Παιδαγωγικοί Προβληματισμοί Σιάκας Ευάγγελος ΚΕΦΑΛΑΙΑ Εισαγωγικό σημείωμα 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1.1 Η Παιδαγωγική Επιστήμη 15 1.2 Τα στάδια της Παιδαγωγικής 15 1.3 Διερευνήσεις της Παιδαγωγικής 16 1.4 Αρχές της σύγχρονης παιδαγωγικής 19 1.5 Παιδαγωγικά συμπεράσματα 20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΓΩΓΗ ΑΥΤΑΡΧΙΚΗ, ΑΝΤΙΑΥΤΑΡΧΙΚΗ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ 2.1 Πειθαρχία 23 2.2 Αίτια απείθαρχης συμπεριφοράς 23 2.3 Αυταρχική αγωγή 24 2.4 Αντιαυταρχική αγωγή 25 2.5 Δημοκρατική αγωγή 26 2.6 Πρακτικές αντιμετώπισης εκδηλώσεων αταξίας, απροσεξίας και επαναστατικότητας στην τάξη 26 2.7 Σύνοψη συμπεράσματα 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 3.1 Ορισμός 29 3.2 Διδασκαλία και μάθηση 30 3.3 Παράγοντες μάθησης 31 3.4 Σχέσεις των παραγόντων που συμμετέχουν στη μάθηση 32
Παιδαγωγικοί Προβληματισμοί Σιάκας Ευάγγελος 3.5 Η ετοιμότητα του μαθητή και του εκπαιδευτικού 34 3.6 Σύνοψη συμπεράσματα 36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ 4.1 Μαθησιακές δυσκολίες 37 4.2 Βασικά αίτια μαθησιακών δυσκολιών και σχολικής αποτυχίας 38 4.3 Ενισχυτική διδασκαλία 39 4.4 Σύνοψη 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ 5.1 Παράγοντες που επηρεάζουν τη σχολική πράξη 45 5.2 Σύνοψη συμπεράσματα 50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ 6.1 Η διδασκαλία σαν σχολική πράξη 53 6.2 Οι παράγοντες που επηρεάζουν μια διδασκαλία 54 6.3 Η χρησιμότητα των διδακτικών στόχων 57 6.4 Τα κριτήρια αξιολόγησης των διδακτικών στόχων και της επιλογής της διδακτέας ύλης 58 6.5 Διδακτικά σχήματα 58 6.6 Μορφές διδασκαλίας 60 6.7 Σύνοψη συμπεράσματα 62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ
Παιδαγωγικοί Προβληματισμοί Σιάκας Ευάγγελος 7.1 Α΄Φάση: Προετοιμασία ενότητας 65 7.2 Β΄Φάση: Μεθόδευση εκκίνησης 67 7.3 Γ΄Φάση: Εκτέλεση Εφαρμογή 69 7.4 Δ΄Φάση: Παγίωση Διατήρηση 71 7.5 Σύνοψη συμπεράσματα 71 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΑΝ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΡΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 8.1 Μια νέα θεώρηση 73 8.2 Μια ρεαλιστική εξέταση του έργου και της σημασίας της σχολικής διαδικασίας σήμερα 76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 9.1 Τα χαρακτηριστικά ενός καλού δασκάλου 79 9.2 Παιδαγωγικά συμπεράσματα 82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΚΙΝΗΤΡΑ ΠΟΙΝΕΣ ΑΜΟΙΒΕΣ 10.1 Κίνητρα 85 10.2 Τα εσωτερικά κίνητρα 85 10.3 Τα εξωτερικά κίνητρα 86 10.4 Ποινές Αμοιβές 88 10.5 Προϋποθέσεις Παιδαγωγικής αξιοποίησης των ποινών 91 10.6 Διδακτικές εφαρμογές των κινήτρων 91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 11.1 Οι ερωτήσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία 93 11.2 Κριτήρια επιλογής και παιδαγωγική αξιοποίηση στη διδακτική διαδικασία 93
Παιδαγωγικοί Προβληματισμοί Σιάκας Ευάγγελος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 «ΟΙ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΕΡΓΑΣΙΕΣ» 12.1 Η σχολική πραγματικότητα 95 12.2 Οι θέσεις των επιστημόνων 96 12.3 Τα κριτήρια επιλογής και οι προϋποθέσεις παιδαγωγικής αξιοποίησης των «κατ’ οίκον εργασιών» 98 12.4 Σύνοψη συμπεράσματα 99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ 13.1 Η ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης 101 13.2 Η αναγκαιότητα ανάπτυξης της κριτικής σκέψης 102 13.3 Κριτική σκέψη και διδακτική πράξη 103 13.4 Σύνοψη συμπεράσματα 104 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ PROJECT 14.1 Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία 107 14.2 Η επιτυχία της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας 107 14.3 Παιδαγωγική αξιοποίηση της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας 108 14.4 Η διαθεματικότητα στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία 110 14.5 Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία στην πράξη (project μεθοδολογική προσέγγιση) 111 14.6 Σύνοψη συμπεράσματα 114
Παιδαγωγικοί Προβληματισμοί Σιάκας Ευάγγελος ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1ο Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ 1880 ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Σχολές 119 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Λογοτεχνικά ρεύματα τεχνοτροπίες 125 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.1 Δ. Σολωμός 129 3.2 Αν. Κάλβος 133 3.3 Λ. Μαβίλης 136 3.4 Κ. Παλαμάς 138 3.5 Κ. Καβάφης 143 3.6 Κ. Βάρναλης 146 3.7 Γ. Σεφέρης 148 3.8 Οδ. Ελύτης 150 3.9 Γ.Ρίτσος 153 3.10 Ν. Βρεττάκος 156 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 4.1 Στρ. Μυριβήλης 160 4.2 Ηλ. Βενέζης 162 4.3 Γ. Θεοτοκάς 165
Παιδαγωγικοί Προβληματισμοί Σιάκας Ευάγγελος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 5.1 Χαρακτηριστικά της παιδικής λογοτεχνίας 169 5.2 Η παιδική λογοτεχνία στις αρχές και τα μέσα του 20ου αιώνα 170 5.3 Είδη λογοτεχνημάτων παιδικής πεζογραφίας 172 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2ο ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ Ύλη εξετάσεων 179 Θέματα Νεοελληνικής γραμματείας 185 Θέματα Παιδαγωγικής Ψυχολογίας 197 Θέματα Διδακτικής 201 Βιβλιογραφία Παιδαγωγικής Ψυχολογίας και Διδακτικής 205 Βιβλιογραφία Νεοελληνικής λογοτεχνίας 209
κατ’
και του σχολείου, που δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά πιστή μικρογραφία της, είναι μία αδιάψευστη πραγματικότητα.
Αυτό το καινούριο κοινωνικό τοπίο το οποίο συνεχώς μεταλλάσσεται, θα κληθούν ν’ αντιμετωπίσουν τα παιδιά μας, στην προσπάθειά τους για κοινωνική ένταξη, σαν ώριμοι ενήλικες πλέον. Αυτή η προετοιμασία και η ένταξη του ατόμου και κύρια του νέου στη ζωή, είναι από τα βασικά μελήματα της εκπαίδευσης. Για να μπορέσει όμως αυτή να πετύχει τους στόχους της και ν’ ανταποκριθεί στην αποστολή της θα πρέπει, σε δομή και εκτέλεση αφ’ ενός, σε θεωρία και πράξη αφ’ ετέρου, να εκπληρώνει ορισμένες θεμελιώδεις προδιαγραφές. Στους κύριους άξονες των προδιαγραφών αυτών αναφέρονται τα κεφάλαια που ακολουθούν. Απώτερος και κυρίαρχος σκοπός
- 13ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Τις συνεχείς αλλαγές που συμβαίνουν και χαρακτηρίζουν τη σημερινή κοινωνία, όλοι τις αντιλαμβανόμαστε και εθελοτυφλεί όποιος αγνοεί αυτή την πραγματικότητα. Η παραγωγή γνώσης σε σχέση με το παρελθόν έχει επιταχυνθεί υπερβολικά. Η παγκοσμιοποίηση είναι ένα φαινόμενο που συντελείται καθημερινά και χαρακτηρίζεται από πλήθος προκλήσεων και απαιτήσεων. Η πολυπολιτισμικότητα της κοινωνίας και
επέκταση
η ρεαλιστική ενημέρωση, ο προβληματισμός και η παρώθηση αυτών που ασχολούνται με τον ευαίσθητο και ζωτικό τομέα της αγωγής του παιδιού για θετική και σφαιρική προσέγγιση του προβλήματος, δημιουργία κατάλληλων προς τούτο ευκαιριών, άρση των εμποδίων που μπαίνουν φραγμός στη δημιουργική πορεία και αξιοποίηση όλων των παραγωγικών δυνατοτήτων. Η εκπαίδευση είναι προβληματισμός ασταμάτητος και δυναμική οργανωμένη προσπάθεια συνάμα. Συνεπικουρούμενη απ’ την παιδαγωγική και τις συνεργαζόμενες επιστήμες της αγωγής, θα πρέπει να μπορεί ν’ ανταποκρίνεται σε νέες καταστάσεις, σχεδιάζοντας καινούριες δράσεις, μη διστάζοντας ν’ αναθεωρεί όποτε χρειάζεται, στάσεις που έχει σε πολλά ζητήματα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
προσπάθειά
σαν «αγωγή», τη σκόπιμη
ατόμου με ειδικές τεχνικές, έτσι ώστε να οδηγηθούμε σε συμπεριφορές που θα το βοηθήσουν και να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο και να είναι και αποδεκτό απ’ αυτό. Πιο συνοπτικά θα μπορούσαμε να ορίσουμε σαν «αγωγή», τα ερεθίσματα των οποίων η επίδραση οδηγεί στη μόρφωση. Είναι πολύ βασικό εδώ να επισημάνουμε, την προσοχή που θα πρέπει να επιδεικνύει ο παιδαγωγός στις πραγματικές δυνατότητες του ατόμου. Η αγωγή που θα δώσει, δεν θα πρέπει να παραβιάσει
- 14 -
1.1 Η Παιδαγωγική επιστήμη Παιδαγωγική είναι η επιστήμη της αγωγής και της μόρφωσης. Για να κατανοήσουμε όμως καλύτερα την έννοια του όρου παιδαγωγική, σωστό θα ήταν πρώτα να προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε, όσο είναι εφικτό αυτό βέβαια, τον ορισμό της έννοιας «αγωγή». Στην
μας αυτή θα μπορούσαμε να ορίσουμε
τροποποίηση της συμπεριφοράς του
τη φύση του παιδιού ούτε στο ελάχιστο. 1.2 Τα στάδια της παιδαγωγικής Η παιδαγωγική επιστήμη όπως και κάθε άλλη επιστήμη πέρασε από διάφορα στάδια αλλαγών και μεταλλάξεων. Στην διαδρομή αυτή της εξέλιξης μπορούμε να διακρίνουμε τρία στάδια αλλαγών, που διαμόρφωσαν και τρεις διαφορετικές παιδαγωγικές: Α. την παλαιά παιδαγωγική Β. τη νεώτερη παιδαγωγική και Γ. τη σύγχρονη παιδαγωγική. Αξίζει σ’ αυτό το σημείο να τονίσουμε πως σαν κριτήριο αυτού του διαχωρισμού της παιδαγωγικής, χρησιμοποιήσαμε τη θέση που έχει το παιδί στα μάτια του παιδαγωγού. Θέση βέβαια που είναι διαφορετική κατά καιρούς.
Παλαιά
να ενεργοποιηθούν, έτσι ώστε να επέλθει η ωρίμανση του ατόμου αβίαστα, με
δυνατή παρέμβαση των ενηλίκων. Σύγχρονη παιδαγωγική Η σύγχρονη παιδαγωγική βασίζεται κυρίως σε επιστημονικές έρευνες. Χρησιμοποιεί και αξιοποιεί τα συμπεράσματα αυτών των ερευνών κατά τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να παρεμβαίνει στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του ατόμου με ουσιαστικό και αποτελεσματικό τρόπο. Η σύγχρονη παιδαγωγική δίνει εξίσου βάρος και στα τρία πρόσωπα που παίρνουν μέρος
παιδαγωγό
στο άτομο και στο περιβάλλον.
καθαρά
- 15 -
παιδαγωγική Η παλαιά παιδαγωγική είχε σαν πρότυπο το ώριμο άτομο. Αρχή της ήταν η με κάθε τρόπο συμμόρφωση του ατόμου, έτσι ώστε να οδηγηθεί σε συμπεριφορές ώριμου ανθρώπου. Σημείο εκκίνησης της παλαιάς παιδαγωγικής δεν ήταν το παιδί αυτό καθαυτό, αλλά το παιδί, σε συνάρτηση με το παιδί που έχουν στο μυαλό τους τα ενήλικα άτομα. Νεώτερη παιδαγωγική Η νεώτερη παιδαγωγική είχε σαν βασικό της αξίωμα την άποψη, πως το παιδί έχει δυνάμεις αυτομόρφωσης και αυτοανάπτυξης, οι οποίες πρέπει
τη λιγότερη
στη διαδικασία της αγωγής και στον
και
Είναι
αντιπαιδαγωγική κάθε ενέργεια που μπορεί ν’ αλλοιώσει τη φύση του ανθρώπου. 1.3 Διερευνήσεις της παιδαγωγικής Το πεδίο έρευνας της παιδαγωγικής επιστήμης εστιάζεται: • Στις διαπροσωπικές σχέσεις παιδαγωγού ατόμου. • Στην αξιολόγηση των πραγματικών δυνατοτήτων του ατόμου στις διάφορες ηλικίες, ανεξάρτητα απ’ τις όποιες
αυτών
συμπερασμάτων.
• Στην πλήρη αξιοποίηση
δυνατοτήτων
σε τέτοιο όμως βαθμό, όσο μας επιτρέπει η φύση του ατόμου, ώστε οι όποιες παρεμβάσεις να είναι πράγματι ευεργετικές.
Όσον αφορά το βαθμό επιτυχίας των μεθόδων της παιδαγωγικής σε σχέση πάντα με το σκοπό της αγωγής, αυτός εξαρτάται κατά κύριο λόγο απ’ την πολλαπλότητα, την ποικιλότητα των διερευνήσεων και το συνδυασμό όλων αυτών για το καλύτερο αποτέλεσμα.
- 16ενδεχομένως επιρροές έχει δεχτεί το άτομο από άλλους παράγοντες. Έτσι και μόνο η παρέμβαση του παιδαγωγού, θα είναι ευεργετική και όχι παρά φύσιν. • Στις δυνατότητες του ατόμου σε σχέση με το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει. Ο παιδαγωγός θα πρέπει ν’ αναζητά και ν’ ανακαλύπτει τη σχέση και το βαθμό επιρροής, του άμεσου ή γενικότερου περιβάλλοντος του ατόμου. • Στην αξιολόγηση και σωστή επιλογή τρόπων παρέμβασης στη συμπεριφορά του ατόμου. Μελέτη μεθόδων παρέμβασης που έχουν πραγματοποιηθεί, μελέτη αποτελεσμάτων
των παρεμβάσεων κι εξαγωγή
των
του ατόμου
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι «η διδασκαλία ανάγνωσης στο νηπιαγωγείο» και κατά πόσο συνιστάται παιδαγωγικά αυτή. Στο συγκεκριμένο προβληματισμό, η παιδαγωγική θα προσπαθήσει ν’ απαντήσει, διερευνώντας: Α. Τις πραγματικές δυνατότητες του παιδιού σ’ αυτή την ηλικία χωρίς τους όποιους επηρεασμούς απ’ το άμεσο κυρίως περιβάλλον. Κατ’ αυτό τον τρόπο και μόνο θα καταφέρουμε να έχουμε μία αντικειμενική εικόνα για το τι μπορεί να καταφέρει το παιδί, στη συγκεκριμένη ηλικιακή στιγμή. Β. Τις διαπροσωπικές σχέσεις του/ της νηπιαγωγού με το νήπιο. Κατά πόσο αυτές θα διαταραχθούν και θα επηρεαστούν αρνητικά, μετά τις προσπάθειες διδασκαλίας της ανάγνωσης;
μεθόδων, με τα όποια συμπεράσματα που θα προκύψουν, είναι αυτά που θα μας βοηθήσουν, καθοδηγώντας μας σ’ όλες τις παιδαγωγικές μας παρεμβάσεις. Γίνεται ξεκάθαρο λοιπόν, πως η παιδαγωγική είναι μία σύνθεση της εξελικτικής ψυχολογίας, της διδακτικής μεθοδολογίας και άλλων πολλών επιστημών, τις οποίες προσπαθεί να χρησιμοποιεί για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Έχει σαν σκοπό δηλαδή, ν’ ανακαλύψει τις βασικές παιδαγωγικές αρχές, παίρνοντας υπ’ όψιν και τις ψυχολογικές συναρτήσεις, οι οποίες θα βοηθήσουν το άτομο να οδηγηθεί στην κοινωνική προσαρμογή, χωρίς όμως το βιασμό της φύσης του. Σ’ αυτό το σημείο μπορούμε κάλλιστα να υποστηρίξουμε, πως το παιδαγωγικό ιδεώδες σήμερα, εστιάζεται κυρίως στην «πραγματικότητα». Επιδιώκουμε μία προσαρμογή του ατόμου, η οποία θα εξαρτάται από τη φύση του, την ιστορική στιγμή και τη μορφή της κοινωνίας. Δέχεται η παιδαγωγική αλλαγές, ως προς τις μεθόδους,
- 17Γ. Ποιο είναι το περιβάλλον του παιδιού και κατά πόσο αυτό μπορεί να βοηθήσει ή να δυσκολέψει την προσπάθεια εκμάθησης ανάγνωσης στο νήπιο; Δ. Κατά πόσο είναι δυνατόν να παρέμβουμε στους ψυχολογικούς μηχανισμούς του παιδιού, έτσι ώστε να επιτύχουμε την αποτελεσματική διδασκαλία της ανάγνωσης, χωρίς όμως να παραβιάσουμε τη φύση του; Ε. Την επιλογή σωστής μεθόδου διδασκαλίας που θα χρησιμοποιήσει ο/η νηπιαγωγός. Αναλογιζόμενοι όλα όσα αναφέρθηκαν, παρατηρούμε πως η εξαγωγή συμπερασμάτων και η εφαρμογή παιδαγωγικών μεθόδων, είναι μια πολύ δύσκολη διεργασία. Μόνο η αξιόπιστη έρευνα και η πειραματική εφαρμογή
όχι όμως και ως προς το σκοπό. Αξίζει εδώ να επισημάνουμε, την αυξημένη προσοχή που θα πρέπει να έχει ο παιδαγωγός στην επιλογή των μεθόδων που θα χρησιμοποιήσει και το είδος της αγωγής που θα δώσει. Θα είναι μεγάλο ολίσθημα και του ίδιου σαν επιστήμονα και της παιδαγωγικής σαν επιστήμης, αν χρησιμοποιήσει μεθόδους και δώσει αγωγή, που εξυπηρετούν όχι το ίδιο το άτομο στην προσπάθεια ένταξής του στην κοινωνία, αλλά τα συμφέροντα συγκεκριμένων ανθρώπων ή τάξεων.
φοβισμένου μαθητή που δέχεται μόνο προσταγές κι αυτές παθητικά, ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Δέχεται επιρροές και αλλάζει, αλλά ταυτόχρονα παρεμβαίνει. Όσον αφορά το δάσκαλο, δε χαρακτηρίζεται από αυταρχισμό και σαρκασμό, αλλά προωθεί και ενθαρρύνει την αμφίδρομη επικοινωνία με τον εκπαιδευόμενο.
Β. Το σχολείο δεν αποτελεί μέσο εξυπηρέτησης σκοπιμοτήτων κι επιβολής απόψεων διαφόρων παραγόντων, είτε πολιτικοί είναι αυτοί είτε επιχειρηματίες είτε οτιδήποτε άλλο. Αντίθετα το σχολείο είναι μία αυτόνομη κοινωνική μονάδα, που προσπαθεί να δώσει αγωγή, η οποία θα ωφελήσει όλη την κοινωνία συνολικά κι όχι το όποιο αποσπασματικό μέρος της.
Η ελευθερία και η καλλιέργεια
- 181.4 Αρχές της σύγχρονης παιδαγωγικής Οι αρχές της σύγχρονης παιδαγωγικής συνοπτικά, είναι: Α. Εκπαιδευτικοί και μαθητές δεν λειτουργούν στο χώρο του σχολείου αυτόνομα και ξεχωριστά. Αντίθετα, υπάρχει η κοινότητα εκπαιδευτικών μαθητών. Ο μαθητής διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του σχολικού περιβάλλοντος και της σχολικής ζωής, σε συνεργασία πάντα με το δάσκαλο. Η εικόνα του
Γ.
της δημοκρατικής συνείδησης είναι αυτά τα οποία κυριαρχούν στο σχολείο, που οραματίζεται η σύγχρονη παιδαγωγική. Δ. Ο μαθητής μαθαίνει να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία της μάθησης και δε δέχεται τίποτε παθητικά. Ε. Το σχολείο αποτελεί μικρογραφία της κοινωνίας. Μεγάλη είναι η ανάγκη προσαρμογής των κοινωνιολογικών τοποθετήσεων, έτσι ώστε αυτές να πάρουν σχολική μορφή. Η σύνδεση του σχολείου και της μάθησης με τη ζωή, είναι απαραίτητη. Το σχολείο δεν είναι ξεχωριστός και ανεξάρτητος θεσμός, αλλά ένας θεσμός συνδεδεμένος με την παραγωγή και την κοινωνία. Τα άτομα που θα περάσουν απ’ αυτό, θα στελεχώσουν σαν ενήλικες πλέον, την αυριανή κοινωνία και θα πρέπει να είναι ικανά να συντελέσουν στην ανάπτυξη και την εξέλιξή της.
έχουν
Η. Στα σύγχρονα παιδαγωγικά σχολεία, η παρεχόμενη μορφή αγωγής, θα πρέπει οπωσδήποτε να στηρίζεται σε επιστημονικές μεθόδους διάγνωσης των ικανοτήτων του παιδιού και να παίρνει σοβαρά υπ’ όψιν της, τις τάσεις που καθορίζουν το ρόλο των παιδιών και των ενηλίκων μέσα στην κοινωνία. Και για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, είναι απαραίτητες οι συστηματικές επιστημονικές έρευνες, που δε θ’ αποβλέπουν μόνο σε θεωρητικές διερευνήσεις, αλλά θα προσφέρουν πρακτικές λύσεις σε προβλήματα της σχολικής ζωής.
Θ. Ίσες ευκαιρίες μόρφωσης και εκπαίδευσης σ’ όλα τα μέλη της κοινωνίας, ώστε όλοι να βοηθούν και να συμμετέχουν ενεργά στην ανάπτυξή της, και
- 19Στ. Ο εκπαιδευτικός του σύγχρονου σχολείου θα πρέπει να είναι ικανός, να διαχωρίζει τα μέσα και τις μεθόδους πραγματοποίησης της μάθησης, απ’ τους σκοπούς. Η γραμματική για παράδειγμα, είναι μέσο γλωσσομάθειας κι όχι αυτοσκοπός. Κάτι ανάλογο ισχύει για την αξιολόγηση και τις εξετάσεις, που είναι κι αυτά μέσα μάθησης κι όχι αυτοσκοπός, όπως έχουμε συνηθίσει να τα βλέπουμε. Ζ. Είναι απαραίτητη η οικονομική ενίσχυση των σχολικών μονάδων, έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα, να πραγματοποιούν αυτά τα οποία
προγραμματίσει
τέλος Ι. Δεν υπάρχει γνώση αιωνίως ορθή. Όλα αλλάζουν, μετασχηματίζονται και ανανεώνονται. Το σχολείο σαν ζωντανός οργανισμός που είναι, παρακολουθεί αυτές τις αλλαγές και συνεχώς προσπαθεί να εκσυγχρονίζεται. 1.5 Παιδαγωγικά συμπεράσματα Συνοψίζοντας όλα όσα αναφέραμε, καταλήγουμε εύλογα σε ορισμένα παιδαγωγικά συμπεράσματα: ➢ Και η αυταρχική και η αντιαυταρχική αγωγή είναι αντιπαιδαγωγικές. Πιο σωστή θεωρείται η δημοκρατική ή
- 20συμμετοχική ή δυαδική αγωγή, στην οποία κυριαρχεί η αμφίδρομη σχέση δασκάλου μαθητή. ➢ Κρίνεται απαραίτητη η σύνδεση του σχολείου και της μάθησης με τη ζωή και την κοινωνία. Ο σκοπός του σχολείου, σύμφωνα με της αρχές που πρεσβεύει η σύγχρονη αγωγή, είναι να διαμορφωθούν άτομα ικανά, που θα συμπράξουν ενεργά στην ανάπτυξη της κοινωνίας. ➢ Ίσες ευκαιρίες μόρφωσης σ’ όλους. ➢ Η παρεχόμενη αγωγή να βασίζεται σε επιστημονικές μεθόδους διάγνωσης των ικανοτήτων του παιδιού και ➢ Η παρεχόμενη αγωγή δε θα πρέπει να εξυπηρετεί σκοπιμότητες συμφερόντων, αλλά να ωφελεί όλη την κοινωνία συνολικά. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ…
