Massamaten
Wat meet de persoon op de afbeelding?
De grootheid is en de eenheid is
De eenheden die we gebruiken om een massa weer te geven, noemen we massamaten.
Schrijf de massamaten op van groot naar klein.
Voor het meten van grote massa’s is kilogram te klein. Hiervoor gebruiken we ton
1 ton = 1 000 kg
1 liter water 1 kg weegt?
een mier tot 50 keer zijn eigen lichaamsgewicht kan dragen?
een grote witte haai evenveel weegt als 15 gorilla’s?
een mannetjesleeuw soms 40 kg in één keer eet?
een bij maar een paar weken leeft en in zijn leven minder dan 1 gram honing produceert?
Zoek thuis op. Hoeveel weegt …?
een pot choco een pak bloem
een pakje boter
een pot confituur
een pak koekjes
Je mag de lijst aanvullen met enkele voorwerpen die je thuis vindt.
Wist je dat …
Referentiematen
Als je een paar handige maten weet, dan kun je gemakkelijker schatten …
100 g 10 g g
kilogram hectogram = 100 gram decagram = 10 gram gram
de massa van een pak suiker de massa van een banaan zonder schil de massa van een koekje de massa van een zakje thee x 10 x 10 x 10 : 10 : 10 : 10
Goed om te weten …
Een auto weegt ongeveer 1 ton.
In het dagelijkse leven worden dg, cg en mg weinig gebruikt. Apothekers en laboranten gebruiken dit wel.
Schatten
Vul de juiste massamaat in.
Een ei weegt ongeveer 60 .
Een pot verf weegt 5 .
Een pak koekjes weegt 250
Een tractor weegt .
Een grote hond weegt 35 .
Een blik erwten weegt 400 .
Een koe weegt 510
Een fiets weegt 18 . 2 3 kg
Wegen
analoge weegschaal digitale weeghaak digitale weegschaal
Schatten en wegen ...
Schat eerst hoeveel de voorwerpen wegen.
Weeg ze daarna. Kies het meest geschikte weegtoestel. voorwerp ik schat ik weeg
mijn pennenzak
een schaar
mijn boekentas
Ik heb achter het getal de eenheid ingevuld. ja nee
Welk meettoestel heb je gebruikt om je pennenzak te meten? Kleur het juiste vierkantje.
analoge weegschaal digitale weegschaal digitale weeghaak
Gebruik nu een ander meettoestel om je pennenzak te wegen.
Mijn pennenzak weegt .
Heb je hetzelfde resultaat?
Welke weegschaal werkt het nauwkeurigst? analoge weegschaal digitale weegschaal
Wanneer is een digitale weeghaak gemakkelijk?
Massamaten herleiden
Methode 1: de trap
elke trede naar beneden = het getal x 10 elke trede naar boven = het getal : 10
5.2 Methode 2: een tabel
• Duid het cijfer van de eenheden aan in het getal.
Voorbeeld: 65 kg = . g
• Plaats het cijfer van de eenheden in de kolom van de massamaat.
Voorbeeld: 65 kg = . g
• Schrijf het getal (zonder komma) in de tabel.
• Vul de lege vakjes aan met een nul.
Voorbeeld: 65 kg = 65 000 g
Vergeet niet: de eenheden van een getal horen altijd bij de massamaat die achter het getal staat.
Voorbeeld: 5 dg = 0,5 g
43,2 g = 4 320 cg
8,5 kg = 8 500 g
Ik heb ordelijk gewerkt. ja nee
Netto, tarra en bruto
netto + tarra = bruto
netto: zoveel weegt de inhoud tarra: zoveel weegt de verpakking bruto: zoveel weegt de inhoud en de verpakking samen
netto + tarra = bruto
1 Zet de woorden netto, tarra en bruto op de juiste plaats.
2 Vrachtwagen
Een lege vrachtwagen weegt 14 400 kg (tarra). De vrachtwagen mag 25 000 kg laden (netto).
De volgeladen vrachtwagen (bruto) weegt
Problemen oplossen
7.1 Verhoudingstabel
Brownies
Om brownies te maken voor 2 personen heb je de volgende ingrediënten nodig: 4 eieren, 200 g bloem en 600 g choco.
Wat heb je nodig om brownies te maken voor 8 personen?
Je zet dit in een verhoudingstabel
Om van 2 personen naar 8 personen te gaan, vermenigvuldig je het getal met 4. Dit doe je ook met de ingrediënten.
Wat heb je nodig om brownies te maken voor 5 personen?
Van 2 personen naar 5 personen gaan in één keer lukt niet.
Je maakt dan 1 stap meer in de verhoudingstabel.
Je rekent eerst uit wat je nodig hebt voor 1 persoon.
Oefeningen
1 Welke massamaat gebruik je best als je de volgende dingen weegt? Weet je het nog? In het dagelijks leven worden dg, cg, en mg weinig gebruikt.
massamaat
een zak chips een klontje suiker een reep chocolade een vos een vrachtwagen enkele schijfjes kaas een zak aardappelen een boekentas
massamaat
2 Vul de juiste massamaat in.
1 000 keer groter dan een gram
1 000 keer kleiner dan een kilogram
1 000 keer groter dan een kilogram
1 000 keer kleiner dan een ton
3 Je voertuig mag niet zwaarder zijn dan 7,5 ton.
Je voertuig mag niet zwaarder zijn dan kg
Je voertuig mag niet zwaarder zijn dan ton en kg.
Een vrachtwagen weegt 8 120 kg. Mag deze hier rijden?
massamaat
g = kg
1,38 kg = g 2 375 g = kg
Een stokstaartje weegt maximaal 9OO g.
kg = g
Een stokstaartje weegt maximaal kg
Weegt een stokstaartje meer of minder dan een kg?
Zeehonden eten gemiddeld zo’n 4,6 kg vis per dag.
Zeehonden eten gemiddeld zo’n g vis per dag.
De eerste computer woog meer dan 30 ton. Dat is zwaarder dan 2 vrachtwagens.
De eerste computer woog meer dan kg.
Een mannetjesleeuw heeft per dag ongeveer 7 kg vlees nodig, een vrouwtje 5 kg.
Een mannetjesleeuw heeft per dag ongeveer g vlees nodig.
Een mannetjesleeuw heeft per dag ongeveer g meer nodig dan een vrouwtjesleeuw.
5 Hoeveel weegt ...? Vergeet de eenheden niet te noteren.
Lucas weegt
bosbessen
Jos weegt
Jos weegt meer dan Lucas.
De bosbessen wegen .
braambessen
De braambessen wegen .
De bosbessen wegen g minder dan de braambessen.
De donut weegt .
De goudstaven wegen samen kg.
Hoeveel kg weegt Billie?
Hoeveel gram weegt Lio?
Hoeveel gram weegt Sam?
Hoeveel gram weegt Noa?
Billie weegt g minder dan 3 kg.
Noa weegt g meer dan 3 kg.
Lio weegt 189 g meer dan .
Rangschik de baby’s van licht naar zwaar.
Rond het getal af. Billie weegt bijna kg
kg
Lio
kg
Sam 3,29 kg
7 Schatten. Hoeveel weegt ...? Omcirkel wat mogelijk is.
8 Fouten maken is menselijk.
Hieronder zijn de komma’s vergeten.
Zet in de getallen een komma op de juiste plaats.
Fien is elf jaar en weegt 395 kg.
Fien woog bij haar geboorte 3 100 kg.
Een pak suiker weegt 1 000 kg.
Een gorilla weegt 1 100 kg.
Een pakje boter weegt 5 000 g.
Vader weegt 8 500 kg.
9 Snoep
Een grote zak snoep weegt 5 kg. g
Hoeveel zakjes van 250 g kan de winkelier hiervan maken?
Hoeveel zakjes van 200 g kan de winkelier hiervan maken?
10 Stijn maakt een vijver. Hij brengt 8 000 kg zand weg met een kruiwagen. In zijn kruiwagen kan 120 kg zand.
Hoeveel keer moet hij rijden met de kruiwagen om al het zand weg te rijden?
Hoeveel volle kruiwagens zand heeft hij weggedragen?
11 Een bakker verdeelt 4 kg koekjes in zakjes van 300 g.
Hoeveel zakjes heeft hij nodig?
Hoeveel volle zakjes kan hij vullen?
12 Een bakje friet weegt 350 g.
bakjes friet wegen samen iets meer dan 2 kg.
Hoeveel bakjes friet wegen samen 7 kg?
13 Een tent weegt 980 g.
Hoe hoog is de tent?
Kun je rechtstaan in deze tent?
De tent weegt bijna kg.
14 In een jaar tijd werd er 1 378 ton zwerfvuil achtergelaten langs de Vlaamse wegen. Er past 8 ton afval in een vuilniswagen. Hoeveel vuilniswagens zijn dit?
Je hebt vuilniswagens nodig om het afval weg te krijgen.
15 Chocolademousse
Voor 6 personen heb je de volgende ingrediënten nodig: 240 ml room, 180 g chocolade, 60 g suiker en 3 eiwitten.
Wat heb je nodig voor 8 personen?
voor 6 personen voor 2 personen voor 8 personen
Wat heb je nodig voor 10 personen?
16 Vul in.
De meloen weegt 1,3 kg.
De meloen weegt kg en g.
2,8 kg = kg en g
3,5 g = g en mg
17 Bij een groothandelaar in fruit koop ik drie bakken appels van 10 kg, vier bakken peren van 12 kg en vijf bakken sinaasappels van 15 kg.
Hoeveel kg fruit heb ik gekocht? appels peren sinaasappels
In totaal koop ik kg fruit.
18
Lou weegt kg.
Lou weegt kg en g.
Lou weegt kg minder dan 100 kg.
Rond af.
Lou weegt ongeveer kg.
1,5 ton = ton en kg
5,5 kg = kg en g
Kamiel weegt kg.
Kamiel weegt kg minder dan 100 kg.
Rond af. Kamiel weegt ongeveer kg.
Lou weegt kg meer dan Kamiel.
Afrikaanse olifant 7 000 kg gekweekt konijn 3 kg
Indische olifant 2 600 kg wild konijn 1,175 kg neushoorn 2 000 kg cavia 0,4 kg nijlpaard 1 750 kg giraf 600 kg trekpaard 1 000 kg reuzenschildpad 395 kg ijsbeer 800 kg varken 160 kg
paard 800 kg leeuw 114 kg orang-oetan 81 kg gorilla 110 kg mens
kg zwaluw
kg vos 7 kg spookdier
kg kat 3 kg huismus 0,025 kg
spookdier 19
Hoeveel ton wegen de volgende dieren?
Indische olifant
Afrikaanse olifant
nijlpaard giraf trekpaard ijsbeer
Hoeveel gram wegen de volgende dieren?
paard gekweekt konijn
wild konijn
spookdier zwaluw huismus cavia vos
Hoeveel gram is het gekweekt konijn zwaarder dan het wild konijn?
dubbel zo zwaar
Welk dier is eens zo zwaar als een trekpaard?
Welk dier weegt ongeveer half zo zwaar als een ijsbeer?
Welk dier weegt 27 keer zwaarder dan een kat?
20 Om kaassaus te maken voor 4 personen heb je 40 g boter, 30 g bloem, 0,5 l melk en 70 g gemalen kaas nodig.
Wat heb je nodig om kaassaus te maken voor 2 personen?
voor personen voor personen
Hoeveel ml melk heb je nodig voor 4 personen?
Hoeveel ml melk heb je nodig voor 2 personen?
21 Om voor 3 personen spaghetti te maken kook je 360 g.
Hoeveel spaghetti heb je nodig voor 8 personen?
250 g voor personen voor persoon voor personen
Hoeveel pakken spaghetti van 250 g moet ik kopen om spaghetti te maken voor 3 personen?
Hoeveel pakken spaghetti van 250 g moet ik kopen om spaghetti te maken voor 8 personen?
22 Bereken de prijs per kg.
1 kg = g
prijs per kg: prijs per kg: prijs per kg:
23 Eerlijke handel ...
250 g koffie
© foto: oxfamfairtrade.be
150 g koekjes 0,5 kg couscous 85 g chips
Hoeveel pakjes koffie wegen samen 1 kg?
Hoeveel pakjes couscous wegen samen 1 kg?
Wegen drie pakjes koekjes meer of minder dan een halve kg?
Je koopt drie pakjes koffie, twee pakjes chips, een pak couscous en drie dozen koekjes.
Hoeveel weegt dit samen?
Hoeveel pakken koffie wegen evenveel als een pak couscous?
500 g kost € 6,50. 250 g kost € 0,95. 200 g kost € 2,65.
24 Moeder koopt 300 g worst. Hoeveel moet zij betalen?
Vul de verhoudingstabel in om het bedrag te berekenen.
Moeder moet betalen.
25 Luna heeft vijf honden: Max, Bruno, Billy, Snoezy en Wafke.
Bereken de gemiddelde massa van de honden.
De gemiddelde massa van de honden is
Bruno weegt keer zwaarder dan Snoezy.
Hoeveel gram weegt Billy?
Bepaal de mediaan.
De mediaan is
naam van de hond
Wafke Snoezy
Billy Bruno
26 Een pakje boter van 250 g kost 2,25 euro en 100 g kaas kost 1,30 euro. Je koopt twee pakjes boter en 300 g kaas.
Hoeveel moet je betalen?
• boter:
• kaas:
• totaal:
Je betaalt met een briefje van € 10. Hoeveel euro krijg je terug?
Je krijgt zo weinig mogelijk muntstukken terug. Welke muntstukken krijg je terug?
Hoeveel weegt dit samen?
27 Maarten heeft 6 kippen.
De kippen wegen 1,5 kg - 1,2 kg - 2 kg - 3 kg - 1,8 kg en 3,4 kg.
Bepaal de mediaan.
Bereken de gemiddelde massa van de kippen.
Rond het getal af. De kippen wegen gemiddeld kg.
De zwaarste kip weegt kg. De zwaarste kip weegt g.
De lichtste kip weegt kg. De lichtste kip weegt g.
De ananas weegt kg.
De pompoen weegt kg.
De rode biet weegt kg.
Op de laatste weegschaal ligt kg.
Op de laatste weegschaal ligt kg en g.
29 De prijs van sinaasappelen is € 1,80 per 500 gram. Hoeveel kost 750 g sinaasappelen? Vul de verhoudingstabel in om de prijs te berekenen.
g
prijs
De prijs van 750 g sinaasappelen is .
De prijs van de sinaasappelen per kg is
30 Een pakje koffie van 250 g kost 2,20 euro en 100 g kaas kost 1,20 euro.
Hoeveel moet je betalen als je twee pakjes koffie en 500 g kaas koopt?
Hoeveel moet je betalen als je 250 g kaas koopt en een halve kg koffie?
Marie koopt voor € 11 koffie. Hoeveel kg heeft ze gekocht?
Hoeveel g heeft ze gekocht? x x : : massa
31 Op de deur van een lift staat: draagvermogen max. 550 kg.
Hoeveel volwassen personen mogen er maximaal in de lift plaatsnemen?
4 7 12 15
32 Vogeleieren
struisvogel knobbelzwaan kip dwergkolibrie
hoogte: 18 cm massa: 1 500 g
hoogte: 11 cm massa: 360 g
hoogte: 5,5 cm massa: 60 g
hoogte: 1,1 cm massa: 0,5 g
Het grootste vogelei is van de grootste vogel op aarde: de struisvogel. Struisvogeleieren zijn eetbaar. Van 1 ei kan een omelet gemaakt worden voor twaalf personen. Het smaakt ongeveer hetzelfde als een kippenei. Het duurt twee uur om een struisvogelei hard te koken.
Hoeveel gram weegt een struisvogelei meer dan een kippenei?
Hoeveel kilogram weegt een struisvogelei?
Hoeveel centimeter is een struisvogelei groter dan een kippenei?
Hoeveel gram weegt het ei van de dwergkolibrie minder dan een kippenei?
Hoeveel kippeneieren heb je nodig om hetzelfde gewicht te krijgen als van één struisvogelei?
Hoeveel personen kunnen er eten van een omelet van 5 struisvogeleieren?
33 Op een vrachtwagen lees je:
bruto: 30 480 kg tarra: 2 230 kg
Hoeveel kg mag deze vrachtwagen laden?
Hoeveel ton weegt de vrachtwagen als hij leeg is?
Rond af. De vrachtwagen mag bruto ongeveer kg wegen.
34 Vul telkens het ontbrekende getal in.
met stookolie
zakje vanillepudding
kist appels
zak aardappelen
35 Maxim en Lieke wegen samen 77 kg. Maxim weegt 7 kg meer dan Lieke.
Hoeveel weegt Maxim?
Hoeveel weegt Lieke?
36 Vader weegt 92 kg. Moeder weegt 17 kg minder. De kinderen wegen samen 68 kg.
Hoeveel weegt het gezin samen?
37 Bram, Bas en Boris gaan op stap. Bram wandelt vooraan, Bas in het midden en Boris achteraan. Bram weegt 150 kg minder dan Boris. Boris weegt 200 kg meer dan Bas.
In welke rij staan de dieren in de juiste volgorde?
38 Logisch denken. Vul de waarde van de figuren in.
39 Een mobiel hangt mooi recht aan het plafond. Op elke plek is het mobiel in evenwicht. Gelijke figuurtjes zijn even zwaar. Een cirkeltje weegt 30 gram.
Hoeveel gram weegt een vierkantje?
40
Hoeveel weegt
• de witte vogel?
• de gele vogel?
• de blauwe vogel?
Welk getal geeft de laatste weegschaal aan?
41
Hoeveel weegt
• de appel?
• de peer?
• de champignon?
Welk getal geeft de laatste weegschaal aan?
42 Wat weegt het meest: 1 kg pluimen of 1 kg lood?
43 Cirkels en driehoeken
Zet in elk vakje een cirkel of een driehoek. Nergens staan meer dan twee cirkels of driehoeken naast en onder elkaar. Op elke rij en in elke kolom staan evenveel cirkels als driehoeken.
44 De som van elke rij en kolom staat in de gekleurde vakjes. Als je goed gerekend hebt, staan de getallen van 1 tot en met 16 in het rooster.
45 Welk getal past in het witte vierkantje?
De kalkoen weegt .
De hond weegt
De ram weegt . Het schaap weegt . Het luipaard weegt
De gorilla weegt .
47 Binaire puzzel
Spelregels:
- In elk vakje moet 0 of 1 staan.
- Er mogen niet meer dan twee dezelfde cijfers naast elkaar of onder elkaar gezet worden.
- In elke rij en elke kolom staan evenveel nullen als enen.
Ik kan
voorwerpen wegen. schatten hoeveel iets weegt. massamaten herleiden. vraagstukken over massamaten oplossen.
Woordenlijst
herleid: zet om van de ene maat naar de andere
Voorbeeld: 5 kg = 5 000 g
massa: hoeveel iets weegt
massamaten: ton, kg, g, dg, cg, mg
ton: 1 000 kg
referentiematen: maten die je vanbuiten moet kennen en die je helpen om goed te kunnen schatten
Voorbeeld: een pak suiker weegt 1 kg
schatten: zeggen hoe zwaar iets ongeveer is zonder te wegen
netto: zoveel weegt het voorwerp zonder de verpakking
tarra: zoveel weegt de verpakking
bruto: zoveel wegen de inhoud en de verpakking samen eens zo zwaar: dubbel zo zwaar
Colofon
Auteurs Kim Pelkmans – Lief Verbeek
Design & Lay-out die Keure
Eerste editie
ISBN 978 90 4865 101 6 - KB D/2025/0147/034
Bestelnummer 90 850 0021 - NUR 127 - Thema YPMF
Verantwoordelijke uitgever die Keure, Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge
RPR 0405 108 325 - © Copyright by die Keure, Brugge
Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No parts of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher. De uitgever heeft naar best vermogen getracht de publicatierechten volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Zij die niettemin menen nog aanspraken te kunnen doen gelden, kunnen dat aan de uitgever kenbaar maken.
Die Keure wil het milieu beschermen. Daarom kiezen wij bewust voor papier dat het keurmerk van de Forest Stewardship Council® (FSC®) draagt. Dit product is gemaakt van materiaal afkomstig uit goed beheerde, FSC®-gecertificeerde bossen en andere gecontroleerde bronnen.