2B
MODULE 13
Schaal
MODULE 13
Schaal 1 2 3 4
Plattegrond van een huis...................................................................................................... 3 De breukschaal.................................................................................................................................... 4 De lijnschaal.............................................................................................................................................. 6 Oefeningen................................................................................................................................................. 7
1
Plattegrond van een huis
breukschaal
schaal 1:100 0 1 2 3 4 m
lijnschaal
Deze plattegrond van een huis werd uiteraard kleiner getekend dan in werkelijkheid. Anders zou je de plattegrond niet op een blad papier krijgen. Een plan van een huis wordt op schaal getekend. De schaal geeft aan hoeveel keer het huis kleiner getekend werd. Een schaal wordt meestal gebruikt om te verkleinen. Een schaal kan ook gebruikt worden om iets te vergroten. De schaal geeft aan hoeveel keer het huis kleiner getekend werd. Er zijn twee manieren om een schaal weer te geven: • met de breukschaal • met de lijnschaal
Schaal
3
2
De breukschaal Een schaal wordt meestal gebruikt om iets te verkleinen. schaal 1:4
1 cm op de tekening
breukschaal 4 cm in werkelijkheid
In werkelijkheid is het potlood 4 keer groter. Om te berekenen hoe groot het potlood in werkelijkheid is, moeten we dus vermenigvuldigen. Om te berekenen hoe groot het potlood in werkelijkheid is, vermenigvuldigen we de afmeting op de tekening met 4. =
Het potlood is in werkelijkheid
cm lang.
De breukschaal geeft de schaal weer in de vorm van een breuk. Je kunt een breukschaal op 3 manieren noteren: 1 schaal 1:4 = schaal = schaal 1/4 4 Schaal 1:4 wil zeggen: 1 cm op de tekening is 4 cm in werkelijkheid of de tekening is 4 keer kleiner getekend dan in werkelijkheid. Een schaal 1: … of
1 …
Schaal 1:10 wil zeggen
= schaal 1/… is een verkleining.
1 cm op de tekening is
keer kleiner dan in werkelijkheid.
De afmetingen op de tekening zijn Schaal 1/100 wil zeggen
1 cm op de tekening is
cm in werkelijkheid.
1 cm op de tekening is
m in werkelijkheid.
keer kleiner dan in werkelijkheid.
De afmetingen op de tekening zijn
1 cm op de tekening is 200 cm in werkelijkheid. De schaal is
4
Schaal
cm in werkelijkheid.
.
Soms wordt een schaal ook gebruikt om iets te vergroten. Op de foto is de teek vergroot.
schaal 5:1
5 cm op de tekening
breukschaal 1 cm in werkelijkheid
In werkelijkheid is de teek 5 keer kleiner. Om te berekenen hoe groot de teek in werkelijkheid is, moeten we dus delen. Om te berekenen hoe groot de teek in werkelijkheid is, delen we de afmeting op de tekening door 5. =
De teek is in werkelijkheid
cm lang.
mm lang.
De teek is in werkelijkheid
Ook deze breukschaal kun je op 3 manieren noteren: 5 schaal 5:1 = schaal = schaal 5/1. 1 Schaal 5:1 wil zeggen: 5 cm op de tekening is 1 cm in werkelijkheid of de tekening is 5 keer groter getekend dan in werkelijkheid. Een schaal … :1 of
Schaal 12:1 wil zeggen
… = schaal … /1 is een vergroting. 1
12 cm op de tekening is
keer groter dan in werkelijkheid.
De afmetingen op de tekening zijn Schaal 30/1 wil zeggen
cm in werkelijkheid.
30 cm op de tekening is
cm in werkelijkheid.
keer groter dan in werkelijkheid.
De afmetingen op de tekening zijn 9 cm op de tekening is 1 cm in werkelijkheid . De schaal is
.
Schaal
5
3
De lijnschaal Een schaal kan ook weergegeven worden door een lijnschaal. De lijnschaal geeft de schaal weer in de vorm van een lijn.
lijnschaal
0
1 cm op dit plan is
in werkelijkheid.
Hoe lang is de Vianestraat in werkelijkheid? Hoe lang is de Albert Van Dyckstraat in werkelijkheid? Hoe lang is de Ieperstraat in werkelijkheid?
Ik heb de eenheden naast de getallen geschreven.
6
Schaal
ja
nee
100 200 m
4
Oefeningen grootte in het echt
1
Deze energiereep is getekend op ware grootte.
schaal 1:1
cm Hieronder staan energierepen die op schaal getekend zijn. Kleur de juiste antwoorden.
Dit is een
verkleining.
vergroting. De schaal is 1:2. cm 2:1.
cm Dit is een
verkleining.
vergroting. 2:1.
De schaal is
1:2.
2 Het lijnstuk is
cm lang.
Teken het lijnstuk 3 keer groter. Je tekent het lijnstuk dan op schaal 3:1.
Schaal
7
3
Het lijnstuk is
cm lang.
Teken het lijnstuk 4 keer kleiner. Je tekent het lijnstuk dan op schaal 1:4.
4
Is de schaal een verkleining of een vergroting? Kleur het bolletje in de juiste kolom.
schaal
verkleining
vergroting
1:10 000 8:1 1/100 1 20 3/1 10 1
5
Vul aan.
Schaal 1:20 wil zeggen
1 cm op de tekening is
cm in werkelijkheid.
keer kleiner dan in werkelijkheid. De afmetingen op de tekening zijn 1 wil zeggen 1 cm op de tekening is cm in werkelijkheid. Schaal 500 m in werkelijkheid. 1 cm op de tekening is De afmetingen op de tekening zijn Schaal 7:1 wil zeggen
7 cm op de tekening is
De afmetingen op de tekening zijn Schaal 15/1 wil zeggen
Schaal
cm in werkelijkheid.
keer groter dan in werkelijkheid.
15 cm op de tekening is
De afmetingen op de tekening zijn
8
keer kleiner dan in werkelijkheid.
cm in werkelijkheid.
keer groter dan in werkelijkheid.
6
Op de foto zie je een luis op een haar.
schaal 20/1
Is de luis op de foto kleiner of groter dan in werkelijkheid? Wat betekent deze schaal? cm op de foto is
cm in werkelijkheid.
Wat is de lengte van de luis op de foto? Bereken de lengte van de luis in werkelijkheid. In werkelijkheid is de luis
cm lang.
In werkelijkheid is de luis
mm lang.
7
schaal 1:50
Is de struisvogel kleiner of groter dan in werkelijkheid? Wat betekent deze schaal? cm op de foto is
cm in werkelijkheid.
Wat is de lengte van de struisvogel op de foto? Bereken de lengte van de struisvogel in werkelijkheid. In werkelijkheid is de struisvogel
cm lang.
In werkelijkheid is de struisvogel
m lang.
Kijk ook na of je antwoorden overeenstemmen met de werkelijkheid.
Schaal
9
8
Duid de schaal aan die bij de foto hoort. 1:50 50:1 1:5 5:1
1 3 3 1 1 300 300 1
1/2 2/1 1/20 20/1 1/200 200/1
10
Schaal
9 Veestraat
Weilandstraat
0 30 60 90 120 m
Hoe lang is de Weilandstraat in werkelijkheid?
10 Is de karper op de foto kleiner of groter dan in werkelijkheid?
schaal 0 10 20 30 40 50 cm
De lengte van de karper op de tekening is
cm.
De lengte van de karper in werkelijkheid is
cm of
m lang.
11 De staart op de tekening is
cm lang.
De staart is in werkelijkheid
cm lang.
schaal 1:12
schaal 1/43
De lengte van de auto op de tekening is
cm.
Bereken de lengte van de auto in werkelijkheid in cm. De auto is
m lang.
Kijk na of je antwoorden overeenstemmen met de werkelijkheid.
Schaal
11
12 De schaal van de foto van Manneken Pis is 1:10. Op de foto is Manneken Pis
cm lang.
Is Manneken Pis groter dan 1 meter? Is Manneken Pis groter dan een halve meter?
© Brad Pict – stock.adobe.com
Bereken de werkelijke lengte van Manneken Pis.
13 Op een stadsplan is een straat 6 cm lang. Het stadsplan werd getekend op schaal 1:20 000. cm lang.
De straat is in werkelijkheid De straat is in werkelijkheid
m lang.
Is de straat langer of korter dan 1 km?
14
Bekijk de plattegrond van het huis op bladzijde 3.
Hoe lang is het 2-persoonsbed in werkelijkheid? Geef je antwoord in cm. Hoe breed is het 2-persoonsbed in werkelijkheid? Geef je antwoord in cm. Hoe lang is het huis in werkelijkheid? Geef je antwoord in m. Hoe breed is het huis in werkelijkheid? Geef je antwoord in m.
12
Schaal
15
De kaart van België
0 25 50 75 100 km Hoe groot is de afstand in werkelijkheid? De afstand van Gent naar Brugge is ongeveer
.
De afstand van Leuven naar Wavre is ongeveer
.
De afstand van Gent naar Hasselt is ongeveer
.
De afstand van Antwerpen naar Genk is ongeveer
.
16
schaal 1/100
De limousine is op de tekening
cm lang.
De limousine is in werkelijkheid
m lang.
Schaal
13
17
Figuren op schaal tekenen
Teken het vierkant op schaal 1:2. Doorstreep wat fout is. Ik moet de figuur vergroten/verkleinen. Teken de rechthoek op schaal 2:1. Doorstreep wat fout is. Ik moet de figuur vergroten/verkleinen.
18 Hieronder vind je de plattegrond van mijn tuin op schaal 1:400.
In werkelijkheid is mijn tuin
14
Schaal
m lang en
m breed.
19
Figuren op schaal tekenen
Teken een rechthoek van 12 cm op 9 cm op schaal 1:3. Doorstreep wat fout is. Ik moet de figuur vergroten/verkleinen. Teken een vierkant met een zijde van 1,5 cm op schaal 3:1. Doorstreep wat fout is. Ik moet de figuur vergroten/verkleinen.
20 blauw
groen
rood
schaal 1:20
schaal 1:30
schaal 1:40
Vul de juiste kleur in. De
handdoek is het grootst in werkelijkheid.
De
handdoek is het kleinst in werkelijkheid.
Schaal
15
21
Schat de schaal van de foto van de huisvlieg.
Ik schat
1:2.
2:1.
1:10.
10:1.
1:50.
50:1.
22 Op een plattegrond is een fietsroute 35 cm lang. De schaal van de plattegrond is
1 . 50 000 cm lang.
De fietstocht is in werkelijkheid De fietstocht is in werkelijkheid
m lang.
De fietstocht is in werkelijkheid
km lang.
23
Tekenen op schaal
Teken de nagel op schaal 1:2.
Teken de nagel op schaal 3:1.
Teken een lijnstuk van 3 m op schaal 1/50.
16
Schaal
24
Tekenen op schaal
Teken de figuur op schaal 1:2.
Teken de figuur op schaal 1:3.
Schaal
17
25
Figuren op schaal tekenen
Een rechthoekige driehoek heeft rechthoekszijden van 3 m en 4 m lang. Teken deze driehoek op schaal 1:100. Een rechthoek heeft een lengte van 32 cm en een breedte van 1 dm. Teken deze rechthoek op schaal 1:4.
26
Basket
De diameter van een basketring is 48 cm. Teken een basketring op schaal. Gebruik hiervoor een passer. schaal 1/8
18
schaal 1/10
De diameter van de cirkel is
.
De diameter van de cirkel is
.
De straal van de cirkel is
.
De straal van de cirkel is
.
Schaal
27 Een kaart van België heeft schaal 1:250 000. De afstand van Brussel naar Leuven bedraagt 12 cm op de kaart. Hoeveel cm is de afstand van Brussel naar Leuven in werkelijkheid? Hoeveel m is de afstand van Brussel naar Leuven in werkelijkheid? Hoeveel km is de afstand van Brussel naar Leuven in werkelijkheid?
28 Een architect maakt een plan van een huis op schaal 1:200. Het huis is 18 m lang en 9 m breed. Hoe lang is het huis op de tekening? Geef je antwoord in meter. Hoeveel cm is de lengte van het huis op de tekening? Hoe breed is het huis op de tekening? Geef je antwoord in meter. Hoeveel cm is de breedte van het huis op de tekening?
Ik heb de eenheden naast de getallen geschreven.
ja
nee
Schaal
19
20
29
Teken de pinguïn op schaal 2:1. Dat wil zeggen dat je elke afstand dubbel zo groot moet tekenen. Begin te tekenen bij het rode bolletje.
30
Teken de hond op schaal 1:2. Dat wil zeggen dat je elke afstand half zo groot moet tekenen.
Schaal
31
Plattegrond
Tijdens de vakantie logeren Daan, Tuur, Lore, Anna, Michiel en Marie in een huis. Ze slapen allemaal op dezelfde verdieping. Bestudeer de plattegrond goed en probeer te achterhalen wie in welke kamer slaapt. Michiel kan vanuit zijn kamer rechtstreeks naar die van Daan en die van Tuur gaan. Marie en Tuur hebben elk twee ramen en moeten door drie deuren om de traphal te bereiken. De kamers van Anna en Tuur hebben slechts één deur. Lore heeft slechts één buur. Schrijf de juiste naam in de juiste kamer. Probeer eerst in potlood.
traphal
speelzaal
raam deur
32
Tekenen op schaal
Teken een vierkant met een zijde van 4 m op schaal 1/100. Gebruik je geodriehoek. Teken een rechthoek met een lengte van 1 m en een breedte van 60 cm op schaal 1/20.
Schaal
21
33
eens zo groot = dubbel zo groot
Teken elke lijn van het doolhof eens zo groot. Teken daarna de kortste weg door het doolhof in een kleur.
22
Schaal
34
Logische rijen
Vul de getallen in zodat de rij logisch opgebouwd is.
5
8
12
100
90
75
55
50
54
48
52
33
25
18
12
12
13
26
27
6
23
30
30 50 7
35 Een man moet een wolf, een geit en een kool naar de overkant van de rivier brengen. Hij heeft een klein bootje en neemt maar één ding tegelijk mee in zijn boot. Opgepast: de wolf mag de geit niet oppeuzelen en de geit mag de kool niet opeten. Hoe kan de man zijn vracht ‘heelhuids’ en zo snel mogelijk naar de overkant brengen?
Schaal
23
Ik kan • de werkelijke grootte van iets berekenen als de schaal gegeven is. • een figuur vergroten of verkleinen met een gegeven schaal.
Woordenlijst • schaal: de schaal geeft aan hoeveel keer iets kleiner of groter getekend werd • breukschaal: de breukschaal geeft de schaal weer in de vorm van een breuk • lijnschaal: de lijnschaal geeft de schaal weer in de vorm van een lijn • eens zo groot: dubbel zo groot
COLOFON Auteurs Kim Pelkmans en Lief Verbeek - Design & Lay-out die Keure Eerste druk 2021 - SO 2020/1203 ISBN-nummer 978 90 4864 008 9 - KB D/2021/0147/8 Bestelnummer 90 850 0030 - NUR 127 Verantwoordelijke uitgever die Keure, Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge RPR 0405 108 325 - © Copyright die Keure, Brugge Die Keure wil het milieu beschermen. Daarom kiezen wij bewust voor papier dat afkomstig is uit verantwoord beheerde bossen. Deze uitgave is dan ook gedrukt op papier dat het FSC®-label draagt. Dat is het keurmerk van de Forest Stewardship Council®.
24
Schaal
