Λίγα λόγια... Σε μια κοινωνία όπως η σημερινή όπου οι άνθρωποι πλέον διαβιούν μέσα σε αντίξοες στρεσογόνες συνθήκες και βιώνουν κοινωνικές δυσλειτουργίες, αλλαγές, ανισότητες, διακρίσεις, εντάσεις και αβεβαιότητες αναζητούνται με σαφήνεια αναλυτικά προγράμματα δομημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να προωθούν τη δημιουργία ενός ασφαλούς πλαισίου μάθησης που να απευθύνεται στο σύνολο του μαθητικού δυναμικού χωρίς καμία εξαίρεση (Κωτσιοπούλου, Δ.,& Μούσιου,Γ.,2017). Από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση αναδεικνύεται ότι οι παραπάνω παράγοντες επονομαζόμενοι και ως παράγοντες επικινδυνότητας διαμορφώνουν μια δυναμική, η οποία μπορεί να οδηγήσει το άτομο στην εκδήλωση ψυχοκοινωνικών παρεκκλίσεων(Fraser, 2004; Garbarino & Ganzel, 2000; Werner, 2000). Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας, οι παράγοντες αυτοί μπορεί να σχετίζονται με τη σημαντική έλλειψη βασικών δεξιοτήτων, εξαιτίας εσωτερικών ή εξωτερικών δυσλειτουργιών με αποτέλεσμα τη δυσχερή ενσωμάτωσή τους στο σχολικό κοινωνικό πλαίσιο. Οι παράγοντες, οι οποίοι προωθούν την έννοια της ψυχικής ανθεκτικότητας είναι: 1.τα ατομικά χαρακτηριστικά του παιδιού (συμπεριλαμβάνονται γνωστικές λειτουργίες, θετική αυτοαντίληψη, αισιοδοξία, αυτοέλεγχος κ.λπ.) 2.τα χαρακτηριστικά της οικογένειας και 3.οι εξωγενείς παράγοντες (Werner, 1989; Masten, 2000; Newman, 2002; Schoon & Bynner, 2003). Στη πρώτη κατηγορία παραγόντων προσδιορίζονται οι δεξιότητες και τα χαρακτηριστικά του ίδιου του παιδιού. Πολλά χαρακτηριστικά γνωρίσματα και δεξιότητες του παιδιού που ζει κάτω από αντίξοες συνθήκες, όπως για παράδειγμα το επίπεδο δραστηριότητας και κοινωνικότητας, η νοημοσύνη, οι δεξιότητες επικοινωνίας, οι δεξιότητες διαχείρισης άγχους καθώς και ο αυτοέλεγχος (Werner, 1989) θεωρούνται ότι λειτουργούν προστατευτικά για την ψυχολογική του επάρκεια και την ψυχική του υγεία (Garmezy,1993, Μόττη-Στεφανίδη,2006).
Είναι ευρέως αδιαμφισβήτητο πως η νηπιακή ηλικία αποτελεί την ηλικία του παιδιού όπου τα συναισθήματά υπόκεινται σε ωρίμανση. Είναι η ηλικία όπου τα παιδιά διαμορφώνουν τη προσωπικότητά τους. Η αναδίφηση της διεθνής βιβλιογραφίας καταδεικνύει τη σημασία καλλιέργειας σημαντικών δεξιοτήτων οι οποίες καλλιεργούνται από την παιδική ηλικία και συμβάλλουν μελλοντικά στην καθιέρωση ενός υγιούς ψυχολογικά και κοινωνικά τρόπου ζωής (Duerden, Witt, Fernandez, Bryant & Theriault, 2012). Οι δεξιότητες προσδιορίζονται και ως δεξιότητες ζωής και ο ρόλος τους είναι να βοηθήσουν το άτομο να καταστεί ικανό ώστε να ανταπεξέλθει σε ζητήματα και καταστάσεις που αντιμετωπίζει καθημερινά. Σύμφωνα με το British Council (2014) ως δεξιότητες ζωής ορίζονται οι προσωπικές, κοινωνικές, εκπαιδευτικές και επαγγελματικές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για να την εύρυθμη λειτουργία της ζωής του ατόμου και στο σύνολο τους καθιστούν ένα άτομο ικανό να ανταπεξέλθει σε ζητήματα και ερωτήματα που αντιμετωπίζει καθημερινά. Πιο συγκεκριμένα οι δεξιότητες ζωής αφορούν τις προσωπικές και διαπροσωπικές, κοινωνικές και ψυχοκοινωνικές δεξιότητες που επιτρέπουν στους ανθρώπους αφενός να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και αφετέρου να διαχειρίζονται τις δικές τους συναισθηματικές καταστάσεις, αποφάσεις και επιλογές έτσι ώστε να εξασφαλίζουν μια ενεργό ασφαλή και παραγωγική ζωή (Unicef, 2012). Αποτελούν πηγές του «ευ ζην» καθώς καθορίζουν τις δράσεις του ατόμου σε ένα ευρύ πεδίο δραστηριοτήτων της κοινωνίας (Heckman & Corbin, 2016). Από το έργο οργανισμών και ινστιτούτων όπως ο Π.Ο.Υ (1997), Casey Life Skills (2016), Mc Milan Life Skills (2016), National Education Association(2016),American Management21ου Association προκύπτουν οι 36 βασικές δεξιότητες του αιώνα.
Από το έργο οργανισμών και ινστιτούτων όπως: ο Π.Ο.Υ (1997), Casey Life Skills (2016), Mc Milan Life Skills (2016), National Education Association(2016), American Management 21ου Association προκύπτουν οι 36 βασικές δεξιότητες του αιώνα: Αναλυτική σκέψη Κριτική σκέψη Επικοινωνία Αυτογνωσία Διαχείριση άγχους Διαχείριση συναισθημάτων Ενσυναίσθηση Διαχείριση χρημάτων Προσωρινή φροντίδα Σχολικός ή εργασιακός σχεδιασμός Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων Αλτρουισμός Ικανότητα λήψης αποφάσεων Συνεργασία Ηγεσία Αυτογνωσία Προσαρμοστικότητα Ανατροφοδότηση πληροφοριών Διαχείριση της κριτικής Καινοτομία Αυτονομία στη μάθηση Συνεργασία και ομαδικότητα Διαχείριση των ανθρώπων Διαχείριση του χρόνου Διαπραγματευτικές δεξιότητες Ενεργός πολίτης Κοινωνική ευθύνη Πολιτισμική συναίσθηση Δικτύωση Αποδοχή του διαφορετικού Επικοινωνία Δημιουργικότητα
Ο ρόλος του παιχνιδιού στη καλλιέργεια δεξιοτήτων ζωής Τα παιχνίδια προσχολικής ηλικίας προσφέρουν πολύ περισσότερο από απλή διασκέδαση στα παιδιά. Είναι στην πραγματικότητα ένα ουσιαστικό μέρος της μαθησιακής διαδικασίας, που βοηθά τα παιδιά να καλλιεργούν δεξιότητες που θα βοηθήσουν τα παιδιά στη μετέπειτα ζωή τους. Κι αυτό διότι το παιχνίδι είναι συνυφασμένο με την παιδική ηλικία. Με τη βοήθεια του παιχνιδιού το παιδί εξερευνά τον κόσμο, καταφέρνει να κατανοήσει το περιβάλλον του, καλλιεργεί την προσωπικότητά, την κοινωνικότητά, ενδυναμώνει τον ψυχισμό του, εξωτερικεύει σκέψεις και συναισθήματα, μαθαίνει να συναρπάζεται, να επικοινωνεί και τέλος καταφέρνει να ελέγχει τις αντιδράσεις του και την εν γένει συμπεριφορά του. Σύμφωνα με τον Fleer (2018) η δραστηριότητα του παιχνιδιού συνιστά μια αυθόρμητη εκδήλωση της παιδικής φύσης και είναι ένδειξη ψυχικής υγείας και αναπτυξιακής διάθεσης, καθώς μέσω αυτού το παιδί εξελίσσεται, ωριμάζει, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, ενεργοποιεί την κρίση, τη φαντασία, την αντίληψή του. Σημαντικές έρευνες επισημαίνουν ότι τα παιδιά που δεν παίζουν συνήθως αντιμετωπίζουν δυσκολίες στις σχολικές τους επιδόσεις (Fleer, 2018). Για να σας βοηθήσουμε να δείτε το μαθησιακό δυναμικό στα παιχνίδια που φαίνονται απλά διασκεδαστικά, έχουμε συγκεντρώσει δέκα αγαπημένα προσχολικά παιχνίδια τα οποία συνοδεύονται από δέκα προτάσεις δημιουργικών εικαστικών δραστηριοτήτων. Τόσο τα συγκεκριμένα παιχνίδια που έχουν μεγαλώσει πολλές γενιές παιδιών όσο και οι εικαστικές δραστηριότητες προσδιορίζουν επ’ ακριβώς το πώς θα επιτευχθούν συγκεκριμένα επιδιωκόμενα αποτελέσματα που στοχεύουν στην καλλιέργεια συγκεκριμένων σημαντικών δεξιοτήτων ζωής. Πάρτε λοιπόν ιδέες για να ανακαλύψετε πώς το παιχνίδι διαμορφώνει κρυφά καταστάσεις πραγματικού κόσμου και βοηθά τα παιδιά να καλλιεργήσουν όλες εκείνες τις δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες της καθημερινής ζωής και να ανταπεξέλθουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αναπτύσσοντας ψυχική ανθεκτικότητα.
ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ξεκινώ να δημιουργώ σχέσεις ! Χα Χα Χα Κανόνας παιχνιδιού: Τα παιδιά ξαπλώνουν στο πάτωμα κατά τέτοιο τρόπο ώστε κάθε ένας να ακουμπά το κεφάλι του στη κοιλιά του άλλου και πιο συγκεκριμένα το αυτί του . Ένας μαθητής αναλαμβάνει να μην ξαπλώσει αλλά να πάρει το ρόλο του αρχιγαργαλιστή. Κρατώντας στο χέρι του ένα φτερό και αφού η ομάδα ηρεμήσει το γαργάλισμα ξεκινά με τον πρώτο παίχτη της ομάδας να αρχίζει με αρχίζει να γελά και να παρασύρει μαζί του και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Αφού το παιχνίδι ολοκληρωθεί μερικές φορές τα παιδιά καλούνται στην παρακάτω δραστηριότητα. Επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: Το γέλιο και η χαρά αποτελούν τον καλύτερο σύμμαχο σύναψης σχέσεων. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ Πάρτε μολύβι και χαρτί και ζωγραφίστε εκείνον τον συμμαθητή σας που νομίζετε πως γέλασε πιο δυνατά από όλους . Φτιάξτε την προσωπογραφία του . Και αφού ολοκληρώσετε με το μολύβι βάλτε χρώματα νερομπογιάς ή τέμπερας να γίνει χρωματιστός.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ, ΕΔΩ…