PRO ZDROWIE 5 by DOBRY DOM

WYDANIE NR 4 (5) 2015

BEZPŁATNY MAGAZYN SZPITALA SPECJALISTYCZNEGO

MOŻESZ URODZIĆ BEZ BÓLU JAK DZIAŁA I KIEDY MOŻE ZOSTAĆ PODANE ZNIECZULENIE ZEWNĄTRZOPONOWE?

POJAWIENIE SIĘ DZIECKA ZMIENIA ŚWIAT JAK PRZETRWAĆ ŻYCIOWĄ REWOLUCJĘ I NIE DAĆ SIĘ KRYZYSOWI W ZWIĄZKU?

OTYŁOŚĆ CHOROBA CYWILIZACYJNA NASZYCH DZIECI

NOWY SZPITAL W ŁODZI JUŻ OTWARTY SZPITAL NEONATOLOGICZNO-POŁOŻNICZY PRO-FAMILIA JUŻ PRZYJMUJE PACJENTKI!

| OD REDAKCJI

nasi eksperci

Gabriel, który przyszedł na świat 7 października w nowym szpitalu neonatologiczno-położniczym w Łodzi, w przyszłości nie uwierzy, ilu osobom jego narodziny sprawiły nieopisaną radość. Nasz pierworodny – tak z dumą nazywa go cały zespół medyczny: neonatolodzy, ginekolodzy, anestezjolodzy, pielęgniarki i położne, który kilka minut po godzinie 9 z niecierpliwością i przejęciem przyjmował przy ulicy Niciarnianej 49 pierwsze pacjentki. Po wielu miesiącach pieczołowitych przygotowań Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA rozpoczął swoją działalność, zgodnie z łódzką tradycją – w środę, 7 października. W sumie 11 tysięcy metrów kwadratowych, na których dla przyszłych rodziców przygotowano m.in. pięć sal porodowych i pięć operacyjnych, nowoczesny Oddział Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną, Poradnie Specjalistyczne i przestronne dwuosobowe pokoje z łazienkami. Nie to jest jednak najważniejsze. Liczy się przede wszystkim zespół medyczny, który od pierwszego dnia stał się bijącym sercem nowego szpitala, wyznaczając innowacyjne standardy i nowe możliwości. Zespół, który wie, że nowoczesna medycyna nie wystarczy, a dla pacjenta równie ważna jest życzliwość, rozmowa i troskliwa opieka. Dlatego na łamach nowego wydania magazunu PRO ZDROWIE nie mogło zabraknąć artykułu o tym wyjątkowym miejscu, którego lekturę szczególnie Państwu polecam. W imieniu całej redakcji życzę państwu pięknej i zdrowej jesieni!

dr n. med.

lek. med.

neonatolog i pediatra, ordynator Oddziału Neonatologicznego z Intensywną Opieką Medyczną

anestezjolog, kierujący Oddziałem Anestezjologii i Intensywnej Opieki Medycznej

lek. med.

specjalista chorób dziecięcych, nefrolog, kierujący Oddziałem Pediatrycznym

specjalista ginekolog-położnik

JANUSZ WITALIS

GRZEGORZ SITEŃ

JANUSZ KIDACKI

MARIUSZ PRUCHNIAK

lek. med.

specjalista kardiolog

dermatolog, certyfikowany lekarz medycyny estetycznej

MACIEJ WĘGLARZ

ALEKSANDRA SZCZEPAŃSKA

DOMINIKA CZAPKOWSKA redaktor naczelna magazynu PRO ZDROWIE

lek. stom.

DOMINIKA MIKITKA stomatolog

MARZENA JAROSZ psycholog

aw Spr

a aktu

lne

E J C MOe s i g n . p l

d藕

Pw wRwO. B a g g i D

Decco Graphite

A fr ic a

D in o Wo rl

d Lillarose White

Adresy salon贸w rmow ych na

w w w.BaggiDesign.pl

| W TYM NUMERZE

TEMAT NUMERU 10. Szpital Specjalistyczny

PRO-FAMILIA w Łodzi już otwarty! Nowa placówka już przyjmuje pacjentki!

DZIEJE SIĘ 14. Co nowego w PRO-FAMILII

Mistrzyni Matylda Kowal – nowa sportowa podopieczna Szpitala Pro-Familia. 16. Czuć się jak pretty woman I edycja metamorfoz z magazynem „Pro Zdrowie” rozpoczęta. 60. Kalendarz najważniejszych wydarzeń Wszystko, co warto zobaczyć, gdzie warto być.

WARTO WIEDZIEĆ 8. Ćwicz dla serca!

Ruch największym sprzymierzeńcem zdrowia. 31. Krew pępowinowa Rozwiewamy wątpliwości. 36. Zabawy bez TV Spędź kreatywnie czas ze swoim dzieckiem! 38. Must have Produkty, które warto polecić rodzicom. 62. Bestsellery Propozycje, którymi warto się zainteresować w czasie zakupów. 66. Miejsca, które warto odwiedzić

SPIS TREŚCI 6

STOMATOLOGIA

STREFA DZIECKA 22. Otyłość – choroba

44. Uśmiech – najkrótszy dystans między ludźmi Piękny uśmiech świadczy o dobrym zdrowiu, odejmuje lat i dodaje uroku.

cywilizacyjna Odpowiednio wcześnie zadbaj o zdrowie swojego dziecka. 26. Co warto wiedzieć o późnym wcześniaku Późne wcześniaki stanowią grupę ponad 70% wszystkich noworodków urodzonych przedwcześnie.

MODA & URODA 48. 4 pytania o kwas

MISJA ZDROWIE 28. Możesz urodzić

bez bólu Czym jest i jak działa znieczulenie zewnątrzoponowe? 30. Badania prenatalne Diagnostyka prenatalna umożliwia dokładną ocenę płodu jeszcze w łonie matki.

hialuronowy Czym jest i w jaki sposób działa na naszą skórę? 51. Sezonowy niezbędnik Makijażowe trendy jesieni. 52. Jak dobrze wyglądać w ciąży Wszystko, co warto wiedzieć na temat ciążowych stylizacji.

PSYCHOLOGIA

KULINARIA

32. Pojawienie się dziecka

56. Amerykańskie

zmienia świat Jak sobie poradzić z życiową rewolucją?

wypieki Poznaj kulinarne symbole Nowego Jorku.

| WARTO WIEDZIEĆ

Konsultacja:

lek. med.

MACIEJ WĘGLARZ specjalista kardiolog ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

Ćwicz dla serca! Wysiłek fizyczny hamuje miażdżycę i wydłuża życie. Wpływa korzystnie na przepływ krwi w naszym organizmie, redukuje nadwagę, obniża ciśnienie tętnicze i poziom cholesterolu, a także zmniejsza stres i poprawia nastrój. – Aktywność fizyczna jest jedną z najważniejszych metod nowoczesnej profilaktyki chorób serca i naczyń krwionośnych. Regularne ćwiczenia sprawiają, że serce pracuje w spoczynku wolniej i wydajniej, a w czasie wysiłku lepiej wykonuje swoją pracę. Ponadto poprzez poprawę funkcji śródbłonka naczyń oraz modyfikację równowagi między układem krzepnięcia i fibrynolizy ruch hamuje rozwój miażdżycy i ryzyko niedokrwienia – wyjaśnia lek. Maciej Węglarz, kardiolog ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA.

Aby serce było zdrowe, powinno się ćwiczyć co najmniej pół godziny dziennie. Zalecane są ćwiczenia wytrzymałościowe, które angażują duże grupy mięśni. Zaliczają się do nich m.in.: szybki marsz, jazda na rowerze, aerobik, pływanie, gimnastyka, narciarstwo biegowe, koszykówka, siatkówka i taniec. Pamiętaj jednak o tym, aby każdy trening rozpocząć od rozgrzewki, a na jego zakończenie wykonać ćwiczenia rozluźniające i roz-

ciągające, które wyciszą organizm. – O codzienną dawkę ruchu możemy zadbać również podczas codziennych czynności. Zamiast korzystać z windy, wybierzmy schody, a samochód zamieńmy na rower lub spacer. Wychodząc z psem na spacer, nie stójmy i nie patrzmy, jak zwierzak biega, tylko pobiegajmy razem z nim – przekonuje lekarz. Tekst: Dominika Czapkowska

Ruch sprawia, że serce pracuje w spoczynku wolniej i wydajniej,

a w czasie wysiłku lepiej wykonuje swoją pracę.

KARDIOLOG W PRO-FAMILII W nowo otwartej Poradni Kardiologicznej w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA w Rzeszowie pacjentów przyjmują doświadczeni specjaliści Maciej Węglarz i Maciej Orłowski, którzy zajmują się leczeniem chorób serca i diagnostyką: echo serca, EKG, holter, test wysiłkowy oraz kwalifikacją do koronarografii i angioplastyki. Więcej informacji: www.rzeszow.pro-familia.pl Rejestracja: 17 773 57 00

| TEMAT NUMERU

Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA w Łodzi

JUŻ OTWARTY!

Pięć sal operacyjnych i pięć porodowych, w tym dwie do cięć cesarskich, nowoczesny Oddział Neonatologiczny z intensywną terapią noworodków, a dla pacjentek przestronne, dwuosobowe pokoje z łazienkami. Tak wygląda nowy szpital neonatologiczno-położniczy PRO-FAMILIA w Łodzi, wybudowany przy ulicy Niciarnianej 49.

OTWARCIE PEŁNE EMOCJI

Zgodnie z łódzką tradycją – w środę, 7 października, Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA w Łodzi rozpoczął swoją działalność. Cały zespół: neonatolodzy, położnicy, anestezjolodzy – lekarze, położne i pielęgniarki był bardzo przejęty i z niecierpliwością oczekiwał pierwszej pacjentki. Dla przyszłych mam w szpitalu przygotowano pięć sal porodowych wyposażonych w nowoczesny sprzęt, m.in. fotele, które pozwalają kobiecie rodzić w każdej pozycji, oraz stanowiska dla noworodków. Ponadto urządzonych tak, aby zapewnić kobiecie niemal domową atmosferę i komfortowe warunki, a jednocześnie bezpieczeństwo. Wszystko po to, aby zagwarantować rodzicom jak najlepsze warunki i ułatwić przyszłej mamie urodzenie dziecka. Aby podkreślić domową atmosferę, na ścianach ułożono specjalne fototapety z motywami plaży, morza i zachodu słońca.

Część zespołu anestezjologów. Od lewej: lek. Dominika Kołodziejczyk-Wojtczak, dr Marcin Gach – kierownik oddziału anestezjologii, oddziałowa Dorota Bira i lek. Włodzimierz Woźniak.

MAGDALENA MAJEWSKA

Jak podkreśla dr hab. Piotr Kaczmarek, ginekolog-położnik, specjalista perinatologii, kierownik Oddziału Położniczego w nowym szpitalu – Dbamy nie tylko o komfort i samopoczucie, ale przede wszystkim o bezpieczeństwo naszych pacjentów – mamy i jej dziecka. Mam przyjemność współpracować ze znakomitym zespołem lekarzy. Ale chciałbym podkreślić również kwalifikacje położnych. Obserwowałem prowadzone przez panie porody – to naprawdę imponująca praca, nastawiona na komfort kobiety i dziecka, podczas której dominuje wiedza i doświadczenie.

MAGDALENA MAJEWSKA

| TEMAT NUMERU

Serce szpitala to nowoczesny Oddział Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną, którego kierownikiem jest dr Paweł Krajewski – na zdjęciu z częścią zespołu neonatologicznego.

MAGDALENA MAJEWSKA

SERCE SZPITALA

W szpitalu został uruchomiony również nowoczesny Oddział Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną, posiadający III poziom referencyjny, oznaczający najwyższe kompetencje do opieki nad najtrudniejszymi przypadkami. Ten nowoczesny oddział to szczególne miejsce. To właśnie tutaj zespół medyczny otacza opieką najmłodszych pacjentów i wspiera rodziców, zapewniając im życzliwą i rodzinną atmosferę. Nad bezpieczeństwem i zdrowiem noworodków po porodzie oraz specjalistycznym leczeniem noworodków w stanach zagrożenia życia czuwa wysoko wykwalifikowany i doświadczony zespół medyczny, któremu przewodzi dr Paweł Krajewski.

– W moim zespole pracuje 9 lekarzy neonatologów, każdy z nich ma jeszcze specjalizację z pediatrii. Mają dorobek naukowy, tytuły doktorskie i przede wszystkim ponaddziesięcioletnie doświadczenie w pracy na oddziałach intensywnej terapii noworodków. Na każdym dyżurze są lekarze o bardzo wysokich kwalifikacjach. Towarzyszą im pielęgniarki o równie dużej wiedzy i doświadczeniu w ratowaniu życia najmłodszych pacjentów. III stopień referencyjności to dla nich codzienne doświadczenie – wyjaśnia dr Krajewski. Najwyższej klasy sprzęt: inkubatory, pompy, respiratory oraz wiedza i doświadczenie kadry medycznej dają pewność, że maluchy, które będą potrzebowały wsparcia, będą całkowicie bezpieczne. – Jesteśmy w stanie odebrać każdy, nawet najtrudniejszy poród i zaopiekować się noworodkiem w najcięższym stanie – zapewnia dr n. med. Dariusz Borowski, dyrektor medyczny nowego szpitala.

WOJCIECH KLĘSK

MAGDALENA MAJEWSKA

Przez pierwsze 6 dni pracy szpitala przywitano na świecie

14 dzieci – 3 dziewczynki i 11 chłopców.

PIERWSZE SZCZĘŚCIE

I nadeszła ta chwila. Kilkanaście minut po godz. 9, 7 października do nowo otwartego szpitala przyjechała pani Katarzyna, chwilę później pani Iwona, u której rozpoczęła się akcja porodowa. Obie panie szczęśliwie przywitały na świecie zdrowych chłopców. – Przez pierwsze 6 dni pracy szpitala przywitaliśmy 14 dzieci – 3 dziewczynki i 11 chłopców. Wszystkie dzieci są zdrowe, a rodzice szczęśliwi. Jednocześnie informujemy, iż wszystkie porody były nieodpłatne. Rodzice nie ponosili żadnych kosztów z tytułu przyjścia ich dzieci na świat i opieki nad noworodkiem – wyja-

śnia dr hab. prof. UMK Dariusz Borowski. Pani Magdalena, mama Julii, która urodziła się w nowo otwartym szpitalu, była bardzo mile zaskoczona opieką lekarzy podczas całego porodu. Na początku bardzo się bała, bo rodziła po raz pierwszy, ale wszystko poszło bardzo dobrze. Było spokojnie i bezpiecznie.

Z MYŚLĄ O RODZINIE

Dla mamy i dziecka w szpitalu zostały przygotowane przestronne, klimatyzowane 2-osobowe pokoje z łazienkami, wyposażone m.in. w telewizor i bezpłatny dostęp do Internetu. W każdym z nich znajduje się specjalny kącik do pielęgnacji i kąpieli noworodka. W dbałości o samopoczucie pacjentów w każdym pokoju został zastosowany system rooming-in, co znaczy, że mama całą dobę przebywa ze swoim nowo narodzonym dzieckiem. Jeżeli będzie potrzebować odpoczynku, może liczyć na pomoc położnych, które zaopiekują się maleństwem – zarówno w dzień, jak i w nocy. WOJCIECH KLĘSK

Oddział Ginekologiczno–Położniczy i Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA posiadają III poziom referencyjny, oznaczający najwyższe kompetencje i uprawnienia do opieki nad najtrudniejszymi przypadkami. Dowiedz się więcej o nowym szpitalu w Łodzi! www.lodz.pro-familia.pl ul. Niciarniana 49 Rejestracja główna: 42 208 13 00

Tekst: Magdalena Majewska

| DZIEJE SIĘ

Co nowego? w PRO-FAMILII

Do grona sportowych podopiecznych Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA dołączyła Matylda Kowal, uczestniczka Igrzysk Olimpijskich w Londynie 2012 roku w biegu na 3000 m z przeszkodami, mistrzyni Polski oraz wielokrotna medalistka i reprezentantka Polski m.in. podczas mistrzostw Europy.

atylda swoją przygodę z bieganiem rozpoczęła już w szkole podstawowej, biorąc udział w licznych zawodach sportowych. W wieku 15 lat zaczęła trenować lekką atletykę w klubie CWKS Resovia Rzeszów, zdobywając rok później pierwsze miejsce na podium podczas mistrzostw Polski juniorów. W kolejnych sezonach zdobyła m.in. medale na młodzieżowych mistrzostwach Polski, mistrzostwach Polski seniorów oraz mistrzostwach Polski w biegach przełajowych. Dzięki wysokim wynikom rzeszowianka została powołana do kadry narodowej i reprezentowała Polskę m.in. na mistrzostwach Europy, a także na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie w 2012 roku. Kolejnym sportowym wyzwaniem Matyldy na rok 2016 jest udział w Igrzyskach Olimpijskich w Rio de Janeiro. Zawodniczkę w przygotowaniach do olimpijskiego sezonu wspiera rehabilitant Grzegorz Kania, a także specjalista ortopeda – Łukasz Białek ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA. Trzymamy kciuki!

Na Rzeszowską Dychę można zapisywać się już dziś, wypełniając formularz na stronie www.runrzeszow.pl.

FOT: archiwum Matyldy Kowal

RZESZÓW BIEGA!

Matylda jest także ambasadorką biegów rzeszowskich. – Już dziś zachęcam wszystkich miłośników sportu do wzięcia udziału w 3. Biegu Niepodległości z PKO Bankiem Polskim (Rzeszowska Dycha), który odbędzie się 11 listopada w Rzeszowie. Bieganie to nie tylko sport, lecz także niesamowita radość i emocje, które warto poczuć. Startowałam na wielu stadionach na świecie i zapewniam was – imprezy biegowe w Rzeszowie mają swój szczególny klimat – zachęca Matylda Kowal. Tekst: Dominika Czapkowska

| DZIEJE SIĘ

pretty woman

CZUĆ SIĘ JAK

I EDYCJA METAMORFOZ Z MAGAZYNEM „PRO ZDROWIE” ROZPOCZĘTA!

Na zdjęciu od lewej: Monika Jagieło, Aneta Pyziak, dietetyk - Klaudia Bielak i dr Barbara Piekło.

META Z MAGAZYNEM

Dwie uczestniczki, trzy miesiące pełne emocji i nowych wyzwań, a wszystko to pod okiem zespołu dziesięciu specjalistów. Cel? Radość z życia, miłość do sportu i zdrowej diety!

rzy miesiące – tyle będzie trwała kompleksowa metamorfoza dwóch uczestniczek, które zostały wybrane spośród kobiet zgłaszających się do naszej redakcji. Jak się okazało, decyzja o wyborze kandydatek wcale nie należała do łatwych. Po długich rozmowach i analizie przesłanych historii zaprosiliśmy do projektu Anetę Mroczkę i Monikę Jagieło.

w połowie drogi. Brakowało mi motywacji i wsparcia. Niebawem przeprowadzam się z mężem i dziećmi do własnego domu. To dla nas nowy rozdział. Wierzę, że moja metamorfoza będzie jego częścią i wpłynie na szczęście całej rodziny – z nadzieją wyjaśnia Monika.

POD OKIEM SPECJALISTÓW

PIERWSZE SPOTKANIE

Monice i Anecie cel pomoże osiągnąć sztab specjalistów ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA, którzy stworzyli precyzyjny plan metamorfoz – realizowany on będzie przez czas trwania całej akcji. Zespół tworzą dietetyczki dr Barbara Piekło i Klaudia Bielak, trener personalny Dawid Kisiel, lekarz medycyny estetycznej Aleksandra Szczepańska, a także fryzjerzy, wizażyści i stylistka Aleksandra Ziemba, mistrzyni wizażu. Ponadto specjalny prezent dla uczestniczek w postaci zabiegu wybielania zębów przygotowała Stomatologia PRO-FAMILIA.

DLACZEGO NIE?

JOANNA KIELAR WWW.LULLABEESTUDIO.PL

ANETA, szczęśliwa mama dziewięciomiesięcznego synka, o całej akcji dowiedziała się od znajomych. Zawsze byłam szczupłą dziewczyną, jednak po narodzinach mojego ukochanego synka coś się zmieniło. Powrót do formy sprzed porodu jest dla mnie dużym problemem. Uświadomiłam sobie, że jestem nie tylko mamą i żoną, ale również kobietą, która pragnie czuć się dobrze we własnym ciele. Dlatego słysząc o całej akcji, pomyślałam: „Dlaczego nie?” – z uśmiechem opowiada Aneta. MONIKA z kolei jest szczęśliwą mamą trzyletnich bliźniaków – Kuby i Kacpra. Jak napisała w przesłanym do redakcji zgłoszeniu: „Pomimo wielkiego szczęścia, jakie dostałam od życia, nie do końca potrafię się nim cieszyć”. Kiedy staję przed lustrem, widzę kobietę, która próbuje zakryć swoje niedoskonałości długimi, obszernymi swetrami. Mam wspaniałą rodzinę, jednak nie potrafię być atrakcyjną i zabawną mamą i żoną. Próbowałam coś zmienić, rozpoczynałam liczne diety. Jednak wszystkie próby kończyły się

Metamorfozy Anety i Moniki rozpoczęły się od spotkania z duetem dietetyków – dr Barbarą Piekło i Klaudią Bielak. – Podczas pierwszego spotkania został przeprowadzony m.in. wywiad żywieniowy, który jest dla nas bardzo cennym źródłem informacji o preferencjach żywieniowych, nawykach, a także błędach i słabościach dietetycznych Anety i Moniki, które mogą mieć znaczący wpływ na cały proces. Szczera rozmowa jest bardzo istotna. Dzięki niej możemy dowiedzieć się więcej o przebytych lub obecnych chorobach, a także o wszelakich dolegliwościach, z którymi nierzadko borykają się pacjenci – wylicza dietetyk dr Barbara Piekło. Podczas spotkania panie zostały również zważone i zmierzone. Dietetycy sprawdzili obwód pasa i bioder, zawartość tkanki mięśniowej oraz tkanki tłuszczowej, a także określili ilość wody w organizmie. Dokładna analiza składu ciała została wykonana metodą bioimpedancji elektrycznej, z wykorzystaniem specjalistycznego aparatu.

| DZIEJE SIĘ

JOANNA KIELAR WWW.LULLABEESTUDIO.PL

Monika i Aneta co trzy tygodnie spotykają się z dietetykami. Dzięki temu specjalistki regularnie kontrolują zmiany, jakie zachodzą w organizmie, a także dopasowują dietę do uzyskanych efektów.

WPROWADZAMY DIETĘ!

– Na podstawie zebranych informacji została podjęta decyzja o wprowadzeniu diety redukcyjnej, zarówno w przypadku pani Moniki, jak i pani Anety. Początkowy cel to spadek masy ciała do 1 kilograma tygodniowo. Następnie, w zależności od reakcji organizmu, będziemy modyfikować początkowe wytyczne. Musimy pamiętać, że każdy organizm reaguje inaczej na zmianę żywienia oraz wprowadzoną aktywność fizyczną, dlatego tak ważne jest, aby każdy element diety był precyzyjnie dostosowany. Zależy nam szczególnie na tym, aby panie podczas pierwszego etapu transformacji żywieniowej uzyskały wyniki, które zmotywują je do działania, pokażą, że warto i że zmiana nawyków naprawdę się opłaca – wyjaśnia dietetyk Klaudia Bielak.

Monika i Aneta spotykają się z dietetykami co trzy tygodnie. Dzięki temu specjalistki regularnie kontrolują zmiany, jakie zachodzą w organizmie, a także na bieżąco dopasowują dietę do uzyskanych efektów.

BADANIE FOOD PROFIL

Nieodłącznym elementem dietetycznej metamorfozy jest specjalny test – Food Profil, który Aneta i Monika wykonały w ALAB LABORATORIUM w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA. Celem badania było wykluczenie nadwrażliwości pokarmowej, która może być przyczyną problemów z utrzymaniem prawidłowej wagi ciała. Nadwrażliwość pokarmowa bardzo często mylona jest z alergią pokarmową. Czym różnią się od siebie oba schorzenia? Objawy alergii pokarmowej IgE-zależnej ujawniają się natychmiast po spożyciu nieodpowiedniego produktu, natomiast w przypadku nadwrażliwości pokarmowej organizm alarmuje nas zazwyczaj po upływie kilku dni. Do objawów, które mogą świadczyć o nadwrażliwości pokarmowej, zaliczane są m.in.: nudności, wymioty, wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha, a także astma, przewlekłe zapalenie zatok, atopowe zapalenie skóry czy trądzik.

| DZIEJE SIĘ

PRZYGODA ZE SPORTEM. CZAS START!

Pozytywna energia panowała również podczas pierwszego spotkania uczestniczek metamorfoz z trenerem personalnym Dawidem Kisielem w klubie fitness CITY FIT. Nie zabrakło pytań, uśmiechu, a momentami również zwątpienia – czy dam radę? – Od dziś staję się waszym powiernikiem. Będziecie mieć chwilę słabości? Stracicie zapał do ćwiczeń? Musicie mi o tym powiedzieć. Przez trzy miesiące będę dla was nie tylko trenerem, ale i partnerem, który pomoże wam osiągnąć cel – zachęcał Anetę i Monikę Dawid Kisiel, trener personalny. - Mam nadzieję, że te trzy miesiące, które razem spędzimy, staną się dla was początkiem sportowej przygody, a trening fizyczny od dziś będzie nieodłącznym elementem

waszej codzienności. To od was zależy, czy nam się uda. Liczę na wasz zapał. Ćwiczymy regularnie, najlepiej trzy – cztery razy w tygodniu. To klucz do sukcesu.

SPORTOWE ZAKUPY

Zanim Aneta i Monika na dobre rozpoczęły przygodę ze sportem, najpierw wybrały się na zakupy! Przed rozpoczęciem treningu otrzymały wygodne i komfortowe stroje do ćwiczeń, które przygotował dla uczestniczek partner akcji – dyskont sportowy Decathlon Easy.

PRZED NAMI KOLEJNY ETAP

To nie koniec wyzwań, które w ramach metamorfoz czekają na uczestniczki. W kolejnym etapie akcji panie spotkają się z lekarzem medycyny estetycznej Aleksandrą Szczepańską, ze stomatologami: Dominiką Mikitką i Edytą Marlińską podczas konsultacji przed zabiegiem wybielania, a także z wizażystką, fryzjerami i stylistką Aleksandrą Ziembą, mistrzynią wizażu. Na zakończenie całej akcji Monika i Aneta otrzymają specjalny podarunek w postaci bonu na zakupy od CH PLAZA RZESZÓW. Tekst: Dominika Czapkowska

„Mam nadzieję, że te trzy miesiące, które razem spędzimy, staną się dla was

początkiem sportowej przygody...”

Pierwszy miesiąc podjętej aktywności fizycznej to dla Anety i Moniki kompleksowe przygotowanie organizmu do podejmowanego i stopniowo zwiększanego wysiłku fizycznego. Plan treningowy na drugi miesiąc opiera się z kolei na ćwiczeniach wzmacniających i ujędrniających skórę.

JOANNA KIELAR WWW.LULLABEESTUDIO.PL

Trzymamy kciuki za dalsze zmagania Anety i Moniki! W kolejnym numerze magazynu „PRO ZDROWIE” ciąg dalszy relacji z drugiego etapu metamorfoz. Partnerzy akcji:

REKLAMA

| STREFA DZIECKA

Otyłość

choroba cywilizacyjna naszych dzieci

Polskie dzieci tyją

najszybciej w Europie

JOANNA KIELAR WWW.LULLABEESTUDIO.PL

Konsultacja:

lek. med.

GRZEGORZ SITEŃ specjalista chorób dziecięcych, nefrolog, kierujący Oddziałem Pediatrycznym w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA w Rzeszowie

Najnowszy raport dotyczący otyłości i nadwagi u polskich dzieci opublikowany przez Instytut Żywności i Żywienia szokuje. Z badań wynika, że już ponad 22 procent uczniów szkół podstawowych i gimnazjów w Polsce ma nadmierną masę ciała. Fakt ten potwierdza również Światowa Organizacja Zdrowia, która ogłosiła, że 11-latki z Polski są najtęższe w Europie.

Pro Zdrowie: Najnowsze raporty szokują. Jakie są najczęstsze przyczyny tycia wśród dzieci?

Lek. med. Grzegorz Siteń: Jest bardzo źle. Jak pokazują statystyki, nadwaga i otyłość dotyka już co piąte dziecko w Polsce. Jest to bardzo poważny problem krajów wysokorozwiniętych. Niestety, skutki niewłaściwego korzystania z dobrobytu dotknęły także Polaków. Otyłość i nadwaga to nie tylko problem wyglądu. Najprawdopodobniej rośnie pokolenie, którego średni czas życia będzie po raz pierwszy w historii krótszy od poprzedniego. Przyczyny choroby są podobne jak w przypadku dorosłych. Złe nawyki żywieniowe kształtowane od najmłodszych lat oraz brak aktywności fizycznej. Negatywnie na rozwój choroby wpływa też reakcja społeczeństwa, które bagatelizuje problem. Dzieci w naturalny sposób są hiperaktywne. Niestety, w dzisiejszych czasach ta naturalna energia jest skutecznie tłumiona zarówno przez szkołę, jak i przepracowanych rodziców. W rezultacie dziecko spędza pół dnia w pozycji siedzącej w szkolnej ławce, a następnie w domu przed komputerem czy PlayStation. Kolejny błąd, który staje się zjawiskiem codziennym, to przekarmianie dziecka już w wieku niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie. Dopuszczanie do dziecięcego menu pokarmów wysoko przetworzonych – fast foodów – też nie jest bez znaczenia. Od samego początku kształtujemy u dzieci złe nawyki, które później szkodzą przez całe życie.

PZ:

Eksperci ostrzegają, że jeżeli fala otyłości nie zostanie zatrzymana, nasze społeczeństwo zacznie poważnie chorować. Jakie problemy towarzyszą nadwadze? G.S.: Wciąż nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że otyłość może stać się przyczyną bardzo poważnych chorób. Panuje opinia, że schorzenia, jak cukrzyca wieku dorosłego, miażdżyca, udary mózgu czy choćby zawały serca dotyczą tylko dorosłych. Nic bardziej mylnego. Coraz częściej diagnozujemy te poważne choroby również u nastolatków. A wszyst-

ko to na skutek otyłości. Dzieci z nadmierną masą ciała mają wyższe ciśnienie tętnicze krwi, co prowadzi do patologicznego przerostu mięśni serca, nasilenia zmian miażdżycowych, zaburzeń lipidowych, nietolerancji glukozy oraz wielu innych schorzeń, z którymi dziecko wkracza w wiek dorosły.

PZ:

Jak pan wspomniał wcześniej, problemem jest też reakcja społeczeństwa. Nierzadko słyszymy „Maluch musi dużo jeść, bo rośnie”, „Nie jest gruby, tylko pulchny i jak podrośnie, to wyrośnie”. G.S.: Nasza europejska cywilizacja próbuje niestety zamaskować problem otyłości. Jeszcze 20 lat temu nosiłem rozmiar L, potem płynnie przeszedłem do rozmiaru M, a niektóre rzeczy mam w rozmiarze S. A przecież 20 lat temu ważyłem 5 kg mniej! Bagatelizujemy problem, bo przecież dziecko przy kości to dziecko zdrowe, z apetytem. Rodzice nierzadko nie przyjmują do wiadomości faktu, że ich dziecko jest chore i potrzebuje pomocy. Niestety, medycyna poza wiedzą o szkodliwości otyłości nie wprowadziła nic nowego. Mało tego, zamiast przeciwdziałać, maskuje problem. Znaleziono geny odpowiedzialne za otyłość. Choroba tym samym zyskała miano choroby per se. To niby nic groźnego, ale stało się to usprawiedliwieniem i wymówką dla ludzi otyłych. Jestem otyły – bo mam gen, jestem chory.

Dzieci otyłe znacznie wcześniej będą musiały zmierzyć się z zespołem metabolicznym oraz wszystkimi jego konsekwencjami. Lista następstw otyłości jest naprawdę długa. Osoby z nadwagą i otyłością prędzej czy później – w wyniku związanych z nimi powikłań i chorób – stają się pacjentami diabetologów, kardiologów, onkologów, neurologów, ginekologów, ortopedów, endokrynologów, dermatologów, a także psychologów i psychiatrów.

| STREFA DZIECKA

PZ: W jaki sposób rodzice mogą obiektywnie ocenić wagę swojego dziecka?

G.S.: Do prawidłowej oceny wagi potrzebny jest wzrost. Najlepszą miarą jest współczynnik BMI (body mass index), który liczymy w prosty sposób – masę ciała w kg dzielimy przez kwadrat wzrostu w cm. Wartości prawidłowe to od 18,5 do 24,99. Od 25 do 29,9 to nadwaga, od 30 do 34,99 to I stopień otyłości, od 35 do 39,99 to II stopień otyłości i powyżej 40 to III stopień otyłości – otyłość monstrualna. Pytajmy pediatrę podczas wizyt kontrolnych o stan naszego dziecka. Na każdej wizycie regularnie mierzmy je i sprawdzajmy jego wagę. Określajmy też wspomniany wskaźnik BMI. Nie wolno zapomnieć o tym, że mięśnie ważą więcej od tłuszczu, dlatego konieczna jest ocena fałdu tłuszczowego nad kolcami biodrowymi i pod łopatką, którą wykona specjalista.

ganizmu, aby uruchomić rezerwy tłuszczowe. Kolejnym, bardzo ważnym aspektem jest zaangażowanie wszystkich bliskich w leczenie dziecka. To nie powinien być problem tylko dziecka i rodziców. Pamiętajmy o bodźcach pozytywnych, w zamian za te negatywne – straszenie dziecka chorobami lub śmiercią. Starajmy się stale pokazywać dobre skutki zlikwidowania nadwagi. To z pewnością pomoże. Tak naprawdę stosunek bodźców negatywnych do pozytywnych powinien wynosić 1:2, a o to szczególnie trudno.

PZ: Czy dziecko można odchudzić? Rodzice powinni stosować diety?

G.S.: Nie zaleca się stosowania diet odchudzających dla dzieci. Nie znaczy to jednak, że gdy dziecko waży za dużo, to nie trzeba z tym czegoś zrobić. Radzę zacząć od sumiennego spisywania, co dziecko pije i je w ciągu dnia. Tym sposobem możemy w łatwy sposób wyeliminować błędy w diecie malucha. Kolejna sprawa to regularność posiłków. Powinno ich być pięć dziennie: śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek i kolacja. Pomiędzy posiłkami dziecko nie powinno podja-

Kluczowe jest podejście osoby leczonej,

która musi chcieć schudnąć.

PZ: Jak wygląda leczenie otyłości? G.S.: Niestety jest niezwykle trudne. Farmakolo-

gia, wprowadzenie do życia młodego człowieka regularnej aktywności fizycznej oraz zmiany dietetyczne mogą okazać się niewystarczające. Kluczowe jest podejście osoby leczonej, która musi chcieć schudnąć. Niestety, poziom szczęścia jest uzależniony od poziomu glukozy. Osoby, które przechodzą proces odchudzania, mają niższy, choć wciąż prawidłowy poziom glukozy w stosunku do osób, które tego nie robią i są szczęśliwymi grubaskami. Wcześniej czy później z tego powodu osoba leczona przerwie proces odchudzania. Pomocna jest oczywiście aktywność fizyczna, która może stać się rozwiązaniem problemu. Zwłaszcza trening interwałowy, który powinien trwać przez ponad 45 min. Taki trening polega na wykonywaniu co 15 minut 3-minutowego wysiłku maksymalnego. Jest szansa, że wtedy wydzielą się endorfiny – nazywane naturalnym narkotykiem – które zagłuszą niższe poziomy glikemii, i to będzie sygnał dla or-

dać, warto zrezygnować też ze słodzonych napojów, przemysłowych soków owocowych. Wykluczamy również z diety różnego rodzaju fast foody i słodkie przekąski w postaci czekoladowych batoników, cukierków. Warto zastąpić je suszonymi owocami, jednak pamiętajmy o tym, że z dnia na dzień dziecko nie polubi suszonej moreli w zastępstwie czekolady. Nawyki żywieniowe najlepiej kształtować od najmłodszych lat.

PZ: Na talerzu obok posiłku powinny się znaleźć również warzywa. Problem w tym, że dzieci zwykle za nimi nie przepadają. Jak można je zachęcić? G.S.: Zabierajmy dzieci na zakupy. Niech same wybierają warzywa, które pojawią się na talerzu. Druga sprawa: dbajmy o to, aby warzywa zawsze były na talerzu. Nawet jeżeli pozostaną nieruszone. Za którymś razem nasza pociecha w końcu sięgnie po czerwonego pomidora.

PZ: A jak zachęcić niejadka do jedzenia? Karmić? G.S.: Nie. Dziecko, tak jak dorosły, ma swój apetyt. Jeśli tylko skosztuje obiadowej potrawy, pozwólmy mu na to. Ale uprzedźmy, że następny posiłek będzie dopiero za trzy godziny. I konsekwentnie przeczekajmy prośby dziecka o przekąski w tym czasie. Gdy przyjdzie pora podwieczorku, dziecko z pewnością zje posiłek z apetytem. Rozmawiała: Dominika Czapkowska

Zabierajmy dzieci na zakupy. Niech same wybierają warzywa, które pojawią się na talerzu. Druga sprawa: dbajmy o to, aby warzywa zawsze były na talerzu. Nawet jeżeli pozostaną nieruszone. Za którymś razem nasza pociecha w końcu sięgnie po czerwonego pomidora.

| STREFA DZIECKA

CO WARTO WIEDZIEĆ

O PÓŹNYM WCZEŚNIAKU?

Późnym wcześniakiem nazywamy noworodka urodzonego pomiędzy 34. a 36. tygodniem ciąży. Jak podkreśla dr n. med. Janusz Witalis, neonatolog i pediatra – nawet niewielkie skrócenie czasu trwania ciąży istotnie wpływa na przebieg okresu adaptacyjnego dziecka.

ak wykazują światowe statystyki, pomimo znaczącego rozwoju standardów opieki medycznej częstość porodów zakończonych przed czasem stale wzrasta. Co ciekawe, odsetek dzieci urodzonych przed 32. tygodniem ciąży w ciągu ostatnich lat się nie zwiększa, natomiast urodzonych pomiędzy 34. a 36. tygodniem jest co roku coraz więcej. Dziś późne wcześniaki stanowią grupę ponad 70 procent wszystkich noworodków urodzonych przedwcześnie.

NAWET DWA TYGODNIE WCZEŚNIEJ TO ZA WCZEŚNIE Przez długi czas uważano, że noworodki urodzone w przedziale od 34. do 36. tygodnia ciąży są czynnościowo w pełni dojrzałe i przygotowane do życia poza brzuchem mamy. Jednak doświadczenia medyczne ostatnich lat wykazały, że nawet niewielkie skrócenie czasu trwania ciąży ma istotny wpływ na zdrowie i adaptację noworodka. Dlatego w 2005 roku zespół ekspertów z Narodowego Instytutu Zdrowia Dziecka i Rozwoju Człowieka wprowadził nowe określenie dla dzieci urodzonych w tym terminie, nazywając je późnymi wcześniakami, podkreślając fakt, że nie są to dzieci urodzone blisko terminu, a wcześniaki, które wymagają specjalistycznej opieki medycznej.

KLUCZOWY PROBLEM – ODDYCHANIE U późnych wcześniaków lekarze najczęściej diagnozują problemy z oddychaniem i karmieniem, zwiększone ryzyko żółtaczki i wystąpienia wewnątrzmacicznych infekcji. Dlatego tuż po urodzeniu noworodek poddawany jest szczegółowej obserwacji na oddziale opieki pośredniej lub jeżeli jest taka konieczność na oddziale Intensywnej Terapii Noworodka. Do najczęstszych, a także najbardziej poważnych schorzeń, z którymi boryka się późny wcześniak, zalicza się różne postacie niewydolności oddychania. Dzieje się tak, ponieważ w momencie przedwczesnego porodu, płuca nie są w pełni rozwinięte, co może doprowadzić do krótko- i długoterminowych problemów zdrowotnych. Na tym etapie rozwoju ciąży z różnych powodów może brakować surfaktantu – substancji pomagającej w oddychaniu, której dostateczną ilość stwierdza się dopiero po 36. tygodniu ciąży. Dziś współczesna opieka

dr n. med.

JANUSZ WITALIS neonatolog i pediatra, ordynator Oddziału Neonatologicznego z Intensywną Opieką Medyczną w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA. w Rzeszowie

neonatologiczna zapewnia wcześniakom możliwość leczenia oddechowego sposobami nieinwazyjnymi, do których należy metoda stałych oporów oddechowych w trakcie wydechu i różnych jej form, tzw. CPAP-y (Continuous Positive Airway Pressure). Warto pamiętać jednak o tym, że jest to zwykle krótkotrwała terapia, po której zakończeniu maluch jest przygotowany do samodzielnego oddychania. Kolejnym ważnym problemem w okresie późnego wcześniactwa są przemijające trudności z efektywnym karmieniem naturalnym. Z uwagi na niedojrzałość noworodek może być bardziej ospały, mniej aktywny, a także mieć trudności z przystawianiem do piersi, ssaniem oraz połykaniem. Dlatego tak ważna jest pomoc laktacyjna, którą świeżo upieczona mama powinna otrzymać w pierwszych dniach po porodzie podczas pobytu w szpitalu.

STRES I NIEPOKÓJ

Hospitalizacja późnego wcześniaka może trwać nawet do trzech tygodni. To zwykle wiąże się ze stresem i niepokojem jego rodziców, którzy obawiają się o zdrowie i samopoczucie swojej pociechy. Dlatego tak ważna jest stała bliskość rodziców przy dziecku. Wcześniaki, tak jak wszystkie noworodki, wymagają zmysłowego dialogu intymnego ze swoimi rodzicami. Ten wyjątkowy kontakt lekarze nazywają terapią sensoryczną, na którą składa się: głos rodziców – dotyk – kangurowanie – przytulanie – otulanie i tzw. gniazdowanie, czyli naśladowanie komfortu wewnątrzmacicznego.

PRZED CZASEM

Do najczęstszych przyczyn porodów przedwczesnych zalicza się ciąże wielopłodowe, złe ułożenie dziecka w brzuchu mamy, nałogi oraz choroby cywilizacyjne, jak cukrzyca czy nadciśnienie. Nie bez znaczenia jest również dzisiejszy tryb życia – pośpiech, praca i związany z nią niepokój i stres. Dlatego w profilaktyce przedwczesnego porodu bardzo ważna jest edukacja z zajęciami praktycznymi przyszłej mamy. Pomocne mogą okazać się zajęcia w Szkole Rodzenia, podczas których kobieta przygotowuje się do nowej sytuacji oraz porodu, uczy się, jak rozpoznać jego początki i trenuje różne pozycje rodzenia. Na kursie przyszła mama dostaje również wiele cennych informacji, które ułatwią rodzicielski debiut i pomogą w opiece nad maluchem podczas pierwszych dni jego życia. Tekst: Dominika Czapkowska

Dr n. med. Janusz Witalis z myślą o rodzicach wcześniaków uruchomił w szpitalu Szkołę dla Rodziców. Są to bezpłatne spotkania, podczas których lekarze, fizjoterapeuci i psycholodzy wspierają rodziców podczas ich pobytu w szpitalu, przekazując im najważniejsze informacje m.in. z zakresu stymulacji rozwoju dziecka, a także prawidłowej pielęgnacji. Odział Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną w Pro-Familii posiada III poziom referencyjny, oznaczający najwyższe kompetencje i uprawnienia do opieki nad najtrudniejszymi przypadkami.

JOANNA KIELAR WWW.LULLABEESTUDIO.PL

| MISJA ZDROWIE

MOŻESZ URODZIĆ BEZ BÓLU

lek. med.

JANUSZ KIDACKI anestezjolog, kierujący Oddziałem Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA w Rzeszowie

O bólu porodowym i metodach jego łagodzenia rozmawiamy z anestezjologiem lek. med. Januszem Kidackim, kierującym oddziałem Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA.

Pro Zdrowie: Większość kobiet spodziewających się

dziecka zapytanych o poród odpowiada, że z pewnością będzie to chwila niezapomnianego szczęścia, ale także bólu nie do zniesienia. Czy poród zawsze jest bolesny? Lek. med. Janusz Kidacki: Każdy z nas inaczej odczuwa ból. Ma na to wpływ wiele różnych czynników. Jeśli pani pozwoli, powiem kilka słów o dolegliwościach związanych z porodem. Skurcze pojawiające się w pierwszej fazie porodu nie dla wszystkich kobiet bywają bolesne. Często przypominają bóle menstruacyjne i pojawiają się falami. Skurcz się zbliża, narasta, osiąga szczyt i szybko ustępuje. Najpierw skurcze są rzadkie, a potem się nasilają. W miarę postępu porodu pojawiają się inne dolegliwości. Skurczom rozwierającym szyjkę macicy towarzyszy ból w dole brzucha i w dolnej części kręgosłupa (okolica krzyżowo-lędźwiowa). W kolejnej fazie ból obejmuje okolicę krocza. Pamiętajmy jednak o tym, że to, w jakiej skali odczuwamy ból, jest zawsze sprawą indywidualną. Dla jednej kobiety skurcze będą źródłem bólu nie do zniesienia, dla innej będą mniej przykre.

PZ:

W złagodzeniu bólu porodowego podobno pomaga masaż. W pierwszej fazie porodu warto też przytrzymać się drabinki lub usiąść

na piłce czy worku sako. Czy takie metody są skuteczne i pomagają zmniejszyć ból? J.K.: Metod niefarmakologicznych stosowanych w celu złagodzenia bólu porodowego jest naprawdę dużo. Pomaga głębokie oddychanie, ćwiczenia rozluźniające mięśnie, zmiana pozycji czy masaż. Skuteczny może okazać się również prysznic, wydawanie dźwięków czy kołysanie i kręcenie biodrami jak w tańcu. Jednak są to metody niewystarczające dla wszystkich kobiet. Dlatego wiele pacjentek prosi o zastosowanie znieczulenia farmakologicznego.

PZ: Panie doktorze, proszę opowiedzieć nam więcej o tym, jakiego rodzaju znieczulenia są stosowane.

J.K.: Stosowanych jest wiele sposobów podawania leków łagodzących ból podczas porodu. Substancje przeciwbólowe mogą być podawane wziewnie, dożylnie, domięśniowo i regionalnie. Podczas porodu z wyboru stosowane jest znieczulenie zewnątrzoponowe, tzw. epiduralne. Jest najbardziej efektywne, a zarazem najbezpieczniejsze dla mamy i noworodka.

PZ: Czy kobieta może wybrać rodzaj zastosowanego znieczulenia?

J.K.: Decyzję o sposobie znieczulenia oraz możliwości przeprowadzenia procedury zawsze podejmuje anestezjolog wspólnie z prowadzącymi poród lekarzem i położną. Konieczna jest również zgoda rodzącej, która jest w pełni informowania o wszystkich możliwych powikłaniach.

PZ: W którym momencie porodu anestezjolog podaje znieczulenie?

J.K.: Znieczulenie zewnątrzoponowe stosuje się w pierwszej, aktywnej fazie porodu, przy otwarciu szyjki macicy na szerokość około 5 cm. Anestezjolog najpierw znieczula skórę, wprowadza cewnik do kanału kręgowego, a następnie podaje leki, które działają już po kilku minutach. Kobieta czuje skurcze, ale są one niebolesne. Podczas znieczulenia może pojawić się przejściowe uczucie „słabych” nóg, ale z naszego doświadczenia wynika, że pacjentki mogą się poruszać.

Stosowanych jest wiele sposobów podawania leków łagodzących ból podczas porodu. Substancje przeciwbólowe mogą być podawane wziewnie, dożylnie, domięśniowo i regionalnie. Podczas porodu z wyboru stosowane jest znieczulenie zewnątrzoponowe, tzw. epiduralne. Jest najbardziej efektywne, a zarazem najbezpieczniejsze dla mamy i noworodka.

KRZYSZTOF KAPICA

PZ: Czy takie znieczulenie może mieć negatywny wpływ na zdrowie dziecka?

simy pamiętać o tym, że każda pacjentka jest do znieczulenia kwalifikowana indywidualnie.

PZ:

Dlaczego podczas cesarskiego cięcia rzadko wykonuje się znieczulenie pod narkozą? J.K.: W przypadku cesarskiego cięcia stosowane jest znieczulenie ogólne lub miejscowe. Ogólne, tzw. narkoza, u kobiet w ciąży wiąże się z większym ryzykiem ciężkich powikłań, dlatego jest rzadkością. Z wyboru stosowane jest znieczulenie regionalne – podpajęczynówkowe, które jest bezpieczniejsze dla matki i dziecka.

J.K.: Znieczulenie zastosowane w odpowiednim momencie nie ma negatywnego wpływu zarówno na stan matki, jak i dziecka. Dodatkową korzyścią zastosowania znieczulenia, poza zniesieniem bólu porodowego, jest lepsza współpraca pacjentki z zespołem prowadzącym poród, co zwykle wpływa na skrócenie akcji porodowej.

Czy istnieją przeciwwskazania medyczne do zastosowania znieczulenia? J.K.: Przed przeprowadzeniem znieczulenia wykonywane są badania laboratoryjne, od wyników których uzależniamy przeprowadzenie procedury. Zdarza się również, że poród jest tak bardzo zaawansowany, że nie ma już czasu na wstrzyknięcie znieczulenia. Nie można go wykonać również w przypadku wątpliwości co do stanu dziecka. Dzieje się tak, ponieważ w trakcie zakładania cewnika potrzebnego do wykonania znieczulenia nie ma możliwości prawidłowego monitorowania kartiotokograficznego. Jeżeli chodzi o przeciwwskazania medyczne, do najpoważniejszych zaliczamy m.in. zaburzenia krzepnięcia czy schorzenia skórne w okolicy wkłucia, a także tatuaże. Mu-

Szpital Specjalistyczny PRO-FAMILIA w Rzeszowie posiada kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Oznacza to, że każda kobieta objęta ubezpieczeniem ma zagwarantowaną bezpłatną opiekę podczas porodu oraz pobyt w szpitalu mamy i noworodka. Jeżeli nie ma przeciwwskazań medycznych, każda kobieta może otrzymać bezpłatne znieczulenie zewnątrzoponowe, które znosi ból w trakcie porodu.

PZ:

Jestem już po znieczuleniu. Leżę na stole operacyjnym, widzę obok mnie anestezjologa, a ginekolog rozpoczyna procedurę cesarskiego cięcia. Co czuję? J.K.: Działanie znieczulenia rdzeniowego można porównać do znieczulenia u dentysty. Czujemy nacisk wiertła na ząb, ale nie odczuwamy bólu. Podobnie jest z cięciem cesarskim. Czujemy lekki dotyk, ale nie ból. Poza tym, przytomna matka zaraz po zakończeniu cesarskiego cięcia może przytulić noworodka do piersi, co jest dla nich niezwykle ważne. Rozmawiała: Dominika Czapkowska

| MISJA ZDROWIE

W trosce o zdrowie mamy i dziecka

BADANIA PRENATALNE

Konsultacja:

lek. med.

MARIUSZ PRUCHNIAK

Dzięki diagnostyce prenatalnej dokładna ocena i terapia płodu jest możliwa jeszcze w łonie matki. KONTRAKT Z NFZ Z refundowanych badań prenatalnych w Szpitalu Specjalistycznym PRO-FAMILIA w Rzeszowie mogą skorzystać kobiety, które spełniają co najmniej jedno ze wskazań: są w wieku powyżej 35 lat, w poprzedniej ciąży wystąpiły wady genetyczne dziecka, stwierdzono wystąpienia wady genetycznej u przyszłej mamy lub ojca dziecka, a także gdy lekarz prowadzący ciążę zauważy nieprawidłowości w badaniu USG.

adania prenatalne pozwalają ocenić zdrowie i rozwój płodu, a także sprawdzić, czy dziecko nie ma wad wrodzonych lub zaburzeń genetycznych. – W diagnostyce prenatalnej staramy się jak najwcześniej rozpoznać nieprawidłowości rozwojowe płodu – wyjaśnia lek. med. Mariusz Pruchniak, specjalista ginekolog-położnik. – Chociaż współczesna medycyna nie dysponuje jeszcze narzędziami pozwalającymi wykluczyć wszelkie choroby nienarodzonego dziecka, to pozwala określić ryzyko wystąpienia najczęstszych nieprawidłowości genetycznych – dodaje lekarz.

SZCZEGÓŁOWA ANALIZA

Badania wykonuje się w pierwszym trymestrze ciąży, pomiędzy 11. a 14. tygodniem. Na diagnostykę prenatalną składają się badania nieinwazyjne oraz inwazyjne. Te pierwsze pozwalają postawić wstępną diagnozę na podstawie specjalistycznego badania ultrasonograficznego oraz wyników badań krwi matki. Dzięki analizie komputerowej zostaje określone ryzyko wystąpienia takich wad genetycznych, jak zespół Downa, zespół Edwardsa oraz zespół Pataua, czyli chorób, za które odpowiada dodatkowa obecność chromosomu. – Wszystkie komórki zdrowego człowieka wyposażone są w 23 pary chromosomów, które zbudowane są z nici DNA i białek, będących z kolei nośnikami informacji genetycznej.

specjalista ginekolog-położnik ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

Przypadek obecności trzech kopii chromosomów zamiast dwóch nazywamy trisomią. Najczęstszym zaburzeniem jest obecność dodatkowej kopii chromosomu 21, który powoduje zespół Downa. Natomiast trisomia 18 odpowiada za zespół Edwardsa, a trisomia 13 za zespół Pataua – tłumaczy lekarz. Od wyniku diagnostyki nieinwazyjnej zależy, czy lekarz zaproponuje rodzicom badania inwazyjne. – W 90 procentach przypadków wyniki badań utwierdzają rodziców w przekonaniu, że z ich maluchem jest wszystko w porządku. To bezcenna wiedza! Mniej lub bardziej poważne wady wykrywane są u 5 procent badanych płodów. Najczęściej są to wady serca – niektóre z nich można leczyć już w czasie życia płodowego – wylicza ginekolog. Do bezpłatnych badań mają prawo m.in. kobiety w ciąży od 35. roku życia. Warto jednak wiedzieć, że chociaż ryzyko wystąpienia zespołu Downa wzrasta wraz z wiekiem matki, to 70 procent dzieci z tą wada rodzą kobiety, które jeszcze nie ukończyły 35 lat. – Badania prenatalne wykonywane metodami nieinwazyjnymi są całkowicie bezpieczne dla matki i dziecka. W przypadku badań inwazyjnych ryzyko powikłań wynosi od pół do jednego procenta. Jednak ich zaletą jest to, że pozwalają precyzyjnie zdiagnozować wiele chorób i wad. Na wykonanie inwazyjnego badania kierowane są kobiety, u których prawdopodobieństwo wystąpienia wad genetycznych płodu jest wysokie – mówi Mariusz Pruchniak.

NIEINWAZYJNE BADANIA DNA

Najnowszym nieinwazyjnym badaniem prenatalnym jest test Harmony, który pozwala precyzyjnie wykryć najczęściej występujące trisomie płodu już po 10 tygodniu ciąży. Wykonanie badania polega na pobraniu krwi matki, w której znajdują się małe ilości pozakomórkowego DNA dziecka – izolowane z krwi poddawane jest szczegółowej analizie. Tekst: Dominika Czapkowska

| WARTO WIEDZIEĆ

ROZWIEWAMY WĄTPLIWOŚCI NA TEMAT

KRWI PĘPOWINOWEJ Nie brakuje sceptyków wątpiących w sens pobierania krwi pępowinowej i jej przechowywania na potrzeby ewentualnego leczenia chorób we własnej rodzinie. Jakie wątpliwości pojawiają się najczęściej? Czy mają one rzeczywiste uzasadnienie? Na najczęstsze pytania odpowiada ekspert z największego w Polsce Banku Komórek Macierzystych PBKM - Aleksandra Olearczyk.

WĄTPLIWOŚCI: „krwi pępowinowej nie wystarczy do leczenia dorosłego człowieka” Nie sposób określić przed pobraniem ile się pobierze krwi i ile będzie komórek macierzystych, bo to ilość, a nie objętość ma kluczowe znaczenie, kogo można leczyć. Przeciętnie pobiera się około 70 ml krwi pępowinowej, która zawiera około 1 miliard komórek. Przyjętą dawkę komórek, którą się podaje w standardowych wskazaniach (choroby hematologiczne i onkologiczne) jest 25 milionów komórek/kg ciężaru ciała biorcy. Czyli średnio biorca może mieć około 40 kg. Nawet jeśli biorca jest cięższy, transplantolodzy łączą komórki z różnych źródeł, czyli do komórek z krwi pępowinowej dobiera się komórki pobrane z krwi obwodowej – wówczas jednak nie trzeba ich tak dużo.

Tekst:

ALEKSANDRA OLEARCZYK specjalista Polskiego Banku Komórek Macierzystych

WĄTPLIWOŚCI : „przy przeszczepianiu lepsza jest krew od obcej osoby niż własna”

Czasami tak jest, ale jak pokazują statystyki przeszczepień w Polsce i na świecie częściej przeszczepia się własne komórki macierzyste (ok 60% przeszczepień) niż „cudze”. Ponadto pobrana krew może służyć członkom rodziny, a nie tylko tej osobie, od której została pobrana. W ponad 70 chorobach, które leczy się komórkami macierzystymi, jasno jest wskazane, którą chorobę można leczyć własnymi komórkami, a którą chorobę należy leczyć komórkami od innej osoby. Bywa, że w tej samej chorobie w zależności od jej stopnia zaawansowania raz wskazany jest autoprzeszczep, a raz alloprzeszczep.

WĄTPLIWOŚCI: „prawdopodobieństwo zachorowania na białaczkę jest małe, więc krew pępowinowa się nie przyda” Białaczka jest jedną z chorób, które można leczyć komórkami macierzystymi, ale nie jedyną. Obecnie lista chorób leczonych komórkami macierzystymi to blisko 70 pozycji. W przyszłości wraz z nieustannym postępem nauki, tych chorób będzie jeszcze więcej. Publikowane dane sprzed kilku lat mówią, że prawdopodobieństwo leczenia komórkami macierzystymi wynosi 1:100.

WĄTPLIWOŚCI: „koszty bankowania są bardzo duże” Obecnie w Polsce pobranie i zdeponowanie krwi pępowinowej to koszt około 2000 złotych. Roczny abonament mieści się w przedziale od 363 do 700 zł.

| PSYCHOLOGIA

Pojawienie się dziecka zmienia świat Narodziny dziecka to dla rodziców ogromna radość i poczucie spełnienia. Jednak czas po porodzie nierzadko okazuje się trudny i stresujący, szczególnie jeśli to wasze pierwsze dziecko. Teoretycznie jesteście przygotowani, że „coś” się zmieni. Praktycznie – nie macie pojęcia, że „coś” to więcej, niż byliście w stanie sobie wyobrazić.

kres ciąży to idealny czas na rozmowy. Porozmawiajcie o tym, jak wyobrażacie sobie siebie w roli rodziców, czego się obawiacie, co was przeraża. Przedstawcie swoje wzajemne oczekiwania. Postarajcie się przewidzieć sytuacje kryzysowe, które mogą wam się przytrafić, i spróbujcie wspólnie znaleźć „na sucho” rozwiązanie. Oczywiście nie zawsze, ale czasami można zaplanować swoją codzienność, gdy maluszek będzie już z wami.

Tekst:

MARZENA JAROSZ

SHUTTERSTOCK

psycholog ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

WYOBRAŻENIA A RZECZYWISTOŚĆ

Podczas ciąży niewiele myślimy o kryzysie, który może pojawić się w naszym życiu po narodzinach dziecka. Nierzadko nie zdajemy sobie sprawy z tego, że może być trudno. Teoretycznie jesteśmy bardzo dobrze przygotowani na moment przywitania na świecie upragnionego skarbu. Bywa, że narodziny postrzegane są jedynie jako szczęśliwy okres, w którym bardzo szybko odnaj-

REKLAMA

dujemy się w roli rodziców, a maluszek nie sprawia żadnych problemów. Rzeczywistość jest jednak inna. Czas po porodzie nierzadko okazuje się trudny, szczególnie jeśli na świecie pojawia się pierwsze dziecko. Zazwyczaj młodzi rodzice mają wobec siebie wiele oczekiwań, których spełnienie nie jest proste. Do tego w codziennym życiu pojawia się wiele nowych obowiązków, a pierwsze miesiące po narodzinach to jednak skupienie się i poświęcenie swojego czasu prawie wyłącznie dziecku.

Zmieniamy się dla Mam

CO ZROBIĆ, GDY POJAWIA SIĘ STRES I ZMĘCZENIE?

Bądźcie dla siebie wyrozumiali. Być może najważniejszą potrzebą pierwszych tygodni będzie odpoczynek, spokojny sen, a także krótka chwila wytchnienia od obowiązków związanych z maluszkiem. Dajcie sobie ten czas. Dla świeżo upieczonej mamy źródłem radości może okazać się wyjście na zakupy z przyjaciółką czy zrobienie czegoś tylko dla siebie. Odpoczynku będzie potrzebować również młody tata, zmęczony i zestresowany natłokiem obowiązków w pracy oraz przejęciem w domu opieki nad maluszkiem.

SUPER CENA! tylko

3,99 zł

Szukaj w kioskach lub zamów prenumeratę

www.dobra-mama.pl/prenumerata

www.dobra-mama.pl facebook.com/dobra.mama instagram.com/dobramama

| PSYCHOLOGIA

Jak sobie poradzić? DBAJCIE O SIEBIE I SWOJE POTRZEBY

Nie odrzucajcie chęci pomocy rodziny czy przyjaciół. Wykorzystajcie to, że macie przy sobie bliskich, którzy chcą was odciążyć w codziennej opiece nad dzieckiem. Wolny czas poświęcajcie tylko dla siebie, regularnie róbcie coś tylko dla waszego związku. Być może na początku rodzicielstwa poczujecie, że wasza rola ogranicza się tylko do bycia mamą i tatą, ponieważ dziecko pochłonie was bez reszty. W takiej sytuacji może pojawić się niepokój, związany z obawą, że wasze życie już na zawsze pozostanie w pewnym sensie ograniczone jedynie do bycia rodzicem. Warto pamiętać, że jest to okres przejściowy i z czasem wygospodarujecie przestrzeń na własne zainteresowania, pasje i powrót do życia zawodowego.

A CO Z SEKSEM?

Po porodzie kobieta potrzebuje kilku tygodni, aby wrócić do formy sprzed porodu. Ważne, by mężczyzna wspierał ją przez ten okres i dawał tyle czasu na powrót do aktywności seksualnej, ile potrzebuje. Zmęczenie, brak snu i stres na pewno nie wpłynie pozytywnie na bliskość. Dlatego tak ważne jest, aby na co dzień okazywać sobie czułość, przytulać się i rozmawiać. Wrócicie do aktywności seksualnej wtedy, gdy oboje poczujecie się na to gotowi. Bywa, że kilka tygodni po porodzie to kobieta ma większą ochotę na seks, a partner nie. Przyczyną zwykle jest lęk mężczyzny, który obawia się, że może sprawić partnerce ból. Tymczasem kobieta czuje się nieatrakcyjna i odtrącona. W takiej sytuacji pomoże wam szczerość wobec siebie, otwartość w wyrażaniu uczuć i potrzeb.

WASZA RELACJA FUNDAMENTEM RODZINY

Największym prezentem dla dziecka jest szczęśliwy związek jego rodziców oraz to, że może obserwować ich miłość i szacunek wobec siebie. Nie zapominajcie o tym, że to relacja między wami jest najważniejsza. Jesteście fundamentem powiększonej od niedawna rodziny. Im stabilniejszy i mocniejszy będzie związek między wami, tym łatwiej pokonacie trudne chwile, a kryzys związany z narodzinami dziecka będzie przejściowy. Narodziny dziecka z pewnością weryfikują kondycję związku i mogą być dla niego próbą. Szybko okazuje się, czy jest on partnerski i czy możecie liczyć na siebie. Okazujcie sobie wsparcie i czułość. Pamiętajcie o tym, że rodzicem małego dziecka jest się „na chwilę”. Gdy dorośnie, znowu zostaniecie we dwoje. Warto zadbać o siebie wzajemnie. Zdarza się, że przytłoczone nadmiarem obowiązków kobiety, które zwykle rezygnują z pracy zawodowej na pewien czas, czują się przez mężów opuszczone. Bywa także, że to mężczyzna czuje się odsunięty, gdy kobieta swoją uwagę skupia jedynie na maluszku. Pamiętajcie o sobie oraz o tym, że nadal jesteście partnerami, nie tylko rodzicami. Potrzebujecie swojej uwagi.

CO ZROBIĆ, GDY NADEJDZIE KRYZYS?

Ściąga pozytywnych praktyk dla mamy i taty! 1. ZAANGAŻOWANIE TATY

Cała rodzina zyska na tym, gdy mężczyzna od samego początku będzie angażował się w rolę taty. Nierzadko kobieta czuje, że tylko ona wie, co jest najlepsze dla dziecka, a co za tym idzie, we wszystkim wyręcza partnera. Młody tata odsuwany jest od większości decyzji dotyczących maluszka. Jeśli zostajecie rodzicami po raz pierwszy, to oboje jesteście nowicjuszami w tej dziedzinie. Warto pamiętać o tym, że mężczyzna ma również świetną intuicję oraz wyczucie i na pewno da sobie radę z opieką nad dzieckiem. Wystarczy dać mu tylko przestrzeń i okazję do tego. Macie takie samo prawo do błędów i niewiedzy, ponieważ jesteście w nowej roli i jest to całkowicie normalne. Pamiętaj, że odsunięcie partnera od opieki nad dzieckiem nie będzie korzystne ani dla maluszka, ani dla waszej relacji.

2. BYCIE Z DZIECKIEM

Ważne, by mężczyzna rozumiał, że „siedzenie w domu” z dzieckiem bywa równie wyczerpujące, jak praca na pełen etat. Jeśli partner nie będzie doceniał wysiłku, jaki kobieta wkłada w opiekę nad dzieckiem, może to nasilić jej frustrację.

3. SPANIE Z DZIECKIEM

Dbajcie o swoją intymność i bliskość. Pilnujcie tego, by wasze łóżko nadal pozostało małżeńskie. Na związek negatywnie wpłynie również sytuacja, gdy mężczyzna zostanie oddelegowany do innego pokoju, by mama dla wygody mogła spać z dzieckiem w sypialni. Pierwsze noce mogą być trudne, nieprzespane czy stresujące. Przeżyjcie je razem.

4. BĄDŹCIE RAZEM

Zadbajcie o czas spędzony we troje. Dobrze zrobi wam spacer lub wyjście do restauracji całą rodziną. Nie dzielcie całego czasu jedynie na „mama z dzieckiem” lub „tata z dzieckiem”. Wspólne doświadczenia związane z rodzicielstwem bardzo zbliżają.

Pamiętajcie o tym, że kryzys nie przekreśla uczuć, które was łączą. Nie próbujcie na siłę prowadzić takiego życia, jak dotychczas, gdy macie w domu noworodka. Zaakceptujcie fakt, że teraz wasza rzeczywistość będzie wyglądała inaczej. Będzie wam łatwiej, gdy oswoicie się z tą myślą. Jeżeli sytuacja między wami stanie się napięta, nie unikajcie tematu kryzysu. Nie wpadajcie w pułapkę cichych dni. Jedynym wyjściem z ciężkiej sytuacji jest szczera rozmowa. Powiedzcie sobie, co czujecie, z czym jest wam źle i co wam przeszkadza. Sytuacja kryzysowa może przecież motywować do zmiany na lepsze, nie należy jej się bać. Dbajcie o to, abyście w każdym momencie chcieli ze sobą rozmawiać.

| WARTO WIEDZIEĆ

JOANNA KIELAR WWW.LULLABEESTUDIO.PL

Zabawy bez TV

Magiczny namiot na środku pokoju, a może kartonowy samochód, którym pojedziecie wspólnie w daleką podróż? Czas spędzony przed telewizorem i komputerem wcale nie musi być głównym zajęciem twojej pociechy! Dziecko można zająć na tysiące sposobów. I pomimo tego, że często te sposoby wymagają od nas trochę więcej uwagi niż posadzenie malucha przed ekranem, to jednak warto próbować. Każda taka zabawa to dla dziecka możliwość zdobycia nowych umiejętności, ruchu, pracy nad motoryką – małą i dużą, rozwój mowy... Są to rzeczy, których nie daje czas przed ekranem. Ale nie tylko dzieci odniosą korzyść z takiej formy spędzania czasu. We wspólnej zabawie będziemy mieć okazję lepszego poznania naszych maluchów, a dzięki temu łatwiej nam będzie stworzyć z nimi bliską więź, która zaowocuje dobrymi kontaktami w przyszłości. A jeśli nie będziemy myśleć o zabawie jak o przykrym obowiązku, jeśli spróbujemy przypomnieć sobie, jak to jest być dzieckiem i jeśli „wczujemy się” w zabawę, będziemy mieli szansę po prostu spędzać miło czas.

Warto sobie przygotować rezerwową listę zabaw bez TV. Najlepiej przyczepić ją na lodówce lub w innym widocznym miejscu. Korzystaj z niej, gdy tylko usłyszysz od swojego malucha - „Nudzi mi się!”. Innym sprawdzonym sposobem jest stworzenie skrzynki lub specjalnego słoika, do którego możecie wspólnie wrzucać zapisane na karteczkach ulubione zabawy. Jeżeli nie będziecie mieć pomysłu na zabawę, po prostu coś wylosujcie.

NAMIOT Z KOCÓW I PODUSZEK

Piasek dla każdego KINETIC. Składa się z 98% czystego piasku i 2% nietoksycznego polimeru nadającego mu plastyczność. Zabawa piaskiem KINETIC wpływa niezwykle relaksująco, terapeutycznie i rozwojowo na dziecko. Wyróżnia go ciągłość poruszania się grudek masy, będąca opatentowaną technologią. Produkowany w Szwecji. od 51 zł, KREATYWNE MALUCHY RZESZÓWMILLENIUM HALL www.facebook.com/KreatywneMaluchyRzeszow

Pomysły na kreatywną zabawę WŁASNA KSIĄŻKA

Czytanie książek to tradycyjnie alternatywa dla oglądania telewizji. Ale może warto zrobić też własną książkę? Możliwości jest naprawdę dużo. Jak to zrobić? Trzeba zacząć od przygotowania bazy, czyli stron. Można do tego celu użyć np. zeszytu czy kartek z bloku, które późnej zszyjemy. Ale są też inne opcje – album na zdjęcia, etui na płyty (można nawet pisać na starych płytach) czy chociażby zszyte kartony z różnych opakowań. Jeśli mamy już bazę, możemy tworzyć naszą historię. Starsze dzieci bez problemu wymyślą swoją własną, tata będzie potrzebny najwyżej do jej zapisania. Młodszym maluchom można zaproponować po prostu wklejanie na strony obrazków wyciętych z gazet lub wydrukowanych zdjęć rodzinnych.

Może być pałacem, domkiem, fortem. Dzieci bardzo lubią mieć taką swoją małą przestrzeń, do której mogą się schować. W najprostszej wersji wystarczy przykryć stół kocem, ale starsze dzieci zapewne zbudują coś bardziej skomplikowanego. Już sama budowa namiotu jest zabawą, ale na tym przecież nie koniec, bo taka budowla daje punkt wyjścia do wymyślania kolejnych zabaw – może herbatka dla misiów i lalek? Gabinet lekarski? Hangar dla samolotów? Albo po prostu miejsce, gdzie można się schować, poczytać książkę i porozmawiać.

PODUSZKI

Przydadzą się nie tylko do budowania namiotu. Można je wykorzystać do zabaw ruchowych, zaczynając tradycyjnie od bitwy na poduszki. Ale wystarczy odrobina wyobraźni i rozrzucone po podłodze stają się np. krami lodu, po których dziecko musi przejść na drugi brzeg. Dobrze sprawdzą się też w zabawie z rzucaniem do celu – wystarczy przygotować odpowiednio duży pojemnik, ustalić zasady (skąd rzucamy, jak liczymy punkty itd.) i zacząć rozgrywkę.

KARTONOWE ZABAWKI

Z dużego kartonu można zrobić prawie wszystko – samochód, pałac, łódkę, domek dla misia... Wystarczy klej, nożyczki, mazaki i trochę wyobraźni. I naprawdę nie trzeba mieć do tego wielkich zdolności plastycznych. Dziecięca wyobraźnia świetnie uzupełnia wszystkie luki i niedoskonałości. A karton zapewne bez problemu dostaniecie w każdym sklepie spożywczym. Tekst: Ola Jurkowska, mama z bloga www.naszekluski.pl REKLAMA

TU JESTEŚMY

ZAPRASZAMY! U NAS PRZED ZAKUPEM MOŻNA PRZETESTOWAĆ ZABAWKI!

KREATYWNE MALUCHY - MILLENIUM HALL POZIOM 2 TEL. 506 657 577, 507 582 655

www.Facebook.com/KreatywneMaluchyRzeszow

| WARTO WIEDZIEĆ

2. 3.

Must have

Zestawienie produktów cieszących się największą popularnością wśród klientów. Przegląd przygotowała Agnieszka Kępa ze Sklepu Medycznego PRO-FAMILIA

1. Podgrzewacz do chusteczek. Urządzenie do podgrzewania oraz nawilżania chusteczek dziecięcych. Z wymiennymi wkładami. 149 zł, PRINCE LIONHEART, www.sklep.pro-familia.pl / 2. Bib Expres. Ekspres do przygotowania mleka dla dzieci. Prosty w obsłudze – wystarczy jedna ręka. Pokarm ma zawsze idealną temperaturę. Produkt może służyć również jako klasyczny podgrzewacz. 369 zł, BEABA, www.sklep.pro-familia.pl / 3. Smoczek i śliniak Gold Edition. Wysokiej jakości silikonowy smoczek szwedzkiej marki w luksusowym, złotym kolorze. Idealny na prezent. Śliniaczek stylowej, szwedzkiej marki, wyposażony w kieszonkę z przodu i urocze falbanki po bokach. 87 zł/smoczek, 59 zł/śliniak, ELODIE DETAILS, www.sklep.pro-familia.pl / 4. Fotelik samochodowy Air Safe. Fotelik samochodowy dla dzieci do 13 kg. Bardzo lekki – jego waga to tylko 3 kg. Produkt ma wkładkę umożliwiającą przewożenie nawet bardzo małych dzieci. W zestawie dołączony jest daszek z filtrem UVP 50+ oraz zestaw zapięć do podstawy wózka. 750 zł, CONCORD, www.sklep.pro-familia.pl / 5. Pluszowy miś z wgranym szumem, który wyłącza się automatycznie po 40 minutach. Miś ma regulacją głośności. 120 zł, WHISBEAR, www.sklep.pro-familia.pl / 6. Wózek spacerowy. Wykonany z łatwego w czyszczeniu materiału. Niezwykle zwrotny i lekki. Ma duże koła, skórzane rączki i wykończenia oraz oryginalny wzór. 847 zł, ELODIE DETAILS, www.sklep.pro-familia.pl

REKLAMA

Coś specjalnego dla mamy

7. Wygoda Babycook. Urządzenie do przygotowywania posiłków dla dzieci. W jednym urządzeniu można rozmrażać, gotować na parze oraz miksować posiłki. Pojemnik o pojemności 1,1 litra. 545 zł, BEABA, www.sklep.pro-familia.pl

Akcesoria dla kobiet w ciąży oraz wspomagające karmienie i pielęgnację maluszka Produkty znanych i docenianych marek

8. Porządek Suszarka Grass. Suszarka do butelek i akcesoriów dziecięcych w kształcie trawy. Wprowadzi porządek oraz radosny kolor do każdej kuchni. Możliwość dokupienia akcesoriów w kształcie kwiatów. 79 zł, BOON, www.sklep.pro-familia.pl

9. Funkcjonalność Torebka 2 w 1. Torebka w dwóch wersjach kolorystycznych z dołączonym do zestawu organizerem. Można je łączyć lub używać jako oddzielne produkty. Obie części mają przypięcia do wszystkich typów wózków. 499 zł, SKIP HOP, www.sklep.pro-familia.pl

Sklep medyczny PRO-FAMILIA ul. Witolda 6B, 35-302 Rzeszów tel. 17 77 35 895, 606 987 772

www.sklep.pro-familia.pl Sklep prowadzi również wypożyczalnię laktatorów i wag niemowlęcych.

| ARTYKUŁ SPONSOROWANY

ŻELAZNE

ZASADY ZDROWIA KOBIETY

Żelazo to bardzo istotny minerał dla zdrowia każdego człowieka. Jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu, zwłaszcza kobiet, które w szczególności narażone są na jego niedobory. Deficyt żelaza może prowadzić do osłabienia, a nawet do anemii, dlatego nasza dieta powinna być zbilansowana i zawierać produkty, które są źródłem tego mikroelementu.

FUNKCJE ŻELAZA

Ten niepozorny i często niedoceniany pierwiastek uczestniczy w wielu procesach zachodzących w organizmie. Jako składnik czerwonego barwnika – hemoglobiny, pełni kluczową rolę w transporcie życiodajnego tlenu z płuc do tkanek. Jego obecność w mioglobinie umożliwia magazynowanie i wykorzystywanie tlenu przez komórki tkanki mięśniowej. Może wydawać się to mało ważne, jednak mięśnie stanowią 40% ciała mężczyzn oraz około 35% ciała kobiet – są strukturalnym i funkcjonalnym elementem ruchu, bez którego utrzymanie prawidłowej postawy ciała byłoby niemożliwe. Wchodzi w skład białek, enzymów: przyśpieszających reakcje fizjologiczne zachodzące w organizmie, zawierających cząsteczkę hemu.

Uczestniczy w procesach odpornościowych poprzez wpływ na powstawanie kwasu podchlorawego, związku o właściwościach bakteriobójczych i przeciwwirusowych. To dlatego jego niedobór u kobiet i małych dzieci sprzyja częstym zakażeniom różnymi czynnikami patogennymi. Odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, budując i utrzymując właściwe funkcjonowanie osłonek mielinowych, dzięki którym impulsy nerwowe przewodzone są szybciej. Niedobór żelaza we wczesnych okresach rozwoju dziecka może spowodować nawet opóźnienie w rozwoju psychomotorycznym, zaburzenia rozwoju umysłowego i procesów poznawczych. Stąd jego suplementacja w okresie ciąży i prawidłowa podaż w okresie niemowlęcym jest konieczna. Żelazo potrzebne jest nam już od urodzenia. W ustroju urodzonego noworodka znajduje się około 0,5 g żelaza, natomiast u osoby dorosłej wartość ta waha się od 3,8 do 4 g. Całkowita ilość pierwiastka w organizmie zależy m.in. od puli spożywanej w pożywieniu, stanu jego ma-

ZALECANE DZIENNE SPOŻYCIE ŻELAZA Niemowlęta

Dzieci

Dziewczęta

Chłopcy

0,5–1 roku – 11 mg

1–3 – 7 mg

10–12 – 10 mg

4–9 – 10 mg

13–18 – 15 mg

13–18 – 12 mg

Normy żywienia człowieka. Instytut Żywności i Żywienia.

Kobiety

Kobiety ciężarne

Mężczyźni

27 mg

19 i więcej lat – 10 mg

19–50 – 18 mg 51 i więcej lat – 10 mg

SKUTKI NIEDOBORU ŻELAZA: osłabienie, drażliwość, apatia, anemia, utrudniona koncentracja, uczucie duszności, zawroty głowy, bladość cery, wypadanie włosów, przyspieszenie rytmu serca, osłabienie odporności, pogorszenie koordynacji ruchowej oraz wzrokowej. gazynów czy strat ustrojowych. Przeważającą jego część stanowi tzw. żelazo funkcjonalne zawarte we wcześniej wspomnianych: hemoglobinie, mioglobinie i enzymach oddechowych (ok. 75%). Żelazo zapasowe stanowi ok. 25% tego mikroelementu. Magazynami są rozpuszczalna ferrytyna i nierozpuszczalna hemosyderyna. Najmniejszą pulę żelaza w organizmie, około 0,5 %, stanowi frakcja transportowa w postaci transferryny – białka regulującego stężenie jonów żelaza w osoczu krwi i transportującego je do tkanek.

PRZYSWAJALNOŚĆ ŻELAZA

Ustrój każdego człowieka dąży do wyregulowania bilansu żelaza. Proces ten odbywa się w przewodzie pokarmowym, jest skomplikowany i precyzyjnie kontrolowany. Jelito cienkie jest najdłuższą częścią układu pokarmowego, która ciągnie się od żołądka aż do jelita grubego. Żelazo jest przyswajane na całej jego długości, zwłaszcza w początkowej części. Podstawowym warunkiem do jego wchłonięcia musi być jego właściwy stan, tj. występowanie w postaci rozpuszczalnej i zredukowanej. Cały mechanizm wchłaniania odbywa się przy pomocy przenośników jonów żelaza. Problem w tym, że transportują one także inne jony, m.in.: cynku, miedzi, wapnia, które są również niezbędne do właściwego funkcjonowania komórek i narządów. Powstają zatem trudno wchłaniane związki, których nie można wykorzystać. Jednak istnieje rozwiązanie! Na rynku są już dostępne preparaty oparte na opatentowanym żelazie Ferrochel®, które nie reaguje z innymi substancjami odżywczy-

mi, charakteryzuje się wysoką przyswajalnością, a co najważniejsze – niespotykaną tolerancją ze strony przewodu pokarmowego. Podczas absorpcji żelaza z przewodu pokarmowego część dostaje się bezpośrednio do krwiobiegu, a reszta łączy się natychmiast ze specyficznym białkiem i magazynowana jest w postaci wcześniej wspomnianej ferrytyny. Chelat aminokwasowy żelaza Albion® jest przyswajany praktycznie na całej długości jelita, albowiem w porównaniu do większości minerałów z rozpuszczalnych soli ma dużo lepszą stabilność.

PRAWIDŁOWA PODAŻ ŻELAZA W DIECIE Odpowiednia podaż żelaza ważna jest już od najmłodszych lat życia. Niedobory żelaza u kobiet ciężarnych, w zależności od okresu ciąży, w którym się znajdują, mogą powodować różnorakie zaburzenia jej przebiegu, np.: poronienia, przedwczesne porody, zahamowanie wewnątrzmacicznego rozwoju płodu i wiele innych. Niektórzy uważają, że suplementacja żelazem w okresie ciąży zwiększa punktację noworodków w skali Apgar. Przyjmuje się, że kobieta w ciąży powinna przyjmować około 30 mg pierwiastka na dobę w diecie bądź w postaci suplementów diety.

Nowoczesna stomatologia Implanty Protetyka Ortodoncja Znieczulenie ogólne Stomatologia dziecięca Stomatologia PRO-FAMILIA Ul. Witolda 6B, 35-302 Rzeszów www.stomatologia.pro-familia.pl 17 773 57 57 / 58 / 59 Godziny otwarcia: pon., wt., czw.: 8.00 – 20.30 śr., pt.: 8.00 – 24.00 sobota: 8.00 – 15.00

Krzyżówka

Litery z pól ponumerowanych na czerwono wpisane w kratki pod krzyżówką utworzą rozwiązanie. Aby wziąć udział w losowaniu atrakcyjnych nagród, należy przesłać rozwiązanie na adres: redakcja@pro-familia.pl, podając swoje imię, nazwisko i nr telefonu kontaktowego.

z PRO ZDROWIEM

PIONOWO: 1. Kursuje w poprzek rzeki lub orbity. 2. Bariera budowana dookoła posesji. 3. Parkowy krzew ozdobny z rodziny oliwkowatych, „pełen forsy”. 4. ...Kichot lub „cicha” rzeka w Rosji. 5. Potwór z labiryntu Minosa, pół byk, pół człowiek. 6. Dziewczyna ratownika z piosenki lub imię Brodki. 7. Domena internetowa Korei Północnej. 8. Imię Warhola lub góry w Ameryce Południowej. 9. Croft z filmu. 12. Bliski krewny rezusa, azjatycka małpa. 14. Paradna szabla szlachty polskiej. 15. Okres ery paleozoicznej lub miasto w Rosji. 19. Grecka muza, opiekunka poezji, córka Zeusa i Mnemosyne. 20. Kraina na pograniczu Turcji, Iraku i Iranu. 22. Opuszczenie przez piłkę boiska. 24. Ryba z rodziny płaszczek z jadowitym kolcem w ogonie. 25. Duża, barwna papuga z Amazonii. 27. Brat Polaka, krajan. 28. Afrykański drapieżnik z rodziny psów, padlinożerca. 29. Abu..., stolica i główne miasto Zjednoczonych Emiratów Arabskich. 31. Bieg na dystansie 42 195 m. 32. Przyszłe siano. 33. Arabskie imię męskie lub syn proroka Mahometa. 37. Piotr po włosku. 38. Górniak lub Geppert. 39. Mały, dekoracyjny dywan na ścianę. 41. Polska konspiracyjna organizacja wojskowa z II wojny światowej. 43. Suche gałęzie na opał lub karnawałowe kruche ciasto. 47. Miasto w Nigerii, ośrodek wydobycia złota. 51.Wyrwał lub Cembrzyńska. 54. Pseudonim Augusta Emila Fieldorfa lub rzeka faraonów. 56. Święty pięcioksiąg judaizmu. 57. Dawniej niewolnik, sługa lub chorwacka wyspa na Adriatyku. 59. Urszula dla znajomych. 60. Najdłuższa rzeka Włoch. 61. W tygodniu mijają jeden za drugim. 62. Płaszcz beduina. 64. Marka kosmetyków lub nuta. 66. Symbol chemiczny astatu lub grosz z Laosu.

POZIOMO: 1. Czarna do krycia dachów lub gęba. 6. „Cichy”, czerwony, polny kwiat. 10. Miejscowość pod Moskwą, miejsce bitwy Napoleona. 11. Państwo przecięte kanałem lub kapelusz. 13. Obronny rów na lini frontu. 16. Jednostka miary powierzchni, część hektara. 17. Serialowy ksiądz-detektyw lub jeden z ewangelistów. 18. Mieszkanka wschodniej części Oceanii. 21. Sprzedaje medykamenty. 23. Waleczna kobieta w siodle lub południowoamerykańska rzeka. 26. Popularnie o najstarszej polskiej uczelni. 27. ...jest milczeniem lub drobne od kasjera. 30. Dział medycyny zajmujący się chorobami skóry. 34. Rzeka na granicy z Czechami, dopływ Odry. 36. Polski zespół muzyczny grający reggae. 37. Borys, autor powieści „Doktor Żywago” lub roślina z figą i z makiem. 40. Imię Granta, filmowego amanta. 42. Tak zawołamy kociaki. 44. ...Vinci, słynny Leonardo. 45. Bukiet kwiatów lub pasmo światła. 46. Marka południowokoreańskiego auta. 48. Krwawnica, pospolity minerał, tlenek żelaza. 49. Imię głównego bohatera „Świata według Bundych” lub symbol chemiczny glinu. 50. Potocznie miłostki, amory. 52. ...i owo lub domena internetowa Tonga. 53. Domena internetowa Indii lub symbol chemiczny indu. 55. Ósma część bajta. 57. Egipski bóg słońca lub nuta na pięciolinii. 58. Duchowy przewodnik, autorytet moralny. 60. Globalna epidemia, obejmująca duże obszary. 63. „Obrońcy prawa” w PRL-u (skrót). 64. Szparagowa lub po bretońsku. 65. Włoska wyspa, miejsce zsyłki Napoleona. 67. Długi szal z piór lub wąż dusiciel. 68. Akord, nuta, brzmienie. 69. Willa Szymanowskiego w Zakopanem.

Nagrody dla autorów prawidłowych rozwiązań Zwycięzcy poprzedniej edycji: - Karolina Berłowska (wiaderko do kąpieli niemowląt marki Tummy Tub). - Bożena Zapołoch (kura babci Dany marki La Millou). - Maciej Seniw (pianka neoprenowa dla dzieci marki Konfidence) Wielofunkcyjna saszetka Multi Use Bag marki MON PETITE BLEU

Ciepły akrylowy kocyk marki ALVI

Książka „Mamy, wracamy” Wydawnictwa Mamania

| STOMATOLOGIA

Uśmiech

najkrótszy dystans między ludźmi

Jesteś zdrowy, twój uśmiech powinien to odzwierciedlać – przekonuje stomatolog Dominika Mikitka. Piękny uśmiech świadczy o naszym dobrym zdrowiu, odejmuje lat i dodaje uroku. Mając świadomość, że nasze zęby są równe, białe i piękne, stajemy się pewniejsi siebie i bardziej otwarci.

Konsultacja:

lek. stom.

DOMINIKA MIKITKA Stomatolog ze Stomatologii PRO-FAMILIA w Rzeszowie

owoczesna stomatologia estetyczna oferuje bogaty wachlarz zupełnie nowych możliwości przywrócenia zębom idealnego wyglądu. W gabinecie stomatologicznym możemy zmienić ich kolor, kształt, a nawet wielkość i ustawienie. Co więcej – nierzadko już nawet niewielka korekta połączona z zabiegiem wybielania pozwala uzyskać nowy, atrakcyjny wygląd.

PORCELANOWE LICÓWKI

Jednym z najbardziej popularnych rozwiązań stomatologii estetycznej są porcelanowe licówki, nakładane na przednią powierzchnię zęba. Zabieg polecany jest szczególnie osobom, które borykają się z problemem popękanego szkliwa lub niewielkich uszkodzeń zębów, np. ukruszonych czy startych brzegów. Zastosowanie licówek w postaci cienkich porcelanowych łusek, których grubość waha się w granicach 0,2–0,5 mm, pozwala stomatologowi uzyskać doskonały efekt pomimo niewielkiej ingerencji w twarde tkanki zębowe, nadając zębom piękny kształt, zmieniając ich barwę, a także eliminując szereg innych problemów z uzębieniem, jak np. przerwy między zębami. Licówki wykonane są z bardzo trwałego, półprzeźroczystego materiału – porcelany, która wyglądem zbliżona jest do naturalnej barwy zębów. Nie bez znaczenia jest również fakt, że licówki są odporne na ubytki o charakterze próchnicowym, a także silne przebarwienia, co wpływa na wysoką skuteczność zabiegu.

KORYGOWANIE I KONTUROWANIE ZĘBÓW

Z kolei idealnym rozwiązaniem estetycznym dla osób z ukruszonymi, pękniętymi i nierównymi zębami jest korygowanie i konturowanie kształtu zęba. Jest to jeden z niewielu zabiegów, który może zostać wykonany podczas jednorazowej wizyty w gabinecie stomatologicznym. Procedura jest bezpieczna, bezbolesna, a jej przeprowadzenie nie osłabia zębów. Konturing polega na zmianie

Chcesz dowiedzieć się więcej o wszystkich dostępnych metodach stosowanych w celu poprawy uśmiechu? Zapisz się na pierwszą konsultację i porozmawiaj z lekarzem o możliwościach leczenia. Zadzwoń – tel. 17 773 57 57

JOANNA KIELAR WWW.LULLABEESTUDIO.PL

| STOMATOLOGIA

długości lub kształtu zęba poprzez precyzyjne szlifowanie. W tym celu lekarz wykorzystuje specjalne diamentowe wiertła, krążki ścierające i wiertła, nadając zębom podczas zabiegu perfekcyjny kształt. Przy okazji usuwa z powierzchni zęba wszelkie niedoskonałości. Konturingowi często towarzyszy zabieg zwany Bondingiem. Polega on na ukryciu wszelkich naturalnych i nabytych wad na powierzchni szkliwa poprzez nałożenie cienkiej warstwy kompozytu na powierzchnię zęba. Dzięki temu lekarz może poprawić kształt zęba, przykryć diastemę – przerwę między zębami, ujednolicić powierzchnię wielokrotnie plombowanego zęba oraz wybielić zęby.

KORONY PEŁNOCERAMICZNE

Jeśli nastąpi bardzo duże zniszczenie zęba i nie mamy możliwości odbudowy jego zrębu materiałem kompozytowym, najlepszym rozwiązaniem jest założenie korony, która odbudowuje oraz wzmacnia zniszczony zęb. W nowoczesnej stomatologii najczęściej stosuje się uzupełnienie pełnoceramiczne, pozbawione metali. Poza najlepszym efektem estetycznym, minimalizują ryzyko alergii oraz eliminują problem elektrogalwanozy, czyli przenikania jonów metali do organizmu pod wpływem śliny. Korony i mosty pełnoceramiczne zbudowane są z natu-

ralnych materiałów, które odzwierciedlają wygląd prawdziwych zębów. Brak metalowej podbudowy sprawia, że światło na koronach zachowuje się w sposób typowy dla naturalnych zębów. Korony pełnoceramiczne dają również możliwość odtworzenia cech przezierności szkliwa oraz naturalnych refleksów świetlnych. Dzięki temu finalny efekt jest nie do odróżnienia od naturalnej korony własnego zęba. Dodatkową zaletą uzupełnienia jest fakt, że ceramika wpływa pozytywnie na dziąsła, wykazując bardzo wysoką biozgodność.

PROPORCJONALNOŚĆ, HARMONIA I PIĘKNO

Zanim jednak lekarz rozpocznie leczenie, na początku wykonuje szczegółową analizę uśmiechu oraz potrzeb i oczekiwań pacjenta. W ten sposób powstaje indywidualny plan terapii, który jest kluczowym aspektem mającym wpływ na powodzenie i efekt końcowy leczenia. Plan taki uwzględnia nie tylko estetykę uśmiechu, ale również funkcjonalność, harmonię i piękno. Precyzyjne przygotowanie oraz odpowiednie dopasowanie procesu leczenia to fundament oraz gwarancja sukcesu, czyli uzyskanie pięknego i naturalnego uśmiechu na wiele lat.

JOANNA KIELAR WWW.LULLABEESTUDIO.PL

| MODA & URODA

Konsultacja:

lek. med.

ALEKSANDRA SZCZEPAŃSKA specjalista dermatolog, certyfikowany lekarz medycyny estetycznej ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie

PYTANIA O KWAS HIALURONOWY

Nawilża skórę, wypełnia zmarszczki i powiększa usta. Od lat cieszy się niesłabnącą popularnością. Kwas hialuronowy – czym jest i w jaki sposób działa na naszą skórę? Na nasze pytania odpowiada lek. med. Aleksandra Szczepańska, dermatolog, certyfikowany lekarz medycyny estetycznej ze Szpitala Specjalistycznego PRO-FAMILIA w Rzeszowie.

1. Czym jest kwas hialuronowy? 2. W jaki sposób wykorzystywany jest kwas Kwas hialuronowy jest substancją naturalną, która występuje w organizmie człowieka, szczególnie w skórze. Wbrew nazwie nie jest kwasem, a cukrem złożonym, którego jedną z głównych zalet jest duża zdolność wiązania wody. Dla przykładu: jedna cząsteczka kwasu hialuronowego jest w stanie związać aż 250 cząsteczek wody. Chroni naszą skórę przed wysychaniem i zwiotczeniem. Ma również właściwości zwalczania wolnych rodników, które są odpowiedzialne za przedwczesne obumieranie komórek i starzenie się skóry. To m.in. kwas hialuronowy powoduje, że nasza skóra jest delikatna, sprężysta, gładka i nie ma zmarszczek. Niestety, jego ilość w skórze zmniejsza się z upływem lat – już po 40 roku życia mamy go o połowę mniej! W rezultacie pojawiają się zmarszczki, skóra staje się wiotka i traci blask.

hialuronowy w medycynie estetycznej?

Działanie kwasu hialuronowego jest najbardziej skuteczne przy wygładzaniu zmarszczek pojawiających się w dolnych częściach twarzy, a więc bruzd nosowo-wargowych, zmarszczek na policzkach i wokół ust. Z sukcesem stosowany jest również w zabiegach korekty i modelowania kształtu ust. Zabieg jest prosty i praktycznie bezbolesny, ponieważ miejsce planowanego wkłucia znieczulane jest wcześniej miejscowo za pomocą specjalnego kremu. Podczas zabiegu lekarz aplikuje środek cieniutką igłą i delikatnie wypełnia zmarszczki. Efekt? Skóra po zabiegu jest gładsza, a twarz bardziej pogodna. Taki rezultat utrzymuje się nawet przez 18 miesięcy. Nowością w szerokiej ofercie zabiegów na bazie kwasu hialuronowego jest m.in. skinboosters, który polega na długotrwałym i głębokim nawilżeniu skóry. Coraz bardziej popularne stają się również zabiegi poprawiające kondycję skóry na grzbietach rąk oraz płatkach uszu, czyli w miejscach, w których objawy starzenia się skóry są szczególnie widoczne. Dla ciekawostki dodam, że kwas hialuronowy jest stosowany nie tylko w medycynie estetycznej, lecz także od wielu lat w ortopedii, okulistyce czy chirurgii plastycznej.

Co ciekawe – naukowcy udowodnili, że negatywny wpływ na ilość kwasu hialuronowego w naszej skórze ma nie tylko czas, lecz także słońce. Jak wskazują badania, po trzygodzinnym opalaniu mamy w skórze dziesięć, a nawet dwadzieścia procent mniej kwasu niż przed wyjściem na słońce.

REKLAMA SHUTTERSTOCK

3. Jakie właściwości mają kremy z kwasem hialuronowym?

Kremy z zawartością kwasu hialuronowego polecane są szczególnie osobom po zakończeniu 40 roku życia, u których zmarszczki nie są jeszcze głębokie. Krem z kwasem zatrzymuje wodę i chroni naszą skórę przed wyschnięciem, a także broni jej przed działaniem wolnych rodników, które odpowiadają za proces szybszego starzenia się skóry. Warto pamiętać jednak, że krem z samym kwasem nie uzupełni stanu nawilżenia w naskórku. Dlatego najlepiej wybierać preparaty, które poza kwasem hialuronowym mają w składzie retinol i witaminę E. Połączone substancje mocno nawilżą i ujędrnią skórę.

4. Czy kwas może uczulać? Ponieważ kwas hialuronowy jest naturalną substancją, która występuje

w naszym organizmie, ryzyko reakcji alergicznej jest znikome. Dla pacjentów duże znaczenie ma również fakt, że po zabiegach z użyciem kwasu hialuronowego powrót do normalnego trybu życia jest bardzo szybki. Warto dodać, że kwas hialuronowy rozkłada się w naszym organizmie w sposób naturalny, co oznacza, że efekty zabiegów są w pełni odwracalne. Tekst: Dominika Czapkowska

| ARTYKUŁ SPONSOROWANY

MANICURE

hybrydowy w ciąży Manicure hybrydowy na stałe zagościł w ofercie salonów kosmetycznych, stając się najpopularniejszym obecnie zabiegiem pielęgnującym paznokcie. Z tej metody korzystają już panie w każdym wieku, ceniące sobie piękno i wygodę. Ale czy jest to bezpieczna metoda dla kobiet w ciąży i karmiących piersią?

Warto wiedzieć! W tym wyjątkowym dla siebie okresie kobieta nie musi rezygnować ze stylizacji paznokci, powinna jednak pamiętać o wyborze metody bezpiecznej dla niej, a także dla jej dziecka. Ważną informacją może być także fakt, że w wielu szpitalach podczas porodu stosuje się diagnostykę wczesnego wykrywania powikłań porodowych poprzez kontrolowanie stanu paznokci rodzącej. Odbywa się to poprzez obserwację ich kolorytu (czy nie bledną i sinieją) oraz przez założenie na palec pulsometru. Dlatego warto się upewnić przed porodem, czy nie jest wymagane usunięcie posiadanej stylizacji z jednego lub nawet wszystkich paznokci.

ESTETYKA I WYGODA

Lakiery hybrydowe to przełom w stylizacji paznokci – nakładane warstwy są cienkie jak przy klasycznym lakierze do paznokci, a efekt estetyczny i trwały. Jednak jak przy każdym zabiegu pielęgnacyjnym pojawiają się pytania, czy aby na pewno metoda ta jest bezpieczna dla wszystkich. Przed dylematami takimi stają zwłaszcza kobiety w ciąży i karmiące piersią, dla których z jednej strony dbanie o zdrowie własne i swoich dzieci jest priorytetem, a z drugiej nie chcą rezygnować z zabiegów upiększających, pozwalających w tym ważnym dla nich czasie czuć się dobrze i atrakcyjnie. Po pierwsze – zapach. W przeciwieństwie do żeli, lakierów klasycznych, a zwłaszcza akryli, „hybrydy” są bezwonne, przez co nie mają drażniącego wpływu zarówno na płytkę, jak i błony śluzowe. A jak wiadomo, w tym szczególnym okresie zapach pełni bardzo ważną rolę w życiu przyszłej mamy. Po drugie – skład. Przy manicure hybrydowym nie używamy środków wytrawiających płytkę, a same lakiery nie zawierają szkodliwych substancji chemicznych w ilościach mogących szkodzić przyszłej mamie lub dziecku. Po trzecie – aceton. Najwięcej wątpliwości wzbudza jednak sposób usuwania stylizacji. Aby tego dokonać, należy na paznokieć nałożyć kompres z acetonem. I to właśnie ten preparat wzbudza niepokój. Prawdą jest, że opary acetonu mogą zaszkodzić. Ważne jednak, że tylko w bar-

FOT. MYLITTLE-PLEASURES.BLOGSPOT.COM

dzo wysokich stężeniach, kiedy są wchłaniane przez płuca do krwi. Na szczęście nawet bardzo wysokie dawki skutecznie i szybko usuwa nasza wątroba. Przy robieniu paznokci stężenia są zupełnie niezagrażające i nie stwierdzono dotychczas w żadnych prowadzonych badaniach negatywnego wpływu tak na płytkę paznokcia, jak i na sam organizm.

HYBRYDA NIE DLA WSZYSTKICH

Niestety nie dla wszystkich kobiet w stanie błogosławionym manicure hybrydowy będzie odpowiedni. W związku ze zmianami, jakie zachodzą w organizmie kobiety w trakcie ciąży, niektóre hormony mogą mieć negatywny wpływ na przyczepność bazy hybrydowej do paznokcia, co skutkuje krótszym okresem noszenia lakieru, jego odpryskiwaniem i nieestetycznym wyglądem. Dodatkowo hormony często odpowiedzialne są za fakt, że płytka paznokcia (podobnie jak włosy czy cera) staje się tłusta, co również znacznie skraca okres trwałości manicure hybrydowego w czasie ciąży, a często także do kilku miesięcy po porodzie. Dla mam, które nie chciałyby jednak rezygnować ze stylizacji paznokci, a u których manicure hybrydowy nie zdał egzaminu, świetną alternatywą dla niego, a także żelu czy akrylu będzie manicure tytanowy. Dzięki swoim odżywczym właściwościom (zawiera m.in. witaminy, krzem, nadtlenek tytanu) i specjalnej formule utrzymuje się na każdej, nawet najbardziej problematycznej płytce aż do 4 tygodni. Dodatkowo, nie utwardza się go w lampie LED – utlenia się samodzielnie w kontakcie z powietrzem. Zdejmowany tak jak hybryda, za pomocą kompresów z acetonem, jest świetnym wyborem dla kobiet w ciąży i nie tylko. Chcesz wiedzieć więcej? Dopytaj: Millenium Hall, I piętro tel. 570 799 788 www.quicknails.pl facebook.com/quicknailsbar

| MODA & URODA

Jesień kocha elegancką czerwień! Na ustach króluje ona we wszystkich odcieniach.

Sezonowy niezbędnik

ZESTAW SUMMER ESSENTIALS 189 zł, SMASHBOX

Po upalnym, tętniącym życiem i kolorami letnim sezonie przychodzi czas na jesień. Pełną złota, pomarańczu, czerwieni i różnych odcieni brązu. OPALIZUJĄCY SYPKI CIEŃ DO POWIEK STAR POWDER 35,90 zł, MAKE UP FOR EVER

Przegląd przygotowała: Aleksandra Ziemba, mistrz wizażu

1. Dla zwolenniczek minimalizmu oraz pięknej, zadbanej, zdrowej cery, proponujemy wciąż modny make up no make up. Podstawą tego makijażu jest idealna, gładka cera bez widocznych niedoskonałości. Beżowa, matowa bądź z delikatnym połyskiem. Rozświetlone oczy w połączeniu z naturalnymi rumieńcami i cielistym błyszczykiem będą wyglądać świeżo i naturalnie, jakby makijażu w ogóle nie było.

2. Miłośniczki mocnej oprawy oczu znajdą również coś dla siebie. W tym sezonie stawiamy na rzęsy w rozmiarze XXL (nawet delikatnie posklejane) lub makijaż smoky eye, i to nie tylko w odcieniu czerni. W grę wchodzą przydymione grafity, granaty, brązy, fiolety czy rudości.

3. Oczy podkreślamy kreską. Od delikatnych i romantycznych, poprzez kreski

w stylu lat 50., do grubych, nieregularnych, rozmazanych na dolnej i na górnej powiece. Na wieczór przyprószamy je brokatem – idealny patent na każdą imprezę.

PALETA NAKED2 219 zł, URBAN DECAY

Jesień kocha czerwień! Na ustach króluje elegancka, ponadczasowa czerwień i jej wszystkie odcienie: od krwistego, poprzez kolory wina, do niemalże mrocznej czerni.

Nie zapominamy o brwiach! To one są ramą naszych oczu. Od kilku sezonów wciąż modne są mocno podkreślone, o naturalnym kształcie. Stanowią idealne dopełnienie makijażu.

OŁÓWEK KHÔL 34,90 zł MAKE UP FOR EVER

POMADKA DO UST SEPHORA ROUGE 45 zł, SEPHORA

CIEŃ DO POWIEK FREEDOM SYSTEM RAINBOW od 19 zł, INGLOT

ZESTAW DO BRWI 59 zł SEPHORA

| MODA & URODA

Jak dobrze wyglądać

NATURALNE MATERIAŁY

Garderoba przyszłej mamy powinna składać się z ubrań uszytych z naturalnych materiałów, które będą delikatne i bezpieczne dla skóry. Najlepiej sprawdzi się len, bawełna lub biobawełna, a także jedwab. Unikaj materiałów syntetycznych, które mogą wywołać alergię.

WYBIERAJ PROSTE FASONY

Jednym z trików wykorzystywanych w modzie jest stosowanie ciemnych barw, które optycznie wyszczuplają. Zrezygnuj z ubrań w wielkie wzory czy poziome pasy. Zamiast tego kupuj materiały gładkie, w pionowe prążki lub drobne desenie. Wybieraj proste fasony: nadmiar falban i marszczeń pogrubia. Idealnym fasonem dla kobiet w ciąży są kopertowe sukienki oraz bluzki, także te wiązane z boku lub na brzuszku. Optycznie wysmukli cię również trójkątny dekolt.

LIMONE.PL

RISK MADE IN WARSAW

LIMONE.PL

W CIĄŻY?

JAKĄ BIELIZNĘ WYBRAĆ?

Wybierając bieliznę, zwróć uwagę na materiał, z jakiego jest wykonana. Najlepiej sprawdzą się biustonosze wykonane z naturalnych, oddychających materiałów. Ważna jest również możliwość regulacji ramiączek. Komfort i funkcjonalność bielizny nie wyklucza pięknych i kobiecych fasonów, które z pewnością pozwolą poczuć się wyjątkowo i atrakcyjnie. Warto wybrać bieliznę, którą będziesz mogła wykorzystać również po porodzie. Dlatego zwróć uwagę na to, czy wybrany przez ciebie model ma możliwość odpinania miseczki, co w znaczny sposób ułatwi karmienie.

POSTAW NA KOMFORT

Ciążowe ubrania powinny przede wszystkim dawać poczucie komfortu i nie opinać brzuszka. Bardzo wygodnym zestawem są legginsy z tuni-

ką. Idealnie sprawdzą się również ciążowe spodnie, wzbogacone o wygodną gumkę, zestawione z nieopinającą bluzką. Ciążowy brzuszek jest piękny. Podkreśl go. Wybierz jesienne tuniki lub sukienki, które delikatnie wyeksponują twoje krągłości. Dla uzyskania bardziej wyrazistego efektu warto sukienkę przepasać pod biustem delikatnym paskiem lub wstążką. Taka stylizacja sprawdzi się na każdym etapie ciąży.

PONCZO – HIT SEZONU

Ponczo to hit jesieni, ale także zimy oraz wiosny. Sprawdzi się idealnie dla kobiet w ciąży, ponieważ dopasowuje się i nie uciska brzucha, a przy tym jest ciepłe i wygodne. Można je nosić do wszystkiego – zarówno do sportowej stylizacji na spacer, jak i do eleganckiej sukienki na wieczorne wyjście.

Bądź piękna w ciąży

Odzież ciążowa, w której poczujesz się dobrze.

fb.com/sklep.limone

Zakupy online: www.limone.pl

| ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Kłopoty z płodnością? Bardzo często, gdy młoda para decyduje się na powiększenie rodziny, nie bierze pod uwagę faktu, że może spotkać się z problemami związanymi z poczęciem dziecka. Na początku pojawia się zaskoczenie, które wraz z kolejnymi próbami przeradza się w złość, żal, a czasem nawet depresję. Kto jest temu winien? Jak poradzić sobie z takim problemem?

aczniemy od wyjaśnienia pojęć bezpłodności i niepłodności, ponieważ bywają one mylone. Niepłodność jest to stan, w którym zachodzi niemożność zajścia w ciążę pomimo 12-miesięcznego współżycia seksualnego z częstotliwością około 4 stosunków tygodniowo, bez stosowania jakichkolwiek środków antykoncepcyjnych. Szacuje się, że problem ten dotyczy 15% par w wieku reprodukcyjnym. W odróżnieniu od niepłodności, bezpłodność to trwała niemożność posiadania potomstwa, np. z powodu braku jajników u kobiet lub jąder u mężczyzn.

W naszym społeczeństwie panuje mylne przekonanie, iż kobiety są winne temu, że ciąża się nie pojawia. Tak naprawdę przyczyna niepłodności leży w około 35% po stronie kobiety i 35% po stronie mężczyzny, natomiast za 10% odpowiadają oboje. W około 20% przypadków nie daje się określić jednoznacznej przyczyny. Na świecie problem niepłodności staje się coraz większy, dlatego Światowa Organizacja Zdrowia wpisała niepłodność na listę chorób cywilizacyjnych. Czynniki zależne od mężczyzny to najczęściej spadek możliwości zapłodnienia spowodowany: chorobami ogólnoustrojowymi, chorobami jąder, zaburzeniami genetycznymi, ale też nieprawidłową budową, liczbą i ruchliwością plemników. Czynniki zależne od kobiety są podobne jak u mężczyzn, z tym że zamiast chorób jąder mogą występować choroby: jajników, jajowodów, macicy, pochwy, a także zaburzenia hormonalne, immunologiczne. Często dochodzi także do nieprawidłowego zachowania się plemników w śluzie szyjki macicy, co można uznać za problem zarówno ze strony mężczyzny, jak i kobiety.

POWSZECHNE PRZYCZYNY NIEPŁODNOŚCI

STRES Niejednokrotnie na łamach poradnika pisaliśmy o stresie, który w dzisiejszych czasach jest powszechny. Jak się okazuje, ma on wpływ na płodność. U kobiet podwyższony poziom stresu może prowadzić do podniesienia stężenia hormonu – prolaktyny, który ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Hiperprolaktynemia może przyczynić się do cykli bezowulacyjnych, krwawienia międzymiesiączkowego, braku miesiączki lub zaburzeń miesiączkowania. Umiejętne dobieranie metod radzenia sobie ze stresem zwiększa szansę kobiety na zajście w ciążę. Podobna relacja dotyczy mężczyzn, u których podwyższony poziom prolaktyny wpływa na zmniejszenie poziomu testosteronu, którego odpowiednia ilość odpowiada przecież za prawidłowy proces dojrzewania i powstawania plemników. PALENIE PAPIEROSÓW Chyba nie trzeba nikomu mówić, że palenie papierosów jest szkodliwe dla zdrowia. Młodzi ludzie starający się o dziecko powinni zdawać sobie sprawę, że higieniczny tryb życia może mieć wpływ także na płodność. Pod wpływem dymu papierosowego dochodzi do powstania wielu wolnych rodników odpowiadających za stres oksydacyjny (brak równowagi między wolnymi rodnikami a antyoksydantami). Reaktywne formy tlenu (wolne rodniki) potrafią niszczyć komórki jajowe, uszkadzać błony komórkowe DNA i powodować szybsze obumieranie plemników. Dla nas jest to wystarczający powód, by rzucić palenie. ALKOHOL Częste spożywanie alkoholu upośledza zdolność limfocytów do spełniania ich funkcji i osłabia ich aktywność. Prowadzi to do osłabienia funkcji układu odpornościowego całego organizmu, w tym sprawności seksualnej. Kobiety starające się o dziecko powinny zapamiętać, że alkohol uszkadza komórki jajowe i podnosi ryzyko poronień, dlatego w czasie ciąży należy go unikać. U mężczyzn występują zaburzenia wzwodu, pogarsza się jakość nasienia, a czasem spada też poziom testosteronu. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA Regularna aktywność fizyczna poprawia nie tylko ogólny stan zdrowia, ale też możliwości reprodukcyjne. U mężczyzn jej niedostatek powoduje spadek poziomu testosteronu, a co za tym idzie – problemy z płodnością. CYWILIZACJA Wpływ na zmniejszoną płodność mają także czynniki środowiskowe, takie jak np. sposób ubierania się czy dieta. W dawnych czasach nie noszono obcisłych ubrań, utrudniających wentylację, a dziś często do przegrzania jąder dochodzi choćby podczas pracy z laptopem na kolanach. Być może błahostka, ale istotna. Dowiedziono także, że prawidłowa dieta może również wpływać na płodność.

ZDROWE ODŻYWIANIE

Według WHO „zdrowie matki, a także sposób odżywiania kobiety w okresie poprzedzającym ciążę i podczas jej trwania oraz sposób odżywiania niemowlęcia są ważne dla zapobiegania chorobom cywilizacyjnym w ciągu całego późniejszego życia człowieka”. Widzimy więc, że odpowiednie odżywianie jest nie do przecenienia, ponieważ pomaga utrzymać zdrową ciążę, urodzić dziecko, ale co najważniejsze – pomaga doprowadzić do zapłodnienia! Poniżej podajemy kilka podstawowych zasad, do których powinny stosować się kobiety planujące ciążę. Oczywiście z części z nich powinni korzystać także mężczyźni!

SUPLEMENTACYJNE WSPARCIE

Jak widzicie, na płodność mają wpływ przeróżne czynniki, od środowiskowych do żywieniowych. Wiemy już, że bardzo cenne w okresie planowania ciąży są m.in. kwas foliowy, żelazo czy kwasy tłuszczowe omega-3. Okazuje się, że duże znaczenie ma również suplementacja selenem. Jest ona szczególnie ważna u mężczyzn, ponieważ w ich narządach reprodukcyjnych znajdują się duże jego ilości. Selenoproteina występująca w otoczce mitochondriów plemników i zapewnia ich stabilność. Duża

ilość badań wykazała również, że bezpłodni mężczyźni mają małą ilość cynku w nasieniu. Podanie cynku poprawia ruchliwość plemników i jakość spermy. Niektóre z badań mówią, że podobnie jak cynk odpowiednia ilość l-karnityny (2 g) w spermie zwiększa ruchliwość plemników i ich ilość. Nawet zbilansowana dieta nie jest w stanie dostarczyć tak dużej ilości l-karnityny, dlatego wyjściem są tutaj suplementy diety, które znajdziecie w dobrych aptekach. Jeśli zatem planujecie potomstwo już od jakiegoś czasu, ale wam nie wychodzi, warto zastosować się do wskazówek zawartych w tym artykule i zadbać o prawidłową dietę, aktywność fizyczną, porzucenie nałogów oraz odpowiednią suplementację.

| KULINARIA

FOT. MARTA WÓJCIK

w domowej kuchni

Nowy Jork to nie tylko jedno z największych, lecz także najbardziej ekscytujących miast na świecie. Dziś poznamy apetyczny symbol tej barwnej metropolii – wypieki, które podbijają serca wielbicieli słodkich pyszności z całego świata. Na słodki spacer po Nowym Jorku zaprasza nas Patrycja Mianowska, autorka bloga www.patcakesandmore.com.

NOWOJORSKI SERNIK Z OWOCAMI

Składniki:

100 g masła 1 opakowanie ciasteczek Złotokłosych 900 g serka Philadelphia 240 g cukru 3 płaskie łyżki mąki łyżeczka pasty waniliowej otarta skórka z jednej cytryny 3 jajka + 1 żółtko małe opakowanie śmietany owoce: czerwona porzeczka, wiśnia, maliny, jagody

Wykonanie: Masło rozpuść w garnku. W malakserze zmiel ciastka, dodaj roztopione masło i całość wymieszaj. Upewnij się, że wszystkie składniki mają

temperaturę pokojową! Dno tortownicy o średnicy 23 cm wyłóż zmielonymi ciastkami, mocno je dociskając. Obłóż tortownicę z zewnątrz 2 warstwami grubej folii aluminiowej. Serek, cukier, mąkę, pastę waniliową, skórkę z cytryny, śmietanę, jajka i żółtko zmiksuj w misce, aż masa stanie się gładka. Wlej masę serową na wcześniej przygotowany spód z ciastek. Umieść tortownicę z sernikiem w większej foremce do pieczenia lub naczyniu żaroodpornym. Zagotuj wodę i jeszcze wrzącą wlej do większego naczynia, w którym znajduje się tortownica, tak

aby woda sięgała połowy tortownicy. O Nagrzej piekarnik na 180 C. Umieść naczynie z wodą i sernikiem w piekarniku i piecz około 10 minut. Po tym czasie zmniejsz temperaturę do 120 stopni i piecz około 40 minut. Sernik będzie gotowy, gdy wierzch będzie ścięty. Wyłącz piekarnik, uchyl drzwiczki, ale zostaw w nim sernik na mniej więcej godzinę. Następnie wyciągnij sernik i włóż go na noc do lodówki, aby się schłodził. Gotowy sernik przybierz owocami! Najlepiej użyć owoców, które są bardziej cierpkie i kwaśne, ponieważ idealnie łączą się ze słodkością i kremową konsystencją sernika.

REKLAMA

Przepisy przygotowała:

PATRYCJA MIANOWSKA autorka bloga www.patcakesandmore.com

SERNIK Z ZIELONĄ HERBATĄ MATCHA Składniki:

2/3 opakowania ciastek maślanych 450 g serka kremowego typu Philadelphia 115 g serka fromage blanc (można go zastąpić serkiem Philadelphia light) 170 g drobnego cukru do wypieków 4 duże jaja 2 łyżki zielonej herbaty matcha (w formie pudru) figi

W ofercie ponad 15 000 gotowych projektów domów Mamy dla Ciebie 800 zł na start!*

FOT. MARTA WÓJCIK

Wykonanie: O Ustaw piekarnik na 165 C. Upewnij się, że wszystkie składniki mają temperaturę pokojową! W malakserze zmiel ciasteczka maślane (jeśli będą zbyt sypkie, można dodać odrobinę roztopionego masła). Przygotuj tortownicę o średnicy 23 cm, wyłóż jej dno zmielonymi ciastkami, mocno je dociskając. Obłóż tortownicę z zewnątrz 2 warstwami grubej folii aluminiowej. W dużej misce ubij mikserem serek typu Philadelphia, fromage blanc oraz cukier. Gdy składniki się połączą, ciągle miksując, zacznij dodawać jajka. Gdy wszystko się scali, dodaj 2 łyżki herbacianego pudru, miksując, aż masa będzie gładka i nabierze bladozielonego koloru, a herbata całkowicie się rozpuści. Wlej masę serową na wcześniej przygotowany spód z ciastek. Umieść tortownicę z sernikiem w większej foremce do pieczenia. Zagotuj wodę i jeszcze wrzącą wlej do większego naczynia, w którym znajduje się tortownica, tak aby woda sięgała do połowy tortownicy. Umieść sernik w piekarniku i piecz go około godziny. Wyciągnij sernik z piekarnika, a następnie z pojemnika z wodą i zostaw na blacie, aż wystygnie, około godziny. Ostudzony sernik wstaw do lodówki, aby schłodził się przez noc. Na schłodzonym serniku umieść pokrojone figi. I wreszcie po całej nocy oczekiwania – czas na degustację!

Zapraszamy!

Rzeszów, ul. Litewska 10

DOBRE DOMY „Flora”

*Gwarantowany pakiet korzyści przy zamówieniu gotowego projektu domu z oferty firmy DOBRY DOM. Szczegóły na: www.dobry-dom.pl

www.dobry-dom.pl

| KULINARIA

CYTRYNOWE CUPCAKES Z LAWENDĄ I MIODOWYM KREMEM SERKOWYM Składniki:

2 blaszki mające po 12 miejsc do pieczenia muffinów. Wyłóż je papilotkami. Podziel ciasto na obie blaszki, wykładaj mniej więcej na ¾ wysokości papilotek. Piecz babeczki około 17–19 minut. Po wyciągnięciu z piekarnika jeszcze ciepłe posmaruj wcześniej przygotowanym syropem. Pozwól babeczkom wystygnąć i posmaruj je jeszcze raz. Babeczki są gotowe. Czas przygotować krem. W misce miksuj masło oraz serek, aż się połączą i krem stanie się jasny i puszysty. Ciągle miksując, dodaj miód. Powoli zacznij dodawać cukier puder, aż krem stanie się bardziej sztywny. Dodaj barwnik – zacznij od paru kropelek, dodając stopniowo więcej, aż do uzyskania odcienia, który ci odpowiada.

FOT. MARTA WÓJCIK

Syrop: 50 g cukru 2 łyżki wody 2 łyżki soku z cytryny 1 łyżeczka otartej skórki z cytryny Cupcakes: 350 g mąki 1¾ łyżeczki proszku do pieczenia ¾ łyżeczki sody do pieczenia ¾ łyżeczki soli 2 łyżki suszonej lawendy 230 g masła 240 ml śmietany 250 g cukru 5 łyżeczek skórki z cytryny łyżeczka ekstraktu z wanilii 3 jajka + 1 żółtko Krem: 450 g serka Philadelphia 230 g masła 5 łyżek miodu 500 g cukru pudru fioletowy barwnik spożywczy

Wykonanie: Zacznij od przygotowania syropu. Podgrzej cukier, wodę, sok i skórkę z cytryny w rondelku. Mieszając, doprowadź miksturę do wrzenia. Gdy cukier się rozpuści, ściągnij rondel z ognia, aby syrop wystygł. W misce połącz mąkę, proszek do pieczenia, sodę, sól oraz lawendę. Wszystko wymieszaj i odłóż. W dużej misce utrzyj mikserem masło oraz śmietanę, aż się połączą. Dodaj cukier, wanilię oraz skórkę z cytryny. Miksuj, aż wszystko się połączy. Dodaj pojedynczo jajka, żółtko i ubijaj do połączenia składników. Dodaj zawartość drugiej miski z mąką i resztą suchych składników i miksuj ok. 30 sekund na średnich obrotach, aż masa stanie się gładka. O Nastaw piekarnik na 175 C. Przygotuj

Babeczki możesz dekorować na niezliczone sposoby.

Świetnie sprawdzą się sezonowe owoce,

bita śmietana lub starta czekolada.

żagle przeciwsłoneczne żagle wodoodporne rolety rzymskie rolety pionowe pergole

światowy lider w produkcji żagli, rolet i pergoli

NESLING.PL INFOLINIA: 530 509 110

Rzeszów, ul. Litewska 10

| DZIEJE SIĘ

KALENDARZ

najważniejszych wydarzeń Zebrała: Dominika Czapkowska

Spektakl teatralny „Miłość i polityka”

Teatr bo Tak Spektakle: 25 października - godz. 17:45, 6 listopada - godz. 19:45, 11 listopada – godz. 17:45, 21 listopada – godz. 18:00, 29 listopada – godz. 16:45. Bilety: 40 zł, 30 zł (ulgowy). Do nabycia online – www.teatrbotak.pl lub przed spektaklem. Sala Koncertowa Wydziału Muzyki w Rzeszowie ul. Dąbrowskiego 83 „Miłość i polityka” Pierre’a Sauvila w reżyserii M. Sławińskiego to błyskotliwa francuska komedia, która przeniesie widzów w świat walki o władzę, pieniądze i miłość. Jak wiele jesteśmy w stanie poświęcić, by tego wszystkiego nie stracić? Czy wierność jest dziś w cenie i czy może zostać przehandlowana za reputację? „Miłość i polityka” to ostra satyra, która odkrywa ciemne oblicze polityki.

Artur Rojek Autumn Tour 2015

Queen Symfonicznie

30 listopada, godz. 19:00 Filharmonia Podkarpacka w Rzeszowie ul. Szopena 30 Cena biletów: od 90 do 110 zł

5 grudnia, godz. 19:00 Filharmonia Podkarpacka w Rzeszowie, ul. Szopena 30 Cena biletów: od 99 do 109 zł

Lider, kompozytor, autor tekstów, wokalista, promotor. Przez 20 lat frontman Myslovitz, jednego z najbardziej popularnych zespołów w Polsce. Po jego odejściu z Myslovitz fani Rojka cierpliwie czekali na upragniony materiał, a ich marzenie spełniło się dokładnie 4 kwietnia 2014 roku. Nakładem Kayaxu ukazał się krążek zatytułowany „Składam się z ciągłych powtórzeń”, który w niezwykle szybkim tempie podbił serca polskiej publiczności. Na płycie znajdziemy materiał będący wypadkową szerokich fascynacji muzycznych artysty. Usłyszymy tu zarówno electro-pop, folk, jak i gitarowe rock’n’rollowe granie.

Muzyka zespołu QUEEN symfonicznie w wykonaniu Alla Vienna, chóru Vivid Singers i śpiewającego aktora w roli Freddiego Mercury’ego to jedyny w swoim rodzaju projekt z pogranicza gatunków, łączący symfoniczne pierwiastki muzyki zespołu Queen z rockowym potencjałem orkiestry salonowej i majestatycznego, 20-osobowego chóru.

WARTO ZOBACZYĆ! ANDY WARHOL I KONTYNUATORZY POP-ARTU W RZESZOWIE! POP NOW! Wystawa otwarta od 15 października do 15 grudnia, DagArt Galerie, Millenium Hall w Rzeszowie

Prace ośmiu artystów o światowej renomie, współczesnych kontynuatorów pop-artu, będą prezentowane w DagArt Galerie na wystawie zatytułowanej „POP NOW!”. Najmocniejszym i najcenniejszym akcentem będą jednak oryginalne dzieła pioniera nurtu Andy’ego Warhola, w tym słynna puszka Campbell’s soup. Wystawa będzie jedyną w Polsce konfrontacją pioniera pop -artu, Andy’ego Warhola z współcześnie tworzącymi artystami, którzy inspirują się jego stylem. Wystawiać będą swoje prace artyści z Francji: Brat Artiste, Fred Benoit, Bernard Kowalczuk, z Belgii: Alfredo Longo, Joel Moens de Hase. Swój kunszt artystyczny zaprezentuje również Charles Fazzino z USA. Reprezentantami Polski będą Maciek Wieczerzak oraz Jacek Hazuka. Nie zabraknie też oryginalnych prac Andy’ego Warhola.

– To będzie niesamowita wystawa, pełna wyjątkowych dzieł: m.in. rzeźb, wycinanek, fotografii zaprezentowanych w zupełnie nowatorski sposób, a także obrazów stworzonych za pomocą wydruków 3D. Jestem pewna, że ekspozycja zaskoczy. Publiczność będzie oszołomiona, zdziwiona. Taki jest pop-art. Podczas wystawy mieszkańcy regionu zobaczą twórczość jednych z najbardziej interesujących dziś artystów tworzących w nurcie pop-artu. Są to nazwiska, których prace z łatwością można znaleźć na wystawach w Paryżu, Londynie czy Nowym Yorku – przekonuje Dagmara Kowal-Hazuka, prezes stowrarzyszenia „Namaluj mi Europę”, które organizuje wystawę, założycielka DagArt Galerie.

REKLAMA

IV edycja Rzeszów Jazz Festiwal

15-22 listopada, Rzeszów Bilety do nabycia przed koncertami Na jesiennej scenie w Rzeszowie również w tym roku nie zabraknie jazzowych gwiazd, takich jak: Krzysztof Ścierański, który zagra w duecie z Markiem Bałatą, Wojtek Mazolewski czy Jarek Śmietana. Organizatorzy zapowiadają wiele muzycznych atrakcji, nie tylko dla wielbicieli muzyki improwizowanej, ale również dla miłośników łączenia jazzu z innymi odmianami muzyki, np. funky. 15.11 – VEHEMENCE QUARTET – pub Stara Drukania 17.11 – CHARLI GREEN & KRZYSZTOF PUMA PIASECKI 4SET – Jazz Room 18.11 – MAREK BAŁATA & KRZYSZTOF ŚCIERAŃSKI – restauracja Chilita 19.11 – PILICHOWSKI TRIO – Underground Pub 20.11 – WOJTEK MAZOLEWSKI QUINTET – CH Plaza Rzeszów 21.11 – JAREK ŚMIETANA – FRIENDS – WDK 22.11 – ORANGE TRAIN & SOWETO KINCH – Jazz Room Więcej szczegółów na temat wydarzenia na stronie: www.rzeszowjazzfestiwal.pl

Balet „Jezioro Łabędzie” – Royal Russian Ballet 24 listopada, godz. 19:00 Filharmonia Podkarpacka w Rzeszowie ul. Szopena 30 Cena biletów: od 110 do 130 zł

„Jezioro Łabędzie” to największy fenomen sztuki baletowej, który już od ponad stu lat niezmiennie zachwyca publiczność całego świata. Dzieło ma to, co w balecie klasycznym najpiękniejsze: wspaniałą muzykę, znakomitą choreografię oraz subtelny liryzm i romantyzm. Wszystko to, w połączeniu z dbałością o precyzję wykonania i młodzieńczą pasją tancerzy Royal Russian Ballet, sprawia, że spektakl ten jest niezapomnianym przeżyciem.

JOANNA KIELAR WWW.LULLABEESTUDIO.PL

Na wystawie zostaną zaprezentowane m.in. barwne dzieła Charlesa Fazzino.

| WARTO WIEDZIEĆ

BESTSELLERY

Propozycje czołowych producentów, którymi warto się zainteresować podczas zakupów.

Secret Garden S2-80. Pojemna i funkcjonalna szafa narożna, w której zastosowano pastelowe zestawienie kolorystyczne. Całości dopełniają frezowane wzory na frontach oraz naklejane, różowo-fioletowe, elementy dekoracyjne. W szafie znajdziemy zarówno drążek ubraniowy, jak i półki. Wymiary zewnętrzne 98/98/172 cm. 1860 zł, BAGGI DESIGN, www.baggidesign.pl

Przewijaki Usztywniane Sensillo. Przewijaki Sensillo to produkty dla rodziców ceniących użyteczność i estetyczny wygląd. Dołączone elementy pozwalają na montaż na standardowym łóżeczku lub komodzie. Szeroki wybór wzorów i kolorów pomaga wybrać przewijak pasujący do wystroju pokoiku. Dostępne również w wariancie bez usztywnienia. ok. 45 zł, SENSILLO, www.sensillo.pl

GERBER Rybka z ziemniaczkami, cukinią i brokułami. Posiłek z rybką przeznaczony dla dzieci po 6. miesiącu. Obiadek zawiera mięsko z mintaja pochodzącego z łowisk Oceanu Spokojnego, który w połączeniu z ziemniaczkami, cukinią i brokułami pozwoli na odkrycie nowych smaków. Produkt nie zawiera dodatku soli i masła. ok. 5,21 zł/190 g, NESTLÉ, www.zdrowystartwprzyszlosc.pl

GERBER DOREMI Rybka z marchewką, groszkiem i kluseczkami. Ciekawa propozycja dla dzieci między 12. a 36. miesiącem życia. Dzięki zawartości większych kawałków wspomaga naukę gryzienia. Delikatny mintaj pochodzący z łowisk Oceanu Spokojnego w połączeniu z marchewką, groszkiem i kluseczkami będzie idealnym urozmaiceniem codziennego jadłospisu. ok. 6,31 zł/250 g, NESTLÉ, www.zdrowystartwprzyszlosc.pl

Żelazek. Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego do stosowania w stanach zaburzeń gospodarki i niedoboru żelaza oraz w stanach: niedokrwistości z niedoboru żelaza, zaburzonego wchłaniania żelaza, niedoboru żelaza m.in. w okresie ciąży, menopauzy. 18 zł/30 kaps., 28 zł/60 kaps., ADAMED, www.adamed.com.pl

Kwas foliowy 400 µg. Suplement diety w formie tabletek zawierający kwas foliowy w dawce odpowiadającej zaleceniom Zespołu Ekspertów Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie zapobiegania wadom wrodzonym cewy nerwowej u potomstwa. ok. 6 zł, OLIMP LABS, www.olimp-labs.com

Vita-min plus®. Innowacyjna, kompleksowa kompozycja witamin i wysoko przyswajalnych składników mineralnych w postaci chelatów – uzupełniająca zwiększone zapotrzebowanie na mikroskładniki pokarmowe podczas ciąży i w okresie laktacji. ok. 19 zł, OLIMP LABS, www.olimp-labs.com

Wymiana opon z wyważaniem. Usługa wykonywana przez profesjonalny personel Autoryzowanego Serwisu ŠKODA InterAuto na najnowocześniejszym sprzęcie. Dodatkowo istnieje możliwość skorzystania z„Hotelu Opon”. Promocyjna oferta na usługę dotyczy również marek innych niż ŠKODA. Szczegóły oferty u doradców serwisowych. od 50 zł, ŠKODA INTERAUTO, tel. 17 785 01 10

Żagiel wodoodporny DREAMSAIL. Żagiel wodoodporny, dostępny w dwóch kolorach: kremowym lub szarym oraz w kształtach trójkąta lub kwadratu. Żagiel można montować do ściany lub między słupami. Wymagane nachylenie – 30°. Łatwa i szybka instalacja dzięki dołączonej instrukcji. Żagiel nie zawiera elementów montażowych. od 490 zł, NESLING, www.nesling.pl

Naturalna Woda Mineralna Jurajska Junior. Jedna z nielicznych wód mineralnych przeznaczonych dla dzieci. Zachęca tym samym rodziców do wybierania czystej wody, bez substancji słodzących, za to z odpowiednim dla dzieci zestawem minerałów pożytecznych dla zdrowia. Produkt dostępny jest w opakowaniach jednostkowych 0,33 l, wyposażony w praktyczny niekapek. ok 1,49 zł, JURAJSKA SP. Z O.O., www.jurajska.pl

Boppy. Wielofunkcyjna poduszka do karmienia piersią, ale przydatna też po tym czasie. 0 m+: podparcie przy karmieniu. 2 m+: wygodne gniazdko. 6 m+: pomocna na początku rozwoju koordynacji motorycznej. 9 m+: podparcie przy nauce siadania. Wykonana z elastycznego włókna, które nie odkształca się. Można ją prać w pralce i mechanicznie suszyć. 109 zł, CHICCO, www.chiccopolska.pl

Mama DHA. Dietetyczny środek spożywczy przeznaczenia medycznego do stosowania w trakcie ciąży i karmienia piersią. Zawiera zrównoważoną kompozycję składników, które wspierają organizm kobiety oraz prawidłowy rozwój płodu: kwas DHA, jod, kwas foliowy, witaminę D3, magnez. 43 zł/Mama DHA, 52 zł/Mama DHA Premium, ADAMED, www.adamed.com.pl

Śpiworki do wózka Sensillo. Idealne na spacery w chłodniejsze dni. Posiadają otwory na pasy 5-punktowe. Dają dziecku poczucie bezpieczeństwa i komfortu. Na zewnątrz obszyte są nieprzemakalnym materiałem. Warstwa wewnętrzna to cieplutki i przytulny polar lub wełna. Pomiędzy nimi znajduje się warstwa ocieplająca. Produkt polski. ok. 90 zł (polar), ok. 100 zł (wełna), SENSILLO, www.sensillo.pl

Żagiel przeciwsłoneczny COOLFIT®. Pozwala sterować cieniem przez cały sezon letni. Wykonany z wysokiej jakości materiału HDPE, łatwego w czyszczeniu i odpornego na pleśń, zapewnia 90–95% ochrony przed szkodliwym promieniowaniem UV, w wielu kolorach oraz w kształtach trójkątów lub kwadratów. Dostępny również w wersji wodoodpornej żagiel Dreamsail®. od 251 zł, NESLING, www.nesling.pl

Delikatne otulacze z bawełnianego muślinu. Mają mnóstwo zastosowań: jako kocyk do otulania, przykrywania, wycierania, przytulanka, moskitiera. Uszyte z najwyższej jakości mięsistej, lecz delikatnej bawełny muślinowej, opracowanej specjalnie dla Motherhood. Produkt z atestem Oeko-Tex Standard 100. Wymiary: 120 x 100 cm. ok. 59 zł/2 szt., MOTHERHOOD, www.motherhood.pl

Zestaw do pozyskania krwi pępowinowej. W 3. trymestrze ciąży zgłoś się do Polskiego Banku Komórek Macierzystych, żeby omówić możliwości zdeponowania krwi pępowinowej. Zestaw do pobrania krwi pępowinowej zabierz ze sobą na porodówkę, żeby zabezpieczyć życiodajne komórki. 680 zł, POLSKI BANK KOMÓREK MACIERZYSTYCH www.pbkm.pl

Deumavan. Natłuszczający środek pielęgnacyjny. Jego podłożem jest obojętna parafina z wysokooczyszczonych olejów mineralnych. Nie reagują one z żadnymi substancjami, nie wywołują alergii. Maść nie ma parabenów, stabilizatorów, nie zawiera wody. Może być stosowana na bardzo wrażliwych obszarach skóry, jak okolice intymne. Działa podobnie jak fizjologiczna warstwa tłuszczu, łagodzi podrażnienia. Ma rekomendację Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. W ofercie też płyn do mycia i lotion. DEUMAVAN, www.deumavan.com

Pojedynczy laktator elektryczny Lansinoh. Prosty w montażu, użyciu i konserwacji, wyposażony w regulację poziomów szybkości i siły ssania. W zestawie butelka ze smoczkiem NaturalWaveTM. Działa z zasilaczem sieciowym, jak i na baterie. Bez dodatku Bisfenolu-A. 330 zł, LANSINOH LABORATORIES, www.lansinoh.pl

REKLAMA

| WAŻNE NUMERY

www.pro-familia.pl RZESZÓW

WWW.LULLABEESTUDIO.PL

ul. Witolda 6b 35-302 Rzeszów www.pro-familia.pl

Rejestracja Główna Izba Przyjęć Stomatologia

17 773 57 00/01/02 17 773 57 03 17 773 57 58/59

Oddział Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną Oddział Ginekologiczno-Położniczy STREFA DZIECKA: Pediatria, Chirurgia Dzieci i Laryngologia Dzieci Oddział Urologiczny Oddział Chirurgii Ogólnej Oddział Okulistyczny Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Chirurgia Plastyczna i Rekonstrukcyjna Pracownia USG Poradnie Specjalistyczne Medycyna Estetyczna Stomatologia

ŁÓDŹ

Oddział Ginekologiczno-Położniczy Oddział Neonatologiczny z Intensywną Opieką Medyczną Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Poradnie Specjalistyczne

MAGDALENA MAJEWSKA

ul. Niciarniana 49 92-320 łódź www.pro-familia.pl

Infolinia Rejestracja Główna Izba Przyjęć

42 207 00 07 42 208 13 00 42 208 14 00

Hotel znajduje się 200 m od szpitala PRO-FAMILIA

Hotel oferuje pokoje w cenie od 120 zł ze śniadaniem

Organizujemy przyjęcia weselne, komunijne, okolicznościowe oraz bankiety i konferencje

www.hotelkorona.rzeszow.pl

Restauracja Korona zaprasza na chrupiące placki po węgiersku serwowane z pikantnym gulaszem wołowym podlewane aromatycznym węgierskim Tokajem

| WARTO WIEDZIEĆ

MIEJSCA,

Polecane miejsca w Rzeszowie i okolicach, warte szczególnego zainteresowania i odwiedzenia. Oferta produktowa i usługowa z pewnością pozytywnie zaskoczy każdego.

które warto odwiedzić

Najlepsze domy i mieszkania na całym Podkarpaciu ul. Litewska 10, 35-302 Rzeszów tel. 17/852 52 30, 601 213 376

ul. Olbrachta 14, 35-614 Rzeszów tel. 17/85 86 412, 605 151 882

Quick Nails Bar, Millenium Hall I piętro tel. 570 799 788

www.DOBRY-DOM.pl

www.szerbud.pl

www.quicknails.pl

ul. Litewska 33 B, 35-302 Rzeszów tel.: +48 17 740 38 70

al. Tadeusza Rejtana 65, 35-959 Rzeszów tel. 17 865 41 54

ŠKODA, INTERAUTO, Krasne 7 k. Rzeszowa tel. 17 785 01 00

www.hotelkorona.rzeszow.pl

www.plazarzeszow.pl

www.INTERAUTO.RZESZOW.pl

sala zabaw dla dzieci, squash ul. Litewska 10, 35-302 Rzeszów tel. 530 509 110

Rzeszów, Millenium Hall, poziom 2 tel. 506 657 577, 507 582 655

ul. Z. Kozienia 7, 35-328 Rzeszów tel. 506 358 508

www.NESLING.pl

www.kreatywnemaluchy.pl

www.kolorowyswiat-rzeszow.pl

WYDAWCA

REDAKTOR NACZELNA

WSPÓŁPRACA

DZIAŁ IT

Dominika Czapkowska

Patrycja Mianowska | Aleksandra Ziemba

Anna Zimych | Joanna Ludera

dominika.czapkowska@pro-familia.pl

Agnieszka Kępa | Ola Jurkowska Magdalena Majewska | Aleksandra Olearczyk

REDAKTOR PROWADZĄCA Joanna Kelman

DOBRY DOM Sp. z o.o. Sp. Komandytowa 35-302 Rzeszów, ul. Litewska 10 tel./fax: (17) 852 52 20 www.prozdrowie.pro-familia.pl

ZESPÓŁ REDAKCYJNY Edyta Duda | Joanna Lubiniecka Katarzyna Kotecka prozdrowie@dobry-dom.pl | tel. 17 852 52 20 wew. 4

FOTOGRAFIE

Chcesz otrzymać bezpłatne egzemplarze magazynu? Skontaktuj się z nami: prozdrowie@dobry-dom.pl tel. 17 852 52 20 wew. 4

Joanna Kielar www.lullabeestudio.pl BIURO REKLAMY Krzysztof Babiarz | Dorota Prokopiak Dominika Wiewiórska reklama@dobry-dom.pl | tel. 17 852 52 20 wew. 5

Krzysztof Kapica | Magdalena Majewska Wojciech Klęsk | Marta Wójcik FOTOGRAFIE NA OKŁADCE

OPRACOWANIE GRAFICZNE

Shutterstock

Michał Węgrzyn | Grzegorz Piwko | Rafał Koziarz

Magdalena Majewska

Opracowanie graficzne i merytoryczne magazynu stanowi własność Wydawcy. Kopiowanie oraz wykorzystywanie w jakikolwiek sposób materiałów bez pisemnej zgody Wydawcy jest zabronione. Wydawca nie odpowiada za treść reklam oraz artykułów sponsorowanych zamieszczonych w katalogu. Ceny prezentowanych produktów są uaktualnione w okresie redagowania pisma (październik 2015). Przewodnik Pro Zdrowie ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Jest zbiorem wielu przydatnych informacji o medycynie i zdrowym stylu życia, które nie mogą być traktowane jako zalecenia, ale wyłącznie jako pomoc w dbaniu o własny organizm. Zaistniałe problemy czy wątpliwości dotyczące konkretnych przypadków należy bezzwłocznie konsultować ze stosownym specjalistą w danej dziedzinie. DOBRY DOM nie odpowiada za treść reklam, nie ponosi również żadnych konsekwencji prawnych ani odpowiedzialności za następstwa mogące wyniknąć na skutek zastosowania podanych informacji bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.