ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περιεχόμενα.
3
Ἀνεπαισθήτως πώς.
6
Πρόλογος.
7
Εἰσαγωγή (If only we were ready …).
9
ΜΕΡΟΣ Α ΄. 1. Ρωμηοσύνη.
15
2. Τό εὐσεβές γένος τῶν Ρωμηῶν.
18
3. Περί Ρωμανίας καί Φραγκίας. Ἡ σημερινή μᾶς κρίση ὑπό τό πρίσμα τῆς συνεχιζόμενης σύγκρουσης τῶν δύο κόσμων. Μικρό ἱστορικό σχόλιο. 4. Ἱστορική παρένθεση δύο αἰώνων
21 26
5. Κωνσταντινούπολις, ἡ αἰώνια πρωτεύουσα καί καρδιά τοῦ γένους τῶν Ρωμηῶν.
29
6. Ἀναζητώντας τή Ρωμαίικη ταυτότητά μου.
32
7. Ἑλλάδα – Ρωμανία, σημειώσατε: 2.
34
8. Οἱ Ὀρθόδοξοι ὡς ἕνα ἑνιαῖο Σῶμα σέ οἰκουμενικό ἐπίπεδο μέ κοινή πολιτική ἀρχή.
36
9. Ἐλ Νικφούρ.
39
10. Βασιλοευσεβέσι!!!
42
11. Σκόπια καί «Μακεδονική» ἐθνογένεση. .
45
12. Ἐθνικισμός, μιά στρεβλή παράδοση δύο αἰώνων.
49
ΜΕΡΟΣ Β ΄. Ι. Εἰσήγηση.
54
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
ΙΙ. Εἰδική Εἰσήγηση: Σκέψεις ὡς πρός τή συγκρότηση Κινήματος μέ βάση τήν Ρωμαίικη, Οἰκουμενική, Ὀρθόδοξη Παράδοση.
62
ΜΕΡΟΣ Γ΄. 13. Ἐάν ἐπιλάθωμαί σου Ἱερουσαλήμ.
76
14. Ἐπί τοῦ Σταυροδρομίου, «ταξιμονώντας» τίς σκέψεις μας (sic).
79
15. Τελικά, εἴμαστε «ἔθνος ἀνάδελφον»; Ἡ περίπτωση τῆς Συρίας.
82
16. Λίγες σκέψεις γιά τίς σχέσεις Ἐκκλησίας - Κράτους.
86
17. Θαρσείτω τοίνυν.
89
18. Συμβολισμοί τοῦ Δικέφαλου Ἀετοῦ.
92
19. Νύχτα 10ης Δεκεμβρίου.
94
20. Τό πρῶτο μνημόνιο.
96
21. Ἡ θέση ἑνός ὀρθοδόξου γιά τά τεκταινόμενα. Μικρό σχόλιο στήν κρίση τοῦ τόπου.
98
22. Ἐν τῇ ἐρήμῳ. Φωνή βοῶντος.
102
23. Brainstorming.
104
24. 21ος αἰῶνας. Ὁ αἰῶνας τῆς Ὀρθοδοξίας.
106
25. Λίγες σκέψεις γιά τήν Παγκοσμιοποίηση καί τή θέση τῶν Ὀρθοδόξων. Μέρος 1ο.
110
26. Λίγες σκέψεις γιά τήν Παγκοσμιοποίηση καί τή θέση τῶν Ὀρθοδόξων. Μέρος 2ο.
113
27. Ὀρθοδοξία. Thinking outside the box.
116
28. Δραχμή ἤ solidus;
119
29. Ἡ μετάβαση τοῦ γένους μας ἀπό τόν Ἀρχαιοελληνικό στόν 30. Ρωμαίικο πολιτισμό.
123
31. Μονάχη ἔγνοια ἡ γλῶσσα μου, μέ τά πρῶτα-πρῶτα Δόξᾳ Σοί!
127
32. Ὁ Μεγάλος Βεζίρης Μεσὶχ Πασᾶς.
130
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
33. Ὁ Θεός τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι ὁ Χριστός.
135
34. Ρωμαίικη ψυχή.
138
35. Λίγες σκέψεις περί Ὀρθοδόξων καί οἰκονομικῶν.
140
36. Ἡ ὁρκωμοσία μέ πολιτικό ὅρκο τῆς κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ὡς ἱστορικό ὁρόσημο. Μέρος 1ο.
143
37. Ἡ ὁρκωμοσία μέ πολιτικό ὅρκο τῆς κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ὡς ἱστορικό ὁρόσημο. Μέρος 2ο. (Μικρή ἱστορική ἀναδρομή ἐξ ἐπόψεως Ρωμηοσύνης).
146
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
Ἀνεπαισθήτως πώς
Ὅταν τόν ρωτήσαμε ποιός εἶσαι, ἀπάντησε ὁ ὧν Ἴσως γιά νά μπορεῖ νά περιλάβει καί μᾶς Ὅταν τόν ρωτήσαμε πού μένεις, ἀρνήθηκε Ἴσως γιά νά μᾶς κάνει δῶρο ἀγάπης, σπίτι τόν κόσμον ὅλο Ὅταν τόν ρωτήσαμε ἄν εἶναι βασιλιᾶς, σιώπησε Σιώπησε, τή σιωπή τῆς ἀγάπης
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
Πρόλογος. Ἡ Ρωμανία ἦταν καί εἶναι ἡ πατρίδα μας. Ἦταν ἡ αὐτοκρατορία πού λανθασμένα καί δολίως ἐπικράτησε νά λέγεται Βυζαντινή, μέ πρωτεύουσα τήν Κωνσταντινούπολη, ἡ ὁποία μετά ἀπό ζυμώσεις αἰώνων ἀντιλαμβάνεται πλέον τόν ἑαυτό της ὡς τή μόνη, ἑνιαία, ἀδιαίρετη, οἰκουμενική, συντεταγμένη χριστιανική πολιτεία ἐπί τῆς γῆς. Ἄξονας, ζητούμενο, λόγος ὕπαρξης καί πρόταγμά της καθίσταται ἡ «σάρκωση τοῦ Λόγου», ἡ βίωση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ ὄχι σέ μιάν ἀφηρημένη, ἀσαφῆ, ἐλπιζόμενη, μεταφυσική διάσταση, ἀλλά ἐν τοῖς πράγμασι καί στήν καθημερινή βιωτή. Τό ὅραμα καί ὁ ἄξονας αὐτός ἀποτελεῖ τή νοηματοδότηση τῆς ζωῆς τῶν πολιτῶν τῆς χώρας, τῶν Ρωμηῶν τόσο σέ ἀτομικό ὅσο καί συλλογικό ἐπίπεδο. Ἡ Ρωμανία δέν καθοριζόταν ἀπό τά σύνορά της, δέν εἶχε ὅρια, ἤ καλύτερα τά ὅριά της ἦταν ἡ οἰκουμένη. Ἦταν καί εἶναι ἕνα ὀντολογικό σῶμα ἀποτελούμενο ἀπό τούς προαπελθόντες, συγκαιρινούς καί μέλλοντες ἐλθεῖν Ρωμηούς. Ἀνθρώπους, δηλαδή, πού ἔχοντας ὡς ἀφετηρία καί θεμέλιο τόν ἑλληνιστικό πολιτισμό καί τή Ρωμαϊκή παράδοση θέλησαν νά βιώσουν τήν Ὀρθόδοξη πίστη τους σέ προσωπικό καί σέ συλλογικό, πολιτειακό ἐπίπεδο. Ἕνα Κράτος, μιά Πολιτεία συγκερασμοῦ καί πρόσληψης τῶν φαινομενικά ἀντιθέτων. Αὐτοκρατορία καί δύναμη ἀπό τή μιά, ἀλλά μέ ταπείνωση καί μετάνοια ἀπό τήν ἄλλη, πορφύρα καί χρυσά διαδήματα ἀπ᾿ ἔξω ἀλλά μέ νοερά προσευχή καί ἡσυχασμό ἀπό μέσα, σκῆπτρα ἐξουσίας τήν ἡμέρα ἀλλά μέ ὕπνο στό πάτωμα καί ἄλλα ἀσκητικά ἀγωνίσματα τή νύχτα. Ἐπιδίωξη καί ἀγῶνας γιά ἁγιότητα, ἀνεξαρτήτως τῆς θέσης, τοῦ τόπου καί τοῦ χρόνου. Γιατί στήν ἁγιότητα ὁ τόπος εἶναι τό παντοῦ καί ὁ χρόνος εἶναι τό πάντα. Αὐτό ἦταν καί εἶναι ἡ Ρωμανία. Τρόπος ζωῆς καί γεγονός τῆς καρδιᾶς. Συλλογικό ὀντολογικό σῶμα ἐπιδιῶκον τήν ἁγιότητα μέ πολλά ἁμαρτήματα καί μετάνοια, βασιλεία Χριστοῦ ἐπί γῆς μέ ἀνθρώπινες ἀδυναμίες καί ἀστοχίες, χριστιανική, Χριστοκεντρική Πολιτεία, ἡ μόνη, ἡ καθολική, ἡ οἰκουμενική. Ρωμανία λοιπόν καί πάλι στό προσκήνιο τοῦ παρόντος, ὡς «Οἰκουμενική Ρωμανία», ὡς υπερεθνική, οἰκουμενική, σωτηριολογική πρόταση, ὡς πρόταση ἐλευθερίας καί ἑνότητας στόν μετανεωτερικό κόσμο τοῦ 21ου αἰῶνος. Αὐτός εἶναι ὁ στόχος καί τό προταγμα τοῦ παρόντος βιβλίου. Παρά τίς φαινομενικά ἀνυπέρβλητες δυσκολίες ἔχομε πίστη καί γνώση Τοῦ τελικοῦ νικητή.
Στό Πρῶτο Μέρος τοῦ βιβλίου ἀποσαφηνίζω τούς ὄρους καί θέτω τό πλαίσιο προσέγγισης. Στό Δεύτερο Μέρος τοῦ βιβλίου μέ βάση τήν δική μου πάντα προοπτική καταθέτω τή θεωρητική βάση («Εἰσήγηση») καί τούς πρακτικούς τρόπους («Εἰδική Εἰσήγηση») γιά
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
τή συγκρότηση Κινήματος ἀρχικά καί τῆς Πολιτείας, τῆς «Οἰκουμενικῆς Ρωμανίας» τελικά. Στό Τρίτο Μέρος τοῦ βιβλίου παραθέτω ἐπιπρόσθετα ἄρθρα μέ κοινό ἄξονά τους τόν πολιτισμό τῆς Ρωμηοσύνης καί τήν πρόταση τῆς «Οἰκουμενικῆς Ρωμανίας».
Προέκρινα τήν ὁρολογία «Οἰκουμενική Ρωμανία» ἀπό ἄλλες (πχ «Νέα Ρωμανία») καθώς ἐκφράζει ἐν ἐνότητι καί ἐλευθερίᾳ τήν οἰκουμενική, διαχρονική, σωτηριολογική διάσταση τῆς κίνησης.
Μέ τό παρόν βιβλίο ἀνταποκρίνομαι, κατά τά μέτρα τῶν δυνατοτήτων μου, στό κάλεσμα τοῦ ἀειμνήστου καθηγητοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη, στό ὀντολογικό καί ἱστορικό κάλεσμα τῶν προγόνων μας, στό σκληρό προσκλητήριο «πρός τούς Ρωμηούς καί τίς Ρωμαίγισσες (ὡς τίς ὀνομάζει ὁ Μακρυγιάννης) νά ἀναλάβουν τόν ἀγῶνα γιά τήν ἀνάσταση τῆς Ρωμηοσύνης ἀπό τόν θάνατο πού τῆς ἐπέβαλλαν».
Καί ὅπως ἔλεγαν καί οἱ προγονοί μας: Ἡ Ρωμανία νικᾶ. Ἡ Οἰκουμενική Ρωμανία νικᾶ.
Ἡράκλειο, 6 ΧΙ 2019 Μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Παύλου, ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ ὁμολογητοῦ.
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
Εἰσαγωγή If only we were ready … If only we were ready… Ἄν ἤμασταν ἕτοιμοι… Ἄν ἤμασταν ἕτοιμοι ὡς κοινωνία, ὡς πολιτικοί φορεῖς καί κρατική ἐξουσία, καί κυρίως ἕτοιμοι μεθοδολογικά καί ἐπιστημονικά. Πόσες μεγάλες ἱστορικές εὐκαιρίες δέν χάθηκαν γιά τή Ρωμηοσύνη στό μόλις πρόσφατο παρελθόν μας καί στά χρόνια πού ζοῦμε. Εὐκαιρίες νά ἀναστοχαστοῦμε, νά ἐπαναπροσδοριστοῦμε, βρίσκοντας τήν πραγματική μας ταυτότητα ὡς Γένος καί Ρωμηοσύνη· εὐκαιρίες νά κλείσομε θνησιγενεῖς ἱστορικές παρενθέσεις τοῦ παρελθόντος, νά χαράξομε καί νά ζήσομε ἐμεῖς καί τά παιδιά μας τή γνήσια ὑπερεθνική, οἰκουμενική, ρωμαίικη, σωτηριολογική καί ἐσχατολογική πορεία μας στόν 21ο καί στούς αἰῶνες πού ἔρχονται. Μιά πορεία μέ ὅραμα, πλατυσμό, χαρά, δυναμισμό, συνοχή καί αἰσιοδοξία ἔχοντας τή γνώση καί τή βεβαιότητα τοῦ τελικοῦ νικητῆ. Μιά ρωμαίικη πορεία, συνέχεια τῆς παράδοσης καί τοῦ ἱστορικοῦ δρόμου πού χάραξαν οἱ προγονοί μας γιά 1500 χρόνια. Μιά πορεία καί μιά παράδοση, πού παρά τίς ἀνθρώπινες ἀστοχίες της ἦταν καί εἶναι ζυμωμένη μέ τήν αἰωνιότητα καί τό φῶς. Μιά παράδοση πού μπορεῖ νά ἐκφραστεῖ μέ σύγχρονους ὄρους, δίνοντας ἀπαντήσεις στά σημερινά καί αὐριανά προβλήματα καί στίς ἱστορικές προκλήσεις. Ἔχω τήν ἑδραία πεποίθηση ὅτι ἡ σκόπιμα ἐπιβληθεῖσα στό λαόν μας ἀπό τίς Μεγάλες Δυνάμεις κατά τούς τελευταίους δύο αἰῶνες ἐθνοφυλετική ἀντίληψη καί πρόσληψη τοῦ ἱστορικοῦ πλαισίου, μᾶς ὁδήγησε καί μᾶς ὁδηγεῖ σέ σμίκρυνση καί μαρασμό. Μᾶς ὁδηγεῖ σέ μιά πορεία ἀπολύτως θνησιγενῆ μέ ἐξαιρετικά σκοτεινή ἔκβαση. Ἀντίθετα, ἡ ἐπανεύρεση τοῦ ὑπερεθνικοῦ, ἐλεύθερου, Χριστοκεντρικοῦ, ρωμαίικου πυρήνα τῆς ταυτότητάς μας, ἐκφρασμένου μέ σύγχρονους ὄρους θά νοηματοδοτήσει καί θά δώσει νέες προοπτικές καί δυνατότητες στήν ἱστορική μας πορεία. Στά χρόνια μας, εὐκαιρίες γιά τή Ρωμηοσύνη ὑπῆρξαν, ὅμως χάθηκαν γιατί δέν ἤμασταν ἕτοιμοι. Σέ δύο τέτοιες περιπτώσεις θά ἀναφερθοῦμε παρακάτω. Παρόλα αὐτά ὅμως, στό ἀπολύτως παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον στό ὁποῖο ζοῦμε, μέ τήν πρωτοφανῆ ρευστότητα γύρω μας εἶναι σίγουρο ὅτι θά προκύψουν πολλές νέες ἱστορικές εὐκαιρίες. Ἄς εἴμαστε λοιπόν ὅσο μποροῦμε πιό ἕτοιμοι νά ἀνταποκριθοῦμε σ' αὐτές. Καί αὐτή ἡ ἑτοιμότητά μας προϋποθέτει καταρχάς μιάν κοινωνική ἀλλαγή, μιάν ἀλλαγή στήν ἀντίληψη καί τή νοοτροπία τῆς πλειοψηφία τοῦ λαοῦ μας. Ἀλλαγή ἡ ὁποία θά γίνει, εἰρηνικά καί ἐν ἐλευθερίᾳ ὡς προοδευτική ζύμωση μέ τό φῶς καί μέ τήν ἀλήθεια πού κρατᾶμε στά χέρια μας. Καί ἡ κοινωνική αὐτή ἀλλαγή εἶναι σίγουρο ὅτι ἀργά ἤ γρήγορα θά ἐκφραστεῖ καί σέ πολιτικό ἐπίπεδο, εἴτε μέσα ἀπό τούς
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
ὑπάρχοντες πολιτικούς φορεῖς, εἴτε μέσα ἀπό νέους. Καί παρόλο πού οἱ ἐνέργειες καταρχάς θά γίνουν σέ τοπικό ἐπίπεδο, τό ἄνοιγμα καί ἡ ἀναφορά θά εἶναι στήν οἰκουμένη. Γιαυτόν τόν λόγο σύν τοῖς ἄλλοις, ἡ ἑτοιμότητα αὐτή προϋποθέτει μεθοδικότητα, σύστημα, μελέτη, τεκμηρίωση καί ἐπιστημονική προσέγγιση γιά τήν ἀνεύρεση καί ἀνάδειξη τῆς ἀλήθειας. Τό κάλεσμα εἶναι ἀνοικτό καί τό πεδίον δόξης λαμπρόν γιά ὅποιον δύναται. Στό μέλλον οἱ ἱστοριογράφοι τοῦ Γένους μας θά ἀναφέρονται στό 1975 ὡς ἔτος ὁρόσημο τῆς πορείας μας. Ἐκείνη ἀκριβῶς τή χρονιά ἦταν πού ὁ ἀείμνηστος καθηγητής π. Ἰωάννης Ρωμανίδης ἐξέδωσε τό περίφημο βιβλίο του «Ρωμηοσύνη, Ρωμανία, Ρούμελη». Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης θεωρεῖται ἕνας ἀπό τούς κορυφαίους ὀρθόδοξους θεολόγους τοῦ 20ου αἰώνα καί εἶναι τέτοια ἡ σημασία τοῦ ὅλου ἔργου του ὥστε πολλοί νά κάνουν μνεία γιά πρό- καί μετά-Ρωμανίδη ἐποχή. Τό βιβλίο του γιά τή Ρωμηοσύνη, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ τεκμηριωμένη συγκεφαλαίωση τῶν ἀπόψεων τοῦ ἀείμνηστου καθηγητοῦ ἦταν αὐτό πού γιά πρώτη φορά ὁλοκληρωμένα, μετά ἀπό πολλές δεκαετίες σκοτασμοῦ καί παραχάραξης μᾶς ἔδωσε τή δυνατότητα νά προσεγγίσομε τήν ταυτότητά μας καί τήν ἱστορική πορεία τοῦ Γένους μας μέ μιάν ἄλλη προοπτική. Μᾶς μίλησε γιά τό Γένος μας, τό Εὐσεβές Γένος τῶν Ρωμηῶν, τό ὑπερεθνικό ρωμαίικο, γιά τήν πατρίδα μας τή Ρωμανία, μιά χώρα ἀλλιώτικη, πνευματική, τή μία καί μοναδική, ὑπερεθνική, καθολική, χριστιανική πολιτεία ἐπί τῆς γῆς, γιά τή νοηματοδότηση τοῦ βίου σέ προσωπικό καί συλλογικό ἐπίπεδο μέ οἰκουμενικές καί ἐσχατολογικές διαστάσεις καί προοπτικές. Καί ἐκτός ἀπό τό γενικό πλαίσιο μᾶς μίλησε καί εἰδικότερα γιά τήν ἑνότητα τῶν ὀρθόδοξων λαῶν τῶν Βαλκανίων, γιά τό ἑνιαῖο τοῦ σώματος τῶν λαῶν αὐτῶν στό πλαίσιο τῆς Ρωμηοσύνης, γιά τήν κοινή ἱστορική μας πορεία, γιά τίς κοινές μας ἀξίες, τήν κοινή ἀντίληψη, τήν κοινή πρωτεύουσα καί κέντρο ὅλων μᾶς τήν Κωνσταντινούπολη/Νέα Ρώμη, γιά τήν ὑπερνίκηση ὅλων τῶν γλωσσικῶν καί ἐθνοφυλετικών διαφορῶν μεταξύ μας. Ἦταν τό βιβλίο αὐτό πού ἀνέτρεπε ἕνα κοίταγμα τῆς ἱστορίας μέ τίς παρωπίδες τοῦ «διαφωτισμοῦ» καί τοῦ ἐθνοφυλετισμού, μέ τόν σκοτασμό πού μᾶς ἐπέβαλαν συνειδητά καί γιά πολλές δεκαετίες οἱ Μεγάλες Δυνάμεις καί ἡ δυτική ἱστοριογραφία, μέ τή διαστρέβλωση τῆς ἀλήθειας, μέ τήν ἀλλοίωση τῶν ὅρων καί συμβόλων, μέ τήν παραχάραξη τῆς ἱστορίας. Ἦταν τό βιβλίο πού ὄχι μόνο ἀναδείκνυε τήν πραγματική μας ταυτότητα, τό παρελθόν καί τήν ἱστορική μας πορεία καί συνέχεια, ἀλλά καί ἕνα βιβλίο πού μᾶς ἔδωσε ὅραμα, οἰκουμενική καί ἐσχατολογική προοπτική στήν πορεία μας. Ἡ κοινωνία ἔχει μεγάλη ἀδράνεια καί οἱ κοινωνικές ἀλλαγές ἀπαιτοῦν πολύ χρόνο, δεκαετίες ὁλόκληρες. Ὅμως ὅταν κάτι εἶναι ἀληθινό ἀργά ἤ γρήγορα θά φωτίσει καί θά νοηματοδοτήσει τίς ψυχές καί ἡ ἀλλαγή τῶν ἀντιλήψεων καί τῶν συνειδήσεων θά γίνει προοδευτικά, ἔστω καί ἐν σιωπῇ καί ἠσυχασμῷ. Ἀκριβῶς σάν τή ζύμωση πού ἐπιτελεῖται ἀλλά παραμένει ἀπαρατήρητη καί ξαφνικά τό ἀποτέλεσμα γίνεται
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
ἐμφαντικά ὁρατό. Σάν τόν σπόρο πού παραμένει κρυφός στό χῶμα καί ξαφνικά δίνει τό ὁρατό ἀποτέλεσμα, τήν ἀλλαγή, τήν ἀνατροπή, τήν ἀνάπτυξη. Καί ὁ σπόρος μέ τό βιβλίο τοῦ π. Ρωμανίδη μπῆκε βαθειά καί γόνιμα στό ἔδαφος, ἡ ζύμωση ἄρχισε καί εἶναι σίγουρο ὅτι ἀργά ἤ γρήγορα ἡ κοινωνική ἀλλαγή, ἡ ἀλλαγή στήν ἀντίληψη τῶν πραγμάτων ἀπό τήν πλειοψηφία τοῦ λαοῦ μας θά συντελεστεῖ. Ἡ ὑπερεθνική, οἰκουμενική, ἐσχατολογική προοπτική τῆς Ρωμηοσύνης ὡς σωτηριολογική πρόταση στόν πολλαπλῶς πιεζόμενο μετανεωτερικό σύγχρονο ἄνθρωπο θά λάμψει καί πάλι στόν 21ο αἰώνα. Ἡ μαγιά πού φυλάττει τήν παρακαταθήκη καί συντηρεῖ τή δυνατότητα θά λειτουργήσει καί πάλι. Ἀναμφίβολα γιά τό ρωμαίικο ἡ πιό μεγάλη εὐκαιρία καί δυνατότητα πού προέκυψε τά τελευταία χρόνια ἦταν ὅταν μετά τήν κατάρρευση τοῦ λεγόμενου «ἀνατολικοῦ μπλόκ» τά σύνορα πολλῶν ὅμορων μέ μᾶς κρατῶν ἄνοιξαν. Ἀλβανία, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία. Πόσες ἑκατοντάδες χιλιάδες πληθυσμοῦ δέν ἦρθαν πρός ἐμᾶς! Ἄνθρωποι ταλαιπωρημένοι ἀπό ἕνα ἀποτυχημένο οἰκονομικό καί κοινωνικό μοντέλο, ἄνθρωποι πού ἤθελαν νά ξεπεράσουν τά κοινωνικά καί ἱστορικά ψέματα μέ τά ὁποῖα τούς εἶχαν ἐγκλωβίσει γιά δεκαετίες. Ἄνθρωποι ὅμως πού στό βάθος εἶχαν τίς ἴδιες πολιτισμικές ἀξίες μέ μᾶς, ἄνθρωποι ἐν πολλοῖς μέ τίς ἴδιες παραδόσεις, ἤθη, ἔθιμα, τρόπο πρόσληψης τῶν πραγμάτων, μέ ἀγάπη καί σεβασμό γιά τήν οἰκογένεια, μέ αἰδώ καί μετάνοια, μέ παρόμοιο ἀνθρωποκεντρικό πολιτισμό μέ μᾶς, ἀπόρροια τοῦ κοινοῦ παρελθόντος. Ἄν ἤμασταν ἕτοιμοι! Πόσο διαφορετική θά ἦταν ἡ ἐξέλιξη τῶν πραγμάτων, ἄν ἤμασταν τότε ἕτοιμοι ἐξ ἐπόψεως Ρωμηοσύνης. Ἕτοιμοι νά τούς ἀνοίξομε τήν ἀγκαλιά μας καί νά τούς δεχτοῦμε ὄχι σάν ξένους, ἀλλά ὡς πραγματικά δικούς μας ἀνθρώπους, ὡς Γένος μας, ὡς τά ἀδέλφια μας πού σάν ἕνα παιγνίδι τῆς μοίρας ἀπεκόπησαν ἀπό μᾶς καί γιά ἕνα διάστημα σταμάτησε ἤ κοινή μας πορεία. Πόσο διαφορετικά θά ἦταν τά πράγματα ἄν τά παιδιά μας κάθονταν δίπλα δίπλα μέ τά δικά τους τά παιδιά στό σχολεῖο καί μάθαιναν γιά τήν γιά ἑκατοντάδες χρόνια κοινή μας πορεία, γιά τήν πορεία τοῦ ἑνός Γένους μας, τοῦ δικοῦ τους καί δικοῦ μας Εὐσεβοῦς Γένους τῶν Ρωμηῶν. Ἄν μάθαιναν ὅτι καί αὐτοί εἶναι Ρωμηοί ὅπως καί μεῖς, ἄν μάθαιναν ὅτι τά χώματα πού πατᾶνε ἐδῶ ἀλλά καί τά χώματα τῆς σημερινῆς Ἀλβανίας, τῶν Σκοπίων, τῆς Ρουμανίας, τά χώματα τῆς σημερινῆς Βουλγαρίας εἶναι τά χώματα τῆς κοινῆς μας πατρίδας. Ἄν μάθαιναν ὅτι μέχρι πρίν ἀπό ἕνα μικρό χρονικό διάστημα ἤμασταν ἕνα ἑνιαῖο σῶμα, μία ἑνιαία πορεία καί ὅτι οἱ Μεγάλες Δυνάμεις (ἀρχικά Ἀγγλία Γαλλία καί Ρωσία καί μετά ὁ Διεθνής Παράγοντας) γιά καθαρά δικές τούς σκοπιμότητες μέ ἐργαλεῖο τόν ἐθνικισμό μᾶς διέσπασαν καί συνεχίζουν νά μᾶς κρατοῦν χωρισμένους. Τί ἐντάσεις νά εἴχαμε μέ τήν Ἀλβανία, ἄν θά ἤμασταν ἕνα; Τί διαφορές θά ὑπῆρχαν μέ τά Σκόπια ἤ τήν Ρουμανία, ἀφοῦ εἴμαστε ἕνας λαός: Ρωμηοί; Τί κι ἄν μιλοῦν σλάβικα, βουλγάρικα, βλάχικα ἤ ἄλλα ἰδιώματα; Ἡ βάση καί ἡ οὐσία εἶναι ὅτι ἤμασταν καί εἴμαστε ἕνα Γένος, μέ ὅλες τίς προοπτικές πού ἀνοίγει κάτι τέτοιο.
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
Μᾶς φαίνονται παράξενα ὅλα αὐτά γιατί μάθαμε κατά τούς τελευταίους δύο αἰῶνες νά διακρίνομε τούς ἀνθρώπους μέ ἐθνοφυλετικά κριτήρια. Ὅμως ἀκόμα καί μέ μιά γρήγορη καί πρόχειρη ματιά στά ὀνόματα καί στά σύμβολα ὅλα παραπέμπουν στήν κοινή μας παράδοση. Τί νά σημαίνει ἄραγε τό ὄνομα «Ρουμανία»; Τί νά σημαίνει ἄραγε ὁ δικέφαλος ἀετός στίς σημαῖες τῆς Ἀλβανίας, τοῦ Μαυροβουνίου ἤ τῆς Σερβίας; Μήπως εἶναι ὁ ἴδιος ἀετός πού ἀνεμίζει μπροστά στίς Ἐκκλησίες μας καί στίς ἐκδηλώσεις τοῦ λαοῦ μας; Ἡ δεύτερη μεγάλη εὐκαιρία καί δυνατότητα πού παρουσιάστηκε τά τελευταῖα χρόνια καί μέ τή σειρά της χάθηκε καί αὐτή, ἦταν ὅταν χιλιάδες Ὀρθόδοξοι ἀπό τήν Συρία καί τήν εὐρύτερη Μέση Ἀνατολή ἦρθαν ὡς πρόσφυγες καί κατατρεγμένοι ἀπό τούς πολέμους τῆς περιοχῆς. Ἄς μιλοῦσαν ἀραβικά. Δέν πειράζει. Εἴμαστε ἕνα γένος καί μέ αὐτούς. Οἱ ἴδιοι τό λένε συνεχῶς καί μέ ὑπερηφάνεια: «εἴμαστε Ρούμ-Ὀρτοντόξ», Ρωμηοί-Ὀρθόδοξοι. Ἀκριβῶς τό ἴδιο μέ μᾶς. Ἴδιο Γένος, ἴδια παράδοση, ἴδια ἀναφορά στήν κοινή μας πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη/Νέα Ρώμη, ἴδια πορεία, ἴδια προοπτική. Ὅμως δυστυχῶς δέν ἤμασταν ἕτοιμοι νά τούς δεχτοῦμε. Οὔτε αὐτούς, οὔτε τόσες ἄλλες χιλιάδες ὁμογενεῖς μας Ρωμηούς ἀπό τίς ἐμπόλεμες περιοχές τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, πού βλέποντας τά ἐδῶ ἀδιέξοδα ἐπέλεξαν νά καταφύγουν σέ ἄλλες χῶρες. Δέν τούς δεχτήκαμε ὡς ὁμογενεῖς, Ὀρθοδόξους ἐν διωγμῷ, ἀλλά σάν ἀπολύτως ξένους. Κανείς τούς δέν αἰσθάνθηκε τήν ἀσφάλεια ὅτι πατάει τά χώματα τῆς πατρίδας του. Ἄν ἤμασταν ἕτοιμοι … Ἀλλά εἴπαμε. Οἱ κοινωνικές ἀλλαγές εἶναι βραδεῖες. Ὅμως ἡ ἱστορία δίνει πολλές εὐκαιρίες. Καί εἶναι σίγουρο ὅτι θά ὑπάρξουν καί στό μέλλον. Ἄς ἐπιταχύνομε λοιπόν τόν βηματισμό μας, ἄς μελετήσομε σέ βάθος, ὁ καθένας ξεχωριστά καί ὅλοι μαζί ὡς συλλογικότητα, ἄς βροῦμε τήν πραγματική μας ρίζα καί παράδοση, ἄς τήν ἐκφράσομε μέ σύγχρονους ὄρους καί ἄς δώσομε τίς πραγματικά δικές μας ἀπαντήσεις στίς ἱστορικές προκλήσεις. Κρατᾶμε ἀνεπίγνωστα στά χέρια μας θησαυρό. Ἀπαντήσεις πού θά φέρουν πλατυσμό καί σωτηριολογική προοπτική ὄχι μόνο σέ μᾶς, ἀλλά σέ ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη. Καί φυσικά ἡ μεγάλη τομή πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση καί αὐτό πού θά ἀλλάξει τά πράγματα καί τά δεδομένα ἄρδην θά εἶναι ἡ στιγμή κατά τήν ὁποία ἡ Ἐκκλησία θά συνειδητοποιήσει τόν μεγάλο ἱστορικό της ρόλο καί θά ἀναλάβει τίς εὐθύνες καί τίς πρωτοβουλίες πρός τήν «ἐπανένωση τῶν διεστώτων», πρός τήν αὐτοσυνειδησία ὅλων τῶν Ρωμηῶν, ἀλλά καί ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων, ὡς τό ἕνα ἑνιαῖο σῶμα, ὡς τόν ἕνα ἑνιαῖο Λαό τοῦ ζῶντος Θεοῦ, Λαό πορευόμενο ἐξ ὑπαρχῆς τοῦ κόσμου μέχρις τῶν ἐσχάτων ὡς τό ἕνα, ἑνιαῖο καί ἀδιαίρετο σῶμα προαπελθώντων, συγκαιρινῶν καί μελλόντων ἐλθεῖν. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ συνοχή, ἡ ἀφετηρία καί ἡ ἀναφορά ὅλων τῶν λαῶν αὐτῶν καί ἐάν ἡ Ἐκκλησία καταφέρει νά ξεφύγει ἀπό τόν ἐπιμερισμό καί τή διαίρεση, ἄν καταφέρει νά ἀπεγκλωβιστεῖ ἀπό τήν καθυπόταξη στίς τοπικές καί εὐρύτερες πολιτικές ἐξουσίες, ἄν μπορέσει νά ξεπεράσει τίς ἐθνοφυλετικές ἀγκυλώσεις πού οὕτως ἤ ἄλλως
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΡΩΜΑΝΙΑ
ἀποτελοῦν αἵρεση, ἄν μπορέσει νά ὑπερβεῖ μικροσυμφέροντα καί ἰδιοτέλειες τότε οἱ ἐξελίξεις θά εἶναι ραγδαῖες. Ἔστω, ἄς ὑπάρξουν στήν ἀρχή λίγοι φωτισμένοι Ἐπίσκοποι πού νά δείξουν τήν πορεία καί νά ἀνοίξουν τό δρόμο. Οἱ ἐξελίξεις θά ἔλθουν μέ γεωμετρική πρόοδο γιατί θά εἶναι φανέρωση τῆς ἀλήθειας. Τό κάλεσμα τῶν προγόνων μας καί ἰδιαίτερα τοῦ π. Ρωμανίδη ἠχεῖ στά αὐτιά μας πιό ζωντανά ἀπό ποτέ: «ἕνα προσκλητήριο πρός τούς Ρωμηούς καί τίς Ρωμαίγισσες (ὡς τίς ὀνομάζει ὁ Μακρυγιάννης) νά ἀναλάβουν τόν ἀγώνα γιά τήν ἀνάσταση τῆς Ρωμηοσύνης ἀπό τόν θάνατο πού τῆς ἐπέβαλλαν». Θαρσείτω τοίνυν. Ἄς ἀντλοῦμε κουράγιο καί δύναμη ἀπό τήν γνώση τοῦ τελικοῦ νικητή, πού ἤδη Τόν ξέρομε ποιός εἶναι.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ, ΕΔΩ…