Starter
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?
Stel je voor, je strandt op een onbewoond eiland… Beluister het verhaal en voer de opdracht uit.
Vorm vier groepjes. Elk groepje krijgt zo dadelijk een speelkaart met een bepaalde manier van beslissen. Hieronder vind je alvast een overzicht van de mogelijke beslissingsvormen.
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN? IEDER VOOR ZICH
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN? VERTEGENWOORDIGERS WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN?
WIE NEEMT DE BESLISSINGEN? IEDER VOOR ZICH
Lees de uitleg die op jullie speelkaart staat, want straks beluisteren jullie een tweede verhaal met een challenge die jullie tot een goed einde moeten brengen. Tijd om goed na te denken en te overleggen met je groep!
Na de bespreking presenteren jullie de beslissing van jullie groep aan de rest van de klas. De onderstaande vragen kunnen jullie helpen.
Wie besliste in jullie groep wat er gebeurt? Hoe is dat bepaald?
Hoe zijn jullie tot een oplossing gekomen?
Waren alle groepsleden tevreden met de beslissing? Waarom wel/niet?
Wat vonden jullie van de toegewezen beslissingsvorm? Verliep het eerlijk, snel, chaotisch?
Welke voor- en nadelen heeft jullie beslissingsvorm?
Hadden jullie liever een andere beslissingsvorm gehad? Waarom (niet)?
Denkwijs
‘Het zou zoveel makkelijker zijn, mocht één iemand alles kunnen beslissen in een land.’
Ben je het eens (of oneens) met deze stelling? Waarom?
Duid jouw mening met een pijltje aan op de fact-o-meter.
Geef twee redenen waarom je die mening hebt. Dat heet ‘argumenteren’.
Lees hieronder eerst nog eens goed hoe je moet argumenteren.
Argumenteren, Hoe doe je dat?
Soms kom je in situaties terecht waarin je de ander wilt of moet overtuigen van jouw standpunt. Dat doe je door goede argumenten te geven.
1
Je neemt een standpunt in:
Ik vind dat …
Ik denk dat … Volgens mij …
2
Je legt uit waarom je iets vindt: want … omdat … aangezien … = argumenteren
argument 1: argument 2:
Bespreek je standpunt met je buur.
Gooi het ten slotte in de groep. Wat denkt de klas hierover?
Vakantie: niks moet, niksen mag
1.1 Wanneer heb jij zomervakantie?
Jullie waren dus gestrand op een onbewoond eiland en de klas moest een paar belangrijke beslissingen nemen om te overleven. (Hopelijk heeft iedereen het onweer trouwens goed doorstaan…). Maar goed, even terug naar het échte leven, want ook wij moeten dagelijks beslissingen nemen, zelfs over iets heel belangrijks als... de zomervakantie!
Aaaah... twee maanden chillen, zon en misschien zelfs een reisje of zomerkamp. 1 juli kan er niet snel genoeg zijn, maar de leerlingen uit Wallonië moeten nog iets langer wachten om hun zwembroek aan te trekken. Hoezo?
1 Bekijk de video en kom het te weten!
Duid op de tijdslijn aan: van wanneer tot wanneer de kinderen uit Vlaamse scholen zomervakantie hebben (groen)
van wanneer tot wanneer de kinderen uit Franstalige scholen zomervakantie hebben (blauw)
zomervakantie
De zomervakantie wordt twee weken ingekort voor de leerlingen uit Waalse scholen én Franstalige scholen in Brussel. Wat krijgen die leerlingen daarvoor in ruil?
2 Vink het juiste antwoord aan.
De herfst- en krokusvakantie worden een week langer. Die gaan dus twee weken duren, in plaats van één week nu. Niets, ze hebben in totaal twee weken minder vakantie.
De kerst- en paasvakantie worden elk een week langer, waardoor ze nu drie weken duren.
3 Waarom wordt de zomervakantie in Wallonië ingekort? Vink het juiste antwoord aan.
Als de zomervakantie negen weken duurt, dan vervelen jongeren zich en hangen ze maar wat rond op straat.
Ouders kunnen geen negen weken lang opvang voorzien voor hun kinderen. Een zomervakantie van negen weken is veel te lang. Kinderen vergeten in zo’n lange tijd veel leerstof.
Féline en Nichola hebben beiden een andere mening over het inkorten van de zomervakantie. Plaats hun namen op de juiste plaats in de tabel.
Ik ben voor!
Wie?
Argumenten ‘Ik mis mijn vrienden tijdens de lange zomervakantie.’
‘De vakanties zijn nu beter gespreid.’
Ik ben tegen!
‘Die twee maanden zorgen ervoor dat ik helemaal kan ontspannen.’
‘Het is niet eerlijk! In Vlaamse scholen hebben ze wél nog twee maanden vakantie.’
‘1 september staat symbool voor de eerste schooldag.’
Hoewel Nichola het inkorten van de zomervakantie een goede zaak vindt, heeft hij toch een opmerking. Wat zegt hij?
Sorry, Nichola, maar in Vlaanderen is men voorlopig nog niet van plan om de zomervakantie in te korten en de herfst- en krokusvakantie een week te verlengen. Maar wat denk jij?
4 Noteer in de tabel hieronder enkele voor- en nadelen van de Waalse regeling. Overleg daarna met je buur en vul je eigen argumenten aan.
1.2 Van mammoetjacht tot ‘twee maanden chillen’
In Vlaanderen vinden we die twee maanden zomervakantie dus heel belangrijk. Voor veel mensen is het ook vanzelfsprekend dat we zo’n lange vakantie hebben om te ontspannen, te spelen en nieuwe avonturen te beleven. Maar is dat eigenlijk altijd zo geweest? Wie besliste vroeger eigenlijk of er vakantie was? En wie kreeg vakantie? En hoe lang duurde die vakantie dan? Ontdek het snel in onderstaande oefening!
1 Situeer de getuigenissen in de juiste historische periode op de tijdslijn op de volgende pagina door elke letter in het juiste cirkeltje te noteren. Markeer ook in de tekst (en omcirkel op de foto) de info die jou helpt om de uitspraken in de juiste periode te situeren.
“In mijn tijd hebben koningen en rijke mensen de macht. Zij nemen alle belangrijke beslissingen. Neem nu de vakanties, die zijn eigenlijk enkel bedoeld voor de adel en de geestelijken. Gewone mensen, zoals ik, moeten hard werken op het land en hebben bijna geen tijd voor zichzelf, behalve op speciale kerkelijke feestdagen. En het grappige is, die feestdagen worden bepaald door de Kerk en de rijke mensen, zonder dat wij daar iets over kunnen zeggen. Pfff…”.
“Laat me je iets vertellen over mijn tijd. Hier in Egypte is een farao de baas. Hij neemt de beslissingen en iedereen volgt wat hij zegt. Niemand kan zeggen dat ze het niet eens zijn, want dat is gewoon niet mogelijk. Hier is vakantie trouwens niet voor iedereen. De farao’s en hun vrienden kunnen genieten van rust en feestdagen, maar voor gewone mensen zoals ik is er weinig tijd om te ontspannen. Wij werken lange dagen, maar als we ziek zijn, krijgen we wel vrij om uit te rusten.”
"In mijn tijd is er geen vakantie zoals jullie die kennen. Wij leven in kleine groepen en zijn voortdurend druk met overleven: voedsel zoeken, jagen en een veilige plek vinden om te schuilen. Of we rust kunnen nemen, hangt helemaal af van hoe goed de jacht is gegaan of hoeveel voedsel we kunnen verzamelen. Soms, als we veel binnenhalen, kunnen we misschien een paar dagen uitrusten. Eigenlijk beslissen we zelf wanneer we die rust kunnen nemen. Het leven is echt geen feestje, geloof me!"
“Luister even naar dit spannende idee uit mijn tijd. Hier in Athene mogen de burgers mee beslissen! Jawel, hier kunnen de mannen (vrouwen en slaven mogen nog niet meedoen) hun mening geven en stemmen over belangrijke dingen, zoals wie de stad mag leiden, hoe het Griekse leger moet functioneren of wanneer we een korte vakantie kunnen nemen om bijvoorbeeld feest van Zeus te vieren. Het is een grote stap voor de mensen hier!”
“Een tijdje geleden kregen rijke handelaars steeds meer te zeggen, maar nu zijn het vooral de eigenaren van fabrieken die veel macht hebben. Toch blijft het nog steeds zo dat maar een klein groepje mensen alle beslissingen neemt. De gewone werkmens, zoals ik, heeft nog niet veel inspraak. Maar dat verandert langzaam hoor, uiteindelijk zullen ook werkende mensen rechten krijgen, zoals het recht op vakantie…. Ah, een paar dagen vrij zou écht deugd doen, want aan die snelle machines werken is lastig. We kunnen het tempo tegenwoordig amper volgen...”
2 Wat is typisch voor deze tijdsperiodes? Bekijk nog eens wat je in de vorige oefening gemarkeerd en omcirkeld hebt en noteer het in de tekstvakken bij elke periode rond te tijdslijn.
oude
klassieke oudheid middeleeuwen vroegmoderne tijd
nabije oosten
3 Uit de getuigenissen kan je afleiden wie de beslissingen nam in deze tijdsperiodes. Noteer de letter van de periodes die je in de tijdslijn schreef telkens in de juiste speelkaart.
Wie neemt de beslissingen?
ALLEMAAL SAMEN
“De burgers kunnen mee beslissen door te stemmen. Het is een manier waarbij mensen inspraak hebben en hun mening kunnen geven.”
Wie neemt de beslissingen?
ÉÉN PERSOON
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
ALLEMAAL SAMEN
ALLEMAAL SAMEN
“Eén persoon beslist alles, zonder dat de rest van de bevolking iets mag zeggen. Mensen hebben geen inspraak of keus en moeten doen wat de leider zegt.”
“De burgers kunnen mee beslissen door te stemmen. Het is een manier waarbij mensen inspraak hebben en hun mening kunnen geven.”
“De burgers kunnen mee beslissen door te stemmen. Het is een manier waarbij mensen inspraak hebben en hun mening kunnen geven.”
Wie neemt de beslissingen?
IEDER VOOR ZICH
“Niemand neemt de leiding. Iedereen doet wat hij of zij het beste vindt, zonder dat er duidelijke afspraken zijn over wat mag en niet mag.”
Wie neemt de beslissingen?
ÉÉN PERSOON
Wie neemt de beslissingen?
ÉÉN PERSOON
“Eén persoon beslist alles, zonder dat de rest van de bevolking iets mag zeggen. Mensen hebben geen inspraak of keus en moeten doen wat de leider zegt.”
Wie neemt de beslissingen?
VERTEGENWOORDIGERS
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
IEDER VOOR ZICH
IEDER VOOR ZICH
Wie neemt de beslissingen?
ALLEMAAL SAMEN
“De burgers kunnen mee beslissen door te stemmen. Het is een manier waarbij mensen inspraak hebben en hun mening kunnen geven.”
“Eén persoon beslist alles, zonder dat de rest van de bevolking iets mag zeggen. Mensen hebben geen inspraak of keus en moeten doen wat de leider zegt.”
“Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt. De rest van de mensen heeft niet veel of zelfs helemaal niets te zeggen.”
“Niemand neemt de leiding. Iedereen doet wat hij of zij het beste vindt, zonder dat er duidelijke afspraken zijn over wat mag en niet mag.”
“Niemand neemt de leiding. Iedereen doet wat hij of zij het beste vindt, zonder dat er duidelijke afspraken zijn over wat mag en niet mag.”
HISTORISCHE PERIODES
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
VERTEGENWOORDIGERS
VERTEGENWOORDIGERS
“Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt. De rest van de mensen heeft niet veel of zelfs helemaal niets te zeggen.”
“Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt. De rest van de mensen heeft niet veel of zelfs helemaal niets te zeggen.”
4
Wie neemt de beslissingen?
IEDER VOOR ZICH
“Niemand neemt de leiding. Iedereen doet wat hij of zij het beste vindt, zonder dat er duidelijke afspraken zijn over wat mag en niet mag.”
De prehistorie is de periode van de jagers-verzamelaars. De mensen die toen leefden moesten zelf alles voorzien, van vuur tot eten en slaapplek.
Het oude nabije oosten kan je herkennen door de piramides en farao’s.
In deze periode deden mensen aan landbouw en bouwden steden.
De eerste wetten en religies ontstonden ook in die tijd.
De klassieke oudheid speelde zich vooral af in Griekenland en Rome.
Denk maar aan grote bouwwerken zoals tempels en het Colosseum.
De middeleeuwen doen ons terugdenken aan kastelen en grote oorlogen.
De mensen werkten er op boerderijen en het christendom was de belangrijkste religie.
De moderne tijd is de tijd net voor onze hedendaagse tijd. De mensen werkten er in fabrieken en er ontstonden nieuwe technologieën die de wereld voorgoed zouden veranderen.
Wie neemt de ÉÉN PERSOON
“Eén persoon beslist dat de rest van mag zeggen. Mensen inspraak of keus wat de leider
neemt
“Een groep families bepaalt rest van de of zelfs helemaal
We keren nog even terug naar het eiland. Het is inmiddels een tijdje geleden dat jullie neergestort zijn en de mensen hebben nood aan een paar dagen rust en ontspanning.
Iedereen is immers moe van het harde werk en het idee komt naar boven om vakanties te organiseren. Maar er is een probleem…
Er is maar één plek op het eiland waar het mogelijk is om écht tot rust te komen: een prachtige baai met zoet water en schaduwrijke palmbomen. Iedereen wil daarheen, maar er is maar ruimte voor een deel van de groep (ongeveer de helft).
4 Hoe zullen jullie beslissen wie op vakantie mag naar de baai en wie moet blijven werken? Luister naar de uitleg van de leerkracht.
Waarom hebben wij zomervakantie? Bedenk samen met je buur drie redenen waarom de zomervakantie werd ingevoerd. Straks krijgen jullie het juiste antwoord te horen van jullie leerkracht.
1.3 We wonen toch in hetzelfde land?
We komen stilletjes aan het einde van dit eerste hoofdstuk. Maar nog even dit… herinner je je Nichola nog? Op pagina 6 stelde hij een interessante vraag, maar die hebben we nog niet beantwoord. Daar moeten we nu toch even werk van maken!
“Waarom is de vakantieregeling niet dezelfde in Vlaanderen en Wallonië?
We wonen toch in hetzelfde land?”.
Wel, Nichola, België zit nogal, euh, ingewikkeld in elkaar.
1 Maak hieronder een legende door de vakjes in te kleuren. Kleur daarna de kaart van België met de juiste kleuren in.
In dit deel van ons land duurt de zomervakantie negen weken.
De herfst- en krokusvakantie duren er telkens één week.
In dit deel van ons land duurt de zomervakantie zeven weken.
De herfst- en krokusvakantie duren er telkens twee weken.
In dit deel van ons land volgen de Nederlandstalige scholen de regeling van de lange zomervakantie. De Franstalige scholen volgen er de regeling van de ingekorte zomervakantie.
Dit deel van ons land heet Wallonië.
Dit deel van ons land heet Brussel.
Dit deel van ons land heet Vlaanderen
Hallo, hier spreekt men Nederlands
Bonjour, hier spreekt men Frans.
Hallo / Bonjour, hier spreekt men beide talen.
Je merkt dat België in verschillende regio’s is opgedeeld. Die regio’s hebben elk een eigen regering en een eigen parlement. Zij kunnen dus zelf beslissen over zaken die zij belangrijk vinden. Zo gebeurde het dus dat onze Franstalige landgenoten besloten om de zomervakantie in te korten, terwijl we dat in Vlaanderen (voorlopig) niet nodig vonden.
2 Zoek op wie de huidige Waalse en Vlaamse minister van Onderwijs is. Noteer hun namen hieronder.
Waals minister van Onderwijs:
Vlaams minister van Onderwijs:
Vroeger zat ons land helemaal niet zo ingewikkeld in elkaar. Vanaf het moment dat België ‘geboren’ werd (1830) tot het jaar 1970 golden alle wetten voor het hele land. Er was dus maar één parlement (die de wetten maakte) en één regering (die de wetten uitvoerde). Maar we leven nu eenmaal in een land waar verschillende taalgroepen wonen, en die mensen wilden liever zelf kunnen beslissen over de zaken die zij belangrijk vonden. Vanaf 1970 zijn we daarom ons land beginnen te verdelen. En toen werd het ingewikkeld …
Maar … politiek journalist Ivan De Vadder legt alles gelukkig erg duidelijk uit. Check vlug de video.
3 Markeer telkens het juiste antwoord.
België is opgesplitst in drie regio’s: Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Dit zijn de gewesten / gemeenschappen. Ze hebben elk een eigen regering en een eigen parlement en beslissen over alles wat met de grond / mensen te maken heeft. Denk bijvoorbeeld aan de bedrijven, de landbouw en de snelwegen op hun grondgebied.
Daarnaast werd België ook nog eens opgedeeld in drie gewesten / gemeenschappen: de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap en de Duitstalige Gemeenschap. De drie gemeenschappen kregen ook elk een eigen parlement en een eigen regering. Ze beslissen over alles wat met de grond / mensen te maken heeft. Denk bijvoorbeeld aan het onderwijs. Jaja, hier beslissen ze dus wat er moet gebeuren met onze zomervakantie.
En wat met het tweetalige Brussel? Wel, wie in Brussel woont en Nederlands spreekt, hoort bij de Vlaamse Gemeenschap. Wie in Brussel woont en Frans spreekt, hoort bij de Franse Gemeenschap. En algemeen zeggen we dat iemand die in Brussel woont, een inwoner van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is.
Ik hoor je al denken: “Die ene Belgische regering en dat parlement waar in 1830 alles mee begon, bestaan die nog?” Ja hoor, die noemen we nu de federale overheid. Zij nemen beslissingen voor álle Belgen. Denk maar aan defensie (bv. het leger), onze sociale zekerheid (bv. de pensioenen), justitie (bv. de gevangenissen) en het milieu.
3 gemeenschappen de federale staat
3 gewesten
4 Een oefening: wie neemt de beslissingen? Zet telkens een kruisje in de juiste kolom. Denk eraan: de gewesten beslissen over alles wat met de grond te maken heeft, de gemeenschappen over alles wat met de mensen te maken heeft.
gewesten gemeenschappen België kwaliteitsvolle kinderopvang organiseren veilige fietspaden aanleggen klimaatopwarming aanpakken parken aanleggen overbevolking in gevangenissen tegengaan schoolvakanties hervormen troepen uitsturen naar oorlogsgebieden laadpunten voor elektrische wagens plaatsen bewegingsarmoede tegengaan gebouwen en monumenten beschermen
GEWESTEN EN GEMEENSCHAPPEN
België telt drie gewesten: het Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk gewest. Die beslissen over alles wat met de grond te maken heeft.
België is ook opgesplitst in drie gemeenschappen: de Vlaamse, de Franse en de Duitstalige gemeenschap. Zij beslissen over alles wat met de mensen te maken heeft.
Elk van die gewesten en gemeenschappen heeft een eigen regering en parlement.
We weten nu dat elke gemeenschap een eigen minister van Onderwijs heeft. Maar die ministers mogen niet zomaar hun zin doen!
Als er een nieuw idee is (bv. “We moeten de zomervakantie twee weken inkorten!”) dan zal het Parlement hierover overleggen. Zij stemmen over de nieuwe wet: voor of tegen. Als de meerderheid van het Parlement (de helft + 1) ‘voor’ is dan is de nieuwe wet aangenomen, anders niet.
En nu komt het leukste: weet je wie bepaalt wie in het Parlement mag zitten? Wij met z’n allen, de burgers!
5 Bekijk onderstaande poster en maak - per twee - de quiz op de volgende bladzijde. Er is telkens maar één antwoord juist. Veel succes!
Verkiezingen
Jouw stem telt!
2. Stem!
Bevestig je keuze in het stemhokje.
De stemmen worden geteld
Elke vijf jaar bepaalt jouw stem mee wie onze 124 volksvertegenwoordigers worden.
1. Kies!
Welke partij/ kandidaat past bij jou?
3. Ons Vlaams
Wat is het Vlaams Parlement?
a Een organisatie die plannen maakt voor heel België.
b Een groep mensen die beslissingen neemt over zaken in Vlaanderen.
c Een plek waar de koning wetten tekent.
Hoe worden de mensen die in het Parlement zitten genoemd?
a ministers
b burgemeesters
c volksvertegenwoordigers
3 Hoe wordt beslist wie in het Parlement mag zetelen?
a Door verkiezingen, waarbij de burgers stemmen op de partij / de kandidaten die ze het beste vinden.
b Door de koning, die de volksvertegenwoordigers kiest.
c Door een loting uit alle inwoners van Vlaanderen.
4 Wat is de taak van het Parlement?
a Culturele evenementen en festivals organiseren in Vlaanderen.
b Alles regelen voor de stad Brussel.
c Vlaamse wetten bespreken en erover stemmen.
5 Wanneer wordt een wet goedgekeurd in het Parlement?
a Wanneer 63 van de 124 volksvertegenwoordigers voor de wet stemmen.
b Wanneer de helft van de volksvertegenwoordigers voor de wet stemt.
c Wanneer alle 124 volksvertegenwoordigers voor de wet stemmen.
6 Hoe vaak kiezen we nieuwe volksvertegenwoordigers in het Parlement?
a elke tien jaar
b elke zes jaar
c elke vijf jaar
Waarom beslist alleen het groepje volksvertegenwoordigers over onze wetten? Zou het niet nóg eerlijker zijn als élke burger kan stemmen over élke wet? Overleg gedurende drie minuten met je buur. Straks bespreken we deze ‘Waarom? Daarom!’ klassikaal.
6 We halen opnieuw de speelkaarten boven. Omcirkel de kaart die het beste past bij de situatie in ons land.
Wie neemt de beslissingen?
Eén persoon beslist alles.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Eén persoon beslist alles.
Eén persoon beslist alles.
Wie neemt de beslissingen?
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
Wie neemt de beslissingen?
Eén persoon beslist alles.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
Wie neemt de beslissingen?
De burgers kunnen mee beslissen door te gaan stemmen.
Wie neemt de beslissingen?
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
VERSCHILLENDE
Wie neemt de beslissingen?
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
Wie neemt de beslissingen?
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt. Wie neemt de beslissingen? De burgers kunnen mee door te gaan stemmen.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
De burgers kunnen mee beslissen door te gaan stemmen.
De burgers kunnen mee beslissen door te gaan stemmen.
REGERINGSVORMEN
Over de hele wereld zijn verschillende mogelijkheden waarop beslissingen worden genomen binnen een land. Lees ze hier nog even na:
Eén persoon beslist alles, zonder dat de rest van de bevolking iets mag zeggen. Mensen hebben geen inspraak of keus en moeten doen wat de leider zegt.
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
De rest van de mensen heeft niet veel of zelfs helemaal niets te zeggen.
Niemand neemt de leiding. Iedereen doet wat hij of zij het beste vindt, zonder dat er duidelijke afspraken zijn over wat mag en niet mag.
De burgers kunnen mee beslissen door te stemmen. Het is een manier waarbij mensen inspraak hebben en hun mening kunnen geven.
Euro x 3
Je gaat naar school in België, dat land ligt in Europa en is lid van de Europese Unie en je betaalt er met de euro in de landen die deel uitmaken van de eurozone. Wat betekent dit allemaal en waar komt dit vandaan?
2.1 Europa
1 Europa is een van de zeven werelddelen op onze planeet. Kan jij ze allemaal benoemen? Gebruik een atlas als je het niet weet.
Blauw:
Groen:
Paars:
Donkergroen:
Oranje:
Rood:
Geel:
Door welke zeeën en/of oceanen wordt Europa begrensd?
1 Door de in het zuiden.
2 Door de in het westen.
3
3 Door de in het noorden.
Door welk continent wordt Europa begrensd over land?
Door in het oosten.
Stille Oceaan
Stille Oceaan
Atlantische Oceaan
Middellandse Zee
Indische Oceaan
Noordelijke IJszee
Laten we eerst eens wat dieper ingaan op België.
2 België ligt in het werelddeel Europa, samen met ongeveer 50 andere landen. Kleur België rood op de kaart hieronder.
De hoofdstad van België is .
In België worden 3 landstalen gesproken:
België heeft buurlanden en 1 natuurlijke grens (de ).
3 Bekijk de kaart van België.
Schrijf een B op de kaart op de plaats waar onze hoofdstad zich bevindt.
Schrijf een N op de kaart op de plaats waar onze natuurlijke grens zich bevindt.
Welke landen zijn de buurlanden van België? Noteer de naam van het land en de hoofdstad in de tabel.
Nu gaan we verder op tocht door Europa…
3 Het is normaal dat je niet alle landen uit het hoofd kent of ze allemaal op de kaart kan situeren. Om landen te situeren ten opzichte van elkaar, kan je gebruik maken van de windroos.
Ken jij alle hoofdwindrichtingen? Vul ze in op de windroos.
Kan je ook de tussenwindrichtingen benoemen? Vul ze in op de windroos.
In de naam komt eerst noord of zuid.
Je kan de volgorde van de windrichtingen onthouden door het ezelsbruggetje: Nooit Opstaan Zonder Wekker.
TIP
4 Neem een kaart van Europa bij de hand en vul de zinnen aan.
Malta ligt ten van België. en ten van Griekenland.
Bulgarije ligt ten van België. en ten van Roemenië.
IJsland ligt ten van België. en ten van Noorwegen.
Noorwegen ligt ten van België. en ten van Finland.
België ligt ten van Malta. en ten van Portugal.
Frankrijk ligt ten van Litouwen. en ten van België.
Denemarken ligt ten van Duitsland.
en ten van Zweden.
Duitsland ligt ten van Denemarken. en ten van Italië.
Zweden ligt ten van België. en ten van Tsjechië.
België ligt ten van Ierland. en ten van Duitsland.
Je merkt dat deze manier van lokaliseren niet altijd even nauwkeurig is. Om op een nauwkeurige manier te lokaliseren, gebruiken we coördinaten.
5 Bekijk hieronder de kaart van het eiland. Je ziet dat er een windroos en een legende aanwezig zijn. Je ziet ook dat de kaart is onderverdeeld in vakken. De windroos staat in het vak A6.
A: het vak in de horizontale rij / 6: het vak in de verticale rij
Legende bij de kaart
6 Ga op de kaart op zoek naar de volgende plaatsen.
De beach bars liggen in de vakken
De camping ligt in vak
Het verhuur van luxueuze strandstoelen ligt in vak
De zeilboten kan je huren in vak
De veerdienst komt aan in vak
Het kanoverhuur kan je vinden in vak
De reddingsposten liggen in de vakken
Het hotel ligt in vak
Als er iets fout gaat, moet je misschien naar het ziekenhuis. Dat ligt in vak
Je kan dit nu ook toepassen op de kaart van België.
Kortrijk ligt in vak …
Luik ligt in vak …
Dinant ligt in vak …
In welk vak ligt het meest zuidelijke punt van België?
In welk vak ligt de hoofdstad van België?
Welke steden liggen in vak B1?
De vakken die je op de kaarten op de vorige pagina’s zag staan, kan je ook op de wereldbol tekenen. Die vakken worden gebruikt om een precieze plaats aan te duiden op de wereldbol.
nulmeridiaan
noordpool
evenaar
zuidpool
noordelijk halfrond (N) zuidelijk halfrond (S)
oostelijk halfrond (E) westelijk halfrond (W)
7 Kleur de vier delen van de aarde in de gevraagde kleur.
De zone die zowel in het noordelijk als in het oostelijk halfrond ligt in het rood. De zone die zowel in het zuidelijk als in het oostelijk halfrond ligt in het blauw.
De zone die zowel in het noordelijk als in het westelijk halfrond ligt in het groen. De zone die zowel in het zuidelijk als in het westelijk halfrond ligt in het oranje
evenaar
nulmeridiaan
Om een precieze plaats op de wereld te bepalen, gebruiken we coördinaten. Een coördinaat is een unieke beschrijving van één bepaalde plaats op de wereld.
COÖRDINATEN
Een coördinaat bestaat uit twee delen: Het eerste deel geeft aan hoeveel graden de locatie ten opzichte van de evenaar ligt. Het tweede deel geeft aan hoeveel graden de locatie ten opzichte van de nulmeridiaan ligt.
8 Ga naar www.google.com/maps en geef in het zoekkader de coördinaten in 50.8388307, 4.3747896549467
Welk gebouw hoort bij de coördinaten?
Welk adres hoort bij deze plaats?
In Max-wiskunde 1B module Coördinaten leer je meer over coördinaten.
Zoek de coördinaten van deze monumenten op. Welk monument is het en waar liggen ze?
Coördinaten
50.894941 4.341547
55.69286 12.5992828
48.8583701 2.2944813
41.4036299 2.1743558
41.8902102 12.4922309
9 Daag elkaar uit en ga op zoek naar de plaats die je klasgenoot heeft uitgezocht. Een leerling uit de klas kiest een plaats in de wereld en zoekt er de coördinaten van op.
Noteer de coördinaten:
Het eerste deel van de coördinaat bevindt zich in het noordelijk / zuidelijk halfrond.
Het tweede deel van de coördinaat bevindt zich ten oosten / ten westen van de nulmeridiaan.
Zoek de coördinaat op met behulp van een atlas of digitale toepassing.
Op dit punt ligt
2.2
Europese Unie (de EU)
Herinner je je Féline nog? Zij houdt wel van vloggen en volgt ook een aantal vloggers in Europa. Zo kan ze werk maken van haar kennis van het Frans en Engels en leert ze ook veel bij over de andere landen. Het valt haar op dat er vaak gesproken wordt over “de Europese Unie”. Wat is dat juist?
DE EUROPESE UNIE (de EU)
De EU is een vereniging van Europese landen die willen samenwerken rond verschillende thema’s: economie, politiek, wegen, onderwijs, natuur, klimaat, landbouw, ... De EU is niet hetzelfde als Europa want niet alle landen van Europa zijn lid van de club. De EU is geen land maar heeft wel de kenmerken van een land: het heeft een eigen vlag, munt, volkslied, regering en parlement.
Vlag
1 Teken hieronder (met de juiste kleuren) de vlag van de Europese Unie na.
Volkslied
2 Beluister het volkslied van de EU via de QR-code.
Ook Vlaanderen, Wallonië én België hebben een volkslied. Verbind wat samen hoort. Je kan de volksliederen via de QR-codes beluisteren.
Ben je niet in België geboren? Misschien ken je dan wel het volkslied van je geboorteland?
de Brabançonne
de Vlaamse Leeuw
le Chant des Wallons
Is Harry Styles een Europeaan of niet? We komen het snel te weten!
3 Zoek de ontbrekende informatie over deze populaire zanger en acteur. Vul daarna de onderstaande ID-fiche over hem in.
Harry Styles
Styles tijdens een optreden in 2022
Algemene informatie
Volledige naam Harry Styles
Geboren 1 februari 1994
Geboorteplaats Redditch
Land
Werk
Jaren actief 2010–heden
Genre(s) Classic rock, pop, soft rock
Beroep Singer-songwriter, acteur
Instrumenten
Zangstem Alt/tenor
Invloed(en) Elvis Presley, The Rolling Stones, Freddie Mercury, Fleetwood Mac, Elton John, Paul McCartney
Label(s) Syco Records, Columbia Records, Erskine Records
Act(s) White Eskimo, One direction
Verwante Louis Tomlinson, Zayn Malik, Niall artiesten Horan, Liam Payne
Handtekening
4 Markeer de naam van het land waar Harry Styles geboren is. De vlag kan helpen.
Ligt het geboorteland van Harry Styles in Europa? ja / nee
Een land blijft voor altijd deel uitmaken van het werelddeel Europa.
Is Harry Styles dus een Europeaan? ja / nee
Maar waren de Britten in 2020 niet uit Europa gestapt? NO!
Dankzij het jeugdjournaal van Karrewiet ben je weer helemaal mee.
5 Bekijk de video. Vul daarna de tabel aan.
Vraag
De Britten zijn niet uit Europa gestapt, maar uit de EU. Hoe schrijf je EU voluit?
Hoe noemt men het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU?
Waarom wilden de Britten uit de EU stappen?
Kon het Britse volk mee beslissen om al dan niet uit de EU te stappen?
Antwoord
In het jeugdjournaal wordt de Europese Unie ‘een club’ genoemd. Zo zou je het inderdaad kunnen noemen. Uit hoeveel landen bestaat die ‘club’ nu? Zoek het op het internet.
Engeland Verenigd Koninkrijk
Groot-Brittannië
2.3
Euro
zone
In het hoofdstuk over de Europese Unie las je al dat ‘die club’ een eigen vlag en volkslied heeft, maar dat is nog niet alles. Ze heeft ook een eigen munt. En daarover kom je nu alles te weten.
Munt
1 Wat weet jij zelf al over die munt? Beantwoord de vragen.
Hoe heet de munt die in veel Europese landen gebruikt wordt?
Noteer hiernaast het euroteken.
Hoe heet de munt die in Amerika gebruikt wordt?
Noteer hiernaast het dollarteken.
2 Bekijk de kaart hieronder. Los daarna de vragen op.
Hoe noemt men de verzameling van EU-landen die de euro als munt hebben?
€urozone
Toch hebben niet alle landen van de EU de euro als betaalmiddel.
2 Kleur de bolletjes van het land en zijn munt in eenzelfde kleur.
Denemarken
Tsjechië
Zweden
Hongarije Polen
Bulgarije Roemenië
Nog even alles samengevat… Zet een kruisje in het vak waar dit van toepassing is.
Heeft een regering en parlement
Heeft een eigen vlag
Bestaat uit ongeveer 50 landen
Bestaat uit 27 landen
Hier betaal je met de euro Het Verenigd Koninkrijk heeft deze club verlaten
Welkom in Europa, blijf hier tot ik doodga
3.1 Op reis door Europa
Mayday! Mayday! Ons vliegtuig was onderweg naar het exotische eiland Amanoki, maar crashte helaas voor we de eindbestemming konden bereiken. Hopelijk heb je er geen blijvend trauma aan overgehouden, want het is tijd om een nieuwe trip te plannen!
1 Hoe ziet jouw ideale vakantie(bestemming) eruit? Vul onderstaande tabel aan.
bv. surfen en zonnen bv. zon en veel wind bv. Biarritz (Frankrijk)
Amanoki is het paradijs op aarde, maar je hoeft helemaal niet naar de andere kant van de wereld te trekken. Ook Europa heeft een heleboel pareltjes die je een keer gezien moet hebben. We zetten er enkele op een rijtje voor jou.
2 Bekijk de reisbrochure. Stem op de bestemming die jou het meest aanspreekt. Vertel straks waarom je op die bestemming gestemd hebt.
Palais Idéal (Frankrijk)
Een stukje Bali in Frankrijk? Dat vind je in Hauterives, bij Lyon. Je wandelt er langs een paleis dat in de 19e en 20e eeuw gebouwd werd door de Franse postbode Ferdinand Cheval. Een architecturaal meesterwerkje dat niet zou misstaan tussen Thaise tempels. Wil je zien!
De Scilly-eilanden (Engeland)
In het zuidwesten van Engeland liggen de Isles of Scilly. Ze bestaan uit bevolkte én onbewoonde eilanden en zien er minstens even tropisch uit als Bora Bora of Mauritius. Denk aan subtropische planten, zeldzame vogels, een heerlijke zeegeur en een prachtige rotskust. De hemel op aarde? Daarvoor ben je hier aan het juiste adres.
Theeplantages op de Azoren (Portugal)
Droom je er al lang van om de theeplantages van Sri Lanka te ontdekken, maar heb je niet het budget om naar de andere kant van de wereld te gaan? Dan kan je gewoon naar de Portugese eilandengroep de Azoren reizen! Het eiland São Miguel is de thuisbasis van de enige theeplantage in Europa en is net zo fotogeniek als de Aziatische tegenhangers.
Grüner See (Oostenrijk)
Het smaragdgroene meer Grüner See, dat op ongeveer twee uur rijden van Wenen ligt, is hét bewijs dat een vakantie in Oostenrijk gemakkelijk kan wedijveren met een reis naar Canada. Het meer is omgeven door een indrukwekkende bergketen en biedt een schitterend uitzicht. Wij willen er blijven wonen!
Castelul de Lut Valea Zânelor (Roemenië)
Fan van sprookjes? Dan moet je het Castelul de Lut Valea Zânelor op je bucketlist zetten. Castewatte? Het Clay Castle Hotel! Eigenaars Razvan en Gabriela bouwden een schilderachtig en 100% ecologisch kasteel in Porumbacu de Sus, een dorp aan de voet van de Karpaten. Het kasteel ligt op een kleine twee uur rijden van Bran Castle. Je weet wel: het huis van meneer Dracula.
Meteora (Griekenland)
Chalkidiki is een paradijs voor liefhebbers van zon, zee en fijn zand. Op de hoge rotsen werd een klooster (Meteora) gebouwd dat vandaag nog steeds bewoond wordt door monniken. Op een mistige dag is het landschap nog spectaculairder en lijkt het alsof het klooster in de lucht zweeft.
Waarom koos je voor deze bestemming? Geef twee goede argumenten.
3 Verbind wat samen hoort.
een tripje buiten de eurozone
een autovakantie naar Centraal-Europa
een reis naar het meest westelijke punt van Europa
een vliegvakantie naar Zuidoost-Europa
een weekje naar een van onze buurlanden
een vakantie buiten de Europese Unie
De Azoren
Castelul de Lut
Valea Zânelor
De Scilly eilanden
Meteora
Grüner See
Palais Idéal
© JOLIEN MEREMANS EN JUSTINE ROSSIUS (TEKST)
Net als jij kozen je klasgenoten daarnet een favoriete Europese reisbestemming. Waar zouden jullie als klas graag heen gaan?
4 Ga na welke bestemming het populairst was door de resultaten van de klas te verwerken.
Hoeveel leerlingen zitten er in de klas?
Vul de onderstaande tabel aan. Rond af tot op één cijfer na de komma.
Engeland Frankrijk Portugal Roemenië Oostenrijk Griekenland turven totaal aantal
Bespreek de resultaten. Welke bestemming kwam als winnaar uit de bus?
Verrassing! We gaan met de hele klas naar de bestemming die net als winnaar uit de bus kwam!
Wacht … Echt? Nee, sorry, het was maar een mopje. Maar vind je dit een eerlijke manier om met de klas een reisbestemming te kiezen? Stemmen, en de meerderheid beslist.
En wat met de leerlingen die een andere bestemming kozen? Zou de leerkracht de knoop niet beter doorhakken? Laat het weten!
Of nog eentje: als jouw gezin op reis gaat, mag jij dan mee beslissen waar de reis heen gaat? Luisteren je ouders naar jouw mening? Houden ze hier dan ook écht rekening mee?
3.2 Reis slim, niet duur!
Reizen is een avontuur dat voor iedereen toegankelijk zou moeten zijn en neen, het hoeft niet altijd een fortuin te kosten! Geïnteresseerd? Lees snel verder!
1 Laten we even brainstormen. Hoe kunnen we geld besparen tijdens onze reis? Vul de tabel aan. Geen inspiratie? Scan dan de QR-codes!
Vervoer
Het hoeft niet altijd een vliegtuig te zijn…
Verblijf
Het hoeft niet altijd een hotel te zijn…
Eten
Het hoeft niet altijd een restaurant te zijn…
Activiteiten
Het hoeft niet altijd een privésafari te zijn…
In deze zin betekent ‘fervent’ dat ze heel enthousiast zijn over vakantie. Belgen gaan graag en vaak op reis en kijken er echt naar uit om op vakantie te gaan.
Het jaarlijkse vakantieonderzoek van Touring (een Belgische pechhulpverleningsdienst en verzekeraar) biedt een inkijk in de vakantieplannen van de Belgen. En wat blijkt? Belgen zijn fervente vakantiegangers, maar kiezen wel prijsbewust.
2 Bekijk de infografiek en lees de uitspraken op de volgende pagina. Zijn de uitspraken juist of fout? Verbeter indien fout.
3 Zoek de informatie in de infografiek, noteer daarna het nummer van de zin op de plaats in de infografiek waar je het vond.
1
2
In 2024 wilde 57% van de Belgen - om te besparen - minder geld uitgeven aan hun hoofdvakantie dan het jaar daarvoor.
Verbetering:
In 2023 ging 81% van de Belgen minstens één keer op vakantie naar het buitenland. Een derde van de mensen ging zelfs drie keer (of vaker) op vakantie buiten onze landsgrenzen. Spanje bleef de favoriete buitenlandse bestemming, gevolgd door Frankrijk en Nederland.
Verbetering:
3
De belangrijkste reden waarom sommige Belgen in 2024 thuis bleven in plaats van op vakantie te gaan, had te maken met (een gebrek aan) geld.
Verbetering:
4 26% van de Belgen betaalde 2000 euro en meer voor de overnachtingen tijdens hun hoofdvakantie.
Verbetering:
Dé manier waarop Belgen in 2024 op hun hoofdvakantie willen besparen, is door duurdere hotels te kiezen.
5
6
Verbetering:
In 2024 werd alles duurder, ook reizen. Voor iets meer dan de helft van de Belgen bepaalde de prijs waar ze naartoe op vakantie gingen.
Verbetering:
Veel mensen willen graag op vakantie, maar dat lukt niet altijd. Misschien is er gewoonweg geen budget om op reis te gaan. Gelukkig zijn er initiatieven van onze overheid die deze problemen proberen op te lossen, zodat iedereen de kans krijgt om op vakantie te gaan of een leuke uitstap te doen.
4 Verbind elk initiatief met de juiste beschrijving. Zoek informatie op internet.
Met deze voordeelkaart voor vrijetijdsactiviteiten kan je punten sparen als je deelneemt aan activiteiten. Die punten kan je inwisselen voor leuke extra’s (zoals kortingen, cadeaus of gratis tickets). Daarnaast krijgen mensen in armoede via deze voordeelkaart 80% korting op vrijetijdsactiviteiten.
Deze organisatie maakt vakantie mogelijk voor mensen met een beperkt budget, een beperking of een bijzondere vraag. Wil je op daguitstap of vakantie, maar lukt dit momenteel niet? Dankzij deze organisatie kan jij van korting genieten.
Via deze organisatie kunnen mensen met een beperkt budget 80% korting krijgen op festivals, cultuur- en sportevenementen. Jaarlijks bezorgt deze organisatie zo’n 20 000 mensen een fijne dag of avond.
Op reis gaan is leuk, maar is geen must. Je kan ook andere culturen leren kennen zonder op reis te gaan! Hoe? Verzamel zo veel mogelijk tips met de klas. Hieronder vind je al een voorbeeld om je op weg te helpen.
Verken multiculturele buurten
Onze samenleving is multicultureel. In je eigen buurt kan je heel wat culturen leren kennen. Blijf eens eten bij een vriend met een andere cultuur of wandel door de grote steden:
In Antwerpen is er een Chinese wijk en een jodenbuurt
In Gent een Turkse buurt
In Brussel heb je de Afrikaanse Matongé-wijk
Laten we even wat verder bladeren in de reisgids over de Azoren in Portugal.
5 Lees de vier teksten en situeer ze op de tijdslijn.
De bewoners van de Azoren leven vooral van de veehouderij en het toerisme. De afgelopen jaren is het toerisme er erg gegroeid. De eilanden bereikten in 2019 een recordaantal van 972 000 gasten die tijdens hun vakantie heel wat geld uitgaven.
Anton Salazar werd in 1932 president van Portugal – en dus ook van de Azoren. Hij veranderde de grondwet zodat hij het land alleen kon besturen. Salazar was dus een dictator. De val van Salazar was letterlijk een val: hij viel van zijn stoel en kreeg een hersenbloeding. Hij kon nooit meer regeren.
Tot de bezienswaardigheden van Ponta Delgada behoort zeker de 16e-eeuwse Igreja Matriz de São Sebastião, de opvallende kerk met veel versiering uit lavasteen.
Goed om weten: tussen 12u en 15u sluiten de meeste winkels. De Portugezen gaan dan naar huis om samen met de familie te lunchen en bij te praten. Bijna niemand gebruikt de siësta nog om te slapen op het heetst van de dag. Hiervoor was ze nochtans bedoeld toen ze in de 11e eeuw werd ‘uitgevonden’.
We kunnen personen, gebeurtenissen, activiteiten van mensen, bronnen … indelen volgens de tijd door ze (zoals in de vorige oefening) in het juiste tijdvak te plaatsen. Maar we kunnen ze ook indelen volgens de vier maatschappelijke domeinen.
6 Lees aandachtig het theoriekader. Oefen daarna in. Markeer dan telkens ook het juiste maatschappelijke domein in de reisgids van Portugal hierboven.
MAATSCHAPPELIJKE DOMEINEN
Gebeurtenissen, activiteiten, bronnen … kunnen we linken aan vier maatschappelijke domeinen:
Het economische domein
Om te overleven hebben we voedsel, kledij, een woning … nodig. Daar zorgen we zelf voor door ervoor te werken (inkomen) zodat we kunnen kopen wat we nodig hebben. Handelaars en transportbedrijven zorgen ervoor dat dit ons bereikt.
Het culturele domein
Via cultuur communiceren we met elkaar. We delen onze gevoelens en onze ideeën. Kunst is hier een mooi voorbeeld van. In dit domein gaan we ook op zoek naar de zin van het leven (bv. via ons geloof) en verzamelen we kennis (wetenschap).
Het politieke domein
Als we in groep willen samenleven, hebben we afspraken en organisatie nodig. In onze samenleving zijn daarom regels en wetten noodzakelijk, dat zijn onze rechten en plichten. Leiders en machthebbers zorgen dat die worden nageleefd zodat de orde bewaard wordt.
Het sociale domein
Onze samenleving bestaat uit allerlei groepen van mensen. Tussen die groepen ontstaan er bepaalde verhoudingen. Het sociale domein houdt zich daarom bezig met hoe mensen zich gedragen in een groep. Rollenpatronen (bv. man/vrouw, jong/oud) en opvoeding spelen hierbij een grote rol.
7 We oefenen even in. Aan welke maatschappelijke domeinen kan je deze instagramposts van nws.nws.nws linken? Markeer.
economisch / cultureel / politiek / sociaal
economisch / cultureel / politiek / sociaal
economisch / cultureel / politiek / sociaal
economisch / cultureel / politiek / sociaal
economisch / cultureel / politiek / sociaal
economisch / cultureel / politiek / sociaal
3.3 Onrust in Europa
Reizen binnen Europa? Best veilig, toch? Wel…
1 Lees het onderstaande reisadvies van 28 oktober 2024.
“Op het hele grondgebied kan er dagelijks luchtalarm worden geslagen. In dat geval dient u naar de dichtstbijzijnde schuilkelder te gaan. Indien dit niet mogelijk is, verplaats u naar een kelder- of benedenverdieping en blijf weg van de ramen.”
Over welk Europees land gaat dit?
Waarom denk je dat?
Zoek het land uit het citaat hierboven op de onderstaande wereldkaart.
Welk kleur heeft het land?
Wat betekent dit? Bekijk de legende.
Vrede Index in de wereld (2024)
staat van vrede zeer hoog hoog gemiddeld laag zeer laag
Reizen is soms afgeraden!
Als er ergens in de wereld iets ergs gebeurt (zoals een oorlog, een aanslag, een natuurramp …) dan krijgt dat land of die streek een negatief reisadvies van de Belgische overheid. Dat betekent dus dat het niet veilig is om daarheen te reizen!
Welke landen zijn volgens de Vrede Index van 2024 heel erg veilig? Noteer er enkele.
Is Europa vooral veilig / onveilig? Markeer het passende antwoord. Hoe weet je dit?
In welk werelddeel liggen de meeste onveilige landen?
Word je ook soms bang, boos of verdrietig van het nieuws over oorlogen of andere? Awel, je bent niet alleen! Je hoort en ziet immers heel wat zotte dingen op het nieuws of op sociale media. Wat kan je doen? Heb je tips voor elkaar? Als je het zelf eigenlijk ook niet zo goed weet, check dan de site van Awel, waar goede tips gegeven worden om met triestig nieuws om te gaan.
Je leest het goed: Soms lijkt het alsof de wereld alleen maar negatief is. Dat klopt niet. Negatieve verhalen hebben gewoon meer nieuwswaarde. Als het niet opvallend was, was er geen nieuws. Als er dicht bij jou wat dreigt te gebeuren, dan wordt er extra voor je veiligheid gezorgd. Veel meer nog dan anders.
Vandaag is het in Europa vrij veilig, maar dat is niet altijd zo geweest. Tijdens de twee wereldoorlogen ging het er in de wereld – en dan vooral in Europa – heftig aan toe.
3.4 Gehoorzamen of stemmen?
Laten we nog even inzoomen op de Tweede Wereldoorlog.
Adolf Hitler. De kans is groot dat je die naam al ergens hebt horen vallen. Hij was niet bepaald een fijne mens, en dat is nog heel zwak uitgedrukt.
1 Bekijk de video en ontdek hoe Hitler Europa (en de rest van de wereld!) heel, heel veel pijn heeft gedaan.
Bekijk de stills uit de video op de volgende pagina. Nummer ze in chronologische volgorde (van oud naar nieuw, 1 = eerst, 6 = laatst).
Probeer daarna samen te vatten waarover elke still gaat. Je kan onder de afbeeldingen enkele kernwoorden noteren. Straks proberen we met de hele klas het verhaal van Adolf Hitler na te vertellen.
In de video hoorde je dat Adolf Hitler alle macht naar zich toetrok. Hij was een alleenheerser. Hitler had een gek plan en wilde dat absoluut uitvoeren. Zijn politieke partij had alles voor het zeggen en de rest van de bevolking moest gehoorzamen. Zij hadden niets te zeggen…
1B
2 Hier zijn de speelkaarten weer… Omcirkel op de volgende pagina de kaart die het beste past bij Adolf Hitler.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Eén persoon beslist alles.
Eén persoon beslist alles.
Wie neemt de beslissingen?
Eén persoon beslist alles.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Eén persoon beslist alles.
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
Wie neemt de beslissingen?
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
De burgers kunnen mee beslissen door te gaan stemmen.
Wie neemt de beslissingen?
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
De burgers kunnen mee beslissen door te gaan stemmen.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
De burgers kunnen mee beslissen door te gaan stemmen.
Wie neemt de
De burgers kunnen door te gaan
Een groep rijke mensen families bepaalt wat
3 Los de rebussen op en vind de woorden die we zoeken.
Een samenleving waarin één persoon of een kleine groep alles beslist over wat er
in het land gebeurt, noemen we een .
Aan het hoofd van een dictatuur staat een alleenheerser of een .
Het kan (gelukkig!) ook wat ‘leuker’. Er zijn samenlevingen waar de macht niet in handen is van één persoon of één partij, maar waar het volk aan de macht is.
Klein probleempje (denk aan de ‘Waarom? Daarom!’ op pagina 15): je kan niet aan ie-de-re inwoner zijn of haar mening vragen als er een wet moet worden gestemd. Dit wordt opgelost door verkiezingen te organiseren. Bij verkiezingen kunnen de burgers op mensen stemmen en die mensen besturen dan het land. Er zijn wel een aantal voorwaarden:
Alle volwassenen moeten de kans hebben om hun stem uit te brengen.
Bij het stemmen moet je de keuze hebben tussen minstens twee politieke partijen.
Het stemmen moet in het geheim kunnen gebeuren.
4 Los de rebus op en vind het woord dat we zoeken.
Een samenleving waarin het volk mag meebeslissen over wat er in het land gebeurt, noemen we een .
Wie neemt de beslissingen?
5 Omcirkel de speelkaart die het best past bij bovenstaande bestuursvorm. Er zijn grote verschillen tussen een dictatuur en een democratie.
Eén persoon beslist alles.
Wie neemt de beslissingen?
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Eén persoon beslist alles.
Eén persoon beslist alles.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
Een groep rijke mensen of adellijke families bepaalt wat er gebeurt.
Wie neemt de beslissingen?
Eén persoon beslist alles.
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
De burgers kunnen mee beslissen door te gaan stemmen.
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil. 5
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Wie neemt de beslissingen?
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
Niemand neemt de leiding, iedereen doet wat hij/zij wil.
De burgers kunnen mee beslissen door te gaan stemmen.
De burgers kunnen mee beslissen door te gaan stemmen.
6 Kleur de kenmerken van een dictatuur rood. Kleur de kenmerken van een democratie groen.
De mensenrechten worden gerespecteerd.
De politie kan ongestraft de wet overtreden.
De politie moet zich ook aan de wet houden.
De leider van het land beslist wat in de media gezegd mag worden en wat niet.
De macht ligt bij het volk.
Burgers hebben rechten en plichten die in een grondwet staan. Vrijheid van meningsuiting.
De media is onafhankelijk en wordt niet beïnvloed door de politiek. Ze mogen dus zeggen wat ze willen.
Er wordt weinig rekening gehouden met de mensenrechten.
Er worden vrije en geheime verkiezingen georganiseerd.
Burgers hebben enkel plichten.
Er zijn geen of oneerlijke verkiezingen.
De macht ligt bij één persoon of één partij.
Geen vrijheid van meningsuiting. Als je kritiek hebt op de leider, kan je gearresteerd worden.
Een democratie en een dictatuur zijn allebei bestuursvormen. In een democratie kiest het volk (aan de hand van verkiezingen) de politiekers die vervolgens beslissingen over het land maken. In een dictatuur ligt alle macht bij één persoon en heeft het volk bijna geen rechten. Een dictatuur is het tegenovergestelde van een democratie.
7 Beantwoord mondeling de volgende vragen over deze bestuursvormen.
Is België een dictatuur of een democratie? Waarom? Argumenteer. Zou je in een land willen leven waar één persoon alles beslist? Waarom? De meeste voorbeelden van dictators komen uit de vorige eeuw. Denk maar aan Adolf Hitler in Duitsland. Zijn er nu nog dictators in de wereld? Zoek het even op.
Je merkt het: Europa was lange tijd een werelddeel dat verscheurd werd door oorlogen. Er leek altijd wel ergens oorlog tussen Europese landen te zijn.
Na de Eerste Wereldoorlog had men er al genoeg van, maar het zou tot aan de Tweede Wereldoorlog duren voor men besliste dat er écht iets moest veranderen. Men wou ‘Nooit meer oorlog!’ en daarom richtte men de Europese Unie op. Europa moest vanaf nu samenwerken om een nieuwe (wereld)oorlog te voorkomen.
Denkwijzer
We herbekijken nu even de stelling van ‘Denkwijs’.
‘Het zou zoveel makkelijker zijn, mocht één iemand alles kunnen beslissen in een land.’
Toen was ik het met de stelling.
Nu ben ik het met de stelling.
Staaf je antwoord met twee nieuwe argumenten.
= argumenteren oneens eens oneens eens
Argumenteren, hoe doe je dat?
Soms kom je in situaties terecht waarin je de ander wilt of moet overtuigen van jouw standpunt. Dat doe je door goede argumenten te geven. 1
Je neemt een standpunt in:
Ik vind dat …
Ik denk dat … Volgens mij … 2
Je legt uit waarom je iets vindt: want … omdat … aangezien …
argument 1: argument 2:
Finale
We hebben in deze module opnieuw heel wat bijgeleerd. Tijd om de theorie toe te passen. In deze finaleopdracht maak je een te gekke infografiek over je lievelingsland, je vaderland of gewoon over een land naar keuze.
Maar eerst even dit: wat is een infografiek? Op pagina 38 zag je er al een passeren over het jaarlijkse vakantieonderzoek van Touring. Blader gerust eventjes terug!
Een infografiek is een combinatie van tekst en afbeeldingen om op een snelle, heldere en speelse manier informatie over te brengen. Bij infografieken wordt de info vaak opgedeeld in een aantal stappen, zodat alles duidelijk en overzichtelijk is.
1 Een goede voorbereiding is het halve werk
Een infografiek bestaat dus uit twee delen: de informatie die je wilt delen (de tekst) en de afbeeldingen om je boodschap overzichtelijk over te brengen. We beginnen met het eerste deel: de tekst.
Stap 1: Verzamel informatie.
Je maakt een infografiek over een land naar keuze. Maar welke informatie moet je nu precies delen met je klasgenoten en met de rest van de wereld?
Zoek een antwoord op de volgende vragen:
Welk land heb je gekozen?
In welk werelddeel ligt dit land?
Als het land in Europa ligt, moet je ook de volgende vragen beantwoorden:
Is het land lid van de Europese Unie?
Is het land lid van de Eurozone?
Wat zijn de buurlanden (in het noorden, oosten, zuiden en westen)?
Zoek een (wereld)kaart en kleur het land dat jij gekozen hebt.
Welke taal spreekt men in dit land?
Vertaal de volgende zinnetjes met Google Translate of DeepL:
‘Goedendag’:
‘Hoe gaat het?’:
Met welke munt betaalt men er?
Hoe heet het volkslied?
Hoe ziet de vlag eruit? (Zoek een afbeelding.)
Wie staat aan het hoofd van dit land? Een koning, president, keizer …?
Is dit land een democratie of een dictatuur?
Hoe veilig is het in dit land? Zoek het op de Vrede Index kaart van 2024 (op pagina 44).
Stap 2: Zoek een sjabloon.
Heb je alle info over ‘jouw’ land verzameld? Toppie! Dan begint nu het samenstellen van de infografiek. De app of website ‘Canva’ is een tool waarmee je snel en eenvoudig een mooie infografiek kan maken. Hieronder zie je een voorbeeld van België.
Een sjabloon nodig die je voor je ontwerp kan gebruiken? Tik dan in Canva de volgende zoekterm in:
‘INFOGRAFIEK LAND’
Je kunt natuurlijk ook een infografiek op papier maken en er dan een groepswerkje van maken. Hiervoor heb je wel wat materiaal nodig voor het nodige knip-, kleuren plakwerk. Je leerkracht zal je precies vertellen hoe je te werk moet gaan.
2 Tijd om van elkaar te leren
Loop op de tonen van de Brabançonne door elkaar door de klas. Als de muziek stopt, toon je jouw infografiek aan de persoon die het dichtst bij je staat. Geef een woordje uitleg over jouw land en luister daarna aandachtig naar de uitleg van je klasgenoot over zijn of haar infografiek.
3 We kaarten na
Door de finaleopdracht te evalueren, ontdekken we wat er goed én wat er minder goed verliep. Zo kunnen we het de volgende keer nóg beter aanpakken. De onderstaande vragen kunnen je daarbij helpen.
Hoe vond je het om een infografiek te maken?
Was het moeilijk of gemakkelijk?
Wat vond je het moeilijkste?
Was het een leuke finaleopdracht?
Vind je het prettig om met Canva te werken of niet? Waarom (niet)?
Waarin verschilt jouw infografiek met die van je klasgenoot?
Wat vond je origineel aan de infografiek van je klasgenoot?
Heb je nieuwe dingen geleerd? Zo ja, wat?
Zijn er dingen die je de volgende keer anders zou doen? Zo ja, wat?
Colofon
Ik kan
de kenmerken van een dictatuur en democratie herkennen. het verschil tussen een dictatuur en democratie uitleggen. een gemeenschap en een gewest van elkaar onderscheiden. de staatsstructuur van België uitleggen. het verschil tussen Europa, de Europese Unie en de eurozone duiden. de symbolen van de Vlaamse gemeenschap, van België en van de Europese Unie herkennen.
gebeurtenissen uit de geschiedenis op een tijdslijn situeren. gebeurtenissen in het juiste maatschappelijke domein plaatsen: politiek, economisch, cultureel en sociaal. mijn mening vormen over actuele en maatschappelijke onderwerpen. een aantal voorbeelden van democratische beslissingen uit mijn eigen leefwereld geven. plaatsen op een kaart situeren en liggingen ten opzichte van elkaar aanduiden (noord, oost, zuid, west). bekende locaties vinden op het internet aan de hand van coördinaten. begrijpen dat oorlogen ontstaan door machtsmisbruik en dat ze veel ellende met zich meebrengen.
Woordenlijst
geestelijken: Mensen die voor de Kerk werken en veel bezig zijn met het geloof. Ze helpen anderen om te bidden, vertellen over God en zorgen voor de diensten in de kerk, de moskee, de synagoge… bv. priesters, monniken, imams, rabbijnen…
de adel: Een groep mensen die vroeger in het land veel macht en rijkdom had. Dit waren vaak koningen, hertogen en baronnen. Ze kregen hun status door hun familie.
handelaars: Mensen die goederen kopen of maken en daarna proberen te verkopen met de bedoeling om winst te maken.
Finale
Aan de hand van een sjabloon maak je een infografiek over een land naar keuze.
Auteurs Tina Lava en Stephan Fiers
Design & Lay-out die Keure
Eerste editie
ISBN xxx xx xxxx xxx x - KB D/2025/xxxx/xxx
Bestelnummer xx xxx xxxx - NUR xxx - Thema xxx
Verantwoordelijke uitgever die Keure, Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge
RPR 0405 108 325 - © Copyright by die Keure, Brugge
Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No parts of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher. De uitgever heeft naar best vermogen getracht de publicatierechten volgens de wettelijke bepalingen te regelen. Zij die niettemin menen nog aanspraken te kunnen doen gelden, kunnen dat aan de uitgever kenbaar maken.
Die Keure wil het milieu beschermen. Daarom kiezen wij bewust voor papier dat het keurmerk van de Forest Stewardship Council® (FSC®) draagt. Dit product is gemaakt van materiaal afkomstig uit goed beheerde, FSC®-gecertificeerde bossen en andere gecontroleerde bronnen.