Katapult 1 - handleiding

1

1 Getallenkennis

LES 1 Tellen en terugtellen tot 5

Doelen

1 De kinderen kunnen tellen en terugtellen tot 5 met sprongen van 1.

2 De kinderen kunnen hoeveelheden van 0 tot 5 tellen door voorwerpen te verleggen, aan te wijzen en te bekijken (synchroon tellen).

3 De kinderen kunnen de telrij tot 5 opzeggen (akoestisch tellen).

Eindtermen en leerplandoelen

Nummer van doel

ET

GO!

OVSG

VVKBaO

1

1.1 OD1.2

1.1.03

WI-GK.TEL.1.1v WI-GK.TEL.1.2v WI-GK.TEL.1.3 WI-GK.TEL.1.4 WI-GK.TEL.2.1v WI-GK.TEL.2.2 WI-GK.TEL.2.3

G5 G6

2

OD 1.2

1.1.01 1.1.02

WI-GK.TEL.2.1v WI-GK.TEL.2.2 WI-GK.TEL.2.3

G4av

3

OD 1.2

1.1.03

WI-GK.TEL.1.1v

G3av

Leermiddelen

- etui van een kind/vooraf door de leerkracht gevuld etui met vijf potloden - schriften - junglebox: jetons apen en bananen - (Duplo)blokken - materiaal dat je kunt tellen, bv. speelblokken, autootjes, kroonkurken ‌

Wat ging vooraf?

In de derde kleuterklas leerden de kinderen al tellen tot 10.

Wat volgt?

T2 L25 Tellen en terugtellen tot 10

Waar vind je het in het Rakkertje?

/

1 Katapult_1_Target_1_HL.indd 1

6/10/16 13:59

1

INSTAP onderwijsleergesprek

schooletui met vijf potloden

Neem de pennenzak van een kind uit de klas of zorg voor een vooraf gevuld etui. In het etui moeten vijf potloden zitten.

Ik ben eens benieuwd wat er allemaal in deze pennenzak zit. Jullie ook?

Wat denken jullie? De kinderen sommen voorwerpen op die in een pennenzak kunnen zitten.

Wel, in deze pennenzak zitten alleen maar potloden.

Hoeveel potloden zitten er in de pennenzak?

We gaan samen tellen, kunnen jullie al tellen? Zijn jullie klaar?

Haal alles uit het etui en tel de potloden luidop, samen met de kinderen.

Als je anderstalige kinderen hebt of als je merkt dat er kinderen zijn die nog niet kunnen tellen tot vijf, kun je met hen eens afzonderlijk tellen. De rest van de klas kun je betrekken door hen te laten playbacken.

Als het te luid wordt in de klas omdat iedereen luidop telt, kun je de opdrachten verdelen over de verschillende rijen in de klas. Terwijl één rij telt, kunnen de andere kinderen playbacken.

partnerwerk

- Tellen door materiaal te leggen/ verleggen Geef de opdracht in duo’s. Eén kind legt maximaal vijf voorwerpen (jetons) en het andere kind telt door te verleggen.

Ze zijn elk twee keer aan de beurt en dan wisselen ze.

onderwijsleergesprek

- Tellen door materiaal aan te raken Leg blokken, schriften, potloden … op de bank.

Hang apen aan het bord.

Laat een kind de voorwerpen aanraken, de andere kinderen tellen mee.

partnerwerk

- Tellen door materiaal aan te raken Geef de opdracht in duo’s. Eén kind legt maximaal vijf voorwerpen (jetons) en het andere kind telt door aan te raken. Ze zijn elk twee keer aan de beurt en dan wisselen ze.

onderwijsleergesprek

- Tellen door materiaal aan te wijzen Laat de kinderen zaken in de klas aanduiden en laat de kinderen luidop meetellen.

Bv.: Toon drie leerlingen.

Toon vijf boekentassen.

Wijs één schoolbord aan.

Zeg tegen de kinderen bij wie het tellen nog niet zo vlot lukt, dat het niet erg is: we kunnen een hele les lang oefenen.

2

KERN partnerwerk

Je mag als leerkracht ook gerust eens een opdracht geven die niet op te lossen is. Zo komen de kinderen tot de conclusie dat het niet mogelijk is omdat er niet zo veel … zijn.

2.1 Groepen kinderen tellen: tellen tot 5 - synchroon tellen Roep drie kinderen vooraan in de klas.

Geef de opdracht aan de overige leerlingen om in groepjes van twee fluisterend te tellen hoeveel kinderen vooraan staan. Geef daarna één duo de opdracht om luidop te tellen.

Herhaal deze oefening met vier kinderen vooraan, daarna met vijf kinderen vooraan.

onderwijsleergresprek

2.2 Telopdrachten met materiaal: tellen tot 5 synchroon tellen onderwijsleergesprek schriften, blokken, stiften … junglebox: jetons apen en bananen

- Tellen door materiaal te bekijken Laat de kinderen materialen tellen zonder ze aan te wijzen of aan te raken.

Bv.: Tel de ramen in de klas.

Tel de deuren in de klas.

Tel de apen in de boom.

Maak van deze oefening een uitdaging: laat de leerlingen hun handen op hun rug plaatsen. Verwoord de opdracht ook als een uitdaging: Nu wordt het extra moeilijk. Wie kan ook tellen zonder aanwijzen?

- Tellen door materiaal te leggen/ verleggen Leg drie schriften op tafel.

Tel samen met mij de schriften.

Kinderen tellen de schriften. Verleg de schriften terwijl je telt.

Herhaal enkele keren met andere materialen, bv. de jetons uit de junglebox: Hang vier apen op het bord.

Leg drie potloden op de bank.

Kinderen die het hier moeilijk mee hebben, kun je toch even laten ‘valsspelen’: ze mogen de zaken eerst aanraken/aanwijzen en moeten onmiddellijk daarna enkel met hun ogen opnieuw tellen.

2 Katapult_1_Target_1_HL.indd 2

6/10/16 13:59

3

2.3 Telopdrachten met materiaal: tellen tot 5 – resultatief tellen onderwijsleergesprek

AFSLUITER

Neem drie schriften in je hand.

Hoeveel schriften heb ik in mijn hand?

Leg uit dat de kinderen nu stil moeten tellen en dat je alleen het antwoord wilt horen.

Doe hetzelfde met blokken, potloden …

partnerwerk (Duplo)blokken

Hoeveel ramen zie je in de klas?

Hoeveel meisjes zitten er op de eerste rij …? partnerwerk

Laat de kinderen in groepjes van twee bovenstaande oefeningen herhalen. Eerst met concreet materiaal op de bank, daarna met voorwerpen die ze zien in de omgeving.

Toren van 1 tot 5 Zeg tegen de leerlingen dat ze met blokken een toren moeten bouwen van maximaal vijf hoog. De ene leerling bouwt, de andere leerling telt het aantal blokken en duidt ze aan met de vinger. Hij/zij moet ook terugtellen, daarna wisselen ze.

Herhaal dit met minder of meer blokken.

Wanneer je op het einde van deze oefening alles laat wegstoppen, kun je een leerling luidop laten terugtellen van 5. Wanneer de leerling klaar is moet iedereen terug op zijn plaats zitten en moet al het materiaal weg zijn.

2.4 Telopdracht met materiaal: tellen en terugtellen tot 5 onderwijsleergesprek

Ga met de kinderen naar een trap in de gang of maak in de klas een lineair hinkelveld.

Kleef op de onderste treden van de trap stickers of papiertjes met daarop de getallen van 0 tot en met 5 (0 = de vloer), of schrijf met krijt de getallen op de treden.

In het hinkelveld in de klas kun je ook stickers met de getallen kleven of je kunt de getallen met krijt op de tegels schrijven.

Als je op weg naar je lokaal een trap moet nemen, is het leuk als de getallen op de treden kunnen blijven staan. Later in het jaar kun je dan verder aanvullen tot 10 en daarna tot 20. Zo oefenen de kinderen het tellen telkens ze de trap op gaan.

Laat één kind (op een brede trap kunnen meerdere kinderen tegelijk) de stappen nemen van 0 tot en met 5. Laat hen dan achteruit stappen en terugtellen tot 1.

Idem op het hinkelveld, maar daar kun je ze laten hinkelen.

Varieer in werkvormen: laat het kind op de trap tellen (als het een rekenzwak kind is), laat de andere kinderen van de klas tellen, laat drie kinderen tegelijk tellen …

Dit is tevens een motorische oefening: laat de kinderen effectief achteruit stappen op de trap/springen op het hinkelveld.

3 Katapult_1_Target_1_HL.indd 3

6/10/16 13:59

Herhaal gedurende de eerste weken het door- en terugtellen vaak, in verschillende vormen en in Differentiatie en orthodidactische tips verschillende vakken.

Alle klassikale oefeningen kun je uitvoeren rond een demonstratietafel, waar alle kinderen rond staan. Om de leerlingenactiviteit te verhogen en elk kind actief te laten tellen, is het echter belangrijk dat er ook in duo’s geteld wordt. Zo heb je even de handen vrij om te observeren: wie kan al vlot tellen en wie niet?

Duid zelf de kinderen aan die de opdrachten moeten uitvoeren, zo ben je zeker dat alle kinderen aan de beurt komen en kun je de rekenzwakke kinderen extra betrekken.

RemediĂŤring De kinderen die het moeilijk hebben om alleen te tellen, kun je helpen door zelf mee te tellen tot twee of drie en hen dan alleen verder laten tellen.

Als bepaalde kinderen niet tot resultatief tellen komen door alleen te kijken, keer je een stapje terug: laat hen heel veel synchroon tellen (aanwijzen, aanraken of verleggen). Let er op dat het tellen en aanwijzen goed synchroon verloopt.

Op de trap/het hinkelveld laat je rekenzwakke leerlingen enkel per vak tellen en stappen/ springen.

Verrijking De kinderen die uitgedaagd moeten worden, laat je ook eens door- en terugtellen vanaf een bepaald getal, bv. tellen van 3 tot 5 of terugtellen van 4 naar 0.

Op de trap/het hinkelveld laat je rekensterke leerlingen ook al eens een trede overslaan/over een veld springen en met een sprong van 2 tellen.

Multimedia

App (iOS & Android) Tel de dieren (lite) Extra oefenaanbod op Kweetet.be

Koppeling Target 8

/

4 Katapult_1_Target_1_HL.indd 4

6/10/16 13:59