασίας. Ως εκ τούτου, τα ποιοτικά και καινοτόμα αυτά μεταπτυχιακά προγράμματα παρέχουν στους φοιτητές του Πανεπιστημίου τα

απαραίτητα ακαδημαϊκά εργαλεία για υπεροχή και αριστεία σε εξειδικευμένους τομείς. Σημειώνεται ότι στα περισσότερα προγράμματα σπουδών υπάρχει η επιλογή της γλώσσας διδασκαλίας (ελληνική ή αγγλική), μεγάλο πλεονέκτημα για φοιτητές που ενδιαφέρονται να μετεγγραφούν από το Ηνωμένο Βασίλειο ή από άλλη χώρα του εξωτερικού. Το Πανεπιστήμιο διαθέτει μια σειρά από πλεονεκτήματα, τα οποία το καθιστούν μοναδική επιλογή τόσο για προπτυχιακές όσο και για μεταπτυχιακές σπουδές, συμπεριλαμβανομένης της διεθνώς αναγνωρισμένης αριστείας του, με το Πανεπιστήμιο να συγκαταλέγεται στα 801-1000

καλύτερα πανεπιστήμια παγκοσμίως από το Times Higher Education (THE) World University Rankings 2021 και στα κορυφαία της περιοχής από το QS World University Rankings. Προσφέρει παράλληλα ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και στην οικονομική πτυχή. Με το επίπεδο σπουδών να είναι εφάμιλλο κορυφαίων πανεπιστημίων του εξωτερικού, το συνολικό κόστος σπουδών στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, όπως τα δίδακτρα, το κόστος διαμονής και διατροφής κ.ά., είναι συγκριτικά χαμηλότερο, γεγονός που το καθιστά μια άριστη επιλογή για όσους επιθυμούν να παραμείνουν ή να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην Κύπρο.

Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας έχει καταταχθεί από το Times Higher Education (THE) World University Rankings 2021 στα 801-1000 καλύτερα πανεπιστήμια παγκοσμίως 72 EconomyToday

ΔΙΕΘΝΩΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΑΡΙΣΤΕΙΑ:

ΨΗΛΑ ΣΤΙΣ ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ Ο διεθνής προσανατολισμός του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, αλλά και η υψηλού επιπέδου τριτοβάθμια εκπαίδευση που παρέχει, έχουν αναγνωριστεί από τις πιο έγκυρες παγκόσμιες κατατάξεις και αξιολογήσεις πανεπιστημίων, καθιστώντας το ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου.

Times Higher Education (THE) World University Rankings 2021 Στα 801-1000 καλύτερα πανεπιστήμια παγκοσμίως, μαζί με μόλις 8 άλλα πανεπιστήμια της Ελλάδας. Η κατάταξη αυτή ουσιαστικά τοποθετεί το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας ανάμεσα στα καλύτερα 4% παγκοσμίως. Times Higher Education (THE) World University Rankings by Subject 2021 Μεταξύ των 301-400 καλύτερων πανεπιστημίων στον κόσμο, στον τομέα των Επιχειρήσεων και των Οικονομικών. Αυτή η κατάταξη το τοποθετεί ως το #1 πανεπιστήμιο σε Κύπρο και Ελλάδα, και ανάμεσα στα κορυφαία 100 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στον τομέα.

QS World University Rankings Στα κορυφαία πανεπιστήμια της Περιοχής Αναδυόμενης Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας (EECA Region) τα τελευταία δύο χρόνια (στις θέσεις 106 και 91), όπου λειτουργούν περίπου 1.800 πανεπιστήμια από 24 χώρες. Times Higher Education (THE) University Impact Rankings 2020 Στη θέση 42 παγκοσμίως στην κατηγορία της Ποιοτικής Εκπαίδευσης και ανάμεσα στα 301-400 καλύτερα πανεπιστήμια παγκοσμίως με σημαντική κοινωνική και οικονομική συνεισφορά. QS Stars University Ratings System 2020 5 QS Stars για Ιδρυματική Αριστεία,

καθιστώντας το ως το πρώτο πανεπιστήμιο σε Κύπρο και Ελλάδα που επιτυγχάνει την εξαίρετη αυτή βαθμολογία, μαζί με μόνο άλλα 50 πανεπιστήμια ανά τον κόσμο.

ΠΡΩΤΟΠΟΡΟ ΣΤΗΝ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας πρωτοπορεί στη διαδικτυακή μάθηση / εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως, υποστηρίζοντας τόσο τα δικά του προγράμματα σπουδών όσο και αυτά που προσφέρονται από κοινού με τους εταίρους του. Αξιοποιούνται οι πιο προηγμένες τεχνολογίες και τα πιο σύγχρονα μοντέλα σχεδιασμού διδασκαλίας με σύγχρονα εκπαιδευτικά μοντέλα και εύχρηστα εργαλεία ηλεκτρονικής μάθησης. Το εκπαιδευτικό υλικό, διαθέσιμο σε ειδική εκπαιδευτική πλατφόρμα, υφίσταται αναβαθμίσεις, ανανεώσεις και προσθήκες, έτσι ώστε να είναι συμβατό με τις τρέχουσες εκπαιδευτικές ανάγκες. Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας αξιολογείται εκ νέου το 2020 με 5 Αστέρια (QS Stars) στην Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση από το QS Intelligence Unit, το οποίο επιβεβαίωσε για ακόμη μια φορά την υποδειγματική απόδοση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, μετά την επιτυχία του 2017, όταν αναδείχθηκε ως το πρώτο πανεπιστήμιο στην Ε.Ε. που πέτυχε τη βαθμολογία 5 Αστέρων (QS Stars) για τη Διαδικτυακή Μάθηση / Εξ Αποστάσεως Εκ-

παίδευση. Αξίζει να σημειωθεί πως μόνο 14 άλλα πανεπιστήμια στον κόσμο έχουν διακριθεί μέχρι στιγμής με την ύψιστη αυτή βαθμολογία.

EconomyToday 73

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΚΟΡΥΦΑΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ

Στο πλαίσιο της στρατηγικής του για τη διεθνοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας συνεργάζεται με κορυφαία πανεπιστήμια, όπως της Padova, του Zagreb, του Western Sydney, το St George’s, University of London, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, και με πιο πρόσφατη τη συνεργασία με το Oviedo, για την προσφορά διαπανεπιστημιακών προγραμμάτων σπουδών. Στο πλαίσιο των συνεργασιών αυτών, το Πανεπιστήμιο στοχεύει επίσης στην κινητικότητα των μεταπτυχιακών φοιτητών και στη δημιουργία ευκαιριών σταδιοδρομίας στον ακαδημαϊκό και επαγγελματικό χώρο, καθώς και στην ανταλλαγή γνώσεων και καλών πρακτικών.

ΑΣΦΑΛΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΑΘΗΣΗΣ

Πρωταρχικό μέλημα του Πανεπιστημίου αποτελεί η υγεία και η ασφάλεια των φοιτητών του, του ακαδημαϊκού αλλά και του διοικητικού προσωπικού του. Παρά το γεγονός πως η πανδημία του SARS-CoV-2 προκάλεσε παγκοσμίως πρωτοφανή προβλήματα στη διαχείριση της δημόσιας υγείας και πολλές κοινωνικές προκλήσεις, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας έδρασε προληπτικά και οργανωμένα και κατάφερε να διασφαλίσει τόσο την υγεία του προσωπικού του και των

φοιτητών του, όσο και την ομαλή ακαδημαϊκή τους πορεία. Λαμβάνοντας έγκαιρα μέτρα πρόληψης και προστασίας κατά της πανδημίας, το Πανεπιστήμιο αξιοποίησε πλήρως τις δυνατότητες της τεχνολογίας και την αντίστοιχη τεχνογνωσία του, προσφέροντας επιτυχώς, από τα μέσα Μαρτίου, όλα τα μαθήματα εξ αποστάσεως. Οι εναλλακτικές μέθοδοι διδασκαλίας, μάθησης και αξιολόγησης που εφαρμόστηκαν, με βάση και τον Ακαδημαϊκό Σχεδιασμό Έκτακτης Ανάγκης του, διασφάλισαν την ομαλή ακαδημαϊκή πορεία των 12.500 και πλέον φοιτητών.

Υψηλό το ποσοστό επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων του Πανεπιστημίου, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, με αυτό των αποφοίτων της Ιατρικής Σχολής να φτάνει το εκπληκτικό 99,4% 74 EconomyToday

ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ

Επιδίωξη του Πανεπιστημίου είναι η παροχή μιας ολοκληρωμένης και υψηλού επιπέδου φοιτητικής εμπειρίας, στα πρότυπα των καλύτερων πανεπιστημίων του εξωτερικού. Στο πλαίσιο αυτό, το Πανεπιστήμιο παρέχει μια σειρά διευκολύνσεων για τους μεταπτυχιακούς του φοιτητές, όπως ευελιξία στο ωράριο μαθημάτων, με την προσφορά νυχτερινών ωρών διδασκαλίας για εργαζόμενους φοιτητές, και διαμόρφωση της παρακολούθησης του προγράμματος μαθημάτων αναλόγως των αναγκών του κάθε φοιτητή.

ΓΙΝΕ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Ενημερώσου έγκαιρα και ξεκίνα τις σπουδές σου δυναμικά στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας το ερχόμενο ακαδημαϊκό εξάμηνο. Σημειώνεται ότι το Πανεπιστήμιο είναι σε θέση να υποδεχθεί τους υφιστάμενους, νεοεισερχόμενους και μετεγγραφόμενους φοιτητές για το εαρινό ή το χειμερινό εξάμηνο 2021, είτε στην Πανεπιστημιούπολή του είτε εξ αποστάσεως, ανάλογα με τις συνθήκες οι οποίες θα επικρατήσουν. Τα μαθήματα του εαρινού εξαμήνου αρχίζουν την 1η Φεβρουαρίου 2021.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας προσφέρει περισσότερα O Δρ Σωτήρης Δημοσθένους, H Milena Domanova, Διοίκηση από 100 συμβατικά (διά ζώσης) και εξ αποστάσεως O Tey Al-Rjula, Blockchain Πρόγραμμα Ιατρικής MBBS, και Ψηφιακό Νόμισμα, Τάξη Επιχειρήσεων, Tάξη του 2008 και προγράμματα σπουδών, προπτυχιακού, μεταπτυ- του 2017 Τάξη του 2016 MBA - Κατεύθυνση Χρηματοοικοχιακού και διδακτορικού επιπέδου, και διευρύνει νομικά, Tάξη του 2012 συνεχώς τις εκπαιδευτικές του δραστηριότητες, επενδύοντας στην ανάπτυξη προγραμμάτων που εστιάζουν στην επαγγελματική στο εξωτερικό, με αυτό των αποφοίτων της Ιατρικής Σχολής να φτάνει σταδιοδρομία των φοιτητών του σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα προγράμματα το εκπληκτικό 99,4%. Ιδιαίτερα δημοφιλείς για μεταπτυχιακές σπουδές αυτά είναι άρτια σχεδιασμένα, σε συνεννόηση με τους ενδιαφερόμενους είναι οι κλάδοι της Ιατρικής και των συναφών Επιστημών Υγείας, όπως εταίρους και τους αρμόδιους επαγγελματικούς φορείς, διασφαλίζοντας την της Φαρμακευτικής, της Κλινικής Διαιτολογίας και της Επιστήμης του εναρμόνισή τους με τις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς εργασίας, ενώ πολλά Αθλητισμού, καθώς και του Blockchain, της Νομικής και των Διεθνών από αυτά υπήρξαν τα πρώτα στο είδος τους στην Κύπρο και την ευρύτερη Σχέσεων, των Χρηματοοικονομικών και της Διοίκησης Επιχειρήσεων, περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ενδεικτικό γεγονός της διασύνδεσης της Εκπαίδευσης, του Σχεδιασμού και των Πολυμέσων, της Ψυχολογίας με την αγορά εργασίας αποτελεί το υψηλό ποσοστό επαγγελματικής αποκαι της Εγκληματολογίας, της Πληροφορικής, της Μηχανικής Πετρελαίου κατάστασης των αποφοίτων του Πανεπιστημίου, τόσο στην Κύπρο όσο και και Φυσικού Αερίου, αλλά και της Μηχανικής γενικότερα.

ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ • Διοίκηση Επιχειρήσεων (MBA) Το MBA του Πανεπιστημίου Λευκωσίας προσφέρεται και σε εξ αποστάσεως φοίτηση, τόσο στην ελληνική όσο και στην αγγλική γλώσσα. Περιλαμβάνει μια σειρά από ευέλικτες εξειδικεύσεις και βασίζεται στη βιωματική μάθηση. Με εννέα εξειδικεύσεις και περισσότερα από 50 μαθήματα κατεύθυνσης, το ΜΒΑ εξυπηρετεί τις προτεραιότητες και τους στόχους του κάθε ενδιαφερόμενου. Το Πανεπιστήμιο έχει αναγνωριστεί δικαίως, από το Times Higher Education (THE) World University Rankings by Subject 2021, ως ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο στον τομέα των Επιχειρήσεων και των Οικονομικών, καταλαμβάνοντας την πρωτιά σε Κύπρο και Ελλάδα, ανάμεσα σε αντίστοιχα πολύ αξιόλογα πανεπιστήμια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε όλο τον κόσμο. • Blockchain και Ψηφιακό Νόμισμα (MSc in Blockchain and Digital Currency) Το αγγλόφωνο μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο Blockchain και στο Ψηφιακό Νόμισμα (MSc in Blockchain Digital Currency) του Πανεπιστημίου Λευκωσίας υπήρξε το πρώτο ακαδημαϊκό πρόγραμμα στον τομέα παγκοσμίως και θεωρείται ευρέως το κορυφαίο στον κόσμο. Το πρόγραμμα έχει σκοπό να βοηθήσει επαγγελματίες και επιχειρηματίες στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, κυβερνητικούς αξιωματούχους και

δημόσιους λειτουργούς του κλάδου να κατανοήσουν καλύτερα τις τεχνικές βάσεις του ψηφιακού νομίσματος, τους πιθανούς τρόπους αλληλεπίδρασής του με υφιστάμενα συστήματα και τις δυνατότητες που υπάρχουν για καινοτομία.

καλλιεργήσει στους φοιτητές προηγμένες τεχνικές δεξιότητες και βαθιά κατανόηση της επιστήμης των δεδομένων. Οι μαθησιακοί στόχοι αλλά και τα προσόντα που θα αποκτήσουν οι φοιτητές έχουν σχεδιαστεί σε συνεργασία με εταιρείες και οργανισμούς που εφαρμόζουν στην πράξη αυτές τις τεχνολογίες.

• Υπολογιστικός Σχεδιασμός και Ψηφιακή Κατασκευή Δείτε όλα τα μεταπτυχιακά προγράμματα (MSc in Computational Design and σπουδών στη σελίδα του Πανεπιστημίου Digital Fabrication) Το καινοτόμο αυτό πρόγραμμα διερευνά την www.unic.ac.cy εφαρμογή των υπολογιστικών εργαλείων στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, σε μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της σχέσης σχεδιαστικής πρόθεσης και κατασκευαστικού αποτελέσματος. Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα προσφέρεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ, Ινστιτούτο Πειραματικής Αρχιτεκτονικής Hochbau, στην Αυστρία, και στοχεύει στην προώθηση της διεθνούς συνεργασίας σε ερευνητικό επίπεδο μέσω της σύνδεσης με το Ρομποτικό Εργαστήρι Για περισσότερες πληροφορίες (REXLAB) του Ινστιτούτου. αναφορικά με τα προγράμματα σπουδών, τα κριτήρια και τη διαδικασία εισδοχής και μετεγγραφής, καθώς και για την • Επιστήμη Δεδομένων υποβολή αιτήσεων ηλεκτρονικά, (MSc in Data Science) επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Το αγγλόφωνο αυτό μεταπτυχιακό πρόγραμμα Πανεπιστημίου Λευκωσίας: σπουδών εστιάζει στον ανερχόμενο τομέα αιχμής unic.ac.cy/el/apply/ της Επιστήμης Δεδομένων. Πρόκειται για ένα Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν επίσης να πρωτοποριακό πρόγραμμα, που προετοιμάζει επικοινωνούν με το Τμήμα Εισδοχής τους φοιτητές για αξιοποίηση των ευκαιριών Φοιτητών τηλεφωνικά στο 22841528 ή εργοδότησης σε ένα από τα δέκα πιο δημοφιλή μέσω email στην ηλεκτρονική διεύθυνση: admissions@unic.ac.cy επαγγέλματα παγκοσμίως. Στόχος του είναι να

INFO:

EconomyToday 75

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΜΑΣ ΣΤΟΧΟΣ Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ

Όλα τα προσφερόμενα προγράμματα του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου βρίσκονται σε συνεχή διάδραση με την αγορά εργασίας Για τις νέες τάσεις στην εκπαίδευση και τις ανάγκες που προκύπτουν στην αγορά εργασίας μιλά ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου, Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας Παντελής Σκλιάς. Παρουσιάζοντας τα μεταπτυχιακά προγράμματα του Πανεπιστημίου, ο κ. Σκλιάς εξηγεί ποια είναι τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του Πανεπιστημίου, ενώ τονίζει μεταξύ άλλων πως «στο Νεάπολις ενισχύουμε διαρκώς την πρωτογενή ακαδημαϊκή ερευνητική δραστηριότητα του ακαδημαϊκού προσωπικού μας παράγοντας νέα γνώση αιχμής, με εξωστρέφεια και διεθνή αναγνώριση και με προγράμματα σπουδών τα οποία απευθύνονται στη διεθνή φοιτητική κοινότητα και ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες». ΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΜΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

«Από το τρέχον ακαδημαϊκό έτος λειτουργούν όλα τα νέα Προγράμματα Σπουδών, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα, σε συμβατική και εξ αποστάσεως μορφή διδασκαλίας, τα οποία πιστοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2019 από τον Φορέα ΔΙΠΑΕ, όπως το Πρόγραμμα στα Πληροφορικά Συστήματα και την Ψηφιακή Καινοτομία, το Πρόγραμμα στις Διεθνείς Σχέσεις, Στρατηγική & Ασφάλεια, το Πρόγραμμα Ευρωπαϊκές Πολιτικές και Διακυβέρνηση, το Πρόγραμμα Ποινική Δικαιοσύνη και Οικονομικό Έγκλημα, το Πρόγραμμα Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο των Επιχειρήσεων, το Πρόγραμμα στη Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων, το Πρόγραμμα στην Ανθεκτικότητα Κατασκευών σε Ακραίες Συνθήκες Φόρτισης και τα Προγράμματα στην Ψηφιακή Επιχειρηματικότητα και το Ψηφιακό Marketing. Όλα τα νέα προγράμματα σχεδιάστηκαν προκειμένου να ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες της 4IR (Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης) και στο νέο σύνθετο εθνικό και 76 EconomyToday

διεθνές γεωπολιτικοοικονομικό περιβάλλον των αγορών εργασίας», αναφέρει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου και Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας, Παντελής Σκλιάς, σημειώνοντας: «Τα νέα Προγράμματα Σπουδών, μαζί με τα ήδη λειτουργούντα με επιτυχία μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών στη Δημόσια Διοίκηση (MPA), με κατευθύνσεις Γενική Διοίκηση, Διοίκηση Μονάδων Υγείας και Εκπαιδευτική Διοίκηση, στη Διοίκηση Επιχειρήσεων (ΜΒΑ) και στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία, παρουσιάζουν μεγάλη ζήτηση από νέους αποφοίτους μας, αλλά και από μεγαλύτερους κατόχους πανεπιστημιακών τίτλων οι οποίοι επιθυμούν να εξειδικευτούν σε σύγχρονα γνωστικά πεδία».

ΓΙΑΤΙ ΣΤΟ ΝΕΑΠΟΛΙΣ

«Το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, όντας πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης (EURASHE), αναγνωρισμένο από τις αρμόδιες αρχές της Ελληνικής Δημοκρατίας (ΔΟΑΤΑΠ), της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΥΣΑΤΣ) και της Ε.Ε., πλήρες μέλος του Δικτύου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (SDSN), του Συνδέσμου Ακαδημαϊκής Επιρροής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (UNAIC) και του ERASMUS CHARTER με δεκάδες συμφωνίες ανταλλαγής φοιτητών σε Πανεπιστήμια της Ε.Ε., πληροί όλα τα εχέγγυα για να είναι ο συμπαραστάτης κάθε νέου φοιτητή/τριας, προσφέροντας τη δυνατότητα σπουδών με απόλυτη

«Το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου είναι ιδιαίτερα περήφανο για την πορεία των αποφοίτων του, καθώς το ποσοστό απορρόφησης των αποφοίτων των προγραμμάτων σπουδών του στο ανταγωνιστικό περιβάλλον της αγοράς εργασίας είναι μεγάλο»

ασφάλεια και ακαδημαϊκή αρτιότητα. Το σύνολο των προγραμμάτων του Πανεπιστημίου μας είναι πιστοποιημένα, διεθνώς αναγνωρισμένα και στελεχωμένα με υψηλά καταρτισμένο και εγνωσμένου επιστημονικού κύρους ακαδημαϊκό προσωπικό», υπογραμμίζει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου, κληθείς να σχολιάσει γιατί κάποιος φοιτητής να επιλέξει το Νεάπολις για τις μεταπτυχιακές του σπουδές. Τονίζει ακόμα πως, «έχοντας ενσωματώσει το σύνολο των ποιοτικών κριτηρίων, όπως ορίζονται από το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF), μια σειρά από σύγχρονες και καινοτόμες παιδαγωγικές μεθόδους, συμπεριλαμβανομένων των διαμορφωτικών δραστηριοτήτων, της συνεχούς διάδρασης φοιτητών-διδασκόντων και των ασκήσεων ρόλων και προσομοίωσης σε real life scenarios, καθώς και τις καλύτερες υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας, το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου βρίσκεται στην πρωτοπορία της παραγωγής ακαδημαϊκής γνώσης». Αναφερόμενος στις επιδόσεις του Πανεπιστημίου σε σχέση με την απορρόφηση αποφοίτων από την αγορά εργασίας, ο κ. Σκλιάς σημειώνει: «Το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου είναι ιδιαίτερα περήφανο για την πορεία των αποφοίτων του, καθώς το ποσοστό απορρόφησης των αποφοίτων των προγραμμάτων σπουδών του στο ανταγωνιστικό περιβάλλον της αγοράς εργασίας είναι μεγάλο. Χαρακτηριστικά, η εργασιακή

ΠΛΗΡΕΣ ΔΙΚΤΥΟ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ

απορρόφηση των προπτυχιακών αποφοίτων μας σε σχετικές με το αντικείμενο σπουδών θέσεις εργασίας ανέρχεται σε ποσοστό 75,25%, ενώ σημαντικό ποσοστό συνεχίζει σε μεταπτυχιακές ή και διδακτορικές σπουδές».

ΠΑΡΑΓΟΥΜΕ ΝΕΑ ΓΝΩΣΗ

Σχολιάζοντας τις νέες ανάγκες που προκύπτουν στην αγορά εργασίας και κληθείς να σχολιάσει σε ποιους τομείς θα απασχοληθούν οι αυριανοί απόφοιτοι, ο Πρύτανης του Νεάπολις αναφέρει: «Είναι γεγονός πως η εξέλιξη της τεχνολογίας και η ανάδυση νέων αναγκών στη σύγχρονη κοινωνία δημιουργούν νέες προοπτικές στην αγορά εργασίας. Ως εκ τούτου, ενισχύουμε διαρκώς την πρωτογενή ακαδημαϊκή ερευνητική δραστηριότητα του ακαδημαϊκού προσωπικού μας παράγοντας νέα γνώση αιχμής, με εξωστρέφεια και διεθνή αναγνώριση και με προγράμματα σπουδών τα οποία απευθύνονται στη διεθνή φοιτητική κοινότητα και ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες της 4IR (Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης) και στο νέο γεωπολιτικοοικονομικό περιβάλλον των παγκόσμιων αγορών. Όλα τα προσφερόμενα προγράμματα του Πανεπι-

«Το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου έχει προχωρήσει στη δημιουργία ενός πλήρους δικτύου συνεργατών από τον επιχειρηματικό κόσμο εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το εν λόγω δίκτυο προσφέρει θέσεις εργασίας και πρακτικής άσκησης στους φοιτητές και απόφοιτους του Πανεπιστημίου. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως το μάθημα της Τοποθέτησης προσφέρει εργασιακή αμοιβή με συγχρηματοδοτούμενους πόρους μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, το Πανεπιστήμιο ζητά από τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις και τους ομίλους εταιρειών να παρέχουν θέματα μελέτης περιπτώσεων και real life scenarios, άμεσα σχετιζόμενα με τα γνωστικά πεδία τα οποία θεραπεύει, με σκοπό τη δημιουργία πρωτότυπων πανεπιστημιακών ερευνητικών εργασιών. Χαρακτηριστική είναι άλλωστε και η εμπιστοσύνη προς το Πανεπιστήμιο των συνεργαζομένων εταιρειών και οργανισμών προς την ανάθεση διαγωνισμών για την εξεύρεση καινοτόμων λύσεων σε θέματα ή προβλήματα που τις ενδιαφέρουν».

στημίου Νεάπολις Πάφου βρίσκονται σε συνεχή διάδραση με την αγορά εργασίας, μέσω των επιστημονικών συμβουλίων τα οποία πλαισιώνουν τα Τμήματα και τα προγράμματά του, παρέχοντας συνεχή ανατροφοδότηση, ώστε το περιεχόμενό τους να ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις και προοπτικές τις οποίες θέτει ο κάθε τομέας της οικονομικής δραστηριότητας».

ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΤΑΣΕΙΣ

«Ο διακηρυγμένος επιχειρησιακός στόχος της συνεχούς αναβάθμισης των στρατηγικών υποδομών και της επένδυσης σε ανθρώπινο δυναμικό του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου διασφάλισε τη δυνατότητα του Πανεπιστημίου να παρέχει αξιόπιστη και ποιοτική εκπαίδευση καθ’ όλη τη διάρκεια της αρχικής πανδημίας», υπογραμμίζει ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου, κληθείς να σχολιάσει πώς επηρέασε η πανδημία τη ζήτηση για μεταπτυχιακά προγράμματα, καθώς και με ποιους νέους τρόπους μπορεί να πραγματοποιηθεί η εκπαίδευση των σπουδαστών. Όπως επισημαίνει ο κ. Σκλιάς, «έχοντας ολοκληρώσει με επιτυχία τη διαδικασία μετατροπής της συμβατικής ακαδημαϊκής λειτουργίας σε online μορφή –γιατί δεν πρέπει να αγνοούμε ότι η λειτουργία ενός Πανεπιστημίου δεν εξαντλείται μόνο στην παροχή διδασκαλίας, αλλά περιλαμβάνει ευρύτερη παροχή υπηρεσιών προς τη φοιτητική και ακαδημαϊκή κοινότητα, όπως ερευνητικών, διοικητικών, γραμματειακών, οικονομικών και υποστηρικτικών ηλεκτρονικών λειτουργιών, βιβλιογραφικών κλπ.– ενόψει της συνέχισης της επέλασης της πανδημίας, το Πανεπιστήμιο είναι έτοιμο και έχει ήδη προχωρήσει στην ολοκληρωτική παροχή της συμβατικής εκπαίδευσης online, συνεχίζοντας να παρέχει και τα εξ αποστάσεως προγράμματά του, προς τα οποία στρέφεται ολοένα και μεγαλύτερο κομμάτι της φοιτητικής κοινότητας, ακολουθώντας την παγκόσμια τάση για παροχή αξιόπιστης διδασκαλίας και αριστεία ακαδημαϊκής γνώσης και έρευνας».

INFO: Διεύθυνση: Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, Λεωφόρος Δανάης 2, 8042, Πάφος

Επικοινωνία: Tηλ.: 26843300, Φαξ: 26931944, e-mail: info@nup.ac.cy

EconomyToday 77

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ CIM

ΤΟ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ BUSINESS SCHOOL

Με τέσσερα μεταπτυχιακά προγράμματα, διακρίνεται για την εξειδίκευση και την επικέντρωση στην ποιότητα εκπαίδευσης Το 2021 αναμένεται να είναι μια χρονιάορόσημο για το CIM, το οποίο εδώ και 32 χρόνια διακρίνεται για την ποιότητα εκπαίδευσης, το άρτια καταρτισμένο προσωπικό, τις σημαντικές συνεργασίες με Πανεπιστήμια του εξωτερικού, καθώς και για τον υψηλό δείκτη απόδοσης στην αγορά εργασίας. Στο CIM, ο φοιτητής μπορεί να επιλέξει το μεταπτυχιακό πρόγραμμα που να ανταποκρίνεται στις δικές του ανάγκες, αφού τα μαθήματα είναι βραδινά, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως τη δεδομένη χρονική στιγμή, λόγω των επιδημιολογικών δεδομένων, η πλειοψηφία των μαθημάτων διεξάγεται ηλεκτρονικά. «Σκοπός μας βεβαίως είναι, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, να επανέλθουμε στη φυσική παρουσία», αναφέρει ο κ. Γιάγκος Χατζηγιάννης, CEO του CIM. 78 EconomyToday

ΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΑ ΜΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

«Ως το κορυφαίο κυπριακό Business School, προσφέρουμε μεταπτυχιακά προγράμματα, σε Λευκωσία και Λεμεσό, εδώ και 32 χρόνια. Ήμασταν το πρώτο ίδρυμα που προσέφερε στην Κύπρο πρόγραμμα ΜΒΑ σε συνεργασία με το University of Sheffield το 1988. Πιστεύουμε ακράδαντα στην εξειδίκευση και στην επικέντρωση στην ποιότητα εκπαίδευσης παρά στην ποσότητα, και αυτή τη στιγμή προσφέρουμε τέσσερα μεταπτυχιακά προγράμματα που όλα θεωρούνται τα κορυφαία στο είδος τους στην Κύπρο και ανάμεσα στα κορυφαία σε πανευρωπαϊκό επίπεδο: 1. M.Sc. Human Resource Management & Corporate Strategy (14 Months FT / 24 Months PT) 2. Master in Business Administration (14 Months FT / 24 Months PT) 3. Master in Business Administration with Shipping (14 Months FT / 24 Months PT) 4. UWL M.Sc. Digital Marketing (12 Months FT / 24 Months PT) Όλα τα προγράμματά μας είναι πανεπιστημιακού επιπέδου, με πλήρη αναγνώριση τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό», αναφέρει.

ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΤΟ CIM

«Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να επιλέξει κάποιος το δικό μας μεταπτυχιακό πρόγραμμα», σημειώνει ο κ. Χατζηγιάννης και εξηγεί: «Είμαστε το κατεξοχήν Ίδρυμα για εκπαίδευση εργαζόμενων φοιτητών εδώ και 43 χρόνια, αφού όλα μας τα προγράμματα προσφέρονται αποκλειστικά με βραδινά μαθήματα. Ως εκ τούτου, κατανοούμε καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο τις ανάγκες του εργαζόμενου φοιτητή που επιζητεί ποιοτική εκπαίδευση και απόσβεση στην επένδυσή του και όχι φοιτητική ζωή. Όλα μας τα προγράμματα έχουν μια πρακτική προσέγγιση, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ του ακαδημαϊκού και του επιχειρηματικού κόσμου και για αυτόν τον λόγο διατηρείται μια ισορροπία μεταξύ ακαδημαϊκών και επαγγελματιών όσον αφορά τη διδασκαλία όλων των προγραμμάτων. Περαιτέρω, το γεγονός ότι διδάσκονται όλα τα μαθήματα σε μικρές ομάδες δίνει την ευκαιρία για διαδραστικότητα και εξαιρετική δικτύωση».

«Μέσω εξειδικευμένης εφαρμογής στη φοιτητική μας πλατφόρμα, έχουν εγγραφεί πέραν των 100 επιχειρήσεων που προωθούν θέσεις εργασίας αποκλειστικά για τους φοιτητές και αποφοίτους μας»

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

«Όσον αφορά τις επιδόσεις των αποφοίτων μας στην αγορά εργασίας, σύμφωνα με έρευνες, έχουμε τον υψηλότερο δείκτη εργοδοσιμότητας και επαγγελματικής ανέλιξης στην Κύπρο, άρα διασφαλίζουμε τη μεγαλύτερη δυνατή απόσβεση στην επένδυση έκαστου φοιτητή. Επιπλέον, το γεγονός ότι έχουμε χτίσει ένα δίκτυο 18 Στρατηγικών Συνεργατών, που αποτελούν τις κορυφαίες επιχειρήσεις στην Κύπρο, δίνει μια μοναδική ευκαιρία στους φοιτητές μας για πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι, μέσω εξειδικευμένης εφαρμογής στη φοιτητική μας πλατφόρμα, έχουν εγγραφεί πέραν των 100 επιχειρήσεων που προωθούν θέσεις εργασίας αποκλειστικά

για τους φοιτητές και αποφοίτους μας», προσθέτει. Ερωτηθείς ποιες νέες ανάγκες προκύπτουν στην αγορά εργασίας και σε ποιους τομείς θα απασχοληθούν οι αυριανοί απόφοιτοι, ο CEO του CIM αναφέρει: «Εμείς ως Ίδρυμα, εδώ και 43 χρόνια, τονίζουμε ότι “σημασία δεν έχει τι θα σπουδάσεις αλλά τι θα κάνεις όταν σπουδάσεις”. Με αυτό θέλουμε να τονίσουμε τη σημασία της “απόσβεσης στην επένδυση” που πρέπει ο κάθε φοιτητής να έχει υπόψη του όταν επιλέγει το πρόγραμμα και το Ίδρυμα των σπουδών του. Είμαστε περήφανοι για το ότι όλα μας τα προγράμματα προσφέρουν τη μέγιστη απόσβεση στην επένδυση, αφού έχουμε τους υψηλότερους δείκτες εργοδότησης και ανέλιξης στην Κύπρο».

«Είμαστε σε συζητήσεις για την προσφορά ενός ή δύο επιπλέον προγραμμάτων με πραγματική αξία και καινοτομία τα επόμενα χρόνια»

Ακολούθως, ο κ. Χατζηγιάννης αναφέρεται στις συνεργασίες του CIM με Πανεπιστήμια του εξωτερικού, σημειώνοντας: «Η συνεργασία με το University of West London δεν είναι καθόλου τυχαία, αλλά ήταν προϊόν στρατηγικής μελέτης και ενδελεχούς ανάλυσης της κυπριακής ανώτερης εκπαίδευσης. Μετά από δύο χρόνια διαδικασιών, από το 2009 μέχρι και το 2011, το Ίδρυμά μας έλαβε Ιδρυματική Αξιολόγηση από το University of West London, ένα από τα πιο ραγδαία αναπτυσσόμενα Πανεπιστήμια της Βρετανίας. Έτσι, από το 2011, πέρα από τα δικά του προγράμματα, το CIM προσφέρει τη μοναδική επιλογή στους φοιτητές του CIM σε Λευκωσία και Λεμεσό να αποκτήσουν βρετανικά πτυχία στην Κύπρο μέσω της κορυφαίας συνεργασίας με το Νο1 μοντέρνο Πανεπιστήμιο στο Λονδίνο, το University of West London (UK). Η συνεργασία αφορά τα εξής προγράμματα σε Λευκωσία και Λεμεσό:

• BA (Hons) in Business Studies with Marketing (3 years) • BA (Hons) Accounting & Finance (3 years) • M.Sc. Digital Marketing (12 months FT or 24 months PT) Το 2021 θα είναι μια χρονιά-ορόσημο και συνάμα εορταστική, αφού σχεδιάζουμε σωρεία εκδηλώσεων που θα σηματοδοτούν τα 10 χρόνια επιτυχημένης συνεργασίας μεταξύ του κορυφαίου κυπριακού Business School και του Νο1 μοντέρνου Πανεπιστημίου στο Λονδίνο. Περαιτέρω, είμαστε σε συζητήσεις με το Πανεπιστήμιο για την προσφορά ενός ή δύο επιπλέον προγραμμάτων με πραγματική αξία και καινοτομία τα επόμενα χρόνια», κατέληξε.

info: Λευκωσία: Ζαννέτου 25, Άγιος Ανδρέας, 1100, nicosia@cima.ac.cy, 22778475 Λεμεσός: Στέλιου Κυριακίδη 7, 3080, limassol@cima.ac.cy, 25343556

EconomyToday 79

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΨΗΛΩΝ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΩΝ

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ

Τις υψηλού επιπέδου υπηρεσίες κλινικής και αισθητικής δερματολογίας, πλαστικής χειρουργικής και μεταμόσχευσης μαλλιών του ομίλου Cosmetic Derma Medicine Medical Group παρουσιάζει σε συνέντευξή του στο Economy Today o Πλαστικός Χειρουργός δρ Αναστάσιος Βεκρής, ιδρυτής και CEO του ιατρικού ομίλου και Επιστημονικός Διευθυντής της εξειδικευμένης κλινικής μεταμόσχευσης μαλλιών Advanced Hair Clinics. Όπως εξηγεί ο δρ Βεκρής, «στον πυρήνα της αντιμετώπισης της τριχόπτωσης και της αποκατάστασης με τη μεταμόσχευση μαλλιών, προσπάθειά μας είναι να δώσουμε πίσω στους ασθενείς μας τη χαμένη τους αυτοπεποίθηση και να ανεβάσουμε την ψυχολογία τους». ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

Η κλινική Advanced Hair Clinics επί τέσσερα έτη βραβεύεται ως «International Hair Clinic of the Year»

80 EconomyToday

ότε άρχισε η λειτουργία του ομίλου και ποιοι ήταν οι πιο σημαντικοί σταθμοί στην πορεία σας; Τα πιο σημαντικά βήματα στην πορεία μας ήταν η αρχή της επέκτασής μας, όταν από το πρώτο μας κέντρο στην Αθήνα, πριν από οκτώ χρόνια, αποφασίσαμε ότι ήρθε η ώρα να επεκταθούμε και σταδιακά ξεκινήσαμε την ανάπτυξή μας στην Ελλάδα και την Κύπρο. Θα έλεγα το χαρακτηριστικό ήταν ότι η απόφαση αυτή ελήφθη το 2012, όταν ήδη και διεθνώς και στην Ελλάδα ήταν εμφανή τα σημάδια της βαθιάς οικονομικής κρίσης. Παρ’ όλα αυτά, η θετική μας πορεία στην τότε φάση επέβαλε αυτή την προσπάθεια και το ρίσκο τού να αναπτυχθούμε ακόμη και εν μέσω ύφεσης και κακής οικονομικής κατάστασης. Τα αποτελέσματα σήμερα μας δικαιώνουν. Ποιες θεραπείες και ποιες άλλες υπηρεσίες παρέχετε; Ποιες σύγχρονες μεθόδους εφαρμόζετε; Οι υπηρεσίες που παρέχουμε και οι θεραπείες που εφαρμόζουμε είναι:

τριχωτό της κεφαλής. Ποια είναι η διαδικασία: Υπό τοπική αναισθησία, αφαιρούνται ένα-ένα τα τριχοθυλάκια από τη δότρια περιοχή του τριχωτού της κεφαλής με εργαλείο πολύ μικρής διαμέτρου και εν συνεχεία μεταφέρονται στην περιοχή όπου παρατηρείται αραίωση μαλλιών, δίνοντας μεγάλη προσοχή στη σωστή φορά και στο σωστό βάθος φύτρωσης, ώστε να έχουμε ένα απόλυτα φυσικό αποτέλεσμα. Πότε θα γίνει εμφανές το αποτέλεσμα: Σε ένα διάστημα περίπου 4-6 μηνών έχουν γίνει ήδη ορατά τα αποτελέσματα της μεταμόσχευσης, ενώ το τελικό αποτέλεσμα ολοκληρώνεται σταδιακά σε 12 μήνες. Τα αποτελέσματα είναι απολύτως φυσικά και μόνιμα. Ποιος αποτελεί κατάλληλο υποψήφιο: Άνδρες και γυναίκες άνω των 18 ετών με πρόβλημα ανδρογενετικής αλωπεκίας οποιουδήποτε σταδίου μπορούν να προχωρήσουν σε εμφύτευση μαλλιών. Η εμφύτευση μαλλιών μπορεί να εφαρμοστεί ακόμα και σε εξειδικευμένες περιπτώσεις, όπως: μετά από τραύμα ή έγκαυμα, σε περιπτώσεις ουλωτικής αλωπεκίας, ή στην αποκατάσταση γενιών και φρυδιών.

• Μεταμόσχευση μαλλιών FUE Όταν η αραίωση μαλλιών είναι πλέον εμφανής και ο/η ενδιαφερόμενος/η επιθυμεί την αποκατάστασή της, την οριστική λύση προσφέρει η μεταμόσχευση μαλλιών με την ελάχιστα επεμβατική μέθοδο FUE, η οποία επιτρέπει την εξαγωγή και εμφύτευση μεμονωμένων τριχοθυλακίων χωρίς να προκαλούνται γραμμικές ουλές και σημάδια στο

• Θεραπεία PRP κατά της τριχόπτωσης Η μη επεμβατική και πρακτικά ανώδυνη θεραπεία PRP εφαρμόζεται με πολύ καλά αποτελέσματα σε άνδρες και γυναίκες με ανδρογενετική, διάχυτη και γυροειδή αλωπεκία, ενώ δρα αποτελεσματικά και στην πρόληψη των αλωπεκιών, όταν αυτή εφαρμόζεται πριν ακόμη παρατηρηθεί εμφανής αραίωση στα μαλλιά. Τα αποτελέσματα της θεραπείας είναι

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΑΣ

Who is Who απολύτως φυσικά, ενώ δεν υπάρχουν παρενέργειες, αφού αξιοποιείται το αίμα του ίδιου του ασθενούς. • Πώς δρα η θεραπεία PRP: • Εμποδίζει την περαιτέρω απώλεια μαλλιών • Ενισχύει την ανάπτυξη τριχοθυλακίων • Ενδυναμώνει τα υπάρχοντα μαλλιά • Γονιδιακός έλεγχος αλωπεκίας Η τριχόπτωση είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που οφείλεται τόσο σε περιβαλλοντικούς όσο και σε γονιδιακούς παράγοντες. Σύγχρονες τεχνικές χαρτογράφησης του DNA έχουν υποδείξει 5 γενετικούς τόπους που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη σύνδεση με την εμφάνισή της. Ο γονιδιακός έλεγχος αλωπεκίας πραγματοποιεί τη γονοτύπηση των 5 αυτών περιοχών μέσω της λήψης γενετικού υλικού από τον ενδιαφερόμενο. Στη συνέχεια, υπολογίζεται ο βαθμός της γενετικής επιρροής που υπάρχει, στοιχείο που μας δίνει μια εικόνα της πιθανότητας εμφάνισης τριχόπτωσης. Η εξέταση αυτή είναι ανώδυνη, καθώς η απομόνωση του γενετικού υλικού γίνεται από μία σταγόνα αίματος που συλλέγεται σε ειδικές καρτέλες συλλογής και αποθήκευσης. Η απάντηση είναι διαθέσιμη μέσα σε 7 ημέρες από την ημέρα λήψης του δείγματος. Ποιοι άλλοι γιατροί και επαγγελματίες αποτελούν μέρος της ομάδας του ομίλου Cosmetic Derma Medicine Medical Group; Θα αναφέρω χαρακτηριστικά τη δρα Αμαλία Τσιατούρα, η οποία είναι πολύ γνωστή και για την πορεία της στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Είναι μια καταξιωμένη δερματολόγος που είναι επικεφαλής του δερματολογικού τμήματος του ιατρικού ομίλου Cosmetic Derma Medicine Medical Group. Παράλληλα, πληθώρα ειδικών, καταξιωμένων και έμπειρων γιατρών μάς πλαισιώνει στην Ελλάδα και στην Κύπρο, εφαρμόζοντας όλες τις υπηρεσίες μας με υψηλό αίσθημα ευθύνης.

Ο πλαστικός χειρουργός δρ Αναστάσιος Βεκρής είναι μέλος της ΕΕΠΕΑΧ, εγγεγραμμένος στο Specialist Registry του General Medical Council στη Μ. Βρετανία, μέλος της ISHRS (International Society of Hair Restoration Surgery), της IPRAS και πολλών ακόμη ελληνικών και διεθνών επιστημονικών εταιρειών. Ο δρ Αναστάσιος Εξειδικεύτηκε στη χειρουργική Βεκρής κατά τον αποκατάσταση των αλωπεκιών σχεδιασμό πριν από και στη μεταμόσχευση μαλλιών σε τη μεταμόσχευση μαλλιών. ορισμένα από τα πιο φημισμένα κέντρα του εξωτερικού, όπως κοντά στον Dr. J. C. Kim στο KNU University Hospital of South Korea, στο Λονδίνο και στο San Francisco, USA. Θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ειδικούς παγκοσμίως στη μεταμόσχευση μαλλιών, έχοντας πραγματοποιήσει χιλιάδες επεμβάσεις μεταμόσχευσης μαλλιών σε Ελλάδα και εξωτερικό. Έχει προσκληθεί ως ομιλητής, εκπαιδευτής και συντονιστής σε περισσότερα από 120 ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια και έχει συντάξει περισσότερες από 80 επιστημονικές εργασίες σε διάφορες πτυχές της πλαστικής και αισθητικής χειρουργικής και της μεταμόσχευσης μαλλιών. Στην εκπαιδευτική του δράση στον τομέα της μεταμόσχευσης μαλλιών, συγκαταλέγεται η εκπαίδευση δεκάδων ιατρών και νοσηλευτών, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε πολλές χώρες του εξωτερικού.

«Η τριχόπτωση είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που οφείλεται τόσο σε περιβαλλοντικούς όσο και σε γονιδιακούς παράγοντες»

ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Ποιες άλλες συνεργασίες έχετε, είτε με ιατρικά κέντρα του εξωτερικού είτε και με την πανεπιστημιακή κοινότητα; Ως Advanced Hair Clinics δεν αποτελούμε μόνο διεθνές κέντρο αναφοράς για ασθενείς οι οποίοι μας επισκέπτονται από δεκάδες χώρες του εξωτερικού για την πραγματοποίηση επεμβάσεων μεταμόσχευσης μαλλιών. Αποτελούμε και ένα διεθνές εκπαιδευτικό κέντρο, καθώς δεκάδες γιατροί από την Ελλάδα, από την Κύπρο και από πολλές χώρες του εξωτερικού έχουν εκπαιδευτεί από εμένα προσωπικά και την ιατρική ομάδα μου στη μεταμόσχευση μαλλιών.

Advanced Hair Clinics ου ειδικού, πλαστικού χειρουργού και Η κλινική Advanced Hair Clinics, μέλος μέλους της ISHRS, δρος Αναστάσιου του ομίλου Cosmetic Derma Medicine Βεκρή, με εξειδίκευση στη χειρουργική Medical Group, αποτελεί μια από τις αποκατάσταση των αλωπεκιών και στη κορυφαίες κλινικές μεταμόσχευσης μεταμόσχευση μαλλιών σε ορισμένα από μαλλιών, όχι μόνο στην Ελλάδα και την τα πιο φημισμένα κέντρα του εξωτεριΚύπρο, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, κού, όπως κοντά στον Dr. J. C. Kim στο έχοντας επιτύχει μάλιστα τη διεθνή KNU University Hospital of South Korea, της βράβευση ως «International Hair στο Λονδίνο και στο San Francisco, η Clinic of the Year» για τα έτη 2016, Ο δρ Αναστάσιος Βεκρής κλινική Advanced Hair Clinics προσφέ2017, 2019 και 2020 από τον έγκριτο με την επιστημονική του ομάδα. ρει, σε 11 σημεία στην Ελλάδα και την ανεξάρτητο οργανισμό International Κύπρο, τις πλέον αποτελεσματικές και Medical Travel Journal (IMTJ). Τον Σεπτέμβριο του 2020, η κλινική Advanced Hair Clinics βραβεύ- ασφαλείς υπηρεσίες διάγνωσης, θεραπείας και αποκατάστασης, αντιμετωπίζοντας ακόμη και τις πιο απαιτητικές καταστάσεις θηκε και με Silver βραβείο στην κατηγορία «Hair Restoration ανδρικής και γυναικείας τριχόπτωσης και αλωπεκίας. Clinic of the Year» από τον θεσμό Cyprus Wellness Awards. Website: www.advancedhairclinics.gr Υπό την επιστημονική διεύθυνση του παγκοσμίως κορυφαί-

EconomyToday 81

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Επίσης, πολύ συχνά σε ακαδημαϊκό επίπεδο προσκαλούμαι ως ειδικός ομιλητής σε συνέδρια της Ελλάδας και του εξωτερικού πάνω στο αντικείμενο της εξειδίκευσής μου, δηλαδή στη μεταμόσχευση μαλλιών. Σε θέματα τριχόπτωσης ή άλλων προβλημάτων, όπως η αλωπεκία, ορισμένα άτομα ενδεχομένως να χρειάζονται και κάποια ψυχολογική στήριξη. Πώς αντιμετωπίζετε αυτές τις περιπτώσεις; Στον πυρήνα της αντιμετώπισης της τριχόπτωσης και της αποκατάστασης με τη μεταμόσχευση μαλλιών είναι ακριβώς η προσπάθειά μας να δώσουμε πίσω στους ασθενείς μας τη χαμένη τους αυτοπεποίθηση και να ανεβάσουμε την ψυχολογία τους. Επομένως, η ίδια η μεταμόσχευση μαλλιών αποτελεί και τη λύση του ψυχολογικού προβλήματος. Αυτά τα δύο είναι αλληλένδετα. Αποκαθιστώντας το πρόβλημα, όσο γίνεται, και επιστρέφοντας στην προτέρα κατάσταση, αλλά και αντιμετωπίζοντας την περαιτέρω εξέλιξη του προβλήματος, στην πραγματικότητα βελτιώνουμε την ψυχολογία του ατόμου, τονώνουμε την αυτοπεποίθησή του και του δίνουμε νέα ενέργεια και δυναμισμό. Από ποιες ηλικιακές ομάδες προέρχεται το πελατολόγιό σας; Αν και ως επί το πλείστον προέρχεται από τις ηλικιακές ομάδες από 25 έως 40 ετών, στην κυριολεξία το εύρος στο οποίο έχει χρειαστεί να δώσουμε τη συμβουλή μας και να παρέμβουμε είναι ευρύτατο, κυμαινόμενο από τα πρώτα μετεφηβικά χρόνια, από την ηλικία των 16 ετών, μέχρι –όσο και να φαίνεται απίστευτο– τα 90 έτη. Και αυτό αφορά τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες.

Με παρουσία σε 11 σημεία στην Ελλάδα και την Κύπρο, ο όμιλος αποτελείται από περισσότερα από 250 στελέχη με υψηλή εξειδίκευση και μακρόχρονη εμπειρία

Ποιες είναι οι διαπιστώσεις σας σε ό,τι αφορά τα θέματα εμφάνισης; Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν ώστε κάποιο άτομο να δίνει την απαραίτητη σημασία και, αποδεχόμενο το πρόβλημα που αντιμετωπίζει, να καταφεύγει σε κάποια θεραπεία; Στις ημέρες μας, στις ανταγωνιστικές οικονομίες και κοινωνίες που ζούμε, η καλή εμφάνιση είναι συνυφασμένη με τον δυναμισμό, με την αυτοπεποίθηση και με την ενεργή συμμετοχή στον επαγγελματικό και κοινωνικό βίο. Επομένως, σε αντίθεση με παλαιότερες εποχές, η εμφάνιση δεν αποτελεί μόνο ένα ζήτημα που αφορά προσωπικά κάποιους ανθρώπους λίγο περισσότερο από κάποιους άλλους. Αποτελεί ένα εργαλείο, ένα «όπλο», το οποίο ή το έχει κάποιος στο οπλοστάσιό του σαν ένα πρόσθετο προσόν για να κερδίσει δηλαδή στον επαγγελματικό στίβο, στην κοινωνική του καταξίωση, ή, αν δεν το διαθέτει, πρέπει να κάνει οτιδήποτε μπορεί για να το υποστηρίξει. Αυτό είναι που καθιστά στις μέρες μας όλο και πιο δημοφιλείς τις αισθητικές παρεμβάσεις. Δεν είναι θέμα ματαιοδοξίας ή οικονομικής άνεσης κάποιων λίγων, όπως θα πίστευε κάποιος. Είναι ένα ζητούμενο από τον μέσο άνθρωπο, τον μέσο σύγχρονο άνδρα ή γυναίκα που θέλει να πετύχει στην προσωπική, κοινωνική και οικονομική του δραστηριότητα.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Λευκωσία: 28ης Οκτωβρίου 1 και Γεωργίου Γρίβα Διγενή (3ος όροφος του Business Center Block E, στην Έγκωμη), Τηλ.: 22257490

Η δρ Αμαλία Τσιατούρα κατά την εφαρμογή θεραπείας.

Λεμεσός: Γεωργίου Γρίβα Διγενή 2 (1ος όροφος εμπορικού κέντρου Pamelva Court), Τηλ.: 25251040

COSMETIC DERMA MEDICINE MEDICAL GROUP Από την ίδρυσή του το 2012, ο ιατρικός όμιλος Cosmetic Derma Medicine Medical Group παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες κλινικής και αισθητικής δερματολογίας, πλαστικής χειρουργικής και μεταμόσχευσης μαλλιών μέσω των εξειδικευμένων brands του: Cosmetic Derma Medicine και Advanced Hair Clinics. Σήμερα, με παρουσία σε 11 σημεία στην Ελλάδα και την Κύπρο, ο όμιλος αποτελείται από περισσότερα από 250 στελέχη (ιατροί, παραϊατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, διοικητικά στελέχη) με υψηλή εξειδίκευση και μακρόχρονη εμπειρία. Οι υψηλής αισθητικής χώροι των κλινικών, η τελευταίας γενιάς ιατρική τεχνολογία, τα εντυπωσιακά αποτελέσματα και οι διεθνείς και εγχώριες βραβεύσεις, που διαδέχονται η μια την άλλη, έχουν αναγάγει τον ιατρικό όμιλο σε ηγέτιδα δύναμη του χώρου.

Cosmetic Derma Medicine

Η Cosmetic Derma Medicine αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη και πιο αξιόπιστη μο-

82 EconomyToday

νάδα εφαρμογών αισθητικής και κλινικής δερματολογίας και πλαστικής χειρουργικής, με 11 υπερσύγχρονες κλινικές σε Ελλάδα και Κύπρο. Επιστημονική Διευθύντρια της Cosmetic Derma Medicine είναι η δρ Αμαλία Τσιατούρα, δερματολόγος - αφροδισιολόγος, με μακρά εξειδίκευση και εμπειρία στις εφαρμογές laser, μετεκπαιδευθείσα στο Colorado των ΗΠΑ. Πλήθος θεραπειών προσώπου και σώματος εφαρμόζονται στις εγκαταστάσεις των κλινικών Cosmetic Derma Medicine. Η must-do θεραπεία δεν είναι άλλη από τον δερματολογικό καθαρισμό προσώπου, κατάλληλο για όλες τις ηλικίες και επιδερμίδες, ενώ σε περιπτώσεις πιο σοβαρών δερματικών προβλημάτων, όπως είναι η ακμή, εφαρμόζονται θεραπείες όπως τα χημικά peelings και η καινοτόμος φωτοδυναμική θεραπεία PDT. Εξίσου δημοφιλείς είναι και οι σύγχρονες θεραπείες αντιγήρανσης, όπως το botox, τα fillers υαλουρονικού οξέος και τα νήματα που αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά, ανώδυνα και αναίμακτα τα σημάδια του χρόνου,

καθώς και το καινοτόμο πρωτόκολλο ολικής ανάπλασης και ανανέωσης της επιδερμίδας με την αυτόλογη μεσοθεραπεία PRP και το CO2 Fractional Laser. Πρωτοπόρο και στην αντιμετώπιση της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας αποτελεί η Cosmetic Derma Medicine. Στη φαρέτρα των θεραπειών σώματος συγκαταλέγονται θεραπείες αντιμετώπισης του τοπικού λίπους, της κυτταρίτιδας και της χαλάρωσης. Αξίζει να σημειωθεί πως, στο πλαίσιο των Medical Beauty Awards 2020, η Cosmetic Derma Medicine απέσπασε το χρυσό βραβείο για τη σύγχρονη, ελάχιστα επεμβατική Laser Υποβοηθούμενη Λιποαναρρόφηση Smartlipo. Η εξειδικευμένη ιατρική ομάδα της Cosmetic Derma Medicine είναι σε θέση να διαγνώσει και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και δερματολογικά προβλήματα, όπως οι σπίλοι, τα θηλώματα, τα κονδυλώματα, οι μυρμηγκιές και η ψωρίαση, με την εφαρμογή συντηρητικών θεραπειών αλλά και σύγχρονων μηχανημάτων. Website: www.cosmeticdermamedicine.gr

ΘΕΜΑ

Στόχος

ο ηγετικός ρόλος στην υπερυπολογιστική Δράση και λήψη περαιτέρω μέτρων, στο πλαίσιο του θεματολογίου της ψηφιακής δεκαετίας για την ενίσχυση της ψηφιακής κυριαρχίας της Ευρώπης, αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

84 EconomyToday

EconomyToday 85

ΘΕΜΑ

Κομισιόν έχει προτείνει νέο κανονισμό, ο οποίος σχετίζεται με την κοινή επιχείρηση για την ευρωπαϊκή υπολογιστική υψηλών επιδόσεων, με σκοπό τη διατήρηση και προώθηση του ηγετικού ρόλου της Ευρώπης στους τομείς της υπερυπολογιστικής και της κβαντικής υπολογιστικής. Θα στηρίξει δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας για νέες τεχνολογίες, συστήματα και προϊόντα υπερυπολογιστικής. Επιχειρείται η προώθηση των απαραίτητων δεξιοτήτων για τη χρήση της υποδομής, που θα αποτελέσει τη βάση για ένα οικοσύστημα παγκόσμιας κλάσης στην Ευρώπη. Η πρόταση θα επιτρέψει την επένδυση €8 δισ. στην επόμενη γενιά υπερυπολογιστών. Πρόκειται για έναν αισθητά αυξημένο προϋπολογισμό σε σύγκριση με τον τρέχοντα.

Η σημασία Αξιοποιώντας την επιτυχία της Ευρώπης στην υπολογιστική πολύ υψηλών επιδόσεων επόμενης γενιάς, η υπερυπολογιστική θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην πορεία της Ευρώπης προς την ανάκαμψη. Έχει ταυτοποιηθεί ως στρατηγική επενδυτική προτεραιότητα και θα στηρίξει ολόκληρη την ψηφιακή στρατηγική, από την ανάλυση μαζικών δεδομένων και την τεχνητή νοημοσύνη έως τις τεχνολογίες υπολογιστικού νέφους και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Επιπλέον, σε σύσταση που επίσης εγκρίθηκε, η Κομισιόν καλεί τα κράτη-μέλη να ενισχύσουν την υπερταχεία συνδεσιμότητα δικτύου και να αναπτύξουν κοινή προσέγγιση για την εγκατάσταση του 5G.

Οι δυνατότητες Ο κανονισμός αποσκοπεί στην επικαιροποίηση του προηγούμενου κανονισμού του Συμβουλίου του Οκτωβρίου 2018 για τη σύσταση της κοινής επιχείρησης EuroHPC. Θα δώσει στην Ευρώπη τη δυνατότητα να διατηρήσει ηγετικό ρόλο στον τεχνολογικό αγώνα δρόμου προς το επόμενο σύνορο της υπερυπολογιστικής, και συγκεκριμένα: • Υπερυπολογιστές εξακλίμακας που θα εκτελούν πάνω από ένα πεντάκις εκατομμύριο (1018) πράξεις ανά δευτερόλεπτο. • Κβαντικοί υπολογιστές και υβριδικοί υπολογιστές, που συνδυάζουν στοιχεία κβαντικής και κλασικής υπολογιστικής, οι οποίοι θα είναι σε θέση να εκτελούν λειτουργίες τις οποίες επί του παρόντος δεν είναι σε θέση να εκτελεί κανένας υπερυπολογιστής. Η Κοινή Επιχείρηση EuroHPC θα καταστήσει προσβάσιμους τους υφιστάμενους ευρωπαϊκούς πόρους υπερυπολογιστικής και κβαντικής υπολογιστικής σε όλους τους χρήστες σε ολόκληρη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων του δημόσιου τομέα και των βιομηχανικών χρηστών, ιδίως των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ), ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασής τους. Ο νέος προϋπολογισμός είναι επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση. Θα υποστηριχθεί από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» και τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη». 86 EconomyToday

Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ

Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για μια «Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή»

«Η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων αποτελεί ουσιώδη ψηφιακή ικανότητα για την Ευρώπη. Όπως διαπιστώσαμε στον αγώνα μας για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού, οι υπερυπολογιστές συμβάλλουν ήδη στην αναζήτηση θεραπειών, στην αναγνώριση και την πρόβλεψη της διασποράς της λοίμωξης ή στην υποστήριξη της λήψης αποφάσεων σχετικά με τα μέτρα ανάσχεσης. Τα δεδομένα, σε συνδυασμό με την τεχνητή νοημοσύνη και τους υπερυπολογιστές, αποτελούν επίσης σημαντικό πλεονέκτημα για τον εντοπισμό δομών οικοσυστημάτων, βοηθώντας μας να μετριάσουμε τις αλλαγές στο κλίμα και να αναζητήσουμε λύσεις για την αποφυγή καταστροφών και για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η πρότασή μας θα προωθήσει αυξημένες επενδύσεις σε υποδομές υπερυπολογιστικής, ενόψει των τεράστιων δυνατοτήτων βελτίωσης της ποιότητας ζωής, τόνωσης της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας και προαγωγής της επιστήμης».

Τιερί Μπρετόν

Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς «Μαζί με τα δεδομένα και τη συνδεσιμότητα, η υπερυπολογιστική βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της ψηφιακής μας κυριαρχίας, η οποία εμπερικλείει βιομηχανικές, τεχνολογικές και επιστημονικές προκλήσεις. Η διατήρηση της συμμετοχής μας στον διεθνή αγώνα δρόμου για την τεχνολογική πρόοδο αποτελεί προτεραιότητα και η Ευρώπη διαθέτει τόσο την τεχνογνωσία όσο και την πολιτική βούληση να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο. Στόχος μας είναι να επιτύχουμε γρήγορα το επόμενο πρότυπο υπολογιστικής με υπολογιστές εξακλίμακας, αλλά και να ενσωματώσουμε τους κβαντικούς επιταχυντές για την ανάπτυξη υβριδικών μηχανών και να εδραιώσουμε πολύ νωρίς τη θέση της Ευρώπης σε αυτή την επαναστατική τεχνολογία».

Η δράση της υπερυπολογιστικής Αυτή η υποδομή υπερυπολογιστικής θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε περισσότερες από 800 ευρωπαϊκές επιστημονικές, βιομηχανικές και δημόσιες εφαρμογές. Στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της πανδημίας του κορωνοϊού, οι υπερυπολογιστές συμβάλλουν ήδη στην αναζήτηση θεραπειών, στην εκπόνηση υποδειγμάτων και την πρόβλεψη της διασποράς της λοίμωξης και στην υποστήριξη της λήψης αποφάσεων σχετικά με τα μέτρα ανάσχεσης. Τον περασμένο Ιούνιο, η χρηματοδοτούμενη από την Ε.Ε. κοινοπραξία Exscalate4CoV ανακοίνωσε ότι η ραλοξιφαίνη, ένα ήδη καταχωρημένο γενόσημο φάρμακο

που χρησιμοποιείται στη θεραπεία της οστεοπόρωσης, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά στη θεραπεία ασθενών της νόσου COVID19 με ήπια συμπτωματική λοίμωξη. Το φάρμακο αυτό είναι πλέον έτοιμο για τη φάση των κλινικών δοκιμών και οι εργασίες συνεχίζονται σε άλλα ελπιδοφόρα μόρια. Οι υπερυπολογιστές θα βοηθήσουν επίσης τους Ευρωπαίους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τον μεταβολισμό και το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου και θα οδηγήσουν σε ουσιαστική πρόοδο σε τομείς όπως η γονιδιωματική, ο σχεδιασμός και η δοκιμή νέων φαρμάκων. Θα συμβάλουν επίσης στην καταπολέμηση σοβαρών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου και των ιογενών λοιμώξεων.

Το επόμενο βήμα Ο νέος κανονισμός για την κοινή επιχείρηση ευρωπαϊκής υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων (Κοινή Επιχείρηση EuroHPC) προτείνεται προς έγκριση από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι προετοιμασίες για τη συνέχιση των δραστηριοτήτων της Κοινής Επιχείρησης από το 2021 και μετά βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη: Για παράδειγμα, έχουν επιλεγεί 20 έργα για την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών και υπηρεσιών HPC.

Επιπλέον, αυτή η υποδομή υπερυπολογιστών θα συμβάλει στην υλοποίηση της πρωτοβουλίας της Ε.Ε. «Προορισμός Γη», καθώς θα επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις στις μετεωρολογικές προγνώσεις, στον πολεοδομικό και αγροτικό χωροταξικό σχεδιασμό, στη διαχείριση των αποβλήτων και των υδάτων και στη μοντελοποίηση του περιβάλλοντος των ωκεανών, των θαλασσών και των περιοχών που καλύπτονται από πάγους. Αυτό θα στηρίξει την πράσινη μετάβαση, σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και θα βοηθήσει στην προετοιμασία και τη διαχείριση της σοβαρής υποβάθμισης του περιβάλλοντος και των μεγάλων καταστροφών.

Τα δεδομένα

Η πρόταση θα επιτρέψει την επένδυση €8 δισ. στην επόμενη γενιά υπερυπολογιστών

Η Κοινή Επιχείρηση EuroHPC δημιουργήθηκε το 2018 για να επιτρέψει στην Ε.Ε. να καταστεί παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα της υπερυπολογιστικής, αξιοποιώντας τους πόρους της Ε.Ε., των συμμετεχουσών χωρών (32 έως σήμερα) και ιδιωτών εταίρων. Από τη σύστασή της το 2018, η Κοινή Επιχείρηση EuroHPC έχει κατορθώσει να αυξήσει σημαντικά τις επενδύσεις στην υπολογιστική υψηλών επιδόσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με σκοπό να εδραιώσει τη θέση της Ευρώπης ως παγκόσμιου ηγέτη στον τομέα αυτό. Μόνο για την περίοδο 2019-2020, οι δημόσιες επενδύσεις της Κοινής Επιχείρησης θα ανέλθουν σε περίπου €1,1 δισ., ποσό που αντιπροσωπεύει καθαρή αύξηση σχεδόν €250 εκατ. ετησίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε σύγκριση με την κατάσταση πριν από το 2018. Με τη χρηματοδότηση αυτή, στις αρχές του 2021, η Κοινή Επιχείρηση EuroHPC θα αναπτύξει τρία συστήματα προεξακλίμακας (ικανά για τουλάχιστον 1017 υπολογισμούς ανά δευτερόλεπτο), τα οποία θα κατατάσσονται στους πέντε κορυφαίους υπερυπολογιστές παγκοσμίως, και πέντε συστήματα πετακλίμακας (ικανά για τουλάχιστον 1015 υπολογισμούς ανά δευτερόλεπτο), τα οποία θα κατατάσσονται στα 50 πρώτα. Οι νέες αυτές μηχανές θα πολλαπλασιάσουν επί οκτώ τη διαθέσιμη σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπερυπολογιστική ισχύ. Θα διευρύνουν τη χρήση της υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων στην Ε.Ε. τόσο για τους δημόσιους όσο και για τους ιδιωτικούς χρήστες, και ιδίως για τις ΜμΕ που δεν διαθέτουν εσωτερικούς πόρους για να επωφεληθούν από αυτές τις νέες τεχνολογίες. Η Κοινή Επιχείρηση EuroHPC υποστηρίζει επίσης τη δημιουργία 33 εθνικών κέντρων ικανοτήτων που θα αναλάβουν δράση σε τοπικό επίπεδο για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ευρωπαϊκές ευκαιρίες υπερυπολογιστικής σε διάφορους βιομηχανικούς τομείς, την παροχή εξατομικευμένων λύσεων για ευρύ φάσμα χρηστών, συμπεριλαμβανομένων των ΜμΕ, και, εν τέλει, την ενίσχυση της ευρωπαϊκής γνώσης και εμπειρογνωμοσύνης σε αυτές τις τεχνολογίες. ΕΤ

EconomyToday 87

θεμα

ΤΖΟΡΤΖ ΜΠΕΣΤ Ο ΠΡΩΤΟΣ

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗΣ ΣΤΑΡ

88 EconomyToday

Αρχές του 2003, χτύπησε το τηλέφωνό μου. Ήταν από διαφημιστικό γραφείο και η ερώτηση με άφησε σύξυλο: «Θες να πάρεις μια συνέντευξη από τον Τζορτζ Μπεστ; Για την εφημερίδα “Σημερινή”; Θα έρθει σε λίγες μέρες στην Κύπρο για να προμοτάρει μια καμπάνια». Μου κόπηκαν τα πόδια. Είπα φυσικά «ναι»! Δυστυχώς δεν πήρα ποτέ τη συνέντευξη αυτή. Ο Μπεστ ήρθε όντως στην Κύπρο, τον περίμενα μαζί με άλλον ένα συνάδελφο στο λόμπι του ξενοδοχείου, παρέα με τη σύζυγο και τον ατζέντη του. Κάποια στιγμή η κυρία Μπεστ απάντησε το τηλέφωνο, κιτρίνισε και έτρεξε στο ασανσέρ. Σε λίγη ώρα, ο πρώην άσος έμπαινε σε ασθενοφόρο και πήγαινε νοσοκομείο. Είχε πάθει σοβαρή κρίση και νοσηλεύτηκε για τέσσερις μέρες. Ο οργανισμός του είχε εξασθενίσει τόσο πολύ. Ήταν μόλις 2,5 χρόνια μακριά από το αναπόφευκτο. Από πού σου ήρθαν όλα αυτά θα ρωτήσετε… ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΥΚΑΡΙΔΗ

πλά ψάχνοντας τα ημερολόγια, είδα πως 26 Νοεμβρίου (του 2005) ήταν που άφησε τα εγκόσμια ο Μπεστ. Και τι σχέση έχουν όλα αυτά με ένα περιοδικό οικονομικής κατεύθυνσης; Μα υπάρχει καλύτερο (δυστυχώς) παράδειγμα αυτοκαταστροφής από το δικό του; Στην υγεία του, στη ζωή του, στην τσέπη του; Συν βέβαια που ο Βορειοϊρλανδός είπε αμίμητες ατάκες που χωράνε σε κάθε είδους έντυπο και ρεπορτάζ.

Ανακάλυψη μιας ιδιοφυΐας Λοιπόν, η ιστορία του είναι πάνω-κάτω γνωστή. Στα 1960, στα 15 του, στο μουντό Μπέλφαστ, τον είδε ο σκάουτερ της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Μπομπ Μπίσοπ και έμεινε άναυδος βλέποντας τον μικροκαμωμένο Τζορτζ με την μπάλα στα πόδια. Πήρε τηλέφωνο τον προπονητή Ματ Μάσμπι και είπε χαρακτηριστικά: «Νομίζω σου ανακάλυψα μια ιδιοφυΐα». Αυτό ήταν, ο Μπεστ μετακόμισε στο Μάντσεστερ και δύο χρόνια μετά έκανε ντεμπούτο στο «Ολντ Τράφορντ» και σύντομα άρχισε να μαγεύει με τα καταπληκτικά του προσόντα. Η ντρίμπλα του ήταν φαινόμενο, η τεχνική του ασύλληπτη, ειδικά για ποδοσφαιριστή από Βρετανία. Με ειδικές προπονήσεις, είχε καταφέρει να ανταποκρίνεται στο σκληρό παιχνίδι. «Κάθε είδους

EconomyToday 89

Ο, Ο

θεμα

παίκτες, σκληροί, γρήγοροι, έξυπνοι, προσπαθούν να τον αντιμετωπίσουν, να τον πλήξουν. Αδύνατο, ο Μπεστ τούς πατάει όλους σαν ελιές», είχε πει ο τεχνικός της Σίτι Τζο Μέρσερ. Μπορούσε να ντριμπλάρει παίκτη μέσα σε… τηλεφωνικό θάλαμο. Είχε κάνει την προσποίηση επιστήμη, τα τακουνάκια ρουτίνα, έκανε ενέργειες που θα ζήλευαν οι Βραζιλιάνοι, με πρώτο τον Πελέ. Στα 24 του έγινε ο πιο ακριβοπληρωμένος παίκτης της Γιουνάιτεντ και της Αγγλίας, η φήμη του εκτοξεύτηκε. Ο πρώτος αθλητήςείδωλο, προκαλούσε θαυμασμό στους οπαδούς, πανικό στον γυναικείο πληθυσμό. Οι εταιρείες έτρεχαν να κλείσουν συμφωνίες μαζί του για να διαφημίσει προϊόντα. Οι δημοσιογράφοι ακολουθούσαν το κάθε του βήμα. «Ο 5ος Μπιτλ» ήταν πλέον το παρατσούκλι του. «Νεαρός, με στιλ, όμορφος και με απέραντη αυτοπεποίθηση, ο Μπεστ, όπως οι Μπιτλς και οι Ρόλινγκ Στόουνς, είναι η επιτομή της πρώτης, ξαφνικής και δυναμικής εμφάνισης μιας νεανικής μεταπολεμικής κουλτούρας που καθόρισε θετικά ή αρνητικά τις συμπεριφορές για το υπόλοιπο του 20ού αιώνα. Ένας αθλητής-σταρ πολύ πριν από τον Ντέιβιντ Μπέκαμ», έγραψε ο διακεκριμένος δημοσιογράφος της Guardian Σον Ο’Χάγκαν σε ανάλυσή του για τους celebrities της δεκαετίας του ’60. Η αφεντιά του Μπεστ έφτασε μέχρι την Ντάουνινγκ Στριτ μετά από πρόσκληση του πρωθυπουργού Χάουαρντ Γουίλσον. Την ίδια όμως στιγμή, είπαμε, ο Μπεστ, όσο εκρηκτικός και φαντεζί ήταν στο γήπεδο, άλλο τόσο ήταν και έξω από αυτό. Ακριβά αυτοκίνητα, ρούχα (αναδείχτηκε ένας από τους πιο καλοντυμένους Άγγλους από το 1950 μέχρι το 2000), γυναίκες, άγρια πάρτι και μπόλικο ποτό. Αυτό, το αλκοόλ, ήταν που τον κατέστρεψε. Πρακτικά η καριέρα του έκλεισε τον Ιανουάριο του 1974. Ήταν 28 ετών όταν έφυγε από τη Γιουνάιτεντ, διαφωνώντας με την πολιτική της διοίκησης και τον προπονητή Ντόχερτι για τον προσανατολισμό και την ισχύ της ομάδας. Φυσικά

Ο,

Σ,

90 EconomyToday

τότε ήδη ο Μπεστ είχε… ξεφύγει, εξαφανιζόταν για μέρες, έπινε όλο και περισσότερο. Όμως και η Γιουνάιτεντ ήταν χάλια, τον Μάιο υποβιβάστηκε. Από εκεί και πέρα ο Μπεστ έπαιξε σε ΗΠΑ, Ιρλανδία, Αυστραλία, Σκωτία, ενώ είχε και ένα σύντομο καλό πέρασμα από τη Φούλαμ. Ήταν 38 ετών όταν σταμάτησε. Είχε ήδη κλονισμένη υγεία, έπεφτε όλο και περισσότερο στον βούρκο του αλκοόλ, ενώ είχε ξοδέψει σχεδόν όλη του την περιουσία.

Ο ΤΖΟΡΤΖ ΜΠΕΣΤ ΑΦΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΕΞΙΤΗΛΗ ΣΦΡΑΓΙΔΑ ΣΤΑ ΓΗΠΕΔΑ, ΑΛΛΑ ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΚΑΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΥΤΑ

Πολλά κέρδιζε, περισσότερα ξόδευε Σίγουρα οι απολαβές του Μπεστ είναι ψίχουλα σε σχέση με τα όσα παίρνουν οι σταρ του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Αλλά, για τα δεδομένα της εποχής του, έπαιρνε πάρα πολλά. Στα 1968 έγινε ο πρώτος παίκτης με εβδομαδιαίο μισθό 1.000 λίρες (1.200 ευρώ). Με τα σημερινά στάνταρ είναι περίπου 18.000 ευρώ την εβδομάδα, άρα ένα μηνιάτικο κοντά στις 75 χιλιάδες ευρώ. Με διαφημίσεις, χορηγίες και λοιπά έσοδα έφτασε στο απόγειο της καριέρας του να κερδίζει περίπου 1,5 εκατομμύριο

ευρώ ετησίως. Το θέμα είναι τι του έμενε στην τσέπη και στους τραπεζικούς λογαριασμούς. Θα μπορούσε να έχει και ένα γερό κομπόδεμα. Πρακτικά όμως τίποτα. Από τα 50 του και μετά, δεχόταν κάθε είδους πρόταση, μπας και βγάλει εισόδημα. Όταν πέθανε σε ηλικία μόλις 59 ετών (έχοντας κάνει μεταμόσχευση ήπατος και ένα σωρό θεραπείες και αποτοξινώσεις), ο Μπεστ άφησε στον μοναχογιό του, Κάλουμ, ακίνητη περιουσία αξίας 155 χιλιάδων ευρώ. Τίποτα άλλο. Τα υπόλοιπα: «Ξόδεψα πολλά λεφτά στο ποτό, στα πουλάκια (έτσι αποκαλούσε τις ωραίες γυναικείες υπάρξεις) και στα σπορ αυτοκίνητα. Τα υπόλοιπα χρήματα απλά τα σκορπούσα από ’δώ κι από ’κεί». Μια από τις ασύλληπτες ατάκες του Μπεστ. Είχε τρομερό χιούμορ, αυτοσαρκασμό, σίγουρα εύστροφο μυαλό. Από τη μια λες κρίμα και ίσως ντροπή για το πώς χαράμισε το ταλέντο και τα όσα κέρδισε από αυτό. Όπως και το πώς κατέστρεψε τον εαυτό του. Και από την άλλη, αυτή η μαγεία που έβγαζε στο γήπεδο σε συνδυασμό με την μποέμικη και περιπετειώδη ζωή του προκαλούσαν μια απίστευτη γοητεία.

Οι απίθανες ατάκες Μέρος αυτής της γοητείας ήταν, όπως είπαμε, και οι φοβερές του δηλώσεις, που πολλές φορές ήταν και προκλητικές. Για την άσωτη ζωή του και το πάθος για το αλκοόλ και το ωραίο φύλο: «Στα 1969 αποφάσισα να κόψω το ποτό και τις γυναίκες. Ήταν τα χειρότερα 20 λεπτά της ζωής μου» και «Ναι, έχασα αρκετά πράγματα στο παρελθόν. Έχασα τη Μις Καναδά, τη Μις Ηνωμένο Βασίλειο, τη Μις Γερμανία». Ήταν η… ουρά μιας άλλης ατάκας: «Λένε ότι κοιμήθηκα με εφτά κοπέλες που αναδείχθηκαν Μις Κόσμος. Δεν είναι αλήθεια. Κοιμήθηκα με τέσσερις, στις άλλες τρεις δεν κατάφερα να πάω στο ραντεβού». Θέλετε και συνέχεια; «Φυσικά και κόβω το ποτό. Την ώρα που… κοιμάμαι». «Θα ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση να διαλέξω μεταξύ μιας βραδιάς με τη Μις Κόσμος και ενός γκολ από τα 25 μέτρα κόντρα στη Λίβερπουλ, αφού περάσω όλη την άμυνα. Ευτυχώς τα έκανα και τα δύο». Αλησμόνητες οι ατάκες για τον ίδιο και άλλους παίκτες από ποδοσφαιρικής άποψης: «Ο Πελέ με αποκάλεσε τον καλύτερο παίκτη του κόσμου. Αυτό είναι το σπουδαιότερο κομπλιμέντο», είχε πει για τον Βραζιλιάνο παικταρά. Όπως είχε και άλλη ατάκα, αλά Best-style: «Αν γεννιόμουν άσχημος, ίσως να μην ακούγατε ποτέ για τον Πελέ». Ο Μπεστ σχολίασε τον Ντέιβιντ Μπέκαμ λέγοντας: «Δεν κλοτσά με το αριστερό πόδι, δεν μπορεί να κάνει κεφαλιές, δεν μπορεί να κάνει τάκλιν, δεν βάζει πολλά γκολ. Κατά τ’ άλλα είναι ΟΚ». Σχολίασε την προσωπικότητα Πολ Γκάσκοϊν λέγοντας: «Του είπα μια φορά ότι το IQ του είναι μικρότερο από τον αριθμό της φανέλας του (Νο8). Με ρώτησε τι είναι το IQ!». Μιλώντας για τον Κέβιν Κίγκαν (ο επόμενος σταρ στην Αγγλία): «Τυχερός ο Κίγκαν. Ένας μεσαίος παίκτης που βρέθηκε σε μια εποχή όπου το αγγλικό ποδόσφαιρο ξέμεινε

GEORGE BEST:

«Θα ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση να διαλέξω μεταξύ μιας βραδιάς με τη Μις Κόσμος και ενός γκολ από τα 25 μέτρα κόντρα στη Λίβερπουλ, αφού περάσω όλη την άμυνα. Ευτυχώς τα έκανα και τα δύο».

ΤΗΕ GUARDIAN:

«Νεαρός, με στιλ, όμορφος και με απέραντη αυτοπεποίθηση, ο Μπεστ, όπως οι Μπιτλς και οι Ρόλινγκ Στόουνς, είναι η επιτομή της πρώτης, ξαφνικής και δυναμικής εμφάνισης μιας νεανικής μεταπολεμικής κουλτούρας που καθόρισε θετικά ή αρνητικά τις συμπεριφορές για το υπόλοιπο του 20ού αιώνα. Ένας αθλητής-σταρ πολύ πριν από τον Ντέιβιντ Μπέκαμ».

από προσωπικότητες». Τέλος, λογικά είπε τα καλύτερα για το επόμενο bad boy της Γιουνάιτεντ: «Θα έδινα όλη τη σαμπάνια που ήπια στη ζωή μου για να παίξω έναν ευρωπαϊκό αγώνα δίπλα στον Καντονά». Έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς ο Μπεστ σχολίασε το ταλέντο και την κληρονομιά του: «Γεννήθηκα με ένα μεγάλο χάρισμα, αλλά αυτό μπορεί μερικές φορές να σε οδηγήσει σε καταστροφική πορεία. Όπως ήθελα να ξεπερνώ όλους μέσα στο γήπεδο, ένιωθα πως έπρεπε να κάνω το ίδιο και τα βράδια, στα ξενύχτια. Ελπίζω πως, από όλα τα σκουπίδια μου, ο κόσμος θα θυμάται στο τέλος όσα έκανα ως ποδοσφαιριστής. Αν έστω και ένας πει πως ήμουν ο καλύτερος, θα είμαι χαρούμενος». Όμως η κληρονομιά κάποιου είναι ακόμη πιο μεγάλη όταν μιλάνε για αυτόν άλλοι σπουδαίοι του χώρου. Αυτά είπαν τεράστιοι παίκτες και προπονητές όταν ο Μπεστ άφησε την τελευταία του πνοή – διαβάστε και θαυμάστε: Άλεξ Φέργκιουσον: «Ήταν χωρίς συζήτηση το μεγαλύτερο ταλέντο που έβγαλε το ποδόσφαιρό μας». Ματ Μάσμπι: «Ορισμένες φορές είχες την αίσθηση πως ο Τζορτζ είχε έξι πόδια». Μπόμπι Τσάρλτον: «Βλέποντας τον Μπεστ να αγωνίζεται ήταν σαν να έβλεπες τον παράδεισο». Έρικ Καντονά: «Ελπίζω να μου κρατήσει μια θέση στον παράδεισο. Όχι ο Θεός, ο Μπεστ». Γιόχαν Κρόιφ: «Αυτά που έκανε ο Μπεστ δεν διδάσκονται». Εουσέμπιο: «Δεν υπήρξαν και δεν θα υπάρξουν ποδοσφαιριστές σαν αυτόν». Ντιέγκο Μαραντόνα: «Ο Τζορτζ Μπεστ με ενέπνευσε όταν ήμουν μικρός με την εκρηκτικότητα και την κλάση του. Ήμασταν νομίζω παρόμοιοι παίκτες. Ντριμπλέρ που ήθελαν να ετοιμάζουν στιγμές μαγείας». Αυτός ήταν ο Τζορτζ Μπεστ. Με τα καλά του και τα κακά του. Μια σύντομη αλλά απίστευτη καριέρα, μια ζωή μόλις 59 ετών, αλλά ταραχώδης και πολυσυζητημένη, του ποδοσφαιριστή σούπερ σταρ της ιστορίας. ET

EOYΣΕΜΠΙΟ:

«Δεν υπήρξαν και δεν θα υπάρξουν ποδοσφαιριστές σαν αυτόν».

ΜΑΡΑΝΤΟΝΑ:

«Ο Τζορτζ Μπεστ με ενέπνευσε όταν ήμουν μικρός με την εκρηκτικότητα και την κλάση του. Ήμασταν νομίζω παρόμοιοι παίκτες. Ντριμπλέρ που ήθελαν να ετοιμάζουν στιγμές μαγείας».

EconomyToday 91

ΘΕΜΑ

HIGH Vs LOW BUDGET ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ

92 EconomyToday

Κατά καιρούς παρακολουθούμε διάφορες ταινίες όλων των ειδών. Το budget ορισμένων εξ αυτών ζαλίζει, καθώς έχει «ουρά» πολλών μηδενικών. Το κόστος των ταινιών του Hollywood ουσιαστικά έγκειται στα εφέ και το cast που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν. ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙΔΟΥ

EconomyToday 93

ΘΕΜΑ

Ακριβές παραγωγές εν δράσει...

Είναι γνωστό ότι οι ταινίες περιπέτειας και δράσης είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και αρκετές από αυτές έγιναν μεγάλες εισπρακτικές επιτυχίες. Το κόστος παραγωγής των μεγαλύτερων blockbusters του Hollywood έχει αυξηθεί δραματικά, στην προσπάθεια να γίνουν οι ταινίες δράσης ακόμα πιο συναρπαστικές. Πιο κάτω παρουσιάζονται μερικές από τις πιο ακριβές ταινίες δράσης:

Waterworld (Υδάτινος Κόσμος)

Παραγωγές που «έσπασαν» τα κοντέρ του budget

Αρκετές ταινίες που έχουν κυκλοφορήσει έχουν αλλάξει τον κινηματογραφικό ρου, καθώς, εκτός από το ότι υπήρξαν εισπρακτικές επιτυχίες, είχαν και πολύ ακριβό budget. Transformers: Revenge of the Fallen (2009) Αρχικό εκτιμώμενο κόστος: Συνολικές εισπράξεις:

Men in Black III (2012) Αρχικό εκτιμώμενο κόστος:

$225 εκατ.

Συνολικές εισπράξεις:

$624 εκατ.

Η συγκεκριμένη ταινία κόστισε $175 εκατ. και ήταν η πιο ακριβή παραγωγή όταν κυκλοφόρησε, το 1995.

Wild Wild West (1999)

Πειρατές της Καραϊβικής: To Σεντούκι του Νεκρού

Συνολικές εισπράξεις:

Το δεύτερο μέρος της σειράς ταινιών «Οι Πειρατές της Καραϊβικής» είχε budget που ξεπέρασε τα $225 εκατ. Η ταινία είχε τεράστια εισπρακτική επιτυχία, με τις συνολικές εισπράξεις να ξεπερνούν το $1 δισ.

Πειρατές της Καραϊβικής: Σε άγνωστα νερά

Αρχικό εκτιμώμενο κόστος:

$209 εκατ.

Συνολικές εισπράξεις:

$391 εκατ.

X-Men: The Last Stand (2006) Αρχικό εκτιμώμενο κόστος: Συνολικές εισπράξεις:

Avengers: H εποχή του Ultron

Συνολικές εισπράξεις:

SpiderMan 3

Με budget $258 εκατ., η εν λόγω ταινία έκανε πρεμιέρα στην 1η θέση με $151,1 εκατ. Ήταν η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία στις ΗΠΑ για το 2007 και η τρίτη παγκοσμίως με $890,8 εκατ. στο σύνολο.

Κλεοπάτρα (1963)

Η συγκεκριμένη ταινία είναι υπερπαραγωγή, καθώς είναι «ντυμένη» με εντυπωσιακά εφέ και όλα αυτά σε μια περίοδο που δεν συμμετείχε στο «παιχνίδι» η ψηφιακή τεχνολογία. Με τις τότε αξίες η ταινία είχε στοιχίσει $44 εκατ. και οι εισπράξεις της παγκοσμίως ξεπέρασαν τα $445,8 εκατ. (τα ποσά είναι αναπροσαρμοσμένα με βάση τον πληθωρισμό). Το Universal Pictures είναι ένα από τα κυρίαρχα studios στο Hollywood και παράγει τουλάχιστον 30 ταινίες τον χρόνο. 94 EconomyToday

$170 εκατ. $222,1 εκατ.

Superman Returns (2006)

Το τέταρτο μέρος της σειράς ταινιών «Οι Πειρατές της Καραϊβικής» κυκλοφόρησε το 2011 και είχε budget $378,5 εκατ. Έκανε άνοιγμα με $90,1 εκατ. το πρώτο Σαββατοκύριακο, ενώ συνολικά τα έσοδά της άγγιξαν το $1 δισ. παγκοσμίως. Είναι η δεύτερη ταινία της σειράς μετά «Το Σεντούκι του Νεκρού» που ξεπερνά το $1 δισ. και συγκαταλέγεται ανάμεσα στις μεγαλύτερες εισπρακτικές επιτυχίες. H ταινία κυκλοφόρησε το 2015 και είχε budget $250 εκατ. Έκανε άνοιγμα τριημέρου στην 1η θέση με $191,2 εκατ., ενώ οι συνολικές εισπράξεις της ήταν $1,4 δισ.

$200 εκατ. $836,3 εκατ.

$210 εκατ. $459,4 εκατ.

King Kong (2005) Αρχικό εκτιμώμενο κόστος: Συνολικές εισπράξεις:

$207 εκατ. $550,5 εκατ.

The Dark Knight Rises (2012) Αρχικό εκτιμώμενο κόστος:

$250 εκατ. $1 δισ.

Terminator 3: Rise of the Machines (2003) Αρχικό εκτιμώμενο κόστος: Συνολικές εισπράξεις:

$200 εκατ. $433,4 εκατ.

Avatar (2009) Αρχικό εκτιμώμενο κόστος: Συνολικές εισπράξεις:

$237 εκατ. $2,8 δισ.

Harry Potter and the Half-Blood Prince (2009) Αρχικό εκτιμώμενο κόστος: Συνολικές εισπράξεις:

$250 εκατ. $934,4 εκατ.

Titanic (1997) Αρχικό εκτιμώμενο κόστος: Συνολικές εισπράξεις:

$200 εκατ. $2,2 δισ.

Low budget ταινίες στα Όσκαρ

Μπορεί ο κανόνας να λέει ότι όσο περισσότερο budget «πέφτει» για μια κινηματογραφική παραγωγή, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει να διεκδικήσει Όσκαρ, εντούτοις υπάρχουν περιπτώσεις που αποτελούν εξαιρέσεις, με low budget ταινίες να καταφέρνουν να σαρώνουν στα Όσκαρ. The Hurt Locker (2010) Budget:

Τοm Jones (1963)

$15 εκατ.

Αριθμός Όσκαρ:

Budget: Αριθμός Όσκαρ:

$8 εκατ. 4

Slumdog Millionaire (2009) Budget:

$15 εκατ.

Αριθμός Όσκαρ:

American Beauty (2000) Budget:

$15 εκατ.

Αριθμός Όσκαρ:

Crash (2006) Budget:

Rocky (1976) Budget:

$6,5 εκατ.

Αριθμός Όσκαρ:

$4,6 εκατ. 3

Ordinary People (1981) Budget:

$8,4 εκατ.

Αριθμός Όσκαρ:

Platoon (1986) Budget:

$13,3 εκατ.

Αριθμός Όσκαρ:

Στη Φωλιά του Κούκου (1975) Budget: Αριθμός Όσκαρ:

$13,5 εκατ. 5

Moonlight (2017) Budget: Αριθμός Όσκαρ:

$1,5 εκατ. 3

To Netflix και τα Όσκαρ... To Netflix έχει κατακτήσει τις οθόνες μας τα τελευταία χρόνια και μάλιστα έχει δελεάσει μερικά από τα κορυφαία ταλέντα του Hollywood να συνεργαστούν μαζί του. Η πλατφόρμα εισήλθε στη βιομηχανία παραγωγής περιεχομένου το 2013, ξεκινώντας με την πρώτη της σειρά, «House of Cards». Σήμερα έχει 154 εκατ. χρήστες, έναν προϋπολογισμό περίπου 10,5 δισ. δολαρίων και έξι Όσκαρ. H ταινία «Fantastic Beasts and Where to Find Them», που βασίζεται σε κείμενο της J.K. Rowling, είναι η πρώτη ταινία του νέου franchise και λαμβάνει χώρα πολλά χρόνια πριν από τα γεγονότα του πρώτου «Harry Potter». Η συγκεκριμένη ταινία έλαβε εξαιρετικές κριτικές, έχοντας έσοδα $814 εκατ. έναντι των $200 εκατ. του budget, ήταν υποψήφια για δύο Όσκαρ και κέρδισε ένα, στην κατηγορία «Καλύτερα Κοστούμια Ταινιών». Όσον αφορά τα budgets ταινιών, η πλατφόρμα πλέον θα εστιάσει σε πρωτότυπο περιεχόμενο με υψηλά budgets. Σύμφωνα με δημοσίευμα του «The Information», η κολοσσιαία εταιρεία θα γίνει πιο προσεκτική με το budget που θα ξοδεύει σε μελλοντικές παραγωγές, καθώς θα αντιμετωπίσει σκληρό ανταγωνισμό από τους νέους «παίκτες» του streaming παιχνιδιού, όπως Disney και NBC Universal. To 2019, ξόδεψε το ποσό-ρεκόρ των $15 δισ., με σκοπό να εμπλουτίσει τον κατάλογό της. Στο παρελθόν, έχει ποντάρει σε ταινίες υψηλού προϋπολογισμού, όπως για παράδειγμα η σειρά «The Gown», η οποία πάτωσε και κόστισε $120 εκατ., αλλά και η δραματική περιπέτεια δράσης «Triple Frontier», η οποία ήταν μεγάλη παραγωγή ($115 εκατ.) αλλά δεν πήγε καλά σε εισπράξεις. Το Netflix έχει 34 κινηματογραφικές και τηλεοπτικές υποψηφιότητες, νικώντας τα παραδοσιακά χολιγουντιανά στούντιο.

EconomyToday 95

ΘΕΜΑ

96 EconomyToday

H εφαρμογή του WhatsApp Messenger κατέκλυσε την παγκόσμια αγορά λογισμικών. Πρόκειται για μια δωρεάν εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων και βιντεοκλήσεων, η οποία χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο σε smartphones. Την εν λόγω εφαρμογή χρησιμοποιούν περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια άτομα, κάνοντάς την έτσι το δημοφιλέστερο messenger app. O ιθύνων νους πίσω από όλη αυτή την «τηλεπικοινωνιακή» επιτυχία δεν είναι άλλος από τον Αμερικανό δισεκατομμυριούχο Jan Koum. ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΚΡΙΘΑΡΙΔΟΥ

Jan Koum

To success story του ιδρυτή του WhatsApp

εφαρμογή δημιουργήθηκε το 2009 από δύο πρώην εργαζόμενους της Yahoo και στο ξεκίνημα είχε το μοντέλο χρέωσης $1/έτος. Σημαντική χρονιά για το WhatsApp υπήρξε το 2014, όταν εξαγοράστηκε από το Facebook για το ποσό των $19 δισ.

«WhatsApp» Koum Ο ιδρυτής του «WhatsApp» δεν είναι άλλος από τον Jan Koum, ο οποίος κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να μεταφερθεί κυριολεκτικά «από τα αλώνια στα σαλόνια»! Η ιστορία του ξεκινά το 1976, στο Κίεβο της Ουκρανίας, που τότε ανήκε στη Σοβιετική Ένωση. Μέχρι τα 15 του έζησε φτωχικά, ενώ πολλές μέρες δεν είχε ζεστό νερό για να κάνει μπάνιο

στο σπίτι της οικογένειάς του. Το 1992, η οικογένεια μετανάστευσε στο Λος Άντζελες. Τα πρώτα χρόνια όλα τα μέλη της βασίζονταν στην κοινωνική πρόνοια των ΗΠΑ για τη διαβίωσή τους και έπαιρναν φαγητό με κουπόνια από συσσίτια. Εκείνη την περίοδο, ο ίδιος και η οικογένειά του για ένα μεγάλο διάστημα κυριολεκτικά δεν είχαν να φάνε και συντηρούνταν από το κράτος, ενώ στο σπίτι τους δεν είχαν ούτε ηλεκτρικό ρεύμα. Έτσι, ο Koum αναγκάστηκε να αναζητήσει δουλειά. Η πρώτη δουλειά που βρήκε ήταν καθαριστής σε supermarket. Όσον αφορά το σχολείο, ζοριζόταν αλλά το τελείωσε. Στα 18 του, γράφτηκε σε σχολή προγραμματισμού υπολογιστών στο δημόσιο πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ, αλλά τα παράτησε.

EconomyToday 97

ΘΕΜΑ

Μερικά χρόνια αργότερα, έχασε και τους δυο του γονείς (στα 21 του έχασε τον πατέρα του, ενώ στα 24 του έφυγε από τη ζωή και η μητέρα του, από καρκίνο). Ακολούθως, ο Koum δούλεψε σε ένα μανάβικο, στο οποίο για ένα διάστημα κοιμόταν στο πάτωμα τα βράδια, καθώς δεν είχε σπίτι να μείνει. Αργότερα, δούλεψε στην Ernst & Young ως ειδικός σε θέματα ασφαλείας μέχρι και το 1996. Λίγους μήνες αργότερα, ωστόσο, η τύχη τού χαμογέλασε, καθώς τον προσέλαβαν στον κολοσσό της Yahoo. Εκεί γνωρίστηκε με τον Brian Acton, με τον οποίο έγιναν καλοί φίλοι. Τον Σεπτέμβριο του 2007, ο Koum και ο Acton παραιτήθηκαν από τον τεχνολογικό γίγαντα. Το 2009, αμφότεροι έκαναν αιτήσεις πρόσληψης στο Facebook, αλλά απορρίφθηκαν. Την ίδια χρονιά, πήρε το πρώτο του iPhone. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησε ότι το App Store ήταν στους πρώτους μήνες λειτουργίας του και προέβλεψε ότι επρόκειτο τα επόμενα χρόνια να δημιουργηθεί μια βιομηχανία εφαρμογών στο διαδίκτυο.

24 μήνες μετά

Η ιδέα Μια μέρα λοιπόν, συζητώντας με έναν φίλο του, του ήρθε η ιδέα να φτιάξει μια εφαρμογή που θα ονομαζόταν WhatsApp. Σκέφτηκε να την ονομάσει έτσι, καθώς προφέρεται με τον ίδιο τρόπο όπως και το «what’s up», που λένε καθημερινά όσοι μιλούν την αγγλική γλώσσα. Έτσι, ο Koum πρότεινε στον Brian Acton να ξεκινήσουν μαζί αυτή την εταιρεία. Ο Brian αποδέχτηκε την πρόταση και σύντομα την δημιούργησαν. Από την αρχή όμως οι συνιδρυτές συμφώνησαν η εφαρμογή να μην περιλαμβάνει διαφημίσεις. «Κανείς δεν ξυπνάει το πρωί ενθουσιασμένος που θα δει περισσότερες διαφημίσεις, κανείς δεν πηγαίνει για ύπνο σκεπτόμενος τις διαφημίσεις που θα δει την επόμενη μέρα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Koum. Όπως έχει αναφέρει ο ίδιος, είναι αντίθετος στο να χρησιμοποιήσει τη βάση χρηστών του WhatsApp για να βγάλει γρήγορα χρήματα. Γι’ αυτό και στο γραφείο του έχει μια ταμπέλα που γράφει «Όχι διαφημίσεις! Όχι παιχνίδια! Όχι κόλπα!».

98 EconomyToday

Η εφαρμογή δημιουργήθηκε το 2009 από δύο πρώην εργαζόμενους της Yahoo και στο ξεκίνημα είχε το μοντέλο χρέωσης $1/έτος

Δύο χρόνια αργότερα, η εφαρμογή έγινε μια από τις 20 δημοφιλέστερες στον κόσμο. Ήταν τότε που οι συνιδρυτές έλαβαν χρηματοδότηση ύψους $8 εκατομμυρίων από τον επενδυτικό όμιλο Sequoia Capital, γεγονός που τους επέτρεψε να αναπτύξουν περαιτέρω την εφαρμογή, φτάνοντας στο «χρυσό» deal με το Facebook. To 2014, η WhatsApp εξαγοράστηκε για $19 δισ. από το Facebook. Το εν λόγω αστρονομικό ποσό είναι το μεγαλύτερο που έχει καταβληθεί ποτέ για εξαγορά επιχείρησης στον κλάδο του διαδικτύου. Εν μια νυκτί, λοιπόν, ο Koum έγινε δισεκατομμυριούχος. Με αυτή την εξέλιξη, εισέπραξε στον τραπεζικό του λογαριασμό το ποσό των $7,5 δισ. Τη δεδομένη χρονική στιγμή, η εφαρμογή WhatsApp έχει περισσότερους από 1,5 δισεκατομμύριο

μηνιαίους χρήστες και θεωρείται από τις πιο επιτυχημένες εφαρμογές. Λίγους μήνες πριν δώσει τα χέρια με το Facebook, αγόρασε μια Porsche.

Facebook Vs WhatsApp

H φιλανθρωπία των $556 εκατ. Ο Κoum είναι από τους μεγιστάνες οι οποίοι επιλέγουν να μην κάνουν πολυτελή ζωή και έχουν «ενισχυμένο» το φιλανθρωπικό έργο. Έτσι, λίγους μήνες μετά το κλείσιμο της συμφωνίας με το Facebook, δώρισε $556 εκατομμύρια στο ίδρυμα της κοινότητας της Silicon Valley. Αυτό που σε καμία περίπτωση δεν άλλαξε είναι τα χόμπι του, όπως το πόκερ, την πυγμαχία και το frisbee.

WhatsApp... 2020! Από την αρχή του τρέχοντος έτους, χιλιάδες χρήστες δεν έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν την εφαρμογή μηνυμάτων του WhatsApp. Η εταιρεία είχε ανακοινώσει ότι η εφαρμογή θα σταματούσε να υποστηρίζεται από συγκεκριμένες εκδόσεις λειτουργικών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ανακοίνωση, όσες συσκευές χρησιμοποιούν Windows Phone δεν θα μπορούν να χρησιμοποιούν την εφαρμογή.

Με το κλείσιμο της συμφωνίας με το Facebook, ο Koum δώρισε $556 εκατ. στο ίδρυμα της κοινότητας της Silicon Valley

Μετά από μερικά χρόνια και τη συμφωνία απόκτησης της υπηρεσίας WhatsApp από το Facebook, o Jan Koum αποφάσισε να διαχωρίσει τον τρόπο δράσης του από εκείνον που έχει επιλέξει το Facebook. Σύμφωνα με ειδικούς, ο λόγος πίσω από τη συγκεκριμένη απόφαση είναι η «σύγκρουση κουλτούρας». Ο Koum ήταν εντελώς αντίθετος με τις προσπάθειες του Facebook να χρησιμοποιήσει τα προσωπικά του δεδομένα και να αποδυναμώσει την κρυπτογράφησή του. Ο ίδιος μάλιστα αποχώρησε και από το διοικητικό συμβούλιο του Facebook. Ο Jan Koum ήταν μέρος μιας ομάδας χάκερ που ονομαζόταν w00w00, όπου εκεί γνώρισε τους μελλοντικούς ιδρυτές του Napster, Shawn Fanning και Jordan Ritter.

Τι θα γίνει με Android και iOS; Οι χρήστες που χρησιμοποιούν την έκδοση Android 2.3.7, ή παλαιότερη έκδοση, επίσης δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν την εφαρμογή. Το ίδιο θα ισχύει και για τα iPhones με λογισμικό iOS 8 ή παλαιότερο. ΕΤ

EconomyToday 99

ADVERTORIAL

ΚΑΘΑΡΟ

ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΟ ΝΕΡΟ

ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

Η μοναδική ασφαλής λύση είναι να έχουμε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα καθαρισμού του νερού

«Αν θέλουμε να είμαστε υγιείς και να κάνουμε πρόληψη, πρέπει απαραιτήτως να πίνουμε καθημερινώς 2 λίτρα νερό καθαρό και υγιεινό», αναφέρει ο Υπεύθυνος Ευρώπης του Camelot International Health Organization, Κώστας Αθανασίου. Αναλύοντας το κόστος το οποίο μπορεί να πληρώνει μια τετραμελής οικογένεια σε εμφιαλωμένο νερό, ο κ. Αθανασίου αναφέρεται και σε άλλους τρόπους με τους οποίους μπορεί ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση να εξασφαλίσει πιο φθηνό και ποιοτικό νερό. Σχολιάζοντας ότι το νερό βρίσκεται σήμερα ενώπιον σοβαρών κινδύνων, σημειώνει ότι γι’ αυτό το μεγάλο πρόβλημα «πρέπει ο καθένας μας να αναλάβει με σοβαρότητα τις ευθύνες του». Τέλος, εκφράζει την άποψη ότι χρειάζεται «να μπουν αυστηρότεροι νόμοι για την προστασία του νερού και να γίνονται περισσότεροι έλεγχοι για την ποιότητά του». 100 EconomyToday

WHO IS WHO O Κώστας Αθανασίου είναι γεωπόνος (University of Greece and USA). Είναι ειδικός στη σύγχρονη διατροφή και στην ποιότητα νερού (CWS - Certified Water Specialist of Water Quality Association) και Υπεύθυνος Ευρώπης του Camelot International Health Organization. Είναι μέλος του National Environmental Health Association και του Water Quality Association.

ο νερό αποτελεί πολύτιμο και απαραίτητο αγαθό. Πώς μπορούμε σήμερα να έχουμε πρόσβαση σε ποιοτικό νερό; Όλοι καταλαβαίνουμε ότι το νερό είναι το καλύτερο διαλυτικό μέσο και πως ό,τι πέσει πάνω στη γη, σιγά-σιγά και μακροπρόθεσμα θα διαλυθεί και θα ενωθεί με το νερό. Σκεφτείτε ότι τα τελευταία 80 χρόνια οι γεωργοί ρίχνουν αλόγιστα λιπάσματα και φυτοφάρμακα, τα εργοστάσια παράγουν βιομηχανικά απόβλητα, ενώ όλα τα ανθρώπινα φάρμακα, όπως και τα φάρμακα των ζώων, οι ατμοσφαιρικοί ρύποι και τα στραγγίσματα των χωματερών καταλήγουν στο νερό. Η δε πολιτεία προσθέτει χλώριο στο νερό για να μας προστατεύσει από παλαιότερες ασθένειες. Όλα αυτά δημιουργούν επικίνδυνες χημικές ενώσεις για την υγεία μας, διότι δεν αποβάλλονται από τον οργανισμό και μακροπρόθεσμα δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην υγεία μας. Οι ίνες αμιάντου από τους αμιαντοσωλήνες, ο

μόλυβδος από τις μολύβδινες σωληνώσεις, τα μικροπλαστικά και άλλες ουσίες που εισέρχονται στο νερό με τον αέρα, το καθιστούν σήμερα προβληματικό, τόσο από πλευράς χημικών ρύπων όσο και από πλευράς παθογόνων μικροοργανισμών, με αποτέλεσμα το νερό να καθίσταται πρώτο στη λίστα των αιτιών που δημιουργούν μεγάλα προβλήματα στην υγεία μας. Καμία πολιτεία σε παγκόσμιο επίπεδο (βάσει ερευνών) δεν μπορεί να προσφέρει καθαρό, υγιεινό νερό, γιατί δεν έχει τα μέσα, και αν ακόμα μπορούσε να παράξει νερό καθαρό και να το έφερνε μέχρι τα υδραγωγεία και από εκεί μέχρι το σπίτι μας, θα γινόταν επαναμόλυνση από τις σωληνώσεις. Έτσι, η μοναδική ασφαλής λύση είναι να έχουμε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα καθαρισμού του νερού, που αποδεδειγμένα και πιστοποιημένα να μας δίνει στην κουζίνα μας καθαρό, υγιεινό νερό, με όλα τα χρήσιμα μεταλλικά άλατα, για να πίνει όλη η οικογένειά μας, να μαγειρεύουμε, να φτιάχνουμε τα ροφήματά μας, να πλένουμε τα τρόφιμά μας και να πίνουν και τα κατοικίδιά μας, για έναν ολόκληρο χρόνο μέχρι να αλλάξουμε το εσωτερικό φίλτρο του. Αν θέλουμε να είμαστε υγιείς και να κάνουμε πρόληψη, πρέπει απαραιτήτως να πίνουμε καθημερινώς 2 λίτρα νερό καθαρό και υγιεινό. Σήμερα που το βαλάντιο των νοικοκυριών αλλά και των επιχειρήσεων πιέζεται, πώς μπορεί κάποιος να έχει ποιοτικό και φθηνό νερό; Όταν πρέπει καθημερινώς να πίνουμε 2 λίτρα νερό καθαρό και υγιεινό, πολλοί καταφεύγουν στο εμφιαλωμένο νερό ως λύση. Σκεφτείτε ότι μια τετραμελής οικογένεια χρειάζεται 8 λίτρα για να πιει την ημέρα. Εάν μαγειρεύει, πλένει τα τρόφιμα και φτιάχνει και τα ροφήματα, χρειάζεται πέραν των 20 λίτρων. Άρα, εάν ένα λίτρο εμφιαλωμένο νερό κοστίζει €0,50, θα χρειάζεται πάνω από €300 τον μήνα και γύρω στα €3.500 τον χρόνο. Αν χρησιμοποιήσει σπίτι του ένα πραγματικά σύγχρονο σύστημα καθαρισμού του νερού, δεν θα θέλει €0,50 το λίτρο αλλά μισό λεπτό (€0,005) το λίτρο, δηλαδή το κόστος του για όλο τον χρόνο θα είναι από €89 έως €190. Έτσι θα κάνει τεράστια οικονομία και στο σπίτι και στην επιχείρησή του και θα έχει πιστοποιημένα το καθαρότερο και υγιεινότερο νερό, χωρίς πλαστικοποιητές και άλλα.

Ποια προϊόντα και ποιες υπηρεσίες προσφέρει ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας CAMELOT; Ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας CAMELOT εκπαιδεύτηκε και εκπαιδεύει τους συνεργάτες του στην πρόληψη και υγεία εδώ και 40 χρόνια στην Κύπρο, παράγει δε τα τελειότερα συστήματα καθαρισμού του νερού, τα Imperial, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, που προσφέρουν το καθαρότερο και υγιεινότερο νερό που υπάρχει σήμερα αλλά και το πιο φθηνό, διότι έχουν τέσσερα διαφορετικά φίλτρα που ο καθαρισμός τους κοστίζει μισό λεπτό το λίτρο. Το κόστος ξεκινά για ένα χρόνο χρήσης από €89 το 0,4 micron και φτάνει στα €190 το 0,1 micron. Ο πελάτης μας έχει σπίτι του πλέον πιστοποιημένα καθαρό και υγιεινό νερό, πίνει όλη η οικογένειά του, μαγειρεύει, πλένει τα τρόφιμά του, φτιάχνει τα ροφήματά του και δίνει και στα κατοικίδιά του. Επίσης, ο Οργανισμός μας κατασκευάζει ειδικά πλυντήρια τροφίμων για καθαρά τρόφιμα, χωρίς φυτοφάρμακα και μικροοργανισμούς. Κατασκευάζει επίσης τους πιο σύγχρονους καθαριστές-απολυμαντές αέρα εσωτερικού χώρου για καθαρό αέρα χωρίς ρύπους και ιούς.

«Σκεφτείτε πόσα μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού πετιούνται κάθε χρόνο και τι μόλυνση γίνεται από την παραγωγή και το πλαστικό στο περιβάλλον, ενώ θα μπορούσαμε να έχουμε καθαρότερο και υγιεινότερο νερό εάν όλοι μας είχαμε στο σπίτι μας ένα σύγχρονο φίλτρο ώστε να μη σπαταλάμε νερό»

Το νερό, ως ένα απαραίτητο στοιχείο για κάθε ζωντανό οργανισμό, βρίσκεται σήμερα ενώπιον σοβαρών κινδύνων. Λέγεται μάλιστα πως οι επόμενοι πόλεμοι θα είναι για το νερό. Πώς προστατεύουμε αυτό το πολύτιμο αγαθό και με ποιους τρόπους φιλικούς προς το περιβάλλον μπορούμε να το αξιοποιήσουμε; Όλοι μας είμαστε υπεύθυνοι γι’ αυτό το μεγάλο πρόβλημα και πρέπει ο καθένας μας να αναλάβει με σοβαρότητα τις ευθύνες του. Να μπουν αυστηρότεροι νόμοι για την προστασία του και να γίνονται περισσότεροι έλεγχοι για την ποιότητά του. Σκεφτείτε πόσοι πεθαίνουν σήμερα γιατί δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό ή πίνουν νερό επιβαρυμένο με χημικά και μικροοργανισμούς. Γι’ αυτό πρέπει όλοι μας να το προφυλάξουμε και να το προστατεύουμε από σπατάλες. Σκεφτείτε πόσα μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού πετιούνται κάθε χρόνο και τι μόλυνση γίνεται από την παραγωγή και το πλαστικό στο περιβάλλον, ενώ θα μπορούσαμε να έχουμε καθαρότερο και υγιεινότερο νερό εάν όλοι μας είχαμε στο σπίτι μας ένα σύγχρονο φίλτρο ώστε να μη σπαταλάμε νερό (όπως φίλτρα αντίστροφης ώσμωσης, που για να καθαρίσουν 2 λίτρα νερό σπαταλάνε 8 λίτρα νερό, μολύνοντας και το περιβάλλον). ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Τηλ.: 25350716 Ιστοσελίδα: cy.camelotwater.com

EconomyToday 101

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΚΤΗΜΑ ΔΥΜΑΤΟΥ

ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΟ

ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Με τη σημαντική στήριξη του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης «Υπάρχει έδαφος και χώρος για ενασχόληση των νέων με τη γεωργία», αναφέρουν στο Economy Today ο Μιχάλης και η Δάφνη Σάββα, ιδιοκτήτες του Κτήματος Δυμάτου. Το νεαρό ζευγάρι, το οποίο εγκατέλειψε τη ζωή της πόλης για να ακολουθήσει το όνειρό του, μοιράζεται στο Economy Today την εμπειρία του και παράλληλα μας μιλά για το επιχειρηματικό του εγχείρημα και την ενασχόληση με τη βιολογική καλλιέργεια και παραγωγή σταφυλιών και μήλων ποιότητας.

ι σας οδήγησε στη δημιουργία του Κτήματος Δυμάτου; Είμαστε ένα νεαρό ζευγάρι που συνειδητά εγκαταλείψαμε τη ζωή της πόλης, αφήσαμε δουλειές και καριέρες και μετακομίσαμε μόνιμα μαζί με τα παιδιά μας στα ορεινά και συγκεκριμένα στο χωριό Δύμες, στην περιοχή Πιτσιλιάς. Ο αυθεντικός χαρακτήρας της περιοχής ήταν αυτό που μας κέρδισε. Αυτό το ανάγλυφο, τα κτήματα πάνω στις πλαγιές, το υψόμετρο 1.300 μέτρα, ένα τερουάρ από τα πιο ιδανικά για την καλλιέργεια και παραγωγή σταφυλιών και μήλων ποιότητας. Επίσης, οι επιρροές απ’ τα ταξίδια στο εξωτερικό μάς έκαναν να δούμε τον ορεινό όγκο του Τροόδους εντελώς διαφορετικά. Πείτε μας λίγα λόγια για το Κτήμα Δυμάτου και τι περιλαμβάνει. Το Κτήμα Δυμάτου είναι ένα μεγάλο οικογενειακό αγρόκτημα πάνω από το χωριό Δύμες, το οποίο αναλάβαμε εξ ολοκλήρου πριν από πέντε χρόνια. Μια από τις πρώτες 102 EconomyToday

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΑΤΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ

«Η γκάμα των προϊόντων μας περιλαμβάνει το μηλόξυδο, με παραγωγή αποκλειστικά σε δρύινο βαρέλι, τους βιολογικούς χυμούς με βάση το μήλο και τις χειροποίητες μαρμελάδες»

ενέργειές μας, αναλαμβάνοντας το κτήμα, ήταν η μετατροπή του από τη συμβατική αποκλειστικά στη βιολογική καλλιέργεια. Η μετατροπή αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική, ειδικά για την εποχή μας, πρωτίστως για τη συμβολή μας στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς επίσης και για την παραγωγή ποιοτικότερης πρώτης ύλης. Πέρα από την πρωτογενή παραγωγή, δημιουργούμε χειροποίητα προϊόντα χαμηλών παρεμβάσεων σε εγκαταστάσεις που βρίσκονται μέσα στο κτήμα. Η γκάμα των προϊόντων μας περιλαμβάνει το μηλόξυδο, με παραγωγή αποκλειστικά σε δρύινο βαρέλι, τους βιολογικούς χυμούς με βάση το μήλο και τις χειροποίητες μαρμελάδες. Για τη δημιουργία του κτήματος, έχετε λάβει χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο εντάσσεται στα κονδύλια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Πόσο εύκολη θα ήταν η δημιουργία του κτήματος χωρίς τη βοήθεια της ΚΑΠ; Η χορηγία που έχουμε λάβει από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης ήταν μια σημαντική στήριξη για το ξεκίνημα του

εγχειρήματός μας. Γενικότερα, οι χορηγίες είναι μια μεγάλη βοήθεια, νοουμένου ότι έχεις ένα ξεκάθαρο πλάνο. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Έχετε κάποιο όνειρο για το κτήμα που δεν το έχετε ακόμη υλοποιήσει; Τα μελλοντικά μας σχέδια περιλαμβάνουν την οινοποίηση και την ανάδειξη σπάνιων κυπριακών ποικιλιών αμπέλου. Για τον σκοπό αυτό έχουμε ήδη ξεκινήσει τις φυτεύσεις στο κτήμα και τα επόμενα χρόνια θα ασχοληθούμε εντατικά με την καλλιέργειά τους. Βλέπετε να υπάρχει ενδιαφέρον από τους νέους για να ασχοληθούν με τον τομέα της γεωργίας; Μέσα από την εμπειρία σας, τι θα συμβουλεύατε όλους εκείνους τους νέους που θέλουν να κάνουν κάτι δικό τους αλλά δεν το τολμούν; Θεωρούμε ότι υπάρχει έδαφος και χώρος για ενασχόληση νέων ανθρώπων, φτάνει να έχουν ξεκάθαρο πλάνο και μια μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση ως προς τον σεβασμό και την προστασία του περιβάλλοντος.

Η παρούσα δημοσίευση δεσμεύει μόνο τον συντάκτη της και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν

EconomyToday 103

ν ε α π ρ ο ϊ ο ν τα

Αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου: Απέσπασαν τη Διαπίστευση Υγείας Αεροδρομίου από το ACI World Τα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου έχουν κερδίσει τη Διαπίστευση Υγείας Αεροδρομίου από το Διεθνές Συμβούλιο Αεροδρομίων (ACI World). Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αξιολογεί τα υγειονομικά μέτρα και τα πρωτόκολλα που εφαρμόζονται στα αεροδρόμια, ιδιαίτερα μετά την πανδημία του COVID-19. Ανάμεσα στα άλλα, αξιολογούνται ο καθαρισμός και η απολύμανση στο αεροδρόμιο, η φυσική αποστασιοποίηση των επιβατών (όπου αυτή είναι εφικτή), η προστασία του προσωπικού, η διαμόρφωση των χώρων, η επικοινωνία προς το επιβατικό κοινό κλπ. Ο Γενικός Διευθυντής του ACI World, Luis Felipe de Oliveira, επιβεβαίωσε ότι τα δύο αεροδρόμια της

Κύπρου λειτουργούν σύμφωνα με τα πρωτόκολλα που ορίζονται στις οδηγίες επανεκκίνησης. «Μετά την εξέταση των στοιχείων που παρουσιάστηκαν κατά τη διαδικασία αξιολόγησης, καταλήξαμε ότι τα αεροδρόμια της Κύπρου παρέχουν μια ασφαλή εμπειρία για όλους τους επιβάτες, σύμφωνα με τα νέα υγειονομικά μέτρα που έχουν θεσπίσει τα ACI Aviation Business Restart and Recovery και ICAO Council Aviation Recovery Task Force Recommendations». Από την πλευρά της, η Ανώτατη Εκτελεστική Διευθύντρια της Hermes Airports, Ελένη Καλογήρου,

δήλωσε πως «τα αεροδρόμια είναι ένα ζωτικό κομμάτι της αεροπορικής βιομηχανίας και η συγκεκριμένη διάκριση, μέσα από το πρόγραμμα του ACI, φανερώνει τη δέσμευσή μας στην εφαρμογή των μέτρων, τα οποία βοηθούν στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των επιβατών. Η Διαπίστευση Υγείας Αεροδρομίου είναι μια επιβεβαίωση ότι όλα τα μέτρα που εφαρμόζουμε στα αεροδρόμιά μας βρίσκονται στην κορυφή των διεθνών προτύπων, ενώ φανερώνει τις προσπάθειες που έγιναν από όλη την κοινότητα του αεροδρομίου».

Μνημόνιο Συναντίληψης Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς - Astana Financial Services Authority

Ελληνική Τράπεζα: Ευελιξία και καινοτομία στις νέες συνθήκες εργασίας

Ευελιξία στην εργασία, ολιστική αξιοποίηση της τεχνολογίας, αύξηση της παραγωγικότητας και παράλληλα εξισορρόπηση της εργασίας με την προσωπική ζωή, με στόχο την ομαλή διεκπεραίωση των εργασιών των εταιρειών, αλλά και την ψυχική υγεία του προσωπικού, ήταν τα θέματα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του 9ου Leadership & HR Management Conference. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν στοίχημα για τα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού των μεγάλων οργανισμών, το οποίο οφείλουν αλλά και μπορούν να κερδίσουν. Μιλώντας κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, ο Γενικός Διευθυντής Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού της Ελληνικής Τράπεζας, Γιώργος Χριστοδουλίδης, αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο η εξάπλωση του νέου κορωνοϊού έδωσε μια απρόσμενη ευκαιρία στον Οργανισμό να δράσει προοδευτικά και άμεσα, υιοθετώντας μια νέα καθημερινότητα για την πλειοψηφία του προσωπικού. 104 EconomyToday

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου (ΕΚΚ) υπέγραψε διμερές Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας (MoU), καθώς επίσης και Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας σε σχέση με τους Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (AIFMD MoU), με την αντίστοιχη εποπτική αρχή του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Κέντρου της Αστάνα του Καζακστάν, την Astana Financial Services Authority (AFSA). Η υπογραφή του Μνημονίου Συναντίληψης και Συνεργασίας θα ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των δύο εποπτικών αρχών, με στόχο τη διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών και τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης. Η συμφωνία αποτελεί ένα πλαίσιο, στη βάση του οποίου η ΕΚΚ και η AFSA θα μπορούν να διεξάγουν με πιο αποτελεσματικό τρόπο έρευνες για πιθανές παραβάσεις της νομοθεσίας σχετικά με την αγορά κινητών αξιών. Οι δύο αρχές θα συνεργαστούν στενά για τη διασφάλιση της ακεραιότητας των αγορών τους, τη διαφύλαξη των συμφερόντων των επενδυτών και την προώθηση της υγιούς ανάπτυξης των τίτλων των αγορών που εποπτεύουν. Η υπογραφή του Μνημονίου για τους ΔΟΕΕ θα ενισχύσει, μεταξύ άλλων, την εποπτεία διαχείρισης κεφαλαίων εναλλακτικών επενδύσεων. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την παράγραφο (2)(α) του άρθρου 44 του νόμου για τους Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων, οι διαχειριστές κεφαλαίων που εδρεύουν εκτός Ε.Ε. δύνανται να έχουν πρόσβαση σε αγορές της Ε.Ε. ή να διαχειρίζονται κεφάλαια μέσω εξουσιοδότησης από διαχειριστές της Ε.Ε. Επιπλέον, σύμφωνα με την εν λόγω διάταξη, η ΕΚΚ πρέπει να συνάψει συμφωνίες συνεργασίας που προβλέπουν την ανταλλαγή πληροφοριών με τις εποπτικές αρχές ή άλλες αρχές ή φορείς τρίτων χωρών.

Η Τράπεζα Κύπρου

λύνει τα χέρια των κυπριακών επιχειρήσεων

Η Τράπεζα Κύπρου, πρωτοπορώντας για ακόμα μια φορά, παρουσιάζει στην κυπριακή αγορά νέες, τελευταίας τεχνολογίας μηχανές διεκπεραίωσης καταθετικών συναλλαγών. Οι νέες λύσεις απλοποιούν τη διαδικασία κατάθεσης μετρητών, επιταγών, ακόμα και κερμάτων. Πλέον, οι κυπριακές επιχειρήσεις, και ειδικά οι μικρομεσαίες, θα μπορούν να κάνουν τις καταθέσεις τους (χαρτονομίσματα, κέρματα, επιταγές) γρήγορα, με ασφάλεια αλλά και με μειωμένο κόστος. Οι τρεις τύποι μηχανών που εγκαθιστά η Τράπεζα Κύπρου καλύπτουν το πλήρες φάσμα των αναγκών που μπορεί να έχουν οι κυπριακές επιχειρήσεις. Οι μηχανές και τα χαρακτηριστικά τους είναι τα εξής: 1. Business Cash Service Υπηρεσίες: Καταθέσεις χαρτονομισμάτων, κερμάτων μέχρι €20, επιταγών με χρήση ειδικών φακέλων ασφαλείας. Η ενημέρωση του λογαριασμού γίνεται την ίδια μέρα, αν η κατάθεση γίνει μέχρι τις 11 το πρωί. Διαφορετικά, η ενημέρωση γίνεται την επόμενη εργάσιμη μέρα. 2. 360 Notes/Coins Υπηρεσίες: Καταθέσεις χαρτονομισμάτων και κερμάτων, με τη χρήση ειδικού κώδικα, ο οποίος καταχωρείται στη μηχανή. Η ενημέρωση του λογαριασμού γίνεται τρεις φορές ανά εικοσιτετράωρο. 3. Coin Deposit Υπηρεσίες: Καταμέτρηση της αξίας των κερμάτων και έκδοση ειδικής απόδειξης παραλαβής κατάθεσης.

Ινστιτούτο Κύπρου: Βραβείο Αριστείας «Ανθρώπινου Δυναμικού στην Έρευνα»

Άλλη μια διάκριση μετρά στο ενεργητικό του το Ινστιτούτο Κύπρου, το οποίο κατάφερε να κερδίσει το τιμητικό βραβείο αριστείας «Ανθρώπινου Δυναμικού στην Έρευνα». Η σημαντική αυτή διάκριση απονέμεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως αναγνώριση της δέσμευσης ακαδημαϊκών και ερευνητικών οργανισμών για συνεχή βελτίωση των πρακτικών τους αναφορικά με το ανθρώπινο δυναμικό, όπως προνοούν ο Ευρωπαϊκός Χάρτης για τους Ερευνητές και ο Πειθαρχικός Κώδικας Πρόσληψης Ερευνητών. Πρόκειται για μια βράβευση-ορόσημο, η οποία αναμένεται να δώσει ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στην ερευνητική αποστολή του Ινστιτούτου Κύπρου, συμβάλλοντας παράλληλα στην ενίσχυση της ευημερίας του εργασιακού περιβάλλοντος για το προσωπικό, τους φοιτητές και τους ερευνητές όλων των βαθμίδων. Ταυτόχρονα, αποτελεί δέσμευση από μέρους του ΙΚυ για συνεχή βελτίωση των πρακτικών του σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό, με βάση πάντοτε τα πρότυπα που ορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

EY:

Η μεγαλύτερη πρόκληση για τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών

Ενώ οι τηλεπικοινωνίες έχουν ανταποκριθεί σε μεγάλο βαθμό στην πρόκληση της αυξημένης ζήτησης δικτύου κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, η διατήρηση της ανθεκτικότητας των υποδομών και η επέκταση της προσέγγισης εμφανίζονται ως οι πιο πιεστικές προκλήσεις στον τομέα. Αυτό προκύπτει από την πρόσφατη μελέτη της ΕΥ, «Top 10 risks in telecommunications 2020», η οποία αξιολογεί τις πιο επείγουσες απειλές που αντιμετωπίζουν οι τηλεπικοινωνίες σήμερα, αξιοποιώντας τη γνώση του κλάδου της EY και τα ευρήματα έρευνας καταναλωτών. Με τα αρχικά lockdowns της πανδημίας σε ολόκληρο τον κόσμο να προκαλούν αύξηση των αιχμών της κίνησης έως και 70%, οι τηλεπικοινωνίες ανέλαβαν με επιτυχία έναν υψηλό κοινωνικό ρόλο ως πάροχοι συνδεσιμότητας. Όμως, με το 42% των καταναλωτών του Ηνωμένου Βασιλείου να δηλώνει ότι οι τηλεπικοινωνίες θα πρέπει να επικεντρώσουν τους πόρους τους στη διατήρηση της ποιότητας ευρυζωνικών επικοινωνιών και το 32% των καταναλωτών των ΗΠΑ να αναφέρει ανησυχίες σχετικά με την αξιοπιστία του οικιακού διαδικτύου, την ταχύτητα και τη σύνδεση από τότε που ξεκίνησε η πανδημία, οι τηλεπικοινωνίες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να διατηρήσουν τη θετική αντίληψη των πελατών σε σχέση με την υπηρεσία που λαμβάνουν.

EconomyToday 105

ADVERTORIAL

Νέο κατάστημα

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ στη Δερύνεια

Ταχύτερη και αποτελεσματική εξυπηρέτηση πελατών Σε έναν νέο και σύγχρονο χώρο, συνολικού εμβαδού 800 τ.μ., στεγάζεται πλέον το κατάστημα της εταιρείας ανταλλακτικών ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ στην ελεύθερη Αμμόχωστο, το οποίο από το 1996 και μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου βρισκόταν στο Παραλίμνι. Το νέο κατάστημα λειτουργεί επί της οδού Θωμά Έντισον, στη βιομηχανική ζώνη της Δερύνειας.

νέος χώρος παρέχει όλες τις ανέσεις που απαιτούνται για καλύτερη οργάνωση και πιο εύρυθμη λειτουργία, ώστε να επιτυγχάνεται ταχύτερη και πιο αποτελεσματική εξυπηρέτηση των πελατών. Επιπλέον, βρίσκεται εγγύτερα σε μεγαλύτερο αριθμό επαγγελματιών της ελεύθερης Αμμοχώστου, ενώ η τοποθέτησή του εκτός οικιστικής ζώνης επιτρέπει ευκολότερη πρόσβαση, τόσο για το δίκτυο διανομής της ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ όσο και για τους πελάτες. Η λειτουργία του νέου καταστήματος στη Δερύνεια εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αναβάθμισης της εταιρείας, το οποίο περιλαμβάνει επίσης νέες, αυτοματοποιημένες αποθήκες και νέο κατάστημα στη Λάρνακα. Πρόκειται για το δεύτερο κατάστημα που εγκαινιάζει η ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ την τελευταία τριετία, καθώς είχε προηγηθεί αυτό της Λακατάμιας. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει εγκαινιάσει επίσης Κέντρο Εργαλείων & Λιπαντικών στην Παλλουριώτισσα, ενώ προέβη και σε ανακαίνιση του κεντρικού καταστήματος και των γραφείων που στεγάζονται στο Καϊμακλί.

106 EconomyToday

ΑΠΟ ΤΟ 1969

Η εταιρεία βρίσκεται σε φάση αναβάθμισης των κτιριακών υποδομών και αυτοματοποίησης των διαδικασιών της

Η εταιρεία ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ είναι μια οικογενειακή επιχείρηση που ιδρύθηκε το 1969 από τον αείμνηστο Χριστόφορο Καποδίστρια και η οποία κατέχει σήμερα ηγετική θέση στον τομέα του automotive aftermarket στην Κύπρο. Διαθέτει καταστήματα σε όλες τις επαρχίες, ενώ στη Λευκωσία, πέρα από το κεντρικό κατάστημα στο Καϊμακλί, έχει καταστήματα σε Λακατάμια και Αλάμπρα, όπως επίσης Κέντρο Εργαλείων & Λιπαντικών αλλά και Τεχνικό & Εκπαιδευτικό Κέντρο σε συνεργασία με τη Robert Bosch. Με αιχμή του δόρατος το άρτιο δίκτυο διανομής της, η ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ είναι σε θέση να εγγυάται τη γρήγορη πρόσβαση σε ανταλλακτικά και ελαστικά σε πάνω από 1.500 επαγγελματίες, σε κάθε γωνιά της Κύπρου, μετουσιώνοντας έτσι σε πράξη το σλόγκαν «Κρατάμε την Κύπρο σε Κίνηση». ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Θωμά Έντισον 2, 5380 Δερύνεια. Τηλ.: 23829566 | www.chrkapodistrias.com