DOBRA MAMA 56 by DOBRY DOM

nr 4 (56) 2019 cena: 3,99 zł (w tym 8% VAT)

7. i 8.

MIESIĄC CIĄŻY

TAJEMNICE LAKTACJI

Mleko krowie, kozie czy modyfikowane

które wybrać?

Wracasz do pracy?

ISSN 2080-5551 INDEKS 256013

Nie stresuj się!

Jadłospis w żłobku i w przedszkolu

TEMAT NUMERU

Ciąża pod kontrolą tarczyca, cukrzyca, anemia, nadciśnienie

NIEZBĘDNIK: WYPRAWKA DO ŻŁOBKA I DO PRZEDSZKOLA

SKARPETKI KONTRA KAPCIE

Pinette

Nomi

Hoppa odwiedź nas na www.bellamy.pl i dowiedz się więcej

Dołącz do nas

Bellamy ul. Kościuszki 27, 38-500 Sanok, tel. +48 13 44 40 156, kom. 533 994 698, www.bellamy.pl, biuro@bellamy.pl

OD REDAKCJI

Zobacz nas w sieci!

/dobra.mama

Od redakcji Ko c h a n i Ro d z i c e!

Bycie mamą i tatą to sztuka wyborów i szu-

przewodników! Kochani rodzice, w redak-

kania najlepszych rozwiązań. Od pierw-

cji DOBREJ MAMY nie mamy wątpliwości,

szych chwil z maleństwem rodzice sto-

że każda z podjętych przez Was decyzji bę-

ją przed tysiącami decyzji. Poród natu-

dzie najlepsza dla Was i Waszej pociechy.

ralny czy zabiegowy, w domu czy w szpi-

Macie problem? Alergia, anemia, rotawiru-

talu, karmienie naturalne czy rezygna-

sy, tokofobia? Często bywa wyjątkowo ciężko,

cja z poznania tajemnic laktacji, żłobek

wtedy najlepiej zasięgnąć rady u specjalisty,

czy praca, co powinno znaleźć się w wy-

doczytać. Jesteśmy dumni, że możemy Wam

prawce do żłobka i do przedszkola. Jed-

towarzyszyć w trudach wychowania i speł-

ną z fundamentalnych decyzji jest rów-

niania się w najważniejszej roli życia.

nież wybór odpowiednich zabawek i do-

Dziękujemy za zaufanie i wybór DOBREJ

brze zbilansowana dieta dziecka od pierw-

MAMY! Korzystając z okazji życzymy inspi-

szych dni. Każdy z Was ma swój cel, pra-

rującej lektury.

wo do popełniania błędów i swój patent. Pamiętajcie, dzieci nie potrzebują idealnych rodziców, ale odpowiedzialnych

Redaktor naczelna

Nasi eksperci

dr n. med. Tadeusz Oleszczuk

ginekolog-położnik

Bożena Florczyk

pediatra, neonatolog

Ewa Bielawny

Monika Wójcik

Angelina Ziembińska

ekspert marki Anita

położna, laureatka konkursu „Położna na medal”

blogerka i vlogerka diabetologiczna

Aleksandra Osińska

lek. med. Grzegorz Siteń

lek. Bogumiła Górczewska

pediatra, nefrolog Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA

autorka bloga Porady Pediatry

www.dobra-mama.pl

Irena Sienkiewicz-Jabłońska

położna, laureatka konkursu „Położna na medal”

międzynarodowy konsultant laktacyjny

Paulina Skóra

Kosmetyczka Roku 2016, Bielenda

Marta Łapińska

Justyna Garstecka-

Paulina Górska

Marta Skrzypiec

ekspert marki Bebiko 2

założycielka Motherhood

poradnia dietetyczna „Dietetyk Na Walizkach”

ekspert Smart Pharma Sp. z o.o.

Natalia Bała

Katarzyna Sadowska

ekspertka Kärcher

mama, pasjonatka psychologii, blogerka

Zuzanna Szypowska

położna i arteterapeutka, dietetyk kliniczny, Instytut założycielka Szkoły Rodzenia Zdrowego Żywienia i Dietetyki ABC Dobry Start w Prudniku Klinicznej „Sanvita”

Marzena Langner-Pawliczek

Maja Falkiewicz-Gancarz

Ewelina Saja

mama Adasia i Leona

Homebook

Współpraca: Arleta N., przedszkolanka, ekspert Oznaczone.pl

Ewa Sypnik-Pogorzelska, Magdalena Jarzynka-Jendrzejewska,

mgr farm. Piotr Majka, Farmina sp. z o.o.

dietetyczki poradni dietetycznej DIETOSFERA, autorki książki

mgr farm. Ewa Wiełowicz, Farmina sp. z o.o.

„Żywienie dziecka w pierwszym roku życia”

M. Zieleń-Puszczecka, autorka

4x4 Czyli co robić, gdy nasz szkrab rusza w świat?

Przychodzi w końcu taki dzień, w którym nasze maleństwo wyrusza, raczkując a potem stawiając pierwsze kroki, na podbój „wielkiego świata”. Co prawda na razie będzie to tylko nasz dom, lecz dla malucha to i tak wielka wyprawa, pełna przygód i niespodzianek. Jak sprawić by nasze podłogi były bezpieczne dla dziecka, które zaczyna poznawać świat?

dealnym rozwiązaniem jest pa-

SC 4 – moc możliwości

rownica Kärcher. Chroni ona za-

Szczególną uwagę warto zwrócić na

równo przed bakteriami, które na-

model SC4, który doskonale sprawdzi

turalizuje w 99,9% jak i przed pozo-

na wielu różnych wodoodpornych po-

stałościami detergentów, gdyż czyszcze-

wierzchniach w kuchni i łazience. Z jej

nie urządzeniem odbywa się całkowicie

pomocą wyczyścisz więc nie tylko pod-

bez nich – samą parą wodną. Sprzątając

łogę, ale także armaturę kuchenną czy

nią zapewniasz swojemu małemu od-

łazienkową, wanny, zlewy, płytki, oka-

krywcy pełne bezpieczeństwo podczas

py, płytę indukcyjną etc. Urządzenie

jego pierwszych eskapad. Parownicą

posiada dodatkowy zbiornik, dlatego

Kärcher wyczyścisz także wszelkie wo-

można uzupełnić wodę w dowolnym

doodporne powierzchnie w kuchni i ła-

momencie, nie czekając na wystudze-

zience, armaturę, płytki, blaty itd. Dla-

nie się bojlera. Jest to bardzo wygod-

czego jeszcze warto czyścić pełną parą?

ne, gdyż można pracować bez robienia

Przekonajmy się!

przerw i szybciej uporać się z porządkami, a zaoszczędzony czas spędzić

Para buch! Dysza w ruch!

na zabawie z naszą pociechą. Parowni-

Jak działa parownica i dlaczego jest tak

ca SC 4 posiada nowe dysze podłogowe

skuteczna? Cząsteczki pary wodnej wśli-

Comfort Plus wyposażone są w system

zgują się pomiędzy brud a czyszczo-

łatwej wymiany ściereczek bez kontak-

ną powierzchnię skutecznie go odspaja-

tu z brudem. Praktyczne schowki na

jąc. Czyszczenie odbywa się tu bez środ-

urządzeniu sprawiają, że przechowy-

ków chemicznych tylko gorącą parą pod

wanie akcesoriów czy kabla jest łatwe

ciśnieniem. Para jest jednym z najbar-

a samo urządzenie bardzo dobrze się

dziej higienicznych mediów czyszczą-

przechowuje.

cych - usuwa nawet najtrudniejsze cząstki brudu, penetrując całą czyszczoną

W rodzinie parownic Kärcher każ-

powierzchnię, w tym wąskie szczeliny

dy znajdzie coś dla siebie. Znajdu-

i pory materiału. Para opuszczająca dy-

ją się tam urządzenia od małych, bar-

szę ma temperaturę około 100ºC. Brud

dzo kompaktowych po większe, moc-

nagrzewa się szybciej niż powierzch-

niejsze, z pomocą których po dopo-

nia, do której przylega. Ta różnica tem-

sażeniu w żelazko możemy znacznie

peratur sprawia, że cząsteczki brudu

usprawnić i skrócić nielubianą czyn-

rozszerzają się mocniej niż powierzch-

ność jaką jest prasowanie.

nia, a to powoduje niemal samoczynne odspajanie się brudu. Co ważne, badania naukowe zlecone przez firmę Kärcher potwierdziły skuteczność parownic

Kärcher Sp. z o. o.

w usuwaniu bakterii najczęściej spoty-

Stawowa 138-140, 31-346 Kraków

kanych w domu. Skuteczność parowni-

Biuro obsługi klienta: +48 12 63 97 105

cy oceniono w tym badaniu na 99,99%.

lub 801 811 234

Jest to więc rozwiązanie, które eliminu-

Fax: +48 12 63 97 123,

je dwa zagrożenia dla zdrowia malucha:

Email: biuro@pl.kaercher.com

po pierwsze bakterie po drugie środki czyszczące mogące wywoływać alergię.

Więcej informacji na www.karcher.pl www.dobra-mama.pl

TEMAT NUMERU

Strefa taty

10 praktycznych wskazówek, jak urządzić pokój dziecka

Jak zaplanować podróż z dzieckiem?

Urządzamy przestrzeń, która jest miejscem nauki, snu, przechowywania i zabawy.

Planowanie trasy, fotelik, akcesoria i co jeszcze?

Moda i uroda

Spis treści NUMER 56 / wrzesień – październik 2019

Temat numeru

Newsy

8 80

Co? Gdzie? Kiedy?

Zapowiedzi, premiery, nowości w świecie parentingu.

DOBRE ADRESY

Problemy z tarczycą, cukrzyca, anemia, nadciśnienie.

Strefa dziecka

Polecane dla mamy i dziecka.

Niezbędnik

Ciąża pod kontrolą

GŁADKI, JAK SKÓRA NIEMOWLĘCIA

Kąpiel bobasa – krok po kroku

Anemia u dzieci

Mleko krowie, kozie czy modyfikowane ?

Rozszerzenie diety dziecka

7. i 8. miesiąc ciąży

Jadłospis w żłobku i przedszkolu

Tokofobia, czyli lęk przed porodem

Czekolada probiotyczna

Depresja poporodowa

Jak się nie dać przedszkolnym infekcjom?

Poród naturalny po cesarce jest możliwy

Uważaj na rotawirusy

Wyprawka do żłobka

Czego potrzebujesz dla swojego malucha?

Wyprawka do przedszkola

Skarpetki kontra kapcie

Co kupić dziecku?

Co lepsze dla malca?

Ciąża i poród

Higiena intymna w ciąży

Pielęgnacja przed porodem i po nim. Wkraczamy w trzeci trymestr.

Jak sobie z nim radzić?

Nowa rola matki – to dla wielu trudne pytanie.

Przeciwwskazania i zalety.

www.dobra-mama.pl

Tajemnice laktacji

Wracasz do pracy po urlopie macierzyńskim? Nie stresuj się!

60 72

ANITA WSPIERA MAMY

Najnowsze wytyczne czyli „z czym to się je”.

Na co mama powinna zwrócić uwagę? Smaczna i prozdrowotna przekąska.

Przed posłaniem dziecka do żłobka lub przedszkola sprawdź na co narażone są maluchy i jak radzić sobie z najczęstszymi chorobami. Objawy, zapobieganie, leczenie.

Co zrobić, kiedy mama ma za mało mleka?

Cenne wskazówki.

Moja bielizna, moja wygoda.

Jak zachować czystość w domu? ABC domowych porządków, gdy w domu mieszka maluch.

Lifestyle

Świetnie, bomba, cudownie! Chwal swoje dziecko, ale mądrze.

Sprawdzone przez mamy

Przyczyny, leczenie i zapobieganie.

Które wybrać?

Wyjątkowe stylizacje do pracy: eleganckie i na luzie.

Strefa mamy

Najczęstsze problemy skórne u niemowląt.

Rozwiewamy obawy młodych rodziców.

Pracująca mama

SZKOŁY RODZENIA

MAMA NA ZAKUPACH

Baza najlepszych placówek w kraju. Na to warto zwrócić uwagę.

NEWSY newsy

Co słychać? Szukasz informacji o ciekawych warsztatach, eventach, targach dla rodziców i dzieci? Przedstawiamy najistotniejsze informacje, którymi warto się zainteresować.

Kampania „Położna na medal” - Wybierz najlepszą położną 31 lipca minęły cztery miesiące od startu 6. edycji kampanii „Położna na medal”. Jednym z elementów kampanii jest konkurs o tej samej nazwie. Konkurs składa się z dwóch etapów. W pierwszym etapie, od 1 kwietnia do 31 lipca br., można było nominować położne oraz głosować. Natomiast w drugim etapie, który potrwa do końca grudnia br., można głosować na zgłoszone położne. Konkurs „Położ-

na na medal” to najbardziej prestiżowy konkurs w środowisku, odbywający się nieprzerwanie od 6 lat. Jego celem jest wyłonienie trzech najlepszych położnych w kraju oraz wyróżnienie po jednej położnej w poszczególnych województwach. Organizatorem kampanii i konkursu jest Akademia Malucha Alantan. Mecenasem została marka Oktaseptal. Głosowanie na stronie: poloznanamedal.info

Dumbo - Uwielbiana historia Disneya powraca! -

Warszawskie Dni Rodzinne - Weekend pełen atrakcji W dniach 13–15 września zapraszamy na wyjątkowy weekend pełen atrakcji! Warszawskie Dni Rodzinne zamienią stolicę w wielki plac zabaw. Na terenie całego miasta odbędą się setki bezpłatnych wydarzeń, skierowanych do rodzin z dziećmi. Zorganizują je teatry, muzea, szkoły językowe i artystyczne oraz inne placówki o różnorodnym profilu działalności. Będą zajęcia językowe, z kodowania, rysunku, tańca i rękodzieła. W ramach akcji do współpracy zapraszamy nie tylko sferę publiczną, lecz także organizacje pozarządowe i firmy prywatne. Finałem WDR będzie wielki, sportowo-rodzinny piknik na Błoniach PGE Narodowego, który odbędzie się 14.09.2019 r. Na uczestników czekać będzie masa atrakcji – treningi z utytułowanymi sportowcami, warsztaty z drukowania 3D, magiczne animacje, strefa targowa, dmuchańce, żaglówki, samoloty i wiele, wiele więcej!

Reżyser przeniósł losy słonika z gigantycznymi uszami z klasycznej animacji do filmu łączącego plan aktorski z animacjami komputerowymi. Świat ludzi w nowej wersji „Dumbo” został rozbudowany, a w role głównych bohaterów wcielili się m.in. Colin Farrell, Micheal Keaton, Danny DeVito i Eva Green. Dostępne na Blu-ray i DVD. Galapagos

galapagos.com.pl

warszawskiednirodzinne.pl

ROSSMANN DLA SZKOŁY W GHANIE - Zbiórka na szczytny cel Kupując w pierwszych dniach września w drogeriach Rossmann Czekotubki od Wedla ze specjalnymi naklejkami, wspierasz szczytny cel. Cały dochód z ich sprzedaży Rossmann przekazuje na budowę szkoły w Ghanie. Przyłącz się do akcji Rossmanna, Wedla i Omenaa Fundation!

rossmann.pl

www.dobra-mama.pl

1. Benio, tata i reszta świata - Izabela Michta -

Książka w przystępny i uroczy sposób przedstawia wyzwania i troski naszych milusińskich oraz podejmuje tematy trudne, ale jakże potrzebne. Wydawnictwo Skrzat, skrzat.com.pl

Świadoma Mama - Warsztaty dla kobiet w ciąży i młodych mam Cykl bezpłatnych warsztatów adresowany jest do przyszłych i obecnych rodziców, którzy chcą zapewnić swojemu dziecku jak najlepszy start. Uczestniczą w nich najlepsi specjaliści z całej Polski, udzielając rad i rozmawiając o macierzyństwie bez tabu. Szczepienia, seks w ciąży, rozwój ruchowy dziecka – za każdym razem poruszamy inne kwestie. Dzięki Świadomej Mamie zdobędziesz wiedzę, otrzymasz wartościowe upominki, możliwość bezpłatnej sesji, a twoimi dziećmi zajmą się animatorzy! Najbliższe terminy: Łódź – 5.09, Poznań – Targi Happy Baby 14–15.09, Gdańsk – 18.09, Wrocław – 26.09, Zielona Góra – 10.10, Poznań – 24.10. Wybierz miasto i zarejestruj się teraz: swiadomamama.pl

Kącik małego czytelnika

Książeczki dla dzieci bawią, uczą i pobudzają wyobraźnię. Dzięki nim maluszek poznaje nowe słowa i obrazy.

2. DALEJ NIŻ NIEBO

- Dara Ó Briain Jeśli chcesz wiedzieć jak zostać astronautą, jak jest na planecie Wenus, jak będzie wyglądać koniec Wszechświata - wyrusz w pełną ciekawych faktów i przezabawną podróż w kosmos. Wydawnictwo Wilga, empik.com

3. Pierwszy dzień w przedszkolu - Justyna Bednarek -

„Dusia i Psinek-Świnek” to seria książek o dziewczynce, która poznaje świat wokół siebie razem z mamą, tatą, najlepszym przyjacielem Tomkiem, a przede wszystkim z Psinkiem-Świnkiem. 24,90 zł, NASZA KSIĘGARNIA, nk.com.pl

4. Zęby

- Wojciech Grajkowski Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o zębach, ale boicie się zapytać, na przykład: jak myć zęby i dlaczego to takie ważne? 29,99 zł, Wydawnictwo Dwukropek, livro.pl

Jan na ekoszlaku Marka Jan Niezbędny od wielu lat angażuje się w działania mające na celu zadbanie o środowisko naturalne w Polsce. W tym roku jest między innymi sponsorem technicznym akcji „Sprzątamy Polskę 2019”, w której kluby piłkarskie podczas wyjazdów w różne rejony kraju porządkują cenne przyrodniczo miejsca. Do akcji udało się zaangażować około 400 dzieci, które poświęcą część swoich wakacji na usunięcie śmieci z najbliższej okolicy. Ponadto po raz kolejny Jan Niezbędny zaprasza do wspólnego sprzątania gór, podczas akcji „Czyste Tatry” oraz „Czyste Beskidy”. W trakcie wielkiego sprzątania wolontariusze całymi rodzinami wyruszają na górskie szlaki, by zbierać zalegające na nich śmieci. Po zejściu z gór czeka ich mnóstwo atrakcji przygotowanych przez organizatorów, a my zapraszamy oczywiście do Strefy Relaksu Jana Niezbędnego i w pełni wyposażonego przez markę pawilonu kuchennego - podkreśla Bartłomiej Szakiewicz Marketing Manager Sarantis Polska, producenta marki Jan Niezbędny.

janniezbedny.pl

5. Widziałem pięknego dzięcioła

- Michał Skibiński, Ala Bankroft -

Ośmioletni Michał dostał na wakacje zadanie: codziennie zapisywać zdanie w zeszycie. Tak zaczął powstawać skromny dziecięcy dziennik. Te wakacje były jednak szczególne. Był bowiem rok 1939. Pierwszego września rozpoczęła się wojna. 34,90 zł, Wydawnictwo Dwie Siostry, wydawnictwodwiesiostry.pl

6. Uszy do góry. 10 opowieści na lepszy nastrój - Jaume Soler, Maria Mercé Conangla -

Oto najradośniejsza książka świata! Pomoże dziecku oswoić świat uczuć i emocji. Dowcipne i mądre opowiastki oraz kolorowe, oryginalne ilustracje sprawią, że ta wesoła książka spodoba się i dużym, i małym. 29 zł, JEDNOŚĆ, jednosc.com.pl

www.dobra-mama.pl

NIEZBĘDNIK

Wyprawka do żłobka

Czapki TuTu z ochroną UV. Marka TuTu proponuje w 100% bawełniane czapki. Zawierają filtr UV+30 i UV+50, ochronę karku oraz troczki, które można zawiązać. W sklepie TuTu znajdziesz czapki dla chłopców i dla dziewczynek w wieku od 0-16 lat. TUTU, shop.tutu.eu

Co kupić?

Moment, w którym maluszek idzie do żłobka to wielkie przeżycie zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. Przytulanka, buciki i piękne ubranko... To może się przydać.

Attipas Rainbow White. Biała, niebrudząca podeszwa, bajeczne kolory i niezwykła łatwość zakładania. Idealne dla dzieci, które mają wysokie podbicie stopy. Nadają się także na podwórko i place zabaw. Od 79,90 zł, ATTIPAS, attipas.pl

Przytulny zestaw na drzemki. Dwustronny kocyk-kołderka z antyalergicznym wypełnieniem. Pierze się go w całości, dlatego idealnie sprawdza się jako kołderka do żłobka lub przedszkola. W zestawie poduszka również do prania w całości. 178 zł, PINK NO MORE, pinknomore.pl

La Millou

Body wykonane z podwójnej warstwy bawełny, co wpływa na szybsze ogrzanie malutkiego dziecka. Ubranko ma ukryte szwy wewnętrzne, więc nie będzie podrażniać delikatnej skóry maluszka. Dolne napki przesunięte nieco wyżej niż standardowe dla wygody zapinania. 24 zł, DLA WCZEŚNIAKA, dlawczesniaka.pl

Silikonowy gryzak MINIKOIOI Kaktus. Pomaga złagodzić podrażnienia i przynosi ulgę opuchniętym i bolącym dziąsłom. Wykonany w 100% z najwyższej jakości silikonu spożywczego. Dla dzieci powyżej 3. miesiąca życia. 34,90 zł, MINIKOIOI, kidy.pl

Zestaw poszewek do łóżeczka Amy Królik Fluffy. Wykonany z miękkiej i certyfikowanej bawełny. Jego niepowtarzalną ozdobą jest królik z uszkami i ogonkiem w formie aplikacji 3D z dzianego sweterka. Zestaw posiada certyfikat „Bezpieczny dla dziecka” i „Bezpieczny dla niemowląt”. Ok. 130 zł, AMY, amy.com.pl

Chicco Rodeo. Jeździdełko dla dziecka już od 12. miesiąca. Dzięki czujnikom konik zachowuje się jak prawdziwy koń: wesoło rży, mruga oczami, chrupie marchewkę. Konik posiada również funkcję bujaczka i jeździdełka. 289 zł, CHICCO, chicco.pl

www.dobra-mama.pl

Sopelek 3+, polski odciągacz kataru. Szybko i skutecznie usuwa wydzielinę z nosków, dzięki czemu zapobiega infekcjom w górnych i dolnych drogach oddechowych lub ogranicza je. Aspirator vacuum z opcją podłączenia do odkurzacza oraz odciągania za pomocą ust. Jedyny polski aspirator rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Pediatryczne. Ok. 27 zł, Salus International, sopelek.info.pl

Gryzak bukowy Pierwsze Zwierzaki. Gryzak z trzema kontrastowymi zabawkami - piszczkiem, szeleścikiem i grzechotką. Gryzak został wyróżniony w konkursie Zabawka Roku. 59 zł, BABY SENSES, babysenses.pl

ATTIPAS

NIEZBĘDNIK Króliczek Alilo Honey Bunny. Poznaj Alilo Honey Bunny - najbardziej niesamowity odtwarzacz MP3, dyktafon i lampkę nocną dla dzieci w każdym wieku. Króliczki Alilo zostały stworzone po to, aby wspierać rozwój maluszka, przedszkolaka i pierwszaka. Dzięki wielu przydatnym funkcjom bawią i uczą. 279 zł, ALILO, alilo.pl

Skórzane buciki baBice® Safestep. Kapcie soft sole ze skóry naturalnej z kauczukowo-zamszową podeszwą. Podeszwa Safestep - bezpieczna na każdej powierzchni mokrej i suchej. Idealna do żłobka i przedszkola. Lekkie i elastyczne buty chronią stopę lecz nie ograniczają jej ruchów. Od 84,90 zł, baBice®, bucikibabice.pl

Pinette regał. Wysoki regał o ażurowej konstrukcji. Został wyposażony w szufladę oraz dwa sześcienne kontenerki, które można dowolnie zaaranżować na regale. 1125 zł, BELLAMY, bellamy.pl

...a co do przedszkola? Już niedługo twój maluch dumnie pomaszeruje do przedszkola. Warto wcześniej przygotować go do tej życiowej zmiany, kompletując wyprawkę.

Plecaczek Elodie Details. Idealny dla modnych maluszków i przedszkolaków. Zamki błyskawiczne na całej długości umożliwiają otwieranie plecaka do pełnego rozwarcia, a zamknięcie na magnes jest szybkie i skuteczne. W zestawie poduszka do siedzenia oraz kieszonka termiczna. 189 zł, Elodie Details, scandinavianbaby.pl

Zestaw 2 notesów z kolekcji Lovely Paper francuskiej firmy Djeco. Propozycja dla wszystkich miłośników pięknych rzeczy, nie tylko dzieci. DJECO, cocoshki.pl

Casper. Drewniany rowerek biegowy Casper rozwinie koordynację maluszka i przygotuje go do jazdy na klasycznym rowerze. Regulowane siodełko i antypoślizgowe rączki. Tablica z przodu pozwala na ozdabianie rowerka. 129 zł, LIONELO, lionelo.com

Aurimax - czyste i zdrowe uszy. Aż 12 naturalnych składników i olejków roślinnych: wspomaga leczenie zapaleń ucha zewnętrznego o różnej etiologii (bakteryjnej, wirusowej i grzybiczej), łagodzi objawy towarzyszące infekcjom ucha takie jak ból, obrzęk i silne swędzenie, pozwala utrzymać higienę ucha oraz optymalne nawilżenie. Dla dzieci powyżej 24 miesiąca życia. Ok. 20 zł, SMART PHARMA, smartpharma.com.pl

MUST HAVE PRZEDSZKOLAKA •

plecak lub worek na zapasowe ubranka/kapcie

•

tenisówki/kapcie/buciki zmienne, najlepiej

•

wej drzemki (niektóre przedszkola zapewniają

z antypoślizgową podeszwą • •

kosmetyki (mydło w płynie, szczoteczka i pa-

tego typu tekstylia, warto o to zapytać) •

akcesoria biurowe (kredki, blok rysunkowy,

sta do zębów)

farbki, nożyczki, klej itp.) - o ile przedszkole nie

ulubiona przytulanka/miś/zabawka, która po-

zapewnia tych produktów.

może maluchowi znieść rozstania z rodzicami

kocyk/poduszka/śpiworek na czas południo-

www.dobra-mama.pl

Poduszka gwiazdka. Milutka poduszka o kształcie gwiazdki sprawdzi się jako przytulak lub dekoracja pokoju. Wykonana jest z dwóch rodzajów tkanin: bawełny oraz minky. Wypełnienie to antyalergiczne kulki silikonowe. SENSILLO, sensillo.pl

Arleta N.

przedszkolanka, ekspert Oznaczone.pl

NAKLEJKI I NAPRASOWANKI IMIENNE Koniec wakacji zbliża się nieubłaganie, a co z się z tym wiąże dzieci wracają do przedszkoli lub dopiero zaczynają swoją np. żłobkową przygodę. Kompletujemy wyprawkę i przygotowujemy rzeczy, które są dla naszych pociech niezbędne m.in. piżamka, szczoteczka do zębów, pościel, kapcie i wiele innych. Oczywiście wszystko musi być odpowiednio oznaczone, gdyż maluchy często nie pamiętają, które kredki, ręcznik a nawet czasem i buciki należą do nich. Nie możemy też wymagać od opiekunów w placówce, aby pamiętali co do kogo należy. Obecnie rodzice najczęściej decydują się na zakup gotowych naklejek i naprasowanek imiennych, które mogą zaprojektować z dzieckiem. Co ważne młodsze dzieci nieumiejące jeszcze czytać rozpoznają swoje rzeczy po wybranej grafice.

Dwustronna mini tablica. Propozycja dla tych, dla których szkolna tablica to za mało. Pozwala na zabawę i edukację w dowolnym miejscu. Na odwrocie można pisać za pomocą rozpuszczalnych w wodzie filcowych flamastrów. MAŁEMARZENIA.PL, male-marzenia.pl

Food Truck Pl/En. Pobudza wyobraźnię i rozwija pasje kulinarne dziecka. Uczy dziecko liczenia, nazw produktów spożywczych i przepisów w dwóch wersjach językowych – polskiej i angielskiej. 50 nowych słów, zwrotów, piosenek, melodii. CHICCO, chicco.pl

Sukieneczka. Rozmiary 92-128 cm. 59,99 zł, SMYK, smyk.com

Żel do zębów dla dzieci od 0 do 6. roku życia o słodkim aromacie malinowym. Delikatnie usuwa płytkę nazębną. Formuła żelu zawiera łagodne, mineralne substancje czyszczące. 6,99 zł, Alterra, rossmann.pl

Naklejki na odzież. Z naszymi naklejkami na odzież oznaczanie ubrań stanie się dziecinnie proste. Już teraz nic się nie zgubi i nie pomyli. Naklejki są odporne na działanie pralki i suszarki do ubrań. W ofercie różne warianty kolorystyczne oraz grafiki, które może wybrać twoja pociecha. 21,49 zł/18 sztuk, oznaczone.pl, oznaczone.pl REKLAMA

NIEZBĘDNIK BABICE

Pamiętaj! Dziecięca stópka, szczególnie w okresie trudnej nauki chodzenia, powinna mieć nieskrępowane możliwości ruchu. Zanim więc maluch zacznie stabilnie stawiać kroki, warto zakładać mu kapcie lub delikatne skarpetki, najlepiej z antypoślizgowym spodem.

Skórzane kapcie baBice®. Buciki typu soft sole są wykonane ze skóry naturalnej. Łatwe w założeniu. Podeszwa z zamszu naturalnego dopasowuje się do stópki dziecka. Naturalny zamsz jest w pełni oddychający, dlatego stopy się nie pocą. Polecane przez ortopedów jako alternatywa chodzenia boso. 69,90 zł, BABICE, bucikibabice.pl

Kolekcja Attipas Natural Herb. Dedykowana dla dzieci alergicznych. To specjalnie zaprojektowana seria, w której zastosowano naturalne barwniki pozyskiwane z korkowca amurskiego i orzecha galasowego. Od 89,90 zł, ATTIPAS attipas.pl

Trzewiki Speedy. Befado zapewnia małym stópkom wyjątkową opiekę od pierwszych kroków. Buty mają elastyczną podeszwę, szerszy czubek, podwyższony zapiętek i usztywnione boki. Certyfikat Zdrowa Stopa to gwarancja bezpieczeństwa. 44,90 zł, BEFADO, befado.pl

www.dobra-mama.pl

Baby Newborn Zoo Giftbox3 Pack. Skarpetki wykonane w 70% z bawełny, 28 % poliamidu oraz 2 % elastanu. Prać w pralce w 40°C, nie suszyć w suszarce bębnowej, nie prasować. 49 zł, tommy hilfiger, zalando.pl

Skarpetki vs kapcie Obuwie profilaktyczne BARTEK. Nowa linia produktów zaprojektowana z myślą o dzieciach już od pierwszego roku życia oraz w wieku przedszkolnym i szkolnym. Produkowane w numeracji 19-32 z powodzeniem posłużą do noszenia jako obuwie domowe. 99,90 zł, BARTEK, bartek.com.pl

Kapcie TITOTki. Stworzone z oddychających materiałów. Pozwalają na zdrowy rozwój stopy i dają pełną swobodę w stawianiu kroków. Skórzana podeszwa zapewnia antypoślizgowość. Miękki welur bambusowy oraz sherpa w środku zapewniają wygodę. Od 59 zł, TITOT, titot.pl

Urocze skarpetki SOXO zwierzątka. Wykonane z 85% bawełny, co pozwala stopom oddychać, nie powodując pocenia. Miękkie i wygodne, nie podrażniają delikatnej skóry dziecka oraz nie powodują alergii. SOXO, soxo.pl

Miękka skarpetka czy skórzane kapcie? A może skarpetko-paputki? Najważniejsze, aby małej stópce było wygodnie. Paputki Popielate z myszką XL. Kapcie są wykonane w 100% z owczej skóry. Są miękkie, idealnie dopasowują się do stopy dziecka, nie ślizgają się. Noga się w nich nie poci. 46,90 zł, PAPUTKI, paputkowo.pl

Skarpetki z pandą - buziak od pandy. Doskonała jakość materiału i wykonania sprawiają, że skarpetki przez lata zachowują swój kształt, kolory i świetny wygląd. 25 zł, candysox, pakamera.pl

Skarpetki Sweakers. Ponad połowa wypadków na basenie jest wynikiem poślizgnięcia. Skarpetki Sweakers posiadają antypoślizgowy bieżnik, dzięki czemu pomagają zapewnić bezpieczeństwo na basenie. Ok. 79 zł, Sweakers, swimsocks.pl

jak boso! NOWOŚĆ! „Safestep”

dodatkowa a elastyczna podeszw ochrona na śliskich i mokrych podłożach

Kapcie soft sole ze skóry naturalnej. Podeszwa Safestep - bezpieczna na każdej powierzchni mokrej i suchej. Idealna do żłobka i przedszkola. Wykonana z naturalnego kauczuku.

ciąża i poród

HIGIENA INTYMNA w ciąży

CHROMA STOCK

Pielęgnacja ciała w ciąży skupia się głównie na zmieniającej się sylwetce i stosowaniu kremów na rozstępy i pękające naczyńka. Tymczasem higiena intymna jest równie ważna i wymaga szczególnej troski oraz ochrony. Co daje ta dyskretna pielęgnacja i przed czym może uchronić mamy?

Zdrowy nawyk

wadze, na którą wpływ ma szereg po-

stanów zapalnych w obrębie dróg rod-

Właściwa higiena intymna to nie tylko

wiązanych ze sobą czynników. Decy-

nych kobiet planujących ciążę i będą-

pielęgnacyjny rytuał mający zapewnić

dującą rolę odgrywa prawidłowy skład

cych w ciąży. Większego znaczenia na-

uczucie czystości i świeżości, ale przede

flory bakteryjnej, a w szczególności

bierze również właściwa higiena intym-

wszystkim doskonała profilaktyka za-

bakterie kwasu mlekowego, które za-

na. Zwiększona podatność na infekcje

każeń bakteryjnych i grzybiczych. Za-

pobiegają powstawaniu infekcji. Kwas

intymne w okresie ciąży wynika z szere-

gadnienia związane z higieną miejsc

mlekowy jest odpowiedzialny za pra-

gu zmian hormonalnych zachodzących

intymnych są dobrze znane większo-

widłowy, kwaśny odczyn pochwy o pH

w organizmie w tym okresie.

ści kobiet, a wynikające z nich profity

w granicach 3,8-4,2. W zależności od

zjednują sobie także coraz większą licz-

dnia cyklu i aktualnego stanu fizjolo-

Zagrożenia i konsekwencje

bę mężczyzn, troszczących się o zdro-

gicznego, zachodzą również zmiany

Powszechnie obserwuje się, że kobie-

wie swoje i partnerek. Są sytuacje kie-

stężenia hormonów, które także będą

ty ciężarne mają większą skłonność do

dy dbanie o okolice genitalne będzie

miały wpływ na poziom odporności

uporczywych, nawracających, ale bez-

miało kluczowe znaczenie, np. latem

miejscowej organizmu. Pod wpływem

objawowych zakażeń drożdżakowych,

i zimą kiedy występuje wzmożona po-

czynników zewnętrznych i wewnętrz-

czy rzadszych infekcji wirusowych. Do

tliwość czy w okresie ciąży, gdy natu-

nych układ ten podlega zmianom.

niedawna uważano, że zakażenia pochwy w ciąży mimo swej uciążliwo-

ralne mechanizmy odpornościowe ko-

biety ulegają osłabieniu.

Ryzyko infekcji

ści nie niosą poważnych konsekwen-

Ze względu na ograniczone możliwości

cji zdrowotnych. Obecnie jednak wiado-

Delikatna równowaga

stosowania leków przeciwbakteryjnych

mo, że infekcje intymne mogą mieć po-

Pochwa stanowi bardzo złożone środo-

i przeciwgrzybicznych, które mogą

ważne konsekwencje dla matki i dziec-

wisko o stosunkowo delikatnej równo-

mieć niekorzystny wpływ na rozwój pło-

ka. Do najczęstszych komplikacji nale-

du, ważne jest wykluczenie obecności

żą: przedterminowy poród i przedwcze-

www.dobra-mama.pl

wych czy sepsa. Bezobjawowe nosicielstwo grzybów i bakterii chorobotwórczych może sięgać nawet 40%, dlatego kobiety w ciąży oraz planujące ciążę powinny regularnie wykonywać badanie biocenozy pochwy. Nie zmienia to jednak faktu, że w przeważającej części, infekcjom intymnym towarzyszą specyficzne objawy obejmujące zapach i kolor wydzieliny z pochwy, świąd, zaczerwienienie, obrzęk i podrażnienie. Obserwacja takich symptomów w okresie ciąży zawsze powinna być wskazaniem do wizyty lekarskiej, gdyż różne środki stosowane na własną rękę mogą pogorszyć stan zdrowia. Podczas wizyty lekarz zadecyduje, czy pacjentka wymaga stosowania środków na receptę, czy łagodniejszych ziołowych np. na bazie nagietka czy szałwii. Kosmetyki do higieny intymnej W większości wypadków mamy nie muszą kupować specjalnych środków do higieny intymnej. Kobiety z wrażliwą i alergiczną skórą powinny stosować kosmetyki z jak najmniejszą ilością barwników i środków zapachowych oraz z odpowiednim dla pochwy - pH 5.5. Szczególnie dobre rezultaty przynosi stosowanie tych wzbogaconych o kwas mlekowy. Istnieje też szeroki wybór preparatów zawierających środki kojące, jak allantoina czy ziołowe ekstrakty. Szałwia i tymianek mają zdolności przeciwbakteryjne, rumianek i nagietek przeciwzapalne, a babka lancetowata zwiększa zdolności ochronne pochwy. Uzupełnieniem codziennej toalety są chusteczki do higieny intymnej, które sprawdzają się w sytuacji braku dostępu do łazienki.

Zdrowe nawyki w ciąży •

właściwe mycie okolic intymnych (od przodu ku tyłowi), kiedy to możliwe zrezygnować z kąpieli na korzyść prysznica

•

gąbki i myjki są niewskazane podczas toalety, ponieważ są potencjalnym siedliskiem grzybów i bakterii

•

wszystkie płukanki powinny być stosowane zewnętrznie, jakiekolwiek irygacje są przeciwwskazane

•

niestosowanie obcisłej bielizny z włókien sztucznych – powodują one zwiększenie wilgotności, która sprzyja zakażeniom

•

namówienie swojego partnera do wypróbowania środków do higieny intymnej przeznaczonych dla mężczyzn lub stosowania prezerwatywy

mgr farm. Piotr Majka, Farmina sp. z o.o., farmina.pl

naturalnie na hemoroidy Lek łagodzący ból, świąd oraz pieczenie towarzyszące żylakom odbytu. Zastosowany ekstrakt z nagietka lekarskiego uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, działa przeciwzapalnie i przeciwświądowo oraz przyspiesza gojenie się uszkodzonej błony śluzowej odbytnicy. Dostępny w aptekach bez recepty. Hemocal, ok. 8 zł, Farmina Sp. z o.o farmina.pl

REKLAMA

sne odpływanie płynu owodniowego, zakażenie błon płodo-

Ciąża pod

kontrolą Problemy z tarczycą, cukrzyca, anemia, nadciśnienie

Ciąża zmienia życie kobiety na wiele sposobów. Zmienia również przebieg chorób, na które kobieta cierpiała wcześniej, a także wpływa na przebieg tych, które pojawiają się dopiero podczas niej. Niebagatelne znaczenie ma w tym wypadku styl życia – już parę miesięcy przed planowaniem dziecka.

Uwaga na cukier W zdecydowanej większości ciąża wpływa pozytywnie na przebieg dotychczasowych chorób – objawy ulegają osłabieniu, zmienia się metabolizm i pojawia się zwiększona ochrona hormonalna rozwijającego się płodu. Jednak ciąża to też specyficzny test wydolności organizmu matki, który rzutuje na przyszłe lata. Przykładowo, jeśli w jej trakcie pojawią się zaburzenia tolerancji glukozy, to po upływie 25–30 lat może dochodzić do podob-

www.dobra-mama.pl

nych, z tym że konsekwencje będą już dla kobiety trwałe. Dlatego po 20. tygodniu ciąży wykonuje się test tolerancji 75 g glukozy. Uwagę zwraca się też na wzrost masy ciała matki w poszczegól-

Podczas każdej wizyty u ginekologa pomiar ciśnienia tętniczego stanowi bardzo ważny element nadzoru stanu zdrowia ciężarnej i dobrostanu płodu.

nych miesiącach i podczas całej ciąży, jak i masę ciała kolejnych noworodków. Przekroczenie fizjologicznych norm powinno podlegać reakcji – zmianie codziennej diety lub specjalistycznemu leczeniu, jeśli okaże się ono niezbędne. Należy także zachować szczególną ostrożność, jeśli kolejne noworodki ważą powyżej 4000 g. Sugeruje to, że mogły być podczas swojego rozwoju narażone na zbyt wysoki poziom glukozy we krwi matki. Do tego dochodzi ryzyko powikłań związanych z po-

CHROMA STOCK

TEMAT NUMERU

biety, u których wystąpiło nadciśnienie podczas poprzednich ciąży, mają

Cukrzyca ciążowa – i co dalej? Badanie w kierunku cukrzycy ciążowej jest obecnie wykonywane u każdej ciężarnej między 24. a 28. tygodniem ciąży albo wcześniej, jeśli poziom glukozy na czczo jest podwyższony. Cukrzycę ciążową rozpoznaje się często, bo u niemal co 10. kobiety w ciąży. Test obciążenia gluAngelina Ziembińska blogerka i vlogerka kozą rozpoczyna się badaniem poziomu glikemii (z krwi diabetologiczna, żylnej) na czczo, a następnie po jednej i po dwóch godietolog.pl dzinach od wypicia bardzo słodkiego roztworu z glukozy i wody. Wynik testu jest prawidłowy, gdy wartości glikemii wynoszą odpowiednio: na czczo < 100 mg/dl, po jednej godzinie < 140 mg/dl, po dwóch godzinach < 120 mg/dl. Jeśli wyniki odbiegają od normy, ciężarna kierowana jest do poradni diabetologicznej. W zależności od wyrównania glikemii dobierana jest odpowiednia terapia oparta o samokontrolę (mierzenie poziomu cukru glukometrem po posiłkach), odpowiednią dietę z niskim indeksem glikemicznym, ograniczanie słodyczy i cukrów prostych, odpowiednią aktywność fizyczną (oczywiście w konsultacji z lekarzem prowadzącym), w niektórych sytuacjach przyjmowanie insuliny (jeśli nie udaje się osiągnąć odpowiedniego wyrównania za pomocą diety) i przestrzeganie zaleceń diabetologa. Pocieszające jest jednak to, że cukrzyca ciążowa najczęściej (choć nie zawsze) ustępuje od razu lub kilka tygodni po porodzie. W przyszłości jednak kobiety, które w ciąży miały cukrzycę ciążową, są obciążone większym ryzykiem wystąpienia u nich cukrzycy typu 2.

zwiększone ryzyko nawrotu tego problemu podczas kolejnych ciąż. Natomiast 90% przyczyn nadciśnienia jest nieznanych. Z moich obserwacji wynika, że ciężarne zjadające słodycze, cukier pod różnymi postaciami albo słodkie owoce częściej obserwują obrzęki i wzrost ciśnienia krwi. Zapobieganie anemii Przygotowanie do ciąży obejmuje wykonanie badań potwierdzających fizjologiczną formę zdrowia kobiety. Bardzo ważne jest, aby wykluczyć anemię – a jeśli zostanie ona stwierdzona, należy ją diagnozować i leczyć. Do przewlekłej anemii często prowadzą stany zapalne jelit, nietolerancje pokarmowe czy infekcje. Dzieje się tak, ponieważ tak ważne przy jej zapobieganiu żelazo jest wchłaniane i magazynowane właśnie dzięki prawidłowej pracy śluzówki jelit. Warto więc poprzez zmianę diety próbować uzyskać trwałą poprawę pa-

rodem noworodka z nadmierną masą ciała. Często więc taką ciążę kończy się drogą cięcia cesarskiego. Wzrost ciśnienia Kolejnym problemem, który może pojawić się dopiero w ciąży, jest wzrost ci-

Większość zaburzeń pracy tarczycy jest dziedziczona na kilka sposobów i w ten sposób z pokolenia na pokolenie mogą pojawiać się podobne zmiany.

śnienia tętniczego krwi. U dotychczas

rametrów krwi. Jeśli bowiem anemia pogłębi się podczas ciąży, może prowadzić do nadmiernych skurczów macicy i ryzyka porodu przedwczesnego. Jednym z prostych do oceny parametrów stanu przewodu pokarmowego jest codzienna obserwacja stolca. Jeśli wypróżnienia są co kilka dni, może to świadczyć o nieprawidłowym skła-

zdrowej kobiety stwierdza się ciśnie-

dzenie wzrostu ciśnienia skurczowe-

nie powyżej 140/90 mm Hg. Po po-

go i rozkurczowego w stosunku do ci-

rodzie wszystko wraca do normy, jed-

śnienia przed ciążą czy na jej począt-

nak w czasie ciąży musi być to moni-

ku. Przykładowo, jeśli ciśnienie wy-

torowane i w razie konieczności nale-

nosiło 90/60, a wzrosło do 130/85, to

ży wdrożyć odpowiednie leczenie. Nie-

już należy rozpocząć leczenie. Zanie-

kontrolowany wzrost ciśnienia krwi

dbanie tego wzmaga ryzyko uszkodze-

ciężarnej jest bardzo niebezpiecz-

nia naczyń łożyska, co może doprowa-

ny i stanowi ryzyko dla rozwijającego

dzić do gwałtownego skoku ciśnienia.

się dziecka. Nadciśnienie w ciąży poja-

Znaczny skok ciśnienia czasem powo-

wia się po 20. tygodniu. Łożysko peł-

duje odklejenie się łożyska – jest to już

ni tu rolę katalizatora zaburzeń pozio-

stan zagrożenia życia dziecka. Niele-

mu glukozy, jako że włącza się lakto-

czone skoki ciśnienia pod koniec ciąży

gen łożyskowy. Również z tego powo-

mogą się objawić stanem przedrzucaw-

du w drugiej połowie ciąży wykonywa-

kowym lub w ostateczności rzucawką,

ny jest test tolerancji 75 g glukozy.

która wygląda jak napad padaczki i jest

Podczas każdej wizyty u ginekolo-

zagrożeniem życia matki i dziecka. Ra-

Wymioty doskonale zwalcza codzienne

ga pomiar ciśnienia tętniczego stano-

tunkiem jest wtedy wykonanie cięcia

zjadanie łyżeczki startego imbiru.

wi bardzo ważny element nadzoru sta-

cesarskiego.

Dieta ma najważniejszy wpływ na zdro-

nu zdrowia ciężarnej i dobrostanu pło-

10% przypadków nadciśnienia wynika

wie, odporność, stan noworodka i to, jak

du. Niebezpieczne jest już stwier-

z przyczyn istniejących w nerkach. Ko-

będzie wyglądało jego przyszłe życie.

dzie treści jelitowej – od zaburzeń mikroflory do błędów dietetycznych. Często zmiana diety na opartą głównie o warzywa bardzo poprawia pracę jelit i samopoczucie ciężarnej, likwidując wzdęcia, zaparcia czy nudności i wymioty. Dobre efekty przynosi unikanie nadmiaru cukru ukrytego w słodyczach, owocach lub nabiale.

Bardzo ważne jest, aby wykluczyć anemię – a jeśli zostanie ona stwierdzona, należy ją diagnozować i leczyć.

www.dobra-mama.pl

TEMAT NUMERU Najnowsze badania pokazują, że ponosimy konsekwencje tego, jak odżywiała się nasza babcia, a w jeszcze większym stopniu tego, co jadła mama, będąc z nami w ciąży. Warto więc na czas ciąży postawić w jadłospisie na przewagę warzyw z ekologicznych upraw. I zadbać nie tylko o menu, lecz także o środowisko – przebywać w atmosferze pozbawionej zanieczyszczeń. Unikać nie tylko zimowego smogu w miastach, ale też letnich oprysków pól i łąk albo lasów. Nie ma bowiem norm „fruwających w powietrzu” pestycydów, a mogą one mieć negatywny wpływ na rozwijające się dziecko. Duża rola hormonów Tarczyca jest największym gruczołem wydzielania wewnętrznego, któSHUTTERSTOCK

ry ma najistotniejszy wpływ na regulację hormonalną zdrowia kobiety przez całe życie. Niestety, większość zaburzeń pracy tarczycy jest dziedziczona na kilka sposobów i w ten sposób z pokolenia na pokolenie mogą pojawiać się podobne zmiany stwierdzane w badaniu USG tarczycy i w poziomie hormonów. Mogą to być zmiany niewielkie i jedynie utrudniające zajście w ciążę lub większe, które wpływają na rozwijające się dziecko. Ryzyko pojawienia się konsekwencji tych zaburzeń ocenia się, badając odpowiednie parametry krwi ciężarnej albo stosując profilaktykę suplementami przed zajściem w cią-

tę warzywną, nasiona, orzechy, ole-

Praktycznie więc na zdrowy przebieg

żę czy już w jej trakcie. Zapotrzebowa-

je roślinne. Unikać zaś tłuszczów zwie-

ciąży wpływa zachowanie prawidłowej

nie na jod jest większe w ciąży – kolej-

rzęcych, mięsa, wysoko przetworzonej

diety i aktywności fizycznej już kilka

ny raz najistotniejsze jest tu znaczenie

żywności, słodyczy, nadmiaru węglo-

miesięcy przed zajściem w nią.

diety. Od dawna znane są czynniki nie-

wodanów, alkoholu i używek.

korzystnie wpływające na pracę prze-

Bardzo korzystnie na zdrowie rozwija-

wodu pokarmowego, a tym samym

jącego się dziecka w fizjologicznej ciąży

na odporność. Należy postawić na die-

wpływa adekwatna aktywność fizyczna.

dr n. med. Tadeusz Oleszczuk, ginekolog-położnik, tadeuszoleszczuk.pl, fb.com/drtadeusz

PORADNIK MOTYWACYJNY Poradnik cukrzycowy dla kobiet napisany prosto i bez nadęcia. Bez straszenia i kolorowania. O cukrzycy takiej, jaka ona jest. O tym, jak sobie z nią radzić i nie dać się zwariować. To poradnik motywacyjny napisany przez autorkę bloga Dietolog z przesłaniem pokazującym, że cukrzyca to nie koniec świata. „Cukrzyca na obcasach” Katarzyna Cyganek, Angelina Ziembińska, PZWL Wydawnictwo Lekarskie dietolog.pl

www.dobra-mama.pl

likwidują chrapanie Zapewniają domownikom błogą ciszę w nocy, a chrapiącemu – spokojny sen, w trakcie którego wreszcie porządnie wypocznie i obudzi się pełen energii. Listki doustne i łatwy w użyciu spray do gardła przeznaczone są dla osób chrapiących w pozycji na wznak. Nawilżają i usztywniają tkanki gardła umożliwiając bezproblemowe oddychanie przez całą noc. Snoreeze, APC Instytut, snoreeze.pl

CHROMA STOCK

ciąża i poród

Wkraczamy w trzeci trymestr

7. i 8. miesiąc ciąży

Siódmy miesiąc ciąży rozpoczyna jej trzeci trymestr. Zaczyna się on w 28. tygodniu ciąży, a kończy w 31. Ósmy miesiąc zaś charakteryzuje się przede wszystkim intensywnym wzrostem masy ciała, zarówno twojego, jak i dziecka. Coraz bardziej czekasz na poród, mimo że trochę się go obawiasz. Już niedługo nastąpi upragniona chwila i będziesz mogła trzymać w ramionach swoje maleństwo.

Oczekiwanie i... dolegliwości

Większość kobiet w tym czasie zauwa-

Rozwój malucha

Rosnący w szybkim tempie brzuch

ża, że z piersi zaczyna kapać mleko (sia-

w siódmym miesiącu

i twoja waga powodują większe zmę-

ra) – jest to całkowicie normalne. Tak na-

Aktywność dziecka na początku trze-

czenie. W tym czasie nasilają się ciążo-

prawdę twój organizm przygotowuje się

ciego trymestru jest wzmożona, odczu-

we dolegliwości. Do wszystkich objawów,

do karmienia piersią już od 16. tygodnia

wasz delikatne kopnięcia, rozpycha-

które mogłaś ostatnio zauważyć (świąd

ciąży. Mogą także zacząć ci dokuczać za-

nie w brzuchu, zmiany pozycji. Ta co-

skóry, skurcze nóg, obrzęk stóp, dłoni,

parcia, które niestety mogą doprowa-

dzienna gimnastyka świadczy o jego cią-

a nawet czasem twarzy), mogą dołączyć

dzić do powstania hemoroidów. W cią-

głym rozwoju i wzrastaniu. Zaczyna się

trudności w zasypianiu i spłycenie odde-

ży żyły odbytu nadmiernie się rozsze-

pojawiać podskórna tkanka tłuszczo-

chu. Utrudniony oddech jest spowodo-

rzają, a ich ścianki stają się słabsze i mniej

wa (tłuszcz żółty), kostnieje szkielet. Na-

wany uciskiem powiększającej się maci-

elastyczne, dlatego dochodzi do powsta-

stępuje ponowne otwarcie oczu. Włosy

cy na przeponę. Mogą pojawić się spo-

wania tych dolegliwości. Powodują one,

na głowie i meszek są dobrze rozwinię-

radyczne, zazwyczaj bezbolesne skur-

że okolica odbytu swędzi i piecze, a pod-

te, a miękkie kości czaszki są wypychane

cze macicy – są to tzw. skurcze Braxto-

czas wydalania może pojawić się krew.

ku przodowi, co nadaje główce charakte-

na-Hicksa. W związku z przyrostem

Jeśli do tej pory tego nie zrobiłaś, teraz

rystyczny kształt (wysokie czoło). Mózg

masy ciała i powiększającym się brzu-

wprowadź większą ilość błonnika do die-

znacznie się powiększa i ma już zwo-

chem możesz odczuwać większe zmę-

ty oraz nie ograniczaj ruchu – spacery

je i bruzdy, a przekazywanie impulsów

czenie oraz nasilone bóle pleców spo-

są bardzo pomocne. Nadal możesz być

nerwowych jest coraz szybsze. W czasie

wodowane uciskiem mięśni i nerwów

roztargniona, dodatkowo zwiększają się

siódmego miesiąca maluch zaczyna sa-

przez macicę, a także główkę lub poślad-

obawy dotyczące zdrowia dziecka, poro-

modzielnie myśleć. Rozwijają się u niego

ki dziecka, które wypełniają miednicę.

du i ciebie samej w nowej roli matki.

zmysły, najbardziej zmysł smaku – jest

www.dobra-mama.pl

w stanie odróżnić słodkie od kwaśne-

• badanie na nosicielstwo wirusa żółtaczki

• twoja waga;

go. Może też odczuwać ból, reagować na

typu B – jeśli wynik jest dodatni, trzeba za-

światło czy dźwięk.

chować ostrożność w czasie porodu; dziec-

masz przeciwciał przeciw toksoplazmozie, le-

W 28. tygodniu ciąży kończy się pro-

ko będzie miało po urodzeniu wykonane

karz zaleci ci w siódmym miesiącu wykona-

ces erytrocytopoezy w wątrobie i śle-

badania w kierunku obecności tego wirusa

nie kolejnego badania, by sprawdzić, czy nie

• jeśli z poprzednich badań wynikało, że nie

doszło do zarażenia. Intensywny wzrost

Pomyśl o szkole rodzenia

w ósmym miesiącu Ósmy miesiąc ciąży to okres między 32. a 36. tygodniem ciąży lub 30. a 34. ty-

Siódmy miesiąc ciąży to dobry czas, aby zapisać się do szkoły rodzenia. Na zajęciach z innymi matkami dowiesz się, jak wygląda poród, jakie są najlepsze pozycje porodowe, nauczysz się prawidłowego oddychania i poznasz zasady pielęgnowania noworodka: kąpania, przewijania, noszenia, karmienia itp. Inne kobiety ciężarne mogą stanowić grupę wsparcia, z którą łatwiej przejść ciążowe dolegliwości i dylematy.

godniem rozwoju wewnątrzmacicznego dziecka. W tym czasie przyszła mama z jednej strony nie może doczekać się, kiedy już powita na świecie swojego maluszka, a z drugiej – boi się porodu i opieki nad nim. Czas ten upływa pod znakiem intensywnego wzrostu masy ciała, zarówno mamy, jak i dziecka. Maleństwo nadal rośnie, porusza

dzionie dziecka, a odtąd głównym miejscem tworzenia się komórek krwi staje się szpik kostny. Miarowe, rytmiczne

oraz zostanie mu podana immunoglubuli-

się jeszcze dość intensywnie. Podskórna

na przeciw temu wirusowi;

tkanka tłuszczowa już się rozwinęła, a skóra

• posiew z pochwy w kierunku paciorkow-

jest gładka i różowa. Rączki i nóżki są okrą-

i delikatne podskakiwanie twojego dziec-

ców typu B (tzw. GBS), które mogą egzy-

głe i pełne. Rozwija się nadal zmysł wzro-

ka może świadczyć o tym, że ma ono

stować w drogach i zarażać dziecko w cza-

ku. Oczy rejestrują przez powłoki brzuszne

czkawkę spowodowaną ssaniem kciu-

sie porodu, powodując u niego zapalenie

zmiany oświetlenia. Maluch zapamiętuje

ka i połykaniem wód. U chłopców jądra

płuc; jeśli wynik badania będzie pozytyw-

głos mamy i rytm bicia jej serca. Jego mózg

zeszły do moszny, u dziewczynek wargi

ny, konieczne stanie się podanie antybio-

nadal intensywnie się rozwija. Większość

sromowe są jeszcze na tyle małe, że nie

tyku;

układów jest już dobrze rozwinięta, ale płu-

zakrywają łechtaczki – ich rozrost nastą-

• pH wydzieliny pochwowej, które pozwa-

ca mogą być jeszcze niedojrzałe. Dziecko

pi w ostatnich tygodniach ciąży.

la ocenić stan bakteriobiologiczny pochwy

urodzone w tym miesiącu ma duże szan-

Aktywność twojego dziecka jest do pew-

i szyjki macicy;

se, aby przeżyć. Co tydzień przybywa mu

nego stopnia związana z tym, co robisz.

• wysokość dna macicy;

200 g i pod koniec 8 miesiąca waży już ok.

Maluszek uaktywnia się szczególnie wte-

• twoje ciśnienie krwi;

2500 g, a jego wzrost to 45–46 cm.

dy, gdy jesteś spokojna i zrelaksowana, np. podczas wieczornego i nocnego odpoczynku. Może też być bardziej ruchliwy po zjedzeniu przez ciebie posiłku (reakcja na wzrost poziomu glukozy we krwi) oraz w chwilach twojego zdenerwowania i podniecenia (wpływ adrenaliny). Mimo to można już jednak zauważyć, że jego aktywność staje się bardziej zorganizowana i uporządkowana, z wyraźnymi okresami odpoczynku i ruchliwości. Twoje dziecko mierzy już około 40 cm i waży ponad kilogram. Ma ono znaczne szanse, aby przeżyć, jeśli się teraz urodzi. Badania, jakie w 7. miesiącu wykona lub może zlecić ci lekarz: • badanie ogólne moczu – nie może być w nim białka, cukru, białych ani czerwonych krwinek;

8 miesiąc to dobry czas na zakup stanika do karmienia Koniec ósmego miesiąca ciąży to najwyższy czas, aby pomyśleć o doborze biustonosza do karmienia. Po porodzie możesz zwyczajnie nie mieć czasu, a dobra brafitterka będzie umiała doradzić odpowiedni rozmiar. Pamiętaj, że dobry stanik to Ewa Bielawny taki, o którym nie musisz pamiętać. Ma być jak druga skóra ekspert marki Anita anita.com i nie przeszkadzać Ci w codziennych czynnościach związanych z opieką nad maluchem. Ważne jest, aby miał dobrze dopasowany rozmiar i był dla Ciebie wygodny. Twój pierwszy biustonosz do karmienia powinien być zrobiony z przewiewnych, delikatnych tkanin (np. mikrofazy), które dobrze przepuszczają powietrze. Dobrym rozwiązaniem są bezszwowe miseczki, aby nic nie podrażniało delikatnej w okresie laktacji skóry. Ramiączka dopasowane szerokością do rozmiaru biustu zapewnią komfort noszenia, a specjalna konstrukcja zapobiegnie ich zsuwaniu się podczas karmienia. Przy doborze biustonosza przed porodem należy pamiętać, że obwód musi być bardzo ścisły zapinając na najbardziej zewnętrzne haftki, a w miseczkach może być odrobinę „luzu” – wypełni się on, kiedy laktacja się ustabilizuje.

• morfologia krwi; www.dobra-mama.pl

ciąża i poród

Jak liczyć ruchy dziecka? Spójrz na zegar i zacznij liczyć każdy ruch, który poczujesz w brzuchu (kopnięcie, drgnięcie, obrót). Skończ liczyć na dziesiątym ruchu i sprawdź, ile minęło czasu od pierwszego ruchu. Zwykle wyczujesz 10 ruchów w ciągu mniej więcej 10 minut (niekiedy upłynie więcej czasu). Jeśli nie

Hicksa. Utrzymuje się świąd skóry brzu-

Badania w ósmym miesiącu ciąży

cha, bóle pleców, skurcze łydek, nasila-

W 8 miesiącu ciąży czeka cię trzecie, za-

ją się również zaparcia i białawe upławy

lecane przez Polskie Towarzystwo Gi-

pochwowe. Z twoich piersi może wy-

nekologiczne badanie USG (zwykle wy-

ciekać siara. Może pojawić się zniecier-

konuje się je w 35.–37. tygodniu ciąży).

pliwienie i pragnienie, by ciąża dobiegła

Badanie pozwoli ocenić, jak duże jest

końca. Wzrasta roztargnienie. Możesz

dziecko, jego stan i położenie łożyska.

mieć kłopoty ze snem, ponieważ trud-

Można też sprawdzić, czy dziecko przy-

no ci będzie znaleźć wygodną pozy-

brało już pozycję do porodu (czy jest

cję. Spróbuj używać więcej mniejszych

ułożone główką w dół). W tym miesią-

poduszek, podkładając je pod głowę,

cu warto zrobić wymaz z pochwy, aby

brzuch czy między kolana. Ulgę powin-

sprawdzić, czy nie ma tam paciorkowca

na ci przynieść pozycja na lewym boku

z grupy B (Streptococcus agalactiae, tzw.

z podkurczonymi nogami. Pamiętaj, że

GBs), który może być groźny dla rodzą-

wszystkie te dolegliwości to stan przej-

cego się dziecka.

ściowy, a z każdym dniem ciąży wzrasta

Monika Wójcik, położna, Certyfikowany Doradca Laktacyjny, laureatka konkursu „Położna na medal”, poloznanamedal.info

szansa na urodzenie zdrowego dziecka.

doliczysz się 10 ruchów w cią-

Duży brzuch sprawia, że możesz czuć

gu godziny, wypij sok, przejdź

się nieco niezdarna i mieć trudności

się, zrób kilka kroków, rozluź-

z szybkim i sprawnym poruszaniem się,

nij się i licz dalej. Jeśli w ciągu

a nawet z utrzymaniem równowagi. Or-

dwóch godzin nie naliczysz dzie-

gany wewnętrzne są coraz bardziej ści-

sięciu ruchów, zadzwoń do le-

śnięte, a serce musi teraz szybciej pra-

karza. Choć zwykle brak ruchów

cować. Dlatego staraj się dużo i często

nie oznacza nic bardzo niepoko-

odpoczywać. Znajdź czas na drzemkę

jącego, lepiej to sprawdzić.

lub po prostu leniuchowanie. Od 32. tygodnia ciąży powinnaś zgłaszać się na badania kontrolne co dwa

Zmiany u mamy Prawdopodobnie twój oddech się trochę skróci na skutek wysokiego położenia dna macicy, uciskającego na płuca i przeponę. Ucisk ten dotyczy również żołądka, przez co staje się on mniejszy, lepsze więc dla ciebie będą mniej obfite, ale częstsze posiłki. Jedz ok. 5–6 razy w ciągu dnia. Dolegliwości ustąpią nieco, gdy dziecko przesunie się niżej, jakby bardziej w głąb miednicy – najczęściej dzieje się tak pod koniec ósmego miesiąca. Dlatego w tym czasie większość położnych wypytuje pacjentki, czy zauważyły, że brzuch się trochę obniżył. Zwiększa się ilość skurczów Braxtona-

tygodnie. Normą jest w tym miesiącu przybieranie na wadze ok. pół kilograma na tydzień. Zgłoś się do swojego lekarza, gdy tylko zaobserwujesz: • krwawienie lub odpływanie płynu owodniowego z pochwy; • silne skurcze brzucha, bóle żołądka lub tępy ból pleców; • pogorszenie wzroku, plamki przed oczyma; • uczucie wypierania dziecka od dołu; • zauważalne, nietypowe zmiany ruchliwości twojego dziecka; • więcej niż 5 skurczów w ciągu godziny.

WYGODNY Zapewnia wsparcie całego ciała, tak ważne dla każdej kobiety w ciąży. Ułatwia sen i odpoczynek. Gwarantuje wygodne wsparcie podczas karmienia piersią, zarówno w pozycji siedzącej jak i leżącej. Ma atest Oeko Tex Standard w najwyższej możliwej klasie oraz certyfikację medyczną. Kojec Motherhood, od 129,99 zł, Motherhood motherhood.pl

www.dobra-mama.pl

Justyna Garstecka

założycielka Motherhood motherhood.pl

Jak wybrać najlepszĄ poduszkę DLA KOBIET W CIĄŻY? Do niedawna poduszka dla kobiet w ciąży była traktowana jako zbędny gadżet. Na szczęście wraz ze wzrostem świadomości przyszłych mam produkt ten zyskał zasłużone miejsce na liście ciążowych must-have, Nieprzypadkowo. Poduszki dla kobiet w ciąży, zwłaszcza te ergonomicznie wyprofilowane, jak Kojec Motherhood, to genialne narzędzia ułatwiające zadbanie o swoje zdrowie i komfort. Dają możliwość podparcia całego ciała w trakcie snu, idealnie dopasowując się do kształtu ciała. Pomagają w odciążeniu narządu ruchu, w tym kręgosłupa, a także w niwelowaniu bólu stawów biodrowych, kolanowych, rwy kulszowej, rwy barkowej, oraz w migrenach pochodzenia od kręgosłupa. Poduszki ciążowe ułatwiają zasypianie i komfortowy wypoczynek nie tylko kobietom w ciąży, wiem z doświadczenia, że mężczyźni także chętnie je podkradają swoim partnerkom! Przy wyborze poduszki należy kierować się przede wszystkim jakością - to produkt który będzie nam towarzyszył wiele miesięcy będąc niewątpliwie mocno eksploatowanym. Oraz bezpieczeństwem, zatem warto zwrócić uwagę na certyfikaty, jakimi produkt może się poszczycić.

ciąża i poród

Liczne badania, stan zdrowia dziecka i przyszły poród to naturalne przyczyny lęku przyszłej mamy. Kobieta, w której organizmie szaleją hormony, przejmuje się wszystkim – począwszy od wyboru ubranek dla malucha, a na przebiegu porodu skończywszy. O ile niepokój jest integralną częścią ciąży, o tyle paniczny strach może świadczyć o poważnej chorobie zwanej tokofobią.

Różne odczuwanie bólu

CHROMA STOCK

Zgodnie z WHO ból to nieprzyjemne, zmysłowe i emocjonalne odczucie wywołane przez uszkodzenie tkanek lub narządów – istniejące fizycznie lub emocjonalnie. Chyba każdy człowiek, chociaż czasem zaprzecza, boi się bólu. Ze zjawiskiem bólu spotykamy się w różnych momentach życia. Zwykle występuje on, gdy w na-

TOKOFOBIA

czyli lęk przed porodem Jak sobie poradzić?

szym organizmie dzieje się coś złego. Jest sygnałem mobilizującym do szukania przyczyny naszych dolegliwości. Ból jest nieodłącznym elementem porodu i w tym aspekcie ma on zupełnie inne znaczenie. W momencie, w którym kobieta zaczyna odczuwać regularne, narastające skurcze macicy, dziecko dostaje sygnał o zbliżającej się dla niego „podróży życia”. Odczuwanie dolegliwości podczas porodu dotyczy nie tylko rodzącej kobiety, lecz także rodzącego się dziecka. Ono także odczuwa stres związany z nową sytuacją oraz skurcze wypychającej go macicy. Na

www.dobra-mama.pl

wizytach edukacyjnych albo podczas

Tokofobią określa się niezwykle silny, niekontrolowany lęk dotyczący możliwości zajścia w ciążę oraz porodu dziecka.

prowadzenia porodu zawsze staram

sem i z przekonaniem „nie dam rady”,

się uświadomić moim podopiecznym

„nie urodzę tego dziecka”. Większe ry-

ten fakt. Dokładam wszelkich starań,

zyko wystąpienia problemu pojawia

aby ciężarne patrzyły na poród także

się u tych pacjentek, z którymi mat-

– a może szczególnie – z perspektywy

ki, siostry albo koleżanki dzieliły się

Jak łagodzić ból porodowy?

mającego się urodzić dziecka.

negatywnymi wspomnieniami doty-

Istnieją dwie grupy metod łagodze-

Ból postrzegany jest jako odczucie su-

czącymi czy to wyjątkowych trudno-

nia bólu: niefarmakologiczne i farma-

biektywne. Każda osoba ma inny tzw.

ści związanych z ciążą, czy też proble-

kologiczne. Ćwiczenia, masaż, techni-

próg bólowy. Odczucia w dużej mie-

mów okresu okołoporodowego, takich

ka oddychania, relaksacja, chodzenie,

rze zależą od indywidualnej wrażliwo-

jak np. znaczne dolegliwości bólowe.

zmiany pozycji ciała, immersja wod-

ści, nastawienia psychicznego, długo-

Inną postacią tokofobii jest wtórny lęk

na, także korzystanie z piłek, worków

ści oraz intensywności skurczu. Waż-

przed porodem, pojawiający się u ko-

sako doskonale wpływa na rozłado-

ne jest także, czy poród rozpoczął się

biet, które już są matkami. Jego pod-

wanie stresu porodowego. Jest to gru-

samoczynnie i przebiega bez stymu-

łożem bywają zdarzenia doświadczo-

pa niefarmakologiczna. Można jesz-

lacji oksytocyną, czy jest mocno zme-

ne przez pacjentkę w przeszłości, ta-

cze do tej grupy zaliczyć aromatera-

dykalizowany.

kie jak trudny przebieg porodu czy

pię, akupunkturę, akupresurę (więk-

Medykalizacja jako nienaturalny pro-

też znalezienie się pod opieką niedo-

szość jest dostępna na blokach poro-

ces może być przez rodzącą bardziej

statecznie troskliwego personelu me-

dowych). Te metody praktycznie nie

dotkliwie odczuwana. Częstokroć wte-

dycznego. Ryzyko tokofobii wtórnej

dają żadnych skutków ubocznych dla

dy pacjentki częściej domagają się ła-

zwiększone jest też u pacjentek, które

matki lub dziecka.

godzenia dolegliwości, zwłaszcza

przebyły epizod depresji po porodzie

Do farmakologicznych metod nale-

środkami farmakologicznymi.

lub poronieniu.

ży znieczulenie zewnątrzoponowe,

Czym jest tokofobia?

Jak sobie radzić?

gaz rozweselający (entonox) oraz spo-

Od kilkunastu lat w położnictwie

Ważne jest, aby ciężarna w trakcie

radycznie podawane opioidy. Meto-

funkcjonuje pojęcie tokofobii. Toko-

edukacji z położną rodzinną omówi-

dy farmakologiczne są bardziej sku-

fobią określa się niezwykle silny, nie-

ła przebieg porodu oraz jego poszcze-

teczne, ale niosą za sobą zawsze ry-

kontrolowany lęk dotyczący moż-

gólne fazy. Aby oswoiła się z faktem,

zyko powikłań. Dlatego jako pierwsze

liwości zajścia w ciążę oraz porodu

że ból w trakcie porodu fizjologiczne-

powinny być proponowane naturalne

dziecka. Pojęcie wywodzi się z gre-

go jest czymś naturalnym. Aby uwie-

metody walki z bólem.

ki – od słów tokos (poród) oraz pho-

rzyła w swoje siły i poprosiła o towa-

Istotne jest dostosowanie metody do

bos (silny lęk przed jakimś zjawi-

rzystwo w tym ważnym dniu osobę,

potrzeb rodzącej kobiety. Do jej pro-

skiem). W terminologii psychiatrycz-

która będzie ją motywować, wspierać,

gu bólu, stanu fizycznego, z zacho-

no-psychologicznej termin pojawił się

a w razie potrzeby „postawi ją do pio-

waniem bezpieczeństwa dla rodzącej

po raz pierwszy w 2000 roku w arty-

nu”. Gdy kobieta osiągnie już pewien

oraz rodzącego się dziecka. Większość

kule opublikowanym w „British Jo-

poziom wiedzy, można rozpocząć

kobiet doskonale radzi sobie z bólem

urnal of Psychiatry”. Szacunkowo od

przygotowywać ją także fizycznie.

w trakcie porodu, szczególnie jeśli jest

około 6% do 7% kobiet na świecie do-

Ważne jest również nawiązanie do-

to poród, który rozpoczął się sponta-

świadcza tego lęku. Tokofobia może

brych relacji między rodzącą a perso-

nicznie, a wspierająca ją osoba jest do-

wpływać nie tylko na wybór sposo-

nelem medycznym – zwłaszcza po-

statecznie przygotowana i zmotywo-

bu urodzenia dziecka, ale i na całe ży-

łożną prowadzącą poród. Należy pa-

wana do pomocy. Osoba ta musi mieć

cie doświadczającej jej pacjentki –

miętać, że nikomu z personelu nie za-

świadomość, że poród może potrwać

w skrajnych przypadkach doświad-

leży, aby poród trwał wieki. Wszyst-

i trzeba wykazać się cierpliwością, aby

czany przez kobietę lęk bywa tak silny,

kim zależy przede wszystkim na

nie dokładać stresu rodzącej swoim

że całkowicie może ona unikać podej-

tym, żeby był bezpieczny dla mat-

zachowaniem.

mowania kontaktów płciowych, aby

ki i dla dziecka, więc każdy będzie ro-

tylko nie zajść w ciążę.

bić wszystko, aby tak było. Położna na

Wiem, że rodzące potrafią napraw-

Kobiety rodzące pierwszy raz nie

pewno poleci kilka sposobów łagodze-

dę wiele. Dlatego trzeba do porodu iść

mają doświadczenia bólu porodowe-

nia dolegliwości bólowych. Gdy pro-

z „amerykańskim” nastawieniem do

go. Zwykle bazują na przekazach od

wadzę poród, sama sugeruję, a czasem

życia – na pewno dacie radę!

osób trzecich, które mogą mieć zupeł-

wręcz namawiam do szukania meto-

nie inne wrażenia z przebytego poro-

dy łagodzenia dolegliwości, aby prze-

du. W takim przypadku ciężarna idzie

trwać ten trudny i mimo wszystko

do szpitala z jeszcze większym stre-

piękny czas.

analgezja wziewna, czyli popularny

Marzena Langner-Pawliczek, położna, zwyciężczyni konkursu „Położna na medal”, poloznanamedal2018.pl

www.dobra-mama.pl

MODA I URODA Okulary Mira Turtle, 590 zł, Sirene Eyewear, pakamera.pl

Mini Cooper Bag. Torebka wykonana z najwyższej jakości skóry ekologicznej. 165 zł, Paulina Schaedel, paulinaschaedel.com

W ciąży nie musisz rezygnować z modnych i eleganckich stylizacji do pracy. Pamiętaj jednak o wygodzie.

Pracująca

Torba, 349 zł, Desigual, desigual.com

Na spotkanie służbowe wybierz buty na słupku.

Baleriny, 219 zł, Zapato eobuwie.pl

Mango skirt- modna spódnica z pasem ciążowym, 129 zł, Happy Mum, happymum.pl

Buty na słupku, 299 zł, Aldo eobuwie.pl

Bluzka model 1718 (102 zł), spódnica model 3020 (114 zł). Biała bluzka ciążowa i do karmienia wraz z wygodną spódnicą jeansową to propozycja dla kobiet w ciąży ceniących sobie wygodę. Branco, branco.pl

Espadryle, 419 zł, Eva Minge eobuwie.pl

Notatnik z napisem, 29 zł, Sloshe, pakamera.pl

Lordsy, 419 zł, Eva Minge eobuwie.pl

www.dobra-mama.pl

Żółta sukienka. W modnym musztardowym kolorze projektu Moniki Świderskiej. 299 zł, Monika Świderska, monikaswiderska.pl

ODZIEŻ CIĄŻOWA

MAMA Sukienka damska, ciążowa, do karmienia, 103,90 zł, Pinel, szykownamama.pl

Bluzka Beni, 269 zł, Preska, preska.pl

REKLAMA WOLNA str. 29

Nazwa XXX, XX zł, Limone, xxxx.pl

KOLEKCJA JESIENNA 2019 DOSTĘPNA W SKLEPACH Z ODZIEŻĄ CIĄŻOWĄ

Bluzka model 1759 (102 zł), spodnie model 2459 (119 zł). Elegancka bluzka w pastelowym kolorze w połączeniu z granatowymi spodniami to zestaw idealny do biura dla przyszłych mam. Branco, branco.pl

REKLAMA

Luźna bluzka z golfem, 139,90 zł, Mango, mango.com

BRANCO

Sklep firmowy: ul. Rzemieślnicza 13, 97-400 Bełchatów,

kom.: 509-446-907, 601-800-055 Asymetryczna koszula w paski, 220 zł, Missu Design, missu-design.com

Spódnica ołówkowa, 139 zł, Mamalicious, zalando.pl

e-mail: kontakt@branco.pl

www.branco.pl

MODA I URODA Peleryna bluza różowa, 269 zł, MKTP, pakamera.pl

Wygodną alternatywą dla torebki jest plecak.

Botanica ginger dress- sukienka ciążowa I do karmienia, 199 zł, Happy Mum, happymum.pl

Bluzka z żabotem - Beżowa, 169,99 zł, Roseboutique, roseboutique.pl

Całości stylizacji dopełnią oryginalne gadżety.

Nelly. Błękitny plecak wykonany z najwyższej jakości skóry ekologicznej. 180 zł, Paulina Schaedel, paulinaschaedel.com

Zakładka do książki, 49 zł, Yenoo, pakamera.pl

Sukienka i legginsy to idealmy zestaw na spacer po pracy.

Figi ReBelt Panty art. 1887 Aby wspierać obkurczanie się brzucha po porodzie, projektanci Anita maternity we współpracy z lekarzami stworzyli figi ReBelt Panty. Dzięki kompresji brzuch szybciej się regeneruje i wraca do stanu sprzed ciąży. Rozmiary: 60-110. 199 zł, Anita maternity, anita.com

www.dobra-mama.pl

Biały T-shirt, 140 zł, Missu Design, missu-design.com Sukienka Marlena. Modna sukienko-tunika dla przyszłych mam. Luźna falbana pod biustem, ściągana lekko gumką w tyle bluzki umożliwia dopasowanie. 139 zł, Bebefield, bebefield.pl

REKLAMA

Bawełniane ogrodniczki w stylu denim, 229,90 zł, Mango, mango.com

Lorus RG246PX9. Kwarcowy model zegarka to ciekawa propozycja dla Pań lubiących zdecydowane kolory. 309 zł, Lorus, loruswatches.pl

Etui na tablet, 49 zł, Green Sheep, pakamera.pl

Sukienka model 4194. Na mniej zobowiązujące spotkania służbowe proponujemy sukienkę ciążową w kropki. Sprawdzi się również w późniejszym okresie karmienia. 146 zł, Branco branco.pl

Bluzka, 65 zł, Yoshe, yoshe.com

Falbany - trend wiosenny nadal jest na topie.

CHROMA STOCK

ciąża i poród

Depresja poporodowa W ostatnich latach w Polsce i na świecie obserwuje się wzrost występowania zaburzeń psychicznych w populacji. Szacuje się, iż w trakcie swojego życia jedna osoba na pięć przeżywa zaburzenia psychiczne.

tworach oraz urazach. Wśród osób z zaburzeniami psychicznymi znajdują się również kobiety ciężarne. Ciąża, poród i okres połogu to dla kobiety wyjątkowy czas dynamicznych

Kobieta musi przygotować się do bycia matką – dla wielu nie jest to wcale łatwe zadanie.

zmian biologicznych i psychicznych. W tym czasie towarzyszy jej wiele

biety już przed ciążą stanowią problem

uczuć, zarówno tych pozytywnych, jak

nie tylko natury psychologicznej, lecz

i negatywnych. Kobieta musi przygoto-

także medycznej. Zdarza się, iż kobiety

wać się do bycia matką – dla wielu nie

cierpiące na takie zaburzenia zachodzą

adania Światowej Organiza-

jest to wcale łatwe zadanie. Wiele kobiet

w nieplanowaną ciążę, a przyjmowanie

cji Zdrowia dotyczące obcią-

z różnych przyczyn nie akceptuje fak-

dużych dawek leków psychotropowych

żenia chorobami na świecie

tu bycia w ciąży, nie są one gotowe do

w I trymestrze ciąży może wpłynąć na

wykazały, iż zaburzenia psy-

podjęcia roli matki, przez co czas oko-

wystąpienie poważnych wad rozwojo-

chiczne i behawioralne w Europie znaj-

łoporodowy staje się dla nich jednym

wych u płodu.

dują się na czwartym miejscu wśród

z najbardziej traumatycznych i smut-

Zaburzeniami nastroju kobiet w czasie

najpoważniejszych chorób, zaraz po

nych okresów w życiu. Natomiast za-

połogu interesowali się już uczeni w sta-

schorzeniach układu krążenia, nowo-

burzenia psychiczne występujące u ko-

rożytności, jednak dopiero w latach 70.

www.dobra-mama.pl

XX wieku podjęto się próby głębszej ich

nów, ogromne zmęczenie po przeby-

sję, a nawet zaburzenia psychotyczne.

analizy. Okres ciąży i połogu jest cza-

tym porodzie, natłok nowych obowiąz-

Zmiany nastroju oscylują od łagodne-

sem największego ryzyka ich wystą-

ków. Sprawia to, że samopoczucie mat-

go przygnębienia aż do ciężkich zabu-

pienia w życiu kobiety ze względu na

ki ulega pogorszeniu, przewlekłe przy-

rzeń wymagających hospitalizacji w od-

dość duże wahania poziomu hormo-

gnębienie może przerodzić się w depre-

powiednich ośrodkach.

Zaburzenia psychiczne występujące

rodzie, a niektóre kobiety mogą przejawiać objawy depresyjne nawet do roku po porodzie. U kobiet, których w przeszłości odnotowano epizody depresyjne, ryzyko wystąpienia depresji poporodowej wzrasta do 25%, a w przypadku epizodu depresji poporodowej we wcześniejszej ciąży nawet do 50%. Do grupy ryzyka zachorowania na depresję poporodową należy zaliczyć kobiety, które cierpiały na zespół napięcia przedmiesiączkowego, w ciąży często przechodziły przeziębienie i infekcje, miały zaburzenia psychiczne. Także te, u których w rodzinie wystąpiły zaburzenia afektywne, ciąża miała przebieg patologiczny (zagrażająca poronieniem, ciąża przeterminowana, ciężarna chorująca na nadczynność, niedoczynność tarczycy albo nadciśnienie tętnicze), które przeżywają przykre wydarzenie życiowe, np. śmierć bliskiej osoby. Oprócz wymienionych czynników bodźcami do rozwinięcia depresji poporodowej mogą stać się: brak wsparcia ze strony społeczeństwa, samotne macierzyństwo, konflikty z partnerem, problemy natury ekonomicznej. W depresji poporodowej u kobiet obserwuje się następujące objawy: problemy z koncentracją oraz podejmowaniem decyzji, poczucie ciągłego zmęczenia i przygnębienia, izolowanie się od społeczności, chorobliwa drażliwość, zaburzenia apetytu (zmniejszenie lub nasilenie), wzrost poziomu lęku, któremu mogą towarzyszyć objawy wegetatywne, takie jak drżenie, nasilona pobudliwość i częstość uderzeń serca, wyraźny lęk o zdrowie dziecka manifestujący się swoistym przewrażliwieniem (ciągłe martwienie się o karmienie, sen, płacz dziecka), obniżenie nastroju, anhedonia, płaczliwość, problemy ze snem (bezsenność, nadmierna senność), negatywne postrzeganie własnej osoby, negowanie swoich predyspozycji do bycia matką), spadek popędu płciowego, problemy w opiece nad dzieckiem, obojętność na zaspokojenie jego potrzeb, myśli samobójcze, jak również myśli o wyrządzeniu krzywdy dziecku.

Psychoza poporodowa w połogu można podzielić na trzy rodzaje. Baby blues

Znany jako smutek poporodowy. To zaburzenie określane jest wieloma nazwami: baby blues, smutek po urodzeniu dziecka, przygnębienie poporodowe, depresja dnia trzeciego. Pierwsze dni połogu charakteryzują się gwałtownymi zmianami hormonalnymi – spadkiem poziomu progesteronu i estrogenów, z równoczesnym wzrostem prolaktyny. Tak szybka zmiana wpływa niekorzystnie na samopoczucie świeżo upieczonej mamy. Pierwsze objawy smutku pojawiają się ok. 3. dnia po porodzie, a największe nasilenie tego stanu przypada na 5. dobę po porodzie. Czas trwania przygnębienia poporodowego wynosi od ok. 10 dni do nawet do 2–3 tygodni. Szacuje się, iż zaburzenie to dotyka 15–85% kobiet w okresie połogu. Baby blues objawia się obniżonym oraz zmiennym nastrojem, labilnością emocjonalną, płaczliwością, drażliwością, problemami ze snem, brakiem apetytu, nerwowością, poczuciem zmęczenia, obawą o właściwe wykonywanie czynności pielęgnacyjnych noworodka. Smutek poporodowy nie wymaga leczenia farmakologicznego, mija samoistnie. Należy jednak pamiętać, że u ok. 20% kobiet, które cierpiały na smutek poporodowy, rozwija się depresja poporodowa, a ryzyko zachorowania na to zaburzenie wzrasta 4-krotnie. W ramach działań profilaktycznych należy w okresie połogu zapewnić kobiecie pomoc w opiece nad noworodkiem, odpowiednie warunki do wypoczynku oraz wsparcie społeczne tak, aby poziom hormonów mógł się szybko ustabilizować, a adaptacja do macierzyństwa przebiegła jak najsprawniej. Depresja poporodowa

To zaburzenie występujące u 10–20% kobiet. Ryzyko jej wystąpienia jest największe w okresie pierwszych 4–8 tygodni po po-

Należy do rzadkich, lecz bardzo groźnych dla życia matki i dziecka zaburzeń psychicznych okresu połogu, występuje z częstotliwością 1–2 przypadków na 1000 urodzeń. Moment ujawnienia się psychozy poporodowej jest różnie umiejscowiony w czasie. Niektórzy psychiatrzy twierdzą, że dzieje się to do 2–3 tygodni, a nawet do 1 roku po porodzie, jednak większość badań wskazuje, iż psychoza połogowa pojawia się już trzeciego dnia po urodzeniu dziecka. Jako przyczynę psychozy poporodowej wielu autorów wskazuje nagłe duże wahania poziomu hormonów. Część pacjentek cierpiących na tę chorobę ma objawy charakterystyczne dla schizofrenii, np. odrzucają dziecko, unikają nawiązywania relacji z innymi osobami, unikają interakcji z rodziną i personelem medycznym, są wrogo nastawione do otoczenia, mają halucynacje, omamy, mają poczucie, że ciało owładnęła nadprzyrodzona siła, która kieruje ich zachowaniem. Kobiety, które w przeszłości chorowały na psychozę poporodową, są od 20–50 % razy bardziej narażone na wystąpienie tego zaburzenia w kolejnej ciąży, a przy obciążeniu chorobą psychiczną ryzyko wzrasta do 50–80 % (kobiety chorujące na chorobę dwubiegunową, schizofrenię). Jeżeli rozpoznajecie u siebie któreś z powyższych objawów, nie bójcie się prosić o pomoc. Wspólnie z innymi łatwiej jest pokonać trudności. Może wystarczy szczera rozmowa z partnerem i omówienie waszych obaw, może trzeba będzie udać się do psychologa albo skorzystać z pomocy psychiatry. Nie ma uniwersalnego leku na te choroby, ponieważ każda kobieta jest inna, wyjątkowa i niepowtarzalna. Dlatego rodzaj terapii czy ewentualnego leczenia farmakologicznego musi być dostosowany do każdej z was osobno. Monika Wójcik, położna, Certyfikowany Doradca Laktacyjny, laureatka konkursu „Położna na medal”

www.dobra-mama.pl

ciąża i poród

Poród naturalny po cesarce

jest możliwy

LIRYKA.NET

Ciąża może być zakończona porodem naturalnym albo cięciem cesarskim. Poród naturalny, jak sama nazwa wskazuje, zaplanowała matka natura. Jeśli zdecydujesz się na poród siłami natury, będziesz aktywnie i świadomie uczestniczyć w jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu. Wcześniejsze CC nie wyklucza

miednicy kostnej oraz dojrzałość szyjki

porodu naturalnego

macicy. Bardzo pomocne w kwalifikacji

Przebiegu porodu nie da się dokładnie

jest badanie USG, które oceni wagę two-

przewidzieć. Jednak przebieg zarówno

jego dziecka. Jeśli jest ułożone główką do

ciąży, jak i rozwiązania rozpatrujemy za-

dołu i waga nie przekracza 4000 g mo-

wsze w aspekcie optymalnych rozstrzy-

żesz spróbować rodzić naturalnie.

gnięć dla matki i płodu. Jeszcze nie tak

Ważny jest również rodzaj nacięcia ma-

dawno uważano, że po porodzie dro-

cicy wykonany podczas przebytego cię-

gą cięcia cesarskiego następne porody

cia cesarskiego. W przypadku klasyczne-

również wymagają tej operacji. Obec-

go cięcia biegnącego w górnej części ma-

nie coraz częściej zdarza się, że po ope-

cicy przy następnych rozwiązaniach nie

racji cięcia cesarskiego proponuje się ko-

zezwala się na poród drogą naturalną.

biecie poród drogą naturalną. Uważa się, że poród drogami natury po przeby-

Zalety naturalnego

tym cięciu cesarskim u odpowiednio za-

rozwiązania

kwalifikowanych pacjentek jest możliwy

Poród naturalny, jak sama nazwa wska-

i bezpieczny.

zuje, zaplanowała matka natura. Jeśli zdecydujesz się na poród drogami natu-

Trudna decyzja

ry, po uprzednim cięciu cesarskim, mo-

Co ma zrobić kobieta, która chciała-

żesz liczyć na szybszy powrót do zdro-

by urodzić dziecko drogą naturalną,

wia, krótszy pobyt w szpitalu, mniej pro-

a wcześniej miała cięcie cesarskie? Naj-

blemów z karmieniem naturalnym. Jeśli

ważniejsze jest przedyskutowanie tej

kobieta ma możliwość dokonania wybo-

sprawy z lekarzem. W podejmowaniu

ru, najważniejsze by czuła się bezpiecz-

takiej decyzji należy wziąć pod uwa-

nie. Jej dobre samopoczucie jest najważ-

gę wiele czynników. Ogromne znacze-

niejsze w pomyślnym przebiegu porodu.

nie ma nastawienie psychiczne ciężarnej. Psychika ma niewątpliwy wpływ na przebieg porodu. Kobieta często boi się bólu porodowego, komplikacji, jakie mogą wystąpić w czasie porodu. Obawia się, że fizycznie nie podoła temu zadaniu. Przeciwwskazania Bardzo duże znaczenie ma znajomość wskazań do pierwszego cięcia cesarskiego. Jeśli w obecnej ciąży wskazania nie powtarzają się, możesz być zakwalifikowana do porodu siłami natury. Lekarz powinien ocenić prawidłowość budowy

www.dobra-mama.pl

mgr Irena Sienkiewicz–Jabłońska, położna, założycielka Dzierżoniowskiej Szkoły Rodzenia przy NZOZ Szpitalu Powiatowym w Dzierżoniowie OCZYSZCZAJĄCY Złuszczający żel o działaniu oczyszczającym, do skóry skłonnej do przebarwień, do stosowania podczas ciąży i okresie karmienia piersią. Żel złuszczająco-rozjaśniający do mycia twarzy dla wszystkich rodzajów skóry, preparat można stosować codziennie, także w przypadku skóry wrażliwej. Isispharma neoTONE Żel do mycia twarzy złuszczająco-oczyszczający, rozjaśniający przebarwienia 150 ml, 79 ml, ISIS PHARMA isis-pharma.pl

STREFA MAMY Koronkowy Fleur Aby podczas karmienia piersią nic nie przeszkadzało warto wybrać dobry stanik, którego specjalna konstrukcja umożliwi szerokie otwarcie miseczek za pomocą jednej ręki oraz będzie zapobiegać zsuwaniu się ramiączek podczas karmienia. Rozmiary: 65-105 C-J. Biustonosz do karmienia na fiszbinie Fleur art. 5053, 205 zł, Anita maternity anita.com

Tajemnice

LAKTACJI

Co zrobić, kiedy mama ma za mało mleka?

Efektywne karmienie piersią jest sztuką, i to wcale niełatwą! Gdyby było inaczej, z tej metody karmienia korzystałyby wszystkie mamy. A tymczasem, pomimo udowodnionych obustronnych korzyści, ciągle zbyt wiele kobiet pochopnie rezygnuje z karmienia naturalnego. Brak doświadczenia Czasem już w pierwszych dniach po porodzie świeżo upieczona mama narzeka, że ma za mało pokarmu, nie wiedząc tak naprawdę, jaką ilość można uznać za wystarczającą. Podczas pobytu w domu niemal każdy płacz dziec-

ABC dobrego karmienia •

mienia. •

z prawidłowym przystawie-

mu i pośpiesznie, często bez konsultacyjnym, kobieta rezygnuje z karmienia piersią, włączając do diety dziecka do-

Dobra technika z właściwą pozycją mamy i dziecka oraz

ka interpretowany jest jako brak pokarcji z pediatrą lub konsultantem lakta-

Prawidłowe pierwsze kar-

niem dziecka do piersi. •

Postępowanie zgodne z przyjętymi zasadami utrzymane podczas całego okresu karmienia.

www.dobra-mama.pl

karmianie mlekiem krowim modyfikowanym. Uwierz w siebie Jednak, poza rzekomym brakiem pokarmu, przyczyn zniechęcenia jest więcej. Bolesne brodawki piersiowe, kłopoty z piersiami, brak wiary we własne możliwości z dręczącą myślą „moja mama nie karmiła to i mnie się nie uda” czy szybki powrót do pracy - to tylko niektóre z czynników decydu-

jących o odstawieniu dziecka od pokarmu naturalnego. Zniechęcone mamy zaczynają od, zdawałoby się początkowo niewinnego dokarmiania, szybko przechodząc do całkowitej rezygnacji z karmienia. Usprawiedliwienie jest zwykle uniwersalne: „przecież nie miałam pokarmu”. Paulina Skóra

Podczas pobytu w domu niemal każdy płacz dziecka interpretowany jest jako brak pokarmu. Obserwuj swoje ciało Młode mamy często nie potrafią ocenić, czy dziecko otrzymuje wystarczającą ilość pokarmu. Warto obserwować proces karmienia. Początkowa nadprodukcja pokarmu ustępuje ilości dostosowanej do potrzeb malucha. Piersi stają się mniejsze, bardziej wiotkie. Ale to nie znaczy, że jest w nich mało mleka! Ważne, aby pourodzeniowy spadek wagi noworodka nie przekroczył 10% masy ciała. Jak to robić? Przede wszystkim dziecko powinno ssać pierś ze słyszalnym połykaniem, przynajmniej przez 10 min. Podczas karmienia mama może odczuwać mrowienie związane z wypływaniem pokarmu. Po karmieniu pierś jest wyraźnie luźniejsza, opróżniona. Gratulacje, to znaczy, że karmienie było efektywne! Ilość karmień na dobę nie powin-

Kosmetyczka Roku 2016, współtwórca zabiegu Piękna Mama Bielenda Professional, autorka bloga piekna-naturalnie.pl

Pielęgnacja biustu w ciąży Do niedawna pielęgnacja piersi w okresie laktacji opierała się głównie na dbaniu o ich czystość i łagodzeniu podrażnień brodawek. Na szczęście, na rynku jest coraz więcej kosmetyków, którymi możemy pielęgnować biust po pierwszym trymestrze ciąży i w czasie laktacji. Spośród skutecznych i bezpiecznych składników polecam szczególnie oleje naturalne, które mocno odżywiają skórę. Oleje roślinne zawierają witaminy A i E oraz tłuszcze z grupy NNKT, co przyspiesza regenerację skóry i zmniejsza rozstępy. Warto skorzystać też z kosmetyków zawierających składniki ujędrniające jak algi, wąkrotka azjatycka czy kigelia afrykańska. W czasie karmienia piersi mogą być wrażliwe, dlatego warto korzystać z kosmetyków, które przyniosą ulgę bolącym sutkom i obrzmiałym piersiom np. masek w płacie i okładów. Z własnego doświadczenia mogę potwierdzić, że odpowiednia pielęgnacja piersi w czasie laktacji zapewni ładny biust po zakończeniu karmienia.

na być mniejsza niż 8, ale nie większa niż 10–12. Nie należy zapominać o zwracaniu uwagi na karmienia nocne. Pamiętajmy, że są dzieci, które domagają się bardzo częstego karmienia. Nie zawsze wynika to z uczucia głodu, częściej z bardzo silnej potrzeby ssania lub bliskości.

Kryzys Ilość pokarmu rzadko utrzymuje się na tym samym poziomie. W 3 i 6 tygodniu, a także w 3., 6. i 9. miesiącu po porodzie mogą pojawiać się kryzysy laktacyjne, związane z nagłym, zwiększonym zapotrzebo-

UJĘDRNIA Specjalnie dostosowana do skóry kobiet w ciąży oraz po jej zakończeniu. W jej skład wchodzą aktywne, przyjazne wrażliwej skórze składniki. Kigelia Africana poprawia stan skóry podtrzymującej biust, wzmacnia jej sprężystość i jędrność, uelastycznia i napina. Bielenda Sexi Mama Liftingująca-ujędrniająca maska w płacie na biust, ok. 16,99 zł (2 szt.), BIELENDA bielenda.pl

waniem na pokarm, zmianami hormonalnymi albo zmęczeniem matki. W większości przypadków wystarczy odpoczynek oraz dłuższe i częstsze karmienie piersią połączone z pomiarem masy ciała dziecka. Warto porozmawiać z doświadczoną mamą karmiącą lub poszukać pomocy w poradni laktacyjnej. Dasz radę, naturalnie! Podczas karmienia piersią, jak przy wielu innych umiejętnościach związanych z macierzyństwem, przydatna jest cierpliwość, a także życzliwa i mądra

UŻYTECZNY

Fidi to nowoczesny laktator o 15 trybach odciągania pokarmu oraz 10 trybach masażu pobudzającego laktację. Dzięki wytrzymałej baterii Fidi jest użyteczne w domu i w podróży. Czytelny wyświetlacz LED ułatwia obsługę. Fidi, 149 zł, Lionelo lionelo.com

pomoc osób bliskich. Dobrze jest szukać odpowiedzi na nurtujące pytania i nie zapominać, że to praktyka czyni mistrza.

Bożena Florczyk , pediatra neonatolog, konsultant laktacyjny, Łomżyńskie Centrum Medyczne Akademia dla Rodziców

www.dobra-mama.pl

STREFA DZIECKA

CHROMA STOCK

Gładki jak

skóra niemowlęcia

Najczęstsze problemy skórne u niemowląt

Okres niemowlęcy, czyli pierwsze 12 miesięcy życia dziecka, to czas, w którym maluszek rozwija się bardzo intensywnie. W tym czasie oprócz zmian zauważalnych gołym okiem zachodzą także zmiany niewidoczne, dotyczące między innymi budowy skóry.

ciągu pierwszego roku

styczne dla alergii skórnej. Może ona być

podbrzusze i górną część ud. Podrażnio-

kształtuje się odpowied-

wywołana pokarmem, lekami, środka-

na skóra jest wrażliwa na dotyk, a dziecko

nia bariera skóry. Po-

mi chemicznymi (np. proszek, płyn do

może być niespokojne i płaczliwe, ponie-

czątkowo skóra nie-

prania i płukania), produktami do pielę-

waż zmiany często pieką i bolą.

mowląt jest mniej elastyczna, cieńsza, de-

gnacji ciała, alergenami występującymi

Ważna jest profilaktyka. Powstawaniu PZS

likatniejsza i bardziej podatna na infek-

wokół (np. kurz, pyłki, grzyby, roztocza).

sprzyja wilgoć, wysoka temperatura, brak

cje oraz podrażnienia. Maluch szybciej się

Wtedy najważniejsze jest wyeliminowa-

dostępu powietrza, zbyt rzadka wymia-

przegrzewa i wychładza niż osoba dorosła,

nie z diety lub z otoczenia czynnika wy-

na pieluchy (kał i mocz działają drażniąco)

a jego skóra wchłania większą ilość apli-

wołującego alergię.

i niedokładne oczyszczanie okolicy około-

kowanych leków czy kosmetyków. Z tego

Częstym problemem skórnym niemow-

pieluszkowej. Wprowadzenie kilku zasad

powodu u większości niemowląt pojawia-

ląt jest potówka, która wynika z prze-

pozwoli zapobiec PZS. Pielucha powin-

ją się pewne przejściowe problemy skór-

grzewania malca. W wyniku wysokiej

na być wymieniana często, a okolica oko-

ne, które często wynikają z fizjologicznych

temperatury otoczenia oraz zbyt grube-

łopieluszkowa wietrzona (maluch powi-

zmian w dojrzewającej skórze.

go i ciasnego ubrania niewykształcone

nien spędzać kilka minut w ciągu dnia bez

jeszcze w pełni gruczoły potowe pracują

pieluchy). Podczas każdej zmiany pielu-

Grudki, krostki, wysypka

intensywniej niż zwykle. Pot zatyka pory

chy skórę należy starannie oczyścić wodą

U prawie połowy noworodków po uro-

w skórze i tworzą się bardzo drobne, ró-

z olejkiem do kąpieli oraz dokładnie osu-

dzeniu pojawiają się prosaki, czyli niewiel-

żowe lub czerwone krostki o charakte-

szyć. Lepiej unikać wilgotnych chusteczek,

kie (około 1–2 mm), białe lub żółte twar-

rystycznej lokalizacji (szyja, kark, okoli-

które często nasączone są alkoholem lub

de grudki na nosie, podbródku, policz-

ce pach, pośladki, plecy, klatka piersio-

środkami perfumującymi. Ważne, aby na

kach, a czasami na tułowiu. Przyczyną ich

wa, fałdy skórne). Sposobem na uniknię-

skórze nie pozostały resztki kału i moczu

powstawania jest zaczopowanie gruczołów

cie potówki jest ubieranie niemowlęcia

oraz by skóra nie była wilgotna podczas

łojowych. Grudki nie swędzą i nie bolą,

odpowiednio do temperatury otoczenia,

zakładania nowej pieluchy. Zaleca się tak-

znikają po kilku tygodniach. Na twarzy

w niezbyt ciasną odzież z naturalnych,

że stosowanie kremów barierowych z tlen-

w pierwszych dniach po porodzie mogą

„oddychających” tkanin.

kiem cynku przy każdej zmianie pieluchy. Kremy te tworzą na skórze warstwę

się też pojawić zaskórniki i wykwity w po-

staci grudek lub zapalnych krost, które są

Okolica okołopieluszkowa

ochronną, działają łagodząco i osuszająco

charakterystyczne dla trądziku noworod-

Pieluszkowe zapalenie skóry (PZS) naj-

na już powstałe podrażnienia oraz zabez-

kowego. Odpowiedzialne za niego są hor-

częściej pojawia się między 7. a 12. mie-

pieczają przed infekcjami bakteryjnymi.

mony matki wpływające na gruczoły ło-

siącem życia. Początkowo na skórze po-

jowe. Trądzik noworodkowy dotyczy ok.

jawia się świadczące o odparzeniach za-

Główka pod obserwacją

20% niemowląt i zazwyczaj ustępuje w cią-

czerwienienie (rumień) w okolicach in-

Ciemieniucha jest powszechna wśród nie-

gu 1–3 miesięcy.

tymnych, wokół odbytu, na pośladkach,

mowląt – pojawia się zazwyczaj w pierw-

Swędzące, czerwone lub różowe krostki

w pachwinach. Z czasem niewielkie od-

szych tygodniach i miesiącach życia. Są

w różnych miejscach na ciele, często wy-

parzenia mogą przejść w PZS: zmia-

to zmiany na skórze głowy w okolicy cie-

stępujące w skupiskach, są charaktery-

ny zapalne powiększają się, są bardziej

miączka w postaci żółtych lub lekko brązo-

zaczerwienione, mogą obejmować też

wych, tłustych łusek.

www.dobra-mama.pl

czy brakiem higieny, tylko jest naturalnym procesem związanym z nadreaktywnością niedojrzałych jeszcze gruczołów łojowych, które w pierwszych miesiącach pracują bardzo intensywnie. Metodą na pozbycie się ciemieniuchy jest stosowanie delikatnych dla skóry olejków, które natłuszczają, nawilżają, odżywiają oraz zmiękczają naskórek. Ułatwia to odwarstwianie naskórka, co umożliwia łatwe usunięcie łusek za pomocą miękkiej szczoteczki dla niemowląt. AZS rozpoczyna się w niemowlęctwie Atopowe zapalenie skóry to choroba o podłożu alergicznym, która bardzo często rozpoznawana jest w 1. roku życia. Charakterystycznymi objawami są uporczywy świąd oraz sucha, zaczerwieniona i podrażniona skóra, która z czasem może się złuszczać i tworzyć strupy. U niemowląt zmiany najczęściej pojawiają się na twarzy, owłosionej skórze głowy, kończynach i tułowiu. Z powodu świądu chorobie towarzyszy rozdrażnienie, niepokój, pobudzenie, a nawet bezsenność. Zmiany skórne nasilają się w kontakcie z alergenami, które mogą być zarówno w pożywieniu, jak i środowisku. Oprócz możliwie jak największego ograniczenia kontaktu z alergenem bardzo ważna jest właściwa pielęgnacja niemowląt z AZS. Podstawą codziennej pielęgnacji są łagodne olejki do kąpieli oraz kremy nawilżające zawierające emolienty, które natłuszczają przesuszoną skórę, łagodzą świąd, tworzą na jej powierzchni warstwę zabezpieczającą przed utratą wody, a także wygładzają i nadają uczucie miękkości. Ich skład powinien być prosty, pozbawiony substancji drażniących, jak parabeny i inne konserwanty, barwniki, substancje zapachowe. Większość zmian, jakie pojawiają się w okresie niemowlęcym, jest niegroźna i z czasem ustępuje samoistnie. Jeśli jednak u malucha pomimo odpowiedniej pielęgnacji zmiany nie ustępują, nasilają się lub pojawiają się niepokojące symptomy, są to przesłanki, aby niemowlę zbadał lekarz pediatra.

mgr farm. Ewa Wiełowicz, Farmina sp. z o.o., farmina.pl

dla delikatnej skóry Pielęgnuje delikatną skórę niemowląt i dzieci, u których rozwinęła się ciemieniucha. Dzięki specjalnie dobranej kompozycji naturalnych składników nawilża, natłuszcza i odżywia delikatną, wrażliwą skórę głowy dziecka, dzięki czemu ułatwia odwarstwianie się i usuwanie łusek. Mediderm BABY olejek na ciemieniuchę dla niemowląt, ok. 13 zł/50 ml, Farmina SP. Z o.o. medidermbaby.pl

na ból i gorączkę u niemowląt Bardzo popularny lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy w formie czopków stosowany u niemowląt. Ze względu na wysoki stopień bezpieczeństwa polecany przez Światową Organizację Zdrowia - WHO. Forma podania doodbytniczego nie wywołuje podrażnienia przewodu pokarmowego. Paracetamol Farmina 50 mg, czopki dla niemowląt, 6,70 zł/50 mg, Farmina SP. Z o.o., farmina.pl Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu.

REKLAMA

Ciemieniucha nie jest spowodowana niewłaściwą pielęgnacją

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

Przepis na

KĄPIEL MALUSZKA Jesteście świeżo upieczonymi rodzicami? Czujecie wielkie obawy przed kąpielą noworodka? Niesłusznie. Wystarczy, że odpowiednio się przygotujecie, zachowacie spokój i zastosujecie się do poniższych wskazówek, a wszystko się uda.

www.dobra-mama.pl

Zanim przystąpicie do

Akcesoria obowiązkowe

działania

Nie sposób wykąpać dziecka bez wa-

Zaplanujcie odpowiednie miejsce,

nienki (lub wiaderka do kąpieli). Wy-

w którym utrzymuje się względnie

bierzcie taką, w której będzie wygod-

stała temperatura powietrza (najlepiej

nie zarówno dziecku, jak i wam.

ok. 25ºC) i nie ma przeciągów. Do-

Najlepiej jest ją umieścić na takiej wy-

stosowujcie kąpiel do rytmu karmień

sokości, by mama lub tata nie musie-

i snu dziecka. Przyjęło się, że najczę-

li się zbytnio schylać – kąpiel zwykle

ściej wybieraną na kąpiel maluszka

trwa kilka lub kilkanaście minut, dla-

porą dnia jest wieczór. Nie jest jednak

tego niezwykle ważna jest wygodna

błędem, jeśli wykąpiecie dziecko na

pozycja rodzica trzymającego boba-

przykład w godzinach porannych.

sa. Przydatny będzie też przewijak, na

Problem szczególnej troski:

którym jeszcze przed kąpielą rozłoży-

żecie obmywać bobasa, kładąc go na

cie ręcznik maluszka.

swoich kolanach lub na stole do prze-

zatkany nosek

wijania. Pod ciałko noworodka moż-

W okresie jesienno-zimowym mimo

Zadbaj o ergonomię

na wtedy podłożyć kawałek cerat-

najlepszych zabiegów prewencyjnych

Jeśli macie na tyle miejsca, dobrze jest

ki i umyć je za pomocą namydlonej

maluszek może złapać jakąś infekcję.

zadbać o sprawną organizację działa-

myjki, a następnie przetrzeć, nama-

Zwykle łączy się to z uporczywym ka-

nia. Kąpiel powinna przebiegać eta-

czając ją w ciepłej wodzie. Twarzycz-

tarem. Dziecko nie umie jeszcze wy-

powo (mycie, suszenie, pielęgnacja),

kę dziecka delikatnie obmyjcie nawil-

dmuchiwać zalegającej wydzieliny,

a ustawienie wanienki i przewijaka po-

żonymi wacikami, nie używając my-

musicie więc pomóc mu w oczysz-

winno zapewniać sprawne i bezkoli-

dełka. W późniejszym czasie, kiedy do

czaniu noska. Do odsysania najlepiej

zyjne wykonywanie czynności bez ko-

kąpieli będziecie podchodzić z nie-

użyć aspiratora. Wystarczy włożyć

nieczności chodzenia po pomieszcze-

co większą odwagą, możecie skorzy-

jego końcówkę płytko w dziurki no-

niu i oziębiania mokrej skóry wykąpa-

stać z wanienki. Położenie na jej dnie

ska, a on skutecznie i głęboko usunie

nego dziecka.

miękkiego ręczniczka bądź pielusz-

zalegającą wydzielinę. Po każdorazo-

ki tetrowej zapobiegnie ewentualnym

wym użyciu urządzenie musicie roze-

Kąpiel czas zacząć!

poślizgom przy namydlaniu ciała no-

brać, dokładnie umyć i osuszyć. Jeśli

Dopóki macie obawy przed włoże-

worodka. Miskę lub wanienkę napeł-

aspirator ma filtry jednorazowe, na-

niem maluszka do wanienki, a dziecko

nijcie niewielką ilością wody, do wyso-

leży je wymienić po każdym użyciu.

jest wystraszone nową sytuacją, mo-

kości ok. 5 cm. Głowę dziecka oprzyj-

Nosek można wycierać, ale tylko z ze-

cie na przegubie ręki i palcami tej sa-

wnątrz. Do higieny noska nie wolno

mej ręki obejmijcie maleństwo pod

używać patyczków higienicznych!

paszką. Zanurzając malucha w wodzie, dla bezpieczeństwa, zawsze podtrzymujcie miednicę, obejmując za bioderko.

Aleksandra Osińska , położna i arteterapeutka, założycielka Szkoły Rodzenia ABC Dobry Start w Prudniku, członek Polskiego Towarzystwa Położnych

Kosmetyki dla maluszka są równie ważne, jak pozostasłe części wyprawki. Podpowiadamy, jakie kosemtyki na pewno przydadzą się w pierwszych tygodniach życia maluszka.

EMOTOPIC - Kremowy żel myjący do codziennej pielęgnacji ciała pod prysznic. Żel do mycia ciała na bazie aktywnych emolientów, delikatnie oczyszcza skórę, pozostawiając ją intensywnie nawilżoną, gładką i miękką w dotyku. Wyjątkowo delikatna, biozgodna z fizjologicznym pH skóry, baza myjąca nie narusza jej ochronnej bariery hydrolipidowej. PHARMACERIS EMOTOPIC, emotopic.pl

Babydream MED balsam pielęgnacyjny. Opracowany wspólnie z doświadczonymi dermatologami. Znakomicie nadaje się do podstawowej pielęgnacji, dobrze się wchłania i daje się łatwo rozprowadzać na skórze. MED posiada certyfikat Dermatest i może towarzyszyć terapii przy atopowym zapaleniu skóry. 19,99 zł/ 200 ml, Rossmann, rossmann.pl

Alterra Baby szampon i żel do mycia, 2w1. Żel dla niemowląt, zawierający nagietek BIO, rumianek BIO i olej migdałowy BIO. Łagodne substancje myjące i sok z aloesu BIO szczególnie delikatnie oczyszczają wrażliwą skórę ciała i głowy niemowlęcia. 14,99 zł/ 200 ml, Rossmann, rossmann.pl

Okrycie Sensillo Water Friends. Wykonane w 100% z bawełnianej tkaniny frotté, dzięki czemu jest chłonne i szybko wysycha. Rodzice docenią również jego staranne, niepodrażniające skóry szycie. SENSILLO, sensillo.pl

LINOMAG®. Olejek do kąpieli natłuszczającej, polecany do codziennej pielęgnacji dzieci i niemowląt od 1. miesiąca życia. Substancje aktywne stanowią połączenie łagodnych środków myjących, oleju lnianego (bogatego w NNKT, w tym kwasy omega-3 i omega-6) oraz naturalnego wyciągu z rumianku. 10 zł, PF „Ziołolek” ziololek.pl

Atopis spray przeciwświądowy. O właściwościach kojących i nawilżających ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb skóry suchej, wrażliwej i atopowej. Kompleks składników aktywnych zawartych w delikatnej formule niweluje uporczywe swędzenie, łagodzi podrażnienia. 28,20 zł/100 ml, NovaClear Atopis, novaclear.eu

www.dobra-mama.pl

STREFA DZIECKA

Anemia u dzieci

CHROMA STOCK

Czy można jej zapobiec?

Wiek dziecięcy to okres intensywnego wzrostu organizmu oraz kształtowania zdolności fizycznych, psychicznych i umysłowych. Zmiany zachodzące w tym okresie w organizmie młodego człowieka wymuszają wzmożony transport tlenu oraz związków odżywczych do wszystkich komórek ciała.

Kto znajduje się

nia, anemia występuje częściej u dzieci

nu możliwa jest dzię-

w grupie ryzyka?

z ciąż wielopłodowych oraz u wcześnia-

ki prawidłowej budo-

Problem anemii dotyczy nie tylko do-

ków. Nie bez znaczenia dla stanu zdro-

wie erytrocytów, sta-

rosłych, lecz także dzieci na różnym

wia dziecka jest również sposób odży-

nowiących jeden z elementów morfo-

etapie rozwoju. Z opisanych przyczyn

wiania i profilaktyki kobiety ciężarnej,

tycznych krwi.

tego zaburzenia najczęstszą u dzieci jest

a także straty krwi podczas ciąży i poro-

niedobór żelaza – przy czym grupę naj-

du. W przypadku wrodzonych hemo-

Przyczyny niedokrwistości

bardziej narażoną na te braki stanowią

globinopatii, związanych z genetycz-

Niedokrwistość, inaczej zwana anemią,

dzieci w pierwszym roku życia. Zwięk-

nym dziedziczeniem mutacji genów ko-

jest zaburzeniem w syntezie hemoglo-

szone ryzyko anemii jest w tym przy-

dujących białkowe części hemoglobi-

biny, na skutek występującego w organi-

padku związane ze zwiększonym za-

ny, kluczową rolę odgrywa szybka dia-

zmie niedoboru niektórych składników

potrzebowaniem na żelazo, odpowie-

gnostyka, regularne monitorowanie sta-

odżywczych, nadmierną utratą krwi lub

dzialne za transport tlenu do wszyst-

nu zdrowia dziecka oraz wprowadzenie

wzmożonym rozpadem erytrocytów.

kich komórek organizmu. Oprócz naj-

właściwej formy leczenia.

Anemii towarzyszą także zmiany zabar-

młodszych dzieci na niedobór żelaza

wienia, objętości oraz liczebności krwi-

i związane z tym ryzyko niedokrwisto-

Objawy anemii u dzieci

nek czerwonych. Występowanie niepra-

ści narażona jest także młodzież w okre-

W przypadku niedokrwistości dochodzi

widłowych modyfikacji komórek krwi

sie pokwitania, na co wpływ ma nasile-

do ograniczenia transportu tlenu oraz

zależne jest od przyczyny niedokrwisto-

nie procesu wzrostu i zmian hormonal-

substancji odżywczych wraz z krwią do

ści oraz stopnia jej zawansowania.

nych w tym czasie. Jak pokazują bada-

wszystkich tkanek organizmu. Prowa-

łaściwa dostawa tle-

www.dobra-mama.pl

Najczęstsze przyczyny wystąpienia anemii

dzi to do zaburzenia pracy wielu narzą-

niedokrwistości należą: oznaczenia ak-

dów, co przekłada się na występowanie

tywności enzymów krwinki czerwonej,

niepokojących symptomów w obsza-

stężenia witaminy B12 oraz kwasu folio-

rze różnych części ciała. Do najczęściej

wego w surowicy. W pewnych przypad-

Niedobór żelaza, witaminy B12 i/

obserwowanych objawów anemii zali-

kach objawy choroby mogą wskazać na

lub kwasu foliowego, spowodowa-

cza się osłabienie, senność, zawroty gło-

konieczność wykonania badania szpiku

ny przez:

wy oraz omdlenia. Dochodzi do zabu-

(mielogramu). Opisane metody diagno-

– utratę krwi na skutek krwawienia,

rzeń pracy serca, tachykardii i zmniej-

styczne stanowią podstawę do potwier-

– zwiększone zapotrzebowanie przy

szenia tolerancji wysiłku. Upośledzeniu

dzenia lub wykluczenia wystąpienia

jednoczesnej niewystarczającej po-

ulega rozwój psychoruchowy oraz umy-

anemii, określenia jej rodzaju i możliwej

daży,

słowy dziecka. Występują także zmia-

przyczyny powstania oraz wprowadze-

– zespół złego wchłaniania spowo-

ny w wyglądzie zewnętrznym: bladość

nia właściwej formy leczenia.

dowany zmianami w obrębie jelita

skóry, łamliwe i zniekształcone paznok-

na skutek występowania: choroby Le-

cie oraz osłabione, wypadające włosy.

Profilaktyka

śniowskiego-Crohna, celiakii, zespo-

Niedokrwistość prowadzi do zaburzeń

Profilaktyka niedokrwistości u dzieci

łu krótkiego jelita czy infekcji paso-

układu odpornościowego, a co za tym

powinna opierać się m.in. na zapobiega-

żytniczych,

idzie – zwiększonej częstotliwości wy-

niu wystąpienia niedoborów pokarmo-

– zbyt małą podaż powyższych

stępowania infekcji oraz stanu zapalne-

wych. Znaczenie w tym zakresie ma za-

składników w diecie dziecka, a także

go (m.in. języka i kącików ust). Zmniej-

równo dieta dziecka, jak i kobiety w cią-

matki w okresie ciąży i laktacji.

szone łaknienie oraz nasilony pro-

ży oraz podczas karmienia piersią. Cią-

ces katabolizmu ustrojowego skutkuje

ża jest okresem wzmożonego zapotrze-

Ostra i przewlekła utrata krwi:

zmniejszeniem masy ciała, w tym masy

bowania na niektóre składniki odżyw-

– w wyniku urazu w obrębie tkanek

mięśniowej. Niedokrwistość spowodo-

cze, m.in kwas foliowy i żelazo. Uroz-

i narządów,

wana wzmożonym rozpadem erytrocy-

maicony jadłospis, bogaty w produk-

– na skutek choroby i związanych

tów cechuje wystąpienie żółtaczki.

ty o wysokiej wartości odżywczej umoż-

z nią uszkodzeń komórek organizmu.

liwia pokrycie zapotrzebowania orgaDiagnostyka

nizmu na większość makro- i mikro-

Skrócenie czasu przeżycia czerwo-

Podstawą prawidłowej diagnostyki

elementów. Zalecana dodatkowa suple-

nych komórek krwi (erytrocytów),

w kierunku niedokrwistości jest prze-

mentacja kwasu foliowego dla kobiet

które występuje w przypadku:

prowadzenie obszernego wywiadu spe-

w ciąży wynosi 0,4 mg na dobę.

– hemolitycznych zespołów wrodzo-

cjalisty z pacjentem (w przypadku star-

Prawidłowa dieta kobiety bezpośred-

nych, np. talsemia, enzymopatia,

szych dzieci) oraz rodzicem. Waż-

nio wpływa na stan odżywienia dziec-

– hemolitycznych zespołów nabytych,

ne w tym zakresie jest określenie ro-

ka w okresie prenatalnym oraz po na-

związanych z występowaniem zabu-

dzaju i czasu trwania objawów. Oprócz

rodzeniu. U dzieci do 6. miesiąca ży-

rzeń systemu odpornościowego, czyn-

szczegółowego wywiadu niezbędnym

cia głównym źródłem składników od-

nikami zakaźnymi, pasożytniczy-

elementem diagnostyki jest badanie

żywczych w diecie jest mleko mat-

mi, fizycznymi, chemicznymi, nowo-

przedmiotowe pacjenta. Zgodnie z defi-

ki lub/i mieszanki mlekozastępcze. Po

tworami, niewydolnością nerek, ko-

nicją niedokrwistości jest to stan, w któ-

tym czasie następuje rozszerzanie die-

lagenozą, hemoglobinemią i hemo-

rym dochodzi do obniżenia stężenia

ty o nowe produkty spożywcze. Waż-

globinurią.

hemoglobiny oraz (nie zawsze) obniże-

ne na tym etapie jest zadbanie o jak naj-

nia liczby erytrocytów poniżej poziomu

większe urozmaicenie jadłospisu dziec-

normy przyjętej dla określonego wieku

ka i uwzględnienie w nim żywności po-

rozwojowego.

chodzącej ze wszystkich grup środ-

rakterystycznych dla anemii objawów

Najważniejszym badaniem diagno-

ków spożywczych, bogatej w witami-

w przypadku ich wystąpienia. Warto pa-

stycznym przy niedokrwistości jest za-

ny i składniki mineralne. Dietetyk kli-

miętać o regularnych badaniach kon-

tem morfologia krwi obwodowej z roz-

niczny mający doświadczenie w pra-

trolnych, jak morfologia krwi obwodo-

mazem, oceną poziomu płytek krwi

cy z dziećmi i rodzicami może pomóc

wej, umożliwiających wczesne wykrycie

oraz określeniem liczby retikulocy-

w zbilansowaniu jadłospisu. Suplemen-

niedokrwistości. W celu zapobiegnięcia

tów. Dodatkowo w zależności od obja-

tacja w profilaktyce niedokrwistości do-

wystąpienia anemii u dziecka ważna jest

wów klinicznych i przedmiotowych wy-

tyczy wyłącznie dzieci znajdujących się

także szybka diagnostyka chorób mogą-

konuje się pomiar takich parametrów,

w grupie ryzyka oraz tych, u których

cych stanowić jej przyczynę i podjęcie

jak: stężenie żelaza i ferrytyny w suro-

pokrycie zapotrzebowania w diecie na

właściwej interwencji leczniczej.

wicy krwi, całkowitą zdolność wiązania

substancje odżywcze, takie jak kwas fo-

żelaza (tBic), oraz poziom bilirubiny cał-

liowy, żelazo, witamina B12, B6, nie jest

kowitej i jej frakcji. Do badań wykony-

możliwe. Istotną rolę odgrywa obser-

wanych w celu pogłębienia diagnostyki

wacja dziecka i niebagatelizowanie cha-

Zuzanna Szypowska, dietetyk kliniczny, Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej „Sanvita”, instytutsanvita.pl

www.dobra-mama.pl

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

Mleko

krowie, kozie czy modyfikowane? W okresie 1000 pierwszych dni życia kluczową rolę w dziecięcym jadłospisie nieprzerwanie odgrywa mleko.

o właśnie mleko i przetwo-

Z badań wynika, że obecność

ry mleczne dostarczają ma-

w diecie dziecka mleka modyfiko-

łemu dziecku niezbędne

wanego po 1. roku życia aż o 78%

składniki odżywcze, m.in.

zmniejsza prawdopodobieństwo

wapń, kluczowy do budowy kości. Ja-

niedoboru witaminy D, a niedo-

kie mleko wybrać dla rocznego dziec-

boru żelaza – o 58% (w porówna-

ka – krowie, kozie czy modyfikowa-

niu z dziećmi otrzymującymi mle-

ne? Dowiedz się, który z tych produk-

ko krowie).

tów odpowie na wielkie potrzeby ma-

www.dobra-mama.pl

Czy wiesz, że…

łego brzuszka!

Zbyt wczesne przejście z następnego mleka modyfikoJak komponować dietę roczniaka?

wanego na mleko krowie wpływa na nadmierne spoży-

Pierwsze lata życia to czas dynamicznego wzrostu

cie przez dziecko m.in. białka. Chociaż białko jest ważne

i rozwoju organizmu dziecka. Menu roczniaka, choć

w okresie intensywnego wzrostu, to dostarczane w zbyt du-

już bardzo urozmaicone, wciąż powinno zawierać od-

żej ilości może obciążyć delikatne jeszcze nerki i wątro-

powiednią ilość mleka i produktów mlecznych. Jak

bę oraz przyczynić się do rozwoju otyłości w późniejszym

to zapewnić? W komponowaniu diety małego dziec-

czasie. Mleko krowie zawiera także niewiele żelaza i wielo-

ka pomocny jest przygotowany przez ekspertów z In-

nienasyconych kwasów tłuszczowych, jest również ubogie

stytutu Matki i Dziecka Modelowy talerz żywieniowy.

w witaminy A, C i D. Mleko kozie, podobnie jak mleko kro-

Przystępnie obrazuje on, jak zadbać o zbilansowany

wie, dostarcza niewiele ważnych składników mineralnych:

jadłospis najmłodszych.

kwasu foliowego oraz witamin z grupy B. Charakteryzuje się natomiast dużym stężeniem składników mineralnych,

Zbyt wczesne przejście z następnego mleka modyfikowanego na mleko krowie wpływa na nadmierne spożycie przez dziecko m.in. białka.

które obciążają nerki.

Marta Łapińska, ekspert marki Bebiko 2 Bibliografia: •

Co jest ważne w codziennym menu? Dieta dziecka po 1. urodzinach nadal powinna różnić się od tej stosowanej przez mamę czy tatę. Junior każdego dnia zdobywa wiele nowych umiejętności i mimo, że tak wiele już potrafi, nieustannie chce odkrywać świat. To dlatego potrzebuje większej ilości niektórych składników pokarmowych w przeliczeniu

• • •

Akkermans M.D et al. A micronutrient-fortified young-child formula improves the iron and vitamin D status of healthy young European children: a randomized double- blind controlled trial. Am J Clin Nutr. 2017, 105(2): 391–399. Normy żywienia dla populacji Polski, pod red. M. Jarosza, IZZ, Warszawa 2017. Szajewska H., Horvath A., Poradnik żywienia niemowląt. Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, Medycyna Praktyczna, Kraków 2016. Weker H., Barańska M., Strucińska M., Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, 2012.

na kilogram masy ciała niż osoba dorosła – aż 6 razy

REKLAMA

więcej witaminy D i 4 razy więcej żelaza oraz wapnia. Jednocześnie jego brzuszek nadal jest bardzo delikatny i wciąż dojrzewa! Mleko, a także mleko modyfikowane i produkty mleczne są bogate w łatwo przyswajalne białko, wapń oraz witaminy z grupy B, dlatego powinny być obecne w codziennym menu małego odkrywcy.

Chociaż białko jest ważne w okresie intensywnego wzrostu, to dostarczane w zbyt dużej ilości może obciążyć delikatne jeszcze nerki i wątrobę oraz przyczynić się do rozwoju otyłości w późniejszym czasie. Jakie mleko wybrać? Do jadłospisu rocznego dziecka można wprowadzać mleko kozie, krowie oraz przetwory mleczne: jogurty, kefiry, serki twarogowe, sery żółte. Jednak to właśnie mleko modyfikowane – odpowiednio dobrane do wieku – jest produktem o składzie dopasowanym do potrzeb małego dziecka i źródłem wielu składników, których potrzebuje rozwijający się organizm. Dzięki zawartości m.in. wapnia, żelaza i witaminy D mleko modyfikowane dla dzieci po 1. roku życia uzupełnia codzienną dietę w składniki często deficytowe wśród najmłodszych.

www.babysenses.pl

www.dobra-mama.pl

Lionelo, Linn Plus

STREFA DZIECKA

Rozszerzanie diety dziecka Najnowsze wytyczne - czyli „z czym to się je”? Oto nadchodzi ten magiczny moment, gdy po raz pierwszy proponujemy naszemu dziecku rozdrobnione warzywo... i później reszta wydarzeń toczy się niekoniecznie po naszej myśli. Nie zrażajmy się tym.

amiętajmy, że dziecko to indywidualna jednostka, która kształtuje swój własny gust żywieniowy. Możemy mu pomóc w jego prawidłowym ukierunkowaniu, lecz ostatnie zdanie należy do małego smakosza. M.in. o tym przeczytamy w drugiej części wywiadu z autorkami książki „Żywienie dziecka w pierwszym roku życia”. Dobra Mama: A jeśli dziecko chce jeść tylko mleko? Jak postępować z wybrednym gustem małego smakosza? Dietosfera: W pierwszym półroczu życia, dziecko powinno być karmione tylko mlekiem i jest to normalne i prawidłowe. Po 6. miesiącu powinniśmy stopniowo wprowadzać pokarmy o innej konsystencji niż mleko, np.: rozdrobnione i produkty stałe, ale trzeba pamiętać, że cały czas podstawą żywienia w pierwszym roku życia jest mleko. Zupki, kaszki i inne dobroci to przecież dodatek, który ma wzbogacać dietę malucha, pokazywać nowe smaki i uczyć gryzienia, a nie stanowić zamiennik mleka! Im wcześniej zaczniemy pokazywać nowe smaki, różne konsystencje dostosowane do etapu i rozwoju dziecka, tym większe prawdopodobieństwo, że zaakceptuje ono nowe przysmaki i będzie się nimi cieszyło. Zdarzają się też takie dzieci, które są bardzo wybredne i nie sięgają ochoczo po brokuła. Pamiętajmy, że mają do tego prawo – dopiero się uczą, więc dajmy im czas, ale bądźmy konsekwentni w serwowaniu zdrowego jedzenia. Czasem dopiero 10. czy 12. próba daje oczekiwany skutek. Często zdarza się w rozmowach z rodzicami takich małych pacjentów, że

www.dobra-mama.pl

odpuszczają, nie mają cierpliwości i brakuje im konsekwencji – zamiast kolejny raz podać brokuła, w obawie przed głodem dziecka szykują gotowy serek albo słodki ryż z jabłkiem, oby tyko coś zjadło. W dziecku wyrabiamy mechanizm, który jest prosty: pomarudzę nad brokułem, to dostanę za chwilę słodki serek, mniam! Nie róbmy tak. Wiem, że to trudne, ale żelazna konsekwencja już od samego początku daje naprawdę dobre efekty – dobrze o tym wiemy, bo każda z nas przerabiała takie momenty u swoich dzieci. Nie ma różnicy czy dziecko karmione jest piersią czy innym produktem mlekozastępczym - oczywiście w odniesieniu do czasu wprowadzania posiłków stałych do jego diety. Podstawą żywienia niemowlęcia do ukończenia 12 miesiąca życia jest nadal mleko! DM: Co powiedzą panie o produktach potencjalnie alergizujących? Czy należy z nich całkowicie zrezygnować? Dietosfera: Absolutnie nie. Według najnowszej wiedzy nie ma naukowych przesłanek do tego, aby eliminować lub opóźniać wprowadzanie pokarmów potencjalnie alergizujących. Dlatego nie powinniśmy z automatu – bo jest taka moda albo zasłyszane i powtarzane od dawien dawna stereotypy – eliminować z diety np. mleka krowiego, jaj, orzechów, ryb czy owoców morza. Produkty potencjalnie alergizujące lepiej wprowadzać po raz pierwszy w domu i w ilościach kontrolowanych, a nie w żłobku lub w restauracji – gdy nie wiemy, jak dziecko zareaguje na nowy pokarm. Oczywiście sytuacja ma się inaczej, jeśli wiemy, że maluch ma już objawy alergii, a jego rodzice lub dziadkowie na takową cierpią. Ważna jest wtedy większa uwaga i czujność, ale nie zapobiegawcza eliminacja. Alergie to trudny temat, szczególnie teraz, gdy panuje wszechobecna moda na dietę bezglutenową, bezlaktozową i inne lecznicze oleje kokosowe – nie dajmy się zwariować. Jeśli nie ma ku temu podstaw, to proponujmy naszym dzieciom racjonalną, urozmaiconą, kolorową i zdrową dietę bogatą również w te składniki, któ-

re mogą potencjalnie alergizować. Eliminujmy je wtedy, gdy faktycznie trzeba je eliminować! DM: Wspomniały panie o nowym schemacie żywienia, według którego dziecko decyduje, ile zje, a rodzic, co zje i kiedy – co jednak ze zbyt dużym apetytem malucha? Dietosfera: Dziecko ma naturalny instynkt regulowania swojego apetytu, musimy mu zaufać – oczywiście obserwując, czy nie ma zdrowotnych problemów i zachowując czujność. Ale to my jako rodzice powinniśmy zadbać o jak najlepszą jakość proponowanych produktów i odpowiedni czas ich podawania. A dziecko? Maluch na odpowiednim etapie rozwoju zje tyle, ile będzie potrzebować, aby prawidłowo rosnąć i się rozwijać. Jeśli obserwujemy większy apetyt u dziecka, to trzeba się zatrzymać i zastanowić, z czego on może wynikać. Czy to etap wzrostowy i malec potrzebuje więcej energii? Czy zaczął chodzić i jest bardziej aktywny? A może popełniamy błędy żywieniowe i jego apetyt oraz smaki skoncentrowane są tylko na słodkich jogurcikach, serkach albo chrupkach, produktach wysoko przetworzonych, do których sami je przyzwyczajamy? Ważne, abyśmy już od pierwszych tygodni rozszerzania diety szkraba prawidłowo oceniali jego potrzeby. Powinniśmy się najpierw zastanowić, czy prosi on o dodatkową porcję jedzenia, bo jest faktycznie głodny, czy posiłki zostały dobrze zaplanowane i są pełnowartościowe, a może po prostu domaga się uwagi lub jest smutny. I ponownie: konsekwencja, cierpliwość oraz obserwacja naszych dzieci jest po prostu niezbędna! DM: Wzdęty brzuszek, refluks, wysypka... Co niepokojącego może się dziać z układem pokarmowym malca podczas rozszerzania diety? Jak reagować? Czy spotkały się panie z tego typu problemami? Dietosfera: Po pierwsze, nie bójmy się wprowadzać do diety dziecka nowych produktów. Ten etap wcale nie jest taki straszny, jak go często malują. Dzięki poszerzaniu bazy produktów, które malec spożywa, poznaje nowe smaki, konsystencję, fakturę pokarmu, a nawet zapoznaje się z naturalnymi kolorami warzyw i owoców występującymi w przyrodzie. Owszem, czasem może się pojawić ból brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunka albo wysypka. Natomiast jeśli nowe produkty podajemy stopniowo, robiąc kilka dni przerwy między nimi i wprowadzamy kolejny, to bardzo szybko zidentyfikujemy „winny” składnik. Wówczas najlepiej na pewien czas go wyeliminować, po czym „z premedytacją” do niego wrócić, aby zbadać reakcję malucha. Gdyby sytuacja się powtarzała, najlepiej skonsultować się z pediatrą. Można nawet założyć sobie zeszyt, aby notować początki rozszerzania diety. Gdy z obserwacji wynika, że dziecko źle reaguje na dużą ilość nowych produktów, należy zgłosić się do lekarza – być może konieczne będą badania, chociażby kału. Śmiało mogę jednak stwierdzić, że podczas prawidłowego, powolnego rozszerzania diety raczej rzadko pojawiają się problemy żołądkowo-jelitowe, a gdy takie występują, to często wynikają ze zbyt małej podaży płynów podczas wprowadzania nowych pokarmów (zaparcia). Inaczej sytuacja wygląda u dzieci obciążonych alergią (gdy któreś z rodziców lub oboje są alergikami). W tym wypadku nadal obowiązuje zasada stopniowego wprowadzania nowości i obserwacja – szczególnie ważne jest notowanie, jakie produkty i kiedy zostały wprowadzone do menu malucha. Wówczas diagnostyka u pediatry albo alergologa jest po prostu szybsza. Nie ma jednak podstaw, aby u alergika zapobiegawczo opóźniać podawanie jakichś produktów.

DM: Jakie niespodzianki może napotkać mama, rozszerzając dietę malucha? Mogą panie opowiedzieć o własnych doświadczeniach? Dietosfera: Jak już wcześniej wspomniałam, obawy dotyczą szczególnie problemów żołądkowo-jelitowych – wzdęć, bólów brzuszka, zaparć czy biegunek. Jednakże nie jest to bardzo częste. Druga sprawa to kwestia współpracy, bo kiedy dziecko zwyczajnie ma zły dzień, jest zmęczone lub przeziębione, wprowadzanie nowego produktu może trafić na pewne trudności. Zatem nie można się denerwować, jeśli założyliśmy sobie, że w poniedziałek ruszamy z podaniem marchewki, a dziecko uparcie odmawia. Ważne, aby podjąć próbę kolejnego dnia, może zmienić porę, miejsce i okoliczności. Rodzice muszą zdawać sobie także sprawę z tego, że podczas jedzenia pysznej marchewki może ucierpieć ściana, podłoga i nowe bielutkie body. Trzeba to wziąć pod uwagę, wybierając miejsce posiłku! Nieraz zdarzyło mi się, że mój syn tak wymachiwał łyżeczką, że część posiłku lądowała na podłodze, ku uciesze naszego psa. Jeśli miałabym doradzić coś od strony technicznej, to trzeba zaopatrzyć się w proste krzesełko do karmienia, dobrej jakości śliniaki – najlepiej z możliwością regulacji i dobrego dopasowania do aktualnego wieku dziecka, łatwo-zmywalne (np. silikonowe), płaską odpowiedniej wielkości łyżeczkę. DM: Jakie są najczęściej popełniane błędy żywieniowe? Czy spotkały się panie z zaskakującymi metodami, przekonaniami, podejściem? Dietosfera: Trochę tego jest, choć mam nadzieję, że rodzice, którzy przeczytają naszą książkę, nie będą ich popełniać. Błędy wynikają z niewiedzy, zatem bardzo ważne jest edukowanie rodziców. Atakowani z każdej strony reklamami produktów dla dzieci są zdezorientowani i rozumiem, że czasem nie potrafią ocenić, co jest dobre, a co złe. Uważam, że niestety ogromny wpływ na wybory żywieniowe mają reklamy telewizyjne. Wiele z nich sugeruje, co rodzic powinien podawać dziecku, aby dobrze się rozwijało i było zdrowe. Często mało w nich prawdy, a jeżeli rodzic nie szuka wiarygodnych informacji o prawidłowym żywieniu dziecka, to chłonie jak gąbka, że w cukierkach są witaminy wspomagające odporność, słodkie płatki z bohaterami bajek to źródło zdrowych węglowodanów, a kolorowe serki są niezbędne w budowaniu kości malucha. Aż włos się jeży, jak o tym pomyślę, ale w skrócie takie informacje rodzic otrzymuje z reklam.

Najczęstsze błędy żywieniowe: – zbyt szybkie (przed 6. miesiącem) wprowadzanie do diety dziecka nowych produktów; – dopajanie dzieci słodkimi herbatkami albo sokami; – podawanie posiłków w formie papek przez zbyt długi czas; – dosalanie dań dla maluchów; – unikanie warzyw w posiłkach; – nagradzanie słodyczami za zjedzenie posiłku; – podawanie słodzonego nabiału (jogurty/serki).

www.dobra-mama.pl

STREFA DZIECKA Pamiętam, jak podczas analizy jadłospisu kilkuletniej dziewczynki cierpiącej na zaparcia okazało się, że codziennie zjada 2–3 kubeczki słodkich serków! Mama była bardzo zaskoczona, że taki nabiał jest niezdrowy, zawiera barwniki, cukier i nie uczy dziecka zdrowych nawyków żywieniowych. Podawała je w przekonaniu, że robi dobrze. DM: Nasz maluch poznał nowe smaki i z chęcią pałaszuje potrawy. Kiedy jednak zacznie jeść samodzielnie? Jak można mu tę sztukę ułatwić? Dietosfera: Sztuka samodzielnego jedzenia, która prowadzi do najedzenia (bo na tym nam zależy), zajmie maluchowi trochę czasu. Jednak bez obaw, prędzej czy później dziecko ją opanuje. Ważne, aby rodzice byli przykładem dla malucha. Jeśli zatem jest pora obiadu, to dobrze, aby jedli go razem z nim – w ten sposób uważny obserwator, jakim jest dziecko, będzie starał się powtarzać ich ruchy. Pozwalajmy dzieciom na samodzielne jedzenie na początku rączkami, później łyżeczką. Można zakupić specjalny silikonowy talerzyk z przyssawką lub miseczkę z przyssawką, aby ułatwić w ten sposób stabilne nabieranie pokarmu. Przyda się też bezpieczny dopasowany do wieku kubeczek, płaska, odpowiedniej wielkości łyżeczka oraz regulowany śliniak, który łatwo można utrzymać w czystości. DM: Czy mogą panie polecić alternatywne metody rozszerzania diety niemowlaka?

Dla małego smakosza STARANNIE DOBRANE

Różnej grubości ziarna zbóż pozbawione dodatku mleka i cukru. Kaszki MAMUKO są idealne dla mam, które chcą karmić swoje dzieci naturalnymi produktami i dla tych, które w pośpiechu, ale z wielką starannością przygotowują posiłki. Naturalność i ekologiczność kaszek potwierdzona jest certyfikatem EU Organic. MAMUKO kaszki organiczne, 15,99 zł/240 g MAMUKO, kidy.pl/mamuko

PEŁNA REGULACJA Zupełnie nowa kolekcja bestsellerowych krzesełek do karmienia Bistro. Krzesełko w nowej odsłonie posiada elegancką, białą podstawę oraz estetyczną, modną kolorystykę tapicerek. Krzesełko do karmienia Bistro, ok. 345 zł, CARETERO caretero.pl

Krzesełko na lata

Posłuży maluszkowi już od urodzenia jako wygodny leżaczek, a potem jak dziecko podrośnie będzie idealnym krzesełkiem do karmienia, by na koniec służyć jako stołek dla dziecka o wadze do 30 kg. Z tapicerką, którą można czyścić i prać, regulacją wysokości i podnóżka oraz odchylanym oparciem. Wykończenie w kolorze drewna nadaje krzesełku klasy i elegancji. Krzesełko MAXi-COSI, ok. 940 zł, Maxi-Cosi maxi-cosi.pl

www.dobra-mama.pl

Dietosfera: Obecne zalecenia są bardzo swobodne i właściwie nie obowiązują zasady, co konkretnie wprowadzać na początku (poza wskazaniem, aby warzywa były podane przed owocami), dlatego też ciężko o alternatywy. Klasyka nakazuje, aby początkowe posiłki przybierały formę rozdrobnioną. I właśnie w tym miejscu warto wspomnieć o metodzie rozszerzania diety BLW (Baby Led Weaning – nazwa wynika z formy podania). To ostatnio bardzo modne podejście, według którego zadaniem rodzica jest zaoferowanie dziecku na talerzu gotowanych warzyw, owoców albo mięsa w formie kawałków/słupków, w sam raz do chwycenia w rączkę. Po pierwsze dziecko „karmi się samo”, wybiera to, co odpowiada mu wyglądem, kolorem, fakturą, próbuje nowych smaków, ale także pomija etap papek (z których, jak sami rodzice się skarżą, ciężko czasem „wyjść”). Są jednak pewne obostrzenia – dziecko musi samodzielnie siedzieć, ale też mieć umiejętność chwytania palcami i prowadzenia rączki do buzi. Nawet jeśli rodzice nie są przekonani do metody BLW jako jedynego sposobu rozszerzania diety, to polecamy ją jako dodatkowy fajny sposób na zaznajamianie się z rożnymi składnikami, urozmaicenie i naukę jedzenia. DM: Mają panie jakieś rady dla mam, które rozpoczynają rozszerzanie diety – jeden z trudniejszych momentów tak dla mamy, jak dla maluszka? Dietosfera: Przede wszystkim uzbroić się w cierpliwość oraz zaufać sobie i własnemu dziecku. Nie warto się spinać i porównywać z innymi koleżankami-mamami, których maluchy z chęcią pałaszują dynię i brokuł/szpinak, a wasze pociechy plują na ich widok. Jeśli nie dziś, to na pewno za kilka dni może się udać wprowadzić nowy produkt do menu. Pomocna będzie w tym odpowiednia organizacja pracy, w postaci przygotowania odpowiedniego miejsca do karmienia (np. krzesełko do karmienia) oraz przyborów pomocniczych, takich jak plastikowe miseczki i łatwo zmywalne śliniaki. Ponadto niezwykle ważna jest konsekwencja, zwłaszcza jeśli chodzi o skupienie się na posiłku, a nie innych rzeczach. Dlatego też warto od początku uczyć malucha, że jedzenie jest w pewnym sensie zabawą dla malucha, dziecko wącha, smakuje, rozgniata nowe propozycje w menu, poznaje faktury, liże, wypluwa, rozrzuca, rozmazuje itp. o to chodzi, aby było to dla niego przyjemnością i aby poznawał je wszystkimi zmysłami. Grunt to się nie poddawać i małymi krokami dążyć do założonego celu. W końcu okres rozszerzenia diety to nie zawody, w których liczy się, kto szybciej wprowadzi większą liczbę produktów w jadłospisie malucha. To kolejny etap rozwoju dziecka, a wygraną w nim jest radość rodziców, którzy wcześniej czy później będą cieszyć się widokiem szkraba samodzielnie jedzącego obiadek z miski. I tego wszystkim z całego serca życzymy. Rozmowa z dietetyczkami poradni dietetycznej Dietosfera: Ewą Sypnik-Pogorzelską, Magdaleną Jarzynką-Jendrzejewską, autorkami książki „Żywienie dziecka w pierwszym roku życia”, Wydawnictwo RM, rm.com.pl

Innowacyjne silikonowe naczynia do karmienia

/Kidy.pl

PEXELS

STREFA DZIECKA

Co na obiad?

Jadłospis w żłobku i w przedszkolu

Okres, w którym nasze dziecko uczęszcza do żłobka lub przedszkola, to czas intensywnych zmian w jego organizmie. Dlatego nie ma tu miejsca na błędy żywieniowe, które mogą doprowadzić do niedoborów. Dobrze, jeśli rodzice i opiekunowie są świadomi, jak powinno wyglądać zdrowe żywienie w tym wieku i na co zwrócić uwagę w jadłospisie, jaki oferuje dana placówka. nowszych norm ilość tłuszczu w die-

Białko to główny składnik budulcowy,

cie dzieci w wieku 1–3 lat nie powinna

dlatego jego odpowiednia ilość jest nie-

być mniejsza niż 32%. Natomiast jadło-

zbędna do prawidłowego wzrostu i roz-

spis przedszkolaka nie powinien zawie-

woju. W jadłospisie, jaki proponuje żło-

rać mniej niż 30% tłuszczu. W żywieniu

bek lub przedszkole, powinno znaleźć

dzieci bardzo ważną rolę spełniają wie-

się przede wszystkim białko o wysokim

lonienasycone długołańcuchowe kwasy

współczynniku wartości biologicznej.

tłuszczowe – DHA i EPA. Ich źródłem

Oznacza to, że jest ono źródłem ami-

są tłuste ryby morskie – łosoś, makre-

nokwasów egzogennych, czyli takich,

la, sardynki, śledź. Dlatego warto, aby

których nasz organizm nie jest w stanie

w jadłospisie dziecka tygodniowo poja-

wyprodukować samodzielnie. Dlatego

wiły się 1–2 porcje wspomnianych ga-

warto zwrócić uwagę, czy w jadłospisie

tunków ryb. Należy jednak pamiętać,

otyłości, a także rozwoju cukrzycy typu

dziecka pojawiają się produkty będące

aby były to ryby pochodzące ze spraw-

drugiego. Dlatego większą część węglo-

jego źródłem. Zaliczamy do nich chu-

dzonych źródeł.

wodanów w jadłospisie dziecka powin-

i jego przetwory.

Niezbędny do prawidłowej budowy kości i zębów. Oprócz tego przyczynia się do prawidłowego przebiegu przemian metabolicznych oraz procesu krzepnięcia krwi. Jego źródłem są m.in. mleko i przetwory mleczne, migdały, orzechy laskowe, sezam.

ny stanowić węglowodany złożone. Ich

de mięso, chude ryby, jajka oraz mleko

WAPŃ

Pełnowartościowe białko

Węglowodany jako źródło

źródłem są m.in. kasze, ryż brązowy,

energii

pełnoziarniste pieczywo.

Tłuszcz dobrej jakości

Węglowodany to dla dziecka podsta-

Choć o tłuszczu mówi się wiele złego,

wowe źródło energii. Należy jednak pa-

Składniki mineralne i witaminy

to tak naprawdę jest on niezbędny do

miętać, że dzielimy je na proste i złożo-

Każdy składnik mineralny oraz wita-

życia. Problem tkwi raczej w jego jako-

ne. Źródłem tych pierwszych są m.in.

mina są niezbędne do prawidłowe-

ści. Kwasy tłuszczowe pełnią wiele waż-

słodycze, drożdżówki, pączki, słodkie

go funkcjonowania organizmu dziec-

nych funkcji w organizmie dziecka. Są

rogaliki. Ich spożycie powoduje szyb-

ka. Dlatego żadnego z nich nie powin-

źródłem energii niezbędnej do prawi-

ki wzrost, a następnie spadek stęże-

no zabraknąć w jadłospisie przygoto-

dłowej pracy każdej komórki, składni-

nia glukozy we krwi, przez co dziecko

wanym przez żłobek czy przedszko-

kiem budulcowym, a także nośnikiem

w krótkim czasie po posiłku znów robi

le. Jednak są wśród nich takie składni-

witamin, które rozpuszczają się w tłusz-

się głodne. Zbyt duże spożycie węglo-

ki mineralne i witaminy, które zasługu-

czach: A, D, E oraz K. Według naj-

wodanów prostych może prowadzić do

ją na szczególną uwagę.

www.dobra-mama.pl

Odpowiednie nawodnienie Bardzo ważnym elementem jadłospisu dzieci w żłobkach i przedszkolach są płyny. Ich podstawą powinna być woda dobrej jakości. Nie zaleca się natomiast podawania ciepłych i zimnych napojów z dodatkiem cukru. Ich obecność w jadłospisie może w przyszłości przyczynić się do rozwoju otyłości, a także cukrzycy typu drugiego. Przeglądając jadłospis, jaki oferuje żłobek czy przedszkole, warto zwrócić uwagę również na formę podania posiłków. Niestety często zdarza się, że dzieci nie darzą sympatią tych najzdrowszych produktów (np. warzyw, kasz). Nie oznacza to jednak, że trzeba z nich rezygnować. Warto spróbować podać je w innej formie, która być może przy-

Żelazo

padnie dzieciom do gustu. Mogą być to, np. kolorowe warzywne pasty kanapkowe, warzywa w formie zdrowych „frytek” (np. pieczony seler, batat) czy atrakcyjnie podane desery owocowe bez dodatku cukru. Warto raz na jakiś czas, jeśli jest taka możliwość, zaangażować starsze dzieci

Składnik mineralny konieczny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego oraz zaopatrzenia komórek w niezbędny do pracy tlen. Jego niedobór może prowadzić do rozwoju anemii. Dobrym źródłem żelaza są m.in. mięso,

do pomocy w przygotowywaniu zdrowych posiłków.

Paulina Górska, dietetyk z poradni dietetycznej Dietetyk Na Walizkach

jajka, nasiona roślin strączkowych, pestki i nasiona. REKLAMA

STREFA DZIECKA

Czekolada probiotyczna

smaczna i prozdrowotna przekąska Okres jesienno-zimowy to czas kiedy szczególnie powinniśmy zadbać o nasze zdrowie. Alternatywnym i innowacyjnym rozwiązaniem może być czekolada probiotyczna, dzięki której można połączyć przyjemne z pożytecznym i zadbać o odporność naszego dziecka. Czekolada z dodatkiem szczepu probiotycznego jest skuteczna zarówno u młodszych jak i starszych pacjentów! REKLAMA

PIXABAY

CZEKOLADOWE WSPARCIE DLA ORGANIZMU

korzystne warunki przewodu pokarmowego (bardzo niskie

Czekolada jest jednym z najbardziej lubianych

pH) oraz agresywne warunki technologiczne (wpływ wysokiej

smakołyków. Jest nie tylko pyszna, ale potra-

lub niskiej temperatury, intensywne mieszanie, podwyższo-

fi poprawić samopoczucie, dostarczyć energii,

ne ciśnienie). Swoje wyjątkowe cechy zawdzięcza zdolności

zapewniając witalność. Choć czekolada czeko-

do produkcji endospor, czyli tworzenia przetrwalników, które

ladzie nierówna, istotny jest umiar w jej spoży-

charakteryzują się uśpionym metabolizmem i większą opor-

waniu. Pomimo wysokiej kaloryczności oraz za-

nością na niekorzystne czynniki zewnętrzne. Bakterie tego

wartość nasyconych kwasów tłuszczowych, cze-

szczepu probiotycznego po dotarciu do jelit mają zapewnio-

kolada doceniania jest za szereg składników

ne właściwe warunki, dzięki czemu „budzą się” i zaczynają się

o bezdyskusyjnym potencjale prozdrowotnym.

namnażać, pozwalając bakteriom na aktywność antymikro-

Jest ona bowiem doskonałym źródłem m.in.

biologiczną w miejscu, w którym najczęściej występują drob-

amin biogennych, polifenoli, alkaloidów pu-

noustroje chorobotwórcze. Jest to bardzo istotna cecha, która

rynowych oraz składników mineralnych (m.in.

nie jest jednak typowa dla znanych mikroorganizmów o po-

magnezu).

tencjale probiotycznym.

CZEKOLADA PROBIOTYCZNA

KOMU ZALECANA JEST CZEKOLADA PROBIOTYCZNA

W świetle zainteresowania żywnością funkcjo-

Szczep bakterii B. coagulans, GBI-30, 6086 szczególnie de-

nalną bogatą w składniki odżywcze oraz wy-

dykowany jest w celu zwiększenia odporności. Bakterie te bo-

chodząc naprzeciw oczekiwaniom konsumen-

wiem wspomagają dojrzewanie komórek odpornościowych

tów, w szczególności dzieci, czekolada probio-

oraz mobilizują komórki układu immunologicznego do efek-

tyczna wydaje się być interesującą propozy-

tywniejszej walki ze szkodliwymi dla zdrowia ludzi bakte-

cją. W myśl stawianym kryteriom, interesują-

riami i wirusami. Szczep ten zdolny jest do syntezy kwasu

cym produktem jest belgijska czekolada (zawie-

mlekowego, który pozytywnie działa na układ pokarmowy

rająca 55% kakao) z dodatkiem probiotyku Ba-

wspierając wzrost i namnażanie dobrych bakterii w jelitach.

cillus coagulans, GBI-30, 6086 oraz prebiotyku

W ten sposób wspomaga utrzymanie prawidłowej równowa-

inuliny, słodzona naturalnym cukrem – malti-

gi mikroflory jelit, co zmniejsza ryzyko pojawienia się biegu-

tolem, który jest mniej kaloryczny niż biały cu-

nek, również tych związanych z przyjmowaniem antybioty-

kier i jednocześnie minimalizuje ryzyko wystą-

ku. Ponadto badania kliniczne dowodzą, że codzienne spoży-

pienia próchnicy. Szczep B. coagulans, GBI-30,

wanie wspomnianego szczepu bakterii łagodzi bóle brzucha

6086, posiada status bezpieczeństwa GRAS (czy-

i wzdęcia. Biorąc pod uwagę powyższe dobrodziejstwa, cze-

li ogólnie uznany za bezpieczny) nadany przez

kolada z dodatkiem szczepu bakterii B. coagulans, GBI-30,

Amerykański Departament Zdrowia, dzięki cze-

6086 zalecana jest osobom chcącym wzmocnić swoją odpor-

mu może być stosowany jako składnik produk-

ność, korzystającym z profilaktyki probiotycznej jak i tych

tów spożywczych. Charakteryzuje się on unikal-

w trakcie i po terapii antybiotykowej.

nymi cechami technologicznymi oraz funkcjonalnymi. Wykazuje bowiem odporność na nie-

Marta Skrzypiec, ekspert Smart Pharma Sp. z o.o. REKLAMA

STREFA DZIECKA O infekcję w dużej grupie dzieci nietrudno. Przed posłaniem dziecka do żłobka lub przedszkola warto wiedzieć, na co narażone są maluchy i jak radzić sobie z najczęstszymi chorobami.

rzesień to miesiąc, w którym część rodziców po raz pierw-

Jak się nie dać

przedszkolnym infekcjom?

szy wysyła swoje po-

ciechy do żłobka lub przedszkola. W taCHROMA STOCK

kich miejscach dzieci narażone są na infekcje niemal codziennie, a wirusy rozprzestrzeniają się błyskawicznie. Wystarczy, że zachoruje jedno dziecko, a już po chwili u pozostałych maluchów możemy obserwować podobne objawy. Co jest przyczyną tak częstych infekcji? Nowe miejsce, nowe zarazki W miejscach takich jak przedszkola i żłobki występuje duże ryzyko nagromadzenia wirusów i bakterii, które mogą wywoływać różne dolegliwości. Siedliskiem zarazków są na przykład wspólne toalety, zabawki czy naczynia. Wirusy rozprzestrzeniają się także drogą kropelkową – kiedy jedno dziecko, nie zasłaniając ust, kicha czy kaszle, łatwo zaraża inne. Przyczyną częstych chorób w pierwszych miesiącach przedszkolnych jest także zmiana dotychczasowego trybu życia malucha. Zazwyczaj dzieci zaczynają wtedy częściej wychodzić na świeże powietrze, są bardziej aktywne i biorą udział w zajęciach gimnastycznych. Do tego dochodzi zmienna pogoda, stres, inny rytm dnia – to wszystko wpływa na odporność świeżo upieczonych przedszkolaków. Warto jednak pamiętać o tym, że system immunologiczny kilkulatka dopiero się buduje, a poprzez styczność z nowymi wirusami uczy się je zwalczać.

Najczęstsze infekcje u maluchów to m.in. katar, przeziębienie, biegunka, zapalenie ucha, angina, a także choroby wysypkowe.

Na jakie choroby narażone są dzieci w żłobku i przedszkolu? Najczęstsze infekcje u takich maluchów to m.in. katar, przeziębienie, biegunka, zapalenie ucha, angina, a także cho-

la, są nawet dwa razy bardziej narażo-

roby wysypkowe. W przypadku kata-

Częste infekcje u przedszkola-

ne na infekcje od tych starszych. Nor-

ru oprócz wydzieliny i uciążliwego za-

ków to norma

mą jest przebycie 6–10 infekcji, a okre-

tkania nosa u dziecka występować mogą

Infekcje u dzieci w wieku przedszkol-

sem, w którym dzieci podłapują je naj-

zapalenie spojówki, problemy ze snem

nym nie powinny być powodem do nie-

częściej, jest pierwszy rok w żłobku czy

i gorączka. Kiedy katarowi towarzyszy

pokoju. Zazwyczaj dziecko choruje kil-

przedszkolu. Rodzice powinni więc li-

ból gardła, wysoka gorączka i ogólne

ka razy w roku, jednak maluchy, któ-

czyć się z tym, że ich pociecha może

osłabienie, dziecko może być przezię-

re zaczynają chodzić do przedszko-

wówczas chorować częściej niż zwykle.

bione. Niezwykle częstą infekcją wśród

www.dobra-mama.pl

nia zwiększa w tym przypadku przemarznięcie dziecka oraz wahania temperatur, a choroba objawia się głównie silnym bólem gardła, wysoką gorączką i bólem brzucha. Równie często przedszkolaki borykają się z zapaleniem ucha, które charakteryzuje silny ból, nasilający się przy przełykaniu. W grupie dzieci, które często zapominają o myciu rąk i korzystają ze wspólnej toalety, nietrudno także o biegunkę oraz wszelkie pasożyty. Oprócz tego częstymi chorobami wieku przedszkolnego są choroby wysypkowe, takie jak ospa, odra, różyczka, świnka czy szkarlatyna. Dziecko zachorowało – co teraz? Chore dziecko powinno przede wszystkim pozostać w domu. Nie tylko się zregeneruje, ale także nie będzie zarażało pozostałych maluchów. Objawy zwykłego przeziębienia zwykle ustępują po kilku dniach i antybiotyk nie jest przeważnie konieczny. W przypadku infekcji takich jak angina, zapalenie ucha czy biegunka warto natomiast udać się do specjalisty. W czasie choroby najważniejsze jest zapewnienie spokoju, odpowiedniej ilości snu, częste wietrzenie pokoju i stosowanie się do ewentualnych zaleceń lekarza. Jeśli dziecko często choruje, oprócz obowiązkowego kalendarza szczepień warto pomyśleć o dodatkowych szczepionkach, na przykład przeciwko pneumokokom, meningokokom czy ospie. Często specjaliści zalecają także dodatkowe szczepionki przeciwko grypie. W ten sposób możemy uchronić malucha przed powikłaniami po infekcjach wirusowych. Najlepiej oczywiście możliwie wcześniej zapobiegać infekcjom, poprzez wzmacnianie odporności dziecka. Zdrowa i zróżnicowana dieta, przyjmowanie witamin, duża ilość snu, odpowiednie ubranie, spędzanie czasu na świeżym powietrzu czy ograniczenie stresu – to z pewnością pomoże dziecku w zachowaniu zdrowia. Pamiętajmy jednak, że infekcji, szczególnie wśród świeżo upieczonych przedszkolaków, nie da się całkowicie wyeliminować.

Konsultacja: lek. med. Grzegorz Siteń, specjalista chorób dziecięcych, nefrolog, kierujący oddziałem pediatrycznym w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA, pro-familia.pl

Pedicetamol®, paracetamol 100 mg/ml roztwór doustny 30 ml. Stan podgorączkowy i gorączka u dzieci mogą mieć wiele przyczyn i nie wszystkie z nich oznaczają zagrożenie zdrowia dziecka, dlatego należy uważnie obserwować pociechę i warto mieć pod ręką paracetamol, aby w razie potrzeby jak najszybciej zareagować. Pedicetamol® nie jest wrażliwy na temperaturę przechowywania. Polski Lek – Dystrybucja Spółka z o.o., pedicetamol.pl Przeciwwskazania: nadwrażliwość na paracetamol, substancję pomocniczą azorubinę lub inną wymienioną w składzie produktu. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu.

REKLAMA

przedszkolaków jest także angina. Ryzyko zachorowa-

CHROMA STOCK

STREFA DZIECKA

Uważaj na

ROTAWIRUSY Na całym świecie biegunka jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów wśród dzieci poniżej 5 roku życia. Około 2,5 miliarda dzieci w ciągu roku cierpi z powodu chorób biegunkowych, z czego 2 mln wymaga hospitalizacji.

Jak dochodzi do zakażenia?

Ludzki rotawirus został po raz pierw-

Biegunka rotawirusowa najczęściej do-

szy wyizolowany przez Ruth Bishop

tyczy dzieci w wieku 6 – 24 miesięcy. Do

w 1973 roku z komórek nabłonko-

zakażenia rotawirusem wystarczy tyl-

wych jelita u dzieci z biegunką. Wirus

ko 10 do 100 pojedynczych wirusów, po-

zbudowany jest z dwuniciowego ge-

nadto wirus ma zdolność przeżycia na-

nomu RNA, który otoczony jest przez

wet do kilkunastu godzin na przedmio-

trzy powłoki białkowe. Białka tworzą-

tach codziennego użytku, np.: zabawki,

ce powłokę zewnętrzną wirusa stosu-

klamka od drzwi. Najczęściej do zakaże-

je się do charakteryzacji szczepu rota-

niemowląt oraz małych

nia dochodzi przez kontakt bezpośred-

wirusa. Możliwe jest ponad 100 róż-

dzieci najczęstszą przyczy-

ni, np. zanieczyszczona powierzchnia,

nych kombinacji białek, jednak tylko

ną ostrego zapalenia żołąd-

brudne ręce oraz kontakt z zakażonymi

cztery z nich są odpowiedzialne za po-

ka i jelit są zakażenia wiru-

osobami. Co ciekawe, rotawirusy są wy-

nad 80% przypadków choroby rotawi-

sowe, rzadziej bakteryjne. Wśród wiruso-

dalane z kałem już kilka dni przed wy-

rusowej. Jednakże odmiany mogą róż-

wych czynników etiologicznych u dzieci

stąpieniem objawów zakażenia, a utrzy-

nić się z roku na rok oraz ze względu na

poniżej 5 roku życia najczęściej występuje

mują się w kale nawet powyżej 10 dni po

region. Zawsze należy mieć na uwadze

zakażenie rotawirusami grupy A. W ciągu

ustąpieniu objawów. Zaledwie 1 gram za-

powstawanie nowych genotypów rota-

roku na całym świecie biegunka rotawiru-

każonego stolca (lub wymiocin) zawie-

wirusa. Dlatego genotypy rotawirusa

sowa jest przyczyną około 200 000 zgo-

ra milion rotawirusów, stąd tak łatwo do-

są pod ciągłym nadzorem, aby popra-

nów u dzieci w wieku poniżej 5 lat.

chodzi do zainfekowania.

wić skuteczność szczepionek.

U 56

O wirusie słów kilka

www.dobra-mama.pl

Zapobieganie

leży podawać dziecku do picia wodę

dziecka z powodu zakażenia rotawiru-

Ze względu na bardzo dużą zakaźność

w małych porcjach, a także można sto-

sem. Szczepionki chronią przed zacho-

niemal wszystkie dzieci na świecie poni-

sować preparaty z elektrolitami dostęp-

rowaniem na co najmniej 3 lata od za-

żej 5 roku życia mają kontakt z rotawiru-

ne w aptece. Ponadto podczas biegun-

szczepienia dziecka.

sem. Ryzyko zakażenia można zmniej-

ki należy zwracać uwagę na bardzo do-

szyć poprzez: mycie rąk, dbanie o higie-

kładną pielęgnację okolicy odbytu dziec-

Witamina A

nę osobistą oraz żywność, picie wody tyl-

ka, ponieważ kał podrażnia skórę. Kiedy

W badaniach klinicznych zauważono,

ko z bezpiecznego źródła, unikanie kon-

objawy się nasilają, wskazany jest pilny

że w krajach ubogich jest wyższa zacho-

taktu z osobami zakażonymi oraz pro-

kontakt z lekarzem w celu hospitaliza-

rowalność, śmiertelność oraz mniejsza

wadzenie edukacji zdrowotnej.

cji w szpitalu i zastosowaniu nawadniania

skuteczność szczepionki przeciwko ro-

dożylnego, aby zapobiec skutkom zabu-

tawirusom. Za przyczynę tego zjawiska

rzeń elektrolitowych.

uważa się niedożywienie i niedobór mi-

Objawy

kroelementów, w tym niedobór witami-

Zakażenie rotawirusami zazwyczaj zaczyna się gorączką, następnie pojawiają się intensywne wymioty (trwające nawet do 48 godzin), a dopiero pod koniec choroby obecne są liczne, luźne i wodniste stolce. Dziecko jest podsypiające, apatyczne. Objawy infekcji występują w różnym stopniu zaawansowania – od braku objawów zakażenia rotawirusem po odwodnienie i zgon dziecka włącznie. Dlatego nigdy nie można przewidzieć, jak będzie przebiegało zakażenie rotawirusem u dziecka.

W leczeniu objawów zakażenia rotawirusem, najważniejsze jest nawadnianie. Szczepionki Od 2006 roku są zalecane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) na całym świecie, również w Polsce, dwie żywe, atenuowane, doustne szczepionki przeciwko rotawirusom. Pierwszą dawkę szczepionki należy podać dziecku od 6

Objawy niepożądane Infekcja rotawirusowa może prowadzić do ciężkiego odwodnienia, zaburzeń

do 12 tygodnia życia. Przerwa pomiędzy kolejnymi dawkami szczepionki powinna wynosić co najmniej 4 tygodnie. Nie

elektrolitowych oraz równowagi kwa-

mogą być szczepione starsze dzieci oraz

sowo-zasadowej. Dzięki szczepieniom

dorośli, a także dzieci z wadami przewo-

ochronnym można zapobiec ciężkiej

du pokarmowego, z niedoborem odpor-

biegunce, a tym samym objawom niepożądanym wywołanym przez zakażenie rotawirusami.

ności oraz z innymi przeciwwskazaniami do szczepień. Obydwie szczepionki są skuteczne i obniżają o około 70% ryzyko zachorowania na biegunkę rotawi-

Leczenie W leczeniu objawów (biegunka oraz wymioty) zakażenia rotawirusem, najważniejsze jest nawadnianie. W tym celu na-

rusową, o 90% zmniejszają ryzyko wystąpienia biegunki o ciężkim przebiegu, zaś o 96% zmniejszają ryzyko hospitalizacji

NA ZDROWIE! Niegazowana woda źródlana dla niemowląt i dzieci, o niskim stopniu mineralizacji i małej zawartości sodu. Dopasowana do małych rączek składem i wygodnym opakowaniem - 0,5 l Mama i ja sport oraz nowość Mama i ja mini 0,33 l. MAMA I JA wodadladziecka.pl

ny A. Obecnie udowodniono, że witamina A w dawce profilaktycznej, zmniejsza o około 30% śmiertelność z powodu biegunki u niemowląt. Szansa w szczepieniach Liczne badania wykazały, że szczepienie dzieci przeciwko rotawirusom wpływa na zmniejszenie liczby zgonów z powodu ciężkiej biegunki oraz powoduje łagodniejszy przebieg choroby. Ponadto szczepienia przeciw rotawirusom zmniejszają ilość hospitalizacji z powodu ciężkiej biegunki rotawirusowej oraz obniżają liczbę zgłoszeń na oddziały ratunkowe. Szczepienia przeciwko rotawirusom nie zwiększają ryzyka śmierci wśród dzieci zaszczepionych. Możliwe skutki niepożądane poszczepienne to np.: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, rozdrażnienie, gorączka. Ochrona przeciwko rotawirusom jest większa, gdy szczepienie jest w pierwszym roku życia oraz jest zgodne z zalecanym schematem podawania.

lek. Bogumiła Górczewska, autorka bloga poradypediatry.blogspot.com

PORCJA WITAMIN I WAPNIA NA ZĄBKOWANIE Wyrzynaniu się zębów towarzyszy często ból, niepokój, stan zapalny dziąseł, gorączka a nawet biegunki. Aby złagodzić te dolegliwości warto sięgnąć po lek Camilia, który działa kompleksowo na wszystkie objawy ząbkowania. CAMILIA® roztwór doustny, BOIRON S.A., boiron.pl CAMILIA® roztwór doustny. 1 pojemnik jednodawkowy (minims – 1ml) zawiera: substancje czynne: Chamomilla vulgaris 9CH, Phytolacca decandra 5CH, Rheum 5CH aa 333,3 mg. Bolesne ząbkowanie u niemowląt. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancje czynne. Podmiot odpowiedzialny: BOIRON SA. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

Dwukolorowe tabletki musujące, które zmieniają zwykłą wodę w aromatyczny napój o smaku poziomek i pełen wartościowych składników, które pomagają nam dbać o zdrowie i dobre samopoczucie naszych dzieci w holistyczny sposób. Przeznaczony jest dla dzieci powyżej 3. roku życia. Plusssz Junior Calcium + Wit. C, ok. 11 zł, Plusssz plusssz.pl

www.dobra-mama.pl

STREFA MAMY

Jak przetrwać

POWRÓT DO PRACY po urlopie macierzyńskim?

Dzięki uprzejmości naszego państwa mamy coraz dłuższe urlopy macierzyńskie. I to jest wspaniałe, bo każda mama może spędzić ze swoim dzieckiem w domu rok lub nawet więcej. Niemniej jednak zawsze przychodzi ten moment, kiedy musimy wrócić do pracy. W polityce prorodzinnej zmieniło się wiele, ale mimo tego nadal bardzo często wiele z nas odczuwa stres przed powrotem do zawodowych obowiązków.

3. W trakcie urlopu spotkać sie 2-3 razy z przełożonym Oczywiście wiele zależy od szefa i firmy, ale mimo wszystko w trakcie macierzyńskiego warto zajrzeć do biura chociaż te 2-3 razy. Po co? Aby odwie-

Prawie nic nie kosztuje, a będzie wy-

jak im się pracuje, co robią. Takie po-

Obawiamy się, że zapomniałyśmy,

marzonym rodzajem pracy, jaką świe-

dejście da sporo wewnętrznego spoko-

jak się pracuje, że nie będzie nam się

żo upieczona mama może wykonywać

ju, pozwoli na zrobienie rozeznania,

chciało wstać z łóżka, że będziemy nie-

zawsze i wszędzie. Pozwala się zorgani-

będzie też wiadomo, do czego się wra-

wyspane i zmęczone, a przez to mniej

zować i odrobinę poczuć jak w biurze.

ca. Odwiedziny tego typu zniwelują

efektywne, że firma się zmieniła, a my

Są również mamy, które piszą pracę

niepotrzebny stres związany z niewie-

nie wiemy, co się dokładnie dzieje, ale

magisterską lub doktorat, uczą się ję-

dzą i niepewnością.

przede wszystkim, że musimy zostawić

zyków obcych albo robią certyfikaty.

nasze małe skarby pod opieką innych.

Jest też wiele kobiet, dla których macie-

4. Pierwszy miesiąc na wolniej-

I o ile z tymi wszystkimi wcześniejszy-

rzyński był świetnym czasem, aby zało-

szych obrotach

mi problemami jakoś sobie poradzimy,

żyć własną działalność, a teraz mają do-

Niewielu pracodawców oczekuje od

o tyle najgorsza zawsze wydaje nam się

brze prosperujące firmy.

matek, że już pierwszego dnia po powrocie do pracy będą działały na 100%.

rozłąka z dzieckiem.

2. Powrót jako stopniowa zmia-

Nie powinnyśmy mieć też takiego

Jak sobie poradzić ze stresem

oczekiwania wobec nas samych. Ta-

spowodowanym powrotem do

W niektórych firmach do pracy moż-

kie oczekiwanie wobec siebie, że wróci-

pracy?

na powrócić stopniowo. Są mamy, któ-

łyśmy, to musimy być super, bo prze-

Pod koniec urlopu macierzyńskiego

re zaczynają od ½ lub ¾ etatu. W wielu

cież tyle nas nie było, będzie potęgo-

powoli zaczynamy liczyć dni do rozpo-

korporacjach istnieje możliwość pracy

wać niepotrzebny stres, który jest jed-

częcia pracy, martwimy się, często od-

z domu, na tzw. Home office. Jeśli nie

nym z gorszych demotywatorów. Jeśli

czuwamy niepokój. Co możemy zro-

jest to możliwe, a zostało jeszcze trochę

będziemy wymagać od siebie niemoż-

bić, aby ten powrót był dla nas łatwiej-

zaległego urlopu, pierwsze tygodnie

liwego, to niepotrzebnie będziemy się

szy? Jest kilka sposobów.

po powrocie możemy więc zaplanować

denerwować, a w efekcie gorzej dzia-

w ten sposób, aby np. pracować 2-3

łać. Jak to się potocznie mówi: „Tylko

1. Dodatkowe zajęcie na macie-

dni, a przez pozostałą część tygodnia

spokój nas uratuje”. Pierwszy miesiąc to

rzyńskim

być na urlopie wypoczynkowym. Takie

czas na wdrażanie się do pracy, przy-

Dodatkowe zajęcie może okazać się

tygodnie można też spróbować dzielić

zwyczajanie się do obowiązków, w gło-

świetną odskocznią, a oprócz tego

z tatą, np. przez pierwszą część tygo-

wie powinna być cały czas myśl, że

przygotuje nas na powrót do pracy.

dnia mama będzie na urlopie, a przez

w domu lub żłobku czeka na nas ktoś

Wykonując różne aktywności, będzie-

drugą tata. To może być również dobry

malutki, do którego musimy wrócić i to

my podświadomie czuły, że tak na-

czas na wdrażanie do pracy opiekun-

jemu w pierwszej kolejności należy się

prawdę nie zrobiłyśmy sobie przerwy,

ki, która może przychodzić w tym cza-

100% mamy. Po pierwszym, luźniej-

bo przecież nadal pracujemy.

sie na część tygodnia. Są też i żłobki, do

szym miesiącu będziemy już z pew-

Co można robić na urlopie macierzyń-

których dziecko może uczęszczać po-

nością odpowiednio „zadomowione”

skim? Przykładowo prowadzić blog.

czątkowo tylko w wybrane dni.

w pracy.

www.dobra-mama.pl

PIXABAY

dzić współpracowników, zapytać się, Boimy się wielu rzeczy...

5. Kiedy pojawią sie wątpliwo-

Wszystko w twoich rękach! Badania pokazują, że ponad ¼ młodych matek obawia się zwolnienia po urlopie macierzyńskim. Dlatego w trakcie macierzyńskiego warto podnosić nasze kwalifikacje, doszkalać się, poszerzać wiedzę lub np. umiejętności językowe. To zaprocentuje. Dodatkowo być może dzięki temu pokażemy po powrocie, że możemy więcej, albo będziemy mogły ubiegać się o lepszą pracę (w tej samej lub w innej firmie). Wiele jest więc w naszych rękach. Wiele też możemy zrobić, aby uczynić nasz powrót do pracy najlepszym z możliwych.

ści, warto pomyśleć, że wróciłaś do pracy dla siebie i swojego dziecka Skandynawski psycholog i pedagog Jesper Juul, powiedział kiedyś, że pierwszą rzeczą, którą powinna zrobić każda kobieta, w tym w szczególności matka, jest zadanie sobie pytania: „Czego chcę?”. Warto, abyśmy postawiły sobie to pytanie w kontekście pracy. Czego chcę? Dlaczego tutaj jestem? W większości przypadków odpowiedź będzie dotyczyła pieniędzy i rozwoju. Pracujemy, żeby żyć, a nie na odwrót. Pracujemy przede wszystkim po to, aby zapewnić poczucie bezpieczeństwa (sobie i dziecku). W dalszej kolejności pracujemy, żeby zaspokajać naszą potrzebę samorealizacji. I o ile ta pierwsza będzie dla wszystkich taka sama, o tyle w przypadku drugiej możemy się różnić, bo nie każda matka ma potrzebę awansu i wielkiego rozwoju zawodowego. Jednak zapewnienie bytu dziecku jest tym, co motywuje bardzo silnie każdą z nas. „Czego chcę od pracy?” i „Co ja tutaj robię?” to dwa pytania, na które warto znaleźć odpowiedź. I dobrze, jeśli będzie brzmiała: „Jestem tu dla siebie i dziecka”. Jeśli będzie taka, prawdopodobnie wszelkie wątpliwości znikną bardzo szybko.

Maja Falkiewicz-Gancarz, mama Adasia i Leona, wellorganizedwoman.com

Isispharma Metroruboril AZ krem, trądzik różowaty - grudkowokrostkowy. 30 ml krem znacznie zmniejsza stan zapalny (-72%) oraz zlokalizowane zaczerwienienia (-56%), trądzik różowaty pod postacią grudek i krost w 4 tygodnie. 15% kwas azelainowy o działaniu antybakteryjnym, przeciwzapalnym. Wzmacnia, uszczelnia i udrażnia naczynka krwionośne, usprawniając mikrokrążenie oraz zmniejszając stopień i powierzchnię zaczerwienienia skóry. Do stosowania po ciąży i po okresie karmienia piersią. Ok. 79 zł, ISIS PHARMA, isis-pharma.pl www.dobra-mama.pl

#IamEmily, Biustonosz z fiszbinami Emily art. 5201 i 5202 Rosa Faia, Rozmiary: 65-105 B-J, 235 zł. Szukaj na: anita.com

#DecideHowYouFeel

moja wygoda

Całkowicie nowy model w rodzinie Rosa Faia z konstrukcją Big Cup Support. Inspirowana światem baletu Emily łączy w sobie delikatność ozdobionego punkcikami tiulu z pewnym podtrzymaniem biustu aż do miseczki J.

Moja bielizna Ta krótka chwila, kiedy rano wybierasz bieliznę, może mieć wpływ na cały dzień. W zależności od nastroju, pogody, czy tego co masz w planie dziś na siebie włożyć wybierz biustonosz, w którym poczujesz się wyjątkowo.

rzewiewny biustonosz typu spacer w go-

rące dni? Delikatny, miękki model bez fiszbin? A może koronkowe cudeńko doskonale wspierające biust?

Sama decyduj każdego dnia, jak chcesz się czuć w swojej bieliźnie. Zachwyć się dopasowanymi liniami stylistycznymi i dopracowanymi krojami, które sprawiają, że noszenie bielizny to czysta przyjemność. Twoja wygoda jest przy tym zawsze na pierwszym miejscu! www.anita.com/feel

Koronkowe kwiatki, Biustonosz z fiszbinami Fleur, art. 5653 Rosa Faia, Rozmiary: 70-105 B-J, 239 zł Szukaj na: anita.com

Feel Supported

Fleur to biustonosz w romantycznym stylu. Przypadnie jednak do gustu także tym paniom, dla których na pierwszym miejscu są względy praktyczne. Bardzo płaska i miękka koronka z kontrastowym podszyciem nie odznacza się pod ubraniem i jest niezwykle wygodna.

Przy dużym biuście przemyślana konstrukcja stanika to podstawa. Stworzona z myślą o posiadaczkach biustów aż do miseczki J konstrukcja Big Cup Support dobrze wspiera i pięknie eksponuje piersi, a przy tym zapewnia komfort noszenia.

Konstrukcja Big Cup Support w biustonoszach Rosa Faia Czteroczęściowe miseczki, wyżej zabudowany mostek, ramiączka z tyłu skierowane lekko do środka - te wszystkie elementy sprawiają, że biust pięknie się układa i jest dobrze wsparty - aż do miseczki J.

www.dobra-mama.pl

Modny odcień blue, Biustonosz z fiszbinami Selma, art. 5634 i 5635 Rosa Faia, Rozmiary: 65-105 B-J, 279 zł. Szukaj na: anita.com Bestsellerowy model Selma w nowej odsłonie kolorystycznej patriot blue, który pięknie podkreśla tiulowo-koronkowe miseczki nadając im trójwymiarowy look. Doskonały model dla pań ceniących najlepsze podtrzymanie, najwyższą jakość i uwodzicielski wygląd.

Feel Relaxed

Odciążenie, Biustonosz odciążający bez fiszbin Havanna, art. 5813 Anita since 1886, Rozmiary: 75-115 A-H, 229 zł. Szukaj na: anita.com

Dla tych z pań, które cierpią na bóle obręczy barkowej, ramion i pleców (niekoniecznie związane z dużą miseczką), rozwiązaniem jest biustonosz komfortowy lub odciążający. Dzięki szerokim, miękkim ramiączkom rozkłada i amortyzuje nacisk wywierany przez ciężar piersi na ramiona.

Biustonosz komfortowy bez fiszbin Ancona art. 5861, Anita since 1886. Rozmiary 75-105 B-F, 265 zł

Szerokie, miękko podszyte, płaskie ramiączka modelu odciążającego Havanna zmniejszają punktowy nacisk na ramiona i eliminują bóle w okolicy obręczy barkowej i szyi.

Komfort ponad wszystko, Biustonosz komfortowy bez fiszbin Clara Art, art. 5863 Anita since 1886, Rozmiary: 75-120 B-H, 195 zł. Szukaj na: anita.com Komfort i odciążenie Biustonosze z serii Anita since 1886 to modele w większości bezfiszbinowe. Zapewnia to ponadprzeciętny komfort noszenia a przy tym dobrze podtrzymuje piersi. Specjalne ramiączka odciążają, a anatomiczna taśma dolna zapobiega uciskowi żołądka. Wszystko po to, aby także przy pełniejszej sylwetce czuć wygodę przez cały dzień.

Bezfiszbinowa Clara Art dobrze podtrzymuje piersi, a dzięki komfortowym, szerokim ramiączkom i anatomicznej taśmie pod biustem jest niezwykle wygodna. Idealna przy pełniejszej sylwetce!

Feel Free Na pierwszy rzut oka przypomina klasyczny stanik pod T-shirt, jednak biustonosz typu spacer potrafi o wiele więcej. Delikatnie modelujące miseczki nie odznaczają się pod ubraniem, a zaawansowany technologicznie materiał spacer zapewnia doskonałą cyrkulację powietrza przy skórze. Będzie idealny na upalne dni.

Nowość, Biustonosz bez fiszbin spacer Selma, art. 5631 Rosa Faia, Rozmiary: 70-95 B-G, 279 zł. Szukaj na: anita.com

Idealny pod T-shirt, Biustonosz z usztywnianymi miseczkami spacer Selma, art. 5637 Rosa Faia, Rozmiary: 70-95 B-G, 285 zł. Szukaj na: anita.com

Zupełnie nowy model w kolekcji Selma. Biustonosz z miseczkami typu spacer bez fiszbin! Dzięki unikalnej konstrukcji dobrze podtrzymują piersi – idealne wyjście dla pań kochających usztywniane miseczki, którym przeszkadzają fiszbiny.

Klasyczny krój usztywnianej miseczki z tkaniny spacer zapewnia ładny kształt biustu i komfort termiczny. Piękny pudrowy kolor jest niewidoczny pod jasnymi, także białymi ubraniami!

Co to „spacer”? Spacer to nowoczesna tkanina tzw. dystansowa. Stworzona jest z drobnych niteczek, pomiędzy którymi zachowany jest „dystans” - dzięki temu powietrze swobodnie może przepływać. Spacer zdecydowanie lepiej przepuszcza powietrze niż klasyczna piankowa miseczka. www.dobra-mama.pl

STREFA TATY

10 praktycznych wskazówek,

Jak urządzić pokój dziecka Plac zabaw, przytulna sypialnia, inspirujące centrum odkrywania świata, miejsce odpoczynku – to tylko niektóre z funkcji, jakie powinien spełniać pokój malucha. Jak stworzyć przestrzeń, która odpowie na te potrzeby i po jakie produkty sięgnąć?

ranżując pokój dziecka,

dy kredek i flamastrów, ale i przybrudze-

nie wiesz, na co zwró-

nia, nie naruszając przy tym intensywno-

cić szczególną uwagę?

ści koloru. W sprzedaży znajdują się rów-

Przygotowaliśmy zesta-

nież farby odporne na uszkodzenia me-

wienie najciekawszych i najbardziej

chaniczne, które pozwolą uniknąć zaryso-

praktycznych rozwiązań do poko-

wań i otarć, powstałych np. na skutek ude-

jów dziecięcych, które doskona-

rzenia piłką, oraz farby tablicowe. Drugie

le sprawdzą się podczas urządzania

z nich świetnie sprawdzą się podczas na-

pokoju zarówno niemowlęcia, jak

uki pisania, zamieniając ścianę w prawdzi-

i przedszkolaka oraz ucznia.

wą tablicę. Co najważniejsze – farby funkcyjne to

Nie takie plamy straszne,

często produkty hipoalergiczne. Nie za-

jak je malują

wierają rozpuszczalników i lotnych związ-

Rodzicom przyszłych artystów

ków organicznych, dzięki czemu są w peł-

i wielkich nazwisk świata sztuki

ni bezpieczne dla alergików.

z pomocą przychodzą farby funk-

www.dobra-mama.pl

BELLAMY

cyjne. Gdy plastyczny talent zaczy-

Meble, które bawią i uczą

na wykraczać poza kartki papieru

Jak pokazują najnowsze badania psycho-

na ścianach pokoju, warto sięgnąć

logiczne, dziecko nie potrzebuje „konkret-

po farby zmywalne. Z łatwością

nej” przestrzeni, by się rozwijać i zdoby-

można usunąć z nich nie tylko śla-

wać nowe umiejętności. Płaszczyzną do-

LULUBABY

BELLAMY

ki w trakcie szalonych zabaw, mogą nie

Przechowywanie to

do poznania odmienić przestrzeń dzie-

nie wyzwanie!

cięcego pokoju. Bardzo duży wybór

Stosy piętrzących się zabawek, wszech-

wśród mat piankowych, dwustronnych

obecny chaos i góry klocków wcale nie

czy składających się z wielu elementów

muszą królować w dziecięcym poko-

z pewnością zadowoli nawet najbardziej

ju – grunt to dobra organizacja. Z po-

wymagających małych mieszkańców. To

mocą przychodzą sprytne skrytki i or-

również bardzo praktyczny element wy-

ganizery, w których znajdzie się miejsce

posażenia dziecięcego królestwa – są ła-

na wszystkie dziecięce skarby. Specjalne

twe w czyszczeniu i skutecznie tłumią

skrzynki z przegródkami, kosze i otwar-

hałasy nawet najgłośniejszych zabaw.

te półki przeznaczone dla ulubionych

Podczas zakupu syntetycznych mat war-

zabawek, by w razie potrzeby błyska-

to zwrócić uwagę na ich skład – zdarza

wicznie po nie sięgnąć, to tylko niektó-

się, że produkowane są z toksycznych

re z propozycji producentów. Z taką ar-

świadczeń i eksplorowania nieznane-

materiałów – unikajmy tych wykona-

mią możliwości szybko okaże się, że ba-

go jest jego najbliższe otoczenie. Od-

nych z formalidu, które mogą podrażnić

łagan to przeciwnik, którego bardzo ła-

powiedzią na te wnioski są projekty łą-

delikatną skórę dziecka.

two spacyfikować!

czące podejście pragmatyczne z kreatywnymi rozwiązaniami, wspierający-

Zadbaj o bezpieczeństwo

2 w 1 nie tylko dla małych pokoi

mi rozwój dziecka. Jednym z nich są me-

Pamiętając o tym, że wyobraźnia naj-

Meble łączące wiele funkcji są nieza-

ble edukacyjne – interesujące konstruk-

młodszych nie ma żadnych ograni-

stąpione w organizacji niewielkich po-

cje, które poza funkcją przechowywania

czeń, warto zadbać o odpowiednie za-

mieszczeń – pozwalają zaoszczędzić

pełnią rolę zabawek stymulujących roz-

bezpieczenie osprzętu elektroinstalacyj-

cenne miejsce, którego w pokojach

wój najmłodszych. W ten sposób nudne

nego w całym domu. Szczególnie prak-

dziecięcych zawsze brakuje. Czy jest coś

biurko może zmienić się w planszę gier,

tycznym rozwiązaniem są gniazdka ma-

ważniejszego niż przestrzeń, jaka może

a zwyczajna szafka – w niecodzienną po-

jące fabrycznie zamontowane przysło-

być przeznaczona na budowanie in-

wierzchnię do nauki liczb lub poznawa-

ny torów prądowych. Taka konstrukcja

diańskiego tipi, wyścigi samochodów

nia alfabetu.

gniazd chroni najmłodszych domowni-

lub przedstawienie sztuki teatralnej?

ków przed porażeniem prądem, unie-

Aby miejsca na zabawę było jeszcze wię-

Maty antypoślizgowe

możliwiając włożenie do gniazdka ma-

cej, warto postawić na rozwiązania typu

w trosce o komfort zabawy

łych przedmiotów, takich jak długopi-

2 w 1, wybierając piętrowe łóżka połą-

Praktyczną alternatywą dywanu w dzie-

sy czy elementy zabawek. Przesłona za-

czone z regałem lub biurkiem albo pufy

cięcym pokoju są maty antypoślizgowe.

montowana wewnątrz gniazdka uchyli

umożliwiające przechowywanie ulubio-

Poza tym, że skutecznie chronią dziecko

się dopiero w momencie wkładania na-

nych zabawek.

przed chłodem podłogi i łagodzą upad-

raz obu bolców wtyczki. www.dobra-mama.pl

STREFA TATY

Zadbajmy nie tylko o oryginalny kształt oświetlenia, lecz także przyjazny odcień emitowanego światła. Ściany nie do zdarcia O szczególne przystosowanie dziecięcego pokoju warto zadbać już na etapie budowy lub remontu, troszcząc się o wytrzymałość ścian. To element pomieszczenia, który będzie musiał znieść naprawdę wiele. Narażone na liczne uderzenia podczas zabawy, bardzo szybko mogą zmienić przytulny wygląd pokoju, niszcząc nawet najpiękniejsze aranżacje. Na rynku są już jednak dostępne tynki gipsowe, które pozwalają temu zapobiec. Ich formuła zapewnia dodatkową ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi, zachowując gładkość ścian na dłużej. Bajkowe oświetlenie Podczas urządzania dziecięcego wnę-

ELEGANCKI

trza nieco więcej uwagi poświęćmy

Może służyć do zabawy, leżenia na brzuszku ale także jako ozdobny dywanik w pokoju dziecka lub teepee (dużego baldachimu). Miękki dywanik – mata do zabawy z kolekcji Magnolia. Od 159 zł, MUZPONY muzpony.com

również oświetleniu. Za pomocą lampy lub żyrandola szybko i łatwo możemy nie do poznania odmienić pomieszczenie. Sięgając po oświetlenie w kształcie ulubionej bajkowej postaci lub imitujące gwiaździste niebo, ułatwimy naszym pociechom zasypianie i zatroszczymy się o ich barwne sny. Zadbajmy nie tylko o oryginalny kształt oświetlenia, lecz także przyjazny odcień emitowanego światła – najlepiej sprawdzą się ciepłe, żółte barwy, które pomogą stworzyć przytulne i bezpieczne wnętrze. Osłony przeciwsłoneczne Szczególnej uwagi podczas aranżaże rolety. Wybierając produkty, które ochronią nas przed słońcem, warto zwrócić uwagę na ich konstrukcję. Sznurki i koraliki, za pomocą których obsługiwane są niektóre osłony okienne, mogą utworzyć niebezpieczną dla dzieci pętlę. Warto zwrócić uwagę,

www.dobra-mama.pl

Amy – baldachim wiszący Pure Gold

cji dziecięcego pokoju wymagają tak-

by rolety i żaluzje instalowane w prze-

rozproszą dziecko – podczas aranża-

strzeni, w której przebywają najmłod-

cji kącika nauki warto postawić nato-

si, miały specjalne zabezpieczenia, ta-

miast na jasną i stonowaną kolorysty-

kie jak zrywalny łącznik, wypinający się

kę. Pamiętajmy również o odpowied-

pod ciężarem.

nim dopasowaniu wysokości krze

W pokojach nieco starszych dzieci postarajmy się zaaranżować przestrzeń, która będzie sprzyjała koncentracji. Kącik do nauki W pokojach nieco starszych dzieci poFAKRO/Roleta ARF DreamWorks

starajmy się zaaranżować przestrzeń, która będzie sprzyjała koncentracji. Zadbajmy, by panowały w niej harmonia i porządek, ułatwiające skupienie uwagi na jednej czynności. Unikajmy zbędnych dekoracji i akcesoriów, które

sła i biurka – pozwoli to uniknąć wad postawy w przyszłości. Bez względu na to, w jakim stylu zdecydujemy się urządzić dziecięcy pokój, pamiętajmy, że najważniejszym celem jest stworzenie miejsca, w którym nasz maluch będzie czuł się bezpiecznie i przytulnie. Postarajmy się zbudować przestrzeń sprzyjającą eksplorowaniu świata i zaprośmy najmłodszych do współuczestniczenia w tym fascynującym projekcie. Urządzanie wnętrza może się okazać formą świetnej zabawy również dla nich!

Ewelina Saja, Homebook.pl

REKLAMA

STREFA DZIECKA

Harmonia barw

MIĘCIUTKI

Może służyć jako okrycie podczas spacerów, kołderka lub mata dla dziecka. Wykonany z mięciutkiej tkaniny Minky i bawełny, wypełniony antyalergiczną włókniną. Kocyk niemowlaka, 149 zł, LA MILLOU lamillou.com

Niezbędne mebelki i elementy wyposażenia pokoju dla dziecka.

Otocz malucha estetycznymi przedmiotami w ciepłych barwach, które doskonale działają na wyobraźnię.

2 BEZPIECZNA

Niania została wyposażona w dwie niezależne kamery, co zapewnia dziecku pełnię bezpieczeństwa. Urządzenie posiada funkcję zdalnej rozmowy z maluszkiem, a także termometr oraz możliwość odgrywania kołysanek. Niania elektroniczna Babyline 5.1, 399 zł, LIONELO lionelo.com

4 56 7 8

Proj. wnętrza FANAJŁO Home Design Decor / HOMEBOOK.PL

PREHISTORYCZNY

Dywan z włókien syntetycznych. Ma miękkie, elastyczne runo o 10 mm wysokości. Materiał nie wchłania wilgoci i nie przyciąga kurzu, jest idealny dla alergików. Rozmiary od 80 x 150 cm do 180 x 270 cm. Easy Dino, od 79 zł, ROOMZONE roomzone.pl

PIĘKNY

Na papierze matowym o gramaturze 120 g, rozmiar A4. Sprzedawany wraz z drewnianą ramką z passe partout. Plakat Fantastisch, 39 zł, Pracownia Fantastisch pakamera.pl

w kształcie domku

Łóżko idealne dla każdego starszaka. Dzięki kształtowi inspirowanemu indiańskim namiotem tipi każdy młody człowiek, poczuje się jak odkrywca, dzielny wojownik lub po prostu ukryje się przed całym światem. Łóżko TeePee, BELLAMY bellamy.pl

WYGODNY

Lekki leżaczek, dzięki możliwości złożenia na płasko łatwy w przechowywaniu. Z wypinaną do prania tapicerką. Mięciutka wkładka i 3 możliwości pochylenia zapewnią wygodną pozycję, odpowiednią dla niemowlęcia. Elegancki, minimalistyczny design idealnie wpisze się w każde wnętrza. Kori, ok. 490zł, Maxi-Cosi maxi-cosi.pl

www.dobra-mama.pl

WIELOFUNKCYJNY

Wielofunkcyjny kokon ułatwiający dzieciom bezpieczny i wygodny sen. Zmniejsza przestrzeń w łóżeczku ułatwiając noworodkom proces adaptacji w nowej rzeczywistości. Zewnętrzna poduszka gniazda niemowlęcego Motherhood jest odpinana. Po kilku pierwszych miesiącach w funkcji gniazda niemowlęcego, produkt dostaje drugie życie i zmienia się w Kojec Junior: unikalną poduszkę relaksacyjną dla starszych dzieci, stanowiącą wygodne wsparcie w leżeniu, spaniu i zabawie. Gniazdo niemowlęce, ok. 159,99 zł, MOTHERHOOD motherhood.pl

POJEMNY

Cudowny mebel, który pomieści wszystkie ulubione tytuły książek czy zabawki. Jest tak skonstruowany, aby dzieci mogły same, bez problemu sięgać po swoje ulubione przedmioty. Mebel jest solidny, wykonany z lakierowanego MDF na sosnowych nogach. Regał Domek, 570 zł, SLEEP&FUN sleepandfun.pl

WIELOFUNKCYJNY

Po rozłożeniu sprawdzi się jako kołderka do wózka lub łóżeczka, ale także może stanowić matę do zabawy. Wykonany jest z delikatnej, pikowanej tkaniny velvet i dostępny jest w 5 modnych wzorach. Rożek Velvet, ok. 50 zł, Sensillo sensillo.pl

10 11 12 13 14 do zabawy

Z podłogą w kształcie kwadratu o boku ok. 100 cm oraz grubości ok. 5 cm, z ociepliną BabySoft®, odpowiednio sprężystą dla zabezpieczenia dzieci od bolesnego kontaktu z podłożem oraz odpowiednio przewiewną dla uniknięcia absorpcji wilgoci. AMY Tipi, ok. 330 zł, Amy amy.com.pl

JAK Z BAJKI

Praktyczna kołyska zarówno do drzemek w ciągu dnia, jak i nocnego snu. Dobrze przemyślana konstrukcja, prześwitująca tkanina i niewielka wysokość sprawiają, że twoje dziecko jest cały czas widoczne. Kołyska Harmony, 1197 zł (kołyska bez akcesoriów), BabyBjörn scandinavianbaby.pl

PRZYDATNY

Dzięki prostemu systemowi składania sprawdzi się zarówno w domu jak i podczas wakacyjnych wojaży. Zapewnia dziecku zarówno przestrzeń do radosnej zabawy, jak i wspiera w nauce samodzielnego wstawania dzięki wbudowanym uchwytom. Kojec Holiday, ok. 240 zł, Caretero caretero.pl

nowowczesna

Biała, oryginalna bryła osadzona na delikatnych, drewnianych nóżkach. Trzy pojemne szuflady otwierane i zamykane dzięki nowoczesnym, cichym i niewidocznym z zewnątrz prowadnicom wyposażonym w samodomykacze. Na wyposażeniu demontowany przewijak. Całość wykonana z drewna brzozowego i MDF. Komoda Scandy, Troll Nursery lulubaby.pl

Pokój naszej pociechy powinien być przede wszystkim bezpieczny.

DELIKATNA

elegancka

Praktyczne połączenie elegancji i klasycznego stylu. Good Night Pure, 1475 zł (kołyska bez akcesoriów), Bellamy bellamy.pl

Komplet bawełnianej pościeli: poduszka i kołderka z wypełnieniem, polecany dzieciom od urodzenia do około 5 roku życia. In the woods pościel 2-elementowa z wypełnieniem, Bellamy bellamy.pl

www.dobra-mama.pl

STREFA TATY

Zanim klucze znajdą się w stacyjce – fotelik Wygodny i bezpieczny fotelik to absolutna podstawa podróży z maluchem. Podczas jego wyboru i zakupu nie oszczędzaj na bezpieczeństwie! Różne „okazje” czyhają za rogiem - nie daj im się zwieść. Skąd zdobyć informacje o zakupie? Zaufaj doświadczonym rodzicom, porozmawiaj ze znajomymi. Skarbnicą wiedzy jest również Internet - skorzystaj z opinii na forach internetowych, wielu rodziców rekomenduje sprawdzone sklepy przekierowując na strony godnych polecenia producentów i dystrybutorów. Jeśli korzystasz z używanych sprzętów, udaj się do fachowca, który wspólnie z tobą sprawdzi stan zużycia poszczególnych elementów. Fotelik może być ładny i zadbany, lecz może mieć uszkodzenia, które wpłyną na bezpieczeństwo maluszka podczas podróży. Warto mieć to na uwadze podczas wyboru konkretnego egzemplarza.

Jak zaplanować

Minikid, został zaprojektowany, aby zapewnić maksymalny poziom bezpieczeństwa zarówno małym jak i dużym dzieciom, umożliwiając podróżowanie tyłem do kierunku jazdy tak długo, jak jest to możliwe. Jest certyfikowany dla grupy wagowej 0-25 kg. AXKID, axkid.com

Śpiworek Elodie Details. Uniwersalny design pasujący do większości standardowych wózków. Wiatroodporna i wodoodporna powierzchnia nieprzepuszczająca deszczu i śniegu. Zdejmowalna część górna z zamkiem błyskawicznym otwieranym na obu końcach. Zatrzaski na górnej części umożliwiające regulację śpiworka. 559 zł, Elodie Details, scandinavianbaby.pl

www.dobra-mama.pl

podróż z dzieckiem? Podróż z najmłodszym członkiem rodziny to prawdziwa próba sił dla rodziców. Sprawdzian ten można zdać celująco, pod warunkiem dobrego planu i sprawnej organizacji! Szczególna odpowiedzialność spoczywa na barkach taty, który musi zadbać nie tylko o środek lokomocji i bezpieczeństwo w podróży, ale i organizację całej wyprawy. Oto tatowe podróżne kompendium. Pamiętaj, by prawidłowo zamontować

ną do produktu. W razie jakichkolwiek

fotelik w samochodzie – nawet najlep-

wątpliwości zapytaj sprzedawcę o radę.

szy model nie zapewni bezpieczeństwa twojemu dziecku, jeśli będzie źle i nie-

Akcesoria samochodowe

stabilnie zamocowany. Najlepiej postę-

Wszelkie dodatkowe akcesoria „podróż-

pować zgodnie z instrukcją dołączo-

ne” są... niezbędne! Sprawią, że podróż

REKLAMA

Spacerówka, ale jaka? Przy przemieszczaniu dróg i bezdroży niezbędna okaże się wygodna spacerówka.

MAXI-COSI/GIA

Marla. Wyjątkowy wózek 2 w 1 o tapicerce z materiałów denimowych, które zapewniają dużą trwałość połączoną z ciekawym, nowoczesnym wyglądem. Atutem użytych tworzyw jest ich wodoodporność oraz filtr UPF+50 chroniący przed promieniowaniem słonecznym. Obszerna gondola posiada m.in. zintegrowaną moskitierę. 1699 zł, BABY MONSTERS, baby-monsters.pl

Phoenix SE Dakar&Helsinki. Edycja specjalna popularnego wózka wielofunkcyjnego, dostępna w trzech konfiguracjach. Wyróżniają ją denimowe, wodoodporne materiały w dwóch kolorach oraz możliwość montażu siedziska odwracalnego. 1149 zł, BABY MONSTERS, baby-monsters.pl

Julie. Bardzo lekki wózek spacerowy (5,8 kg) z modnymi wykończeniami z eko-skóry na rączce i otwieranym obustronnie pałąku. Regulacja oparcia od pozycji siedzącej do leżącej oraz podnóżka. W zestawie moskitiera, ocieplacz na nogi, torba oraz pas do przenoszenia. 499 zł, LIONELO, lionelo.com

minie szybko i przyjemnie. Zacznij od wyboru przesłony na okno, która osłoni małe oczka przed rażącym słońcem i umili podróż swymi kolorowymi aplikacjami i dekorami. To nie koniec. Nie bój się regałów, na których znajdują się zagłówki dla dzieci. To dodatkowy odpoczynek dla główki maluszka. Uwielbiacie kolekcjonować różne drobiazgi? No cóż, dziecko również ma swój wyjazdowy niezbędnik. Nie obejdzie się bez ulubionych zabawek, a te możesz umieścić w specjalnych organizerach, które łatwo zamontować

LIONELO

REKLAMA

na tylnych częściach przednich foteli samochodu. W organizerze możesz umieścić przekąski i butelkę lub kubek niekapek z wodą czy sokiem. Szczególnie polecany jest ten drugi, dzięki niemu unikniesz zabrudzeń i przypadkowych rozchlapań. W podróż warto też zabrać samochodowy podgrzewacz, który z powodzeniem zastąpi termos, pozwoli sprawnie przygotować świeże mleko dla dziecka. Najmłodszych warto obserwować przez dodatkowe aktywne lusterko, dzięki któremu nie musisz odwracać się co jakiś czas do tyłu. Zabrudzeń samochodowej tapicerki unikniesz też dzięki ochronnej macie zakładanej na siedzenia. Na koniec nie zapomnij o audiobookach z ulubionymi bajkami lub płytach z dziecięcymi piosenkami, które umilą podróż i zapobiegną nudzie, szczególnie w czasie długiej drogi.

Sea-Band angielskie opaski akupresurowe. Niwelujące mdłości i nudności związane z chorobą lokomocyjną w wersji dla dorosłych i dzieci (pow. 3 roku życia) wielokrotnego użytku, testowane klinicznie. Efekty odczuwalne są nawet po kilku minutach. Bez lekarstw = brak skutków ubocznych. Producent gwarantuje pacjentom 100% satysfakcji lub zwrot gotówki. Akcja promocyjna trwa do 31.12.2019 r. Sea-Band, opaskinanudnosci.pl

StickOff®. Spray, który zaburza połączenie między opatrunkiem a skórą, dzięki temu umożliwia bezbolesne usuwanie opatrunków samoprzylepnych. Nie wywołuje podrażnień i nie przenika przez naskórek, bezpieczny dla skóry wrażliwej. Nie zawiera alkoholu ani rozpuszczalników organicznych dlatego nie wysusza skóry. Przeznaczony do stosowania u niemowląt, dzieci i dorosłych, w tym kobiet w ciąży. ok. 29 zł, SMART PHARMA, smartpharma.com.pl

To się przyda! Krem przeciwsłoneczny dla niemowląt i dzieci. SPF 30 – wysoka ochrona. Wodoodporny. Dla wrażliwej skóry dziecięcej, wymagającej ochrony. Osłona przed promieniowaniem UVA i UVB. 19,99 zł/75 ml, ALTERRA, rossmann.pl

Sunbrella baby. Mleczko ochronne w spray-u SPF 50+. Zapewnia wysoką ochronę przed promieniowaniem UVA, UVB, IR i VL. Dodatkowym atutem jest wygodny dozownik, ułatwiający aplikację. 56 zł/150 ml, Dermedic, dermedic.pl

Walizka dla dziecka

wyzwania! To nic trudnego! Parę dni

Wspólnie z mamą spakujcie walizkę

przed wyjazdem sprawdź na interne-

maluszka. Przydadzą się: body z krót-

towej mapie ciekawe miejsca, które

kim i długim rękawem wykonane

będziecie mijać - postój jest wskazany

z bawełnianych materiałów, czapecz-

dla rozprostowania nóg, a przy okazji

ka na głowę, wygodne - dopasowane

dziecko zobaczy interesujące miejsca.

do stopy dziecka buciki, sweterek na

Jesteś gotowy? Sprawdź dokładnie, czy

chłodniejsze wieczory i przeciwdesz-

wszystko zabrałeś! Skontroluj jeszcze

czowy płaszczyk.

raz montaż fotelika - bezpieczeństwo

Podczas wyjazdu nie bierz urlopu od...

priorytetem. Dziecko siedzi wygod-

kosmetyki ciała dziecka. Spakuj żel do

nie w foteliku, zapnij pasy, włącz blo-

mycia, łagodny balsam, oliwkę, krem

kadę tylnych drzwi i... możesz ode-

z filtrem, krem przeciw odparzeniom.

tchnąć - w drogę!

Drogi tato, pamiętaj o łóżeczku turystycznym, przenośnym nocniku, skła-

Nie zapomnij o apteczce dla

danej wanience, lekkim i mieszczą-

malucha!

cym się w samochodowym bagażni-

Do standardowej apteczki samocho-

ku wózku, nosidełku lub chuście do

dowej warto dorzucić kilka produktów,

noszenia dziecka, kocyku, który łatwo

dedykowanych szczególnie malusz-

wyprać, woreczkach na zużyte pam-

kom. Nie wolno zapomnieć więc o le-

persy, nieprzemakalnych podkład-

kach na biegunkę, chorobę lokomocyj-

kach do przewijania i... nocnej lampce

ną czy sprayach na owady. Do aptecz-

lub pozytywce - wyspane dziecko, to

kowego „must have” dodaj zestaw ko-

również wyspani rodzice!

lorowych plastrów, balsamy i kremy na poparzenia słoneczne, małe nożycz-

ZAPLANUJ TRASĘ

ki, pęsetę, chusteczki nawilżające, ksią-

Drogi tato - uporałeś się z zakupami,

żeczkę zdrowia dziecka i dokument

planowanie podróży nie stanowi więc

potwierdzający ubezpieczenie. REKLAMA

STREFA MAMY

Jak zachować

czystość w domu?

Systematyczność to bardzo przydatna cecha. Szczególnie, jeśli chcemy zachować czystość w domu, a absorbująca opieka nad małym dzieckiem nie pozwala nam na generalne porządki.

Małe kroki

bli. Jeśli jednak i to jest zbyt czaso-

ediatrzy już od dawna biją na

Kiedy dziecko pojawia się na świecie,

chłonne, skupmy się chociaż na umy-

alarm, by nie wychowywać

wszystko staje na głowie. Mamy czę-

ciu kubka czy talerza po śniadaniu lub

dziecka w sterylnych warun-

sto nie mają czasu, aby wyjść do toa-

po obiedzie.

kach. Powód: maluch musi

lety, a co dopiero mówić o sprzątaniu.

się oswajać z przeróżnymi „zarazka-

Kiedy maluszek już będzie miał okre-

Mniej znaczy więcej

mi”, aby w pewnym sensie ćwiczyć

ślone pory na sen, można pomyśleć

Im bardziej systematyczne jesteśmy,

swój układ odpornościowy. Pamiętaj-

o ogarnięciu mieszkania. Wrzucenie

tym lepiej dla nas. Zdecydowanie ła-

my o tym, że posprzątane mieszkanie

brudnych ubranek do pralki nie zaj-

twiej i szybciej jest posprzątać dom,

nie należy do „sterylnych warunków”.

muje wiele czasu, podobnie jak zmia-

w którym wystarczy pościerać kurze,

Warto wygospodarować odrobinę cza-

na pościeli czy szybkie przetarcie me-

niż szorować mieszkanie, w którym

su, by zapanować nad chaosem.

SKUTECZNY Odkurzacz ten skutecznie czyści dywany, tapicerkę i podłogi twarde usuwając roztocza, pyłki i zarodniki grzybów. Nie musimy korzystać z torebek filtracyjnych. Posiada wyjmowany zbiornik, dzięki czemu jest łatwy w obsłudze i czyszczeniu. Wielostopniowy system filtracji sprawia, że powietrze wylotowe jest znacznie czystsze od powietrza w odkurzanym pomieszczeniu. Odkurzacz DS. 6.000, KÄRCHER karcher.pl

www.dobra-mama.pl

pod łóżkiem można znaleźć kawałki

Pomocna dłoń

pizzy z zeszłego tygodnia. Nic nie stoi

Nie udawajmy, że potrafimy naginać

na przeszkodzie, aby codziennie za-

czasoprzestrzeń i sprawić, że doba bę-

jąć się czymś innym. Jeśli mamy pro-

dzie miała przynajmniej 30 godzin. Je-

blem z organizacją, powieśmy na lo-

śli dziecko jest marudne, nie chce spać

dówce kartkę z harmonogramem prac

i wymaga coraz większej opieki, popro-

domowych. W poniedziałki możemy

śmy o pomoc swojego partnera. Spra-

odkurzać przez 10 minut, we wtorki

wiedliwy podział obowiązków domo-

ścierać kurze, w środy zmywać podło-

wych sprawi, że będziemy mieli wię-

gi, a w czwartki wstawić pranie. Piąt-

cej czasu na rodzinny spacer czy wypad

ki to dobra pora na ogarnięcie łazien-

na basen z maleństwem. Sprzątanie we

ki. W weekendy, z racji większej ilo-

dwoje trwa dwa razy krócej, a przynosi

ści czasu, możemy zaplanować praso-

takie same, o ile nie lepsze efekty!

wanie, a raz na kilka tygodni na zmianę pościeli czy umycie okien. Dzięki temu zaoszczędzimy sporo czasu, a mieszkanie odzyska swój dawny blask. Co masz zrobić jutro, zrób dzisiaj Odkładanie obowiązków na później potrafi przypomnieć o sobie w najmniej oczekiwanym momencie. Jeśli mamy do wyprasowania stertę ubrań, to nie czekajmy, aż się zakurzy i zostanie przykryta przez kolejne rzeczy wyjęte z pralki. Mycie okien na ostatnią chwilę przed Bożym Narodzeniem lub wizytą teściowej nie jest najlepszym rozwiązaniem. Może przysporzyć tylko niepotrzebnych nerwów i bieganiny. Zasada jest prosta: nie odkładaj nicze-

Odkładanie obowiązków na później potrafi przypomnieć o sobie w najmniej oczekiwanym momencie. Chociaż sterylne warunki w domu nie sprzyjają zdrowemu wychowaniu dzieci, nie możemy pozwolić na to, aby nasze cztery ściany wyglądały jak stajnia Augiasza. Małe dziecko powinno mieszkać w czystym miejscu, nosić wyprane ubranka, spać w pachnącej pościeli. Jeśli będziemy systematyczne, dbanie o porządek przyjdzie nam z łatwością.

M. Zieleń-Puszczecka

go na później.

Natalia Bała

ekspertka Kärcher karcher.pl

Nie daj bakteriom szans! Kuchnia i łazienka to miejsca strategiczne jeśli chodzi o utrzymanie porządku. Mówi się, że są wizytówki domu, i jest w tym sporo prawdy. W kuchni przygotowujemy posiłki, dlatego czystość w tym miejscu to konieczność ze względu na bezpieczeństwo domowników. W jaki sposób najlepiej zadbać o porządek w tych pomieszczeniach? Z pomocą przychodzą nowatorskie rozwiązania. Na rynku dostępne są liczne urządzenia, które czyszczą gorąca parą wodną – parownice i odkurzacze parowe. Jest to rozwiązanie dobre z kilku powodów. Po pierwsze czyszczenie parowe nie wymaga korzystania z środków chemicznych, dzięki czemu jest przyjazne dla alergików. Po drugie gorąca para usuwa bakterie bardzo skutecznie. Według badań naukowych parownice są skuteczne w usuwaniu bakterii najczęściej spotykanych w domu. Skuteczność parownicy Kärcher oceniono w tym badaniu na 99,99%. Warto postawić na parę zwłaszcza, że zarówno w kuchni jak i łazience mamy wiele wodoodpornych powierzchni i sprzętów, które można bez trudu wyczyścić korzystając z pary.

Jak często sprzątać? Każda kobieta wie, w jaki sposób zadbać o porządek w swoim domu. Oto przykładowy harmonogram, który można zmieniać wedle własnego uznania. •

Odkurzanie – raz na jeden lub dwa dni

•

Wycieranie kurzy – raz na dwa dni

•

Mycie podłóg – raz lub dwa razy w tygodniu

•

Porządki w łazience – raz na tydzień

•

Zmiana pościeli – raz na dwa tygodnie

•

Mycie okien – raz na trzy miesiące

•

Pranie – dwa razy w tygodniu

•

Prasowanie – dwa razy w tygodniu

DELIKATNE PRANIE Pierwsze na rynku kapsułki z 4 komorami o 4 różnych właściwościach: usuwanie plam, blask, długotrwała świeżość i delikatność dla tkanin. W kontakcie z wodą żele w komorach rozpuszczają się błyskawicznie, uwalniając pełną moc podczas procesu prania. W ten sposób mamy gotowy produkt o precyzyjnie odmierzonej dozie środka piorącego. Kapsułki Persil Discs do koloru, 28 prań, Ok. 29,99 zł, PERSIL, persil.pl

PERFEKCYJNA Myjka do mycia okien oraz wszelkiego rodzaju powierzchni szklanych, luster, a także fliz. Czyszczoną powierzchnię wystarczy spryskać środkiem czyszczącym, pozostawić na chwilkę a następnie przetrzeć przy pomocy ściereczki z mikrofibry. Na koniec wystarczy zebrać wodę przy pomocy urządzenia, które działa niczym odkurzacz. Myjka do okien WV 2, KÄRCHER, karcher.pl www.dobra-mama.pl

PIXABAY

LIFESTYLE

Świetnie! Bomba! Cudownie! Jesteś najlepszy na świecie!

I tak z każdym przyniesionym obrazkiem, wieżą z klocków, wypracowaniem... STOP. Tak chwalić nie należy. Jednak uspokajam z góry, że jak najbardziej jestem zwolenniczką chwalenia – lecz mądrego. Z przyjemnością zatem dzielę się wiedzą, jak chwalić, by nie wychować odrealnionego pępka świata bądź niepewnego swojej pracy poszukiwacza pochwał.

Nikt nie jest doskonały

osoba, i nasze dziecko musi wiedzieć, że

Doceńmy wysiłek

Rodzicu, rozumiem cię i wiem, że

są obszary, w których jest świetne, w in-

Tak jak wspomniałam – nieodpo-

nasze dzieci są najpiękniejsze i naj-

nych dobre, ale też są i takie, w których

wiednim chwaleniem robimy dziec-

wspanialsze i to, co robią też jest

sobie gorzej radzi. Dokładnie tak ma każ- ku krzywdę. Dlaczego? Nie znam ni-

najpiękniejsze i najwspanialsze.

dy z nas. W czasach perfekcjonizmu zda- kogo kto chociaż trochę nie byłby łasy

Wpajano nam, że chwalić trzeba. Że

rza się nam o tym niestety zapominać.

chwalenie jest budulcem pewności

Osobiście uważam, że jeżeli dziecko przy go, dla kogo nie byłoby to przyjemne.

siebie naszej pociechy w przyszłości.

naszej pomocy pozna swoje mocne stro-

Ale, ale – pochwała, pochwale nierów-

I dużo w tym prawdy – jak i w tym,

ny i będzie mieć świadomość swoich sła-

na. Zacznę od elementarnej podstawy

że to my, rodzice, jesteśmy odpo-

bych stron, to będzie to odrobiona jed-

chwalenia.

wiedzialni za realne postrzeganie

na z ważniejszych lekcji, która pomoże

Chwalimy za wysiłek, za energię włożo-

siebie przez dziecko. Tak jak każda

strzec komfortu jego życia w przyszłości.

ną w zadanie, a nie tylko za efekt.

www.dobra-mama.pl

na pochwały. I nie znam też niko-

Każdy przypadek jest indywidualny,

działanie jest wartościowe tylko wte-

– Jestem z ciebie dumny/dumna

chciałabym jednak zwrócić uwagę, jak

dy, jeżeli otrzyma taką informację z ze-

Kolejny błędny zachwyt dobiegający nas

ważne w procesie uczenia dziecka osią-

wnątrz. Ponadto poznajemy lepiej na-

zewsząd: mamusia, tatuś są z ciebie bar-

gania celów jest dostrzeganie wysiłku

szego potomka i mamy szansę dysku-

dzo dumni, babcia dumna, wujek dumny...

włożonego w ich realizację.

tować, jeżeli np. uważa, że coś mu nie

STOP! To dziecko właśnie czegoś dokonało

Jako dorośli wiemy już, że osiągnięcie

wyszło, a my to widzimy inaczej. W ten

– i to dziecku należy się duma z tego powo-

celu to nie wszystko. Że jeżeli nie po-

sposób dziecko uczy się, że mogą być

du. Nie rozdysponowujmy dumy po rodzi-

przedza go satysfakcjonująca droga, to

różne punkty widzenia – i to jest bar-

nie. Oddajmy ją temu, komu się ona nale-

potrafi być jedynie wielkim rozczaro-

dzo OK. Czy czujesz, że to ma większe

ży, mówiąc np. „dokonując tego, musisz być

waniem. Dlatego dobrze jest podkre-

znaczenie niż najwspanialszy, najgło-

z siebie bardzo dumny”. Niby to samo – ale

ślać te momenty, gdy dziecko się sta-

śniejszy zachwyt?

nie dla przyszłej pewności siebie.

ra, podejmuje wysiłek – i za to chwalić. Powinniśmy nazywać dokładnie to, co doceniamy, czyli poświęcony czas, zaangażowanie, wielokrotne próby, wytrwałość. Jeżeli nie wyjdzie – nie bójmy się o tym rozmawiać. Pytajmy dziecko, co ono samo o tym sądzi. To jest właściwie zdanie klucz, niezbędne dla całego procesu chwalenia. Wyobraźmy sobie zdezorientowanie dziecka w sy-

Powinniśmy nazywać dokładnie to, co doceniamy, czyli poświęcony czas, zaangażowanie, wielokrotne próby, wytrwałość. Jeżeli nie wyjdzie – nie bójmy się o tym rozmawiać.

Jak zatem powinna wyglądać prawidłowa pochwała? Najlepszej odpowiedzi udziela na to komunikacja bez przemocy (NVC), wskazując na 3 kluczowe elementy, jakie powinny zawrzeć się w komunikacie budującym realistyczny obraz siebie przez dziecko. 1. W pierwszej kolejności opisujemy, co widzimy. Dokonujemy realistycznego

tuacji, gdy samo ma świadomość, że coś mu nie wyszło, a my – z przyzwy-

Jak chwalić?

opisu – czyli komunikujemy tylko tyle,

czajenia lub przekonania, że chwale-

A teraz klasyczne przykłady pochwał,

ile mogłaby zobaczyć kamera. Nie ma

nie popłaca – zaczniemy się zachwy-

które mogą okazać się podstępnie nie-

tu miejsca na ocenę, nazwanie tego.

cać efektem jego działania. Wówczas

korzystne.

2. Następnie nazywamy to, co czujemy w związku z tym. Może to być też do-

w oczach naszego potomka tracimy wiarygodność i już kolejne pochwały

– Jesteś inteligentny/inteligentna

brym ćwiczeniem dla nas, rodziców, by

nie będą tak wiele znaczyły. A wystar-

Wiem, wiem. Kto z nas nie chce tego sły-

zauważyć, ile jesteśmy w stanie poczuć,

czy uwaga i czas poświęcony malucho-

szeć na swój temat? I jakaż rozpiera go ra-

gdy się na tym skupimy.

wi, by ta sytuacja wyglądała inaczej.

dość, gdy uważa, że te słowa w najlepszy

3. Podsumujmy to. Tutaj może być wła-

sposób oddają informację na temat własne-

śnie miejsce na podkreślenie wysiłku,

Podyskutujmy!

go dziecka. Inteligencja jest bardzo wraż-

który się opłacał. Tutaj może być pod-

Jeżeli jesteśmy np. fanami rysunków

liwym tematem. Wiele osób może się z tym

kreślenie dumy, którą dziecko może

naszej pociechy – a raczej trudno bę-

nie zgodzić, lecz badania naukowe ujaw-

poczuć z siebie. Tutaj jest miejsce bez

dzie znaleźć rodzica, którego by one

niają, że taki komunikat nie musi się przy-

ograniczeń dla wyobraźni. Jedyny wa-

nie urzekały – to z czystym sumie-

służyć maluchowi.

runek to szczerość i prawdziwość.

niem i jak najbardziej w zgodzie z na-

Carol Dweck, profesor psychologii z Uni-

szym artystycznym wyczuciem smaku

wersytetu Stanford, na podstawie wielolet-

Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego

pochwały cisną się nam na usta za każ-

nich badań podzieliła umysły na dwa typy:

tekstu nic nie wnoszące hasła „ślicznie”,

dym razem. I absolutnie nie chcę od-

umysł nastawiony na rozwój i umysł zafik-

„cudownie” itp. zastąpisz komunikata-

bierać żadnemu rodzicowi tej przy-

sowany. Osoby z nastawieniem zafiksowa-

mi pełnymi informacji zwrotnej, ukie-

jemności, bo samej też nie dam się po-

nym uważają, że ich inteligencja, talenty są

runkowującymi, doceniającymi: „Wi-

wstrzymać przed zachwytem nad tym,

ustalone i niezmienne. Jak się okazało, były

dzę, że na twoim rysunku użyłaś wie-

jak maluje moja córka. Zachęcam jed-

to w większości osoby, którym w domu ro-

lu kolorów. Jest czerwony, niebieski,

nak, by spytać dziecko, co ono samo

dzice mówili, że są inteligentne. Taki ko-

zielony i żółty. Bardzo przyjemnie się

myśli na ten temat. Co mu się w da-

munikat od rodziców, zamiast wzmacniać,

patrzy na tak kolorowe rysunki. Masz

nym rysunku podoba. Z czego ono

uczył, że inteligencja jest czymś stałym. Wy-

świetne wyczucie kolorów”. Przecież

samo jest dumne.

nika z niego, że taki poziom inteligencji,

każdy rodzic chce mieć dziecko pewne

Niesie to za sobą same korzyści. Z jed-

jaki dzieci teraz reprezentują, jest im dany

siebie i przekonane o swojej wartości.

nej strony uczymy dziecko, że to, co

raz na zawsze. Zatem nie będą one dążyć

ono myśli na temat swojej pracy, ma

do dalszego rozwoju, będą unikać wyzwań,

znaczenie. Nie uzależniamy go od

szybko się poddawać w przeciwieństwie do

opinii i akceptacji otoczenia i unika-

osób, które takiego wyobrażenia na temat

my wpojenia mu przekonania, że jego

swojej inteligencji nie mają.

Katarzyna Sadowska, mama, pasjonatka psychologii, blogerka lessthanperfect.pl

www.dobra-mama.pl

SPRAWDZONE PRZEZ MAMY

Szkoły rodzenia

Jeśli chcesz, by Twoja Szkoła Rodzenia znalazła się w naszym spisie – napisz do nas! Dane adresowe zamieścimy również na naszej stronie www.dobra-mama.pl. Jeśli chcesz podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie przygotowywania do macierzyństwa i opieki nad niemowlęciem – skontaktuj się z nami! Na maile czekamy pod adresem:

redakcja@dobra-mama.pl

BIAŁYSTOK

GDAŃSK

KRAKÓW

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Miejskim im. PCK, ul. Bema 89 D, tel. 85 741 58 95

POZ-Medik Mama i Ja, ul. Hynka 30, Gdańsk, tel. 535 911 195, pozmedik.biuro@gmail.com

Szkoła Rodzenia „Ujastek”, ul. Ujastek 3, Kraków, tel. 600 420 674, szkola-rodzenia.ujastek.pl, szkola@ujastek.pl

Szkoła Rodzenia „DAR” Poradnia Laktacyjna mgr Małgorzata Tymińska, ul. Wojskowa 4, Białystok, tel. 501 675 997, szkolarodzeniadar.pl, info@szkolarodzeniadar.pl Centrum Medyczne Ryska Sp. z o.o. – bezpłatna szkoła rodzenia, ul. Sobieskiego 13, lok. 8, Białystok, tel. 85 733 32 22

BRZEZINY Szkoła Rodzenia przy Powiatowym Centrum Zdrowia w Brzezinach Sp. z o.o., ul. Marii Skłodowskiej-Curie 6, Brzeziny, tel. 506 008 861

Szkoła Rodzenia MagMed, ul. Łanowa 66 B, Gdańsk, tel. 603 912 151, kontakt@magmed.eu Pielęgniarki i położne środowiskowe PULS MEDIC, Przychodnia Suchanino, ul. Otwarta 4, Gdańsk, tel. 697 376 045

GIŻYCKO Indywidualna Szkoła Rodzenia Ewa Chabas, ul. Żeglarska 1/2, Giżycko, tel. 600 924 875, ewachabas.pl

GLIWICE

BYDGOSZCZ

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Wielospecjalistycznym, ul. Kościuszki 11, Gliwice, tel. 32 238 20 91

Szkoła Rodzenia „Brzdąc”, ul. Wrocławska 3, Bydgoszcz, tel. 52 372 30 25, 601 499 747, brzdac.bydgoszcz.eu

GRUDZIĄDZ

Szkoła Rodzenia „Vita” Anna Appelt, ul. Unii Lubelskiej 1 m. 5, Bydgoszcz, tel. 607 329 426, anna.appelt@vita.edu.pl, vita.edu.pl

CHEŁMNO Szkoła Rodzenia Zespół Opieki Zdrowotnej, Beata Durawa – oddział ginekologiczno-położniczy, pl. Rydygiera 1, Chełmno, tel. 56 677 26 07 (sekretariat)

CHORZÓW Szkoła Rodzenia Babi-Med, ul. Sobieskiego 19, Chorzów, tel. 32 241 28 31, 505 051 410, 505 051 411, babi-med.eu

Szkoła Rodzenia przy Regionalnym Szpitalu, ul. Rydgiera 15/17, Grudziądz, tel. 56 641 41 88

JAWORZNO Szkoła rodzenia SISMED, ul. Gołębia 8, Jaworzno, tel. 504 383 840, 690 308 123

Doula Olimpia, ul. Chmieleniec 41/47, Kraków, tel. 501 611 411, doulaolimpia@gmail.com

KUTNO Szkoła Rodzenia przy Kutnowskim Samorządowym, ul. Kościuszki 52, Kutno, tel. 24 388 02 00, szpital.kutno.pl

LEGIONOWO Szkoła Rodzenia TatiMami, ul. Sowińskiego 15 A, Legionowo, tel. 502 307 967

LEGNICA Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym, ul. Iwaszkiewicza 5, Legnica, tel. 516 076 737, szkolarodzenia@szpital.legnica.pl

Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym, ul. Toruńska 7, Kalisz, tel. 62 757 90 17, szkolarodzenia@szpital.kalisz.pl

LUBLIN

KATOWICE

Szkoła Rodzenia – Bożena Węglarz-Kwarcińska, ul. Kochanowskiego 4, Czechowice-Dziedzice, tel. 606 124 737

Fundacja Edukacji Zdrowotnej STIM, pl. Tadeusza Kościuszki 5, Sosnowiec, tel. 796 113 723

DZIERŻONIÓW

Szkoła Rodzenia „Miś Kuleczka”, ul. Raciborska 27 (przy Katowickim Centrum Onkologii), Katowice, tel. 601 558 953

Dzierżoniowska Szkoła Rodzenia przy NZOZ Szpitalu Powiatowym w Dzierżoniowie, ul. Cicha 1, tel. 72 401 00 08

KĘDZIERZYN-KOŹLE

www.dobra-mama.pl

Szkoła Rodzenia Bobaskowo, ul. Grzegórzecka 12/VIII, Kraków, tel. 791 557 767, kontakt@bobaskowo.com.pl

KALISZ

CZECHOWICE-DZIEDZICE

Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym, ul. Królewiecka 146, Elbląg, tel. 55 239 56 06

Szkoła Rodzenia Picolino, ul. Kawaleryjska 51/12, Kraków, tel. 883 608 832, biuro@picolino.pl

Szkoła Rodzenia, ul. Chojnowska 112, Legnica, tel. 609 571 842

Szkoła Rodzenia „Będziemy Rodzicami”, ul. Zawiszy Czarnego 7 A, Katowice, tel. 608 195 456

ELBLĄG

Zapraszamy do współpracy!

Szkoła Rodzenia w Szpitalu nr 1, ul. Roosvelta 2, Kędzierzyn-Koźle, tel. 77 406 24 12

KÓRNIK RUBUS Malinowa Szkoła Rodzenia, ul. Wyspiańskiego 13, Kórnik, tel. 692 194 491, malinowerodzenie.pl

„Twoja Położna” Bezpłatna Szkoła Rodzenia, ul. Jana Kiepury 5, Lublin, tel. 571 328 477, info@polozna.lublin.pl Szkoła Rodzenia „Lidia”, ul. Żulińskiego 8, Lublin, tel. 607 217 417, lidia@szkolarodzenia-lublin.pl Bezpłatna Szkoła Rodzenia Agnieszki Brześcińskiej, ul. Lotnicza 5, Lublin, tel. 530 235 292, agabrzescinska@wp.pl Szkoła Rodzenia przy Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym, ul. Jaczewskiego 8, tel. 81 724 47 71, posturzynska@gmail.com Szkoła Rodzenia przy Rodzinnym Centrum Medycznym Lubimed, ul. Woronickiego 11, Lublin, tel. 603 130 850

ŁĄCKO Szkoła Rodzenia przy NZOZ Femina, Łącko 662, tel. 504 186 217

ŁOMŻA Bezpłatna Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Wojewódzkim w Łomży im. Kard. Stefana Wyszyńskiego, ul. Piłsudskiego 11, Łomża, tel. 86 473 36 61, szkola@szpital-lomza.pl, szpital-lomza.pl

Szkoła rodzenia przy Łomżyńskim Centrum Medycznym, ul. Słowikowa 9, Łomża tel. 602 460 478, florczykbozena@gmail.com

ŁÓDŹ Szkoła Rodzenia „NAS TROJE”, ul. Sterlinga 16/18, Łódź, tel. 797 422 408, nas-troje.ipt.pl, sborowska@ipt.pl Centrum Wsparcia Przyszłych Mam, ul. Kosodrzewiny 88 A, Łódź, tel. 502 206 577 Akademia Rodzenia Malinowa, ul. Kilińskiego 21, Łódź, tel. 731 189 069, rejestracja@przychodniamalinowa.pl Centrum okołoporodowe Wesoła Rodzinka, ul. Przełajowa 22b/22C, Łódź, tel. 535 565 331, kontakt@wesola-rodzinka.pl Szkoła Rodzenia przy Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki, ul. Rzgowska 281/289, Łódź, tel. 42 271 10 09, szkolarodzenia@iczmp.edu.pl

MIELEC Szkoła Rodzenia „Aktywni rodzice”, ul. Leśna 3/1, Mielec, polozna.net, tel. 513 692 281, kontakt@polozna.net

MILANÓWEK Szkoła Rodzenia w Milanówku, ul. Spacerowa 4 (biblioteka miejska), tel. 512 342 694

NOWY DWÓR MAZOWIECKI Oddział Położniczy przy Nowodworskim Centrum Medycznym, ul. Miodowa 2, Nowy Dwór Mazowiecki, tel. 510 900 254

NOWY SĄCZ NZOZ Femina, Szkoła Rodzenia Szczęśliwie Urodzeni, ul. Nadbrzeżna 77, Nowy Sącz, tel. 606 906 815

OLSZTYN Szkoła Rodzenia Grażyny Łaganowskiej, ul. Wańkowicza 5/29, Olsztyn, tel. 89 542 97 66, 501 243 256

OSTROŁĘKA Szkoła Rodzenia przy Mazowieckim Szpitalu Specjalistycznym im. dr. Józefa Psarskiego, al. Jana Pawła II 120 A, Ostrołęka, tel. 506 942 088, 502 597 127

OSTRÓW WIELKOPOLSKI Szkoła Rodzenia przy Zespóle Zakładów Opieki Zdrowotnej, ul. Limanowskiego 20/22, Ostrów Wielkopolski, tel. 62 595 12 62

PABIANICE Szkoła Rodzenia przy Pabianickim Centrum Medycznym, budynek 1 A, ul. Jana Pawła II 68, Pabianice, tel. 42 215 49 65, 600 974 678

PIEKARY ŚLĄSKIE Edukacja przedporodowa cieżarnych w ramach gabinetu położnej POZ, ul. Tarnogórska 46A, Piekary Śląskie, tel. 509 951 180

Szkoła Rodzenia przy NZOZ Gołębiów, ul. Paderewskiego 6, Radom, tel. 48 389 99 88 Centrum Medyczne CHŁODNAMED, ul. Chłodna 26, Radom, tel. 502 166 165, 48 331 06 46, kontakt@www.chlodnamed.pl

RADOMSKO Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Powiatowym, ul. Jagiellońska 36, Radomsko, tel. 44 685 47 20, ginekologia@szpital.biz.pl

Szkoła Rodzenia BABYCARE przy NZOZ Medicare, ul. Bytomska 64, Piekary Śląskie, tel. 797 405 024

Szkoła Rodzenia „Cud Narodzin”, ul. Narutowicza 3, tel. 515 496 617, szkolarodzenia.radomsko@tlen.pl

Szkoła Rodzenia przy Piekarskim Centrum Medycznym, ul. Szpitalna 11, Piekary Śląskie, tel. 32 284 55 20 wew. 53

RYBNIK

PIOTRKÓW TRYBUNALSKI

Szkoła Rodzenia NZOZ „PRO FEMINAE” S.C., ul. Reymonta 60, Rybnik, tel. 32 422 65 82, 607 677 320, szkolarodzenia.rybnik@poczta.onet.pl

Szkoła Rodzenia przy PCDM w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Roosevelta 3, Piotrków Trybunalski, tel. 44 645 11 55

POLANICA ZDRÓJ Szkoła Rodzenia przy Specjalistycznym Centrum Medycznym, ul. Jana Pawła II 2, Polanica Zdrój, tel. 604 083 194

POZNAŃ Bezpłatna szkoła rodzenia „Bambino”, ul. Górki 17 A/5, Poznań, tel. 730 701 378, kontakt@szkola-bambino.pl Bezpłatna Szkoła Rodzenia DzieciOK, ul. Katowicka 67 B/104, Poznań, tel. 600 912 769, info@dzieciok.pl Centrum Opieki Okołoporodowej Mamutek, ul. Ratajczaka 35, Poznań, tel. 691 797 447, mamutek@mamutek.eu Bezpłatna Szkoła Rodzenia HEGET, ul. Kancierska 2, Poznań, tel. 795 884 422, biuro@heget.pl, heget.pl Bezpłatna Naramowicka Szkoła Rodzenia, ul. Boranta 15, Poznań, tel. 530 603 862 Bezpłatna Szkoła Rodzenia Mama i Ja, ul. Kochanowskiego 6, Poznań, mamaija.biuro@gmail.com, mamaijainfo.pl Szkoła Rodzenia Mama Gaja, ul. Jeleniogórska 16, Poznań, tel. 530 812 811, kontakt@mamagaja.pl

PRUDNIK Szkoła Rodzenia w PCM SA, ul. Szpitalna 14, Prudnik, tel. 77 406 78 99, pcm@pcm.prudnik.pl Szkoła Rodzenia ABC Dobry Start, ul. Kościuszki 36/1, Prudnik, tel. 77 436 30 39

PSZÓW Szkoła Rodzenia przy NZOZ „Vitamed”, ul. Andersa 22, Pszów, tel. 32 729 10 92

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Lift-Med, ul. Cegielniana 14, Rybnik, tel. 32 440 88 99, rejestracja@liftmed.pl

RZESZÓW Szpital Pro-Familia, ul. Witolda 6 B, Rzeszów, tel. 17 773 57 00, pro-familia.pl

Coachingowa szkoła rodzenia i karmienia Lakta Vita, ul. Zagłoby 8/8, Rzeszów, tel. 664 156 366, laktavita.pl Szkoła Rodzenia przy szpitalu Wojewódzkim nr 2 w Rzeszowie, ul. Lwowska 60, Rzeszów, tel. 17 866 40 07, szpital2.rzeszow.pl Szkoła rodzenia przy CM MEDYK, ul. Leska 2, Rzeszów, tel. 505 583 988 Szkoła Rodzenia przy szpitalu miejskim, ul. Czackiego 2, Rzeszów, tel. 17 861 10 31, do 37 i 39 w. 356

STARY SĄCZ

Szkoła Rodzenia przy Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej, ul. Karowa 2, Warszawa, tel. 22 596 62 84, sekretariat@szpitalkarowa.pl

NZOZ Femina, Szkoła Rodzenia Szczęśliwie Urodzeni przy przedszkolu „Wesołe Nutki”, ul. Jana Czecha 7, Stary Sącz

SZCZECIN Szkoła Rodznenia „Nowe Życie” przy Centrum Edukacji Okołoporodowej ul. Więckowskiego 1/5 (I p.), Szczecin, tel. 509 508 109, info@szkolarodzenia-ceo.pl Bezłatna Szkoła Rodzenia, ul. Marii Curie-Skłodowskiej 11, Szczecin tel. 505 142 449, info@szkolarodzenia.szczecin.pl Szkoła Rodzenia przy Centrum Narodzin MAMMA, ul. Sowia 38, Szczecin-Kijewo, tel. 91 462 80 00, recepcja@centrumnarodzin.pl Szkoła Rodzenia im. św. Joanny Beretty Molli, ul. Rayskiego 25/2, Szczecin, tel. 692 359 179, biuro@szkolarodzenia.org

SZCZYTNO Przyszpitalna Szkoła Rodzenia w Szczytnie, ul. Skłodowskiej 12, Szczytno, tel. 89 623 21 14

ŚRODA WIELKOPOLSKA

Centrum dla kobiet aKuku, Szkoła rodzenia, ul. Grzybowska 4/110, tel. 604 786 858, polozna@polozna.com.pl, polozna.com.pl Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Specjalistycznym im. Świętej Rodziny SPZOZ, ul. Madalińskiego 25, Warszawa, tel. 22 451 26 00, przychodnia@szpitalmadalinskiego.pl Szkoła Rodzenia przy Centrum Medycznym Żelazna, ul. Żelazna 90, Warszawa, tel. 668 308 855, 22 255 98 18, dydaktyka@szpitalzelazna.pl Szkoła Rodzenia przy Przychodni Lekarskiej ORLIK, ul. Ostrobramska 101, Warszawa, tel. 22 506 54 84, rejestracja@przychodnia-orlik.pl

WROCŁAW Bezpłatna Szkoła Rodzenia ,,Świadomi Rodzice”, ul. Przyjaźni 54, Wrocław, tel. 607 855 212, mar.olb@interia.pl, fizjomedicum.pl Centrum Rodzicielstwa Bliskości Joanna Paluchiewicz, ul. Jedności Narodowej 118 A, Wrocław, tel. 662 130 197, kontakt@centrumrodzicielstwa.pl Szkoła Rodzenia przy CE-Mama, ul. Tomaszowska 6/1, Wrocław, tel. 605 197 972, polozna.wroc@wp.pl

Szkoła Rodzenia przy Średskim Szpitalu Serca Jezusowego, ul. Żwirki i Wigury 10 (2 piętro), Środa Wielkopolska, tel. 517 809 953

Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Wrocławiu, ul. H. M. Kamieńskiego 73 A, Wrocław, tel. 71 327 01 75, 661 924 261, sekretariat@wssk.wroc.pl

ŚWIĘTOCHŁOWICE

Szkoła Rodzenia Mama Gaja, ul. Hallera 188/1, Wrocław, tel. 530 812 811, kontakt@mamagaja.pl Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Specjalistycznym im. A. Falkiewicza we Wrocławiu, ul. Warszawska 2, Wrocław, tel. 71 377 41 46, szpital@falkiewicza.internetdsl.pl

Szkoła Rodzenia przy ZOZ Świętochłowice, ul. Zubrzyckiego 36, Świętochłowice, tel. 602 304 796, zoz.net.pl, nowak@zoz.net.pl

SIECHNICE

TARNÓW

Szkoła Rodzenia przy CE-Mama, ul. Kościelna 10/7 I piętro (osiedla Agata „Kraina Mowy”), Siechnice, tel. 505 197 972, polozna.wroc@wp.pl

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Wojewódzkim im. Świętego Łukasza w Tarnowie, ul. Lwowska 178 A, Tarnów, tel. 14 631 57 98, 696 372 722, sekretariat@lukasz.med.pl

SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE

Szkoła Rodzenia Humano przy Specjalistycznym Szpitalu im. E. Szczeklika w Tarnowie, ul. Spitalna 13, Tarnów, tel. 14 631 03 05

Szkoła rodzenia Zabrze, ul. Piłsudskiego 12d/9, Zabrze, tel. 693 467 182, 32 276 23 60, szkolarodzenia.zabrze@op.pl

TORUŃ

ZAMOŚĆ

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Miejskim w Siemianowiach Śląskich, ul. 1 Maja 9, Siemianowice Śląskie, tel. 32 228 30 30, 570 589 305, sekretariat@zozsiemianowice.pl

SOSNOWIEC Szkoła Taty i Mamy przy Fundacji Edukacji Zdrowotnej STIM, ul. Bohaterów Monte Cassino 44, Sosnowiec, tel. 796 113 723, szkola@fundacjastim.pl

PYSKOWICE Szkoła Rodzenia przy Szpitalu w Pyskowicach, ul. Szpitalna 2, Pyskowice, tel. 32 233 24 24

Centrum pomocy rodzinie i życiu, ul. Skautów 1, Sosnowiec, tel. 32 269 51 70, rodzina@sosnowiec.opoka.org.pl

Szkoła Rodzenia Beba, ul Wernera 33/37, Radom, tel. 570 236 920, biuro@beba.edu.pl

Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Inflacka, ul. Inflacka 6, Warszawa, tel. 22 697 33 33, 22 697 32 41, rejestracja@inflacka.pl

Szkoła Rodzenia Nasz Skarb, ul. Reformacka 4, Rzeszów, tel. 601 316 546, 506 436 323

Szkoła Rodzenia przy Sosnowskim Szpitalu Miejskim, ul. Szpitalna 1, Sosnowiec, tel. 32 413 03 95, 32 413 03 96, sekretariat@szpital.sosnowiec.pl

RADOM

Szkoła Rodzenia „Cud Narodzin”, ul. Mickiewicza 15, Stalowa Wola, tel. 723 626 693

STALOWA WOLA Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Specjalistycznym w Stalowej Woli, ul. Staszica 4, Stalowa Wola, tel. 15 843 33 38, 15 843 33 58, szpital-stw.com

NZOZ Twoja Położna, ul. Olsztyńska 18 B, Toruń, tel. 733 617 400 Szkoła Rodzenia przy Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. L. Rydgiera w Toruniu, ul. Św. Józefa 53-59, Toruń, tel. 56 679 31 41

WARSZAWA Szkoła Rodzenia „Dla Mamy i Taty”, ul. Łojewska 6, Warszawa, tel. 503 727 082 Beauty Mama, Szkoła Rodzenia Magdaleny Hryciuk, ul. Starodęby 10/49, Warszawa-Ursus, tel. 606 517 379, biuro@beautymama.com.pl

ZABRZE Szkoła rodzenia przy Szpitalu Miejskim w Zabrzu, ul. Zamkowa 4, Zabrze, tel. 783 918 101, czkid@szpitalzabrze.pl

Szkoła Rodzenia przy Woj. Szpitalu im. Jana Pawła II, Kazimiera Rogucka, al. Jana Pawła II 10, Zamość, tel. 84 677 34 74, 84 677 34 85

ŻORY Szkoła Rodzenia przy Szpitalu Miejskim w Żorach, ul. Dąbrowskiego 20, tel. 32 434 12 24, 32 434 12 45, szkolarodzenia@mzoz.zory.pl

Szkoła Rodzenia Centrum Dydaktycznego IPS, ul. Poleczki 40A, Warszawa, tel. 501 380 424 (zapisy), |663 805 824 (zapisy), k.wasilewska@ips.pl Szkoła Rodzenia Alina Rumowska, ul. Czerniakowska 231, Warszawa, tel. 605 304 657

www.dobra-mama.pl

sprawdzone przez mamy

MAMA NA ZAKUPACH Co kupić? Co powinno być warte uwagi rodziców? Co może się okazać szczególnie przydatne w opiece nad maluszkiem? Oto ciekawe propozycje.

Iora

MINIKOIOI Silikonowy śliniak z kieszonką

2w1 łóżeczko dostawne lub samodzielne łóżeczko, bardzo proste w montażu i regulacji. Dzięki niewielkim rozmiarom i prostemu systemowi składania idealnie sprawdzi się jako łóżeczko podróżne dla maluszka. Z komfortowym materacem i torbą podróżną w zestawie. Eleganckie wykończenie idealnie wpisze się do każdego wnętrza. Maxi-Cosi, 940 zł, maxi-cosi.pl

Dzięki innowacyjnemu rozwiązaniu jakim jest zapięcie na plecach dziecka, pozwala na komfortowe spożywanie posiłku bez przesuwania się śliniaczka wokół szyi. Miękki silikon jest plamoodporny i łatwy do czyszczenia, a jego wyjątkowa elastyczność pozwala złożyć go do małych rozmiarów. Wykonany w 100% ze spożywczego silikonu, nie zawiera lateksu, BPA, PVC i ftalatów. MINIKOIOI, 59,90 zł, kidy.pl/minik_o

Biustonosz sportowy performance art. 5566, Anita active

NeoRetin Serum depigmentacyjne, liftingujące z retinoidami 30 ml

Idealna ochrona biustu podczas najbardziej intensywnych aktywności oraz aktywne odprowadzanie wilgoci na zewnątrz w połączeniu z ultranowoczesnym designem. W sprzedaży w dwóch kolorach już od września. Rozmiary: 70-90 A-G. Anita active, 219 zł, anita.com

Isqunimet, Vagical 199 zł,

Fugitatem Świetnie sprawdza que vit essię posamust przy podrażnieniach, molupta qua Fugitatem otarciach, que dyskomforcie vit es posamust i stanach molupta zapalnych quaessus, dróg onimus rodnych.remquatiorae Zawarty w globulkach pererci nonVagical resequev wyciąg posamust z namolupta gietka lekarskiego quaessus,działa onimus przeciwzapalnie, remquatiorae pererci ogranicza non upławy, wspomagaresequev. gojenie i proces regeneracji. Vagical działa Producent, ściśle w miejscu podania. FARMINA Sp. www.nazwa.pl z o.o., 18 zł, vagical.pl

www.dobra-mama.pl

Krem przeznaczony do likwidacji wszystkich rodzajów przebawień (ciemnych plam) skórnych oraz jako codzienna pielęgnacja przeciwzmarszczkowa skóry dojrzałej do stosowania na noc. Do stosowania po ciąży i po okresie karmienia piersią. Dostępny w aptece bez recepty. EKOPHARM, ok. 189 zł, ekopharm.pl

Stempel do odzieży

Szybko i łatwo oznacz swoje ubrania stemplem do odzieży. Możesz również dodać ulubioną grafikę dziecka. Tusz pozostaje widoczny aż do 30 cykli w pralce w temperaturze do 90 stopni. Naszym stemplem możesz wykonać aż 900 oznaczeń. Najszybszy i najłatwiejszy sposób na oznaczanie odzieży. OZNACZONE.PL, oznaczone.pl

Broyx 500 Sport

Maska filtrująca zanieczyszczenia z wdychanego powietrza z filtrem o skuteczności 99,5%. Maska posiada certyfikat CE potwierdzający jej skuteczności i bezpieczeństwo. Pozbądź się alergii i szukaj masek BROYX w Decathlon. BROYX, decathlon.pl

Łagodząca sól z Morza Martwego

Prawdziwa sól z Morza Martwego najwyższej jakości zmiękcza i odżywia suchą, swędzącą skórę, łagodzi podrażnienia, wspomaga naturalny proces regeneracji skóry. Odpowiednia do skóry ze skłonnością do egzemy, trądziku i łuszczycy. Czysta sól, bogata w magnez, wapń i potas. WESTLAB, 19,90 zł/1000 g, oneorganic.eu

Luca PRO 06

Gondola w całości obszyta eko-skórą oraz unowocześniona baza spacerówki – to właśnie Luca PRO. Dzięki wykończeniu stylowym haftem, wózek wyróżnia się unikalnym designem. Całości dopełnia torba o atrakcyjnym kształcie, która nie tylko świetnie wygląda, ale jest też wyjątkowo pojemna. BEBETTO, 1799 zł, bebetto.eu

Smoczek uspokajający PhysioForma Light

To najlżejszy smoczek uspokajający Chicco. Kształt PhysioForma pozwala na odpowiednie ułożenie języka, dzięki czemu wspiera prawidłowy rozwój jamy ustnej i fizjologiczne oddychanie. CHICCO, 24,99 zł/2 szt., chicco.pl

REKLAMA

Mata edukacyjna Paula

Mata wprowadzi maluszka w świat kształtów, dźwięków i kolorów. Interaktywne zabawki, panele świetlne oraz odgrywanie melodii zapewni dziecku bezpieczną zabawę i jednoczesny rozwój umiejętności psychomotorycznych. LIONELO, 199 zł, lionelo.com

Wygodne kapcie

Podstawa dla każdego przedszkolaka. Warto więc wybrać takie, które pozwolą dziecku na pełną swobodę ruchów, taką jaką ma przy chodzeniu na boso. Dodatkowo są łatwe w zakładaniu, i dają stopie oddychać. BOSA STÓPKA, bosastopka.pl

www.dobra-mama.pl

newsy

Dobre adresy ADEN+ANAIS

kidy.pl/aden_anais

AMY

amy.com.pl

ANITA

anita.com

APC INSTYTUT ATTIPAS BABICE

apcinstytut.pl

BEBETTO

FARMINA

KÄRCHER

babysenses.pl

happymum.pl

PHARMACERIS

emotopic.pl

PINK NO MORE

pinknomore.pl

PluSSSz

karcher.pl

pedicetamol.pl

persil.pl

plusssz.pl

KELO-COTE kelo-cote.pl

SCANDINAVIAN BABY

LIONELO

SMART PHARMA

lionelo.com

MAMA I JA

BIELENDA

bielenda.pl

MEDIDERM BABY

BELLAMY

bellamy.pl

MOTHERHOOD

BRANCO

branco.pl

MUZPONY NESLING

caretero.pl

PERSIL

maxicosi.pl

farmina.pl

bebetto.eu

CARETERO

oznaczone.pl

PEDICETAMOL

chicco.pl

HAPPYMUM

baby-monsters.pl

OZNACZONE

cebababy.eu

DOREL POLSKA

bucikibabice.pl

BABY SENSES

CEBA BABY CHICCO

attipas.pl

BABY MONSTERS

Oto firmy, które WAM polecamy!

SOPELEK

wodadladziecka.pl medidermbaby.pl

TICKLESS VAGICAL

motherhood.pl

scandinavianbaby.pl

smartpharma.com.pl

sopelek-info.pl tick-less.pl vagical.pl

muzpony.com nesling.pl

•Pielęgnacja •Ochrona •Profilaktyka

Profesjonalna fotografia RZESZÓW Do stosowania dla niemowląt, dzieci i dorosłych w przypadku dolegliwości spowodowanych suchością skóry i błon śluzowych.

Liryka Atelier Fotofrafii, liryka.net

MODA CIĄŻOWA kolekcja wiosna/lato 2019

ZABAWA W CIENIU

NOWOŚĆ 2019 Pergola aluminiowa

Światowy lider w produKCji żagli, rolet i pERgoli

www.branco.pl/sklep/

www.nesling.pl

/Kidy.pl

www.kidy.pl

Infolinia: 530 509 110

BIO-Delikatesy dla Rodziców

Ekspert w żywieniu niemowląt i dzieci Ulubiony e-sklep polskich rodziców

NOWOŚĆ 2019 Pergola aluminio wa

Żagle przeciwsłoneczne COOLFIT®

Żagle przeciwdeszczowe dreamsail®

Rolety pionowe COOLFIT®

Rolety rzymskie poziome COOLFIT® Harmonica oraz Pergole NESLING®

RamY regulowanE Flex FRAME® do markiz balkonowYCH

Steruj cieniem! Światowy lider w produkcji wysokiej jakości żagli przeciwsłonecznych, przeciwdeszczowych, pergoli, rolet na tarasy i do ogrodów oraz markiz i parawanów balkonowych.

www.nesling.pl

AUTOPROMOCJA

Jedynie

30 zł w tym koszty wysyłki

PRENUMERATA W SUPERCENIE! 6 wydań

+ niespodzianka*

Zamów już dziś: www.dobra-mama.pl/prenumerata Infolinia: 17 852 52 20 * Niespodzianki dostępne do wyczerpania zapasów.

ISSN 2080-5551 INDEKS 256013 nr 4 (56) 2019 DOBRY DOM Sp. z o.o. Sp. Komandytowa 35-302 Rzeszów, ul. Litewska 10 | tel.: 17 852 52 20 | www.dobra-mama.pl, www.grupadobrydom.pl REDAKTOR NACZELNA DOMINIKA WIEWIÓRSKA dw@grupadobrydom.pl

Dyrektor Biura reklamy Krzysztof Babiarz reklama@grupadobrydom.pl | tel. 17 852 52 20

KOLPORTAŻ Mirosław Trawka mt@grupadobrydom.pl | tel. 17 852 52 20

ZESPÓŁ REDAKCYJNY Joanna Lubiniecka | Agata Schiffer redakcja@grupadobrydom.pl | tel. 17 852 52 20

ASYSTENT DS. MARKETINGU Małgorzata Lomper ml@grupadobrydom.pl | tel. 17 852 52 20

PRENUMERATA prenumerata@grupadobrydom.pl tel. 17 852 52 20, 601 213 376

OPRACOWANIE GRAFICZNE Rafał Koziarz | rk@grupadobrydom.pl Grzegorz Piwko | gp@grupadobrydom.pl

Dyrektor ds. Koordynacji Dorota Prokopiak dp@grupadobrydom.pl | tel. 17 852 52 20

FOTOGRAFIA NA OKŁADCE Shutterstock

© Copyright by DOBRY DOM 2019 Opracowanie graficzne i merytoryczne magazynu stanowi własność Wydawcy. Kopiowanie oraz wykorzystywanie w jakikolwiek sposób materiałów bez pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione. Wydawca nie odpowiada za treść reklam oraz artykułów sponsorowanych zamieszczonych w katalogu. Ceny prezentowanych produktów są uaktualnione w okresie redagowania pisma (lipiec/sierpień 2019). Przewodnik DOBRA MAMA ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Jest zbiorem wielu przydatnych informacji o ciąży oraz macierzyństwie, które nie mogą być traktowane jako zalecenia, ale wyłącznie jako pomoc w poznawaniu tajników ciąży, wychowania i pielęgnacji noworodków. Zaistniałe problemy czy wątpliwości dotyczące konkretnych przypadków należy bezzwłocznie konsultować z prowadzącym lekarzem ginekologiem lub innym stosownym specjalistą w danej dziedzinie. Wydawca nie odpowiada za treść reklam, nie ponosi również żadnych konsekwencji prawnych ani odpowiedzialności za następstwa mogące wyniknąć na skutek zastosowania podanych informacji bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. W przypadku kontaktu z redakcją informujemy, iż Administratorem danych osobowych jest Dobry Dom Sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Rzeszowie przy ulicy Litewskiej 10. Możesz zapoznać się z naszą Polityką prywatności, która znajduje się pod adresem www.grupadobrydom.pl/politykaprywatnosci