Masters of
8
Dossier kleur
Je hebt het misschien ook al meegemaakt. Je bladert door een catalogus en je oog valt onmiddellijk op een bepaald product. Dit is de perfecte kleur, dit moet ik hebben, denk je meteen. Maar wanneer je in de toonzaal ‘the real deal’ ziet, of nog erger, wanneer je vol enthousiasme de verpakking van je online bestelling openscheurt, is de teleurstelling groot. Dat prachtige oud roze blijkt wel erg oranje uit te vallen.
Elke producent die kleurvarianten in zijn assortiment heeft, wordt vroeg of laat geconfronteerd met dit probleem. Over kleuren en smaken valt niet te twisten, luidt het spreekwoord. Niets is minder waar. In de grafische wereld zul je moeilijk een onderwerp vinden waarover méér gediscussieerd wordt dan over kleur. Want laat het duidelijk zijn: je productfoto’s of 3D-renders mogen nog zo goed zijn, wanneer je bij het drukken van een catalogus of een andere publicatie het colourmanagement over het hoofd ziet, kunnen de gevolgen desastreus zijn. Dt-fout Vergelijk het gerust met tekstcorrectie. Voor je catalogus in druk gaat, laat je elke zin, elk woord nalezen. Je zult het niet gedroomd hebben dat er een dt-fout in je catalogus staat. Maar kijkt er ook iemand de kleuren na? Kleur is ongelooflijk complex. Hoe het menselijke oog kleuren waarneemt, hoe de hersenen deze informatie verwerken, welke rol het licht speelt, hoe kleur wordt weergegeven op beeldschermen, hoe het drukproces in zijn werk gaat … Als je dit alles wil uitleggen, heb je al snel een boek volgeschreven. Zonder al te veel in detail te gaan is het wel belangrijk om te begrijpen waarom kleur zo wispelturig is. En vooral: wat je kunt doen om ze stabiel te houden. We bekijken het aan de hand van een voorbeeld. Beeld je even in dat er in je kantoor een niet onaardig schilderijtje met zonnebloemen hangt. De bloemen zijn geschilderd in verschillende warme tinten geel. ‘s Avonds, als het begint te schemeren, zien de kleuren er heel wat donkerder uit. Wanneer je het licht aansteekt, oogt het geel veer feller. Dezelfde kleuren zien er al helemaal anders uit, puur door de invloed van het licht.
Van RGB naar CMYK We nemen een foto van het schilderij en bekijken dit op een beeldscherm. Kleuren op een beeldscherm zullen altijd verschillen van de realiteit. Het menselijk oog kan van het kleurenspectrum alles waarnemen tussen infrarood en ultraviolet. Alle kleuren van de regenboog dus. Een beeldscherm daarentegen bouwt kleur op aan de hand van slechts drie kleuren: rood, groen en blauw (RGB). Met deze drie mengkleuren kun je heel veel kleuren nabootsen, maar het bereik van het oog kan het niet evenaren. Neem bijvoorbeeld een fluo hesje. Op een scherm zal dit er nooit zo fel uitzien als in het echt. Bovendien kunnen de kleuren ook variëren van scherm tot scherm, afhankelijk van de kleurinstellingen. En dan moeten we nog van scherm naar druk. Dat wil zeggen dat de kleuren omgezet moeten worden, want drukken gebeurt niet met RGB-kleuren, maar met CMYK (cyaan, magenta, geel en zwart). Bij deze omzetting kan opnieuw een kleurverschil optreden. Dat komt omdat het kleurbereik van RGB groter is dan van CMYK. En om het nog ingewikkelder te maken: ook de papiersoort speelt een grote rol. Ongestreken papier neemt meer inkt op dan gestreken papier, waardoor het ontwerp donkerder kan ogen.
Dossier kleur
Waarom je colourmanagement maar beter niet over het hoofd ziet
9
Menselijk oog Menselijk oog Beeldscherm (RGB) Beeldscherm (RGB) Druk (CMYK) Druk (CMYK)
Architecture