invitro

h

IN VITRO

• h

ΜΑΪΟΣ 2012

μηνιαια εκδοση με θεμα την υγεια • διανεμεται δωρεαν h

•

• h

Τ. 35

Βρογχικό άσθμα

Αγώνας για μια ανάσα h Ψυχολογία: Θετική στάση ζωής

h Ασθενές φύλο: Τι μπορεί να μπλοκάρει τη στύση

h Στους ασθενείς το «βάρος» των φαρμάκων

h Ανατρέφοντας ένα μοναχοπαίδι

ΜΑΪΟΣ 2012

4•in•vitro

Index 28

Συνέντευξη Δέσποινα Κατσώχη Για τη σημασία τής ανθρώπινης επαφής στη μάχη κατά του καρκίνου κάνει λόγο η ακτινοθεραπεύτρια Δέσποινα Κατσώχη στη συνέντευξή της στο «In Vitro». Ο καρκίνος δεν είναι πλέον η άτρωτη ασθένεια, που στο άκουσμά της κυριαρχεί η αίσθηση του αμετάκλητου. Η επιστήμη έχει προχωρήσει σημαντικά και τώρα σημαντικός είναι και ο ρόλος των δικτύων για την υποστήριξη και την αποθεραπεία των ασθενών.

30

33

Τα πάντα για το αδυνάτισμα Όσες φορές κι αν προσπαθήσει κανείς, δεν είναι αρκετό. Το αδυνάτισμα δεν είναι προσπάθεια της μιας φοράς. Θέλει πείσμα και υπομονή και κυρίως απαιτεί να αλλάξει κανείς «μυαλό» και να «ακούσει» τις ανάγκες του σώματός του, για τη διατήρηση της πολυπόθητης γραμμής, αλλά και της υγείας του.

Συσκευή διαβάζει τη σκέψη Ο Στίβεν Χόκινγκ ετοιμάζεται να δοκιμάσει ειδική συσκευή, που θα εφαρμοστεί στο κεφάλι του. Με τη συσκευή αυτή, που αποκρυπτογραφεί τη σκέψη μέσω των εγκεφαλικών κυμάτων, ελπίζει ότι θα καταφέρει να ξαναμιλήσει. Μόνο να βρεθεί ο αλγόριθμος.

17

Οι 10 ερωτήσεις «Ανακρίνουμε» τον πρόεδρο της Merck, αντιπρόεδρο του ΣΦΕΕ και πρόεδρο της Ένωσης Βιοτεχνολογίας Ελλάδος κ. Ιωάννη Βλόντζο όχι μόνο για την εταιρεία που διοικεί, αλλά και για την αγορά φαρμάκου και την έρευνα της βιοτεχνολογίας σε «χαλεπούς» καιρούς.

24 Άσθμα Το 7-10% των Ελλήνων πάσχει από άσθμα, μια νόσο από την οποία δεν απαλλάσσεται ποτέ. Μπορεί όμως να την ρυθμίσει αποτελεσματικά, ξεπερνώντας τα όποια προβλήματα. Η ανταλλαγή γνώσεων από τους ασθενείς μεταξύ τους, είναι πλέον δυνατή μέσω του ίντερνετ. Έτσι οι ασθενείς συμμετέχουν ενεργά στη διαχείριση του εαυτού τους…

JOEL BOOKS Α.Ε.

Eκδoτης

διευθυντρια

ART director

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Καφαντάρη 27, Αθήνα, 11631 Τηλ.: 210.68.56.700, Fax.: 210.68.51.008

Αντωνης Δελλατoλας

βικυ καρατζαφερη

Δημήτρης Λύρας

Ελένη Σαμπάνη

συμβουλος εκδοσησ

Αρχισυντακτρια

EΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

βαγγελησ παπακωστασ

sabani@invitromagazine.gr

αννα παπαδομαρκακη

Μαίρη Δημητριάδου

υπευθυνος παραγωγησ - διανομης

Συνεργaτες: Ηλέκτρα Αλευρίτη, Σοφία Ασλανίδη, Αλέκα Κόγκα, Βασιλική Μανιάτη, Άννα Αλιμαντήρη, Μαρία Ορφανίδου

εμπορικο τμημα

Μάριος Φιλιππούσης

Μάνθος Καλούμενος Τηλέφωνα - Fax: 210 6898448 210 6898226

Εκτυπωση: IRIS AEBE

διορθωση: Κώστας Θέος Μαρία Παπαρρηγοπούλου

Σύνταξη 210 6856700, εσωτ. 311

Διαφήμιση 210 6847222

e-mail invitro@invitromagazine.gr

Φωτογραφιες: shutterstock.com Μηνιαία έκδοση για την υγεία Διανέμεται δωρεάν

Web www.issuu.com/invitromagazine

6•in•vitro

Tης Βίκυς Καρατζαφέρη

E dito rial

Το άγχος μικραίνει τη ζωή Πολλές φορές, όταν εμφανίζουμε κάποιο πρόβλημα υγείας, που δεν αποδίδεται σε συγκεκριμένη αιτία, ενοχοποιείται το άγχος για αυτό. Και είναι αλήθεια ότι τις τελευταίες δεκαετίες πάρα πολλές επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες έχουν δείξει ότι το άγχος μάς αρρωσταίνει, ειδικά σε περιόδους που εργαζόμαστε πιο σκληρά ή όταν περνάμε μία δύσκολη κατάσταση στα προσωπικά μας είτε αντιμετωπίζουμε προβλήματα στον ευρύτερο κλοιό της οικογένειάς μας. Οι γιατροί από την πλευρά τους συστήνουν ψυχραιμία και λένε «μην αγχώνεστε», κι ας ξέρουν ότι κάτι τέτοιο είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο. Και το μυαλό τριβελίζουν συνεχείς σκέψεις και αρχίζουν τα ψυχοσωματικά, οι φαγούρες, τα σπυράκια, οι αϋπνίες, τα στομαχικά προβλήματα και ούτω καθεξής… Οι ακατάπαυστες σκέψεις, εξάλλου, δεν μας εγκαταλείπουν καμία στιγμή, όπως και επιστημονικά έχει επιβεβαιωθεί, χωρίς όμως ποτέ να έχει εξηγηθεί το πώς και το γιατί εργάζεται ασταμάτητα μέσα μας αυτόνομα ένας ζωντανός, βουβός, άγνωστος κόσμος. Συνδέεται, σύμφωνα με τους νευροψυχιάτρους, με την ικανότητα της Εργαζόμενης Μνήμης του κάθε ατόμου (Working Memory Capacity), που μοιάζει με μια αυτόνομη δεξαμενή του σκληρού δίσκου του εγκεφάλου, που αναβοσβήνει ταυτόχρονα πολλαπλά φωτάκια, με πλανόδιες σκέψεις που εκκρεμούν. Όσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητα της εργαζόμενης μνήμης, τόσο συχνότερα ενδίδει στις σκέψεις - εκκρεμότητες. Στο διά ταύτα τώρα… Τι μπορούμε να κάνουμε για να ηρεμούμε και να απομακρύνουμε το άγχος, έστω και προσωρινά; Αμερικανοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας προτείνουν να ομαλοποιήσουμε το εξαντλητικό καθημερινό μας πρόγραμμα, φροντίζοντας να κοιμόμαστε 7-8 ώρες συνεχόμενα, καθημερινά, και να φροντίζουμε να εξασφαλίζουμε λίγα λεπτά «απομόνωσης» μέσα στην ημέρα, οπότε θα «κατεβάζουμε διακόπτες» και θα κάνουμε ασκήσεις αναπνοής, ξεκουράζοντας σώμα και μυαλό. Επιπλέον, στο πλαίσιο του well being συστήνουν να ασκούμαστε έστω μισή ώρα τρεις φορές την εβδομάδα και να επιδιώκουμε να βρισκόμαστε με φίλους, να γελάμε και να χαλαρώνουμε μαζί τους. Αξίζει να προσπαθήσουμε!

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•7

Warning

Συνεργάστηκαν οι Δέσποινα Κωστομοίρη, χειρουργός οδοντίατρος, ειδικευμένη στην αισθητική οδοντιατρική, διευθύντρια της Athens Life Smile, και Βασίλης Ρώτας, παθολόγος

Κακοσμία στόματος

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη Τι είναι: Η δυσάρεστη οσμή που αναδίδεται από την αναπνοή μας, κυρίως όταν υπάρ-

tips

σει κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, διαπιστώνουμε ότι σε κάποιο σημείο του στόματος, στο άκρο της ρίζας των δοντιών, έχει δημιουργηθεί ένα απόστημα. χουν προβλήματα στη στοματική κοιλότητα. Είναι γεγονός ότι η ευχάριστη, δροσερή Η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα. Πρόκειται για σοβαρές ασθένειες των ιστών αναπνοή έχει σχέση όχι μόνο με αυτό καθαυτό το βούρτσισμα των δοντιών και που περιβάλλουν τα δόντια, οι οποίες δημιουργούνται είτε από μη επιμελές την απομάκρυνση των υπολειμμάτων από τις τροφές (οι οποίες με τη σειρά τους βούρτσισμα, είτε από αμέλεια του τακτικού εξαμηνιαίου τσεκ απ στον οδοδημιουργούν κακοσμία, όταν παραμένουν στη στοματική κοιλότητα), αλλά και ντίατρο. Είτε, ακόμη, από άλλα νοσήματα του οργανισμού, που δευτερομε το πόσο υγιή είναι τα δόντια μας. Αν, λοιπόν, θέλουμε να αντιμετωπίσουγενώς εκδηλώνουν προβλήματα στα ούλα με τη μορφή φλεγμονών. Για με το πρόβλημα της κακοσμίας πρωτογενώς θα πρέπει να ανατρέξουμε παράδειγμα, η εγκυμοσύνη, με τις ορμονικές αλλαγές που προκαλεί, για τις αιτίες της στη στοματική κοιλότητα. δημιουργεί αρκετά συχνά δευτερογενή ουλίτιδα. Στην περίπτωση που Δεν ανησυχούμε όταν η κακοσμία είναι περιστασιακή και οι αιτίες της ο ειδικός οδοντίατρος δεν επιμεληθεί την έγκυο με συνεχείς καθαριμπορούν να αναζητηθούν στις διατροφικές μας συνήθειες (αλκοόλ, • Φροντίζετε κασμούς, η κακοσμία είναι αναπόφευκτη. Να σημειωθεί ότι, μακροσκόρδο, κρεμμύδι κ.τ.λ.), αλλά και στο κάπνισμα. Επίσης στη λήψη θημερινά τα δόντια σας. πρόθεσμα, τόσο η ουλίτιδα όσο και η περιοδοντίτιδα δημιουργούν φαρμάκων, ιδιαίτερα αυτών που προκαλούν ξηροστομία. Σε συΠρέπει να γίνει συνείδηση προβλήματα στους ιστούς και στη στήριξη των δοντιών. νεννόηση με τον οδοντίατρο μπορούν να δοθούν οδηγίες για τη στον κάθε άνθρωπο από μικρή Οι κακές οδοντιατρικές εργασίες (σφραγίσματα, στεφάνες, μείωση ή αντιμετώπιση της ξηροστομίας. ηλικία ότι το καθημερινό, σωγέφυρες), οι οποίες δεν έχουν σωστά όρια και δεν επιτρέΑνησυχούμε όταν το πρόβλημα της κακοσμίας επιμένει – στό βούρτσισμα των δοντιών πουν τη σωστή στοματική υγιεινή με νήμα ή μεσοδόντιο τότε θα πρέπει να αναζητήσουμε άλλα παθολογικά αίτια. και των ούλων, αλλά και η απαραίτητη χρήση του οδοβουρτσάκι. Αυτό έχει ως συνέπεια τη δημιουργία ουλίτιΕκτός από ενδεχόμενα προβλήματα της στοματικής κοιντικού νήματος, συμβάλδας ή περιοδοντίτιδας και τερηδόνας. λότητας, άλλες αιτίες που προκαλούν κακοσμία είναι λουν καθοριστικά στη oι παθήσεις της μύτης, του στόματος, του λάρυγγα, διατήρηση της υγείας Πώς βουρτσίζουμε τα δόντια μας. Κρατάμε την στομαχικές διαταραχές, παθήσεις του πνεύμοτων δοντιών. οδοντόβουρτσα τοποθετώντας τις τρίχες υπό γωνα, λοιμώξεις του αναπνευστικού, ο διαβήτης. Ο • Επισκέπτεστε νία περίπου 45 μοιρών και προς τη γραμμή των διαβήτης αποτελεί σύνηθες αίτιο κακοσμίας, οπωσδήποτε δύο ούλων, εκτελώντας μικρή κυκλική κίνηση, έτσι καθώς είναι από τις πιο συχνές παθήσεις και φορές τον χρόνο τον οδοντίατρό ώστε να απομακρύνονται τα υπολείμματα των στην περίπτωση αυτή γίνεται παραγωγή κετοσας. Το προλητροφών από το όριο ούλων - δοντιού. Ξεκινών, που βγαίνουν με την αναπνοή. Όταν ο πτικό εξαμηνάμε από αριστερά προς τα δεξιά βουρασθενής είναι διαβητικός, δεν κάνει καλές νιαίο τσεκ τσίζοντας από τους γομφίους πίσω προς καύσεις και αυτό προκαλεί πιο έντονη απ, που τα εμπρός. Στην επάνω γνάθο έχουμε δυσοσμία στην αναπνοή, όταν είναι περιλαμτρεις επιφάνειες δοντιών να βουρτσίνηστικός. Όταν οι αμυγδαλές έχουν βάνει εκτός σουμε. Μία απ’ έξω προς τις παρειές πύον και ανάλογα με το μικρόβιο από και τα χείλη, μία από μέσα και την που προκαλεί την αμυγδαλίτιμασητική επιφάνεια. Και στην δα, έχουμε και τη δυσάρεστη τη διάγνωση εσωτερική επιφάνεια των δοοσμή. Μάλιστα ένας έμπειρος και πλήρη συντήντιών (προς την υπερώα) πάλι γιατρός μπορεί να ξεχωρίσει ρηση του στόματος, η θέση της οδοντόβουρτο διαφορετικό μικρόβιο είναι αναγκαίο όχι μόνο τσας σε σχέση με τα ούλα από την οσμή. Αν, λοιπόν, για τη μακρόχρονη υγεία των δοντιών και των ιστών, πρέπει να είναι σε γωνία το πρόβλημα επιμένει, αλλά και για τη γενικότερη 45 μοιρών. Όσον αφορά θα πρέπει οπωσδήποτε υγεία του οργανισμού. στις μασητικές επιφάνεινα απευθυνθείτε στον ες, η οδοντόβουρτσα είναι γιατρό σας, ώστε να αντικάθετη. Αφού ολοκληρώσουμετωπιστεί το παθογόνο αίτιο με την άνω γνάθο συνεχίζουμε με την κάτω, όπου κι εδώ, με την ίδια τεχνική, έχουμε να που το προκαλεί. βουρτσίσουμε τρεις επιφάνειες δοντιών. Απ’ έξω, μέσα και από πάνω. Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δίνεται στα κάτω πρόσθια δόντια προς την εσωτερική επιφάνεια όπου εδράζει Υπάρχει μία σειρά αιτιών που ευθύνονται για την κακοσμία: η γλώσσα και εκεί υπάρχει μεγαλύτερη συγκέντρωση σάλιου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και Τα χαλασμένα δόντια εξαιτίας της τερηδόνας, τα οποία χρειάζονται σφραγίσματα. τη γλώσσα. Βουρτσίζοντάς την, απομακρύνονται τα βακτήρια που συγκεντρώνονται στις Τα δόντια, επίσης, που έχουν διαπυηθεί και χρειάζονται απονεύρωση. Πολλές φορές, χωρίς να έχουμε πονέσει ή να έχουμε πρηστεί ή και έχοντας ενδεχομένως αντιμετωπί- θηλές της γλώσσας και αποφεύγουμε την κακοσμία.

Μην κρατάτε το στόμα σας κλειστό Πρωταρχικής σημασίας και άμεσα συνδεδεμένη με τη στοματική υγιεινή είναι η ευχάριστη αναπνοή, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του τρόπου με τον οποίο επικοινωνούμε. Τι γίνεται, όμως, όταν υπάρχει κακοσμία; Πόσο δυσάρεστη μπορεί να γίνει η επικοινωνία μας με τους άλλους;

ΜΑΪΟΣ 2012

8•in•vitro

Επίκαιρα Ελλάδα

Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Η

FACTS

>

Η αρθρίτιδα προσβάλλει,

FACTS

απευθύνεται σε ασθενείς που πάσχουν από μετρίου ή σοβαρού βαθμού αρθρίτιδες, τενοντοπάθειες και συνδεσμικές κακώσεις εξαιτίας αθλητικών κακώσεων ή εκφύλισης.

Up

Γεώργιος Ανδρικόπουλος, διευθυντής καρδιολογικής κλινικής νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν» «Ο μεγάλος αριθμός αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων οφείλεται στην ανεπαρκή χρήση κουμαρινικών αντιπηκτικών, κάτι που συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά ενδημεί στη χώρα μας για ιατρικούς και γεωγραφικούς λόγους».

Η

ΕΙΠΑΝ

ε όλες τις χώρες που βρέθηκαν σε οικονομική κρίση η καθημερινότητα έδειξε πως τα καρδιαγγειακά αυξήθηκαν σε σημαντικό βαθμό, κάτι που στη συνέχεια οδήγησε σε αυξημένη καρδιαγγειακή θνησιμότητα. Όπως εξήγησαν οι καρδιολόγοι στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου, με αφορμή το 27ο Διεθνές Συνέδριο Κλινικής Καρδιολογίας που έγινε στην Αθήνα, η οικονομική δυσπραγία δεν υποβιβάζει μόνο το επίπεδο της διατροφής, αλλά αυξάνει και το άγχος, την κατάθλιψη και το κάπνισμα. Για την Ελλάδα δεν υπάρχουν ακόμη στατιστικά, αλλά οι ειδικοί δεν προβλέπουν να είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, αν κρίνουν από τις επισκέψεις στα νοσοκομεία και στα ιατρεία τους. Εξάλλου η οικονομική κρίση στις ΗΠΑ την περίοδο 1929-1937 οδήγησε σε 20% αύξηση των θανάτων από στεφανιαία νόσο. Στην Αργεντινή, την εποχή της μεγάλης κρίσης, η ενδονοσοκομειακή θνησιμότητα αυξήθηκε σημαντικά στα καρδιαγγειακά νοσήματα (6,9% έναντι 2,9% για το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και 16% έναντι 11% για την καρδιακή ανεπάρκεια), πιθανώς λόγω της σημαντικής φθοράς του κρατικού συστήματος υγείας.

οικ ον ομ ική κρ ίσ η

Στη Ρωσία την

εποχή του μετακομμουνισμού, για κάθε ιδιωτικοποίηση οι άντρες της περιοχής, τα επόμενα δύο χρόνια, εμφάνιζαν αύξηση θνησιμότητας κατά 13%, κυρίως λόγω της μαζικής ανεργίας που ακολουθούσε.

Η συγκεκριμένη μέθοδος

Σ

>

κύτταρα προέρχονται από τον ίδιο τον ασθενή. Μπορούν να απομακρυνθούν από το σώμα του, να αποθηκευτούν και να επανατοποθετηθούν σε αυτό αργότερα, χωρίς να υπάρχουν ηθικά ή θρησκευτικά διλήμματα.

>

αυ ξά νε ιτ ακ αρ δια γγ εια κά

Down

>

Τα αυτόλογα ενήλικα βλαστικά

μετά τα 50, σε κάποιον βαθμό σχεδόν όλους μας, δείχνοντας ιδιαίτερη «προτίμηση» στις γυναίκες.

«Ε νή λικ α» βλ ασ τικ άκ ύτ τα ρα κα τά τη ςο στ εο αρ θρ ίτι δα ς

έγχυση ενήλικων βλαστικών κυττάρων στην άρθρωση που φλεγμαίνει έρχεται, πλέον, και στη χώρα μας για να αντικαταστήσει την αρθροπλαστική, τη μοναδική μέχρι σήμερα λύση για την αντιμετώπιση των πιο προχωρημένων μορφών αρθρίτιδας. Η δημιουργία τεχνητής άρθρωσης, όμως, είναι μία μέθοδος που απαιτεί μεγάλο χειρουργικό τραύμα και μακρά αποκατάσταση. Συχνά, δε, κρύβει επιπλοκές και, το κυριότερο, δεν διαρκεί εφ’ όρου ζωής.Η νέα θεραπευτική μέθοδος, που κάποιοι τη χαρακτηρίζουν ως την «πενικιλίνη» του 21ου αιώνα, είναι ελάχιστα επεμβατική, εξαιρετικά σύντομη και ασφαλής και βασίζεται σε βλαστικά κύτταρα, τα οποία λαμβάνονται από την περιοχή της κοιλιάς, όπου υπάρχει συσσωρευμένο λίπος. Σύμφωνα με όσα είπε σε συνέντευξη τύπου ο ορθοπαιδικός χειρουργός κ. Σταύρος Αλευρογιάννης, η μέθοδος ολοκληρώνεται σε δυο φάσεις: στην πρώτη, διάρκειας 20 λεπτών, ο ειδικός λαμβάνει με τοπική νάρκωση, γρήγορα και ανώδυνα, τα βλαστοκύτταρα και όταν αυτά ενεργοποιηθούν, ακολουθεί η δεύτερη φάση, όπου γίνεται η έγχυσή τους στην προβληματική άρθρωση.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•9

Πολυμέτωπος ο αγώνας της ενδοκρινολογίας Ο σακχαρώδης διαβήτης, μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας διεθνώς, η παχυσαρκία, που προβλέπεται τα επόμενα 50 χρόνια να μειώσει αισθητά το προσδόκιμο επιβίωσης, αλλά και η σιωπηλή - ύπουλη οστεοπόρωση, καθώς και οι διαταραχές της αναπαραγωγικής ικανότητας των ανδρών, αποκλειστική αιτία υπογονιμότητας του ζευγαριού σε ποσοστό περίπου 45%, αποτελούν τις πιο σημαντικές παθήσεις - μάστιγες του σύγχρονου κόσμου, που καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα η ενδοκρινολογία. Γι’ αυτό, τα παραπάνω νοσήματα αποτέλεσαν και αντικείμενο διερεύνησης στο 39ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ενδοκρινολογίας & Μεταβολισμού, που πραγματοποιήθηκε αυτό τον Απρίλιο στην Αθήνα.

Οι «Βάκχες» ενάντια στα ναρκωτικά Το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» στηρίζει το «Πρόγραμμα Διόνυσος: Αντιμετώπιση της ασθένειας του εθισμού μέσω θεατρικών παραστάσεων», που θα παρουσιαστεί σε τρεις κοινότητες των ΗΠΑ που πλήττονται από τα ναρκωτικά και τον εθισμό. Στη διάρκεια του προγράμματος, γνωστοί ηθοποιοί θ’ αναγνώσουν και θ’ αναλύσουν σκηνές από τις «Βάκχες» του Ευριπίδη, της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, που πραγματεύεται την καταστροφική δύναμη της μέθης. Στόχος; Να καταρριφθεί κάθε προκατάληψη που συνδέεται με την κατάχρηση ουσιών και τον εθισμό και – μέσα από έναν υγιή διάλογο μεταξύ κοινού και επαγγελματιών – να καλλιεργηθούν έννοιες όπως η συμπόνια, η συνεργασία και η κατανόηση.

Σωτήριες νέες θεραπείες για αιμορροφιλικούς Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αιμορροφιλίας, που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 17 Απριλίου, ο Σύλλογος Προστασίας Ελλήνων Αιμορροφιλικών (ΣΠΕΑ), εκτός από το μήνυμα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης που έδωσε σχετικά με την πάθηση αυτή στην Ελλάδα, επισήμανε επιπλέον και τη θεαματική αύξηση της επιβίωσης των ασθενών, λόγω της σύγχρονης θεραπείας υποκατάστασης, και γενικά τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους και της ένταξής τους στον κοινωνικό ιστό.

Νέα τροπολογία επιτρέπει στα ασφαλιστικά ταμεία να αποχωρήσουν απ’ τον ΕΟΠΥΥ, αρκεί με μελέτες (που θα καταθέσουν έως 31.12.2012) να αποδείξουν τη βιωσιμότητά τους. Προϋπόθεση: η μετατροπή τους σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, χωρίς δικαίωμα κρατικής επιχορήγησης.

Παραβίαση του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης παρουσιάστηκε στις αρχές Απριλίου, με αποτέλεσμα να καταχωρηθούν πλαστές συνταγές 1,5 εκατ. ευρώ. Κινήθηκαν οι διαδικασίες προς τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η χώρα μας βρέθηκε πανευρωπαϊκά στην πρώτη θέση στον τομέα των τροχαίων δυστυχημάτων το 2010, με 1.280 νεκρούς σε σύνολο 15.072 ατυχημάτων.

Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας έχει πρόεδρο τον κ. Ανδρέα Μελιδώνη και αντιπρόεδρο τον κ. Αντώνη Λέπουρα.

Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, η γρίπη φέτος επιμένει, αφού έως και τη Μεγάλη Πέμπτη είχαν νοσηλευτεί σε νοσοκομεία 121 άτομα, ενώ οι νεκροί ώς τις 19 Απριλίου είχαν ανέλθει στους 46.

FACTS

>

Οι άνδρες σε πο-

σοστό 36% (σε έρευνα του 2011, το ποσοστό αυτό ήταν μόλις 18%), ηλικίας 55-64 ετών, και οι γυναίκες (σε ποσοστό 27%) οδηγήθηκαν στην απιστία λόγω των σοβαρών ενδοοικογενειακών προβλημάτων, εξαιτίας της κατάρρευσης των οικονομικών δεδομένων της οικογένειας.

«Κούρεμα» και στο σεξ

Σ

οβαρές είναι οι συνέπειες από την εφαρμογή του μνημονίου, εκτός των άλλων, και στη σεξουαλική ζωή των Ελλήνων, αλλά και στις διαπροσωπικές σχέσεις των ζευγαριών. Λιγότερο σεξ, δραματική μείωση των γάμων, με παράλληλη αύξηση της απιστίας, είναι τα ευρήματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε 22 - 29 Φεβρουαρίου 2012, στο λεκανοπέδιο Αττικής. Την έρευνα διεξήγαγε η Εταιρεία ALCO για λογαριασμό της ΕΜΑΣ (Εταιρεία Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας) και του Ανδρολογικού Ινστιτούτου, σε δείγμα 600 ανδρών και γυναικών, ηλικίας 25-64 ετών, με προσωπικές συνεντεύξεις. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το τελευταίο τρίμηνο η συχνότητα των σεξουαλικών επαφών των Ελλήνων μειώθηκε σε ποσοστό 34%, ενώ η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει αρνητικά το 47% όσον αφορά στην επαγγελματική του ζωή και το 46% στις διαπροσωπικές και σεξουαλικές σχέσεις των ζευγαριών. Περισσότερο φαίνεται να επηρεάζονται οι ψηφοφόροι της δεξιάς παράταξης (58%) συγκριτικά με αυ-

τούς της αριστεράς (33%). Μια άλλη εικόνα που αποτυπώνεται στο δείγμα της έρευνας είναι η αυξητική τάση της σεξουαλικής απιστίας συγκριτικά με προηγούμενες έρευνες. Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως το οικονομικό περιβάλλον επηρεάζει και τη σεξουαλική συμπεριφορά. Γι’ αυτό, το βιοποριστικό άγχος, η ανασφάλεια για το άμεσο μέλλον και οι κοινωνικές αναταραχές δημιουργούν ρωγμές στην ψυχική διάθεση γενικά και πιο ειδικά στη λίμπιντο των ανθρώπων. Η έλλειψη διάθεσης για σεξ συνδέεται στενά με το άγχος και την ανασφάλεια, ενώ η σεξουαλική απιστία με την αμφισβήτηση του θεσμικού μοντέλου. Σήμερα, οι περισσότεροι Έλληνες αμφισβητούν την πολιτική εξουσία και τους θεσμούς που αυτή υποστηρίζει, με αποτέλεσμα η αμφισβήτηση αυτή να περνά όχι μόνο στην προσωπική τους συμπεριφορά, αλλά και στις ερωτικές τους επιλογές. Όσο για τον γάμο, αυτός «μπορεί να περιμένει», απάντησε το 76% των ερωτηθέντων, αφού στο 61% κυριαρχεί το συναίσθημα της ανασφάλειας, στο 50% της οργής και στο 35% της απογοήτευσης.

ΕΙΠΑΝ Δρ Κ. Κωνσταντινίδης, πρόεδρος της ΕΜΑΣ, χειρουργός-ουρολόγοςανδρολόγος «Η μόνη σταθερή αξία που αντέχει στη δοκιμασία του μνημονίου και δεν φαίνεται να επηρεάζεται από τις συνέπειές του είναι η φιλία».

ΜΑΪΟΣ 2012

10•IN•VITRO

Επίκαιρα Κόσμος

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

FACTS

Α

µερικανοί ερευνητές εντόπισαν την πρωτεΐνη που προκαλεί την απώλεια των µαλλιών, ανοίγοντας τον δρόµο για ανάπτυξη θεραπειών που θα εµποδίζουν την τριχόπτωση και ενδεχοµένως θα βοηθούν στην αναγέννηση των µαλλιών. Ανακάλυψαν διαφορά στα επίπεδα της προσταγλανδίνης D συνθάσης (PGD2) στις περιοχές του κεφαλιού µε τριχοφυΐα και στα φαλακρά σηµεία. Συγκεκριµένα, διαπίστωσαν ότι η πρωτεΐνη είναι αυξηµένη στα κύτταρα των θυλάκων όπου δεν υπήρχαν µαλλιά. Μελέτες σε ποντίκια έδειξαν ότι όσα είχαν υψηλά επίπεδα της πρωτεΐνης ήταν τελείως φαλακρά. Σε άλλα πειράµατα, οι ερευνητές χορήγησαν την πρωτεΐνη σε ανθρώπινες τρίχες που είχαν εµφυτευτεί και αυτές σταµάτησαν να αναπτύσσονται. Επόµενο βήµα, µετά τον εντοπισµό της αιτίας της φαλάκρας, είναι η αντιµετώπισή της. Στόχος των ερευνητών είναι να ερευνηθούν ουσίες που επηρεάζουν αυτόν τον υποδοχέα και επίσης να ανακαλυφθεί αν το µπλοκάρισµα του υποδοχέα θα µπορούσε να αναστρέψει τη φαλάκρα ή απλώς να την εµποδίσει.

>

για τη φα λά κρ α

Η τριχόπτωση στους λευκούς άνδρες ξεκινά στη µέση ηλικία. Το 80% αυτών παρουσιάζει απώλειες µέχρι την ηλικία των 70 ετών. Κύριοι υπαίτιοι είναι τα επίπεδα της ορµόνης τεστοστερόνη και γενετικοί παράγοντες, που προκαλούν συρρίκνωση των θυλάκων, οδηγώντας στην εµφάνιση της φαλάκρας.

Δεν είναι ακόµη σαφές αν η συγκεκριµένη πρωτεΐνη ευθύνεται και για τη γυναικεία τριχόπτωση. Ωστόσο, ελπιδοφόρα είναι η ανακάλυψη της ίδιας οµάδας, πέρσι, ότι τα βλαστικά κύτταρα των τριχοθυλακίων παραµένουν ανέπαφα ακόµα και στο φαλακρό δέρµα, µε την ανάπτυξή τους όµως να αναστέλλεται.

τι φτ αί ει

ΕΙΠΑΝ Γιώργος Κωσταρέλης

Ερευνητής Καθηγητής Δερµατολογίας Πανεπιστήµιο της Πενσιλβάνια «Η καταστολή της ανάπτυξης µαλλιών προκαλείται όταν η πρωτεΐνη επικολλάται σε υποδοχέα στα κύτταρα των θυλάκων. Αρκετά γνωστά φάρµακα που στοχεύουν αυτήν την οδό έχουν ήδη εντοπιστεί, περιλαµβανοµένων ορισµένων που βρίσκονται σε κλινικές δοκιµές».

Βρ ήκ αν

Up

>

Χα µη λό

IQ

Down

Παρ’ ότι λήφθηκαν υπόψη παράγοντες που θα µπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά το IQ, όπως το κοινωνικο-οικονοµικό επίπεδο και το IQ της µητέρας, τα παιδιά που είχαν υποστεί βία είχαν σκορ τουλάχιστον 7 µονάδες χαµηλότερο από τα υπόλοιπα παιδιά.

>

Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται ταχύτερα κατά τα πρώτα χρόνια ζωής ενός παιδιού. Αλλαγές στην αρχική ανάπτυξη µπορεί να έχουν διά βίου συνέπειες, διότι η αρχική οργάνωση του εγκεφάλου καθορίζει το πλαίσιο της νευρολογικής ανάπτυξης.

κα κο πο ίησ η=

>

Πα ιδι κή

FACTS

Α

ναστολή της πνευµατικής ανάπτυξης των παιδιών προκαλούν οι σκηνές οικογενειακής βίας και η κακοποίηση κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, αποκάλυψαν Αµερικανοί επιστήµονες. Όταν, µάλιστα, το ψυχικό τραύµα συµβαίνει σε παιδιά κάτω των 2 ετών, οι επιπτώσεις είναι πιο βλαπτικές. Στην έρευνα συµµετείχαν 206 παιδιά και οι ειδικοί εξέτασαν αν είχαν παραµεληθεί, αν είχαν υποστεί σωµατική ή ψυχική κακοποίηση ή αν ήταν µάρτυρες οικογενειακής βίας εναντίον της µητέρας. Κατόπιν, αξιολόγησαν την πνευµατική ανάπτυξή τους στις ηλικίες των 2,5 και των 8 ετών. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα, τουλάχιστον 1 στα 3 παιδιά είχε υποστεί κακοποίηση ή ήταν µάρτυρας βίας µέχρι την ηλικία των 5 ετών. Η βαθµολογία αυτών των παιδιών στα τεστ πνευµατικής ανάπτυξης ήταν χαµηλότερη από το φυσιολογικό, ενώ το µικρότερο σκορ απέσπασαν όσα παιδιά είχαν υποστεί ψυχικό τραύµα πριν συµπληρώσουν τα 2 τους χρόνια.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•11

Χαρούμενους γονείς χρειάζονται τα πρόωρα Προβλήματα συμπεριφοράς, συναισθήματος αλλά και νευρολογικά προβλήματα μπορεί να έχουν εμφανίσει τα πρόωρα νεογνά μέχρι την ηλικία των 3 ετών όταν οι γονείς τους εμφανίσουν στρες ή κατάθλιψη. Οι πιθανότητες, μάλιστα, αυξάνονται αναλογικά με τον αριθμό των συμπτωμάτων φτωχής ψυχικής ευεξίας (καταθλιπτικά συμπτώματα, στρες ή ασθενή αίσθηση συνοχής) που εμφανίζουν οι γονείς. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν ερευνητές από το Turku University Hospital της Φινλανδίας, έπειτα από αξιολόγηση 140 γονέων παιδιών πολύ χαμηλού βάρους κατά τη γέννηση, τα οποία γεννήθηκαν πριν από τις 37 εβδομάδες. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η πρόωρη γέννηση του παιδιού μπορεί να δημιουργεί φόβο στους γονείς, γεγονός που, ενδεχομένως, μπορεί να περιορίσει τις ευκαιρίες του παιδιού για φυσιολογική ανάπτυξη.

Η έλλειψη ύπνου παχαίνει Μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού καταναλώνουν όσοι κοιμούνται λιγότερες ώρες από το φυσιολογικό, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία, προειδοποιούν ερευνητές της Mayo Clinic στο Rochester. Εξέτασαν αν η έλλειψη ύπνου αλλάζει τα επίπεδα της λεπτίνης και της γκρελίνης (ορμόνες που σχετίζονται με την όρεξη) και αν αυξάνει την ποσότητα τροφής και την ενέργεια που καταναλώνεται με την άσκηση σε 17 φυσιολογικά και υγιή άτομα. Διαπίστωσαν ότι όσοι κοιμόνταν 1 ώρα και 20 λεπτά λιγότερο από το φυσιολογικό κατανάλωναν 549 επιπλέον θερμίδες, κατά μέσο όρο. Η ενέργεια που κατανάλωναν δεν διαφοροποιήθηκε σημαντικά μεταξύ των ομάδων, υποδεικνύοντας ότι όσοι κοιμόνταν λιγότερο δεν έκαιγαν επιπλέον θερμίδες. Η έλλειψη ύπνου συνδέθηκε με αυξημένα επίπεδα λεπτίνης και μειωμένα γκρελίνης, αλλαγές που ήταν πιθανότερο να αποτελούν συνέπεια παρά αιτία της υπερβολικής κατανάλωσης.

Διαβήτης: Προσοχή στα λιπαρά γεύματα Αύξηση της φλεγμονής σε διαβητικούς ασθενείς και μαζί με αυτόν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας μπορεί να προκαλέσει μια υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά διατροφή, σύμφωνα με την έρευνα που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Ένωσης Ενδοκρινολόγων στη Βρετανία. Στην έρευνα συμμετείχαν 54 άνθρωποι: 15 παχύσαρκοι, 12 προδιαβητικοί, 18 με διαβήτη ΙΙ και 9 υγιείς φυσιολογικού βάρους.

Η γνώση μιας δεύτερης γλώσσας επιβραδύνει την εμφάνιση άνοιας στους ηλικιωμένους κατά 3-4 χρόνια, δηλαδή από την ηλικία των 75,4 στα 78,6, κατά μέσο όρο. Οι δίγλωσσοι είναι ικανότεροι στην εναλλαγή εργασιών και στην εστίαση της προσοχής σε μια εργασία.

Μέχρι και 64% περισσότερες πιθανότητες ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου διατρέχουν οι άνθρωποι των οποίων ο αδελφός ή η αδελφή έχει ήδη υποστεί ένα, ιδιαίτερα δε αν αυτό συνέβη σε σχετικά μικρή ηλικία.

Η παροχή φυσικής εξωτερικής ζέστης στα μωρά κατά τη διάρκεια του εμβολιασμού τούς προσφέρει μεγαλύτερη ανακούφιση από τον πόνο και μειώνει το κλάμα και το συνοφρύωμα συγκριτικά με άλλες τεχνικές που χρησιμοποιούν οι γιατροί.

Οι γυναίκες που είναι παχύσαρκες στην εγκυμοσύνη τους αντιμετωπίζουν έως 67% περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν ένα παιδί με αυτισμό και διπλάσιο κίνδυνο το παιδί να εμφανίσει άλλες αναπτυξιακές καθυστερήσεις.

Από άλλη αιτία πεθαίνει το 49% των καρκινοπαθών και κυρίως από καρδιαγγειακή νόσο. Οι επιστήμονες εφιστούν την προσοχή στη γενικότερη υγεία των ασθενών, στην πρόληψη και αγωγή χρόνιων παθήσεων και επιπλοκών.

FACTS

>

Τ α ωμέγα 3 λιπαρά οξέα βρίσκονται σε λιπαρά ψάρια όπως είναι ο σολομός, ο φρέσκος τόνος, το σκουμπρί, η ρέγκα και η σαρδέλα, ενώ τα ωμέγα 6 βρίσκονται στη μαργαρίνη και στα φυτικά έλαια.

ΕΙΠΑΝ Rachel Ballard Barbash, Ερευνήτρια U.S. National Cancer Institute

Ευεργετικά τα ωμέγα 3 και για τους καρκινοπαθείς

Η

χρόνια κούραση των καρκινοπαθών μπορεί ενδεχομένως να αντιμετωπιστεί με πρόσληψη ωμέγα 3 λιπαρών οξέων, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική έρευνα. Αν και τα αίτια της κούρασης, ακόμα και χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας του καρκίνου, δεν είναι γνωστά, οι ερευνητές πιστεύουν ότι ευθύνεται η χρόνια φλεγμονή στον οργανισμό. Για την αντιμετώπισή της οι ερευνητές του U.S. National Cancer Institute εξέτασαν εάν η πρόσληψη υγιών δόσεων ωμέγα 3 λιπαρών οξέων μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή και τα ευρήματα επιβεβαίωσαν τις προσδοκίες τους, ιδιαίτερα όταν τα ωμέγα 3 αντικαθιστούν ορισμένα από τα ωμέγα 6 λιπαρά οξέα. Συγκεκριμένα, το 42% των 633 γυναικών με καρκίνο του μαστού που συμμετείχαν στην

έρευνα, θεωρούνταν κουρασμένες 3 χρόνια μετά τη διάγνωση και το πρόβλημα ήταν συνηθέστερο σε όσες είχαν υψηλότερα επίπεδα της πρωτεΐνης CRP στο αίμα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, όσες γυναίκες λάμβαναν περισσότερα ωμέγα 3 στη διατροφή τους είχαν λιγότερες πιθανότητες κούρασης, ιδιαίτερα αν χρησιμοποιούσαν χάπια ιχθυελαίων. Μόνο το 23% των γυναικών που λάμβαναν τα περισσότερα ωμέγα 3 σε σχέση με τα ωμέγα 6, τουλάχιστον μερικώς από συμπληρώματα ιχθυελαίων, θεωρούνταν κουρασμένες, σε σύγκριση με το 49% γυναικών που δεν χρησιμοποιούσαν συμπληρώματα και είχαν τη χαμηλότερη πρόσληψη ωμέγα 3 λιπαρών σε σχέση με τα ωμέγα 6. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι άνθρωποι που νιώθουν κούραση εξαιτίας του καρκίνου είναι πρώιμο να επενδύσουν σε χάπια ιχθυελαίων.

«Η κατανάλωση ψαριού μερικές φορές την εβδομάδα συνιστάται ήδη για τη γενική υγεία. Οι γυναίκες που δεν είναι σωματικά δραστήριες θα πρέπει ενδεχομένως να εξετάσουν την έναρξη άσκησης προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κούραση».

ΜΑΪΟΣ 2012

12•in•vitro

Υποχόνδριος

Συναισθήματα όπως η αδικία, η απογοήτευση, ο θυμός και το μίσος έχουν μια πολύ αρνητική επίδραση στο νευρικό και ενδοκρινικό σύστημα και κατ’ επέκταση στο αμυντικό σύστημα του ανθρώπου.

…με τη συγγνώμη

Τα 5 βήματα της συγχώρεσης

Η δύναμη της συγγνώμης

Η πραγματική συγγνώμη, όχι αυτή που ορίζει η ηθική ή η θρησκεία, αλλά αυτή που βγαίνει μέσα απ’ την ψυχή μας, είναι κάτι που ούτε αποφασίζεται ούτε επιβάλλεται… Όταν συγχωρούμε συνέχεια την ίδια πράξη ή τον ίδιο άνθρωπο, είναι σαν να δεχόμαστε τον ρόλο του θύματος ή σαν να γινόμαστε συνένοχοι

Π

ροδοσία από φίλους, απιστία, παιδικό τραύμα… Η συγγνώμη μπορεί να φαίνεται δύσκολη ή, πολλές φορές, ακόμα και αδύνατη. Όμως, αν καταφέρει κανείς να διανύσει τον μακρύ αυτόν δρόμο, θα είναι τυχερός, γιατί η συγχώρεση είναι ένα είδος απελευθέρωσης για τον ίδιο μας τον εαυτό. «Να σε συγχωρήσω; Ποτέ!». Και ποιος δεν έχει πει αυτήν τη φράση; Με τον καιρό, όμως, όλοι αντιλαμβάνονται ότι τα συναισθήματα της πίκρας έχουν ήδη υποχωρήσει και νιώθουν έτοιμοι να συγχωρήσουν, αν δεν το έχουν κάνει ήδη. «Γύρνα σελίδα, αυτά είναι παρελθόν!» συμβουλεύουν συνήθως οι περισσότεροι. Αντίθετα, όμως, απ’ αυτά που πιστεύουμε οι περισσότεροι, η συγγνώμη δεν είναι συνώνυμη της λήθης. Ενώ η πικρία και το μίσος μάς υποχρεώνουν να αναβιώνουμε διαρκώς τον πόνο, η συγγνώμη δεν σημαίνει άρνησή του. Απλώς, επιτρέπει να θυμόμαστε χωρίς να υποφέρουμε ή τουλάχιστον να υποφέρουμε ολοένα και λιγότερο. Πολλές φορές, μια προδοσία, μια απιστία, εκτός από τον πόνο και τα υπόλοιπα αρνητικά συναισθήματα που προκαλούν,

οδηγούν στην εσωστρέφεια και στην απομάκρυνση από τον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι, όταν έρχεται η στιγμή με τον χρόνο ή ακόμα και με τη βοήθεια ενός ειδικού ν’ απαλλαγεί κανείς από την ένταση των αρνητικών συναισθημάτων του και να φτάσει στο σημείο της συγχώρεσης, ελευθερώνεται κι ο ίδιος και απαλλάσσεται, έτσι, από ένα μεγάλo βάρος. Βέβαια, πάντα υπάρχουν κι εκείνοι που δυσκολεύονται ή που δεν συγχωρούν ποτέ. Συχνά, οι λόγοι για μια τέτοια στάση είναι πως οι άνθρωποι αυτοί: Έχουν την αίσθηση ότι είναι ακόμα ευάλωτοι απέναντι σε ό,τι τους πίκρανε, με αποτέλεσμα να κρατάνε απόσταση απ’ τον «εχθρό», φοβούμενοι μην πληγωθούν ξανά. Συγχέουν την έννοια «συγχωρώ κάποιον» με την παραδοχή ότι ο άλλος έχει ή είχε δίκιο κι αυτοί άδικο. Υπολογίζουν υποσυνείδητα το κέρδος που μπορεί να έχουν διατηρώντας τον άλλο στον ρόλο του ενόχου. Για παράδειγμα, ρίχνουν σε κάποιον άλλο το φταίξιμο για ό,τι κακό τους συμβαίνει ή για το ότι δεν μπορούν να είναι δημιουργικοί ή υπεύθυνοι για τη ζωή τους κ.λπ

> > >

Αν μπορείς να ξεχάσεις, μπορείς και να συγχωρήσεις, χωρίς να είναι πάντα εύκολο. Όσοι όμως το κατορθώνουν, γίνονται καλύτεροι, πιο ευχάριστοι και απολαμβάνουν περισσότερο τις ωραίες στιγμές, γιατί έχουν απαλλαγεί από το βάρος των αρνητικών συναισθημάτων

Η συγχώρεση δεν είναι εύκολη, ειδικά όταν περνάνε χρόνια με την πικρία για κάποιο γεγονός φωλιασμένη μέσα μας. Γιατί απέναντι στον πόνο, το μίσος λειτουργεί ως στήριγμα. Αλλά είναι και δηλητήριο που κατατρώει, που υποχρεώνει κάποιον να ζει μέσα στον πόνο. Η συγχώρεση δεν πρέπει να είναι επιφανειακή, ούτε βεβιασμένη. Γι’ αυτό συνήθως η πορεία της αληθινής συγχώρεσης γίνεται μέσα από πέντε βήματα: Πρώτα απ’ όλα, ο καθένας χρειάζεται να συνειδητοποιήσει και να αποδεχθεί την ύπαρξη συναισθημάτων όπως είναι ο πόνος, η πίκρα, η αδικία, ο θυμός, η ενοχή ή η ντροπή, που υπάρχουν ακόμη στο υποσυνείδητο ή στο παιδί που κρύβει μέσα του. Μετά θα χρειαστεί να εκφραστούν και να απελευθερωθούν τα παραπάνω συναισθήματα με διάφορους τρόπους έκφρασης και εκτόνωσης. Η εκτόνωση του θυμού, για παράδειγμα, μπορεί να ξεκινήσει με το γράψιμο (γραμμάτων που δεν θα αποσταλούν ποτέ), στα οποία να εκφράζεται κάθε παράπονο, πόνος ή θυμός. Ή να γίνει με επισκέψεις σ’ έναν ψυχολόγο, με το κλάμα ή με διάφορες μορφές δημιουργικής έκφρασης (χορός, ψυχόδραμα κ.ά.). Όταν αποδεσμευτεί η ενέργεια που συνδέεται με τα συναισθήματα της πίκρας και του θυμού, τότε ακολουθεί το βήμα της κατανόησης. Δηλαδή, η βαθιά συναίσθηση πως η αξία και η ασφάλεια του καθενός βρίσκονται μέσα του και δεν απειλούνται ποτέ – ούτε τότε ούτε τώρα – από τη συμπεριφορά του άλλου. Μετά την κατανόηση, έρχεται η ώρα της συγχώρεσης (του άλλου και του εαυτού μας). Γιατί «συγχωρώ» σημαίνει: «χωράω μαζί» ή «έχω έναν χώρο μέσα μου για τους άλλους». Είμαι, δηλαδή, ανοιχτός προς αυτούς. Το τελευταίο βήμα είναι να αισθανθεί αυτός που συγχωρεί, αγάπη γι’ αυτόν που τον πλήγωσε και να ευχηθεί ό,τι καλύτερο για την εξέλιξή του.

1 2

3 4 5

«Ξύνοντας» παλιές πληγές Μερικές φορές η συγγνώμη μπορεί να είναι μερική ή ίσως παροδική. Δηλαδή, ενώ κάποιος πιστεύει πως έχει ξεπεράσει το συγκεκριμένο θέμα, έρχεται αιφνιδιαστικά ένα γεγονός, μια ημερομηνία ή κάποιο πρόσωπο και ξύνει πάλι παλιές πληγές. Στις περιπτώσεις αυτές κανείς δεν πρέπει να υποχωρεί, γιατί ο δρόμος που έχει ήδη διανύσει είναι τόσο σημαντικός, που δεν αξίζει τον κόπο να τον αναιρέσει. Αντίθετα, πρέπει να τον συνεχίζει μέχρι να ολοκληρωθεί μέσα του οριστικά η διαδικασία της συγγνώμης.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•13

Εxperience Εθελοντισμός Ο εθελοντισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά κοινωνική προσφορά, κάτι που μαθαίνεις από πολύ μικρός μέσω της οικογένειας και της εκπαίδευσης που λαμβάνεις. Για μένα, εκτός αυτού, εξυπηρέτησε και τον εφηβικό μου ρομαντισμό, την άποψη, δηλαδή, ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος. Πρέπει να αγαπάς το αντικείμενο με το οποίο θα ασχοληθείς και στην προκειμένη περίπτωση τα παιδιά.

Μαρία Κόλλια

«Ο εθελοντισμός είναι στάση ζωής» Η Μαρία Κόλλια, εθελόντρια και σύμβουλος ψυχικής υγείας στην ένωση «Μαζί για το Παιδί», μας μιλά για την εμπειρία της στον εθελοντισμό, για την προσφορά και την κοινωνική αλληλεγγύη.

Θέλει ‘‘καρδιά’’ η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο. Είναι σαν να δίνεις ένα χέρι βοηθείας στη διαφορετικότητα, μια ελπίδα ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος

Το «Μαζί για το Παιδί» μου το πρότεινε μια φίλη - εθελόντρια και στο άκουσμα της πρότασης δεν είχα κανέναν ενδοιασμό. Είμαι εκεί 1,5 χρόνο και για μένα είναι κάτι πολύ σημαντικό. Τα άτομα που απασχολούνται στην τηλεφωνική Γραμμή 115 25 ως εθελοντές είναι 24, ενώ υπάρχουν και τρεις μόνιμοι συνεργάτες. Κάνουμε συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη σε γονείς, παιδιά και εφήβους, ενώ παράλληλα δεχόμαστε ανώνυμες και επώνυμες καταγγελίες για περιστατικά κακοποίησης ανήλικων παιδιών μέσω των τηλεφωνικών κλήσεων που δεχόμαστε καθημερινά, Δευτέρα - Παρασκευή 9:00 - 21:00. Όλοι είμαστε ψυχολόγοι ή σύμβουλοι ψυχικής υγείας και κοινωνικοί λειτουργοί. Δεν έχω νιώσει δυσκολία ως προς τα περιστατικά που συναντώ. Κάποιοι θα μπορούσαν να πουν ότι είναι πολύ ψυχοφθόρο, αλλά αυτή είναι η δουλειά μου. Περισσότερη είναι η ψυχική ικανοποίηση που λαμβάνω από την προσφορά παρά κούραση. Τα θέματα που μας απασχολούν είναι συνήθως η ενδοοικογενειακή βία, τα προβλήματα στο σχολείο και στις διαπροσωπικές σχέσεις παιδιών και εφήβων, το άγχος, το διαζύγιο, οι σχέσεις παιδιών - γονέων - δασκάλων και γενικότερα τα θέματα ψυχικής υγείας. Μάλιστα, στις περιπτώσεις κακοποίησης δεχόμαστε καταγγελίες και ενημερώνουμε τις Εισαγγελικές Αρχές, έτσι ώστε η παρέμβασή τους να προστατεύει τα δικαιώματα των ανήλικων παιδιών και να εξασφαλίζει για εκείνα το πιο κατάλληλο περιβάλλον. Όταν κρίνουμε ότι ο άνθρωπος που καλεί χρειάζεται μια πιο συστηματική ψυχολογική υποστήριξη, τον παραπέμπουμε σε διάφορους δημόσιους φορείς ανά τη χώρα. Περιστατικά που με στεναχωρούν είναι αυτά που πολλοί έφηβοι θέλουν να σταματήσουν το σχολείο σε μικρή ηλικία, είτε γιατί δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον για γνώση και μάθηση, είτε γιατί δεν θεωρούν ότι η μόρφωση θα τους βοηθήσει επαγγελματικά, είτε γιατί θέλουν να βοηθήσουν την οικογένειά τους οικονομικά με το να αρχίσουν δουλειά. Αυτά τα περιστατικά μου προκαλούν λύπη και με έχουν προβληματίσει αρκετά. Σίγουρα με την οικονομική κρίση έχουν αυξηθεί οι κλήσεις στην τηλεφωνική γραμμή. Δεν είμαι σίγουρη όμως αν είναι η κρίση που δημιουργεί τα προβλήματα στην οικογένεια ή η αφορμή που έχει κάνει τους ανθρώπους να ζητάνε πιο εύκολα βοήθεια. Μέσα στο γενικό ψυχολογικό κλίμα που επικρατεί δεν διστάζουν να μιλήσουν για τα προβλήματά τους, ανοίγονται πιο εύκολα. Κάποτε ήταν ταμπού να έχεις προβλήματα, τώρα μοιάζει πιο φυσιολογικό.

ΜΑΪΟΣ 2012

14•in•vitro

Με ενδιαφέρει Εξαρτησιογόνες ουσίες

Ό Η μελέτη διεξάγεται στο πλαίσιο της Πανευρωπαϊκής Έρευνας ESPAD, στην οποία συμμετέχουν πάνω από 40 χώρες, υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης και τον συντονισμό του Σουηδικού Οργανισμού CAN.

σο πάει και χαμηλώνει ο μέσος όρος που τα ελληνόπουλα μπλέκονται στα αδηφάγα δίχτυα των εξαρτησιογόνων ουσιών, καθρεφτίζοντας με αυτές τις συμπεριφορές την εικόνα της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας και, κατ’ επέκταση, της κοινωνίας. Σπίτια με προβλήματα, συνήθως «διαλυμένα», παιδιά που μεγαλώνουν μόνα τους, παντελής απουσία επικοινωνίας… Τα στοιχεία της νέας πανελλήνιας έρευνας του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ, σε συνολικά 37.000 μαθητές 676 σχολικών μονάδων, για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, προκαλούν άλλη μια φορά έντονη ανησυχία, καθώς οι έφηβοι στη χώρα μας καπνίζουν, πίνουν και δοκιμάζουν κάνναβη ακόμα και από τα 13 τους χρόνια. Πρόκειται για την έβδομη συνεχή πανελλήνια έρευνα με αντικείμενο τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στον σχολικό πληθυσμό από το 1984. Ζην επικινδύνως Η έρευνα κατέδειξε τριπλασιασμό στη χρήση ναρκωτικών τα τελευταία 25 χρόνια στους έφηβους. Αυξήθηκε η κατανάλωση αλκοόλ στους μαθητές στη Θεσσαλονίκη και σε άλλα αστικά και ημιαστικά κέντρα, σε αντίθεση με την Αθήνα. Μειώθηκε το κάπνισμα, παρότι ξεκινά από πολύ νωρίς. Ειδικά το κάπνισμα, πάντως, συνεχίζει να αποτελεί μία από τις πλέον διαδεδομένες αρνητικές συνήθειες των μαθητών. Πάνω από 1 στους 7 – για την ακρίβεια το 14% – είναι συστηματικός καπνιστής, ενώ 1 στους 5 (20%) έχει καπνίσει μέσα στον τελευταίο μήνα, με τα αγόρια να καπνίζουν περισσότερο από τα κορίτσια. Οι περισσότεροι έφηβοι ξεκινούν την κακή συνήθεια όσο πλησιάζουν τα 19. Συγκεκριμένα, οι ηλικίες 13 και 14 ετών αποτελούν την περίοδο έναρξης του καπνίσματος για τους λιγότερους, δηλαδή κάτω από 2%, αλλά έως τις ηλικίες 17 και 18, το ποσοστό των καπνιστών ξεπερνά το 24%, για να εκτιναχθεί στο 51% στην ηλικία των 19. Παρ’ όλα αυτά, η μεγάλη αύξηση των καπνιστών εφήβων, που παρατηρήθηκε μεταξύ του 1984 και 1998, άρχισε να μειώνεται προοδευτικά από το 2003 έως το 2011. Πολύπλοκη, εξάλλου, χαρακτηρίζουν οι επικεφαλής της μελέτης τη σχέση των μαθητών με το αλκοόλ. Μέσα στον τελευταίο μήνα, έξι στους δέκα νέους (61%) κατανάλωσαν αλκοόλ, ενώ το 11% ήπιε αλκοολούχο ποτό πάνω από δύο φορές την εβδομάδα. Μάλιστα, το 34% έχει μεθύσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, ενώ ένα 13% έχει μεθύσει περισσότερες από δύο φορές. Το κρασί, η μπίρα, τα ισχυρά ποτά και τα αλκοολούχα αναψυκτικά είναι τα ποτά με την ευρύτερη κατανάλωση, ενώ μεγαλύτεροι πότες αποδεικνύονται οι μαθητές σε Θεσσαλονίκη και άλλα αστικά και ημιαστικά κέντρα, σε σύγκριση με την Αθήνα. Το πιο ανησυχητικό, δε, είναι ότι η κατανάλωση αλκοόλ και η μέθη αυξάνονται ιδιαιτέρως με την ηλικία.

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

Στον εφιάλτη από τα 13

Το 18% των εφήβων 17 και 18 ετών και ένας στους τέσσερις 19χρονους πίνουν πάνω από δύο φορές την εβδομάδα. Παρ’ όλα αυτά, αν και η τάση μείωσης της ευκαιριακής κατανάλωσης αλκοόλ είναι εντονότερη στην Αθήνα, παρατηρείται αύξησή της στη Θεσσαλονίκη και άλλα αστικά και ημιαστικά κέντρα, την τετραετία 2007-2011. Δυστυχώς, σημαντική αύξηση παρατηρείται και στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, με τα κορίτσια να αυξάνουν τα ποσοστά σε σχέση με τα αγόρια τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Λένε «ναι» στα ναρκωτικά Ακόμα περισσότερο προβληματίζουν τους ειδικούς τα στοιχεία της έρευνας για τη σχέση των εφήβων με τα ναρκωτικά. Η χρήση ναρκωτικών ουσιών στις ηλικίες 15 έως 19 ετών τριπλασιάστηκε από 6% το 1984 σε 15,3% το 2011. «Μόδα»; Μίμηση; Απόπειρα διαφυγής από τη σκληρή πραγματικότητα; Εύκολη πρόσβαση; Όποιοι κι αν

είναι οι λόγοι, το 2011 το 15,2% των παιδιών ομολόγησε ότι έχει κάνει χρήση παράνομης ουσίας, κυρίως κάνναβης, έστω και μία φορά, με την πλειονότητα να έχει επαναλάβει τη χρήση. Περισσότεροι χρήστες είναι αγόρια από ό,τι κορίτσια, σε αναλογία 2,5 προς 1, ενώ Αθήνα και Θεσσαλονίκη υπερτερούν στη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Όπως και στο αλκοόλ, στην κάνναβη η χρήση αυξάνεται με την ηλικία. Το 13,6% των εφήβων 17 και 18 ετών έχει κάνει χρήση τον τελευταίο χρόνο και ένα 8% τον τελευταίο μήνα. Η κάνναβη δεν είναι άγνωστη και σε μικρότερες ηλικίες, με το 2,6% των αγοριών και το 0,9% των κοριτσιών ηλικίας 13 και 14 ετών να έχει κάνει χρήση. Αυτό όμως που οι ερευνητές χαρακτηρίζουν τραγικό είναι το γεγονός ότι παρατηρήθηκε, έστω και σε μικρό ποσοστό, η χρήση κάνναβης έστω και μία φορά στην ηλικία των 13-14 ετών.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•15

Συνεργάστηκαν οι Αλέξανδρος Ανδρέου, νευροχειρουργός, διευθυντής Νευροχειρουργικής Κλινικής και Τμήματος Επεμβατικής Νευροακτινολογίας του Νοσοκομείου «Υγεία», Νικόλαος Νάσης και Ιωάννης Ιωαννίδης, επεμβατικοί νευροακτινολόγοι στο Νοσοκομείο «Υγεία»

Επεμβατική Νευρολογία

Γράφει η Άννα Αλιμαντήρη

Αρτηρίες και φλέβες ένα κουβάρι

Οι αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες είναι ένα ανώμαλο πλέγμα από αγγεία (σαν κουβάρι) μέσα στον εγκέφαλο, στο οποίο οι αρτηρίες συνδέονται άμεσα με τις φλέβες. Τα αγγεία αυτά εμφανίζονται διατεταμένα, με λεπτό τοίχωμα και αυξημένη πιθανότητα να σπάσουν. Πρόκειται για εκ γενετής βλάβες, όχι όμως κληρονομικές. Εκτός από ρήξη και αιμορραγία μπορούν να προειδοποιήσουν με πονοκεφάλους, αδυναμία κίνησης ενός μέλους ή επιληπτικές κρίσεις. Για τη θεραπεία τους προτιμάται ο εμβολισμός, με την ίδια τεχνική για τα ανευρύσματα. Οι μικροκαθετήρες προωθούνται μέσω των ανωμάλων αγγείων, στα σημεία που βρίσκονται οι επικοινωνίες ανάμεσα στις αρτηρίες και τις φλέβες. Εκεί εγχύεται υλικό, που στερεοποιείται και αποφράσσει τις επικοινωνίες αυτές. Ανάλογα με το μέγεθος της δυσπλασίας, μπορεί να χρειαστούν περισσότερες από μία παρεμβάσεις ή συνδυασμός με άλλες θεραπευτικές μεθόδους (ανοικτό χειρουργείο ή ακτινοβολία με γ-knife). Εκτός των εγκεφαλικών αρτηριοφλεβωδών δυσπλασιών, υπάρχουν και ανώμαλες μηνιγγικές αρτηριοφλεβώδεις επικοινωνίες, οι οποίες βρίσκονται στο περίβλημα του εγκεφάλου, τις μήνιγγες, και επίσης αντιμετωπίζονται με εμβολισμό, με υψηλά ποσοστά επιτυχίας και με ασφάλεια. Απόλυτη εφαρμογή έχει η μέθοδος στην αντιμετώπιση των δυσπλασιών της φλέβας του Γαληνού και εφαρμόζεται ακόμα και σε νεογνά.

Εγκεφαλικό από αθηρωμάτωση Τα αγγεία του εγκεφάλου, όπως και τα υπόλοιπα αγγεία, παρουσιάζουν στενώσεις, λόγω αρτηριοσκλήρυνσης. Οι βλάβες αυτές είναι συχνά σοβαρές και μπορούν να προκαλέσουν εγκεφαλικά επεισόδια με βαρύτατα νευρολογικά προβλήματα. Οι σύγχρονες επεμβατικές τεχνικές επιτρέπουν την αντιμετώπιση των μεγάλου βαθμού στενώσεων με αγγειοπλαστική, με χρησιμοποίηση μπαλονιού ή και stent για τη διάνοιξη του αυλού. Η συγκεκριμένη επέμβαση έχει θεαματικά αποτελέσματα ειδικά σε αποφράξεις μεγάλων αρτηριακών βλαβών (βασική αρτηρία, καρωτίδα), οι οποίες, αν δεν αντιμετωπιστούν αμέσως, απειλούν ακόμη και την ίδια τη ζωή. Οι επεμβατικές αυτές τεχνικές εφαρμόζονται επίσης και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις με εξαιρετικά αποτελέσματα, όπως αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες νωτιαίου μυελού και σε μηνιγγιώματα, αιμαγγειοβλαστώματα εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, ενώ by-pass εφαρμόζονται σε γιγαντιαία ή ατρακτοειδή ανευρύσματα.

Μέσα στις πρώτες 6 ώρες ενός εγκεφαλικού επεισοδίου μπορεί να γίνει διάνοιξη των αγγείων που έχουν αποφραχθεί. Τότε, τα νευρολογικά προβλήματα που υπάρχει κίνδυνος να μείνουν από το εγκεφαλικό είναι ελάχιστα.

Εμβολίστε το κουβάρι του εγκεφαλικού

Θ

εαματική βελτίωση στην απεικόνιση αλλά και στα υλικά των ιατρικών επεμβάσεων έχει καταγραφεί την τελευταία 15ετία, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη μεθόδων που περιόρισαν δραστικά τα ανοικτά χειρουργεία, ενώ ταυτόχρονα επέτρεψαν παρεμβάσεις στα αγγεία του εγκεφάλου με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, αλλά και δραστική μείωση του χρόνου νοσηλείας των ασθενών. Οι παρεμβάσεις αυτές που ονομάζονται εμβολισμοί, επιτρέπουν τη θεραπεία εγκεφαλικών ανευρυσμάτων, αλλά και δυσπλασιών ή αθηρωμάτωσης στα αγγεία του εγκεφάλου. Εγκεφαλικά ανευρύσματα Το ανεύρυσμα είναι μια παθολογική προβολή (σαν «φούσκα») στο τοίχωμα μιας εγκεφαλικής αρτηρίας. Το τοίχωμα του ανευρύσματος είναι λεπτότερο από το τοίχωμα του φυσιολογικού αγγείου και εύθραυστο. Κινδυνεύει να σπάσει και να προκαλέσει εγκεφαλική αιμορραγία, χωρίς προηγουμένως να δώσει κανένα σύμπτωμα. Πρόκειται για επίκτητη βλάβη που εμφανίζεται σε ηλικίες 40-60 ετών, συχνότερα στις γυναίκες. Μπορεί να συνδυάζεται με άλλες παθήσεις όπως η υπέρταση, ενώ στο 20% των ασθενών οι παθήσεις μπορεί να είναι πολλαπλές. Η θεραπεία των ανευρυσμάτων στοχεύει στον

αποκλεισμό τους από την κυκλοφορία, για να μην υπάρχει κίνδυνος ρήξης. Αυτό γίνεται ή με ανοικτό χειρουργείο (κρανιοτομία), και τοποθέτηση ενός clip (σαν ένα πολύ μικρό «μανταλάκι») γύρω από το ανεύρυσμα, ή με εμβολισμό. Ο εμβολισμός αποτελεί μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδο που εκτελείται σε εξελιγμένο ψηφιακό αγγειογράφο, με γενική αναισθησία. Ο γιατρός, μέσω της μηριαίας αρτηρίας, κατευθύνεται με ειδικούς καθετήρες στο κύριο αγγείο, το οποίο τροφοδοτεί το ανεύρυσμα (καρωτίδα ή σπονδυλική αρτηρία). Στη συνέχεια, με εξαιρετικά λεπτούς μικροκαθετήρες (πολύ λεπτά και εύκαμπτα πλαστικά σωληνάκια), μπαίνει μέσα στο ανεύρυσμα και τοποθετεί πολύ λεπτά σπειράματα από πλατίνα, τα οποία απελευθερώνει μέσα στο ανεύρυσμα. Η ύπαρξη των σπειραμάτων μέσα στον σάκο του ανευρύσματος εμποδίζει την κυκλοφορία μέσα του. Μετά την επέμβαση, ο ασθενής νοσηλεύεται για μία ημέρα. Αν όμως έχει ήδη υποστεί υπαραχνοειδή αιμορραγία, οι μέρες νοσηλείας εξαρτώνται από τη βαρύτητά της και όχι από την αντιμετώπιση του ανευρύσματος. Η συχνότητα επιπλοκών του εμβολισμού είναι περίπου 3% και σαφέστατα χαμηλότερη από τον κίνδυνο νέας ρήξης ενός ανευρύσματος που ήδη έχει σπάσει ή ακόμα και από τον ετήσιο κίνδυνο ρήξης ενός ανευρύσματος μικρού μεγέθους.

ΜΑΪΟΣ 2012

16•in•vitro

Ρεπορτάζ Πολιτική υγείας

Γράφει η Άννα Παπαδομαρκάκη

Συνταγογράφηση με επιβάρυνση Το αλαλούμ που έχει προκύψει με τις τιμές των φαρμάκων και τη συμμετοχή των ασθενών δεν άφησε αδιάφορους και τους φαρμακοποιούς, οι οποίοι συζητούν για επιβαρύνσεις των ασθενών σε ποσοστό πάνω από 50%! Αιτία είναι ο νόμος για την εφαρμογή του δεύτερου μνημονίου, που απαιτεί συνταγογράφηση των φαρμάκων με βάση τη δραστική ουσία και όχι με την εμπορική ονομασία τους, ώστε να χορηγείται το φθηνότερο φάρμακο για τη μεγαλύτερη δυνατή εξοικονόμηση πόρων. Στη συνέχεια δόθηκε η δυνατότητα να επιλέγει ο ασθενής μεταξύ πρωτοτύπου και γενοσήμου. Έτσι, από αυτήν τη δυνατότητα επιλογής, προκύπτει η πρόσθετη επιβάρυνση του ασθενή στην περίπτωση που επιλέξει το πρωτότυπο φάρμακο. Γιατί εκτός από τη συμμετοχή 25% που προβλέπεται στην πλειονότητα πλέον των φαρμάκων, ο ασθενής καλείται εφόσον επιλέξει το πρωτότυπο φάρμακο να πληρώσει τη διαφορά, η οποία είναι άλλο ένα 25% (στα γενόσημα, πλέον, η τιμή μειώνεται κατά 10% σε σχέση με τα πρωτότυπα).

Αυξημένη συμμετοχή Οι πρόσθετες επιβαρύνσεις των ασθενών θα εφαρμοστούν καταρχάς σε 10 δραστικές ουσίες, μεταξύ των οποίων τα εξής χαρακτηριστικά παραδείγματα: Για την ουσία μελοξικάμη (αντιφλεγμονώδες αναλγητικό) χρειάζεται συνήθως ένα κουτί Movatec με 30 ταμπλέτες για τη συνηθισμένη θεραπεία μηνός. Μέχρι τώρα ο ασθενής πλήρωνε συμμετοχή 3,09 ευρώ. Με τις νέες τιμές και το νέο πλαίσιο η συμμετοχή του ασφαλισμένου φτάνει τα 4,83 ευρώ (αύξηση 56,31%). Για την ουσία ομεπραζόλη (γαστροπροστασία), ο ασφαλισμένος πλήρωνε συμμετοχή 6,18 ευρώ, για το σκεύασμα Losec. Με τις νέες τιμές ο ασθενής θα πληρώνει πλέον συμμετοχή 9,65 ευρώ (αύξηση 56,15%). Για την ουσία κλαριθρομυκίνη (αντιβιοτικό) ο ασθενής πλήρωνε στο σκεύασμα Klaricyd συμμετοχή 5,59 ευρώ και ο ΕΟΠΥΥ 16,78 ευρώ. Με τις νέες τιμές και την τιμή αναφοράς, εάν ο ασθενής πάρει το πρωτότυπο που κοστίζει 21,84 ευρώ, η συμμετοχή του θα είναι 8,71 ευρώ (4,34 ευρώ με βάση την τιμή αναφοράς, συν 4,37 ευρώ ως διαφορά από την τιμή αναφοράς), προκαλώντας αύξηση κατά 55,81%. Το πρόβλημα όμως δεν σταματά εκεί. Για την εφαρμογή των νέων μέτρων απαιτείται και η προσαρμογή του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης από την αρμόδια υπηρεσία (ΥΔΙΚΑ), η οποία δεν έχει κάνει ακόμη τις απαραίτητες αλλαγές. Έτσι, όταν παραλαμβάνουν οι φαρμακοποιοί την ηλεκτρονική συνταγή και αναζητούν τη δραστική ουσία, δεν εμφανίζεται στο σύστημα, το οποίο αναγνωρίζει ακόμη μόνο τις εμπορικές ονομασίες των φαρμάκων.

Οι θεραπευτικές κατηγορίες των φαρμάκων αναγνωρίζονται από το πρωτότυπο σκεύασμα, και επί της τιμής αυτού προσδιορίζεται η συμμετοχή 25% του ασθενούς. Έτσι οι φαρμακοποιοί δεν γνωρίζουν πώς να χρεώσουν τη νέα συμμετοχή των ασθενών.

Φθηνότερα φάρμακα με επιβάρυνση των ασθενών

Ε

ξοικονόμηση περίπου 320 εκατ. ευρώ στοχεύει να πετύχει το υπουργείο Υγείας με τις δραστικές μειώσεις των τιμών των φαρμάκων, που προκύπτουν από τον νέο τρόπο κοστολόγησης. Η νέα σχετική νομοθεσία αποτυπώνεται στο δελτίο τιμών φαρμάκων της γενικής ανακοστολόγησης που εκδόθηκε πριν από το Πάσχα, και από το οποίο αναμένεται να ωφεληθούν σημαντικά τα ασφαλιστικά Ταμεία. Οι ασθενείς θα μπορούν να ωφεληθούν εξοικονομώντας πόρους από το οικογενειακό τους εισόδημα, μόνο εφόσον επιλέξουν για τη θεραπεία τους το γενόσημο φάρμακο. Διαφορετικά, εκτός από τη συμμετοχή τους στη θεραπεία που συνήθως είναι 25%, θα επιβαρύνονται στο εξής και με τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ της τιμής του πρωτότυπου φαρμάκου και του γενοσήμου του. Η – ομολογουμένως επεισοδιακή – έκδοση του συγκεκριμένου δελτίου τιμών συνοδεύτηκε από έντονες αντιδράσεις των φαρμακευτικών εταιρειών, εξαιτίας των λαθών όχι μόνο στις μειώσεις τιμών, αλλά και στην εισαγωγή 79 σκευασμάτων, δημιουργώντας προβλήματα αθέμιτου ανταγωνισμού. Έτσι, δυο μέρες μετά την κοινοποίηση των

νέων τιμών, τα συγκεκριμένα 79 προϊόντα αφαιρέθηκαν, για να ενταχθούν σε νέο δελτίο τιμών, το οποίο κοστολογεί 263 νέα σκευάσματα που περίμεναν έγκριση για να κυκλοφορήσουν στη χώρα μας τουλάχιστον από το τέλος του προηγούμενου χρόνου. Με τη γενική ανακοστολόγηση των μειώσεων και αν η κατανάλωση παραμείνει στα επίπεδα του 2011, το υπουργείο Υγείας προσβλέπει σε εξοικονόμηση από τα Ταμεία περίπου 250 εκατ. ευρώ και άλλων 71 εκατ. ευρώ από τα νοσοκομεία. Παράταση για αποθέματα Καθώς οι μειώσεις των τιμών συμπεριέλαβαν για δεύτερη φορά μείωση του χονδρεμπορικού κέρδους, οι εκπρόσωποι των φαρμακαποθηκών ζήτησαν χρόνο για τη διάθεση των αποθεμάτων τους με τις παλιές τιμές, επισημαίνοντας πως, σε περίπτωση που δεν υπάρξει εύλογη χρονική πρόβλεψη, είναι διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε αγωγές κατά του υπουργείου. Μάλιστα δήλωσαν πως κατανοούν την αγωνία του υπουργού Υγείας Α. Λοβέρδου «να δείξει έργο λίγες ημέρες πριν τις εκλογές, δεν μπορεί όμως να αποδεχθεί πολιτικές πρακτικές και σκοπιμότητες, που οδηγούν σε αφανισμό έναν ολόκληρο κλάδο στον οποίο απασχολούνται 3.000 άνθρωποι».

ΜΑΪΟΣ 2012

Κύριε Βλόντζο, πώς προέκυψε η συνεργασία με τη Merck; Από το 2001 είχα αναλάβει οικονομικός και διοικητικός διευθυντής της Serono Hellas. Τρία χρόνια αργότερα, ανέλαβα διευθύνων σύμβουλος Ελλάδας και Κύπρου. Μετά την εξαγορά της Serono από τη Merck το 2007 και μέχρι σήμερα, τελώ χρέη προέδρου του Δ.Σ. και διευθύνοντος συμβούλου της Merck A.E.

2

Πόσο δύσκολο είναι να είστε στο τιμόνι μιας φαρμακευτικής εταιρείας αυτή την περίοδο; Οι φαρμακευτικές επιτελούν ένα δύσκολο έργο μέσα σε έναν κυκεώνα καινούργιων νομοθετημάτων. Η πολυετής συσσώρευση των χρεών των νοσοκομείων και του ΙΚΑ, οι ζημιές από το κούρεμα των ομολόγων, η έλλειψη ελέγχου στο σύστημα υγείας, η συμπίεση των τιμών, η γραφειοκρατία και τα αλλεπάλληλα rebate, προκαλούν τεράστια προβλήματα. Εν τούτοις, πιστεύω ότι και η Merck και ο κλάδος θα βρουν το καινούργιο σημείο ισορροπίας μέσα στο 2012.

3

Merck δίνει έμφαση στην έρευνα Η και ανάπτυξη. Υπάρχουν ανεξερεύνητες ιατρικές ανάγκες; Πάντα θα υπάρχουν ανεξερεύνητες ιατρικές ανάγκες κι εμείς στοχεύουμε να τις ελαχιστοποιήσουμε, ανακαλύπτοντας νέες θεραπευτικές κατηγορίες και νέα προϊόντα. Η εταιρεία στρέφεται σε εξειδικευμένες θεραπείες του καρκίνου, νευροεκφυλιστικών, αυτοάνοσων και φλεγμονωδών παθήσεων και της γονιμότητας, μέσω του τμήματος έρευνας και ανάπτυξης, αλλά και στρατηγικών συνεργασιών.

4

ναφέρετέ μας ένα προϊόν Α της εταιρείας για το οποίο αισθάνεστε περήφανος… Για όλα μας τα προϊόντα αισθανόμαστε υπερήφανοι, ιδίως όμως για την τεχνογνωσία και την προσφορά μας με τη νέα «πένα» για τη θεραπεία της υπογονιμότητας και τις συσκευές αυτοχορήγησης για τους πάσχοντες από πολλαπλή σκλήρυνση που χορηγούνται δωρεάν.

5

όσο σημαντική είναι Π για τη Merck η εταιρική κοινωνική ευθύνη; Μια φαρμακευτική εταιρεία δεν θα μπορούσε να είναι κοινωνικά αδιάφορη, καθώς εστιάζει στον Άνθρωπο. Η εταιρεία υποστήριξε φέτος πρωτοποριακές καλλιτεχνικές συμπράξεις του Συλλόγου Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους, αναδάσωση στον Υμηττό με τη βοήθεια της Φιλοδασικής, δημιουργία Τράπεζας Αίματος στον «Ευαγγελισμό», δωρεά φαρμάκων στους Γιατρούς του Κόσμου και στο Ιατρείο Κοινωνικής Αποστολής, συγκέντρωση αγαθών για το Λύρειο Παιδικό Ίδρυμα κ.λπ.

στον Ιωάννη Βλόντζο

10 ερωτήσεις

1

in•vitro•17

Πρόεδρο και διευθύνoντα σύμβουλο της φαρμακευτικής εταιρείας Merck A.E., αντιπρόεδρο ΣΦΕΕ, υπεύθυνο για τα ρυθμιστικά και επιστημονικά θέματα ΕΟΦ και πρόεδρο της Ένωσης Βιοτεχνολογίας Ελλάδος

6

Ποιες ανάγκες καλύπτει η Ένωση Βιοτεχνολογίας Ελλάδος; Η Ένωση Βιοτεχνολογίας Ελλάδος (ΕΒΙΕ) ιδρύθηκε το 2009, για την ενιαία εκπροσώπηση όλων των εταιρειών Βιοεπιστημών και Βιοτεχνολογίας στους τομείς Υγείας, Περιβάλλοντος, Γεωργίας και Βιοοικονομίας και για την προβολή του επιστημονικού και θεσμικού έργου τους σε Διεθνείς και Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς.

7

Ποιοι επενδύουν ή πρέπει να επενδύσουν στη βιοτεχνολογία και γιατί; Τα βιοτεχνολογικά φαρμακευτικά σκευάσματα αξιοποιούν την τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA στοχεύοντας σε «εξατομικευμένες θεραπείες» με τη φαρμακογενετική και τη φαρμακογενομική, ιδίως σπανίων παθήσεων. Επενδυτές διαχρονικά είναι οι φαρμακευτικές βιομηχανίες, οι ανερχόμενες μικρές βιοτεχνολογικές εταιρείες και οι θεσμικοί επενδυτές.

8

Πώς βλέπετε το μέλλον στην αγορά φαρμάκου; Την τελευταία διετία η αγορά συρρικνώθηκε 30%, με τη φαρμακευτική δαπάνη στα 3,7 δισ. ευρώ. Έτσι χάθηκαν πολλές θέσεις εργασίας. Και περιμένουμε μεγαλύτερη συρρίκνωση από το «κούρεμα» των ομολόγων. Τα μέτρα έπληξαν μονομερώς τη φαρμακευτική βιομηχανία, χωρίς μέτρα περιορισμού της σπατάλης σε άλλα σημεία του συστήματος, μέχρι στιγμής. Στο καινούριο σημείο ισορροπίας, όμως, όλοι πρέπει να συμφωνήσουμε με γνώμονα την υγεία του ασθενούς, τη βιωσιμότητα των Ταμείων και την επιβίωση των φαρμακευτικών εταιρειών.

10

υχνά ο κόσμος τα βάζει με τις φαρμακευτικές εταιΣ ρείες λόγω τιμής, ελλείψεων φαρμάκων κ.τ.λ. Άδικα πιστεύετε; Ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει σε βάθος τα συγκεκριμένα θέματα, βγάζοντας εύκολα συμπεράσματα. Τα φάρμακα είναι το μοναδικό προϊόν σε διατίμηση και οι τιμές τους καθορίζονται από το υπουργείο Υγείας. Η βιομηχανία σε καμία περίπτωση δεν ευθύνεται για τις ελλείψεις, καθώς διοχετεύει υπερεπαρκείς ποσότητες. Οι ευθύνες πρέπει να αποδοθούν σε άλλα σημεία της αλυσίδας. Το φάρμακο δεν είναι προϊόν, είναι κοινωνικό αγαθό, και αποτελεί δικαίωμα του ασθενούς η πρόσβαση στην κατάλληλη θεραπεία με τη σύμφωνη γνώμη των θεραπόντων ιατρών και των ασφαλιστικών ταμείων. Οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν προσφέρει θεραπείες σε ασθένειες μέχρι πρόσφατα ανίατες, επενδύουν στην τοπική οικονομία με Έρευνα και Ανάπτυξη και απασχόληση, ενώ αποτελούν έναν από τους πιο αξιόπιστους κοινωνικούς εταίρους.

9

ε επίπεδο τιμών αναμένετε περαιΣ τέρω αλλαγές; Τι σημαίνει αυτό για τα σκευάσματα και, κατ’ επέκταση, για τις παρασκευάστριες εταιρείες; Η πρόσφατη νομοθεσία εισάγει νέες μειώσεις κατά 50% στις τιμές των πρωτοτύπων μετά τη λήξη της πατέντας, χωρίς κατώφλι ασφαλείας τις 3 χαμηλότερες τιμές της Ε.Ε., συνταγογράφηση με δραστική ουσία, κλιμακωτό κέρδος φαρμακείων και πάγιο ποσό στα φάρμακα σοβαρών παθήσεων. Οι αλλαγές αυτές ενέχουν τον κίνδυνο σοβαρών ελλείψεων στην ελληνική αγορά, καθώς για πολλές παρασκευάστριες εταιρείες θα είναι ασύμφορο να εισάγουν πλέον τα σκευάσματά τους. Ταυτόχρονα, οι μεγάλες διαφορές των ελληνικών τιμών με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές ευνοούν την επανεξαγωγή των φαρμάκων.

ΜΑΪΟΣ 2012

18•in•vitro

Με ενδιαφέρει

Συνεργάστηκε ο Γεώργιος Σ. Στεργίου, αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας - Υπέρτασης, διευθυντής του Κέντρου Υπέρτασης της Γ’ Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών του Νοσοκομείου «Σωτηρία»

Yπέρταση

Γράφει η Άννα Παπαδομαρκάκη

Tips μετά τη διάγνωση Συνήθως η υπέρταση δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα, ακόμα κι όταν η αύξηση της πίεσης είναι μεγάλη. Η διάγνωση γίνεται όταν διαπιστωθεί σταθερή αύξηση της συστολικής πίεσης πάνω από 140 mmHg ή της διαστολικής πάνω από 90 mmHg ή και τα δύο, σε τουλάχιστον 2-3 επισκέψεις σε γιατρό, με 2-3 μετρήσεις ανά επίσκεψη. Κι αυτό γιατί μεμονωμένες μετρήσεις της πίεσης μπορεί να ξεπερνούν τα παραπάνω όρια ακόμα και σε φυσιολογικά άτομα. Έτσι, κατ’ αρχάς ο γιατρός συμβουλευτικά συνιστά: Ελάττωση του βάρους στους υπέρβαρους υπερτασικούς, καθώς είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να μειωθεί η πίεση χωρίς φάρμακα. Ακόμα και μικρή μείωση του βάρους (π.χ. 5 κιλά) μπορεί να βοηθήσει και να βελτιώσει και άλλες παραμέτρους (χοληστερίνη, σάκχαρο). Δίαιτα με πολλά φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά με λίγα λιπαρά που βοηθούν στη μείωση της πίεσης. Περιορισμό του αλατιού, που όχι μόνο μειώνει την πίεση, αλλά και ενισχύει τη δράση κάποιων αντιυπερτασικών φαρμάκων. Συστηματική άσκηση (γρήγορο περπάτημα, ποδήλατο κ.ά., μια ώρα την ημέρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας) που μειώνει λίγο την πίεση, βελτιώνει τη χοληστερίνη και το σάκχαρο και βοηθά στη μείωση του βάρους. Διακοπή του καπνίσματος που επιβάλλεται, επειδή αυξάνει σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

> > > > >

Φαρμακευτική θεραπεία Η μακροχρόνια ρύθμιση της πίεσης με φάρμακα εξουδετερώνει τον κίνδυνο από την υπέρταση. Στόχος της θεραπείας δεν είναι απλώς η χορήγηση φαρμάκων, αλλά η επίτευξη άριστης ρύθμισης της πίεσης, ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη προστασία. Στις περισσότερες περιπτώσεις ικανοποιητική ρύθμιση θεωρείται η μείωση της συστολικής πίεσης κάτω από 140 mmHg και της διαστολικής κάτω από 90 mmHg. Οι τιμές αυτές αφορούν μετρήσεις της πίεσης στο ιατρείο, ενώ για την πίεση που μετριέται στο σπίτι οι αντίστοιχες τιμές είναι χαμηλότερες (συστολική κάτω από 130 mmHg και διαστολική κάτω από 80 mmHg). Τα αντιυπερτασικά φάρμακα χορηγούνται καθημερινά, συνήθως αμέσως μετά το πρωινό ξύπνημα. Προτιμώνται φάρμακα που όχι απλώς μειώνουν την πίεση, αλλά έχουν αποδείξει ότι σε μακροχρόνια χορήγηση προστατεύουν από τον κίνδυνο και δεν έχουν παρενέργειες. Επειδή όμως η θεραπεία «ράβεται» στα μέτρα του συγκεκριμένου ατόμου, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, το ιατρικό ιστορικό και την αντίδραση στα φάρμακα («εξατομικευμένη» θεραπεία), για την επιλογή της πιο κατάλληλης ο γιατρός πρέπει να γνωρίζει το ιστορικό του ασθενούς. Στις μισές περιπτώσεις η άριστη ρύθμιση χρειάζεται συνδυασμό δύο ή περισσότερων φαρμάκων, ενώ στο 20-30% χρειάζονται τρία ή περισσότερα φάρμακα.

Αν η πίεση ξεπερνά τα όρια, σε επανειλημμένες μετρήσεις, σε συνθήκες ηρεμίας, θεωρείται μη φυσιολογική. Μερικές φορές, όμως, η πίεση αυξάνεται στο ιατρείο (υπέρταση άσπρης μπλούζας). Τότε χρειάζεται 24ωρη καταγραφή, ώστε να αποφασιστεί η χορήγηση θεραπείας.

...Πιέστε για να πέσει η πίεσή σας

Σ

υναισθηματικές φορτίσεις, αλλά και φυσική δραστηριότητα, μας ανεβοκατεβάζουν καθημερινά την… πίεση, ως αντίδραση του οργανισμού μας να διατηρείται στη ζωή, προσαρμοζόμενος στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της καθημερινότητας. Τι γίνεται, όμως, όταν αυτή η προσαρμογή δεν έρχεται στο επιθυμητό επίπεδο στις καταστάσεις ηρεμίας; Περίπου το 25% των ενηλίκων και 50% των ηλικιωμένων (πάνω από 65 ετών) είναι υπερτασικοί. Η αρτηριακή υπέρταση στο 95% των περιπτώσεων δεν έχει κάποια συγκεκριμένη αιτία και αποδίδεται στην κληρονομικότητα και στον σύγχρονο τρόπο ζωής, που οδηγεί σε παχυσαρκία, καθιστική ζωή κ.τ.λ. Το υπόλοιπο 5% των περιπτώσεων έχει «δευτερο-

παθή» πίεση, δηλαδή οφείλεται σε κάποιο άλλο νόσημα, που μπορεί να αντιμετωπίζεται (νεφρική βλάβη, στένωση νεφρικής αρτηρίας, νόσημα επινεφριδίων κ.τ.λ.). Τόσο η συστολική πίεση (μεγάλη) όσο και η διαστολική (μικρή) είναι επικίνδυνες. Ο κίνδυνος είναι μακροχρόνιος, γιατί οδηγεί σε αρτηριοσκλήρυνση, η οποία καταλήγει σε απόφραξη των αρτηριών (έμφραγμα, εγκεφαλικό). Και, δυστυχώς, μετά την ηλικία των 55 ετών, η συστολική πίεση είναι πιο επικίνδυνη και πιο δύσκολο να ρυθμιστεί. Εν τούτοις η υπέρταση αποτελεί τον ισχυρότερο παράγοντα για εγκεφαλικό επεισόδιο και έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες για έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική βλάβη και απόφραξη των αρτηριών των ποδιών, που μπορεί να τροποποιηθεί.

Μακροχρόνια παρακολούθηση > > Στη χώρα μας σχεδόν οι μισοί υπερτασικοί δεν γνωρίζουν ότι έχουν αυξημένη πίεση, και από αυτούς που παίρνουν θεραπεία οι μισοί δεν είναι καλά ρυθμισμένοι. Η κύρια αιτία δυστυχώς είναι η κακή συνεργασία ασθενούς - γιατρού... Γι’ αυτό, χρειάζεται μακροχρόνια παρακολούθηση με: Επίσκεψη στον γιατρό 1-2 φορές τον χρόνο ή και συχνότερα σε μερικές περιπτώσεις. Μέτρηση της πίεσης στο σπίτι 1-2 φορές την εβδομάδα, στο ίδιο χέρι, μόνο σε συνθήκες ηρεμίας και σε καθιστή θέση.

> >

ριν από την επίσκεψη στον γιατρό πρέπει Π να γίνονται μετρήσεις της πίεσης για 5-6 μέρες, πρωί και απόγευμα. Για το σπίτι προτιμώνται ηλεκτρονικά πιεσόμετρα που μετρούν στο μπράτσο. Όμως αρκετά από αυτά δεν είναι αξιόπιστα. Πιεσόμετρα καρπού δεν συνιστώνται. Η λήψη συμπληρωματικών φαρμάκων, όταν η πίεση βρεθεί αυξημένη, και η παράλειψη δόσης του φαρμάκου, όταν η πίεση είναι χαμηλή, είναι απόλυτα λανθασμένες τακτικές και πρέπει να αποφεύγονται.

>

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•19

Συνεργάστηκε ο Απόστολος Γαϊτάνης, πλαστικός χειρουργός, MD CCST, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Πλαστικής Χειρουργικής και μέλος της Διεθνούς Ένωσης Πλαστικών Χειρουργών ISAPS

Αποτρίχωση με laser

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

Σώμα από βελούδο

Κ

αλές οι «κλασικές» μέθοδοι αποτρίχωσης, αλλά η αλήθεια είναι ότι απαλλάσσουν προσωρινά από την ανεπιθύμητη τριχοφυΐα. Η αποτρίχωση με laser είναι μια λύση που προτιμούν όλο και περισσότερες γυναίκες το τελευταίο διάστημα. Ο λόγος είναι ότι τα αποτελέσματα είναι μόνιμα, μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα σημεία του σώματος, ενώ, λόγω κρίσης, οι τιμές των συνεδριών έχουν πέσει πολύ. Ωστόσο η χρήση του laser απαιτεί προσοχή εκ μέρους του χειριστή, καθώς μπορεί να προκληθεί έγκαυμα στην περιοχή και δεν ενδείκνυται σε όλες τις περιπτώσεις. Πού δεν μπορεί να εφαρμοστεί Η αποτρίχωση με laser δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε άτομα με ιστορικό ψωρίασης, λεύκης, ερυθηματώδους λύκου, σκληροδερμίας, σαρκοείδωσης, φωτοδερματίτιδας, ανοσοκαταστολής ή σε άτομα υπό χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία. Αντενδείκνυται επίσης όταν υπάρχει πρόσφατη λήψη ορισμένων φαρμάκων (π.χ. ισοτρετινοΐνη το τελευταίο εξάμηνο, διάφορα φωτοευαισθητοποιά φάρμακα), κακοήθεις βλάβες του δέρματος, νευρολογικά προβλήματα (π.χ. επιληψία). Επίσης ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε άτομα με ευαισθησία στο κρύο ή δέρμα με τατουάζ, με σπίλους στην περιοχή αποτρίχωσης, με ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη, με δερματίτιδες. Τέλος, σε άτομα με ιστορικό επαναλαμβανόμενων επεισοδίων έρπητα τύπου I και II λαμβάνονται συγκεκριμένες προφυλάξεις πριν από τη θεραπεία. Επίσης απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει η αποτρίχωση με laser είναι να έχουν εξαφανιστεί τα ίχνη από το μαύρισμα, ώστε να επιτευχθεί ένα πιο μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα. Αξίζει να σημειωθεί πως οι τυχόν παρενέργειες περιορίζονται τοπικά στο σημείο εφαρμογής του laser και μπορεί να είναι τοπικό κοκκίνισμα, ελαφρύ πρήξιμο γύρω από τον θύλακα της τρίχας, πόνος. Σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί θυλακίτιδα, υποτροπή ερπητικής λοίμωξης, έγκαυμα, υποχρωμία ή υπερχρωμία. Όλες οι παραπάνω βλάβες είναι παροδικές και μπορούν να αντιμετωπιστούν με την κατάλληλη ιατρική υποστήριξη. Πώς λειτουργεί Το laser αποτρίχωσης στέλνει ενέργεια στους ιστούς του σώματος και εκείνοι με τη σειρά τους, απορροφώντας την ενέργεια αυτή, θερμαίνονται. Στην περίπτωση της αποτρίχωσης, το laser με την επιλεκτική φωτοθερμόλυση (Alexandrite) στέλνει ενέργεια στους ιστούς, η οποία απορροφάται επιδερμικά από στοιχεία που έχουν σκούρο χρώμα. Δηλαδή από μαύρες ή καστανές τρίχες.

Σαν αποτέλεσμα, τόσο ο θύλακας όσο και το στέλεχος απορροφούν τη θερμότητα από το laser και τελικά καταστρέφονται. Είναι απόλυτα ασφαλές, αφού είναι έτσι ρυθμισμένο ώστε να εξολοθρεύονται μόνο οι τρίχες, χωρίς να προκαλείται βλάβη σε άλλους ιστούς του σώματος. ΠΡΟΣΩΠΟ Για την αποτρίχωση του προσώπου (άνω χείλος, παρειές κ.τ.λ.), καλό είναι οι τρίχες να βρίσκονται στο στάδιο που απλώς να φαίνονται – αν είναι υπερβολικά μακριές, ο γιατρός θα τις κόψει με ψαλίδι. Ταυτόχρονα με το laser στην περιοχή εφαρμόζεται και ένα ρεύμα παγωμένου αέρα, που φτάνει τους μείον 25 βαθμούς Κελσίου, με στόχο τη μείωση του πόνου. Μετά τη θεραπεία, μπορεί να κοκκινίσει λίγο η περιοχή, αυτό όμως διαρκεί από μερικές ώρες έως μία ημέρα. Με το τέλος της εφαρμογής, ο γιατρός εφαρμόζει πάγο για 20 λεπτά και μετά μια κρέμα που περιέχει κορτιζόνη, για να περιορίσει το πρήξιμο και το κοκκίνισμα. Η θεραπεία διαρκεί 5 με 10 λεπτά. Συνήθως γίνονται 3 με 5 εφαρμογές, με μεσοδιάστημα 3 έως 4 εβδομάδων. ΜΑΣΧΑΛΕΣ Οι τρίχες στις μασχάλες είναι συνήθως περισσότερες και πιο ανθεκτικές. Το καλό, όμως, είναι ότι έχουν σκούρο χρώμα, κάτι που κάνει τη θεραπεία πιο αποτελεσματική. Και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει οι τρίχες να φαίνονται. Η διάρκεια της θεραπείας είναι 10-15 λεπτά. Στο τέλος, ο γιατρός θα

εφαρμόσει τοπικά πάγο και μια αλοιφή με κορτιζόνη, για να υποχωρήσει το αναμενόμενο κοκκίνισμα. Αποσμητικό επιτρέπεται να χρησιμοποιήσετε την επόμενη μέρα. Συνήθως χρειάζονται 4 με 6 θεραπείες, με μεσοδιάστημα 3 έως 4 εβδομάδων. ΜΠΙΚΙΝΙ Από τις δημοφιλείς περιοχές για αποτρίχωση, η θεραπεία διαρκεί περίπου μισή ώρα, ανάλογα με την ποσότητα και την ποιότητα της τρίχας. Θεωρείται πάντως εύκολη περιοχή, καθώς οι τρίχες είναι σκούρες. Η περιοχή θα κοκκινίσει λίγο, κάτι όμως που αντιμετωπίζεται με την ειδική ενυδατική κρέμα. Θα χρειαστούν περίπου 3 με 4 συνεδρίες. ΠΟΔΙΑ Στην περίπτωση των ποδιών οι τρίχες είναι περισσότερες και λιγότερο σκουρόχρωμες από ό,τι στο μπικίνι ή στις μασχάλες. Η θεραπεία κρατάει περισσότερη ώρα λόγω της έκτασης της περιοχής, από 45 λεπτά μέχρι μία ώρα. Θα χρειαστούν από 3 μέχρι 5 συνεδρίες, με μεσοδιάστημα γύρω στις 3 με 4 εβδομάδες. Ιδανικές υποψήφιες για laser είναι γενικά οι σκούρες επιδερμίδες. Η συγκεκριμένη μέθοδος αποτρίχωσης μπορεί να προκαλέσει λίγο πόνο ή, στην καλύτερη περίπτωση, ένα ελαφρύ τσίμπημα. Σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος κι αν γίνει laser, θα πρέπει να προστατεύεται από τον ήλιο για 4 με 7 ημέρες. Με την πρώτη κιόλας εφαρμογή οι τρίχες καίγονται.

Από το 1995, οπότε δόθηκε για πρώτη φορά επίσημα η έγκριση των laser για αποτρίχωση από τον FDA των ΗΠΑ, τα μηχανήματα έχουν εξελιχθεί, με αποτέλεσμα στις μέρες μας να υπάρχουν αρκετοί τύποι μηχανημάτων για την αντιμετώπιση της ανεπιθύμητης τριχοφυΐας.

ΜΑΪΟΣ 2012

20•IN•VITRO

(Α)σθενές φύλο

Συνεργάστηκε η Εύη Κυράνα, ψυχολόγος υγείας, ειδικευµένη σε θέµατα σχέσεων και σεξουαλικών δυσλειτουργιών, συνεργάτιδα του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης

Όταν μπλοκάρει η στύση

Η Οι άνδρες «λειτουργούν» µόνο όταν είναι ήρεµοι και χαλαροί. Το άγχος µπορεί να είναι η µοναδική αιτία της στυτικής δυσλειτουργίας και να συνεχίζεται για µήνες ή και χρόνια

πρώτη φορά που κάποιος άνδρας δεν μπόρεσε να έχει επαρκή στύση ή έχασε τη στύση του κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης, είναι μια ιδιαίτερα αμήχανη στιγμή, που ποτέ του δεν φαντάστηκε ότι μπορούσε να του συμβεί. Είναι μια τόσο δυσάρεστη εμπειρία, που καταγράφεται στη μνήμη του και την επόμενη φορά που θα επιχειρήσει σεξουαλική επαφή κάνει σκέψεις που δημιουργούν την αίσθηση του φόβου. Συνήθως σκέφτεται: «δεν θα έχω στύση», «μήπως γίνω πάλι ρεζίλι;», «αν δεν έχω στύση, τότε μάλλον κάτι κακό μού

Ο φόβος «φυλάει» μόνο τα έρημα...

Γράφει η Άννα Παπαδομαρκάκη

συμβαίνει», «μήπως υπάρχει κάποια μη αναστρέψιμη βλάβη;», «δεν μπορώ να ικανοποιήσω τη σύντροφό μου»... Οι σκέψεις αυτές σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να τον διεγείρουν. Αντίθετα, του δημιουργούν έντονο φόβο τη στιγμή που πλησιάζει η σεξουαλική επαφή ή ακόμη και κατά τη διάρκεια της επαφής. Όμως, το σώμα όλων των ανδρών είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε, όταν ο νους δίνει σήμα κινδύνου ή απειλής, ακολουθεί φόβος, οπότε και το σώμα προετοιμάζεται βιολογικά να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο. Αυτό γίνεται με την αδρεναλίνη, που παράγεται σε μεγάλες ποσότητες. Τότε τα αγγεία κάνουν σύσπαση, με αποτέλεσμα το πέος να μην αιματώνεται όσο χρειάζεται για να επιτευχθεί η στύση. Με άλλα λόγια, όταν ένας άνδρας αισθάνεται έντονο φόβο τη στιγμή της επαφής, είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχει στύση, κι αν το πετύχει, τότε είναι πολύ δύσκολο να τη διατηρήσει. Συνήθως ακολουθούν στιγμές αμηχανίας, δυσαρέσκειας, ίσως και απελπισίας, στον ίδιο ή και στη σύντροφό του, οπότε άλλη μια αρνητική εμπειρία καταγράφεται στον νου, κι αρχίζει το ντόμινο... Την επόμενη φορά θα έρθουν οι ίδιες σκέψεις, ο φόβος θα είναι μεγαλύτερος, όπως και η πιθανότητα αποτυχίας. Αρχίζει έτσι ένας φαύλος κύκλος, που συχνά οδηγεί τον άνδρα να αποφεύγει τις σεξουαλικές στιγμές και τις καταστάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σεξουαλική επαφή. Όλα πήγαιναν καλά, μέχρι ... Σε πολλούς άνδρες, ανεξαρτήτου ηλικίας, το πρόβλημα της στύσης άρχισε ξαφνικά και σε μια στιγμή τα πράγματα άλλαξαν! Το πρόβλημα ξεκίνησε: Σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής με πολύ άγχος, π.χ. επαγγελματικό / οικονομικό, σε εξεταστική περίοδο κ.τ.λ. Στην πρώτη επαφή με μια γυναίκα ιδιαίτερα ελκυστική και ποθητή, και τότε «μπλόκαραν». Έπειτα από ανησυχίες για την υγεία τους (π.χ. κάποιος γύρω στα 45 αρχίζει να ανησυχεί για καρδιαγγειακά προβλήματα και τότε διαπιστώνει απώλεια της στύσης).

Από την πρώτη φορά... Αρκετοί άνδρες αναφέρουν πως από την πρώτη τους επαφή η στύση δεν ήταν καλή και από τότε το πρόβλημα παραμένει. Περιγράφουν τον εαυτό τους ως αρκετά ανασφαλή για τη σεξουαλικότητά τους και δύσκολα προσεγγίζουν μια γυναίκα. Συνήθως έχουν λίγες σεξουαλικές εμπειρίες. Με καινούργια παρτενέρ... Αρκετοί άνδρες αναφέρουν πως η στύση είναι καλή μόνο όταν υπάρχει οικειότητα με τη σύντροφό τους. Όμως, όταν επιχειρούν επαφή με σύντροφο που δεν γνωρίζουν καλά, σχεδόν πάντα χάνεται η στύση. Οι άνδρες μπορούν να λειτουργήσουν ικανοποιητικά, μόνο όταν αισθάνονται ασφάλεια και αποδοχή από τη σύντροφο. Χάνεται στην πορεία... Είναι αρκετά σύνηθες το να χάνεται η στύση σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή. Για παράδειγμα: Τη στιγμή της διείσδυσης του πέους στον κόλπο. Λίγο μετά τη διείσδυση στον κόλπο. Τη στιγμή που επιχειρεί να φορέσει προφυλακτικό. Όταν η επαφή γίνεται με ένα συγκεκριμένο άτομο, ενώ με άλλα άτομα δεν υπάρχει πρόβλημα. Θεραπεία στο ντιβάνι… Όταν η αιτία της στυτικής δυσλειτουργίας είναι το άγχος επίδοσης, τότε χρειάζεται ψυχο-σεξουαλική αντιμετώπιση από ειδικευμένους επιστήμονες. Στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία δεν διαρκεί πάνω από τρεις μήνες. Σκοπός της θεραπείας είναι να σπάσει ο φαύλος κύκλος του άγχους. Επικεντρώνεται σε τεχνικές που μειώνουν τον φόβο κατά την επαφή και παράλληλα δίνουν τη δυνατότητα στον άνδρα να αυξάνει τη διέγερσή του. Όταν ο άνδρας βρίσκεται σε σταθερή σχέση, η θεραπεία συμπεριλαμβάνει και τη γυναίκα. Σε αυτήν την περίπτωση το ζευγάρι έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να βελτιώσει τη σεξουαλική λειτουργία, αλλά και τη σεξουαλική του επικοινωνία και την ποιότητα της σεξουαλικής του σχέσης.

Tips > Ελέγξτε τι τρώτε και διατηρείτε το σωστό σωματικό βάρος. > Αποφύγετε υπέρταση και υψηλή χοληστερόλη. > Πίνετε αλκοόλ με μέτρο. > Βάλτε την άσκηση στη ζωή σας τρεις φορές την εβδομάδα. > Κόψτε το κάπνισμα. > Αποφεύγετε τα αναβολικά στεροειδή.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•21

Συνεργάστηκε ο Εμμανουήλ Συμβουλάκης, γαστρεντερολόγος, επεμβατικός ενδοσκόπος

Αντιγήρανση Πεπτικό σύστημα

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

Από τι αρρωσταίνουμε Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση παρατηρείται κυρίως στον δυτικό πολιτισμό. Επιδεινώνεται με τις λιπαρές τροφές και την παχυσαρκία. Υπολογίζεται ότι περίπου το 10% του πληθυσμού πάσχει από τη νόσο, με καούρες στο στομάχι και ξινή γεύση στο στόμα, που προκαλούνται όταν το περιεχόμενο του στομάχου ανεβαίνει πάλι στον οισοφάγο, μαζί με το υδροχλωρικό οξύ που εκκρίνεται για την πέψη. Το έλκος του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου δεν σχετίζονται με τις κακές διατροφικές συνήθειες και το άγχος, όπως πιστεύαμε μέχρι το ’80, αλλά με το μικρόβιο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και τη λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Ειδικά για το ελικοβακτηρίδιο, το 60% του ελληνικού πληθυσμού έχει στο στομάχι του το συγκεκριμένο μικρόβιο και σε ένα ποσοστό 10%-15% από αυτούς θα προκαλέσει έλκος κάποια στιγμή. Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι η συχνότερη πάθηση του κατώτερου πεπτικού, καθώς αφορά στο 20% του γενικού πληθυσμού. Η παλαιά ονομαζόμενη «σπαστική κολίτιδα» εμφανίζεται με πόνο στην κοιλιά, ο οποίος μειώνεται με την κένωση, φούσκωμα και εναλλαγές κενώσεων. Η νόσος είναι χρόνια, με μεγάλη συμπτωματολογία, εξάρσεις και υφέσεις, στις οποίες παίζει ρόλο η διατροφή, ενώ η ακριβής αιτία της δεν είναι γνωστή. Η χρόνια δυσκοιλιότητα, επίσης, αφορά στο 20% του πληθυσμού, «προτιμά» όμως περισσότερο τις γυναίκες. Η διατροφή εδώ παίζει ρόλο, αλλά η σύσταση στους δυσκοίλιους για λήψη μεγάλων ποσοτήτων φρούτων και λαχανικών δεν είναι πανάκεια. Γι’ αυτό είναι απόλυτα απαραίτητη η εξατομίκευση της θεραπείας. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μια συχνότατη κακοήθεια που προσβάλλει το 5% του πληθυσμού μετά τα 50. «Προτιμά», όμως, ακόμη μεγαλύτερες ηλικίες, αφού το 90% των πασχόντων είναι πάνω από 60 ετών. Κύριος επιβαρυντικός παράγοντας είναι η οικογενειακή προδιάθεση, όπως και η χρόνια κατανάλωση επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος και λίπους. Όμως δεν εμφανίζεται ξαφνικά. Προηγούνται 5-10 έτη με αδιάγνωστους πολύποδες στο έντερο, που αναπτύχθηκαν και εξελίχθηκαν σε καρκίνο.

Θεραπευτικές συνήθειες Κάθε νόσος του πεπτικού, όπως και κάθε ασθενής, απαιτούν διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση. Είναι καθοριστική, όμως, και η συμμετοχή του ασθενούς για την αντιμετώπιση της πάθησής του, ιδίως στον τομέα της διατροφής του. Συνήθως, τροφές που φυσιολογικά προκαλούν φούσκωμα και ενίοτε κοιλιακές ενοχλήσεις, είναι τα λαχανικά, τα όσπρια και τα γαλακτοκομικά, τα οποία επιδεινώνουν το πρόβλημα. Όμως, μαζί με τις διατροφικές συμβουλές του γαστρεντερολόγου για την κάθε πάθηση, καλό θα ήταν ο κάθε πάσχων να λειτουργεί ως γιατρός του εαυτού του, ταυτοποιώντας ποιες τροφές προκαλούν έξαρση των συμπτωμάτων, ώστε να τις αποφεύγει όσο είναι δυνατόν.

Κολονοσκόπηση προληπτικά χρειάζεται όλος ο πληθυσμός μετά την ηλικία των 50 ετών, ώστε, αν υπάρχουν πολύποδες, να εντοπιστούν και να αφαιρεθούν πριν εξαλλαγούν. Έτσι ο καρκίνος θα μειωθεί δραματικά

Χορτοφαγία συνιστά ο Δαρβίνος

Κ

αούρες στο στήθος, δυσκοιλιότητα, πόνος στο στομάχι, είναι μόνο μερικά από τα συμπτώματα που μας ταλαιπωρούν συχνά, όχι γιατί γεννηθήκαμε με κάποια «ευαισθησία» στο πεπτικό μας σύστημα, αλλά εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωής. Όταν ο Δαρβίνος διατύπωνε τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών, δεν περίμενε φυσικά η εξέλιξη και οι αλλαγές που αυτή συνεπάγεται να συντελεστούν μέσα σε έναν - δύο αιώνες. Ο χρόνος μέτρησης αφορά χιλιετίες. Καθώς, λοιπόν, η ανάπτυξη του πολιτισμού μας αποδεικνύεται ταχύτερη, το ανθρώπινο σώμα δεν έχει προλάβει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα του σημερινού περιβάλλοντος. Έτσι, το ανθρώπινο είδος παραμένει με ένα πεπτικό σύστημα περισσότερο προσαρμοσμένο σε φυτοφάγες συνήθειες, τη στιγμή που ο σύγχρονος πολιτισμός έχει αλλάξει τις

διατροφικές συνήθειες προς ένα γρήγορο φαγητό, με αυξημένη κατανάλωση ζωικών τροφών. Το σώμα αναγνωρίζει τη – νεόφερτη γι’ αυτό – συνήθεια ως ανισορροπία και «διαμαρτύρεται», παθαίνοντας, συχνότερα απ’ ό,τι πιο παλιά, κάποια νόσο του γαστρεντερικού συστήματος. Συμβουλές για υγιές πεπτικό σύστημα Έπειτα από κάθε γεύμα, ιδίως αν είναι λουκούλλειο, αναπαυθείτε, όμως μην κοιμηθείτε. Μην ξεκινήσετε σωματική δραστηριότητα με γεμάτο στομάχι. Η πέψη χρειάζεται τον χρόνο της σε ηρεμία, για να μην απομακρυνθεί το αίμα από το πεπτικό σύστημα. Κρατήστε τα γεύματα σε τακτικούς χρόνους γιατί το σύστημα «θυμάται». Ελέγξτε το άγχος σας. Αποτελεί σημαντικό παράγοντα πρόληψης.

> > > >

ΜΑΪΟΣ 2012

22•IN•VITRO

Ηealthy tips Για το γραφείο Οργανωθείτε! Πάρτε όλα τα χαρτιά που υπάρχουν πάνω στο γραφείο σας και χωρίστε τα ανά κατηγορίες σε φακέλους, αφού πρώτα βεβαιωθείτε πως έχετε ξεφορτωθεί αυτά που δεν χρειάζεστε. Ενηµερώστε τους συναδέλφους σας πού έχετε βάλει έγγραφα τα οποία τυχόν τους αφορούν. Έτσι θα δουν πόσο οργανωµένοι είστε, και από την άλλη µπορεί και να ακολουθήσουν το παράδειγµά σας.

Êáèáñßæåôå óõ÷íÜ ôï ðëçêôñïëüãéü óáò, åéäéêÜ åÜí ôï ÷ñçóéìïðïéïýí êáé Üëëïé óõíÜäåëöïé, êáèþò áðïôåëåß ðçãÞ ìéêñïâßùí. ¸ñåõíá, ìÜëéóôá, Ýäåéîå üôé Ýíá ðëçêôñïëüãéï åßíáé êáôÜ ìÝóï üñï 5 öïñÝò ðéï âñüìéêï áðü ôç ëåêÜíç ìéáò ôïõáëÝôáò! Πάρτε ταπεράκι από το σπίτι. Το σπιτικά μαγειρεμένο φαγητό είναι πιο υγιεινό από τα delivery, κι αν δεν προλαβαίνετε να μαγειρέψετε, μπορείτε να φέρετε τα απαραίτητα φρούτα και λαχανικά που ξεγελούν την πείνα και την ανάγκη για γλυκό.

Αφιερώστε λίγο από τον ελεύθερο χρόνο στον χώρο εργασίας στην άσκηση, ώστε να καταπολεµήσετε την ακινησία. Για παράδειγµα, πηγαίνετε µέχρι το περίπτερο, χρησιµοποιήστε τις σκάλες και όχι το ασανσέρ. Θα ξεπιαστείτε και θα γεµίσετε ενέργεια.

ÔïðïèåôÞóôå Ýíá öõôü åóùôåñéêïý ÷þñïõ. Ç ôïðïèÝôçóç öõôþí óå ãëÜóôñåò êïíôÜ óôï ãñáöåßï öùôßæïõí ôï ãñáöåßï êáé âïçèïýí óôç ìåßùóç ôïõ óôñåò êáé óôç âåëôßùóç ôçò õãåßáò. Åðßóçò áõîÜíïíôáé ôá åðßðåäá ïîõãüíïõ óôïí áÝñá êé Ýôóé åßíáé ëéãüôåñï ðéèáíü íá õðïöÝñåôå áðü ðïíïêåöÜëïõò êáé êüðùóç.

ood g

Áíáêõêëþóôå ôá ðåôáìÝíá ÷áñôéÜ ðïõ äåí ÷ñåéÜæåóôå ðëÝïí. ÌÜëéóôá, ìðïñåßôå íá ôïðïèåôÞóåôå ôï äï÷åßï áíáêýêëùóçò ÷áñôéïý äßðëá óå êÜèå åêôõðùôÞ Þ öùôïáíôéãñáöéêü, þóôå íá ðåôÜôå åêåß ôá áíåðéèýìçôá ÷áñôéÜ. Επιλέξτε την κατάλληλη καρέκλα για εσάς. Οι καρέκλες πρέπει να είναι ανθεκτικές, να µην ανατρέπονται εύκολα και να προσαρµόζονται στα σωµατοµετρικά χαρακτηριστικά του εργαζόµενου. Συχνό φαινόµενο είναι οι πτώσεις από µη λειτουργικές καρέκλες, όταν οι εργαζόµενοι πάνε να καθίσουν ή όταν γέρνουν στο πλάι για να πάρουν κάτι που τους έπεσε.

Βάλτε την προσωπική σας πινελιά στον χώρο. Μια φωτογραφία αγαπηµένων σας προσώπων, τοπία ή καρτ ποστάλ, εξατοµικεύουν το γραφείο σας και του αφαιρούν την εντύπωση του απρόσωπου και άχρωµου χώρου εργασίας όπου τα πάντα υποδηλώνουν µουντάδα και ουδετερότητα.

Πάρτε αέρα! Ο εργασιακός σας χώρος θα πρέπει να αερίζεται και να εξαερίζεται επαρκώς και, αν χρησιµοποιείται κλιµατισµός, τα κλιµατιστικά θα πρέπει να συντηρούνται δύο φορές τον χρόνο.

Ðñéí áðü êÜèå ãåýìá ðëÝíåôå ðñïóåêôéêÜ ôá ÷Ýñéá óáò, åéäéêÜ åÜí åñãÜæåóôå óå èÝóç üðïõ Ý÷åôå óõ÷íÞ åðáöÞ ìå ÷ñÞìáôá, ôá ïðïßá áðïôåëïýí åóôßá ìéêñïâßùí êáé ìïëýíóåùí.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•23

Μην καμπουριάζετε μπροστά στην οθόνη σας. Ρυθμίστε το ύψος του υπολογιστή ή της καρέκλας, ώστε να αποφύγετε προβλήματα με το αυχενικό σας, και παράλληλα ρυθμίστε την οθόνη σας, ώστε αυτό που αντικρίζετε να σας κουράζει όσο το δυνατόν λιγότερο. Μην χρησιμοποιείτε το κοινόχρηστο σφουγγαράκι για το πλύσιμο των ποτηριών, της κούπας ή του πιάτου σας, γιατί αποτελεί εστία βακτηριδίων που θα στρατοπεδεύσουν στο στομάχι σας αργότερα. Οι κανόνες υγιεινής πρέπει να τηρούνται κατά γράμμα.

Μην σηκώνετε ή μετακινείτε βαριές συσκευές ή έπιπλα χωρίς να είναι αναγκαίο. Κάνετε ζημιά στη μέση σας, με αποτέλεσμα να επιβαρύνετε το μυοσκελετικό σας.

Μην τρέχετε μέσα στον εργασιακό σας χώρο, ειδικά αν μεταφέρετε κάτι που περιορίζει το οπτικό σας πεδίο. Οι πτώσεις στο γραφείο είναι σύνηθες φαινόμενο και θα μπορούσαν να αποφευχθούν, αν όλοι ήταν πιο προσεκτικοί.

bad

Αποφύγετε τα μικροατυχήματα με τα χαρτικά είδη. Τα στυλό και τα μολύβια πρέπει να τοποθετούνται με τις μύτες προς τα κάτω μέσα στις μολυβοθήκες, ενώ οι χαρτοκόπτες, όταν δεν χρησιμοποιούνται, πρέπει να φέρουν το προστατευτικό τους κάλυμμα. Τέλος, μέσα στα συρτάρια δεν πρέπει να υπάρχουν οι καρφίτσες και οι χαρτοκόπτες χωρίς τα προστατευτικά κουτάκια.

Μην «παίζετε» με τα συρτάρια των γραφείων και των διαφόρων επίπλων, τα οποία πρέπει να ανοίγουν και να κλείνουν από τις λαβές τους και όχι με το πόδι ή το σώμα σας. Επίσης, μην ανοίγετε ντουλάπια πάνω από το κεφάλι συναδέλφων και μην αφήνετε ανοιχτά τα συρτάρια στον χώρο χωρίς επιτήρηση, διότι μπορεί να σκοντάψει κάποιος ανυποψίαστος συνάδελφος.

Αφαιρέστε ό,τι σας αποσπά την προσοχή. Εάν στο γραφείο σας υπάρχει συσκευή τηλεόρασης ή τηλεφώνου, μην την έχετε σε κοντινή απόσταση και γενικά απομακρύνετε τα αντικείμενα που σας «τραβούν» το ενδιαφέρον από την εργασία σας.

Μην τρώτε μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή σας. Δεν συγκεντρώνεστε στο φαγητό σας, με αποτέλεσμα να τρώτε περισσότερο ή να μην το απολαμβάνετε, δημιουργείτε εστίες μικροβίων και δεν είστε αφοσιωμένοι ούτε στην εργασία σας. Αποφύγετε τους αυτόματους πωλητές φαγητού. Τις περισσότερες φορές περιέχουν ανθυγιεινά σνακ και ροφήματα γεμάτα υποκατάστατα ζάχαρης, προϊόντα που κάνουν κακό στην υγεία και στη σιλουέτα σας.

Μην δουλεύετε στο σκοτάδι. Τα μάτια σας θα κουραστούν περισσότερο και η συγκέντρωσή σας ενδέχεται να μειωθεί. O φωτισμός θα πρέπει να είναι επαρκούς έντασης, ομοιόμορφος και όμοιος του φυσικού.

24•in•vitro

Cover Story Βρογχικό άσθμα

ΜΑΪΟΣ 2012

Συνεργάστηκαν οι Στέλιος Λουκίδης, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Σχολής Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου (ΕΚΠΑ), «Αττικό» νοσοκομείο, συντονιστής ομάδας άσθματος Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Λευτέρης Ζέρβας, πνευμονολόγος, επιμελητής Α’ ΝΝΘΑ «Η Σωτηρία»

Γράφει η Βίκυ Καρατζαφέρη

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•25 Περισσότερες πληροφορίες για το άσθμα στη σελίδα 44

Ας μιλήσουμε για το άσθμα μας

Τ

ο άσθμα είναι μία από τις πιο κοινές χρόνιες παθήσεις. Είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος των αεραγωγών (δηλαδή των αγωγών - «σωλήνων», μέσω των οποίων ο αέρας εισέρχεται στους πνεύμονες για τη λειτουργία της αναπνοής). Όταν ένα άτομο επηρεάζεται από το άσθμα, η φλεγμονή προκαλεί στένωση των αεραγωγών και κατά συνέπεια η ροή του αέρα είναι περιορισμένη και η αναπνοή γίνεται δύσκολη. Επιπλέον, σε άτομα που πάσχουν από άσθμα, η στένωση των αεραγωγών επιδει-

νώνεται από υπερπαραγωγή της βλέννας και από βρογχόσπασμο, λόγω της σύσπασης των μυών γύρω από τους βρόγχους. Όλα αυτά τα στοιχεία είναι η αιτία όλων των συμπτωμάτων που εμφανίζουν οι ασθενείς: επαναλαμβανόμενα επεισόδια συριγμού (σφύριγμα), δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος, βήχας, ιδιαίτερα τη νύχτα ή νωρίς το πρωί. Μεταξύ των εκλυτικών παραγόντων που επιβαρύνουν την εμφάνιση άσθματος είναι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, τα άνθη ορισμένων δέντρων και φυτών, η άσκηση, ο κρύος αέρας, ορισμένα φάρμακα (π.χ.

ασπιρίνη), η οικιακή σκόνη (ακάρεα), αλλεργιογόνα κατοικίδιων ζώων, καθώς και ενδογενείς παράγοντες, όπως το άγχος. Το άσθμα έχει φάσεις έξαρσης και φάσεις ύφεσης. Η διάγνωση του άσθματος προκαλεί άγχος και στενοχώρια στον ασθενή και στους οικείους του, ειδικά όταν αφορά σε παιδιά. Αυτό, όμως, δεν πρέπει να συμβαίνει, καθώς, πλέον, είναι διαθέσιμες πολύ αποτελεσματικές θεραπείες, που καταπραΰνουν τα συμπτώματα και βοηθούν τους ασθενείς να ζήσουν μία φυσιολογική ζωή χωρίς περιορισμούς.

Λίγο πριν τον πνευμονολόγο... > > > > > > > >

Έχετε εμφανίσει ένα ή περισσότερα επεισόδια συριγμού; Έχετε ενοχλητικό βήχα, ιδιαίτερα τη νύχτα; Εμφανίζετε βήχα ή συριγμό κατά την άσκηση; Εμφανίζετε βήχα, συριγμό ή βάρος στο στήθος ύστερα από έκθεση σε αερο-αλλεργιογόνα; Είχατε ποτέ αλλεργική ρινίτιδα ή επιπεφυκίτιδα; Όταν «κρυώνετε» το κρύωμα κατεβαίνει στο στήθος σας; Είχατε ποτέ «κρυώματα» που κράτησαν περισσότερες από 10 ημέρες; Τα συμπτώματα ανακουφίζονται με βρογχοδιασταλτικά φάρμακα;

Αν στα παραπάνω ερωτήματα υπάρχει έστω και μία θετική απάντηση, υπάρχουν πιθανότητες ο ασθενής να έχει άσθμα. Το επόμενο βήμα είναι η επίσκεψη σε έναν πνευμονολόγο, ο οποίος θα πάρει το ιστορικό του ασθενούς, ώστε να δει πόσο συχνά και σοβαρά είναι τα συμπτώματα, θα τον ακροαστεί και, αν τελικά το κρίνει απαραίτητο, θα τον υποβάλει σε εξετάσεις. Η κυριότερη εξέταση είναι η σπιρομέτρηση και αφορά στην αξιολόγηση της δύναμης που έχει η εκπνοή μας σε ένα μηχάνημα. Τη σπιρομέτρηση αυτή την κάνουμε πριν και μετά τη χορήγηση ενός βρογχοδιασταλτικού φαρμάκου (φάρμακο που ανοίγει

τους κλειστούς βρόγχους). Αυτό που συνήθως παρατηρεί ο γιατρός είναι μια βελτίωση μετά τη χορήγηση του φαρμάκου. Ιδιαίτερη προσοχή στη διάγνωση χρειάζονται, ωστόσο, τα παιδιά, γιατί πολλές φορές οι γονείς συγχέουν τα συμπτώματα του άσθματος με αυτά μιας ίωσης. Μια συνηθισμένη ίωση στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει έντονο βήχα, «σφύριγμα» στην αναπνοή ή «βράσιμο» στο στήθος, αλλά στα ασθματικά παιδιά τα συμπτώματα αυτά επιμένουν συνήθως για εβδομάδες, αφού περάσει η ίωση και πέσει ο πυρετός, γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να αξιολογούνται σωστά.

Η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος το 1998 γιορτάστηκε σε περισσότερες από 35 χώρες σε συνδυασμό με την πρώτη Παγκόσμια Διάσκεψη Άσθματος, που έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη της Ισπανίας. Έκτοτε η συμμετοχή αυξάνεται σε κάθε Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος.

ΜΑΪΟΣ 2012

26•in•vitro

Cover Story Βρογχικό άσθμα

Θεραπεία Όταν κάποιος έχει άσθμα, το έχει για όλη του τη ζωή. Δεν περνάει όπως περνάει ένα κρύωμα, ούτε εκριζώνεται όπως μια πνευμονία. Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία που να το εξαλείφει τελείως. Είναι, όμως, δυνατό τα συμπτώματα να περιοριστούν ή και να σταματήσουν για αρκετά μεγάλα χρονικά διαστήματα, αν οι ασθενείς ακολουθήσουν τις οδηγίες του γιατρού τους και παίρνουν τα κατάλληλα φάρμακα. Η θεραπεία περιλαμβάνει γενικά μέτρα και ειδικά. Στα γενικά ανήκουν η αποφυγή των αλλεργιογόνων (δηλαδή των παραγόντων εκείνων που εντείνουν τα συμπτώματα του βρογχικού άσθματος) και η έκθεση σε ειδικές περιβαλλοντικές συνθήκες και ερεθιστι-

κούς παράγοντες. Στα ειδικά περιλαμβάνονται φάρμακα, που συνήθως δίνονται με τη μορφή εισπνοών και διακρίνονται σε ρυθμιστικά και ανακουφιστικά. Το κύριο φάρμακο είναι η εισπνεόμενη κορτιζόνη, που δίνεται συνήθως σε μικρές δόσεις και δεν προκαλεί παρενέργειες. H άσκηση κάνει καλό. Όμως οι ειδικοί συστήνουν προσοχή τις ημέρες με έντονη ατμοσφαιρική ρύπανση ή με έντονη γυρεοφορία. Αν η γυμναστική προκαλεί συμπτώματα όπως δύσπνοια, τότε ο ασθενής πρέπει να παίρνει τα φάρμακά του πριν ξεκινήσει. Το κολύμπι, πάντως, θεωρείται η ιδανική μορφή άσκησης.

Μια παγκόσμια επιδημία

Φυσιολογικός βρόγχος

Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις παγκοσμίως. Ειδικότερα από άσθμα πάσχουν 300 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), γεγονός που καθιστά την ασθένεια μία από τις σύγχρονες επιδημίες, με οδυνηρές συνέπειες σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι θάνατοι από άσθμα αναμένεται να αυξηθούν κατά 20% τα επόμενα χρόνια, αν δεν ληφθούν σύντομα τα αναγκαία μέτρα. Μόνο το 2008 πέθαναν από άσθμα 255.000 άνθρωποι. Η συχνότητα εμφάνισης της χρόνιας αυτής πάθησης έχει αυξηθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια, ιδιαίτερα στα παιδιά. Το ετήσιο κόστος άσθματος στην Ευρώπη αγγίζει τα 17,7 δισεκατομμύρια ευρώ.

Οι μελέτες για την Ελλάδα Για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας υπάρχουν αρκετά δεδομένα από επιστημονικές μελέτες, για συγκεκριμένες, όμως, περιοχές και όχι σε πανελλήνιο επίπεδο. Για παράδειγμα στην Πάτρα, σε έρευνα που έγινε το 2008 σε παιδιά και εφήβους, βρέθηκε ότι το 6,9% έχει άσθμα. Στη Θεσσαλονίκη, από μελέτη που διενεργήθηκε το 2003, φάνηκε ότι πάσχει το 6,1% και στην Αθήνα το 10% (ένας στους δέκα, σύμφωνα με επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη του 2005). Για τους ενήλικες, μία και μοναδική μελέτη, δημοσιευμένη το 1997, που αφορούσε μια περιοχή της Αθήνας (το Περιστέρι συγκεκριμένα) και την ηλικιακή ομάδα 20-44 ετών, έδειξε ότι κρίση άσθματος παρουσίαζε το 2,1%, συριγμό το 15,8% και αλλεργική ρινίτιδα το 18,4%. Όμως υπάρχουν και πολύ πρόσφατα στοιχεία, από μεγάλη, πανελλαδική επιδημιολογική μελέτη για το άσθμα, που έγινε το 2011 (20 χρόνια μετά), με στόχο να εκτιμηθεί ο επιπολασμός του άσθματος στον γενικό πληθυσμό της χώρας μας. Τα κύρια εργαλεία της έρευνας ήταν δύο ερωτηματολόγια (ενηλίκων και παιδιών), τα οποία σχεδιάστηκαν και συντάχθηκαν από την ομάδα άσθματος της ΕΠΕ. H συλλογή των

στοιχείων έγινε με τη μέθοδο των προσωπικών συνεντεύξεων. Πληθυσμός της έρευνας ορίσθηκε το σύνολο του πραγματικού πληθυσμού της Ελλάδας. Ελήφθη δείγμα μεγέθους 2.632 ατόμων (αντίστοιχα 2.632 νοικοκυριών). Όπως διαπιστώθηκε, ο επιπολασμός άσθματος (στο σύνολο των ηλικιών) για την Ελλάδα είναι 8,5%, δηλαδή σχεδόν ένας στους δέκα έχει άσθμα. Η επίπτωση της νόσου εκτιμάται σε 16,7 νέα κρούσματα το έτος ανά 1.000 κατοίκους, κάτι που η ελληνική επιστημονική κοινότητα χαρακτηρίζει ως αξιοσημείωτο. Μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά που εμφανίζονται στην Αττική και στη Νοτιοδυτική και Νότια Ελλάδα, αγγίζοντας το 10% - 15%. Στους ενήλικες σχεδόν το 55% είναι ενεργοί καπνιστές ή έχουν υπάρξει καπνιστές στο παρελθόν, με τους ενεργούς καπνιστές να αγγίζουν το 39,2%. Το 19% αναφέρει συριγμό στο στήθος τον τελευταίο χρόνο, το 9,18% έχει, ήδη, διαγνωσθεί με άσθμα και το 23,3% με αλλεργική ρινίτιδα. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τα παιδιά και τους εφήβους αγγίζουν το 6,8% με συμπτώματα συριγμού στο στήθος, το 5,9% έχει διαγνωσθεί ότι πάσχει από άσθμα και το 15,1% από αλλεργική ρινίτιδα.

Ένας νέος ιστότοπος Από τις 7 Απριλίου είναι διαθέσιμος ο μοναδικός ιστότοπος για ασθενείς με άσθμα στην Ελλάδα, το www.myasthma.gr. Δημιουργήθηκε από γιατρούς - μέλη της ομάδας άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας και στόχος του είναι ο ασθενής να έχει πρόσβαση σε έγκυρη επιστημονική πληροφόρηση που θα βελτιώσει τις συναντήσεις του με τον γιατρό του και πάνω απ’ όλα θα συμβάλει στην καλύτερη ποιότητα της ζωής του. Το site περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες, όπως τι είναι άσθμα, ποια είναι τα συμπτώματα, ποιες είναι οι απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις, ποια η σχέση του άσθματος με τις αλλεργίες, πώς πετυχαίνουμε τον έλεγχο του άσθματος, ποιοι είναι οι στόχοι της θεραπείας, πώς γίνεται η σωστή χρήση των εισπνεόμενων φαρμάκων, πώς αντιμετωπίζεται μια κρίση και πότε πρέπει να επικοινωνήσει ο ασθενής με τον γιατρό του… Στο site οι επισκέπτες μπορούν να κάνουν ένα απλό online test και να μάθουν εάν τα συμπτώματα που εμφανίζουν είναι όντως συμπτώματα άσθματος. Επιπλέον έχουν τη δυνατότητα να αποστείλουν ερωτήματα που τους απασχολούν και να λάβουν έγκυρες απαντήσεις από ειδικούς.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•27

Tι πρέπει να αποφεύγουν οι ασθενείς 1

Άσθμα

Πρώτα απ’ όλα, όσο ελαφρύ ή βαρύ και αν είναι το άσθμα, πρέπει να αποφεύγονται παράγοντες που επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Αν, για παράδειγμα, κάποιος ασθενής έχει παρατηρήσει ότι τον πειράζει η μυρωδιά που βγάζει το λάδι όταν ζεσταίνεται, πρέπει να αποφεύγει το τηγάνισμα ή την κουζίνα εν ώρα «εργασίας». Αν η ευαισθησία έχει να κάνει με τη γύρη, ίσως χρειαστεί να αλλάξει η δοσολογία των φαρμάκων του πάσχοντα την περίοδο της ανθοφορίας. Το κάπνισμα, ενεργητικό ή παθητικό, δυσχεραίνει την αναπνοή, οπότε πρέπει να αποφεύγεται. Κάποιες φορές ορισμένα φάρμακα μπορεί να επιδεινώσουν το άσθμα, όπως, για παράδειγμα, η ασπιρίνη, κάποια κολλύρια

2 3

και αντιυπερτασικά με β-αναστολείς). Τα μικροσκοπικά ακάρεα της σκόνης μπορεί να προκαλέσουν κρίση άσθματος. Η συχνή χρήση της ηλεκτρικής σκούπας, τα συνθετικά μαξιλάρια, ο συχνός αερισμός των χώρων του σπιτιού και της εργασίας βοηθούν σημαντικά. Οι έντονες μυρωδιές, από τα απορρυπαντικά για το σπίτι μέχρι τις βαριές κολόνιες, αλλά και η βαριά μυρωδιά ενός φαγητού που μαγειρεύεται, καλό είναι να αποφεύγονται. Χρειάζεται προσοχή, ώστε ο ασθενής να μην αρρωσταίνει συχνά. Η έκθεση σε ιούς μπορεί να προκαλέσει έντονα συμπτώματα. Ενδεχομένως να χρειαστεί να γίνεται κάθε χρόνο το αντιγριπικό εμβόλιο. Να αποφεύγεται η μετακίνηση σε χώρους με μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας. Προσοχή στις συναισθηματικές φορτίσεις. Το έντονο γέλιο, το κλάμα, ο θυμός και οι φωνές είναι πιθανό να προκαλέσουν έντονο ξηρό βήχα ή ακόμη και ασθματική κρίση.

4

5 6 7 8

Το «ένοχο» γονίδιο Πριν από τρία χρόνια Αμερικανοί επιστήμονες από τρία διαφορετικά πανεπιστήμια ανακάλυψαν ένα γονίδιο - κλειδί για το άσθμα. Πιο συγκεκριμένα μελέτησαν μια απομονωμένη αγροτική κοινότητα και διαπίστωσαν πως μια παραλλαγή του γονιδίου CHI3L 1 διπλασιάζει τις πιθανότητες μελλοντικής εμφάνισης του άσθματος, ενώ μια άλλη προστατεύει από αυτό! Οι ερευνητές εκτιμούν ότι κατάφεραν να κάνουν μια πολύ καλή αρχή και τα ευρήματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για τη διάγνωση όσο και για τη δημιουργία μιας ακόμη πιο αποτελεσματικής θεραπείας, αν και αναγνωρίζουν ότι έχουν ακόμη πολλά να μάθουν για τους μηχανισμούς που προκαλούν τη χρόνια αυτή ασθένεια. Στις Ηνωμένες Πολιτείες εκτιμάται ότι πάσχουν από άσθμα 22 εκατομμύρια άνθρωποι.

Ο σωστός έλεγχος Διεθνείς μελέτες

>

Τα παιδιά που έχουν υπερβολικά αγχωμένους γονείς αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο άσθματος, που σχετίζεται με περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και ο καπνός του τσιγάρου. Η μελέτη ανήκει στους ειδικούς της Σχολής Ιατρικής Keck του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας και δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences».

>

Δέκα εβδομάδες γιόγκα αρκούν για να μειωθεί η ένταση και η συχνότητα των συπτω μάτων, σύμφωνα με τους ειδικούς του Αμερικανικού Κολεγίου Αθλητικής Ιατρικής. Όπως εκτιμούν, οι βαθιές αναπνοές που απαιτούν οι στάσεις της γιόγκα προκαλούν παρόμοια αναπνευστική δυσκολία με εκείνη που προκαλούν και οι κρίσεις άσθματος. Έτσι οι ασθενείς αποκτούν τη δυνατότητα να χειρίζονται καλύτερα τις κρίσεις τους.

Ο έλεγχος του άσθματος αποτελεί τον στόχο της θεραπείας και μπορεί να επιτευχθεί στην πλειονότητα των ασθενών που πάσχουν από άσθμα με την κατάλληλη διαχείριση. Ένα άτομο ελέγχει το άσθμα του όταν: • Δεν έχει καθόλου (ή έχει ελάχιστα) συμπτώματα άσθματος.

• Δεν ξυπνάει τη νύχτα λόγω του άσθματος.

• Δεν έχει (ή έχει ελάχιστη) ανάγκη να χρησιμοποιήσει φάρμακα «ανακούφισης».

• Μπορεί να κάνει τις συνηθισμένες σωματικές δραστηριότητες και ασκήσεις.

• Έχει κανονικά (ή σχεδόν κανονικά) αποτελέσματα εξετάσεων όσον αφορά τη λειτουργία των πνευμόνων (Μέγιστη Εκπνευστική Ροή [PEF] και Ταχέως Εκπνεόμενος Όγκος Αέρος στο πρώτο δευτερόλεπτο).

• Δεν έχει καθόλου (ή έχει πολύ σπάνιες) κρίσεις άσθματος.

• Σ την Παγκόσμια Στρατηγική Διαχείρισης και Πρόληψης Άσθματος καθορίζεται ένα πλάνο για την επίτευξη και διατήρηση ελέγχου του άσθματος. Το πλάνο αυτό εμπεριέχει τέσσερις αλληλοσχετιζόμενες προϋποθέσεις για τη θεραπεία: •Α νάπτυξη συνεργασίας μεταξύ ασθενούς και ιατρού.

• Αναγνώριση και μείωση της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου.

• Αξιολόγηση, αντιμετώπιση και παρακολούθηση του άσθματος.

• Διαχείριση ασθματικών εξάρσεων.

•Μ ε τη στρατηγική αυτή το άσθμα αντιμετωπίζεται βήμα προς βήμα για να επιτευχθεί και να διατηρηθεί ο έλεγχος της ασθένειας.

ΜΑΪΟΣ 2012

28•IN•VITRO

Συνέντευξη

Ακτινοθεραπεύτρια - ογκολόγος, επικεφαλής της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογικής Συνεργασίας, πρόεδρος της ΑΚΟΣ

Καρκίνος και ακτινοθεραπεία

Στη Βίκυ Καρατζαφέρη

Η πολύχρονη θητεία στον χώρο της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας ενίσχυσε την κοινωνική ευαισθησία της Δέσποινας Κατσώχη. Επιλογή της να συνδέσει το επιστηµονικό της έργο µε τον εθελοντισµό και µε την προσφορά στον συνάνθρωπο. Σεµνή, δυναµική και µε απόλυτη επίγνωση του κατάλληλου χειρισµού των καρκινοπαθών ασθενών, επιδιώκει να µη µένει αµέτοχη σε αυτά που περνούν, ενώ δηλώνει αισιόδοξη ότι θα υπάρξουν κι άλλα ενθαρρυντικά νέα για την καταπολέµηση του καρκίνου.

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΤΣΩΧΗ

Ανθρώπινο πρόσωπο κατά του καρκίνου

Κυρία Κατσώχη, πώς αποφασίσατε να επιλέξετε ως ειδικότητα την ακτινοθεραπεία; Από µικρή ήµουν ξεκάθαρη στις επιλογές και στους στόχους µου. Με ενδιέφερε ν’ ακολουθήσω ένα κοινωνικό επάγγελµα, που να έχει άµεση σχέση και επαφή µε τον άνθρωπο. Παράλληλα, αποζητούσα ένα πεδίο δράσης που θα µου εξασφαλίσει µία επαγγελµατική συνέχεια, έναν επαγγελµατικό χώρο όπου η έρευνα και η εξέλιξη θα έπαιζαν κυρίαρχο ρόλο, έναν τοµέα που θα µου έδινε τη δυνατότητα της συνεχούς βελτίωσης. Η στασιµότητα και η στείρα επανάληψη µε κουράζουν, µου αφαιρούν ενέργεια και ζωτικότητα. Θέλω να είµαι χρήσιµη στους ανθρώπους, να βελτιώνω τις δυνατότητές µου, να εξελίσσοµαι και να προχωρώ. Μετά την αποφοίτησή µου από την Ιατρική Σχολή, ειδικεύτηκα στην Ακτινοδιαγνωστική και την Ακτινοθεραπευτική Ογκολογία του Πανεπιστηµίου RWTH Aachen Γερµανίας. Ήταν µία περίοδος που σηµειώθηκαν πολλά υποσχόµενες επιστηµονικές εξελίξεις στον χώρο της Ογκολογίας και αυτό υπήρξε για µένα ένα πρόσθετο κίνητρο. Αυτός ήταν και

ΜΑΪΟΣ 2012

ο λόγος που παρέµεινα στη χώρα αυτή για σηµαντικό χρονικό διάστηµα, ακολουθώντας ακαδηµαϊκή καριέρα. Ήταν µία πολύτιµη εµπειρία και κάποια στιγµή αισθάνθηκα την ανάγκη να µεταφέρω τους καρπούς της στην πατρίδα µου. Πόσο σηµαντικά «εργαλεία» έχουν στα χέρια τους οι ειδικοί στις µέρες µας, ώστε να καταπολεµήσουν τον καρκίνο; Είναι ενθαρρυντικά τα νέα από το µέτωπο της αποθεραπείας; Ο καρκίνος δεν είναι πλέον η άτρωτη ασθένεια που στο άκουσµά της και µόνο κυριαρχούσε στο παρελθόν η αίσθηση του αµετάκλητου. Για να µιλήσω για την ειδίκευσή µου, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί νέες τεχνικές ακτινοθεραπείας, οι οποίες, σε συνδυασµό µε µηχανήµατα υψηλής τεχνολογίας, έχουν απαλείψει τις δυσάρεστες παρενέργειες του παρελθόντος. Η στατιστική µάς κάνει αισιόδοξους. Αν και παγκόσµια αυξάνεται ο αριθµός των περιπτώσεων, ταυτόχρονα αυξάνεται και η πρώιµη διάγνωση της ασθένειας, µε αποτέλεσµα όλο και περισσότεροι ενήλικες µε καρκίνο να ζουν για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα και µε καλύτερη ποιότητα ζωής. Ακόµη πιο ενθαρρυντικά είναι τα νέα από το µέτωπο της καταπολέµησης του καρκίνου της παιδικής ηλικίας, καθώς, πλέον, αποθεραπεύονται τρία στα τέσσερα παιδιά που θα νοσήσουν. Πόσο «αµέτοχη» µπορείτε να είστε όταν συνεργάζεστε τόσο στενά µε τους ασθενείς σας; Μα, δεν θέλω να είµαι αµέτοχη! Επιδιώκω την προσωπική επαφή µε τον ασθενή γιατί πιστεύω ότι πέρα από τις επιστηµονικές µου γνώσεις οφείλω να του προσφέρω και ψυχολογική στήριξη. Ο ασθενής δεν είναι ένα απλό «νούµερο» µε σειρά προτεραιότητας. Είναι ένας άνθρωπος που διανύει µία δύσκολη περίοδο της ζωής του και πρέπει να προσφέρουµε στήριξη σε αυτόν και στην οικογένειά του αλλά και πλήρη ενηµέρω-

Ενθαρρυντικά είναι τα νέα από το µέτωπο της καταπολέµησης του καρκίνου της παιδικής ηλικίας, καθώς, πλέον, αποθεραπεύονται τρία στα τέσσερα παιδιά που θα νοσήσουν.

IN•VITRO•29

ση για το τι του συµβαίνει. Κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και έτσι οφείλουµε να την αντιµετωπίζουµε. Πέρα από τον φόβο που προκαλεί το άκουσµα και µόνο της λέξης «καρκίνος», πιστεύετε ότι υπάρχει και προκατάληψη απέναντι στους ασθενείς; Ναι, δυστυχώς υπάρχει προκατάληψη. Είναι µία ανεπίτρεπτη κοινωνική συνθήκη, που πρέπει επιτέλους να εξαλειφθεί. Ο καρκίνος δεν πρέπει να µας τροµοκρατεί σαν να είναι… µεταδιδόµενο νόσηµα, ούτε πρέπει να προκαλεί ντροπή, η οποία οδηγεί πολλές φορές τους νοσούντες σε κοινωνική αποµόνωση. Το ίδιο ισχύει και για την αντιµετώπιση που οφείλουν να εισπράττουν οι αποθεραπευµένοι, οι οποίοι, πέρα από τον αγώνα που έδωσαν, έχουν να αντιµετωπίσουν πολλές φορές την καχυποψία και την επιφύλαξη των άλλων. Πρόσφατα ιδρύσατε τη µη κερδοσκοπική εταιρεία ΑΚΟΣ. Ποια κοινωνική ή προσωπική ανάγκη ήρθε για να καλύψει; Τι σηµαίνει η λέξη; Οι κοινωνικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που συνοδεύουν τον καρκίνο και στα οποία αναφερθήκατε ήταν ένας από τους λόγους που µε ώθησαν, µαζί µε συναδέλφους µου, να προχωρήσουµε στη δηµιουργία της ΑΚΟΣ, λέξη που στα αρχαία ελληνικά σηµαίνει θεραπεία. Επιπρόσθετα θεωρώ ότι ως επιστήµονες έχουµε το χρέος να είµαστε και κοινωνικά ενεργοί πολίτες, να συµβάλουµε ο καθένας, στο µέτρο των δυνατοτήτων του, στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του συνόλου. Η κοινωνία περιµένει από εµάς να κάνουµε το πρώτο βήµα, να της απλώσουµε το χέρι για να διανύσουµε την κοινή µας πορεία. Σε ποια ακόµη πεδία κινείται η ΑΚΟΣ; Εργαζόµαστε για την πρόσβαση όλων των πολιτών στην πληροφόρηση, σε ό,τι αφορά

Ο ασθενής δεν είναι ένα απλό «νούµερο» µε σειρά προτεραιότητας. Είναι ένας άνθρωπος που διανύει µία δύσκολη περίοδο της ζωής του και πρέπει να προσφέρουµε στήριξη σε αυτόν και στην οικογένειά του αλλά και πλήρη ενηµέρωση για το τι του συµβαίνει.

στον καρκίνο, στην πρόληψη, στη διάγνωση, στη θεραπεία, στην ανακουφιστική φροντίδα αλλά και στην ψυχολογική, συναισθηµατική και πρακτική τους υποστήριξη. Θέλουµε να ευαισθητοποιήσουµε την κοινή γνώµη και τους φορείς της δηµόσιας διοίκησης όσον αφορά στη σχέση της υγείας µε την κοινωνία και το περιβάλλον, αναζητούµε µια πιο ουσιαστική ηθική στη διαχείριση των θεµάτων της υγείας, θέλουµε να συµβάλουµε στον εκσυγχρονισµό των νοσοκοµειακών και άλλων δοµών για την αντιµετώπιση των καρκινοπαθών. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων µας θεωρήσαµε σηµαντικό να τιµήσουµε γυναίκες - σύµβολα, που αφιέρωσαν τη ζωή τους και συνέδεσαν το όνοµά τους µε τον αγώνα κατά του καρκίνου της παιδικής ηλικίας και, σε αυτήν την πρώτη εκδήλωσή µας, να ανακοινώσουµε και την πρώτη µας δράση, τη δηµιουργία ενός δικτύου παρακολούθησης αποθεραπευµένων ενηλίκων. Ποιος είναι ο στόχος του δικτύου; Η εξειδικευµένη και στοχευµένη παρακολούθηση των παιδιών που αποθεραπεύτηκαν και προχώρησαν στη ζωή. Θα λειτουργήσει στο πλαίσιο του Συλλόγου «Κύτταρο», που διαθέτει ήδη ένα δίκτυο εθελοντών γιατρών της ΑΚΟΣ, το οποίο πλαισιώνεται από ακόµη 20 εθελοντές γιατρούς. Η πορεία της προσπάθειας θα αποτυπώνεται στο «Ηµερολόγιο Αποθεραπείας», ένα συνοδευτικό βιβλιάριο µεταθεραπευτικής παρακολούθησης του ατόµου που ασθένησε στο παρελθόν. Σε σας ανήκει και η ιδέα της εφαρµογής σε iPhone και σε iPad για τον καρκίνο του µαστού… Η πρόληψη είναι σηµαντικότατη υπόθεση γιατί η πρώιµη ανίχνευση του καρκίνου αυξάνει τις πιθανότητες πλήρους ίασης. Κάθε γυναίκα, κυρίως µετά τα 40, οφείλει να εντάξει στο πρόγραµµα της ζωής της τη µαστογραφία και την τακτική αυτοεξέταση

H εφαρµογή Mastos για iPhone και iPad, η πρώτη ελληνική εφαρµογή του είδους, είναι δωρεάν και έχει σκοπό να ενηµερώσει και να ευαισθητοποιήσει τις Ελληνίδες. Διδάσκει στις γυναίκες τη σωστή τεχνική αυτοεξέτασης του στήθους, αναφέρεται στα σηµάδια της νόσου αλλά και στο τι πρέπει να προσέχουν.

µέσω της ψηλάφησης των µαστών της. Ως επικεφαλής της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογικής Συνεργασίας (www. aktinotherapeia.com) και σε συνεργασία µε την εταιρεία ANADELTA, µετέφερα, λοιπόν, τη µάχη της πρόληψης και στο διαδίκτυο. H εφαρµογή Mastos για iPhone και iPad, η πρώτη ελληνική εφαρµογή του είδους, είναι δωρεάν και έχει σκοπό να ενηµερώσει και να ευαισθητοποιήσει τις Ελληνίδες. Τι προσφέρει αυτή η εφαρµογή; Διδάσκει στις γυναίκες τη σωστή τεχνική αυτοεξέτασης του στήθους, µε απλά, κατανοητά βήµατα και σχετικές εικόνες, αναφέρεται στα σηµάδια της νόσου αλλά και στο τι πρέπει να προσέχουν. Περιέχει σύντοµο εκπαιδευτικό video µε την τεχνική της αυτοεξέτασης, ενώ οι γυναίκες µπορούν να θέσουν υπενθυµίσεις για τη µηνιαία συνιστώµενη αυτοεξέταση των µαστών τους και τη µαστογραφία τους, καθώς θα λαµβάνουν σχετική ειδοποίηση στο κινητό τους, σε τακτά διαστήµατα. Την εφαρµογή µπορούν να την κατεβάσουν στο: http://itunes.apple.com/us/app/mastos/ id495883952?ls=1&mt=8 Από την εµπειρία σας ποια πρέπει να είναι τα «όπλα» των ασθενών για να αντέξουν και, ιδανικά, να ξεπεράσουν τον καρκίνο; Η καλή πορεία του ασθενούς είναι αποτέλεσµα πολλών παραγόντων. Πέρα από την υψηλού επιπέδου παροχή ιατρικής φροντίδας, πρέπει να τύχει και σηµαντικής ψυχολογικής στήριξης όχι µόνο ο ίδιος, αλλά και η οικογένειά του. Η καλή ψυχολογία και το υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον θεωρώ ότι είναι καθοριστικοί παράγοντες για να ξεπεράσει την περιπέτεια της υγείας του. Είναι στόχοι εφικτοί και υλοποιήσιµοι, αρκεί να υπάρχει κλίµα και διάθεση καλής συνεργασίας. Τα πάντα είναι θέµα σωστής ενηµέρωσης και ανάλογης προσέγγισης.

Οι κοινωνικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που συνοδεύουν τον καρκίνο ήταν ένας από τους λόγους που µε ώθησαν, µαζί µε συναδέλφους µου, να προχωρήσουµε στη δηµιουργία της µη κερδοσκοπικής εταιρείας ΑΚΟΣ, λέξη που στα αρχαία ελληνικά σηµαίνει θεραπεία.

ΜΑΪΟΣ 2012

30•in•vitro

Review

Συνεργάστηκε η Εύα Τσάκου, διαιτολόγος - διατροφολόγος, μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων

Αδυνάτισμα

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

Μαραθώνιος και όχι σπριντ

Π

όσες φορές δεν έχουν ευχηθεί εκείνοι που έχουν παραπανίσια κιλά να υπήρχε ένα «μαγικό» χάπι, που θα τους έκανε λεπτότερους και πιο υγιείς, γρήγορα και αβασάνιστα; Δυστυχώς, αυτό δεν υπάρχει – τουλάχιστον προς το παρόν –, οπότε η λύση βρίσκεται στη δίαιτα. Όχι, όμως, σε ένα πρόγραμμα με πείνα, απαγορεύσεις και στερήσεις, αλλά σε μία αλλαγή του τρόπου σκέψης και του τρόπου ζωής γενικότερα, που θα μας κρατήσει fit για πολύ καιρό… Σύμφωνα με έρευνες, το 1/3 όσων κάνουν δίαιτα καταλήγει να έχει περισσότερα κιλά λίγες εβδομάδες μετά τη λήξη του προγράμματος. Κι αυτό γιατί πολλές «δημοφιλείς» δίαιτες συμβάλλουν, μεν, στην απώλεια παραπανίσιων κιλών, αλλά καταλήγουν να κουράσουν, λόγω του ότι έχουν λίγες θερμίδες και αποκλείουν από το καθημερινό διατροφικό πρόγραμμα πολύτιμα συστατικά. Το ζήτημα είναι, πάντως, ότι, πέρα από την υπερφαγία και το «άτσαλο» καθημερινό διατροφικό πρόγραμμα του καθενός, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που κάνουν

τη ζυγαριά να… αναστενάζει. Το πέρασμα των ετών, ο υποθυρεοειδισμός, η έλλειψη άσκησης, το άγχος, η έλλειψη ύπνου, η κακή ψυχολογία κ.λπ. Κι αυτά πρέπει να τα ξέρει κάποιος που αποφασίζει να δώσει τη «μάχη» του με τα κιλά. Διότι, αν δεν τα καταφέρει, μπορεί να νιώσει ότι απέτυχε, το αδυνάτισμα να του γίνει εμμονή και, τελικά, να οδηγηθεί στην υπερβολή (αφαγία ή υπερφαγία). Με στόχο την υγεία Το αδυνάτισμα, για να είναι επιτυχές και να έχει διάρκεια, χρειάζεται να πληροί πολλά κριτήρια. Είναι σημαντικό το άτομο να είναι έτοιμο και αποφασισμένο να μπει σε αυτήν τη διαδικασία, καθώς η δίαιτα ή, καλύτερα, η σωστή διατροφή θέλει πρόγραμματισμό και συνέπεια. Η καλή ψυχολογία, λοιπόν, είναι ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τόσο την αποφασιστικότητα όσο και τη συνέπεια. Αν κάποιος αισθάνεται ότι δεν είναι έτοιμος να μπει σε μία πιο ισορροπημένη διατροφή και το κάνει μόνο και μόνο για να βγει στην παραλία, τότε μάλλον το κίνητρό του θα τον οδηγήσει στο να ξαναπάρει τα κιλά μετά το πέρας των διακοπών.

Ιδανική περίοδος Το χρονικό διάστημα από αρχές Απριλίου μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου θεωρείται η ιδανική περίοδος για να ξεκινήσει κάποιος δίαιτα. Το φως και η ζέστη φτιάχνουν τη διάθεση, μας σηκώνουν από τον καναπέ και μειώνουν την όρεξη. Τον χειμώνα, λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας, το σώμα δουλεύει πιο έντονα για να ζεσταθεί και μειώνεται η φυσική δραστηριότητα, οπότε είναι πιο δύσκολο να «καούν» οι θερμίδες. Το πρωινό πρέπει να είναι πλούσιο σε απλούς υδατάνθρακες (δημητριακά, ψωμί, παξιμάδια), που αποτελούν την κατεξοχήν πηγή ενέργειας του οργανισμού και βοηθούν τον εγκέφαλο και το σώμα να «πάρει μπρος». Ταυτόχρονα συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα της δίαιτας, επειδή οι υδατάνθρακες που καταναλώνονται το πρωί μπορούν να μεταβολιστούν μέσα στην υπόλοιπη ημέρα λόγω δραστηριότητας και να μη μετατραπούν σε λίπος. Το μεσημεριανό ακολουθεί την ίδια λογική, δίνοντας έμφαση στους υδατάνθρακες (π.χ. ζυμαρικά, ψωμί, ρύζι, πατάτες, όσπρια, λαδερά), τους οποίους μεταβολίζει ο οργανισμός με τις διάφορες δραστηριότητές του το απόγευμα. Το βραδινό καλό είναι να περιέχει πρωτεΐνες (όπως 2 φέτες γαλοπούλα, 1 κομμάτι κοτόπουλο ή 1 βραστό αυγό), σύνθετους υδατάνθρακες (π.χ. λαχανικά) και μικρή ποσότητα απλών υδατανθράκων (π.χ. 1 φέτα ψωμί).

Όταν, λοιπόν, αποφασίζει να μειώσει το σωματικό του βάρος, είναι σημαντικό να επισκεφθεί κάποιον διαιτολόγο - διατροφολόγο, που θα τον αποτρέψει από λάθη που γίνονται όταν καταφεύγει μόνος του σε δίαιτες. Ζούμε στην εποχή της πληροφόρησης από κάθε μέσο. Μόνο το Ίντερνετ μας δίνει ό,τι πληροφορία θέλουμε, σε λίγα δευτερόλεπτα. Από την άλλη πλευρά, όμως, πόσες φορές έχετε βρει κάποια δίαιτα στο διαδίκτυο και έχετε προσπαθήσει ανεπιτυχώς να την ακολουθή-

σετε; Το διατροφικό πρόγραμμα, αν δεν είναι εξατομικευμένο, δεν μπορεί να είναι μακροπρόθεσμο και επιτυχές. Μόνο ο διαιτολόγος θα αξιολογήσει το ιστορικό και τη διατροφική σας κατάσταση και θα σας προτείνει ένα πρόγραμμα διατροφής κατάλληλο για τη δική σας περίπτωση. Ιδανικά, δε, πρέπει να συνδυαστεί με σωματική άσκηση.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•31

Ωφέλιμα μυστικά >

Συνδυάστε τη διατροφή με φυσική δραστηριότητα. Δεν είναι απαραίτητο κάποιος να πάει στο γυμναστήριο για να αθληθεί. Υπάρχουν πολλά ομαδικά αθλήματα που συνδυάζουν την άσκηση με την κοινωνικοποίηση και την ευχαρίστηση. Ακόμα και στο σπίτι σας μπορείτε να αφιερώσετε μισή ώρα κάθε μέρα για να βάλετε μουσική και να χορέψετε. Θα ανεβάσει σίγουρα και τη διάθεσή σας! Καταναλώστε συχνά γεύματα και αποφύγετε το τσιμπολόγημα. Ξεκινήστε με ένα καλό πρωινό ώστε να «ξυπνήσετε» τον μεταβολισμό σας και καταναλώστε ποικιλία τροφίμων από όλες τις ομάδες. Το τσιμπολόγημα, πέραν του ότι διαταράσσει τον μεταβολισμό, οδηγεί στην κατανάλωση πολλών θερ-

> > >

μίδων, τις οποίες δεν αντιλαμβάνεται κάποιος ότι παίρνει. Μην ξεχνάτε να τρώτε αρκετά φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Ο μεταβολισμός για να λειτουργήσει καλά θέλει επάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Καταναλώστε καθημερινά επαρκή ποσότητα νερού, χυμών, γάλακτος, τσαγιού, καφέ, ώστε να αναπληρώσετε την απώλεια υγρών και να αποφύγετε την αφυδάτωση. Δώστε βάση στο μέγεθος της μερίδας Είναι σημαντικό να έχετε εικόνα τού τι καταναλώνετε. Στο πιάτο σας προσπαθήστε να καλύψετε το ½ με λαχανικά, το ¼ με πρωτεΐνη (κρέας, ψάρι, κοτόπουλο) και το υπόλοιπο ¼ με κάποιο ζυμαρικό ή πατάτα ή πουρέ. Απομακρύνετε το ταψί ή την κατσαρόλα από το τραπέζι για να αποφύγετε τον κίνδυνο να ξαναγεμίσετε το πιάτο σας.

Συνδυασμοί τροφών: Αλήθειες & Ψέματα

> > >

Αμερικανική έρευνα σε 4.000 γυναίκες έδειξε ότι κάθε γυναίκα κατά μέσο όρο είχε ακολουθήσει περίπου 42 δίαιτες, οι οποίες χρονικά μεταφράζονται σε 10 ολόκληρα χρόνια από τη ζωή της! Εξάλλου μία στις δέκα ξεπερνά τη συγκεκριμένη περίοδο εκτινάσσοντας τις προσπάθειες ακόμα και στα 25 χρόνια!

Ακούμε καθημερινά «ειδικούς» που μιλούν για «σωστούς συνδυασμούς τροφών» που επιφέρουν μείωση του σωματικού βάρους. Ο «μύθος» του συνδυασμού πρωτεΐνης και υδατάνθρακα, ο οποίος οδηγεί σε υποτιθέμενη αύξηση του σωματικού βάρους, έχει καταρριφθεί. Κι αυτό γιατί, όπως εξηγούν οι επιστήμονες διατροφής, σε άλλο μέρος του πεπτικού συστήματος γίνεται η διάσπαση και η πέψη των υδατανθράκων και σε άλλο η πέψη των πρωτεϊνών. Ο συνδυασμός τους δεν επιφέρει κάποιο μπλοκάρισμα του μεταβολισμού. Τόσα χρόνια οι πρόγονοί μας συνδυάζουν το κρέας και το κοτόπουλο με ζυμαρικό ή πατάτα. Αν όντως ο συνδυασμός τους οδηγούσε σε αύξηση του βάρους, αυτό θα ήταν, ήδη, γνωστό.

Αυστηρές δίαιτες και χάπια: Βάλτε Χ Καταφυγή σε υποθερμιδικές δίαιτες σημαίνει διαιτολόγιο με λίγες θερμίδες, που θα οδηγήσει σε μείωση του σωματικού βάρους. Ωστόσο, κάτω από 1.200 θερμίδες στην καθημερινή διατροφή ενός ατόμου, όταν εκείνο χρειάζεται 2.000 θερμίδες, οδηγούν σε έκπτωση της καλής λειτουργίας του μεταβολισμού, καθώς θεωρείται ότι το άτομο δεν λαμβάνει το σύνολο των θρεπτικών συστατικών και βιταμινών που χρειάζεται καθημερινά. Έτσι, ταλαιπωρείται ο οργανισμός και σε επόμενη προσπάθεια μείωσης του βάρους «αντιστέκεται» και το άτομο χάνει κιλά όλο και πιο δύσκολα. Παράλληλα, υπάρχουν στο εμπόριο αλλά και στο διαδίκτυο πολλά «μαγικά» σκευάσματα αδυνατίσματος που υπόσχονται εύκολη και γρήγορη απώλεια βάρους. Είναι σημαντικό να μάθει κάποιος να διαχειρίζεται το σωματικό του βάρος μέσω της διατροφής και όχι με… τεχνάσματα, λένε χαρακτηριστικά οι ειδικοί. Γιατί αφενός δεν θα στηρίζεται σε χάπια εφ’ όρου ζωής, αφετέρου συχνά περιέχουν αυξημένη ποσότητα καφεΐνης, που μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση και σε διαταραχή της ηλεκτρολυτικής ισορροπίας του οργανισμού.

Τι λέει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διατροφολόγων Κάθετα αντίθετος στην κατανάλωση καθαρτικών ή στην πρόκληση εμετού με στόχο την απώλεια βάρους είναι ο ΠΣΔ. Επισημαίνει ότι η χρήση τέτοιων μεθόδων μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στον οργανισμό, όπως αφυδάτωση, διαταραχή της ηλεκτρολυτικής ισορροπίας και, στην περίπτωση του εμετού, φλεγμονές στον γαστρεντερικό σωλήνα. Όταν ένα άτομο ακολουθεί τέτοιες «μεθόδους» είναι πιθανό να πάσχει από κάποια διατροφική διαταραχή και είναι απαραίτητη η άμεση συμβολή ειδικού.

ΜΑΪΟΣ 2012

32•in•vitro

Γνωρίζεις ότι... Νέα φάρμακα Νέο αντιπηκτικό για πρόληψη των εγκεφαλικών Εγκρίθηκε από το Ινστιτούτο Υγείας NICE το νέο αντιπηκτικό dabigatran, ως μια οικονομικώς αποδοτική επιλογή για την πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων και της συστηματικής εμβολής σε ενήλικες ασθενείς, με μη βαλβιδική κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) και έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου. Μόνο οι μισοί από τους ασθενείς στους οποίους ενδείκνυται λαμβάνουν βαρφαρίνη, επειδή η εν λόγω θεραπεία έχει πολλούς περιορισμούς. Η έγκριση του dabigatran δίνει τη δυνατότητα να μειωθεί σημαντικά ο κίνδυνος εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου σε ασθενείς με ΚΜ που πρέπει να λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή.

Πρόσθετη αγωγή για καρδιακή ανεπάρκεια Ένα πρόσθετο φάρμακο για την αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας σταδίου ΙΙ και ΙΙΙ, φλεβοκομβικό ρυθμό και συχνότητα μεγαλύτερη από 75 ΒΡΜ, ενέκρινε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκου (ΕΜΑ). Βάσει της μελέτης SHIFT, διαπιστώθηκε ότι η προσθήκη της ουσίας ιβαμπραντίνη στην αγωγή των ασθενών, εφόσον ήδη λαμβάνουν αγωγή με φάρμακα του άξονα ρενίνης – αγγειοτασίνης - αλδοστερόνης και β-αναστολείς, βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών, μειώνει τη νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια και μειώνει τη θνησιμότητα από την καρδιακή ανεπάρκεια κατά 26%.

Αντιμετώπιση της δυσκοιλιοτητας με συνταγή Κυκλοφόρησε το πρώτο συνταγογραφούμενο από γιατρό χάπι για την αντιμετώπιση της χρόνιας δυσκοιλιότητας, από την οποία υποφέρουν 1,7 εκατ. Έλληνες. Η δράση του νέου φαρμάκου, της προυκαλοπρίδης, είναι πολλαπλή, καθώς αυξάνει τη συχνότητα των κενώσεων και ανακουφίζει από τη δυσκοιλιότητα. Πρόκειται για έναν εκλεκτικό αγωνιστή σεροτονίνης, που προάγει την κινητικότητα του παχέος εντέρου αποκαθιστώντας τη φυσιολογική του λειτουργία.

Χάπι news Βήμα 15ετίας για τον καρκίνο των ωοθηκών Συνταρακτική πρόοδος στη φαρμακευτική αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών, έπειτα από ένα κενό 15ετίας, σημειώθηκε με την έγκριση στην Ευρωπαϊκή Ένωση της νέας ένδειξης της μπεβασιζουμάμπης για την αντιμετώπιση της νόσου, η οποία χαρακτηρίζεται και ως «σιωπηλός δολοφόνος».Τα συμπτώματα της νόσου μπορεί να συγχέονται με συμπτώματα λιγότερο σοβαρών νόσων, ιδιαίτερα γαστρεντερικών ενοχλήσεων, οδηγώντας σε υψηλά ποσοστά περιστατικών, που διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο, όταν, πλέον, είναι πιο δύσκολο να θεραπευτούν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χρήση του μονοκλωνικού

αντισώματος μπεβασιζουμάμπη σε συνδυασμό με την κλασική χημειοθεραπεία ως θεραπεία πρώτης γραμμής για γυναίκες με προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών. Δύο μελέτες φάσης ΙΙΙ κατέδειξαν ότι οι γυναίκες με νεοδιαγνωσθέντα προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών, που έλαβαν μπεβασιζουμάμπη συν χημειοθεραπεία και συνέχισαν με μονοθεραπεία με μπεβασιζουμάμπη, έζησαν σημαντικά περισσότερο χωρίς επιδείνωση της νόσου τους σε σύγκριση με όσες έλαβαν μόνο χημειοθεραπεία. Η μπεβασιζουμάμπη έχει, ήδη, εγκριθεί στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου, του μαστού, του πνεύμονα και του νεφρού.

Η ροζουβαστατίνη, η ισχυρότερη στατίνη, πήρε ένδειξη χορήγησης και στην εφηβική ηλικία, καθώς δεν επηρεάζει τη λειτουργία του ήπατος. Αποδείχθηκε, δε, ότι μειώνει τα επίπεδα των λιπιδίων

Γράφει η Σοφία Ασλανίδη

Θεραπευτικό αντικαρκινικό εμβόλιο υπό δοκιμή Αντικαρκινικό εμβόλιο που θα αντιμετωπίζει το 90% των καρκινικών όγκων δημιούργησαν Ισραηλινοί ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ. Μέχρι στιγμής έχει δοκιμαστεί σε μόλις 10 ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα στο ιατρικό κέντρο Hadassah της Ιερουσαλήμ, προκειμένου να ελεγχθεί η ασφάλειά του, και τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Διαπιστώθηκε ότι με τη χορήγηση 2-4 δόσεων (από τις 12 που μπορούν να χορηγηθούν) οι ασθενείς ανέπτυξαν έντονη ανοσολογική απόκριση. Μάλιστα, στους 3 από τους 7 ασθενείς που ολοκλήρωσαν τη θεραπεία η νόσος υποχώρησε. Το εμβόλιο, που ονομάζεται ImMucin, έχει σχεδιαστεί για θεραπευτικούς και όχι για προληπτικούς σκοπούς. Περιέχει ένα τμήμα της πρωτεΐνης MUC1, η οποία υπερπαράγεται από τα καρκινικά κύτταρα και εντοπίζεται στην επιφάνεια του 90% των καρκινικών όγκων. Σύμφωνα με ανακοίνωση των ερευνητών και της φαρμακευτικής εταιρείας Vaxil Biotheraputics, έχουν προηγηθεί δοκιμές σε ζώα με καρκίνο του μαστού με την ίδια αποτελεσματικότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το εμβόλιο δεν παρουσίασε παρενέργειες, πέραν ενός μικρού, τοπικού ερεθισμού, που δεν χρήζει ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Ωστόσο, για την ευρεία διάθεσή του θα απαιτηθούν χρόνια δοκιμών σε μεγάλο αριθμό ασθενών.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•33

Science Τεχνολογία

Γράφει η Άννα Αλιμαντήρη

Τεστ αίματος για σύνδρομο Down το 2013 Μια απλή εξέταση αίματος από την έγκυο αναμένεται να μπορεί να δείξει τη χρωμοσωμιακή ανωμαλία του συνδρόμου Down σε πρώιμο στάδιο της εγκυμοσύνης, ακόμη και από τις πρώτες 10 εβδομάδες. Οι ερευνητές της εταιρείας Sequenom, στο San Diego των ΗΠΑ, αναπτύσσουν ένα τεστ που βασίζεται στο DNA. Το τεστ χρησιμοποιεί την τεχνολογία για την ανάλυση του εμβρυϊκού νουκλεϊνικού οξέος, και συγκεκριμένα του χρωμοσώματος 21 (που ευθύνεται για το σύνδρομο Down), μέσω του αίματος της μητέρας. Στόχος του διαγνωστικού αυτού τεστ είναι να αποφεύγεται η αμνιοπαρακέντηση σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος, αλλά και να αποτελέσει τον συνήθη έλεγχο για το σύνδρομο Down σε εγκύους άνω των 35 ετών. Το τεστ αναμένεται να κυκλοφορήσει στην αγορά το 2013, καθώς βρίσκεται ακόμη σε κλινική μελέτη. Η εταιρεία υπολογίζει το κόστος του μεταξύ 1.500 - 3.000 δολαρίων ΗΠΑ και εκτιμάται ότι θα το χρησιμοποιήσει το 60 - 80% των ενδιαφερομένων εγκύων, καθώς ελαχιστοποιεί τις ανάγκες για αμνιοπαρακέντηση, που είναι παρεμβατική μέθοδος και συνδέεται με αποβολές.

Tetris για το «τεμπέλικο» μάτι Θεαματικά αποτελέσματα στην υποβοήθηση των παιδιών που πάσχουν από αμβλυωπία, ώστε να ξεπεράσουν το πρόβλημά τους, φέρνουν τα παιχνίδια στον υπολογιστή, σύμφωνα με μελέτη από το Πανεπιστήμιο Glasgow Caledonian. Η διαφορά στην όραση μεταξύ των δύο ματιών, που προκαλεί η αμβλυωπία, οδηγεί σε αναπτυξιακά προβλήματα των οπτικών κέντρων του εγκεφάλου. Εάν δεν ακολουθηθεί η απαραίτητη θεραπεία, μπορεί να προκαλέσει μόνιμα προβλήματα όρασης. Έτσι οι ερευνητές χρησιμοποίησαν παιχνίδια που γυμνάζουν την οπτική αντίληψη σε 14 παιδιά με αμβλυωπία. Τους φόρεσαν ειδικά γυαλιά gaming και τους ζήτησαν να παίξουν Tetris. Με τα συγκεκριμένα γυαλιά τα παιδιά έβλεπαν τα «τουβλάκια» μόνο με το αριστερό τους μάτι, ενώ το πολύχρωμο τείχος ήταν ορατό μόνο από το δεξί τους μάτι. Προκειμένου, λοιπόν, να κερδίσουν το παιχνίδι, τα παιδιά έπρεπε να βάλουν τα δυνατά τους χρησιμοποιώντας και τα δύο μάτια. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: το 54% των μαθητών εμφάνισε σημαντική βελτίωση έπειτα από μόλις πέντε ώρες παιχνιδιού. Η τρισδιάστατη όραση στο 50% των παιδιών καλυτέρευσε, ενώ δόθηκε για πρώτη φορά βάθος στην όραση στο 20% των νεαρών συμμετεχόντων.

Οι Ευρωπαίοι γιατροί, προκειμένου να εκπαιδεύσουν τους ασθενείς τους, αφιερώνουν το 27% του χρόνου της επιστημονικής τους ενημέρωσης μέσω Ιnternet στο iPad και το 18% στα smartphones που διαθέτουν, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη.

Συσκευή μεταφράζει τον εγκέφαλο

Μ

ια επαναστατική συσκευή, η οποία ίσως του επιτρέψει να ξαναμιλήσει, ετοιμάζεται να δοκιμάσει ο Στίβεν Χόκινγκ. Ο διάσημος αστροφυσικός πάσχει από τη νόσο Λου Γκέριγκ, η οποία τον έχει καθηλώσει εδώ και χρόνια σε αναπηρικό αμαξίδιο, χωρίς, καν, να μπορεί να μιλήσει. Οι δημιουργοί του iBrain εκτιμούν ότι η συσκευή θα μπορεί να διαβάζει τις σκέψεις και να τις μεταφράζει. Δηλαδή να μετατρέπει τις σκέψεις σε λέξεις και να τις εκφωνεί μέσα από ηχεία μέσω ειδικού λογισμικού. Πώς γίνεται αυτό; Το iBrain, μεγέθους δύο νομισμάτων, που ενσωματώνονται σε μια ελαστική κορδέλα, τοποθετείται στο κεφάλι του ασθενούς. Έτσι ξεκινά την καταγραφή των εγκεφαλικών κυμάτων που παράγει κάποιος όταν σκέφτεται.

Αρχικά η συσκευή αναπτύχθηκε από ομάδα ειδικών της αμερικανικής εταιρείας NeuroVigil σε συνεργασία με ερευνητές του Πανεπιστημίου Stanford για να παρακολουθεί άτομα με υπνική άπνοια κατά τη διάρκεια του ύπνου τους. Στην πορεία, όμως, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, με το κατάλληλο λογισμικό, το iBrain θα μπορούσε να μετατρέπει τα εγκεφαλικά κύματα σε λέξεις. Έτσι ο Χόκινγκ δέχθηκε να δοκιμάσει την εφαρμογή, στην προσπάθεια των ερευνητών να αναπτύξουν έναν αλγόριθμο, που θα αποκωδικοποιεί τις σκέψεις αυτού που έρχεται σε επαφή με τη συσκευή. Παράλληλα ελβετική εταιρεία, που συνεργάζεται με την NeuroVigil, μελετά την ανάπτυξη λογισμικού που θα της επιτρέψει να παρακολουθεί πώς τα φάρμακα λειτουργούν στον εγκέφαλο.

Ακτινοβολία μαστού αντί χειρουργείου Πριν ακόμη χρησιμοποιηθεί στην πρώτη ασθενή, οι γιατροί ελπίζουν σε επαναστατική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού πρώιμου σταδίου χωρίς επέμβαση. Πρόκειται για το GammaPod, ένα μηχάνημα ακτινοβολίας που αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαν, και υπόσχεται πλήρη εξάλειψη του όγκου, χωρίς τομές ή παραμόρφωση του στήθους. Το νέο μηχάνημα θα χρησιμοποιηθεί αρχικά

για κλινικές μελέτες σε πέντε ιατρικά κέντρα στις ΗΠΑ, στο Μέριλαντ, το Τέξας, το Πίτσμπουργκ και τη Φιλαδέλφεια, προκειμένου να αποδειχθεί η χρήση του αντί της χειρουργικής επέμβασης. Η εταιρεία παραγωγής του αναμένεται να υποβάλει αίτημα έγκρισης για την κυκλοφορία του GammaPod στον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων από το 2013.

ΜΑΪΟΣ 2012

34•in•vitro

Ρεπορτάζ

Περισσότερες πληροφορίες για το Πάρκινσον στη σελίδα 44

Πάρκινσον

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

Στόχος η βελτίωση της ζωής των ασθενών Οι ειδικοί υπογράμμισαν ότι η επιλογή της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής παίζει καίριο ρόλο στην εξέλιξη της υγείας του ασθενούς και στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του. Η εξατομικευμένη θεραπεία είναι καθοριστικής σημασίας, όπως, άλλωστε, ορίζουν οι σύγχρονες κατευθυντήριες οδηγίες. Αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχει τρόπος αποτροπής της εξέλιξης της νόσου, υπάρχει τόσο η δυνατότητα φαρμακευτικής αγωγής όσο και η επεμβατική αντιμετώπιση, που μπορεί να αναστρέψει τις κινητικές επιπλοκές εξασφαλίζοντας μέγιστο όφελος από τη θεραπεία. «Η φύση της νόσου δημιουργεί τεράστιο άγχος και ψυχολογικό βάρος στους ασθενείς με εκδήλωση θυμού, φόβου, κατάθλιψης, απομόνωσης αλλά και συμπτωμάτων όπως ταχυπαλμίες, εφίδρωση, πονοκέφαλο», ανέφερε ο κ. Ι. Παπατριανταφύλλου. Είναι σημαντική η συμμετοχή του ασθενούς στη λήψη αποφάσεων για την καταπολέμηση του άγχους. Η άσκηση είναι ένας, ακόμα, πολύ αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης, καθώς συμβάλλει στη χαλάρωση και εκτόνωση του ασθενούς. Εξάλλου ο κ. Ι. Παπατριανταφύλλου τόνισε ότι είναι σημαντικό οι ασθενείς να αναζητήσουν ψυχολογική υποστήριξη.

Μαρτυρία ασθενούς Ο ασθενής κ. Κωνσταντίνος Ματσουκάς είπε: «Διαγνώστηκα με Πάρκινσον πριν από περίπου 8 χρόνια. Με την πάροδο των ετών και ειδικότερα τα τελευταία 3 χρόνια η επιδείνωση της υγείας μου άλλαξε δραματικά την καθημερινότητά μου και τη ζωή της οικογένειάς μου. Άλλαξαν οι συνήθειές μας, έπαψα να εργάζομαι, να ασχολούμαι με τις δραστηριότητές μου. Δεν μπορούσα να κάνω μόνος μου ούτε τις πιο απλές κινήσεις, να περπατήσω, να ανέβω τις σκάλες, να περιποιηθώ τα λουλούδια μου, να φάω ή να γράψω! Όλα αυτά μου δημιούργησαν, εκτός από τα πρακτικά προβλήματα, ένα τεράστιο ψυχολογικό βάρος, κατάθλιψη, άρνηση να συνεχίσω και δεν μπορούσα να απολαύσω τη ζωή μου. Σήμερα, χάρη στην προσπάθεια που καταβάλλει η ‘‘Ε.Κ.’’ για έγκυρη ενημέρωση, έμαθα για όλες τις θεραπευτικές επιλογές που υπάρχουν και επέλεξα σε συνεργασία με τον γιατρό μου την καταλληλότερη για εμένα. Τώρα, πλέον, είμαι γεμάτος ελπίδα για το μέλλον και εξαιρετικά χαρούμενος που σήμερα είμαι εδώ και μπορώ να σας μιλήσω, να σταθώ μπροστά σας και να περιγράψω τη δική μου ιστορία, ώστε και άλλοι ασθενείς να μάθουν ότι υπάρχουν λύσεις για να ξαναζήσουν μια πλήρη φυσιολογική ζωή, όπως το δικαιούνται!»

Στην ιστοσελίδα www. parkinson portal.gr φιλοξενείται forum στο οποίο τα μέλη ανταλλάσσουν γνώσεις και εμπειρίες, ενώ υπάρχει και η ενότητα «Ρωτήστε τον ειδικό» για ειδικά ερωτήματα.

Διακήρυξη για τη φροντίδα των ασθενών

Η

νόσος Πάρκινσον είναι μία ιδιοπαθής νευρολογική νόσος που προσβάλλει πάνω από 6.000.000 ανθρώπους σ’ όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους και 24.000 Έλληνες. Είναι μια αργά εξελισσόμενη εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου, που επηρεάζει κυρίως την κίνηση. Αυτό που κάνει είναι να προσβάλλει τα νευρικά κύτταρα στην περιοχή όπου παράγεται ντοπαμίνη. Όταν οι νευρώνες εκφυλίζονται, η έλλειψη ντοπαμίνης προκαλεί τη δυσλειτουργία του λεγόμενου εξωπυραμιδικού συστήματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον τρόμο, τη βραδυκινησία, τη δυσκαμψία, την αστάθεια, τη δυσκολία στην ομιλία αλλά και άλλα μη κινητικά συμπτώματα, όπως αιμωδίες, κόπωση, εφιδρώσεις, σιελόρροια, δυσκοιλιότητα. Παράλληλα συνυπάρχουν κατάθλιψη, άγχος, βραδύτητα σκέψης και άνοια. Συμπτώματα που, πολλές φορές, μπορεί να προηγούνται των κινητικών συμπτωμάτων. Η θεραπευτική αγωγή βασίζεται σε φάρμακα που ενισχύουν ή μιμούνται τη δράση της ντοπαμίνης. Μια ασθένεια με πολλά πρόσωπα Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πάρκινσον (11 Απριλίου), η ελληνική εταιρεία εθελοντών και ασθενών για την ασθένεια «Επίκουρος Κίνηση» (Ε.Κ.) υπογράμμισε την ανάγκη στήριξης απ’ όλους για την αντιμετώπιση της νόσου και τη βελτίωση της ζωής των ασθενών. Σ’ αυτό το πλαίσιο η «Ε.Κ.»,

ως μέλος της ευρωπαϊκής εταιρείας για τη νόσο Πάρκινσον, συμμετείχε στη δημιουργία και παρουσίαση της «Ευρωπαϊκής Κοινής Διακήρυξης για τα Πρότυπα Φροντίδας στη νόσο του Πάρκινσον», τον Νοέμβριο του 2011 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Κοινή Διακήρυξη συντάχθηκε από διακεκριμένους ειδικούς, ασθενείς, φροντιστές και οργανισμούς - μέλη της EPDA, και ενθαρρύνει την ισότητα και βελτιστοποίηση της θεραπείας της νόσου, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Όλα τα δεδομένα για την ασθένεια παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη τύπου της «Ε.Κ.». Ομιλητές ήταν ο κ. Παναγιώτης Ζήκος, ειδικός νευρολόγος και πρόεδρος της «Ε.Κ.», ο κ. Ιωάννης Παπατριανταφύλλου, ψυχίατρος, ιδρυτικό μέλος της «Ε.Κ.» και ο κ. Κωνσταντίνος Ματσουκάς, ασθενής και μέλος της «Ε.Κ.». Ο κ. Π. Ζήκος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Το Πάρκινσον είναι μια ασθένεια με πολλά πρόσωπα και εκδηλώνεται σε κάθε ασθενή διαφορετικά, με κινητικά και μη κινητικά προβλήματα, που επηρεάζουν καταλυτικά την ποιότητα της ζωής του αλλά και των φροντιστών του. Έτσι, η πλημμελής διαχείριση της νόσου λόγω καθυστέρησης στη διάγνωση και λόγω έλλειψης έγκυρης ενημέρωσης, δημιουργεί τεράστια προβλήματα στην υγεία του ασθενούς αλλά και επιβαρύνει οικονομικά τόσο τους ίδιους όσο και τα ευρωπαϊκά κράτη, με κόστος που αγγίζει τα 13,9 δισ. ευρώ ετησίως».

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•35 Περισσότερες πληροφορίες για τον Καρκίνο του δέρματος στη σελίδα 44

Συνεργάστηκε ο Νικόλαος Σταυριανέας, καθηγητής δερματολογίας, διευθυντής της Β’ Κλινικής Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων του Γενικού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου «Αττικόν»

Καρκίνος του δέρματος

Γράφει η Άννα Αλιμαντήρη

Η αναγνώριση του δερματικού καρκίνου Πώς αναγνωρίζεται κλινικά ο καρκίνος του δέρματος; Μπορεί να εμφανιστεί με τη μορφή οζιδίων, ογκιδίων κυρίως στο πρόσωπο ή τα χέρια, καθώς αυτά είναι τα δύο πιο συχνά εκτιθέμενα στον ήλιο σημεία του σώματός μας. Συνήθως παρουσιάζεται μετά την ηλικία των 45-50 ετών και πιο ευάλωτα είναι τα ανοιχτόχρωμα άτομα. Επίσης μπορεί να εμφανιστεί με τη μορφή έλκους ή μικρού όγκου με έλκος, το οποίο και στις δύο περιπτώσεις δεν επουλώνεται, ακόμη κι αν περάσουν δύο μήνες! Ειδικά, το μελάνωμα μπορεί να διαπιστωθεί αν αλλάξει το μέγεθος ή το χρώμα μιας ελιάς που έχουμε κάπου στο σώμα μας και, ενώ για χρόνια παρέμενε σταθερή και αμετάβλητη, ξαφνικά διαπιστώσαμε πως άλλαξε το περίγραμμα ή το χρώμα της. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις μελανώματος που εμφανίζονται από την αρχή σαν ελιές, σε σημείο που δεν υπήρχε τίποτα προηγουμένως. Στην περίπτωση αυτήν, η μελαγχρωματική βλάβη θα αυξάνεται σε μέγεθος ή θα αλλάζει χρώμα και με την καθυστέρηση της διάγνωσης μπορεί να οδηγήσει σε έλκος ή και σε μικρότερα μελαγχρωματικά οζίδια που μοιάζουν με δορυφόρους της κεντρικής «ελιάς». Τα μελανώματα, στις γυναίκες, εμφανίζονται συχνότερα στις κνήμες, ενώ στους άνδρες στη ράχη, όμως μπορούν να αναπτυχθούν και σε άλλα σημεία του σώματος. Οι καρκίνοι του δέρματος και τα μελανώματα εμφανίζουν πολλές κλινικές διαφοροποιήσεις. Γι’ αυτό το σημαντικότερο που πρέπει να γνωρίζει κανείς για την αντιμετώπιση του προβλήματος, είναι ότι ένα ύποπτο ογκίδιο που μεγαλώνει ή ένα έλκος που δεν «περνάει» και βρίσκεται σε εκτεθειμένα μέρη του σώματός μας, όπως το πρόσωπο ή τα χέρια, μπορεί να είναι δερματικός καρκίνος. Αντίστοιχα, μια ελιά που αλλάζει περίγραμμα, όγκο και χρώμα, επίσης μπορεί να αντιστοιχεί σε μελάνωμα.

Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές Οι καρκίνοι του δέρματος και τα μελανώματα, εάν διαγνωστούν εγκαίρως, αφαιρούνται και η ζωή μας συνεχίζεται σαν να μην τα είχαμε ποτέ. Αντίθετα, καθυστέρηση στη διάγνωση μπορεί να κοστίσει ζωές και όλοι συμφωνούμε στο πόσο πολύτιμη είναι η ζωή του καθενός μας… Το γενικό λοιπόν μήνυμα για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος και του μελανώματος είναι: όχι υπερβολές στη σχέση μας με τον ήλιο, έκθεση στον ήλιο με μέτρο και προσοχή κυρίως από τα ανοιχτόχρωμα άτομα, τα οποία έχουν ελάχιστη προστασία μελανίνης. Ιδιαίτερη προσοχή επίσης πρέπει να δίνουμε στα ηλιακά εγκαύματα, ιδίως στις νεαρές ηλικίες, γιατί μπορεί να προκαλέσουν μελάνωμα αργότερα.

Ο ήλιος δεν είναι πάντα φίλος Προσέχουμε τον ήλιο από τη βρεφική ηλικία μέχρι και τα 20 έτη, γιατί αυτά τα χρόνια παίρνουμε το 85% της υπεριώδους ακτινοβολίας ολόκληρης της ζωής μας. Ταυτόχρονα, στην υπόλοιπη ζωή μας χρειάζεται πάντα να τηρούμε το μέτρο.

Ό

ταν η Coco Channel επέβαλε το σοκολατένιο δέρμα στη μόδα, δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι μερικές δεκαετίες μετά θα πολλαπλασιάζονταν ραγδαία τα περιστατικά καρκίνου του δέρματος και μελανώματος. Ενώ το 1935 η περίπτωση να εμφανίσει μελάνωμα λευκός Αμερικανός ήταν μία στους 1.500, σήμερα η πιθανότητα έχει αυξηθεί σε μία στους 50! Ο πιο σημαντικός παράγοντας καρκινογένεσης στο δέρμα είναι η υπεριώδης ακτινοβολία, ενώ ακολουθούν με σημαντική διαφορά οι υπόλοιποι παράγοντες, που περιλαμβάνουν τα στελέχη του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV, τους πολυκυκλικούς υδρογονάνθρακες, την ακτινοβολία Ρέντγκεν κ.λπ.

Η υπεριώδης ακτινοβολία δημιουργεί δύο μοντέλα καρκινογένεσης: Το πρώτο αφορά τη μεγάλη έκταση της υπεριώδους ακτινοβολίας σε σύντομο χρόνο, δηλαδή τα ηλιακά εγκαύματα στις νεαρές ηλικίες (από βρέφος μέχρι 20 ετών) και οδηγεί σε ανάπτυξη μελανώματος και βασικοκυτταρικού καρκίνου σε μεγαλύτερες ηλικίες. Ιδιαίτερα επιρρεπή είναι τα άτομα με ανοικτό τύπο δέρματος (ανοικτό φωτότυπο). Το δεύτερο τη συνολική, αθροιστική δόση που δεχόμαστε κατά τη διάρκεια της ζωής μας, η οποία εγκυμονεί κίνδυνο για ανάπτυξη μαλπιγιακού ή ακανθοκυτταρικού καρκίνου και μια ιδιαίτερη μορφή μελανώματος, την κακοήθη φακή.

>

>

Χρήσιμες συμβουλές Με δεδομένο ότι βρισκόμαστε εν όψει καλοκαιριού, μερικές συμβουλές που δίνουν οι ειδικοί, για να αποφύγουμε δυσάρεστες εκπλήξεις, είναι: Το αντηλιακό που μας έχει συστήσει ο δερματολόγος, πρέπει να μπαίνει μισή ώρα πριν από την έκθεση στον ήλιο και να ανανεώνεται κάθε 2-3 ώρες, αλλά και μετά το μπάνιο στη θάλασσα. Αποφεύγουμε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο και ιδίως από τις 11 το πρωί ώς

> >

τις 4 το απόγευμα, που είναι μεγάλη η ένταση της ακτινοβολίας, τον Ιούλιο και Αύγουστο. Προσοχή ιδιαίτερη στα παιδιά και τους ηλικιωμένους, που είναι ευπαθείς πληθυσμοί. Προσοχή σε άτομα που παίρνουν φάρμακα τα οποία προκαλούν φωτοευαισθησία. Εκτός του αντηλιακού, θα πρέπει να προτιμούμε τη σκιά και να φοράμε προστατευτικά ρούχα, καπέλο και γυαλιά.

> > >

ΜΑΪΟΣ 2012

36•in•vitro

Η δίαιτα

Συνεργάστηκε η Ιωάννα Κατσαρόλη, κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος, MSc, επιστημονική συνεργάτιδα του mednutrition.gr

Ενδεικτικό διαιτολόγιο Πρωινό

•1 φλιτζάνι τσαγιού γάλα 1,5% (240 ml) • 2 μερίδες δημητριακών πρωινού ολικής άλεσης (60 γραμ.)

•1 μέτριο πορτοκάλι Δεκατιανό

• Τοστ ολικής άλεσης με 1 φέτα τυρί κίτρινο (30 γραμ.) Μεσημεριανό

•1 μερίδα σολομός ψητός (90 γραμ.)

•1 φέτα ψωμί ολικής άλεσης (30 γραμ.)

•2 μικρές πατάτες βραστές (160 γραμ.)

•Σαλάτα με μπρόκολο βραστό (200 γραμ.)

•1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο Απογευματινό

•1 κεσεδάκι γιαούρτι 1,5% •6 αμύγδαλα •1 κουταλιά της σούπας μέλι Βραδινό

•2 μικρά παξιμάδια σικάλεως (60 γραμ.)

•60 γραμ. ανθότυρο •5 ελιές πράσινες • Σαλάτα με μαρούλι και πιπεριά κόκκινη (150 γραμ.)

•1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο •1 ακτινίδιο Προ ύπνου

•1 μέτριο μήλο

Τips > >

αταναλώνετε τουλάχιστον τρεις μερίδες γαΚ λακτοκομικών ημερησίως, εμπλουτισμένα σε ασβέστιο και βιταμίνη D. Πείτε «ναι» στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως σπανάκι, μπρόκολο, στους ξηρούς καρπούς, στα αυγά, στο συκώτι και στα ψάρια, κυρίως στα μικρά που τρώγονται με το κόκαλο. Σε περίπτωση ανεπαρκούς πρόσληψης ασβεστίου και βιταμίνης D, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για λήψη συμπληρώματος. Επιθυμητή θα ήταν η έκθεση στον ήλιο 10 -15 λεπτά ημερησίως. Σε περίπτωση δυσανοχής στη λακτόζη, εναλλακτικά προτιμήστε σκληρά τυριά και γιαούρτι με acidophilus και προϊόντα ειδικά, ελεύθερα λακτόζης.

> > >

των γερών οστών

Γράφει η Βασιλική Μανιάτη

Γεροί ώς το κόκαλο

Ο

σκελετός μας αποτελείται από μέταλλα, όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο και ο ψευδάργυρος, που στο σύνολό τους συνιστούν τη μάζα των οστών. Από παιδιά έως και τα 20 περίπου χρόνια της ζωής μας, χτίζουμε τον σκελετό μας και η οστική μάζα φυσιολογικά αυξάνεται. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας η μάζα των οστών μεταβάλλεται. Η μέγιστη οστική μάζα επιτυγχάνεται μεταξύ 25ου και 35ου έτους και διατηρείται σταθερή μέχρι την ηλικία των 45 ετών, οπότε και αρχίζει σταδιακά να μειώνεται. Οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στη βελτιστοποίηση της οστικής μάζας στα τρία παραπάνω στάδια αλλά και στη μικρότερη απώλεια οστού κατά την εμμηνόπαυση είναι μια διατροφή πλούσια σε ασβέστιο, η επαρκής έκθεση στον ήλιο ή / και η επαρκής διατροφική πρόσληψη βιταμίνης D, η συχνή σωματική άσκηση και η αποφυγή ή ο περιορισμός του καπνίσματος. Στην παιδική ηλικία η ανεπαρκής πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσει σε ραχίτιδα,

ενώ η μειωμένη πρόσληψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει σε οστεομαλακία, καταστάσεις που και οι δύο αυξάνουν τον κίνδυνο για καθυστέρηση στη σωματική ανάπτυξη. Στους ενήλικες η χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D αυξάνουν την πιθανότητα για εμφάνιση οστεοπόρωσης, κυρίως μετά την ηλικία των 50 ετών. Μάλιστα, μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι ενήλικες που ως παιδιά κατανάλωναν ανεπαρκείς ποσότητες σε ασβέστιο και βιταμίνη D. Η οστεοπόρωση θεωρείται μια παιδιατρική διαταραχή με αυξημένη επίπτωση και εμφανείς εκδηλώσεις στη μέση και τρίτη ηλικία. Συνεπώς, και στην περίπτωση της οστεοπόρωσης, η έγκαιρη πρόληψη και η υιοθέτηση συγκεκριμένων καθημερινών συμπεριφορών από την παιδική και εφηβική ακόμα ηλικία, όπως η ισορροπημένη διατροφή και η υιοθέτηση συμπεριφορών υγείας, αποτελούν την καλύτερη μορφή θεραπείας, ώστε να εξασφαλίζεται η υψηλότερη δυνατή οστική μάζα, δημιουργώντας έτσι παρακαταθήκες υγείας για το μέλλον.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•37

«Μεγαλώνει γερά παιδιά»

Γάλα 1,5%,

Kcal/μερίδα: 120/240 ml Ασβέστιο: 25% Μαγνήσιο: 8,25% Φώσφορο: 32,5% Ψευδάργυρο: 12,6%

Σολομός

Kcal/μερίδα: 182/90 γραμ. Ασβέστιο: 1,25% Μαγνήσιο:11,5% Φώσφορο: 36,5% Ψευδάργυρο: 10,25% Βιταμίνη D: 260%

Φασόλια

Kcal/μερίδα: 66/200 γραμ. Ασβέστιο: 3,1% Μαγνήσιο: 14,3% Φώσφορο: 10,8% Ψευδάργυρο: 11%

Σουσάμι

Kcal/μερίδα: 89/15 γραμ. Ασβέστιο: 5,3% Μαγνήσιο: 4,4% Φώσφορο: 15,7% Ψευδάργυρο: 8,6%

Αμύγδαλα

Kcal/μερίδα: 41/6 τεμάχια Ασβέστιο: 1,5% Μαγνήσιο: 5,9% Φώσφορο: 5% Ψευδάργυρο: 2,75%

Παράδοξο, αλλά αληθινό. Η υποβιταμίνωση D είναι περισσότερο κοινή μεταξύ ηλικιωμένων που ζουν σε μεσογειακές χώρες με έντονη ηλιοφάνεια, όπως η Ελλάδα, σε σύγκριση με βορειότερες χώρες της Ευρώπης με χαμηλότερη ηλιοφάνεια

Τα γαλακτοκομικά συνεισφέρουν τουλάχιστον στο 80% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης ασβεστίου. Μόνο ελάχιστα άλλα τρόφιμα παρέχουν ασβέστιο σε τόσο συμπυκνωμένες ποσότητες όπως τα γαλακτοκομικά. Για παράδειγμα, οι φυτικές πηγές ασβεστίου, όπως τα σκούρα πράσινα λαχανικά, περιέχουν φυτικά και οξαλικά οξέα, τα οποία περιορίζουν την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο. Είναι, λοιπόν, γενικά δύσκολο να καλύψει κάποιος τις καθημερινές του ανάγκες σε ασβέστιο έχοντας αποκλείσει τα γαλακτοκομικά από τη διατροφή του. Από τα γαλακτοκομικά, το γάλα θεωρείται ως το τρόφιμο που σχετίζεται κατεξοχήν με τα γερά οστά, και όχι τυχαία. Δεν είναι μόνο η αυξημένη περιεκτικότητά του σε ασβέστιο και βιταμίνη D, αλλά όλη του η σύσταση που εγείρει την αύξηση στην οστική μάζα. Το γάλα παρέχει μια ποικιλία θρεπτικών συστατικών, όπως η πρωτεΐνη, ο φώσφορος, ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο, τα οποία επιδρούν σημαντικά στη σκελετική ανάπτυξη και στη μεταλλοποίηση των οστών. Η λακτόζη, επιπλέον, που φυσιολογικά περιέχεται στο γάλα – και μάλιστα σε μεγαλύτερες ποσότητες συγκριτικά με το γιαούρτι – αυξάνει την απορρόφηση του ασβεστίου στο έντερο. Επιπλέον το γάλα περιέχει σε μικρότερες ποσότητες νάτριο – σε αντίθεση με το τυρί –, το οποίο αυξάνει τη νεφρική απέκκριση του ασβεστίου. Η κατανάλωση γάλακτος έχει επιβεβαιωθεί ότι εγείρει την έκκριση της σωματομεδίνης C, η οποία εμπλέκεται σημαντικά στη διαδικασία οστικής ανάπτυξης και αύξησης της οστικής μάζας. Για παράδειγμα, τα παιδιά που καταναλώνουν γάλα έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα μετάλλων στα οστά, μεγαλύτερο μήκος και οστική μάζα στη σπονδυλική στήλη, συγκριτικά με αυτά που δεν πίνουν γάλα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες η συστηματική κατανάλωση γάλακτος αύξησε σημαντικά την οστική μάζα σε σκελετικές περιοχές που παρατηρούνται συχνά οστεοπορωτικά κατάγματα, όπως η λεκάνη και η σπονδυλική στήλη. Ωστόσο η αύξηση και η διατήρηση της οστικής μάζας εξαρτάται και από άλλα θρεπτικά συστατικά, πέραν αυτών που περιέχονται στο γάλα. Η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, για παράδειγμα, παρέχει σημαντικές ποσότητες βιταμίνης C, βιταμίνης Κ και καλίου και έχει συσχετιστεί με την επίτευξη της βέλτιστης οστικής μάζας στα παιδιά και με τη διατήρηση ή/και τη μικρότερη απώλεια οστού κατά την εμμηνόπαυση.

ΜΑΪΟΣ 2012

38•in•vitro

Baby boom

Συνεργάστηκε η Νένη Περβανίδου, Λέκτορας Αναπτυξιολόγος-Παιδίατρος, υπεύθυνη Μονάδας Αναπτυξιακής & Συμπεριφορικής Παιδιατρικής, Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία»

Η ευτυχία του ενός

Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Τ

α μοναχοπαίδια, ενώ κάποτε ήταν η εξαίρεση, σήμερα έχουν αυξηθεί πολύ λόγω οικονομικών ή πρακτικών δυσκολιών. Ακόμη και στη χώρα μας οδεύουμε μάλλον προς μια νέα μεγάλη γενιά από μοναχοπαίδια. Το καταμαρτυρούν πλέον τα δημογραφικά δεδομένα που έχουν να κάνουν με τη μορφή της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας, η οποία μεταλλάσσεται σε όλο και πιο τριγωνική: πατέρας, μητέρα, ένα παιδί. Είναι όμως τα μοναχοπαίδια τα παιδιά εκείνα «τα καημένα που υποφέρουν από μοναξιά», που μεγαλώνουν και γίνονται «κακομαθημένα, εγωκεντρικά και εξυπνάκηδες», όπως έλεγαν παλαιότερα; Παιδιά μικρομέγαλα, που μαϊμουδίζουν το μοναδικό σημείο αναφοράς τους, τους ενήλικες; Ή πολύ συνεσταλμένα, εσωστρεφή και πάντα φοβισμένα; Αλλά κυρίως ανίκανα να μοιράζονται με τους άλλους όχι μόνο πράγματα, αλλά και συναισθήματα; Όλα τα παραπάνω είναι προκαταλήψεις, που είναι καιρός να ξεπεραστούν, λένε ξεκάθαρα τα αποτελέσματα ερευνών που διεξήχθησαν κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι έρευνες αυτές τείνουν να παρουσιάζουν τα προτερήματα μάλλον, παρά τα ελαττώματα του ενός παιδιού, αλλά και τα πλεονεκτήματα αυτής της πραγματικότητας μάλλον, παρά τους κινδύνους, επισημαίνοντας ότι «το παιδί που μεγαλώνει μόνο του, χωρίς αδέλφια, συχνά συνδυάζει με τρόπο ιδιαίτερο αφενός ορισμένα χαρακτηριστικά των πρωτότοκων παιδιών, όπως η υψηλή νοημοσύνη και η ισχυρή τάση για προσωπική επιβεβαίωση, και αφετέρου την ανεξαρτησία και την εντιμότητα που χαρακτηρίζουν το παιδί που έχει γεννηθεί τελευταίο». Ξεφεύγοντας από λάθη και παγίδες Συχνά τα μοναχοπαίδια δεν είναι ούτε καλύτερα ούτε χειρότερα από τα παιδιά πολυμελών οικογενειών. Όμως, για ν’ αποφεύγονται λάθη και παγίδες που παραμονεύουν, σε περιπτώσεις που κάποιος μεγαλώνει ένα μονάκριβο παιδί, πρέπει οι γονείς να κατανοήσετε τις παρακάτω αρχές:

Αρχή 1η Μάθετε ότι η άσκηση πίεσης είναι παιδαγωγικά καλή μόνον ως έναν ορισμένο βαθμό και ότι ξεπερνώντας το μέτρο μονάχα τα αντίθετα αποτελέσματα μπορεί να προκαλέσετε. Τι να κάνετε: σταματήστε να πιέζετε το μοναχοπαίδι σας προτού η κατάσταση φτάσει στο απροχώρητο.

Αρχή 2η Συνειδητοποιήστε ότι τα παιδιά χρειάζονται χώρο και χρόνο για να αντιμετωπίζουν την… παντοδυναμία τους. Τι να κάνετε: φροντίστε να μην τους λείπει τίποτα από τα δυο.

Αρχή 3η Μην ξεχνάτε ότι ένα παιδί χωρίς αδέλφια δεν μπορεί να ξεσπάσει πουθενά αλλού, παρά μόνο πάνω στους γονείς του. Τι να κάνετε: κάντε πως δεν ακούτε, ακόμη κι όταν το παιδί σάς αποκαλέσει «στρίγγλα», δίχως βέβαια να επιτρέψετε να μονιμοποιηθούν τέτοιες εκφράσεις στο καθημερινό λεξιλόγιό του.

Αρχή 4η

Μοναχοπαίδι, ένας μικρός πρίγκιπας

Να θυμάστε ότι η υπερβολική αγάπη και φροντίδα εύκολα γίνονται «στενός κορσές» που ακρωτηριάζει κάθε αυθεντική και αυθόρμητη ενεργητικότητα του παιδιού. Τι να κάνετε: γίνετε πιο συγκρατημένοι, γιατί μόνον έτσι θα καρποφορήσει θετικά ο χρόνος που αφιερώνετε στο παιδί σας.

Αρχή 5η Έχετε πάντα κατά νου πως το μοναχοπαίδι δυσκολεύεται περισσότερο από τ’ άλλα παιδιά που μεγαλώνουν με αδέλφια να εκφράσει συναισθήματα εχθρότητας, μίσους ή αντιπαλότητας. Κοντολογίς, να εκτονώσει τη φυσική του επιθετικότητα. Τι να κάνετε: διευκολύνετε τις επαφές του με άλλα παιδιά, ξεκινώντας ήδη από τον δεύτερο χρόνο ζωής.

Για να μεγαλώνει αρμονικά Όσοι γονείς μεγαλώνουν ένα και μονάκριβο παιδί, πρέπει πάνω απ’ όλα να σέβονται κυρίως τη «διάσταση παιδί» στο μοναχοπαίδι τους. Αυτό επιτυγχάνεται ως εξής: -Ο απογαλακτισμός από τη μητέρα: Ο δυαδικός δεσμός με τη μητέρα, όταν παρατείνεται, είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για το μοναχοπαίδι. Γιατί το παιδί κινδυνεύει να μην καταφέρει ν’ αποκολληθεί ποτέ αληθινά απ’ αυτή και να παρατείνει επ’ άπειρον εκείνον τον τύπο συγχώνευσης, που είναι, μεν, θετικός κατά τους πρώτους 10-12 μήνες, αλλά πολύ αρνητικός αργότερα. Και αυτή, ακριβώς, η προσκόλληση είναι που εμποδίζει το μοναχοπαί-

δι να βρει τη δική του ταυτότητα, να αποδεσμευτεί από τις προσδοκίες της μητέρας του και ν’ απαλλαγεί από διάφορες πολύπλοκες ταυτοποιήσεις που το βαραίνουν. Και, φυσικά, για ν’ αποφευχθεί ένας πολύ στενός δεσμός ανάμεσα στη μητέρα και στο μοναχοπαίδι της, δεν αρκούν μόνο οι φίλοι, τα παιδάκια στον παιδικό σταθμό και οι σύντροφοι στο παιχνίδι. Χρειάζεται απαραίτητα και η παρουσία του πατέρα.

-Ο ρόλος του πατέρα: Για ένα παιδί είναι πιο δύσκολο ν’ αποκολληθεί από τη μητέρα του, αν ο πατέρας του είναι μια μακρινή φιγούρα, πάντοτε απών, βυθισμένος στις δουλειές και στις υποχρεώσεις του. Γιατί για

να μεγαλώσει και να αναπτύξει μια προσωπικότητα πλούσια και αρμονική, κάθε παιδί – εκτός από τη μητέρα του – έχει ανάγκη και από διάφορες άλλες φιγούρες, στις οποίες θα μπορεί να βρει έδαφος για ταυτοποιήσεις. Και είναι ακριβώς γι’ αυτό που όταν η οικογένεια περιορίζεται στον αριθμό των τριών μελών – γονείς και ένα μοναδικό παιδί – η φιγούρα του πατέρα γίνεται κεφαλαιώδους σημασίας. Και γι’ αυτό περισσότερο από ποτέ, ο πατέρας πρέπει να υπάρχει, να είναι παρών: αρχικά, κατά τους πρώτους μήνες, σαν στήριγμα στη μητέρα, χωρίς να παρεμβαίνει υπερβολικά στη σχέση με το μωρό. Κι έπειτα, σαν σημείο αναφοράς εξίσου σημαντικό με τη μητέρα.

ΜΑΪΟΣ 2012

in•vitro•39

Συνεργάστηκε ο Αναστάσιος Σταλίκας, καθηγητής Κλινικής Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και πρόεδρος της Ελληνική Εταιρείας Θετικής Ψυχολογίας (ΕΕΘΕΨΥ)

Το αντίσωμα στην κρίση

Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Σ

τις μέρες μας, περισσότερο από ποτέ, οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να «πιαστούν» από κάτι. Να ξανανιώσουν την ελπίδα και να σκεφθούν θετικά για το μέλλον, όσο ζοφερό κι αν προμηνύεται αυτό. Η ψυχική υγεία των Ελλήνων κλονίζεται επικίνδυνα, όπως προειδοποιούσαν πριν από καιρό οι επιστήμονες της Ελληνικής Εταιρείας Θετικής Ψυχολογίας. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα έρευνάς τους – που ολοκληρώθηκε πριν από τη λήψη των έκτακτων οικονομικών μέτρων – για τον ρόλο των θετικών συναισθημάτων στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και τους παράγοντες που προσδιορίζουν την ψυχολογική ανθεκτικότητα, ένας στους δύο Έλληνες είχε κατάθλιψη και ένας στους τέσσερις είχε κατάθλιψη μαζί με άγχος. Το παρήγορο είναι ότι εκείνοι που βίωναν πιο πολλά θετικά συναισθήματα είχαν λιγότερη κατάθλιψη και άγχος, παρόλο που ζούσαν στο ίδιο περιβάλλον. Γιατί τα θετικά συναισθήματα τους προστάτευαν! Χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει πως οι συγκεκριμένοι άνθρωποι δεν καταλάβαιναν από κρίση... Απλώς, παρόλο που πλήττονταν απ’ αυτήν, παρέμεναν υγιείς, καθώς με κάποιον τρόπο είχαν μάθει να αναγνωρίζουν και στη συνέχεια να βιώνουν θετικά συναισθήματα που τους θωράκιζαν με μεγαλύτερη ψυχική ανθεκτικότητα. Η παρότρυνση, λοιπόν, των ειδικών για την αντιστροφή των βασανιστικών σκέψεων βασίζεται κυρίως στη θετική σκέψη και στη δύναμη που αυτή κρύβει μέσα της. Άλλωστε, εκτός από την ψυχολογία, οι παλιοί ανέκαθεν γνώριζαν ότι η θέληση και η πίστη μπορούν να επηρεάσουν την υγεία και ότι η θετική σκέψη μπορεί να θεραπεύσει! Και είναι, πλέον, γνωστό ότι για την εκδήλωση ασθενειών, εκτός των άλλων, ενοχοποιούνται και το έντονο άγχος, οι συγκινησιακές εντάσεις και οι ανησυχίες. Καταστάσεις, δηλαδή, που επιδρούν όχι μόνο στην ψυχή, αλλά και στο σώμα. Μήπως δεν αποτελεί σαφή ένδειξη για τα παραπάνω το γεγονός ότι κάθε συγκινησιακή διαταραχή – για παράδειγμα, μια σκέψη φόβου, απειλής, χαράς, λύπης ή πανικού – κάνει την καρδιά μας να χτυπά γρηγορότερα, φέρνει δάκρυα χαράς ή λύπης στα μάτια, κάνει τα μάγουλα να κοκκινίζουν και αυξομειώνει την κυκλοφορία του αίματός μας; Μεγιστοποιώντας τη χαρά της ζωής «Μήπως οι αρνητικές σκέψεις δεν είναι τελικά το σύμπτωμα της κατάθλιψης, αλλά η αιτία της»; Με αφετηρία αυτήν τη σκέψη, ο ψυχολόγος Μάρτιν Σέλιγκμαν (πρώην πρόεδρος της Ένωσης Αμερικανών Ψυχολόγων και καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια) άρχισε ν’ αναζητά τη

Ψυχολογία

Σκέψου θετικά

Σκέψου θετικά

χαρά μέσα στον ανθρώπινο ψυχισμό. Κι έτσι δημιούργησε ένα νέο ψυχολογικό κίνημα, που ονομάστηκε Θετική Ψυχολογία. Γιατί συνειδητοποίησε ότι η επιστήμη της Ψυχολογίας ήταν αυστηρά εστιασμένη στο να αναζητά και να θεραπεύει τα προβλήματα του ανθρώπινου ψυχισμού, δίχως να δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα θετικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου, στις ικανότητές του και στα ταλέντα του. Κοντολογίς, στη «φωτεινή» πλευρά του. Έτσι λοιπόν, άρχισε η διερεύνηση όχι μόνο των ασθενειών, αλλά και των αρετών του ανθρώπινου νου. Με στόχο να αρχίσει να καλλιεργείται η θετική σκέψη και να ενθαρρύνεται ο άνθρωπος να μεγιστοποιεί τη χαρά στη ζωή του. Γιατί, όπως ισχυρίζεται ο Σέλιγκμαν – που από κάποιους χαρακτηρίστηκε και ως ο «Φρόιντ του νέου αιώνα» –, εάν ενισχυθούν οι θετικές πλευρές του χαρακτήρα μας, δίνοντας έμφαση στις αρετές και στα ταλέντα μας, και συγχρόνως αν καλλιεργηθεί συστηματικά και η αισιόδοξη ερμηνεία της ζωής, τότε μειώνεται θεαματικά η πιθανότητα να εμφανιστεί κατάθλιψη με όλα της τα επακόλουθα. Τα 5 χαρακτηριστικά των ευτυχισμένων ανθρώπων Το κίνημα της Θετικής Ψυχολογίας, θέλοντας να επιβεβαιώσει τους ισχυρισμούς του περί θετικής σκέψης και ευτυχίας, διεξήγαγε πολλές έρευνες, των οποίων τα αποτελέσματα ενθουσίασαν τους οπαδούς και δικαίωσαν τους διδάσκοντες. Όπως φάνηκε, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη περίοδος της ζωής, ούτε κάποια ορισμένη ηλικία του ανθρώπου που να δίνει περισσότερες χαρές ή λύπες. Υπάρχουν, όμως, πέντε χαρακτηριστικά που σκιαγραφούν το πορτρέτο των χαρούμενων ανθρώπων, σε όποια γωνιά της γης και αν βρίσκονται. Δηλαδή: Αγαπούν τον εαυτό τους: Διαθέτουν υψηλή αυτοεκτίμηση, εξυπνάδα, είναι επικοινωνιακοί, δημιουργούν άριστες σχέσεις και δεν πάσχουν από προκαταλήψεις. Εκτιμούν τη δουλειά τους: Αγαπούν το αντικείμενό της, δίνονται δημιουργικά σε ό,τι καταπιάνονται και αντλούν απ’ αυτό πάντα ικανοποίηση. Είναι κυρίαρχοι της ζωής τους: Κάτι που ενισχύει την αυτοπεποίθησή τους και την καλή τους διάθεση. Αντίθετα, όσοι ζουν υπό εξαναγκασμό χάνουν μέρος της αυτοπεποίθησής τους και τείνουν να έχουν χειρότερη υγεία και φυσικά λιγότερη καλή διάθεση και χαρά. Είναι σχεδόν πάντα αισιόδοξοι: Προσδοκούν πάντα τις καλύτερες μέρες, δεν χάνουν την εμπιστοσύνη τους στη ζωή και, βεβαίως, τη χαρά τους. Είναι συνήθως εξωστρεφείς: Δηλαδή εκφράζουν ευκολότερα προς τα έξω τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους. Η εξωστρέφειά τους, μάλιστα, δεν τους εμποδίζει να περνούν μια χαρά ακόμα κι όταν είναι μόνοι τους.

> > > > >

ΜΑΪΟΣ 2012

40•in•vitro

Εναλλακτικά

Συνεργάστηκε η ολιστική γιατρός, μαιευτήρας - γυναικολόγος Dr Isabel Rosas, επιστημονική διευθύντρια του Centro Rosas

Ρεφλεξολογία για παιδιά

Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Τι προσφέρει

> >

αθιά χαλάρωση και μείωση του άγχους, Β βασική προϋπόθεση για να λειτουργούν σωστά τα όργανα του σώματος. Διέγερση των διαφορετικών συστημάτων, βελτίωση της κυκλοφορίας και της ανοσοποίησης, ενεργοποίηση μηχανισμών κάθαρσης κ.τ.λ. Ουσιαστικό ανθρώπινο δεσμό για την ανάπτυξη του παιδιού. Στην περίπτωση των παιδιών με ειδικές ανάγκες ή με σοβαρές ή / και χρόνιες ασθένειες, αποτελεί καθοριστικό ρόλο που θα επηρεάσει θετικά τις ζωτικές τους διαδικασίες.

>

Τι αντιμετωπίζει Η ρεφλεξολογία είναι ένα θεραπευτικό εργαλείο, που στα χέρια των γονιών αποκτά ακόμα μεγαλύτερη δύναμη, καθώς συμβάλλει στην ισχυροποίηση της σχέσης με τα παιδιά τους, ανεξαρτήτου ηλικίας. Επομένως, συγκεκριμένες τεχνικές ρεφλεξολογίας για παιδιά μπορούν: να ενδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα, να αντιμετωπίσουν ασθένειες του αναπνευστικού (άσθμα, βρογχίτιδα, βρογχιολίτιδα, ωτίτιδα, γρίπη, πνευμονία, κρυολογήματα κ.ά.), να αντιμετωπίσουν ασθένειες του πεπτικού συστήματος (δυσκοιλιότητα, διάρροια, γαστρεντερίτιδα), να βοηθήσουν σε λοιμώξεις και δυσλειτουργίες του ουροποιητικού συστήματος. Η ρεφλεξολογία είναι μια θεραπευτική τεχνική που ενδείκνυται, επίσης, για παιδιά με ειδικές ανάγκες και για παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα, όπως διαταραχές υπερκινητικότητας, ελλειμματικής προσοχής κ.ά. Μπορεί, επίσης, να λειτουργήσει ενισχυτικά σε άλλες θεραπείες και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής σε παιδιά με σύνδρομο Down, εγκεφαλική κάκωση, δυσκολίες μάθησης, προβλήματα συμπεριφοράς κ.ά. Επιπλέον η τεχνική αυτή μπορεί να δράσει αποτελεσματικά και ενάντια στο στρες, τη νευρικότητα, την αϋπνία, τον πόνο, τις αλλεργίες, το άσθμα.

> > > >

Πρακτικά μαθήματα Το μάθημα της ρεφλεξολογίας είναι κατά βάση πρακτικό. Γίνεται σε έξι συναντήσεις κάθε μία από τις οποίες περιλαμβάνει μαθήματα χαλάρωσης και μαθήματα σχετικά με το αμυντικό, πεπτικό, ουροποιητικό και αναπνευστικό σύστημα. Στο τελευταίο μάθημα (6η συνάντηση), γίνεται μια γενική επανάληψη και ανακεφαλαιώνονται κάποια πρακτικά θέματα. Πρόκειται για μια απαραίτητη δομή μαθημάτων, προκειμένου οι γονείς - μαθητές να αποκτήσουν αυτονομία και σιγουριά για να θεραπεύουν οι ίδιοι τα παιδιά τους. Σε κάθε συνάντηση διανέμεται υλικό των μαθημάτων, ενώ ο κύκλος ολοκληρώνεται σε 12 ώρες (ένα 2ωρο μάθημα την εβδομάδα).

Τα μαθήματα ρεφλεξολογίας προσφέρουν τη μοναδική δυνατότητα να μοιραστεί η οικογένεια τη γνώση αυτής της τεχνικής. Είναι μαθήματα για γονείς που είναι διατεθειμένοι να ενισχύσουν και να διαφυλάξουν οι ίδιοι την υγεία των παιδιών τους με φυσικό τρόπο

Δύναμη θεραπείας στους γονείς

Ο

ι γονείς έχουν το προνόμιο και την ευκαιρία να αναλαμβάνουν την ευθύνη της υγείας των παιδιών τους. Η ρεφλεξολογία, λοιπόν, προσφέρει σε κάθε γονιό ένα σπουδαίο εργαλείο, που θα τον συνοδεύει σε όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης των παιδιών του και επιπλέον θα του επιτρέπει να γνωρίζει καθημερινά και να εμπιστεύεται σε βάθος την ικανότητα που έχει το παιδικό σώμα να εξυγιαίνεται. Χαλάρωση Η ρεφλεξολογία είναι μια εναλλακτική τεχνική, μέσω της οποίας βοηθιέται όχι μόνο αυτή καθαυτήν η φυσική διαδικασία της αυτο-ίασης, αλλά επιτυγχάνεται και η επαναφορά των ισορροπιών. Συγχρόνως ενεργοποιούνται οι άμυνες και η κάθαρση του οργανισμού. Κοντολογίς, πρόκειται για μια τεχνική λεπτή και αποτελεσματική, που αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως ολότητα, γι’ αυτό και οι επιδράσεις της έχουν αντίκτυπο σε όλα τα επίπεδά του (σωματικό, ψυχολογικό κ.τ.λ.). Η ρεφλεξολογία δεν παρεμβαίνει σε κάτι. Το μόνο που κάνει είναι να προσφέρει χαλάρωση και ικανοποίηση, αλλά και αγάπη και ζεστασιά. Γι’ αυτό κι ενδείκνυται ιδιαίτερα για τα παιδιά, ακόμα και από τη στιγμή της γέννησής τους. Το όφελος της τεχνικής αυτής, όταν εφαρμόζεται στα μωρά

και στα παιδιά από τους γονείς τους, είναι διπλό, αφού όχι μόνο θεραπεύει, αλλά δημιουργεί κι έναν συναισθηματικό δεσμό μεταξύ παιδιών και γονιών, που έχει ως αποτέλεσμα να παρέχει στο παιδί σιγουριά και εμπιστοσύνη, στην προσπάθειά του ν’ ανακτά τις ισορροπίες του. Αυτο-ίαση και υπευθυνότητα Γιατί, όμως, να κάνουμε ρεφλεξολογία στα παιδιά μας; Διότι: Δεν αποτελεί επιθετική θεραπεία και δεν έχει παρενέργειες. Τ α παιδιά συνήθως ανταποκρίνονται γρήγορα και αποτελεσματικά στην εφαρμογή της, μια και ο μεταβολισμός τους είναι πολύ ενεργός. Δεν υπάρχει περιορισμός όσον αφορά στην ηλικία. Προδιαθέτει τα παιδιά να είναι, να μάθουν και να γίνουν υπεύθυνα του ίδιου τους του σώματος, βάζοντας τις βάσεις μιας σωστής φροντίδας για το μέλλον. Με λίγα λόγια, η ρεφλεξολογία απευθύνεται στους ίδιους τους γονείς, προσφέροντάς τους γνώση και εργαλεία, ώστε να μάθουν συγκεκριμένες πρακτικές, τις οποίες θα μπορούν στη συνέχεια να εφαρμόζουν στην καθημερινότητά τους, για να βελτιώνουν τη φυσική, οργανική και συναισθηματική υγεία των παιδιών τους, σε όποια ηλικία και αν βρίσκονται αυτά.

> > > >

ΜΑΪΟΣ 2012

Business mail Cosmedic Eνα δίκτυο Υγείας, ένας κόσμος προσφορών Υγεία - Ιατρική Αισθητική - Ευεξία. Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης τίποτε από όλα αυτά δεν αποτελεί πολυτέλεια. Το cosmedic.gr είναι η πρώτη διαδικτυακή πύλη που σας εξασφαλίζει οικονομικές ιατρικές υπηρεσίες, προσιτές τιμές σε θεραπείες ομορφιάς και ελκυστικά πακέτα εναλλακτικών θεραπειών, άθλησης και ευεξίας. Όλοι ανεξαιρέτως οι χρήστες του portal, χωρίς χρεώσεις, μπορούν: Μέσω μηχανών αναζήτησης να κλείνουν ραντεβού με τον γιατρό / ειδικό που επιθυμούν με χαμηλότερες τιμές – τουλάχιστον 10.000 συνεργάτες είναι διαθέσιμοι.

2. Να συνομιλήσουν ζωντανά (chat on-line) με τον γιατρό που επιθυμούν. Κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε ελληνική διαδικτυακή πύλη. Ο ειδικός απαντά άμεσα σε κάθε ερώτηση και απορία. Πέρα από την τρέχουσα επικαιρότητα, εξειδικευμένοι επιστήμονες παρουσιάζουν μέσω αρθρογραφίας ή βίντεο ό,τι νεότερο γύρω από τον τομέα τους. Το cosmedic.gr έχει τη στήριξη του Ιατρικού Συλλόγου της Αθήνας, του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής και του Συλλόγου Ελευθεροεπαγγελματιών Ιατρών.

Η Merck Ελλάδος στηρίζει τα «Αποτυπώματα» Ο Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους, στοχεύοντας στη θεμελίωση μιας κοινωνίας χωρίς διακρίσεις και χωρίς αποκλεισμούς, διοργάνωσε για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά την ξεχωριστή έκθεση ζωγραφικής «Αποτυπώματα 2012», σε συνεργασία με το Μουσείο Βορρέ και τη φαρμακευτική εταιρεία Merck. Η έκθεση παρουσίασε έργα παιδιών και νέων με αναπηρίες από ειδικά σχολεία - κοινωνικούς φορείς - ιδρύματα, σε συνεργασία με μαθητές γενικής εκπαίδευσης και φοιτητές. Περίπου 4.500 νέοι από 104 σχολεία και κοινωνικούς φορείς ζωγράφισαν μαζί κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2011 - 2012.

Novartis Διάκριση για Εταιρική Ευθύνη

Η Novartis Hellas βραβεύτηκε στην κατηγορία Silver ανάμεσα σε 15 εταιρείες που διακρίθηκαν για τις επιδόσεις τους στην εφαρμογή υπεύθυνων εταιρικών πρακτικών, βάσει του Εθνικού Δείκτη Εταιρικής Ευθύνης (CR Index). Μέσω του CR Index, του Εθνικού Δείκτη Εταιρικής Ευθύνης, ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες επιθεώρησαν με βάση διεθνή πρότυπα και κριτήρια τις επιδόσεις και τη συμβολή των επιχειρήσεων στους τέσσερις βασικούς τομείς που αξιολογεί ο Εθνικός Δείκτης Εταιρικής Ευθύνης: την Κοινωνία, το Περιβάλλον, τους Εργαζόμενους και την Αγορά. Το βραβείο παρέλαβε ο κ. Φιλίστορας Δεστεμπασίδης, δ/ντής Επικοινωνίας της Novartis Hellas. Σε δήλωσή του τόνισε μεταξύ άλλων: «Είναι πολύ σημαντικό για εμάς που καταφέραμε αφενός να διακριθούμε για δεύτερη συνεχή χρονιά σε αυτόν τον πολύ απαιτητικό δείκτη και αφετέρου να βελτιώσουμε σημαντικά την επίδοσή μας από Bronze το 2010 σε Silver το 2011».

Ακύρωση του «κουρέματος» ζητούν δικαστικά οι προμηθευτές Στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με αιτήσεις ακυρώσεων για το «κούρεμα» των ομολόγων, προσέφυγε ο Πανελλήνιος Σύλλογος Προμηθευτών Ορθοπεδικού Υλικού (ΠΑΣΥΠΟΥ). Οι εταιρείες στην προσφυγή τους υπογραμμίζουν ότι τα συγκεκριμένα ομόλογα τους είχαν δοθεί ως αμοιβή για τα υλικά και φάρμακα που διέθεσαν στα δημόσια νοσοκομεία τη διετία 2008 - 2009. Για τις απαιτήσεις τους αυτές δεν δόθηκαν ούτε τόκοι καθυστέρησης ούτε τόκοι επί των ομολόγων. Η ένταξη των ομολόγων των επιχειρήσεων Υγείας στο PSI προσβάλλει ευθέως το δικαίωμα στην περιουσία τους, την αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη και τη δημόσια υγεία. Παραβιάζονται, έτσι, θεμελιώδεις διατάξεις του Συντάγματος και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Οι υποθέσεις αναμένεται να απασχολήσουν το ΣτΕ κατά προτεραιότητα, λόγω μείζονος σοβαρότητας. Το προεδρείο του ΠΑΣΥΠΟΥ τονίζει ότι με το «κούρεμα» των ομολόγων τους, οι εταιρείες του κλάδου της Υγείας υφίστανται τεράστια οικονομική ζημιά, γιατί παρέμεναν απλήρωτες τα δύο αυτά χρόνια και γι’ αυτό εκτέθηκαν αναγκαστικά στον τραπεζικό δανεισμό, τον οποίο πλέον δεν είναι σε θέση να καλύψουν. Έτσι, κινδυνεύουν σοβαρά να κλείσουν, αφήνοντας πίσω άνεργες χιλιάδες οικογένειες. Παράλληλα, προειδοποιεί για τον κίνδυνο να δημιουργηθούν τεράστιες ελλείψεις στα νοσοκομεία, εάν ο κλάδος καταστραφεί οικονομικά.

ΜΑΪΟΣ 2012

42•in•vitro

Ομορφιά

Συνεργάστηκε ο Γιώργος Παπαδόπουλος, δερματολόγος, διευθυντής των Κέντρων Ιατρικής Αισθητικής ΑΝΑΝΕΩΣΙΣ, και η Μαρία Χατζηγρηγορίου, αισθητικός.

Περιποίηση ματιών

Γράφει η Μαρία Ορφανίδου

Βλέμμα που μαγνητίζει Η περιοχή των ματιών – ακόμα και σε νεαρές ηλικίες – είναι εκείνη η οποία καθρεφτίζει την ταλαιπωρία, την αϋπνία ή την κούραση που νιώθει κάθε γυναίκα. Έτσι, λοιπόν, όποιος σας λέει ότι δείχνετε κουρασμένη, συνήθως καταλήγει σ’ αυτό το συμπέρασμα παρατηρώντας τα μάτια σας. Κι αυτό γιατί η συγκεκριμένη περιοχή έχει ελάχιστο υποδόριο λίπος, εξαιρετικά μαλακούς ιστούς και τους πιο λεπτούς μυς του ανθρώπινου σώματος. Για να διατηρηθεί επομένως νεανικό, λαμπερό και ξεκούραστο το βλέμμα, χρειάζονται κατάλληλες φροντίδες, ανάλογα με τον χρόνο που έχετε στη διάθεσή σας. Γρήγορες το πρωί που βιάζεστε και κάπως πιο λεπτομερείς το Σαββατοκύριακο. ΒΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1. Άψογο ντεμακιγιάζ Για να ξυπνάτε κάθε πρωί με ζωηρό και έντονο βλέμμα είναι απαραίτητο το τέλειο ντεμακιγιάζ το προηγούμενο βράδυ, με ειδικό προϊόν για τα μάτια. Το μυστικό για να ξεβάφουν τα μάτια χωρίς να ταλαιπωρούνται, είναι να εμποτίζονται οι βλεφαρίδες καλά με το προϊόν ντεμακιγιάζ. Αυτό σημαίνει πως θα αφιερώνετε τουλάχιστον τρία λεπτά στη συγκεκριμένη διαδικασία.

2. Ιδανική κρέμα Η κρέμα για την περιοχή γύρω από τα μάτια δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ πλούσια ούτε πολύ ελαφριά. Η ιδανική κρέμα πρέπει να είναι αρκετά ενυδατική, ώστε να αποτρέπει τη γήρανση, χωρίς, όμως, να παρέχει υπερβολικά πολλά θρεπτικά συστατικά, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πρήξιμο. Οι κρέμες με υφή τζελ είναι ό,τι καλύτερο για να υποχωρούν οι σακούλες κάτω από τα μάτια, δίνουν, όμως, λιγότερη ενυδάτωση.

3. Τέλεια αποτρίχωση Το σωστό σχήμα στα φρύδια ανοίγει το βλέμμα, αλλά είτε πρόκειται για διόρθωση είτε για πλήρη αλλαγή στη γραμμή των φρυδιών, η αφαίρεση των περιττών τριχών από τα φρύδια πρέπει να γίνεται πάντα το βράδυ, με πολύ καθαρό δέρμα. Έτσι, αν δημιουργηθεί κοκκινίλα, θα έχει υποχωρήσει μέχρι το πρωί. ΕΙΔΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1. Σταγόνες που καταπραΰνουν Εργασθήκατε σκληρά στο γραφείο; Δεν κοιμηθήκατε αρκετά; Μείνατε πολλή ώρα στην πισίνα; Το αποτέ-

λεσμα είναι σε όλες τις περιπτώσεις το ίδιο: κόκκινα μάτια. Για να τους δώσετε πιο φυσιολογική όψη, αποσυμφορήστε τα με ειδικές οφθαλμικές σταγόνες, που περιέχουν υαλουρονικό οξύ. Είναι ό,τι καλύτερο για καθαρό βλέμμα. Μια άλλη λύση είναι να υπογραμμίσετε το εσωτερικό τού κάτω βλεφάρου με ένα άσπρο μολύβι ματιών. Περιορίζει την εντύπωση της κοκκινίλας και δείχνει τα μάτια μεγαλύτερα. Μην ξεχνάτε επίσης να κάνετε μασάζ στα βλέφαρά σας, για να αποφεύγετε τις σακούλες.

2. Κονσίλερ για τις ατέλειες Είναι γνωστό πως δεν υπάρχει καλύτερο προϊόν μακιγιάζ για να κρύβει τις ατέλειες στο βλέμμα από το κονσίλερ. Συχνά, όμως, δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, γιατί δεν χρησιμοποιείται σωστά. Φροντίστε, λοιπόν, το κονσίλερ που θα εφαρμόσετε να απλώνεται εύκολα και επιπλέον να έχει τη σωστή απόχρωση. Για να έχει καλυπτική δράση, πρέπει ο τόνος του να είναι αυστηρά πιο ανοιχτός από εκείνον της επιδερμίδας (μια με δυο αποχρώσεις το πολύ). Χρησιμοποιήστε το μετά το φον ντε τεν και δώστε έμφαση στα σημεία που εμφανίζονται σημάδια και ατέλειες.

3. Βουρτσάκι για τα φρύδια Τα φρύδια σας είναι απείθαρχα; Σταθεροποιήστε τα ρίχνοντας λίγη λακ στο βουρτσάκι πριν τα χτενίσετε. Θα πρέπει, όμως, να κινηθείτε γρήγορα, γιατί η λακ στεγνώνει μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα. Απαγορεύεται αυστηρά να ψεκάσετε λακ απευθείας στα φρύδια, γιατί υπάρχει κίνδυνος να μπει στα μάτια. Αν δεν έχετε βουρτσάκι για τα φρύδια, μπορείτε να κρατήσετε και να πλύνετε ένα βουρτσάκι από παλιά μάσκαρα που έχει τελειώσει. Κάνει ακριβώς την ίδια δουλειά.

Tips Τα κονσίλερ με κίτρινο χρώμα καλύπτουν ιδανικά τους μοβ κύκλους, με μπεζ καμουφλάρουν τους μαύρους, ενώ τα πράσινα κρύβουν κοκκινίλες και αγγεία.

Το τζελ ματιών που διατηρείται στο ψυγείο αντιμετωπίζει πιο αποτελεσματικά το πρήξιμο και τις σακούλες των ματιών.

Το τζελ αλόης ενδείκνυται και ως κρέμα ματιών. Χρησιμοποιήστε το απλώνοντας ένα παχύ στρώμα γύρω τους.

Επιλέξτε λεπτό σιμιγδάλι με τζελ αλόης και τρεις σταγόνες από φρέσκο λεμόνι ως εναλλακτικό πίλινγκ για το πρόσωπο.

Η αδιάβροχη μάσκαρα αφαιρείται με προϊόντα ντεμακιγιάζ που έχουν ως βάση τους το λάδι. Αλλά και μια σταγόνα λάδι μπορεί να κάνει την ίδια δουλειά.

Οι κρέμες ματιών – επειδή είναι πολύ ευαίσθητες – δεν μπορούν να διατηρηθούν πολύ (συνήθως 3 με 6 μήνες).

Αν τα μάτια σας είναι ταλαιπωρημένα, απαγορεύονται οι μεταλλιζέ σκιές, καθώς τονίζουν το πρόβλημα.

Για να μην κάνετε πολύ λεπτά τα φρύδια σας, αφαιρείτε μόνο τις απαραίτητες τριχούλες, που κάνουν το σχήμα να δείχνει ξεκάθαρο.

ΜΑΪΟΣ 2012

IN•VITRO•43

Shopping Αναζωογόνηση Eye Roll On Lid, BODY SHOP Μια εξαιρετικά ελαφριά συσφιγκτική - ενυδατική κρέµα για τα µάτια, σε µορφή roll-on, που ανανεώνει, φωτίζει και χαρίζει προσωρινό αποτέλεσµα ανύψωσης στην περιοχή. Εκτός από τα πλούσια σε αντιοξειδωτικά εκχυλίσµατα του ροδιού, η κρέµα περιέχει επιπλέον αλόε βέρα και µέλι.

Midnight Recovery Eye, ΚΙΕΗL’S Αναζωογονητική κρέµα µατιών νύχτας, η οποία, χάρη στο ενεργό συστατικό της ρούσκος (εκχύλισµα ρίζας), ανακουφίζει και ηρεµεί την επιδερµίδα κάτω από τα µάτια, περιορίζοντας πρήξιµο, λεπτές γραµµές και ρυτίδες. Κάθε βράδυ αρκούν δυο σταγόνες για να δείχνουν τα µάτια το πρωί περισσότερο δροσερά και νεανικά.

Biotanix, EYESLICES «Φέτες» µατιών κρυογέλης, για να ξεκουράζουν και ν’ αναζωογονούν τα µάτια, περιορίζοντας µαύρους κύκλους, πρηξίµατα ή σακούλες. Με άλλα λόγια, το ιδανικό πάντρεµα της φύσης (περιέχουν σύµπλεγµα βιταµινών και φυσικά εκχυλίσµατα βοτάνων) µε τη βιοκαινοτοµία για λαµπερό δέρµα.

Double Effect Eye Make-Up Remover, NIVEA VISAGE Ήπιο προϊόν για το ντεµακιγιάζ µατιών, µε καινοτόµο διφασική σύνθεση (µπλε έλαιο και διάφανο νερό). Ανακινώντας τη συσκευασία, νερό και έλαιο αναµειγνύονται, δηµιουργώντας ένα αποτελεσµατικό γαλάκτωµα καθαρισµού, ικανό να αφαιρεί κάθε ίχνος µακιγιάζ.

beauty

Ξεχωριστά προϊόντα φροντίδας και λάµψης για να διώχνουν απ’ τη µατιά σας αϋπνία, κούραση, πρηξίµατα, σακούλες και µικρές ρυτίδες και να επαναφέρουν ξανά τη χαµένη τους οµορφιά και φρεσκάδα.

Stick Jaune Couvrance, AVEN Κίτρινο διορθωτικό στικ της Couvrance για την κάλυψη µπλε - µελανών ατελειών. Χρησιµοποιείται ιδιαίτερα στην περιοχή κάτω από τα µάτια (και στο κινητό βλέφαρο, εάν υπάρχει ανάγκη) για να καλύψει τους µαύρους κύκλους. Με δείκτη προστασίας SPF 20.

Aqua Eyes Shade, SEPHORA Αδιάβροχο µολύβι µατιών Νο 16208 της επαγγελµατικής σειράς make up for ever. Γλιστρά αβίαστα στα βλέφαρα, αντέχει στις πιο ακραίες συνθήκες και παραµένει στα µάτια αναλλοίωτο, διατηρώντας το χρώµα του ανέπαφο και το βλέµµα λαµπερό ολόκληρη τη µέρα. Διατίθεται αποκλειστικά στα Sephora.

Substiane (+) Yeux, LA ROCHE-POSAY Αντιγηραντική κρέµα µατιών για την ανάκτηση της χαµένης λάµψης. Η σύνθεσή της, εµπλουτισµένη µε το δραστικό συστατικό linactyl, ενεργοποιεί τα κύτταρα στήριξης και «αντιστρέφει» τη διαδικασία γήρανσης, περιορίζοντας ρυτίδες, λεπτές γραµµές και την απώλεια λάµψης από την ευαίσθητη περιοχή των µατιών.

Ρόδι Concealer, ΚΟΡΡΕΣ Διορθωτικό υγρό κονσίλερ, που καλύπτει πλήρως µαύρους κύκλους, κοκκινίλες και ατέλειες και χαρίζει στο βλέµµα οµοιόµορφο, φωτεινό αποτέλεσµα µεγάλης διάρκειας. Περιέχει εκχύλισµα από ρόδι, πλούσιο σε ταννίνες και πολυφαινόλες, που προσφέρουν αντιοξειδωτική προστασία. Επιπλέον, είναι δερµατολογικά και οφθαλµολογικά ελεγµένο και χωρίς mineral oil, προπυλενογλυκόλη και αιθανολαµίνες.

ΜΑΪΟΣ 2012

44•IN•VITRO

Χρηστικά ΑΣΘΜΑ ΑΘΗΝΑ > Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών “η Σωτηρία” / Κέντρο Άσθµατος Λεωφ. Μεσογείων 152 115 26 Αθήνα / τηλ 210.7763666. > Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών “η Σωτηρία” / Σχολείο Άσθµατος / Μεσογείων 152 115 26 Αθήνα / τηλ. 210.7763666 και 210.7781720. > Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών “η Σωτηρία” / A’ Πανεπιστηµιακή Πνευµονολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών / Μεσογείων 152, 115 26 Αθήνα / > Ιατρικό Παλαιού Φαλήρου / Εργαστήριο Ελέγχου Αναπνευστικής Λειτουργίας Π Βρογχοσκοπικό / τηλ. 210.9892154 > Νοσοκομείο “Ερρίκος Ντυνάν / Παθολογικός Τοµέας / Πνευµονολογικό Τµήµα / Ιατρείο Άσθµατος / Μεσογείων 107, 115 26 Αθήνα / Τηλ.: 210 6972000, Fax: 210 6972200 / Τηλ. Γραµµατείας: 210.6972958-9 > Ευρωκλινική Παίδων / Αλλεργιολογικό τµήµα / Ευρωκλινική Παίδων Λεµεσού 39-41 & Αχαρνών 209 / 104 46 Αθήνα Τηλ. Κέντρο: 210.8691900 Fax: 210.8691950 > Θεραπευτήριο “Υγεία” / Ιατρείο Αλλεργίας/ Ερυθρού Σταυρού 4 & Κηφισίας 151 23 Μαρούσι, Αθήνα / Τηλεφωνικό Κέντρο: 210.6867000Fax: 210.6845089 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης / Ιατρικό Τµήµα/ Πνευµονολογική Κλινική/ Mονάδα Άσθµατος και Αλλεργι-

κών Πνευµονοπαθειών / Μητρ. Ιωσήφ 5 Θεσσαλονίκη 546 22 Τηλ: 2310.274077 > Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης “Παπαγεωργίου” / Πνευµονολογικό Τµήµα / Τηλ: 2313.323000 ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΘΜΑ > Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας ΗΠΑ http://www.nlm.nih.gov/hmd/breath/ breathhome.html > Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας http://www.allergy.org.g

ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΑΘΗΝΑ > Iπποκράτειο / τηλ: 210-7483770 > Γενικό Kρατικό Nικαίας / τηλ: 210-4915061 > Eρυθρός Σταυρός / τηλ: 210-6414000 και 210-6414274 > Σωτηρία / τηλ: 210-7719981 και 210-7778611 > Tζάνειο / τηλ: 210-4519411 > Eυαγγελισμός / τηλ.: 210-7201000 > Γεώργιος Γεννηματάς / τηλ: 210-7778901 > 7ο Θεραπευτήριο I.K.A. / τηλ: 210-2022510-19 > Aγία Όλγα / τηλ: 210-2776612 και 210-2796897 > Σισμανόγλειο / τηλ: 210-8039911 και 210-8047165 > Aλεξάνδρα / τηλ: 210-3381.100 και 210-3381483 > Λαϊκό / τηλ: 210-7456000 > Ωνάσειο Kαρδιοχειρουργικό Kέντρο / τηλ: 210-9493933

> Aσκληπιείο Bούλας / τηλ: 210-8924444 > Θριάσιο / τηλ: 210-5551501 > Aττικό / τηλ: 210-5831000 και 210-5831100 > Aγία Bαρβάρα (Λοιµωδών) / τηλ: 210-5301100 > Παμμακάριστος / τηλ: 210-2011091 και 210-2284851 > Eλπίς / τηλ: 210-6434001 > KAT / τηλ: 210-6280200 > Aμαλία Φλέμινγκ / τηλ: 210-80.30.303 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > AXEΠA / τηλ: 2310-993111 > Iπποκράτειο / τηλ: 2310-892000 > Παπαγεωργίου / τηλ: 2310-693229 > Παπανικολάου / τηλ: 2310-358278 > Ψυχιατρικό Nοσοκομείο Θεσσαλονίκης / τηλ.: 2310-647100 ΚΡΗΤΗ > Bενιζέλειο και Πανάνειο / τηλ: 2810-368000 και 2810-368189 > Γενικό. Nοσ. Hρακλείου / τηλ: 2810-392.111 και 2810-542.107

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΑΘΗΝΑ > Γ. Γεννηματάς Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών / Τµήµα Ήλαστικής χειρουργικής / Λεωφ. Μεσογείων 154, 115 27 Αθήνα τηλ. Κέντρο: 210.7768000. > Άγιος Σάββας Περιφερειακό Αντικαρκινικό-Ογκολογικό Νοσοκοµείο Αθηνών / Τµήµα Πλαστικής Χειρουργικής / Λεωφ. Αλεξάνδρας 171, 115 22 Αθήνα τηλ. Κέ-

ΙΝ VITRO

ντρο 210.6409000, 213.2021000 > Γ. Γεννηματάς 6ο Ογκολογικό Νοσοκομείο ΙΚΑ / Τµήµα Πλαστικής χειρουργικής / Οδός ΑσωΉίου 4 Αθήνα, 114 73 τηλ. Κέντρο 210.6495100 > Ανδρέας Συγγρός Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Αθήνας / Οδος Ι. Δραγούµη 5, 161 21 Αθήνα, τηλ. Κέντρο 210.7240666, 210.7249021 > Ευαγγελισμός ΓΠεριφερειακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών / Οδός Υψηλάντου 45-47, 106 76 Κολωνάκι Π Αθήνα τηλ. Κέντρο 210.7201000 > Αττικόν Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο / Οδός Ρίµινι 1, 124 62 Χαϊδάρι Αθήνα. Τηλ Κέντρο 210.5831000 / Τηλεοµοιότυπο: 210.5326385 > Υγεία Διαγνωστικό και Θεραπευτικό Κέντρο Αθηνών / Λεωφ. Κηφισίας και Ερυθρού Σταυρού 4, 151, 23 Φιλοθέη Π Αθήνα τηλ 210.6867557 > ΕΔΑΕ Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία / Οδός Μιχαλακοπούλου 155, 115 27, τηλ.

210.7751236 > ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ Γενικό Νοσοκομείο / Λεωφ. Μεσογείων 107, 115 26 Αθήνα, τηλ. Κέντρο: 210.6972000, Τηλεοµοιότυπο: 210.6972200 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων / Οδός Δελφών 124, 151 23 τηλ. 2310.886300

ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ ΑΤΤΙΚΗ > Γ.Ν. Αιγινήτειο Δ/νση: Βασιλίσσης Σοφίας

72, Αθήνα Τηλ: 210 7289250 > Γ.Ν. Γ. Γεννηματάς, Νευρολογική Κλινική Δ/νση: Μεσογείων 154, Χολαργός Τηλ: 210 7474536 > Α’ Νοσοκομείο ΙΚΑ (Πρώην Παπαδηµητρίου) Δ/νση: Τέρµα Ζαϊµη, Μελίσσια Τηλ: 210 8106319 > Γ.Ν. Λαϊκό Δ/νση: Αγίου Θωµά 17, Γουδή Τηλ: 210 745 6000 > Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών Δ/νση: Δεινοκράτους 70, Κολωνάκι Τηλ: 210.

7261613 > Πανεπιστημιακό Γ. Ν. Αττικόν Δ/νση: Ρίµινι 1, Χαϊδάρι Τηλ: 210 5831100 > Γ.Ν. Σισμανόγλειο Δ/νση: Σισµανογλείου 1, Μαρούσι Τηλ: 210 8039273 > Δ.Θ.Κ.Α. Υγεία Δ/νση: Ερυθρού Σταυρού 4 & Κηφισίας, Μαρούσι Τηλ: 210 6867079 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > Γ.Ν. Γεώργιος Παπανικολάου Δ/νση: Εξοχή Θεσσαλονίκης Τηλ.: 2313 307000 > Γ.Ν. Ιπποκράτειο Δ/νση: Κωνσταντινουπόλεως 49, Θεσσαλονίκη Τηλ: 231 331 2000 > Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Δ/νση: Λαγκαδά 196, Σταυρούπολη Τηλ: 2310 647 100 ΠΑΤΡΑ > Γενικό Νοσοκομείο Πατρών Άγιος Ανδρέας - Νευρολογικό Τµήµα, Τσερτίδου 1, 263 35, Πάτρα, Πελοπόννησος, τηλ..

2610.227969 ΙΩΑΝΝΙΝΑ > Γεν. Νοσοκομείο Ιωαννίνων Γ. Χατζηκώστα, Λ. Μακρυγιάννη, 450 01, Ιωάννινα, Ήπειρος, τηλ.: 26510.80420

●

Ôï ðåñéïäéêü ãéá ôçí õãåßá

Τώρα κάθε τελευταία Πέμπτη του μήνα το «ΙΝ VITRO» κυκλοφορεί και μαζί με «ΤO ΠΟΝΤΙΚΙ»

ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ ΜΕ «ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ» ΣΤΙΣ 31 ΜΑΪΟΥ

ΜΑΪΟΣ 2012

IN•VITRO•45

Πού θα μας βρίσκετε...

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ ΑΘΗΝΑ > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Γ. Γεννηµατάς» (Γενικό Κρατικό Αθηνών) Μεσογείων 154, Χολαργός > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Η Ελπίς» Δηµητσάνης 7, Αµπελόκηποι > Ερρίκος Ντυνάν, Μεσογείων 107 > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Άγιος Σάββας», Λ. Αλεξάνδρας 171 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό», Αγ. Θωµά 17 > Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου», πλ. Έλενας Βενιζέλου 2 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθανασάκη 1 > Γ.Ν. Νοσηµάτων Θώρακος «Σωτηρiα», Μεσογείων 152 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ευαγγελισµός», Υψηλάντου 45 > Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Aγλαΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδεί-

ας, Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. & Δερµ. Νόσων Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός», Δραγούµη 5 > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός > Γενικό Νοσοκοµείο «Ασκληπιείο Βούλας», Βασ. Παύλου 1 ΠΕΙΡΑΙΑΣ > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Μεταξά, Μπότσαρη 51 > Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιά «Τζάνειο», Zαννή και Αφεντούλη ΧΑΪΔΑΡΙ > Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1 ΚΑΛΛΙΘΕΑ > Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Λ. Συγγρού 356 ΦΑΛΗΡΟ > Metropolitan Hospital, Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου

1 Ν. Φάληρο ΚΗΦΙΣΙΑ > Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2 ΜΑΡΟΥΣΙ > Ιασώ, Κηφισίας 37 > Γ.Ν. Σισµανόγλειο, Σισµανoγλείου 1 Ν. ΙΩΝΙΑ > Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγ. Όλγας 3 ΝΙΚΑΙΑ > Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου Δηµ. 3 ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ > Σισµανόγλειο, Σισµανόγλου 1 ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ > Κολοκούρη Ελένη Μεσογείων 117, εντός εµπορικού κέντρου, > Γρηγορόπουλος Σωτήρης Δευτέρας Μεραρχίας 2 & Ακτή Μιαούλη, Πειραιάς, > Πλυτάς Νικόλαος Κηφισίας 125-127, Ν. Ψυχικό, > Λουράντος Κώστας Οµήρου 6, Ν. Σµύρνη,

> Μπακάκος Αγ. Κων/νου 3, Οµόνοια > Λένα Τριανταφύλλη Μπακάκου, Λεωφ. Κηφισίας 281, Κηφισιά > Βλάχος Κων/νος Στουρνάρη 53 (δίπλα στο θέατρο Αλάµπρα), Αθήνα, > Βλάχος Παντελής Θεοτοκοπούλου 6, Χαλάνδρι, (πλησίον AGORA CENTER), > Αντωνόπουλος Νίκος Περικλέους 79, Κηπούπολη Περιστέρι, > Μαρούλης Γεώργιος Πανεπιστηµίου 6, Αθήνα, > Κούβαρης Κώστας Ηρώων Πολυτεχνείου 37, Πειραιάς, > Λαζαρίδου-Παπαδοπούλου Ευγενία Τραλέων 61, Γαλάτσι, > Λύγδας Νικόλαος Παναγή Τσαλδάρη 37, Περιστέρι, > Μαραγκού Βασιλείου - Μαραγκού Ιωάννη Ακαδηµίας 76, Αθήνα, > Μώρος Δηµήτρης 2ας Μαίου, 26, Ν. Σµύρνη, > Ραφτόπουλος Γιώργος Κηφισίας 5, Αµπελόκηποι, > Σαµαράς Ανδρέας Αλεξάνδρας

146Β & Λουκάρεως, Αµπελόκηποι, > Σταµατίου-Βέρου Μαρία Ε. Βενιζέλου 126, Ν. Ερυθραία, > Σταυροπούλου Αικατερίνη Μεσογείων 437 & Αγ. Παρασκευής, Αγ. Παρασκευή, >Σκρέκα Αθανασία, Αττικής 94, Άνω Γλυφάδα > Τσιροπούλου Σοφία Σπερχειού 61, Χρυσούπολη Περιστέρι, > Γιαννακάκου-Σκουµπουρδή Αγγελική Περικλέους 11, Μαρούσι > Μπακογιάννη Πολυξένη, Δωδεκανήσου 39, Άλιµος > Αικατερίνη Παγιαύλα- Ευαγγέλου, Κώστα Βάρναλη 38, Χαλάνδρι ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: > Hiltonia Spa Βασιλίσσης Σοφίας 46, Αθήνα > Εµπορικό κατάστηµα Public Καραγεώργη Σερβίας 1, Πλατεία Συντάγµατος, Αθήνα.

ΜΑΪΟΣ 2012

46•IN•VITRO

Last page Ο ανθρώπινος οργανισμός

Αιµοφόρα αγγεία στον νωτιαίο µυελό

Ένα αιµοφόρο αγγείο στον νωτιαίο µυελό είναι πλήρες µε ερυθρά αιµοσφαίρια που µεταφέρουν οξυγόνο, θρεπτικές ουσίες και ορµόνες στο σώµα. Τα ερυθρά αιµοσφάιρια είανι αµφίκοιλοι δίσκοι που µοιάζουν µε βαράκια όταν τα κοιτάµε από το πλάι - ένα σχήµα που αυξάνει την ικανότητά τους να µεταφέ-

ρουν οξυγόνο. Τα πράσινα οβάλ είναι πυρήνες κυττάρων που σχηµατίζουν το εσωτερικό επιθήλιο των αιµοφόρων αγγείων. Τα αγγεία περιβάλλονται από νευρικό ιστό που λέγεται λευκή ουσία. [µικροφωτογραφία από ηλεκτρονικό µικροσκόπιο διέλευσης]