w eb ve rs
ie
Thema 8: aan tafel!
1
ie
w eb ve rs Onze wereld is een wereld van verschil. Geen twee mensen zijn gelijk. Samenleven in diversiteit is de uitdagende maar verrijkende opdracht. Zo groeit, voorbij de kleuren, verbondenheid en solidariteit. Deze les werd gemaakt door Studio Globo.
Studio Globo is een ngo voor ontwikkelingssamenwerking, gespecialiseerd in mondiaal en intercultureel leren voor het onderwijs. Studio Globo richt zich op het basis-, secundair- en hoger onderwijs met een aanbod van ervaringsgerichte werkvormen, leermiddelen en vormingen. Je vindt een afdeling van Studio Globo in Antwerpen, Brussel, Genk, Gent en Roeselare. Voor meer informatie en contactgegevens kan je terecht op www.studioglobo.be
1e leerjaar
thema 8 3
Aan tafel!
Doelen
ET
GO!
1.1
3.2.1.3 3.2.1.4
OVSG
VVKBaO
WO-NAT-ALG-01.04
0.9
w eb ve rs
Eindtermen en leerplandoelen
ie
1 De kinderen kunnen verschillende typische Filippijnse voedingsproducten waarnemen. 2 De kinderen zien in dat heel wat producten die ze regelmatig gebruiken van over de hele wereld naar ons land worden vervoerd. 3 De kinderen kunnen een gerechtje bereiden met behulp van een volwassene. 4 De kinderen kunnen hygiënisch werken. 5 De kinderen hebben respect voor etenswaren. 6 De kinderen kunnen samenwerken.
4.2
3.1.4.8
1.11
2.15 2.16
3.3.3.2 3.3.1.4
WO-TEC-HAN-02.11 WO-TEC-ATT-04.02
6.13
SV 1.5 3
3.1.2.1 3.1.2.2
WO-MNS-SV-2.3 WO-MNS-SV-212
0.5 4.7
Leermiddelen
- Bijlage 1, afbeeldingen - Bijlage 2, boodschappenlijstje van Kim - Bijlage 3, receptenfiches - Ingrediënten en keukengerief voor kookactiviteit (zie bijlage 3)
De les in vogelvlucht
1
Instap
2
Kern
(1 x 50’)
Bijlage 1 en 2
2.1 Vijf Filippijnse voedingsmiddelen 2.2 Kookactiviteit
3
Bijlage 3
Afsluiter
3.1 Proeven
3.2 Kim-hoek
Voortaak
Voorzie de keukenmaterialen en de ingrediënten voor de kookactiviteiten die je gaat doen met de klas (zie fiches in bijlage 3). Ga ze op voorhand kopen of vraag eventueel aan de leerlingen om ze mee te brengen. Verplaats je voor de kookactiviteit naar een keuken of een refter.
Maak in de klas een tafel klaar met daarop: een aantal bananen, een aantal mango’s, een ananas, een aantal kokosnoten, een aantal flessen melk, een aantal flessen fruitsap, een pak suiker, een pot jam, een aantal kiwi’s (deze ingrediënten worden achteraf ook gebruikt bij de kookactiviteit). Indien je de kinderen in groepjes verschillende gerechten wil laten bereiden, vraag je best de hulp van één volwassene per groepje. Hiervoor kan je onder andere ouders of grootouders inschakelen.
thema 8 | aan tafel!
1e leerjaar
thema 8 4
Korte inhoud
Eten in de Filippijnen
ie
Kim gaat naar de winkel en koopt er een aantal typisch Filippijnse voedingsmiddelen (kokos, rijst, ananas, mango en banaan) die wij hier ook kennen. Na deze voedingsmiddelen ontdekt te hebben, ga je met je klas aan de slag om een aantal simpele lekkere Filippijnse gerechtjes te bereiden.
w eb ve rs
Eten speelt een heel belangrijke rol in de Filippijnse cultuur. Filippijnen zeggen al lachend van zichzelf: ‘een Filippino eet vijf maal per dag.’ Het zijn meestal kleine hoeveelheden. Maar voor elke maaltijd, hoe klein ook, wordt tijd uitgetrokken.
Filippino’s beginnen ’s morgens met een warme maaltijd. Meestal eten ze rijst en afhankelijk van de streek, met vis, kip, groenten of een sausje erbij. Rond tien uur is er een kleine merienda, dat is een kleine snack. Het kan vanalles zijn: een koek, een stuk fruit of iets zoet. Het middageten is opnieuw een warme maaltijd. Meestal eet men dan buitenshuis. Men neemt een lunchbox mee naar het werk (rijst met iets erbij) of men gaat iets eten op straat. Op straat zijn er talloze kraampjes met vleesbrochettes, banaan op de barbecue, pancit (= soort noedels) of kip aan het spit. In de namiddag (rond 16 uur) is het weer tijd voor een korte onderbreking, een merienda. Ook hiervoor zijn er kraampjes: mango’s, mangofrietjes, gebakken banaan op de barbecue, kokosnoten. ’s Avonds wordt er meestal thuis met het hele gezin gegeten.
De Filippijnse keuken kent weinig specifieke smaken. De meest gebruikte kruiden zijn look, gember en azijn. Soms is een gerecht pikant maar over het algemeen zijn de gerechten weinig gekruid. Een typisch Filippijns gerecht is chicken adobo. Dit is kip klaargemaakt met azijn en suiker. Zo krijg je de typische zoetzure smaak. Op de Filippijnen vind je een bonte mengeling van heerlijke vruchten zoals mango’s, ananas, meloen, papaja enz. Halo-halo is een typisch Filippijns dessert waarin veel fruit, ijs en cornflakes worden verwerkt. Filippino’s drinken erg veel: verschillende soorten fruitsappen en smoothies, maar ook enorm veel frisdrank. Erg typisch is de buko juice. Dat is het sap van een kokosnoot.
thema 8 | aan tafel!
1e leerjaar
thema 8 5
1
Instap
In de vorige lessen van globo.mundo leerden de kinderen Kim kennen. Vraag de kinderen wat ze nog weten over Kim. Heb je de vorige lessen niet gegeven, vertel dan dat Kim uit de Filippijnen komt. Laat op de wereldkaart of wereldbol zien waar de Filippijnen liggen. Vertel dat je een dag en nacht onderweg bent als je met het vliegtuig naar de Filippijnen wilt gaan. Het ligt bijna aan de andere kant van de wereldbol.
ie
Onderwijsleergesprek
Toon de foto’s van Kim (bijlage 1). Laat de leerlingen reageren. - Waar is Kim? - Wat is ze aan het doen? - Met wie is ze aan het winkelen? - Wat zie je allemaal in de winkel? - Gaan jullie soms ook naar de winkel? - Met wie? Wanneer? Naar welke winkel? - Waarom ga je naar de winkel? Wat koop je er? - Vind je het leuk om naar de winkel te gaan? - …
w eb ve rs
Bijlage 1
Vertel dat Kim met haar papa en zus iedere week naar de winkel gaat. Soms gaan ze ook naar de markt.
Ingrediënten (zie voortaak)
Wijs naar de tafel met de ingrediënten en vertel de leerlingen dat Kim dit allemaal heeft gekocht in de winkel. Laat de kinderen kort reageren op wat ze allemaal zien. Vertel de leerlingen dat jullie straks gaan koken en dat Kim dit daarom allemaal heeft gekocht. Stel volgende vraag: - Hoe zou Kim onthouden wat ze allemaal moet kopen in de winkel? (toon de foto van Kim die een boodschappenlijstje vast heeft) - Neem jij soms ook een boodschappenlijstje mee als je naar de winkel gaat?
Bijlage 2
Maak samen met de leerlingen een boodschappenlijstje aan bord. - Laat de banaan zien en vraag de leerlingen wat dit is. Hang de afbeelding van de banaan op het bord en schrijf hierachter het woord ‘banaan’. Laat de leerlingen tellen hoeveel bananen er op de tafel liggen. Schrijf het aantal achter het woord ‘banaan’. - Doe dit ook voor de overige ingrediënten. Laat de leerlingen eventueel enkele rekensommen maken met deze getallen. Bv: Hoeveel bananen heeft Kim meer gekocht dan kokosnoten?
thema 8 | aan tafel!
1e leerjaar
thema 8 6
2
Kern
2.1 Vijf Filippijnse voedingsmiddelen Lees telkens één van onderstaande raadsels voor. Laat de leerlingen naar de voedingsmiddelen op het boodschappenlijstje aan bord kijken. Bij welk voedingsmiddel hoort het raadsel? - Aan de buitenkant voel ik ruw aan, maar vanbinnen ben ik lekker sappig en zoet. (ananas) - Je moet me eerst schillen vooraleer je in mij kunt bijten. (banaan) - Je moet mij eerst koken voordat je mij kan opeten. (rijst) - Ik heb de vorm van een hart en vanbinnen ben ik van goud. (mango) - Ik ben geen dier of mens, maar toch heb ik ogen. (kokosnoot)
ie
Klassikaal werk
w eb ve rs
Geef na ieder raadsel het ingrediënt door en laat de leerlingen voelen en kijken. Laat ze eventueel ook proeven (in stukjes gesneden ananas, mango en banaan, geraspte kokos, gekookte rijst).
2.2 Kookactiviteit
Klassikaal of groepswerk
Bij elk voorgesteld voedingsmiddel zijn twee kookactiviteiten voorzien (een drankje en een gerecht, behalve bij rijst). Maak een keuze tussen de activiteiten en maak ze samen met de klas klaar. Let op! De gerechten zijn berekend op een tiental kinderen. De omschrijvingen van de gerechten zijn niet bedoeld voor de kinderen, maar voor de leerkracht of begeleider.
Bijlage 3
Ingrediënten en keukengerief
Tip: Verdeel de klas in vijf groepjes en nodig vier (groot)ouders uit om te komen helpen. Jij begeleidt samen met de (groot)ouders ieder een groepje. Elk groepje werkt met één van de vijf voedingsmiddelen.
3
Afsluiter
3.1 Proeven
Klassikaal
Laat de leerlingen de verschillende gerechten en drankjes proeven. Houd een korte nabespreking: - Wat vond je het lekkerst? - Was er iets dat je nog nooit had gegeten? - Hoe vonden jullie het om zelf een gerecht/drankje te bereiden? - Wat wil je thuis zeker nog eens zelf maken of eten?
3.2 Kim-hoek
Kim speelt een centrale rol in de lessen mondiale vorming en zal iedere les opnieuw verschijnen. Daarom stellen we voor dat je in de klas een Kim-hoek maakt. Verrijk de Kim-hoek met de foto’s van Kim (bijlage 1) en de vijf voedingsmiddelen (of enkele ervan). thema 8 | aan tafel!
Bijlage 1a thema 8 - afbeeldingen
w eb ve rs
ie
1e leerjaar
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 1b thema 8 - afbeeldingen
w eb ve rs
ie
1e leerjaar
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 1c thema 8 - afbeeldingen
w eb ve rs
ie
1e leerjaar
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 1d thema 8 - afbeeldingen
w eb ve rs
ie
1e leerjaar
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 1e thema 8 - afbeeldingen
w eb ve rs
ie
1e leerjaar
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 1f thema 8 - afbeeldingen
w eb ve rs
ie
1e leerjaar
thema 8 | aan tafel!
1e leerjaar
w eb ve rs
ie
Bijlage 2a thema 8 - boodschappenlijstje van kim
thema 8 | aan tafel!
1e leerjaar
w eb ve rs
ie
Bijlage 2b thema 8 - boodschappenlijstje van kim
thema 8 | aan tafel!
1e leerjaar
w eb ve rs
ie
Bijlage 2c thema 8 - boodschappenlijstje van kim
thema 8 | aan tafel!
1e leerjaar
w eb ve rs
ie
Bijlage 2d thema 8 - boodschappenlijstje van kim
thema 8 | aan tafel!
1e leerjaar
w eb ve rs
ie
Bijlage 2e thema 8 - boodschappenlijstje van kim
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3a thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Ananasmilkshake IngrediĂŤnten: - een ananas - 1 liter melk - 10 bolletjes roomijs - 1 citroen Keukengerief: - een mes - een blender - glazen
ie
Wat heb je nodig?
w eb ve rs
Hoe ga je te werk? - Schil de ananas en snijd in grove stukken (Let op! Dit kunnen kinderen niet alleen. De assistentie van een volwassene is hier zeker nodig.) - Doe de stukken in de blender en pureer. - Doe het sap van de citroen, het roomijs en de melk in de blender en mix. - Giet in glazen. Steek in ieder glas een rietje. Versier de glazen eventueel met stukjes fruit.
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3b thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Fruitsalade Wat heb je nodig? IngrediĂŤnten: - verschillende soorten tropisch fruit: een ananas, mango, banaan, passievrucht of kiwi - suiker - water
ie
Keukengerief: - een mesje - een snijplank - een lepel - een grote kom - kommetjes
w eb ve rs
Hoe ga je te werk? - Schil het fruit en snij in stukjes. - Haal met een lepel de inhoud uit de passievruchten. - Meng het fruit door elkaar in een grote kom. - Verwarm het water en doe er wat suiker in. Laat het mengsel afkoelen. - Giet het suikerwater over het fruit. - Bedek de fruitsalade en laat eventjes staan.
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3c thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Bananenmilkshake Wat heb je nodig?
Keukengerief: - een mesje - een staafmixer of blender - een mengkom - glazen
ie
IngrediĂŤnten: - 2 bananen - 2 eetlepels suiker - 1 liter melk
w eb ve rs
Hoe ga je te werk? - Pel de bananen en snij ze in stukjes. Doe de stukjes in een grote kom. - Voeg suiker toe en giet er de melk bij. - Mix alles met een staafmixer of doe alles in de blender. - Giet in glazen. Steek in ieder glas een rietje. Versier de glazen eventueel met stukjes fruit.
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3d thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Gebakken banaan Wat heb je nodig? IngrediĂŤnten: - 2 bakbananen (deze moeten goed rijp zijn, met bruine/zwarte schil) - plantaardige olie - kristalsuiker
ie
Keukengerief: - een pan of wok - een mes - een bord
w eb ve rs
Hoe ga je te werk? - Schil de bananen en snij ze in schijfjes. - Doe wat suiker in een bord en rol de bananenschijfjes hierin. (Dit hoeft niet!) - Doe de olie in de pan en verhit de pan op het vuur. Bak de bananenschijfjes in de pan tot ze goudkleurig zijn. - Leg een stukje keukenrol op een bord, haal de stukjes banaan uit de pan en leg ze op het stuk keukenrol zodat de olie erin kan trekken.
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3e thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Kokoskoekjes IngrediĂŤnten: - 1 kopje malse boter - 1 kopje suiker - 2 kopjes bloem - 1 ei - 1 zakje vanillesuiker - 1 kopje geraspte kokos
w eb ve rs
Keukengerief: - een oven - een kom - een houten lepel - een zeef - een deegrol - een oven
ie
Wat heb je nodig?
Hoe ga je te werk? - Doe de boter, de suiker, de vanillesuiker en het ei in een kom. Meng met een houten lepel tot een smeurige massa. - Zeef de bloem en voeg dit toe aan het mengsel. Doe er ook de kokos bij en meng tot je een mals deeg krijgt. - Rol het deeg uit met een deegrol. - Steek met een glas ronde vormen uit het deeg. Maak de bakplaat vet met boter of olie (of leg er een stuk bakpapier op) en leg er de koekjes op. - Bak de kokoskoekjes 20 minuten op 190 graden.
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3f thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Kokosnoot openen (sap en vruchtvlees) Wat heb je nodig?
Keukengerief: - een hamer - een lange spijker (10 cm) - een keukenhanddoek - een glas - een lepel
ie
Ingrediënten: - een kokosnoot (of meerdere)
w eb ve rs
Hoe ga je te werk? - Let op! Het openen van de kokosnoot kun je niet door de kinderen laten doen. Het is wel een leuke activiteit om de kinderen te laten zien. - Leg de kokosnoot met de oogjes naar boven. Doe er een keukenhanddoek omheen. Neem de spijker en houd die op één van de oogjes. Sla met de hamer op de spijker een gaatje in twee of drie ogen van de kokosnoot. Giet het sap van de kokosnoot in een glas. Dit kun je opdrinken. - Wikkel de kokosnoot in de handdoek. Breek de kokosnoot met een hamer in stukken, door er hard op te slaan. - Schraap met een lepel het witte vruchtvlees uit.
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3g thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Mango smoothie Ingrediënten: - 2 mango’s - 2 bananen - 4 eetlepels yoghurt - 1 liter sinaasappelsap
w eb ve rs
Keukengerief: - een mesje - een lepel - een kom - een blender of mixer - glazen
ie
Wat heb je nodig?
Hoe ga je te werk? - Snij de mango’s in twee stukken (snij langs de pit door) en haal het vruchtvlees eruit met een lepel. - Pel de bananen en snij ze in stukjes. - Doe het fruit in de blender of in een kom. Voeg er de yoghurt en het sinaasappelsap aan toe. - Mix alles met de blender of staafmixer. - Giet in glazen. Steek in ieder glas een rietje. Versier de glazen eventueel met stukjes fruit.
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3h thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Mangofrietjes Wat heb je nodig? IngrediĂŤnten: - een mango (of meerdere)
ie
Keukengerief: - een mesje - een snijplank
w eb ve rs
Hoe ga je te werk? - Schil de mango. - Snij de mango in de lengte door. - Je voelt met je mes een pit zitten. Snij met je mes langs de pit door. Je hebt nu een groot stuk van de mango afgesneden. - Draai de mango om en snij nu ook het andere stuk af. Je hebt nu 2 grote stukken mango. - Snij de twee stukken in kleine reepjes. Doe de mangofrietjes eventueel in een puntzakje.
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3i thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Halo halo IngrediÍnten: - een kommetje rice krispies - fruit (ananas, kiwi, banaan, mango‌) - een pot jam - roomijs - een blok ijs uit het vriesvak - een halve kokosnoot
w eb ve rs
Keukengerief: - een rasp - een mesje - een snijplank - twee grote kommen - kleine kommetjes
ie
Wat heb je nodig?
Hoe ga je te werk? - Rasp het vruchtvlees van de kokosnoot en doe in een kom. (je kunt ook geraspt kokosvlees kopen in de winkel.) - Schil het fruit en snij in blokjes. - Meng alles door elkaar in een grote kom. - Schaaf het blok ijs dat je uit de diepvriezer hebt gehaald met een rasp en zet in de koelkast. - Laat de kinderen hun eigen halo halo maken. Doe achtereenvolgens de rice krispies, het fruit en het ijs in een kommetje. Doe er een lepeltje jam over. Schep er een bolletje roomijs op. Strooi er de geraspte kokosnoot over.
thema 8 | aan tafel!
Bijlage 3j thema 8 - receptenfiches
1e leerjaar
Rijstpudding IngrediĂŤnten: - 2 kopjes dessertrijst - 3 kopjes water - 3 eetlepels bruine suiker - een blik kokosmelk Keukengerief: - een blikopener - een pan - kommetjes - een vuurtje of fornuis
ie
Wat heb je nodig?
w eb ve rs
Hoe ga je te werk? - Doe de rijst in een pan. Doe het water en de kokosmelk erbij en roer door elkaar. - Zet de pan op het vuur en laat zachtjes koken. Roer voorzichtig. Blijf roeren tot de rijst gaar is en de pudding dik. - Haal de pan van het vuur en roer er de suiker door. - Giet de pudding in kommetjes.
thema 8 | aan tafel!