VK5 taal werkkatern by die Keure

KIJKER

s w u e i n l a a n o i t a

er 2016

emb g 7 dec

a woensd

___ _______ _______ _ _ _ _ _ _ ____ _______ _______ _ _ _ _ _ _ _

_____

___ Klas ____

OREN B E G A npanda PA N D en reuze

en is e Moeder iri Daiza annetje. park Pa n m re n e ie e d In lpje is . Het we geboren goed. t llen he te s y p dat de b a b orgers o rz e rk v e d chap ste erkten zwangers avond m n g a a e a d g s n u a in D fga nivea die voora gesteron n e ro ao n p H o t e r. h rm e t ho da n zov waren en as het da ig w ng z t jo e h t w c e n a h a n a werd lopen 2 e 0 u fg 2 A . m s o gram. 3u en daald wa van 171 ën om 2 lp e e e w w e g k e n ﬂin Hao kre rtje is ee . Het die n re o b e g EEUW E SCHR ENORM

i Daiza right Pair

/ Benoit

Bouchez

Naam

Copy

N w ijnd re ch ter hoo t – In de S che g te van lde Zw werd do nderd a g ijnd re cht dol fijnt een je Werk ne gesign a leerd . m Intern a er s van D red g in g tion a l z ag bees tje v rolijk en het bo wa ter u its pr in g ven het en . Half ac ht

Dolfijn zw

 

emt rond



in Scheld

S W U E I NAAL N

NATIO

AWARDS 3 T N I MAE W

STRO

Lou is D e Cr ie ck wa s een de m an nen d ie van het dolf opmerk ijanetjeis bij ten ron m ’s morg e zandgehraSlftr8o lgisecnhs. ‘I toires eeeB ae t d‘Vaic n emeter gkvas cnhd t hij in g r ik o ot is. Vo itre hedte du or m ij is e eer s te k eer d a t zo’n ik hier debla ees tje z ie.’ met

my’s, nse Gram ra F e d ’, gaan. musique e haal ge d n a a s je ij js werd h drie beeld t gew in Pari o h s jke arties e li d e s n beste n n e a d m ij T este categorie b e t d to in d n g vo idable’). k no gisterena lip (‘Form on hij oo c w o t e s id a v a Daarn en beste kroond. ie Carrée) in c a de ‘Victo ‘R t e erd voor e in album (m m o ie n pv r ge zes keer ts kans o l h a c le ta s to l e w was in eoclip als akte even Stromae beste vid ’. Hij ma e e ri u o iq g s te u m ca , telkens res de la wel in de eerd was o in z ij m h o t n e a -jarige eer g , omd ist de 28 d twee k trofeeën w e li jk li te e s d e gorie b n. In de le’. Uitein in de cate erzilvere ormidab v ‘F te n e n e i’ d ta he aou mogelijk met ‘Pap n de vier a v e ri d Belg dus

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 1

edu ti

itg

15/09/16 10:03

Les 2

Ik kan een artikel schrijven volgens een stappenplan.

1 Wat leerde je uit het journaal? Welke informatie mag niet ontbreken in een artikel over de geboorte van de panda? Noteer de belangrijkste feiten in sleutelwoorden.

ER IS E E N P

N BELGIĂ&#x2039;

ANDA GEBO R E N I

waar

waarom

wie

_____ ______________ _____ ______________

____ ____ ____ ____ ___ ____ ____ ____ ____ ___ ____ ____ ____ ____ ___ __________________ __________________

_ ______ _ _ _ _ _ _ ______ _ ______ _ _ _ _ _ _ ______ _ ______ _ _ _ _ _ _ ______

_____ ______________

___________________

ee waarm

ee wann

hoe _ _________ _________ _ _________ _________ _ _________ _________

___________________ ___________________ ___________________

_____ _____ _ _ _ _ _____ _____ _____ _ _ _ _ _____ ____ _____ _ _ _ _ _____

wat

___________________ ___________________ ___________________

eel

hoev

2 Bespreek welke feiten jullie in jullie artikel willen opnemen en welke niet. Orden de belangrijkste feiten door ze te nummeren.

Les 2

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 3

15/09/16 10:03

3 Bedenk een boeiende titel.

__________________________________________________________________

4 Schrijf je artikel.

________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________

5 Kruis aan. Mijn artikel … q is klaar om te verschijnen. q kan in de krant komen. q lijkt op een echt artikel. q is een goed artikel.

Les 2

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 4

15/09/16 10:03

Les 5

Ik kan de hoofdzaken uit een krantenartikel filteren en weergeven in een schema.

1 Lees aandachtig de titel.

2 Markeer de inleiding.

Waarover zou dit artikel gaan? Wat weet ik al over dit onderwerp?

Dolfijn zwemt rond in de Schelde Zwijndrecht – In de Schelde ter hoogte van Zwijndrecht werd donderdag een dolfijntje gesignaleerd. Werknemers van Dredging International zagen het beestje vrolijk boven het water uitspringen. Half acht Louis De Crieck was een van de mannen die het dolfijntje opmerkten rond half 8 ’s morgens. ‘Ik schat dat hij een meter groot is. Voor mij is het de eerste keer dat ik hier zo’n beestje zie.’

Wie?

Waarschijnlijk is het een bruinvis, de kleinste dolﬁjnensoort. Volwassen dieren worden 120 tot 170 centimeter groot. ‘Het gebeurt vaker dat er dolﬁjntjes gesignaleerd worden’, weet Annik Dirkx van het

3 Omkring de antwoorden op de vraagwoorden en verbind ze met het juiste vraagwoord. Havenbedrijf. ‘Toch zijn dolﬁjnen iets zeldzamer dan zeehonden, die wel vaker in de Schelde opduiken.’

Waar ?

Leo In april 2007 was er ook een dolﬁjn op verkenning in de Schelde. In 2002 werden er vier dolﬁjnen gesignaleerd in Antwerpen. Een van de dieren liet zich zelfs strelen. Hij kreeg van Antwerpenaars de naam Leo.

Wanneer?

Volgens kenners kwam het tamme beestje uit OostEuropa, waar wel meer gedresseerde dolﬁjnen worden losgelaten. Leo was heel herkenbaar omdat er een

Wat?

Les 5

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 14

15/09/16 10:04

gaatje in zijn vin zat. Hij werd ook gezien in Ierland, Engeland en Frankrijk. Giertij Visser en veerman Peter De Lee ziet ieder jaar wel één of twee dolﬁjntjes. ‘Het moet natuurlijk net lukken dat je er één te zien krijgt. Die dieren volgen gewoon het voedsel in het water, dat er nu meer is dan vroeger.’

Hoe?

‘Maar normaal gezien zal je ze slechts zien opduiken na een giertij: de vloed bij volle maan. Dat was eind vorige week het geval. Dan wordt er massaal veel water en dus ook vis de Schelde opgestuwd en dan zijn er wel altijd wat dolﬁjnen of zeehondjes die tot ver op de Schelde komen om hun voedsel te volgen. Na verloop van tijd vinden ze de weg naar zee wel terug.’ Maaike Floor, Paul Verbraeken Gazet van Antwerpen

4 Vul het schema aan. titel

____________________________________________________

inleiding (hoofdgedachte)

____________________________________________________ ____________________________________________________ feiten

____________________________________________________ ____________________________________________________ nieuws

mening

____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ Les 5

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 15

15/09/16 10:04

5 Lees aandachtig de titel.

6 Markeer de inleiding.

Waarover zou dit artikel gaan? Wat weet ik al over dit onderwerp?

Dolﬁjn aangespoeld aan Schelde 03/05/2016 om 14u10 door jvt

Amper enkele dagen nadat in Wintam een narwal aanspoelde, is dit weekend het kadaver van een dolﬁjn gevonden aan de oevers van de Schelde. Het dode dier werd gevonden in Hemiksem.

7 Omkring de antwoorden op de vraagwoorden en verbind ze met het juiste vraagwoord. zelden in de zuidelijke Noordzee waargenomen. Uit gegevens van het KBIN blijkt dat er aan de Belgische kust en in de Schelde tussen 1987 en 2002 vijf waarnemingen (van een of meerdere dieren) dood of levend gekend zijn.

Wie?

‘De dolﬁjn was al enige tijd dood vooraleer het aanspoelde. Om het geslacht, de leeftijd en de juiste doodsoorzaak te kennen, is het nog even wachten tot het kadaver onderzocht wordt’, zegt Erik De Keersmaecker van Natuurpunt Rupelstreek.

Wat?

Naar alle waarschijnlijkheid gaat het om een gewone dolﬁjn, maar mogelijk is het een gestreepte dolﬁjn. Het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) haalde het kadaver op en zal het verder onderzoeken.

Waar?

Gewone dolﬁjnen worden

Tussen juli 2002 en april 2003 werd regelmatig een gewone dolﬁjn in de Schelde waargenomen. In mei en juni 2009 verbleef een gestreepte dolﬁjn in het Doeldok, maar hij stierf.

Wanneer?

Op 27 april werd aan de Rupelmonding in Wintam, zowat zes kilometer stroomopwaarts, een dode narwal gevonden, wat nog nooit eerder gebeurde. ‘Toch lijkt het om puur toeval te gaan en zijn de merkwaardige strandingen niet met elkaar in verband te brengen. Narwals leven in de arctische zeeën rond Groenland, Rusland en Canada, terwijl gewone dolﬁjnen vooral in tropische en subtropische wateren voorkomen.’

De Standaard

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 16

15/09/16 10:05

8 Vul het schema aan. titel

____________________________________________________

inleiding (hoofdgedachte)

____________________________________________________ ____________________________________________________ feiten

____________________________________________________ ____________________________________________________ nieuws

mening

____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________

9 Plooi je kopieerblad in vier en kleef het hier.

Les 5

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 17

15/09/16 10:05

Les 6

Ik kan gerichte vragen stellen om informatie te verzamelen over een bepaald onderwerp.

Ik kan vragen stellen om informatie uit een nieuwsbericht te halen.

VOOR HET SPREKEN

1 Kies één van de drie situaties. Bereid een rollenspel voor tussen een journalist en een woordvoerder. – Woordvoerder: vertel het nieuws zonder het af te lezen. Orden het nieuws zodat de boodschap helder is. – Journalist: stel gerichte vragen.

SITUATIE 1

SITUATIE 2

SITUATIE 3

Je bent de eerste Belgische acteur die een Oscar heeft gewonnen voor een bijrol in een Amerikaanse ﬁlm. De uitreiking van de Oscars vond plaats op 10 maart. Je bent heel gelukkig, maar vond de andere genomineerden ook heel sterk.

Je bent een Belgische astronaut die er zijn eerste ruimtereis op heeft zitten. Je vertrok op 12 oktober en keerde terug op 25 november. Het was een Amerikaanse ruimtemissie. Je hebt de aarde gezien vanuit de ruimte. Je was erdoor ontroerd. De landing was spannend, maar geslaagd.

Je bent een Belgische zangeres die net te horen heeft gekregen dat ze ons land mag vertegenwoordigen op het Eurovisiesongfestival. Dat vindt plaats op 22 mei in de Zweedse hoofdstad Stockholm.

Les 6

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 18

15/09/16 10:05

2 Noteer sleutelwoorden tijdens het interview over het artikel dat je niet gelezen hebt. __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________

TIJDENS HET SPREKEN TIPS: – Verzorg je taal. – Praat luid genoeg, en niet te snel. – Breng de boodschap duidelijk over. – Luister naar elkaar. – Laat elkaar uitspreken.

__________________________________

NA HET SPREKEN

3 Hoe verliepen de spreekopdrachten? Kruis aan. Gericht vragen stellen tijdens een interview Ik kan nog niet zo goed gericht vragen stellen tijdens een interview. Ik kan al vragen stellen tijdens een interview maar ze zijn nog niet altijd gericht genoeg. Ik kan gericht vragen stellen tijdens een interview. Het interview verloopt goed en levert de gewenste informatie op. Gebeurtenissen op een gestructureerde wijze weergeven Ik kan gebeurtenissen nog niet op een gestructureerde wijze weergeven. Ik kan gebeurtenissen gedeeltelijk op een gestructureerde wijze weergeven. Ik kan gebeurtenissen op een gestructureerde wijze weergeven. Informatie achterhalen in eenvoudige nieuwsberichten Ik kan de informatie uit eenvoudige nieuwsberichten nog niet zo goed vinden. Ik kan de informatie uit eenvoudige nieuwsberichten gedeeltelijk vinden. Ik vind details nog moeilijk of kan nog niet alles goed onthouden. Ik kan de informatie uit eenvoudige nieuwsberichten goed vinden. Ik kan het bericht gemakkelijk navertellen. Vragen beantwoorden die over een nieuwsbericht worden gesteld Ik begrijp de vragen van mijn leraar of medeleerlingen niet en kan ze niet beantwoorden. Ik begrijp soms de vragen van mijn leraar of medeleerlingen niet. Ik kan ze soms beantwoorden. Ik begrijp meestal de vragen van mijn leraar of medeleerlingen. Ik kan ze dan ook goed beantwoorden.

Les 6

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 19

15/09/16 10:05

Les 8 3

Ik kan experimenteren met zinnen en zinsdelen. Ik kan vragen beantwoorden over de boodschap van een zin.

1 Vul de krantenkoppen aan. _____________

ontroert Belgen

Dolfijn verrast _________________

Sandra Kim _________________ op het podium Astronaut telefoneert naar ______________

2 Maak zinnen. Schrijf het werkwoord in de juiste vorm. Voeg de gevraagde informatie toe. Een dolďŹ jn (ontsnappen) _____________________ (wanneer?) ___________________________. Een astronaut (onderzoeken) ________________________ (wat?) ________________________. Een panda (eten) ___________________________ (hoe?) ______________________________. Een boot (zinken) ___________________________ (waar?) _____________________________.

3 Onderstreep het onderwerp eenmaal. Kleur de rest van de zin blauw. Onderstreep de persoonsvorm tweemaal. Elke dag lezen miljoenen mensen de krant. Het nieuws reist snel. De redactie vergadert tot in de late uurtjes. Vrachtwagens hebben de kranten naar alle provincies vervoerd. De drukkers hebben de hele nacht gewerkt.

Les 8

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 22

15/09/16 10:05

4 Schrijf de persoonsvorm in de juiste vorm. Vul de zin aan. Een buurman (zijn) _____________________________________________________________. Een postbode (zijn) _____________________________________________________________. Een kat (worden) ________________________________________________________________. Een vrachtwagen (worden) _______________________________________________________.

5 Markeer de goede krantenkoppen geel. Vul de andere krantenkoppen aan.

Prinses Elisabeth is jarig

Winnaar Eurosong is

Beroemde astronauten worden

Dolfijnen worden ouder in gevangenschap

Gangsters zijn

6 Bekijk de titels. Prinses Mathilde zwanger.

Prinses Mathilde zwanger?

Morgen goed weer.

Morgen goed weer?

Welk zinsdeel ontbreekt? _______________________________________________________ Maak van de titels goede zinnen met een persoonsvorm. _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________

Les 8

TAAL_VK5_WK_K4_[A4_cc].indd 23

15/09/16 10:05