11th Istanbiul Biennial Newspapers

The Dreigroschen Times ÜÇ KURUŞLUK HABERLER ��. Uluslararası İstanbul Bienali ��th International İstanbul Biennial September �� Eylül – November � Kasım ���� küratörler curated by What, How & for Whom / WHW

İnsan Neyle Yaşar? ¶

Sayın baylar, bize hep ders verirsiniz: | “Aman, günah, ayıp, kötü, yanlış.” | Aç karnına kuru öğüt çekilmez. | Önce doyur beni, ondan sonra konuş. | Sende göbek, bizde ahlak nedense. | Şimdi bizi iyice dinle bak; | İster şöyle düşün, istersen böyle: | Önce ekmek gelir, arkadan ahlak. | Artık vermek gerek, unutmayın sakın, | Tüm nimetlerden, payını yoksulların. ¶ İnsan neyle yaşar? ¶ İnsan neyle yaşar: Ezip hiç durmadan. | Soyup, dövüp, yiyip yutarak insanları. | Yaşayabilmek için hemen unutmalı, | İnsanlığı unutmalı insan. ¶ Katı gerçek budur, kaçınılmaz | Kötülük yapmadan yaşanamaz. ¶ Efendiler bize ahlaksız dersiniz | Kötü kadın, utanmaz fahişe | Aç karnına suçlanmak hiç çekilmez | Önce doyur beni ondan sonra söyle | Sende şehvet, bizde edep nedense | Şimdi bizi iyice dinle bak; | İster şöyle düşün, istersen böyle: | Önce ekmek gelir, arkadan ahlak. | Artık vermek gerek, unutmayın sakın, | Tüm nimetlerden, payını yoksulların. ¶ İnsan neyle yaşar? ¶ İnsan neyle yaşar: Ezip hiç durmadan, | Soyup, dövüp, yiyip yutarak insanları. | Yaşayabilmek için hemen unutmalı, | İnsanlığını unutmalı insan. ¶ Katı gerçek budur, kaçınılmaz. | Kötülük yapmadan yaşanamaz. ¶ TÜRKÇEYE ÇEVI˙REN: Tuncay Çavdar ¶ What Keeps Mankind Alive? ¶ You gentlemen who think you have a mission | To purge us of the seven deadly sins | Should first sort out the basic food position | �en start your preaching: that’s where it begins | You lot, who preach restraint and watch However much you twist, whatever lies you tell | Food is the first thing. Morals your waist as well | Should learn for all time how the world is run: | follow on. | So first make sure that those who now are starving | Get proper helpings when we do the carving. ¶ What keeps mankind alive? �e fact that millions | Are daily tortured, stifled, punished, silenced, oppressed. | Mankind can keep alive, thanks to its brilliance | In keeping its humanity repressed. | For once, you must try not to shirk the facts: | Mankind is kept alive by bestial acts. ¶ You say the girls may strip with your permission. | You draw the lines dividing art from sin. | So first sort out the basic food position | �en start your preaching: that’s where we begin. | You lot, who bank on your desires and our disgust | Should learn for all time much you twist | Food is the first thing. Morals follow on. | So first how the world is run: | Whatever lies you tell, however make sure that those, who now are starving | Get proper helpings when we do the carving. ¶ What keeps mankind alive? �e fact that millions | Are daily tortured, stifled, punished, silenced, oppressed. | Mankind can keep alive, thanks to its brilliance | In keeping its humanity repressed. | For once, you must not try to shirk the facts: | Mankind is kept alive by bestial acts. ¶ K. Weill / B. Brecht, ���� ¶ �e �reepenny Opera, PENGUIN CLASSICS, ����. ¶ TRANSLATED INTO ENGLISH BY Ralph Manheim & John Willett ¶

İnsan Neyle Yaşar? ¶ Sayın baylar, bize hep ders verirsiniz: | “Aman,

günah, ayıp, kötü, yanlış.” | Aç karnına kuru öğüt çekilmez. | Önce doyur

beni, ondan sonra konuş. | Sende göbek, bizde ahlak nedense. |

Şimdi bizi iyice dinle bak; | İster şöyle düşün, istersen böyle: | Önce ekmek

gelir, arkadan ahlak. | Artık vermek gerek, unutmayın sakın,

| Tüm nimetlerden, payını yoksulların. ¶ İnsan neyle yaşar? ¶ İnsan neyle

yaşar: Ezip hiç durmadan. | Soyup, dövüp, yiyip yutarak

insanları. | Yaşayabilmek için hemen unutmalı, | İnsanlığı unutmalı insan.

¶ Katı gerçek budur, kaçınılmaz | Kötülük

yapmadan yaşanamaz. ¶ Efendiler bize ahlaksız dersiniz | Kötü kadın,

utanmaz fahişe | Aç karnına

suçlanmak hiç çekilmez | Önce doyur beni ondan sonra söyle | Sende şehvet,

İnsan Neyle Yaşar?

bizde edep nedense | Şimdi bizi iyice dinle bak; | İster şöyle düşün, istersen böyle: | Önce ekmek gelir, arkadan ahlak. | Artık vermek gerek, unutmayın sakın, | Tüm nimetlerden, payını yoksulların. ¶ İnsan neyle yaşar? ¶ İnsan neyle yaşar: Ezip hiç durmadan, | Soyup, dövüp, yiyip yutarak insanları. |

Yaşayabilmek için hemen unutmalı, | İnsanlığını unutmalı insan. ¶ Katı gerçek

budur, kaçınılmaz. | Kötülük yapmadan yaşanamaz. ¶ TÜRKÇEYE ÇEVI˙REN: Tuncay Çavdar ¶

What Keeps Mankind Alive? ¶ You gentlemen who think you have a mission | To purge us of the seven deadly sins | Should first sort out the basic food position | �en start your preaching: that’s where it begins | You lot, who preach restraint and watch your waist as well | Should learn for all time how the world is run: | However much you twist, whatever lies you tell | Food is

the first thing.

What Keeps Mankind Alive?

Morals follow on. | So first make sure that those who now are starving | Get proper helpings when we do the carving. ¶ What keeps mankind alive? �e fact that millions | Are daily tortured, stifled, punished, silenced, oppressed. | Mankind can keep alive, thanks to its brilliance | In keeping its humanity repressed. | For once, you must try not to shirk the facts: | Mankind is kept alive by bestial acts. ¶ You say the girls may strip with your permission. | You draw the lines dividing art from sin. | So first sort out the basic food position | �en start your preaching: that’s where we begin. | You lot, who bank on your desires and our disgust | Should learn for all time how the world is run: | Whatever lies you tell, however much you twist | Food is the first thing. Morals follow on. | So first make sure that those, who now are starving | Get proper helpings when we do the carving. ¶ What keeps mankind alive? �e fact that millions | Are daily tortured, stifled, punished, silenced, oppressed. | Mankind can keep alive, thanks to its brilliance | In keeping its humanity repressed. | For once, you must not try to shirk the facts: | Mankind is kept alive by bestial acts. ¶ K. Weill / B. Brecht, ���� ¶

2

The Dreigroschen Times

��. Uluslararası İstanbul Bienali | ��th International İstanbul Biennial

ÜÇ KURUŞLUK HABERLER

September �� Eylül-November � Kasım ����

İNSAN NEYLE YAŞAR? suçludur” savına dayalı ola-

adlandırılabilir ve pazarlama

dından bugünkü “unutulmuş-

rak, tiyatro “janrları”na ilişkin

açısından kârlı görünen tam

luğu” ile “modası geçmişliği”,

mevcut kavramlar ve oyunun

kapsamlı bir kültür endüstri-

tam da çağdaş toplumla ve sa-

izleyiciyle ilişkisinde yarattığı

si sistemi ve onun güne ve du-

natın onun yaşamında oynadı-

değişimle “tiyatro aygıtı”nda

ruma bağlı olarak büründüğü

ğı rolle ilgili bir şeylerin ters

bir dönüşüm sağlamıştı.

bozuk biçimlerin bu soruları

gittiğinin göstergesi değil mi?

cevaplamış olduğunu mu dü-

Üç Kuruşluk Opera, burjuva

Tom Waits, William S. Burroughs ve Pet Shop Boys

toplumunda mülkiyet dağılımı

şünüyoruz?

gibi farklı tarzlardan sanatçı-

Ancak Uluslararası İstan-

sürecini konu edinir ve edebi

larınkini de içeren sayısız po-

bul Bienali gerçekten de bü-

bir anlatımla “kapitalizmin, eko-

püler yorumu gerçekleştirilmiş

ründüğü her hal ve taşıdığı her

nominin, dahası paranın kendi-

olmasına rağmen, “İnsan Neyle

başlıkla yerel, ulusal ve ulusla-

ne özgü gerçeklik ve dinamikleri-

Yaşar?” sarsıcı ve itici gücün-

rarası arasındaki dinamiklerin

nin” �� hâlâ geçerli bir temsilini

den hiçbir şey kaybetmemiş

bilindik karmaşıklığının yükü-

sunar. Oyun ����’de, Weimar

durumda. Şarkı, ��. yüzyıl

nü taşıyan son derece temsili

Cumhuriyeti’nin zirvede ol-

��. Uluslararası İstanbul Bi-

popüler kültür tarihinde özel

bir sanat sunumu. Dolayısıyla

duğu dönemde ve Hitler’in

enali, başlığını Türkçe’ye “İn-

ve neredeyse simgesel bir rol

pazarlamaya, siyasi, kuramsal

Almanya’da iktidara gelmesin-

san Neyle Yaşar?” olarak çevri-

oynamayı sürdürdü. Yine de

ve sanatsal kullanım ve suiis-

den hemen önce, burjuva ide-

len “Denn wovon lebt der Mensch?”

bir serginin başlığı olarak bu

timallere açıklığıyla faydalı

olojisinin hayırseverlik, adalet

adlı şarkıdan alıyor. Bu şarkı

cümle kuşkusuz kulağa fazla-

olabilecek çelişkiler ve beklen-

sistemi, emniyet örgütü, evlilik,

Bertolt Brecht’in Elisabeth

sıyla abartılı gelebilir; özellikle

medik bir aradalıkları tetikleye-

romantizm, kardeşlerarası sev-

Hauptmann ve Kurt Weill ile

de asıl vurgunun cevapta değil

bilecek şatafatlı bir başlık son

gi, din ve bağımsız otorite gibi

birlikte tam �� yıl önce yazdığı

de sorunun kendisinde olduğu

derece uygun da olabilir.

çeşitli bileşenlerine acımasızca

Üç Kuruşluk Opera adlı oyunun

düşünülürse, daha da iddialı ve

Brecht’in Marksizmi ile

ışık tutar. Brecht kendisi de

ikinci perdesinin kapanış par-

hatta kibirli görünebilir. Ama

ütopya, ütopyacı potansiyel

Gay’in Dilenci Operası’nı yaz-

çası. John Gay’in ��. yüzyılda

neden olmasın? Brecht’in sor-

ve sanatın siyasete alenen dah-

dığı erken endüstriyel kapita-

yazdığı Dilenci Operası’nın bir

duğu soru bugün de aynı aci-

line olan inancı, hâkim çağdaş

lizm dönemiyle kendi dönemi

uyarlaması olarak yazılan oyun,

liyeti taşımıyor mu? ����’daki

bakış açısından/açılarından

arasındaki benzerliklere işaret

����’deki galasında muazzam

ekonomik krizin ardından dün-

değerlendirildiğinde şüphesiz

eder: “Hâlâ, her nasılsa, aynı sos-

bir başarı kazanmış, kısa süre-

yayı dönüştüren değişimlerden

biraz modası geçmiş, tarihsel

yolojik durum içerisindeyiz. Tıpkı

de hem sanatsal bir biçim hem

pek de farklı olmayan, felaketle

açıdan yersiz ve kurumsal so-

iki yüz yıl önce olduğu gibi bugün

de toplumsal ve siyasi değişimin

sonuçlanabilecek küresel deği-

lun çöküşüyle neoliberal hege-

de, neredeyse her seviyede, çok çe-

bir aracı olan tiyatroda devrim

şimlerin yaklaştığı korkusuyla

monyanın yükselişine tanık ol-

şitli yollarla da olsa, ahlaki pren-

niteliğinde değişikliklerin yolu-

yaşamıyor muyuz? Sanatın

duğumuz bu dönemle uyumsuz

siplere ahlaki bir yaşam sürerek

toplumsal değişime önayak

görünüyor. Ancak asıl soru bu

değil ahlakın sırtından geçinerek

Her ne kadar Brecht henüz

olmasıyla ilgili sorular, solun

durumun aslında yaşadığımız

hürmet eden bir toplumsal düzene

bir yıl geçmeden daha keskin

faşizmle ve Stalinizmle karşı

döneme özgü bir belirti olup

sahibiz.” �� Bu durum, vurgunun

ve didaktik oyunlar [Lehrstücke]

karşıya geldiği ����’lardaki ka-

olmadığı. Brecht’in ����’lar ve

periyodik olarak dini ahlak ile

yazmaya yönelse de Üç Kuruş-

dar acil cevap beklemiyor mu?

��’lerdeki inanılmaz popülerli-

liberal demokrasi arasında gi-

luk Opera, yazarın “Her suçlu

Yoksa sanat janrlarıyla sınırlan-

ği ve yumuşak bir geçişle “bir

dip geldiği günümüzde de de-

bir burjuva, her burjuva bir

mış, kültürel eğilimler olarak

klasiğe” dönüştürülmesinin ar-

vam ediyor. ¶

nu açmıştı.

Önce ekmek gelir, arkadan ahlak Bugün “İnsan Neyle Yaşar?” sorusu Brecht

dünya ölçeğinde yoksulluğun ve baskının

tarafından ortaya atıldığı ���� yılındakinden

sürdürülmesine hizmet eden sahte ahlaki

rolünden de uzak durmadı. Popüler kültür

bile daha büyük bir aciliyet ve güncellik

standartları ifşa etme konusunda ısrar

ve kitle kültüründe sorun, Brecht’in bizi

riyle yaklaşıyordu, ama onun eğlendirici

taşıyor. Liberal ekonominin hızlı gelişiminin

ediyor. “İnsan Neyle Yaşar?” sergi açısından,

uyardığı üzere, haz değil, hazzın işlevidir.

toplumsal uzlaşmanın dağılması üzerinde

bizim ve sanatçıların bugün aciliyet taşıyan

Dolayısıyla sorun, Žižek’in işaret ettiği

����’de gösterdiği etki ile günümüzdeki

ekonomik ve toplumsal soruları sormamızı

gibi, süper-egonun eğlenme talebinin top-

etkisi arasındaki benzerlikler çarpıcı;

sağlayan hem bir tetikleyici, hem de bir tür

lumsal düzen ve baskının ana mekanizması

bu açıdan, ��. yüzyılın bir diğer dev

senaryo işlevi görecek. Şarkının sözlerine

haline geldiği bir toplumda “hazzın nasıl

yazarının, temel eseri Büyük Dönüşüm’ü

şöyle bir göz gezdirdiğimizde bile birçok

özgür kılınacağı” ve zevk alma yeteneğine

����’te yayımlayan siyasal iktisatçı Karl

olası tema keşfedebiliyoruz: Zenginlikle

devrimci rolünün nasıl iade edileceğidir.

Polanyi’nin analizini hatırlamakta yarar var.

yoksulluğun, besin kaynaklarıyla açlığın

Brecht’i tekrar gündeme getirmek

Polanyi, “kısıtlamaları kaldırılmış piyasa

dağılımı, siyasi manipülasyonlar, cinsiyete

çağdaş kapitalizm koşullarında sanatsal

ekonomisinin” gelişimi ve ardından faşizmin

dayalı baskı, toplumsal normlar, nabza

uğraşın rolü hakkında bir düşünme

yükselişi üzerine yaptığı analizde, toplumsal

göre ahlak, dine dayalı ikiyüzlülük, kişisel

denemesine girişmek, günlük pratiklerimizi,

gelişimle ekonomik

sorumluluk ve baskıya boyun eğme…

değer sistemlerimizi ve eylem biçimlerimizi

gelişimi uzun vadede

Bunlar kesinlikle “önemli” ve neredeyse

yeniden değerlendirmek anlamına geliyor.

ayırma eğiliminin, son

önceden tahmin edilebilecek konular;

Elbette, Fredric Jameson’ın işaret ettiği

noktada toplumsal

birçok sergi de, özellikle çağdaş bienaller,

gibi, “‘günümüz için bir Brecht’i’, ‘Brecht’te

karmaşa ve totaliter

bu konuların üzerine gitmeye çalışıyor.

yaşayanı ve ölmüş olanı’, postmodern veya ge-

Her suçlu bir burjuva

B

ienal kavramsal çerçevesini geliştirmede Brecht’i bir başlangıç noktası olarak alırken yöntem sorunu da hayati bir önem taşıyor.

Brecht’in izinden giderken, onun günümüzde akademik solun bir Che Guevara’sı veya geleneksel ortodoks solun değişmez yazarı imgesini görmezden gelerek “Brechtoloji”ye ve onun deneylerinin sayısız yeniden keşfinin son bulduğu çıkmaz sokağa umursamazca yüz çevirmek mümkün mü?

Bunun yerine Brecht’i serginin biçim ve yapısını ararken önderlik edecek [kızıl] bir hat olarak takip etmek, bu “bakmanın ötesinde”ki yaklaşımla izleyiciyi daha üretken bir katılımcı, hatta bir suç ortağına dönüştürmek mümkün mü?

B

recht’in bizim bugün sanatçılar, yazarlar ve küratörler olarak tekrar edebileceğimiz jestleri, yaklaşımları ve teknikleri nelerdir? Bunun sonucu ne olabilir? Kolektif yaratıcılık, epik tiyatro, yabancılaştırma efekti [Verfremdungseffekt], bir popüler eğitim ve siyasi ajitasyon aracı olarak sanat… Sanatçının ve sanatın toplumsala müdahale ettiği bu konumlar birer model olarak hâlâ heyecan verici değil mi? Bugünün perspektifinden bakıldığında Brecht’in bir çözüm veya doğrudan bugüne tercüme edebileceğimiz unutulmuş bir yöntem önerdiği anlamına gelmiyor bu, hatta, tam aksini söylüyor: Asıl mesele, şimdinin sorunlarını doğru formüle edebilmek için bizi harekete geçirecek bir siyasi-estetik boz-yap yaratabilmek.

Her burjuva bir suçludur

B

recht bizi, kuralları hakkıyla öğrenip eleştirel yetilerimizi veya müdahale ve değişim potansiyelimizi köreltmeden nerede durduğumuzu tekrar tekrar yeniden düşünmeye, dünyayı amatör aktörlerden oluşan bir yer olarak görmeye davet ediyor. Brecht, yazar ve yönetmen olarak, tiyatronun “üretim aygıtı”nı sürekli kesip açmayı ve ortaya sermeyi, sonra da yapısını bozarak onu dönüştürmeyi hedefledi; bizi “çağdaş sanat aygıtı”nın mevcut çıkmazından kurtaracak yaklaşım da bu olsa gerek. Brecht’in ortaya koyduğu “işe yararlık” sorunu burada öncelikle sanat ile toplumsal ilişkilerin etkileşimini gözlemleme ihtiyacı anlamına geliyor. “Ortodoks sol bir konumla çağdaş sanat arasındaki çatışmanın çağdaş sanatın anlaşılmasında belirleyici bir rol oynadığı”�� İstanbul ve Türkiye’de, küresel neoliberalizm ve yerel etnik temelli ulusalcılığın çifte açmazından bir çıkış aramak kendini adamaya değecek tek uğraş gibi görünüyor.

Dipnotlar 01 Fredric Jameson, Brecht and Method [Brecht ve Yöntem], Verso, Londra-New York, 2000, s. 13.

02 Bertolt Brecht, “On the Threepenny Opera/Üç

rejimlerin yükselişiyle

Bugün bienaller, kentlerin kendilerini

lecek için bir Brecht’i, post-sosyalist hatta post-

Kuruşluk Opera Üzerine”, Threepenny Opera [Üç

sonuçlanacağına

uluslararası iletişime elverişli özellikleriyle

Marksist bir Brecht’i, eşcinsel kurama veya

Kuruşluk Opera], ed. ve çev. Ralph Manheim ve John Wilett, Penguin Classics, 2008, s. 92.

küreselleşen dünya haritasında konumlan-

kimlik siyasetine uygun bir Brecht’i yeniden

Tıpkı Polanyi’nin-

dırmak için kullanmaya çalıştıkları kültürel

keşfetmek veya hayata geçirmenin Brecht’e

ki gibi, Brecht’in

turizm bileşenleri, bir başka deyişle, sana-

fazlasıyla aykırı bir çaba” �� olacağına şüphe

İkinci Dünya Savaşı

tın genellikle havalı, hoş, eğlenceli olarak

yok. Peki Brecht’e yeniden keşfedilmesi

04 Süreyyya Evren, ‘Art + Politics. From the Collection

dikkat çekiyordu.

03 Jameson, age, s. 5.

öncesi gelişmelere

sunulduğu birer “kültürel alışveriş” öğesi

ve yeni kuşaklara gösterilmesi gereken

of the City of Vienna / Sanat + Siyaset. Viyana

ilişkin analizi de gü-

olma eğilimindeki sergiler haline geldi…

bir klasik olarak değil de, çeşitli sanatsal

Şehir Koleksiyonundan’ içinde, editör Hedwig

nümüzdeki durumla

Brecht, sanatın “lezzete dair” muamele

pratikler ile sanata yaklaşım modelleri,

Saxenhuber, Viyana Şehri Kültürel Çalışmalar

ürpertici benzerlikler

görmesi olarak nitelendirdiği, sadece eğ-

önerileri ve stratejilerinin kaynağı olarak

Bölümü için, 2008. [Museum on Demand: Springer

taşıyor ve özellikle

lence amaçlı kullanımına şüphesiz eleşti-

dönemez miyiz? ¶

Wien New York], s. 170-183.

��. Uluslararası İstanbul Bienali | ��th International İstanbul Biennial

The Dreigroschen Times

September �� Eylül-November � Kasım ����

ÜÇ KURUŞLUK HABERLER

3

WHAT KEEPS MANKIND ALIVE? �e ��th International İstanbul

fronted fascism and Stalinism?

transformation into ‘a classic’—

Biennial takes its title from the

Or do we really consider them

precisely indicate that some-

song Denn wovon lebt der Men-

today to be solved within an all-

thing has gone wrong with con-

sch?, translated into English as

encompassing system of cultural

temporary society, along with

What Keeps Mankind Alive? �e

industry and its contemporary

the role of art within it?

song closes the second act of

malformations, confined to art

�e �reepenny Opera the-

the play �e �reepenny Opera,

genres, predictable as cultural

matises the process of redis-

written exactly �� years ago by

trends, and profitable for the

tribution of ownership within

Bertolt Brecht in collaboration

purposes of marketing?

bourgeois society and through

However, the Internation-

a literary narrative offers a still

Kurt Weill. A phenomenal suc-

al İstanbul Biennial is a highly

valid ‘representation of capitalism

cess at the time of its premiere

representative art manifesta-

itself – how to express the econom-

with Elisabeth Hauptmann and

in ����, the play was written as

tion, burdened as such by the

ic – or, even better, the peculiar re-

an adaptation of John Gay’s

usual complexity of dynamics

alities and dynamics of money as

��th-century �e Beggar’s Opera,

between the local, the national,

such’.�� �e play sheds an unfor-

and it set out to revolutionise

and the international in all its

giving light onto a variety of ele-

theatre as both an artistic form

guises and titles, and a grandi-

ments of bourgeis ideology such

and a tool for social and polit-

and continued to play a special

ose title seems quite appropri-

as charity, judiciary and police

ical change.

and almost emblematic role in

ate—sufficiently open to market-

system, marriage, romance, fra-

Although in less than a year

the popular culture of the ��th

ing, political, theoretical and ar-

ternal love, religion and sove-

Brecht would proceed to write

century. Still, as the title of ex-

tistic uses and misuses to trigger

reign authority, at the very peak

more rigorous, explicitly di-

hibition, it surely could be seen

an avalanche of hopefully useful

of the Weimar Republic in ����,

dactic forms of Lehrstücke, the

as being grandiose—not to men-

contradictions and unexpected

just before Hitler’s accession

constellations.

transformation of the ‘theatre

tion the question mark implying

apparatus’ by �e �reepenny Op-

that the point is in the asking

era, based on Brecht’s assertion that ‘a criminal is a bourgeois

to power in Germany. Brecht

It certainly seems that, seen

himself pointed out similarities

and not the answering—making

from the dominant contempo-

between the time of early indus-

it even more pretentious. And

rary perspective[s], Brecht’s

trial capitalism when Gay’s �e

and a bourgeois is a criminal,’

why not? Isn’t the question

Marxism and his belief in uto-

Beggar’s Opera was written, and

was achieved through an alter-

posed by Brecht equally urgent

pia, utopian potential and open

his own time: ‘We still have, how-

ation of the existing notions of

today? And is it not true that we

political engagement of art all

ever, the same sociological situation.

theatre ‘genres’ and the play’s

live haunted by the fears of ap-

look a bit dated, historically

Just like two hundred years ago we

relationship with the audience.

proaching global changes, con-

irrelevant, in dissonance with

have a social order in which virtu-

Despite countless popular

sequences of which could have

this time of the crumbling of

ally all levels, albeit in a wide var-

interpretations, undertaken

lasting disastrous effects, not

institutional Le� and the rise

iety of ways, pay respect to moral

by artists from varying back-

unlike those that transformed

of neoliberal hegemony. But the

principles not by leading a moral

grounds [such as Tom Waits,

the world a�er the economic

real question is, isn’t this in fact

life but by living off morality.’ ��

William S. Burroughs and the

collapse of ����? And aren’t to-

symptomatic? Doesn’t the way

�e situation continues to this

Pet Shop Boys, to name just a

day’s questions about the role of

in which Brecht is now ‘forgot-

day, with the emphasis sliding

few], the song What keeps man-

art in instigating social changes

ten’ and ‘unfashionable’—a�er

periodically back and forth be-

kind alive? has lost nothing of its

equally pressing as they were in

his immense popularity in the

tween religious morality and lib-

power to unsettle and mobilise,

the ����s, when the Le� con-

����s and ��s and a smooth

eral democracy. ¶

Food is the first thing. Morals follow on Today the question What Keeps Mankind

Just like Polanyi’s, Brecht’s analysis of

he called a ‘culinary’ treatment of art solely

Alive? seems to be more urgent and topical

pre-WWII developments bears alarming re-

as a means of entertainment, but he did not

than when it was first posed by Brecht in

semblance to contemporary times, where

shy away from the entertaining role of art.

����. �e similarities between the influence

the insistence on exposing false moral

In the popular and mass culture, as Brecht

of rapid developments of liberal economy

standards that work to perpetuate poverty

warned us, the problem is not pleasure, but

on the disintegration of hitherto existing

and repression in the world is still in place.

its function. �e question is therefore how

social consensus in ���� and in

What Keeps Mankind Alive will serve as a

to ‘set pleasure free,’ how to regain revo-

contemporary times are striking,

trigger, as well as a certain script for the

lutionary role of enjoyment in a society in

and in this respect it is useful

exhibition, allowing us and the artists to

which, as Žižek points out, demands of the

to recall the analysis of another

pose questions of economic and social ur-

Super-Ego to enjoy — and not repression of

I

A criminal is a bourgeois

n taking Brecht as a starting position for developing the Biennial concept, the question of method is crucial. Is it possible to follow Brecht while disregarding his contemporary image of a Che Guevara of the academic Left, or a canonical author of the traditional orthodox Left, nonchalantly paying no attention to ‘brechtology’ and an apparent cul-de-sac in which countless reinventions of his experiments have ended? Is it possible, instead, to follow Brecht as a kind of [red] thread that leads the way in a search for a form and format for the exhibition, which would be, so to speak, ‘beyond looking,’ and could transform a viewer into a more productive participant — even accomplice?

W

hat are Brecht’s gestures, approaches and techniques that we, as artists, writers, curators, can repeat today? What could be the result? Collective creativity, epic theatre, Verfremdungseffekt, art as a means of popular education and political agitation… Aren’t these models for a position of socially engaged artist, and of art itself, still exciting? It does not mean that from today’s perspective Brecht is offering a deus ex machina solution or a forgotten method that we can directly translate, but exactly the opposite — it is about creating a certain politicalaesthetic puzzle that could stimulate us to properly formulate the problems of the present.

A bourgeois is a criminal

B

recht invites us to rethink our position again and again, to see the world as amateur actors, without dulling our critical faculties or our potential for intervention and change by learning the rules all too well. As a writer and a director, Brecht continuously sought to slice open and display, then deconstruct and transform the theatre’s ‘production apparatus’—it is this approach that should lead us out of the current deadlock of ‘contemporary art apparatus.’ At this time, the question of ‘usability’ of Brecht means first and foremost a repeated need to observe the interaction of art and social relations. And in İstanbul and Turkey, where ‘the conflict between an orthodox left position and contemporary art plays a critical role today in the understanding of contemporary art,’�� to exit the impasse of doublebind discourses of global neoliberalism and local ethno-nationalism seems to be the only endeavour worth all the trouble.

great author of the mid-twenti-

gency today. Even a quick look at the lyrics

enjoyment — have become the main mecha-

eth century, political economist

will discover many possible themes, such

nism of social regulation and repression.

Karl Polanyi who published

as the distribution of wealth and poverty,

Bringing back Brecht is an attempt to

his seminal work �e

food and hunger, political manipulations,

think about the role of artistic endeavour

Great Transformation in

gender oppression, social norms, double

in the conditions of contemporary capital-

����. �rough analysis

morality, religious hypocrisy, personal re-

ism, to reevaluate our everyday practices,

of the development of

sponsibility and consent to oppression, is-

our value systems and modes of operation.

‘the deregulated mar-

sues certainly ‘relevant’ and almost predic-

Of course, as Fredric Jameson points out,

ket economy’ and

table, which many exhibitions — especially

there would be something “profoundly un-

consequent rise of

contemporary biennial exhibitions—set out

Brechtian in the attempt to reinvent and revive

to engage with.

some ‘Brecht for our times’, some ‘what is living

Threepenny Opera, translated & edited by Ralph

fascism, Polanyi

Footnotes 01 Fredric Jameson, Brecht and Method, Verso, London-New York, 2000, p. 13.

02 Bertolt Brecht, ‘On the Threepenny Opera’, in

warned against

Today, biennial exhibitions are elements

and what is dead in Brecht’, some postmodern

Manheim & John Wilett, Penguin Classics, 2008,

long-term tenden-

of cultural tourism through which cities at-

Brecht or Brecht for the future, a postsocialist

p. 92.

cies of separating

tempt to use their benign and internation-

or even post-Marxist Brecht, Brecht of queer

social from eco-

ally communicative regional specificities

theory or of identity politics…” �� But can we go

03 Jameson, Brecht and Method, p. 5.

nomical devel-

to position themselves on the map of the

back to Brecht’s œuvre not as a classic that

opment, which in the

globalised world; they are manifestations

needs to be rediscovered and shown to new

Collection of the City of Vienna’, edited by Hedwig

04 Süreyyya Evren, in ‘Art + Politics. From the

end results in social

tending to ‘cultural shopping’ in which art

generations, but as a source for a variety

Saxenhuber for the Department for Cultural Affairs

chaos and rise of to-

is o�en presented as cool, fun, entertain-

of models, proposals, strategies of artistic

of the City of Vienna 2008, Museum on Demand:

talitarian regimes.

ing… Brecht was certainly critical of what

practice, understanding of art? ¶

Springer Wien New York, p. 170-183.

4

The Dreigroschen Times

��. Uluslararası İstanbul Bienali | ��th International İstanbul Biennial

ÜÇ KURUŞLUK HABERLER

September �� Eylül-November � Kasım ����

Ne, Nasıl ve Kimin için What, How & for Whom / WHW kurulduğu ���� yılından bu yana çalışmalarını Hırvatistan’ın Zagreb kentinde sürdüren bir küratör kolektifi ve kâr amacı gütmeyen bir görsel kültür kuruluşudur.

WHW, IVET ĆURLIN, ANA DEVIĆ, NATAŠA ILIĆ ve SABINA SABOLOVIĆ’ten oluşmaktadır. Kolektif, ���� yılından bu yana Zagreb belediyesine bağlı kâr amacı gütmeyen Nova Galerisi’ni yönetmektedir.

İnsan Neyle Yaşar?

Sayın baylar, bize hep ders verirsiniz: “Aman, günah, ayıp, kötü, yanlış.”

Aç karnına kuru öğüt çekilmez. Önce doyur beni, ondan sonra konuş.

Sende göbek, bizde ahlak nedense. Şimdi bizi iyice dinle bak; İster şöyle düşün, istersen böyle: Önce ekmek gelir, arkadan ahlak.

Artık vermek gerek, unutmayın sakın, Tüm nimetlerden, payını yoksulların. İnsan neyle yaşar? İnsan neyle yaşar: Ezip hiç durmadan.

Soyup, dövüp, yiyip yutarak insanları.

Yaşayabilmek için hemen unutmalı, İnsanlığı unutmalı insan.

Katı gerçek budur, kaçınılmaz Kötülük yapmadan yaşanamaz.

Efendiler bize ahlaksız dersiniz Kötü kadın, utanmaz fahişe Aç karnına suçlanmak hiç çekilmez Önce doyur beni ondan sonra söyle Sende şehvet, bizde edep nedense Şimdi bizi iyice dinle bak; İster şöyle düşün, istersen böyle: Önce ekmek gelir, arkadan ahlak.

Artık vermek gerek, unutmayın sakın, Tüm nimetlerden, payını yoksulların. İnsan neyle yaşar? İnsan neyle yaşar: Ezip hiç durmadan, Soyup, dövüp, yiyip yutarak insanları.

Yaşayabilmek için hemen unutmalı, İnsanlığını unutmalı insan.

Katı gerçek budur, kaçınılmaz.

Kötülük yapmadan yaşanamaz.

TÜRKÇEYE ÇEVIREN: Tuncay Çavdar

i˙leti˙�i˙m � contact Uluslararası İstanbul Bienali International İstanbul Biennial İstanbul Kültür Sanat Vakfı İstanbul Foundation for Culture & Arts İstiklal Caddesi 64 Beyoğlu 34435 İstanbul, Türkiye t: +90 [212] 334 07 63 f: +90 [212] 334 07 18 e: ist.biennial@iksv.org www.iksv.org/bienal

medya ˙ili˙�ki˙leri˙ � media relations t: +90 [212] 334 07 57 e: medya@iksv.org

N

e, nasıl ve kimin için, her türlü ekonomik örgütlenmenin temelinde olduğu kadar, sergilerin planlamaları, kavramsal çerçeveleri ve organizasyonlarını, sanat yapıtlarının üretimi ve dağıtımını, sanatçının iş piyasasındaki konumunu da ilgilendiren üç temel soru. ���� yılında WHW’nin Komünist Manifesto’nun ���. yılına adayarak Zagreb’de gerçekleştirdiği ilk projenin başlığını oluşturan bu sorular, WHW’nin düsturu ve ismine dönüştü.

Toplumsal sermayenin sosyalizm sonrası toplumsal gerçekliğin inşasındaki aracılığı, WHW projelerinin gelişiminin, iç ve dış etkinliklerinin zemini oluşturdu.

WHW projeleri, sanat, teori ve medya aracılığıyla toplumsal meselelere dair bir tartışma platformu ve farklı konularda çalışan kültürel organizasyonlar arasında bilgi alışverişi ve işbirliği modelleri olarak tasarlanmaktadır. WHW tarafından gerçekleştirilen projeler, sanat sergilerinin yanı sıra uluslararası sanatçı, küratör ve kültür kuramcıları tarafından yürütülen konuşmalar ve kamusal tartışmalar ile çeşitli yayınlar, çağdaş kültürel teori ve pratikler üzerine yayımlanmış bir kitap, radyo yayınları ve müdahaleler, gösterimler ve canlı gösterilerden oluşmaktadır. ¶

What, How & for Whom a non-profit organization for visual culture and curators’ collective formed in ���� and based in Zagreb, Croatia. Its members are curators IVET ĆURLIN, ANA DEVIĆ, NATAŠA ILIĆ and SABINA SABOLOVIĆ.

Since May ���� WHW has been directing the program of Gallery

What Keeps Mankind Alive?

You gentlemen who think you have a mission To purge us of the seven deadly sins Should first sort out the basic food position Then start your preaching: that’s where it begins You lot, who preach restraint and watch your waist as well Should learn for all time how the world is run: However much you twist, whatever lies you tell Food is the first thing. Morals follow on.

So first make sure that those who now are starving Get proper helpings when we do the carving.

What keeps mankind alive?

The fact that millions Are daily tortured, stifled, punished, silenced, oppressed.

Mankind can keep alive, thanks to its brilliance In keeping its humanity repressed.

For once, you must try not to shirk the facts: Mankind is kept alive by bestial acts.

You say the girls may strip with your permission.

You draw the lines dividing art from sin.

So first sort out the basic food position Then start your preaching: that’s where we begin.

You lot, who bank on your desires and our disgust Should learn for all time how the world is run: Whatever lies you tell, however much you twist Food is the first thing. Morals follow on.

So first make sure that those, who now are starving Get proper helpings when we do the carving.

NOVA, non-profit, city-owned gallery in Zagreb.

W

hat, how & for whom are the three basic questions of every economic organization that also concern the planning, concept and realization of exhibitions, as well as the production and distribution of artworks or artists’ position at the labour market. �ese questions, which were the title of WHW’s first project dedicated to the ���th anniversary of the Communist Manifesto, in ���� in Zagreb, became the motto of WHW’s work and the title of the collective. Instrumentality of social capital in constituting the social post-socialist reality turned out to be a matrix for the development of WHW’s projects

and their internal and external operations. All WHW projects have been conceived as a platform for discussing relevant social issues through art, theory and media, as well as a model of collaboration and exchange of know-how between cultural organizations of different backgrounds. Besides exhibitions, WHW projects encompass lectures and public discussions conducted by international artists, curators and cultural theoreticians, publications and a book edition on contemporary cultural practice and cultural theory, radio broadcasts and interventions, screenings and live acts. ¶

What keeps mankind alive?

The fact that millions Are daily tortured, stifled, punished, silenced, oppressed.

Mankind can keep alive, thanks to its brilliance In keeping its humanity repressed.

For once, you must not try to shirk the facts: Mankind is kept alive by bestial acts.

Kurt Weill/ Bertolt Brecht, 1928 �e �reepenny Opera, Penguin Classics, 2007.

Translated into English by Ralph Manheim & John Willett

what is fatal is always the failure to learn.

The Dreigroschen Times ÜÇ KURUŞLUK HABERLER

Hereabouts

Buralarda

Yayımlayan | Publisher:

people have concluded that God,

insanlar şu sonuca varmışlar,

International İstanbul Biennial

requiring both a Heaven and Hell,

hem bir Cennet’e hem de Cehennem’e ihtiyacı olan Tanrı,

didn’t need to plan two establishments

iki değil, sadece

but just one: Heaven.

bir kurum tasarlamış: Cennet.

It serves the unprosperous,

Aynı cennet, refaha ve başarıya ulaşamayanların

unsuccessful as Hell.

Cehennemi olmuş.

Ölümcül olan ög˘renme aczidir.

Uluslararası İstanbul Bienali Editör | Editor: İlkay Baliç Metinler | Texts by WHW, Bertolt Brecht Çeviri | Translation: Nazım Dikbaş Tasarım | Design: Dejan Kršić Tipografi | Typography: Baskerville �� Pro, Sebastian Text Pro, H&FJ Champion, Egyptienne Kâğıt | Paper: Enzo Classic Baskı | Printed by Ofset Yapımevi