H
ãng ô tô Lancia là một công ty sản xuất ô tô của Italia do Vincenzo Lancia thành lập năm 1906. Họ vẫn còn sản xuất cho đến năm 1969 khi trở thành một phần của tập đoàn Fiat. Lancia nổi danh vì sản xuất những chiếc xe độc đáo, đáng tin cậy và thành công vượt trội trong đua xe, đặc biệt là đua Rally. Lancia đã giành ngôi vô địch thế giới World Rally Championship trong các năm 1972, 1974,1976, 1983, 1987 và 1992. Đây là nhãn hiệu rất thành công trong làng đua xe thế giới.
64 THẾ GIỚI Ô TÔ 06/2010
Năm 1953, Automobili Lancia nhận nhiệm vụ chế tạo một chiếc xe đua Grand Prix mới. Đây là mẫu Lancia D50 1954 với mã khung gầm 0004R. Nhà thiết kế nổi tiếng người Italia, Vittorio Jano, đã sử dụng khung xe dạng ống kết hợp với động cơ để cấu thành một một kiểu dáng thật đặc biệt dùng trên đường đua. Công suất của động cơ V8, 4 trục cam thật đáng nể, 260hp và trọng lượng chỉ 127kg. Ấn tượng nhất là cặp bình xăng nằm nổi bật giữa hai bánh xe. Mục đích của Jano là cải thiện luồng gió giữa hai bánh và phân phối trọng lượng đều hơn.
NƯỚC Ý LUÔN NỔI TIẾNG VỚI NHỮNG MẪU XE ĐUA RALLY MẠNH NHẤT. CÁC VÕ SỸ GIÁC ĐẤU LA MÃ VẪN LẦN LƯỢT THỐNG TRỊ ĐẤU TRƯỜNG, TRONG ĐÓ PHẢI KỂ ĐẾN LANCIA D50-1954, MỘT TÊN TUỔI KHÔNG LỚN NHƯNG VẪN GIÀNH ĐƯỢC CHỖ ĐỨNG NHẤT ĐỊNH TRONG LỊCH SỬ ĐUA XE THẾ GIỚI. _Ngọc Quang_
AUTO WORLD 06/2010 65
Lancia nổi danh vì sản xuất những chiếc xe độc đáo, đáng tin cậy và thành công vượt trội trong đua xe, đặc biệt là đua Rally.
Alberto Ascari là người nhận nhiệm vụ lái chiếc xe mới. Khi ra mắt năm 1954, Lancia D50 là mẫu xe chạy nhanh nhất và dẫn đầu vòng ba, lập kỷ lục chạy một vòng trong thời gian ngắn nhất trước khi phải dừng đua vì gặp vấn đề về ly hợp. Năm 1955, Lancia trở lại với một đội gồm 8 chiếc D50 để đua cho Ferrari và tiếp tục là đội đua Lancia Ferrari đến mùa giải 1957. Nhưng dưới sự thay đổi của Ferrari, những chiếc D50 bị phá tan tành. Trong suốt 3 thập niên 60, 70, 80 của thế kỷ trước, có một người tên là Guido Rosani đã dành cả cuộc đời mình để tìm lại những bộ phận còn lại của Lancia D50. Chiếc xe được tái lắp ráp bởi công ty Jim Stokes, sử dụng tất cả những bộ phận còn lại mang mã khung 0004. Chiếc xe trở lại đường đua và được hâm mộ trên toàn thế giới. 66 THẾ GIỚI Ô TÔ 06/2010
Khi ra mắt năm 1954, Lancia D50 là mẫu xe chạy nhanh nhất và dẫn đầu vòng ba, lập kỷ lục chạy một vòng trong thời gian ngắn nhất trước khi phải dừng đua vì gặp vấn đề về ly hợp. Năm 1955, Lancia trở lại với một đội gồm 8 chiếc D50 để đua cho Ferrari và tiếp tục là đội đua Lancia Ferrari đến mùa giải 1957. Nhưng dưới sự thay đổi của Ferrari, những chiếc D50 bị phá tan tành.
Sau khi kết thúc chiến tranh thế giới thứ II, Lancia với sự hậu thuẫn của Gianni Lancia – cháu trai nhà sáng lập Vincenzo Lancia, đã tiến hành sản xuất rất nhiều xe đua với khả năng cạnh tranh cao. Vittorio Jano, lúc đấy rất nổi tiếng với thiết kế Alfa Romeo và Ferrari, đã tham gia giúp Lancia thiết kế xe cho nhãn hiệu Lancia. Trong khi hầu hết các nhà thiết kế sử dụng động cơ với cấu hình thẳng hàng thì Jano chọn cấu hình chữ V. Động cơ này được sử dụng cho D50 và ra mắt tại giải đua Grand Prix lần đầu tiên năm 1954 tại Tây Ban Nha. Đây là nỗ lực đầu tiên của Lancia tại Grand Prix – họ đua với động cơ chữ V, một quyết định khá táo bạo. Chiếc xe và các bộ phận của nó không phải kiểu F1 truyền thống
nên đã gây tò mò cho người xem. Chiếc xe chứng tỏ tài năng của mình dưới sự điều khiển của tay đua Alberto Ascari, khi nó đã giành pole position - vị trí dẫn đầu đoàn đua khi xuất phát. Lancia D50 là một kiệt tác kỹ thuật với thiết kế động cơ nhỏ gọn, phân phối trọng lượng xuất sắc và khả năng vận hành vượt trội. Nhiều xe F1 cùng thời dễ bị trượt khi vào cua nhưng Lancia D50 được thiết kế với khả năng ít bị tai nạn và trượt khỏi đường đua hơn. Động cơ V8 được đặt giữa các bánh xe với kích thước nhỏ và ngắn, trọng tâm thấp. Hộp số 5 cấp được đặt ở phía sau và có vai trò như một phần của trục sau. Với động cơ phía trước và hộp số phía sau, trọng lượng được phân bố một cách đồng đều. Người AUTO WORLD 06/2010 67
68 THẾ GIỚI Ô TÔ 06/2010
lái ngồi giữa động cơ và hộp số, khoảng trống còn lại cho bình nhiên liệu và dầu được đặt dọc theo xe. Theo thiết kế truyền thống thì bình nhiên liệu được đặt phía sau của trục sau nhưng thiết kế này không đảm bảo yêu cầu phân phối trọng lượng của Jano. Vì vậy, Jano chọn một cặp bình nhiên liệu đặt hai bên hông xe, giữa bánh trước và bánh sau, như vậy vừa phân phối đều trọng lượng, vừa cải thiện tính khí động học. Tất cả làm cho Lancia D50 nặng 614kg và đạt tốc độ tối đa 300km/h. Động cơ 8 xi lanh cho công suất ấn tượng 260 hp với bốn bộ chế hòa khí Solex. Hộp số sàn 5 cấp truyền lực cho bánh sau. Dưới bàn tay tài năng của Ascari, Lancia D50 giành hai chiến thắng trước mùa giải. Một trong những giải đua đáng nhớ nhất của D50 là Monaco Grand Prix. Ascari đã đang đưa chiếc xe lên vị trí
AUTO WORLD 06/2010 69
Sáu chiếc Lancia D50 đã được chế tạo nhưng khi dự án chấm dứt, bốn chiếc đã bị phá hủy, chỉ còn sót lại hai chiếc. Hiện nay, hai chiếc D50 còn lại đang nằm ở các viện bảo tàng và không còn đua nữa.
70 THẾ GIỚI Ô TÔ 06/2010
dẫn đầu nhưng thật không may, tai nạn đã xảy ra. Ông đã giành vị trí dẫn đầu nhưng phải rời đường đua sớm. Vài ngày sau đó, Ascari lái thử một chiếc xe thể thao của Ferrari ở Monza và gặp nạn trên đường Curva di Vialone khi vào cua ở tốc độ cao. Tai nạn đã cướp đi sinh mạng của tay đua hai lần vô địch thế giới. Lancia không còn tay đua đẳng cấp quốc tế nào. Hãng bán lại dự án D50 cho Ferrari và sau đó
đứng bên bờ vực phá sản. Ferrari cải tiến lại chiếc xe và giành World Championship 1956 dưới sự điều khiển của tay đua Juan Manuel Fangio. Sáu chiếc Lancia D50 đã được chế tạo nhưng khi dự án chấm dứt, bốn chiếc đã bị phá hủy, chỉ còn sót lại hai chiếc. Hiện nay, hai chiếc D50 còn lại đang nằm ở các viện bảo tàng và không còn đua nữa.
AUTO WORLD 06/2010 71