Zelfrijdende auto

Wat is er eerst:

5G of de zelfrijdende auto?

Er is ontegenzeggelijk een bepaalde hype rondom 5G. Velen doen er aan mee, inclusief de overheid, die niet nalaat te benadrukken dat Nederland beslist niet achterop moet raken in de ‘wedstrijd’ rondom 5G. Als we niet snel 5G hebben, missen we bijvoorbeeld de boot met de zelfrijdende auto. En dat is precies waar dit artikel over gaat.

Als je de vele uitspraken over de zelfrijdende auto naast de actuele stand over dit onderwerp houdt, kun je niet anders concluderen dan dat er sprake is van papegaaigedrag. Als we de case van de zelfrijdende auto en 5G nader ontleden is de actuele situatie van juli 2019 als volgt samen te vatten: het bedrijf Waymo, een onderdeel van Alphabet (de moeder van Google) is het verst gevorderd met de self driving driver. Zij zijn hier ruim tien jaar mee bezig en ze lopen naar schatting van deskundigen, jaren vóór op de competitie. En die is enorm. Want meer dan veertig bedrijven zijn bezig met enige vorm van zelfrijdende auto’s. Iedereen ziet de enorme potentie.

175 miljard dollar De Amerikaanse bank Morgan Stanley schatte recent de waarde van Waymo op 175 miljard dollar (!). Dat is meer dan veel bestaande automakers bij elkaar. Waymo heeft inmiddels naar schatting tweeduizend auto’s rondrijden in Phoenix Arizona. Met de dienst Waymo One kan men (mits toegelaten tot het testpanel) via de smartphone een auto oproepen, die in een beperkt geografisch gebied de passagier overal naartoe kan brengen. Waymo heeft enige maanden geleden een fabriek geopend in waar de sensoren in auto’s worden geinstalleerd. Zes jaar geleden besloot Waymo alle sensoren zelf te gaan ontwikkelen en niet meer in te kopen bij de traditionele toeleveranciers van auto-onderdelen. Het bedrijf besloot zelf juist geen auto’s te maken, maar deze in te kopen. Zo schafte men ruim zestigduizend auto’s aan bij FCA (Fiat Chrysler de Cruse miniVan benzineauto) en twintigduizend stuks bij Jaguar (Jaguar I-Pace, elektrische auto met groot bereik). Het gaat hierbij niet om een kilo suiker, want de waarde van de aankopen wordt geschat op vijf miljard dollar. Overigens kondigde Wayomo recent ook een strategische samenwerking aan met Renault Nissan Mitsubishi .

Voorsprong Gezien de enorme voorsprong van Waymo kiest een toenemend aantal autofabrikanten voor een samenwerkingsverband met het bedrijf. Hoewel nooit bevestigd door Google, is de gedachte dat ze wederom een dominant eco hard, software- en sensorsysteem willen maken rondom de zelfrijdende auto. Vergelijkbaar met de Google search en Android OS. Door het Wayomosysteem relatief goedkoop aan te bieden kiezen hier steeds meer autofabrikanten voor. Naar verluid zouden ook Volvo en Honda op het punt staan de Waymo-oplossing te gaan gebruiken.

Onafhankelijk van radionetwerk De zelfrijdende auto’s van Waymo hebben wel een netwerkverbinding, om de rit te kunnen analyseren en info door te geven, maar zijn voor hun veilige operatie op geen enkele manier afhankelijk van een radionetwerk. De auto’s nemen zelfstandig beslissingen, net zoals een gewone chauffeur, met behulp van zeer krachtige Lidar: radar- en videosensoren in de onboard-computer en via AI-systemen. Iedereen die ook maar iets van radionetwerken en -propagatie weet, zal bevestigen dat een draadloos netwerk inherent onbetrouwbaar is. Er kunnen zich altijd storingen, reflecties, stroomuitval, onweer of andere situaties voordoen waardoor de verbinding gestoord wordt. Al de auto’s van Waymo rijden zonder 5G en hebben inmiddels meer dan tien miljoen mijl afgelegd. In simulaties in de Google-datacentra hebben ze al meer dan tien miljard mijl gereden. Negentig procent van alle software changes komt momenteel uit deze simulaties.

5G & de zelfrijdende auto Waar gaat het dan eigenlijk over als er wordt gesproken over 5G in combinatie met de zelfrijdende auto? In de 3GPP (de standaardisatiecommissie van de mobiele netwerken) is het zo genaamde V2X-protocol gestandaardiseerd. Het gaat om vier protocollen: de vehicle to pedestrian, het vehicle to vehicle, het vehicle to infrastructure en het vehicle to network-protocol. Als deze protocollen zijn geïmplementeerd maken realtime communicatie mogelijk tussen auto’s en voetgangers, auto’s onderling, auto’s naar stoplichten en auto’s naar centrale netwerkservers. Dit kan via de mast van het mobiele netwerk zonder dat het signaal naar een centrale locatie wordt geleid. Hierdoor kan de auto ‘om een hoekje kijken’.

Waymo, onderdeel van Alphabet (Google) is het verst gevorderd met de self driving driver en loopt naar schatting van deskundigen, jaren vóór op de competitie

Dit, in tegenstelling tot een gewone bestuurder en de meeste sensoren in de zelfrijdende auto. De radar kan door de mist/sneeuw heen kijken en de Lidar in het donker, wat veel ongelukken voorkomt. Maar… Voordat de V2X-implementatie daadwerkelijk enige omvang heeft, moeten: alle smartphones worden uitgerust met de juiste chipset, alle nieuwe auto’s worden uitgerust met computers en simkaarten die dit ondersteunen, alle stoplichten en andere weg infra worden voorzien van zend- en ontvangapparatuur, alle netwerkmasten van nieuwe apparatuur worden voorzien die de protocollen gaan ondersteunen én moeten er centrale servers komen om de traffic flow te gaan managen.

Lang duren Het gaat héél lang duren voordat dit enige omvang zal hebben. Op zich is het idee niet slecht en niet verkeerd. Maar om nu te stellen dat we de boot gaan missen op het gebied van de zelfrijdende auto omdat we nog geen 5G-netwerken hebben, gaat wel heel ver. De zelfrijdende auto is er veel eerder dan alle netwerkvoorzieningen die volgens de 5G-hypers snel aanwezig moeten zijn. Uiteraard zijn er veel partijen die dit graag willen om commerciële redenen, van de netwerkleveranciers tot aan bedrijven in de infrastructuur. De grote vraag is of de consument hierop zit te wachten én bereid is een flinke rekening te betalen voor al die nieuwe features, die niet per se nodig zijn om de zelfrijdende auto te introduceren. Een recente survey van het wereldwijde adviesbureau McKinsey, onder de CTO’s (Chief Technology Officers) van ruim vijftig grote netwerkoperators in de wereld bracht aan het licht dat zeventig procent nog geen businesscase zag voor de implementatie van 5G.

Eerste ervaringen met 5G De eerste rapportages over de ervaringen met 5G uit de USA en Korea zijn niet bepaald lovend. In de USA heeft men soms wel hele hoge snelheden gehaald in de gigabit range, maar door het gebruik van zeer hoge frequenties (26 Ghz) is de dienstverlening zeer ‘spotty’: soms zijn er er hoge snelheden en vervolgens valt men terug naar de in USA gebruikelijke 4G-snelheden van ongeveer 20 Mb per seconde. Om een consistent hoge snelheid te halen moeten nog zeer veel base stations (picocellen) geïnstalleerd worden. De ervaringen in Korea zijn wat positiever. Daar heeft men inmiddels op 32.000 van de 160.000

Zeventig procent van de CTO’s van ruim vijftig grote netwerkoperators in de wereld ziet nog geen businesscase voor de implementatie van 5G.

base stations 3500 Mhz-frequenties geïmplementeerd, met ruim twee miljoen 5G-gebruikers. Maar ook daar klaagt men over ‘spotty’-dienstverlening, volgens berichten in de Financial Times, die recent Koreaanse 5G-gebruikers interviewden. De gemiddelde downloadsnelheid was ongeveer twee keer zo groot als met 4G en bedroeg ruim 100 Mb. Maar als je in Nederland dicht bij de mast gaat staan van een willekeurige operator en je hebt een nieuwe 4G-telefoon met CA (Carrier Aggregation) haal je gemakkelijk ook dergelijke en hogere snelheden. Wat wel opmerkelijk was: in Korea was het aantal gigabytes per maand van 5G-bonnees een factor twee hoger dan bij de 4G-gebruikers.

Nederlanders en gratis wifi In Nederland zijn de 4G-snelheden en de dekking al fenomenaal. (>50 Mb en hoge dekkingsgraad) We zitten qua performance in alle lijstjes in de top vijf van de wereld. Waarin we achterblijven is de hoeveelheid gigabites per maand per gebruiker. Waarschijnlijk omdat we een zeer uitgebreide wifi-dekking hebben. Nederlanders zijn nu eenmaal prijsbewust, dus als je gratis wifi kan gebruiken, waarom zou je dan een betaald duurder 4G-abonnement nemen? Voor de prijs van een 2 à 3 Gb-abonnement in Nederland heb je in diverse andere landen meer gigabites. Anderzijds behoort het Tele2 25 euro unlimited 4G-abonnement via het T-Mobile-netwerk tot de top in Europa, maar dat loopt nog niet zo hard vanwege onze uitstekende wifi-dekking. 4G, 5G en de zelfrijdende auto De frequenties die begin volgend jaar geveild worden, gaan geen grote snelheidsverhoging opleveren. De 700 Mhz band-wordt vooral een IoT-band. De 1400 Mhz zal enige downloadsnelheidsverhoging geven en de 2100 Mhz band is nu reeds in gebruik. De band die een aanmerkelijk hogere downloadsnelheid gaat bieden, de 3500 Mhz-band en die wordt pas over enkele jaren geveild, omdat eerst het satellietgrondstation van de inlichtingendiensten verplaatst moet worden. Hetzelfde geldt voor de 26 Ghz-band, die zoals blijkt in de USA, een zeer ‘spotty’-dienstverlening oplevert. Kortom, 5G biedt zeker nieuwe mogelijkheden, maar de consument zal nog vele jaren genoegen moeten nemen met de 4G-dienstverlening. Die op dit moment kwalitatief uitstekend en wordt nog steeds verbeterd. Hierdoor gaan de 4G-downloadsnelheden nog flink omhoog. We zullen dus nog heel lang van 4G gebruik maken. En die zelfrijdende auto? Die is er lang voordat in 5G de V2X-protocollen overal geïmplementeerd zijn.

IFA: uitgebreid verslag uit Berlijn

JAARGANG 21 X 2019 nr.04

Techniek Nederland zet in op Smart Home Welke smartphones verkopen het best Bijzondere Huawei campus